Επιµέλεια υλικού - Συντονισµός δικτύου ...dipe.ker.sch.gr/.../joomla15/images/marths/DIATROFH.pdf · 2012-03-21 · Στην Έφη και σ’ όλα

Στην Έφηκαι σ’ όλα τα παιδιά

που συµµετείχαν στο πρόγραµµα

Επιµέλεια υλικού - Συντονισµός δικτύου σχολείων Λιάτσου Λαµπρινή

Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας Π.Ε. Κέρκυρας

e-mail: [email protected] http://dipe.ker.sch.gr/aypek

3

Π Ε Ρ Ι Ε Χ ΟΜ Ε Ν Α

×áéñåôéóìüò ôïõ ÄéåõèõíôÞ Ð.Å. ÊÝñêõñáò .......................................5

ÅéóáãùãÞ - Ðáñïõóßáóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò áðü ôçí

õðåýèõíç ÁãùãÞò Õãåßáò ...................................................................7

ÅÑÃÁÓÉÅÓ - Ó×ÏËÅÉÙÍ

Á´ ÌÅÑÏÓ: ÄçìïôéêÜ Ó÷ïëåßá

Ó÷ïëéêÞ ÌïíÜäá Íåï÷ùñßïõ (4ï Ëåõêßììçò) ....................................13

Äçìïôéêü Ó÷ïëåßï ¢öñáò ..................................................................44

Ó÷ïëéêü ÊÝíôñï Ðáîþí ......................................................................56

2ï Äçìïôéêü ÊÝñêõñáò ......................................................................66

Â´ ÌÅÑÏÓ: Íçðéáãùãåßá

Í. Ëáêþíùí ........................................................................................83

5ï Í. Êïñéóóßùí (ÊïõóðÜäùí) ..........................................................92

Í. Êáëáöáôéþíùí ............................................................................104

Í. Ìáóôïñáôßêùí êáé ÃáÀïõ ............................................................113

5ï Í. Ëåõêßììçò (ÂéôáëÜäùí) ..........................................................122

Í. ÓéíáñÜäùí ...................................................................................130

ÅõñåôÞñéï Óõíôáãþí .......................................................................137

4

5

×ÁÉÑÅÔÉÓÌÏÓ ôïõ ÄÉÅÕÈÕÍÔÇ

ÐÑÙÔÏÂÁÈÌÉÁÓ ÅÊÐÁÉÄÅÕÓÇÓ ÊÅÑÊÕÑÁÓ

Ç áëÞèåéá åßíáé üôé ç ðáóôéôóÜäá, ôï óïöñßôï êáé ôï ìðïõñäÝôï, ôá êáô’ åîï÷Þí ðáñáäïóéáêÜ öáãçôÜ ôçò ÊÝñêõñáò, äåí ðñïóöÝñïíôáé ãéá äßáéôá êáé ÷Üóéìï êéëþí, ìå ôá óõóôáôéêÜ ðïõ ðåñéÝ÷ïõí êáé ôïí ôñüðï ðïõ ìáãåéñåýïíôáé. ÐñïóöÝñïíôáé üìùò ãéá ãáóôñïíïìéêÞ áðüëáõóç êáé åäþ ðïõ ôá ëÝìå áí Ýíá öáãçôü äåí óïõ áöÞíåé ôçí áßóèçóç ôçò åõ÷áñßóôçóçò ìåôÜ ôçí êáôáíÜëùóÞ ôïõ, ôüôå ðïéïò ï ëüãïò íá ôï äïêéìÜóåéò. Ç õãéåéíÞ äéáôñïöÞ ðåñéëáìâÜíåé êáé ôïí ôïìÝá øõ÷éêÞ åõöïñßá êáé åõ÷áñßóôçóç êáé áð’ áõôÞ ôçí Üðïøç êÜôé îÝñïõí ïé ðáëéüôåñïé ðïõ åðÝëåîáí ôá óõãêåêñéìÝíá öáãçôÜ ãéá íá áíôéðñïóùðåýïõí ôï íçóß.

Áõôü üìùò äåí óçìáßíåé üôé ïé Êåñêõñáßïé äåí ðñïóÝ÷ïõí ôé ôñþíå êáé üôé äåí åßíáé åêëåêôéêïß. Âñéóêüìáóôå óôçí ÅëëÜäá êáé ç ÅëëçíéêÞ áëëÜ êáé ç ìåóïãåéáêÞ êïõæßíá åß-íáé áðü ôç öýóç ôçò õãéåéíÞ.

Ç èÜëáóóá ðñïóöÝñåé áðëü÷åñá ôïõò èçóáõñïýò ôçò, ç öýóç åðßóçò êáé ç åðÜñêåéá ôùí áãáèþí äßíåé åíáëëáêôéêÝò ëýóåéò ãéá ü,ôé ôñáâÜåé ç øõ÷Þ ôïõ êáèåíüò! Ð Ý ñ á áðü ôï êõñßùò ðéÜôï, óáëÜôåò êáé öñïýôá óõìðëçñþíïõí ôá êáèçìåñéíÜ ãåýìáôá êáé, áí èÝëåôå, êáé ôï áíÜëïãï ðïôü. ÔïðéêÜ êñáóéÜ, ôóßðïõñï êáé ïýæï óõìðëçñþíïõí ôï óêçíéêü ìå ôá íüóôéìá ìåæåäÜêéá, ìáãåéñåìÝíá âÝâáéá üëá ìå íôüðéï åëáéüëáäï!

Íá ìçí îå÷íÜìå åðßóçò, ôçí áðïêëåéóôéêüôçôá ôçò äñïóåñÞò ôóéôóéìðýñáò êáé ôçí ýðáñîç ìüíï óôçí ÊÝñêõñá ôïõ êïõì-êïõÜô êáé ôïõ ðåñßöçìïõ ðïôïý ðïõ âãáßíåé áðü ôïí êáñðü ôïõ.

Ãéá íá ìçí áöÞóïõìå ðáñáðïíåìÝíïõò áõôïýò ðïõ ëáôñåýïõí ôï ãëõêü, ðáóôÝëé êáé ìáíôïëÜôï åßíáé ðïëý êáëÝò éäÝåò.

Ôï âáóéêü üìùò ó’ üëá ôá ðñÜãìáôá ðïõ êÜíåé êÜðïéïò åßíáé ôï ìåñÜêé êáé ç ÊÝñêõñá ìðïñåß íá ðåñçöáíåýåôáé ãéá áíèñþðïõò ìåñáêëÞäåò ðïõ èÝëïõí íá éêáíïðïéïýí ôïõò åðéóêÝðôåò áëëÜ êáé ôïí ßäéï ôïõò ôïí åáõôü.

Óôá ÷ùñéÜ, ìðïñåß êÜðïéïò íá âñåé îå÷áóìÝíåò óõíôáãÝò êáé ãåýóåéò êáé ôï ìüíï ðïõ Ý÷åé íá êÜíåé åßíáé íá øÜîåé êáé íá èÝëåé íá äïêéìÜóåé. Êáé êáíÝíáò äåí ðñüêåéôáé íá ìåß-íåé ðáñáðïíåìÝíïò…

Èåùñþ õðï÷ñÝùóÞ ìïõ íá óõã÷áñþ ôçí õðåýèõíç ÁãùãÞò Õãåßáò ê. ËéÜôóïõ ãéá ôç äñÜóç ôçò áëëÜ êáé ôïõò ìáèçôÝò êáé ôïõò åêðáéäåõôéêïýò ðïõ åñãÜóôçêáí ìå ðïëý äéÜèåóç êáé õëïðïßçóáí ôï ðñüãñáììá: «ÐáñáäïóéáêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò êáé Ýèéìá ôçò ÊÝñêõñáò».

Ç åíáó÷üëçóç ôùí ìáèçôþí ìå ôçí åöáñìïãÞ ðñïãñáììÜôùí áãùãÞò õãåßáò, áíïß-ãåé ôéò ðüñôåò ôïõ áðïìïíùìÝíïõ ó÷ïëåßïõ óôçí êïéíùíßá êáé êÜíåé ôïõò ãïíåßò óõììÝ-ôï÷ïõò óôçí åêðáéäåõôéêÞ äéáäéêáóßá. Ôáõôü÷ñïíá, äßíåé ôçí åõêáéñßá óôïõò ìáèçôÝò íá åñãáóôïýí ìå áõôåíÝñãåéá ðÜíù óå èÝìáôá ðïõ ôïõò åíäéáöÝñïõí, êÜíïíôÜò ôïõò Ýôóé ðéï óõíåéäçôïýò êáé õðåýèõíïõò ðïëßôåò.

Åý÷ïìáé êáé åëðßæù ç ðñïóðÜèåéá áõôÞ íá âñåé ìéìçôÝò êáé íá åîáðëùèåß ó’ üëá ôá ó÷ïëåßá ôçò ÊÝñêõñáò.

ÓÔÅÖÁÍÏÓ ÁÍÁÓÔÁÓÏÐÏÕËÏÓ

6

7

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Ç éóôïñßá ìáò åßíáé ç ôáõôüôçôÜ ìáò…Óôçí åñþôçóç «ðïéïé åßìáóôå;» Ýñ÷ïíôáé ðÜíôá íá ìáò

áðáíôÞóïõí ï ôüðïò êáé ï ôñüðïò ðïõ æïýìå, ôï ðïý ãåí-íçèÞêáìå, ðïéïé Üíèñùðïé ìáò ðåñéâÜëëïõí, ïé óõíÞèåéåò, ôá Þèç êáé ôá Ýèéìá ðïõ åíóôåñíéóôÞêáìå.

¼ëá áõôÜ âÝâáéá, áíÜëïãá ìå ôéò áëëáãÝò óôï ðÝñá-óìá ôùí ÷ñüíùí êáé áíÜëïãá ìå ôç äýíáìç Þ ôçí áäõíá-ìßá ôïõ êáèåíüò áðü åìÜò íá áöïìïéþóåé Þ íá áðïññßøåé Þ áêüìá êáé íá äéáìïñöþóåé êáôáóôÜóåéò!

Åßíáé ç äéáôñïöÞ ìáò ìÝñïò ôçò ôáõôüôçôÜò ìáò;ÔåëéêÜ, «åßìáóôå êáé ü,ôé ôñþìå»; Êáé, ôé ñüëï ðáßæåé Þ ìðïñåß íá ðáßîåé óÞìåñá ç ðá-

ñÜäïóç óôç äéáôñïöÞ ìáò;¼ðùò êáé ï ßäéïò ï üñïò ïìïëïãåß, ðáñÜäïóç åßíáé áõôÜ ðïõ ðáñáäßäïíôáé óôéò åðü-

ìåíåò ãåíéÝò. ¼ëá áõôÜ ðïõ êÜíïõìå ÷ùñßò íá ôá óêåöôüìáóôå ãéáôß áðïôåëïýí êáèéå-ñùìÝíåò áñ÷Ýò êáé áíáðüóðáóôá êïììÜôéá ôçò êáèçìåñéíüôçôÜò ìáò, åßíáé äçëáäÞ áõ-ôïíüçôá êáé Ýôóé èá ðåñÜóïõí áð’ ôá ðáéäéÜ ìáò óôá åããüíéá ìáò.

ÂÝâáéá, üðùò áëëÜæåé ç êïéíùíßá óôï äéÜâá ôùí áéþíùí, Ýôóé ìåôáôñÝðïíôáé êáé ïé êá-ôáóôÜóåéò, êáôáñãïýíôáé ðñÜãìáôá êáé íÝåò óõíèÞêåò ðïëëÝò öïñÝò äéáìïñöþíïíôáé.

Áëßìïíï êé áí äåí ãéíüôáí Ýôóé!...Ìðïñïýìå ùóôüóï, ìåëåôþíôáò ôçí ðáñÜäïóÞ ìáò, íá äéáôçñïýìå ôá èåôéêÜ ôçò

óôïé÷åßá, üðùò êáé íá ðñïôåßíïõìå óôá ðáéäéÜ ìáò íá äïêéìÜóïõí ü,ôé ùñáßï ôåßíåé óôï ðÝñáóìá ôùí ÷ñüíùí íá óâÞóåé.

Ìå áõôÝò ôéò óêÝøåéò, îåêéíÞóáìå ôç öåôéíÞ ìáò äñáóôçñéüôçôá ìå ôï èÝìá ôçò äéá-ôñïöÞò.

Ðñïóåããßóáìå ôïí ôñüðï êáé ôá åßäç ðïõ ìáãåßñåõáí ïé ãéáãéÜäåò êáé ïé ðáððïýäåò ìáò êáé Ýôóé Þñèáìå ðéï êïíôÜ ó’ áõôïýò êáé óôá ÝèéìÜ ôïõò.

ÂÝâáéá, äéáðéóôþóáìå, üôé ôüôå áíáãêáóôéêÜ Ýôñùãáí ü,ôé âñßóêáíå óôïí ôüðï ôïõò êáé ü,ôé åß÷áí ïé ßäéïé óôï ÷ùñÜöé ôïõò áëëÜ êáé ü,ôé ôñüöéìá Þôáí óôçí åðï÷Þ ôïõò. ¸ôóé õðÞñ÷å ìéá éóïññïðßá ìå ôç öýóç êáé öõóéêÜ éóïññïðßá áíÜìåóá óôçí ðáñáãùãÞ êáé ôçí êáôáíÜëùóç.

Äõóôõ÷þò, åìåßò óÞìåñá ôñåöüìáóôå áíéóüññïðá êáé ìüíï âÜóåé ôùí åðéèõìéþí ìáò.

Áðáéôïýìå, ëüãù ôçò áðïóôáóéïðïßçóÞò ìáò áðü ôçí áãñïôéêÞ êáé ôçí êôçíïôñïöéêÞ æùÞ, ìáæéêÞ ðáñáãùãÞ ôñïößìùí, ðïõ áöïý äåí åßíáé ôçò åðï÷Þò ôïõò, ïé ëéãïóôïß ðáñá-ãùãïß ÷ñçóéìïðïéïýí ôå÷íçôÜ ìÝóá êáé ôüíïõò öõôïöÜñìáêá êáé ïñìüíåò þóôå íá áíôå-ðåîÝëèïõí óôç æÞôçóç… êáé ç áëõóßäá ôùí óõíåðåéþí óõíå÷þò ðïëëáðëáóéÜæåôáé!...

ÅðåéäÞ üìùò «ôï ðïôÜìé äåí ãõñßæåé ðßóù», áò äïýìå ôé ìðïñïýìå íá êÜíïõìå áðü äù êé åìðñüò.

¢ëëùóôå, üëá óôç æùÞ åßíáé «óõíÞèåéåò», ãé áõôü ìðïñïýìå áíôß íá óõíçèßæïõìå ôá ðáéäéÜ ìáò óôï Ýôïéìï êáé ãñÞãïñï öáãçôü, íá ôá âïçèÞóïõìå íá áíáêáëýøïõí ôç ãïç-ôåßá, ôïõ íá ìÜèïõí íá ìáãåéñåýïõí ìüíá ôïõò êáé íá äïêéìÜæïõí ôéò õãéåéíÝò óõíôáãÝò

ÃñÜöåé ç ËéÜôóïõ ËáìðñéíÞ(Õðåýèõíç ÁãùãÞò Õãåßáò)

8

ôéò ãéáãéÜò! ÐáñÜëëçëá, íá óÝâïíôáé ôéò ðáñáäüóåéò êáé ôá Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ôïõò êáé íá áñíïýíôáé -üóï ìðïñïýí- êÜèå åßäïõò áëëïôñßùóç.

Åõ÷áñéóôþ èåñìÜ, ôïõò óõíáäÝëöïõò ðïõ óõììåôåß÷áí óôï ðñüãñáììá, üðùò êáé ôïõò äéåõèõíôÝò ôùí ó÷ïëåßùí ôïõò, ãéá ôçí Üøïãç óõíåñãáóßá ðïõ åß÷áìå, üëïõò ôïõò ãïíåßò ãéá ôç óôÞñéîÞ ôïõò êáé êõñßùò ôïõò ìáèçôÝò êáé ôéò ìáèÞôñéåò ðïõ åñãÜóôçêáí ìå ôüóï åíèïõóéáóìü êáé ìåñÜêé.

×áßñïìáé éäéáßôåñá, ðïõ êÜèå ó÷ïëåßï «Üããéîå» ôï èÝìá ìå ôï äéêü ôïõ ôñüðï êáé Ýâá-ëå ôç äéêÞ ôïõ «óöñáãßäá».

Ðñïôåßíïõìå óå üëïõò óáò íá öôéÜîåôå ôéò íüóôéìåò óõíôáãÝò ðïõ óáò äßíïõí ôá ðáé-äéÜ êáé … êáëÞ óáò üñåîç!

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Óå êÜèå ðñüãñáììá ÁãùãÞò Õãåßáò ãåíéêüôåñá, óôï÷åýïõìå óôçí ÁÍÁÐÔÕÎÇ ÄÅÎÉÏÔÇÔÙÍ: Óõíåñãáóßáò, Øõ÷éêÞò-óùìáôéêÞò-óõíáéóèçìáôéêÞò Õãåßáò, êñéôéêÞò óêÝøçò êáé óôÜóçò.

Åéäéêüôåñá ãéá ôï èÝìá ìáò üìùò, ïé áñ÷éêïß ìáò ÓÔÏ×ÏÉ Þôáí: ÐñïáãùãÞ ÕãéåéíÞò äéáôñïöÞò. Áðüêôçóç âáóéêþí ãíþóåùí ðáñáäïóéáêÞò ÊåñêõñáúêÞò êïõæßíáò Óõíåéäçôïðïßçóç ôçò óçìáóßáò ïñéóìÝíùí ôñïöþí –ïõóéþí ãéá ôç óùóôÞ ëåé-

ôïõñãßá ôïõ ïñãáíéóìïý êáé ôçò áíÜãêçò êáôáíÜëùóÞò ôïõò óå çìåñÞóéá âÜóç. Åõáéóèçôïðïßçóç ó÷åôéêÜ ìå ôéò áëëáãÝò äéáôñïöéêþí óõíçèåéþí óôï ðÝñáóìá

ôùí ÷ñüíùí. Âåëôßùóç åðéêïéíùíéáêþí äåîéïôÞôùí-åíßó÷õóç áõôïåêôßìçóçò. Åíôïðéóìüò êéíäýíùí áðü ôç êáêÞ äéáôñïöÞ. ÄéáôÞñçóç ôïõ ôñüðïõ ðáñáóêåõÞò ðáñáäïóéáêþí öáãçôþí êáé ôùí çèþí êáé

åèßìùí ðïõ ôá óõíïäåýïõí. ¢ìåóç åðáöÞ ôùí ìáèçôþí ìå ôïõò áãñüôåò ôçò ðåñéï÷Þò êáé ôá ðñïúüíôá ðïõ

êáëëéåñãïýí. ÄéÜäïóç-óõíÝ÷éóç åèßìùí ôçò ÊÝñêõñáò, ó÷åôéêþí ìå äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò óå

ðáíçãýñéá, ãéïñôÝò, ãÜìïõò ê.ô.ë. ÅìðëïêÞ ôùí ãïíÝùí óôï ðñüãñáììá-Üìåóç óõíåñãáóßá ìáæß ôïõò, üðùò êáé ìå

åìðëåêüìåíïõò ôïðéêïýò öïñåßò. Áîéïðïßçóç ôïõ Üìåóïõ ðåñéâÜëëïíôïò ôùí ðáéäéþí, üðùò êáé ôùí ðñïúüíôùí

ôïõ.

Ç ÖÜóç ðñïåôïéìáóßáò ðåñéåëÜìâáíå: i. Åõáéóèçôïðïßçóç ôùí ìáèçôþí ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá.ii. ÅíçìÝñùóç ôùí ãïíÝùí êáé ôùí ãéáãéÜäùí-ðáððïýäùí ôùí ìáèçôþí ìáò.iii. ÐñïðáñáóêåõáóôéêÝò åðéóêÝøåéò óõíåñãáóßáò ôçò õðåõèýíïõ áãùãÞò õãåßáò

óôéò ó÷ïëéêÝò ìïíÜäåò ãéá ðáñïõóßáóç õëéêïý –ðñïâëçìáôéóìü –õðïâïëÞ ðñïôÜ-óåùí.

iv. ÓõíáíôÞóåéò óõíåñãáóßáò ôùí äÝêá åêðáéäåõôéêþí ðïõ óõììåôÝ÷ïõí ìå ôçí õðåý-èõíç áãùãÞò õãåßáò ãéá áíôáëëáãÞ áðüøåùí.

v. ÐñïìÞèåéá åêðáéäåõôéêïý õëéêïý - ðñïãñáììáôéóìüò äñÜóåùí.

9

Ç ÖÜóç ðñáãìáôïðïßçóçò ðåñéåëÜìâáíå: ÓõìðëÞñùóç åñùôçìáôïëïãßùí äéåñåýíçóçò óôÜóåùí êáé ãíþóåùí ó÷åôéêþí ìå

ôçí ÕãéåéíÞ äéáôñïöÞ (áñ÷éêÞ áîéïëüãçóç) Âéíôåïóêüðçóç Þ öùôïãñÜöçóç ôùí ìáèçôþí êáèþò åñãÜæïíôáí óå ïìÜäåò

êáé áíÜñôçóç ôùí öùôïãñáöéþí óå åéäéêü ðßíáêá ÁÃÙÃÇÓ ÕÃÅÉÁÓ óå êÜèå ó÷ï-ëåßï.

ÅðéóêÝøåéò-óõíåíôåýîåéò óå óðßôéá ãéáãéÜäùí-ðáððïýäùí êáé êáôáãñáöÞ ðáñá-äïóéáêþí óõíôáãþí áðü ôá ßäéá ôá ðáéäéÜ.

Óå óõíåñãáóßá ìå ôïõò ãïíåßò ôùí ìáèçôþí, ðñïôÜèçêå íá áêïëïõèÞóïõí êáé óôá óðßôéá ôïõò åâäïìáäéáßï äéáéôïëüãéï, ìå ðáñáäïóéáêÝò õãéåéíÝò ôñïöÝò, ôïõëÜ÷éóôïí ãéá üóï äéÜóôçìá åöáñìïæüôáí ôï ðñüãñáììá.

ÊáôáãñáöÞ åíôõðþóåùí áðü ìáèçôÝò êáé ãïíåßò êáé óýãêñéóç ôïõ ðáëéüôåñïõ êáé ôïõ óýã÷ñïíïõ ôñüðïõ ðáñáóêåõÞò ôùí öáãçôþí, ôùí ãëõêþí êáé ôùí íôü-ðéùí ðïôþí êáé ñïöçìÜôùí.

ÓõãêÝíôñùóç ó÷åôéêïý äçìïóéåõìÝíïõ õëéêïý áðü åöçìåñßäåò Þ ðåñéïäéêÜ áðü ôéò ïìÜäåò åñãáóßáò .

Åêðáßäåõóç ãïíÝùí : á) áðü éáôñü äéáôñïöïëüãï â)áðü ôçí Õðåýèõíç ÁãùãÞò Õãåßáò ãéá ôçí áîßá ôçò ÕãéåéíÞò äéáôñïöÞò êáé ôçí ðñïþèçóç ôùí ðñïãñáììÜ-ôùí ÁãùãÞò Õãåßáò , ã)áðü øõ÷ïëüãï ãéá ôçí áíáãêáéüôçôá ôïõ óùóôïý ðáñá-äåßãìáôïò ôùí ãïíÝùí êáé ôéò øõ÷ïëïãéêÝò ôïõ åðéäñÜóåéò óôçí õéïèÝôçóç èåôé-êþí ðñïôýðùí óõìðåñéöïñÜò.

o ÓõíáíôÞóåéò ôùí ìáèçôþí ìå áãñüôåò êáé çëéêéùìÝíïõò ôçò ðåñéï÷Þò ãéá êáôá-ãñáöÞ ðáëáéüôåñùí ìåèüäùí êáé ìÝóùí êáëëéÝñãåéáò (÷ùñßò ôç ÷ñÞóç åðéêßí-äõíùí öõôïöáñìÜêùí) êáé äéáôÞñçóç ôùí åèßìùí ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç äéáôñï-öÞ.

Ìå ôç âïÞèåéá ôùí ãïíÝùí, ôá ðáéäéÜ Ýöôéáîáí ëá÷áíüêçðïõò êáé ÷ñçóéìïðïßç-óáí ôá ðñïúüíôá ôïõò óôá öáãçôÜ ðïõ ìáãåßñåøáí.

Óõììåôï÷Þ óôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò-åðéóêÝøåéò óå åëáéïôñéâåßá. ÂéùìáôéêÝò Äñáóôçñéüôçôåò: Ðáé÷íßäéá ñüëùí, èåáôñéêü ðáé÷íßäé, äéáãùíéóìüò

óêßôóïõ, äéáãùíéóìüò áößóáò, äéáãùíéóìüò æùãñáöéêÞò. ÄéáöÞìéóç ðñïãñÜììáôïò- áößóåò, óõíèÞìáôá, óõíåíôåýîåéò åêðáéäåõôéêþí,

ìáèçôþí, ãïíÝùí, áíÜñôçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò óôï äéáäßêôõï. Åñùôçìáôïëüãéá ôåëéêÞò áîéïëüãçóçò óôÜóåùí- ãíþóåùí. ÓõìðåñÜóìáôá ÐñïâïëÞ ðáñáãþãùí ôïõ ðñïãñÜììáôïò .

Êáè’ üëç ôç äéÜñêåéá õëïðïßçóçò ôïõ ðñïãñÜììáôïò, óôçñé÷ôÞêáìå óôçíÂÉÙÌÁÔÉÊÇ ÌÁÈÇÓÇ :Ðáé÷íßäéá ìå êÜñôåò ìå ôá öáãçôÜ, ðõñáìßäá äéáôñïöÞò, óõ-æÞôçóç óå ïìÜäåò, óõíåíôåýîåéò ìå çëéêéùìÝíïõò êáé íôüðéïõò êáôïßêïõò ôçò ðåñéï-÷Þò ôïõ êÜèå ó÷ïëåßïõ, åðéóêÝøåéò-óõëëïãÞ ðëçñïöïñéþí êáé ðáñïõóßáóÞ ôïõò êáé ðáñáóêåõÞ ðáñáäïóéáêþí öáãçôþí áðü ôá ßäéá ôá ðáéäéÜ ìå ôç âïÞèåéá ôùí ãïíÝ-ùí êáé ôùí ãéáãéÜäùí ôïõò.

ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁ: Ìå áõôü ôïí ôñüðï, ôá ðáéäéÜ ìáèáßíïõí åõêïëüôåñá êáé ðåñéóóüôå-ñá, êáé äåß÷íïõí ðåñéóóüôåñï åíäéáöÝñïí êáé äéÜèåóç íá ìÜèïõí.

10

Ãéá ôç ÄéÜäïóç ôùí áðïôåëåóìÜôùí ôïõ ðñïãñÜììáôïò ðñáãìáôïðïéÞóáìå:

ÁíÜñôçóç åéäéêïý ðßíáêá ãéá “ÕãéåéíÞ äéáôñïöÞ-ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò” óå êÜ-èå ó÷ïëåßï óå êïéíÞ èÝá êáé ôïðïèÝôçóç ó÷åôéêÞò áößóáò-äéáöÞìéóçò ôïõ ðñï-ãñÜììáôïò .

ÄéáöÞìéóç ôùí äñÜóåùí ôïõ ðñïãñÜììáôïò óôïí ôïðéêü ôýðï. Ðáñïõóßáóç ðñïãñÜììáôïò óôï internet . ¸êäïóç ðáñáãþãïõ ôïõ ðñïãñÜììáôïò. ÔåëåôÝò ëÞîçò óå êÜèå ó÷ïëéêÞ ìïíÜäá êáé ðáñïõóßáóç ôùí åñãáóéþí ôùí ðáé-

äéþí óôïõò ãïíåßò êáé óôçí åõñýôåñç êïéíüôçôá. Ðáñïõóßáóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò óôï ðáíçãýñé ôçò Õãåßáò óôï ôÝëïò ôçò ÷ñï-

íéÜò.

ÁíáìÝíïõìå ôá åîÞò áðïôåëÝóìáôá ìåôÜ ôç ëÞîç:

á) ãéá ôïõò ìáèçôÝò: ÐñïóùðéêÞ áíÜðôõîç, ïëïêëÞñùóç ðñïóùðéêüôçôáò, êïéíùíéêïðïßçóç, åîïé-

êåßùóç ìå ôïõò çëåêôñïíéêïýò õðïëïãéóôÝò ,åîïéêåßùóç ìå ôçí åñåõíçôéêÞ ìÝèïäï, ðñáêôéêÞ Üóêçóç êáé åìðåéñßá. Áðüêôçóç óõíçèåéþí õãéåéíïý ôñüðïõ äéáâßùóçò.

ÄéáôÞñçóç ôùí åèßìùí êáé ôùí ðáñáäïóéáêþí óõíôáãþí ôçò ÊÝñêõñáò. ÊáèçìåñéíÞ ÷ñçóéìïðïßçóç íôüðéùí õëéêþí óôç äéáôñïöÞ ôïõò(åëáéüëáäï,

ëá÷áíéêÜ, üóðñéá, óôáöýëéá-êñáóß, íôüðéá êñÝáôá åëåýèåñçò âïóêÞò ê.á.) Åîïéêåßùóç ìå ôïí ðáñáäïóéáêü ôñüðï ìáãåéñÝìáôïò.

â) ãéá ôïõò åêðáéäåõôéêïýò êáé ôï åêðáéäåõôéêü óýóôçìá:

• ÅöáñìïãÞ óýã÷ñïíçò äéäáêôéêÞò ìåèïäïëïãßáò, áíÜðôõîç óõíåñãáôéêïý ðíåýìáôïò, éêáíïðïßçóç áðü ôçí åðéôõ÷ßá ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáé ôçí ÷áñÜ ôçò åëåýèåñçò äñÜóçò.

• ÁíÜðôõîç åëåýèåñçò äñÜóçò óå ó÷Ýóç ìå ôá óýã÷ñïíá êïéíùíéêÜ èÝìáôá, Âåëôßùóç ôçò æþíçò åëåýèåñùí äñáóôçñéïôÞôùí, åöáñìïãÞ Ýãêõñïõ åêðáé-äåõôéêïý õëéêïý êáé ÷ñÞóç internet .

• Åðßôåõîç ôùí óêïðþí ôïõ Áíáëõôéêïý ÐñïãñÜììáôïò

ã) Ãéá ôçí êïéíüôçôá :¢íïéãìá ôïõ ó÷ïëåßïõ óôçí ôïðéêÞ êïéíüôçôá êáé ðñïóðÜèåéá ïõóéáóôéêÞò

ðáñÝìâáóçò óôç ëýóç Ýíôïíùí êïéíùíéêþí ðñïâëçìÜôùí. Åõáéóèçôïðïßçóç ôùí áãñïôþí ôçò ðåñéï÷Þò óôçí ðáñáãùãÞ ðñïúüíôùí ìå õãéåéíïýò ôñüðïõò, äçëáäÞ ÷ùñßò ôç ÷ñÞóç åðéêßíäõíùí öõôïöáñìÜêùí. Åõáéóèçôïðïßçóç ãï-íÝùí- óõããåíþí-óõã÷ùñéáíþí ãéá êáôáíÜëùóç íôüðéùí ôñïöþí (ðáñáãùãÞò ôïõ êÜèå ÷ùñéïý), óå êáèçìåñéíÞ âÜóç êáé äéáôÞñçóç ó÷åôéêþí åèßìùí.

ÃÅÍÉÊÅÓ ÐÁÑÁÔÇÑÇÓÅÉÓ:Äåí Ýëåéøáí âÝâáéá êáé ïé äõóêïëßåò ðïõ óõíáíôÞóáìå óôçí ðïñåßá:Ç áðáñÜäåêôç êáèõóôÝñçóç ôçò õðïãñáöÞò ôùí óõìâÜóåùí (ðñïôÜóåùí),

äçìéïýñãçóå Üã÷ïò êáé áíáóöÜëåéá óôïõò ðåñéóóüôåñïõò åêðáéäåõôéêïýò, ìéáò êáé ôá Ýîïäá Ýôñå÷áí êáé êáíåßò äåí ãíþñéæå áí ôåëéêÜ èá êáëõöèïýí.

11

Åðßóçò, óõíáíôÞóåéò ìåôáîý üëùí ôùí ìáèçôþí ðïõ óõììåôåß÷áí, áðïäåß÷ôç-êáí (ëüãù ôïõ ìåãÜëïõ áñéèìïý êáé ôùí ìåãÜëùí áðïóôÜóåùí) Üêáñðåò, ãé ’áõ-ôü áðïöáóßóáìå áíÜ äõï ó÷ïëåßá íá ãíùñéóôïýí ôá ðáéäéÜ êáé í’ áíôáëëÜîïõí êÜñôåò ìå åõ÷Ýò êáé óõíèÞìáôá ãéá ôï ÐÜó÷á, üðùò êáé äéåõèýíóåéò êáé ôçëÝ-öùíá ìåôáîý ôïõò ðñïêåéìÝíïõ íá óõíå÷ßóïõí íá åðéêïéíùíïýí êáé ìåôÜ ôç ëÞ-îç ôïõ ðñïãñÜììáôïò.

Ùóôüóï, ç ôÞñçóç çìåñïëïãßïõ äñÜóåùí ôçò êÜèå ó÷ïëéêÞò ìïíÜäáò áðï-äåß÷ôçêå óïöÞ, üðùò êáé ôá «óêÝöôïìáé êáé ãñÜöù» ðïõ Ýãñáøáí ôá ðáéäéÜ ìå ôï ðÝñáò ôïõ ðñïãñÜììáôïò, üðïõ åíôåëþò åëåýèåñá êáé áâßáóôá , ôïõò æçôÞèçêå íá êáôáãñÜøïõí ôéò åíôõðþóåéò ôïõò, ôéò óêÝøåéò êáé ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõò.

¼ëïõò áõôïýò ôïõò êáñðïýò ðïõ ìáæÝøáìå óáí «êáëïß ãåùñãïß» ôïõò áðï-ôõðþóáìå óôï âéâëßï ðïõ êñáôÜôå óôá ÷Ýñéá óáò êáé ðÜíôá èá ìáò èõìßæåé áõôÞ ôçí ôüóï îå÷ùñéóôÞ åìðåéñßá ìáò.

Ç Üøïãç óõíåñãáóßá ìå ôïõò ãïíåßò , ôïõò ðáððïýäåò êáé ôéò ãéáãéÜäåò ôùí ðáéäéþí, ìáò Ýöåñå üëïõò ðéï êïíôÜ êáé ôá ðáéäéÜ óõíåéäçôïðïßçóáí êáëýôåñá ðüóï óçìáíôéêÞ åßíáé ç ðåßñá ôùí ìåãÜëùí, áëëÜ êáé ðüóç ãëõêýôçôá äéáèÝôåé ç ôñßôç çëéêßá! Ïé ãéáãéÜäåò ìå ðåñßóóåéá äéÜèåóç êáé êáìÜñé Ýôñå÷áí íá êåñÜóïõí ôá ðáéäéÜ, íá ôïõò ðïõí éóôïñéïýëåò ìå ôá Ýèéìá ôïõ êÜèå ÷ùñéïý êáé ïé ìáèçôÝò óáí óöïõããÜñé ñïõöïýóáí êõñéïëåêôéêÜ ôéò ðëçñïöïñßåò, ïé ïðïßåò óå óõíäõ-áóìü ìå ôéò ìáãåéñéêÝò óõíôáãÝò ðïõ üëïé ìáæß Ýöôéá÷íáí, ìáò ÷Üñéóáí Ýíá ðï-ëýôéìï áðïôÝëåóìá…!

Ç ÷áñÜ ôçò äçìéïõñãßáò, óêÝðáóå êÜèå óýííåöï êüðùóçò êáé Üã÷ïõò. Áðü ôéò óõæçôÞóåéò ìå ôá ðáéäéÜ êáé ôç óýãêñéóç ðïõ êÜíáìå óôïí ðáëéüôåñï êáé ôï óýã÷ñïíï ôñüðï äéáôñïöÞò, óõìðåñÜíáìå üôé, üóï ìðïñïýìå êáé óÞìåñá , áò áîéïðïéÞóïõìå áõôÝò ôéò ãíþóåéò êáé ôá äåäïìÝíá êé áò ðñïóðáèÞóïõìå íá ìá-ãåéñåýïõìå óôï óðßôé ìáò (ìå üóï ôï äõíáôü ðéï õãéåéíü ôñüðï), äéáôçñþíôáò, óõíå÷ßæïíôáò êáé äéáäßäïíôáò áêüìç, ôá Þèç êáé ôá Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ìáò, êñáôþ-íôáò Ýôóé, óáí éåñü êåéìÞëéï ôéò ðáñáäüóåéò ìáò êáé ôá “ÊÁËÁ” ôïõò!!!

Éïýíéïò 2005

ËéÜôóïõ ËáìðñéíÞ Õðåýèõíç ÁãùãÞò Õãåßáò êáé Óõíôïíßóôñéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò

ΠΑΡΑ∆ΟΣΙΑΚΕΣ ∆ΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΤΗΣ ΚΕΡΚΥΡΑΣ

12

13

Á´ ÌÅÑÏÓ: ÄçìïôéêÜ Ó÷ïëåßá

Ó×ÏËÉÊÇ ÌÏÍÁÄÁ ÍÅÏ×ÙÑÉÏÕ(4ï Äçìïôéêü Ëåõêßììçò)

ÕÐÅÕÈÕÍÏÓ ÄÁÓÊÁËÏÓ: ÈÅÑÉÁÍÏÓ ÈÑÁÓÕÂÏÕËÏÓ

ÐÑÏËÏÃÏÓ

Ôï áíôéêåßìåíï ôïõ öåôéíïý ðñïãñÜììáôïò Þôáí ìéá áðü ôéò ðïëëÝò ðôõ÷Ýò ôïõ ðåñ-

óéíïý èÝìáôïò «Ï ôüðïò ï äéêüò ìáò» ðïõ åðåîåñãÜóôçêå ç ðåñóéíÞ Ã’ ôÜîç. ÅðïìÝíùò,

Þôáí ðéï ðñïóéôÞ êáé ðéï ïéêåßá, ãéá ôïõò ìáèçôÝò ôçò Ä’ ôÜîçò ôïõ ó÷ïëåßïõ ìáò, ç åíá-

ó÷üëçóÞ ôïõò ìå ôï öåôéíü ðñüãñáììá ðïõ åß÷å èÝìá: «ÐáñáäïóéáêÝò äéáôñïöéêÝò óõ-

íÞèåéåò êáé Ýèéìá ôçò ðåñéï÷Þò ìáò».

Ç äéáôñïöÞ áíáöÝñåôáé óôï óýíïëï ôùí ïõóéþí ðïõ ðñïóëáìâÜíåé ï ïñãáíéóìüò

ìå ôç ìïñöÞ ôñïöÞò, äçëáäÞ óôï óýíïëï ôùí èñåðôéêþí óõóôáôéêþí ðïõ êáôáíáëþíåé

ï Üíèñùðïò ãéá íá êáëýøåé ôéò áíÜãêåò óõíôÞñçóçò êáé áíÜðôõîÞò ôïõ. Ç ôñïöÞ ãéá

íá åêðëçñþíåé ôï óêïðü ôçò èá ðñÝðåé íá åßíáé ðëÞñçò, äçë. íá ðåñéÝ÷åé ôéò áðáñáßôç-

ôåò ðïóüôçôåò ôùí èñåðôéêþí óõóôáôéêþí, üðùò åßíáé ïé ðñùôåÀíåò, ïé õäáôÜíèñáêåò, ôá

ëßðç, ôá áíüñãáíá Üëáôá êáé ïé âéôáìßíåò. Ãéá ìéá óùóôÞ äéáôñïöÞ åßíáé áíÜãêç íá êá-

èïñéóôåß ç ðïéüôçôá êáé ç ðïóüôçôá ôùí ôñïöþí ðïõ áðáéôïýíôáé ãéá ôéò çìåñÞóéåò áíÜ-

ãêåò ôïõ áôüìïõ. ̧ ôóé ìðïñïýìå íá ðïýìå üôé Ýíáò áðü ôïõò âáóéêüôåñïõò ðáñÜãïíôåò

ðïõ åðçñåÜæïõí ôçí õãåßá, ôç óùìáôéêÞ óõíôÞñçóç êáé áíÜðôõîç êáèþò åðßóçò êáé ôç

Σχολική Μονάδα Νεοχωρίου

Ïé ìáèçôÝò êáé ïé ìáèÞôñéåò ôçò Ä´ ôÜîçò ðïõ õëïðïßçóáí ôï ðñüãñáììá


14

öõóéêÞ êáôÜóôáóç ôïõ áíèñþðïõ åßíáé êáé ç äéáôñïöÞ.

Óôéò ìÝñåò ìáò ïé åðéóôÞìïíåò ãñÜöïõí êáé ïìéëïýí ãéá óùóôÞ, éóïññïðçìÝíç, Üñá

êáé õãéåéíÞ äéáôñïöÞ.

ÓõãêåêñéìÝíá áíáöÝñïõí üôé:

1. Èá ðñÝðåé íá êáôáíáëþíïíôáé êáèçìåñéíÜ ôñïöÝò êáé áðü ôéò Ýîé âáóéêÝò ïìÜäåò

ôñïößìùí, óýìöùíá ìå ôéò áñ÷Ýò ôçò äéáôñïöéêÞò ðõñáìßäáò (âë. óåë. 43), âáóéæüìåíïé

ðåñéóóüôåñï óôéò öõôéêÝò ôñïöÝò, üðùò ôá ëá÷áíéêÜ, ôá öñïýôá, ôá äçìçôñéáêÜ êáé ôá

üóðñéá.

2. ¼ëá ôá ôñüöéìá èá ðñÝðåé íá ôñþãïíôáé öñÝóêá êáé óôçí åðï÷Þ ôïõò. Èá ðñÝðåé

íá áðïöåýãïíôáé öñïýôá êáé ëá÷áíéêÜ «øõãåßïõ».

3. Èá ðñÝðåé íá êáôáíáëþíïíôáé «ïñãáíéêÝò» êáé «âéïëïãéêÝò» ôñïöÝò. ¸÷ïõí óõíÞ-

èùò ðåñéóóüôåñåò ðñùôåÀíåò êáé öõôéêÝò ßíåò êáé ëéãüôåñï áðëïýò õäáôÜíèñáêåò, äåí

ðåñéÝ÷ïõí óõíôçñçôéêÜ êáé, ðéèáíþò, áëëÜ óõæçôÞóéìï óå êÜðïéåò ðåñéðôþóåéò, Ý÷ïõí

êáëëéåñãçèåß Þ ðáñáóêåõáóèåß ìå Þðéåò ìåèüäïõò, ÷ùñßò ÷ñÞóç ÷çìéêþí êáé öõôïöáñ-

ìÜêùí.

4. ̧ íá åðéðëÝïí óôïé÷åßï óôéò åðéëïãÝò ôçò õãéåéíÞò äéáôñïöÞò åßíáé ç ìåßùóç ôùí æù-

éêþí ôñïöþí, ôùí åðåîåñãáóìÝíùí ôñïößìùí, ôùí áëëáíôéêþí, ôùí óíáê, ôùí ãëõêþí,

ôçò æÜ÷áñçò, ôùí ðáóôþí, ôùí áëáôéóìÝíùí îçñþí êáñðþí êëð.

Óýìöùíá ìå ôá ðáñáðÜíù ãåííéïýíôáé äéÜöïñá åñùôÞìáôá: ÌÞðùò Üñáãå èá ðñÝðåé

íá ãõñßóïõìå ðÜëé ðßóù óôç äéáôñïöÞ ôùí ðáððïýäùí êáé ôùí ãéáãéÜäùí ìáò; ÌÞðùò ç

öñÜóç ðïõ Ýëåãáí ïé ðéï ðáëéÝò ãåíéÝò «áõôüò åßíáé ãåñüò ðçëüò» Ý÷åé Üìåóç óõíÜñôç-

óç ìå ôç äéáôñïöÞ ôùí ðáëáéïôÝñùí; ÌÞðùò ôáõôßæïíôáé, êáôÜ êÜðïéï ôñüðï, ïé ðáñáäï-

óéáêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ìå ôçí õãéåéíÞ ìåóïãåéáêÞ äéáôñïöÞ ðïõ äéáôõìðáíßæïõí

êáé õðåñáóðßæïíôáé ïé óçìåñéíïß åðéóôÞìïíåò êáé äéáôñïöïëüãïé; ÌÞðùò ôåëéêÜ ïé ðáñá-

äïóéáêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò åßíáé áõôÝò ðïõ öÝñíïõí ôçí õãåßá, ôçí ìáêñïæùßá êáé

ôåëéêÜ ôçí åõôõ÷ßá ôïõ áíèñþðïõ;

ÁõôÜ ôá åñùôÞìáôá ðñïóðáèÞóáìå öÝôïò íá áðáíôÞóïõìå ìå ôïõò ìáèçôÝò êáé ôéò

ìáèÞôñéåò ôçò Ä’ ôÜîçò ôïõ ó÷ïëåßïõ ìáò, ðïõ Ýãéíáí ãé’ áõôü ôï óêïðü ìéêñïß åîåñåõíç-

ôÝò, äçìïóéïãñÜöïé, óõëëÝêôåò ðáëéþí ðáñáäïóéáêþí óõíôáãþí êáé ôáõôü÷ñïíá ìéêñïß

ìÜãåéñïé êáé ìáãåßñéóóåò êáé ãéáôß ü÷é êáé äïêéìáóôÝò öáãçôþí.

ÖÁÓÅÉÓ:

Ôï âáóéêü óôïé÷åßï ðïõ áðáéôåßôáé ðñïêåéìÝíïõ íá ãíùñßóåé êÜðïéïò ôç ãáóôñïíïìßá

åíüò ôüðïõ äåí åßíáé ôßðïôå Üëëï áðü ôï íá åðéóêåöôåß ôéò íïéêïêõñÝò êáé ôéò ãéáãéÜäåò

ðñïêåéìÝíïõ íá óõììåôÝ÷åé óôç ìáãåéñéêÞ ôÝ÷íç êáé ôÝëïò íá ãßíåé äïêéìáóôÞò áõôþí

ôùí áãíþí, ùñáßùí êáé íüóôéìùí öáãçôþí ðïõ áðïôåëïýí ãåõóôéêÜ äçìéïõñãÞìáôá.

¸ôóé êáé åìåßò ôï âÜñïò ôçò åñãáóßáò ìáò ôï äþóáìå óôá âáóéêÜ ðñïúüíôá ôçò ðåñé-

15

ï÷Þò, êáèþò åðßóçò óôá õëéêÜ, óôïí ôñüðï ðáñáóêåõÞò ôùí ðáñáäïóéáêþí öáãçôþí êáé

öõóéêÜ óôçí êáôáãñáöÞ ôïðéêþí ìáãåéñéêþí óõíôáãþí.

¸÷ïíôáò ëïéðüí óáí ãíþìïíá ôçí êáôáãñáöÞ âáóéêþí ðñïúüíôùí êáé ôç óõãêÝíôñù-

óç ðáñáäïóéáêþí ìáãåéñéêþí óõíôáãþí áðü ôá ÷ùñéÜ ôùí ìáèçôþí, ìå åðéóêÝøåéò óå

ãéáãéÜäåò áëëÜ êáé íÝåò íïéêïêõñÝò, ÷ùñßóáìå ôï ðñüãñáììá óå ôñåéò öÜóåéò.

Ç ðñþôç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé äñáóôçñéüôçôåò ìÝóá óôçí ôÜîç ðñéí ôéò åðéóêÝøåéò,

üðùò ìåëÝôç ôçò ðáñáäïóéáêÞò ìåóïãåéáêÞò ðõñáìßäáò êáé ôùí ïìÜäùí ôñïößìùí, êá-

ôáãñáöÞ ðëçñïöïñéþí ó÷åôéêÜ ìå ôç æùÞ ôùí êáôïßêùí, ìå ôá ðñïúüíôá ôùí ÷ùñéþí, ìå

ôá Ýèéìá êëð.

Ç äåýôåñç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé ôéò åðéóêÝøåéò ôùí ìáèçôþí ãéá ôç óõãêÝíôñùóç óôïé-

÷åßùí ãýñù áðü ôá âáóéêÜ ðñïúüíôá ôçò ðåñéï÷Þò, ôç óõëëïãÞ ðáñáäïóéáêþí ìáãåéñé-

êþí óõíôáãþí êáé ôçí ðáñáóêåõÞ öáãçôþí.

Ç ôñßôç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé äñáóôçñéüôçôåò ìÝóá óôçí ôÜîç ìåôÜ ôéò åðéóêÝøåéò êáé

áöïñÜ åðåîåñãáóßá êáé áîéïëüãçóç ðëçñïöïñéþí, åðéðëÝïí ðëçñïöïñßåò áðü âéâëßá,

Ýíôõðá êáé äéáäßêôõï, áîéïëüãçóç öùôïãñáöéêïý õëéêïý, êáôÜôáîç ôïõ õëéêïý óå äéÜ-

öïñåò èåìáôéêÝò åíüôçôåò, áéóèçôéêÞ ðñïóÝããéóç, êáé ôÝëïò áîéïëüãçóç êáé ðáñïõóßá-

óç ôçò åñãáóßáò.

1ç ÖÁÓÇ ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ

ÁíáëõôéêÜ ç ðñþôç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé:

1. ÓõæÞôçóç ãéá ôçí ÁãùãÞ Õãåßáò.

2. ÅðéëïãÞ èÝìáôïò.

3. ×ùñéóìüò ìáèçôþí óå ïìÜäåò.

Ï ÷ùñéóìüò ôùí ìáèçôþí óå ôÝóóåñéò ïìÜäåò Ýãéíå áöïý ðñþôá ðñïçãÞèçêå óõæÞ-

ôçóç ìå ôïõò ìáèçôÝò êáé ðñïóðÜèåéá áðü ôçí ðëåõñÜ ôïõ äáóêÜëïõ óôï íá äçìéïõñ-

ãçèïýí áíïìïéïãåíåßò ïìÜäåò. ¸ôóé, äçìéïõñãÞèçêáí ïé åîÞò ïìÜäåò:


Ãéþñãïò Ðáðáâëáóüðïõëïò, ÓôÝöáíïò Êïõëïýñçò,ÍåöÝëç ÂáããÝëç, Åõñõäßêç ÂëÜóóç

Ðáíáãéþôçò ÂëÜóóçò, Êáôåñßíá ÂëÜóóç,Åëåõèåñßá ÊïõñÞ, ÁããåëéêÞ ÑÜíôïõ


16

4. ÓõæÞôçóç ó÷åôéêÜ ìå ôá ôñüöéìá.

5. ×ùñéóìüò ôùí ôñïößìùí óå ïìÜäåò.

6. ÁíÜëõóç – ìåëÝôç ôçò ìåóïãåéáêÞò ðõñáìßäáò.

7. Ç êáèçìåñéíÞ æùÞ ôùí êáôïßêùí ôçò ðåñéï÷Þò ìáò ðáëéÜ êáé óÞìåñá. Ôá ðáéäéÜ

åñåõíïýí ðþò æïýóáí ïé Üíèñùðïé óôá ÷ùñéÜ ôïõò ðáëéüôåñá (ðñéí 50-100 ÷ñüíéá) êáé

ðþò æïõí óÞìåñá. Ôé Ýñãá Ýãéíáí êáé Üëëáîáí ôç öýóç êáé ôç æùÞ óôá ÷ùñéÜ, ôé Üëëáîå

óôá óðßôéá, óôïõò äñüìïõò, óôï öùôéóìü, óôçí ýäñåõóç, óôéò ìåôáöïñÝò êëð.

Åðßóçò ðåñéãñÜöïõí ðþò åßíáé ç êáèçìåñéíÞ æùÞ ôùí êáôïßêùí ôï ÷åéìþíá êáé ðþò

ôï êáëïêáßñé.

8. Áó÷ïëßåò ôùí êáôïßêùí ôçò ðåñéï÷Þò ìáò ðáëéÜ êáé óÞìåñá. Ïé ìáèçôÝò åñåõ-

íïýí ìå ðïéá êõñßùò åðáããÝëìáôá áó÷ïëïýíôáé óÞìåñá ïé êÜôïéêïé ôùí ÷ùñéþí ôïõò êáé

ðïéåò ïé áó÷ïëßåò ôïõò (êáëëéÝñãåéåò) ðáëéüôåñá. Ôé åßäïõò åñãáëåßá ÷ñçóéìïðïéïýóáí

ðáëéüôåñá êáé ôé óÞìåñá. ÔÝëïò, áí Þôáí ç ïéêïôå÷íßá áíáðôõãìÝíç ðáëéüôåñá êáé êáôÜ

ðüóï Ý÷åé åîáëåéöèåß óÞìåñá.

9. Ðñïúüíôá ôùí ÷ùñéþí ìáò ðáëéÜ êáé óÞìåñá. Ïé ìáèçôÝò êáé ïé ìáèÞôñéåò êáôá-

ãñÜöïõí óå ðßíáêåò ôá ðñïúüíôá ðïõ ðáñÞãáãáí ôá ÷ùñéÜ ôïõò ðéï ðáëéÜ (áðü ôéò ðáñá-

ðÜíù êáëëéÝñãåéåò) êáé ôá ðñïúüíôá ðïõ ðáñÜãïõí óÞìåñá êáé ôá óõãêñßíïõí.

10. ¹èç êáé Ýèéìá ôùí ÷ùñéþí ìáò. Åäþ ôá ðáéäéÜ óõãêåíôñþíïõí ÷ñéóôïõãåííéÜôé-

êá, áðïêñéÜôéêá êáé ðáó÷áëéíÜ Ýèéìá ôùí ÷ùñéþí ôïõò. Åðßóçò êáôáãñÜöïõí êáé äéÜöï-

ñåò ðáñïéìßåò.

11. Óýãêñéóç ôçò õãéåéíÞò ìåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò ìå ôéò ðáñáäïóéáêÝò äéáôñïöé-

êÝò óõíÞèåéåò ôïõ ôüðïõ ìáò. Ó’ áõôÞ ôçí åíüôçôá ôá ðáéäéÜ ðñïóðáèïýí íá óõãêñß-

íïõí ôéò ôñïöÝò ôçò ìåóïãåéáêÞò ðõñáìßäáò ìå áõôÝò ôïõ ôüðïõ ôïõò.

ÅëÝíç ÂëÜóóç, Óðõñéäïýëá ÂëÜóóç,Êùíóôáíôßíá ÂëÜóóç

Áëåîßá ÊÜíôá, ¸öç ÊÜíôá,Ãåùñãßá ÊÜíôá, Ôïýëá Öùôßêá

17


ÁíáëõôéêÜ ç äåýôåñç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé ôïí êýñéï êïñìü ôçò åñãáóßáò äçëáäÞ óôïé-

÷åßá ãéá ôá âáóéêÜ ðñïúüíôá êáèþò åðßóçò êáé ðáñáäïóéáêÝò ìáãåéñéêÝò óõíôáãÝò êáé

ðþò áõôÝò ó÷åôßæïíôáé ìå ôá Ýèéìá ôçò ðåñéï÷Þò ôùí ìáèçôþí.

1. Ç ÅËÉÁ ÊÁÉ ÔÏ ËÁÄÉ

Ôï åëáéüëáäï áðïôåëåß âáóéêü óõóôáôéêü ôçò ìåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò, áëëÜ ôáõôü-

÷ñïíá êáé ôçò ðáñáäïóéáêÞò äéáôñïöÞò ôùí êáôïßêùí ôçò Ëåõêßììçò.

Ïé ìáèçôÝò åðéóêÝðôïíôáé åëáéþíåò, óýã÷ñïíá êáé ðáëéÜ åëáéïôñéâåßá ôçò ðåñéï÷Þò

êáé óõãêåíôñþíïõí óôïé÷åßá ãéá ôï ðþò ìáæåýïíôáé ïé åëéÝò, ôé ãßíåôáé óôï åëáéïôñéâåßï

ðïõ ôéò óõãêåíôñþíïõí êáé ðþò öôÜíåé ôï åëáéüëáäï óôï óðßôé.

Áöïý ðáßñíïõí ðëçñïöïñßåò, óõíåíôåýîåéò êëð. óôï ôÝëïò

ôá ðáéäéÜ ÷ùñéóìÝíá óå ïìÜäåò ãñÜöïõí:

á) Ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò ðáëéüôåñá. Ç äïõëåéÜ ãéá ôïõò áãñüôåò îåêéíïýóå ðïëý íù-

ñßò ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá. ÐÞãáéíáí ìå ôá ãáúäïõñÜêéá ôïõò óôïõò åëáéþíåò, íá ìáæÝøïõí

åëéÝò ãéá íá ðÜñïõí áð’ áõôÝò ôï ðïëýôéìï ëÜäé. Äåí åß÷áí ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá äß÷ôõá ãé’

áõôü áíáãêÜæïíôáí íá ôéò ìáæåýïõí ìßá ìßá. Ôéò Ýâáæáí óå óáêïýëéá ðïõ Þôáí êñåìá-

óìÝíá áðü ôç ìÝóç ôïõò. ÌåôÜ ôéò Üäåéá-

æáí óå ìåãÜëá êáëÜèéá ðïõ ôá ëÝãáíå ôåñ-

ôéêÜ êáé ýóôåñá ôéò Ýðáéñíáí óôá ëïõôñïõ-

âéÜ ãéá íá ôéò áëÝóïõí.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Êáôåñßíá, ÁããåëéêÞ,

Åëåõèåñßá, Ðáíáãéþôçò.

â) Ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò óÞìåñá.

Ðáëéüôåñá ôéò åëéÝò ôéò ìÜæåõáí ìßá ìßá

áðü êÜôù ìå ôá ÷Ýñéá, ãéáôß äåí õðÞñ÷áí

êáèüëïõ åëáéüäé÷ôá êáé ôéò Ýâáæáí óôá óá-

êïýëéá ðïõ Þôáí öôéáãìÝíá áðü ðáíß. ÁõôÜ

ôá åß÷áí äåìÝíá óôç ìÝóç ôïõò êáé Þôáí ðïëý êïõñáóôéêÞ ç äïõëåéÜ. ÓÞìåñá üìùò ôï ìÜ-

æåìá ôçò åëéÜò ãßíåôáé åõêïëüôåñá áðü ü,ôé ðáëéÜ ãéáôß õðÜñ÷ïõí åëáéüäé÷ôá. Ïé Üíèñù-

ðïé óÞìåñá ìáæåýïõí ôéò åëéÝò ùò åîÞò: Ïé åëéÝò ðÝöôïõí óôá äß÷ôõá êáé ôéò ìáæåýïõí

âÜæïíôÜò ôåò óôá óáêéÜ êáé ôéò ðÜíå óôá óðßôéá ôïõò ìå áãñïôéêÜ áõôïêßíçôá. ÌåôÜ óôá

óðßôéá ôïõò Ý÷ïõí ôï áðïöõëëùôÞñéï ðïõ âÜæïõí ìÝóá ôéò åëéÝò êáé ôéò îå÷ùñßæïõí áðü

ôá öýëëá. ÔÝëïò ôéò âÜæïõí ìÝóá óôá óáêéÜ êáé êáèáñéóìÝíåò ôéò ðçãáßíïõí óôï åëáéï-

ôñéâåßï ãéá íá ôéò áëÝóïõí.

ÏìÜäá åñãáóßáò: ¸öç, Ãåùñãßá, Áëåîßá, Ôïýëá.

ã) Ôï ëïõôñïõâéü. Ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá ôï åëáéïôñéâåßï ôï ëÝãáíå ëïõôñïõâéü êáé Þôáí


Ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò óôá ÄñáãùôéíÜ


18

áñêåôÜ äéáöïñåôéêü áðü óÞìåñá. Ç äïõ-

ëåéÜ åêåß Þôáí ðïëý óêëçñÞ êáé ÷ñåéÜæï-

íôáí ðïëëÜ åñãáôéêÜ ÷Ýñéá. Ôéò åëéÝò ôéò ñß-

÷íáíå ó’ Ýíá «áëþíé» ðïõ åß÷å äýï ôåñÜóôéá

ëéèÜñéá êáé ôá ãýñéæáí äõï Üëïãá. Áñãüôå-

ñá âÝâáéá áõôü ôï Ýêáíå ôï çëåêôñéêü ñåý-

ìá. ¾óôåñá âÜæáíå ôï æõìÜñé óôéò óöõñß-

äåò êáé äýï åñãÜôåò ãýñéæáí Ýíá ÷åéñùíá-

êôéêü ðéåóôÞñéï. Áðü åêåß ðÞãáéíå ôï ëÜäé

ìáæß ìå ôï íåñü ó’ Ýíá ìåãÜëï äï÷åßï ðïõ

ôï ëÝãáíå öüóá. Ôï ëÜäé Þôáí ðéï åëáöñý

êáé óôåêüôáí áðü ðÜíù êáé Ýôóé ôï îå÷þñéæáí áðü ôï íåñü. Áñãüôåñá ìðÞêå äéá÷ùñéóôÞ-

ñáò üðùò óÞìåñá. Ðáëéüôåñá ôï ëïõôñïõâéü Ýâãáæå ôï ðïëý ï÷ôþ æýìáôá ôçí çìÝñá.

(ÔÝóóåñá ìåãÜëá óáêéÜ åëéÝò, ðåñßðïõ 240 êéëÜ, êÜíïõí Ýíá æýìá).

ÏìÜäá åñãáóßáò: Óðõñéäïýëá, ÅëÝíç, Êùíóôáíôßíá.

ä) Ôï óýã÷ñïíï (öõãïêåíôñéêü) åëáé-

ïôñéâåßï. ÓÞìåñá ôá åëáéïôñéâåßá åßíáé

ðïëý äéáöïñåôéêÜ áð’ ôá ðáëéÜ. Óôï óçìå-

ñéíü åëáéïôñéâåßï Ý÷ïõìå ðïëëÜ ìç÷áíÞìá-

ôá ãéáôß õðÜñ÷åé ôï çëåêôñéêü ñåýìá. Áõ-

ôïß ðïõ Ý÷ïõí åëáéþíåò, ìáæåýïõí ôéò åëéÝò

ôïõò êáé ôéò ðçãáßíïõí, ìÝóá óå óáêéÜ,

óôï åëáéïôñéâåßï. ¢ëëïé ðñïôéìïýí ôï ðá-

ëéü åëáéïôñéâåßï ìå ôá ëéèÜñéá êáé Üëëïé ôï

óýã÷ñïíï. Åìåßò èá ìéëÞóïõìå ãéá ôï óýã-

÷ñïíï. Áöïý ðÜíå ôá óáêéÜ ìå ôéò åëéÝò óôï

åëáéïôñéâåßï, ñß÷íïõí ôéò åëéÝò óå ìéá ôå-

ôñÜãùíç âÜóêá êáé áðü åêåß Ýíáò áíåëêõ-

óôÞñáò ôéò ìåôáöÝñåé óôï ðëõíôÞñéï. Åêåß

ïé åëéÝò êáèáñßæïíôáé áð’ üëá ôá ÷þìáôá

êáé ôéò ëÜóðåò ðïõ Ý÷ïõí. ÌåôÜ ðçãáßíïõí

óôïí óðáóôÞñá ðïõ ôéò óðÜåé êáé ôéò êÜíåé

æõìÜñé (ðïëôü). Ôüôå ôï æõìÜñé ðÜåé óôïõò

ìáëáêôÞñåò ðïõ ôï ìáëáêþíïõí æåóôáßíï-

íôÜò ôï. ¾óôåñá ôï æõìÜñé ðÜåé óôï íôå-

êÜñôåñ ðïõ âãÜæåé ôç ìïýñãá êáé ôïí ðõ-

ñÞíá êáé ðáßñíïõìå ôï ëÜäé ðïõ åßíáé áíá-

Ðáëéü åëáéïôñéâåßï (ëïõôñïõâéü): Ôï æõìÜñéìðáßíåé óôéò óöõñßäåò

Ôï ðëýóéìï ôïõ êáñðïý ôçò åëéÜò óååëáéïôñéâåßï ôïõ Íåï÷ùñßïõ

Ç ìðïõêïõâÜëá

19

êáôåìÝíï ìå íåñü. ÔÝëïò ôï ëÜäé ìáæß ìå íåñü ðÜåé óôï äéá÷ùñéóôÞñá. Ï äéá÷ùñéóôÞñáò

äéá÷ùñßæåé ôï ëÜäé áðü ôï íåñü. Åêåß ôï êáèáñü ôï ëÜäé ôï âÜæïõí ìÝóá óå äï÷åßá êáé ôï

ðçãáßíïõí óôéò áðïèÞêåò ôùí óðéôéþí ôïõò, üðïõ ôï áäåéÜæïõí óå ìåãÜëá êõëéíäñéêÜ ìå-

ôáëëéêÜ äï÷åßá ðïõ ôá ïíïìÜæïõí ðÞëåò. Ðéï ðáëéÜ ïé ðÞëåò Þôáí öôéáãìÝíåò áðü ðçëü

êáé ôéò ìåãÜëåò ðÞëåò ôéò Ýëåãáí êáðÜóåò.

Óôï åëáéïôñéâåßï ðïõ åðéóêåöôÞêáìå ï äÜóêáëüò ìáò, ìáò ìïßñáóå íôüðéï øùìß ðïõ

ôï âïõôÞîáìå ìÝóá óôï ëÜäé ðïõ Ýâãáéíå áðü ôï äéá÷ùñéóôÞñá. ¹ôáí õðÝñï÷ï êáé ðå-

íôáíüóôéìï. ¾óôåñá Ýíáò êýñéïò, ðïõ âñéóêüôáí ìÝóá óôï åëáéïôñéâåßï ãéá íá áëÝóåé ôéò

åëéÝò ôïõ, ìáò åîÞãçóå üôé ðáëéÜ ìéá öÝôá íôüðéï øùìß âïõôçìÝíï óå öñÝóêï ëÜäé ôçí

ïíüìáæáí «ìðïõêïõâÜëá» êáé Þôáí ôï êïëáôóéü ôùí ðáéäéþí ôçò åðï÷Þò åêåßíçò.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Åõñõäßêç, ÍåöÝëç, Ãéþñãïò, ÓôÝöáíïò.

å) Ôá èñåðôéêÜ óõóôáôéêÜ ôïõ åëáéüëáäïõ êáé ïé âñþóéìåò åëéÝò. Ôï åëáéüëáäï ðå-

ñéÝ÷åé Ýíá ïîý ðïõ ëÝãåôáé åëáúêü ïîý. Åðßóçò ðåñéÝ÷åé ðñïâéôáìßíç Á (êáñïôßíç) êáé âé-

ôáìßíåò Á,Å,D,Ê ðïõ ôï êÜíïõí ðïëý êáëü ãéá ôç äéáôñïöÞ ìáò êáé õãéåéíüôåñï áð’ üëá

ôá ëßðç.

Âñþóéìåò åëéÝò: Áð’ ôéò åëéÝò äåí ðáßñíïõìå ìüíï ôï ëÜäé, áëëÜ öôéÜ÷íïõìå êáé ôéò

ßäéåò âñþóéìåò (ôïí êáñðü ôïõò). Ïé âñþóéìåò åëéÝò óõíïäåýïõí äéÜöïñá öáãçôÜ üðùò

ôá öáóüëéá, ôéò óáëÜôåò, ôéò íåñïâñáóìÝíåò ðáôÜôåò êáé ðïëëÜ óáñáêïóôéáíÜ öáãç-

ôÜ. Ôéò âñþóéìåò åëéÝò ôéò öôéÜ÷íïõí ùò åîÞò: Ðñþôá ôéò âÜæïõí ìÝóá óå Ýíá äï÷åßï ìå

íåñü ãéá ï÷ôþ ðåñßðïõ ìÝñåò ðïõ ôï áëëÜæïõí êÜèå äåýôåñç ìÝñá. Áõôü ôï êÜíïõí ãéá

íá âãÜæïõí áðü ôéò åëéÝò ôá Ü÷ñçóôá êáé ìáýñá õãñÜ. ¸ôóé üðùò åßíáé êáèáñÝò ôéò ôï-

ðïèåôïýí óå óôñþóåéò óå Üëëï êáèáñü äï÷åßï êáé óôñþóç óôñþóç ôéò áëáôßæïõí. ÔÝëïò

âÜæïõí íåñÜêé ìÝ÷ñé íá óêåðáóôïýí êáé ôéò áöÞíïõí ìÝóá óôï äï÷åßï ìÝ÷ñé íá åôïéìá-

óèïýí ãéá öÜãùìá.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Êáôåñßíá, ÁããåëéêÞ, Åëåõèåñßá, Ðáíáãéþôçò.

óô) ÈåñáðåõôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ åëáéüëáäïõ. Ôï ëÜäé ìáò ðñïóôáôåýåé áðü äéÜöï-

ñåò áóèÝíåéåò. ¸ôóé ëïéðüí: •ÊÜíåé êáëü óôï ðåðôéêü óýóôçìá êáé ìáò ðñïóôáôåýåé áðü

ôï Ýëêïò. •ÊÜíåé êáëü óôçí áíÜðôõîç ôùí ïóôþí ôùí ðáéäéþí. •Åßíáé üðëï êáôÜ ôçò

ïóôåïðüñùóçò. •Èåñáðåýåé ðáèÞóåéò ôçò ÷ïëÞò. •Ìåéþíåé ôçí êáêÞ êáé áõîÜíåé ôçí

êáëÞ ÷ïëçóôåñßíç. •ÂïçèÜ ðïëý ôï ðá÷ý Ýíôåñï. •ÂïçèÜ óôç èåñáðåßá ôïõ äéáâÞôç.

•ÂïçèÜ óôçí êáëÞ ëåéôïõñãßá ôçò êáñäéÜò.


æ) ×ñçóéìüôçôá ôïõ åëáéüëáäïõ óôá ðáëéÜ ÷ñüíéá. Ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá ôï ëÜäé Þôáí

Üöèïíï óôçí ðåñéï÷Þ ìáò êáé ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ðÜñá ðïëý. •Ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí

óôç ìáãåéñéêÞ ãéá íá ðáñáóêåõÜóïõí äéÜöïñá öáãçôÜ. •Ôï ùìü ëÜäé ôï ÷ñçóéìïðïéïý-

óáí óôéò óáëÜôåò, óôéò âñáóôÝò ðáôÜôåò, óôá âñáóôÜ öáóüëéá, óôá âñáóôÜ ÷üñôá êëð.

Ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí óáí õãñü ðïõ Ý÷åé öáñìáêåõôéêÝò éäéüôçôåò: •¸êáíáí åíôñéâÝò



20

ìå ëÜäé óôï óþìá ôïõò. •¼ôáí ðïíïýóå ôï áõôß ôïõò Ýâáæáí æåóôü ëÜäé ãéá íá óôáìáôÞ-

óåé ï ðüíïò. •¸öôéá÷íáí ìå ëÜäé Ýìðëáóôñá êáé ôá Ýâáæáí óå äéÜöïñá óçìåßá ôïõ óþ-

ìáôüò ôïõò ðïõ ðïíïýóáí. •¸ðéíáí ùìü ëÜäé ãéá ôçí êáëýôåñç êéíçôéêüôçôá ôùí åíôÝ-

ñùí ôïõò. •¼ôáí ôñõðéüôáí ìå áãêÜèéá áðü á÷éíïýò Þ Üëëá áãêÜèéá áðü ôïõò áãñïýò,

Ýâáæáí ëÜäé ãéá íá âãïõí ôá áãêÜèéá óôçí åðéöÜíåéá ôïõ äÝñìáôïò êáé íá ôá ôñáâÞîïõí

Ýîù ðéï åýêïëá.

Ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí óáí õãñü öùôéóìïý. ÅðåéäÞ ðáëéÜ äåí õðÞñ÷å ñåýìá Ýâáæáí

ëÜäé óôéò ëáäïöùôéÝò êáé óôá êáíôÞëéá êáé ôá Üíáâáí ãéá íá öùôßæåôáé ôï óðßôé. Åðßóçò ïé

íïéêïêõñÝò Üíáâáí öùôéÜ, ñß÷íïíôáò óôá ëåðôÜ îýëá ëÜäé.

Ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá ôçí ðáñáóêåõÞ óáðïõíéþí. Ðáëéüôåñá ìå ôá ðáëéÜ åëáéüëá-

äá Ýöôéá÷íáí óôá óðßôéá ôïõò óáðïýíéá ãéá íá ðëÝíïõí ôá ñïý÷á ôïõò êáé íá ðëÝíïíôáé

êáé ïé ßäéïé.


ç) ×ñçóéìüôçôá ôïõ åëáéüëáäïõ óÞìåñá. Áðü ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá ìÝ÷ñé êáé óÞìåñá ôï

åëáéüëáäï åßíáé âáóéêü óõóôáôéêü ôçò äéáôñïöÞò ìáò. ¸ôóé óÞìåñá:

á. ×ñçóéìïðïéåßôáé óôç ìáãåéñéêÞ: •Óôá öáãçôÜ ôïõ öïýñíïõ. •Óôá öáãçôÜ ôçò êá-

ôóáñüëáò. •Óôá øçôÜ ôçò ó÷Üñáò (øÜñéá, êñÝáôá, êïôüðïõëá êëð.). •Óôá ôçãáíçôÜ.

â. ×ñçóéìïðïéåßôáé ùò ùìü ëÜäé. •Óôéò óáëÜôåò. •Óôá âñáóôÜ ÷üñôá. •Óôï âñáóôü

ìðáêáëéÜñï. •Óôá âñáóôÜ öáóüëéá (îåñÜ Þ ÷ëùñÜ). •Óôéò âñáóôÝò ðáôÜôåò. •Óôá ëá-

èýñéá êëð.


è) Ðáñïéìßåò, Ýèéìá, ìõèïëïãßá, éóôïñßá êáé ðïßçóç ãéá ôçí åëéÜ êáé ôï ëÜäé.

Ðáñïéìßåò ôçò ðåñéï÷Þò ìïõ ãéá ôï ëÜäé:

«Ç êáëÞ íïéêïêõñÜ ìå ôï ëÜäé áíÜâåé óôéÜ», «Ç óößîç âãÜíåé ôï ëÜäé», «ÈÝëåé ëÜäé ãéá

í’ áíÜøåé ôï êáíôÞëé», «ÊáëÜ åßíáé ôá êïõñáìüöõëëá ìå ôï ñïÀ ôï ëÜäé», «Ìç ñß÷íåéò ëÜäé

óôç öùôéÜ».

Ç åëéÜ (êáñðüò) ëÝåé ó’ áõôüí ðïõ Ý÷åé ðá÷ôùìÝíá ôá åëáéüäåíôñá êáé ìáæåýåé ôéò

åëéÝò: «ÂãÜëå ìå áðü ôï âÜôï íá óå âãÜëù áðü ôï ðÜ÷ôï».(Ðá÷ôþíù = íïéêéÜæù ôá åëáé-

üäåíôñá, äßíïíôáò óôïí éäéïêôÞôç Ýíá ìÝñïò áðü ôï ëÜäé ðïõ ðáñÜãù.)

¸èéìá ôçò ðåñéï÷Þò ìïõ ãéá ôï ëÜäé:

Ôï ëÜäé ðáëéüôåñá äåí ôï Ýôñùãáí êÜèå ÔåôÜñôç êáé ÐáñáóêåõÞ üóï äéáñêïýóáí ïé

óáñáêïóôÝò ôùí ×ñéóôïõãÝííùí (óáñÜíôá çìÝñåò), ôïõ ÐÜó÷á (ðåíÞíôá çìÝñåò) êáé ôçò

Ðáíáãßáò – Äåêáðåíôáýãïõóôï (äåêáðÝíôå çìÝñåò). Åðßóçò äåí ôï Ýôñùãáí ôçí ðáñáìï-

íÞ ðïõ èá ðÞãáéíáí óôçí åêêëçóßá ãéá íá ìåôáëÜâïõí êáé ôç ÌåãÜëç ÄåõôÝñá, ôç ÌåãÜ-

ëç ÔåôÜñôç, ôç ÌåãÜëç ÐáñáóêåõÞ êáé ïðùóäÞðïôå ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï.

Ãéá ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï Ýëåãáí: «¼ðïõ äå ôñþåé ôï ëÜäé ôï ÌåãáóÜââáôï åßíáé óá íá

ìçí ôï ’ôñùå üëç ôç óáñáêïóôÞ».

21


Ðáëéüôåñá, üôáí Ýöôéá÷íáí Ýíá êáéíïýñéï óðßôé êáé ôï óêÝðáæáí óôï ôÝëïò ìå ôá êåñá-

ìßäéá, ôïðïèåôïýóáí óôéò äõï Üêñåò ôïõ êáâáëÜñç ôïõ óðéôéïý êáé áêñéâþò ðÜíù óôá êå-

ñáìßäéá äõï ìðïõêÜëéá ôáðùìÝíá ìå öåëëü. Ôá ìðïõêÜëéá ãéá íá Þôáí üñèéá êáé íá öáß-

íïíôáé áðü ìáêñéÜ ôá åß÷áí ÷ôßóåé ìå ëÜóðç áðÜíù óôá äýï áêñéíÜ êåñáìßäéá ôïõ êáâá-

ëÜñç. Ôï Ýíá Þôáí ãåìÜôï êñáóß êáé ôï Üëëï ëÜäé. ¹ôáí ôá äõï âáóéêÜ ðñïúüíôá ôïõ ôü-

ðïõ ìáò. Ôá ìðïõêÜëéá ìå ôï êñáóß êáé ôï ëÜäé ôá ôïðïèåôïýóáí «ãéá íá Ý÷åé ôï óðßôé üëá

ôá êáëÜ», üðùò Ýëåãáí ïé ðáëéüôåñïé. Ðßóôåõáí üôé áí Ýíá óðßôé åß÷å êñáóß êáé ëÜäé, åß÷å

üëá ôá êáëÜ ôïõ Èåïý, äçëáäÞ äåí èá ðåßíáãå ãéáôß áõôÜ ôá äýï ðñïúüíôá áðïôåëïýóáí

óçìáíôéêü åéóüäçìá ãéá ôï óðßôé.

Ç åëéÜ ìÝóá áðü ôç ìõèïëïãßá: Ôá ðáéäéÜ ãñÜöïõí áðü ôçí éóôïñßá ôçò Ã’ ôÜîçò ôï

ìýèï ôçò öéëïíéêßáò ìåôáîý ôçò ÁèçíÜò êáé ôïõ Ðïóåéäþíá ãéá ôï ðïéüò èá ðñïóôáôåý-

åé ôçí ðüëç ôçò ÁèÞíáò.

Ç åëéÜ ìÝóá áðü ôçí éóôïñßá: Ç åëéÜ åßíáé ãíùóôÞ óôç ÷þñá ìáò áðü ôá áñ÷áßá ÷ñüíéá.

Êëáäß åëéÜò åß÷å öÝñåé êáé ôï ðåñéóôÝñé óôçí êéâùôü ôïõ Íþå. Ïé áñ÷áßïé ¸ëëçíåò ôçí åß-

÷áí óýìâïëï åéñÞíçò êáé ðïëéôéóìïý êáé ìå êëáäéÜ áãñéåëéÜò óôåöÜíùíáí ôïõò ïëõìðé-

ïíßêåò.

Óôçí ÊÝñêõñá ïé åëéÝò äéáäüèçêáí ìåôÜ ôï 1386. Ôç ÷ñïíéÜ 1770 ôá åëáéüäåíôñá óôï

äéáìÝñéóìá ôçò Ëåõêßììçò Þôáí 151.595.

Ç åëéÜ ìÝóá áðü ôçí ðïßçóç: Ôá ðáéäéÜ âñßóêïõí êáé ãñÜöïõí ðïéÞìáôá, ó÷åôéêÜ ìå

ôçí åëéÜ (É. ÐïëÝìçò, Ê. ÐáëáìÜò êëð.)

ÓõíåñãÜóôçêáí üëåò ïé ïìÜäåò åñãáóßáò ôçò ôÜîçò.

2. ÔÏ ÆÕÌÙÔÏ ØÙÌÉ ØÇÌÅÍÏ ÓÅ ÖÏÕÑÍÏ ÌÅ ÎÕËÁ.

Ôï øùìß áðïôåëåß áíáðüóðáóôï êïììÜ-

ôé ôçò ðáñáäïóéáêÞò äéáôñïöÞò ôçò Ëåõ-

êßììçò. ÐáëéÜ, äåí Ýóôñùíáí ôñáðÝæé áí

äåí õðÞñ÷å øùìß, ôï ïðïßï óõíüäåõå ó÷å-

äüí üëá ôá öáãçôÜ.

Ïé ìáèçôÝò åðéóêÝðôïíôáé ãéáãéÜäåò êáé

ìåñéêÝò ìåãÜëåò ãõíáßêåò ôùí ÷ùñéþí ôïõò

ðïõ äéáôçñïýí áêüìá ðáñáäïóéáêü öïýñ-

íï öôéáãìÝíï ìå ðçëü êáé âÞóáëá (êïììÜ-

ôéá áðü ðáëéÜ êåñáìßäéá êáìéíéïý). Óõãêå-

íôñþíïõí ðëçñïöïñßåò ãéá ôï ðþò Ýöôéá÷íáí ôï øùìß êáé êáôáãñÜöïõí ôá åñãáëåßá ðïõ

÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá ôï öïýñíéóìá ôïõ øùìéïý. Åðßóçò ãñÜöïõí êáé Üëëá ðáñáóêåõ-

Üóìáôá (öëáïýíá, ôçãáíßôåò, ðéôïðïýëåò, êëð.) ðïõ Ýöôéá÷íáí ðáëéüôåñá ìå æõìÜñé êáé

ìáæåýïõí ðáñïéìßåò, äïîáóßåò Þ ðñïëÞøåéò ðïõ Ý÷ïõí ó÷Ýóç ìå ôï øùìß êáé ôï öïýñíé-

Æõìùôü øùìß óå ðáñáäïóéáêü öïýñíï


22

óìá. ÔÝëïò ïé ìáèçôÝò, åðåîåñãÜæïíôáé êáé ãñÜöïõí, ÷ùñéóìÝíïé ðÜíôá óå ïìÜäåò, ôéò

ðëçñïöïñßåò ðïõ Ý÷ïõí óõëëÝîåé:

á) Ç ãéïñôÞ ôïõ óôáõñïý êáé ôï ðñïæýìé (óôáõñïðñüæõìï). Ðáëéüôåñá, üëåò ïé íïé-

êïêõñÝò ôùí ÷ùñéþí ìáò, Ýöôéá÷íáí ôï ðñïæýìé (ìáãéÜ), ùò åîÞò: Ôçí çìÝñá ôïõ Óôáõ-

ñïý (14 Óåðôåìâñßïõ), ðëõìÝíåò êáé íôõìÝíåò ìå ôéò êáèáñÝò ôïðéêÝò ôïõò åíäõìáóßåò,

ðÞãáéíáí óôçí åêêëçóßá ãéá íá ðáñáêïëïõèÞóïõí ôç èåßá ëåéôïõñãßá. ÌåôÜ ôï ôÝëïò ôçò

ëåéôïõñãßáò, üôáí ðñïóêõíïýóáí ôéò åéêüíåò êáé ôïí óôáõñü, Ýðáéñíáí áðü ôçí åêêëçóßá

åõëïãçìÝíï âáóéëéêü êáé ôïí ðÞãáéíáí óôï óðßôé ôïõò ãéá íá öôéÜîïõí ì’ áõôüí ôï ðñï-

æýìé (ìáãéÜ). Áõôüí ôïí âáóéëéêü äåí ôïí ìýñéæáí, ãéáôß áí ôïí ìýñéæáí, Ýëåãáí üôé, äåí

èá ãéíüôáí ôï ðñïæýìé. Óôç óõíÝ÷åéá ôïí Ýêïâáí øéëÜ êïììáôÜêéá êáé ôïí áíáêÜôåõáí ìå

äõï ìåãÜëåò ÷ïýöôåò (áðëï÷åñéÝò) áëåýñé êáé ëßãï áëÜôé. ÌåôÜ ôï æýìùíáí êáëÜ êáé ôï

áöÞíáíå ãéá ï÷ôþ ìÝñåò ìÝóá óå Ýíá êáèáñü êáôóáñïëÜêé. Áõôü ôï æõìÜñé ôï ïíüìáæáí

óôáõñïðñüæõìï êáé ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí üôáí Ýöôéá÷íáí øùìß, ðïõ ôï æýìùíáí ìáæß ìå

êáèáñü áëåýñé.

ÓÞìåñá ïé ëßãåò çëéêéùìÝíåò íïéêïêõñÝò ðïõ öôéÜ÷íïõí áêüìá øùìß óå ðáñáäïóéá-

êïýò öïýñíïõò ÷ñçóéìïðïéïýí Ýôïéìç ìáãéÜ ðïõ ôçí âñßóêïõí óôï åìðüñéï.


â) Ôï áëåýñé êáé ôï æýìùìá.

ÐáëéÜ, ðïõ ïé êÜôïéêïé ôïõ ôüðïõ ìáò Þôáí öôù÷ïß êáé äåí åß÷áí ÷ñÞìáôá ãéá íá

áãïñÜóïõí Ýôïéìï áëåýñé, Ýóðåñíáí óôá ìéêñÜ

÷ùñÜöéá ôïõò óôÜñéá, êñéèÜñéá êáé êáëáìðüêéá.

Ôïí Éïýíéï (ÈåñôÞ) èÝñéæáí ôá óôÜñéá êáé ôïí Éïý-

ëéï (ÁëùíÜñç) ôá Ýðáéñíáí óå ãéïìÜñéá (äåìÜôéá)

óôá áëþíéá êáé áöïý ôá Üðëùíáí, ôá áëþíéæáí ìå

Üëïãá Þ ôá äÜñôéæáí ìå ôïõò äÜñôåò. ÐÜñá ðïëý

ðáëéÜ ïé ßäéïé ïé êÜôïéêïé åß÷áí ÷åñüìõëïõò ðïõ

ì’ áõôïýò Üëåèáí ôïí êáñðü ôïõ óéôáñéïý Þ ôïõ

êáëáìðïêéïý êáé Ýöôéá÷íáí ÷ïíôñü áëåýñé. Áñãü-

ôåñá ôá óéôÜñéá ôïõò êáé ôá êáëáìðüêéá ôïõò ôá

Ýðáéñíáí óôïõò íåñüìõëïõò ôçò ðåñéï÷Þò (Ðï-

ôÜìé êáé ÌåóïããÞ) ãéá íá ôá áëÝóïõí êáé íá ôá

êÜíïõí áëåýñé. Óôá íåüôåñá ÷ñüíéá ôá Ýðáéñíáí

óôá åëáéïôñéâåßá ðïõ äïýëåõáí ìå ìç÷áíÞ ãéá-

ôß ôá ðåñéóóüôåñá åß÷áí êáé äõï ëéèÜñéá áëåõñü-

ìõëïõ. ÓÞìåñá äåí óðÝñíïõí ðéá óéôÜñéá óôçí

ðåñéï÷Þ ìáò êáé äåí õðÜñ÷ïõí êáé áëåõñüìõëïé.

¼ðïéá íïéêïêõñÜ èÝëåé áëåýñé ãéá íá ðáñáóêåõ-Ôï æýìùìá ôïõ øùìéïý

23


Üóåé øùìß óôï óðßôé ôçò, áãïñÜæåé áðü ôçí áãïñÜ.

Ôï áëåýñé, ïé ðáëéÝò íïéêïêõñÝò, ôï öýëáãáí óôï óðßôé ôïõò ìÝóá óå ìåãÜëá îýëé-

íá êáóüíéá ãéá íá ôï êñáôÜíå êáèáñü êáé íá ôï ðñïóôáôåýïõí áðü ôçí õãñáóßá. ¼ôáí

Ýêáíáí øùìß êïóêéíßæáíå ôï áëåýñé ìå ôç óÞôá üðïõ Ýðåöôå êáèáñü ìÝóá óå ìéá îýëé-

íç óêÜöç. ÌåôÜ âÜæáíå ìÝóá óôç óêÜöç ðñïæýìé (ìáãéÜ) ñß÷íáíå áëÜôé êáé ÷ëéáñü íåñü

êáé áöïý åß÷áí ðëýíåé êáëÜ ôá ÷Ýñéá ôï æýìùíáí ìå ôéò ãñïèéÝò ôùí ÷åñéþí, ñß÷íïíôáò

êáé ëßãï íåñü. ¼ôáí êáôáëÜâáéíáí ðùò Þôáí Ýôïéìï ôï æõìÜñé ôï Ýêïâáí óå êïììÜôéá ãéá

íá öôéÜîïõí ôéò ëåöôÝò (êáñâÝëéá). ¾óôåñá áõôÜ ôá êïììÜôéá ôïõ æõìáñéïý ôá âÜæáíå

óå êáöêéÝò äçëáäÞ óå îýëéíá êïõôéÜ Þ óå êáèáñÜ ðáíéÜ ðïõ ôá Ýäåíáí óôáõñùôÜ êáé ôá

Üöçíáí íá öïõóêþóïõí ðÜíôá óå æåóôü ìÝñïò ãéáôß äåí öïýóêùíáí üôáí Þôáí ðáãùíéÜ.

¼ôáí åß÷áí öïõóêþóåé êáé Þôáí ðéá Ýôïéìá, ôá Ýâáæáí óôïí ðáñáäïóéáêü öïýñíï ðïõ åß-

÷áí áíÜøåé ìå îýëá.

ÏìÜäá åñãáóßáò: ¸öç, Ãåùñãßá, ÁëÝîéá, Ôïýëá.

ã) Ï öïýñíïò êáé ôï êÜøéìü ôïõ.

Ðþò Ýöôéá÷íáí ðáëéÜ ôï öïýñíï.

ÐáëéÜ, ãéá íá øÞíïõí ôï øùìß ôïõò ïé êÜôïéêïé ôçò ðåñéï÷Þò ìáò, Ýöôéá÷íáí öïýñíïõò

ìå âÞóáëá êáé ðçëü. Ôá âÞóáëá Þôáí êïììÜôéá áðü ðáëéÜ êåñáìßäéá. ¸öôéá÷íáí, ëïéðüí,

Ýíáí çìéóöáéñéêü öïýñíï ðïõ ðÜíù áðü ôï Üíïéãìá ó÷çìÜôéæáí ìå ðçëü Ýíá óôáõñü ãéá

íá åßíáé åõëïãçìÝíï ôï øùìß ðïõ èá Ýøçíáí áðü ôï ×ñéóôü. Ðñéí áðü ôï ðñþôï øÞóéìï,

ðïëý óçìáíôéêü Þôáí ôï êÜøéìï ôïõ öïýñíïõ, ãéá íá óôåãíþóåé êáëÜ. Ïé Üíôñåò êïõâá-

ëïýóáí ÷ïíôñÜ îýëá, ãïããýëéá äçëáäÞ êáé Ýêáéãáí ôï öïýñíï ì’ áõôÜ ãéá ðåñßðïõ 24

þñåò. Ãéá íá äïõí áí ï öïýñíïò åß÷å óôåãíþóåé êáëÜ êáé Þôáí Ýôïéìïò ãéá øÞóéìï Ýâá-

æáí ìÝóá Ýíá ãõÜëéíï ìðïõêÜëé. Áí ôï ìðïõêÜëé Ýóðáãå ï öïýñíïò Þèåëå êé Üëëï êÜøéìï

êáé óõíÝ÷éæáí íá âÜæïõí îýëá. Áí ôï ìðïõêÜëé Ýëéùíå ï öïýñíïò Þôáí Ýôïéìïò.

Ôï êÜèå óðßôé åß÷å êáé ôï äéêü ôïõ öïýñíï.

Ðþò Ýêáéãáí (Üíáâáí) ôï öïýñíï ãéá íá øçèåß ôï øùìß. Ôá óýíåñãá ôïõ öïýñíïõ.

Ïé íïéêïêõñÝò êáíüíéæáí åýêïëá ðüóá îýëá (ôóÜêíá áëëÜ êáé ðéï ÷ïíôñÜ) èá ÷ñåéá-

óôïýí ãéá íá áíÜøïõí ôï öïýñíï êáé íá øçèåß åýêïëá ôï øùìß. Ôñáâïýóáí ôá áíáììÝíá

êÜñâïõíá Ýîù áðü ôï öïýñíï êáé ôá ôïðïèåôïýóáí ìðñïóôÜ óôçí ðüñôá ôïõ. Ôï óýñ-

óéìï ôùí áíáììÝíùí êÜñâïõíùí ôï Ýêáíáí ì’ Ýíá ìáêñý êïíôÜñé ðïõ óôç ìéá Üêñç ôïõ

Þôáí êáñöùìÝíï Ýíá ðëáêÝ óßäåñï êáé ôï Ýëåãáí ñÜìðéï. ¾óôåñá óêïýðéæáí ôïí ðÜôï

ôïõ öïýñíïõ ìå ìéá óêïýðá öôéáãìÝíç áðü öñåóêïêïììÝíåò ìõñôéÝò êáé ìïó÷ïâïëïýóå

ï ôüðïò. Êáôüðé ìå Ýíá êïíôÜñé ðïõ óôç ìéá Üêñç ôïõ Þôáí Ýíá ðïëý ðëáôý óôñïããõëü

îýëï êáé ðïõ Ýìïéáæå ìå ìéá ôåñÜóôéá îýëéíç êïõôÜëá êáé ðïõ ôï Ýëåãáí öïõñíüöôõáñï

ôïðïèåôïýóáí ôéò ëåöôÝò áðü ôï æõìÜñé ìÝóá óôï öïýñíï. Óôï ôÝëïò Ýêëåéíáí ôï Üíïéã-

ìá ôïõ öïýñíïõ ìå ìéá ðüñôá áðü ëáìáñßíá ðïõ ôçí ëÝãáíå öïõñíüêëåéóìá.



24

ä) Ôï øÞóéìï, ôá åßäç ôïõ øùìéïý êáé ôá èñåðôéêÜ ôïõ óõóôáôéêÜ.

Ôï øÞóéìï ôïõ øùìéïý

¼ôáí ï öïýñíïò åß÷å êáåß êáé Þôáí êáé êáèáñéóìÝíïò ìå ìõñôéÝò, ïé íïéêïêõñÝò Ýâá-

æáí ðÜíù óôï öïõñíüöôõáñï, Ýíá Ýíá êïììÜôé, ôï æõìÜñé ðïõ Þôáí ìÝóá óôéò êáöêéÝò.

ÌåôÜ, ôï êÜèå êïììÜôé öïõóêùìÝíï æõìÜñé, ôï ôïðïèåôïýóáí ìå ôï öïõñíüöôõáñï óôïí

êáèáñéóìÝíï ðÜôï ôïõ öïýñíïõ, áñ÷ßæïíôáò áðü ôç ìÝóá ðëåõñÜ äçë. áðü ôï âÜèïò

ôïõ öïýñíïõ. Ðñüóå÷áí ðÜñá ðïëý íá ìçí êïëëÞóïõí ôá æõìÜñéá ìåôáîý ôïõò. Êáôüðé,

Ýêëåéíáí ôïí öïýñíï ìå ôï öïõñíüêëåéóìá

êáé Üöçíáí ôï æõìÜñé íá øçèåß êáëÜ. Åäþ

öáßíïíôáí êáé ç ôÝ÷íç ôïõ øçóßìáôïò. Óõ-

íÝ÷åéá êïßôáæáí áí øçíüôáí êáëÜ ôï æõìÜ-

ñé. Ôï øùìß Ýëåãáí üôé äåí Þôáí êáëÜ øçìÝ-

íï: Þ üôáí äåí øÞíïíôáí (ùìü) Þ üôáí åß÷å

øçèåß ðåñéóóüôåñï áðü ôï êáíïíéêü (êáì-

ìÝíï). ¼ôáí øÞíïíôáí êáëÜ ôï æõìÜñé, ôï

øùìß Þôáí Ýôïéìï. ¸âãáæáí ìåôÜ ìéá ìéá

ôéò ëåöôÝò (êáñâÝëéá) áðü ôï öïýñíï ìå ôï

öïõñíüöôõáñï êáé ôéò ôïðïèåôïýóáí ìÝóá

óôï áñìÜñé (îýëéíï íôïõëÜðé) ôïõ óðéôéïý.

Ôá åßäç ôïõ øùìéïý

Ðïëý ðáëéÜ åðåéäÞ õðÞñ÷å ìåãÜëç öôþ÷åéá êáé Þôáí ëéãïóôÜ ôá óôÜñéá êáé ôá áëåý-

ñéá, Ýöôéá÷íáí êáé áëåýñé áðü êáëáìðüêé. ÐïëëÝò öïñÝò áí äåí åß÷áí óôáñÝíéï áëåýñé

ðáñáóêåýáæáí øùìß êáé ìå êáëáìðïêßóéï áëåýñé ðïõ ôï Ýëåãáí ìðáñìðáñßôóéíï øùìß Þ

ìðáñìðáñÝëá êáé áêüìá ðéï ðáëéÜ áðü áëåýñé êñéèáñéïý ðïõ ôï Ýëåãáí øùìß êñéèáñßôóé-

íï. Áêüìá Ýôñùãáí øùìß áðü áíáêáôåìÝíï áëåýñé óôáñéïý êáé êáëáìðïêéïý ðïõ ôï Ýëå-

ãáí áíÜêáôï. Áñãüôåñá, Ýøçíáí øùìß ðïõ ôï Ýöôéá÷íáí ìå áëåýñé ìüíï áðü íôüðéï óôÜ-

ñé ðïõ ôï Ýëåãáí óôáñÝíéï. Ôá øùìéÜ áõôÜ Þôáí ðëïýóéá óå ðñùôåÀíåò, õäáôÜíèñáêåò,

öõôéêÝò ßíåò êáé âéôáìßíç Â.


å) Ç öëáïýíá.

Ç öëáïýíá ìïéÜæåé óôï ó÷Þìá ôçò ðïëý ìå ôç ëáãÜíá ðïõ öôéÜ÷íïõí óÞìåñá. Ôï øÞ-

óéìï ôçò öëáïýíáò ãéíüôáí ðñéí áêüìá âÜëïõí ôï øùìß ìÝóá óôï öïýñíï ãéá íá øçèåß.

Ïé íïéêïêõñÝò Ýðáéñíáí öïõóêùìÝíï æõìÜñé áðü áõôü ðïõ Ýöôéá÷íáí ôï øùìß ôïõò, ÷ù-

ñßò íá ôï âÜëïõí óå êáöêéÝò Þ ðåôóÝôåò. ÌåôÜ ôïðïèåôïýóáí öýëëá áóêëéäéÜò (åßäïò

öõôïý) Þ ÷ëùñÜ öýëëá ÷ïíôñïêáñõäéÜò ðÜíù óôï ðëáôý êõêëéêü ìÝñïò ôïõ öïõñíü-

öôõáñïõ. ÐÜíù ó’ áõôÜ ôá öýëëá Üðëùíáí Ýíá êïììÜôé ëåðôü æõìÜñé óå ó÷Þìá êõêëéêü,

üðùò ôçò ëáãÜíáò êáé ôï ðáôïýóáí ìå ôá äÜ÷ôõëÜ ôïõò ãéá íá ãßíïõí ëáêïõâßôóåò ðïõ

Ôï öïýñíéóìá ôïõ øùìéïý óôçí áõëÞ ôçò ê.Åë. ÊÜíôá - ÂëÜóóç (ÊñçôéêÜ)

25


ôéò ãÝìéæáí ìå ùìü åëáéüëáäï. Ôá öýëëá ôá ôïðïèåôïýóáí ãéá íá ìçí ëåñùèåß ôï æõìÜñé

áðü ôéò óôÜ÷ôåò ôïõ öïýñíïõ. Êáôüðé ôïðïèåôïýóáí áõôü ôï æõìÜñé ìå ôá öýëëá ìÝóá

óôï ìðñïóôéíü ìÝñïò ôïõ «êáìÝíïõ» öïýñíïõ, áöïý ðñþôá áõôü ôï ìÝñïò ôï åß÷áí êá-

èáñßóåé ðïëý êáëÜ ìå ìõñôéÝò. ÁõôÜ ôá êïììÜôéá ôá æõìÜñéá ôá Ýøçíáí ãéá ëßãç þñá óôï

öïýñíï. Ç íïóôéìéÜ ôçò öëáïýíáò Þôáí êáôáðëçêôéêÞ êáé ç ìõñùäéÜ ôçò åõùäßá. ÓõíÞ-

èùò ôç æåóôÞ öëáïýíá ôçí Ýôñùãáí ôï ðñùß ãéá êïëáôóéü ìáæß ìå ëáäïôýñé, ôçí çìÝñá

öõóéêÜ ðïõ Ýêáíå ç íïéêïêõñÜ ôï øùìß ôïõ óðéôéïý.


óô) Ïé ðéôïðïýëåò.

Ôéò ðéôïðïýëåò ôéò Ýöôéá÷íáí ìå ôï øÞóéìï ôïõ øùìéïý. Ìå ôï öïõóêùìÝíï æõìÜñé

ðïõ Üöçíáí óôç óêÜöç ãéá íá öôéÜîïõí öëáïýíåò, ìå ôï ßäéï áõôü æõìÜñé Ýöôéá÷íáí êáé

ðéôïðïýëåò. Êüâáíå óå êïììáôÜêéá ôï æõìÜñé, ôï ðëÜêùíáí óôéò ôåíôùìÝíåò ðáëÜìåò

ôïõò ãéá íá ðÜñåé ìéêñü óôñïããõëü êáé ëåðôü ó÷Þìá óáí ìéêñÝò ðßôåò êáé ìåôÜ Ýíá Ýíá

êïììÜôé ôï Ýñé÷íáí ìÝóá óå Ýíá ôçãÜíé ìå êáõôü åëáéüëáäï ðïõ óõíÝ÷åéá Þôáí ðÜíù óôç

öùôéÜ. ÌÝóá óôï ôçãÜíé ôá êïììÜôéá ôá ãýñéæáí ìå Ýíá ìõôåñü îýëï Þ áñãüôåñá ìå ìéá

ôñõðçôÞ êïõôÜëá. Ìüëéò êáôáëÜâáéíáí üôé åß÷áí ôçãáíéóôåß ôá Ýâãáæáí ìå ôçí ßäéá êïõ-

ôÜëá. Ïé ðéôïðïýëåò Þôáí Ýôïéìåò. Ôéò öëáïýíåò êáé ôéò ðéôïðïýëåò ôéò Ýöôéá÷íáí óõíÞ-

èùò üôáí öïýñíéæáí.


æ) Ïé ôçãáíßôåò ôçò ðáñáìïíÞò ôùí Öþôùí êáé ôùí ïíïìáóôéêþí åïñôþí.

Ãéá íá öôéÜîïõí ïé íïéêïêõñÝò ôçãáíßôåò Ýðñå-

ðå íá åôïéìÜóïõí ôï æõìÜñé, üðùò óôï øùìß êáé íá

ôï áöÞóïõí íá öïõóêþóåé óå æåóôü ìÝñïò. ÌåôÜ,

ðáßñíïíôáò êïììÜôéá æõìáñéïý, ôá Ýôñéâáí áíÜìåóá

óôéò ôåíôùìÝíåò ðáëÜìåò ôïõò Þ áñãüôåñá Üðëùíáí

ðÜíù ó’ Ýíá ôñáðÝæé áëåýñé êáé «êõëïýóáíå» ôï æõìÜ-

ñé ðÜíù óôï áëåõñùìÝíï ôñáðÝæé öôéÜ÷íïíôáò Ýôóé

ìå ôï æõìÜñé ó÷Þìáôá áðëùìÝíïõ ó÷ïéíéïý. Êáôüðé

Ýðáéñíáí áõôÜ ôá ó÷ïéíéÜ ðïõ Ýöôéá÷íáí ìå ôï æõìÜ-

ñé êáé ôá Ýñé÷íáí áðü øçëÜ, êõêëéêÜ áðü ôï êÝíôñï

ðñïò ôá Ýîù, ìÝóá óå Ýíá ôçãÜíé ìå êáõôü åëáéüëáäï

ðïõ óõíÝ÷åéá Þôáí ðÜíù óôç öùôéÜ. ÌÝóá óôï ôçãÜ-

íé êÜñöùíáí ôï æõìÜñé ìå Ýíá ëåðôü îýëï ãéá íá ôï

ãõñßóïõí áðü ôçí Üëëç ìåñéÜ. ¼ôáí ôá æõìÜñéá åß÷áí

øçèåß, ïé ôçãáíßôåò Þôáí Ýôïéìåò. Ôçãáíßôåò Ýöôéá-

÷íáí üëåò ïé íïéêïêõñÝò ôïõ ÷ùñéïý ôï âñÜäõ ôçò

ðáñáìïíÞò ôùí Öþôùí. ¼ëï ôï ÷ùñéü ìïó÷ïâïëïý-Ç ôå÷íéêÞ ôçò ôçãáíßôáò


26

óå áðü ôç ìõñùäéÜ ôïõò. Ôéò ôçãáíßôåò ôéò Ýôñùãáí ôï ßäéï âñÜäõ êáé ôçí çìÝñá ôùí Èå-

ïöáíåßùí. Ôï Ýèéìï áõôü õðÜñ÷åé êáé óÞìåñá. Ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá ðïõ ôá ðáéäéÜ ôñáãïõäïý-

óáí áðü óðßôé óå óðßôé ôá êÜëáíôá ôùí Èåïöáíåßùí, áíôß ãéá ÷ñÞìáôá ðïõ äßíïõí óÞìå-

ñá, ôïõò Ýäéíáí áðü Ýíá êïììÜôé ôçãáíßôá êáé Þôáí êáé ðïëý åõ÷áñéóôçìÝíá. Ôüôå ïé Üí-

èñùðïé äåí åß÷áí ÷ñÞìáôá. Ï êüóìïò Þôáí öôù÷üò êáé ðåéíáóìÝíïò. Ôï íá öÜíå ôá ðáé-

äéÜ ôçãáíßôåò Þôáí ìåãÜëï ðñÜìá. Áêüìá ôçãáíßôåò Ýöôéá÷íáí êáé óôéò ïíïìáóôéêÝò åïñ-

ôÝò. ¼ôáí êÜðïéïò ãéüñôáæå, ðÞãáéíáí óðßôé ôïõ êáé ôïõ åõ÷üôáí ó÷åäüí üëïé ïé ÷ùñéáíïß,

÷ùñßò íá ðáßñíïõí äþñá. Äåí Þîåñáí áðü ôÝôïéá. Ïé Üíèñùðïé Þôáíå ðéï äåìÝíïé ìåôá-

îý ôïõò. Åêåß ðïõ ðÞãáéíáí, ç íïéêïêõñÜ ôïõ óðéôéïý ôïýò Ýâãáæå êáé ôïõò êåñíïýóå ôç-

ãáíßôåò. ÐïëëÝò ôçãáíßôåò Ýöôéá÷íáí êáé ôï âñÜäõ ôçò ðáñáìïíÞò ôïõ Áãßïõ Óðõñßäùíá

ãéáôß ôá ðåñéóóüôåñá óðßôéá åß÷áí êáé Ýíáí ðïõ ãéüñôáæå.


ç) Ç áãéíïêïõëïýñá.

¹ôáí ðñü÷åéñï øùìß ðïõ ôï Ýöôéá÷íáí ðáëéüôåñá óå þñá áíÜãêçò. ¼ôáí äåí åß÷áí

øùìß íá öÜíå, ðïëëÝò íïéêïêõñÝò æýìùíáí ðñü÷åéñá áëåýñé áðü êáëáìðüêé êáé Ýöôéá-

÷íáí ðñü÷åéñï æõìÜñé. Áõôü ôï æõìÜñé ôï áëåýñùíáí êáé áöïý ôï ôýëéãáí ìå öýëëá

áóêëéäéÜò, ôï Ýâáæáí ìÝóá óôçí èñÜêá êáé ôï óêÝðáæáí ìå áíáììÝíá êÜñâïõíá ãéá íá

øçèåß. Ôï æõìÜñé ôï áëåýñùíáí ãéá íá ìçí êïëëÜåé ìå ôá öýëëá ðïõ èá ôï óêÝðáæáí.

ÊïììÜôéá ôÝôïéïõ øùìéïý ôá Ýðáéñíáí, ðïëý ðáëéÜ, ôá ðáéäéÜ ìáæß ôïõò óôï óêïëåéü ãéá

ðñüãåõìá.


è) Ðáñïéìßåò, äïîáóßåò êáé ðñïëÞøåéò ãéá ôï øùìß.

Ðáñïéìßåò êáé öñÜóåéò ôçò ðåñéï÷Þò ìáò ãéá ôï øùìß: «¼ëá åßíáé õöÜäéá ôçò êïéëéÜò

êáé ôï øùìß óôçìüíé êáé ôï êáçìÝíï ôï êñáóß üëá ôá èåìåëéþíåé», «Ôïõ óêõëéïý ðïõ ó’

áëõ÷ôÜåé äþêå ôïõ øùìß íá öÜåé», «Áí äå âñåéò ðñïæýìé, øùìß äå æõìþíåéò», «Ï ÷ïñôáìÝ-

íïò ôïõ íçóôéêïý äåí ôïõ ðéóôåýåé», «Áõôüò åßðå ôï øùìß øùìÜêé», «Ëßãá åßíáé ôá øùìéÜ

ôïõ», «Ìå ôïí éäñþôá ôïõ âãÜíåé ôï øùìß ôïõ», «ÅöÜãáìå øùìß êé áëÜôé», «Ãëõêü øùìß

äå öÜãáíå», «¸öáãá øùìß óôï óðßôé óïõ», «Ãéá Ýíá êïììÜôé øùìß ôï ðïýëçóá», «ÁõôÞ ç

äïõëåéÜ åßíáé øùìïôýñé».

Ôï øùìß Ý÷åé ó÷Ýóç êáé ìå ôçí ïñèüäïîç ðßóôç: Ôá óôïé÷åßá ôçò èåßáò êïéíùíßáò åßíáé

ôï øùìß (óþìá ôïõ ×ñéóôïý) êáé ôï êñáóß (áßìá ôïõ ×ñéóôïý). Óôçí ôåëåôÞ ôçò áñôïêëá-

óßáò ï éåñÝáò åõëïãåß ðÝíôå Üñôïõò (ðÝíôå øùìéÜ), üóïé Þôáí êáé ïé Üñôïé ìå ôïõò ïðïß-

ïõò ï ×ñéóôüò ÷üñôáóå ôá ðëÞèç óôçí Ýñçìï.

Äïîáóßåò – ÐñïëÞøåéò ôçò ðåñéï÷Þò ìáò ãéá ôï øùìß: «¼ôáí ðÝóåé Ýíá êïììÜôé øùìéïý

êÜôù óôç ãç, ôï óçêþíïõí, ôï öõóÜíå êáé ôï öéëïýí», «¼ôáí Ýíá êïììÜôé øùìéïý ðÝóåé

êÜôù áðü ôï ôñáðÝæé ôçí þñá ðïõ ôñþíå, ëÝíå üôé êÜðïéïò äéêüò ôïõò ðåéíÜåé», «Äåí êÜ-

íåé íá áöÞíïõíå ôçí ôåëåõôáßá ìðïõêéÜ ôïõ øùìéïý óôï ôñáðÝæé, ãéáôß ëÝíå üôé ÷Üíïõí ôç

27


äýíáìÞ ôïõò», «Ç ëåöôÞ (êáñâÝëé) ôï øùìß äåí ðñÝðåé íá åßíáé áíÜðïäá ðÜíù óôï ôñá-

ðÝæé, ãéáôß åßíáé óáí íá ìïõôæþíïõí ôï Èåü», « Äåí ðñÝðåé ìéá íïéêïêõñÜ íá äáíåßæåé üëï

ôï ðñïæýìé óå êÜðïéá Üëëç. Èá ðñÝðåé ðÜíôá íá áöÞíåé Ýíá êïììÜôé óôï óðßôé ôçò ãéá íá

ìðïñÝóåé ì’ áõôü íá áíáðéÜêåé Üëëï», «Äåí ðñÝðåé ç íïéêïêõñÜ íá äßíåé ðñïæýìé ìåôÜ ôç

äýóç ôïõ Þëéïõ. Áí ÷ñåéáóôåß ïðùóäÞðïôå íá ôï äþóåé ôï âñÜäõ, èá ðñÝðåé íá ôï óêåðÜ-

óåé ðïëý êáëÜ ìå êáèáñÜ ðáíéÜ», «Ïé ãéáãéÜäåò Þ ïé ãÝñïíôåò ó÷çìÜôéæáí ôï óçìåßï ôïõ

óôáõñïý ìå ôï ìá÷áßñé ðÜíù óôç ëåöôÞ (êáñâÝëé) ðñéí ôçí êüøïõí».

ÓõíåñãÜóôçêáí üëåò ïé ïìÜäåò.

3. ÃÁËÁÊÔÏÊÏÌÉÊÁ ÐÑÏÚÏÍÔÁ.

Ôï ãÜëá êáé ôá ðñïúüíôá ðïõ ðñïÝñ÷ïíôáé áðü áõôü áðïôåëïýí âáóéêÜ óôïé÷åßá ôçò

ðáñáäïóéáêÞò ëåõêéììéþôéêçò äéáôñïöÞò. Ôï ãÜëá, ôï ôõñß, ôï ëáäïôýñé, ç ìõôæÞèñá

Þôáí ðñïúüíôá ðïõ äåí Ýëåéðáí áðü ôï êÜèå

óðßôé.

Ç ÷áñÜ ôùí ðáéäéþí, üôáí ìáèáßíïõí üôé

èá ðÜìå óôï êïðÜäé, åßíáé áðåñßãñáðôç. Ãé’

áõôÜ åßíáé ìéá äéáöïñåôéêÞ åðßóêåøç. ÔñÝ-

÷ïõí êáé êõíçãéïýíôáé ìÝóá óôç öýóç êáé

óôá ÷ùñÜöéá ìå ôï áðÝñáíôï ðñÜóéíï êáé

÷áßñïíôáé ðïõ âëÝðïõí ôï êïðÜäé ôùí ðñï-

âÜôùí íá âüóêåé áìÝñéìíï. Ðçãáßíïõí êïíôÜ

óôá ðñüâáôá êáé ôá ÷áúäåýïõí. ÅðéóêÝðôï-

íôáé ôï ìáíôñß êáé ôéò êáëýâåò ðïõ áñìÝãïõí ôï ãÜëá êáé ôï êÜíïõí ôõñß. Ìéá êõñßá áñ-

ìÝãåé Ýíá ðñüâáôï êáé ôïõò äåß÷íåé ìå ðïéï ôñüðï öôéÜ÷íïõí ôõñß. Äßíåé ãÜëá êáé óôá ðáé-

äéÜ ãéá íá öôéÜîïõí ôõñß óôçí ôÜîç. Óôç óõíÝ÷åéá öÝñíïõí óôï ó÷ïëåßï ðëçñïöïñßåò êáé

óõíåíôåýîåéò áðü ãéáãéÜäåò ãéá ôï ãÜëá êáé ôá Üëëá ðñïúüíôá ôïõ. Óôï ôÝëïò, åðåîåñãÜ-

æïíôáé êáé ãñÜöïõí, ÷ùñéóìÝíá ðÜíôá óå ïìÜäåò, ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ Ý÷ïõí óõëëÝîåé:

á) Ôï Üñìåãìá êáé ôï ãÜëá.

Ôï ãÜëá êáé ôá ãáëáêôïêïìéêÜ ðñïúü-

íôá åßíáé ðëïýóéá óå ðñùôåÀíåò, áóâÝóôéï,

öþóöïñï, ìáãíÞóéï êáé âéôáìßíåò Á,Â,C,D.

Ðáëéüôåñá, ôï êÜèå óðßôé ôùí ÷ùñéþí ìáò

åß÷å êáé äõï-ôñßá ðñüâáôá Þ äõï - ôñåéò êá-

ôóßêåò êáé ðïëý óðÜíéá áãåëÜäá, ãéá ôéò

áíÜãêåò ôïõ. Áðü áõôÜ ôá æþá ðïõ ôá ìå-

ãÜëùíáí êïíôÜ óôï óðßôé ôïõò, âüóêïíôáò

Ýîù óôá ÷ùñÜöéá, Ýðáéñíáí ãÜëá êáé áðü Óôï ìáíôñß ôçò Ì. Ðëáóêáóïâßôç (ÌðáóôÜôéêá)


28

áõôü Ýöôéá÷íáí ôï ôõñß. ÊÜèå ÐÜó÷á åß÷áí áñíÜêéá êáé êáôóéêÜêéá ðïõ ôá Ýóöáæáí êáé

ôá Ýøçíáí. Ôéò êáôóßêåò Þ ôá ðñüâáôá, ïé íïéêïêõñÝò, ôá Üñìåãáí êáé Ýôóé Ýðáéñíáí ôï

ãÜëá ðïõ ôï ìåôÝöåñáí óôá óðßôéá ôïõò ìå êáñáâÜíåò Þ ëáôéÜ (ìéêñÜ ìåôáëëéêÜ äï÷åßá).

Ôï Üñìåãìá äåí Þôáí åýêïëç õðüèåóç. ¹èåëå ôÝ÷íç êáé ìåãÜëç õðïìïíÞ. Ôï ãÜëá ðá-

ëéÜ ôï Ýäéíáí óôá ðáéäéÜ, ÷ùñßò íá ôï âñÜæïõí. ¸ôóé ðïëëÜ ðáéäéÜ áññþóôáéíáí áðü ôçí

êïéëéÜ ôïõò. Áñãüôåñá ôï ãÜëá ôï Ýâñáæáí ðñþôá êáé ìåôÜ ôï Ýäéíáí óôá ðáéäéÜ íá ôï ðß-

íïõí. ÓÞìåñá äåí Ý÷åé ôï êÜèå óðßôé êáôóßêåò Þ ðñüâáôá. Ôï ãÜëá ôï áãïñÜæïõí áðü ôá

óïýðåñ ìÜñêåô. Óôá åñãïóôÜóéá ðáñáãùãÞò ãÜëáêôïò ÷ñçóéìïðïéïýí ìéá åéäéêÞ ìÝèï-

äï ðïõ ëÝãåôáé ðáóôåñßùóç.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Ãåùñãßá, ¸öç, Ôïýëá, Áëåîßá.

â) Ôï ôõñß.

¼ôáí Üñìåãáí ôï ãÜëá ìÝóá óå êáèáñÝò êáñáâÜ-

íåò Þ ëáôéÜ, ôï Ýðáéñíáí óôï óðßôé ôïõò. ÌåôÜ ìå Ýíá

Üóðñï, ëåðôü êáé êáèáñü ðáíß ðïõ Ýìïéáæå ìå ãÜæá,

ôï ôóáíôçëïðÜíé, óïýñùíáí ôï ãÜëá ìÝóá óå Ýíá êá-

èáñü ðÞëéíï äï÷åßï ðïõ ôï Ýëåãáí ðéôÝñé. ÌÝóá óôï

ðéôÝñé, ðïõ õðÞñ÷å ôï óïõñùìÝíï ãÜëá, Ýñé÷íáí êáé

ëßãç ðõôéÜ (ôçí Ýöôéá÷íáí áðü ôï óôïìÜ÷é áñíéïý Þ

êáôóéêéïý) ãéá íá ðÞîåé ôï ãÜëá êáé ôï áíáêÜôåõáí

ìå ìéá äé÷Üëá ðÜñá ðïëý êáëÜ ìÝ÷ñé íá ëéþóåé ç ðõ-

ôéÜ ìÝóá óôï ãÜëá. Êáôüðé ôïðïèåôïýóáí ôï ðéôÝñé

êïíôÜ óôç öùôéÜ ãéá ðÞîåé ôï ãÜëá. Ìüëéò ôï ãÜëá

Ýðçæå êáëÜ, ôüôå ôï ðçãìÝíï ãÜëá – ôõñß ôï Ýâáæáí

óå ìéá ôóáíôÞëá (ìåãÜëï ôóáíôçëïðÜíé, óáí ìáíôÞëé,

ðïõ åß÷å äõï ôñýðåò ãéá íá ìðïñïýí ïé íïéêïêõñÝò íá

ôï êñáôïýí ìå ôá äõï ôïõò ÷Ýñéá). Áõôü ôï êñáôïý-

óáí ðÜíù áðü Ýíá ðÞëéíï äï÷åßï ãéá íá ôñÝ÷ïõí ôá

õãñÜ ôïõ ôõñéïý ìÝóá óôï äï÷åßï. ÓõíÞèùò ôï áíáóÞêùíáí áðü ôéò Üêñåò ôçò ôóáíôÞ-

ëáò. Ìå áõôü ôïí ôñüðï ôï ôõñß Ýìåíå ìÝóá óôçí ôóáíôÞëá êáé ï ïñüò, ôá õãñÜ äçëáäÞ,

Ýðåöôáí ìÝóá óôï ðÞëéíï äï÷åßï. Ç ôóáíôÞëá èá Ýðñåðå íá Þôáí ðåíôáêÜèáñç ãéáôß ôï

ôõñß èá ÷áëïýóå. Áöïý óïýñùíå üëï ôï æïõìß, ôïðïèåôïýóáí ôï ôõñß ìÝóá ó’ Ýíá ðéÜôï

êáé ôï áëÜôéæáí ìå ÷ïíôñÜëáôï. Ôï Üöçíáí åêåß ìåñéêÝò þñåò êáé ìåôÜ ôï ôïðïèåôïýóáí

óå Ýíáí ôåíåêÝ êáèáñü. ¼ôáí ï ôåíåêÝò ãÝìéæå áðü ôá êïììÜôéá ôïõ ôõñéïý ôïí óöñÜãé-

æáí äçë. ôïõ Ýâáæáí óáíßäåò êáé ðÜíù ôïõò ìéá ìåãÜëç Üóðñç êáé êáèáñÞ ðÝôñá êáé ôï

Üöçíáí íá ùñéìÜóåé äõï ìå ôñåéò ìÞíåò ðåñßðïõ ãéáôß áëëéþò äåí ôñùãüôáí. Ôá Ýôïéìá

êïììÜôéá ôï ôõñß, ôá Ýëåãáí óöÞíåò.

ÊáèáñÜ äéáôçñïýóáí ôçí ôóáíôÞëá, ôï ôóáíôçëïðÜíé, ôéò êáñáâÜíåò, ôï ðéôÝñé êáé ôç

Ôï óôñÜããéóìá ôïõ ôõñéïý ìå ôçí ôóáíôÞëá

29


äé÷Üëá. Ôá äï÷åßá ôá Ýðëåíáí ìå óêéíÜñé êáé êáèáñü íåñü, åíþ ôç ôóáíôÞëá êáé ôï ôóá-

íôçëïðÜíé ìå íôüðéï óáðïýíé.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Åõñõäßêç, ÍåöÝëç, Ãéþñãïò, ÓôÝöáíïò

ã) Ç ìõôæÞèñá.

Ôïí ïñü (õãñü) ðïõ ðáßñíáíå áðü ôï ôõñß üôáí ôï óïýñùíáí, äåí ôïí ðåôïýóáí, áëëÜ

ôïí Ýâáæáí óå ìéá êáôóáñüëá êáé ôïí Ýâñáæáí. Ìå ôï âñÜóéìï Ýðçæå. ÌåôÜ ôïí Ýâáæáí óå

ìéá êáèáñÞ ôóáíôÞëá êáé ôïí óïýñùíáí. Ôá êáèáñÜ êïììÜôéá ôõñéïý ðïõ Ýìåíáí ìÝóá

óôçí ôóáíôÞëá Þôáí ç ìõôæÞèñá. ¸âáæáí ëßãï áëÜôé áðü ðÜíù êáé ôçí Ýôñùãáí.

¹ôáí åëáöñý ôõñß, ìáëáêü, ãëõêü êáé ìå ðïëý ëéãüôåñï ëßðïò áð’ ôï êáíïíéêü. Ãé’

áõôü Þôáí êáé ðéï õãéåéíü.


ä) Ç êïëéÜóôá êáé ï êïêïèñßãêïò.

Ç êïëéÜóôñá Þ áëëéþò ôï ðñùôüãáëá Þôáí Ýíá ðïëý ðç÷ôü êáé êéôñéíùðü ãÜëá. ¹ôáí

ôï ðñþôï ãÜëá ðïõ áñìÝãáíå áðü ôéò êáôóßêåò Þ ôéò ðñïâáôßíåò ìüëéò áõôÝò ãåííïýóáí

êáé ðñéí áêüìá èçëÜóïõí ôá êáôóéêÜêéá Þ ôá ðñïâáôÜêéá. Áõôü ôï ãÜëá ìáæß ìå êáëü

ãÜëá ôï ñß÷íáíå ìÝóá ó’ Ýíá ôáøÜêé Þ ôçãáíÜêé êáé ôï âÜæáíå íá âñÜóåé óå ÷áìçëÞ èåñ-

ìïêñáóßá. ÌåôÜ ôï âñÜóéìï, áõôü Ýðçæå êáé ãéíüôáí ôõñß ðïõ ôïí ëÝãáíå êïêïèñßãêï.

Ï êïêïèñßãêïò Þôáí ðá÷ý êáé ìáëáêü ôõñß óáí êñÝìá. Ìåñéêïß ôïõ Ýâáæáí êáé ëßãï

áëÜôé êáé ãéíüôáí áêüìá ðéï êáëü. Ôïí êïêïèñßãêï ôïí Ýöôéá÷íáí ìüíï ìéá öïñÜ áðü ôçí

êïëéÜóôñá êáé ôïí Ýôñùãáí áìÝóùò, ìüëéò ãéíüôáí ÷ëéáñüò.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Óðõñéäïýëá, ÅëÝíç, Êùíóôáíôßíá

å) Ôï ëáäïôýñé.

ÐïëëÝò öïñÝò ôï ôõñß ãéá íá ôï óõíôç-

ñÞóïõí êáé íá ôï êñáôÞóïõí ãéá áñêåôü

÷ñïíéêü äéÜóôçìá, ôï Ýöôéá÷íáí ëáäïôýñé.

¸âãáæáí ôéò óöÞíåò ôï ôõñß áðü ôïí ôå-

íåêÝ êáé ôï Ýêïâáí êïììÜôéá. ÁõôÜ ôá êïì-

ìÜôéá ôá ôïðïèåôïýóáí ìÝóá óôï ðåôÜ-

óé êáé ôá Ýâáæáí óôïí Þëéï ãéá íá óôåãíþ-

óïõí. Ôï ðåôÜóé Þôáí Ýíá êáëáìÝíéï êëïõ-

âß êáé ôõëéãìÝíï ìå ôïýëé ðïõ åìðüäéæå ôéò

ìýãåò íá êáèßóïõí ðÜíù óôá êïììÜôéá ôïõ

ôõñéïý. ¼ôáí öñõãüôáí (óôÝãíùíå) óôïí Þëéï, Ýðáéñíáí ôá öñõãìÝíá êïììÜôéá êáé ôá

ôïðïèåôïýóáí ìÝóá ó’ Ýíá ðÞëéíï Þ ãõÜëéíï äï÷åßï. Óôï ôÝëïò ãÝìéæáí ôï äï÷åßï ìÝ÷ñé

ðÜíù ìå åëáéüëáäï ãéá íá ìçí ðáßñíïõí áÝñá ôá êïììÜôéá ôïõ ôõñéïý. Áõôü ôï ôõñß ôï

ïíüìáæáí ëáäïôýñé êáé Þôáí ðåíôáíüóôéìï.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Êáôåñßíá, ÁããåëéêÞ, Åëåõèåñßá, Ðáíáãéþôçò

Ôï ôõñß ðïõ Ýöôéáîáí ôá ðáéäéÜ ìÝóá óôçí ôÜîç


30

óô) Ðáñïéìßåò, êáé Ýèéìá ãéá ôï ãÜëá êáé ôï ôõñß.

ÖñÜóåéò ôçò ðåñéï÷Þò ìïõ ãéá ôï ãÜëá êáé ôï ôõñß: «¸÷åé óõããÝíåéá áðü ôçò óïõ-

êéÜò ôï ãÜëá». (Äåí õðÜñ÷åé óõããÝíåéá). «Áõôüò Ý÷åé óôï ôñáðÝæé ôïõ êáé ôïõ ðïõëéïý ôï

ãÜëá». (¸÷åé üëá ôá êáëÜ. ¸÷åé ü,ôé æçôÞóåéò). «Ôþñá ôá êÜìáíå ìÝëé ãÜëá». (¹ôáíå êÜ-

ðïôå ôóáêùìÝíïé êáé ôþñá Ýãéíáí ößëïé). «Øùìïôýñé êé Üãéïò ï Èåüò». (Áò Ý÷ïõìå øùìß

êáé ôõñß ãéá öáÀ êáé íá äïîÜæïõìå ôï Èåü).

¸èéìá ôçò ðåñéï÷Þò ìïõ ãéá ôï ãÜëá êáé ôï ôõñß: «ÊÜèå ðáñáìïíÞ ÔõñéíÞò Üñìåãáí

ãÜëá áðü ôéò ãßäåò Þ ôéò ðñïâáôßíåò ôïõò êáé Ýöôéá÷íáí óôá ÷ùñéÜ ìáò ôéò ðáôñïðáñÜ-

äïôåò áðïêñéÜôéêåò ðßôåò». «ÊÜèå ÐÜó÷á óôïí åóðåñéíü ôçò áãÜðçò, ïé ÷ùñéáíïß Ýðáéñ-

íáí êáé ðáßñíïõí áêüìá óôçí åêêëçóßá ìéá óöÞíá ÷ëùñïôýñé ìå Ýíá êüêêéíï áõãü óôç

ìÝóç».

ÓõíåñãÜóôçêáí üëåò ïé ïìÜäåò

4. ÔÁ ËÁ×ÁÍÁ (×ÏÑÔÁ). ÔÏ ÂÑÁÄÉÍÏ ÖÁÃÇÔÏ ÔÙÍ ÁÃÑÏÔÙÍ.

Ôá ëÜ÷áíá (÷üñôá) Þôáí ó÷åäüí ç êáèç-

ìåñéíÞ ôñïöÞ ôùí êáôïßêùí ôçò Ëåõêßììçò.

Ïé ìáèçôÝò óõãêÝíôñùóáí äéÜöïñåò ðëç-

ñïöïñßåò êáé Ýãñáøáí ôá ðáñáêÜôù:

Ôá ëÜ÷áíá (÷üñôá). Ôï âñáäéíü öáãçôü

ôùí áãñïôþí ôïõ ôüðïõ ìáò.

ÊÜèå âñÜäõ ïé íïéêïêõñÝò ìÜæåõáí ëÜ-

÷áíá (÷üñôá) Þ áðü áõôÜ ðïõ öýôåõáí óôï

÷ùñÜöé ôïõò Þ áãñéïëÜ÷áíá. Áöïý ôá êá-

èÜñéæáí êáé Ýêïâáí ôéò ôóßìåò ôïõò, ôá

Ýðëåíáí ðïëý êáëÜ (ôá ðåñíïýóáíå äýï

êáé ôñßá íåñÜ). ÌåôÜ âÜæáíå Ýíá ôæÝôæåñç ìå íåñü ðÜíù óôçí ðõñïóôéÜ êáé ôá Ýñé÷íáí

ìÝóá ìå áíÜëïãï ÷ïíôñü áëÜôé. ¼ôáí åß÷áí

âñÜóåé ôá óåñâßñéæáí âÜæïíôáò êáé èåñìü

(æïõìß) ìÝóá óôï êÜèå ðéÜôï êáé Ýñé÷íáí

áðü ðÜíù ìðüëéêï ùìü åëáéüëáäï.

ÐïëëÝò öïñÝò ôá Ýôñùãáí óêÝôá ìå

øùìß, ùò êýñéï öáãçôü êáé ü÷é óáí óáëÜ-

ôá. Ëßãåò öïñÝò Ýôñùãáí ìáæß ìå ôá ëÜ÷á-

íá Ýíá êïììÜôé ôõñß Þ êáíÝíá ìéêñü øáñÜêé

(óáñäÝëá, ìáñßäá, ðáðáëßíá Þ áèåñßíá) Þ

êáíÝíá øçìÝíï ðïõëß (êõíÞãé). ÓÞìåñá ëß-

ÂñáóìÝíá ëÜ÷áíá (ïâñéÝò) ìå øçìÝíï øÜñé

ÂñáóìÝíá ëÜ÷áíá ìå áèåñßíá

31

ãåò íïéêïêõñÝò óõíå÷ßæïõí ôçí ðáñÜäïóç. ËÜ÷áíá ðïõ Ýôñùãáí êáé ôñþíå êáé ôá öõôåý-

ïõí óôá ÷ùñÜöéá ôïõò åßíáé: âëÞôñá, óéíÜðéá êáé óÝóêëá. ËÜ÷áíá ðïõ ìÜæåõáí êáé ìá-

æåýïõíå ãéá íá öÜíå êáé ðïõ öõôñþíïõí áðü ìüíá ôïõò óôçí ðåñéï÷Þ ìáò, åßíáé: áãñé-

ïêïõêïýôóåò, ìïó÷ïëÜ÷áíá, æá÷ïõëéÝò, âåñãïõëßäéá, ïâñéÝò, êáñäüíéá, áãñéïìðáêáëÜ-

ñïé, ðñéêáëßäåò, öïõñíÝëéá, êÜñäáìá, êïõöïëá÷áíßäåò, ñïýêåò, ãêñéíéïðüäïé, ôóéãáñéï-

ëÜ÷áíá (ìïëü÷åò, ëÜðáôá) ê.Ü.

ÓõíåñãÜóôçêáí üëåò ïé ïìÜäåò

5. ÐÁÑÁÄÏÓÉÁÊÅÓ ÌÁÃÅÉÑÉÊÅÓ ÓÕÍÔÁÃÅÓ.

ÏÓÐÑÉÁ

¼óðñéá óôçí ðåñéï÷Þ ìáò êáëëéåñãïýóáí áñêåôÜ. Ï óêïðüò ôùí ÷ùñéáíþí äåí Þôáí

íá ôá ðïõëÞóïõí áëëÜ íá ôá ôñþíå. Ôï êÜèå óðßôé Ýóðåñíå üóðñéá ôüóá üóá íá ôïõ öôÜ-

óïõí ãéá üëï ôï ÷ñüíï. ÐáëéÜ Ýôñùãáí 3-5 öïñÝò ôçí åâäïìÜäá üóðñéá (öáóüëéá, ëáèß-

ñéá, ñåâßèéá, öáêÝò).

ÓÞìåñá êáëëéåñãïýí ìåñéêïß áãñüôåò ìüíï öáóüëéá êáé ðïëý ëßãá ëáèßñéá. Ïé

ðåñéóóüôåñïé êÜôïéêïé ôù í ÷ùñéþí ìáò ôá áãïñÜæïõí Ýôïéìá.

Îõëüôñéììá Þ ôóïõêÜëé

ÕëéêÜ: ½ ôïõ êéëïý ëáèßñéá, 1/4 ôïõ êéëïý öáóü-

ëéá, 1 êñåììýäé, 2 öëéôæÜíéá ôïõ ôóáãéïý åëáé-

üëáäï, 3 êïõôÜëéá ôçò óïýðáò åëáéüëáäï, 1-2

ëåìüíéá, áëÜôé, êáèáñÞ óôÜ÷ôç, íåñü

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå óôï ìüóêéï ëáèßñéá

êáé öáóïýëéá ìáæß, äçë. ôá âÜæïõìå, ìáæß

ìå ëßãï áëÜôé, ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå

íåñü áðïâñáäßò (áðü ôï ðñïçãïýìåíï

âñÜäõ). Ôï ðñùß ôá óôñáããßæïõìå êáé ôá

îåðëÝíïõìå ðïëý êáëÜ íá öýãåé ôï áëÜôé.

Ðïëý ðáëéÜ áíôß ãéá íåñü êáé áëÜôé Ýâáæáí áëõóßâá.

ÅêôÝëåóç:

Áëõóßâá: Ðáßñíïõìå êáèáñÞ óôÜ÷ôç áðü ôï öïýñíï Þ ôï ôæÜêé

êáé ôçí óéïýìå (êïóêéíßæïõìå). Ôçí âÜæïõìå ìÝóá ó’ Ýíá êá-

ôóáñïëÜêé ìå íåñü êáé âñÜæåé. ¼ôáí âñÜóåé ãéá ìéóÞ ðåñßðïõ

þñá êáé Ý÷åé ìåßíåé ëßãï íåñü, âÜæïõìå ìÝóá êáèáñü ðáãùìÝ-

íï íåñü êáé ðáßñíåé ÷ñþìá êéôñéíùðü. ÌåôÜ ìáæåýïõìå üëï ôï

ÓåñâéñéóìÝíï îõëüôñéììá

Ëáèýñéá



32

íåñü ðïõ âñßóêåôáé ðÜíù áðü ôç óôÜ÷ôç (ç óôÜ÷ôç êÜèåôáé óôïí ðÜôï) êáé ôï óïõñþíïõ-

ìå äõï öïñÝò ìå ìéá êáèáñÞ ðåôóÝôá, âÜæïíôÜò ôï ìå ÷ùíß óå Ýíá ìðïõêÜëé.

Óýâñáóìá: ÌÝóá ó’ Ýíá êáôóáñïëÜêé ñß÷íïõìå íåñü, ôñåéò êïõôáëéÝò ôçò óïýðáò åëáé-

üëáäï, Ýíá øéëïêïììÝíï êñåììýäé êáé áëÜôé êáé ôï âÜæïõìå óôç öùôéÜ ìÝ÷ñé íá âñÜ-

óåé ðïëý êáëÜ. ÂñÜæïõìå ôá ëáèßñéá ìáæß ìå ôá öáóüëéá ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå

íåñü. ¼ôáí ôï íåñü êïíôåýåé íá óôßøåé (ôå-

ëåéþóåé), ñß÷íïõìå ìÝóá óôçí êáôóáñüëá

ôçí áëõóßâá (ôï óïõñùìÝíï áðü ôç óôÜ-

÷ôç íåñü) êáé óõíå÷ßæïõìå ôï âñÜóéìï. Áí

äåí Ý÷ïõí âñÜóåé, îáíáñß÷íïõìå ìÝóá áëõ-

óßâá. ¼ôáí êáôáëÜâïõìå üôé Ý÷ïõí âñÜóåé

êáëÜ êáé Ý÷åé óôßøåé (ôåëåéþóåé) ôï íåñü, ôá

âãÜæïõìå áðü ôç öùôéÜ. ÌåôÜ ðáßñíïõìå

ìéá îýëéíç êïõôÜëá êáé ðñïóðáèïýìå ìå

ôÝ÷íç íá óðÜìå êáé íá ôñßâïõìå (äéáëýïõ-

ìå) ôïõò âñáóìÝíïõò êáñðïýò (ëáèßñéá êáé

öáóüëéá) ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá, ñß÷íïíôáò óå äõï äüóåéò äõï öëéôæÜíéá ôïõ ôóáãéïý

ùìü åëáéüëáäï. ¼ôáí ïé êáñðïß ðéïõí (áðïññïöÞóïõí) ôï ëÜäé êáé êïíôåýïõí íá ôñé-

öôïýí, ñß÷íïõìå êáé ëßãï-ëßãï ôï óýâñáóìá óõíå÷ßæïíôáò ôï ôñßøéìï ìÝ÷ñé íá äéáëõèïýí

åíôåëþò ïé êáñðïß äçë. íá ãßíïõí êñÝìá. Óôï ôÝëïò âÜæïõìå êáé ôï ÷õìü 1-2 ëåìïíéþí.

Ôá êåíþíïõìå (óåñâßñïõìå) áöïý ñßîïõìå áðü ðÜíù ùìü ëÜäé.

Ç áëõóßâá Ý÷åé ôçí éäéüôçôá íá âñÜæåé ðéï åýêïëá ôá ëáèßñéá. ÓÞìåñá, ïé íÝåò íïéêï-

êõñÝò ôçò ðåñéï÷Þò ìáò äåí öôéÜ÷íïõí áëõóßâá, ïýôå ÷ñçóéìïðïéïýí ôçí îýëéíç êïõôÜ-

ëá ãéá íá äéáëýóïõí ôïõò êáñðïýò. Ôá âñáóìÝíá ëáèßñéá êáé öáóüëéá ôá âÜæïõí ìÝóá

óôï ìðëÝíôåñ êáé ôá äéáëýïõí ìå åõêïëßá êáé ÷ùñßò êïýñáóç. Ðïëëïß ëÝíå üôé äåí åßíáé

ôüóï íüóôéìá üóï ðáëéÜ.

ÌåñéêÝò ðáëéÝò íïéêïêõñÝò ãéá íá öôéÜîïõí îõëüôñéììá âÜæïõí ìüíï ëáèßñéá, åíþ Üë-

Ôï ôñßøéìï ôùí ëáèõñéþí ÁíáêÜôåìá ìå ôï óýâñáóìá

Ôá ðáéäéÜ óôï óðßôé ôçò ê. Åë. Ðáðáâëáóïýëïõ (ÊñçôéêÜ)

33

ëåò âñÜæïõí ìéóÜ ëáèßñéá ìå ìéóÜ öáóüëéá. ËÝíå üôé ðïëý ðáëéÜ Ýâáæáí ìüíï ëáèßñéá.

Ôï ëÝíå îõëüôñéììá ãéáôß Ýôñéâáí ôá âñáóìÝíá ëáèßñéá ìå îýëï.

Ôï ëÝíå êáé ôóïõêÜëé ãéáôß ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá Ýâñáæáí ôá ëáèßñéá ìÝóá óå ôóïõêÜëé äç-

ëáäÞ ìÝóá óå ðÞëéíç êáôóáñüëá ðïõ ôçí Ýâáæáí ðÜíù óôç óôéá.

Ìå ôïõò ìáèçôÝò ôçò ôÜîçò ìáò ðÞãáìå åðßóêåøç óôçí èåéá-ËÝíç, ôïõ ìðáñìðá-Óðý-

ñïõ ôïõ Ðáðáâëáóüðïõëïõ, áðü ôá ÊñçôéêÜ êáé öôéÜîáìå îõëüôñéììá. Ôï äïêéìÜóáìå

êáé Þôáí ðïëý íüóôéìï. Ìáæß ìå îõëüôñéììá öÜãáìå êáé ÷ëùñü óêüñäï. Ìõñßæáìå ëßãï

óôïõò Üëëïõò, áëëÜ… ôï åõ÷áñéóôçèÞêáìå.


Ñåâßèéá

ÕëéêÜ: ½ ôïõ êéëïý ñåâßèéá, 6-8 áóêÜñäåò (óêåëßäåò) óêüñäï øéëïêïììÝíï, 1 öëéôæÜíé ôïõ

ôóáãéïý åëáéüëáäï, áëÜôé, ìáýñï ðéðÝñé

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå óôï ìüóêéï ôá ñåâßèéá, äçë. ôá âÜæïõìå, ìáæß ìå ëßãï áëÜôé, ìÝóá

óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü áðïâñáäßò (áðü ôï ðñïçãïýìåíï âñÜäõ). Ôï ðñùß ôá óôñáã-

ãßæïõìå êáé ôá îåðëÝíïõìå ðïëý êáëÜ íá öýãåé ôï áëÜôé.

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå ôá ñåâßèéá ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü. Ñß÷íïõìå ìÝóá óôçí êá-

ôóáñüëá ôï øéëïêïììÝíï óêüñäï êáé ìéóü êïõôáëÜêé ðéðÝñé ìáýñï. Áöïý âñÜóïõí áñ-

êåôÜ ñß÷íïõìå êáé ôï áíÜëïãï ëÜäé. ¼ôáí âñÜóïõí êáëÜ êáé Ý÷åé óôýøåé (ôåëåéþóåé) ôï

íåñü ôá âãÜæïõìå áðü ôç öùôéÜ.

Ôá êåíþíïõìå (óåñâßñïõìå) ìå ëåìüíé.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ñåâßèéá ôñþíå üëï ôï ÷ñüíï.

ÏìÜäá åñãáóßáò: Ãåùñãßá, ¸öç, Ôïýëá,Áëåîßá

ÖáêÝò

ÕëéêÜ: ½ ôïõ êéëïý öáêÝò, 6-8 áóêÜñäåò (óêåëßäåò) óêüñäï øéëïêïììÝíï, 1 öëéôæÜíé ôóá-

ãéïý åëáéüëáäï, áëÜôé, ìáýñï ðéðÝñé

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå ôéò öáêÝò ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü. Ñß÷íïõìå ìÝóá óôçí êá-

ôóáñüëá ôï øéëïêïììÝíï óêüñäï êáé ìéóü êïõôáëÜêé ðéðÝñé ìáýñï. Áöïý âñÜóïõí áñ-

êåôÜ ñß÷íïõìå êáé ôï áíÜëïãï ëÜäé. ¼ôáí âñÜóïõí êáëÜ êáé Ý÷åé óôýøåé (ôåëåéþóåé) ôï

íåñü ôéò âãÜæïõìå áðü ôç öùôéÜ.

Ôá êåíþíïõìå (óåñâßñïõìå) ìå ëåìüíé Þ îßäé.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò öáêÝò ôñþíå üëï ôï ÷ñüíï.




34

Öáóïýëéá îåñÜ æåìáôïýñá

ÕëéêÜ: ½ ôïõ êéëïý öáóïýëéá îåñÜ, áëÜôé

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå óôï ìüóêéï ôá öáóïýëéá äçë. ôá âÜæïõìå, áöïý ðñþôá ôá êáèá-

ñßóïõìå, ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü áðïâñáäßò (áðü ôï ðñïçãïýìåíï âñÜäõ). Ôï

ðñùß ôá óôñáããßæïõìå êáé ôá îåðëÝíïõìå.

ÅêôÝëåóç: ÂÜæïõìå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü óôç öùôéÜ. ¼ôáí âñÜóåé ôï íåñü ñß÷íïõìå ôá

öáóüëéá ìÝóá êáé ôá áöÞíïõìå íá âñÜóïõí áñêåôÜ. ÌåôÜ ðáßñíïõìå Ýíá ìåãÜëï óïõ-

ñùôÞñé êáé ôá óïõñþíïõìå ãéá íá ìåßíïõí óêÝôá ôá öáóüëéá. Êáôüðé âÜæïõìå êáéíïýñéï

íåñü ìÝóá óôçí êáôóáñüëá êáé ñß÷íïõìå ìÝóá ôá óïõñùìÝíá öáóïýëéá êáé óõíå÷ßæïõìå

ôï âñÜóéìï, âÜæïíôáò ôï áíÜëïãï áëÜôé.

Ôá öáóïýëéá áõôÜ ôá óåñâßñïõìå ùò åîÞò: Êüâïõìå ìéêñÜ êïììÜôéá îåñü æõìùôü

øùìß ìÝóá óå Ýíá ðéÜôï. ÌåôÜ, ðÜíù ó´ áõôÜ ôá êïììÜôéá âÜæïõìå æåìáôéóôÜ öáóïýëéá

ìå æïõìß áðü ôçí êáôóáñüëá êáé Ýôóé ìïõóêåýåé ôï îåñü øùìß. Êáôüðé âÜæïõìå ëåìüíé

êáé ùìü ëÜäé.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò öáóïýëéá îåñÜ æåìáôïýñá ôñþíå óõíÞèùò ôï ÷åéìþíá.


ËÁ×ÁÍÉÊÁ

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò êáëëéåñãïýóáí êáé áêüìá êáëëéåñãïýí ðÜñá ðïëëÜ ëá÷áíéêÜ ðïõ

íïóôéìßæïõí ôï ôñáðÝæé ìáò ôçí Üíïéîç êáé ôï êáëïêáßñé. ÁõôÜ åßíáé: ìðéæÝëéá, êïõêéÜ,

êñåììýäéá, óêüñäá, êïõêïýôóåò, ÷ëùñÜ öáóïëÜêéá, êïëïêýèéá, ñáðÜíéá, ìáñïýëéá,

êïõíïõðßäéá, íôïìÜôåò, áããïýñéá, ìðÜìéåò, ðéðåñéÝò, ìåëéôæÜíåò ê.Ü.

ÌðéæÝëéá ìå êïõêéÜ êáé êïõêïõôóÜñéá

ÕëéêÜ: 1/3 ôïõ êéëïý ìðéæÝëéá, ëßãá êïõêéÜ, 4

êïõêïõôóÜñéá (áãñéïáãêéíÜñåò), 3- 4 ðáôÜ-

ôåò ìåôñßïõ ìåãÝèïõò, 1 öëéôæÜíé ôïõ ôóá-

ãéïý åëáéüëáäï, ìáúíôáíü øéëïêïììÝíï, 1

øéëïêïììÝíï êñåììýäé, 5-7 áóêÜñäåò (óêå-

ëßäåò) óêüñäï, áëÜôé, ìáýñï ðéðÝñé

Ðñïåñãáóßá: Êáèáñßæïõìå ôá ìðéæÝëéá êáé

ôá êïõêéÜ. ÂãÜæïõìå áðü ôá êïõêïõôóÜñéá

(áãñéïáãêéíÜñåò) ôá öýëëá êáé ìÝíåé ìüíï

ç øß÷á ðïõ ôçí êüâïõìå óå ôÝóóåñá êïììÜôéá. Êáèáñßæïõìå êáé êüâïõìå ôéò ðáôÜôåò.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá âÜæïõìå ëÜäé, êñåììýäé êáé óêüñäï øéëïêïììÝíï.

35

¼ëá áõôÜ ôá ôóéãáñßæïõìå. ÌåôÜ âÜæïõìå ôá ëá÷áíéêÜ êáé ôéò ðáôÜôåò êáé ñß÷íïõìå ôüóï

íåñü ßóá-ßóá íá ôá óêåðÜæåé. Áöïý âñÜóåé áñêåôÜ âÜæïõìå ðéðÝñé ìáýñï, áëÜôé êáé ëßãï

ìáúíôáíü øéëïêïììÝíï. Ðñïò ôï ôÝëïò âÜæïõìå êáé ëßãï ëåìüíé. ¼ôáí âñÜóåé êáé Ý÷åé óôý-

øåé (ìåßíåé ìå ôï ëÜäé ôïõ) ôï öáãçôü åßíáé Ýôïéìï.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï öáãçôü áõôü ôï ôñþíå ôçí Üíïéîç êáé ôï êáëïêáßñé.


ÖáóïëÜêéá ÷ëùñÜ óêïñäáëéÜ

ÕëéêÜ: ½ ôïõ êéëïý ÷ëùñÜ öáóïëÜêéá, 2 êïëï-

êõèÜêéá êïììÝíá óå êïììÜôéá, 3 ðáôÜôåò ìåôñß-

ïõ ìåãÝèïõò, 5-7 áóêÜñäåò (óêåëßäåò) óêüñ-

äï, ½ öëéôæáíéïý ôóáãéïý ëÜäé, ëåìüíé, áëÜôé

Ðñïåñãáóßá: ÂãÜæïõìå áðü ôá öáóïëÜêéá ôéò

ßíåò. Êáèáñßæïõìå ôéò ðáôÜôåò êáé ôéò êüâïõ-

ìå óå êïììÜôéá.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá âÜæïõìå

íåñü êáé ñß÷íïõìå ìÝóá ôá öáóïëÜêéá, ôá êïëïêõèÜêéá, ôéò ðáôÜôåò êáé ôï áíÜëïãï áëÜ-

ôé. Ôá âÜæïõìå óôç öùôéÜ êáé üôáí âñÜóïõí êáëÜ åßíáé Ýôïéìá.

ÓêïñäáëéÜ: ÌÝóá óå Ýíá ãïõäß âÜæïõìå ôéò áóêÜñäåò (óêåëßäåò) ôï óêüñäï êáé áñ÷ßæïõ-

ìå ôï ÷ôýðçìá ìå ôï ãïõäï÷Ýñé, âÜæïíôáò êáé ëßãï áëÜôé. Áöïý ÷ôõðÞóïõìå áñêåôÜ ôï

óêüñäï âÜæïõìå êáé 4-6 êïììÜôéá âñáóìÝíåò ðáôÜôåò (áðü ôçí êáôóáñüëá). Óõíå÷ßæïõ-

ìå ôï ÷ôýðçìá ðñïóèÝôïíôáò ëßãï – ëßãï ôï ëÜäé. Ðñïò ôï ôÝëïò âÜæïõìå ëßãï ëåìüíé êáé

ëßãï æïõìß áðü ôá öáóüëéá êáé óõíå÷ßæïõìå íá ÷ôõðÜìå ìÝ÷ñé ôï ìßãìá íá ãßíåé êñÝìá.

Ôá êåíþíïõìå (óåñâßñïõìå) âÜæïíôáò ëåìüíé, ùìü ëÜäé êáé öõóéêÜ ôç óêïñäáëéÜ.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï öáãçôü áõôü ôï ôñþíå ôï êáëïêáßñé.


ÊïõêïõôóÜñéá ìå ôï îéíüëáäï (ëáäüîéäï).

ÕëéêÜ: êïõêïõôóÜñéá (áãñéïáãêéíÜñåò), áëÜôé,

ëÜäé, îßäé

ÅêôÝëåóç: ÐëÝíïõìå êáëÜ ôá êïõêïõôóÜñéá

êáé ôá âñÜæïõìå ìå íåñü ìÝóá óå ìéá êáôóá-

ñüëá, ôïðïèåôþíôáò áíÜðïäá Ýíá ðéÜôï ðÜíù

áðü ôá êïõêïõôóÜñéá ãéá íá ìçí áíåâáßíïõí

óôçí åðéöÜíåéá ôïõ íåñïý. Ìüëéò âñÜóïõí ôá

âãÜæïõìå ìå ìéá ôñõðçôÞ êïõôÜëá áðü ôçí

êáôóáñüëá êáé ôá óïõñþíïõìå, âÜæïíôÜò ôá



36

ìÝóá óå Ýíá ìåãÜëï óïõñùôÞñé.

Áõôü ôï öáãçôü ôñþãåôáé ùò åîÞò:

ÌÝóá óå Ýíá ðéÜôï âÜæïõìå ëßãï ëÜäé, ëßãï áëáôÜêé êáé ëßãï îßäé. ÂïõôÜìå ôçí Üêñç

áðü ôçí ðëåõñÜ ôçò øß÷áò êÜèå öýëëïõ ôïõ êïõêïõôóáñéïý ìÝóá óôï ìßãìá. Óôï ôÝëïò

ðïõ ìÝíåé ç êáñäéÜ ôïõ êïõêïõôóáñéïý ôçí âïõôÜìå ïëüêëçñç, áöïý ðñþôá áöáéñÝóïõ-

ìå ôï ìáëëß ôçò ìå Ýíá ìá÷áßñé.

ÄïêéìÜóôå ôï. Åßíáé ðåíôáíüóôéìï! Ãßíåôáé êáé ìå áãêéíÜñåò.

Ðáëéüôåñá ðïõ âñßóêïíôáí ïé ðåñéóóüôåñïé êÜôïéêïé óôá ÷ùñÜöéá, Ýêïâáí ôá êïõêïõ-

ôóÜñéá êáé ôá Ýôñùãáí ùìÜ, ÷ùñßò îéíüëáäï (ëáäüîéäï) êáé áëÜôé êáé ôá ÷åßëç ôïõò ãéíü-

ôáí ìáýñá.


ØÁÑÉÁ

Óáâïýñï

ÕëéêÜ: 2 êéëÜ óáñäÝëåò Þ ãáýñï, åëáéüëáäï

ãéá ôçãÜíéóìá, 1 öëéôæÜíé ôïõ ôóáãéïý

åëáéüëáäï, 1 öëéôæÜíé ôïõ ôóáãéïý

øéëïêïììÝíï äåíôñïëßâáíï, 8-10 ÷ëùñÜ

óêüñäá øéëïêïììÝíá, 1 ðïôçñÜêé îßäé, ëßãï

Üóðñï êñáóß, áëÜôé

Ðñïåñãáóßá: Êáèáñßæïõìå êáé ðëÝíïõìå

êáëÜ ôéò óáñäÝëåò Þ ôï ãáýñï êáé âÜæïõìå

÷ïíôñÜëáôï, ìÝ÷ñé íá ôéò ôçãáíßóïõìå.

ÅêôÝëåóç: Ôçãáíßæïõìå ìå åëáéüëáäï ôéò

óáñäÝëåò Þ ôï ãáýñï. Øéëïêüâïõìå ôï

äåíôñïëßâáíï êáé ôá ÷ëùñÜ óêüñäá êáé ôá

âÜæïõìå ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå ëßãï

íåñü, óôç öùôéÜ. ÌåôÜ áðü ëßãï, âÜæïõìå

ëßãï áëÜôé, ëÜäé êáé îßäé. Ôï äïêéìÜæïõìå êáé

Ôï óáâïýñï åßíáé Ýôïéìï

Ôá ðáéäéÜ äïêéìÜæïõí ôï óáâïýñï ðïõ Ýöôéáîáí ìå ôç ãéáãéÜ ôïõ Ãéþñãïõ, ê. Ðáíôïýëá Ðáðáâëáóïðïýëïõ

37

áí äéáðéóôþóïõìå üôé åßíáé ðïëý îéíü ñß÷íïõìå êáé ëßãï êñáóß. ¼ôáí âñÜóïõí ðïëý êáëÜ

ôá õëéêÜ âãÜæïõìå ôçí êáôóáñüëá áðü ôç öùôéÜ êáé áöÞíïõìå ôï ìßãìá íá ðáãþóåé.

ÌåôÜ, âÜæïõìå ôéò óáñäÝëåò Þ ôï ãáýñï, ìÝóá ìå ìéá êáèáñÞ êáôóáñüëá Þ óå Üëëï

äï÷åßï, ðüóôá – ðüóôá (óôñþóç - óôñþóç), êáé ñß÷íïõìå ìå ðñïóï÷Þ ðÜíù áðü êÜèå

óôñþóç ëßãï áðü ôï ðáãùìÝíï ìßãìá.

Óáâïýñï óôçí ðåñéï÷Þ ìáò öôéÜ÷íïõíå êáé ôñþíå ôïõ Åõáããåëéóìïý êáé ôçí ÊõñéáêÞ

ôùí ÂáÀùí, üðïõ åðéôñÝðåôáé ôï øÜñé. Äåí ôï ôñþíå ùò êýñéï öáãçôü, áëëÜ ìå áõôü êï-

ëáôóßæïõí Þ ôñþíå ôï áðüãåõìá Þ ðïëëÝò öïñÝò ôï âñÜäõ.

Ôï äåíôñïëßâáíï ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ïé Üíèñùðïé áðü ôçí áñ÷áéüôçôá óå äéÜöïñåò

ãéïñôÝò, üðùò óå ãÝííçóç Þ ãÜìï. ÓÞìåñá áñ÷ßæïõìå ôïí êáéíïýñéï ÷ñüíï ôñáãïõäþ-

íôáò ôá êÜëáíôá: «Áñ÷éìçíéÜ êé Áñ÷é÷ñïíéÜ, øéëÞ ìïõ äåíôñïëéâáíéÜ…». Óôçí ïñèüäïîç

ðßóôç ìáò, ï éåñÝáò ÷ñçóéìïðïéåß äåíôñïëßâáíï óôïí áãéáóìü ôùí õäÜôùí, óôïí áãéáóìü

åíüò êáôáóôÞìáôïò Þ åíüò êáéíïýñéïõ óðéôéïý êáé óôïí áãéáóìü ðïõ ãßíåôáé óôá ó÷ïëåßá

ìå ôçí áñ÷Þ ôçò êáéíïýñéáò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò. ¢ñá ôï äåíôñïëßâáíï Ý÷åé ó÷Ýóç ìå ìéá

êáéíïýñéá áñ÷Þ.

ºóùò, ïé íïéêïêõñÝò ôçò ðåñéï÷Þò ìáò öôéÜ÷íïõí óáâïýñï ìå êýñéï óôïé÷åßï ôï äå-

íôñïëßâáíï, ãéáôß ôçí çìÝñá ôïõ Åõáããåëéóìïý îåêéíÜåé ìéá êáéíïýñéá æùÞ ìå ôïí Åõáã-

ãåëéóìü ôçò Èåïôüêïõ êáé ôçí çìÝñá ôùí ÂáÀùí ìéá êáéíïýñéá ðåñßïäïò ìå ôçí åßóïäï

ôïõ Éçóïý óôá Éåñïóüëõìá êáé öõóéêÜ ìå ôçí áñ÷Þ ôçò ÌåãÜëçò åâäïìÜäáò.

Ôï óáâïýñï åßíáé Ýíá ðÜñá ðïëý ðáëéü öáãçôü ôçò ðåñéï÷Þò ìáò.


ÌðáêáëéÜñïò Þ øÜñéá íåñüâñáóôá ìå óêïñäáëéÜ.

ÕëéêÜ: 1 êéëü ìðáêáëéÜñï ðáóôü êïììÝ-

íï óå ìåñßäåò Þ öñÝóêá øÜñéá, 4-5 ðáôÜ-

ôåò ìåôñßïõ ìåãÝèïõò, êïììÝíåò óå ÷ïíôñÜ

êïììÜôéá, 5-7 áóêÜñäåò (óêåëßäåò) óêüñäï,

½ öëéôæáíéïý ôóáãéïý ëÜäé, ëåìüíé

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå ôïí ìðáêáëéÜñï

ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü 8-12 þñåò

ðñéí ôï ìáãåßñåìÜ ôïõ ãéá íá îáñìõñßóåé

(íá öýãåé ôï áëÜôé), áëëÜæïíôáò äýï Ýùò

ôñåéò öïñÝò ôï íåñü. ÐáëéÜ, ôçí þñá ôïõ

îáñìõñßóìáôïò, êÜôù áðü ôïí ìðáêáëéÜñï êáé óôïí ðÜôï ôçò êáôóáñüëáò ôïðïèåôïý-

óáí îåñÝò êëáäéÝò (êëáäéÜ áðü áìðÝëé) Þ óáíéäÜêéá ãéá íá êÜèåôáé ôï áëÜôé óôïí ðÜôï

ôçò êáôóáñüëáò.

ÅÜí âÜëïõìå øÜñéá áíôß ãéá ìðáêáëéÜñï, êáèáñßæïõìå ðïëý êáëÜ ôá øÜñéá, îýíïíôáò ôá



38

ëÝðéá ôïõò êáé âãÜæïíôáò ôá åíôüóèéÜ ôïõò

êáé ìåôÜ ôá îåðëÝíïõìå áñêåôÝò öïñÝò.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ñß÷íïõ-

ìå êáèáñü íåñü êáé ôç âÜæïõìå óôç öù-

ôéÜ. ÌåôÜ áðü ëßãï ñß÷íïõìå ìÝóá ôéò êáèá-

ñéóìÝíåò ðáôÜôåò. Êáôüðé âÜæïõìå êáé ôïí

ìðáêáëéÜñï. ¼ôáí âñÜóïõí ïé ðáôÜôåò ìå

ôï ìðáêáëéÜñï Þ ôá øÜñéá, ôï öáãçôü åß-

íáé Ýôïéìï.

ÓêïñäáëéÜ: ÌÝóá óå Ýíá ãïõäß âÜæïõìå ôéò

áóêÜñäåò (óêåëßäåò) ôï óêüñäï êáé áñ÷ß-

æïõìå ôï ÷ôýðçìá ìå ôï ãïõäï÷Ýñé. Áöïý ÷ôõðÞóïõìå áñêåôÜ ôï óêüñäï âÜæïõìå êáé 4-

6 êïììÜôéá âñáóìÝíåò ðáôÜôåò (áðü ôçí êáôóáñüëá). Óõíå÷ßæïõìå ôï ÷ôýðçìá ðñïóèÝ-

ôïíôáò ëßãï – ëßãï ôï ëÜäé. Ðñïò ôï ôÝëïò âÜæïõìå ëßãï ëåìüíé êáé ëßãï æïõìß áðü ôï öá-

ãçôü êáé óõíå÷ßæïõìå íá ÷ôõðÜìå ìÝ÷ñé ôï ìßãìá íá ãßíåé êñÝìá.

Ôá êåíþíïõìå (óåñâßñïõìå) âÜæïíôáò ëåìüíé, ùìü ëÜäé êáé öõóéêÜ ôç óêïñäáëéÜ.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï öáãçôü áõôü ôï ôñþíå üëç ôç äéÜñêåéá ôïõ ÷ñüíïõ.


ÌðáêáëéÜñïò Þ øÜñéá ìðïõñäÝôï

ÕëéêÜ: 1 êéëü ìðáêáëéÜñï ðáóôü êïììÝíï

óå ìåñßäåò Þ öñÝóêá øÜñéá (êõñßùò óêïñ-

ðéïýò), 4-6 ðáôÜôåò ìåôñßïõ ìåãÝèïõò êá-

èáñéóìÝíåò êáé êïììÝíåò ÷ïíôñÜ êïììÜôéá,

1 ðéÜôï êáèáñéóìÝíç êáé øéëïêïììÝíç öñÝ-

óêéá íôïìÜôá Þ 2 êïõôáëéÝò óïýðáò íôïìá-

ôïðïëôü, 1 öëéôæÜíé ôïõ ôóáãéïý åëáéüëáäï,

3-5 êñåììýäéá êïììÝíá óå öÝôåò, 1 êïõôá-

ëÜêé ôïõ ãëõêïý ðéðÝñé êüêêéíï, ðéðÝñé ìáý-

ñï (ðïëý ëßãï), áëÜôé

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå ôïí ìðáêáëéÜñï ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü 8-12 þñåò ðñéí

ôï ìáãåßñåìÜ ôïõ ãéá íá îáñìõñßóåé (íá öýãåé ôï áëÜôé), áëëÜæïíôáò äýï Ýùò ôñåéò öï-

ñÝò ôï íåñü. ÐáëéÜ, ôçí þñá ôïõ îáñìõñßóìáôïò, êÜôù áðü ôïí ìðáêáëéÜñï êáé óôïí

ðÜôï ôçò êáôóáñüëáò ôïðïèåôïýóáí îåñÝò êëáäéÝò (êëáäéÜ áðü áìðÝëé) Þ óáíéäÜêéá ãéá

íá êÜèåôáé ôï áëÜôé óôïí ðÜôï ôçò êáôóáñüëáò.

ÅÜí âÜëïõìå ìðáêáëéÜñï áíôß ãéá øÜñéá, êáèáñßæïõìå ðïëý êáëÜ ôá øÜñéá, îýíïíôáò ôá

ëÝðéá ôïõò êáé âãÜæïíôáò ôá åíôüóèéÜ ôïõò êáé ìåôÜ ôá îåðëÝíïõìå áñêåôÝò öïñÝò.

Ç ðñïåôïéìáóßá ôïõ öáãçôïý óôï óðßôé ôçò ðñåóâõôÝñáò Íåêôáñßáò ÂëÜóóç (ÊñçôéêÜ)

39

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ñß÷íïõìå åëáéüëáäï êáé ôï êïììÝíï óå öÝôåò êñåì-

ìýäé êáé ôï ôóéãáñßæïõìå. Áöïý êïêêéíßóåé ôï êñåììýäé, ñß÷íïõìå ôçí øéëïêïììÝíç öñÝ-

óêéá íôïìÜôá (Þ íôïìáôïðïëôü), ôï êüêêéíï êáé ìáýñï ðéðÝñé êáé ðïëý ëßãï áëÜôé. Ôá áíá-

êáôåýïõìå ìå ìéá êïõôÜëá, ðñïóèÝôïíôáò êáé ëßãï íåñü ìÝ÷ñé íá ëéþóåé êáëÜ ôï ìßãìá.

Ñß÷íïõìå ìÝóá ôéò êïììÝíåò ðáôÜôåò êáé âÜæïõìå íåñü ìÝ÷ñé íá óêåðáóôïýí. Áñãüôå-

ñá âÜæïõìå êáé ôï ìðáêáëéÜñï Þ ôá øÜñéá. ¼ôáí âñÜóïõí êáëÜ ôá õëéêÜ êáé Ý÷åé óôýøåé

(ìåßíåé ìå ôï ëÜäé ôïõ), ôï öáãçôü åßíáé Ýôïéìï.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï öáãçôü áõôü ôï ôñþíå üëç ôç äéÜñêåéá ôïõ ÷ñüíïõ êáé ðåñéóóü-

ôåñï ôï êáëïêáßñé ãéáôß õðÞñ÷å Üöèïíç ç öñÝóêéá íôïìÜôá.


ÌðáêáëéÜñïò Þ øÜñéá ìðéÜãêï

ÕëéêÜ: 1 êéëü ìðáêáëéÜñï ðáóôü êïììÝíï

óå ìåñßäåò Þ öñÝóêá øÜñéá, 4-6 ðáôÜôåò

ìåôñßïõ ìåãÝèïõò êáèáñéóìÝíåò êáé êïì-

ìÝíåò ÷ïíôñÜ êïììÜôéá, 1 öëéôæÜíé ôïõ ôóá-

ãéïý åëáéüëáäï, 3-5 êñåììýäéá øéëïêïììÝ-

íá, 5 áóêÜñäåò (óêåëßäåò) óêüñäï, ðéðÝñé

ìáýñï, áëÜôé, ëåìüíé

Ðñïåñãáóßá: ÂÜæïõìå ôïí ìðáêáëéÜñï

ìÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü 8-12 þñåò

ðñéí ôï ìáãåßñåìÜ ôïõ ãéá íá îáñìõñßóåé

(íá öýãåé ôï áëÜôé), áëëÜæïíôáò äýï Ýùò ôñåéò öïñÝò ôï íåñü. ÐáëéÜ, ôçí þñá ôïõ îáñ-

ìõñßóìáôïò, êÜôù áðü ôïí ìðáêáëéÜñï êáé óôïí ðÜôï ôçò êáôóáñüëáò ôïðïèåôïýóáí îå-

ñÝò êëáäéÝò (êëáäéÜ áðü áìðÝëé) Þ óáíéäÜêéá ãéá íá êÜèåôáé ôï áëÜôé óôïí ðÜôï ôçò êá-

ôóáñüëáò.

ÅÜí âÜëïõìå ìðáêáëéÜñï áíôß ãéá øÜñéá, êáèáñßæïõìå ðïëý êáëÜ ôá øÜñéá, îýíïíôáò ôá

ëÝðéá ôïõò êáé âãÜæïíôáò ôá åíôüóèéÜ ôïõò êáé ìåôÜ ôá îåðëÝíïõìå áñêåôÝò öïñÝò.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ñß÷íïõìå íåñü, åëáéüëáäï êáé âÜæïõìå ôéò êïììÝíåò

ðáôÜôåò. Áöïý âñÜóïõí áñêåôÜ, ñß÷íïõìå ìÝóá êáé ôïí ìðáêáëéÜñï Þ ôá øÜñéá. Óôç óõ-

íÝ÷åéá âÜæïõìå ìáýñï ðéðÝñé, áëÜôé, ôï øéëïêïììÝíï óêüñäï êáé ôï êñåììýäé. ¼ôáí âñÜ-

óïõí êáëÜ ôá õëéêÜ êáé Ý÷åé óôýøåé ( ìåßíåé ìå ôï ëÜäé ôïõ), ðñïóèÝôïõìå êáé áñêåôü ëå-

ìüíé.

Óôçí ðåñéï÷Þ ìáò ôï öáãçôü áõôü ôï ôñþíå üëç ôç äéÜñêåéá ôïõ ÷ñüíïõ.




40

Ãáýñïò ìðïõñäåôóß

ÕëéêÜ: 1 êéëü ãáýñï, ½ ôïõ ðéÜôïõ êáèáñéóìÝíç êáé øéëïêïììÝíç öñÝóêéá íôïìÜôá Þ 1

êïõôáëéÜ ôçò óïýðáò íôïìáôïðïëôü, ½ ôïõ öëéôæÜíé ôïõ ôóáãéïý åëáéüëáäï, øéëïêïììÝ-

íï êñåììýäé, ìáúíôáíü, 1 êïõôáëÜêé ôïõ ãëõêïý ðéðÝñé êüêêéíï, ðéðÝñé ìáýñï (ðïëý ëßãï),

áëÜôé

Ðñïåñãáóßá: Êáèáñßæïõìå ðïëý êáëÜ ôï ãáýñï, áöáéñþíôáò ôá êåöÜëéá.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá ñß÷íïõìå åëáéüëáäï êáé ôï øéëïêïììÝíï êñåììýäé

êáé ôï ôóéãáñßæïõìå. Áöïý êïêêéíßóåé ôï êñåììýäé, ñß÷íïõìå ôçí øéëïêïììÝíç öñÝóêéá

íôïìÜôá (Þ íôïìáôïðïëôü), ôï êüêêéíï êáé ìáýñï ðéðÝñé, ëßãï áëÜôé êáé ëßãï ìáúíôáíü. Ôá

áíáêáôåýïõìå ìå ìéá êïõôÜëá, ðñïóèÝôïíôáò êáé ëßãï íåñü ìÝ÷ñé íá ëéþóåé êáëÜ ôï ìßã-

ìá. Ñß÷íïõìå ìÝóá ôï ãáýñï ðñïóå÷ôéêÜ óå óôñþóåéò êáé âÜæïõìå íåñü ãéá íá âñÜóïõí.

¼ôáí âñÜóïõí êáëÜ êáé Ý÷åé óôýøåé ( ìåßíåé ìå ôï ëÜäé ôïõ), ôï öáãçôü åßíáé Ýôïéìï.

ÁËËÁ ÖÁÃÇÔÁ

Ç ðßôá ôçò áðïêñéÜò

ÕëéêÜ: 2 ðïôÞñéá íåñïý ñýæé ãëáóÝ, 3 ðï-

ôÞñéá ìåãÜëá íåñü, 2 ðïôÞñéá íåñïý ãÜëá

öñÝóêï, 10 áõãÜ ÷ùñéÜôéêá, áëÜôé, êáíÝëá

– ãáñßöáëï, ½ ôïõ êïõôáëéïý ôïõ ãëõêïý

ðéðÝñé ìáýñï

ÅêôÝëåóç: Ñß÷íïõìå ôï íåñü óå ìéá êáôóá-

ñüëá êáé ìüëéò áñ÷ßóåé íá âñÜæåé ñß÷íïõìå

êáé ôï ñýæé, áíáêáôåýïíôÜò ôï óõ÷íÜ. Óôç

óõíÝ÷åéá ñß÷íïõìå ôï ãÜëá êáé ôá âñÜæïõ-

ìå óå ÷áìçëÞ öùôéÜ ìÝ÷ñé íá óôýøåé (íá ôå-

ëåéþóåé ó÷åäüí ôï íåñü). ÌåôÜ ôï âãÜæïõ-

ìå áðü ôç öùôéÜ, ðñïóèÝôïíôáò áëÜôé, êáíÝëá, ãáñßöáëï êáé ðéðÝñé êáé áíáêáôåýïíôáò

óõíÝ÷åéá ôï ìßãìá. ×ôõðÜìå êáëÜ ôá 8 áõãÜ ó´ Ýíá ðéÜôï ìáæß ìå ôá áóðñÜäéá ôïõò êáé

ôá ñß÷íïõìå ìÝóá óôï ìßãìá, óõíå÷ßæïíôáò ôï áíáêÜôåìá. Êáôüðé ÷ôõðÜìå ôï Ýíá áõãü

êáé ôï áðëþíïõìå óå üëç ôçí åðéöÜíåéá ôïõ ðÜôïõ ôïõ ôáøéïý. Ñß÷íïõìå ôï ìßãìá ìÝóá

óôï ôáøß óôñþíïíôÜò ïìïéüìïñöá ìå Ýíá êïõôÜëé. ÔÝëïò ÷ôõðÜìå ôï äÝêáôï áõãü êáé ìå

ëßãï ãÜëá ôï ðåñé÷ýíïõìå ðÜíù óôï ìßãìá áðëþíïíôÜò ôï. Ðñïèåñìáßíïõìå ôï öïýñíï

óôïõò 1800 C Þ êáßìå ôïí ðáñáäïóéáêü öïýñíï ìáò ìå îýëá êáé øÞíïõìå ôçí ðßôá ìáò.

ÁõôÞ ôçí ðßôá ôçí Ýöôéá÷íáí êáé ôçí Ýôñùãáí ìüíï ôéò äõï ôåëåõôáßåò ÊõñéáêÝò ôçò

ÁðïêñéÜò êáé ðåñéóóüôåñï ôçí ÊõñéáêÞ ôçò ÔõñïöÜãïõ. Ôï Ýèéìï áõôü åßíáé ðïëý ðáëéü.

Ç ðßôá ôçò áðïêñéÜò áðü ôç ãéáãéÜ ôçò ¸öçò,ê. Åõöñïóýíç ÊÜíôá (Ðáëáéï÷þñé)

41

ÁõôÞ ôçí ðßôá ßóùò íá ôçí Ýêáíáí åðåéäÞ ôçí ôåëåõôáßá ÊõñéáêÞ åðéôñÝðåôáé ôï ôõñß Þ ôï

ãÜëá êáé áõôÞ ç ðßôá Ý÷åé áñêåôü ãÜëá ìÝóá êáé åßíáé êáé ÷ïñôáóôéêÞ.


Ôóéëß÷(ê)ïõñäï. Ìéá äéáöïñåôéêÞ ìáãåéñßôóá.

ÕëéêÜ: 1 óõêùôáñéÜ áñíßóéá Þ êáôóéêßóéá, Ýíôåñá áñíßóéá Þ êáôóéêßóéá, êïéëéÜ áñíßóéá Þ êá-

ôóéêßóéá, ãëõêÜäéá áñíßóéá Þ êáôóéêßóéá, ðïäáñÜêéá áðü áñíß Þ êáôóßêé, öëéôæÜíé ôïõ ôóá-

ãéïý åëáéüëáäï, óêüñäá ÷ëùñÜ øéëïêïììÝíá, ½ ôïõ êïõôáëéïý ôïõ ãëõêïý ðéðÝñé ìáýñï,

áëÜôé, ëåìüíé

Ðñïåñãáóßá: Êáèáñßæïõìå ðïëý êáëÜ ôá

Ýíôåñá ìå ëåìüíé êáé ôá ôñßâïõìå ìå ÷ï-

íôñü áëÜôé êáé ôá ðëÝíïõìå ðïëëÝò öïñÝò

ìå æåìáôéóôü íåñü. ÆåìáôÜìå ôçí êïéëéÜ êáé

ôçí êáèáñßæïõìå áðü ôï äÝñìá ôçò. Êáèá-

ñßæïõìå ôá ðïäáñÜêéá êáé ôá êáøáëßæïõìå

íá ìçí Ý÷ïõí ôñß÷åò. ÌåôÜ ðáßñíïõìå ôçí

óõêùôáñéÜ, ôçí êüâïõìå ìéêñÜ êïììÜôéá

êáé ôç âÜæïõìå óå ìéá êáôóáñüëá íá ðÜ-

ñåé âñÜóç êáé íá öýãåé ôï ðïëý áßìá êáé ôç

óïõñþíïõìå. Êüâïõìå óå êïììÜôéá ìå Ýíá øáëßäé ôá Ýíôåñá êáé ôçí êïéëéÜ.

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáèáñÞ êáôóáñüëá âÜæïõìå ôï ëÜäé êáé ôá óêüñäá ñß÷íïíôáò

üëá ôá åíôüóèéá êáé ôá ðïäáñÜêéá ìÝóá êáé áñ÷ßæïõìå íá ôá ôóéãáñßæïõìå. ÁõôÜ Ý÷ïõí

ôçí éäéüôçôá íá âãÜæïõí óõíå÷þò íåñÜ (õãñÜ) ãé’ áõôü èÝëåé íá ðßíåé ôá õãñÜ. Ìüëéò ôóé-

ãáñéáóôïýí ëßãï ðñïóèÝôïõìå íåñü êáé ñß÷íïõìå ìÝóá ôï áëÜôé êáé ôï ðéðÝñé. Ôï áöÞ-

íïõìå íá âñÜóåé óå óéãáíÞ öùôéÜ. Óôï ôÝëïò ìüëéò âñÜóïõí êáé ôï öáãçôü Ý÷åé ÷õëþóåé

âÜæïõìå êáé ìðüëéêï ëåìüíé.

ÐáëéÜ, óôá ÷ùñéÜ ìáò ç ÁíÜóôáóç äåí ãéíüôáí ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï ôï âñÜäõ, áëëÜ

ôçí ÊõñéáêÞ êáôÜ ôéò 5.30 ôï ðñùß. Áêüìá, ôï øçôü äåí ôï Ýøåíáí ôçí çìÝñá ôçò Êõñéá-

êÞò áëëÜ ôç äåýôåñç ìÝñá ôïõ ÐÜó÷á. Ôçí ÊõñéáêÞ ôï ìåóçìÝñé åôïßìáæáí ðÜíôá óïý-

ðá. ¸ôóé, ôï ôóéëßêïõñäï äåí ôï Ýôñùãáí ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï áëëÜ ôçí ÊõñéáêÞ ôï ðñùß

ãéá êïëáôóéü Þ ôçí ÊõñéáêÞ ôï âñÜäõ.


ÓÇÌÅÉÙÓÇ: Ôá ðáéäéÜ êáôÝãñáøáí êáé Üëëåò ìáãåéñéêÝò óõíôáãÝò ôïõ ôüðïõ ôïõò, ïé ïðïßåò äåí áíáëýïíôáé

óôçí ðáñïýóá åñãáóßá ãéáôß èåùñïýíôáé ãíùóôÝò, üðùò:

Êüêïñáò ðáóôéôóÜäï (ÏìÜäá åñãáóßáò: Êáôåñßíá, ÁããåëéêÞ, Åëåõèåñßá, Ðáíáãéþôçò).

ÁõãÜ ìðïõñäåôóß (ÏìÜäá åñãáóßáò: Åõñéäßêç, ÍåöÝëç, Ãéþñãïò, ÓôÝöáíïò).

ÑéãáíÜôá (ÏìÜäá åñãáóßáò: Óðõñéäïýëá, ÅëÝíç Êùíóôáíôßíá).

ÐáôÜôåò ìå ôï îéíüëáäï (ÏìÜäá åñãáóßáò: Åõñéäßêç, ÍåöÝëç, Ãéþñãïò, ÓôÝöáíïò).

Ôá öáãçôÜ åßíáé íïóôéìüôåñá ìáãåéñåìÝíá óôç öùôéÜ



42


ÁíáëõôéêÜ ç ôñßôç öÜóç ðåñéëáìâÜíåé:

1. Åðåîåñãáóßá ðëçñïöïñéþí.

2. Áîéïëüãçóç ðëçñïöïñéþí.

3. Ðëçñïöïñßåò áðü âéâëßá, Ýíôõðá êáé äéáäßêôõï.

4. Áîéïëüãçóç öùôïãñáöéêïý õëéêïý.

5. ÊáôÜôáîç óôïé÷åßùí, ðëçñïöïñéþí êáé öùôïãñáöéêïý õëéêïý óôéò áíôßóôïé÷åò èå-

ìáôéêÝò åíüôçôåò.

6. ÁéóèçôéêÞ Ýêöñáóç. Ôá ðáéäéÜ ÷ùñéóìÝíá óå ïìÜäåò Þ êáèÝíá ìüíï ôïõ æùãñáöß-

æïõí ü,ôé ôïõò Ýêáíå åíôýðùóç áðü ôçí åñãáóßá êáé öôéÜ÷íïõí ìå ðçëü Ýíá ðáñá-

äïóéáêü öïýñíï ìå ôá óýíåñãÜ ôïõò êáèþò åðßóçò ðëÜèïõí ìå ðçëü ëåöôÝò øùìß

ôçãáíßôåò Þ ðéôïðïýëåò.

7. Áîéïëüãçóç. ÌåôÜ ôçí ïëïêëÞñùóç ôçò åñãáóßáò, ôá ðáéäéÜ áîéïëïãïýí ðïëý-

ðëåõñá ôçí åñãáóßá ôïõò. Ç áîéïëüãçóç åîáñôÜôáé êÜèå öïñÜ áðü ôçí åðßôåõîç

ôùí óôü÷ùí êÜèå óõãêåêñéìÝíçò èåìáôéêÞò åíüôçôáò. ÖõóéêÜ ìåãÜëï ñüëï óôçí

áîéïëüãçóç Ýðáéîå ç åñãáóßá ôùí ðáéäéþí, ôá áðïôåëÝóìáôÜ ôçò êáé êáôÜ ðüóï ôá

ðáéäéÜ óõììåôåß÷áí åíåñãÜ êáé óõíåñãÜóôçêáí ìåôáîý ôïõò Þóõ÷á êáé áñìïíéêÜ.

¸ôóé, åêôéìïýìå üôé ïé óôü÷ïé ðïõ åß÷áìå èÝóåé áðü ôçí áñ÷Þ, óå ìåãÜëï âáèìü,

ðñáãìáôïðïéÞèçêáí. Ôéò þñåò ðïõ áó÷ïëïýìáóôå ìå ôçí áãùãÞ õãåßáò, Þôáí ãå-

ìÜôá ÷áñÜ êáé äçìéïõñãßá. Ðåñéóóüôåñï üìùò ôá ðáéäéÜ åõ÷áñéóôéüíôáí üôáí ðç-

ãáßíáìå óôá ÷ùñéÜ äéÜöïñåò åðéóêÝøåéò åßôå ãéá íá óõëëÝîïõìå ðëçñïöïñßåò åßôå

ãéá íá ìáãåéñÝøïõìå óå óðßôéá ÷ùñéáíþí, ìå ôç âïÞèåéá êÜðïéáò íïéêïêõñÜò Þ êÜ-

ðïéáò ãéáãéÜò.

Èá ðñÝðåé üìùò íá åðéóçìÜíïõìå üôé õðÞñîáí êáé ðôõ÷Ýò ôïõ èÝìáôïò ôéò ïðïßåò

äåí ìðïñÝóáìå íá áíáðôýîïõìå, üðùò äéÜöïñá Üëëá ðñïúüíôá ðïõ ðáñÜãåé ç ðå-

ñéï÷Þ Þ üðùò ðïëëÜ Üëëá öáãçôÜ ðïõ äåí ðñïëÜâáìå íá êáôáãñÜøïõìå.

8. Ðáñïõóßáóç åñãáóßáò. Ç åñãáóßá ðïõ ÷ùñßóôçêå óå èåìáôéêÝò åíüôçôåò åêôÝèçêå

óå ôáìðëü óôï ó÷ïëåßï êáé ðáñïõóéÜóôçêå óôïõò ìáèçôÝò êáé óôïõò äáóêÜëïõò

üëïõ ôïõ ó÷ïëåßïõ êáèþò êáé óå áñêåôïýò ãïíåßò.

ÄÉÁÈÅÌÁÔÉÊÇ ÐÑÏÓÅÃÃÉÓÇ:

ÌáèÞìáôá ðïõ åíåðëÜêçóáí êáé ðïëëÝò öïñÝò áîéïðïéÞèçêáí áíÜëïãá Þôáí:

• Ãëþóóá • ÓêÝöôïìáé êáé ãñÜöù • ÌáèçìáôéêÜ • ÈñçóêåõôéêÜ • ÌåëÝôç ôïõ Ðåñé-

âÜëëïíôïò • ÁéóèçôéêÞ ÁãùãÞ.

43

ÅÐÉËÏÃÏÓ:

Ãéá ôçí õëïðïßçóç áõôïý ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáôáâëÞèçêå ìåãÜëç ðñïóðÜèåéá. ¼ìùò

ôï óôïé÷åßï åêåßíï ðïõ ìå ÷áñïðïßçóå éäéáßôåñá Þôáí üôé ïé ìáèçôÝò ôéò þñåò ðïõ äïõ-

ëåýáìå ôï ðñüãñáììá ÁãùãÞò Õãåßáò Þôáí ãåëáóôïß, ÷áñïýìåíïé, ãåìÜôïé åíÝñãåéá.

Äåí õðÜñ÷åé ìåãáëýôåñç éêáíïðïßçóç ó’ Ýíáí äÜóêáëï íá âëÝðåé êáèáñÜ, ÷áñïýìå-

íá, ãåëáóôÜ ìáôÜêéá íá ôïí êïéôÜæïõí êáôÜìáôá êáé áâßáóôá íá ðñïóðáèïýí íá äçìéïõñ-

ãïýí. ÁõôÞí ôçí éêáíïðïßçóç Ýíéùóá êáé ãù êáé áð’ áõôü ôï ãåãïíüò Ýðáéñíá äýíáìç ãéá

íá äßíù ðåñéóóüôåñï ôï åßíáé ìïõ óôï äýóêïëï êáé ìáêñý Ýñãï ìáò.

Èñáóýâïõëïò Èåñéáíüò

ÂÉÂËÉÏÃÑÁÖÉÁ:

• ÊÝñêõñá – Ôï ÂáúëÜôï ôïõ Áëåý÷éìïõ êáé ôï ÐåíôÜ÷ùñï ôïõ ÌðÜìðç ÐáíäÞ.

• Íéï÷ùñßôéêåò ÌáôéÝò: ÔïðéêÞ åöçìåñßäá ôïõ Ðïëéôéóôéêïý Óõëëüãïõ Íåï÷ùñßïõ ÊÝñ-

êõñáò.

• Åãêõêëïðáßäåéá ÄïìÞ.

• Åãêõêëïðáßäåéá ÅðéóôÞìç êáé ÆùÞ.

• Äéáäßêôõï: www.gourmed.gr

• Äéáäßêôõï: http//user.sthess.sch.gr/thomalekos



44

ÄÇÌÏÔÉÊÏ Ó×ÏËÅÉÏ ÁÖÑÁÓ

ÕÐÅÕÈÕÍÏÉ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÉ: ÌÁÌÁËÏÓ ÓÐÕÑÏÓ ÌÉ×ÁËÁÓ ÃÅÙÑÃÉÏÓ ÊÁÓÉÌÉÄÇÓ ×ÑÇÓÔÏÓ

ÌáèçôÝò

Ìáñßá Áñôéíïðïýëïõ, Ìáñãáñßôá Ãêéüêá, ¼ëãá ÊáñäáêÜñç, ¢íôæåëá ËåëÜú, Ìüíéêá Ëïõ-

ìðñÜíïõ, ¸ëåíá ÌÜñôï, ¢ííá-Ìáñßá ÌÜìáëïõ, ÐÜñçò ÐçãÞò, Ãéþñãïò ÓðéôéÝñçò, Óðý-

ñïò ÖéóôïõñÞò, Äþñá Ñßããá, ÌÜãäá ÑéãáíÜ

Óå ìéá åðï÷Þ ðïõ ìéêñïß êáé ìåãÜëïé, ðáñáóõñìÝíïé áðü ôá êÜèå ëïãÞò ðáñáóêåõÜ-

óìáôá ôçò óýã÷ñïíçò êáôáíáëùôéêÞò êïéíùíßáò ìáò, ðñïóáñìüæïõí ôç äéáôñïöÞ ôïõò

óå êÜèå ôé êáéíïýñéï ÷ùñßò äåýôåñç óêÝøç, êñßíáìå áðáñáßôçôï íá ðñïâëçìáôßóïõìå êáé

íá åíçìåñþóïõìå ôïõò ìáèçôÝò ìáò ðÜíù ó’ Ýíá ôüóï óïâáñü èÝìá. ÁíôáëëÜóóïíôáò

óêÝøåéò ðÜíù óôá èÝìáôá ôçò äéáôñïöÞò êáé ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò êáé ìÝóá áðü ôéò ðñï-

óùðéêÝò ôïõò åìðåéñßåò äéáðßóôùóáí üôé Ý÷ïõí êïéíïýò ðñïâëçìáôéóìïýò êáé åõáéóèç-

ôïðïéçìÝíá äéÜëåîáí ôç äéáôñïöÞ óáí èÝìá åñãáóßáò. ×ùñßóôçêáí óå ïìÜäåò åñãáóß-

áò, áðÜíôçóáí óå åñùôçìáôïëüãéá, åðéóêÝöèçêáí óðßôéá, ìßëçóáí ìå ãÝñïíôåò êáé ãñé-

Ýò ôïõ ÷ùñéïý, ñþôçóáí, Üêïõóáí, Ýìáèáí, ðáñÞãáãáí âéïëïãéêü ëßðáóìá, êáëëéÝñãç-

45

∆ημοτικό Σχολείο Άφρας

óáí âéïëïãéêÜ ðñïúüíôá óôï ó÷ïëéêü êÞðï, ìýñéóáí ôéò ïóìÝò ôçò öýóçò ìÝóá óôï ðåñé-

âüëé, ÷Üñçêáí ôá ÷ñþìáôá, ôéò ãåýóåéò, ôéò ðá-

ñáîåíéÝò êáé ôá ìõóôÞñéá ôçò öýóçò êáé ôéò êáë-

ëéÝñãåéåò óå äéÜöïñá åßäç öõôþí. Ìßëçóáí ìå

åéäéêïýò, üðùò ôïí ê. Êáñáìïýôóï Êùíóôáíôßíï,

êáèçãçôÞ-ëáïãñÜöï ôçò éóôïñßáò ôïõ ÷ùñéïý

ôçò ¢öñáò, ôïí ê. ÐéÝññï ÊïõñêïõìÝëç, éäéïêôÞ-

ôç ôïõ ðåñßöçìïõ Áñ÷ïíôéêïý ÊïõñêïõìÝëç ðïõ

âñßóêåôáé óôçí ¢öñá, ãéá ôçí ðáñÜäïóç ôïõ ÷ù-

ñéïý ìáò, ôçí éóôïñßá, ôá Ýèéìá, ôçí ðáñáäïóéá-

êÞ äéáôñïöÞ ôïõ ôüðïõ ìáò êáé ôïí ê. Óáïýëï ÉùÜííç, âéïêáëëéåñãçôÞ êáé ìÝëïò ôïõ óõë-

ëüãïõ ÏÉÊÏÆÙÇ, ãéá ôç âéïëïãéêÞ êáëëéÝñãåéá ðïõ äåí åßíáé ôßðïôá Üëëï áðü ôïí ôñü-

ðï êáëëéÝñãåéáò ôùí ðáððïýäùí ìáò. ¸ôóé, Ýìáèáí ìéêñÜ ìõóôéêÜ åðéôõ÷çìÝíçò âéïëï-

ãéêÞò ðáñáäïóéáêÞò êáëëéÝñãåéáò. Ãíþñéóáí ôçí ðáñáäïóéáêÞ êåñêõñáúêÞ äéáôñïöÞ,

ìáãåßñåøáí óôï ó÷ïëåßï êåñêõñáúêÜ öáãçôÜ, ìýñéóáí, ãåýôçêáí, Ýìáèáí ôá êåñêõñáú-

êÜ öáãçôÜ, ðïôÜ, ãëõêßóìáôá, åäÝóìáôá. Áíáâßùóáí îå÷áóìÝíá Ýèéìá, óõììåôåß÷áí óå

ðáñáäïóéáêÝò åêäçëþóåéò, áíôéëÞöèçêáí ôçí áîßá ôçò äéÜäïóçò & ðñïóôáóßáò ôùí åèß-

ìùí ôïõ ôüðïõ ôïõò.

ÔÝëïò óáí Ýêöñáóç ôá ðáéäéÜ ôçò ïìÜäáò áãùãÞò õãåßáò ôïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ

¢öñáò ÊÝñêõñáò êëÞèçêáí íá åêöñáóôïýí ìå æùãñáöéÝò, ìå êåßìåíá, ìå åéêáóôéêÝò äç-

ìéïõñãßåò, ìå üôé Üëëï íïìßæïõí, áëëÜ êáé ìå ðïéÞìáôá êáé ìå ôç âïÞèåéá ôùí ãïíÝùí (ê.

ÅéñÞíç Ëåïíôßôóç) êáé ôùí åêðáéäåõôéêþí ôïõ Ó÷ïëåßïõ, ãñÜøáíå ðïÞìáôá, ôá ìåëïðïßç-

óáí ìå ôç âïÞèåéá ôçò ìïõóéêïý ôïõ Ó÷ïëåßïõ ê. Ëßæáò Ãéáííáêïðïýëïõ êáé ôïõ ê. ÁíäñÝá

ÊáëïãåñÜ, ôá ôñáãïýäçóáí êáé ôá ç÷ïãñÜöçóáí óå CD ìå ôßôëï “ôá ôñáãïýäéá ôçò äéá-

ôñïöÞò” ãíùñßæïíôáò êáé ôïí ôñüðï ëåéôïõñãßáò åíüò óôïýíôéï ç÷ïãñÜöçóçò.

ÐÏÉÇÌÁ ÃÉÁ ÔÇÍ ÊÅÑÊÕÑÁÚÊÇ ÄÉÁÔÑÏÖÇ

ÐïëëÜ åßíáé ôá ðñïâëÞìáôá

ðïõ, öÝñíåé ç åðï÷Þ ìáò...

Ôï êõñéüôåñï áöïñÜ

ðáéäéÜ ôç äéáôñïöÞ ìáò!

¸ôóé, áðïöáóßóáìå

íá âñïýìå ìßá ëýóç:

óêåöôÞêáìå ðùò ç ãéáãéÜ

ìðïñåß íá ìáò âïçèÞóåé!

Äåí ôçò æçôÞóáìå ëïéðüí,

ùñáßá ðáñáìýèéá.

Ìá ðþò ìáãåßñåõáí êïõêéÜ,

ðþò öôéÜ÷íáíå ñåâßèéá.

Ó’ áõôÜ ðïõ ôñþãáíå ïé ðáëéïß,

ëïéðüí è’ áíáöåñèïýìå.

¼ðùò ìáò ôá ’ðáí áêñéâþò,

Ýôóé, èá óáò ôá ðïýìå.


46

Óôéò ìÝñåò ôùí ðáððïýäùí ìáò,

ôñþãáí ðïëý ôá ÷üñôá!

Ô’ Üãñéá êáé ôá Þìåñá,

÷ïñäÝò, ðç÷ôÞ êáé ñüêá.

ËÜ÷áíá ìáãåéñåýáíå,

ìðïõñäÝôï óôçí ïãíßóôñá

êáé öñÝóêá áõãÜ ðïõ ãÝííáãáí

ïé êüôåò óôçí êáèßóôñá.

ÁëëÜ êáé êÜèå ÊõñéáêÞ,

Ýöôéá÷íáí äß÷ùò Üëëï,

ôï ãêñÜíôå Êåñêõñáúêü

êüêïñá ðáóôéôóÜäï!

Ìïó÷ïâïëïýóáí, ëÝåé, ç ãéáãéÜ

ïé ñïýãåò, ôá êáíôïýíéá

óáí ôçãáíßæáíå ïé êõñÝò

ôá íüóôéìá ìðïõñíôïýíéá

ÌáíÝóôñá êïëïðßìðéñé

âñÜæáíå ôóé ðéíéÜôåò

êáé áâÝñôá ðßíáíå êñáóß

ìðüôéäåò êáé êáíÜôåò.

Óáí ðÜôçóå ôç ÷þñá ìáò

ôïõ ãåñìáíïý ç ìðüôá,

ôçí ðåßíá ôïõò ôç ÷üñôáéíå

ç èñåðôéêÞ ìðïìðüôá.

Ôéò êñýåò íý÷ôåò êïñùíéÜ

öôéÜ÷íáí Þ áëëéþò ðïõëÝíôá

óõêïìáúäåò êáé óðåñíÜ

ôñþãáíå ãéá ìáñÝíôá.

ÊÜèå ðïõ Þôáíå ô’ Áãéïý

öôéÜ÷íáíå ôçãáíßôåò!

Êáé ôñþãáíå ïé êüíôçäåò

ôæáëÝôéá áãíÜ êáé ðßôåò.

Ìá êáé óå üëåò ôéò ãéïñôÝò

÷áñïýìåíïõò êáé êåöÜôïõò

ôïõò Ýâëåðåò ð’ áãüñáæáí

êïõôóïýëïõò ðéðåñÜôïõò.

Ôé êïõì-êïõáô, ôé ìÜíôïëåò,

ðïõôßãêåò, êïëïìðßíåò.

Ì’ áãíÜ êáé öñÝóêá õëéêÜ,

äåí êÜíáíå êïìðßíåò...

Ôç äßøá ôïõò íá óâÞíïõíå

åß÷áí áõôïß öñïíôßóåé.

Ìéá ôóéôóéìðýñá Ýðéíáí

åõèýò íá ôïõò äñïóßóåé.

Ãáñäïýìðåò êáé ôóéëß÷ïõñäá

ôßãêïëá, ìïõóôáíôüíéá,

áöÞóáíå ãéá êëçñïíïìéÜ

ïé ãÝñïé óôá åããüíéá.

Ç ÊÝñêõñá ìåãÜëùóå

ôá ðéï ãíùóôÜ ôáëÝíôá,

ìå óôñáðáôóÜäá, ôßíêïëá

ôæßôæïëåò êáé ÐïõëÝíôá.

¼óá ìáò åßðå ç ãéáãéÜ

êáëÜ íá ôá óêåöôåßôå.

Êáé áí äåí ìå ðéóôåýåôå,

øÜîåôå íá ôçí âñåßôå!!...

Óçì.: Ôï ðïßçìá Ý÷åé ìåëïðïéçèåß êáé ç÷ïãñáöçèåß êáé ðáñáôßèåôáé óôï ôÝëïò ôïõ âéâëßïõ,

óôï CD ìå «ôá ôñáãïýäéá ôçò äéáôñïöÞò». Ôñáãïõäïýí ôá ðáéäéÜ ôïõ ó÷ïëåßïõ.

Ãéþñãïò ÓðéôéÝñçò, (ìáèçôÞò Å´ ôÜîçò)

47

ÐáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò

ÐáóôéôóÜäá

ÕëéêÜ: Êüêïñáò áëáíéÜñçò Þ 1 êéëü ìïó÷Üñé (Ðïíôßêé), 1 êñåììýäé ìåãÜëï, 4 íôï-

ìÜôåò öñÝóêéåò, 1 ðïôÞñé êñáóß êüêêéíï, ëßãï ìáúíôáíüò, ìéóü êéëü ìáêáñüíéá

(óÝëéíá), 2 öýëëá äÜöíç, ëÜäé, áëÜôé, ðéðÝñé êüêêéíï, ãáñýöáëëï.

ÅêôÝëåóç: ÓïôÜñïõìå ôï êñÝáò ìå ôï êñåììýäé êáé ôï ìáúíôáíü êáé

ôï óâÞíïõìå ìå êñáóß. Ôï áöÞíïõìå íá âñÜóåé ëßãï ìå ôï êñáóß êáé

ìåôÜ ðñïóèÝôïõìå íåñü ìÝ÷ñé íá óêåðÜóåé ôï êñÝáò. ÐñïóèÝôïõìå ôç

íôïìÜôá (áöïý ðñþôá ôçí Ý÷ïõìå óôýøåé), ôç äÜöíç êáé ôï ãáñýöáëëï

êáé ôï áöÞíïõìå íá âñÜóåé óå ÷áìçëÞ öùôéÜ ìÝ÷ñé íá óôýøåé. Ðñïóï÷Þ: ÊÜðïõ-êÜðïõ

ôï êïõíÜìå ãéá íá ìçí áñðÜîåé áðü êÜôù. ¼ôáí êïíôåýåé íá “óôýøåé” ðñïóèÝôïõìå ôï

áëÜôé. ÌåôÜ âñÜæïõìå ìéá êáôóáñüëá ìå íåñü êáé üôáí ôï íåñü áñ÷ßóåé íá âñÜæåé ôüôå

ñß÷íïõìå ôá ìáêáñüíéá êáé ôá áöÞíïõìå íá âñÜóïõí ðåñßðïõ äÝêá ëåðôÜ. ¼ôáí âñÜóïõí

ôá óïõñþíïõìå, ôá âÜæïõìå óå ìéá ðéáôÝëá êáé ñß÷íïõìå áðü ðÜíù ôç óÜëôóá áðü ôï

êñÝáò. Ôá óåñâßñïõìå ìå ôõñß ôñéììÝíï.Ìüíéêá ËïõìðñÜíïõ-ôÜîç Å´

ÌðïõñäÝôï

ÕëéêÜ: 1 êéëü øÜñéá óêïñðéïß, ìéóü êéëü

êñåììýäéá, áëÜôé, ðéðÝñé Üóðñï, ðéðÝñé

êüêêéíï, ëÜäé

ÅêôÝëåóç: ÂÜæïõìå ôïõò óêïñðéïýò

ìå ôá êñåììýäéá, áëÜôé, ðéðÝñé, ëÜäé

êáé ôá óïôÜñïõìå. ÌåôÜ âÜæïõìå íå-

ñÜêé üóï ÷ñåéÜæåôáé ãéá íá âñÜóïõí.ÐÜñçò ÐçãÞò-ôÜîç Å´

ÓðåñíÜ

ÕëéêÜ: ÓôÜñé, óôáößäá ìáýñç êáé Üóðñç, ãëõêÜíéóï, óïõóÜìé, æÜ÷áñç Ü÷íç, áìýãäáëá îåöëïõäéóìÝ-

íá, êïõöÝôá, êáñýäé øéëïêïììÝíï, êáíÝëá, ñüäé.

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå ôï óôÜñé êáé ìåôÜ ôï óôñáããßæïõìå êáé ôï áöÞíïõìå ìåñéêÝò þñåò

íá óôåãíþóåé. ÌåôÜ ôï âÜæïõìå ó’ Ýíá ìðïë ìåãÜëï êáé ñß÷íïõìå ìÝóá ôç óôáößäá, ôá

áìýãäáëá, ôï êáñýäé, ôï óïõóÜìé, ôï ãëõêÜíéóï, ôá êïõöÝôá, ôï ñüäé êáé ôç æÜ÷áñç.

ÌåôÜ ôá áíáêáôåýïõìå üëá ìáæß ñß÷íïíôáò ôçí êáíÝëá.¸ëåíá ÌÜñôï-ôÜîç Å´



48

ÌðáêáëéÜñïò êïõêïõãÝñïõò

ÕëéêÜ: ÌðáêáëéÜñïò êïììÜôéá ÷ùñßò

êüêáëá, áëåýñé, ëÜäé

ÅêôÝëåóç: Îáñìõñßæïõìå ôïí ìðá-

êáëéÜñï. Áíáêáôåýïõìå ôï áëåýñé

ìå ëßãï íåñü êáé ôï êÜíïõìå ÷õëü.

ÂïõôÜìå Ýíá-Ýíá ôá êïììÜôéá ôïõ

ìðáêáëéÜñïõ óôï ÷õëü êáé ôá ôç-

ãáíßæïõìå óå êáõôü ëÜäé.Óðýñïò ÖéóôïõñÞò-ôÜîç Å´

Ôæßíôæïëá îåñÞ

¼ôáí êüøïõìå ôï öñïýôï áðü ôï äÝíôñï ôá âÜæïõìå óôïí Þëéï íá ìáñáèïýíå êáé ìåôÜ

ôá âÜæïõìå óå êáõôü íåñü ðïõ ìÝóá Ý÷ïõìå âÜëåé áñùìáôéêÜ öõôÜ (äÜöíç, êõäþíé).

ÌåôÜ ôéò âÜæïõìå óå óïõñùôÞñé íá óôñáããßîïõí êáé áöïý óôñáããßîïõíå ôéò âÜæïõìå óôï

öïýñíï íá óôåãíþóïõíå. ÌåôÜ ôéò öõëÜìå óå âÜæá ãéá ôï ÷åéìþíá. (Áí èÝëïõìå ðñïóèÝ-

ôïõìå ïýæï óôá âÜæá).¸ëåíá ÌÜñôï-ôÜîç Å´

ÔæáëÝôéá

ÕëéêÜ: ÌðáñìðáñÜëåõñï (Áëåý-

ñé áðü êáëáìðüêé) ëßãï áëÜôé, âñá-

óôü íåñü, óôáößäá ìáýñç, æÜ÷áñç

Þ ìÝëé.

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå ôï íåñü,

ñß÷íïõìå ôï áëåýñé ó’ Ýíá ìðïë

êáé ñß÷íïõìå âñáóôü íåñü.

Áöïý ðñïóèÝóïõìå ëßãï áëÜ-

ôé, áíáêáôåýïõìå ìÝ÷ñé íá ãßíåé

æõìÜñé. Ìüëéò êñõþóåé ðñïóèÝ-

ôïõìå ëßãï íåñü êáé ôéò óôáöß-

äåò. ÂÜæïõìå ôï ëÜäé óôï ôçãÜ-

íé êáé áöïý êÜøåé ì’ Ýíá êïõôÜ-

ëé ñß÷íïõìå ëßãï-ëßãï ôï æõìÜñé óôï ôçãÜíé ìÝ÷ñé íá ñïäïêïêêéíßóïõí. Áöïý ôá âãÜëïõìå

ôá ðáóðáëßæïõìå ìå æÜ÷áñç Þ ñß÷íïõìå ìÝëé.¼ëãá ÊáñäáêÜñç-ôÜîç Å´

49


ÌÜíôïëåò

ÕëéêÜ: áìýãäáëá, æÜ÷áñç

ÅêôÝëåóç: Áöïý óðÜóïõìå ôá áìýãäáëá ôá ñß÷íïõìå óôï ôçãÜíé ìå áñêåôÞ æÜ÷áñç êáé

ôá âÜæïõìå óôç öùôéÜ ìÝ÷ñé íá ëéþóåé ç æÜ÷áñç êáé íá ãßíåé óáí êáñáìÝëá. Ôá áíáêáôåý-

ïõìå óõíÝ÷åéá ìÝ÷ñé íá ñïäïêïêêéíßóïõí, ôá áöÞíïõìå íá êñõþóïõí êáé åßíáé Ýôïéìá!Ìáñßá Áñôéíïðïýëïõ-ôÜîç Å´

Óôáêïöýóé

ÕëéêÜ: Óôáêïöýóé (øÜñé áðïîçñáìÝíï), óêüñäï, ðéðÝñé ìáýñï, áëÜôé, ëåìüíé.

ÅêôÝëåóç: Êüâïõìå ôï øÜñé óå ìåñßäåò ìå ôï ðñéüíé åðåéäÞ åßíáé ðïëý óêëçñü êáé ôï âÜ-

æïõìå óôï íåñü ãéá íá ìáëáêþóåé áðü 2 Ýùò 4 ìÝñåò. (áëëÜæïõìå ôï íåñü êÜèå ìÝñá).

¾óôåñá ôï âÜæïõìå óå êáèáñü íåñü êáé ôï âñÜæïõìå. Ìüëéò ðÜñåé 2-3 âñÜóåéò ñß÷íïõ-

ìå ôéò óêåëßäåò áðü ôá óêüñäá (üóï èÝëïõìå), ôï ðéðÝñé êáé áëÜôé. Áöïý âñÜóåé êáëÜ êáé

ìáëáêþóåé ñß÷íïõìå ÷õìü áðü ëåìüíé üóï ìáò áñÝóåé) êáé ìåôÜ óåñâßñïõìå. Ôï öáãçôü

áõôü ãßíåôáé ôüóï ìáëáêü ðïõ ôñþãïíôáé êáé ôá êüêêáëá!¸ëåíá ÌÜñôï-ôÜîç Å´

Ôá ðáéäéÜ æùãñáößæïõí...


50

ÅÈÉÌÁ ÔÏÕ ÔÏÐÏÕ ÌÁÓ

Ëéôáíåßá ôïõ ÷ùñéïý

Ç ëéôáíåßá ôçò åéêüíáò ôçò Ðáíá-

ãßáò ôçò Ëáìðïâßôéóóáò ôïõ ÷ùñéïý

ôçò ¢öñáò ãßíåôáé êÜèå ÷ñüíï ôçí

ÊõñéáêÞ ôçò Óáìáñåßôéäáò áðü ôï

1870. Ç äéáäñïìÞ ðïõ áêïëïõèåß-

ôáé åßíáé ðåñéìåôñéêÜ ãýñù áðü ôï

÷ùñéü þóôå íá åõëïãçèåß ç êáñðï-

öïñßá ôùí ÷ùñáöéþí ôïõ ÷ùñéïý ôá

ïðïßá áõôÞ ôçí åðï÷Þ åßíáé Ýôïéìá

íá áðïäþóïõí êáñðïýò. ÌåôÜ ôç ëéôá-

íåßá áêïëïõèåß ðáíçãýñé óôçí ðëáôåßá

ôïõ ÷ùñéïý ìå áñíéÜ, øçôÜ êáé ðïëý

÷ïñü. Ç ïñ÷Þóôñá ðïõ ðáßæåé ôá êåñ-

êõñáúêÜ ôñáãïýäéá äéáóêåäÜæåé ôïõò

êáôïßêïõò êáé ôïõò åðéóêÝðôåò ôïõ ÷ù-

ñéïý. Ôá ðáéäéÜ ôïõ ó÷ïëåßïõ óõììå-

ôÝ÷ïõí óôç ëéôÜíåõóç ôçò åéêüíáò ôçò

Ðáíáãßáò ìáæß ìå öéëáñìïíéêÞ, ôç ÷ïñùäßá ôïõ ðïëéôéóôéêïý óõëëüãïõ, ôïõò åöçìÝñéïõò

ãåéôïíéêþí ÷ùñéþí êáé ðëÞèïò êüóìïõ. ÐïëëÜ ðáéäéÜ åðßóçò êñáôïýí ôá ëÜâáñá ôçò åê-

êëçóßáò, ôá åîáðôÝñõãá, ôéò åéêüíåò êëð.

ÅðéôÜöéïò

ÊÜèå ÌåãÜëç ÐáñáóêåõÞ ôá êïñßôóéá ôïõ ÷ùñéïý ìá-

æåýïõí ëïõëïýäéá êáé üëá ìáæß ðÜíå íá óôïëßóïõí ôïí

åðéôÜöéï ôï ðñùß ôçò ÌåãÜëçò ÐáñáóêåõÞò, åíþ ôï áðü-

ãåõìá ôá êïñßôóéá ìå êáëáèÜêéá ãåìÜôá ëïõëïýäéá óõ-

íïäåýïõí ôçí ðåñéöïñÜ ôïõ åðéôáößïõ êáôÜ ìÞêïò ôïõ

÷ùñéïý. Èåùñåßôáé ìåãÜëç ôéìÞ íá óçêþóåéò ôïí åðéôÜöéï êáé ãé’ áõôü ãßíåôáé Ýíá åßäïò

äçìïðñáóßáò ãéá ôï ðïéïò èá óçêþóåé ôïí åðéôÜöéï êáé ôá Ýóïäá ðÜíå óôçí åêêëçóßá.

51


Ôï óðÜóéìï ôçò êáíÜôáò

Ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï ôï ðñùß óôéò 11 ç þñá

ãßíåôáé ç ðñþôç ÁíÜóôáóç ç ïðïßá óõíïäåýåôáé

ìå ôï óðÜóéìï ôçò êáíÜôáò ãéá íá öýãåé ôï êáêü

êáé ðñïåôïéìÜæïíôáé ãéá ôç ÌåãÜëç íý÷ôá êáé ôçí

ÁíÜóôáóç.

Ïé ëáìðáôßíåò

ÊÜèå Éïýíéï ôç ìÝñá ôçò ãéïñôÞò ôïõ Áç-ÃéÜí-

íç ôïõ «ËáìðáôÜñç» êÜèå ãåéôïíéÜ áíÜâåé ôéò äé-

êÝò ôçò ëáìðáôßíåò, äçëá-

äÞ ôñåéò öùôéÝò óôç óåé-

ñÜ, ðïõ èá ðñÝðåé «ãéá ôï

êáëü» íá ðåñÜóåéò áðü ðÜíù ôñåéò öïñÝò. Åêåßíç ôç ìÝñá óôéò

öùôéÝò êáßíå êáé ôï ðñùôïìáãéÜôéêï óôåöÜíé êáé Ýôóé óçìáôïäï-

ôïýí ôï ôÝëïò ôçò Üíïéîçò êáé ôïí åñ÷ïìü ôïõ êáëïêáéñéïý. Ôç

ìÝñá åêåßíç ôñþíå «áóôÜêéá» , äçëáäÞ êáëáìðüêé øçôü óôá êÜñ-

âïõíá.

Îüñêéá

Ç Ýëëåéøç ãéáôñïý ôá ðáëéÜ ôá ÷ñüíéá åß÷å óáí áðïôÝëåóìá íá áíôéìåôùðßæïõí êÜèå

áññþóôéá Þ Üëëï ðñüâëçìá ìå ôá îüñêéá. Óôï ÷ùñéü õðÞñ÷áí ïé îïñêßóôñåò êáé ó’ áõ-

ôÝò êáôÝöåõãáí ïé ðáèüíôåò. Ç îïñêßóôñá Ýêïâå ôñß÷åò áðü ôá ìáëëéÜ ôïõ áóèåíïýò êáé

Ýëåãå ôï îüñêé åííéÜ öïñÝò. Áí Þôáí ìáôéáóìÝíïò-ç ç îïñêßóôñá ÷áóìïõñéüôáí óõíå÷þò.

Áí ôá ìÜôéá ôçò Ýôñå÷áí äÜêñõá, áõôÞ ðïõ ìÜôéáóå Þôáí ãõíáßêá.

¢ëëá Ýèéìá ðïõ âñÞêáìå

• Ôç ëéôáíåßá ôçò ÊõñéáêÞò ôùí ÂáÀùí ðïõ óõììåôÝ÷ïõí

üëåò ïé öéëáñìïíéêÝò ôïõ íçóéïý

• Ôï Ýèéìï ôïõ óåéóìïý óôçí åêêëçóßá ôçò Ðáíáãßáò ôùí

ÎÝíùí ôá îçìåñþìáôá ôïõ ÌåãÜëïõ ÓáââÜôïõ

• Ôï Ýèéìï ôçò ìáóôÝëáò ôï ÌåãÜëï ÓÜââáôï óôçí Ðßíéá

• Ôç âáñêáñüëá ôçí ðáñáìïíÞ ôïõ èáýìáôïò ôïõ Áãßïõ

Óðõñßäùíá óôéò 11 Áõãïýóôïõ

• Ôç ëéôáíåßá ôïõ Ðñùôïêýñéáêïõ

• Ïé öéëáñìïíéêÝò ôïõ íçóéïý ðïõ êÜèå ðåñéï÷Þ Ý÷åé ôç äéêÞ ôçò

• Ïé ìðïõãÜäåò óôá êáíôïýíéá


52

ÃéïñôÝò êáé öáãçôÜ ðïõ ôá óõíïäåýïõí

ÃÉÏÑÔÇ ÖÁÃÇÔÏ ÐÏÕ ÔÇ ÓÕÍÏÄÅÕÅÉ

Áãßïõ Óðõñßäùíá ËïõêïõìÜäåò, ðáóôéôóÜäáÁãßáò Èåïäþñáò ÊáñðïýæéÌÝñá ôïõ ÐÜó÷á ÁõãïëÝìïíï óïýðá, ìå ìïó÷Üñé Þ êüêïñáÄåõôÝñá ôïõ ÐÜó÷á Áñíß Þ êáôóßêé óôç óïýâëáÌåãÜëï ÓÜââáôï Ôóéëß÷ïõñäáÊõñéáêÞ ôùí Âáúùí ÓôáêïöýóéÐáíôïêñÜôïñá ÓïöñßôïÐáíçãýñéá Áñíß, êïõôóïýëïõò ðéðåñÜôïõòêáèçìåñéíÝò ÁãñéïëÜ÷áíá, øÜñé ìðéÜíêï, êñáóßÊõñéáêÝò Êüêïñá ÐáóôéôóÜäï ìå êáêïôñýãé×ñéóôïýãåííá Óïýðá áõãïëÝìïíï ìå ìïó÷ÜñéÜíïéîç ÁãêéíÜñåò ìå êïõêéÜÅõáããåëéóìïý ÓêïñäáëéÜ (øÜñé)

Ëá÷áíüêçðïò

Ôá ðáéäéÜ ìå åíèïõóéáóìü áíôáðïêñßèçêáí óôçí

äçìéïõñãßá ëá÷áíüêçðïõ óôï ó÷ïëåßï ìáò. ¼ëá êÜôé

åß÷áí íá ðïõí ãé ‘ áõôÜ ðïõ ‘÷áí áêïýóåé áðü ôïõò

ãïíåßò Þ ôïõò ðáððïýäåò ôïõò. ÎåêéíÞóáìå ìå ôç ðá-

ñáóêåõÞ âéïëïãéêïý ëéðÜóìáôïò. Ôá ðáéäéÜ Ýöåñíáí

ïñãáíéêÞ ýëç (ìðáíáíüöëïõäåò, ðáôáôüöëïõäåò,

êëð) áðü ôá óðßôéá ôïõò êáé ìÜæåøáí öýëëá äÝíôñùí

áðü ôçí áõëÞ ôïõ ó÷ïëåßïõ. Óôç óõíÝ÷åéá áíïßîá-

ìå Ýíá ëÜêêï êáé ìáæß ìå ÷þìá âÜëáìå ôçí ïñãáíéêÞ

ýëç ôçí ïðïßá êáôÜ ôáêôÜ ÷ñïíéêÜ äéáóôÞìáôá áíá-

êáôåýáìå óýìöùíá ìå ôéò ïäçãßåò ôïõ âéïêáëëéåñãç-

ôÞ ê. ÃéÜííç Óáïýëïõ. Áêïëïýèçóå ç êáôáóêåõÞ èåñ-

ìïêçðßïõ êáé ç äçìéïõñãßá óðïñåßïõ. ÊÜèå ôÜîç öý-

ôåøå ôï äéêü ôçò öõôü. ¸ôóé ç Á´ ôÜîç öýôåøå öáóï-

ëÜêéá, ç Â´ ôÜîç áããïõñÜêéá, ç Ã´ ôÜîç íôïìÜôá, ç Ä´

ôÜîç ðéðåñéÝò, ç Å´ ôÜîç êïëïêõèÜêéá êáé ç ÓÔ´ ôÜîç

ìáñïõëÜêé ôá ïðïßá âÜëáìå óôï èåñìïêÞðéï êáé ôá

ðïôßæáìå. ¼ôáí ïé óðüñïé öýôñùóáí ìÝóá óôï èåñ-

ìïêÞðéï, Ýãéíáí öõôÜ êáé Þôáí Ýôïéìïé ãéá öýôåìá äá-

íåéóôÞêáìå öñÝæá êáé ï äÜóêáëïò ôïõ ó÷ïëåßïõ ê.

Ãéþñãïò Ìé÷áëÜò üñãùóå ôï ÷þìá ìáæß ìå ôá ðáéäéÜ.

¾óôåñá öõôÝøáìå ôá öõôÜ ìáò óôï ÷þìá. Áêïëïý-

53


èçóå ôï ðüôéóìá, ôï âéïëïãéêü ëßðáóìá, ôï óêÜëéóìá, ôï âïôÜíéóìá êáé ïé êüðïé ìáò äåí

ðÞãáí ÷áìÝíïé. Ï ëá÷áíüêçðïò ìáò áíôÜìåéøå ãéá ôçí ðåñéðïßçóç ðïõ ôïõ êÜíáìå. Öá-

óïëÜêéá, ìáñïõëÜêéá, áããïõñÜêéá, íôïìáôïýëåò, ðéðåñéÝò êáé êïëïêõèÜêéá Þôáí ôá ðñï-

úüíôá ðïõ ðáñÞãáãå ï ëá÷áíüêçðüò ìáò. Åðßóçò ìáúíôáíü, âáóéëéêü êáé óÝëéíï. ¼ëá âéï-

ëïãéêÜ, ÷ùñßò öõôïöÜñìáêá êáé ÷çìéêÜ ëéðÜóìáôá. ÌåñéêÜ áðü áõôÜ ôá ÷ñçóéìïðïéÞóá-

ìå ãéá ôï ìáãåßñåìá ôïõ óïöñßôï êáé ôçò óáëÜôáò ðïõ êÜíáìå óôï ó÷ïëåßï ìáò.

ÌáãåéñÝìáôá óôï Ó÷ïëåßï ìáò

Óôï ó÷ïëåßï ìáò óôç äéÜñêåéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò ìáãåéñÝøáìå ôá ðáñáäïóéáêÜ öá-

ãçôÜ, óïöñßôï ìå ôç âïÞèåéá ôïõ äÜóêáëïõ

ê. Ãéþñãïõ Ìé÷áëÜ êáé ôçí ðáóôéôóÜäá ìå ôçí

âïÞèåéá ôçò ê. ÖùôåéíÞò ÊáñäáêÜñç, öôéÜîá-

ìå ðáñáäïóéáêü êåñêõñáúêü ðáãùôü ìå êåñ-

êõñáúêÝò íïóôéìüôáôåò öñÜïõëåò (Ïé ìéêñÝò

öñÜïõëåò) ìå ôçí êáèïäÞãçóç ôïõ äáóêÜëïõ

ê. Êáóéìßäç ×ñÞóôïõ, åôïéìÜóáìå ëïõêïõìÜ-

äåò ô’ Áãéïý, æõìþóáìå êáé øÞóáìå øùìß,

öôéÜîáìå ôõñß óôçí ôóáíôßëá. Ôï ÐÜó÷á âÜ-

øáìå êüêêéíá áõãÜ, ôá ïðïßá äéáêïóìÞóáìå

ìå æùãñáöéÝò êáé öôéÜîáìå ëáìðÜäåò ãéá ôçí

ÁíÜóôáóç.

¸ñåõíá ôïõ Äçìïôéêïý Ó÷ïëåßïõ ¢öñáò óôïõò ìáèçôÝò «ðåñß äéáôñïöÞò»

Óôá ðáéäéÜ äüèçêå åñùôçìáôïëüãéï ãéá íá êáôáãñáöåß ç ôÜóç êáé ç ãíþóç ðïõ Ý÷ïõí

ðåñß äéáôñïöÞò. Ôï åñùôçìáôïëüãéï óõìðëÞñùóáí 30 ìáèçôÝò ôùí ìåãÜëùí ôÜîåùí ôïõ

ó÷ïëåßïõ ìáò. Óôéò áðáíôÞóåéò öáßíåôáé üôé ôá ðáéäéÜ Ý÷ïõí ðéá êáôáëÜâåé ôéò åðéðôþóåéò

ôçò êáêÞò äéáôñïöÞò êáé ðïéá ôñüöéìá ìáò ðñïóôáôåýïõí êáé ìáò äßíïõí õãåßá:

Ï ê. ÃéÜííçò Óáïýëïò äåß÷íåé óôá ðáéäéÜ ôéò âéïêáëëéÝñãåéåò


54

Äåßãìá áðáíôÞóåùí ìáèçôþí

Óçìåßùóå ðþò ÷áñáêôçñßæåéò ôá ðáñáêÜôù ôñüöéìá ãéá ôçí õãåßá óïõ:ÔÑÏÖÉÌÁ Ï×É ÔÏÓÏ

ÊÁËÁÊÁËÁ ÐÏËÕ

ÊÁËÁÁõãÜ 11 15 4Âïýôõñï 27 2 1Ãéáïýñôé 1 10 19ÁíáøõêôéêÜ áíèñ. 30 0 0ÃëõêÜ 28 2 0ÄçìçôñéáêÜ 0 9 21Åëáéüëáäï 2 19 9ÆÜ÷áñç 29 0 1ÊÝéê 7 15 8ÊÝôóáð 23 5 2Êïôüðïõëï 1 24 5Êñáóß 7 17 6ÊñÝáò 2 11 17Ìáñãáñßíç 26 4 0Ìðéóêüôá 13 15 2Íåñü 0 1 29ÐáãùôÜ 26 4 0ÐáôáôÜêéá 30 0 0Ðßôóá 13 12 5ÓïêïëÜôá 29 1 0Óïýðá 0 5 25Ôçãáí. ÐáôÜôåò 8 15 7Ôõñß 0 10 20ÖñÝóêïò ÷õìüò 0 0 30Öñïýôá 0 0 30×Üìðïõñãêåñ 17 13 0øÜñé 0 1 29Øùìß 6 19 5

Ðïßçìá ãéá ôçí êåñêõñáúêÞ äéáôñïöÞ-CD ìå ôá ôñáãïýäéá ôçò äéáôñïöÞò

Óôï ôÝëïò ôïõ ðñïãñÜììáôïò æçôÞèçêå áðü ôïõò ìáèçôÝò íá åêöñáóôïýí åëåýèåñá

åßôå ìå êåßìåíá, åßôå ìå ïìáäéêÝò æùãñáöéÝò Þ åéêáóôéêÝò ïìáäéêÝò äçìéïõñãßåò, Þ ü,ôé

Üëëï èåëÞóïõí. Ï ìáèçôÞò Ãéþñãïò ÓðéôéÝñçò ôçò Å´ ôÜîçò åðçñåáóìÝíïò áðü ôï ðñü-

ãñáììá ôçò êåñêõñáúêÞò ðáñÜäïóçò êáé äéáôñïöÞò áðïöÜóéóå íá åêöñáóôåß ìå ðïßçìá

êáé ìå ôç âïÞèåéá ôçò ìçôÝñáò ôïõ ê. ÅéñÞíçò Ëåïíôßôóç Ýãñáøáí ôï ðïßçìá ãéá ôçí êåñ-

êõñáúêÞ äéáôñïöÞ ôï ïðïßï ìÝóá áðü 18 ôåôñÜóôé÷åò óôñïöÝò ðåñéãñÜöåé áñéóôïõñãç-

ìáôéêÜ êáé ìå éóôïñéêÝò áíáöïñÝò ôçí êåñêõñáúêÞ ðáñÜäïóç êáé ðáñáäïóéáêÞ äéáôñï-

öÞ. Ôï ðïßçìá áõôü ìåëïðïéÞèçêå áðü ôç ìïõóéêü ôïõ ó÷ïëåßïõ ìáò ê. Ëßæá Ãéáííáêï-

ðïýëïõ êáé ôïí õðåýèõíï ðïëéôéóôéêþí ðñïãñáììÜôùí Ð.Å. ÊÝñêõñáò ê. ÁíäñÝá Êáëïãå-

55


ñÜ. Áðïöáóßóáìå íá ìåëïðïéçèåß óå ìïíôÝñíï ñõèìü ãéá íá äÝóïõìå ôï ÷èåò ìå ôï óÞ-

ìåñá êáé ôá ðáéäéÜ åíèïõóéÜóôçêáí, áíôáðïêñßèçêáí êáé óõììåôåß÷áí óå üëá ôá óôÜäéá

ôçò ç÷ïãñÜöçóçò ôïõ ôñáãïõäéïý ãíùñßæïíôáò êáé ôïí ôñüðï ëåéôïõñãßáò åíüò óôïý-

íôéï ç÷ïãñÜöçóçò. Ìáæß ìå áõôü ôï ôñáãïýäé ìåëïðïéÞóáìå, ç÷ïãñáöÞóáìå êáé Üëëá

ðïéÞìáôá ðïõ âñÞêáìå ãéá ôç äéáôñïöÞ ôá ïðïßá âÜëáìå ó’ Ýíá CD ðïõ ìïéñÜóôçêå óå

üëá ôá ðáéäéÜ ìå ãåíéêü ôßôëï “Ôá ôñáãïýäéá ôçò äéáôñïöÞò”.

ÓÕÌÐÅÑÁÓÌÁÔÁ-ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇ

ÌåôÜ ôçí ïëïêëÞñùóç üëùí ôùí äñáóôçñéïôÞôùí ôïõ ðñïãñÜììáôïò ðéóôåýïõìå üôé

ïé áñ÷éêïß óêïðïß åðéôåý÷èçêáí. Ôá ðáéäéÜ óõíÝâáëáí áðïôåëåóìáôéêÜ óôçí ðñáãìáôï-

ðïßçóÞ ôïõ ìå ìåãÜëç åõáéóèçóßá, åíäéáöÝñïí, åõ÷áñßóôçóç êáé æÞëï. Ïé óôü÷ïé ðïõ åðé-

ôåý÷èçêáí êáé äéáðéóôþèçêáí ìÝóá áðü ôç äéáôñïöéêÞ óõìðåñéöïñÜ ôùí ìáèçôþí ðñéí,

êáôÜ êáé ìåôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáé ôá åñùôçìáôïëüãéá ðñéí êáé ìåôÜ ôï

ðñüãñáììá Þôáí:

• Ç åíçìÝñùóç ôùí ìáèçôþí ãéá ôá óýã÷ñïíá ðñïâëÞìáôá ôçò äéáôñïöÞò. • Ç åõ-

áéóèçôïðïßçóÞ ôïõò óå èÝìáôá ðñïóôáóßáò ôçò ðáñÜäïóçò êáé ôïõ ðåñéâÜëëïíôïò. • Ç

áíÜãêç íá äéáôçñçèïýí ôá Þèç, ôá Ýèéìá êáé ïé ðáñáäüóåéò ãéá íá ìç ÷áèåß ç ôáõôüôçôÜ

ìáò. • Ç êáôáíüçóç èåôéêÞò & áñíçôéêÞò åðßäñáóçò ôïõ áíèñþðïõ óôï ðåñéâÜëëïí. •Ç

ãíùñéìßá ìå ôïí ôüðï ôïõò þóôå íá ôïí áãáðÞóïõí êáëýôåñá êáé íá ôïí ðñïóôáôÝøïõí.

ÔÝëïò, íá åñãÜæïíôáé ìå ïìáäéêü ðíåýìá êáé íá åðéêïéíùíÞóïõí ìå ôïõò êáôïßêïõò & ôéò

áñ÷Ýò ôïõ ôüðïõ ôïõò...

Ôá ðáéäéÜ ñþôçóáí, Üêïõóáí, Ýìáèáí ãéá ôá Ýèéìá êáé ôç äéáôñïöÞ ôïõ ôüðïõ ôïõò,

êáëëéÝñãçóáí ôï ó÷ïëéêü êÞðï, ìáãåßñåøáí ðáñáäïóéáêÜ öáãçôÜ óôï ó÷ïëåßï, ìýñéóáí

ôéò ìõñùäéÝò ôçò êåñêõñáúêÞò êïõæßíáò, ãåýôçêáí ôéò ðáñáäïóéáêÝò êåñêõñáúêÝò óõíôá-

ãÝò, óõììåôåß÷áí óå ðáñáäïóéáêÜ Ýèéìá êáé ãéïñôÝò ôïõ ôüðïõ ôïõò. ÌÝóá áðü êåßìå-

íá, æùãñáöéÝò, åéêáóôéêÝò äçìéïõñãßåò, èÝáôñï, ðïßçìá, ôñáãïýäé, ôçí ïìáäéêÞ åñãáóßá,

åßäáìå íá äéáìïñöþíïõí ìéá èåôéêÞ óôÜóç æùÞò áðÝíáíôé óôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ

êáé ôá Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ôïõò.

ÌÜìáëïò Óðýñïò


56

Ó×ÏËÉÊÏ ÊÅÍÔÑÏ ÐÁÎÙÍ

ÊÁËÅËÇ ÌÁÑÉÁ, ÄÁÓÊÁËÁ ÓÔ´ ÔÁÎÇÓËÁÄÉÊÏÕ ÂÁÓÉËÉÊÇ, ÄÁÓÊÁËÁ Ã´ ÔÁÎÇÓ

Ïíüìáôá ìáèçôþí/ ôñéþí ÓÔ´ ôÜîçò

ÁíåìïãéÜííçò Óðýñïò, ÁñâáíéôÜêç ×ñéóôßíá, ÂåíÝôç Óðõñéäïýëá, Âëá÷üðïõëïò ×Üñçò,

Âëá÷ïðïýëïõ ÌáñéëÝíá, ÃéíÜñãõñïò Íßêïò, ÃêïëÝìç Ìáñßá, Ãñáììáôéêïý ×ñõóïýëá,

ÄáëéÝôïõ Êáôåñßíá, ÊÜãêá Ìáñßá, Êáëïäßêçò Óðýñïò, ÊïíôÜñç Áéìéëßá, Êïõëïýñçò Äç-

ìÞôñçò, Ìðïößëç –Áñâáíßôç ÌáñãéÜíá, ÍôÝíôéá Ãåùñãßá, ÐáðáðÜíïõ ÇëÝêôñá, Ñïýóá-

ëç ÅëÝíç, Öáíáñéþôç ÌáñéÝôôá, ×ïíôÜé ÊåìÜë

Ïíüìáôá ìáèçôþí/ôñéþí Ã´ ôÜîçò

ÁíåìïãéÜííç Ðüðç , ÁñâáíéôÜêç Âáëåíôßíá, Âëá÷ïðïýëïõ ÐÜïëá, Ãñáììáôéêüò Óðýñïò,

Æåíåìðßóçò ÃéÜííçò, Ìðåñåôïýëç Áíáóôáóßá, Ìðïößëç- Áñâáíßôç Ìåëßíá, Ðáðáãåùñãß-

ïõ Êþóôáò, ÐÝôñïõ ÂáããÝëçò, Óïöüò Óðýñïò, Öáñïýããéáò ËåõôÝñçò

57

Σχολικό Κέντρο Παξών

Äñáóôçñéüôçôåò• ÓõæÞôçóç ìåôáîý åêðáéäåõôéêïý êáé ìáèçôþí ãéá ôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ôùí éäßùí

êáé ôùí êáôïßêùí ôçò ðåñéï÷Þò ôïõò.

• ÓõæÞôçóç ãéá ôçí êáëëéÝñãåéá äéáöüñùí ðñïúüíôùí, ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôéò äéáôñïöéêÝò

ôïõò óõíÞèåéåò.

• ÓõãêÝíôñùóç õëéêïý ùöÝëéìùí êáé âëáâåñþí ôñïöþí.

• Äçìéïõñãßá ðßíáêá êáíüíùí ãéá ôç óùóôÞ äéáôñïöÞ.

• Åýñåóç êáé ðáñïõóßáóç öùôïãñáöéþí ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå åñãáóßåò êáôïßêùí.

• Åðßóêåøç óå åëáéïôñéâåßï êáé óôï ìïõóåßï Ðáîþí.

• ÅíçìÝñùóç áðü ãéáôñü ó÷åôéêÜ ìå ôçí õãéåéíÞ äéáôñïöÞ.

• ÁíáöïñÜ óå ðáëáéÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ôùí Ðáîéíþí.

• ÓõãêÝíôñùóç ðáñáäïóéáêþí ìáãåéñéêþí óõíôáãþí, ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå äéÜöïñåò

ãéïñôÝò.

• Åýñåóç ðáñïéìéþí, ëïãïðáßãíéùí, áéíéãìÜôùí, ôñáãïõäéþí ðïõ ó÷åôßæïíôáé ìå ôç

äéáôñïöÞ.

• Äçìéïõñãßá êïëëÜæ êáé ðïéÞìáôïò, ðïõ

ó÷åôßæïíôáé ìå ôï èÝìá.


58

.....Óôá ðáëéÜ ÷ñüíéá, ìéá áðü ôéò êýñéåò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò ôùí Ðáîéíþí Þôáí ôá

÷üñôá êáé Üëëá ðñïúüíôá ðïõ ì’ áõôÜ Ýöôéá÷íáí äéÜöïñá ðáñáóêåõÜóìáôá.

×üñôá ìÜæåõáí áðü ôá äéÜöïñá êïíôñÜêéá, ðïõ Þôáí ìåãÜëåò ðÝôñåò ðïõ öýôñùíáí

ãýñù ôïõò ôá ÷üñôá.

ÐáôÜôåò, óêüñäá êáé êñåììýäéá Þ íôïìÜôåò êáé êïëïêýèéá êáé ü,ôé Üëëï êáëëéåñãïý-

óáí, ôá ðáñÞãáãáí ïé Ðáîéíïß ìüíïé ôïõò, óôá óðßôéá ôïõò.

Åðßóçò öýôåõáí êáëáìðüêé, êñéèÜñé êáé óéôÜñé. Ôï óéôÜñé êáé ôï êáëáìðüêé ôï êÜíáíå

øùìß. Ôï êñéèÜñé ôï êáâïõñäßæáíå ó’ Ýíá äï÷åßï, ðïõ ôï Ýëåãáí «ÌÐÑÏÕÓÔÏÕËÉ» êáé

áöïý øçíüôáíå ôï êïðÜíáãáí óôï ãïõäß, ìÝ÷ñé íá ãßíåé Ü÷íç êáé ì’ áõôü Ýöôéá÷íáí

êáöÝ.

¸íá áðü ôá ðéï âáóéêÜ ðñïúüíôá ðïõ ðáñÞãáãáí ïé Ðáîéíïß áðü ôá ðáëéÜ ÷ñüíéá Þôáí

êáé ïé åëéÝò. Ôï ëÜäé ðïõ Þôáí

Üëëåò öïñÝò êáëü (áíáëþóéìï)

êáé Üëëåò ü÷é, åðåéäÞ åß÷å ìåãÜëç

ïîýôçôá. Ôï ëÜäé üôáí åß÷å ìåãÜëç

ïîýôçôá, äçëáäÞ ðÜíù áðü 5

(üôáí åßíáé æõãéóìÝíï) ôï êÜíáíå

êáé óáðïýíé. Ïé Ðáîéíïß åðßóçò

ðáñÞãáãáí ìÝëé, áõãÜ áðü ôéò

êüôåò ðïõ åß÷áí óôá óðßôéá êáé

èõìÜñé ðïõ ôï ìÜæåõáí áðü ôá

ìéêñÜ õøþìáôá.

Ùóôüóï ïé Üíèñùðïé Ýôñùãáí

êáé öñïýôá êáé ãëõêßóìáôá.

ÔïõëÜ÷éóôïí êÜðïéá áðü áõôÜ.

Áðü öñïýôá Ýôñùãáí ìÞëá, ðïñôïêÜëéá êáé Üëëá êáé ðïëý óðÜíéá Ýôñùãáí ìðáíÜíåò.

Ôá ãëõêßóìáôá Þôáí óýêá îåñÜ, óõêïìáÀäåò ê.á. Ôéò óõêïìáÀäåò ôéò Ýöôéá÷íáí óõíÞ-

èùò ôï êáëïêáßñé. ÌÝóá âÜæáíå óýêï üðïõ ôï Üöçíáí ìéá Þ äõï åâäïìÜäåò óôïí Þëéï ãéá

íá îåñáèåß, âÜæáíå ïýæï êáé óðüñïõò áðü ìÜñáèï. Óôï ôÝëïò ôá êÜíáíå ìéêñÝò ìðáëßôóåò

êáé ôá ôýëéãáí óå ìåãÜëï öýëëï áðü áìðÝëé. ̧ íá Üëëï Þôáíå ôá äçìçôñéáêÜ üðïõ ôá áëÝ-

èáíå óôï ÷åéñüìõëï. Ôï ÷åéñüìõëï Þôáíå äõï ðÝôñåò ðåëåêçôÝò ìéá åðÜíù êáé ìéá êÜôù.

Ç ðÝôñá åðÜíù åß÷å ìéá ôñýðá êáé ðÝöôáíå ôá äçìçôñéáêÜ ìÝóá êé Ýôóé ô’ áëÝèáíå.

«Åôñþãáíå1 áêüìç êáé êïõ÷ïõëéïýò êáé ðÜôåëåò. Ôéò ðÜôåëåò ôéò ôñþíå êáé óÞìåñá

âñáóôÝò Þ ùìÝò. Ôéò ôñþíå ìå ëÜäé êáé îßäé êáé üôáí èÝëïõíå íá ôéò êÜíïõíå ðéëÜöé ôéò

âñÜæïõíå óôçí êáôóáñüëá».

1 ¸ôóé óõíçèßæïõí íá ìéëÜíå ïé Ðáîéíïß

59


ÔÝëïò Ýíá Üëëï ÷áñáêôçñéóôéêü ôçò äéáôñïöÞò ôùí Ðáîéíþí åßíáé ç íåñïëáäéÜ. Ç

íåñïëáäéÜ öôéÜ÷íåôáé ìå âñåãìÝíï áðü íåñü øùìß. ÐÜíù âÜæïõíå ëÜäé, íôïìÜôá, áããïýñé,

óáñäÝëá, åëéÝò êáé êñåììýäé.

Ó’ Ýíá üìïñöï íçóß

ðïõ ‘÷åé ô’ üíïìá Ðáîïß

åêåß ìÝíïõìå åìåßò

ãéá áêïýóôå ìáò êé åóåßò.

Ôï íçóß ìáò Ý÷åé åëéÝò

ÐñÜóéíåò êáé êáñðåñÝò,

Ðïõ ìáò äßíïõí ôï ëáäÜêé

ãéá íá ôñþìå ôï øùìÜêé.

Êáé áðü ôï êáëü ëáäÜêé

âãáßíåé êáé ôï óáðïõíÜêé

ðïõ ôï öôéÜ÷íåé ç ãéáãéÜ

ãéá íá ðëÝíåé ôá ðáéäéÜ.

Êé üôáí á÷éíü ðáôÞóù

ìå ëÜäé èá ôï êáèáñßóù.

Êáé ìáò äßíåé êáé îõëÜêéá

ãéá í’ áíÜâïõí ôá ôæáêÜêéá.

Ôï íçóß ìáò Ý÷åé êáñáâÜêéá

êáé üìïñöá ìéêñÜ øáñÜêéá.

Ïé øáñÜäåò óô’ áíïé÷ôÜ

Ý÷ïõíå ãåñÞ øáñéÜ.

Ãüðåò, âáãéÜíåò êáé öáãêñß,

ãáñßäåò, êáâïýñéá êé áóôáêïß.

Êé áí âïõôÞîù ìåò óôïõò âñÜ÷ïõò

ðÜôåëåò êé á÷éíïýò ìïíÜ÷ïõò

èá ôïõò ðéÜóù

êáé ìå ëåìüíé èá ôïõò áäåéÜóù.

Êé áí âïõôÞîù ðéï âáèéÜ

èá ðéÜóù ÷ôáðüäéá êé êáëáìÜñéá ðïëëÜ.

Ôï íçóß ìáò Ý÷åé áìðÝëéá

ðïõ ãåìßæïõí ôá âáñÝëéá

ìå ôï êüêêéíï êñáóß

ðïõ ‘íáé ãëõêü ðïëý.

Êáé üôáí ï ìïýóôïò ìåßíåé

ôá ìïõóôïêïýëïõñá èá øÞíåé

êÜèå öïýñíïò ìåò óôá óðßôéá

ìå ôá üìïñöá êïñßôóéá.

Êáé ôï îßäé üôáí ðÜñïõí

ìåò óôï öáÀ èå íá ôï âÜëïõí.

Êé áðü ôá ðñÜóéíá öõëëáñÜêéá

íá óïõ êáé ôá íôïëìáäÜêéá.

Áí óáò áñÝóïõí üëá áõôÜ

åëÜôå åäþ áðü êïíôÜ

üëïé óáò íá ôá äåßôå

êáé íá ôá ãåõôåßôå!!!

Ôï ðïßçìÜ ìáò

Ôï íçóß ìáò


60

Ðáîéíßôéêåò ÓõíôáãÝò

ÊÑÅÁÓ ÂÏÄÉÍÏ ÁËÁ ÐÁÍÁÃÉÁ

ÕëéêÜ: 1 ½ êéëü êñÝáò âïäéíü ãéá âñáóôü, êáñüôá, êëùíÜñéá óÝëéíï, áëÜôé, ðéðÝñé, ëåìüíé

ÅêôÝëåóç: ÐëÝíïõìå ôï êñÝáò êáé ôï âÜæïõìå óå ìéá áðëÞ êáôóáñüëá ìå êñýï íåñü

êáé ðåñéìÝíïõìå íá âñÜóåé. Ìå ìéá êïõôÜëá ôñõðçôÞ ôï îáöñßæïõìå. ÌåôÜ ñß÷íïõìå

ôá êáñüôá, ôï óÝëéíï êáé êñýï íåñü. Ñß÷íïõìå ðÜíôá êñýï íåñü åðÜíù óôï êñÝáò ðïôÝ

æåóôü. ÈÝëåé âñÜóéìï 2-3 þñåò. ¼ôáí âñÜóåé ôï áöÞíïõìå ìå ëßãï æïõìß êñÝáôïò êáé

ñß÷íïõìå ëåìüíé êáé ðéðÝñé.

Åßíáé ðáñáäïóéáêü öáãçôü ðïõ ïé Ðáîéíïß ôï ôñþíå ôçí çìÝñá ôçò ãéïñôÞò ôçò Ðáíáãßáò

óôï íçóß êáé ü÷é ìüíï.

ÔÓÉËÉ×ÏÕÑÄÏ = ÌÁÃÅÉÑÉÔÓÁ

ÕëéêÜ: 1 ½ êéëü óõêùôáñéÜ áñíßóéá Þ êáôóéêßóéá, ½ öëéôæÜíé ôóáãéïý ëÜäé, 4 êñåììõäÜêéá öñÝóêá,

1 êñåììýäé îåñü ôñéììÝíï, 1 ðïôÞñé êñáóéïý êñáóß Üóðñï áñåôóßíùôï, Üíçèï, áëÜôé, ðéðÝñé, ÷õìüò

åíüò ëåìïíéïý, 3 ìðÜëåò ìðá÷Üñé Þ 3 ãáñßöáëá.

ÅêôÝëåóç: ÐëÝíïõìå ôç óõêùôáñéÜ, ôç æåìáôßæïõìå êáé ôçí êüâïõìå óå ìéêñÜ êïììÜôéá.

Óå ìéá êáôóáñüëá ñß÷íïõìå ôï ëÜäé êáé ôóéãáñßæïõìå ôá êñåììýäéá ðïõ Ý÷ïõìå øéëïêü-

øåé. Ñß÷íïõìå ôç óõêùôáñéÜ êáé ôçí ôóéãáñßæïõìå ãéá ëßãá ëåðôÜ. Óôç óõíÝ÷åéá ñß÷íïõìå

ôï êñáóß êáé ìüëéò ôï áðïññïöÞóåé ðñïóèÝôïõìå ôïí Üíçèï, ôï áëÜôé, ôï ðéðÝñé êáé íåñü,

þóðïõ íá óêåðáóôåß ôï êñÝáò. ÓêåðÜæïõìå ôçí êáôóáñüëá êáé ôï áöÞíïõìå íá âñÜóåé

ìÝ÷ñé íá óùèåß ôï íåñü. Óôï ôÝëïò ðñïóèÝôïõìå ôï ÷õìü ôïõ ëåìïíéïý.

ÔÓÉËÉ×ÏÕÑÄÏÐÉÔÁ

ÕëéêÜ: 1 ½ êéëü óõêùôáñéÜ áñíßóéá Þ êáôóéêßóéá, ½ öëéôæÜíé ôóáãéïý ëÜäé, 2 êñåììýäéá îåñÜ ôñéììÝ-

íá, Üíçèï, áëÜôé, ðéðÝñé, 3 ìðÜëåò ìðá÷Üñé Þ 3 ãáñßöáëá, 200 ãñáìì. ôõñß öÝôá, 8 áõãÜ, 1 öëéôæÜíé

ôïõ êáöÝ ñýæé, 4-5 êïõôáëéÝò ôçò óïýðáò ôñéììÝíç öñõãáíéÜ, 600 ãñáìì. ãÜëá

ÅêôÝëåóç: Ç äéáäéêáóßá åßíáé ç ßäéá ìå ôï ôóéëß÷ïõñäï. Óôç óõíÝ÷åéá ÷ôõðÜìå ôá áõãÜ

ìå ôï ìßîåñ, þóôå íá öïõóêþóïõí ðïëý. Äéáëýïõìå ôç öÝôá êáé ôç ñß÷íïõìå ìÝóá óôï

ãÜëá.Ñß÷íïõìå óôçí êáôóáñüëá ìå ôç âñáóìÝíç óõêùôáñéÜ ôá õëéêÜ: ôï ãÜëá ìå ôï ôõñß,

ôçí ôñéììÝíç öñõãáíéÜ êáé ôá áõãÜ êáé ôá áíáìéãíýïõìå êáëÜ. Ñß÷íïõìå ôï ìßãìá óå Ýíá

ôáøß Íï 32, ôï ïðïßï Ý÷ïõìå ðáóðáëßóåé ìå öñõãáíéÜ. Ôïðïèåôïýìå ôçí ðßôá áìÝóùò óå

ðñïèåñìáóìÝíï öïýñíï óôïõò 180ï. ØÞíïõìå ôçí ðßôá ãéá 45 ëåðôÜ Ýùò 1 þñá óôïõò

ßäéïõò âáèìïýò.

Ôï ôóéëß÷ïõñäï êáé ç ôóéëé÷ïõñäüðéôá óõíçèßæïíôáí íá ìáãåéñåýïíôáé ôçí çìÝñá ôùí

Áðïêñéþí êáé ôïõ ÐÜó÷á.

61


ÔÑÕÃÏÍÉÁ2 ÌÅ ÁÃÊÉÍÁÑÅÓ ÊÁÉ ÊÏÕÊÉÁ

ÕëéêÜ: ôñõãüíéá (êáèáñéóìÝíá),

áãêéíÜñåò, êïõêéÜ, Üíçèï,

êñåììõäÜêéá öñÝóêá, ëÜäé, áëÜôé,

ðéðÝñé, ëåìüíé

ÅêôÝëåóç: Ôóéãáñßæïõìå ôá

êñåììõäÜêéá ìÝóá óôï ëÜäé.

ÐñïóèÝôïõìå ôá ôñõãüíéá þóðïõ

íá ñïäßóïõí. ÐñïóèÝôïõìå íåñü

êáé ôï áöÞíïõìå íá óéãïâñÜóåé.

Óôï ìåôáîý êáèáñßæïõìå ôéò

áãêéíÜñåò êáé ôéò ôñßâïõìå ìå

ëåìüíé ãéá íá ìç ìáõñßóïõí.

Êáèáñßæïõìå ôá êïõêéÜ êáé

áöáéñïýìå ôïí óðÜãêï áí

õðÜñ÷åé.

¼ôáí ôá ôñõãüíéá Ý÷ïõí ìéóïâñÜóåé ðñïóèÝôïõìå ôéò áãêéíÜñåò êáé ôá êïõêéÜ.

Ñß÷íïõìå áëÜôé êáé ðéðÝñé. ÂñÜæïõìå ôï öáãçôü þóðïõ íá ìåßíåé ìå ôï ëÜäé.

ÖÁÓÏËÉÁ ÌÐÏÕÑÄÅÔÏ ÌÅ ÊÏÊÊÉÍÏÐÉÐÅÑÏ

ÕëéêÜ: ½ êéëü öáóüëéá, 200 ãñáìì. ëÜäé, 4 êñåììõäÜêéá öñÝóêá êáé óêïñäüöõëëá, 200 ãñáìì.

óÝóêïõëá, ½ ìÜñáèï, 2-3 öïõñíÝëéá, ìïó÷ïëÜ÷áíï êáé Üëëá ðïëëÜ ÷ïñôáñéêÜ, 4 þñéìåò íôïìÜôåò,

áëÜôé, 1 êïõôáëéÜ ôçò óïýðáò êüêêéíï ðéðÝñé êáõôåñü

ÅêôÝëåóç: Ìïõóêåýïõìå áðü ôï âñÜäõ ôá öáóüëéá. Ôá óïõñþíïõìå êáé ôá âÜæïõìå

óôçí êáôóáñüëá. Øéëïêüâïõìå üëá ôá ëá÷áíéêÜ, ôñßâïõìå ôéò íôïìÜôåò êáé ôá ñß÷íïõìå

óôçí êáôóáñüëá. ÐñïóèÝôïõìå ôï ëÜäé, ôï áëÜôé, ôï ðéðÝñé êáé áñêåôü íåñü êáé ôá âñÜ-

æïõìå, þóðïõ íá ðéïõí ôï íåñü ôïõò.

Åßíáé ìéá èáõìÜóéá ðáñáäïóéáêÞ öáóïëÜäá!

ÐÉËÁÖÉ ÌÅ ÊÏÕ×ÏÕËÉÏÕÓ ÊÁÉ ÐÁÔÅËÅÓ

Ðñïôïý ìáãåéñÝøïõìå áõôü ôï öáãçôü ðçãáßíïõìå óôç èÜëáóóá ãéá íá ìáæÝøïõìå

êïõ÷ïõëéïýò êáé ðÜôåëåò. Áöïý ôá ìáæÝøïõìå ôá âñÜæïõìå óå æåóôü íåñü. Ìüëéò âñÜ-

óïõí ïé êïõ÷ïõëéïß âãÜæïõìå áðü ìÝóá ôï ìåäïýëé ôïõò ìå ìéá âåëüíá. Óôç óõíÝ÷åéá óå

2 Ôï ôñõãüíé áðïôåëåß Ýíá áðü ôá ðñïóöéëÞ èçñÜìáôá ôùí êõíçãþí. Ãßíïíôáé íïóôéìüôáôá åðßóçò êáé óïýðá (ìå íôïìÜôá êáé êñéèáñÜêé) Þ øçôÜ óôá êÜñâïõíá ôõëéãìÝíá óå óõêüöõëëï.


62

ìéá êáôóáñüëá ðñïóèÝôïõìå ôïõò êïõ÷ïõëéïýò êáé ôéò ðÜôåëåò, ëßãï áëÜôé, ðéðÝñé, ëÜäé

êáé íôïìÜôá. Áöïý âñÜóïõí üëá áõôÜ ðñïóèÝôïõìå 3-4 öëéôæÜíéá ôïõ êáöÝ ñýæé.

¸íá áðü ôá öáãçôÜ ðïõ óõíçèßæïõí íá Ý÷ïõí óôï ôñáðÝæé ôïõò ôçí çìÝñá ôçò Êáèá-

ñÜò ÄåõôÝñáò.

ÔÓÉÃÁÑÉÏËÁ×ÁÍÏ= ÔÓÉÃÁÑÉÄÉ

ÕëéêÜ: äéÜöïñá ÷üñôá, 200 ãñáìì. ëÜäé, ìïó÷ïëÜ÷áíï, Üíçèïò, ìÜñáèï, öïõñíÝëé, óêáíôæßêé, êïõ-

êïõñïëÜ÷áíï, êïëüêá, îéãêÜêé, ôóÜôóá, öñÝóêá êñåììõäÜêéá, öñÝóêá óêüñäá, óêïñäüöõëëá, 1

öëéôæÜíé ëÜäé, 2 öëéôæÜíéá ñýæé ãéá ðéëÜöé, áëÜôé, ðéðÝñé, ëåìüíé

ÅêôÝëåóç: ÂÜæïõìå óå ìéá êáôóáñüëá 1 öëéôæÜíé ëÜäé êáé ñß÷íïõìå ôá êñåììõäÜêéá êáé

ôá óêüñäá êáé ôá áíáêáôåýïõìå. Øéëïêüâïõìå ôá ÷üñôá ðåñßðïõ äýï ðüíôïõò êáé ôá

ñß÷íïõìå óôçí êáôóáñüëá, êáé áíáêáôåýïõìå, þóðïõ íá ðéïýí ôï íåñü ðïõ èá âãÜëïõí.

Ñß÷íïõìå íåñü ìÝ÷ñé íá óêåðáóôïýí ôá ÷üñôá, ôï áëÜôé, ôï ðéðÝñé êáé ôá áöÞíïõìå íá

âñÜóïõí ãéá 50 ëåðôÜ. Óôç óõíÝ÷åéá ñß÷íïõìå ôï ñýæé êáé íåñü áí ÷ñåéÜæåôáé êáé áíáêá-

ôåýïõìå. ¼ôáí âñÜóåé ôï öáãçôü ðñÝðåé íá åßíáé óôåãíü (óÝêï). Óôï ôÝëïò âÜæïõìå êáé

ëßãï ÷õìü ëåìïíéïý.

63


ÊÏÕÑÁÌÐÉÅÄÅÓ ÌÅ ÁËÉÓÉÂÁ3

ÕëéêÜ: 2 êéëÜ áëåýñé ãéá üëåò ôéò ÷ñÞóåéò, 1 öëéôæÜíé áëéóßâá, 650 ãñáìì. ëÜäé, 250 ãñáìì. æÜ÷áñç,

ëßãï îýóìá åíüò ðïñôïêáëéïý, ãáñßöáëï ôñéììÝíï, æÜ÷áñç Ü÷íç

ÅêôÝëåóç: ×ôõðÜìå ôï ëÜäé ìå ôç æÜ÷áñç þóðïõ íá ëéþóåé ç æÜ÷áñç êáé ðñïóèÝôïõìå ôá

ìõñùäéêÜ êáé ôçí áëéóßâá. Óôç óõíÝ÷åéá ðñïóèÝôïõìå áëåýñé ôüóï üóï ÷ñåéÜæåôáé þóôå

ç æýìç íá ìçí åßíáé ðïëý ìáëáêÞ. Êüâïõìå ìéêñÜ êïììÜôéá æýìçò êáé ôá ðëÜèïõìå óå

äéÜöïñá ó÷Ýäéá. Ôá ôïðïèåôïýìå óå Ýíá ôáøß êáé ôá øÞíïõìå óå ðñïèåñìáóìÝíï öïýñ-

íï óôïõò 180ï ãéá 20-25 ëåðôÜ. Áöïý øçèïýí ôïõò ðáóðáëßæïõìå ìå Ü÷íç æÜ÷áñç.

Ôïõò êïõñáìðéÝäåò ôïõò Ýöôéá÷íáí ôéò çìÝñåò ôùí ×ñéóôïõãÝííùí.

ËÏÕÊÏÕÌÁÄÅÓ

ÕëéêÜ: 1 êéëü áëåýñé, 20 ãñáìì. ìáãéÜ, 1 ðñÝæá áëÜôé

Ãéá ôï óéñüðé: 2 ðïôÞñéá æÜ÷áñç, 1 ðïôÞñé íåñü, öëïýäá åíüò ëåìïíéïý, ëßãï êáíÝëá, 1 êïõôáëÜêé

áíèüíåñï

ÅêôÝëåóç: Ðáßñíïõìå äýï êïõôáëéÝò ôçò óïýðáò áëåýñé ìå Ýíá ðïôÞñé æåóôü íåñü êáé ôï

áíáêáôåýïõìå ìÝ÷ñé íá ãßíåé êñÝìá êáé ôï ñß÷íïõìå ó’ Ýíá ìðïë ìå ôï õðüëïéðï áëåýñé.

Óôç óõíÝ÷åéá äéáëýïõìå ôç ìáãéÜ ìå ôçí ðñÝæá ôï áëÜôé óå æåóôü íåñü êáé ôï ñß÷íïõìå

óôï áëåýñé. Áñ÷ßæïõìå íá áíáêáôåýïõìå êáé ðñïóèÝôïõìå íåñü, þóðïõ íá ãßíåé ï ÷õëüò

óöé÷ôüò. ÁöÞíïõìå óôç óõíÝ÷åéá íá öïõóêþóåé. Áöïý öïõóêþóåé ôïõò ôçãáíßæïõìå óå

ìéá âáèéÜ êáôóáñüëá ìå ðïëý ëÜäé. Áöïý ôïõò ôçãáíßóïõìå ôïõò ðåñé÷ýíïõìå ìå ôï

óéñüðé ðïõ Ý÷ïõìå åôïéìÜóåé óå ìéá Üëëç êáôóáñüëá.

Ïé ëïõêïõìÜäåò Þôáí ôï ãëýêéóìá ðïõ Ýöôéá÷íáí ôçí Ðñùôï÷ñïíéÜ.

ÃËÕÊÏ ÓÔÁÖÕËÉ

Ôï êáëïêáßñé ìáæåýïõí óôáößäá Ýíá åßäïò óôáöõëéïý, ðïõ äåí Ý÷åé óðüñïõò. Ôç ìá-

äÜìå, ôçí ðëÝíïõìå êáé áöïý óôñáããßóåé ôç âÜæïõìå óå ðïôÞñéá. Ôç âÜæïõìå óôçí êá-

ôóáñüëá ìå ôçí áíÜëïãç æÜ÷áñç (áíáëïãßá: 4 ðïôÞñéá óôáöýëé - 1 ðïôÞñé æÜ÷áñç) êáé

áñ÷ßæïõìå íá ôç âñÜæïõìå óå ðïëý ÷áìçëÞ öùôéÜ. ¼ôáí ôï óôáöýëé âãÜëåé ôá õãñÜ ôïõ,

äõíáìþíïõìå ôç öùôéÜ êáé âñÜæïõìå ôï ãëõêü ãéá 40 ëåðôÜ ðåñßðïõ, ìå áíïéêôÞ ôçí

êáôóáñüëá. Áöïý âñÜóåé êáé åßíáé Ýôïéìï ñß÷íïõìå óôï ôÝëïò ëßãï ëåìüíé êáé áí èÝëïõìå

2 âáíßëéåò, ãéá êáëýôåñç ãåýóç êáé ìõñùäéÜ ôïõ ãëõêïý. Óôç óõíÝ÷åéá ôï áöÞíïõìå íá

êñõþóåé êáé ôï âÜæïõìå óôá âÜæá.

3 áëéóßâá: óå Ýíá ìðñßêé âÜæïõìå 2 êïõôáëéÝò óôÜ÷ôç êáé ôï áöÞíïõìå íá âñÜóåé. Óôç óõíÝ÷åéá ôï êáôåâÜæïõ-ìå áðü ôç öùôéÜ êáé ôï áöÞíïõìå ãéá 1 þñá, þóôå íá êáôáêÜôóåé ç óôÜ÷ôç. Áñãüôåñá ôï óïõñþíïõìå êáé ôï âÜæïõìå óå Ýíá öëéôæÜíé ôïõ êáöÝ êáé ôï ÷ñçóéìïðïéïýìå óôç óõíôáãÞ ìáò.


64

ÐÁÓÔÅËÉ

ÕëéêÜ: 1 öëéôæÜíé æÜ÷áñç, 1 öëéôæÜíé ìÝëé, ½ êéëü óïõóÜìé

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå Ýíá öëéôæÜíé æÜ÷áñç êáé Ýíá öëéôæÜíé ìÝëé ìå ëßãï íåñü. Êáâïõñäßæïõìå

ôï óïõóÜìé êáé ôï ñß÷íïõìå óôï íåñü. Áöïý ôï áíáêáôÝøïõìå ôï ñß÷íïõìå óå Ýíá ôáøß.

Êáé üóï åßíáé áêüìá æåóôü ôï êüâïõìå óå êïììÜôéá.

65


ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇ ÔÏÕ ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ

Êßíçôñï ãéá ôçí åðéëïãÞ ôïõ èÝìáôïò áðïôÝëåóå ôï ãåãïíüò ôçò ýðáñîçò åëáéþíùí óôï íçóß, êáèþò êáé ç êáëëéÝñãåéá äéáöüñùí ðñïúüíôùí ðïõ ó÷åôßæïíôáé Üìåóá ìå ôç äéáôñïöÞ ôùí êáôïßêùí.

Ïé óôü÷ïé ðïõ ôÝèçêáí óôç äéÜñêåéá õëïðïßçóçò ôïõ ðñïãñÜììáôïò áöïñïýóáí ôç ãíùñéìßá ôùí ðáéäéþí ìå ôéò êáëëéÝñãåéåò êáé ôá ðñïúüíôá ðïõ ðáñÜãåé ï ôüðïò ôïõò, ìå ôéò áó÷ïëßåò ôùí êáôïßêùí, ôçí Ýííïéá ôçò óùóôÞò äéáôñïöÞò, áëëÜ êáé ôçí áíÜðôõîç ôïõ áéóèÞìáôïò óõíåñãáóßáò.

Ç åðßôåõîç ôùí óôü÷ùí ðñáãìáôïðïéÞèçêå ìå ôçí õëïðïßçóç êÜðïéùí äñáóôçñéïôÞ-ôùí óôéò ïðïßåò ôïí ðñþôï ëüãï åß÷áí ôá ßäéá ôá ðáéäéÜ.

Ôá áðïôåëÝóìáôá ôùí äñáóôçñéïôÞôùí Þôáí áðüññïéá ôçò ïìáäéêÞò åñãáóßáò êáé óõíåñãáóßáò ôùí äýï ôÜîåùí, êáèþò ç ìßá ôÜîç óõìðëÞñùíå ôçí Üëëç üóïí áöïñÜ ôçí Ýñåõíá êáé ôá óõìðåñÜóìáôá.

ÅíäåéêôéêÝò äñáóôçñéüôçôåò ôùí ðáéäéþí õðÞñîáí ç Ýñåõíá áíáöïñéêÜ ìå ôéò áó÷ïëß-åò ôùí êáôïßêùí, ôéò êáëëéÝñãåéåò êáé ôá ðñïúüíôá ôïõ ôüðïõ ôïõò, ç åýñåóç ðáñáäïóéá-êþí ìáãåéñéêþí óõíôáãþí êáé ç óõó÷ÝôéóÞ ôïõò ìå ôá Ýèéìá ôïõ ôüðïõ, ç åýñåóç áéíéãìÜ-ôùí, ôñáãïõäéþí, ðïéçìÜôùí, ñéìíþí, áëëÜ êáé ç äçìéïõñãßá ôïõ äéêïý ôïõò ðïéÞìáôïò.

Ðáßñíïíôáò áöïñìÞ áðü ôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ ôùí êáôïßêùí ôá ðáéäéÜ áíáöÝñ-èçêáí ãåíéêüôåñá óôçí Ýííïéá ôçò õãéåéíÞò äéáôñïöÞò, óôç äéÜêñéóç ùöÝëéìùí êáé âëá-âåñþí ôñïöþí, óôç óçìáóßá ôçò ÌåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò, óôçí êáôáãñáöÞ ôçò äéêÞò ôïõò äéáôñïöÞò ãéá äýï çìÝñåò êáé óôç äçìéïõñãßá åíüò ðñïôåéíüìåíïõ äéáãñÜììáôïò äéáôñïöÞò ãéá ðáéäéÜ.

Ôï èÝìá êáëýöèçêå áéóèçôéêÜ ìå ôç äçìéïõñãßá êïëëÜæ êáé æùãñáöéþí. Óçìáíôéêü ñüëï óôçí êáôáíüçóç ôçò ðáñáãùãÞò ðñïúüíôùí Ýðáéîå ç åðßóêåøç óôï åëáéïôñéâåßï êáé óôï Ìïõóåßï Ðáîþí, åíþ óôçí Ýííïéá ôçò óùóôÞò (õãéåéíÞò) äéáôñïöÞò ç åðßóêåøç óôï ÷þñï ôïõ ó÷ïëåßïõ êáé ç åíçìÝñùóç áðü ôç ãéáôñü ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Ðáîþí.

Óôï óçìåßï áõôü ïöåßëïõìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå ôïõò áíèñþðïõò ïé ïðïßïé âïÞèçóáí óôçí õëïðïßçóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò áñ÷ßæïíôáò áðü ôïõò ãïíåßò ôùí ðáéäéþí, ôïí éäéï-êôÞôç ôïõ åëáéïôñéâåßïõ, ôç ãéáôñü ôïõ ÊÝíôñïõ Õãåßáò Ðáîþí, ôïí Ðïëéôéóôéêü Óýëëïãï Ðáîþí êáé ôïõò áîéüëïãïõò óõíáäÝëöïõò ìáò.

Åðßóçò ðñÝðåé íá åõ÷áñéóôÞóïõìå ôçí õðåýèõíç ôïõ ðñïãñÜììáôïò ê. ËáìðñéíÞ ËéÜ-ôóïõ ãéá ôçí åõêáéñßá ðïõ ìáò Ýäùóå ãéá ôçí åíáó÷üëçóç ìå Ýíá ôÝôïéï ðñüãñáììá.

Ðñþôá áð’ üëá üìùò èá ðñÝðåé íá åõ÷áñéóôÞóïõìå ôá ðáéäéÜ ôçò Ã´ êáé ÓÔ´ ôÜîçò ôïõ Ó÷ïëéêïý ÊÝíôñïõ Ðáîþí ãéá ôïí æÞëï, ôçí õðåõèõíüôçôá êáé ôïí åíèïõóéáóìü ðïõ åðÝäåéîáí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò.

ÂÜóù Ëáäéêïý - Ìáñßá ÊáëåëÞ


66

2ï ÄÇÌÏÔÉÊÏ Ó×ÏËÅÉÏ ÊÅÑÊÕÑÁÓ

ÕÐÅÕÈÕÍÏÉ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÉÊÏÉ: ÃÅÙÑÃÏÐÁËÇ ÁÉÊÁÔÅÑÉÍÇ

ÐÁÐÁÄÁÔÏÕ ÎÁÍÈÇ

ÔÜîç Ã1:

ÁñìåíéÜêïò ÉùÜííçò

Áóðéþôç ÂáóéëéêÞ

Âáâïýëç Óôáõñïýëá

Âïñäþíçò Áíôþíçò

ÃåñïãéÜííçò Íéêüëáïò

ÃéÜííïò ÁëÝîáíäñïò

Æïýâãéáò Ãåþñãéïò

ÈÝìá ÅõôÝñðç

Èýìçò Âáóßëåéïò

Êáðïäßóôñéáò Íéêüëáïò

ÊïóêéíÜ ÅëÝíç

Ìáõñßêç ÁëåîÜíäñá

ÌðïíôÞò ÅõóôÜèéïò

Ìïõìïýñç Ìáñßá

ÂáñóÜêç ÌáãäáëçíÞ

ÆÞóçò ÈáíÜóçò

ÆÞóçò Óðýñïò

ÔÜîç Ã2:

Ðáíôåëéïý ×ñéóôßíá

Ðáíôåëéüò Óðýñïò

ÊáíôáñÝëçò ÁëÝîáíäñïò

Êïôóþíçò ËåõôÝñçò

ÊïóêéíÜò ËåõôÝñçò

Óáââïõëßäçò Êùíóôáíôßíïò

ÍôÜãêáò Óðýñïò

ÓéìÜóçò ÁëÝîáíäñïò

Óðßíïõëá ÄÞìçôñá

ÑÝâç ÄÜöíç

Óôåñãéüðïõëïò ×ñßóôïò

Ðñßöôç ¢ííá

Êïíôüò ÓôáìÜôçò

Ôñßáíôïõ Ìáñßá

ÔÜñáíôïõ ÄÞìçôñá

Êüêêáëç Ôüíéá

ÓåëëÜ ÅëåÜíá

Ïíüìáôá ìáèçôþí

67

2ο ∆ημοτικό Κέρκυρας

...Ìéá öïñÜ êé Ýíáí êáéñü ï Ðïóåéäþíáò ï Èåüò ôçò èÜëáóóáò êáé

ç ÁèçíÜ ç ÈåÜ ôçò Óïößáò äéåêäßêçóáí ìéá ðüëç. Ï ÂáóéëéÜò åßðå:

¼ðïéïò áðü ôïõò äýï ÷áñßóåé ôï ðéï ðïëýôéìï äþñï óôïõò Ðïëßôåò,

áõôüò èá äþóåé ôï üíïìÜ ôïõ óôçí Ðüëç. ¸ôóé êé Ýãéíå: Ï Ðïóåéäþíáò

÷ôýðçóå ìå ôçí ÔñßáéíÜ ôïõ ôï âñÜ÷ï êáé âãÞêå Ýíá ðåñÞöáíï Üëïãï.

Ç ÁèçíÜ ÷ôýðçóå ìå ôï äüñõ ôçò ôç ãç êáé âãÞêå ìéá åëéÜ öïñôùìÝíç

êáñðïýò. Ïé êÜôïéêïé äéÜëåîáí ôçí åëéÜêáñðïýò. Ïé êÜôïéêïé äéÜëåîáí ôçí åëéÜ

ÄÞìçôñá ÔÜñáíôïõ - ÅëåÜíá ÓåëëÜ

«Áõôü åßíáé ôï äþñï ìïõ», åßðå ç ÁèçíÜ. «Ìéá åëéÜ öïñôùìÝíç êáñðïýò, óýìâïëï ôçò ÅéñÞíçò êáé ôçò

Åõçìåñßáò». «Áõôü åßíáé ôï äþñï ìïõ», åßðåï Ðïóåéäþíáò. «Ôï Üëïãï».


68

Êé ï ÅñìÞò ðåôþíôáò áð’ ôïí ¼ëõìðï áíáããÝëåé ðáíôïý üôé ç Ðüëç áõôÞ èá

ïíïìáóôåß ÁèÞíá.

Áðü ôüôå ãýñù áðü ôç

Ìåóüãåéï èÜëáóóá üëïé ïé

ëáïß Üñ÷éóáí íá êáëëéåñãïýí

ôçí åëéÜ.

Êùí/íïò Óáââïõëßäçò-ÐÝðç ÈÝìá

69


Óôçí åëëçíéêÞ ìõèïëïãßá ç åëéÜ åßíáé ôï óýìâïëï

ôçò åéñÞíçò êáé ôïõ ðëïýôïõ.

Ï âáóéëéÜò Ìßíùáò êáé ïé ÊñÞôåò, üðùò áñãüôåñá

êáé ïé Ìõêçíáßïé áðüêôçóáí ðïëý ìåãÜëç äýíáìç êáé

ðëïýôï ÷Üñç óôï åìðüñéï ëáäéïý.

Óôá áíÜêôïñá ôçò ÆÜêñïõ óôçí ÊñÞôç âñÝèçêáí óå

äåîáìåíÞ íåñïý áðáíèñáêùìÝíïé êáñ-

ðïß åëéÜò ðïõ ìáò äåß÷íåé üôé ôéò ÷ñçóéìïðïé-

ïýóáí ãéá ôñïöÞ üðùò êáé óÞìåñá.

Óôçí Êíùóü âñÝèçêáí ðéíáêßäåò ôçò Ãñáì-

ìéêÞò Â ðïõ äåß÷íïõí ôçí ðáñáãùãÞ ëáäéïý

êáèþò êáé ðïëëÝò ðáñáóôÜóåéò ðïõ äåß÷íïõí

ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò.

¸ôóé ôï åõëïãçìÝíï áðü ôïõò Èåïýò äÝ-

íôñï ôçò åëéÜò ìå ôï ëÜäé ôïõ öÝñíåé êïíôÜ

ôïõò ëáïýò ðïõ êáôïéêïýí ãýñù áðü ôç Ìå-

óüãåéï èÜëáóóá, üðïõ áíáðôýóóïíôáé óðïõäáßïé ðïëéôéóìïß.

Ï ¼ìçñïò ìáò ëÝåé ðùò ï ÏäõóóÝáò âãÞêå íáõáãüò óôï íçóß ôùí Öáé-

Üêùí, ôç óçìåñéíÞ ÊÝñêõñá, ó’ Ýíá äÜóïò áðü Üãñéåò êáé Þìåñåò åëéÝò.

Óôïõò Ïëõìðéáêïýò áãþíåò ï Êüôéíïò ðïõ Ýöôéá÷íáí

ôá óôåöÜíéá ôùí áèëçôþí Þôáí áðü áãñéåëéÜ. Óôá ÐáíáèÞíáéá ôç ãéïñôÞ

ðïõ ãéíüôáí ðñïò ôéìÞí ôçò èåÜò ÁèçíÜò, ïé

íéêçôÝò Ýðáéñíáí ôï âñáâåßï, ëÜäé åëéÜò.

Áêüìç ï ÇñáêëÞò ëÝíå üôé öýôåøå ôçí åëéÜ

óôçí Ïëõìðßá, üôáí ãýñéóå áðü ôç ÷þñá ôùí

Õðåñâïñåßùí, üðïõ åß÷å ðÜåé íá êõ-

íçãÞóåé ôï åëÜöé ôçò èåÜò ¢ñôå-

ìçò. Áðü êëùíÜñé åëéÜò Ýöôéáîå êáé

ôï ðåñßöçìï ñüðáëü ôïõ.

Ïé Ëáôßíïé áðïêáëïýóáí Öáôßíï ôçí áãñéåëéÜ ðïõ ìåôÜ ôï

êüøéìü ôçò îáíáöýôñùóå.

Ôá êáñÜâéá ôùí Ìéíùéôþí ðïõ ôáîßäåõáí ó’

üëç ôç Ìåóüãåéï èÜëáóóá Ýðáéñíáí ÷éëéÜäåò áã-

ãåßá ìå ëÜäé êáé ôá áíôÜëëáóóáí ìå Üëëá ðñïú-

üíôá.

ãêñéæïðñÜóéíï öýëëïñéãìÝíï óôï ÐÝëáãï!!

ÉäåïãñÜììá-ôá ÃñáììéêÞò Â´

ãñáöÞò


70

Óô’ áñ÷áßá ÷ñüíéá ïé Üíèñùðïé ÷ñçóéìïðïéïýóáí ôï

ëÜäé ìå ðïëëïýò ôñüðïõò. Ðñþôá áð’ üëá óôï êáèçìåñé-

íü ôïõò öáãçôü, áêüìç èåñÜðåõáí áóèÝíåéåò êáé Ýöôéá-

÷íáí Ýíá åßäïò áëïéöÞò áðü ëÜäé åëéÜò ðïõ ðßóôåõáí üôé

åß÷å èáõìáôïõñãÝò éäéüôçôåò ãéá ôï óþìá.

Ïé áñ÷áßïé Ýëëçíåò êáé ïé Ñùìáßïé Üëåéöáí ôïõò ìõò

ôïõò ìå ëÜäé ãéá íá ôïõò äéáôçñïýí åëáóôéêïýò. Åðßóçò

óõ÷íÜ ãéá í’ áíáêïõößóïõí ôïí ðïíïêÝöáëï Ýêáíáí ìá-

óÜæ ìå ëÜäé.

«Ç Áöñïäßôç ìå ôçíèáõìáôïõñãÞ áëïéöÞ ïìïñöéÜò».

«Ïé áèëçôÝò áëåßöïõí ôï

óþìá ìå ëÜäé».

¼ôáí ï ÏäõóóÝáò âãÞêå íáõáãüò êáé óõíáíôÞèçêå ìå ôç ÍáõóéêÜ ï ¼ìçñïò

ãñÜöåé: «Äßðëá ôïõ áðüèåóáí ôá ñïý÷á ôï ðáíùöüñé êáé ÷éôþíá, êáé óå ìéá ëÞ-

êõèï ÷ñõóÞ ôïõ äßíïõí ëÜäé ëéðáñü. (óôß÷ïé 263-264)

{ÏÄÕÓÓÅÉÁ ñáøùäßá æ}

«ÏäõóóÝáò êáéÍáõóéêÜ»

71


Óôï íçóß ôùí ÖáéÜêùí – ôç óçìåñéíÞ ÊÝñêõñá – ç åëéÜ ôï éåñü äÝíôñï ôçò ÁèçíÜò êáë-

ëéåñãåßôáé áðü ôçí åðï÷Þ ôïõ ÏìÞñïõ.

…..Îåêßíçóå íá âñåé ôï äÜóïò, ôï âñÞêå ðëÜé óôïí ðïôáìü øçëÜ óå îÜãíáíôï. Ôñýðù-

óå åêåß êÜôù áðü èÜìíá äßäõìá, åëéÜ êé áãñßëé ðïõ îåöýôñùíáí ìáæß. (óôß÷ïé 531-533)

{ÏÄÕÓÓÅÉÁ ñáøùäßá æ}

Óôá íåüôåñá ÷ñüíéá öõôåýôçêáí

ðïëëÝò åëéÝò áðü ôïõò Åíåôïýò.

Óôçí ÊÝñêõñá êáëëéåñãåßôáé ç ëéáíï-

ëéÜ. Ôï ìÜæåìá ôïõ åëáéüêáñðïõ áñ÷ß-

æåé ôï ÓåðôÝìâñç, óõíå÷ßæåôáé ôçí Üíïé-

îç êáé óôáìáôÜ óôéò áñ÷Ýò ôïõ êáëïêáéñéïý

Óôçí ÊÝñêõñá ïé åëéÝò åßíáé øçëÝò. Ãéá íá óêïôþóïõí ôï ìéêñüâéï ðïõ ôéò êáôáóôñÝ-

öåé, ôï äÜêï, ñáíôßæïõí ìå áåñïðëÜíï. ¼ìùò åðåéäÞ áõôüò ï ôñüðïò êáôáðïëÝìçóçò

ôïõ äÜêïõ Þôáí âëáâåñüò ãéá ôçí õãåßá ôùí áíèñþðùí, ãßíïíôáé ðñïóðÜèåéåò íá âñå-

èïýí Üëëïé ôñüðïé êáôáðüëåìçóÞò ôïõ.

ÄÞìçôñá ÔÜñáíôïõ - Âáóßëçò Èýìçò

«¼ôáí ï ÏäõóóÝáò öôÜíåé óôï íçóß ôùí ÖáéÜêùí».


72

Ôï ðáëéü åëáéïôñéâåßï

Áöïý ìÜæåõáí ôïí êáñðü ôçò

åëéÜò ôïí ðÞãáéíáí óôï åëáéïôñéâåßï,

ðïõ Þôáí Ýíá õðåñõøùìÝíï áëþíé êôé-

óìÝíï ìå 3 Þ 2 ðÝôñéíá ëéèÜñéá. ÕðÞñ-

÷å Ýíá ÷ïíôñü îýëï óôç ìÝóç óôåñå-

ùìÝíï ì’ Ýíá Üëëï óáí óôáõñüò, ðïõ

Ýâãáéíå ëßãï ðñïò ôá Ýîù êáé ó’ áõôü

Ýäåíáí ôï Üëïãï ìå äåñìÜôéíåò æþíåò

ãéá íá ãõñßæåé ôá ëéèÜñéá.

¼ôáí ïé åëéÝò ãßíïíôáí ðïëôüò, ôï

Ýâáæáí ìÝóá óôéò óöõñßäåò êé Ýðåé-

ôá ôéò ôïðïèåôïýóáí ôç ìéá ðÜíù

óôçí Üëëç ãéá íá ôéò óôýøïõí. ¸ñé-

÷íáí âñáóôü íåñü êáé ìáæß ìå ôï ëÜäé

Ýðåöôå ó’ Ýíá âáñÝëé ÷ùìÝíï óôç ãç

ðïõ ëåãüôáí êáôùëÜâñé. Ôï ëÜäé Ýìå-

íå ðÜíù áðü ôï íåñü, åíþ óôéò óöõñß-

äåò Ýìåíáí ôá ëéüóôá ðïõ ôá ÷ñçóéìï-

ðïéïýóáí, ãéá í’ áíÜâïõí öùôéÜ Þ ãéá

öáãçôü óôá ãïõñïýíéá.

(óõíÝíôåõîç áðü ôïí ðáððïý ôçò

¢ííáò Ðñßöôç, Óðýñï Ðñßöôç).

Óô’ áñ÷áßá ÷ñüíéá ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò ãéíüôáí ìå ñÜâäé-

óìá, ôñüðï ðïõ óå ðïëëÝò ðåñéï÷Ýò ÷ñçóéìïðïéïýí êáé óÞ-

ìåñá ãéá íá ìáæÝøïõí ôïí êáñðü.

ìÜæåìá åëéÜò óôá íåüôåñá ÷ñüíéá

(åéêüíá áðü áñ÷áßá áããåßá)

öù

ôïãñ

áö

ßåò:

ÁëÝ

îáíä

ñï

ò Ê

áíô

áñ

Ýëç

ò

73


ÅðéóêåöôÞêáìå ìå ôçí ôÜîç óôá íüôéá

ôçò ÊÝñêõñáò, óôï ÷ùñéü ÊïõóðÜäåò, ôï

åëáéïôñéâåßï ôïõ Êõñßïõ Ðëáóêáóïâßôç

ÁñìÜíäïõ ï ïðïßïò ðñüèõìá äÝ÷ôçêå íá

åîçãÞóåé óôá ðáéäéÜ ôïí ôñüðï ðïõ ðá-

ñÜãåôáé ôï ëÜäé. Åßíáé äéáöïñåôéêü áðü

ôá ðáëéÜ åëáéïôñéâåßá üðïõ åß÷áí ìéá Þ äýï

ìõëüðåôñåò ðïõ ðåñéóôñÝöïíôáí óå ìßá

ðÝôñéíç ëåêÜíç. Ç êßíçóç ôïõ ìýëïõ ãé-

íüôáí åßôå ìå ôá ÷Ýñéá, åßôå ìå æþá Þ ìå

ôç äýíáìç ôïõ íåñïý. Óôï óçìåñéíü åëáé-

ïôñéâåßï ôá ðÜíôá êéíïýíôáé ìå ìç÷áíÝò.

Ïé åëéÝò áäåéÜæïíôáé åäþ (o êýñéïò Áíôþíçò Ðëáóêáóïâßôçò åîçãåß óôá ðáéäéÜ ðùò

êáèáñßæïíôáé ïé åëéÝò)

ãéá í’ áíåâïýí óôç óõíÝ÷åéá ìå ôï åéäéêü ìç÷Üíçìá êáé íá êáèáñéóôïýí áðü ôá ëéüöõëëá.

ÖèÜíïíôáò ó’ áõôü ôï äï÷åßï ðëÝíïíôáé ìå íåñü ãéá íá êáèáñéóôïýí áðü äéÜöïñåò âñùìéÝò (ð.÷. ÷þìá).

¾óôåñá áðü ëßãï áñ÷ßæåé íá ôñÝ÷åé ôï ëÜäé ìå ôï ÷ñõóïêßôñéíï ÷ñþìá ôïõ.


74

Óôï ðéåóôÞñéï ç åëéÜ Ý÷åé ãßíåé ðïëôüò ÁìÝóùò ìåôÜ ôá ðáéäéÜ èá ôïãåõôïýí ìå öñÝóêï øùìß.

Ôá ôñßá åõëïãçìÝíá áðü ôïõò èåïýò

õëéêÜ, áéþíåò ôþñá ôñÝöïõí ôïõò ëá-

ïýò ðïõ æïõí ãýñù áðü ôç Ìåóüãåéï

èÜëáóóá. ÓÞìåñá üëïò ï êüóìïò ãíù-

ñßæåé ðùò ç ÌåóïãåéáêÞ äßáéôá åßíáé ç

êáëýôåñç ãéá üðïéïí Üíèñùðï èÝëåé íá

Ý÷åé ãåñÞ êáñäéÜ êáé êáëÞ õãåßá.

Ôï êýñéï öáãçôü ôùí ðáéäéþí ðñéí

áðü ÷ñüíéá áëëÜ êáé óÞìåñá Þôáí øùìß

êáé ëÜäé. ÐïëëÝò öïñÝò Üëåéöáí ôç

öÝôá ôïõò êáé ìå íôïìÜôá öñÝóêéá êáé

ñßãáíç êáé ôï Ýôñùãáí ôï äéÜëåéììá óôï

ó÷ïëåßï ìáæß ìå åëéÝò. ¸ôñùãáí áêüìç

øùìß ëÜäé êáé æÜ÷áñç.

Óôá êáëýôåñá åóôéáôüñéá ôùí Áìå-

ñéêáíþí óÞìåñá áíôß ãéá âïýôõñï óåñ-

âßñïõí ëÜäé åëéÜò ó’ Ýíá ðéÜôï ìå öñÝ-

óêï øùìß.

¼ìùò óÞìåñá ðïõ ôá ðáéäéÜ åðçñå-

áóìÝíá áðü ôéò äéáöçìßóåéò ôñÝöïíôáé

ìå óêïõðßäéá, áò ôá âïçèÞóïõìå íá áë-

ëÜîïõí óõíÞèåéåò üóï êé áí åßíáé äý-

óêïëï.

Ôï ëÜäé áêüìç ôï ÷ñçóéìïðïéïý-

óáí ãéá íá äéáôçñïýí ôñüöéìá üôáí äåí

õðÞñ÷å çëåêôñéêü ñåýìá êáé ïé Üíèñù-

ðïé äåí åß÷áí øõãåßï.

Ãéá íá Ý÷ïõí öñÝóêéá íôïìÜôá ôï

÷åéìþíá êáé íá ôç âÜæïõí óôá öáãçôÜ

ôçí Ýêïâáí öÝôåò, ôçí áëÜôéæáí êáé ôçí

Üöçíáí óôïí Þëéï íá ìáñáèåß. ¾óôåñá

ôçí Ýâáæáí ó’ Ýíá äï÷åßï ìå ëÜäé êáé ôç

äéáôçñïýóáí üëï ôï ÷åéìþíá. Ôï Ýêá-

íáí êáé ìå ôïí ðïëôü íôïìÜôáò. Ìå ôïí

ßäéï ôñüðï Ýöôéá÷íáí ëáäïôýñé. ¸ðáéñ-

íáí ôõñß öÝôá, ôï îÝñáéíáí óôïí Þëéï êé

ýóôåñá óå äï÷åßï ìå ëÜäé ôï êñáôïý-

óáí Ýôóé ãéá êáéñü.

Ôï ßäéï ãéíüôáí ìå üëá ôá ðáóôÜ øÜ-

ñéá (ãáýñï, ëáêÝñäá, óáñäÝëëá).

Ï óßôïò, ï ïßíïò êáé ôï Ýëáéïí

ÄÞìçô

ñá

Äéü

íõóï

ò

ÁèçíÜ

75


Ôüôå

Ôï ëÜäé ôï ÷ñçóéìïðïé-

ïýóáí áðü ôá áñ÷áßá ÷ñü-

íéá ãéá íá èåñáðåýïõí äéÜ-

öïñåò áññþóôéåò. ¸öôéá-

÷íáí áëïéöÝò ëáäéïý ìå âü-

ôáíá, ðïõ èåñÜðåõáí ôïí ðõñåôü, ôéò

öëåãìïíÝò, ôá ðñïâëÞìáôá ôïõ äÝñ-

ìáôïò ôïõò ðüíïõò ôçò êïéëéÜò êáé

ôùí áõôéþí.

Ïé áèëçôÝò óôçí áñ÷áéüôçôá ðñéí

ìðïõí óôá ãõìíáóôÞñéá Ýôñéâáí ôï

óþìá ôïõò ìå ëÜäé, ãéá íá ôïíþóïõí

ôïõò ìõò êáé íá ðñïóôáôåõôïýí áðü

ôï êñýï.

ÓÞìåñá

ÆÝóôáéíáí óôï ôçãÜíé ëÜäé ìå ìáë-

ëß êáé êüêêéíï ðéðÝñé êáé ôï Ýâáæáí óôï

óôÞèïò ãéá ôá êñõþìáôá.

Æåóôü ëÜäé áðü ôï êáíôÞëé Ýâáæáí

óô’ áõôéÜ üôáí ðïíïýóáí. ¢ëåéöáí ôá

ðüäéá ôïõò ìå ðõñçíÝëáéï üóïé Ýðá-

ó÷áí áðü ñåõìáôéóìïýò.

(Âáóßëçò Èýìçò)

Ôï ëÜäé ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí áêüìç

óáí öÜñìáêï ãéá ôï óôïìÜ÷é êáé ôá ôñá-

âÞãìáôá (ð.÷. óôï ÷Ýñé).

(ÄÞìçôñá ÔÜñáíôïõ)

ËÜäé ìå ÷áìïìÞëé ôï æÝóôáéíáí ó’ Ýíá

ôçãÜíé, ôï Üöçíáí ëßãï íá êñõþóåé êáé

ôï Ýâáæáí ó’ Ýíá ìáíôÞëé êé üôáí ðïíïý-

óå ï ëáéìüò ôï Ýäåíáí ãýñù ôïõ ôç íý-

÷ôá êáé ôçí Üëëç ìÝñá ãßíïíôáí êáëÜ.

(ÂÜóéá Áóðéþôç)

¸âáæáí ëÜäé óôá äõóêïßëéá ìùñÜ.

¼ôáí ðÜèáéíáí äçëçôçñßáóç ôïõò Ýäé-

íáí ëÜäé ãéá íá êÜíïõí åìåôü.

(ÄÞìçôñá Óðßíïõëá)

Ãéá èëÜóåéò, ôóéìðÞìáôá, ìåëáíéÜ-

óìáôá, Ýôñéâáí ôïõò áíèñþðïõò ìå

ëÜäé.

(ÓôÜèçò ÌðïíôÞò)

Ïé áèëçôÝò Ýâáæáí ëÜäé óôá ðüäéá

ôïõò ãéá íá äõíáìþóïõí ïé ìõò.

(ÄÞìçôñá ÔÜñáíôïõ)

¸öôéá÷íáí åðéäÝóìïõò ìå ëÜäé ãéá

ôï óôñáìðïýëçãìá. Ìå ëÜäé Ýâãáæáí

åýêïëá ôá áãêÜèéá áðü ôá öõôÜ êáé

ôïõò á÷éíïýò.

(ÁëÝîáíäñïò ÊáíôáñÝëçò)

ÈåñáðåõôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ ëáäéïý

«Óôá ÐáíáèÞíáéá ôï ëÜäé åëéÜò Þôáí ôï

Ýðáèëï ôùí íéêçôþí»

«Ïé áèëçôÝò óôçí áñ÷áéüôçôá êáèÜ-

ñéæáí ôï óþìá ôïõò ðñéí áðü ôï ëïõôñü, ãéá íá áöáéñÝóïõí

ôç ëáäùìÝíç Üììï.»


76

ÊáëëùðéóôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ ëáäéïý

Ïé ãõíáßêåò Ýâáæáí áñùìáôé-

êü ëÜäé óôï óþìá ôïõò ãéá õãåßá êáé

ïìïñöéÜ.

(ÁëÝîáíäñïò ÊáíôáñÝëçò)

¸âáæáí ïé ãõíáßêåò ÷ëéáñü ëÜäé

óôá ìáëëéÜ ôïõò, ôá ôýëéãáí ìå ìéá

ðåôóÝôá ãéá ìßá þñá êé ýóôåñá ëïý-

æïíôáí êáíïíéêÜ. ¸ôóé ôá ìáëëéÜ áðï-

êôïýóáí ëÜìøç êáé äýíáìç.


Âïõôïýóáí ôéò êôÝíåò óôï ëÜäé êáé

÷ôÝíéæáí ôá ìáëëéÜ ãéá íá ãõáëß-

æïõí. Ìåßãìá ëåìïíéïý êáé ëá-

äéïý, ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá

ôéò ñõôßäåò.

Öùôéóìüò

Ôï ëÜäé ôï ÷ñçóéìïðïéïý-

óáí ðáëéüôåñá ðïõ äåí õðÞñ-

÷å çëåêôñéêü ãéá öùôéóìü.

¢íáâáí ôï ëõ÷íÜñé ðïõ Ýêáéãå

ôï öõôßëé.

(ÁëåîÜíäñá Ìáõñßêç)

¸èéìá

Ôï ëÜäé ÷ñçóéìïðïéåßôáé áðü ôïí

ðáðÜ óôï ìõóôÞñéï ôïõ âáðôßóìáôïò.

(ÄÞìçôñá Óðßíïõëá)

ËÜäé ÷ñçóéìïðïéïýí êáé óôï 14 ìõ-

óôÞñéï ôïõ åõ÷åëáßïõ.

Ôçí ÊõñéáêÞ ôùí ÂáÀùí Ýöôéá÷íáí

âÜãéá áðü êëùíÜñéá åëéÜò êáé ìå ëÜäé

áíÜâïõí ôá êáíôÞëéá ôùí åêêëçóéþí

êáé óôï åéêïíïóôÜóé ôùí óðéôéþí.

ÊÜèå ÷ñüíï, üôáí ìÜæåõáí ôïí êáñ-

ðü ôçò åëéÜò öþíáæáí ôïí ðáðÜ íá êÜ-

íåé áãéáóìü ãéá íá Ý÷ïõí êáëÞ óïäåéÜ.

(ÓôÜèçò ÌðïíôÞò)

ÁËËÅÓ ×ÑÇÓÅÉÓ

¼ôáí Ýöôéá÷íáí ôï êáéíïýñãéï

êñáóß ãéá íá ìçí ðáßñíåé áÝñá êáé îé-

íßæåé, óôçí êïñõöÞ áðü ôá âáñÝ-

ëéá Þ áðü ôéò íôáìéôæÜíåò âÜ-

æáíå ëÜäé.

(ÄÜöíç ÑÝâç)

¸öôéá÷íáí óáðïýíé áðü

ëÜäé åëéÜò êáé ì’ áõôü Ýðëå-

íáí ôá ñïý÷á ôïõò êáé ëïýæï-

íôáí.

ÐÁÑÏÉÌÉÅÓ

Ç êáëÞ íïéêïêõñÜ ìå ôï

ëÜäé áíÜâåé óôéÜ. [Ôï Ýëåãáí áñ-

íçôéêÜ ãéá ôéò ãõíáßêåò ðïõ äåí öñüíôé-

æáí íá Ý÷ïõí ðñïóÜíáììá (ëåðôÜ îýëá

äçëáäÞ) ãéá í’ áíÜøïõí öùôéÜ êáé ÷ñç-

óéìïðïéïýóáí ôï ðïëýôéìï ëÜäé].

ÈåñáðåõôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ ëáäéïý

¼ôáí Ýöôéá÷íáí ôï êáéíïýñãéï

êñáóß ãéá íá ìçí ðáßñíåé áÝñá êáé îé-

íßæåé, óôçí êïñõöÞ áðü ôá âáñÝ-

ëéá Þ áðü ôéò íôáìéôæÜíåò âÜ-

æáíå ëÜäé.

ëÜäé áíÜâåé óôéÜ. [Ôï Ýëåãáí áñ-

æïíôáí êáíïíéêÜ. ¸ôóé ôá ìáëëéÜ áðï-


Âïõôïýóáí ôéò êôÝíåò óôï ëÜäé êáé

÷ôÝíéæáí ôá ìáëëéÜ ãéá íá ãõáëß-

æïõí. Ìåßãìá ëåìïíéïý êáé ëá-

äéïý, ôï ÷ñçóéìïðïéïýóáí ãéá

Ôï ëÜäé ôï ÷ñçóéìïðïéïý-

óáí ðáëéüôåñá ðïõ äåí õðÞñ-

÷å çëåêôñéêü ãéá öùôéóìü.

¢íáâáí ôï ëõ÷íÜñé ðïõ Ýêáéãå

(ÁëåîÜíäñá Ìáõñßêç)

77


Ôï ëÜäé ëïéðüí ôï ÷ñç-

óéìïðïéïýóáí óôá öáãç-

ôÜ, óôá ãëõêÜ êáé óôéò

óáëÜôåò ôïõò. Ôá ðáéäéÜ

Ýöôéáîáí ìéá ðáñáäïóéá-

êÞ óáëÜôá ðïõ óõíçèßæå-

ôáé íá öôéÜ÷íïõí óå ðïë-

ëÜ ÷ùñéÜ ôçò ÊÝñêõñáò,

óáí åðéäüñðéï ýóôåñá

áðü Ýíá êáëü öáãçôü.

ÐïñôïêÜëé óáëÜôá

ÕëéêÜ: ÐïñôïêÜëé óáëÜôá, êñáóß ìáýñï îçñü,

áëÜôé, ëÜäé êáé ðéðÝñé êüêêéíï.

ÅêôÝëåóç: Êáèáñßæïõìå ôá ðïñôïêÜëéá êáé ôá

êüâïõìå ìå ôï ìá÷áßñé óå ìéêñÜ óôñïããõëÜ êïì-

ìÜôéá. Ôá ðåñé÷ýíïõìå ìå ëÜäé, ëßãï êñáóß, áëÜ-

ôé êáé ðéðÝñé.

ÐñïóèÝôïõí áêüìç êáé åëéÝò.

Ìðïñïýìå áí èÝëïõìå íá ìçí êáèáñßóïõìå

áðü ôç öëïýäá ôï ðïñôïêÜëé, áëëÜ íá ôï ðëý-

íïõìå êáëÜ êáé íá ôï êüøïõìå óôá ôÝóóåñá Þ

ïêôþ êïììÜôéá.

Ôá ôïðïèåôïýìå óå ìßá ðéáôÝëá êáé ôá ðåñé÷ý-

íïõìå ìå ôá ðáñáðÜíù õëéêÜ. Áí èÝëïõìå ìðï-

ñïýìå íá áíôéêáôáóôÞóïõìå ôï êñáóß ìå ëéêÝñ

êïõì-êïõÜô.

Óõíçèßæåôáé áêüìç íá ôçí ôñþíå êáé ìå øùìß.


78

¸íá áêüìç ðïëý óõ-

íçèéóìÝíï ãëýêéóìá ðïõ

Ýöôéá÷íáí ïé êÜôïéêïé

ôçò ÊÝñêõñáò êõñßùò

óå åðï÷Ýò äýóêïëåò êáé

öôù÷Ýò Þôáí ïé ðéôïðïý-

ëåò Þ ôæáëÝôéá üðùò áë-

ëéþò ëÝãïíôáé.

ÌïéÜæåé ëéãÜêé ìå ôç-

ãáíßôá áëëÜ äåí ÷ñåéÜæå-

ôáé ìáãéÜ êáé åßíáé ðïëý

åýêïëï íá ôï öôéÜîåé êá-

íåßò. ¸ôóé ôá ðáéäéÜ êáé

ôùí äýï ôìçìÜôùí äåí

äõóêïëåýôçêáí êáèü-

ëïõ íá ôá öôéÜîïõí.

ÔæáëÝôéá

ÕëéêÜ: áëåýñé ëåõêü êáé êáëáìðïêÜëåõñï. 12 êïõôá-

ëéÝò ëåõêü êáé óõíÞèùò äéðëÜóéá ðïóüôçôá êáëáìðï-

êÜëåõñïõ, íåñü üóï ðÜñåé, ëßãï áëÜôé, óôáößäåò, 1

áõãü, æÜ÷áñç Ü÷íç, ëÜäé ãéá ôï ôçãÜíéóìá

ÅêôÝëåóç: Ñß÷íïõìå óå ìéá ëåêÜíç ôï êáëáìðïêßóéï

áëåýñé êáé óôç óõíÝ÷åéá ôï ëåõêü. ÐñïóèÝôïõìå ôçí

ðïóüôçôá ôïõ íåñïý ðïõ ÷ñåéÜæåôáé Ýôóé þóôå íá ãß-

íåé ìéá ðá÷ýññåõóôç êñÝìá. Ñß÷íïõìå ôï áëÜôé êáé

ôï áõãü êé áíáêáôåýïõìå ðïëý êáëÜ. Óôï ôÝëïò ðñï-

áéñåôéêÜ ñß÷íïõìå ôéò óôáößäåò.

Ñß÷íïõìå ìðüëéêï ëÜäé óôï ôçãÜíé íá êÜøåé êáé ì’

Ýíá êïõôÜëé ñß÷íïõìå ôï ìåßãìá. Áöïý ôçãáíéóôïýí

ôá ôæáëÝôéá ôá âÜæïõìå óå ðéáôÝëá êáé ôá ðáóðáëß-

æïõìå ìå æÜ÷áñç Ü÷íç. (ôï áõãü êáé ç óôáößäá åßíáé

ðñïáéñåôéêÜ).

79


Ç ÊåñêõñáúêÞ êïõæßíá êáé êõñßùò ç êïõæßíá ôùí ÷ùñéþí Ý÷åé ðïëëÝò óõíôáãÝò ðïõ åß-

íáé áðëÝò êáé íüóôéìåò êé Ý÷ïõí óáí âÜóç ôï ëÜäé.

Ôá ðáéäéÜ åñãÜóôçêáí ìå ðïëëÞ ÷áñÜ ãé áõôü ôï óêïðü êáé ìáò Ýöåñáí áñêåôÝò óõ-

íôáãÝò ðïõ èá ôéò äåßôå ðéï êÜôù.

Ìðáêáëéáñüðéôá

ÕëéêÜ: ½ êéëü ìðáêáëéÜñïò îáñìõñéóìÝíïò, 4-5 áõãÜ, ëßãï ñýæé, 1 ðáôÜôá, 1 êñåììýäé øé-

ëïêïììÝíï, ëßãï áëåýñé, áëÜôé, ðéðÝñé ½ êïýðá åëáéüëáäï

ÅêôÝëåóç: Îáñìõñßæïõìå ôïí ìðáêáëéÜñï áðü ôá äýï ðñïçãïýìåíá âñÜäéá. Óôç óõíÝ-

÷åéá âñÜæïõìå ãéá ëßãï üëá ôá õëéêÜ ìáæß êáé óôï ôÝëïò ñß÷íù ôá áõãÜ. Ñß÷íù üëá ôá õëé-

êÜ óôï ôáøß êáé øÞíù ôçí ðßôá ãéá 35´ óôïõò 1800 C.

ÓåëëÜ ÅëåÜíá

ÓôñáðáôóÜäá

ÕëéêÜ: ðáôÜôåò, ëÜäé, áëÜôé, áõãÜ

ÅêôÝëåóç: Ôçãáíßæù óôï åëáéüëáäï ôéò ðáôÜôåò êïììÝíåò óå ñïäÝëåò. ×ôõðÜù ô’ áõãÜ

ó’ Ýíá ðéÜôï êé üôáí ïé ðáôÜôåò åßíáé Ýôïéìåò ôéò ðåñé÷ýíù ìå ô’ áõãÜ ôá ÷ôõðçìÝíá êáé

ãßíïíôáé Ýíá ìåßãìá. ÔÝëïò ñß÷íù áëÜôé, êáôÜ ðñïôßìçóç ÷ïíôñü. Óåñâßñïõìå ìå êñáóß Þ

ìðýñá.

Ðïñðåôüíé

ÕëéêÜ: 650 ãñáì. êéìÜ, 2 êïõôáëÜêéá ôóáãéïý êïöôÜ áëÜôé, ðéðÝñé, ëÜäé, 2 öÝôåò øùìß, 1

áõãü, 5 âñáóôÜ áõãÜ, ìáúíôáíü, 4 íôïìÜôåò ìÝôñéåò.

ÅêôÝëåóç: Áíáìéãíýïõìå ôïí êéìÜ, ôï áëÜôé, ðéðÝñé, 2 êïõôáëéÝò ëÜäé, ôï øùìß áöïý ôï

ìïõóêÝøïõìå ìå ô’ áõãü. Äïõëåýïõìå ôï ìßãìá êáëÜ êáé ôï ðáôÜìå ðÜíù óå õãñü. Ëá-

äü÷áñôï óå ó÷Þìá ïñèïãþíéï. Ðáóðáëßæïõìå ôçí åðéöÜíåéá ìå øéëïêïììÝíï ìáúíôáíü

êáé âÜæïõìå êáôÜ ìÞêïò óôç óåéñÜ ô’ áõãÜ. Ôï ôõëßãïõìå óå ñïëü êáé ôï âÜæïõìå óå ôáøß

áëåéììÝíï ìå ëÜäé. Ðåñé÷ýíïõìå ðÜíù ëßãï ëÜäé êáé ôï øÞíïõìå ½ þñá. Ôñßâïõìå ôéò

íôïìÜôåò êáé ðñïóèÝôïõìå óôïí ðïëôü ëßãï áëÜôé êáé æÜ÷áñç. Ñß÷íïõìå ôç íôïìÜôá óôï

ñïëü êáé ôï áöÞíïõìå íá øçèåß óå ìÝôñéï öïýñíï ãéá 1 þñá ðåñßðïõ.

Ìáñßá Ôñßáíôïõ


80

Ðëåìüíá

ÂñÜæïõìå ôçí ðëåìüíá ìå íåñü êáé ôçí îáöñßæïõìå êáëÜ. Óôï ìÝóï ôïõ âñáóßìáôïò ñß-

÷íïõìå öëïýäåò áðü ëåìüíé, äáöíüöõëëá, óÝëéíï, êñåììýäé, íôïìÜôåò, áëÜôé êáé ðéðå-

ñéÝò êáöôåñÝò. ¼ôáí ðéåé üëï ôï æïõìß, ñß÷íïõìå óôõììÝíï ëåìüíé, ëÜäé êáé êïêêéíïðß-

ðåñï.

Óðýñïò Ðáíôåëéüò

ÐïõëÝíôá

ÕëéêÜ: êáëáìðïêÜëåõñï 12 êïõôáëéÝò, íåñü, áëÜôé 1 ðñÝæá, óôá-

ößäåò, ëÜäé 3 êïõôáëéÝò

ÅêôÝëåóç: Óå ìéêñÞ âáèéÜ êáôóáñüëá âÜæïõìå íåñü ùò ôç ìÝóç.

ÐñïóèÝôïõìå ôï ëÜäé êáé ôï áëÜôé. Ìüëéò æåóôÜíåé åëáöñÜ (÷ëé-

áñü) ñß÷íïõìå êïõôáëéÜ-êïõôáëéÜ ôï áëåýñé áíáêáôåýïíôáò óõ-

íå÷þò ìå îýëéíï êïõôÜëé íá ìç óâùëéÜóåé. ÁöÞíïõìå íá âñÜóåé

ùóüôïõ ðÞîåé êáé ðñïóèÝôïõìå ëßãåò ìáýñåò óôáößäåò. Óåñâßñïõìå óå ìåãÜëï ñç÷ü ðéÜ-

ôï.

ÐÝðç ÈåìÜ

Ìðáñìðáñüðéôá

900 ãñáì. êáëáìðïêÜëåõñï, ôï âñÜæïõìå ìå íåñü, ëßãï ëÜäé, áëÜôé êáé 100 ãñáì. æÜ-

÷áñç ìÝ÷ñé ðïõ íá îåêïëëÜåé áðü ôéò Üêñåò ôçò êáôóáñüëáò. ÌåôÜ áðïóýñïõìå áðü

ôçí öùôéÜ êáé ðñïóèÝôïõìå óôáößäá Üóðñç, êáñýäéá, áìýãäáëá Üóðñá, êáíÝëëá îýóìá

áðü ðïñôïêÜëé êáé ëåìüíé. Áëåßöïõìå ôç ëáìáñßíá ëÜäé, ñß÷íïõìå ôï ìßãìá êáé áëåßöïõ-

ìå ðÜëé ìå ëÜäé. ÓêåðÜæïõìå áðü ðÜíù ìå óïõóÜìé, Üóðñá áìýãäáëá êáé ôçí øÞíïõìå

óôï öïýñíï.

Óðýñïò Ðáíôåëéüò

Ìðïõóóïõëüôá

1 êéëü áëåýñé, 1 ½ ðïôÞñé æÜ÷áñç, 2 ðïôÞñéá ëÜäé, 1 ðïôÞñé ÷õìü ðïñôïêáëéïý, ìßá êïõ-

ôáëéÜ ôçò óïýðáò êáíÝëëá, 1 êïõôáëÜêé óüäá, áëÜôé. Åíþíïõìå üëá ôá õëéêÜ êáé óôï ôÝ-

ëïò ôï áëåýñé. ÐëÜèïõìå ðïëý ëåðôÜ êïñäüíéá êáé ôá äÝíïõìå èçëéÝò. Ôï ó÷Þìá ðñÝðåé

íá åßíáé ìéêñü. ØÞíïíôáé óå ìÝôñéï öïýñíï.

×ñéóôßíá Ðáíôåëéïý

Ìáõñßêç ÁëåîÜíäñá

Ãëõêü êïõì-êïõÜô

ÕëéêÜ: 1 êéëü êïõì-êïõÜô, 1 êéëü æÜ÷áñç, ÷õìü ëåìïíéïý

ÅêôÝëåóç: ÔñõðÜìå ìå ìéá âåëüíá ôá êïõì-êïõÜô óôáõñùôÜ êáé ôá âñÜæïõìå ãéá 5´ êáé

81


ôá óïõñþíïõìå. ÌåôÜ ôá âñÜæïõìå ìå ôï 1/3 ôçò æÜ÷áñçò êáé 5´. Åðáíáëáì-

âÜíïõìå ôï âñÜóéìï ôçí åðüìåíç êáé ôç ìåèåðüìåíç ìÝñá, ðñïóèÝôïíôáò

êÜèå öïñÜ áðü 1/3 ôçò æÜ÷áñçò. Óôï ôåëåõôáßï âñÜóéìï ðñïóèÝôïõìå ëßãï

÷õìü ëåìïíéïý.

Âáóßëçò Èýìçò

ÁõãÜ ìðÜíéï Ìáñßá

ÕëéêÜ: 2 áõãÜ, ëÜäé, áëÜôé, íåñü, ëåìüíé, ðéðÝñé

ÅêôÝëåóç: Óå ñç÷ü ôçãáíÜêé âÜæïõìå 2 äÜ÷ôõëá íåñü êáé ìüëéò ðÜñåé âñÜóç ñß÷íïõ-

ìå ìéá êïõôáëéÜ ôçò óïýðáò ëÜäé. ×áìçëþíïõìå ôç öùôéÜ êáé óðÜìå Ýíá-Ýíá ôá áõãÜ

óôï íåñü. Ñß÷íïõìå áðü ðÜíù áëÜôé êáé ðéðÝñé êé üôáí óößîåé ôï áóðñÜäé óôßâïõìå ëåìü-

íé (ðñïáéñåôéêÜ).

ÐáôÜôåò ìå èñïýìðé

ÕëéêÜ: 1 êéëü ðáôÜôåò, ½ êéëü íôïìÜôåò öñÝóêéåò, 2 êñåììýäéá, ëÜäé, áëÜôé, Èñïýìðé êáé

ðéðÝñé êüêêéíï

ÅêôÝëåóç: Óå êáôóáñüëá âñÜæïõìå ôï ëÜäé êáé ôóéãáñßæïõìå ôï êñåììýäé óå öÝôåò, ôçí

íôïìÜôá, ôï áëÜôé êáé ôï ðéðÝñé, ðñïóèÝôïõìå ôéò ðáôÜôåò êáé ôï áíÜëïãï íåñü þóôå íá

âñÜóïõí ïé ðáôÜôåò, áöÞíïõìå ôï ìßãìá íá óôýøåé êáé íá ìåßíåé ìå ôï ëÜäé ôïõ, áöïý

âãÜëïõìå ôçí êáôóáñüëá áðü ôç öùôéÜ ðáóðáëßæïõìå ìå èñïýìðé êáé óåñâßñïõìå, ôï

öáãçôü áõôü ôñþãåôáé êáé êñýï.

Ìáñßá Ôñßáíôïõ

ÔÁ ÃÉÁÔÑÏÓÏÖÉÁ ÔÇÓ ÃÉÁÃÉÁÓ

Ãéá åãêáýìáôá êáé ãéá ôï óýãêáìá ôùí ìùñþí

ÅôïéìÜóôå ôçí ðáñáêÜôù áëïéöÞ:

Ñßîôå 1 öëõôæáíÜêé ôïõ êáöÝ ëÜäé ó’

Ýíá ôçãÜíé êáé üôáí æåóôáèåß ðñüóèå-

óå Ýíá êïììÜôé – óáí êáñýäé – êáèá-

ñü êåñß ìÝëéóóáò. ÁíáêáôÝøôå ìÝ÷ñé

íá ëéþóåé ôï êåñß êáé áäåéÜóôå ôï ìßãìá

ó’ Ýíá êáèáñü ãõÜëéíï âáæÜêé.

Ãéá ùôßôéäá

ÓôáëÜîôå 1 óôáãüíá æåóôü ëÜäé óôï

áõôß.


82

Ãéá ãåñÜ ìáëëéÜ

ÖôéÜîôå Ýíá äõíáìùôéêü óáìðïõÜí ìå ìéá êïõôáëéÜ ôçò

óïýðáò åëáéüëáäï, ìéá êïõôáëéÜ ôñéììÝíï óáðïýíé Ìáó-

óáëßáò êé Ýíá êñüêï áõãïý.

Ãéá óðõñÜêéá

1/4 öëõôæÜíé åëáéüëáäï, 3 óôáãüíåò ëÜäé ëåâÜíôáò

ÁëÝîáíäñïò ÊáíôáñÝëçò

Ìáñßá

Ôñßáíôïõ

×ñõóÞ ìïõ åëéÜ ðïõ åßóáé ìáêñéÜ,

÷ñõóÞ ìïõ åëéÜ ðïõ, åßóáé ìáêñéÜ óå ìÝñç ðåäéíÜ.

Ôï ëÜäé êõëÜ êáé ôñÝ÷åé áñãÜ, óôçò ãçò ôçí êáñäéÜ.

Ôá öýëëá áíåìßæïõí åëåýèåñá óôïõ áíÝìïõ ôï ñõèìü.

Ï êáñðüò óôñþíåôáé óôç ãç.

Ôþñá ïé åëéÝò êõëïýí óôïõò óùëÞíåò.

Ôþñá ôï ëÜäé ôñÝ÷åé óáí ÷ñõóÜöé

ðïõ ìáò äßíåé õãåßá

êé ïëüêëçñç ç ãç, ãßíåôáé ìéá æåóôÞ áãêáëéÜ!

ðïßçìá ôïõ

Êùí/íïõ Óáââïõëßäç

Åäþ óôïí ßóêéï óïõ áðü êÜôù,

Þñèå ï ×ñéóôüò í’ áíáðáõôåß·

êé áêïýóôçêå ç ãëõêéÜ ëáëéÜ ôïõ,

ëßãï ðñïôïý ÍÁ ÓÔÁÕÑÙÈÅÉ!!!

ÊùóôÞò ÐáëáìÜò

83

Â´ ÌÅÑÏÓ: Íçðéáãùãåßá

ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÏ ËÁÊÙÍÙÍ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÉ: ÊÙÓÔÏÕËÁ ÖÙÔÅÉÍÇ ÊÁÊÏÕ ÅËÅÍÇ

Ïíüìáôá ìáèçôþí/ ôñéþí

ÓôñáâïñÜâäç ÅëåÜíá, Êïñáêéáíßôçò

Êùíóôáíôßíïò, Ìé÷áëÜ Áíáóôáóßá,

ÓôñáâïñÜâäçò ÓôÜèçò, ¢íèçò

ÁëÝîáíäñïò, ÖáêéïëÜò ÅëåõèÝñéïò,

ÌáêñÞ Óðõñéäïýëá, ÌáêñÞò Óðýñïò,

ÆçíéÜôç Ìáñßæá, Êïñáêéáíßôçò Ãéþñãïò,

Äáñáìïýóêïò Äéïíýóçò, Ìé÷áëÜ

Ñßá, ËïõêáíÜñç Åõñáéìßá, ÊáæéÜíç

áëåîÜíäñá, ÊáæéÜíçò Êßìùíáò, ÌÜëëåí

Ãéþñãïò, Áõëùíßôçò Óðýñïò

“...Ôé ìÝñá êé áõôÞ! Äå öôÜíåé ðïõ åß÷áìå ôá äéêÜ ìáò, îÝñåôå ðþò åßíáé íá åßóáé íÞðéï,

åß÷áìå êáé ôç Ìáñßá áðü «ôïí ÌÜêç ÅíæõìÜêç êáé ôç ìÜ÷ç óôï óôïìÜ÷é»! ¹ôáí ïëïöÜíå-

ñï ðùò ÷ñåéáæüôáí ôç âïÞèåéÜ ìáò! Ìáò ôï åßðå ç ãéá-

ãéÜ ôçò óôï êïõêëïèÝáôñï, áëëÜ ôï åßäáìå êé åìåßò êá-

èáñÜ! ÐÝñá áðü ôï üôé áññþóôçóå ìå ôá Ýôïéìá öá-

ãçôÜ ðïõ Ýôñùãå óôá öáóôöïõíôÜäéêá Þñèå êáé ï ãéá-

ôñüò ãéá íá äåé ôé Ý÷åé. Ç åðéóôÞìç Þôáí óáöÞò:

«Ãéá íá ãßíåéò ðéá êáëÜ

óôïð óôá Ýôïéìá ôá öáãçôÜ.

Áðü äù êáé óôï åîÞò

ðñÝðåé íá åßóáé óõíåðÞò.

Êáé êáëü èá åßíáé íá ôñáöåßò

ìå áãíÝò ôñïöÝò üóï ìðïñåßò.

ÐáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò øÜîå íá âñåéò

êáé íá åßóáé âÝâáéç ðùò èá ãéáôñåõôåßò»!

Äåí õðÞñ÷áí ðåñéèþñéá, Ýðñåðå íá ôç âïçèÞóïõìå. ÓõãêåíôñùèÞêáìå ëïéðüí íá

äïýìå ôé îÝñïõìå ãéá ôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ êáé íá ëýóïõìå ôéò áðïñßåò ìáò. ØÜîá-

ìå ãéá ðëçñïöïñßåò êáé üëá Üñ÷éóáí íá îåêáèáñßæïõí. Óôçí åðüìåíç óõíÜíôçóç öôéÜîá-

Νηπιαγωγείο Λακώνων


84

ìå êáé ôï ìåãÜëï «éóôüãñáììá» - Ýôóé ôï åßðáí ïé

êõñßåò ìáò- óôï ïðïßï õðÞñ÷áí üëá üóá ðñïôåß-

íáìå íá êÜíïõìå. ÌÜëéóôá æùãñáößóáìå êáé ôéò

ðñïôÜóåéò ìáò óå ìéêñÜ ÷áñôÜêéá êáé ôéò êïë-

ëÞóáìå óôéò áíôßóôïé÷åò èÝóåéò, ãéá íá îÝñïõìå

êÜèå öïñÜ, ðïõ ôï îáíáêïéôÜìå, ôé Ý÷ïõìå êÜ-

íåé êáé ôé Ý÷ïõìå áêüìç íá êÜíïõìå. Áöïý èáõ-

ìÜóáìå ôï äçìéïýñãçìÜ ìáò, ÷ùñéóôÞêáìå óå

ïìÜäåò ãéá íá áñ÷ßóïõìå ôç äïõëåéÜ!

ÅðåéäÞ üìùò äå èÝëïõìå íá óáò êïõñÜóïõ-

ìå ìå ðïëëÝò ëåðôïìÝñåéåò èá óôáèïýìå óôá óçìáíôéêüôåñá ãåãïíüôá! Åêôüò âÝâáéá

ðïõ øÜ÷íáìå üëï áõôü ôï äéÜóôçìá ãéá ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò êáé ñùôïýóáìå üðïéïí

âñßóêáìå «ëßãï» ìåãáëýôåñü ìáò, êÜíáìå êáé Üëëá ùñáßá ðñÜãìáôá. Ç 3ç ïìÜäá ëïéðüí

ìáãåßñåøå óôçí ôÜîç ìéá ðáñáäïóéáêÞ óõíôáãÞ. Äýóêïëç åðéëïãÞ, ãéáôß åß÷áìå óõãêå-

íôñþóåé áñêåôÝò óõíôáãÝò, ðïõ óáò ôéò äßíïõìå óôï ôÝëïò ôçò åñãáóßáò ìáò ìÞðùò èå-

ëÞóåôå íá ôéò äïêéìÜóåôå êé åóåßò. ÔåëéêÜ üëïé øÞöéóáí ãéá «ìáíÝóôñá êùëïìðßðåñç».

¸ðñåðå ðñþôá áð’ üëá íá ëÜâïõìå õð’ üøç ìáò ôéò ðñïôéìÞóåéò ìáò êáé, åöüóïí ôï

ìáêáñüíé åßíáé ç ëáôñåßá ìáò, íßêçóå ç «ìáíÝóôñá êùëïìðßðåñç». Åäþ óôçí ÊÝñêõñá, ó’

áõôÞ ôç óõíôáãÞ âÜæïõí ü,ôé åßäïò ìáêáñïíéïý èÝëïõí êáé êõñßùò êüâïõí óå ìéêñÜ êïì-

ìáôÜêéá ôï êáíïíéêü ìáêáñüíé. Ç ìåãÜëç ìáò ÷áñÜ! Êáé êñáôò êáé êñïõôò! ÆÞôù ç ìáãåé-

ñéêÞ! Áöïý äåí ôá ñßîáìå üëá êÜôù áð’ ôïí åíèïõóéáóìü ìáò ðÜëé êáëÜ! Êáëýôåñá üìùò

íá óáò ðïýìå ãéá ôçí ðñïåôïéìáóßá áõôÞò ôçò çìÝñáò. ¼ðùò üëåò ïé ïìÜäåò óõãêåíôñþ-

íïíôáí íá óõæçôÞóïõí êáé íá ðñáãìáôï-

ðïéÞóïõí áõôÜ ðïõ äéÜëåîáí, Ýôóé êáé ç 3ç

ïìÜäá óõãêåíôñþèçêå íá áó÷ïëçèåß áñ-

÷éêÜ ìå ôç ìáãåéñéêÞ óôçí ôÜîç! Åöüóïí ç

óõíôáãÞ áðïöáóßóôçêå (íá óáò ðïýìå êáé

ôçí áìáñôßá ìáò, ôçí åðéëÝîáìå ãéáôß Þôáí

85


êáé ëßãï åýêïëç óå

óýãêñéóç ðÜíôá ìå

ôéò õðüëïéðåò) Ýðñå-

ðå íá ôç ãñÜøïõìå –

õëéêÜ, åêôÝëåóç…

Êáèßóáìå ëïéðüí

óôïí Ç/Õ êáé áñ÷ßóá-

ìå ôçí ðëçêôñïëüãçóç. Íá ôç äþóïõìå óôéò êõñßåò; Èá áóôåéåýåóôå! Íá êÜíïõí êáíÝíá

ëÜèïò êáé íá ôñÝ÷ïõìå ìåôÜ; Åõôõ÷þò Ý÷ïõìå åîáóêçèåß ìå ôïí Ç/Õ, ôïí ößëï ìáò ôïí

Ôáóïýëç ôïí Åîõðíïýëç, êáé äåí äõóêïëåõôÞêáìå êáèüëïõ. Åêôõðþóáìå ôç óõíôáãÞ

êáé øÜîáìå óôá ðåñéïäéêÜ ôéò åéêüíåò ôùí õëéêþí. ¸ôóé êáèÝíáò Ýêïâå ôéò ëÝîåéò áðü ôá

õëéêÜ ðïõ Ýãñáøå êáé êïëëïýóå äßðëá ôçí áíôß-

óôïé÷ç. ÅðéôÝëïõò ç óõíôáãÞ Þôáí êáôáíïçôÞ

áð’ üëïõò. Ôç äåßîáìå êáé óôéò õðüëïéðåò ïìÜ-

äåò êáé ôçí êïëëÞóáìå óå åìöáíÝò óçìåßï. Êá-

èÝíáò áðïöÜóéóå íá öÝñåé ôá õëéêÜ, ðïõ Ýãñá-

øå ìéá ìÝñá ðñéí ôçí åêôÝëåóç ôçò óõíôáãÞò!

ÖôéÜîáìå êáé ôá êáðÝëá êáé ôéò ðïäéÝò! Åì, ôé

óüé ìÜãåéñåò èá Þìáóôáí áëëéþò êáé íá ’ìáóôå

Ýôïéìïé êáé êáìáñùôïß ôç ìåãÜëç ìÝñá!

Ïé êõñßåò Ýöåñáí ôï çëåêôñéêü ìÜôé, ôçí êáôóáñüëá êáé ôïí áðï÷õìùôÞ. Íá êÜíïõí êé

áõôÝò êÜôé, üëá åìåßò èá ôá êÜíïõìå; ÐÜëé êáëÜ, ìáò âïÞèçóáí íá êáèáñßóïõìå ôéò íôï-

ìÜôåò, êñáôïýóáìå ìáæß ôï ìá÷áßñé êáé ôéò îåöëïõäßæáìå! ÐëÜêá åß÷å. Äåí åß÷áìå ðñïóù-

ðéêÜ ìå ôéò íôïìÜôåò áëëÜ ôåëéêÜ ôïõò âãÜëáìå ôï æïõìß! Êáé ôé ùñáßá ðïõ ìýñéæå!

Ï êáèÝíáò åß÷å ôï ðüóôï ôïõ. Ðáñáôõðßåò äå ÷ùñïýóáí ãéáôß ôï èÝìá Þôáí óïâáñü!

Áí äåí ðåôý÷áéíå ç óõíôáãÞ èá ìÝíáìå íçóôéêïß! Êáé ìå ôï óôïìÜ÷é áóôåßá äåí êÜíïõìå.

ÊÜíåé êáé öáóáñßá ôï Üôéìï… êáé íá èåò íá ôï áãíïÞóåéò äåí ìðïñåßò! ¢ëëïò Ýñéîå ôï

ëÜäé, Üëëïò ôï êñåììýäé (áõôü ôï Ýêïøáí ïé êõñßåò ãéáôß îÝñïõí üôé åßìáóôå åõáßóèçôá

ðáéäéÜ êáé öïâÞèçêáí ìç óõãêéíçèïýìå). ÐÜíôá üìùò óõìâïõëåõüìáóôå ôç óõíôáãÞ êáé

îÝñáìå ôé ðñÝðåé íá êÜ-

íïõìå. Óôç óõíÝ÷åéá ñß-

îáìå ôï ÷õìü áðü ôéò íôï-

ìÜôåò. ÐñïóèÝóáìå ôá

ìáêáñüíéá, ðïõ ôá åß÷á-

ìå êüøåé ìéêñÜ êïììáôÜ-

êéá êáé áñ÷ßóáìå ôï áíá-

êÜôåìá. Ôï ðáñáêÜíáìå


86

ëßãï áëëÜ åß÷å ãïýóôï! ¢ëëùóôå óôï áíáêÜôåìá óõììåôåß÷å üëç ç ôÜîç. Ìïó÷ïìýñé-

óå ôï ó÷ïëåßï êáé áñ÷ßóáìå íá óôñþíïõìå ôï ôñáðÝæé. ÅðéôÝëïõò ôï öáãçôü Þôáí Ýôïé-

ìï! Ðéï íüóôéìï äåí ìðïñïýóå íá ãßíåé. ÖÜãáìå êáé Þðéáìå (÷õìü) óôçí õãåéÜ ôùí ìáãåß-

ñùí. ÐÜíôá ôÝôïéá!

Ìå âÜóç ôï éóôüãñáììá êáé ôï ÷ùñéóìü ôùí ïìÜäùí , ç 3ç ïìÜäá åß÷å êáé Üëëá ðñÜã-

ìáôá íá êÜíåé. ¸ðñåðå íá óõãêåíôñþóåé ðáñáäïóéáêÜ ôñáãïýäéá Þ êáëýôåñá üðùò åß÷å

ôåèåß áñ÷éêÜ: «íá ñùôÞóïõìå ôïí ðáððïý áí ç ãéáãéÜ ôñáãïõäïýóå üôáí ìáãåßñåõå»! Ùò

ìéêñïß åñåõíçôÝò ñùôÞóáìå êáé ìÜèáìå ìåñéêÜ ôñáãïýäéá ðïõ Ýëåãáí ïé ãéáãéÜäåò áêü-

ìç êáé üôáí ìáãåßñåõáí. Ôá öÝñáìå óôï ó÷ïëåßï, ôá áêïýóáìå áðü ôéò êáóÝôåò, ôá ôñá-

ãïõäÞóáìå êáé áöïý ìáò Ýðéáóáí ôá ìåñÜêéá

ôï ñßîáìå êáé óôï ÷ïñü. Ñïýãá, Êåñêõñáúêüò,

Êïñáêéáíßôéêïò óõñôüò ê.á.

Åß÷áìå áðïöáóßóåé íá êáëÝóïõìå êáé ìéá

ìáìÜ óôï íçðéáãùãåßï íá ìáò ðåé ü,ôé îÝñåé

ãéá ôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ (êáé êáìéÜ óõ-

íôáãÞ íá ìáò Ýëåãå, áêüìç êáëýôåñá). Êáé

áõôü ç 3ç ïìÜäá ôï áíÝëáâå. ÄïõëåõôÜñéêá

ðáéäéÜ! Êáé ôéò åñùôÞóåéò ðïõ èá êÜíïõí óôç

ìáìÜ óêÝöôçêáí êáé ôéò æùãñÜöéóáí ìçí ôéò

îå÷Üóïõí, êáé ôç ìáìÜ ôçò Ìáñßæáò, ôçí êõñßá Åýç, ðñïóêÜëåóáí íá ìáò åðéóêåöôåß!

Ãëõêýôáôç ç êõñßá Åýç. Ìáò Üêïõóå ìå ðñïóï÷Þ êáé Ýëõóå ôéò áðïñßåò ìáò. Óôï ôÝëïò

ìáò åßðå êáé Ýíá ùñáßï ðáñáìýèé, ðïõ ðïëý ôï åõ÷áñéóôçèÞêáìå! ¸ôóé ç 3ç ïìÜäá ïëï-

êëÞñùóå ôéò åñãáóßåò (ó÷åäüí ôáõôü÷ñïíá ìå ôéò õðüëïéðåò ïìÜäåò) ìå ìåãÜëç åðéôõ-

÷ßá.

ÓåéñÜ Ý÷ïõí ïé åñãáóßåò ôùí Üëëùí äýï ïìÜäùí, ïé ïðïßåò óõíåñãÜóôçêáí êáé ãéá

Ýíáí êïéíü óêïðü: íá ïñãáíþóïõí ôçí åðßóêåøç óôï åóôéáôüñéï. Áõôü áñ÷éêÜ Þôáí êÜôé

ðïõ ôï áíÝëáâå ç 1ç ïìÜäá, üìùò ìéá Ýîïäïò áð’ ôï íçðéáãùãåßï äåí åßíáé ëßãï ðñÜã-

ìá. ÐñïèõìïðïéÞèçêå ëïéðüí íá âïçèÞóåé êáé ç 2ç ïìÜäá ìå ìåãÜëç ÷áñÜ. Êáé ìüíï

óôçí éäÝá üôé èá ìáãåßñåõáí êáé áõôïß, ðÝôáîáí ôéò

óêïýöéåò ôïõò (ùò ìÜãåéñåò)!

Ïé óõæçôÞóåéò ðïëëÝò êáé ïé áðïöÜóåéò åðßóçò.

¼ëá êáôáãñÜöçêáí. Áñ÷éêÜ ôé èá ÷ñåéáæüìáóôå ãéá

íá ïñãáíþóïõìå ôçí åðßóêåøç. ÏðùóäÞðïôå Ýíá

ëåùöïñåßï ãéá íá ìáò ìåôáöÝñåé. Íá ðïýìå óôïí

êýñéï ÔÜôóç ðïõ öÝñíåé óôï ó÷ïëåßï ôá ðáéäéÜ ôïõ

äçìïôéêïý êáé ìåñéêïýò áðü ìáò. Åßíáé êáé ößëïò,

ßóùò íá ìç æçôÞóåé êáé ÷ñÞìáôá. ¸ðåéôá èá äïý-

87


ìå ôé èá êÜíïõìå. Óå ðïéï åóôéáôüñéï èá ðÜìå; ¸÷åé êá-

íåßò ãíùóôüò ìáò åóôéáôüñéï; ̧ ÷åé ï ðáððïýò ôïõ Êùí/

íïõ êáé ï ìðáìðÜò ôïõ Êßìùíá. ÐñÝðåé íá ôïõò ñùôÞ-

óïõìå. Åßíáé áíïé÷ôÜ ôá åóôéáôüñéá; Âñßóêïíôáé êïíôÜ Þ

ìáêñéÜ; Ðüóá ðñÜãìáôá ðñÝðåé íá êáíïíßóïõìå! Åõôõ-

÷þò åßìáóôå ïñãáíùôéêÜ ðáéäéÜ êáé äåí åß÷áìå ðñüâëç-

ìá. ¼ëá ôá óêåöôÞêáìå êáé üëá ôá õðïëïãßóáìå. Ôåëé-

êÜ èá ðçãáßíáìå óôï åóôéáôüñéï «Êïëüìðïò» ðïõ âñß-

óêåôáé óôïõò ÌáêñÜäåò, óôï äéðëáíü ÷ùñéü êáé áíÞ-

êåé óôïí ðáððïý ôïõ Êùí/íïõ. ¼óï ãéá ôï ëåùöïñåßï,

ï ößëïò ìáò ï êýñéïò ÔÜôóçò ìáò ðñüóöåñå ôç âüë-

ôá ìå ìåãÜëç ôïõ ÷áñÜ. ¸ôóé åßíáé ïé ößëïé! ÊáëÜ üëá

áõôÜ áëëÜ ôé èá ìáãåéñÝøïõìå; Äå óõìöùíïýóáí êáé

ôá ãïýóôá ìáò! ÔåëéêÜ õðåñßó÷õóå ç óõíôáãÞ «ìðáêá-

ëéÜñïò ìðïõñäÝôï». Êáèß-

óáìå êáé ãñÜøáìå ôá õëéêÜ

ðïõ èá ÷ñåéáóôïýìå óôïí

Ç/Õ êáé ôçí åêôÝëåóç ôçò óõíôáãÞò, êüøáìå áð’ ôá ðåñéï-

äéêÜ ôéò áíôßóôïé÷åò åéêüíåò êáé íá ç óõíôáãÞ Ýôïéìç! ÃñÜ-

øáìå êáé ôéò ðñïóêëÞóåéò ãéá üëá ôá ðáéäéÜ êáé üóïõò áðü

ôïõò ãïíåßò ìðïñïýóáí íá Ýñèïõí. Ôéò ðïäéÝò êáé ôá êáðÝëá

ôá äáíåéóôÞêáìå áðü ôçí 3ç ïìÜäá. ¸ôïéìç äïõëåéÜ íá ðÜåé

÷áìÝíç! Êáé åðåéäÞ ç Ýñåõíá êõëÜåé ðëÝïí óôéò öëÝâåò ìáò, èÝëáìå íá ñùôÞóïõìå êáé

ìåñéêÜ ðñÜãìáôá ôïí ìÜãåéñá. ÊáôáãñÜøáìå ôéò åñùôÞóåéò êáé Ýðåéôá ôéò æùãñáößóá-

ìå. Ï êáèÝíáò åß÷å ôï ÷áñôß ôïõ êáé Þîåñå ôé èá ñùôÞóåé. Åßðáìå, ðÜíù áð’ üëá ç ïñãÜ-

íùóç. ÁõôÞ ôç öïñÜ äå ÷ñåéÜóôçêå íá öÝñïõìå êáé ôá õëéêÜ ãéá ôç óõíôáãÞ. Ìáò ôá åß-

÷áí Ýôïéìá óôï åóôéáôüñéï. Êáé íá ´ìáóôå ôç ìÝñá ôçò åðßóêåøçò! Êáôåâáßíïõìå ðñïóå-

êôéêÜ áðü ôï ëåùöïñåßï êáé áöïý ÷áéñåôÞóïõìå êáèüìáóôå íá áðïëáýóïõìå ôïõò ÷õ-

ìïýò ðïõ ìáò ðñüóöåñáí.

Ï êýñéïò Êùí/íïò ìáò Ýäåéîå äéÜöïñá ðáñáäï-

óéáêÜ áíôéêåßìåíá ðïõ åß÷å óôï ìáãáæß. Ìáò Ýäåé-

îå ôï ìðñïõóôïëß (=áõôü ðïõ øÞíáíå ôïí êáöÝ),

ôçí îÝóôá (=áõôü ðïõ âÜæáíå ôï êñáóß), ôç ëáäï-

öùôéÜ (=åßäïò öùôéóôéêïý), ôï åëáéïôñéâåßï, ôïí

ìýëï ãéá ôï êáëáìðüêé êáé Üëëá ðïëëÜ êáé åíäéá-

öÝñïíôá.

ÔåëéêÜ Þôáí ìáãåßñéóóá ðïõ ìáò Ýäåéîå ôç óõ-


88

íôáãÞ, ç ãéáãéÜ ôïõ Êùí/íïõ, ç êõñßá Ôïýëá. Ôç âïç-

èÞóáìå êé åìåßò ôç óõíÜäåñöü ìáò, êáèüôé ìÜãåéñåò

öïâåñïß, ãéáôß áëëéþò ðþò èá ôá êáôÜöåñíå ìüíç

ôçò! Ôç ñùôÞóáìå êáé áõôÜ ðïõ èÝëáìå íá ìÜèïõ-

ìå êáé ìåôÜ ðáñáêïëïõèÞóáìå ôç äåýôåñç óõíôáãÞ

ðïõ Ýöôéáîáí ãéá ÷Üñç ìáò. Äåí Ýêáíáí ìüíï «ìðá-

êáëéÜñï ìðïõñäÝôï» áëëÜ êáé «óïöñßôï»,ôï ïðïßï

áíáêáôåýáìå ìå ôüóç ÷Üñç, üðùò äåß÷íïõí ïé öù-

ôïãñáößåò! Ôç óõíôáãÞ áõôÞ, áöïý åßäáìå ðñïóå-

÷ôéêÜ ðþò ôç

öô éÜ÷íïõí ,

æçôÞóáìå íá

ìáò ôç äþ-

óïõí êáé

ãñáììÝíç êáé

öõóéêÜ üôáí

ãõñßóáìå óôï

íçðéáãùãåßï

ôçí áíôéãñÜ-

øáìå óôïí Ç/

Õ. Óôï åóôéáôüñéï åß÷áìå êáé ðïëëïýò èáõìáóôÝò ðïõ ðáñáêïëïõèïýóáí ôç ìáãåéñé-

êÞ ìáò êáé ìáò öùôïãñÜöéæáí. ¹ôáí ôïõñßóôåò ðïõ Ýôõ÷å íá âñßóêïíôáé åêåß êáé áðï-

ëÜìâáíáí ôéò ìáãåéñéêÝò ìáò éêáíüôçôåò! Êáé áöïý üëá

ðÞãáéíáí êáëÜ, ôï ñßîáìå êáé óôï ÷ïñü, ðáñáäïóéáêþí

ôñáãïõäéþí êáé üëïé ìáò èáýìáóáí ðåñéóóüôåñï! Ôåëé-

êÜ ùñáßá ðåñÜóáìå êáé üôáí ãõñßóáìå óôï íçðéáãùãåßï

æùãñáößóáìå ü,ôé ìáò Üñåóå ðåñéóóüôåñï êáé ïé êõñßåò

ìáò Ýãñáøáí ôéò ëåæÜíôåò. ¼,ôé ôïõò ëÝãáìå Ýãñáöáí,

ü÷é ðïõ èá ôéò áöÞíáìå íá ãñÜöïõí ü,ôé èÝëïõí.

ÂÜëáìå óôï åîþöõëëï êáé öùôïãñáößåò áðü ôçí åðß-

89


óêåøç óôï åóôéáôüñéï êáé íá, ôï âéâëßï ìáò Ýôïéìï!

ÊïéôÜîáìå ãéá Üëëç ìéá öïñÜ ôï ìåãÜëï éóôüãñáììá êáé åßäáìå üôé êÜíáìå üëá üóá

åß÷áìå ãñÜøåé. Åêôüò áð’ áõôÜ ðïõ óáò áíáöÝñáìå âñÞêáìå êáé ðëçñïöïñßåò êáé ìÜ-

èáìå ðþò ãßíïíôáé áëëÜ êáé ðþò ìáãåéñåýïíôáé ïé öáêÝò, ôï êáëáìðüêé, ôá ìáêáñüíéá.

ÌÜèáìå ðþò ìáãåéñåýïíôáé ôá øÜñéá, ôé ãßíåôáé ìå ôá öéóôßêéá, ìáãåéñåýïíôáé; Ôá åß÷áìå

áðïñßåò üëá áõôÜ, íá ìç ôï øÜîïõìå ôï èÝìá; ÁíáæçôÞ-

óáìå íá âñïýìå áí ìáãåßñåõáí êÜôé éäéáßôåñï óôïõò ãÜ-

ìïõò, áëëÜ äåí õðÞñ÷å êÜôé óõãêåêñéìÝíï. ÐñïóðáèÞ-

óáìå íá äïýìå áí åß÷áí ðéï ðïëëÜ öáãçôÜ ðáëéÜ êáé êá-

ôáëÞîáìå óôï óõìðÝñáóìá üôé óÞìåñá Ý÷ïõìå ðéï ðïë-

ëÜ öáãçôÜ áëëÜ ðáëéÜ Þôáí ðéï õãéåéíÜ. Ôï ìüíï ðïõ äåí

êáôáöÝñáìå íá êÜíïõìå Þôáí íá âñïýìå êÜðïéïí ðáð-

ðïý íá Ýñèåé óôï íçðéáãùãåßï êáé íá ôïí ñùôÞóïõìå ãéá

ôéò ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò. Öáßíåôáé äåí ìáãåßñåõáí

êáé ðïëý ïé ðáððïýäåò óôá íéÜôá ôïõò ãé’ áõôü äõóêï-

ëåõôÞêáìå íá âñïýìå êÜðïéïí! Ìéá õðüèåóç êÜíïõìå! ÁëëÜ áöïý ìüíï áõôü äåí êáôá-

öÝñáìå, ìðñÜâï ìáò! ÈõìçèÞêáìå üëá üóá êÜíá-

ìå, óõæçôÞóáìå ãéá ôï ðþò îåêéíÞóáìå, ðþò óõíå-

÷ßóáìå êáé äéáðéóôþóáìå üôé üëá ðÞãáí ðïëý êáëÜ!

Ìá åßìáóôå êáé ôá ðñþôá ðáéäéÜ, ðþò íá ôï êÜíïõ-

ìå! «Íáé áëëÜ äå äþóáìå ôéò óõíôáãÝò óôç ãéáãéÜ

ôçò Ìáñßáò» åßðå êÜðïéïò. Ðïëý óùóôÜ! ÊÜôé Ýðñå-

ðå íá ãßíåé. Áðïöáóßóáìå íá óõíå÷ßóïõìå ôçí éóôï-

ñßá ôïõ êïõêëïèÝáôñïõ, ðïõ ðáßîáìå óôçí áñ÷Þ.

Áöïý äþóïõìå ôéò óõíôáãÝò, ôé èá ãßíåé;

ÖôéÜîáìå ëïéðüí ôçí éóôïñßá ìáò êáé ôçí ðáßîáìå óôï êïõêëïèÝáôñï. Äþóáìå ôéò óõ-

íôáãÝò Ýíáò- Ýíáò êáé ç ãéáãéÜ ôçò Ìáñßáò, áöïý ìáãåßñåøå ìßá áðü áõôÝò (óôï êïõêëï-

èÝáôñï ðÜíôá), ìáò åõ÷áñßóôçóå ãéá ü,ôé êÜíáìå. Ç Ìáñßá Þôáí ðïëý ÷áñïýìåíç ãéáôß

ôï öáãçôü Þôáí ðïëý íüóôéìï. Êïñáêéáíßôéêç ðßôá åßíáé áõôÞ, ìðïñåß íá ìçí åßíáé íüóôé-


90

ìç. Óôï ôÝëïò áêïýóáìå êáé ôç Ñïýãá êáé èåëÞóáìå íá ôç ÷ïñÝøïõìå! Ïé êïðÝëåò ìå ôá

÷Ýñéá óôç ìÝóç ÷üñåõáí ìéá ìðñïóôÜ êáé ìéá ðßóù êáé êÜèå öïñÜ ðïõ ôï îáíá÷ïñåýáìå

äýï áãüñéá, ùò êïêïñÜêéá,(Ýôóé ëÝãïíôáé óôïõò Êåñêõñáúêïýò ÷ïñïýò)Ýêáíáí ôéò ôóá÷-

ðéíéÝò ôïõò! ËÝôå íá ìçí ôï äéáóêåäÜóáìå; Êáé ãéá íá Ý÷ïõìå ôçí éóôïñßá ôïõ êïõêëïèÝ-

áôñïõ, íá ôçí ðáßæïõìå üðïôå èÝëïõìå, óêåöôÞêáìå Þ íá ôçí êÜíïõìå âéâëßï ìå æùãñá-

öéÝò Þ íá ôçí ãñÜøïõìå óôïí Ç/Õ. ÔåëéêÜ ìåôÜ áðü øçöïöïñßá (äçìïêñáôéêÝò äéáäéêá-

óßåò ðÜíù áð’ üëá) áðïöáóßóáìå íá ôç ãñÜøïõìå óôïí Ç/Õ êáé íá âÜëïõìå êáé ôéò öù-

ôïãñáößåò ðïõ ôñáâÞîáìå. ¼ëá Þôáí Ýôïéìá! Ðïëý ÷áñÞêáìå ðïõ êáôáöÝñáìå íá ôá ôå-

ëåéþóïõìå üëá, áëëÜ ôé èá êÜíïõìå ôþñá; Äå èá áó÷ïëçèïýìå ìå ðáñáäïóéáêÝò óõíôá-

ãÝò; Ôþñá ðïõ ìÜèáìå ãé’ áõôÝò;

ÔÝëåéùóå ëïéðüí ôï ðñüãñáììá, ðïõ üðùò

ìáò åíçìÝñùóáí ïé êõñßåò ìáò, Ýãéíå ìå ôç ìÝ-

èïäï project -ôçí Ý÷ïõìå ìÜèåé ðïëý êáëÜ ðëÝ-

ïí! ¼÷é ðáßæïõìå! ÄçëáäÞ êáé ðáßæïõìå êáé ìá-

èáßíïõìå! Ôï áóôåßï åßíáé ðùò ïé óõíÞèåéåò äåí

êüâïíôáé åýêïëá. Óôéò åëåýèåñåò äñáóôçñéü-

ôçôåò ôï ðñùß, ôñåëáéíüìáóôå íá öôéÜ÷íïõìå

ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò (ìå ðëáóôåëßíç). Êáé

üôáí ðáßæïõìå åëåýèåñá óôï êïõêëïèÝáôñï, üëï ìå ôç Ìáñßá áó÷ïëïýìáóôå. Ôé íá êÜ-

íïõìå! Ôüóï íüóôéìï èÝìá, üðùò ïé ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò äåí ìðïñïýìå íá ôï îå÷Ü-

óïõìå åýêïëá!

Æïýìå âëÝðåôå êáé óôçí åîï÷Þ…êáé îÝñïõìå áðü ðáñÜäïóç. Íá’ ìáóôå ëïéðüí, ôï íç-

ðéáãùãåßï Ëáêþíùí (ü÷é üëïé áëëÜ ïé ðåñéóóüôåñïé) êáìáñùôïß, êáìáñùôïß! Ôá ÷áìüãå-

ëá åßíáé ãéá óáò ðïõ äéáâÜóáôå ôéò ôóá÷ðéíéÝò ìáò. Ìç íïìßæåôå, êáôÜ âÜèïò åßìáóôå óï-

âáñÜ ðáéäéÜ êáé ïé êõñßåò ìáò åðßóçò, áëëÜ ôï êñýâïõìå êáìéÜ öïñÜ! Óáò óôÝëíïõìå ôéò

ðéï ôñõöåñÝò êáé íüóôéìåò åõ÷Ýò ìáò ãéá õãåßá êáé åõôõ÷ßá óôç æùÞò óáò!

Õ.Ã. Íá êáé ïé ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ðïõ óáò õðïó÷åèÞêáìå:

ÊÑÅÁÔÏÐÉÔÁ ÌÅ ÁÑÍÉ (8-10 ìåñßäåò) (ÔÏÐÉÊÇ ÊÅÑÊÕÑÁÉÊÇ ÓÕÍÔÁÃÇ)

ÕëéêÜ: 2 êéëÜ áñíß (ü÷é ðïëý ðá÷ý, ü÷é ôï ðßóù ðüäé) êïììÜôéá, 1/4 êéëïý ñýæé ãëáóóÝ, 2 êïõôáëéÝò ôçò

óïýðáò áëåýñé, 1 áõãü, 1 ½ êéëü ãÜëá öñÝóêï, áëÜôé, ðéðÝñé, ëßãç êáíÝëá, ìéóü ðïôÞñé ôïõ êñáóéïý

ëÜäé ãéá ôï ôáøß

ÅêôÝëåóç: (Ðñïåôïéìáóßá ½ þñá, äéÜñêåéá ìáãåéñÝìáôïò 2 ½ þñåò). Áðü ôï ðñùß ðáßñ-

íïõìå ôï êñÝáò êáé ôï âÜæïõìå íá âñÜóåé ãéá ½ þñá ìå ôï ìéóü áëÜôé êáé ðéðÝñé êáé ôï

áöÞíïõìå óôï æïõìß ìÝ÷ñé íá ôï ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå ôï áðüãåõìá. Ðáßñíïõìå ôï ôáøß êáé

âÜæïõìå ôï ëÜäé êáé ôï ñýæé. Ðáßñíïõìå ôï êñÝáò êáé ôï ôïðïèåôïýìå óôï ôáøß .ÊñáôÜìå

Ýíá ìÝñïò áðü ôï æïõìß ðåñßðïõ ôï 1/3 êáé ìáæß ìå ôï ãÜëá ,ôï áëåýñé ôï õðüëïéðï áëÜôé

91


êáé ðéðÝñé ôá áíáêáôåýïõìå êáé ôá âÜæïõìå óôï ôáøß óéãÜ óéãÜ êáé ãýñù ãýñù. Óôï ôÝëïò

÷ôõðÜìå ôï áõãü êáé ôï ñß÷íïõìå ðÜíù áðü ôï öáãçôü ïìïéüìïñöá. Ôï øÞíïõìå óôïõò

180ï C êáé ìåôÜ ðñïò ôï ôÝëïò ôï ÷áìçëþíïõìå ãéá íá óïõãÜñåé êáé íá ÷õëþóåé. ¼ôáí

åßíáé Ýôïéìï ðáßñíåé áðü ðÜíù Ýíá ñüäéíï ÷ñþìá. Ôñþãåôáé æåóôü ìå ðñÜóéíç óáëÜôá êáé

Üóðñï êñáóß. (Áõôü ôï öáãçôü ôñþãåôáé êõñßùò ôçí ÊõñéáêÞ ôçò ôåëåõôáßáò áðïêñéÜò).

ÐÅÔÁËÉÄÅÓ ÌÅ ÑÕÆÉ

ÕëéêÜ: ðåôáëßäåò, ñýæé, êñåììõäÜêé, óêüñäï, êñáóß

ÅêôÝëåóç: Ôóéãáñßæïõìå ôéò ðåôáëßäåò ìå ôï êñåììõäÜêé êáé ôï óêüñäï. Ôéò óâÞíïõìå

ìå ôï êñáóß. ÐñïóèÝôïõìå íåñü ãéá íá âñÜóåé ôï ñýæé. Ìáæß ìå ôï ñýæé âÜæïõìå êáé ëßãï

ìáúíôáíü. Ôá áöÞíïõìå íá âñÜóïõí ìáæß þóôå íá ÷õëþóïõí åëáöñþò.

×ÏÉÑÉÍÏ ÌÅ ÓÅÓÊËÁ

ÕëéêÜ: 1 ðáíôóÝíôá ÷ïéñéíÞ, óÝóêëá, ìÜñáèï, êñåììýäé öñÝóêï, óêüñäï öñÝóêï, ðéðÝñé êüêêéíï,

áëÜôé, åëáéüëáäï, ìßá êïõôáëéÜ ðåëôÝ íôïìÜôá

ÅêôÝëåóç: Ôçãáíßæïõìå ôçí ðáíôóÝíôá êáé ôçí âÜæïõìå óå Ýíá ðéÜôï. Óôï ßäéï ëÜäé ôóéãá-

ñßæïõìå ôá óÝóêëá. ÐñïóèÝôïõìå ôï ìÜñáèï, ôï öñÝóêï êñåììýäé êáé ôï óêüñäï áëÜôé

êáé ðéðÝñé. ÎáíáâÜæïõìå ôï ÷ïéñéíü óôçí êáôóáñüëá êáé ðñïóèÝôïõìå ôïí ðåëôÝ íôïìÜ-

ôáò. Ôï áöÞíïõìå íá âñÜóåé ãéá ðåñßðïõ ìéóÞ þñá.

ÓÏÖÑÉÔÏ

ÕëéêÜ: 4 öÝôåò ìïó÷áñßóéï êñÝáò ÷ôõðç-

ìÝíï (÷ùñßò ëßðïò), åëáéüëáäï, 4 óêåëßäåò

óêüñäï, ìéóü ìáôóÜêé ìáúíôáíü øéëï-

êïììÝíï, áëÜôé, ðéðÝñé, áëåýñé, ½ ðïôÞñé

Üóðñï êñáóß, íåñü

ÅêôÝëåóç: Óå Ýíá ôçãÜíé ñß÷íïõìå

ôï ëÜäé êáé áöÞíïõìå íá æåóôáèåß.

Áëåõñþíïõìå ôï êñÝáò êáé ôï ôóéãá-

ñßæïõìå ìÝ÷ñé íá ñïäßóåé. ÂãÜæïõìå

ôï êñÝáò áðü ôï ôçãÜíé êáé ôï ôïðï-

èåôïýìå óå êáôóáñüëá. Óôï ßäéï ëÜäé

ðñïóèÝôïõìå ôï óêüñäï, ôï ìáúäá-

íü, áëÜôé, ðéðÝñé êáé äýï êïõôáëéÝò ôçò óïýðáò áëåýñé. ÓùôÜñïõìå ãéá ëßãï êáé óâÞíïõ-

ìå ìå êñáóß. ÁöÞíïõìå ôï ôçãÜíé óêåðáóìÝíï íá ðÜñåé âñÜóç. Ñß÷íïõìå üëç ôç óÜëôóá

óôçí êáôóáñüëá ìå ôï êñÝáò, ðñïóèÝôïõìå ôçí áíÜëïãç ðïóüôçôá íåñïý êáé óéãïâñÜ-

æïõìå ìÝ÷ñé íá ìáëáêþóåé ôï êñÝáò.


92

5ï ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÏ ÊÏÑÉÓÓÉÙÍ – ÊÏÕÓÐÁÄÙÍ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÓ: ÐÁÐÐÁ ÁÈÇÍÁ

Óôï ðáñåëèüí êÜèå ìçôÝñá èá Þôáí ðåñÞöáíç áí ôá ðáéäéÜ ôçò Þôáí óôñïããõëÜ êáé

óôñïõìðïõëÜ. Åêåßíïò ï êáéñüò üìùò ðÝñáóå. Ãíùñßæïõìå ðëÝïí üëïé üôé ôï ðïëý ëßðïò

êáé ç æÜ÷áñç óôéò äßáéôåò ôùí ðáéäéþí åßíáé óçìáíôéêüò ðáñÜãïíôáò óôçí áíÜðôõîç ðá-

èÞóåùí ôçò êáñäéÜò êáé Üëëùí áóèåíåéþí üôáí ìåãáëþóïõí. Ôþñá îÝñïõìå üôé ç óùóôÞ

äéáôñïöÞ ìáò äßíåé õãåßá êáé ïìïñöéÜ, óùìáôéêÞ áíÜðôõîç, ùñáéüôåñï äÝñìá, ëáìðåñÜ

ìáëëéÜ, ãåñÜ äüíôéá, êáé ìåãáëýôåñåò áíôï÷Ýò óôï ðáé÷íßäé êáé óå ü,ôé Üëëï êÜíïõìå.

Ãíùñßæïíôáò üôé óôç íçðéáêÞ çëéêßá ôá ðáéäéÜ áðïêôïýí âáóéêÝò äåîéüôçôåò êáé óõíÞ-

èåéåò, áðïöáóßóáìå íá áó÷ïëçèïýìå ìå ôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ èåùñþíôáò ðùò ìå

ôïí ôñüðï áõôü èá âïçèÞóïõìå ôá ðáéäéÜ íá ãíùñßóïõí ôéò ðáñáäüóåéò, ôá Þèç êáé ôá

Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ôïõò êáé èá õéïèåôÞóïõí Ýíáí õãéåéíüôåñï ôñüðï äéáôñïöÞò ìÝóá áðü

ôçí åðáöÞ ôïõò ìå ôïõò çëéêéùìÝíïõò ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõò.

Áí áðïêôÞóïõìå óùóôÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò áðü ìéêñÞ çëéêßá, áõôÝò èá ìáò óõ-

íïäåýïõí óå üëç ìáò ôç æùÞ. ÐñÝðåé ëïéðüí íá êáôáëÜâïõìå üôé óôçí êáôóáñüëá ôçò

ãéáãéÜò ìáò êñýâåôáé ôï ìõóôéêü ôçò ïìïñöéÜò, ôçò êáëÞò õãåßáò êáé ôçò ìáêñïæùßáò.

Ôï ðñüãñáììá îåêßíçóå áñ÷éêÜ ìå ôçí åíáó÷üëçóÞ ìáò ìå ôï óþìá ìáò, ôïí åáõôü

ìáò êáé ôç ó÷Ýóç ìáò ìå ôï ðåñéâÜëëïí ìáò êáé ôçí ïéêïãÝíåéÜ ìáò.

ÌÝóá áðü äñáóôçñéüôçôåò ðïéêßëïõ åßäïõò, ãíùñßóáìå ôá ìÝñç ôïõ óþìáôüò ìáò, ôéò

Ôá íÞðéá ðïõ õëïðïßçóáí

ôï ðñüãñáììá

Ìáñßá ºóåñç

Áíáóôáóßá-Ìáñßá Æåñâïý

Íéêüëáïò Âëá÷üðïõëïò Ó.

Óðõñßäùí Âëá÷üðïõëïò Ì.

×áñßëáïò ºóåñçò

Âáóßëåéïò ÂëÜ÷ïò

ÌÜñéïò ×áíôÜé

Áéêáôåñßíç-Ìáñßá Æåñâïý

93

5ο Νηπιαγωγείο Κορισσίων - Κουσπάδων

ëåéôïõñãßåò ôïõ, ôéò éêáíüôçôåò, ôéò äõíáôüôçôåò êáé ôéò áäõíáìßåò ôïõ, ôéò äéáöïñÝò ðïõ

Ý÷ïõí ïé Üíèñùðïé ìåôáîý ôïõò, ôç óùóôÞ õãéåéíÞ ôïõ óþìáôïò êáé ôùí äïíôéþí ìáò, ôç óç-

ìáóßá ôçò óùìáôéêÞò Üóêçóçò ãéá ôçí äéáóöÜëéóç ôçò õãåßáò ìáò êáèþò êáé ôï ðþò ðñÝðåé

íá ôñåöüìáóôå ãéá íá ìåãáëþóïõìå óùóôÜ êáé íá åßìáóôå ðÜíôá ãåñïß êáé äõíáôïß.

ÐáñÜëëçëá ìå ôçí åíáó÷üëçóÞ ìáò ìå ôï óþìá ìáò áó÷ïëçèÞêáìå êáé ìå ôï èÝìá:

«ÁìðÝëé - Óôáöýëé- Êñáóß». Óôá ðëáßóéá ôïõ ó÷åäßïõ åñãáóßáò ìå ôï áíùôÝñù èÝìá êáé

ìÝóá áðü äñáóôçñéüôçôåò ðïõ ðñïôÜèçêáí áðü ôá ðáéäéÜ áíáöåñèÞêáìå óôï áìðÝëé

êáé óôïí ôñýãï, óôï óôáöýëé êáé óôç äéáäéêáóßá ðáñáãùãÞò ôïõ êñáóéïý, êáèþò êáé óôá

ðñïúüíôá ôïõ áìðåëéïý ðïõ ìðïñïýìå íá ÷ñçóéìïðïéÞóïõìå óôç äéáôñïöÞ ìáò (áìðå-

ëüöõëëá, óôáöýëéá, ìïýóôïò, êñáóß, ôóßðïõñï). ÅðéóêåöèÞêáìå Ýíá áìðÝëé êáé ðáñá-

êïëïõèÞóáìå ôç äéáäéêáóßá ôïõ ðáôÞìáôïò ôùí óôáöõëéþí, äïêéìÜóáìå óôáöýëéá, êñá-

óß, ìïýóôï, ôóßðïõñï, ãëõêü óôáöýëé, êáé óõæçôÞóáìå ãéá ôá öáãçôÜ êáé ôá ãëõêÜ ðïõ

ìðïñïýìå íá ìáãåéñÝøïõìå ìå ôá ðñïúüíôá ôïõ áìðåëéïý(íôïëìáäÜêéá, ãëõêü ôïõ êïõ-

ôáëéïý, ìáñìåëÜäá, ìïõóôïêïýëïõñá). ÌÝóá áðü üëá áõôÜ Þñèå êáé ç ðñáãìáôïðïßçóç

ôçò ðñþôçò ìáò óõíôáãÞò: Ìïõóôïêïýëïõñá.

ÂñÞêáìå óõíôáãÞ ãéá ìïõóôïêïýëïõñá, ôçí êáôáãñÜøáìå, ôçí äéáâÜóáìå êáé áðï-

öáóßóáìå íá ôçí ìáãåéñÝøïõìå óôï ó÷ïëåßï ìáò. ÌáãåéñÝøáìå ôá ìïõóôïêïýëïõñá êáé

êáëÝóáìå ôïõò ãïíåßò ìáò ãéá íá ôïõò êåñÜóïõìå. Ôüôå áíáöåñèÞêáìå ãéá ðñþôç öïñÜ

óôç óõíÞèåéá ôùí ãéáãéÜäùí ìáò íá öôéÜ÷íïõí ìïõóôïêïýëïõñá óôç äéÜñêåéá ôïõ ôñý-

ãïõ êáé êÜðïéï áðü ôá ðáéäéÜ ñþôçóå ôé Üëëá öáãçôÜ Ýöôéá÷íáí ïé ãéáãéÜäåò ìáò ðáëéÜ.

Áðïöáóßóáìå ëïéðüí íá øÜîïõìå êáé íá âñïýìå êé Üëëåò óõíôáãÝò ðïõ ìáãåßñåõáí ïé

Üíèñùðïé ðáëéÜ.

ÁÖÏÑÌÇÓÇ ÔÏÕ ÐÑÏÃÑÁÌÌÁÔÏÓ

Ç áñ÷Þ êáé ç áöïñìÞ ãéá ôçí åíáó÷üëçóÞ ìáò ìå ôçí ðáñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ Þôáí ôï

ìáãåßñåìá ôùí ìïõóôïêïýëïõñùí. Ôï åíäéáöÝñïí ôùí ðáéäéþí ãéá ôçí ìáãåéñéêÞ Þôáí ôï

Ýíáõóìá ãéá ôçí áíÜäõóç ôïõ èÝìáôïò: «ÐáñáäïóéáêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò - Þèç êáé

Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ìáò»

Óôç öÜóç áõôÞ ôá ðáéäéÜ åîÝöñáóáí ôïõò ðñïâëçìáôéóìïýò ôïõò ó÷åôéêÜ ìå ôçí õãé-

åéíÞ äéáôñïöÞ, ìå ôï ôé ðñÝðåé êáé ôé äåí ðñÝðåé íá ôñþìå êáé áðïöáóßóáìå íá ìéëÞóïõìå

ãéá ôá ôñüöéìá. Óõãêåíôñþóáìå âéâëßá, ìéëÞóáìå ãéá ôéò ôñïöÝò , ôá åßäç ôïõò, ôéò ïõóß-

åò ðïõ ðåñéÝ÷ïõí êáé ôé ðñïóöÝñïõí óôïí ïñãáíéóìü ìáò, äïêéìÜóáìå äéÜöïñá ôñüöéìá

êáé ìéëÞóáìå ãéá ôçí óðïõäáéüôçôá ôïõ ëáäéïý óôç äéáôñïöÞ ìáò.

ÅðåéäÞ ôï ÷ùñéü Ý÷åé ðïëëïýò åëáéþíåò åðéóêåöèÞêáìå Ýíáí åëáéþíá, ðáñáôçñÞóá-

ìå ôá äÝíôñá êáé ôïí êáñðü, ôá äß÷ôõá, ôï ìÜæåìá ôçò åëéÜò êáé åðéóêåöèÞêáìå ôï åëáé-

ïôñéâåßï ôïõ ÷ùñéïý ìáò, üðïõ ðáñáêïëïõèÞóáìå ôçí äéáäéêáóßá åîáãùãÞò ôïõ åëáéï-

ëÜäïõ áðü ôéò åëéÝò. ÄïêéìÜóáìå äéÜöïñïõò ôýðïõò åëéÜò, ôç ãåýóç ôïõ ëáäéïý, öÜãá-


94

ìå öåôïýëåò øùìß ìå ëÜäé êáé æÜ÷áñç Þ ñßãáíç êáé ðáñáôçñÞóáìå üôé ôï ëÜäé åßíáé âáóé-

êü óõóôáôéêü óôç ìáãåéñéêÞ ìáò.

Ìéá ãéáãéÜ ìáò åßðå ðùò ç öÝôá ìå ëÜäé êáé ñßãáíç Þ æÜ÷áñç Þôáí ôï ðñùéíü Þ ôï êïëá-

ôóéü ôùí ðáéäéþí üôáí Þôáí åêåßíç ìéêñÞ êáé ôá ðáéäéÜ åîÝöñáóáí ôçí åðéèõìßá ôïõò íá ìÜ-

èïõí ðåñéóóüôåñá ãéá ôï ôé Ýôñùãáí ïé ãïíåßò êáé ïé ðáððïýäåò ôïõò üôáí Þôáí ìéêñïß.

¸ôóé áðïöáóßóáìå íá áó÷ïëçèïýìå ìå ôçí ÐáñáäïóéáêÞ ÄéáôñïöÞ êáé ôá Þèç êáé Ýèé-

ìá ôïõ ÷ùñéïý ìáò. Ãßíáìå ìéêñïß åñåõíçôÝò êáé áðïöáóßóáìå íá ñùôÞóïõìå ôéò ãéáãéÜ-

äåò êáé ôéò ìáìÜäåò ìáò áí îÝñïõí ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ðïõ ìáãåßñåõáí ðáëéÜ óå äé-

Üöïñåò ÷ñïíéêÝò óôéãìÝò êáé ðåñéüäïõò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ÷ñüíïõ óôéò ÊïõóðÜäåò.

Ôá ðáéäéÜ äéáôýðùóáí ôéò ðñïôÜóåéò ôïõò êáé åãþ ùò ãñáöÝáò êáôÝãñáøá üëåò ôéò

ðñïôÜóåéò ôùí ðáéäéþí ó÷åôéêÜ ìå üëá üóá Þèåëáí íá ìÜèïõí, íá øÜîïõí êáé íá öôéÜ-

îïõí ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá.

ÐÑÏÔÁÓÅÉÓ ÐÁÉÄÉÙÍ

1. Íá øÜîïõìå íá âñïýìå ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò

2. Íá ñùôÞóïõìå ôéò ãéáãéÜäåò êáé ôéò ìáìÜäåò ìáò íá ìáò ðïõí ðáñáäïóéáêÝò óõ-

íôáãÝò

3. Íá ãñÜøïõìå óå êáóÝôá áõôÜ ðïõ ìáãåéñåýáíå ðáëéÜ ïé Üíèñùðïé

4. Íá ìáãåéñÝøïõìå äéÜöïñá öáãçôÜ

5. Íá ìáæÝøïõìå åéêüíåò êáé óõíôáãÝò áðü ðåñéïäéêÜ ìå öáãçôÜ ðïõ Ýôñùãáí ðáëéÜ

ïé Üíèñùðïé

6. Íá äïêéìÜóïõìå êÜôé ðïõ äåí Ý÷ïõìå îáíáöÜåé

7. Íá öôéÜîïõìå ìéá äéêéÜ ìáò óõíôáãÞ

8. Íá öôéÜîïõìå Ýíá âéâëßï ìå óõíôáãÝò

9. Íá ðáßîïõìå ôïõò ìÜãåéñåò êáé íá öôéÜîïõìå êáðÝëá

10. Íá æùãñáößóïõìå öáãçôÜ

11. Íá ðáßîïõìå óåñâéôüñïõò êáé åóôéáôüñéï

12. Íá öôéÜîïõìå øùìß

13. Íá åðéóêåöèïýìå Ýíá åóôéáôüñéï

14. Íá öôéÜîïõìå Ýíáí ðßíáêá ìå ôá öáãçôÜ ðïõ ìáò áñÝóïõí

15. Íá ãñÜøïõìå ôéò óõíôáãÝò óå êáñôÝëåò

16. Íá ôñáãïõäÞóïõìå ôñáãïýäéá ìå öáãçôÜ

17. Íá öôéÜîïõìå ìéá éóôïñßá äéêéÜ ìáò ìå öáãçôÜ êáé íá ôçí ðáßîïõìå

18. Íá ðáßîïõìå ðáé÷íßäéá

19. Íá äéáâÜóïõìå âéâëßá ìå öáãçôÜ.

95


ÕËÏÐÏÉÇÓÇ ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÙÍ

• ÄéáâÜóáìå äéÜöïñá âéâëßá ãéá ôá ôñüöéìá êáé ìéëÞóáìå ãéá ôçí ðõñáìßäá ôçò äéá-

ôñïöÞò, ôéò ïõóßåò ðïõ ìáò äßíïõí ôá äéÜöïñá ôñüöéìá (ðñùôåÀíåò, âéôáìßíåò, é÷íïóôïé-

÷åßá, ëßðç…) êáé öôéÜîáìå áößóåò ãéá íá èõìüìáóôå ôé ìáò ðñïóöÝñïõí ôá äéÜöïñá ôñü-

öéìá.

• ÄéáâÜóáìå ôï ðáñáìýèé «Ìéá öïñÜ Þôáí ç Êïëïôïýìðá» êáé ìéëÞóáìå ãéá ôéò ïìÜ-

äåò ôùí ôñïöþí ðïõ ðñÝðåé íá õðÜñ÷ïõí óôï êáèçìåñéíü ìáò äéáéôïëüãéï ãéá íá ðáßñ-

íïõìå üëá ôá áðáñáßôçôá óõóôáôéêÜ ðïõ ìáò ðñïóöÝñïõí ïé ôñïöÝò ãéá íá åßìáóôå ðÜ-

íôá õãéåßò êáé äõíáôïß êáé íá ìðïñÝóïõìå íá ìåãáëþóïõìå óùóôÜ.

• ÌéëÞóáìå ãéá ôéò âëáâåñÝò ïõóßåò, ôá óõíôçñçôéêÜ êáé ôç æÜ÷áñç ðïõ õðÜñ÷ïõí

óôá ðñïúüíôá ðïõ áãïñÜæïõìå áðü ôï óïýðåñ ìÜñêåô (óïêïëÜôåò, ãáñéäÜêéá, ðáôáôÜ-

êéá, êñïõáóÜí)êáé ãéá ôï ðüóï êáêü êÜíïõí óôïí ïñãáíéóìü ìáò êáé áðïöáóßóáìå íá êá-

èéåñþóïõìå ðñüãñáììá õãéåéíïý êïëáôóéïý óôï ó÷ïëåßï ìáò.

• Óõãêåíôñþóáìå ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò áðü ôéò ãéáãéÜäåò êáé ôéò ìáìÜäåò ìáò,

ôéò äéáâÜóáìå êáé ôéò óõæçôÞóáìå. ÁõôÝò åßíáé: ÐïëÝíôá Þ ÊïñïíéÜ,, Óôáêïößóé, ÑéãáíÜ-

ôá, Óõêüðéôá, ÓðåñíÜ, Ðïëõóðüñéá, ÔóéãáñÝëéá Þ ÔóéãáñïëÜ÷áíá, Ëáèýñéá, Ôçãáíßôåò Þ

ËïõêïõìÜäåò, ÐáóôéôóÜäá, Öëáïýíåò. Áðïöáóßóáìå íá ìáãåéñÝøïõìå ìåñéêÝò áðü áõ-

ôÝò óôï ó÷ïëåßï ìáò êáé íá ôéò äïêéìÜóïõìå.

• ÌéëÞóáìå ãéá ôï ôé åßíáé ðáñÜäïóç, Þèç êáé Ýèéìá êáé ìÜèáìå üôé ðáñÜäïóç åß-

íáé ü,ôé óõíÞèéæáí íá êÜíïõí ðáëéÜ ïé Üíèñùðïé óå äéÜöïñåò ÷ñïíéêÝò óôéãìÝò (Ôñýãïò,

ËéïìÜæùìá, ×ñéóôïýãåííá, Áðüêñéåò, ÐÜó÷á, ÃÜìïõò, ÃéïñôÝò, Âáöôßóéá ê.ë.ð.) êáé áðü

ôïõò ðñïðáððïýäåò ìáò ðÝñáóáí áõôÝò ïé óõíÞèåéåò óôïõò ðáððïýäåò ìáò, óôïõò ãï-

íåßò ìáò êáé áñãüôåñá óå ìáò.

• ØÜîáìå íá âñïýìå åéêüíåò áðü äéÜöïñá öáãçôÜ ìÝóá áðü âéâëßá, åöçìåñßäåò, ðå-

ñéïäéêÜ ìå óõíôáãÝò.

• Ï Óðýñïò ìáò Ýöåñå óôï ó÷ïëåßï Ýíá âéâëßï ìáãåéñéêÞò êáé ôï äéáâÜóáìå. Ðáñá-

ôçñÞóáìå ôéò åéêüíåò ìå ôá öáãçôÜ, ìéëÞóáìå ãéá ôïí ôñüðï ðïõ åßíáé ãñáììÝíï (ðñþôá

ôá õëéêÜ êáé ìåôÜ ç åêôÝëåóç ôçò óõíôáãÞò) êáé Ýôóé áðïöáóßóáìå íá öôéÜîïõìå ôï äéêü

ìáò âéâëßï ìå ôéò ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ðïõ óõãêåíôñþóáìå.

• ÄçìéïõñãÞóáìå óôï ó÷ïëåßï ìáò ãùíéÜ ðáñáäïóéáêþí óõíôáãþí üðïõ óõãêåíôñþ-

íáìå ü,ôé âñßóêáìå áðü ôçí ÝñåõíÜ ìáò ãéá íá ìðïñïýìå íá ôï ðáñáôçñïýìå êáé íá ôï

äéáâÜæïõìå.

• ÌéëÞóáìå ãéá ôá ãåýìáôá (ðñùéíü, ìåóçìåñéáíü êáé âñáäéíü) êáé ôç óçìáóßá ôïõò

ãéá ôçí êáëýôåñç õãåßá ìáò êáé öôéÜîáìå õãéåéíü ðñùéíü óôï ó÷ïëåßï ìáò ìå ãÜëá, öñå-

óêïóôéììÝíï ÷õìü ðïñôïêáëéïý êáé öåôïýëåò ìå âïýôõñï êáé ìÝëé.

• Ðáßîáìå ôï óôáõñüëåîï ôïõ óùóôïý ðñùéíïý êáé ìÜèáìå íá äéáâÜæïõìå ôéò ëåîïý-

ëåò: ãÜëá, ÷õìüò, âïýôõñï, ìÝëé, ìáñìåëÜäá, øùìß ôõñß.


96

• Êáèéåñþóáìå óôï ó÷ïëåßï ìáò ðñüãñáììá õãéåéíïý êïëáôóéïý ôï ïðïßï áðïöáóß-

óáìå ìáæß ìå ôá ðáéäéÜ êáé óôï ïðïßï óõìðåñéëÜâáìå ðïëëÜ öñïýôá, ãéáïýñôé, áõãü âñá-

óôü, ôõñß Üóðñï êáé êßôñéíï, øùìß êáé ÷õìïýò. Ôá ðáéäéÜ åíèïõóéÜóôçêáí ìå áõôÞ ìáò ôçí

áðüöáóç êáé êáèçìåñéíÜ ôçñïýí ôï ðñüãñáììá ðéóôÜ êáé Ý÷ïõí áðïâÜëëåé áðü ôï äéáé-

ôïëüãéü ôïõò ôñïöÝò üðùò óïêïëÜôåò, ðáôáôÜêéá êáé áíáøõêôéêÜ. Ïé ãïíåßò ìáò åßðáí

ðùò êáé óôï óðßôé ôá ðáéäéÜ áðïöåýãïõí íá ôñþíå ãëõêÜ ðïõ äåí åßíáé ìáãåéñåìÝíá áðü

ôéò ìáìÜäåò êáé ãåíéêÜ áðïöåýãïõí íá ôñþíå ôñïöÝò áíèõãéåéíÝò.

• Ï Íßêïò ìáò åßðå ðùò ç ìáìÜ ôïõ üôáí Þôáí ìéêñÞ Ýôñùãå ãéá êïëáôóéü ÑéãáíÜôá

ðïõ ôçò Ýöôéá÷íå ç ãéáãéÜ ôçò. ¸ôóé áðïöáóßóáìå íá ìáãåéñÝøïõìå ôçí åðüìåíç ìÝñá

êáé íá öÜìå ÑéãáíÜôá ãéá êïëáôóéü óôï ó÷ïëåßï ìáò. ÄéáâÜóáìå ôç óõíôáãÞ, óõãêåíôñþ-

óáìå ôá õëéêÜ êáé ìåôÜ ìáãåéñÝøáìå ôç ñéãáíÜôá. Ôç äïêéìÜóáìå êáé ìáò Üñåóå ðÜñá

ðïëý êáé Ýôóé áðïöáóßóáìå íá ãñÜøïõìå ôç óõíôáãÞ êáé íá ôçí âÜëïõìå óôï âéâëßï ìå

ôéò óõíôáãÝò ìáò.

ÑÉÃÁÍÁÔÁ

ÂñÝ÷ïõìå ìðáãéÜôéêï øùìß (2

çìåñþí) ìå ëßãï íåñü êáé ôï âÜæïõ-

ìå óå êïììáôÜêéá óå Ýíá ìðùë. Ñß-

÷íïõìå áðü ðÜíù ôõñß öÝôá èñõì-

ìáôéóìÝíç, åëéÝò, íôïìÜôåò êïììÝ-

íåò óå ÷ïíôñÜ êïììÜôéá, ñß÷íïõ-

ìå áëÜôé, ñßãáíç áñêåôÞ êáé ëÜäé,

ôï áíáêáôåýïõìå êáé ôï ôñþìå.

Ìììììììì! Ðåíôáíüóôéìï!

•Æùãñáößóáìå öáãçôÜ êáé äéÜöïñá ôñüöéìá, êÜíáìå êïëëÜæ ìå åéêüíåò áðü ôñüöé-

ìá êáé öôéÜîáìå ôéò äéêÝò ìáò áößóåò ãéá íá ìðïñïýìå íá èõìüìáóôå üëá üóá Ý÷ïõìå

ìÜèåé ãéá ôá ôñüöéìá. ÖôéÜîáìå áêüìç ðßíáêåò ìå ôá öáãçôÜ ðïõ ìáò áñÝóåé íá ôñþìå

êáé ôïõò äéáâÜóáìå.

•Óõãêñßíáìå ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï Ýøçíáí ðáëéÜ ôá öáãçôÜ, ðïý ôá óõíôçñïýóáí,

êáé ðþò ôá ìáãåßñåõáí óå ó÷Ýóç ìå ôïí ôñüðï ðïõ ìáãåéñåýïõìå óÞìåñá êáé óõìöùíÞ-

óáìå ðùò ôá õëéêÜ ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýóáí ðáëéÜ Þôáí ðéï õãéåéíÜ ãéáôß ôá Ýðáéñíáí êá-

ôåõèåßáí áðü ôç öýóç êáé äåí ÷ñçóéìïðïéïýóáí ïýôå óõíôçñçôéêÜ, ïýôå öõôïöÜñìáêá

ãéá íá êáëëéåñãÞóïõí ôá ëá÷áíéêÜ êáé ôá öñïýôá ôïõò êáé ôá æþá ôïõò ôá ôÜéæáí ìå öõ-

óéêÝò ôñïöÝò.

97


•Ìáò åðéóêÝöèçêáí óôï ó÷ï-

ëåßï ìáò ç ãéáãéÜ Ìáñßá êáé ç ãéá-

ãéÜ ×Üéäù êáé ìáò ìßëçóáí ãéá ôï

ðþò Ýôñùãáí ðáëéÜ ïé Üíèñùðïé,

ðþò êáé ðïý ìáãåßñåõáí ïé ìçôÝ-

ñåò ôïõò, ôé öáãçôÜ ìáãåßñåõáí,

ðïý ôá öýëáãáí êáé ãéá ôéò óõíÞ-

èåéåò êáé ôéò ðáñáäüóåéò ðïõ åß÷áí

ðáëéÜ ïé Üíèñùðïé.

•ÄïêéìÜóáìå ôá Ðïëõóðüñéá

ðïõ ìáò Ýöåñå ç Ìáñßá óôï ó÷ï-

ëåßï ãéáôß Þôáí äýóêïëï íá ôá ìá-

ãåéñÝøïõìå åìåßò êáé êáôáãñÜøáìå ôç óõíôáãÞ.

ÐÏËÕÓÐÏÑÉÁ

ÕëéêÜ: 1êïýðá êáëáìðüêé, 3 êïõôáëéÝò ëáèýñéá, 3 êïõôáëéÝò ñåâßèéá, 1 êïõôáëéÜ êïõêéÜ, 1 êéëü óôÜñé.

ÅêôÝëåóç: ÌïõëéÜæïõìå óå íåñü ôï êáëáìðüêé ãéá 2 ìÝñåò ðñéí ôï âñÜóïõìå êáé áðï-

âñáäßò üëá ôá õðüëïéðá õëéêÜ êáé ôçí åðüìåíç ìÝñá ôá âñÜæïõìå üëá ìáæß óå ìéá êáôóá-

ñüëá ìå ëßãï áëÜôé ìÝ÷ñé íá ðÞîïõí êáé íá ìáãåéñåõôïýí êáëÜ. ÌÜèáìå áðü ôç Ìáñßá üôé

ôá Ðïëõóðüñéá ôá ìáãåéñåýïõí ôï ÍïÝìâñç, ôçò ÐáíáãéÜò ôçò Ðïëõóðïñßôéóóáò.

• Ðáßîáìå ôï ðáé÷íßäé ôùí ãåýóåùí. ÄïêéìÜóáìå äéÜöïñá ôñüöéìá êáé ìÜèáìå íá îå-

÷ùñßæïõìå ôï ãëõêü, ðéêñü, îéíü, áñìõñü, êáõôåñü, óôõöü. ÖôéÜîáìå Ýíáí ðßíáêá äéðëÞò

åéóüäïõ êáé óçìåéþóáìå ðïéá ãåýóç ìáò Üñåóå ðåñéóóüôåñï. ÖôéÜîáìå åðßóçò êáé Ýíáí

êáôÜëïãï ìå öáãçôÜ ðïõ ãíùñßæïõìå êáé ðïõ Ý÷ïõí ãëõêéÜ, áñìõñÞ, ðéêñÞ, îéíÞ, êáõôå-

ñÞ êáé óôõöÞ ãåýóç.

• ÔñáãïõäÞóáìå êáé ÷ïñÝøáìå ôñáãïýäéá ãéá öáãçôÜ üðùò: Ï ÷ïñüò ôùí ìðéæåëéþí,

Ðþò ôï ôñßâïõí ôï ðéðÝñé, ÌÞëï ìïõ êüêêéíï, Óå ìéá ñþãá áðü óôáöýëé, Ì’ áñÝóåé íá

ôñþù ìðáíÜíá êé áíáíÜ, ËåìïíÜêé ìõñùäÜôï, ÁëÜôé øéëü ê.ë.ð.

• ÌéëÞóáìå ãéá ôéò ðáñïéìßåò êáé ãéáôß ôéò ÷ñçóéìïðïéïýóáí ïé Üíèñùðïé ðáëéÜ êáé ìÜ-

èáìå êÜðïéåò áðü áõôÝò üðùò: «Ýíá ìÞëï ôçí çìÝñá ôï ãéáôñü ôïí êÜíåé ðÝñá», «öáóïý-

ëé ôï öáóïýëé ãåìßæåé ôï óáêïýëé», «üðïéïò âáñéÝôáé íá æõìþóåé äÝêá ìÝñåò êïóêéíßæåé».

• Ðáßîáìå ãëùóóéêÜ ðáé÷íßäéá üðùò óýíèåóç ëÝîåùí: áëÜôé + ðéðÝñé = áëáôïðßðåñï,

áõãü + ëåìüíé = áõãïëÝìïíï, ñýæé + ãÜëá = ñõæüãáëï, óêüñäï + øùìß = óêïñäüøù-

ìï, øùìß + ôõñß = øùìïôýñé, íôïìÜôá + óáëÜôá = íôïìáôïóáëÜôá.

•Ðáßîáìå äéÜöïñá ðáé÷íßäéá üðùò: «ìÜíôåøå ôé öñïýôï ôñþù» (ðáíôïìßìá), ï ðéï

ãñÞãïñïò óåñâéôüñïò, áãþíåò äñüìïõ ê.ë.ð.


98

•Óõãêåíôñþóáìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôá Ýèéìá êáé ôéò ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ôùí ×ñé-

óôïõãÝííùí, ãéá ôá ðáñáäïóéáêÜ ãëõêÜ êáé öáãçôÜ ðïõ ìáãåéñåýïõí ïé íïéêïêõñÝò êáé

ìÜèáìå ôçí éóôïñßá ôçò âáóéëüðéôáò.

•ÌåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ìáò áðü ôéò äéáêïðÝò ôùí ×ñéóôïõãÝííùí ìáãåéñÝøáìå óôï

ó÷ïëåßï ìáò âáóéëüðéôá êáé êáëÝóáìå ôïõò ãïíåßò ìáò ãéá íá ôçí êüøïõìå üëïé ìáæß êáé

íá äïýìå ðïéïò èá êåñäßóåé ôï öëïõñß ãéáôß áõôüò èá åßíáé ôõ÷åñüò üëï ôï ÷ñüíï.

• Ôïõ Áãßïõ Áèáíáóßïõ (18 Éáíïõáñßïõ), ðïõ ãéïñôÜæåé ç åêêëçóßá ôùí ÊïõóðÜäùí

ðÞãáìå óôçí åêêëçóßá êáé åêåß ìáæß ìå ôïí ¢ñôï ìáò ìïßñáóáí êáé ÓðåñíÜ ðïõ Þôáí Üëëç

ìéá áðü ôéò óõíôáãÝò ðïõ åß÷áìå óõãêåíôñþóåé óôï ó÷ïëåßï ìáò. ÌåôÜ ôçí åêêëçóßá ôá

öÝñáìå óôï ó÷ïëåßï êáé ôá äïêéìÜóáìå. ÄéáâÜóáìå îáíÜ ôç óõíôáãÞ ðïõ ìáò åß÷å öÝ-

ñåé ï Óðýñïò êáé åêåßíïò ìáò åßðå ðùò ôá ÓðåñíÜ ôá öôéÜ÷íïõí ïé íïéêïêõñÝò óôá óðß-

ôéá ôïõò óôéò ïíïìáóôéêÝò ãéïñôÝò êáé ôá ðçãáßíïõí óôçí åêêëçóßá íá ôá åõëïãÞóåé ï ðá-

ðÜò. ÌåôÜ ìïéñÜæïõí óå óáêïõëÜêéá óå üóïõò áíèñþðïõò åßíáé óôçí åêêëçóßá êáé Ýðåé-

ôá ôá ðáßñíïõí óôï óðßôé êáé ôá ôñþíå.

•ÑùôÞóáìå ôá ðáéäéÜ ôé Üëëåò óõíôáãÝò ìáãåéñåýïõí óôï ÷ùñéü óôéò ãéïñôÝò êáé ï

Âáóßëçò ìáò åßðå üôé üôáí ãéïñôÜæåé êÜðïéïò öôéÜ÷íïõí ôçãáíßôåò Þ ëïõêïõìÜäåò ãéá íá

êåñíÜíå ôïõò åðéóêÝðôåò êáé ôá ðáéäéÜ ðñüóèåóáí üôé ôçãáíßôåò öôéÜ÷íïõí áêüìç óôïõò

ãÜìïõò êáé óôá âáöôßóéá ãéá íá êåñíÜíå ôïõò óõããåíåßò êáé ôïõò ößëïõò. ÓõìöùíÞóáìå

ëïéðüí íá êáëÝóïõìå ìéá ãéáãéÜ óôï ó÷ïëåßï íá ìáò ìáãåéñÝøåé Ôçãáíßôåò.

•Ç ãéáãéÜ ôçò Ìáñßáò äÝ÷ôçêå íá ìáò âïçèÞóåé îáíÜ êáé Ýôóé ôçí åðüìåíç ìÝñá ìáò

åðéóêÝöèçêå óôï ó÷ïëåßï êáé ìáò ìáãåßñåøå ôçãáíßôåò. ÌáãíçôïöùíÞóáìå ôçí äéáäéêá-

óßá ðïõ ìáò ðåñéÝãñáøå ç ãéáãéÜ ôçò Ìáñßáò (ýóôåñá áðü åðéèõìßá ôùí ðáéäéþí) êáé ôçí

áêïýóáìå áñãüôåñá.

ÔÇÃÁÍÉÔÅÓ

ÕëéêÜ: 1 êéëü áëåýñé, ÷ëéáñü íåñü, ìáãéÜ, ëßãï áëÜôé êáé æÜ÷áñç Þ ìÝëé.

ÃéáãéÜ èá ìáò öôéÜîåéò ôçãáíßôåò;Áí èÝëåéò èá óå âïçèÞóïõìå!

Ôçãáíßôåò! Öáßíïíôáé íïóôéìüôáôåò!Ãéá íá äïêéìÜóïõìå!

99


ÅêôÝëåóç: Zåóôáßíïõìå ôï íåñü êáé äéáëýïõìå ìÝóá ôç ìáãéÜ. ÐñïóèÝôïõìå ôï áëÜôé êáé

ñß÷íïõìå ôï ìßãìá óôï áëåýñé. Áíáêáôåýïõìå íá ãßíåé ìáëáêüò ÷õëüò êáé ôï áöÞíïõìå íá

öïõóêþóåé. ÌåôÜ âÜæïõìå ëÜäé óôï ôçãÜíé êáé üôáí êÜøåé ôï ëÜäé ðáßñíïõìå ÷õëü ìå ôï

÷Ýñé ìáò êáé ìå ôï êïõôÜëé ñß÷íïõìå ìðáëÜêéá æýìçò óôï ëÜäé êáé ôçãáíßæïõìå ìÝ÷ñé íá

ñïäßóïõí. ÂÜæïõìå ôéò ôçãáíßôåò óå ðéáôÝëá êáé ðáóðáëßæïõìå ìå æÜ÷áñç Þ ìÝëé êáé óôç

óõíÝ÷åéá ôéò ôñþìå. Áí èÝëïõìå öôéÜ÷íïõìå êáé «ðéôïðïýëåò» üðùò ìáò åßðå ÷áñáêôç-

ñéóôéêÜ ç Ìáñßá, äçëáäÞ ñß÷íïõìå ðåñéóóüôåñï ÷õëü óôï ôçãÜíé êáé öôéÜ÷íïõìå ìéêñÝò

ðéôïýëåò. Ìáò Üñåóáí ðÜñá ðïëý.

•Áñ÷Ýò Ìáñôßïõ óõæçôÞóáìå ãéá ôéò Áðüêñéåò êáé ôá Ýèéìá ôçò óõãêåêñéìÝíçò åðï-

÷Þò, ôçí ÔóéêíïðÝìðôç êáèþò êáé ãéá ôçí ÊáèáñÞ ÄåõôÝñá. ÌéëÞóáìå ãéá ôá öáãçôÜ ðïõ

ôñþìå ôçí ÊáèáñÞ ÄåõôÝñá ðïõ ðçãáßíïõìå óôçí åîï÷Þ íá ðåôÜîïõìå ôïí ÷áñôáåôü êáé

óõæçôÞóáìå ãéá ôçí Ýíáñîç ôçò ÓáñáêïóôÞò êáé ãéá ôï ôé óçìáßíåé íçóôåßá. Ôá ðáéäéÜ

ìïéñÜóôçêáí ôéò åìðåéñßåò ôïõò ó÷åôéêÜ ìå ôá Ýèéìá ôçò ðåñéï÷Þò ôç óõãêåêñéìÝíç åðï-

÷Þ êáé ï Óðýñïò ìáò åßðå üôé ôçí ÊáèáñÞ ÄåõôÝñá ç èåßá ôïõ ç Ìðçíéþ öôéÜ÷íåé Öëáïý-

íåò. Ôçò æçôÞóáìå ôçí óõíôáãÞ êáé ìåôÜ ôçí åðéóôñïöÞ ìáò áðü ôï 3Þìåñï ôçò Áðïêñé-

Üò öôéÜîáìå óôï ó÷ïëåßï ìáò Öëáïýíåò.

ÖËÁÏÕÍÅÓ

ÕëéêÜ: 1 êéëü áëåýñé, íåñü ÷ëéáñü ãéá íá æõìþóïõìå, áëÜôé, ìáãéÜ.

ÅêôÝëåóç: Æõìþíïõìå ìå üóï íåñü ÷ñåéáóôåß ôá õëéêÜ (üðùò ôï øùìß) êáé áöÞíïõìå ôï

æõìÜñé íá öïõóêþóåé ãéá 30´. Ëáäþíïõìå ôï ôáøÜêé êáé ðéÝæïõìå ôï æõìÜñé ìå ôá äÜ÷ôõ-

ëá íá ãßíïõí ëáêêÜêéá, ñß÷íïõìå ëÜäé áðü ðÜíù êáé øÞíïõìå ôéò öëáïýíåò ãéá 30´ óôïõò

200ï C. Áí èÝëïõìå ìðïñïýìå íá âÜëïõìå óôá ëáêêÜêéá ôõñß öÝôá ðñéí ôï øÞóïõìå. Ãéá

íá ìðïñÝóïõìå íá ìáãåéñÝøïõìå üëïé, öôéÜîáìå ï êáèÝíáò ôï äéêü ôïõ êáñâåëÜêé êáé

äþóáìå êáé óôïõò ãïíåßò ìáò íá äïêéìÜóïõí. Ôé ùñáßï øùìÜêé! êáé ôï öôéÜîáìå ìå ôá

ÖôéÜ÷íïõìå öëáïýíåò ìå áëåýñé êáé íåñüðïõ åßíáé íüóôéìï øùìÜêé Óáñáêïóôéáíü!

ÔåëéêÜ èá ìðïñïýóáìå íá ãßíïõìå êáé öïõñíÜñçäåò.Ïé öëáïýíåò ìáò Ýãéíáí öáíôáóôéêÝò.


100

÷åñÜêéá ìáò!

•ÖôéÜîáìå ôéò äéêÝò ìáò óôïëÝò

ìÜãåéñá êáé óêïõöÜêéá êáé ðáßîáìå

óôï ó÷ïëåßï ôïõò ìÜãåéñåò (ðáíôï-

ìßìá)

•Áñ÷Ýò Áðñéëßïõ áðïöáóßóáìå

íá åðéóêåöèïýìå Ýíá åóôéáôüñéï

ôçò ðåñéï÷Þò êáé íá ðáñáêïëïõèÞ-

óïõìå ôï ìáãåßñåìá ìéáò ðáñáäï-

óéáêÞò óõíôáãÞò. ÍôõèÞêáìå ìÜ-

ãåéñåò ìå ôá óêïõöÜêéá êáé ôéò ðï-

äéÝò ðïõ åß÷áìå öôéÜîåé êáé áöïý

êáôáãñÜøáìå ôéò åñùôÞóåéò ðïõ èÝëáìå íá ñùôÞóïõìå ôçí ìáãåßñéóóá åðéóêåöèÞêáìå

ìå ôïõò ãïíåßò ìáò ôï åóôéáôüñéï «Boukari Beach» üðïõ ìáò îåíÜãçóáí óôïõò ÷þñïõò

ôïõ åóôéáôïñßïõ êáé óôçí êïõæßíá. Åêåß ìáò åðÝôñåøáí íá ðáñáêïëïõèÞóïõìå áëëÜ êáé

íá âïçèÞóïõìå óôï ìáãåßñåìá.

•Ðáßîáìå ôïõò óåñâéôüñïõò êáé ôï åóôéáôüñéï, ìéëÞóáìå ãéá ôï ìåíïý êáé ìÜèáìå

ðþò íá ðáñáããÝëíïõìå ôï öáãçôü ìáò üôáí ôñþìå Ýîù áëëÜ êáé ðþò ðñÝðåé íá ôñþìå.

•Óôç óõíÝ÷åéá óõãêåíôñþóáìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôá Ýèéìá ôïõ ÷ùñéïý ìáò êáôÜ ôçí

ðåñßïäï ôïõ ÐÜó÷á êáé ôéò äéáâÜóáìå óôï ó÷ïëåßï ìáò. ÌÜèáìå üôé óðÜìå Ýíá êáíÜôé ôï

ÌåãÜëï ÓÜââáôï ãéá íá ìáò öÝñíåé ôý÷ç, ðùò êüâïõìå ëßãï ìáëëß áðü ôçí ïõñÜ ôïõ áñ-

íéïý ðïõ èá øÞóïõìå ôï ÐÜó÷á

êáé áöïý ôï âïõôÞîïõìå óôï áßìá

ôïõ êÜíïõìå 3 óôáõñïýò óôçí

åîþðïñôá ôïõ óðéôéïý ìáò ãéá íá

äéþ÷íåé ôá êáêÜ ðíåýìáôá, ðùò

ñß÷íïõìå ðõñïôå÷íÞìáôá ãéá íá

ãéïñôÜóïõìå ôçí ÁíÜóôáóç ôïõ

×ñéóôïý, ðùò âÜöïõìå áõãÜ êüê-

êéíá ãéá íá èõìüìáóôå ôç èõóßá

ôïõ ×ñéóôïý ãéá ôïõò áíèñþðïõò

êáé öôéÜ÷íïõìå êïõëïýñéá êáé

ôóïõñÝêéá ãéá íá êåñíÜìå ôïõò

ößëïõò êáé ôïõò óõããåíåßò.

• ÂÜøáìå áõãÜ êüêêéíá óôï ó÷ïëåßï ìáò êáé ìéëÞóáìå ãéá ôá äþñá ôïõ Íïíïý êáé

ãéáôß áíÜâïõìå ôéò ëáìðÜäåò ìáò ôç íý÷ôá ôçò ÁíÜóôáóçò.

• ÌåôÜ ôï ÐÜó÷á ðïõ ãõñßóáìå óôï ó÷ïëåßï óõæçôÞóáìå ãéá üëá üóá ìÜèáìå ó÷åôé-

101


êÜ ìå ôéò ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò

êáé ìå åîÝðëçîå ôï ãåãïíüò ðùò ôá

ðáéäéÜ èõìüôáí ôéò ðáñáäïóéáêÝò

óõíôáãÝò ðïõ åß÷áìå óõãêåíôñþ-

óåé, åíþ èõìüôáí êáé ôá õëéêÜ áðü

ôéò óõíôáãÝò ðïõ åß÷áìå ìáãåéñÝ-

øåé óôï ó÷ïëåßï.

• Ìéá áðü ôéò ðñïôÜóåéò ôùí

ðáéäéþí Þôáí íá öôéÜîïõìå ìéá

éóôïñßá ìå öáãçôÜ êáé íá ôçí ðáß-

îïõìå. ̧ ôóé áðïöáóßóáìå íá öôéÜ-

îïõìå ìéá éóôïñßá ðïõ ï ôßôëïò ôçò

Þôáí: «Ç ãéáãéÜ Ìáôßíá ìáãåéñåý-

åé». Ôá ðáéäéÜ ìå ôç óåéñÜ åßðáí ôï

äéêü ôïõò êïììÜôé ôçò éóôïñßáò êáé åãþ êáôÝãñáöá üëá üóá ìïõ Ýëåãáí. Áöïý ôåëåéþ-

óáìå ôçí éóôïñßá ôçí äéáâÜóáìå êáé áðïöáóßóáìå íá ôçí äñáìáôïðïéÞóïõìå áëëÜ êáé

íá ôçí æùãñáößóïõìå. ÊáôáóêåõÜóáìå üëá üóá ìáò ÷ñåéáæüôáí (üðùò: ôá äï÷åßá ìå ôï

ëÜäé, ôçí æÜ÷áñç, ôï áëåýñé, ôçí ìáãéÜ, ôï íåñü êáé ôï áëÜôé) êáé åôïéìÜóáìå Ýíá èåáôñéêü

ðïõ ðáßîáìå ìåôáîý ìáò ìÝóá óôçí ôÜîç, áëëÜæïíôáò ñüëïõò áöïý üëá ôá ðáéäéÜ Þèå-

ëáí íá ðáßîïõí. ¸ôóé ãßíáìå ìå ôç óåéñÜ çèïðïéïß êáé èåáôÝò êáé ðáñáêïëïõèÞóáìå ôçí

«ãéáãéÜ Ìáôßíá, ôïí ÐåôñÜêç êáé ôçí Óðõñéäïýëá» íá ìáãåéñåýïõí ôçãáíßôåò. Ôá ðáéäéÜ

äéáóêÝäáóáí ðïëý ìå áõôÞ ôçí äñáóôçñéüôçôá ãéáôß Þôáí êÜôé ðïõ ó÷åäßáóáí êáé ðñáã-

ìáôïðïßçóáí ìüíá ôïõò áðü ôçí óõããñáöÞ ôçò éóôïñßáò ìÝ÷ñé êáé ôï «áíÝâáóìá» ôïõ

Ýñãïõ. Êáé íá ç éóôïñßá ìáò:

«Ç ÃÉÁÃÉÁ ÌÁÔÉÍÁ ÌÁÃÅÉÑÅÕÅÉ»

Ìéá öïñÜ êáé Ýíáí êáéñü ç ãéáãéÜ Ìáôßíá åßðå óôá åããüíéá ôçò ôïí ÐåôñÜêç êáé ôçí

Óðõñéäïýëá

— Êáëþò ôá ðáéäÜêéá ìïõ ôá êáëÜ. ÎÝñåôå ðùò óáò áãáðÜù ðïëý. ÈÝëåôå íá óáò ìá-

ãåéñÝøù ôçãáíßôåò; Ôéò ôçãáíßôåò ôéò ìáãåéñåýáìå ðáëéÜ óôéò ãéïñôÝò Þ óôïõò ãÜìïõò Þ

óôá âáöôßóéá ãéá íá êåñíÜìå ôïõò óõããåíåßò êáé ôïõò ößëïõò ìáò.

— Íáé ãéáãéÜ èÝëïõìå ðïëý íá ìáãåéñÝøïõìå ôçãáíßôåò. Ãéáãéïýëá ó’ áãáðÜìå ðïëý.

Íá óå âïçèÞóïõìå;

— Íáé ðáéäéÜ ìïõ áò îåêéíÞóïõìå. ÐÜù íá áíÜøù ôï öïýñíï.

Ìüëéò Ýöõãå ç ãéáãéÜ ôá ðáéäéÜ áðïöÜóéóáí íá ìáãåéñÝøïõí ìüíá ôïõò ãéá íá ôçò

êÜíïõí Ýêðëçîç. Áíôß ãéá áõôü üìùò Ýêáíáí ìéá áôáîßá. Ï ÐÝôñïò ðÞñå ôï ìðïë ãéá íá

âÜëåé áëåýñé áëëÜ ôï áëåýñé Ýðåóå óôï ðÜôùìá êáé ç êïõæßíá Ýìïéáæå óáí íá åß÷å ÷éïíß-

Ãéá íá öÜìå üëïé ìáæß ôéò ôçãáíßôåò ìáò, ôþñá ðïõîÝñïõìå íá ôéò ìáãåéñåýïõìå!


102

óåé ìÝóá. Ôüôå ç Óðõñéäïýëá ðÞñå áëåýñé êáé ôï Ýñéîå ðÜíù óôïí ÐÝôñï êáé ï ÐÝôñïò

Üóðñéóå ïëüêëçñïò êáé Ýãéíå óáí ÷éïíÜíèñùðïò. Ìüëéò ôïí åßäå ç Óðõñéäïýëá Ýóêáóå

óôá ãÝëéá. Ï ÐÝôñïò ôüôå Ýñéîå áëåýñé ðÜíù ôçò êáé ç Óðõñéäïýëá Ýìïéáæå óáí ãñéïýëá

ìå Üóðñá ìáëëéÜ êáé ï ÐÝôñïò Ýóêáóå óôá ãÝëéá. Ôüôå Þñèå ç ãéáãéÜ êáé ìüëéò åßäå ôá

ðáéäéÜ êáôáôñüìáîå. Ôá êïßôáîå êáëýôåñá êáé åßðå:

— ÐáéäéÜ, ðþò åãßíáôå Ýôóé, ç ÐáíáãéÜ êïíôÜ óáò. Ìå óêéÜîáôå! ¢é ÓðõñßäùíÜ ìïõ

åóåßò ìïéÜæåôå ìå ôçãáíßôåò. ÌÜëëïí åóÜò ðñÝðåé íá ôçãáíßóù, åßðå êáé ãÝëáóå.

Áöïý ãåëÜóáíå ðïëý ôá

ðáéäéÜ êáèáñßóáíå ôçí êïõ-

æßíá, üëá ôá ðÜíôá, ðëõ-

èÞêáíå, êÜíáíå ìðÜíéï êáé

õðïó÷Ýèçêáí óôç ãéáãéÜ

üôé äåí èá ôï îáíáêÜíïõí.

ÌåôÜ ìáãåßñåøáí ôéò ôç-

ãáíßôåò êáé ôéò öÜãáíå ìå

ãëÝíôéá êáé öéëéÜ. ÐÝñáóáí

ðïëý üìïñöá, åõ÷áñßóôç-

óáí ôç ãéáãéÜ Ìáôßíá, ôçò

Ýäùóáí Ýíá öéëÜêé êáé óõì-

öþíçóáí íá ìáãåéñÝøïõí

êáé ðïëëÝò Üëëåò óõíôáãÝò.

ÌåôÜ ðÞãáí óôï óðßôé ôïõò.

Êáé Ýæçóáí áõôïß êáëÜ êáé

åìåßò êáëýôåñá!

•Ìå ôç ëÞîç ôïõ ðñïãñÜììáôïò ðáñïõóéÜóáìå ôéò åñãáóßåò ìáò óôïõò ãïíåßò ìáò

êáé ôïõò åîçãÞóáìå üëá üóá ìÜèáìå áðü ôçí ÝñåõíÜ ìáò ãéá ôéò ðáñáäïóéáêÝò óõíôá-

ãÝò êáé ôá Ýèéìá ôïõ ÷ùñéïý ìáò.


Ôï ðñüãñáììá îåêßíçóå ôïí Ïêôþâñéï ôïõ 2004 êáé óõíå÷ßóôçêå ìÝ÷ñé ôï ÌÜéï ôïõ

2005. Ôá ðáéäéÜ áó÷ïëÞèçêáí ìå éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí ìå ôï èÝìá êáé åíèïõóéÜóôçêáí

ìå üëá üóá Ýìáèáí ôüóï ãéá ôïí ôñüðï ìå ôïí ïðïßï ðñÝðåé íá ôñåöüìáóôå üóï êáé ãéá

ôçí ðáñÜäïóç, ôéò óõíôáãÝò êáé ôá Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ôïõò.

Áõôü ðïõ ôá åíèïõóßáóå ðåñéóóüôåñï Þôáí ç óõãêÝíôñùóç ôùí óõíôáãþí êáé êõñßùò

ç ìáãåéñéêÞ ìÝóá óôçí ôÜîç. ÊÜèå öïñÜ ðïõ ìáãåéñåýáìå ôï äéáóêÝäáæáí ðïëý êáé ãéá

áõôüí ôïí ëüãï åêôüò áðü ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ìáãåéñÝøáìå êáé äéÜöïñá Üëëá öá-

“¢é ÓðõñßäùíÜ ìïõ! Ðþò åãßíáôå Ýôóé ç ÐáíáãéÜêïíôÜ óáò! Óáí ôçãáíßôåò ìïéÜæåôå!”

103


ãçôÜ ãéáôß óêïðüò ôïõ ðñïãñÜììáôïò äåí Þôáí ìüíï ç ãíùñéìßá ôùí ðáéäéþí ìå ôïí ðá-

ñáäïóéáêü ôñüðï äéáôñïöÞò óôçí ÊÝñêõñá áëëÜ êáé ôï íá ðåñÜóïõí ôá ðáéäéÜ üóï ôï

äõíáôüí êáëýôåñá ìÝóá óôï ó÷ïëåßï. Ôáõôü÷ñïíá íá ìÜèïõí, ìÝóá áðü ôï ðáé÷íßäé êáé

áðü äñáóôçñéüôçôåò ðïõ ôá åíäéÝöåñáí, ðñÜãìáôá ðïõ èá ôá õéïèåôÞóïõí êáé èá ôá âï-

çèÞóïõí áñãüôåñá óôç æùÞ ôïõò.

Ç ðåñçöÜíéá êáé ç éêáíïðïßçóç ìå ôçí ïðïßá ðáñïõóßáæáí ôá äçìéïõñãÞìáôÜ ôïõò

óôïõò ãïíåßò ôïõò Þôáí ãéá ìÝíá ç êáëýôåñç åðéâåâáßùóç ðùò åõ÷áñéóôéïýíôáé áõôü ðïõ

ãßíåôáé ìÝóá óôçí ôÜîç êáé ìáèáßíïõí ìå åõ÷Üñéóôï ôñüðï.

ÓõíåñãÜóôçêáí, áíôÜëëáîáí áðüøåéò, ðÞñáí ðñùôïâïõëßåò, ìßëçóáí ãéá ôéò åìðåéñß-

åò ôïõò, Ýìáèáí íá óÝâïíôáé ôç ãíþìç êáé ôéò éäÝåò ôùí óõììáèçôþí ôïõò êáé íá ôïõò

âïçèïýí üðïõ åß÷áí äõóêïëßåò êáé êõñßùò Ýìáèáí íá ëåéôïõñãïýí ùò éóüôéìá ìÝëç óôçí

ïìÜäá.

Ôá ðáéäéÜ Ýìáèáí ôé óçìáßíåé õãéåéíÞ äéáôñïöÞ, ôé óçìáßíåé ðáñÜäïóç, Þèç êáé Ýèéìá

êáé ãéáôß åßíáé óçìáíôéêü íá ìçí îå÷Üóïõìå ôçí êëçñïíïìéÜ ìáò, ãéáôß ç ðáñáäïóéáêÞ äé-

áôñïöÞ êáé ç ÷ñÞóç áãíþí õëéêþí (áðü ôïí êÞðï) óôçí êïõæßíá ìáò âïçèÜåé íá Ý÷ïõìå

êáëÞ óùìáôéêÞ êáé ðíåõìáôéêÞ õãåßá.

Ôï ãåãïíüò üôé Ýøá÷íáí êáé ìÜèáéíáí ãéá ôéò óõíÞèåéåò ôùí ðáððïýäùí êáé ôùí ãéá-

ãéÜäùí ôïõò êáé ôùí ãåíéþí ðñéí áðü áõôïýò ðñïêÜëåóå éäéáßôåñá ôï åíäéáöÝñïí ôïõò.

ÅîáéñåôéêÜ åíôõðùóéáêÞ êáé éäéáßôåñá éêáíïðïéçôéêÞ Þôáí ç óõììåôï÷Þ êáé ç ðñïóöï-

ñÜ ôùí ãïíÝùí óå üëç ôç äéÜñêåéá äéåîáãùãÞò ôïõ ðñïãñÜììáôïò. Äåí Þôáí áðëÜ èåá-

ôÝò áëëÜ Ýôïéìïé ðÜíôá íá âïçèÞóïõí êáé íá ðñïóöÝñïõí üóá ìðïñïýóáí ìáæß ìáò óôéò

äñáóôçñéüôçôåò (üðùò ç åðßóêåøç óôï åóôéáôüñéï), åßôå äïêéìÜæïíôáò ôá ìáãåéñéêÜ ìáò

åðéôåýãìáôá, åßôå åðéâñáâåýïíôáò üëåò ìáò ôéò ðñïóðÜèåéåò. ÅîÝöñáóáí äå ôçí éêáíï-

ðïßçóÞ ôïõò ãéá üëá üóá Ýìáèáí ôá ðáéäéÜ ôïõò êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò êáé

ãéá ôçí õéïèÝôçóç õãéåéíüôåñïõ ôñüðïõ äéáôñïöÞò ôüóï óôï ó÷ïëåßï üóï êáé óôï óðßôé.

Óôï ôÝëïò ôïõ ðñïãñÜììáôïò ãïíåßò êáé ðáéäéÜ åîÝöñáóáí ôïí åíèïõóéáóìü ôïõò ãéá

üëá üóá Ýìáèáí êáôÜ ôç äéÜñêåéá ôçò ó÷ïëéêÞò ÷ñïíéÜò êáèþò êáé ôçí åðéèõìßá ôïõò íá

áó÷ïëçèïýìå ìå êÜôé áíÜëïãï êáé ôïõ ÷ñüíïõ.

Ïöåßëïõìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå éäéáßôåñá üëïõò üóïõò ìáò âïÞèçóáí óôçí õëïðïßç-

óç êáé ïëïêëÞñùóç ôïõ ðñïãñÜììáôüò ìáò êáé íá åõ÷çèïýìå:

«Êáé åéò Üëëá ìå õãåßá»!!!

ÁèçíÜ ÐáððÜ


104

ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÏ ÊÁËÁÖÁÔÉÙÍÙÍ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÓ: ÂÁÓÉËÉÊÇ ÊÕÑÊÏÕ


ÃåùëäÜóçò ¢ããåëïò, ÊïíôïóôÜíïò Èåüäùñïò, ÐÜãêáëçò Óðýñïò, Ðçëïý Èåïäþñá,

Ðçëïý ×ñõóÜíèç, Ôóïýêáò ÊåìÝíô, Ìïõìïýñçò ÃéÜííçò

Óôçí åðï÷Þ ìáò ôï

èÝìá ôçò óùóôÞò äéá-

ôñïöÞò áðïêôÜ üëï êáé

ìåãáëýôåñç óçìáóßá

åéäéêÜ óôçí ðåñßðôùóç

ôùí ðáéäéþí. Ìå áöïñ-

ìÞ ôï êïëáôóéü ôùí ðáé-

äéþí óôï íçðéáãùãåßï,

ôéò åìðåéñßåò ôïõò, ôçò

áìößâïëçò áîßáò äéá-

ôñïöéêÝò óõíÞèåéåò êá-

èþò êáé ôá åßäç äéáôñï-

öÞò áìößâïëçò äéáôñï-

öéêÞò áîßáò-áëëÜ åëêõ-

óôéêÜ ùò ðñïò ôçí óõ-

óêåõáóßá- ðïõ õðï-

âÜëëïíôáé óôá ðáéäéÜ ìÝóù ôùí Ì.Ì.Å.

ðïõ ðïëëÝò öïñÝò åßíáé áíèõãéåéíÜ ðñïú-

üíôá, áðïöáóßóáìå ìå ôá ðáéäéÜ íá îåêé-

íÞóïõìå Ýíá ðñüãñáììá þóôå íá áëëÜ-

îïõìå ôéò äéáôñïöéêÝò ìáò óõíÞèåéåò. Ôï

ðñüãñáììá ôï îåêéíÞóáìå ôïí Ïêôþâñéï.

Ãéá áñ÷Þ Ýãéíå óõíÜíôçóç ìå ôïõò ãïíåßò

ôùí ðáéäéþí ãéá íá ôïõò åíçìåñþóïõìå

ãéá ôï ðñüãñáììá ôçò õãéåéíÞò äéáôñïöÞò

ðïõ èá êÜíáìå êáé ãéá íá ôïõò æçôÞóïõìå

ôçí óõìðáñÜóôáóç êáé ôçí âïÞèåéÜ ôïõò.

Óôçí áñ÷Þ ôï ðñüãñáì-

ìá ìå ôçí ðáñïõóßáóç

ðïéêßëïõ åðïðôéêïý õëé-

êïý(âéâëßá, öùôïãñáöß-

åò, áößóåò) ðåñéëÜìâá-

íå ìßá óåéñÜ áðü åêðáé-

äåõôéêÝò äñáóôçñéüôç-

ôåò (ìáèÞìáôá, ðáé÷íß-

äéá),ìå óôü÷ï íá áðï-

êôÞóïõí èåôéêÞ åéêüíá

ãéá ôïí åáõôü ôïõò, íá

ìðïñïýí íá ìéëÜíå ãéá

ôá óõíáéóèÞìáôÜ ôïõò,

íá ãíùñßóïõí ôï óþìá

ôïõò êáé íá ìÜèïõí íá

ôï öñïíôßæïõí êáèçìå-

ñéíÜ. Óôçí óõíÝ÷åéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò ôá

ðáéäéÜ ëåéôïõñãþíôáò ôï êáèÝíá ìüíï ôïõ

áëëÜ êáé üëá ìáæß óáí ïìÜäá ìÝóá áðü äé-

Üöïñåò äñáóôçñéüôçôåò (ÅéêáóôéêÜ ðáé÷íß-

äéá ê.á.), áó÷ïëÞèçêáí ìå ôç óùóôÞ åðéëï-

ãÞ äéáôñïöÞò. ̧ ìáèáí áðü ðïý ðáßñíïõìå

ôçí ôñïöÞ ìáò, óå ôé ìáò âïçèÜ, ðüóá åßäç

ôñïöþí Ý÷ïõìå êáé üôé ðáñÜ ôéò ðñïôéìÞ-

óåéò ôïõò ðñÝðåé íá ìÜèïõí íá ôñþíå áð’

üëá ôá ôñüöéìá ãéá íá åßíáé õãéÞ. Åêìåôáë-

ëåõüìåíïé ôçí ãåùãñáöéêÞ ìáò ôïðïèåóßá

105

Νηπιαγωγείο Καλαφατιώνων

êáèþò åßìáóôå ìåóïãåéáêüò ëáüò êáé éäéáßôåñá åöüóïí ç ÊÝñêõñá åßíáé Ýíá íçóß üðïõ

êáëëéåñãåßôáé ç åëéÜ åäþ êáé ðïëëïýò áéþíåò êáé ëáìâÜíïíôáò õðüøç üôé ç åëéÜ êáé ôï

ëÜäé åßíáé ç âÜóç ôçò äéáôñïöÞò ìáò, áíáöåñèÞêáìå åêôåôáìÝíá óôç óõíÝ÷åéá ôïõ ðñï-

ãñÜììáôüò ìáò óôçí ÌåóïãåéáêÞ ÄéáôñïöÞ. Ç ðåñéãñáöÞ ôùí êáíüíùí áõôÞò ôçò äéá-

ôñïöÞò Ýãéíå ìå ôï ìïíôÝëï ôçò ðõñáìßäáò, äçëáäÞ ôçò ó÷çìáôéêÞò ðáñÜóôáóçò ðïõ

ðáñïõóéÜæåé äéáäï÷éêÜ ôéò ôñïöÝò ðïõ ðñÝðåé íá ôñþìå êÜèå ìÞíá, êÜèå åâäïìÜäá êáé

êáèçìåñéíÜ. Öñïíôßóáìå ìÜëéóôá ç äéáôñïöéêÞ áãùãÞ ðïõ åöáñìüóáìå óôï ó÷ïëåßï íá

åßíáé ðñïóáñìïóìÝíç óôá êïéíùíéêÜ, èñçóêåõôéêÜ êáé åèéìéêÜ äåäïìÝíá ôïõ ôüðïõ ìáò

êáé ðñïóðáèÞóáìå íá äéáôçñÞóïõìå üëá åêåßíá ôá ðáôñïðáñÜäïôá óôïé÷åßá ôçò äéáôñï-

öÞò ðïõ óõìâáäßæïõí ìå ôç óýã÷ñïíç äéáôñïöéêÞ ðñüôáóç ãéá åöáñìïãÞ ôçò Ìåóïãåé-

áêÞò ÄéáôñïöÞò.

Á´ ÖÁÓÇ: Áöüñìçóç ðñïãñÜììáôïò. Ìßá ìÝñá, óôçí ðñùéíÞ óõãêÝíôñùóç, ç Äþñá

ìáò åßðå üôé ôçí ðñïçãïýìåíç ìÝñá åß÷å ðÜåé ìå ôçí ãéáãéÜ ôçò íá ìáæÝøïõí åëéÝò ãéá íá

âãÜëïõí ôï ëÜäé ôçò ÷ñïíéÜò. ¸ôóé ìáò äüèçêå ç áöïñìÞ íá óõæçôÞóïõìå ãéá ôçí åëéÜ,

Ýíá äÝíôñï ðïõ ìðïñåßò íá ôï äåéò óå êÜèå óçìåßï ôçò ÊÝñêõñáò, áðü ôçí áõëÞ ôùí óðé-

ôéþí ìÝ÷ñé ôïõò ìåãÜëïõò åëáéþíåò. ¸íá áðü ôá ÷ùñéÜ ðïõ ðåñéóôïé÷ßæåôáé áðü åëáéþ-

íåò åßíáé êáé ôï äéêü ìáò ÷ùñéü, ïé Êáëáöáôéþíåò. ÊáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôçò óõæÞôçóçò Ýíá

Üëëï ðáéäß ìáò åßðå üôé êïíôÜ óôï óðßôé ôïõ åßíáé êáé ôï åëáéïôñéâåßï ôïõ ÷ùñéïý. Áðï-

öáóßóáìå ëïéðüí íá åðéóêåöôïýìå ôï åëáéïôñéâåßï ãéá íá äïýìå ðþò ãßíåôáé ôï ëÜäé ôï

ïðïßï åßíáé óõíäåäåìÝíï ìå ôçí ôïðéêÞ éóôïñßá, ôç èñçóêåßá, ôéò ôïðéêÝò åêäçëþóåéò êá-

èþò êáé ìå ôçí ôïðéêÞ ìáãåéñéêÞ.

ÅÐÉÓÊÅØÇ ÓÔÏ ÅËÁÉÏÔÑÉÂÅÉÏ

Ðñéí áðü ôçí åðßóêåøç óôï åëáéïôñéâåßï

êÜíáìå ìßá óõæÞôçóç ìå ôá ðáéäéÜ êáé êáôá-

ãñÜøáìå ôéò åñùôÞóåéò ðïõ Þèåëáí íá êÜ-

íïõí ôá ßäéá óôïõò õðåõèýíïõò ôïõ åëáéï-

ôñéâåßïõ ó÷åôéêÜ ìå ôçí ðáñáãùãÞ ëáäéïý

êáé ôçí äéáäéêáóßá äéåîáãùãÞò ôïõ.

Ôçí åðüìåíç çìÝñá ðïõ åðéóêåöôÞêá-

ìå ôï åëáéïôñéâåßï, Þôáí ðáñüíôåò êáé êÜ-

ðïéïé êÜôïéêïé ôïõ ÷ùñéïý ðïõ åß÷áí ðÜåé ôéò åëéÝò ôïõò ãéá íá âãÜëïõí êáé åêåßíïé ôï ëÜäé

ôïõò. Ìßá áðü áõôïýò Þôáí êáé ç êõñßá Ìáñßá, ç ãéáãéÜ ôçò ìéêñÞò ðïõ Ýäùóå ôçí áöüñ-

ìçóç ôïõ èÝìáôïò. Ôá ðáéäéÜ ìå ìåãÜëï åíèïõóéáóìü êáé åíäéáöÝñïí ðáñáêïëïõèïý-

óáí ôçí äéáäéêáóßá ôçò ðáñáãùãÞò ôïõ ëáäéïý, Ýêáíáí ôéò åñùôÞóåéò ôïõò êáé êáôáãñÜ-

øáìå ôéò áðáíôÞóåéò óôï êáóåôïöùíÜêé ìáò ãéá íá ìðïñÝóïõìå íá ôéò åðåîåñãáóôïý-


106

ìå üôáí èá åðéóôñÝöáìå óôï ó÷ïëåßï. Óôï ôÝëïò ôçò îåíÜãçóÞò ìáò óôï ÷þñï ôïõ åëáé-

ïôñéâåßïõ, ç ãéáãéÜ Ìáñßá ìáò åßðå üôé óôá ðáëéÜ ÷ñüíéá üôáí Þôáí êáé áõôÞ ðáéäß õðÞñ-

÷å öôþ÷åéá ãé` áõôü êáé ãéá êïëáôóéü Ýôñùãáí ôá ÑÉÃÁÍÁÔÁ. ÊáôáãñÜøáìå êáé ôç óõíôá-

ãÞ óôï êáóåôïöùíÜêé. Ðñéí öýãïõìå áðü

ôï åëáéïôñéâåßï ìáò ÷Üñéóáí Ýíá ìðïõêÜëé

ëÜäé êáé áðïöáóßóáìå íá ôï âÜëïõìå óôç

ãùíéÜ ðïõ èá äçìéïõñãÞóïõìå.

¼ôáí åðéóôñÝøáìå óôï ó÷ïëåßï ôï êÜèå

ðáéäß åßðå ôéò åíôõðþóåéò ôïõ áðü ôçí åðß-

óêåøç. ¸íá Üëëï ðáéäß èõìÜôáé ôçí óõíôá-

ãÞ êáé æçôÜåé íá ôçí áêïýóïõìå êáé íá ôçí

ãñÜøïõìå. Ôçí áêïýìå êáé ôçí ãñÜöïõìå

áêñéâþò üðùò ìáò ôçí åßðå ç ãéáãéÜ «ÂÜ-

æïõìå óå Ýíá ðéÜôï ëÜäé, íåñü, áëÜôé, ñßãáíç, îýäé, âïõôÜìå ôï øùìß êáé ôï ôñþìå». Óôï

ôÝëïò ôçò êáôáãñáöÞò ôïõ êïëáôóéïý ôá ðáéäéÜ ðñïôåßíïõí ôçí åðüìåíç ìÝñá íá öôéÜ-

îïõìå ÑéãáíÜôá íá öÜìå ãéá êïëáôóéü óôï ó÷ïëåßï.

Ôçí åðüìåíç ìÝñá ôá ðáéäéÜ ðåñßìåíáí ìå áíõðïìïíçóßá íá öôéÜîïõí ìüíá ôïõò ôá

ÑéãáíÜôá. ¼ôáí Þñèå ç êáôÜëëçëç þñá, ðÞñáí ôá õëéêÜ ðïõ åß÷áìå öñïíôßóåé áðü ðñéí

íá ðñïìçèåýóïõìå ôçí ãùíéÜ ìáò (ãéá ëÜäé óôçí óõíôáãÞ ÷ñçóéìïðïéÞóáìå ôï ëÜäé ðïõ

ìáò Ýäùóáí óôï åëáéïôñéâåßï). Ôá ðáéäéÜ åíèïõóéÜóôçêáí êáé êáôÜ ôçí åêôÝëåóç ôçò óõ-

íôáãÞò áëëÜ êáé áðü ôçí ãåýóç ôïõ êïëáôóéïý áõôïý. ¸íá Üëëï ðáéäß ðñüôåéíå íá ñùôÞ-

óïõí êáé ôéò äéêÝò ôïõò ãéáãéÜäåò êáé ôïõò ãïíåßò ôïõò ãéá íá ôïõò ðïýíå êáé Üëëá öáãç-

ôÜ ðïõ Ýöôéá÷íáí ðáëéüôåñá, íá öÝñïõí ôéò óõíôáãÝò óôï ó÷ïëåßï êáé íá öôéÜîïõìå êÜ-

ðïéåò áðü áõôÝò. Åîçãïýìå óôá ðáéäéÜ ìå áðëÜ ëüãéá, üôé êÜôé ðïõ Ýêáíáí óôá ðáëéÜ ÷ñü-

íéá ïé Üíèñùðïé êáé óõíå÷ßæïõí íá ôï êÜíïõí ìÝ÷ñé êáé óÞìåñá ëÝãåôáé ÐáñÜäïóç. ¸ôóé

ëïéðüí ôá ðáéäéÜ ùò ìéêñïß åñåõíçôÝò áðïöÜóéóáí íá øÜîïõí ãéá ðáëéÝò ôïðéêÝò Ðáñá-

äïóéáêÝò ÊåñêõñáúêÝò (êáé óõãêåêñéìÝíá Êáëáöáôéùíßôéêåò) óõíôáãÝò.

ÁËËÅÓ ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÅÓ

Ôá ðáéäéÜ ìå ìåãÜëç èÝëçóç êáé åíèïõóéáóìü áðü ôéò ðëçñïöïñßåò ðïõ Ýðáéñíáí áðü

ôïõ ãïíåßò ôïõò ó÷åäüí êÜèå ìÝñá óôçí ðáñåïýëá ìáò Ýëåãáí ãéá ôï ðþò æïýóáí ïé ãï-

íåßò ôïõò áëëÜ êáé ïé ðáððïýäåò êáé ãéáãéÜäåò ôïõò êáé Ýêáíáí ôéò óõãêñßóåéò ìå ôï óÞ-

ìåñá. Åðßóçò Ýöåñáí ðáëéÝò öùôïãñáößåò áðü äéÜöïñåò åêäçëþóåéò ôïõ ÷ùñéïý ôïõò,

êáèþò êáé áñêåôÝò óõíôáãÝò. ÅðåéäÞ üìùò äåí Þôáí äõíáôüí íá öôéÜîïõìå üëåò ôéò óõ-

íôáãÝò, áðïöáóßóáìå íá ìáãåéñÝøïõìå ìåñéêÝò óõíôáãÝò ðïõ Þôáí óõíäåäåìÝíåò ìå

êÜðïéåò ôïðéêÝò åêäçëþóåéò.

107


Ðñþôá áð’ üëá èá Ýðñåðå íá ìÜèïõìå êÜðïéá óõãêåêñéìÝíá óôïé÷åßá ðñéí ðñï÷ùñÞ-

óïõìå. ÌÝóá áðü ôéò óõíôáãÝò ðïõ åðéëÝîáìå ìÜèáìå íá êÜíïõìå äéá÷ùñéóìü ôùí õëé-

êþí êáé ôùí óêåõþí êáèþò êáé ôïí ôñüðï ðïõ åêôåëïýíôáé ïé óõíôáãÝò(óõãêåêñéìÝíåò

äïóïëïãßåò, óåéñÜ êáé èåñìïêñáóßá øçóßìáôïò).

ÈÝëïõìå íá ãßíïõìå ìÜãåéñïé; Ôé ðñÝðåé íá óêåöôïýìå ðñþôá áð’ üëá; Ìá öõóéêÜ

ðñùôåýåé ç êáèáñéüôçôá! Ãé’ áõôü ôï ëüãï öôéÜîáìå áðü Üóðñï ÷áñôß ãêïöñÝ óêïýöïõò

êáé ðïäéÝò ìáãåéñéêÞò. Óôï ôÝëïò, öôéÜîáìå êáé Ýíá ðïéçìáôÜêé-óýíèçìá ãéá íá ôï ëÝìå

êÜèå öïñÜ ðïõ èá ìáãåéñåýïõìå. Ôá ðáéäéÜ óõíèÝôïõí êáé åãþ ãñÜöù:

«ÅëÜôå íá ìáãåéñÝøïõìå ðáéäéÜ,

ùñáßá êáé õãéåéíÜ öáãçôÜ,

ðïõ ìáò åßðå ç ãéáãéÜ

êáé ìáò êÜíïõíå êáëü

óôï óþìá, óôï íïõ êáé óôçí êáñäéÜ»!

Ìßá áðü ôéò ðñþôåò óõíôáãÝò ðïõ ìáò Ýöåñáí ôá ðáéäéÜ Þôáí ïé ÔÇÃÁÍÉÔÅÓ, ôéò ïðïß-

åò ôéò öôéÜ÷íïõí áíÞìåñá ôçò ãéïñôÞò ôïõ Áãßïõ Óðõñßäùíá, ôïõ ðñïóôÜôç ôçò ÊÝñêõ-

ñáò, áëëÜ êáé ãåíéêÜ êáé óôéò ïíïìáóôéêÝò åïñôÝò êáèþò êáé óôïõò ãÜìïõò. ÁõôÝò ëïé-

ðüí ôéò ôçãáíßôåò áðïöáóßóáìå íá ðñïôåßíïõìå óå ìßá ãéáãéÜ íá Ýñèåé íá ìáò ôéò öôéÜîåé

ðáñáìïíÞ ôçò ãéïñôÞò ôïõ Áãßïõ Óðõñßäùíá ðïõ Þôáí óå ëßãåò ìÝñåò. Ôá ðáéäéÜ èÝëç-

óáí íá ãñÜøïõí üëá ìáæß ôçí óõíôáãÞ êáé ôá õëéêÜ ôçò óå Ýíá ìåãÜëï ÷áñôß. ¸ãñáøáí

ôçí óõíôáãÞ êáé ìïßñáóáí ôá õëéêÜ Þ ôá óêåýç ðïõ èá Ýöåñíå ôï êáèÝíá. ÁõôÝò ïé ôçãá-

íßôåò ãßíïíôáé ùò åîÞò.

ÕëéêÜ: 2 áâãÜ,1 öëéôæÜíé ãÜëá, 2 öëéôæÜíéá áëåýñé, ëßãç îåñÞ ìáãéÜ,1 êïõôáëéÜ ôçò óïýðáò

æÜ÷áñç Þ ìÝëé, ëßãï áëÜôé êáé ëÜäé ãéá ôçãÜíéóìá.

ÅêôÝëåóç: Åíþíïõìå ôï áëåýñé ìå ôï ãÜëá, Ýðåéôá âÜæïõìå ôá áâãÜ, ðñïóèÝôïõìå ôçí

ìáãéÜ êáé ôçãáíßæïõìå óå êáõôü ëÜäé. ¼ôáí åßíáé áêüìá æåóôÝò ôéò ðáóðáëßæïõìå ìå æÜ-

÷áñç Þ ìÝëé.

Áí êáé ç ãéáãéÜ ðïõ åß÷å ðåé ôçí óõíôáãÞ óôçí åããïíÞ ôçò êáé óôçí ïðïßá êÜíáìå ôçí

ðñüôáóç íá Ýñèåé íá ìáò öôéÜîåé ôéò ôçãáíßôåò åß÷å äå÷èåß, üìùò ôçí çìÝñá åêåßíç äåí

ìðüñåóå ôåëéêÜ íá Ýñèåé. Ôá ðáéäéÜ áðïãïçôåýèçêáí ëßãï, üìùò ðñüôåéíá íá ôéò öôéÜîù

åãþ ìáæß ìå ôçí âïÞèåéá ôùí ðáéäéþí. ̧ ôóé ôá ðáéäéÜ öüñåóáí ôïõò óêïýöïõò êáé ôéò ðï-

äéÝò ôïõò êáé ìå ðïëëÞ üñåîç êáé åíèïõóéáóìü âïÞèçóáí íá öôéÜîïõìå ôéò ôçãáíßôåò, ôéò

ïðïßåò ôçãáíßóáìå óôï çëåêôñéêü êïõæéíÜêé ðïõ Ý÷ïõìå óôï ó÷ïëåßï ìáò. ÖõóéêÜ, ãéá ëü-

ãïõò áóöáëåßáò, ôï ôçãÜíéóìá ôï áíÝëáâá åãþ ùò ìåãáëýôåñç. Óôï ôÝëïò áöïý ôéò ðá-

óðáëßóáìå ìå æÜ÷áñç, üðùò óõíçèßæåôáé, êáèßóáìå íá ôéò ãåõôïýìå. Ôá ðáéäéÜ åíèïõóéÜ-

óôçêáí ðïëý ìå ôï áðïôÝëåóìá êáé ðåñéóóüôåñï ãéáôß åß÷áí óõìâÜëëåé êáé áõôÜ. Ôá ßäéá


108

áðïöÜóéóáí íá êñáôÞóïõìå ìåñéêÝò ôçãáíßôåò êáé ãéá ôá õðüëïéðá ìÝëç ôçò ïéêïãÝíåéÜò

ôïõò. ¸ôóé ëïéðüí ôï êáèÝíá Ýâáæå óå Ýíá ðéáôÜêé ôçãáíßôåò ãéá ôçí ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáé

ôéò óêÝðáóáí ìå áëïõìéíü÷áñôï ãéá íá ôéò ðÜñïõí óôï ôÝëïò. ¼ôáí ôåëåßùóáí ôçí äïõ-

ëåéÜ ôïõò Ýíá áðü ôá íÞðéá ìáò åßðå üôé Ý÷åé äåé ôçí ìáìÜ ôïõ íá êÜíåé ôÝôïéåò ôçãáíßôåò

êáé íá ôéò ðçãáßíåé óáí äþñï óå Üëëá óðßôéá, éäéáßôåñá ôéò ãéïñôÝò.

Êáé ç Ýêðëçîç Þñèå ìåôÜ áðü ôçí ãéïñôÞ ôïõ Áãßïõ. Ïé ìáìÜäåò ôï ðñùß ðïõ Ýöåñ-

íáí ôá ðáéäéÜ óôï ó÷ïëåßï ìéëïýóáí ìå ìåãÜëï åíèïõóéáóìü ãéá ôçí åìðåéñßá ðïõ ôïõò

äéçãÞèçêáí ôá ðáéäéÜ ôïõò êáé éäéáßôåñá ãéá ôï ãåõóôéêüôáôï áðïôÝëåóìá, ôéò ôçãáíßôåò.

Ïé ãïíåßò ôïõ ðáéäéïý ðïõ ìáò åß÷å öÝñåé ôçí óõíôáãÞ ãéá ôéò ôçãáíßôåò Ýãñáøáí, ìå ôçí

âïÞèåéá ôïõ ðáéäéïý ôïõò êáèþò ôïõò åîçãïýóå ôá õëéêÜ êáé ôçí äéáäéêáóßá ôçò óõíôá-

ãÞò, Ýíá ðïßçìá:

«Ìå áëåýñé, ìå íåñü êáé ìå ìáãéÜ

ôçãáíßæåé ìåò óôï ëÜäé ç ìáìÜ

öïõóêùôÜ ìðáëÜêéá ãéá íá öÜìå

óå ãéïñôÝò óôï óðßôé Þ äþñï ãéá íá ðÜìå.

Ôçãáíßôåò óõíôáãÞ

ðïõ ôçí êÜíáí ïé ðáëéïß

ïé ðáððïýäåò êé ïé ãéáãéÜäåò

óôïõ Áãßïõ ôçí ãéïñôÞ

ãéá íá öÜíå ðëïýóéïé êáé öôù÷ïß».

¼ôáí ôï äéÜâáóá ôï ðïßçìá ôï ðñùß óôçí ðáñåïýëá, ìå ôçí âïÞèåéá ôïõ íçðßïõ ðïõ

åß÷å óõìâÜëëåé óôçí äçìéïõñãßá ôïõ, ôá ðáéäéÜ åíèïõóéÜóôçêáí êáé èÝëçóáí íá êÜíïõí

êáé áõôÜ ôï ßäéï ìå ôïõò ãïíåßò ôïõò. ÁðïöÜóéóáí ëïéðüí, ìåôÜ áðü ôçí åêôÝëåóç êÜèå

óõíôáãÞò ðïõ èá êÜíïõìå, êÜðïéï ðáéäß èá áíáëáìâÜíåé íá öôéÜîåé, ìå ôçí âïÞèåéá ôùí

ãïíéþí ôïõ Ýíá ðïéçìáôÜêé êáé áõôÜ ôá ðïéçìáôÜêéá íá ôá âÜëïõìå óôï âéâëßï ìå ôéò óõ-

íôáãÝò (ðñüôáóç ðáéäéþí).

ÎåêéíÜìå íá ãñÜøïõìå ôï âéâëßï ìå ôéò óõíôáãÝò. Ôá ðáéäéÜ äéáâÜæïõí ôçí óõíôáãÞ,

ôá õëéêÜ êáé ôçí åêôÝëåóç áðü ôéò ôçãáíßôåò ðïõ ôçí åß÷áí ãñÜøåé ôá ßäéá óå Ýíá ìåãÜ-

ëï ÷áñôß(êáé åäþ áîßæåé íá óçìåéþóïõìå üôé åß÷áí óõìâÜëëåé óôç êáôáãñáöÞ ôçò óõíôá-

ãÞò –üðùò ìðïñïýóáí-áêüìá êáé ôá ðñïíÞðéá), êáé ç íçðéáãùãüò ôçí ãñÜöåé. Ôï âéâëßï

ìáò èá Ý÷åé áð’ üëá:óôï ôÝëïò ôá ðáéäéÜ èá ãñÜöïõí ôéò åíôõðþóåéò ôïõò, èá âÜëïõìå

ôéò æùãñáöéÝò ìáò, öùôïãñáößåò ðïõ èá Ý÷ïõìå âãÜëåé áðü ôéò óõíôáãÝò êáé öõóéêÜ êáé

ôá ðïéÞìáôá.

Ï ÷ñüíïò êõëÜåé! ÐëçóéÜæïõí ïé Áðüêñéåò! Óôï ÷ùñéü ôéò ÌåãÜëåò Áðüêñéåò öôéÜ÷íïõí

ìßá ÑÕÆÏÐÉÔÁ ÌÅ ÌÐÁÊÁËÉÁÑÏ. Óôçí áñ÷Þ, óôï Üêïõóìá ôùí õëéêþí êáé ôçí áíÜìåé-

îç ôïõò, ìåñéêÜ áðü ôá ðáéäéÜ Ýäåéîáí êÜðïéá äõóáñÝóêåéá áëëÜ ôï åßäáí óáí ðñüêëçóç

109


êáé ðñïèõìïðïéÞèçêáí íá ôçí äïêéìÜóïõí áöïý èá ôçí Ýöôéá÷íáí ôá ßäéá. ¹èåëáí üìùò

íá ôçí ãåõôïýí êáé ïé ìáìÜäåò ôïõò. ̧ ôóé ôéò êáëÝóáìå íá Ýñèïõí ëßãï ðñéí ôåëåéþóïõìå

ãéá íá ôéò óåñâßñïõìå .Ôé ÷ñåéáæüìáóôå ãéá ôçí ñõæüðéôá ìå ìðáêáëéÜñï;

ÕëéêÜ: ¸íá êïììÜôé îåñü ìðáêáëéÜñï (ôï ïðïßï ôï îáëìõñßóáìå óôï ó÷ïëåßï), ëßãï ñýæé,

Ýíá ðáêÝôï óôáößäá ìáýñç, 2-3 óêåëßäåò óêüñäï øéëïêïììÝíï), ðéðÝñé ìáýñï, êáíÝëá,

ëßãï ñýæé, 4 áâãÜ, 2 ëßôñá ãÜëá êáé åëáéüëáäï.

ÅêôÝëåóç: ÂñÜæïõìå ôï ñýæé ãéá 10 ëåðôÜ, ôï óïõñþíïõìå êáé ôï ñß÷íïõìå óôï ôáøß. Îå-

êïêáëßæïõìå ôïí ìðáêáëéÜñï êáé ôïí êÜíïõìå ðïëý ìéêñÜ êïììÜôéá. Ôïí áíáêáôåýïõìå

ìÝóá óôï ñýæé, ìáæß ìå ôéò óôáößäåò, ñß÷íïõìå ëßãï ðéðÝñé êáé ëßãç êáíÝëá êáé ôï øéëïêïì-

ìÝíï óêüñäï. Ó’ Ýíá ìðïë ÷ôõðÜìå ôá áâãÜ ìå ôï ãÜëá êáé ôá ñß÷íïõìå åðÜíù óôá õðü-

ëïéðá õëéêÜ óôï ôáøß, áíáêáôåýïíôáò ëßãï. ØÞíåôáé óôïõò 170 âáèìïýò Êåëóßïõ ãéá 1

þñá ðåñßðïõ(ìÝ÷ñé íá ñïäßóåé).

Ôçí ðßôá áõôÞ Þñèå óôï ó÷ïëåßï íá ìáò ôçí öôéÜîåé ç ìáìÜ ôïõ ðáéäéïý ðïõ ìáò åß÷å

öÝñåé êáé ôçí óõíôáãÞ. Ôá ðáéäéÜ ÷ùñßóôçêáí óå äýï ïìÜäåò. Ç ìßá ïìÜäá îåêïêêÜëé-

óå êáé Ýêïøå óå êïììáôÜêéá ìå ôá ÷Ýñéá ôïí ìðáêáëéÜñï êáé ç Üëëç ïìÜäá áíÝëáâå íá

åôïéìÜóåé ôá õðüëïéðá õëéêÜ .¼ôáí Þôáí Ýôïéìåò êáé ïé äýï ïìÜäåò, âïÞèçóáí ôçí «ìá-

ãåßñéóóÜ» ìáò óôçí åêôÝëåóç áêïëïõèþíôáò ôéò ïäçãßåò ôçò. Óôï ôÝëïò áöïý øÞèçêå

ç ðßôá ìáò, ðåñéìÝíáìå íá Ýñèïõí ïé ìáìÜäåò. Ìüëéò Þñèáí ôá ðáéäéÜ Ýãéíáí óåñâéôü-

ñïé(ðñüôáóç ðáéäéþí).¸óôñùóáí ôï ôñáðÝæé ìå ôñáðåæïìÜíôéëï, Ýâáëáí ÷áñôïðåôóÝôåò

êáé ðéñïõíÜêéá-Ýíá ãéá êÜèå ìçôÝñá êáé ðáéäß-(Ýôóé Ýêáíáí êáé áíôéóôïß÷çóç áíôéêåéìÝíùí

Ýíá ðñïò Ýíá -ÐñïìáèçìáôéêÜ ), Ýêïøáí ôçí ðßôá óå êïììÜôéá êáé ôçí Ýâáëáí óôá ðéÜôá.

Óôçí óõíÝ÷åéá ôá ðáéäéÜ óêÝöôçêáí ãéá äéêÞ ôïõò åõêïëßá êáé ôïí ôñüðï óåñâéñßóìáôïò.

¸âáëáí ôá ðéÜôá ðÜíù óå ìßá óõñüìå-

íç óõñôáñïèÞêç êáé âïçèþíôáò ï Ýíáò

ôïí Üëëïí ,óåñâßñéóáí ôçí ðßôá. Êáèßóá-

ìå üëïé íá öÜìå êáé ðåñéìÝíáìå íá äïý-

ìå ôçí áíôßäñáóç ôùí ðáéäéþí óôçí ãåý-

óç ôçò ðßôáò êáé éäéáßôåñá áõôþí ðïõ åß-

÷áí åêöñÜóåé êÜðïéá äõóáñÝóêåéá áðü

ôçí áñ÷Þ. Êé üìùò! ¼ëá ôá ðáéäéÜ îåôñå-

ëÜèçêáí ìå ôçí ðßôá êáé ôá ðåñéóóüôå-

ñá ìÜëéóôá æÞôçóáí êáé äåýôåñï êïììÜ-

ôé. ¸íá ðáéäß ðñüôåéíå óôçí ìáìÜ ôïõ íá

ôïõ öôéÜîåé ôÝôïéá ðßôá êáé óôï óðßôé. ¸ôóé ëïéðüí âñÞêáìå ôçí áöïñìÞ íá êÜíïõìå ðñü-

ôáóç óôïõò ãïíåßò íá åíóùìáôþóïõí ôéò óõíôáãÝò áõôÝò óôï åâäïìáäéáßï äéáôñïöéêü

ôïõò ðñüãñáììá. ¼ëá áõôÜ ôá Ýëáâå õðüøç ôïõ ôï íÞðéï ðïõ åß÷å áíáëÜâåé íá ãñÜøåé

êÜðïéï ðïéçìáôÜêé ãéá ôçí óõíôáãÞ ôçò ðßôáò.


110

Íá ôï áðïôÝëåóìá:

Ôéò ÌåãÜëåò ÁðïêñéÝò, ðïõ Þôáí üëïé ìáóêáñÜäåò

Ýöôéá÷íáí ìå ìðáêáëéÜñï êáé ðïëëÜ ìõñùäéêÜ,

ìßá ðßôá ãéá íá öÜíå, üëïé ïé ãÝñïé êáé ôá ðáéäéÜ.

ÂÜæáíå ìåò óôï ôáøß, ìðáêáëéÜñï óå êïììÜôéá,

ñýæé, ãÜëá êáé áõãÜ, ìå ðéðÝñé êáé êáíÝëá

Ýöôéá÷íáí ìéá ðßôá, ôñÝëá.

Áîßæåé åðßóçò íá áíáöåñèïýìå êáé óôï Ðáñáäïóéáêü ôïðéêü ðïôü, ôçí ÔÓÉÔÓÉÌÐÕ-

ÑÁ. Ï êõñ-Ãéþñãçò ðïõ Ý÷åé ôï åñãïóôÜóéï ðáñáãùãÞò áõôïý ôïõ ðïôïý óôï ÷ùñéü ôùí

Êáëáöáôéþíùí åßíáé èåßïò åíüò íçðßïõ, ôïõ Óðýñïõ. Ï Óðýñïò Ý÷åé ðáñåõñåèåß ðïëëÝò

öïñÝò óôï åñãïóôÜóéï ôçí þñá ðïõ öôéÜ÷íåôáé ç Ôóéôóéìðýñá êáé ìßá ìÝñá óôçí ðñùé-

íÞ óõæÞôçóç ìáò åîçãåß ãéá ôï ôé õëéêÜ ÷ñçóéìïðïéïýí êáé ðþò ôçí öôéÜ÷íïõí êáé åíéó÷ý-

ïõìå ôéò ðëçñïöïñßåò ìå êÜðïéá äéáöçìéóôéêÜ öõëëÜäéá ðïõ Ý÷ïõìå ðñïìçèåõôåß. Åß-

íáé Ýíá öõóéêü ðïôü ðïõ öôéÜ÷íåôáé ÷ùñßò óõíôçñçôéêÜ, êõñßùò ìå ÷õìü ëåìïíéïý, íåñÜ-

êé åëáöñý, ôæßíôæåñ (ìßá ñßæá áðü ôçí Êßíá), êáé æÜ÷áñç. Äåí åßíáé ìüíï áíáøõêôéêü áëëÜ

Ýíá ðïôü ðïõ Ý÷åé êáé èåñáðåõôéêÝò éäéüôçôåò. Óýìöùíá ìå Ýñåõíåò ðïõ Ý÷ïõí ãßíåé ç

ñßæá ôæßíôæåñ ëåéôïõñãåß áíôéåìåôéêü, áíôéóçðôéêü, äéåãåñôéêü ôçò êõêëïöïñßáò êáé âïç-

èÜ óôéò ðáèÞóåéò ôïõ áíáðíåõóôéêïý óõóôÞìáôïò. Ï ìéêñüò Óðýñïò áíÝëáâå íá öôéÜîåé

ôï ðïßçìá ãéá ôçí Ôóéôóéìðýñá. Óôçí óýíèåóç ôïõ ðïéÞìáôïò ìáò åßðå üôé âïÞèçóå êáé

ï èåßïò ôïõ:

«Ðïéï åßíáé üìùò ôï ðïôü

ðïõ ôï âãÜæïõí ïé Êáëáöáôéþíåò

ôï äéêü ìáò ôï ÷ùñéü,

êáé ôï ðßíïõí íôüðéïé ìá êáé îÝíïé

óôçò Êåñêýñáò ôá êáíôïýíéá;

Åßíáé ç ãíùóôÞ Ôóéôóéìðýñá

ðïõ ôçí öôéÜ÷íïõíå ìå ôæßíôæåñ

ìßá ñßæá áðü ôçí Êßíá

ìá êáé áðü ðïëëÜ ëåìüíéá

ðïõ’ ÷åé ï êõñ-Ãéþñãçò óôçí áõëÞ

ãéá íá ðéïýìå óôçí õãåéÜ ìáò

üôáí Ý÷ïõìå äßøá ðïëëÞ».

Óôï ôÝëïò, áöïý åëÝãîáìå áí åß÷áìå ðñáãìáôïðïéÞóåé üëá áõôÜ ðïõ åß÷áìå ðñï-

ãñáììáôßóåé íá êÜíïõìå, áðïöáóßóáìå ÷ñçóéìïðïéþíôáò áõôÜ ðïõ åß÷áìå ìÜèåé êáèþò

êáé ôá ðïéÞìáôá, íá êÜíïõìå ìßá ìéêñÞ ãéïñôïýëá óôçí ïðïßá Þèåëáí íá êáëÝóïõìå êáé

111


ôïõò ãïíåßò ôïõò. Ôá ðáéäéÜ üìùò äåí áñêÝóôçêáí ìüíï ó’ áõôü ôï õëéêü ðïõ åß÷áìå.

Ðñüôåéíáí íá óõíèÝóïõìå êáé Ýíá ìéêñü ôñáãïõäÜêé ãéá üëá áõôÜ ðïõ Ý÷ïõìå ìÜèåé.

¹ôáí åíôõðùóéáêüò ï åíèïõóéáóìüò ôïõò êáé ï ôñüðïò ðïõ ðñïóðáèïýóáí íá óõíèÝ-

óïõí (éäéáßôåñá üôáí ðñïóðáèïýóáí íá âñïõí ëÝîåéò ãéá íá êÜíïõí ïìïéïêáôáëçîßá êá-

èþò êáé óôçí åðéëïãÞ ìåëùäßáò).ÖõóéêÜ ðñïóÝöåñá êáé åãþ ôçí âïÞèåéÜ ìïõ êáé éäéáßôå-

ñá óôçí ãñáöÞ. Óôï ôÝëïò ôï ìáãíçôïöùíÞóáìå ãéá íá ìç îå÷Üóïõìå ôçí ìåëùäßá êáé

ìå óêïðü íá ôï ìÜèïõìå êáëÜ ãéá ôçí ãéïñôÞ ìáò. Ðéóôåýù üôé ôï áðïôÝëåóìá Þôáí ðïëý

ùñáßï:

«ÐáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò áðü ôïõò Êáëáöáôéþíåò»

Ìïõ áñÝóïõí ôá öáãçôÜ

ðïõ ôá öôéÜ÷íáí ïé ãéáãéÜäåò

óôçí ìáìÜ êáé óôïí ìðáìðÜ

üôáí Þôáíå ðáéäéÜ.

Êáé ìå üñåîç ðïëëÞ

ôá ìáèáßíù áð’ ôçí êáëÞ

óõíôáãÝò ìå õëéêÜ

ãéá íá ôéò öôéÜ÷íù ìå ôçí ìáìÜ.

Ôçãáíßôåò ìá êáé ðßôåò

êáé ôæáëÝôéá ãéá ãëõêü

êé áð’ ôïí êõñ-Ãéþñãç ôçí ôóéôóéìðýñá

èá ôçí ðéù üôáí äéøþ.

Äåí èá ìðïñïýóáìå üìùò íá êÜíïõìå ôçí ãéïñôïýëá ìáò ÷ùñßò óêçíéêü. Ôá ðáéäéÜ

Ýêáíáí äéÜöïñåò ðñïôÜóåéò êáé ôåëéêÜ êáôáëÞîáìå íá ó÷åäéÜóïõìå ôï íçóß ôçò ÊÝñêõ-

ñáò, äåß÷íïíôáò ðïõ åßíáé ôï ÷ùñéü ìáò ,ïé Êáëáöáôéþíåò, íá ãñÜøïõìå ôéò óõíôáãÝò

ðÜíù óôï óêçíéêü êáé íá âÜëïõìå ðÜíù êáé áðü ìßá öùôïãñáößá áðü ôçí êÜèå óõíôáãÞ.

Äýï ìÝñåò ëïéðüí ðñéí áðü ôçí ãéïñôÞ öôéÜîáìå ôï óêçíéêü(ôá ðáéäéÜ âñÞêáí äýóêïëï

íá öôéÜîïõí ôï íçóß ôçò ÊÝñêõñáò áðü ôïí ÷Üñôç ãé’ áõôü ôïõò ôï ó÷åäßáóá åãþ) êáé óôç

óõíÝ÷åéá ìå êçñïìðïãéÝò êáé ìáñêáäüñïõò ôï ÷ñùìÜôéóáí, Ýãñáøáí êáé óôï ôÝëïò Ýâá-

ëáí êáé ôéò öùôïãñáößåò ðïõ ôéò åß÷áìå Þäç óôï âéâëßï ìå ôéò óõíôáãÝò .¼ëá Þôáí Ýôïé-

ìá. Ôçí åðüìåíç ìÝñá ìåôÜ ôï äéÜëåéììá Üñ÷éóáí íá Ýñ÷ïíôáé ïé èåáôÝò. ¹ñèáí êÜðïéåò

ìáìÜäåò êáé ãéáãéÜäåò åöüóïí Þôáí åñãÜóéìç ìÝñá. Ôá ðáéäéÜ ãåìÜôá åíèïõóéáóìü Ýäù-

óáí ôïí êáëýôåñï åáõôü ôïõò óôçí ðáñÜóôáóç. Ôï Ýñãï åíèïõóßáóå ðïëý êáé ôïõò èåá-

ôÝò. Áõôü ðïõ ìáò Ýäùóå éäéáßôåñç ÷áñÜ Þôáí üôáí óôï ôÝëïò ìßá ìáìÜ ìáò êÝñáóå ôæá-

ëÝôéá ðïõ ôá åß÷å öôéÜîåé ôï ðñùß êáé Üëëç ìßá ìáìÜ ìáò Ýöåñå ôóéôóéìðýñá.

Åéò õãåßáí!


112

ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇ

Tï èÝìá ôïõ ðñïãñÜììáôïò Þôáí ìßá ðñüêëçóç ãéá üëïõò ìáò, ðáéäéÜ, ãïíåßò êáé ãéá

ôçí íçðéáãùãü. Ôá ðáéäéÜ Ýäåéîáí ìåãÜëï åíäéáöÝñïí êáé óõììåôåß÷áí ìå ðïëëÞ ÷áñÜ óå

üëåò ôéò äñáóôçñéüôçôåò êáé åéäéêüôåñá óå äñáóôçñéüôçôåò ðïõ åß÷áí óêïðü êáé íüçìá

ãéá ôá ßäéá. ÓõíåñãÜóôçêáí áôïìéêÜ áëëÜ êáé óå ïìÜäåò êáé Ýìáèáí íá ìïéñÜæïíôáé åõèý-

íåò êáé ðñïôÜóåéò. ÌÝóá áðü ôá äéÜöïñá ðáé÷íßäéá êáé ôéò åñãáóßåò ôïõò åìðëïýôçóáí

ôï ëåîéëüãéü ôïõò êáé áðÝêôçóáí åìðåéñßåò áðü ôïí êüóìï ôùí åíçëßêùí.

Åðßóçò Ýìáèáí ôé óçìáßíåé ÕãéåéíÞ ÄéáôñïöÞ, ãéá ôéò åõåñãåôéêÝò éäéüôçôåò ôïõ åëáéï-

ëÜäïõ êáé ôç ÷ñçóéìüôçôá ôçò ÌåóïãåéáêÞò äéáôñïöÞò óôç æùÞ ìáò. ¸ìáèáí ìÝóá áðü

ôçí åñåõíÜ ôïõò ãéá ôï ôé Ýôñùãáí ïé

Üíèñùðïé óôá ðáëéÜ ÷ñüíéá êáé ìå

ìåãÜëç ðñïèõìßá åíóùìÜôùóáí óôï

äéáéôïëüãéï ôçò ïéêïãÝíåéÜò ôïõò.

Áîßæåé íá áíáöÝñïõìå ôïí åíèïõ-

óéáóìü ôùí ãïíÝùí ãéá ôï ðñüãñáì-

ìá ,ðïõ Þôáí ôüóï Ýíôïíïò üóï êáé

ôùí ðáéäéþí. Ïé ãïíåßò åß÷áí ôçí åõ-

êáéñßá íá óõììåôÝ÷ïõí åíåñãÜ êáé

ìå äéÜöïñïõò ôñüðïõò, óôçí ìáèç-

óéáêÞ äéáäéêáóßá, ðñïóöÝñïíôáò êáé

ìåôáöÝñïíôáò êáé ôéò äéêÝò ôïõò ãíþóåéò áðü ôï ðáñåëèüí, ðïõ åß÷å óáí áðïôÝëå-

óìá ôï íïóôáëãéêü ãé’ áõôïýò ãåãïíüò ôçò áíáâßùóçò ôùí ðáéäéêþí ôïõò ÷ñüíùí.

Åðßóçò Þôáí åíèïõóéáóìÝíïé ðïõ ôá ðáéäéÜ ôïõò áðÝêôçóáí ãíþóåéò ãéá õãéåéíÝò äéá-

ôñïöéêÝò óõíÞèåéåò. Éäéáßôåñá åß÷áí ôçí åõêáéñßá íá èáõìÜóïõí ôçí äïõëåéÜ ôùí ðáé-

äéþí ôïõò ìÝóá áðü ôá ó÷Ýäéá, ôéò æùãñáöéÝò ôïõò, ôéò êáôáóêåõÝò, ôçí èåáôñéêÞ ðá-

ñÜóôáóç êáé íá ìïéñáóôïýí ìáæß ôçí ÷áñÜ ôçò äçìéïõñãßáò.

ÂÝâáéá óôï ðñüãñáììá õðÞñîáí êáé ìåñéêÝò äõóêïëßåò üðùò ïé áëëáãÝò ôùí ìå-

ãÜëùí ðïõ èá ìáò Ýöôéá÷íáí ôéò óõíôáãÝò, ç áðïõóßá ôïõ åíüò íçðßïõ, êáèþò êáé ç

ìç ðñáãìáôïðïßçóç ôçò åðßóêåøçò óôï åñãïóôÜóéï ôçò Ôóéôóéìðýñáò ëüãù áóèå-

íåßáò ôïõ ðáñáãùãïý.

Ðéóôåýïõìå üôé üëïé ïé áñ÷éêïß ìáò óôü÷ïé åðéôåý÷èçêáí óôï âáèìü ðïõ ï ÷þñïò

êáé ôï õëéêü ðïõ ôï ó÷ïëåßï ìáò äéáèÝôåé ,ìáò åðÝôñåøå. Åõ÷áñéóôïýìå ðïëý, üëïõò

üóïõò ìáò âïÞèçóáí óôçí äéåêðåñáßùóç ôïõ ðñïãñÜììáôüò ìáò êáé åëðßæïõìå áõôü

ôï ðñüãñáììá íá åßíáé ç áñ÷Þ ãéá ìéá ðåñéóóüôåñï óõóôçìáôéêÞ åðáöÞ ôùí íçðßùí

ìå ôç ËáúêÞ ÐáñÜäïóç.

ÂÜóù Êýñêïõ

113

ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÁ ÌÁÓÔÏÑÁÔÉÊÙÍ & ÃÁÚÏÕ ÐÁÎÙÍ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÉ: ÌÁÑÃÁÑÉÔÇ ÁËÉÊÇ

ÓÔÁÌÁÔÉÏÕ ÅÕÄÏÎÉÁ

Ç ÏìÜäá ìáò

ÂáããÝëçò Ãñáììáôéêüò, Äéïíõóßá Áñãõñïý, ÅëåÜíá-Ìáñßá Áñáâáíôéíïý, Ôæüéá Ìðáéüêé,

Êùí/íïò ÐáððÜò, ÅñÜëíôï ÌåìåôÜé, ÉùÜííçò ÌÜóôïñáò, Áããåëßíá Áñãõñïý, ×áñßëáïò

ËÜããçò, Êùí/íïò Áñþíçò, Èåïäþñá Ãñáììáôéêïý, Íôåñâßóéáí Ìðñá÷éìÜé, Âåëëéáíßôç

Áìöéôñßôç, Ôñýöùíá Ìðåëßíá, Âëá÷üðïõëïò ÄçìÞôñçò, Âëá÷ïðïýëïõ Åõáããåëßá, Ôá-

ìðïõñáôæÞò Íéêüëáïò, Ñïýóçò ÉùÜííçò, Âëá÷üðïõëïò Ðáíáãéþôçò, Ìáñßá-Ëïõßæá ÔÝó-

óá, ÌáêñÞò Îåíïöþí, ÔñÜíáêá ÉùÜííá, Âëá÷üðïõëïò Óðõñßäùí, ÔñÜíáêáò Ãåþñãéïò,

Êéïýðçò ÁëÝîáíäñïò, ÃêïëÝìç Áíäñïíßêç, ×ïíôÜé ÁñíåëéÜíï, ×áíôÜé Äéïíßò, ÃêáëïíÜêçò

Èåüäùñïò, ×áôæßäçò ÏñÝóôçò, Âåëëéáíßôç Ìáñßíá, Óïöïý Âáëåíôßíá, ÐåôóÜëçò Óðõñß-

äùí, Âåñïíßêç ¢ííá, Èåïäþñá Ðáíôáæïðïýëïõ, Êïýñôç ÉùÜííá, Êüëëéáò Çëßáò

Νηπιαγωγεία Μαστορατίκων και Γαΐου


114

Ç ëÝîç Ðáîïß ðñïÝñ÷åôáé áðü ôï ëáôéíéêü pax (ðáî) = åéñÞíç, åéñÞíç óôåöáíùìÝíç

ìå êëÜäïõò åëéÜò.

Ïé Ðáîïß, ï Âåíéáìßí ôùí ÅðôáíÞóùí, åßíáé ìéá óõóôÜäá ìéêñþí íçóéþí êáé âñá÷ïíç-

óßäùí, ôá ìåãáëýôåñá áðü ôá ïðïßá åßíáé ïé Ðáîïß êáé ïé Áíôßðáîïé. Âñßóêïíôáé 7 ìßëéá

íüôéá ôçò ÊÝñêõñáò, óå áðüóôáóç 8 ìéëßùí áðü ôéò ÇðåéñùôéêÝò áêôÝò êáé óå áðüóôá-

óç 12 ìéëéþí áðü ôçí ÐÜñãá. Ôï ó÷Þìá ôùí Ðáîþí åßíáé ìáêñüóôåíï, ìïéÜæåé ìå óáýñá,

ôï ßäéï êáé ôùí ÁíôéðÜîùí. Ôá äõï íçóéÜ êáëýðôïõí Ýêôáóç 19 ô.÷. ôï ðñþôï êáé 3 ô.÷. ôï

äåýôåñï.

ÁðÝñáíôïò åëáéþíáò ïé Ðáîïß êáé ìåãÜëïò áìðåëþíáò ïé Áíôßðáîïé. Ïé áíáôïëéêÝò

áêôÝò ôùí Ðáîþí åßíáé ïìáëÝò, åíþ ïé äõôéêÝò áðüôïìåò, ìå áîéüëïãïõò ó÷çìáôéóìïýò :

óðÞëáéá, áøßäåò, èüëïõò, êáôáêüñõöïõò ãêñåìïýò. Ðñùôåýïõóá ôùí Ðáîþí åßíáé ï ÃÜ-

éïò, Ýíá ãñáöéêü ÷ùñéü ÷ôéóìÝíï óôï ëéìÜíé, ðïõ ðñïóôáôåýåôáé áðü äõï íçóÜêéá, ôïí

¢ãéï Íéêüëáï êáé ôçí Ðáíáãßá. Óôç âüñåéá ðëåõñÜ âñßóêåôáé ç ËÜêêá êáé óôçí áíáôïëéêÞ

ðáñáëßá ï ãñáöéêüò Ëïããüò. ÓÞìåñá ïé Ðáîïß Ý÷ïõí ðåñßðïõ 2300 ìüíéìïõò êáôïßêïõò,

åíþ ôï êáëïêáßñé äÝ÷ïíôáé ðåñéóóüôåñïõò áðü 200.000 åðéóêÝðôåò. Ïé Ðáîéíïß åßíáé æå-

óôïß êáé éäéáßôåñá öéëüîåíïé Üíèñùðïé ðïõ áãáðïýí ôçí ðáñÜäïóç.

1.Ç äéáôñïöÞ óôïõò Ðáîïýò áíÜ åðï÷Þ ôïõ ÷ñüíïõ.

Ïé Ðáîéíïß ôï êáëïêáßñé

Ýôñùãáí ðïëëÜ øÜñéá êáé ðáôÜ-

ôåò êõñßùò ìå óêïñäáëéÜ (óêüñ-

äï êáé ëÜäé) ôçí ïðïßá êïðáíïý-

óáí êáé ðñüóèåôáí ðÜíù óôéò

êïììÝíåò âñáóôÝò ðáôÜôåò. Åðß-

óçò Ýôñùãáí ìéêñÝò êïëïêýèåò,

ðïëëÜ áëáôéóìÝíá óáñäüíéá êáé

óáñäÝëåò, áëáôéóìÝíï ôõñß áðü

ôïõò Ðáîïýò, áðü Áëâáíßá Þ

ÊÝñêõñá. ¸ðéíáí ñïýìé Þ ìáóôß-

÷á. ÊñÝáò Ýôñùãáí êõñßùò áñíß.

Ôï ÷åéìþíá Ýôñùãáí üóðñéá, êõÜìïõò âñáóôïýò Þ åíßïôå áëåóìÝíïõò óå áëåýñé, ðïë-

ëÜ öáóüëéá öåñìÝíá áðü Áëâáíßá êáé ÊÝñêõñá, ðïëëïýò åñåâßíèïõò, ìðéæÝëéá, áíèï-

êñÜìâïõò, êñÜìâïõò (brocoli) êáé Üëëá ëá÷áíéêÜ. ¸ôñùãáí åðßóçò êáé áëáôéóìÝíï âá-

êáëÜï êáé îçñïýò stockfisch. Ôá öáóüëéá ãßíïíôáí âñáóôÜ ìå óÜëôóá êáé ëåðôïêïììÝ-

íá êñåììýäéá, êüêêéíç ðéðåñéÜ êáé ëÜäé, åíßïôå êáé óÝëéíï ðïõ ôï Ýñé÷íáí üôáí åß÷áí ìéóï-

ÁíáìíçóôéêÞ öùôïãñáößá áðü ôï ëïõôñïõâéü ôïõ Ðßôóéñïõ.

115


âñÜóåé. Ôá öáóüëéá ôñþãïíôáí êáé áðëþò âñáóôÜ ìå ëßãï ëÜäé êáé êüêêéíç ðéðåñéÜ. Ïìïß-

ùò ãßíïíôáí ôá ìðéæÝëéá ìüíï ðïõ ðñüóèåôáí óêüñäï êáé ü÷é óÝëéíï. Ïé öáêÝò öôéÜ÷íï-

íôáí ðÜíôïôå ìå ñßãáíç êáé ïé åñÝâéíèïé ìå óêüñäï êáé äåíôñïëßâáíï. Ï îçñüò âáêáëÜ-

ïò ãéíüôáí êõñßùò âñáóôüò êáé ôñùãüôáí ìå óÜëôóá óêüñäïõ (óêïñäáëéÜ) Þ ùò ìðïõñ-

äÝôï (brodetto) ìå êñåììýäéá. Ôï êáëïêáßñé ãéíüôáí ìåãÜëç ÷ñÞóç óêüñäïõ. Ï áëáôéóìÝ-

íïò âáêáëÜïò ôñùãüôáí êõñßùò âñáóôüò óêïñäáëéÜ Þ ìå ðáôÜôåò.

ÊáôÜ ôç ìåãÜëç ôåóóáñáêïóôÞ Ýôñù-

ãáí îçñÝò óïõðéÝò ìå ñýæé êáé ðáôÜôåò,

îçñÜ ÷ôáðüäéá ðïõ Ýöåñíáí êõñßùò áðü

Áëâáíßá. Åðßóçò Ýôñùãáí íùðÝò óïõðéÝò

êáé êáëáìÜñéá, ðïëëïýò êï÷ëßåò, á÷éíïýò,

ðßííåò êáé êÜèå åßäïõò èáëáóóéíÜ. Ôçí

åðï÷Þ áõôÞ ïé åëéÝò êáé ôá ëá÷áíéêÜ áðïôå-

ëïýóáí êýñéåò ôñïöÝò.

Ôï ÷åéìþíá Ýôñùãáí ëïõêÜíéêá ðïõ

Ýöåñíáí áðü ËåõêÜäá êáé ÊÝñêõñá, êõñß-

ùò ôá ×ñéóôïýãåííá êáé ôéò áðïêñéÝò. Ôá

×ñéóôïýãåííá Ýôñùãáí ãáëïðïýëåò (éíäé-

êÝò üñíéèåò) êáé ôï ÐÜó÷á áñíéÜ . ÃåíéêÜ,

ôï êñÝáò ðïõ êáôáíÜëùíáí Þôáí ëéãïóôü

êé áêñéâü. Åßíáé æÞôçìá áí ãéá üëï ôï íçóß

Ýóöáæáí Ýíá ìåãÜëï æþï ôç âäïìÜäá êáé ó÷åäüí ðÜíôá ãéíüôáí âñáóôü, óïýðá ìå ñýæé

áõãïëÝìïíï, ãéá íá áõãáôáßíåé êáé íá ÷ïñôáßíïõí ôá ðáéäéÜ. Ìåãáëýôåñç ðïéêéëßá ðáñïõ-

óßáæáí öõóéêÜ óôï íçóß ôá øáñéêÜ, ôüóï óôï åßäïò, üóï êáé óôï ìáãåßñåìá, ðïõ ïé íçóéþ-

ôéóóåò Ý÷ïõí ðïëëïýò ôñüðïõò êáé ðïëëÝò óõíôáãÝò íá ôá êÜíïõí íüóôéìá, ôïõò óêïñ-

ðéïýò, ôá êïõêÜñéá êé Üëëá ôÝôïéá ìðïõñäÝôï, ôï ÷ôáðüäé óôïí íôáâÜ ìå ðáôÜôåò, ôéò

óïõðéÝò, ôá êáëáìáñÜêéá ãéá÷íß êáé ôçãáíéôÜ .

Ôçí Üíïéîç Ýôñùãáí áñêåôÜ áõãÜ. Óôá ðáíçãýñéá åß÷áí êïõëïýñéá ìå óïõóÜìé. Åðé-

ðëÝïí êáôáóêåýáæáí ðáóôÝëéá áðü óïõóÜìé êáé ìÝëé êáé óðéôéêÜ ãëõêÜ êáé ìåôáîý Üëëùí

ôï éäéáßôåñá áãáðçôü ôñéáíôÜöõëëï áðü öýëëá åêáôïíôÜöõëëïõ ñüäïõ.

Ôï ðñùéíü ôùí ðáéäéþí Þôáí ãÜëá áðü ôá æþá ôïõ óðéôéïý, ìå êáöÝ áíáêáôùìÝíï öõ-

óéêÜ ìå êñéèÜñé, áõãÜ êáé ôõñß ôïõ ëáäéïý, êáìùìÝíï êáé áõôü óôï óðßôé êáé äéáôçñçìÝ-

íï óå ðÞëéíá äï÷åßá. ¸ôñùãáí øùìß áðü ÷ïíôñïêïììÝíï óôÜñé, ôï ëåãüìåíï ìáýñï, ãéá-

ôß äéáôçñïýóå üëï ôïõ ôï ðßôïõñï, æõìùìÝíï êáé øçìÝíï óôï öïýñíï ôïõ óðéôéïý. Áí Ýíá

ðáéäß Þôáí áäéÜèåôï èá ôïõ Ýäéíáí ôï ðñùß áõãü ÷ôõðçôü óôï ðïôÞñé ìå ìðüëéêç æÜ÷áñç,

áíáêáôåìÝíï ìå ãÜëá, Ýíá ñüöçìá ðïõ ôï èåùñïýóáí ðáíÜêåéá ãéá üëåò ôéò áññþóôéåò

ôùí ðáéäéþí, üðùò ôï êïíéÜê ãéá ôïõò ìåãÜëïõò.


116

ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÁ ÌÁÓÔÏÑÁÔÉÊÙÍ ÊÁÉ ÃÁÚÏÕ

Ôé ôñþåé ï Ðáîéíüò

ËÜ÷áíá ôñþåé ìðüëéêá, öáóïýëéá Ýíá ôóïõâÜëé

ç ëåðïíôéÜ êé ç óá÷ïõëéÜ äå ëåßð’ áð’ ôï ôóïõêÜëé.

Ôï âëßôñï êáé ôï êÜñäáìï, ï óÝãêïõíáò, ô’ áíôßäéá,

êïëïêõèÜêéá ìéáò ïñãéÜò, öïõñíÝëïé, êïõíïõðßäéá.

Óêüñäï, êñåììýäé ìðüëéêï, ðáôÜôá êáé ìáíÝóôñá

ìå ãáñíéôïýñá ôï ÃáñìðÞ, ðïõ ìðáßí’ áð’ ôç öáíÝóôñá.

Áðü ôá øÜñéá ìÝíïõëåò, ãÜâñï áðü ôï Óêßäé(;)

êáé êáëïãñáßåò åõëáâåßò, ç óìÝñíá, ôï ãïðßäé.

Óôá öáãçôÜ êáé óôá ãëõêÜ, áíôß âïõôýñïõ ìïýñãá

êáé ôçí êïõöüóïäç íåñü, ëåßðåé êáé áõôÞ ç ðáíïýñãá.

Ôçí ÊõñéáêÞ, ðëçí, óôï ìåíïý äßíåé ìéáí üøç Üëëç:

Þ ðáóôéôóÜäá Þ âñáóôü, áð’ ôï ôñá÷ý âïõâÜëé,

üðïõ ôçí ¹ðåéñ’ üñãùóå, Ìáêåäïíßá, ÈñÜêç,

Ôï óößîéìï ôïõ æùíáñéïý íá äïýìå ðïý èá öôÜêç.

Ñßìá ôïõ ÍéêïëÜïõ Ìðüéêïõ, ÃÜéïò

ÊáôÜ ôçí áíÜãíùóç ôçò ñßìáò «Ôé ôñþåé ï Ðáîéíüò» Ýíá êïñéôóÜêé ç Ìðåëßíá, èõìÞèç-

êå óáôéñéêÝò ñßìåò ðïõ åß÷å ìÜèåé áðü ôç ãéáãéÜ ôçò.

Ìéá öïñÜ êé Ýíáí êáéñü Ìéá öïñÜ êé Ýíáí êáéñü

¹ôáí Ýíáò Ðáîéíüò ¹ôáí Ýíáò Ðáîéíüò

Ðïõ Ýôñùãå øùìß êé åëéÝò Ðïõ Ýôñùãå øùìß êé áããïýñé

Êé Ýíá ðéÜôï êïõôóïõëéÝò. Êáé êïììÜôé áðü ãáúäïýñé.

ÐáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò áðü Ðáîïýò

Ìáñßäåò Óáâïýñï

ÅêôÝëåóç: Ôçãáíßæïõìå ôéò ìáñßäåò êáé ìåôÜ óôï ßäéï ôçãÜíé

ðñïóèÝôïõìå äåíôñïëßâáíï ôï ïðïßï ôï Ý÷ïõìå âñÜóåé ìáæß

ìå óêüñäï êáé îýäé Ýôóé þóôå íá ãßíåé ìéá óÜëôóá. Óåñâßñåôáé

ìå ôçãáíéôÝò ãáñßäåò.

Ôóéëé÷ïõñäüðéôá

ÕëéêÜ: 1 óõêùôáñéÜ êáôóéêéïý Þ áñíéïý, 1 ðïôÞñé ñýæé íõ÷Üêé, 8 áõãÜ, ½ êéëü öÝôá, 1 êïõôß ãÜëá

áñáéùìÝíï Þ 3 ðïôÞñéá öñÝóêï ãÜëá

117


ÅêôÝëåóç: Ðáßñíïõìå ôç óõêùôáñéÜ êáé ôçí ôóéãáñßæïõìå ìå Ýíá ðïôÞñé ôïõ êñáóéïý

ëÜäé, óôç óõíÝ÷åéá ðñïóèÝôïõìå áëÜôé. Óôç óõíÝ÷åéá êüâïõìå ôçí óõêùôáñéÜ óå ìéêñÜ

êïììÜôéá óå ìéá ëåêÜíç êáé ðñïóèÝôïõìå ôï ñýæé, ôï ôõñß, ôï ãÜëá êáé ôá áõãÜ. Áíáêá-

ôåýïõìå êáëÜ üëá ôá õëéêÜ. Ôïðïèåôïýìå ôï ìåßãìá óå Ýíá ôáøß ôï ïðïßï Ý÷ïõìå âïõ-

ôõñþóåé êáé ðáóðáëßóåé ìå öñõãáíéÜ. ¸÷ïõìå Þäç ðñïèåñìÜíåé ôï öïýñíï êáé Ýðåéôá

øÞíïõìå ôï öáãçôü óôïõò 250ï C. Ç ôóéëé÷ïõñäüðéôá åßíáé Ýôïéìç ìüëéò áñ÷ßæåé íá âãÜæåé

ôï ëÜäé áðü ðÜíù.

Ëá÷áíüðéôá

ÅêôÝëåóç: ÌÝóá óå ìéá êáôóáñüëá âñÜæïõìå äéÜöïñá ÷üñôá êáé ëÜ÷áíï. Óôç óõíÝ÷åéá

ðñïóèÝôïõìå ñýæé, ãÜëá, áõãÜ êáé áëáôïðßðåñï.

Ìðïñïýìå íá ôçí óåñâßñïõìå ìå Üóðñç óÜëôóá Þ ìå êüêêéíç ðñïóèÝôïíôáò íôïìÜôá.

ÁõôÞ ç óõíôáãÞ ãßíåôáé ðáñáäïóéáêÜ óå ðÞëéíá óêåýç, ôéò ãÜóôñåò.

Ãáýñïò óôï ëåìüíé

ÕëéêÜ: 1 Ýùò 2 êéëÜ ãáýñï, 2 ÷ïýöôåò áëÜôé,

ëåìüíéá, ëÜäé

ÅêôÝëåóç: Êáèáñßæïõìå ôïí ãáýñï,

ôïõ êüâïõìå ôá êåöÜëéá êáé âãÜæïõìå

ôá åíôüóèéá. Áöïý ôïí ðëýíïõìå êáëÜ

ôïí âÜæïõìå óå Ýíá óïõñùôÞñé êáé

ôïí áëáôßæïõìå ìå äõï ÷ïýöôåò áëÜ-

ôé. Ôïí âÜæïõìå óôï øõãåßï ãéá 10 Ýùò

12 þñåò. Óôç óõíÝ÷åéá ôïí âÜæïõìå óå

ôáøß ðïõ Ý÷ïõìå áëåßøåé ìå ëåìüíé (ëå-

ìïíüôáøï) êáé ôï áöÞíïõìå ðåñßðïõ ôñßá åéêïóéôåôñÜùñá. Ôï îåðëÝíïõìå ìå ëåìüíé, ôïí

êáèáñßæïõìå áðü ôá êüêáëÜ ôïõ, ôïí êüâïõìå öÝôåò, ôïí áðëþíïõìå êáé ôïí âÜæïõìå óå

ëÜäé. ÌåôÜ áðü 1 Ýùò 2 çìÝñåò åßíáé Ýôïéìïò ãéá ìåæÝò. Óåñâßñåôáé óå öÝôåò ìå óêüñäï

êáé ñßãáíç.

Ãáýñïò ðáóôüò ìå îýäé êáé áëÜôé

ÅêôÝëåóç: Áöïý âãÜëïõìå áðü ôï ãáýñï ôï êåöÜëé êáé êáèáñßóïõìå ôá åíôüóèéá, ôïí

ðëÝíïõìå êáëÜ. Ôïí âÜæïõìå óå óïõñùôÞñé ãéá íá óôñáããßóåé êáëÜ. Ôïí æõãßæïõìå êáé ãéá

êÜèå êéëü ãáýñïõ ëåéþíïõìå ôÝóóåñéò êïõôáëéÝò ôçò óïýðáò øéëü áëÜôé ìÝóá óå îýäé.

Ñß÷íïõìå ôï ãáýñï óå Ýíá ìðïë êáé ðñïóèÝôïõìå ôï áëÜôé êáé ôï îýäé. Ôïí óêåðÜæïõìå

ìå îýäé êáé ôïí áöÞíïõìå óôï øõãåßï ãéá ôñßá åéêïóéôåôñÜùñá. Óôç óõíÝ÷åéá ôïí êáèá-


118

ñßæïõìå áðü ôá êüêáëá êáé ôïí îáíáâÜæïõìå óôï øõãåßï áöïý ðñþôá ôïõ ðñïóèÝóïõìå

îßäé êáé ôïí óêåðÜóïõìå ìå ëÜäé. ÊÜèå öïñÜ ðïõ ëéãïóôåýåé ôï ëÜäé ðñïóèÝôïõìå íåñü.

ÌðéÜíêï

ÕëéêÜ: 1 ½ êéëÜ øÜñé (äñÜêïò, êïõêÜñé), 6 êñåììýäéá, 30 ãñ. ðéðÝñé Üóðñï, ëåìüíé, óêüñäï

ÅêôÝëåóç: ÂÜæïõìå ôá øÜñéá óå ìéá êáôóáñüëá, ôá áëáôßæïõìå êáé ðñïóèÝôïõìå ôá

êñåììýäéá, ëßãï óêüñäï êáé ìáúíôáíü. Ìüëéò ôï êñåììýäé îáíèßóåé ðñïóèÝôïõìå íåñü êáé

ôï ðéðÝñé. Ðñéí ôï øÜñé âñÜóåé, ðñïóèÝôïõìå Ýíá ðïôÞñé êñáóéïý ëåìüíé. ÁöÞíïõìå ôï

öáãçôü íá ðéåé ôá õãñÜ ôïõ. Ôñþãåôáé æåóôü êáé óõíïäåýåôáé ìå êñáóß.

ÌðáêáëéÜñïò êïêêéíéóôüò

ÕëéêÜ: ìðáêáëéÜñïò, êñåììýäéá, óêüñäï,

ëÜäé, íôïìÜôá, ðéðÝñé ìáýñï êáé êüêêéíï

ÅêôÝëåóç: Êáèáñßæïõìå ôï ìðáêá-

ëéÜñï êáé ôïõ êüâïõìå ôá öôåñÜ.

Ôïí ôïðïèåôïýìå óôçí êáôóáñü-

ëá ìáæß ìå ôá ðáñáðÜíù õëéêÜ êáé

íåñü. ÔÝëïò ôïí áöÞíïõìå íá âñÜ-

óåé ìÝ÷ñé íá áðïññïöçèïýí üëá ôá

õãñÜ ôïõ.

Ôóéôóéìðýñá

ÕëéêÜ: Ãéá 100 ôóéôóéìðýñåò, 1 êéëü ëåìüíé öñÝóêï, 6 êéëÜ æÜ÷áñç, 100 ãñ ðéðåñüñéæá, íåñü

ÅêôÝëåóç: ÐáñáóêåõÜæåôáé ôï êáëïêáßñé êáé äåí äéáôçñåßôáé ðÜíù áðü äÝêá çìÝñåò.

¸÷åé ùò âÜóç ôï ëåìüíé êáé ðåñéëáìâÜíåé ðéðåñüñéæá (ôæßôæåñ), æÜ÷áñç êáé íåñü. ÂÜæïõìå

ôá õëéêÜ óå Ýíá îýëéíï âáñÝëé ðïõ Ý÷åé êÜíïõëá óôç âÜóç. Ôïðïèåôåßôáé ãéá 8 Ýùò 10

þñåò. Óïõñþíåôáé óå Ýíá ôóáíôßëé.

ÊïõëïõñÜêéá Ðáîéíßôéêá

ÕëéêÜ: 2 öëéôæÜíéá ôóáãéïý ëÜäé, 2 öëéôæÜ-

íéá ôóáãéïý áëåýñé, 1/2 öëéôæÜíé æÜ÷áñç,

ìáñáèüóðïñï êáé êüëéáíäñï, 2 êïõôáëÜ-

êéá êáíÝëëá, 1 êïõôáëÜêé ãáñýöáëëï, 2

êïõôáëÜêéá óüäá

ÅêôÝëåóç: Æõìþíïõìå ôá õëéêÜ üëá

ìáæß êáé ðëÜèïõìå ôá êïõëïõñÜêéá.

119


ÓðåñíÜ

ÐñïóöïñÜ ôùí åíïñéôþí óôç

ìíÞìç åíüò Áãßïõ ê´ ìïéñÜæïíôáé óôïõò

ðáíçãõñéþôåò óôï ôÝëïò ãéïñôÞò

ìáæß ìå ôïí Üñôï. Ôá õëéêÜ ðïõ

÷ñçóéìïðïéïýíôáé åßíáé âñáóìÝíï óôÜñé,

êáñýäéá, áìýãäáëá, óïõóÜìé, ñüäé,

óôáößäåò, êïõöåôÜêé ìå ãëõêÜíéóï. Ôçí

ðáñáóêåõÞ ôïõò ôçí áíáëáìâÜíïõí

åßôå ïé åêÜóôïôå åðßôñïðïé åßôå ïé ðéóôïß

ðïõ Ý÷ïõí ôÜîåé óôçí åêêëçóßá íá ôá

öôéÜîïõí. Ôï íçðéáãùãåßï ìáò åß÷å ôçí åõêáéñßá íá ðáñåõñåèåß óôçí ðñïåôïéìáóßá

ôùí óðåñíþí óôï óðßôé ôïõ Áíôþíç Áñãõñïý (Ìðïæþôç) åðéôñüðïõ ôçò åêêëçóßáò

ÕðáðáíôÞò ôçí ðáñáìïíÞ ôçò ãéïñôÞò óôá Ãñáììáôéêáßéêá. Ôá ðáéäéÜ ìå éäéáßôåñï

åíèïõóéáóìü êáé ýóôåñá áðü ðáñüôñõíóç ôùí ìåãÜëùí áíÝëáâáí íá áíáêáôÝøïõí

ôá õëéêÜ ðïõ áíáöÝñáìå óôç ìéá áðü ôéò ôñåéò óêÜöåò! Ôá êáôáöÝñáíå ìéá ÷áñÜ êé

Ýëáâáí ôá óõã÷áñçôÞñéá üëùí üóùí ðáñåõñßóêïíôáí. ÌåôÜ âÜëáìå ïñéóìÝíç ðïóüôçôá

óðåñíþí óå ÷áñôß ëáäüêïëëáò êáôÜëëçëá ôåìá÷éóìÝíï êáé ôï äéðëþóáìå ðñïóåêôéêÜ! Ôá

ìåñßäéá áõôÜ ôá ôïðïèåôÞóáìå óå ìåãÜëåò êáíßóôñåò. Óôï ôÝëïò Þðéáìå êáé æåóôü æïõìß

áðü âñáóìÝíï óôÜñé ìå æÜ÷áñç, èñåðôéêü êáé õãéåéíü. Ôá ðáéäéÜ Þôáí ðïëý ÷áñïýìåíá

ðïõ Ýëáâáí ìÝñïò óôçí ðñïåôïéìáóßá ôùí óðåñíþí êáé ìðüñåóáí íá êáôáíïÞóïõí ôç

óçìáóßá ôçò ðáñáóêåõÞò ôùí óðåñíþí áðü

ôá ëåãüìåíá ôùí ìåãÜëùí, êáôÜ ôç äéÜñêåéá

ôçò åðßóêåøÞò ìáò.

Åõ÷áñéóôïýìå ðïëý ôçí ïéê. Áíôþíç

Áñãõñïý (Ìðïæþôç) ðïõ ìáò Ýäùóå ôçí

åõêáéñßá íá åßìáóôå êé åìåßò åêåß.


120

Åðßóêåøç óôï Ëáïãñáöéêü Ìïõóåßï ôùí Ðáîþí.

Ôï Ìïõóåßï, äçìéïõñãÞèçêå ôï 1996 áðü ôïí ðïëéôéóôéêü óýëëïãï ôïõ íçóéïý.

Öéëïîåíåß åêèÝìáôá ðïõ ÷ñïíïëïãïýíôáé áðü ôçí ðñïúóôïñéêÞ åðï÷Þ êáé ôá êëáóóéêÜ

÷ñüíéá ìÝ÷ñé êáé ôçí ðåñßïäï

ôçò ÂñåôáíéêÞò Áñìïóôåßáò. Ôï

óçìáíôéêüôåñï áðü ôá åêèÝìáôÜ

ôïõ åßíáé ôï øÞöéóìá ôçò Éïíßïõ

ÂïõëÞò ãéá ôçí ðñïóÜñôçóç ôùí

ÅðôáíÞóùí óôï Åëëçíéêü êñÜôïò

ôï 1864.

Áíåêôßìçôïò èçóáõñüò êñýâåôáé

óôï Ìïõóåßï. ÏéêéáêÜ óêåýç,

êïõæéíéÜ êáé ç êõñßá Áíèßôóá íá

áðáíôÜ ðñüèõìá óôéò åñùôÞóåéò

ôùí ðáéäéþí.

Ôï ìïõóåßï öéëïîåíåß åðßóçò ôïðéêÝò åíäõìáóßåò ôùí

Ðáîéíþí.

121


Áîéïëüãçóç

Ç åõ÷Þ ìáò ãéá óõíÝ÷éóç ôïõ ðñïãñÜììáôïò ÁãùãÞò Õãåßáò ðïõ åß÷áìå êÜíåé ðÝñõóé

ðñáãìáôïðïéÞèçêå, áðïóêïðþíôáò íá öÝñåé ó’ åðáöÞ ôá íÞðéá óôéò äéáôñïöéêÝò óõíÞ-

èåéåò óôá Þèç êé Ýèéìá ôïõ ôüðïõ ôïõò. Ôï ðñüãñáììá äéÞñêåóå áðü ôçí áñ÷Þ ôçò ÷ñï-

íéÜò Ýùò êáé ôïí ÌÜéï ôïõ 2005. Óôç äéÜñêåéá ôïõ ðñïãñÜììáôïò áíôéëçöèÞêáìå üôé ôá

íÞðéá âïçèÞèçêáí íá åíéó÷ýóïõí õãéåßò óõìðåñéöïñÝò ðïõ Þäç åß÷áí. ÂïçèÞèçêáí åðß-

óçò íá ìÜèïõí ôçí éóôïñßá ôïõ ôüðïõ ôïõò áðü ðïý ðÞñå ôï üíïìá ôï íçóß, ðþò Þôáí

ðáëéÜ ôá óðßôéá, ôïõò äñüìïõò, ôéò óõíèÞêåò æùÞò, ãéá ôï ðþò äéáóêÝäáæáí ðáëéÜ ïé Üí-

èñùðïé êáé ôá ðáé÷íßäéá ðïõ Ýðáéæáí ðáëéÜ.

ÂñÞêáí ïìïéüôçôåò êáé äéáöïñÝò áðü ôï ðþò Þôáí ðáëéÜ êáé ôï ðþò åßíáé óÞìåñá.

Ðñïâëçìáôßóôçêáí ãéá ôï ðüôå Þôáí êáëýôåñá.

Áíôáðïêñßèçêáí ìå ìåãÜëç åõ÷áñßóôçóç óå üëåò ôéò äñáóôçñéüôçôåò. ÓõíåñãÜóôç-

êáí ðïëý êáëÜ ìåôáîý ôïõò, éäéáßôåñá ôïõò Üñåóáí ïé åîïñìÞóåéò ðïõ åß÷áìå ðñïò ôá

Ýîù, ç óõíåñãáóßá ìå ôï Íçðéáãùãåßï ÃáÀïõ êáèþò êáé ôï üôé êáëïýóáìå Üôïìá óôï ó÷ï-

ëåßï ìáò!

Éäéáßôåñá ç óõíåñãáóßá ìå ôï Íçð/ãåéï ÃáÀïõ ðïõ äïõëåýáìå óôï ßäéï èÝìá Ýäùóå ôçí

åõêáéñßá óôá ðáéäéÜ íá ãíùñéóôïýí ìåôáîý ôïõò, íá óõíåñãáóôïýí, íá áíôáëëÜîïõí êáé

íá ìåôáöÝñïõí éäÝåò êáé ãíþìåò ðïõ åß÷áí ðÜíù óôï èÝìá áõôü!

Ìå éäéáßôåñï êáìÜñé ðáñïõóéÜæáìå óôç äéÜñêåéá ôçò ÷ñïíéÜò ôéò åñãáóßåò êáé ôéò ãíþ-

óåéò ðïõ áðïêôÞóáìå óôïõò ãïíåßò êáé óôéò ìéêñüôåñåò ôÜîåéò ôïõ Äçìïôéêïý ïé ïðïßåò

óõóôåãÜæïíôáé ìå ôï Íçðéáãùãåßï ìáò.

Äéáðéóôþóáìå ëïéðüí ôçí áãÜðç êáé ôçí ðåñçöÜíéá ôùí ðáéäéþí ãéá ôçí êáôáãùãÞ

ôïõò êáé ãéá ôéò ôïðéêÝò ðáñáäïóéáêÝò óõíÞèåéåò. ¢ëëùóôå ç áíáæÞôçóç üëùí áõôþí ôá

âïÞèçóå íá êáôáíïÞóïõí ðåñéóóüôåñï ôï ôïðéêü ðåñéâÜëëïí ôïõò êáé ôéò éäéáéôåñüôç-

ôÝò ôïõ!

Ï åíèïõóéáóìüò ôùí ðáéäéþí Ýêáíå ôïõò ãïíåßò íá äïõí ìå äéáöïñåôéêü ìÜôé ôçí ðá-

ñÜäïóç ôïõ íçóéïý ôïõò êáé äåí Ýêñõøáí ôç ÷áñÜ ôïõò ãéá ôï åíäéáöÝñïí ðïõ åêäÞëù-

óáí ôá ðáéäéÜ üóïí áöïñÜ ôçí åêôÝëåóç ôùí óõíôáãþí êáé óôï äéêü ôïõò óðéôéêü ðåñé-

âÜëëïí.

Ôá ðáéäéÜ óáò áöéåñþíïõí ôï ðáñáêÜôù ðïéçìáôÜêé:

Åßìáé Ýíá ìéêñü ðáéäÜêé ÊÜèå ìÝñá óôï ó÷ïëåéü ìïõ

êáèáñü óáí ôï âáìâÜêé. ìå ôç óÜêá óôï ðëåõñü ìïõ

Íý÷éá êáé ìáëëéÜ êïììÝíá ðáßæù, ôñÝ÷ù êáé ãåëÜù

êáé ôá áõôÜêéá ìïõ ðëõìÝíá. êáé ôá ãñÜììáôá áãáðÜù!

Áëßêç Ìáñãáñßôç


122

5ï ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÏ ËÅÕÊÉÌÌÇÓ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÓ:ÁÍÈÏÕËÏÕÄÇ ÔÑÉÁÄÁ

ÌáèçôÝò:

1. ÂÜñåëçò ÄçìÞôñçò

(ôïõ ÌÜñêïõ)

2. ÑÞãïò ×ñÞóôïò

3. ÂÜñåëçò ÄçìÞôñçò

(ôïõ Êùí/íïõ)

4. ÂÜñåëçò Èñáóýâïõëïò

5. ÂÜñåëç ÅéñÞíç -

Óðõñéäïýëá

6. ÂÜñåëçò ÁíáóôÜóçò

7. Âïýëãáñçò ÉÜêùâïò

8. ÑÞãïõ ÁëåîÜíäñá

ÊÁËËÉÅÑÃÅÉÅÓ ÊÁÉ ÐÑÏÚÏÍÔÁ ÔÏÕ ÔÏÐÏÕ ÌÁÓ

1. ÓéôÜñé-ðáñáóêåõÞ øùìéïý: Óå åðáöÝò ðïõ åß÷áìå ìå ãïíåßò áëëÜ êáé ìå Üëëïõò

êáôïßêïõò ôïõ ÷ùñéïý, ðÞñáìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôá ðñïúüíôá ðïõ êáëëéåñãïýóáí ðáëéü-

ôåñá êáèþò êáé ãéá ôïí ôñüðï êáëëéÝñãåéÜò ôïõò. ÌÜèáìå üôé ôï üñãùìá ôùí ÷ùñáöéþí

äå ãéíüôáí ìå ôñáêôÝñ üðùò óÞìåñá áëëÜ ìå æþá (Üëïãá Þ áãåëÜäåò). ÐëçñïöïñçèÞêá-

ìå ìå Ýêðëçîç ðùò ìÝ÷ñé óôéò áñ÷Ýò ôçò äåêáåôßáò ôïõ ‘ 70, üëïé ïé áãñüôåò ôïõ ÷ùñéïý

ìáò áó÷ïëïýíôáí ìå ôçí êáëëéÝñãåéá ôïõ óéôáñéïý, þóôå íá åîáóöáëßæïõí ôï áëåýñé ãéá

ôï øùìß ôçò ÷ñïíéÜò, ãéáôß ôüôå äåí õðÞñ÷å ç äõíáôüôçôá áãïñÜò ôïõ. ÌÜëéóôá ìáò ôü-

íéóáí ðùò ï èåñéóìüò ôïõ óéôáñéïý ãéíüôáí ôïí Éïýíéï -ãé’ áõôü ïíïìÜóôçêå êáé ÈåñôÞò-

ìå äñåðÜíé, êÜíïíôáò ôï êïììÝíï óéôÜñé äåìÜôéá. Óôç óõíÝ÷åéá áõôÜ ôá äåìÜôéá ôá êïõ-

âáëïýóáí ìå ôïõò ãáúäÜñïõò óå êÜðïéï ðñïåðéëåãìÝíï ÷þñï, üðïõ ôá áëþíéæå ç áëùíé-

óôéêÞ ìç÷áíÞ êáé îå÷þñéæå ôïí êáñðü áðü ôï öõôü. Ï êÜèå áãñüôçò, ìüëéò Üëåèå ôç óï-

äåéÜ ôïõ, Ýäéíå ïñéóìÝíá êéëÜ óéôÜñé óáí áìïéâÞ óôïí éäéïêôÞôç ôçò áëùíéóôéêÞò ìç÷á-

íÞò. ¼ôáí ìåôÜ áðü ëßãåò çìÝñåò ôåëåßùíå ôï áëþíéóìá ôïõ óéôáñéïý üëùí ôùí áãñïôþí

ôïõ ÷ùñéïý, ôüôå ç áëùíéóôéêÞ ìç÷áíÞ ìåôáöåñüôáí óôï åðüìåíï ÷ùñéü ãéá íá îåêéíÞóåé

êáé ðÜëé ôçí ßäéá äéáäéêáóßá.

Óôçí åýëïãç áðïñßá ìáò ðþò ôï óéôÜñé ãéíüôáí áëåýñé, áöïý óôçí ðåñéï÷Þ ìáò äåí

åß÷áìå ïýôå íåñüìõëïõò ïýôå áíåìüìõëïõò, ìÜèáìå ðùò ôá åëáéïôñéâåßá ôçò ðåñéï÷Þò

123

5ο Νηπιαγωγείο Λευκίμμης

åß÷áí Ýíá îå÷ùñéóôü ÷þñï ìå ìýëï, üðïõ Üëåèáí ôï óéôÜñé. ÌÜëéóôá óôïõò ßäéïõò ìý-

ëïõò óÞìåñá áëÝèïõí ôï êáëáìðüêé, Ýíá ðñïúüí ðïõ óõíå÷ßæïõí íá êáëëéåñãïýí ïé êÜ-

ôïéêïé ôïõ ÷ùñéïý ìáò.

Óôç óõíÝ÷åéá ìéëÞóáìå ãéá ôï æýìùìá êáé ôï øÞóéìï ôïõ øùìéïý ðïõ Þôáí áðü ôéò

ðéï êïõñáóôéêÝò äïõëåéÝò

ôçò íïéêïêõñÜò ôïõ óðé-

ôéïý. Áðïâñáäßò áíáêÜ-

ôåõå ôï ðñïæýìé-ôï ïðïßï

åß÷å êñáôÞóåé áðü ôï ðñï-

çãïýìåíï æýìùìá- ìáæß

ìå ìéá ïñéóìÝíç ðïóüôç-

ôá áëåõñéïý êáé ôá æýìù-

íå óå ìéá îýëéíç óêÜöç

(ðéíáêùôÞ). ÌåôÜ óêÝðáæå

üëï ôï æõìÜñé ìå ìéá ðå-

ôóÝôá áöïý Ýêáíå ðñþôá

ìå ôï äÜêôõëü ôçò ôï óç-

ìÜäé ôïõ óôáõñïý. Ç óõ-

íÝ÷åéá ôçò äéáäéêáóßáò ãéíüôáí ôá îçìåñþìáôá ôçò åðüìåíçò çìÝñáò. Ç íïéêïêõñÜ îáíá-

æýìùíå ôï æõìÜñé êáé ìüëéò áõôü Þôáí Ýôïéìï ôï ÷þñéæå óå äÝêá ðåñßðïõ êáñâÝëéá. Áðü

ðñéí åß÷å öñïíôßóåé íá áíÜøåé ôï öïýñíï ìå áñêåôÜ ãéïìÜñéá îýëá êáé üôáí áõôüò Ýðáéñ-

íå ôçí êáôÜëëçëç èåñìïêñáóßá, ôá ôïðïèåôïýóå ìå ôï öïõñíïêüíôé ìÝóá óôï öïýñíï

ãéá íá øçèïýí.

Ãéá íá ãßíïõí üëá áõôÜ ðéï êáôáíïçôÜ ðñáãìáôïðïéÞóáìå åðßóêåøç óôï óðßôé åíüò

ðáéäéïý, üðïõ ç ãéáãéÜ ôïõ æýìùóå óå îýëéíç óêÜöç ìå ðñïæýìé êáé áëåýñé êáé üôáí áõôü

öïýóêùóå ôï Ýøçóå óå ðáñáäïóéáêü öïýñíï ìå îýëá.

Ìå ôï ßäéï õëéêü ç íïéêïêõñÜ Ýöôéá÷íå óõíÞèùò, öëáïýíåò, ðéôïðïýëåò êáé ôçãáíßôåò,

ðïõ Þôáí éäáíéêÝò êáé íïóôéìüôáôåò ãéá êïëáôóéü.

Ôïíßóáìå ðùò ôï øùìß ãéá ôïõò ¸ëëçíåò Þôáí êáé åßíáé ç âÜóç ôçò äéáôñïöÞò ôïõò,

ãé’ áõôü èåùñÞèçêå éåñü. ÌÜëéóôá ìáò äüèçêå áöïñìÞ íá ìéëÞóïõìå ãéá ôç èÝóç ðïõ

åß÷å ôï óéôÜñé êáé ôï øùìß óôç ãÝííçóç, óôï èÜíáôï, óôï ãÜìï, óôéò ìåãÜëåò ãéïñôÝò êáé

óôç èñçóêåßá.

ÔÝëïò ìå áöïñìÞ áõôÞí áêñéâþò ôçí éåñÞ èÝóç ôïõ øùìéïý óôç æùÞ êáé óôéò êáñäéÝò

ôïõ ëáïý ìáò, ñùôÞóáìå ãïíåßò êáé ðáððïýäåò êáé êáôáãñÜøáìå ðáñïéìßåò êáé üñêïõò

ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýìå áêüìá êáé óÞìåñá óôçí êáèçìåñéíÞ æùÞ.

«ï ðåéíáóìÝíïò êáñâÝëéá ïíåéñåýåôáé, öÜãáìå øùìß êé áëÜôé ìáæß, èá ðïýìå ôï øùìß

øùìÜêé, ìá ôï øùìß ðïõ öÜãáìå, Ýöáãå ôá øùìéÜ ôïõ»


124

2. ÅëéÜ – ðáñáóêåõÞ åëáéïëÜäïõ : Ç ðåñé-

ï÷Þ ìáò åßíáé êáôÜöõôç áðü åëáéüäåíôñá êáé

óõíåðþò ç åëáéïêáëëéÝñãåéá åßíáé ç êõñéüôåñç

áðáó÷üëçóç ôùí êáôïßêùí ôçò ðåñéï÷Þò ìáò.

ÅðåéäÞ ëïéðüí ôï íçðéáãùãåßï ìáò åßíáé êïíôÜ

óå åëáéþíåò, êÜíáìå åðß ôüðïõ åðéóêÝøåéò êáé

ðëçñïöïñçèÞêáìå áðü ôïõò åëáéïêáëëéåñãç-

ôÝò ãéá ôçí áíèïöïñßá-êáñðïöïñßá ôçò åëéÜò,

ôïí ôñüðï óõãêïìéäÞò óôï ðáñåëèüí(ìå ôá ÷Ý-

ñéá) êáé óÞìåñá (ìå ôá äß÷ôõá), ãéá ôç äéÜñêåéá

ôçò óõãêïìéäÞò (ÍïÝìâñéïò-Éïýíéïò), ãéá ôéò

áóèÝíåéåò ôçò åëéÜò (äÜêïò ê. Ü. ), ôïõò ôñü-

ðïõò áíôéìåôþðéóÞò ôïõò (øåêáóìïß áðü åäÜ-

öïõò Þ áðü áÝñïò) êáé ôéò óõíÝðåéÝò ôïõò óôï

ðåñéâÜëëïí.

Óôç óõíÝ÷åéá áðïöáóßóáìå íá åðéóêåöôïý-

ìå Ýíá åëáéïõñãåßï. Óôç óõæÞôçóç ðïõ áêï-

ëïýèçóå ìå ôïí éäéïêôÞôç, ìÜèáìå ãéá ôïí ôñü-

ðï åîáãùãÞò ôïõ ëáäéïý ðáëáéüôåñá êáé óÞìåñá, êáé ðùò ôï ëÜäé ðïõ Ýâãáéíå áðü ôá ðá-

ëáéïý ôýðïõ «ëïõôñïõâéÜ», Þôáí ðïéïôéêÜ ðïëý êáëýôåñï, ãéáôß ç åðåîåñãáóßá ôïõ åëáé-

ïêÜñðïõ ãéíüôáí óå ðïëý ðéï ÷áìçëÝò èåñìïêñáóßåò.

Áíôëþíôáò äéÜöïñåò ðëçñïöïñßåò áðü âéâëßá êáé ðåñéïäéêÜ ðïõ öÝñáìå óôçí ôÜîç,

ìÜèáìå ðùò ôï ëÜäé áðïôåëåß ãåíéêüôåñá ôç âÜóç ôçò åëëçíéêÞò äéáôñïöÞò, êáé ÷ñçóé-

ìïðïéåßôáé óôá ðåñéóóüôåñá ðéÜôá åêôïðßæïíôáò ôï âïýôõñï Þ Üëëá åßäç ëáäéïý (óðïñÝ-

ëáéá), âïçèþíôáò ðÜñá ðïëý ôçí õãåßá ìáò, áöïý ýóôåñá áðü ðïëõåôåßò Ýñåõíåò öáßíå-

ôáé ðéá îåêÜèáñá ðùò ôï ëÜäé ðåñéÝ÷åé âéôáìßíåò êáé áíôéïîåéäùôéêÝò ïõóßåò ðïõ ìáò ðñï-

óôáôåýïõí áðü ðïëëÝò áóèÝíåéåò. Ç Üñéóôç õãåßá êáé ç ìáêñïæùßá óõíäÝïíôáé ðéá ìå ôç

óùóôÞ ÷ñÞóç åëáéüëáäïõ.

Áêüìá ôïíßóáìå ðùò ôï ëÜäé êáôÝ÷åé îå÷ùñéóôÞ èÝóç óôç èñçóêåßá ìáò, ãé’ áõôü åß-

íáé ôï êýñéï óõóôáôéêü óôçí ôÝëåóç ïñéóìÝíùí ìõóôçñßùí (âáöôßóìáôïò, ÷ñßóìáôïò, åõ-

÷Ýëáéïõ). Óõìâïëßæåé ôç èåßá åõóðëá÷íßá, ôç âïÞèåéá ôïõ Èåïý êáé ôç èåñáðåßá.

3. ÁìðÝëé – êñáóß: Ìå Ýêðëçîç ðëçñïöïñçèÞêáìå áðü ãïíåßò êáé ÷ùñéáíïýò, ðùò

ôï êñáóß Ý÷åé ãé’ áõôïýò ôçí ßäéá ðåñßðïõ óçìáóßá ìå ôï ëÜäé êáé ðùò åßíáé áðáñáßôçôï

óõíïäåõôéêü üëùí ôùí ãåõìÜôùí ôïõò. ÅîÜëëïõ áõôü öáßíåôáé êáé áðü ôá ðïëëÜ áìðÝ-

ëéá ðïõ Ý÷åé ç ðåñéï÷Þ ìáò ðáñÜ ôéò äõóêïëßåò êáé ôéò éäéáéôåñüôçôåò ðïõ Ý÷åé ç êáëëé-

ÝñãåéÜ ôïõò.

Tá ðáéäéÜ Ýäåéîáí ìåãÜëï åíäéáöÝñïí óôç óõæÞôçóç ðïõ åß÷áìå, ãéáôß åß÷áí ðñïóùðé-

125


êÜ âéþìáôá áðü ôïí ôñýãï, ôï ðÜôçìá

ôùí óôáöõëéþí êáé ôç ìåôáöïñÜ ôïõ

ìïýóôïõ óôá êñáóïâÜñåëá (âïõôóéÜ).

«Ôñýãïò, èÝñïò, ðüëåìïò», Ýëåãáí

ïé ãéáãéÜäåò ìáò èÝëïíôáò íá äåßîïõí

ôç âéáóýíç êáé ôïí ðáíéêü ðïõ ôéò êõñß-

åõå áõôÞ ôçí ðåñßïäï.

ÔÝëïò áðü âéâëßá êáé ðåñéïäéêÜ

ðïõ öÝñáìå óôçí ôÜîç, ìÜèáìå ðùò

ôï êñáóß ôï óõíáíôÜìå óôç ÅëëÜäá

áðü ôïõò ðñïúóôïñéêïýò ÷ñüíïõò,

Þôáí éåñü, Üñåóå ðïëý óôïõò áñ÷áß-

ïõò ¸ëëçíåò êáé ìÜëéóôá õðÞñ÷å êáé

Èåüò, ï Äéüíõóïò, ôïõ êñáóéïý êáé

ôïõ ãëåíôéïý.

¢ëëåò áó÷ïëßåò-ðñïúüíôá

ÅðåéäÞ ç ðåñéï÷Þ ìáò åßíáé êáô’ åîï÷Þí áãñïôéêÞ, ìáò Ýëåãå Ýíáò ðáððïýò ìå êáìÜñé,

üôé ç êÜèå ïéêïãÝíåéá ðñïóðáèïýóå íá ðáñÜãåé êáé íá Ý÷åé óôç äéÜèåóÞ ôçò ôá ðéï óðïõ-

äáßá öõôéêÜ (ðáôÜôåò, öáóüëéá, óêüñäá, êñåììýäéá, áñáêÜò, êçðåõôéêÜ ê. Ü.) êáé æùéêÜ

ðñïúüíôá (áõãÜ, êñÝáò, ôõñß). ¸ôóé üëá Þôáí äéêÞò ôïõò ðáñáãùãÞò, íôüðéá êáé õãéåéíÜ

ìå åõåñãåôéêÜ áðïôåëÝóìáôá ãéá ôçí õãåßá ôïõò.

ÓõíôÞñçóç ðñïúüíôùí

Ëáäïôýñé: Ôï ëáäïôýñé ãéíüôáí áðü öñÝóêï ôõñß. Ôï Ýêïâáí óå ëåðôÝò öÝôåò êáé ôï

ôïðïèåôïýóáí ãéá ìåñéêÝò ìÝñåò óôïí Þëéï, ìÝ÷ñé ðïõ íá óôåãíþóåé êáé íá ãßíåé óôåãíü.

Óôç óõíÝ÷åéá ôï Ýâáæáí ìÝóá óå ðÞëéíá äï÷åßá ìå ëÜäé. ¼ôáí ìåôÜ áðü ëßãï êáéñü Þôáí

Ýôïéìï, ç åõùäéÜ ôïõ êáé ç ãåýóç ôïõ Þôáí áóõíáãþíéóôåò.

ÅëéÝò óôï áëÜôé Þ óôï îýäé:Ïé åëéÝò Þôáí êáé åßíáé âáóéêü óôïé÷åßï ôçò äéáôñïöÞò ôùí

êáôïßêùí ôïõ ÷ùñéïý ìáò. ÄéÜëåãáí (ìáäïýóáí) ðÜíù áðü ôá äÝíôñá, ôéò ðéï ÷ïíôñÝò

êáé ãåñÝò åëéÝò, ôéò Ýðëåíáí êáé óôç óõíÝ÷åéá ôéò Ýâáæáí ìÝóá ó’ Ýíá äï÷åßï ìå íåñü êáé

áëÜôé_- ðïëëïß ÷ñçóéìïðïéïýóáí êáé áñìýñá ôçò èÜëáóóáò- ãéá íá öýãåé ç ðéêñÞ ãåýóç.

ÌåôÜ áð’ áõôü ôï óôÜäéï ôéò Ýâáæáí ìÝóá óå äï÷åßá ìå îýäé êáé ëßãï ëÜäé. Åêåß ïé åëéÝò

Τα παιδιά φτιάχνουν μουστοκούλουρα στην τάξη


126

ìðïñïýóáí íá ðáñáìåßíïõí åðß ìÞíåò ÷ùñßò íá õðÜñ÷åé êßíäõíïò íá ÷áëÜóïõí.

ÍôïìÜôåò ëéáóôÝò:Ôï êáëïêáßñé ðïõ ïé íôïìÜôåò Þôáí óå áöèïíßá óõíÞèéæáí íá ôéò

êÜíïõí ëéáóôÝò, ìå óêïðü íá ôéò äéáôçñÞóïõí êáé íá ôéò ÷ñçóéìïðïéÞóïõí óôá öáãçôÜ ôï

÷åéìþíá. Êüâáíå ëïéðüí ôéò íôïìÜôåò óå öÝôåò, ôéò áëÜôéæáí êáé ôéò áðïîçñáßíáíå óôïí

Þëéï. ¸ôóé áðëÜ Ýöôéá÷íáí óÜëôóá õãéåéíÞ êáé ÷ùñßò óõíôçñçôéêÜ.

Óõêüðéôá: Ç ðñþôç öÜóç Þôáí ç óõãêïìéäÞ þñéìùí êáé ãåñþí óýêùí, ðïõ ôá áðï-

îÞñáéíáí ãéá ìåñéêÝò çìÝñåò óôïí Þëéï. ÌåôÜ ôá Ýêïâáí óå ðïëý ìéêñÜ êïììáôÜêéá êáé

ðÜíù ó’ áõôÜ ðñüóèåôáí ìïýóôï, ïýæï, ìÜñáèï, ðéðÝñé ìáýñï êáé ôñéììÝíç îåñÞ öëïý-

äá áðü ðïñôïêÜëé. ¼ëá áõôÜ ôá æýìùíáí êáé ðëÜèïíôÜò ôá, Ýöôéá÷íáí ìéêñÝò óôñïããõ-

ëÝò ðéôïýëåò ôéò ïðïßåò ôïðïèåôïýóáí óôïí Þëéï ãéá Ýîé çìÝñåò. Óôç óõíÝ÷åéá ôéò ôýëéãáí

ìå êáñõäüöõëëá êáé ôéò Ýâáæáí óôï öïýñíï ãéá øÞóéìï.

ÃëõêÜ êïõôáëéïý:Áðü ïñéóìÝíá öñïýôá åðï÷Þò êáé êõñßùò áðü óôáöýëé êáé êõäþ-

íé Ýöôéá÷íáí ãëõêÜ ôïõ êïõôáëéïý ãéá íá ôñþíå ôï ÷åéìþíá Þ íá êåñíïýí ôïõò åðéóêÝ-

ðôåò ôïõò.

ÃÉÏÑÔÅÓ ÊÁÉ ÐÁÑÁÄÏÓÉÁÊÅÓ ÄÉÁÔÑÏÖÉÊÅÓ ÓÕÍÇÈÅÉÅÓ

Ìå áöïñìÞ ôá öáãçôÜ êáé ôá ãëõêÜ ðïõ ôñþìå ôéò çìÝñåò ôùí ×ñéóôïõãÝííùí ðñï-

óðáèÞóáìå íá ãßíåé êáôáíïçôü ðùò ðïëëÜ öáãçôÜ ó’ ïëüêëçñç ôç äéÜñêåéá ôïõ ÷ñüíïõ,

åßíáé óõíäåäåìÝíá ìå ãéïñôÝò Þ Üëëåò åèéìéêÝò äñáóôçñéüôçôåò .

Ãéá ðáñÜäåéãìá, ó’ üëç ôçí ÅëëÜäá, ôá ×ñéóôïýãåííá ôñþìå ãáëïðïýëá êáé öôéÜ÷íïõ-

ìå ìåëïìáêÜñïíá êáé êïõñáìðéÝäåò. Ôçí Ðñùôï÷ñïíéÜ öôéÜ÷íïõìå âáóéëüðéôá, ôï ÐÜ-

ó÷á óïõâëßæïõìå ôï áñíß êáé ôóïõãêñßæïõìå êüêêéíá áõãÜ, åíþ óôá ãåíÝèëéá êáé óôïõò

ãÜìïõò êåñíÜìå ôïýñôá.

Óôç óõíÝ÷åéá ðñïóðáèÞóáìå íá äåßîïõìå ðùò êáé óôï ÷ùñéü ìáò óõìâáßíåé ôï ßäéï êÜ-

ðïéåò öïñÝò ôï ÷ñüíï, üðùò:

21 Íïåìâñßïõ (Åéóüäéá ôçò Èåïôüêïõ): Ôçí çìÝñá áõôÞ öôéÜ÷íïõìå óðåñíÜ. Ôá

óðåñíÜ åßíáé ðïëý ðáëéü Ýèéìï êáé ãéíüôáí óõíÞèùò óå ÷áñìüóõíåò åïñôÝò. Ç óýóôáóÞ

ôïõò åßíáé ç åîÞò:óéôÜñé âñáóìÝíï, ïýæï, ãëõêÜíéóïò, ìáýñï ðéðÝñé, æÜ÷áñç, óðõñéÜ áðü

ñüäé, Üóðñá ìåãÜëá êïõöÝôá êáé ðïéêéëü÷ñùìá ìéêñÜ, óôáößäåò.

Ê. ÄåõôÝñá: Ôçí Ê. ÄåõôÝñá üëïé ó÷åäüí ïé ÷ùñéáíïß ìáò, êáôåâáßíïõí óôç èÜëáóóá

êáé ðÜíù óôéò åêåß ôåñÜóôéåò ðÝôñåò, áñáäéÜæïõí ôá óáñáêïóôéáíÜ ôïõò (ëáãÜíá, åëéÝò,

öáóüëéá, ôáñáìÜ, èáëáóóéíÜ. êñáóß) äçìéïõñãþíôáò Ýôóé ôåñÜóôéá êïéíÜ ôñáðÝæéá áð’

üðïõ ï êáèÝíáò äïêéìÜæåé ü, ôé èÝëåé.

Ì. ÓÜââáôï: Ôï Ì. ÓÜââáôï ôï âñÜäõ ìåôÜ ôçí ÁíÜóôáóç ïé ÷ùñéáíïß ìáò äåí ôñþ-

íå ôçí ðáñáäïóéáêÞ ìáãåéñßôóá áëëÜ ôá ðáôóÜ. Ôá ðáôóÜ åßíáé ôá åíôüóèéá ôïõ áñíéïý Þ

ôïõ êáôóéêéïý ìáãåéñåìÝíá ìå Üóðñï ðéðÝñé êáé ðïëý øéëïêïììÝíï öñÝóêï óêüñäï.


127


Íéá ÄåõôÝñá: Ôçí çìÝñá áõôÞ êÜíïõìå Ëéôáíåßá ìå ôï öëÜìðïõñï. Óêïðüò ôçò Ëéôá-

íåßáò åßíáé íá åõëïãçèïýí ôá ÷ùñÜöéá êáé ôá äÝíôñá þóôå íá Ý÷ïõí êáëÞ óïäåéÜ. ÁõôÞ ôç

ìÝñá ëïéðüí ïé ðéóôïß ðáßñíïõí ìáæß ôïõò áõãÜ, ôóïõñÝêé, ôõñß, êñáóß êáé ìüëéò ôåëåéþóåé

ç ëåéôïõñãßá óôï îùêëÞóé ôïõ ¢ãéïõ ÐáíôåëåÞìïíá, êÜèïíôáé ðáñÝåò-ðáñÝåò êáé êïëá-

ôóßæïõí ãéáôß ìåôÜ áðü ëßãï ôïõò ðåñéìÝíåé Ýíáò êïðéáóôéêüò ðïäáñüäñïìïò.

Íçóôåßåò: ÊÜðïéåò ìÝñåò ôï ÷ñüíï íçóôåýïõìå êáé äåí ôñþìå êñÝáò, ôõñß, áõãÜ,

ëÜäé, åðåéäÞ ôï óõíéóôÜ ç èñçóêåßá ìáò.

ÄÉÁÔÑÏÖÉÊÅÓ ÓÕÍÇÈÅÉÅÓ ÔÏÕ ËÁÏÕ ÌÁÓ ×ÈÅÓ ÊÁÉ ÓÇÌÅÑÁ

ØÜ÷íïíôáò óå äéÜöïñåò ðçãÝò, áíáêáëýøáìå êåßìåíá ðïõ ìáò äéáöùôßæïõí ó÷åôéêÜ

ìå ôç äéáôñïöÞ ôùí ÅëëÞíùí óôï ðÝñáóìá ôùí áéþíùí. ÌåãÜëç áðïñßá êáé èáõìáóìü

Ýíéùóáí ôá ðáéäéÜ ìüëéò êáôáíüçóáí ðùò ôï øùìß, ôï ëÜäé, ôï êñáóß, ôá üóðñéá, Þôáí âá-

óéêÜ åßäç äéáôñïöÞò êáé óôïõò ðñïãüíïõò ìáò, ÷éëéÜäåò ÷ñüíéá ðñéí. Óôçí åëëçíéêÞ ðá-

ñáäïóéáêÞ äéáôñïöÞ äåóðüæïõí ôá üóðñéá, ôá äçìçôñéáêÜ, ôá Üãñéá ÷üñôá, ôï åëáéüëá-

äï, ôï êñáóß, ôá øÜñéá, ôá öñÝóêá öñïýôá êáé ôá ëá÷áíéêÜ ôá ïðïßá Ý÷ïõí áðïäåé÷èåß

óÞìåñá üôé ðñïÜãïõí ôçí õãåßá ìáò.

Äéáðéóôþóáìå ìå åõ÷Üñéóôç Ýêðëçîç áðü ìéá ìéêñÞ Ýñåõíá ðïõ êÜíáìå, ðùò ï ðáñá-

ðÜíù âáóéêüò êïñìüò ôçò ðáñáäïóéáêÞò äéáôñïöÞò, äéáôçñåßôáé ó’ üëá ó÷åäüí ôá óðß-

ôéá ôïõ ÷ùñéïý ìáò, ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé åîáéôßáò ôçò óýã÷ñïíçò åðï÷Þò Ý÷ïõìå áðïìá-

êñõíèåß áñêåôÜ áðü ôïí ðáñáäïóéáêü ôñüðï æùÞò.

Áíáêáëýøáìå ðùò óôç äéáìüñöùóç ôçò ôïðéêÞò êïõæßíáò, ðáßæïõí óçìáíôéêü ñüëï

êáé ïé åðéññïÝò ðïõ Ý÷åé äå÷ôåß ç êÜèå ðåñéï÷Þ áðü Üëëïõò ëáïýò êáé Üëëåò ðáñáäü-

óåéò. ¸ôóé ð. ÷. ç åëëçíéêÞ ðáñáäïóéáêÞ êïõæßíá åðçñåÜóôçêå óå ìåãÜëï âáèìü áðü ôçí

ôïõñêéêÞ. Áõôü öáßíåôáé óÞìåñá óå áñêåôÜ ðéÜôá ïñåêôéêþí üðùò, ôï ôæáôæßêé, ôï éìÜì

ìðáúëíôß ê. Ü.

Óôá Éüíéá íçóéÜ – Üñá êáé óôçí ðåñéï÷Þ ìáò – üðïõ ïé Åíåôïß Ýæçóáí ùò êáôáêôçôÝò

ãéá ìåãÜëï äéÜóôçìá, ìåôÝäùóáí ôçí áãÜðç ãéá ôá æõìáñéêÜ êáé ãåíéêÜ åðçññÝáóáí ôçí

ôïðéêÞ ìáò êïõæßíá. Óôç óõíÝ÷åéá êáôáãñÜøáìå ôïðéêÜ öáãçôÜ ðïõ äåí ôá óõíáíôÜ êá-

íåßò óå Üëëåò ðåñéï÷Ýò üðùò, ç ðáóôéôóÜäá, ôï ìðïõñäÝôï, ôï ìðéÜãêï êáé ôï óïöñßôï.

Åßäáìå ðùò óôá öáãçôÜ ìáò, ÷ñçóéìïðïéïýìå ðïëý äéÜöïñá ìðá÷áñéêÜ, éäéáßôåñá ôï

ìáýñï Þ ôï Üóðñï ðéðÝñé, ôï ãáñßöáëëï áëëÜ êáé äéÜöïñá áñùìáôéêÜ âüôáíá üðùò, ñß-

ãáíç, èñïýìðá êáé äåíôñïëßâáíï.

ÔÝëïò äéáðéóôþóáìå ìå ÷áñÜ üôé ç ðáñáäïóéáêÞ ôïðéêÞ êïõæßíá, óå ðåßóìá ôùí êáé-

ñþí êáëÜ «êñáôåß» êáé ðáñÜ ôï ãåãïíüò üôé Ý÷ïõìå åìðëáêåß óå Üëëïõò ñõèìïýò æùÞò

ðïõ ìáò åðéâÜëëåé ç óýã÷ñïíç åðï÷Þ, óôï ôñáðÝæé ìáò äåí Ý÷åé êÜíåé Ýíôïíá ôçí åìöÜíé-

óÞ ôïõ ôï ãñÞãïñï êáé Ýôïéìï öáãçôü.


128

ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÅÓ

Ç ïñãÜíùóç ôùí äñáóôçñéïôÞôùí Ýãéíå êáôÜ ôñüðï þóôå íá êáëõöôïýí üëïé ïé ôï-

ìåßò áíÜðôõîçò ôùí íçðßùí ôüóï óôï ãíùóôéêü, üóï êáé óôïí ôïìÝá ôùí äåîéïôÞôùí, êïé-

íùíéêïóõíáéóèçìáôéêü, çèéêü, èñçóêåõôéêü, áéóèçôéêü, íïçôéêü êáé øõ÷ïêéíçôéêü.

ÁíôëÞóáìå ðëçñïöïñßåò áðü ãïíåßò êáé ðáððïýäåò ìå ôç ìïñöÞ ôçò óõíÝíôåõîçò

óå èÝìáôá üðùò, ïé êáëëéÝñãåéåò ÷ôåò êáé óÞìåñá, ôñüðïé äéáôÞñçóçò ôùí

ðñïúüíôùí, (áöïý äåí õðÞñ÷áí øõãåßá), ðáñáäïóéáêÜ öáãçôÜ ôçò ðåñéï÷Þò ìáò,

Ýèéìá êáé äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò.

ÂñÞêáìå öùôïãñáößåò ðïõ äåß÷íïõí ôéò ðáñáäïóéáêÝò áó÷ïëßåò ôùí êáôïßêùí.

ÊáôáãñÜøáìå ôá öáãçôÜ ôçò ôïðéêÞò êïõæßíáò.

ÖôéÜîáìå ìïõóôïêïýëïõñá óôçí ôÜîç ìáæß ìå ôá ðáéäéÜ, ðïõ ôá Ýöáãáí ôçí Üëëç

ìÝñá óáí ðñüãåõìá óôï ó÷ïëåßï.

Æùãñáößóáìå öñïýôá, ëá÷áíéêÜ êáé öôéÜîáìå êïëÜæ ìå áãáðçìÝíá öáãçôÜ.

Óõìðëçñþóáìå Ýíá óôáõñüëåîï ìå Ýíá óùóôü êáé õãéåéíü ðñùéíü.

ÊïëëÞóáìå åéêüíåò äéáöüñùí åéäþí äéáôñïöÞò (üóðñéá, ëá÷áíéêÜ, ãáëáêôïêïìéêÜ

ê.Ü), óå Ýíáí ðßíáêá.

ÖôéÜîáìå ìÜóêåò êáé ðáßîáìå èåáôñéêü ðáé÷íßäé ðáñéóôÜíïíôáò äéÜöïñá öñïýôá.

Ôï êÜèå ðáéäß Ýöåñå Ýíá áãáðçìÝíï ôïõ öñïýôï ãéá íá öôéÜîïõìå öñïõôïóáëÜôá.

Ðáßîáìå ôï ðáé÷íßäé «ÖñïõôïóáëÜôá».

ÖõôÝøáìå óå ãëÜóôñåò äéÜöïñïõò óðüñïõò.

ÊáôáãñÜøáìå ôéò ðñïôéìÞóåéò ôïõò óå öáãçôÜ êáé ãëõêÜ.

ÃÅÍÉÊÏÔÅÑÇ ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇ

Ôï ðñüãñáììá êýëçóå ïìáëÜ êáé ïëïêëçñþèçêå ìå åðéôõ÷ßá. ¼ëá ôá ðáéäéÜ áíôáðï-

êñßèçêáí ìå ìåãÜëï åíäéáöÝñïí êáé ðñïèõìßá óôçí õëïðïßçóç ôùí äñáóôçñéïôÞôùí ôïõ

ðñïãñÜììáôïò. Ç áßóèçóç ôïõ ðáé÷íéäéïý ðïõ äéáêáôÝ÷åé üëï ôï ðñüãñáììá(ðáßæù ìá-

èáßíïíôáò), äéáôçñåß áìåßùôï ôïí åíèïõóéáóìü ôùí ðáéäéþí ìÝ÷ñé ôï ôÝëïò. Åðßóçò èåù-

ñþ ðùò åßíáé ðïëý óçìáíôéêü íá áíáöåñèåß, üôé ìÝóá áð’ áõôÞ ôç äéáäéêáóßá, Þñèå óôçí

åðéöÜíåéá êé Ýíáò Üëëïò ðüëïò ðáñáìåëçìÝíïò ìÝ÷ñé ôþñá óôï åðßðåäï ôçò åêðáéäåõôé-

êÞò áëëçëåðßäñáóçò, ç ïéêïãÝíåéá êáé ï ìéêñüò Þ ï ìåãáëýôåñïò êïéíùíéêüò ðåñßãõñïò,

ï ïðïßïò üôáí ôïõ æçôçèåß óõíåñãÜæåôáé ìå ÷áñÜ, äñáóôçñéïðïéåßôáé êáé ìáò ðñïóöÝñåé

óçìáíôéêÞ âïÞèåéá.

ÁÎÉÏËÏÃÇÓÇ ÔÙÍ ÓÔÏ×ÙÍ

ÌÝóá áðü ôéò äñáóôçñéüôçôåò ôá ðáéäéÜ óõíåéäçôïðïßçóáí ðùò ç õãåßá ìáò åßíáé

áðïôÝëåóìá ôùí ôñïöþí ðïõ ôñþìå. Êáôáíüçóáí üôé ïëüêëçñï ôï óþìá ìáò, ç óõíáé-

129


óèçìáôéêÞ ìáò õãåßá, ç ïìïñöéÜ ìáò, ç åîõðíÜäá ìáò, åîáñôþíôáé áðü ôï åßäïò ôçò äé-

áôñïöÞò ìáò. Íéþóáìå ðåñçöÜíéá ðïõ ïé åëëçíéêÝò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò, êáôáêôïýí

óéãÜ-óéãÜ üëïí ôïí êüóìï, ãéáôß ðñïÜãïõí ôçí õãåßá ìáò êáé ìáò ðñïóôáôåýïõí áðü ðïë-

ëÝò áóèÝíåéåò.

ÐñïóðÜèçóá íá ðñïúäåÜóù ôá ðáéäéÜ, ìÝóá áðü ïëüêëçñç ôç äéáäéêáóßá, – äåí åß-

ìáé êáé ôüóï óßãïõñç áí ôá êáôÜöåñá- íá ìçí åßíáé åýêïëïé êáôáíáëùôÝò óôá áíáøõêôé-

êÜ êáé óôá ãñÞãïñá êé Ýôïéìá âéïìç÷áíïðïéçìÝíá ðñïúüíôá, ãéáôß áõôÜ ìáò îåãåëïýí, êÜ-

íïíôÜò ìáò íá íéþèïõìå ÷ïñôÜôïé êáé êáëïôáúóìÝíïé, åíþ óôçí ðñáãìáôéêüôçôá ìáò äç-

ìéïõñãïýí õðïóéôéóìü áöïý óôåñïýíôáé èñåðôéêþí óôïé÷åßùí êáé âéôáìéíþí. Åðßóçò åë-

ðßæù íá ðÝñáóå óôá ðáéäéÜ êáé óôïõò ãïíåßò ôïõò ç âáóéêÞ äéáôñïöéêÞ áñ÷Þ, üôé äçëáäÞ

ðñÝðåé êáèçìåñéíÜ íá ôñþìå öñïýôá êáé ëá÷áíéêÜ.

Óå üëåò ó÷åäüí ôéò äñáóôçñéüôçôåò êáôáäåß÷ôçêå ðüóï ðåñéóóüôåñï åßíáé õãéåéíüôå-

ñç ç æùÞ ìáò, Üñá êáé ôùí ðáéäéþí ìáò, áí áðïöåýãïõìå óõóôçìáôéêÜ ôéò ìïíôÝñíåò, êá-

ôåñãáóìÝíåò êáé âéïìç÷áíïðïéçìÝíåò ôñïöÝò.

Ôá ðáéäéÜ óôç äéÜñêåéá ôùí óõíåíôåýîåùí öÜíçêå üôé Ýíéùóáí ôç ìáãåßá ôçò ìåôÜâá-

óçò ðßóù óôï ÷ñüíï, êáôáíïþíôáò óõã÷ñüíùò üôé ç åðï÷Þ ãéá ôçí ïðïßá óõæçôïýí äåí

åßíáé êáé ðïëý ìáêñéíÞ, áöïý ôïõò äßíåé ðëçñïöïñßåò ï ßäéïò ï ãïíéüò Þ ï ðáððïýò ôïõ.

Êëåßíïíôáò, èåùñþ ðùò áõôü ôï ðñüãñáììá èá âïçèÞóåé åìÝíá, ôá ðáéäéÜ êáé ôïõò

ãïíåßò ôïõò íá áðïêôÞóïõìå õãéåéíüôåñåò äéáôñïöéêÝò óõíÞèåéåò áí êáé åõôõ÷þò ãéá

üëïõò ìáò, áð’ ü,ôé öÜíçêå, ç äéáôñïöÞ ìáò –ôïõëÜ÷éóôïí óôï óðßôé- åßíáé ðïëý êáëÞ,

áöïý äéáôçñïýìå áêüìá ôá öáãçôÜ ôçò ðáñáäïóéáêÞò ìáò êïõæßíáò ìå ôçí áíáìößâïëç

èñåðôéêÞ ôïõò áîßá, ôç ãíçóéüôçôá êáé ôç íïóôéìéÜ ôïõò!...

Ñïýëá Áíèïõëïýäç


130

ÍÇÐÉÁÃÙÃÅÉÏ ÓÉÍÁÑÁÄÙÍ

ÍÇÐÉÁÃÙÃÏÉ: ÓÉÙÆÉÏÕ ÐÁÍÁÃÉÙÔÁ ÌÐÏÕÓÉÏÕ ÌÁÑÉÁ


ÃñáììÝíïò Ãåþñãéïò, ÄïõêÜêçò Íéêüëáïò-¢ããåëïò, Ðáêôßôç ÄÞìçôñá, Ðáêôßôçò Êùí-

óôáíôßíïò-Ìé÷áÞë, ÔáìðÜêïò Äéïíýóéïò, ÐçãÞò Ãåþñãéïò-Óðõñßäùí, ÂáóéëÜêçò Íéêüëá-

ïò, ÓáãéÜ Ðáíáãéþôá, ÃñáììÝíïõ ÄÝóðïéíá, ÐáðáäÜôïõ Ìáñßá-Åëßæá, ÌÝñêï ÃêáìðñéÝ-

ëá, ÃñáììÝíïõ Ãåùñãßá, ÃéáííáêÜò Êùíóôáíôßíïò, ÃñáììÝíïò Ðáíáãéþôçò-Óðõñßäùí

ÁöïñìÞ ãéá íá áó÷ïëçèïýìå ìå ôï èÝìá áðïôÝëåóå ç óõãêïìéäÞ ôçò åëéÜò óå Ýíáí

åëáéþíá äßðëá áðü ôï Íçðéáãùãåßï ìáò. Ôá íÞðéá Ýäåéîáí éäéáßôåñï åíäéáöÝñïí êáé óå

óõæÞôçóç ìå üëç ôçí ïìÜäá êáôáëÞîáìå üôé Þèåëáí íá ìÜèïõí ðåñéóóüôåñá ðñÜãìáôá

ãéá ôçí åëéÜ êáé ôï åëáéüëáäï.

Åíçìåñþóáìå ôïõò ãïíåßò êáé æçôÞóáìå íá ìáò ðñïìçèåýóïõí ó÷åôéêü õëéêü. ¾óôå-

ñá áðü âéâëßá ðïõ öÝñáìå óôï ó÷ïëåßï, ç åëéÜ êáé ôï ëÜäé óõíäÝèçêå ìå ôç ÌåóïãåéáêÞ

äéáôñïöÞ êáé ôï åíäéáöÝñïí óôñÜöçêå ðñïò åêåßíç ôçí êáôåýèõíóç.

131

Νηπιαγωγείο Σιναράδων

Íá öÝñïõìå óôï

ó÷ïëåßï âéâëßá ãéá

ôçí åëéÜ

ÅËÉÁ - ËÁÄÉ

Íá öôéÜîïõìå Ýíáí

åëáéþíá

Íá ðáßîïõìå ðáé-

÷íßäéá

Íá ìÜèïõìå ðþò

âãáßíåé ôï ëÜäé

Íá öôéÜîïõìå Ýíá

÷ùñéü ìå åëéÝò

Íá äéáâÜóïõìå

ðáñáìýèéá ãéá ôçí

åëéÜ

Íá êáôáóêåõÜóïõ-

ìå ôï áãáðçìÝíï ìáò

öñïýôï

ÖÑÏÕÔÁ

Íá äéáâÜóïõìå éóôïñßåò, ðïéÞ-

ìáôá ðïõ ìéëÜíå ãéá ôá öñïýôá

Íá âñïýìå ðëçñïöïñßåò ãéá ôï

ðüóï ùöÝëéìá åßíáé ôá öñïýôá

Íá âñïýìå åéêüíåò ìå

öñïýôá

Íá öôéÜîïõìå Ýíá óðßôé

êáé äßðëá äÝíôñá (ðïñôï-

êáëéÝò êáé ëåìïíéÝò)

Íá öÝñïõìå öñïýôá áðü ôï óðß-

ôé, íá ôá äïýìå, íá ôá óôßøïõìå, íá

êÜíïõìå öñïõôïóáëÜôá

Íá öôéÜîïõìå ìéá ìá-

íôáñéíéÜ, ìéá ëåìïíéÜ

êáé ìéá ðïñôïêáëéÜ.


132

Íá ðáßîïõìå ðáé÷íßäéá

êáé êïõêëïèÝáôñï

ÔÏ

ÓÙÌÁ

ÌÁÓ

Íá äéáâÜóïõìå âéâëßá ãéá ôï óþìá ìáò

Íá ìåôñçèïýìå êáé íá æõãéóôïýìå

Íá ìÜèïõìå ðïéåò ôñïöÝò

ðñÝðåé íá ôñþìå ãéá íá ìå-

ãáëþóïõìå

Íá äïêéìÜóïõìå ðá-

ñáäïóéáêÜ öáãçôÜ

ÐÁÑÁÄÏÓÉÁÊÅÓ

ÓÕÍÔÁÃÅÓ

Íá ìáãåéñÝøïõìå óôï ó÷ïëåßï

Íá öÝñïõìå óõíôáãÝò áðü

ôï óðßôé

Íá ðÜñïõìå óõíåíôåýîåéò áðü ôéò ãéáãéÜäåò

ìáò êáé ôïõò ðáððïýäåò ìáò

133


ÄÑÁÓÔÇÑÉÏÔÇÔÅÓ

Ãëþóóá: Âéâëßá ðïõ äéáâÜóáìå ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá:

ÓùóôÞ äéáôñïöÞ, êáëÞ õãåßá, Mario Gomboli, åêä. Öëïýäáò

Ôï äéêáóôÞñéï ôùí ôñïöþí, ÍáôÜóá Áíáãíùóôïðïýëïõ – Ìðßôïõ, åêä. ÖõôñÜêç.

Ï ÌÜêçò ÅíæõìÜêçò êáé ç ìÜ÷ç óôï óôïìÜ÷é, ¢ííá ÑÜóåëìáí, åêä. ¢ììïò.

ÓïêïëÜêçò êáé Æá÷áñïýëá Ôñõðïäüíôç, ¢ííá ÑÜóåëìáí, åêä. ¢ììïò.

Ï Ðñßãêéðáò Ëåìüíçò êáé ç üìïñöç Êñåììýäù, Ãéþñãïò Óáêåëëáñßäçò, åêä. Åëëçíé-

êÜ ÃñÜììáôá.

Åéêüíåò áðü ôï áíèñþðéíï óþìá, åêä. Modern Times.

ÄéáâÜóáìå ðïéÞìáôá ãéá ôçí åëéÜ, ãéá ôï óþìá ìáò.

ÄéáâÜóáìå ôï ìýèï ãéá ôç äéáìÜ÷ç ôïõ Ðïóåéäþíá ìå ôçí ÁèçíÜ êáé

ôçí áëåðïý êáé ôá óôáöýëéá.

Ó÷çìáôßóáìå óýíèåôåò ëÝîåéò ìå ðñþôï óõíèåôéêü ôçí åëéÜ.

ÃñÜøáìå óõíôáãÞ ãéá öñïõôïóáëÜôá êáé ôçí åêôåëÝóáìå óôï ó÷ïëåßï.

ÃñÜøáìå ôá ïíüìáôá ôùí öñïýôùí.

ÌÜèáìå áéíßãìáôá ãéá ôï óþìá ìáò êáé ôá ôñüöéìá.

ÖÝñáìå óôï ó÷ïëåßï ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò.

ÊáôáãñÜøáìå ôá õëéêÜ ôùí óõíôáãþí.


134

ÌáèçìáôéêÜ:

ÖôéÜîáìå óýíïëá åëéÝò – öýëëá.

ÌÜèáìå ôéò Ýííïéåò: ìéêñüôåñï áðü … ìåãáëýôåñï áðü … ßóï ìå ….

ÌéëÞóáìå ãéá ôçí áêïëïõèßá ôùí åðï÷þí êáé ôá öñïýôá êÜèå åðï÷Þò.

ÊÜíáìå óõãêñßóåéò: âáñý – åëáöñý, êáèþò êáé óõãêñßóåéò – åêôéìÞóåéò ìåãåèþí: ðïë-

ëÜ – ëßãá, ðåñéóóüôåñá – ëéãüôåñá.

Áíôéóôïé÷ßóáìå ÷ñþìáôá ìå ëá÷áíéêÜ Þ öñïýôá.

Ðáßîáìå ðáé÷íßäéá ìíÞìçò.

ÊÜíáìå ðßíáêá ìå ôéò êáôçãïñßåò ôùí ôñïöþí.

ÌåôñÞóáìå ôï ýøïò ìáò êáé æõãéóôÞêáìå.

ÊáôáóêåõÜóáìå ðßíáêá äéáôÜîåùí: Ðïéïò åßíáé ï ðéï øçëüò;

Æõãßóáìå õëéêÜ – óõãêñßíáìå.

Äçìéïõñãßá: ÌÜèáìå ôñáãïýäéá: «Ï ãåùñãüò», «Ç åëéÜ».

ÖôéÜîáìå ïìáäéêÜ êïëÜæ: ìå èÝìá ôçí åëéÜ, Ýíá ÷ùñéü ìå åëéÝò, êôÞìá ìå ðïñôïêáëéÝò

– ëåìïíéÝò, ìáíôáñéíéÜ – ðïñôïêáëéÜ – ëåìïíéÜ, êïëÜæ: ìå üóðñéá.

ÖôéÜîáìå áôïìéêÜ êïëÜæ: êëáäß åëéÜò ìå ìðáëßôóåò áðü ãêïöñÝ, öñïýôá.

ÄçìéïõñãÞóáìå ìáêÝôá åëáéþíá.

ÖôéÜîáìå ôï áãáðçìÝíï ìáò öñïýôï áðü ðçëü.

Æùãñáößóáìå öñïýôá ìå óôÝíóéë.

Æùãñáößóáìå ôï ðåñßãñáììá ôïõ óþìáôüò ìáò.

Ðáßîáìå êïõêëïèÝáôñï: Ç áñðáãÞ ôçò ìçëßôóáò áðü ôï óêïõëçêïÜñ÷ïíôá, Ôï ìðÜíéï

ôçò Ìõñôþò, Ôá öñïýôá.

Ðáßîáìå èåáôñéêü ðáé÷íßäé: Ôï óôñþóéìï ôïõ ôñáðåæéïý, ãëýðôçò – Üãáëìá.

ÊáôáóêåõÜóáìå ìÜóêåò öñïýôùí.

Öõóéêü ÐåñéâÜëëïí: Äéáêñßíáìå ôçí ïóìÞ áðü ôç ãåýóç - Ðßíáêáò äéáêñßóåùí.

ÄéáâÜóáìå êáé óõæçôÞóáìå ãéá ôï óêåëåôü, ôïõò ìõò êáé ôï áíèñþðéíï óþìá.

ÊáôáóêåõÜóáìå öýëëá åñãáóßáò ãéá íá ìÜèïõìå íá öñïíôßæïõìå ôï óþìá ìáò (áðü

ôï âéâëßï «Õãåßá êáé ÄéáôñïöÞ» ôïõ õðïõñãåßïõ Õãåßáò êáé Ðñüíïéáò).

ÁíèñùðïãåíÝò ÐåñéâÜëëïí:

ÖÝñáìå áðü ôï óðßôé åéêüíåò ìå ðáéäéÜ ðïõ ðëÝíïíôáé, âïõñôóßæïõí ôá äüíôéá ôïõò

êëð.

ÓõæçôÞóáìå ãéá êáíüíåò õãéåéíÞò.

Ðáíôïìßìá – ÊéíÞóåéò ðñùéíïý îõðíÞìáôïò.

Ðáßîáìå ïìáäéêÜ ðáé÷íßäéá.

135


ÓõæçôÞóáìå ãéá ôá öáãçôÜ ðïõ óõíçèß-

æïõìå íá ôñþìå êÜðïéåò ãéïñôéíÝò ìÝ-

ñåò êáé êÜðïéåò êáèçìåñéíÝò.

ÖôéÜîáìå óôï ó÷ïëåßï êïõëïõñÜêéá ìå

÷õìü ðïñôïêáëéïý.

Ôéò Áðüêñéåò íôõèÞêáìå ÊéíÝæïé êáé ìá-

ãåéñÝøáìå ñýæé.

ÓõæçôÞóáìå ãéá ôá öáãçôÜ ðïõ ôñþìå

óôç íçóôåßá.

ÏìáäéêÞ êáôáóêåõÞ: Ç ÊõñÜ Óáñáêï-

óôÞ.

ÖõóéêÞ ÁãùãÞ Óêõôáëïäñïìßá ìå åëéÝò.

Ðáßîáìå ðáé÷íßäéá ãéá íá ãíùñßóïõí ôá ìÝñç ôïõ óþìáôüò ôïõò.

×üêé –ðüêé.

Äñáóôçñéüôçôåò áíÜðôõîçò ôïõ ìõúêïý ôüíïõ, áíáðíïÞò, ÷áëÜñùóçò êáé êáëÞò óôÜ-

óçò ôïõ óþìáôïò.

Ïé ðáñáäïóéáêÝò óõíôáãÝò ðïõ ìáãåéñÝøáìå

Óïöñßôï

ÕëéêÜ: 1 êéëü ìïó÷Üñé íïõÜ, 5 – 6 óêåëßäåò óêüñäï,

Åëáéüëáäï, 2 öýëëá äÜöíç, 5 êïõôáëéÝò êñáóß ëåõêü,

3 êïõôáëéÝò îýäé, ëßãï áëåýñé

ÅêôÝëåóç: Êüâïõìå ôï êñÝáò öÝôåò êáé ôï ÷ôõ-

ðÜìå. Áöïý ôï áëåõñþóïõìå, ôï ôçãáíßæïõìå

ìå åëáéüëáäï. Ôåìá÷ßæïõìå óêüñäï óôï ìðëÝ-

íôåñ, þóôå íá ãßíåé ÷ïíôñïêïììÝíï. Óå ìßá êáôóáñüëá âÜæïõìå åëáéüëáäï êáé óôñþíïõ-

ìå ãýñù – ãýñù (ü÷é óôç ìÝóç ôçò êáôóáñüëáò) ôéò öÝôåò ôïõ êñÝáôïò. Óå êÜèå óôñþóç

ñß÷íïõìå áðü ðÜíù ôï óêüñäï êáé ðñïáéñåôéêÜ øéëïêïììÝíï ìáúíôáíü. ÂÜæïõìå ôçí êá-

ôóáñüëá óôç öùôéÜ êáé óïôÜñïõìå ìå ðñïóï÷Þ íá

ìçí êïëëÞóåé. Ôï óâÞíïõìå ìå ôï êñáóß êáé ôï îýäé

êáé ôï óêåðÜæïõìå ãéá 5´. Óôç óõíÝ÷åéá âÜæïõìå

íåñü ßóá íá óêåðÜóåé ôï öáãçôü êáé ðñïóèÝôïõ-

ìå ôç äÜöíç. Ôï áöÞíïõìå óå ÷áìçëÞ öùôéÜ íá

óôßøåé. Ôï óåñâßñïõìå ìå ñýæé êáé ôçãáíéôÝò ðá-

ôÜôåò.

136

Ãáõñüðéôá

ÕëéêÜ: 1 êéëü ãáýñï, 5 ðáôÜôåò ìÝôñéåò, 3 êñåììýäéá, 5 óêåëßäåò óêüñäï, 2 íôïìÜôåò öñÝóêéåò, 1

êïõôáëéÜ ðåëôÝ, ðéðÝñé êüêêéíï êáé ìáýñï, ¢íçèï îåñü, áãéáóìü, ñßãáíç, ëåìüíé, 2 êïõôáëéÝò áëåýñé,

ëÜäé.

ÅêôÝëåóç: Êáèáñßæïõìå êáé ðëÝíïõìå ôï ãáýñï.

Ôïðïèåôïýìå óôï ôáøß ôï ãáýñï, ôéò ðáôÜôåò,

ôï êñåììýäé, ôï óêüñäï, ôï áëÜôé, ôï ðéðÝñé, ôïí

Üíçèï, ôï ëåìüíé, ôïí áãéáóìü, ôç ñßãáíç êáé ôïí

ðåëôÝ íôïìÜôáò. Áíáêáôåýïõìå ôá õëéêÜ êáé ôá

áðëþíïõìå ïìïéüìïñöá óôï ôáøß. Áðü ðÜíù âÜ-

æïõìå ôéò íôïìÜôåò êïììÝíåò óå öÝôåò, ñáíôßæïõ-

ìå ìå ëÜäé êáé ñß÷íïõìå êáé Ýíá ðïôÞñé íåñü. ØÞ-

íïõìå óå ìÝôñéï öïýñíï ìÝ÷ñé íá îåñïøçèïýí.

×ôáðüäé ìå ìáêáñïíÜêé êïöôü

ÕëéêÜ: ¸íá ÷ôáðüäé ôïõ åíüò êéëïý, Ýíá ìåãÜëï êñåììýäé, ìéá óêåëßäá óêüñäï, Ýíá öëõôæáíÜ-

êé åëáéüëáäï, ½ ìáêáñïíÜêé êïöôü, ëßãï ìáúíôáíü, 200 ãñáìì. íôïìáôï÷õìü (êáôÜ ðñïôßìçóç áðü

öñÝóêéåò íôïìÜôåò), Ýíá ðïôçñÜêé ìáýñï êñáóß, áëÜôé, ðéðÝñé, äõï öýëëá äÜöíçò.Óçìåßùóç: Ôï ÷ôáðüäé áí åßíáé öñÝóêï, èá ðñÝðåé íá ìðåé óôçí êáôÜøõîç ãéá ìéá âäïìÜäá, þóôå íá ìáëáêþ-

óåé, ðñéí ìáãåéñåõôåß.

ÅêôÝëåóç: Áöïý êüøïõìå ôï ÷ôáðïäÜêé óå ìéêñÜ êïììÜôéá, ôï óùôÜñïõìå óôï ëáäÜêé ìå

ôï êñåììýäé êáé ôï óêüñäï êé Ýðåéôá ôï óâÞíïõìå ìå ôï êñáóß (óâÞíïíôáò ôç öùôéÜ).

Óôç óõíÝ÷åéá ôï óéãïâñÜæïõìå ìå ôïí ôïìáôï÷õìü êáé ôá õðüëïéðá ìõñùäéêÜ, ãéá ôïõëÜ-

÷éóôïí ìéá þñá, þóðïõ íá äÝóåé. ÂñÜæïõìå îå÷ùñéóôÜ ôá ìáêáñüíéá, ôá óïõñþíïõìå êáé

ôá áíáêáôåýïõìå ìå ôï ÷ôáðüäé. Óåñâßñïõìå ôï öáãçôü æåóôü.


Ôï ðñüãñáììá ðïõ åöáñìüóáìå óôï Íçðéáãùãåßï, ìáò áðáó÷üëçóå áðü ôïí Ïêôþ-

âñéï ìÝ÷ñé ôï ÌÜéï, ëüãù ôïõ áõîáíüìåíïõ åíäéáöÝñïíôïò ðïõ Ýäåéîáí ïé ìáèçôÝò ìáò.

ÕëïðïéÞóáìå üëåò ôéò ðñïôÜóåéò ôùí ðáéäéþí êáé ôïõò óôü÷ïõò ðïõ èÝóáìå åìåßò.

Ôïõò ìáèçôÝò ìáò ôïõò åíèïõóßáóå ôï ðëÞèïò ôùí äñáóôçñéïôÞôùí, ðïõ óõíäÝèçêáí

ìå ôç ìåóïãåéáêÞ äéáôñïöÞ. ÁðÝêôçóáí ðïëëÝò ãíþóåéò ó÷åôéêÜ ìå ôï èÝìá êáé áõôü åß÷å

óáí áðïôÝëåóìá íá ðáñáôçñÞóïõìå ìéá áëëáãÞ óôÜóçò óôéò äéáôñïöéêÝò ôïõò óõíÞèåé-

åò. Ìáò åõ÷áñßóôçóå ç áíôáðüêñéóç ôùí ìáèçôþí êáèþò êáé ôùí ãïíÝùí.

Ôï ó÷Ýäéï åñãáóßáò ðáñåß÷å åñåèßóìáôá ãéá áôïìéêÞ ðñùôïâïõëßá, ãéá óõíåñãáóßá,

ãéá êáôáíïìÞ áñìïäéïôÞôùí êáé âïÞèçóå óôçí áíÜðôõîç ôïõ áõèïñìçôéóìïý, ôçò åðéíï-

çôéêüôçôáò êáé ôçò êñéôéêÞò óêÝøçò.

Ãéþôá Óéþæéïõ - Ìáñßá Ìðïýóéïõ

ÐÁÑÁÄÏÓÉÁÊÅÓ ÄÉÁÔÑÏÖÉÊÅÓ ÓÕÍÇÈÅÉÅÓ ÊÁÉ ÅÈÉÌÁ ÔÇÓ ÊÅÑÊÕÑÁÓ

137

Λ. Λ.

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΣΥΝΤΑΓΩΝΑγινοκουλούρα 26Αυγά μπάνιο- Μαρία 81Βοδινό κρέας αλά Παναγιά 60Γαυρόπιτα 136Γαύρος μπουρδετσί 40Γαύρος παστός με ξύδι και αλάτι 117Γαύρος στο λεμόνι 117Κουκουτσάρια (αγριοαγκινάρες) με λαδόξιδο 35Κουλουράκια παξινίτικα 118Κουμ-κουάτ γλυκό 80Κουραμπιέδες με αλυσίβα 63Κρεατόπιτα με αρνί 90Λαδοτύρι 29Λαχανόπιτα 117Λουκουμάδες 63Μάντολες 49Μπακαλιαρόπιτα 79Μπακαλιάρος κουκουγέρους 48Μπακαλιάρος μπιάνκο 39Μπακαλιάρος μπουρδέτο 38,118Μπακαλιάρος σκορδαλιά 37Μπαρμπαρόπιτα 80Μπιάνκο 118Μπιζέλια με κουκιά και αγκινάρες 34Μπουρδέτο 47Μπουσσουλότα 80Ντομάτες Λιαστές 126Ξυλότριμμα 31Παστέλι 64Παστιτσάδα 47Πατάτες με θρούμπι 81

Λ. Λ.

138

Πεταλίδες με ρύζι 91Πιλάφι με κουχουλιούς και πάτελες 61Πίτα αποκριάτικη 40Πιτοπούλες 25Πλεμόνα 80Πολυσπόρια 97Πορπετόνι 79Πορτοκάλι σαλάτα 77Πουλέντα 80Ρεβίθια 33Ριγανάτα 96Ρυζόπιτα με μπακαλιάρο 108Σαβούρο 36,116Σοφρίτο 91,135Σπερνά 47,119Στακοφύσι 49Σταφύλι γλυκό 63Στραπατσάδα 79Συκόπιτα 126Τζαλέτια 48,78Τζίντζολα ξερή 48Τηγανίτες 25, 98Τρυγόνια με αγκινάρες και κουκιά 61Τσιγαριολάχανα 62Τσιλίχουρδο 41,60Τσιλιχουρδόπιτα 116Τσιτσιμπύρα 118Φακές 33Φασολάκια χλωρά σκορδαλιά 35Φασόλια μπουρδέτο με κοκκινοπίπερο 61Φασούλια ξερά ζεματούρα 34Φλαούνα 24,99Χοιρινό με σέσκλα 91Χόρτα 30Χταπόδι με μακαρονάκι κοφτό 136

Documents

Επιµέλεια υλικού - Συντονισµός δικτύου ...dipe.ker.sch.gr/.../joomla15/images/marths/DIATROFH.pdf · 2012-03-21 · Στην Έφη και σ’ όλα