١

جهتGIS درمحيطIO ومنطق AHPتلفيق مدل شهري جديد تجهيزاتكان گزينيم

) جديد شهر سنندجآرامستانمكانيابي :مورد مطالعه ( kouhsaary@yahoo.com دانشجوي فوق ليسانس شهرسازي دانشگاه تهران :محمد جواد كوهساري

habibi_ki@yahoo.co.uk دسي شهرسازي دانشگاه كردستان عضو هيئت علمي مهن: كيومرث حبيبي

:دهيچك ني در تامي در شهرها هستند كه نقش مهمي خدمات رسانياتي ، از جمله مراكز مهم و حتجهيزات شهري

بديهي است خدمات رساني كارآ و پايدار اين . كنندي مفاي شهرها اياقتصاد ي شهروندان و توسعه شي و آسايمنيا ي شهرزاتي تجهيابي در مكاني متعددعوامل .تجهيزات ، در گروي استقرار آنها در مكان هاي مناسب مي باشد

نقشه ها يت دسي گذارهميرو: ري نظيابي مكاني سنتي روش هالهي آنها به وسي همه جانبه ليدخالت دارند كه تحل موجب ي شهرزاتي تجهيابي عوامل در مكانني عدم توجه به اياز طرف. باشدي نمري داده ها امكانپذادي حجم زليبدل

در شهرها ي كار انسانيروي و ني از انرژيادي و از دست دادن حجم زي از منابع ماديهدر رفتن سهم قابل توجه ستمي چون سي توانمندلگريلذا استفاده از ابزار تحل . كندي ملي رابه مردم ودولت ها تحميني و صدمات سنگدهيگرد

يكي از مهمترين . باشدي مي از داده ها كار كند، ضروريعي با حجم وساندكه بتو ) GIS ( يياياطالعات جغراف نگاهتجهيزات شهري، آرامستان ها هستند كه از جايگاه خاصي در فرهنگ و اعتقادات مردم برخوردار مي باشند و

مي باشد و بي شك انتخاب مكان محل آرامش و سكون و يادآورد خاطرات تلخ و شيرين به آنها ، بعنوانمردم مدل قي پژوهش به كمك تلفني ادر.مناسب براي استقرار آنها مي تواند نقش بسزايي در حفظ جايگاه آن داشته باشد

اطالعات ستميبا استفاده از س )Index Overlay( ها هي اليو منطق ارزش گذار ) AHP ( ي سلسله مراتبليتحل نيدر ادامه ا. شود ئه مي در شهر اراآرامستان: ي تجهيزات شهري از جمله ابي جهت مكاني، مدل ) GIS ( ييايجغراف

بعد از پر شدن مكان گزيني آرامستان بهشت محمديدر شهر سنندج . روي شهر سنندج اعمال شده است مدل بر ظرفيت در سالهاي اول انقالب انجام گرفته اما امروز ... وله ، تپه شيخ محمد باقرآرامستانهاي درون شهري چون تاي

. آن نيز وجود ندارد فيزيكي پيوستهشده است و به علت موانع طبيعي امكان توسعه پر تقريبا فعلي اين شهر آرامستان . اين شهر انتخاب شده است جديد برايآرامستانلذا با استفاده از مدل پيشنهادي ، مناسبترين سايت جهت احداث

:يدي كلكلمات شهر ، ) GIS ( يياي اطالعات جغرافستميس، توابع تحليلي ، )AHP ( ي سلسله مراتبلي تحل ،تجهيزات شهري

، همپوشاني )IO ( هاهي الي منطق ارزش گذار، مدل ، مكانيابي ، آرامستان سنندج ،

٢

:بيان مسئلهي پويا و مداوم است كه طي آن محدوده هاي فيزيكي شهر و فضاهاي توسعه فيزيكي شهرها فرآيند

كالبدي آن در جهات عمودي و افقي از حيث كمي و كيفي افزايش مي يابد و اگر اين روند سريع و بي برنامه باشد ت در نتيجه سيستم هاي شهري را با مشكال . دني از فضاهاي شهري نخواهد انجاميبه ترتيب فيزيكي متعادل و موزودر طرحهاي توسعه شهري و توسعه هاي خودرو در دهه هاي گذشته، شهرها و . عديده اي مواجه خواهد ساخت

آبادي ها غالباً بدون توجه به امر حياتي كاربري بهينه زمين، در جهات مختلف و برروي اراضي با ارزش كشاورزي، شكل يابي اين ).16:1379اعتماد،(گرفته اند دشتهاي غني، كوهپايه ها، سواحل دريا و حواشي رودخانه ها شكل

شهرها نه تنها ساختار اكولوژيكي منطقه را دچار دگرگوني اساسي ساخته است بلكه محيط پيرامون وتوانهاي محيطي ي كه غالبادر اطراف شهرها مكان ياز جمله كاربري ها وسرويسها.آن را با چالشهاي اساسي نيز مواجه ساخته است

تجهيزات شهري چون محل دفن زباله،كشتارگاه ، ولي كامال در خدمت شهر مادر عمل مي نمايندگزيني مي گردند .مي باشد ....و،گورستان،فرودگاه، سيلو، ميادين ميوه وتره بار،ترمينالهاي مسافرتي بين شهري

مردم زيرا كه مكان و موقعيت اين عامل با اعتقادات يران يكي از عناصر مهم شهري بوده در اآرامستانخواندن بر آنان از جمله اعمال مستحب گان و فاتحه زيارت قبور رفته. كند مسلمان ايران ارتباط مستقيم پيدا مي

خواندن بر آنان معموالً شدگان، فاتحه ، ديدن قبور فوتآرامستانرود و از سوي ديگر رفتن به مسلمانان به شمار ميدر گذشته آرامستانها به عنوان يكي از .) 1363:3،وزارت كشور. (ذاردگ ي مسلمانان باقي مي تاثير مطلوبي بر روحيه

شدند و كمترين مشكلي را به لحاظ بهداشتي، اجتماعي و ملزومات زندگي شهري در اطراف شهرها مستقر ميها قرار گرفت و اين آرامستانها در داخل بافت شتند ولي با رشد شهرها تعدادي ازفرهنگي براي شهروندان ندا

.شكالت متعددي شدندساز م مينهزبدليل تكميل ظرفيت ديگر جوابگوي نيازهاي جديد نمي باشد و از طرفي فعلي شهر سنندج آرامستان

لذا ضروري است آرامستان جديدي براي اين شهر در نظر . بدليل موانع طبيعي امكان توسعه ي آن نيز وجود ندارد مسير ، مكانيابي سايتي به منظور استقرار آرامستان مي باشد كه از طرفي اولين گام در اين. گرفته شده و تجهيز شود

بتواند سالهاي مديدي جوابگوي نيازهاي شهر باشد و از طرف ديگر سايت در نظرگرفته شده براي آن از لحاظ .زيست محيطي و ساير عوامل در بهترين مكان ممكن قرار بگيرد

شهر سنندج نسبت به توپوگرافي اطرافموقعيت: 1 شكل

٣

دخالت دارند كه تحليل همه جانبه ي )آرامستان: از جمله ( تجهيزات شهري وامل متعددي در مكانيابي عرويهم گذاري دستي نقشه ها بدليل حجم زياد داده ها امكانپذير : آنها به وسيله ي روش هاي سنتي مكانيابي نظير

ي بي توجهي به اين عوامل در مكانيابي موجب هدر رفتن سهم قابل توجهي از منابع مادي و از از طرف. نمي باشد در اين .دست دادن حجم زيادي از انرژي و منابع محيطي شده و صدمات سنگيني را به مردم و دولتها تحميل مي كند

با )Index Overlay(ي اليه ها و منطق ارزش گذار) AHP(پژوهش با استفاده از تلفيق مدل تحليل سلسله مراتبي ارايه آرامستان : تجهيزات شهري از جملهبه منظور مكانيابي، مدلي )GIS(استفاده از سيستم اطالعات جغرافيايي

. شده استروي شهر سنندج پياده به منظور مكانيابي يك آرامستان جديد بر و سپس اين مدلشده

: ادبيات مربوطه در مكانيابي تجهيزات شهري پژوهش هاي بسياري در سطح جهان انجام شده GISدر زمينه ي استفاده از

:است كه در ادامه به يك مورد از آنها اشاره مي شود واستاوا و ناسوات در پژوهشي با عنوان مكان يابي محل دفن زباله در اطراف شهر رانسي با 2002در سال

و نظر گرفتن معيارهايي چون زمين شناسي،گسل ها ،شيب زمين،نوع سنگ مادردر با GIS,RSاستفاده از استفاده از با......عمق آب زير زميني ،مراكز شهري، شبكه ارتباطي موجود،فاصله از فرودگاه، خاك،آبهاي سطحي و

هت دفن ج حل مجزا در اندازه هاي مختلف را م5وزن دهي به شاخصها از طريق مقايسات زوجي اين سيستمها و ).vastava and nathawat: 2002(زار نفري انتخاب نمودند ه800زباله اين شهر

:شود ها اشاره مي از آنيك موردهايي در اين زمينه انجام شده كه به در ايران نيز پژوهشمحل مناسب ( تجهيزات شهريخراساني و كوركي بااستفاده ازسيستم اطالعات جغرافيايي براي انتخاب

تابي زيرزميني،ايس انواع پارامترهاي شيب، )عه موردي زباله هاي شهر كرمانالمط( در مناطق خشك)دفن زباله كيلومتري شهر كرمان مكان 7 و محل مناسب را در اند را به كاربرده… وفاصله محل دفن تا شهر بارندگي ساليانه، .)59: 1380خراساني،(گزيني كرده اند

مختلف و ي منظورهاي مكانها براني ها و انتخاب بهتريابي در مكانAHP كيرابطه با استفاده از تكنرد به ري صورت گرفته است كه در زي متعددي پژوهش ها )GIS ( يياي اطالعات جغرافستمي آن با سقي تلفنيهمچن

:د شويچند مورد از آن اشاره م سلسله لي تحلندي فرآيري را كه كه در آن بكارگدي جدستمي سكي 2004 در سال الدراندالي نلين الدين و

مكان نيي تعي شده است ، براكپارچهي ) GIS ( يياي اطالعات جغرافستمي سكي كاربرد قياز طر ) AHP ( يمراتب ي به كار مي را در روشGIS و AHP ي ابزار اصلدو ستمي سنيا. كردندهي خاص اراالتي تسهكي به منظور نهيبه (. دهد ي را كاهش موتري كار با كامپي براازي مهارت مورد نزسطحي و نگري دخالت كاربر را با هر عنصر د كهرديگ

Eldin and Eldrandaly, 2004)( . راه ستگاهي ايابي اضافه كردن و مكانيري امكانپذي را برايدي راهبرد جد2005در سال جو هون وهمكاران

پرسشنامه ها ي وابستگلي از قبAHP ي حل مشكالت ذاتيآنها برا. كردند دشنهاي پAHP كيآهن با استفاده از تكن

٤

ي هالي تحلني و همچني فازاسي از مقرندي گي كه مورد سوال قرار ميي به گروه هاجي نتاي و وابستگگريكديبه .)Sun and Kihan and Bong and Hyun , 2005 ( گوناگون استفاده كردندي ارزش وزن هايبرا تيحساس

:آرامستانمهمترين معيارها در مكانيابي به دو دسته عوامل بيروني و توان مؤثرند ميآرامستانبه طور كلي مجموعه عواملي را كه در مكانيابي

:بندي كرد دروني دسته .سازند را مشخص ميآرامستاناين دسته، مجموعه عواملي هستند كه محدوده : عوامل بيروني -الف )1381خدادادي، (. اين عوامل مشخصات فيزيكي بستر طراحي هستند: عوامل دروني -ب

)75 :1382سعيدنيا ، ( :بيروني عوامل : الف شدن اي باشد كه موجب شكسته از شهر بايد به اندازهآرامستاناز نظر فقهي حداكثر فاصله : اصله از شهرف •

، براي رعايت اصول رعايت اصول شهرسازي، وجود فاصله بين همچنين. شدن روزه نگردد نماز و باطل . و شهر ضروري استآرامستان

يابي شود كه امكان توسعه شهر در آن جهت نرود، يا بايد در جهتي مكانآرامستان : شهري جهت توسعه • . در گستره توسعه آتي شهر قرار نگيرد اينكه به هر دليل در طرح توسعه كالبدي شهر،

هاي مناسب هم جواري-دار و سرسبز، خواه خاكي و صحرايي فضاهاي باز خواه درخت : ها همجواري • .كند مل مي عآرامستان هستند كه به عنوان حريم آرامستان

باشد و در صورت آرامستانجهت وزش باد غالب بايد از سوي شهر به : جهت وزش بادهاي غالب • با درختان بلند و پر آرامستان بهتر است پيرامون وزد، در مسير بادي كه بطرف شهر ميآرامستانقرارگيري

. شاخ و برگ محصور گردد

گيرد و در ايام خاصي جمعيت بصورت دسته جمعي انجام مي آرامستان رفت و آمد به معموالً : دسترسي • . اهميت خاصي داردآرامستانبنابراين، دسترسي مناسب و ايمن به . آورند روي ميآرامستانزيادي به

)77 : 1382سعيدنيا ، ( :دروني عوامل : ب موجب اختالل در امر اي باشد كه بنابراين، جنس خاك و تركيبات آن بايد به گونه : جنس و تركيبات خاك •

. تجزيه جسد نگردد . بايد مقاومت معيني در برابر نشست، لغزش و ريزش خاك داشته باشدآرامستانزمين : مكانيك خاك • .هاي سطحي داشته باشد و روان آبتوپوگرافي بايد شيب مناسبي براي تخليه سريع : شيب زمين •

در زيست، سازمان حفاظت از محيط45 - 40ره بر اساس دستورالعمل شما : هاي زيرزميني عمق آب • بايد آرامستانهاي آب زيرزميني در محدوده ، سطح سفرهآرامستانخصوص ضوابط مكان و موقعيت

. تر از كف قبور باشد متر پايين5حداقل

. يابي شود نبايد در مجاورت رودخانه، چشمه و قنات مكانآرامستان : هاي سطحي محل آب •

٥

كر است كه بنابر ويژگي هاي محيطي هر منطقه ، اين معيارها مي بايستي موررد تدقيق و الزم به ذ .تجديدنظر قرار بگيرد و در موارد الزم معيارهاي جديدي نيز به منظور تحليل مورد توجه قرار بگيرد

: جهت تجهيزات شهرينواع مدلهاي تلفيق اطالعات جهت مكان يابي اراضي مناسباروشهاي متفاوتي وجود دارد كه مهمترين آنان به به منظور مكانيابي تجهيزات شهري يارها جهت تركيب مع

:مي باشد قرار زيرجورج ( اين منطق برگرفته از نام رياضيدان مطرح انگليسي : يا منطق صفر و يك) Boolean Logic(ـ منطق بولين 1

. اس امتياز صفر و يك مي باشدبوده كه وزن دهي به واحدها در هر اليه اطالعاتي براس) بوليدر اين مدل به عوارض مختلف و كالسهاي متفاوت موجود وزنهاي : ) Index Overlay(ـ مدل وزن دهي 2

براي . مختلف داده شده و تركيبات انعطاف پذيري از نقشه ها بدست مي آيد كه دامنه اي از اعداد را دربر مي گيرد 8 تا 3، بين 5 درصد امتياز 3عامل شيب امتيازات متفاوتي چون كمتر از مثال جهت انتخاب مكانهاي مناسب به

چرا كه مهمترين شيب براي شهرسازي و توسعه هاي . است داده شده3 درصد امتياز 15 تا 8 و بين 10درصد امتياز نيز مي ...اين عمليات وزن گذاري را براي اليه هاي گسل، جهت شيب، خاك . مي باشدصد در8 تا 3شهري بين

بعد از اين مرحله از طريق آناليز دو متغيره، اليه ها با هم جمع شده، مناطقي كه امتياز بيشتري كسب . توان انجام داد .مي كنند به عنوان مناطق اولويت دار شناخته مي شوند

سيستم اين نظريه قادر است بسياري از مفاهيم و متغيرها و: يا منطق تار و نامعين) Fuzzy Logic(ـ منطق فازي3هاي را كه نادقيق و مبهم هستند صورت بندي رياضي بخشيده و زمينه را براي استدالل، كنترل و تصميم گيري در

.آورد شرايط عدم اطمينان فراهميب تطبيق، شاخص كاپا، آنتروپي، كه در آن با استفاده از مدلهاي ضر: ) Probability Logic(ـ منطق احتماالت4

.اليه هاي مختلف اطالعاتي با هم تلفيق شده و به صورت دو يا چند اليه تحليل مي شوند... شاخص موران، كرامر كه بر اساس آناليز دو اليه ميزان همبستگي متغيرهايي چون توزيع : )Regression Logic(ـ منطق همبستگي5

مشخص شده و وزن دهي به اليه ها بر مبناي باالترين ... تصادفات، ارتفاع و دما بيماري و تراكم جمعيتي، شيب و ).30: 1381عليمحمدي،(ضريب همبستگي خواهد بود

ي هاكي تكنني از كارآمد تريكي : )Analytical Hierarchy process-AHP ( فرآيند تحليل سلسله مراتبي -6 سهي بر اساس مقا اين تكنيك. مطرح شد 1980 سال دري ساعت بار توسط توماس الني كه اولاست يري گميتصم كيرابطه با استفاده از تكنرد. دهد ي مراني مختلف را به مديوهاي سناري بنا نهاده شده و امكان بررسي زوجيها

AHPاطالعات ستمي آن با سقي تلفني مختلف و همچني منظورهاي مكانها براني ها و انتخاب بهتريابي در مكان . صورت گرفته استي در دنيا متعددي پژوهش ها )GIS ( ييايجغراف

كه با استفاده . نوعي از مدلسازي مغز انسان است: ) Artificial Neural Networks(ـ شبكه هاي عصبي مصنوعي6داي راه مي كاربرد اين مدل در تلفيق اليه ها و متغيرها هنوز در ابت .از مدلهاي رياضي آن را شبيه سازي مي نمايند

.باشد

٦

مدل مكانيابي پيشنهادي در اين پژوهش

ارزيابي و نظر كارشناسي در مورد مناسبترين سايت ها

انتخاب سايت نهايي

GIS در محيط AHPوزن دهي اليه ها بر اساس مدل و شناسايي مناسبترين سايت ها

- FIND DISTANCE - CELL STATISTICS - MAP QUERY - MAP CALCULATOR - RECLASSIFY

آماده سازي اليه هاي موردنياز به كمك توابع GISتحليلي

به منظور انتخابAHPتعريف مدلمناسبترين سايت ها جهت استقرار آرامستان

بر اساس معيارهاي موقعيتي و مكاني

جنس خاك

ينشيب زم

مناسبت موقعيتي

GISزن دهي اليه ها و رويهم گذاري آنها در محيط وو بدست آوردن نقشه مناسبت موقعيتي سايت ها

براي استقرار آرامستان

آماده سازي اليه هاي موردنياز به GISكمك توابع تحليلي

به منظور تعيين مناسبت سايتها به منظور IOتعريف مدل استقرار آرامستان بر اساس معيارهاي موقعيتي

تعريف هدف مكان يابي محل مناسب آرامستان

جهت توسعه شهر

جهت وزش باد غالب

دسترسي

آبهاي سطحيمحل

فاصله از شهر

- BUFFER - IDENTIFY - INTERSECT - QUERY - FIND DISTANCE - RECLASSIFY - MAP CALCULATOR

٧

:معرفي و اجراي مدل پيشنهادي : مرحله اول

، سايت هايي كه GIS در محيط )Index Overlay(در اين مرحله از طريق اعمال منطق ارزش گذاري دارند ، مشخص آرامستان مناسبت را به منظور استقرار ، بيشترينتانآرامسبر اساس معيارهاي موقعيتي در مكانيابي

به عوارض مختلف و كالسهاي متفاوت موجود وزنهاي مختلف داده شده و تركيبات وزن دهي درمدل . شدند )1384حبيبي ، زندي ، (.انعطاف پذيري از نقشه ها بدست مي آيد كه دامنه اي از اعداد را دربر مي گيرد

، معيارهـاي زيـر بـه بر اساس مـسايل مـوقعيتي آرامستان تعيين مناسبت سايت ها به منظور استقرار رايب :ترتيب اهميت در نظر گرفته شدند

مـسير بـاد غالـب بـه خـالف در اين مدل فرض شده است كه سايت هايي كه در : جهت وزش باد غالب • . دارا مي باشند آرامستانستقرار مناسبت را به منظور ا ، بيشترين سمت شهر قرار گرفته اند

وسـعه شـهر قـرار جهت ت سايت هايي كه در خالف مدل فرض شده است كه در اين : جهت توسعه شهر • . دارا مي باشند آرامستان مناسبت را به منظور استقرار گرفته اند ، بيشترين

كيلومتري محدوده 2از ربيشتدر اين مدل فرض شده است كه سايت هايي كه در فاصله ي : فاصله از شهر • مناسـبت را بـه منظـور اسـتقرار ، بيـشترين ) كيلومتري شهر 20تا حداكثر ( نوني شهر قرار گرفته اند ي قا

. دارا مي باشند آرامستان

سايت هايي كـه در فاصـله ي بيـشتري از رودخانـه در اين مدل فرض شده است كه : محل آبهاي سطحي • . دارا مي باشند آرامستانين مناسبت را به منظور استقرار هاي اصلي واقع شده اند ، بيشتر

در اين مدل فرض شده است كه هر چه سايت ها بـه معـابر اصـلي نزديكتـر باشـند ، مناسـبت : دسترسي • . دارا مي باشند آرامستانبيشتري را به منظور استقرار

، كـالس بنـدي شـده و هـر كـالس انآرامستسپس هر كدام از اين معيارها با توجه به مناسيت با استقرار :ال وزن دهي عامل فاصله از شهر به صورت زير بوده است ثبعنوان م. امتيازدهي شد

)كيلومتر ( فاصله از شهر امتياز0 3 - 0 5/0 6 - 3

1 9 - 6 75/0 12- 9 25/0 15 - 12 15باالي 0

بر روي هم قرار گرفتند و در نهايـت GISپوشاني در محيط در ادامه اين اليه هاي وزن داده شده به كمك توابع هم

: ، بــصورت نقــشه ي زيــر بدســت آمــد آرامــستانمناســبت ســايت هــا از نظــر معيارهــاي مــوقعيتي در مكانيــابي

٨

:مرحله دوم معيارهـاي با توجه به سادگي ، انعطاف پذيري ، بـه كـارگيري ) AHP(روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي

كيفي وكمي بطور همزمان و نيز قابليت بررسي سازگاري در قضاوت ها مي تواند در بررسي موضوعات مربـوط بـه همچنين اين روش زمينه اي را بـراي تحليـل و تبـديل . برنامه ريزي شهري و منطقه اي كاربرد مطلوبي داشته باشد

تر فراهم مي آورد كه در چـارچوب آن برنامـه ريـز بتوانـد مسايل مشكل و پيچيده به سلسله مراتبي منطقي و ساده )1380زبردست ، . ( ارزيابي گزينه ها را با كمك معيارها و زيرمعيارها به راحتي انجام دهد

در انتخــاب ) AHP) Analytical Hierarchy processدر ايــن مرحلــه بــه منظــور اســتفاده از مــدل ، ابتدا مهمترين و در نظرگرفتن شرايط موقعيتي بر اساس مسايل مكاني تانآرامسمناسبترين سايت ها جهت استقرار

:معيارهاي مكاني انتخاب شدند شناسـي اسـت تـا مـشخص شـود ك هـاي خـا بررسـي آرامـستان مهمترين عامل در مكانيابي : جنس خاك •

ائي كـه خاكهائي كه به شدت جاذب آب هستند و خاكه . ماندگاري جسد در آن خاك به چه صورتي است .شود تري مي نفوذپذيري اندكي دارند باعث باقي ماندن جسد به مدت طوالني

شبكه ارتباطي

مناسبت اراضي به منظور استقرار آرامستان بر اساس معيارهاي موقعيتي

دخانه اصليور افزايش مناسبت

محدوده شهر

٩

اي باشد كه باعث تخليه سريع آبهاي سطحي شـود و آبهـاي بايد به گونه ها آرامستانشيب در : شيب زمين •ـ . ناشي از بارندگي را هم در خود نگه ندارد تا تجزيه اجساد با مشكل مواجه نشود د بـه همچنين شيب نباي

.قدري زياد باشد كه دفن اجساد را مشكل سازد

اين معيارها به عالوه ي عوامل موقعيتي كه در مرحله ي قبل مورد بررسي قرارگرفتند ، با اسـتفاده از مـدل AHP به منظور اعمال مدل . تحليل شدند AHP ماتريس دودوئي معيارهاي باال تهيه شد .

سلسله مراتبي در مدل تحليلجدول دودوئي معيارها

مقدار ني مساله كه اني شد كه با توجه به ا0054/0 برابر با سهي مقانيا ) C.R (ي سازگاربي ضرزانيم

Expert در نرم افزار سي ماترنيالزم به ذكر است كه ا . باشد ، مورد قبول است1/0 ي مساواي كوچكتر و ديبا

Choice9فت قرارگرسازگاري مقايسه ها مورد تدقيق و ه شدلي تشكزي ن. : است مقابل باال به شرح يارهاي وزن معزاني اساس منيبرا

AHPندهي معيارها بر اساس مدل زو

تهيه و هركدام از آنها كالس GISسپس اليه هاي اطالعاتي مربوط به اين معيارها به كمك توابع تحليلي Extentionدر ادامه اين اليه ها به كمك . تعيين شدآرامستانبندي شده و ارجحيت هر كالس در رابطه با استقرار

آرامستانار وزن دهي شده و امتياز هر سايت جهت استقرAHP ، بر اساس مدل ArcGis9الحاقي به نرم افزار بدست آوردند ، بعنوان گزينه آرامستانو درنهايت چندين سايت كه بيشترين امتياز را به منظور استقرار مشخص شد

. انتخاب شدند آرامستانهاي پيشنهادي براي استقرار

عوامل موقعيتي جنس خاك شيب زمين عوامل موقعيتي 1 2 3 جنس خاك 0,5 1 2 شيب زمين 0,3333 0,5 1

وزن معيار 0,4829 عوامل موقعيتي 0,272 جنس خاك

0,157 مينشيب ز

١٠

محدوده شهر

نواحي دوگانه مكانيابي شده و موقعيت آنها نسبت به سنندج

عوارض مصنوع

دخانه اصليور

شبكه ارتباطي

اولويت اول

اولويت دوم

ژئورفرنس نواحي دوگانه مكانيابي اولويت دومشده با تصوير ماهواره اي منطقه

1381ال سدر اولاولويت

محدوده شهر

١١

: مرحله سوم تن برخي مالحظات اجتماعي ، اقتصادي و حتي سياسي توسط سياستگزاران در اين مرحله با در نظرگرف

آرامستانمناسبترين سايت جهت استقرار شهري ، از ميان گزينه هاي پيشنهاد شده توسط مدل ، يك سايت بعنوان .مي شودانتخاب

مسئولين و وجود اين مرحله در فرآيند مكانيابي پيشنهادي نقش مهمي دارد و با دادن امكان انتخاب به .سياستگزاران شهري ، تاثير زيادي بر اجرايي شدن پيشنهادات مدل خواهد داشت

:نتيجه گيري

:نتايج حاصل از اين پژوهش به شرح زير مي باشد دخالت دارند كه تحليل همه جانبه ي آنها آرامستان: عوامل متعددي در مكانيابي تجهيزات شهري از جمله •

رويهم گذاري دستي نقشه ها بدليل حجم زياد داده ها امكانپذير : سنتي مكانيابي نظير به وسيله ي روش هاي از طرفي بي توجهي به اين عوامل در مكانيابي موجب هدر رفتن سهم قابل توجهي از منابع مادي و . نمي باشد

يريت شهري مدازدست دادن حجم زيادي از انرژي و منابع محيطي شده و صدمات سنگيني را به مردم و كه بتواند با حجم جغرافياييلذا استفاده از ابزار تحليلگر توانمندي چون سيستم اطالعات. تحميل مي كند

.وسيعي از داده ها كار كند ، ضروري استدر ) IO) Index Overlay و تلفيق آن با منطق GIS توانمند هاي با استفاده از ابزارAHPبه كارگيري مدل •

، كارآيي بااليي داشته و امكان مقايسه و ارزيابي سايت هاي آرامستان: ات شهري از جمله مكانيابي تجهيز .مختلف و انتخاب سايت هاي مطلوب را با توجه به معيارهاي موردنظر به دست مي دهد

مدل پيشنهاد شده قابل تعميم به شهرهاي ديگر كـشور نيـز مـي باشـد و همچنـين مـي تـوان بـا توجـه بـه • ويژگي هاي شهرهاي ديگر معيارها را مورد تجديدنظر قرارداد و تدقيق كردكه اين امر خللي بـه خصوصيات و

.كليت مدل وارد نخواهد ساخت

از طريق اعمال نظر مسئولين شهري در مرحله ي آخر اين مدل ، ترجيحات و نظرات مسئوالن محلي و مردم •بـديهي اسـت توجـه بـه ايـن . ر خواهد گرفـت هدفمند شده و در چارچوب يك فرآيند علمي و هدفمند قرا

.ترجيحات مي تواند نقش بسيار مهمي درعملياتي شدن نتايج مدل داشته باشد

١٢

:منابع اعتماد، گيتي؛ توسعه شهري و كاربري بهينه، مجموعه مقاالت همايش زمين و توسعه شهري، مركز مطالعات و -

.1378تحقيقات معماري و شهرسازي ايران، ي با استفاده از منطق فازي و جامد شهردي محل دفن مواد زايابي پروانه؛ مكان ،ياري بختي و زندومرثي ك،يبيحب -)Fuzzy Logic (طيدر مح GIS ) 1384 دانشگاه تهران ، يباي زي، مجله هنرها)شهر سنندج: يه موردمطالع 81-86، ص 1381 ، آذر 43 خدادادي ، فرهاد ، آرامستان بزرگ رويان ، ماهنامه شهرداريها ، شماره - براي تعيين محل مناسب دفن زباله در مناطق خشك، GISو نژاد كوركي، فرهاد؛ استفاده از .. خراساني، نعمت ال- .1379، 5، جلد 1لة بيابان، شمارة مج ي پژوهشي علمهي نشر،يا و منطقهي شهريزير در برنامهي سلسله مراتبلي تحلندي كاربرد فراار؛يزبردست، اسفند -

1380، 10 شماره با،ي زيهنرهاهري، ريزي ش سعيدنيا، احمد، كتاب سبز شهرداري، تاسيسات خدمات شهري، انتشارات مركز مطالعات و برنامه-

1382جلد هشتم، تهران، ، دورة دكتـري جغرافيـا و برنامـه ريـزي GISعليمحمدي، عباس؛ جزوة درسي تحليل فضايي مكاني با استفاده از -

.1381شهري، دانشگاه تهران، ها، چهار جلد، جلد آرامستان معاونت امور محلي و عمران شهري وزارت كشور، مطالعات تكميلي طرح احداث -

1363ن، اول، تهرا- shri vastava and nathawat, selection of potential waste disposal sites around Ranchi urban complex using remote sensing and GIS techniques, urban planning, map Asia conference 2003 - Neiln Eldin and K.A.Eldrandaly,A computer-aided system for site selection of major capital

investment , international conference e-design in architecture dhahran,saudi arabia , december 2004

- Sung Bong and Kihan and Dong Sun and Joo Hyun, Development of the feasibility model for adding new railroad station using AHP technique, Journal of the eastern asia society for transportation studies , volume6 , 2005