โลกาภิวัตน์ (Globalization) เป็นคำแห่งยุคสมัยของโลกปัจจุบัน 2

~ 1 ~

นาขอมลเผยแผร โดยฝายวชาการรฐศาสตรรามคาแหงอานาจเจรญ รนท 14 http://valrom2009.blogspot.com/ http://fws.cc/ramps15/index.php?board=15.0

โลกาภวตน (globalization) เปนคาแหงยคสมยของโลกปจจบน

(เผอใชตอบคาถาม Ps 710 สงคมวทยาการเมองกบการเปลยนแปลงทางสงคม ผศ.ดร.วทยา ชนบตร)

โลกาภวตน (globalization) เปนคาแหงยคสมยของโลกปจจบน

แตความเขาใจของแตละกลมคนดจะแตกตางกน มทงกลมคนทชอบและกลมคนทไมชอบ อยางไรกตาม โลกาภวตนไดเกดขน ดารงอย และคลคลายขยายตวตอไป ทงในบรบททางเศรษฐกจ สงคม และการเมอง ทกอใหเกดผลทงดทงเลวใหแกกลมคนและสงคมในโลกน สงคมไทยตกอยภายใตกระแสโลกาภวตน ท ไ ม อ าจหล ก พนจาก ท งผล ด และผล เส ย ของ มน ปญหาว าประ เทศ ไทยจะอย ก บ มนอย า ง ไ ร เราจะมแนวคดและทศทางการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเมองไทย ภายใตกระแสโลกาภวตนอยางไร จงจะสามารถลดขอเสยลงได และใชขอดของมนใหเกดประโยชนตอสงคมไทย

๑. อะไรคอโลกาภวตน นกคดนกวชาการตางสาขา ใหมมมองและความหมายของคาวา โลกาภวตนทแตกตางกนไป แตกลาวโดยสาระรวมตางเหนรวมกนวา โลกาภวตน เปนภาวะหรอยคสมยของการทเศรษฐกจ สงคม และการเมองในทกภาคสวนในทกภมภาคในทกประเทศเชอมตอถงกนแผกระจายถายเทจากจดหนงไปยงอกจดหนงบนโลกนอยางตอเนองไมสนสด แตรปธรรมทเดนชดทสดของการแผกระจายถายเทไปทวทกถนแดนในโลกน กคอ

~ 2 ~


การแผกระจายถายเทของทน และขาวสารขอมล ดงนนถากลาวอยางแคบ ภาวะโลกาภวตน จงหมายถงภาวะความเปนไปตามกระแสโลก เมอโลกนเปนโลกทครอบงาโดยทนการเปนไปตามโลกกหมายถงเปนไปตามกระแสทน กระแสทนทไหลถายกระจายแผไปทวโลก ไรขอบเขต ไรพรมแดนอกสงหนงของยคนทไหลถายกระจายแพรไปทวทศทางบนโลกกวางใบน กคอ ขาวสารขอมลทแพรกระจายผานกลไกของเทคโนโลยขาวสารขอมลทมดาวเทยมและคอมพวเตอรเปนจกรกลหลก

๑.๑ การไหลของทนมลกษณะตรงขามกบการไหลของนา เพราะนาโดยธรรมชาตจะไหลจากทสงลงสทตาแตทนจะไหลจากท (กาไร) ตา ไปสท (กาไร) สง ทนไหลผานทใดกจะดดกนกาไรทนน ดดกนครงหนงกโตไดระดบหนง ดดกนหลายครงกยงโตไดหลายครง ทนโลกาภวตนจงตองการไหลไปทว ยงไมมสงกดขวางยงไหลเลอยไดเรว ยงดดกนไดมากทนโลกาภวตนจงปรารถนาความเสร ความไมมพรมแดนกดกน ทนมหาอานาจทตองการแผขยายอยางไรพรมแดน จงไดสราง “มนตมายาแหงทน”เพอใหผคนภายใตอานาจแหงทน ทองบนภาวนาโดยทาใหเชอวา ผศรทธา ผทองบนภาวนา จะบรรลความปรารถนาบนเสนทางแหงทน จะเปนผมงคง รารวยสขสบาย มนตมายาแหงทนยคโลกาภวตน กคอ ฉนทามตวอชงตน (Washington Consensus) ประกอบดวย ๓ วถทางแหงทน คอ

1. การเปดเสร (liberalization) 2.การแปรรปรฐวสาหกจใหเปนธรกจเอกชน (privatization) 3. การยกเลกกฎเกณฑทกดกนควบคมการไหลของทน (deregulation) บน ๓ วถทางนจะเปนการขจดสงกดขวางการไหลของทน ทาใหทนสามารถดดกนกาไรไดทกดนแดน

และทนทหมายถงน คอ ทนของนายทน ทนของปจเจกบคคล การถากถางบกเบก ขยายทางสรางความสะดวกใหแกทน นาโดยกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) และธนาคารโลก เพราะวาประเทศสวนใหญในโลกใบน ลวนแตเปนสมาชกของสถาบนครองโลกสองสถาบนนแตทงสองสถาบนกถกครอบงาดวยหนจากทนมหาอานาจ ทเปนตนธารของทนโลกาภวตน ดงนนการแพรกระจายของทนโลกาภวตน ดานหลกกคอ การแพรกระจายขยายพลงของทนมหาอานาจ โดยใชสถาบนครอบโลก IMF ธนาคารโลก และองคกรการคาโลก (WTO) เปนจกรกลนาทาง มบรษทยกษใหญขามชาตเปนจกรกลการลงทนการแพรกระจายขยายอทธพลของทนโลกาภวตนผานบรษทยกษใหญของทนมหาอานาจพงทลายกาแพงขวางกนตางๆ ดวยฉนทามตวอชงตน ทาใหเศรษฐกจและสงคมในประเทศตางๆถกกระแสแหงทนทวมทบ และแปรสภาพเปนสงคมทนนยมไปทวทกถนแดนนคออทธพลของโลกาภวตนแหงทน มนตมายาแหงทนในบททวาดวย ฉนทามตวอชงตนนน แทจรงแลว ผทศรทธาทองบนอยเปนประจากลบเปนผนาทางความคดของคนในประเทศทนนยมออนแอ ความเชอและศรทธาในมนตมายาบทน ทาใหมการเปดประเทศเปดเสรทวดานจนกลายเปนแหลงอาหารอนโอชะใหทนมหาอานาจแพรขยายเขามาดดกนในทางกลบกน ในดนแดนของทนมหาอานาจ กลบไมไดเปดเสรทวดานอยางแทจรงแตไดมการสรางนวตกรรมใหมๆ ขนมาอาพรางขวางกนดวยรปแบบตางๆเชนกดกนดวยขออางของการทาลายสงแวดลอม ขออางของการใชแรงงานเดก ขออางเรองสารปนเปอน ขออางเรองสนคาไมไดมาตรฐาน ขออางเรองความมนคงของชาต ขออางเรองภยของการกอการรายขออางเหลานถกยกขนมาเปนขอกดกน มน

~ 3 ~


ใหทนจากประเทศทนนยมออนแอเขาไปแขงขนในดนแดนของทนมหาอานาจ ขอกดกนเหลาน รจกกนทวไปในชอของขอกดกนทไมใชภาษ (non - tariff barrier) นหมายความวา ผสรางมนต มไดทองมนต ผถกสอนใหเชอมนตตางหากททองมนตมายาคาถาเสรทกเชาเยน ตวอยางรปธรรมทควรยกขนมา กคอ กรณทบรษทนามนของจน (CNOOC)ซงเปนรฐวสาหกจตองการซอบรษทนามนเอกชนของสหรฐอเมรกา (UNOCAL)ดวยราคาทดทสดสงกวาผขอซอรายอนๆ UNOCAL ตองการขาย แตรฐบาลสหรฐฯและรฐสภาอเมรกนลงมตหามขาย ดวยขออางทวา บรษทนามนเกยวของกบความมนคงของชาต แตขณะเดยวกน IMF และสหรฐฯ กกดดนใหรฐบาลไทยแปรรปรฐวสาหกจทเกยวกบความมนคง คอ ปตท.และการไฟฟาฝายผลต และตองเปดโอกาสใหบรษทตางชาตมสทธซอหนไดเทากบบรษทไทย นคอ กลเกมของทนโลกาภวตน

๑.๒ ความไรพรมแดนของขาวสารขอมล ทถกสรรคสรางโดยเทคโนโลยขาวสาร

สงผานระบบดาวเทยมและคอมพวเตอร ทาใหสงคมโลกมความใกลชดกนมากขน เหตการณใดๆ บนจดใดของโลกเมอเกดขนแลว คนในสงคมตางๆ ทกๆ จดบนโลกน สามารถรบรไดพรอมๆ กนสงใจไปถงกนไดอยางรวดเรว ขอนนบวาเปนขอดเดนของโลกาภวตนทขาวสารขอมลทาใหรบรทกขสขแกกน เกดความรสกเปนพนองกนไดอยางรวดเรวยงกวานน เทคโนโลยขาวสารขอมล ทาใหคนในสงคมตางๆ ของโลกไดเหนรปธรรมของวถดารงชพประเพณวฒนธรรม เกดการแผกระจายของวฒนธรรมถงกน เชอมตอกน ผสมผสานกนเกดเปนภาวะของโลกเดยวกน

แตขอเสยกมอย การสอสารและขอมลทสงผานวถชวตและวฒนธรรม จากประเทศมหาอานาจแหงทน ทวฒนธรรมทนแขงแกรงและทรงอทธพลยง วฒนธรรมทนทไหลผานระบบสอสารขอมล มนสามารถทวมทบ ดบกลบวฒนธรรมทองถน วฒนธรรมทนทบชาทน บชาเงน ทมาลงหลกปกรากในสงคมททนออนแอ ขาดรายได ขาดเงนตรา แตผคนกลบบชาเงน จงเกดภาวะขดแยงแหงการดารงชพผคนจะรสกขาดแคลนไมพอเพยงตลอดเวลา เพราะรายไดทเปนเงนตรา มนอยกวาความอยากมอยากได อยากเลยนแบบวถชวตทนนยมในสงคมทนนยมมงคง

นคอความทกขเทยมทเกดจากความอยากทไมรประมาณ และมความทกขแททขาดแคลนจรงๆอนเนองจากวฒนธรรมทนนยมทแสวงหากาไรจากทกโอกาสทเปดให ผออนแอในวฒนธรรมทนนยมจงกลายเปนผพายแพขาดทรพย ขาดโอกาส ขาดอานาจ ขาดศกดศร ผคลงไคลวฒนธรรมทนนยมเสรเหนวาผออนแอไมเหมาะสมทจะอยในทนนยมแขงขน เพราะไมผานการเลอกเฟนจากธรรมขาต (natural selection)ตามทฤษฎของชารจ ดาวน นคอความคดสดโตง ของพวกคลงไคลวฒนธรรมทนนยมเสรจากสอสารผานขาวและภาพยนตร กจะเหนไดวา การตอสเพออยรอด (struggle for survival)ในสงคมทนนยมเสรนน บางครงกลบแสดงใหเหนวา ผตอสอยางไรกฎเกณฑกตกา ไรจรยธรรมกลบเปนผชนะและอยรอด นคอ สภาวะของทนนยมสามานย

๒. ผลของโลกาภวตน

~ 4 ~


๒.๑ ทนใหญขามชาตไหลไปสดนแดนตางๆ อยางรวดเรว โดยเฉพาะในประเทศตลาดเกดใหม (emerging markets) ทเคยใชเศรษฐกจวางแผนจากศนยกลาง (central planning) เชน จน โซเวยต เวยดนามกลมประเทศยโรปตะวนออก และประเทศทนนยมรอบนอก ทเรงรดพฒนาทนนยม เชน อนเดยและประเทศในละตนอเมรกา ประเทศตลาดเกดใหม มการลงทนจากบรษทยกษใหญขามชาตอยางหนาแนนสงผลใหประเทศน เปนประเทศทพฒนาทนนยมอยางรวดเรว มการสะสมทนขนาดใหญและพฒนาสทนโลกาภวตน ทงในลกษณะของทนโดยเอกชน และทนโดยรฐ ทนโดยรฐทเตบใหญกลายเปนทนโลกาภวตนเขมแขงพอทจะเขาครอบครองกจการของทนเอกชนในประเทศทนมหาอานาจได มชอเรยกกนทวไปวา กองทนเพอความมนคง (Sovereign wealth funds) เชน Teaseของสงคโปร CIC ของจน เปนตน กลมประเทศทนนยมรนใหมทเตบใหญกาวสประเทศทนนยมโลกาภวตนมกกจะเรยกกนวา กลม BRICA (Brazil, Russia, India, China และ Arab Emirate)โลกยคกระแสโลกาภวตน ไดเปลยนระบบเศรษฐกจสงคมโลกเกอบทงหมดใหเปนสงคมทนนยม ๒.๒ การครองงาโดยกระแสทนยคโลกาภวตน ไดปรบเปลยนใหสงคมโลกเปนสงคมทนนยม และคาวาสงคมทนนยม ครอบคลมพนทเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และการเมอง โดยมศนยกลางอยทเศรษฐกจดงนน สงคม วฒนธรรมและการเมองในสงคมแบบน ลวนแตตองปรบเปลยนและพฒนาเพอรบใชเศรษฐกจทนนยมทงสน และคาวา เศรษฐกจทนนยมน หมายถง ลกษณะ ๕ ประการ คอ

- ทรพยสนและปจจยการผลตเปนของสวนบคคล - บคคลนนใชมนเพอผลประโยชนของตนเอง - การแสวงหาประโยชนจากทรพยสนและปจจยการผลต จะผานกลไกตลาด - ทกอยางกลายเปนสนคา - มกลมคนและชนชนหลกๆ ๒ ประเภท คอ นายทน และลกจาง ลองใชเกณฑ ๕ ขอน พจารณาระบบเศรษฐกจไทย กจะเหนไดวา ระบบเศรษฐกจไทยขณะน คอ

ระบบทนนยมบางคนอาจจะคดวา คนกลมหลกในสงคมไทยคอ เกษตรกร แตพจารณาตวเลข ไมใช นนคอ จากกาลงแรงงาน(หรอผททางานการผลตได อาย ๑๕ – ๖๐ ป) มทงหมดประมาณ ๓๗ ลานคน อยในภาคเกษตรเพยง ๑๕ ลานคนใน ๑๕ ลานคนน เปนลกจางภาคเกษตรประมาณ ๓ ลานคน เปนเกษตรกรประมาณ ๑๒ ลานคน

สวนจานวนกาลงแรงงานนอกภาคเกษตรมประมาณ ๒๒ ลานคน เปนลกจางเอกชนประมาณ ๑๐ ลานกวาคนเปนลกจางรฐประมาณ ๒.๗ ลานคน เปนนายจางประมาณ ๑ ลานคน และอาชพอสระตางๆ ประมาณ ๘ ลานคน ดงนนจานวนลกจางทงหมดทงในภาคเกษตรและนอกภาคเกษตรประมาณ ๑๖ ลานคนกาลงแรงงานกลมใหญทสดของระบบเศรษฐกจไทยปจจบน คอ ลกจาง (ราชการ คอ ลกจางของรฐ) เมอศนยกลางของทนนยมอยทเศรษฐกจ วฒนาธรรมทรบใชเศรษฐกจทนนยม กคอ วฒนธรรมบรโภคนยมทสงเสรมยวยใหบคคลอยากมอยากได อยากบรโภค จนไมรประมาณ รายไดทรพยสนของคนสามญกจะถกเปลยนเปนกาลงซอ (purchasing power) รองรบการผลตขนาดใหญ การขายขนาดใหญของกลมทนเพอสรางกาไรใหกลมทนดด

~ 5 ~


กน เพอความเตบใหญยงๆ ขนไป ของกลมทนการศกษากจะถกออกแบบมาใหรบใชระบบทน ใหบคคลหรอทนมนษย มความคดแกงแยง แขงขน มงมนแสวงประโยชนใสตน และเปนกองกาลงการผลต การขายของกลมทน เพอชวงชงตลาด และชวงชงกาไรใหกลมทน มนษยเศรษฐกจทนนยม ถกเสยมสอนใหรจก ‘แปรวกฤตเปนโอกาส’ซงโดยทวไป กคอ การใชวกฤตของสถานการณ วกฤตของผอนใหเปนโอกาสของตนเอง เชนในวกฤตของภาวะขาวยากหมากแพง คนยากคนจนดนรนเดอดรอน แตมนษยเศรษฐกจทนนยมจะเหนเปนโอกาสในการโกงราคา คากาไร นสอดคลองกบคาสอนของอาคม สมต (Adam Smith) ปราชญเศรษฐศาสตรการเมองทนนยมทวา ผผลตผคาทงหลาย มเปาหมายเพอกาไรสวนตนสวนผลทตกแกสงคม เปนผลพลอยไดทไมไดตงใจ เปรยบเหมอนนกทกนเมลดพช เพอปากเพอทองของมนเอง แตเมอนกถายมลออกมา มผลพลอยไดทาใหเมลดพชงอกงามเปนตนไม โดยทนกมไดตงใจ นคอ สจจะของทนนยม ตามคาแหงปราชญอดม สมธ

คาถามจงมอยวา เราจะออกแบบระบบการศกษาเพอผลตคนใหออกมารบใชระบบทนนยมเปนดานหลกใชไหมผลไดอนๆทางสงคมเปนเพยงผลพลอยไดทระบบการศกษาไมเคยตงใจไมเคยวางเปาหมายทจะใหเปนใชหรอเปลา? ถาเชนนนกจงระลกไววา ผลพลอยไดมสองดานเสมอ คอดานบวกและดานลบ ถาการรบใชเศรษฐกจทนนยมทเตมไปดวยการแกงแยง แขงขน การเอาชนะโดยปราศจากจรยธรรม ผลพลอยไดทตามมากจะมผลดานลบมากกวาผลดานบวกทาใหสงคมทนนยมกลายเปนทนนยมสามานยในทสดดานการเมอง หากเขาใจสจจะแหงทนนยมทวา ระบบทนนยมขบเคลอนดวยพลงแหงผลประโยชนสวนตน “การเมอง” ทเปนเรองของปฏสมพนธเชงอานาจของกลมคนและชนชน กเปนไปเพอบรรลเปาหมายผลประโยชนสวนตน การอางสวนรวม หรอการลงมอปฏบตเพอใหสาธารณะเหนวาทาเพอสวนรวม แตพจารณาโดยรวมแลว นกการเมองสวนใหญททาไปนน กเพอใหบรรลผลประโยชนสวนตน เทยบไดกบพอคาทลงทนผลตและลงทนคาเพอหากาไรใสตน นไมใชการกลาวอาง แตปรชญาและสจจะแหงทนนยมเปนเชนน นนหมายความวา นกการเมองทวไปยดเอาผลประโยชนสวนตนเปนทตง แตในกระบวนการแสวงหาประโยชนเพอตนนน จะเกดผลพลอยไดตอสวนรวมดวย เชน การอยากไดตาแหนง กจะตองหาเสยง และในการหาเสยง อาจจาเปนตองทาประโยชนบางอยางใหแกสงคม เปนตน นกเชนเดยวกน ถาสงคมไมเขาใจ ไมตระหนกวาการทาประโยชนบางอยางของนกการเมองเปนเพยงผลพลอยได ไมใชเปาหมายหลกกจะเปนเหตใหนกการเมองทาดบางอยางบงหนา ทาชวมากกวาซอนไวขางหลง ในทสดแลว นกการเมองเหลาน กจะนาไปสระบบการเมองสามานย เหมอนทเราไดพบเหนกนมาในประเทศไทยและประเทศอนๆ

๒.๓ การหลากไหลของทนโลกาภวฒน ไดทาลายกาแพงขวางกนตางๆ ไหลทวมทนตลาดเลกตลาดนอยกระชากลากพาเศรษฐกจในตลาดเหลานไปตามกระแสของทนโลกาภวฒน ทสาคญยงทนโลกาภวฒนไดดดกนทนเลกทนนอยในดนแดนตางๆ ไดรวมมอกบทนใหญในดนแดนตางๆเพอสรางพลงในการดดกนในดนแดนนนๆ นาไปสการลมสลายของทนเลกทนนอยและนาไปสการกระจกตวของทนและความมงคง เกดความแตกตางทางรายไดของกลมคนและชนชนเชนในประเทศไทย กลมคนรวยสดกบกลมคนจนสดมรายไดหางกน ๑๖ เทาปรากฏการณใหมของทนใหญและทนโลกาภวฒนขณะน กคอ การรกเงยบเขาครอบครองพนท

~ 6 ~


ทานาและพนทปลกพชพลงงานทนใหญและทนโลกาภวฒนกาลงรวมมอกนแปรวกฤตของเกษตรกรใหเปนโอกาสของตนเอง

ประการแรก ความยากจนของเกษตรกรและพชผลราคาตา ทาใหแรงงานรนใหมไมทาอาชพเกษตรเหลอแตแรงงานเกษตรกรรนเกาอาย ๕๐ ปขนไป

ประการทสอง โลกกาลงขาดแคลนอาหารเพราะภาวะโลกรอนกอความเสยหายทางการผลตการเกษตร อกดานหนงการทนามนราคาแพงมการเอาพนทปลกพชอาหารไปปลกพชพลงงาน ทาใหพนทปลกพชอาหารลดลงปรมาณอาหารลดลง จนเกดภาวะขาดแคลน ทนใหญทนโลกาภวฒนจงเรมไดโอกาสกวาดซอทดนจากชาวนารนเกาทไมมเรยวแรงจะทาการเกษตรลกๆ กไมสนใจการเกษตรแลว การครอบครองทดนเกษตรแปลงใหมภายใตภาวการณขาดแคลนอาหารของโลก คอ โอกาสของกาไรมหาศาลของทนเกษตร ขณะทเกษตรกรรนเกากาลงจะกลายเปนผไรทดนและแรงงานรนใหมกมแตจะเปนลกจางขายแรงงาน นคอความเตบโตของทนนยมและความแตกตางของรายไดและการถอครองปจจยการผลตในสงคมทกาลงเปนอยและกาลงเปนไป ทนจากยโรปจากซาอดอาระเบย จากจน และจากทนยกษใหญในประเทศกาลงรกเงยบแตเรงรด

๒.๔ วฒนธรรม กลไก และกระบวนการแหงทนยคโลกาภวตน มศนยกลางอยทการแขงขนเพอสรางสรรคผลประโยชนแหงตน อทธพลของการแขงขนพฒนาไปสการแกงแยงและเหนแกตน นาไปสความขดแยงแตกแยก ขาดความรวมมอและความสมานฉนทเมอมนลงลกไปถงระดบชมชนและครอบครว ความเหนยวแนนของชมชน และครอบครวกจะหลดหลวมปจเจกบคคลถกพลงแหงทนดดดงใหไปขนตอทน ขนตอผลประโยชนเชงวตถ สงคมโดยรวมจะออนแอลงพลงของสงคมจะออนเปลย ทนสามานยและการเมองสามานยกจะยงผงาดยอง เพราะไมมพลงถวงพลงทดทานทเขมแขงเพยงพอ สมาชกปจเจกบคคลของสงคม จะถกกระตนใหแกงแยงแขงขนแบงพวกแบงเหลา เพอเอาชนะ โดยมวตถปจจยเปนรางวลลอใจใหขบเคยว ตอสแขงขนจงพจารณาดเถดในสงคมทนนยมไทยปจจบนไมวาจะเปนเศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม และการศกษาตางมงหนาขบเคยวแขงขน เพอรางวลเชงวตถใชหรอไมทนนยมโลกาภวฒนจงมพลงขบเคลอนใหเกดการเปลยนแปลงทางจตใจมนษยใหยดตดในวตถอยางดงลกไดถงเพยงน ๒.๕ ดานทเปนคณของโลกาภวฒน แมบางสวนจะแฝงฝงอยในทนโลกาภวฒน ทไดสรางสรรคเทคโนโลย และสงอานวยสะดวกตางๆ ใหแกโลกมนษย ซงนกเปนไปตามทฤษฎผลพลอยไดจากทน ตามหลกปรชญาของ อมสมธ ดานทเปนคณอกดานหนงมาจาก โลกาภวฒนของขอมลขาวสารทรวดเรว ทวถงทาใหเกดถายทอดขอมลความร อนเปนจกรกลของการสรางความเจรญกาวหนาใหแกสงคมแตการจะเอาประโยชนจากขอมลขาวสาร และความรในมตตางๆ คนในแตละสงคมตองมจตวเคราะหรจกเลอกเฟน กลนกรอง ไมตกเปนทาสของขอมล และถกทาลายดวยระบบขอมลขาวสารดงทคนจานวนหนงถกหลอกลวง ถกเอาเปรยบ ผานขอมลขาวสาร และไมเทาทนขอมลขาวสารนน

๓. การอยกบกระแสโลกาภวฒน

~ 7 ~


การทจะอยกบกระแสโลกาภวฒน โดยไมถกกระแสโลกาภวฒนทวมทบ ประเดนหลกคอ การเทาทน ๓.๑ การเทาทนทน การรจกลกษณะ ๕ ประการของทนนยม การรจกธรรมชาตของทน เปาหมายของทน และผลพลอยไดจากทน คอสงสาคญยง เพราะเมอเทาทน กจะรจกใชประโยชนจากผลพลอยไดดานบวก และทดทาน ขจดหกลางผลพลอยไดดานลบ ทดทานจากดพลงของทนไมใหเปนทนสามานย ทไมโปรงใส ไมประชาธปไตย ไมเปนธรรม และไมสมดล คาถามจงเกดขนวา แลวคนในสงคมจะเทาทนทนไดอยางไร พระพทธองคตรสวา สวชาโน กลโหยตผรดยอมเปนผเจรญ สตถ ปญญา สมาอาภา แสงสวางใด เสมอดวยปญญาไมม นนหมายความวาการเทาทนทน ตองการผมความร มปญญา คนในสงคมจะมความร มปญญา เทาทนทนไดอยางไรถาระบบการศกษา มแตตงหนาตงตาผลตคนออกมารบใชทน ผลตคนใหจานนตอทนนยมอยางไมลมหลมตาถาระบบการศกษา สามารถทาใหคนมความร มปญญา เทาทนทน รจกใชดานบวกของทน ขจดดานลบของทนกจะทาใหเกดพลงถวงดลตรวจสอบ (countervailing power) ทงในรปของความคด การรวมพลงสรางสรรคเพอใหเกดการปฏรปเปลยนแปลงระบบทน แตในระบบการศกษาปจจบน การศกษาเรองทนมจากดมากทมอยกเปนการศกษาดานเดยว คอเปนการศกษาทใหเหนแตดานดของทน สงเสรมใหเกดความศรทธาละเปนทาสรบใชทน ยอมจานนตอทน ไมมระบบการศกษา ทจะกระตนจตสานกใหคนเปนเจานายทน แกไขทนเปลยนแปลงทนใหเปนทาสรบใชมนษยโดยเฉพาะวชาเศรษฐศาสตร มแตองคความร เชดช ยกยองศรทธาทนแตเพยงดานเดยวนกเศรษฐศาสตรจงเปนหมอผทแคลวคลองในการทองบนมนตมายาแหงทนมากทสด ๓.๒ การเทาทนขอมลขาวสาร ผทจะเทาทนขอมลขาวสาร จะตองเปนผทมสต ตองรจกพจารณาไตรตรอง กอนทจะตดสนใจเชอ และทาตาม ในทางพทธศาสนา มหลกคาสอน เรอง ‘กาลามสตร’ ทเตอนสตมใหเชออะไรหรอผใดงายๆ แตตองเชอดลยพนจของตนเองหลงจากทใชความร และปญญาพจารณาแลว นนกหมายความวา ผทจะมดลยพนจไตรตรองไดดกคอผทมความร และมปญญา แหลงความร และปญญาทใหญทสด กคอระบบการศกษาทงการศกษาทเปนทางการ และไมเปนทางการ อนไดแก ประสบการณ การสงเกต และการจดจากลาวโดยสรป การทจะทาใหคนเทาทนทน และเทาทนขอมลขาวสาร ปจจยหลก คอ การศกษา

๔. การศกษาสงคมศาสตรเพอการพฒนา

สงคมศาสตร กคอองคความรเกยวกบสงคม เกยวกบมนษย และคาวาการพฒนากคงหมายถงการทาใหดขนและคาวาดขน กตองหมายถง ชวตทดขนของมนษย สงคมศาสตรเพอการพฒนา กนาจะหมายถง องคความรเกยวกบมนษยทจะทาใหมนษยดขนดงกลาวแลว ถาชวตของมนษยภายใตกระแสโลกาภวฒน มนไดถกกดทบใหชวตบางดานของมนษยเลวลง องคความรของสงคมศาสตรกตองมการปรบปรงแกไขเพอทาใหมนษยและสงคมมนษยดขน กลาวสาหรบสงคมไทย การทจะทาใหคนไทย ไมถกกดทบดวยกระแสโลกาภวฒนอยกบโลกาภวฒนอยางเทาทน ระบบการศกษาทงทเปนทางการและไมเปนทางการจะตองเปลยนไปผออกแบบการศกษา จะตองตระหนกร และมงมนทจะใหเกดความร และปญญาทเทาทนสงคมทกภาคสวนจะตองรวมกนมองใหเหนภาพอยางแจวชดวา

~ 8 ~


เราตองการใหสงคมไทยพฒนาไปอยางไรไปสจดมงหมายปลายทางใด การเปนสงคมแบบนนบนจดหมายปลายทางนน ตองการคนหรอทนมนษยแบบไหนออกมาขบเคลอนใหเปนไปและเปนจรง คนแบบนนจะไดมาอยางไร จะสราง จะผลตอยางไร นคอโจทยของความรดานสงคมศาสตร นคอโจทยของระบบการศกษาจากกาลเวลาทผานมา เราจะเหนไดวา โจทยประเภทน ไมเคยถกเอยถง และพดถงการพฒนา แตศนยกลางกอยทการพฒนาเศรษฐกจทนนยม เราพดถงการพฒนาทนมนษย แตกเนนการพฒนาความคดและทกษะทรบใชทน ไมเคยพฒนาความคดเทาทนทน ไมเคยพฒนาทกษะใหคนเชยวชาญ แกไขดดแปลงทนใหรบใชคนสวนใหญ เราขาดนกวทยาศาสตรสงคม วศวกรสงคม และสถาปนกสงคม เราไมมความฝน ไมมจนตนาการ ไมคดออกแบบวาเราอยากไดอยากเหนสงคมแบบไหน แลวนาประเดนและจนตนาการนนมาสระบบการศกษา มาสการถกเถยงแลกเปลยน ปลกฝงใหคนมความคด มจนตนาการ ทจะสรางศกดศรแหงตน และสงคมของตนใหหลดพนจากการถกทวมทบดวยกระแสทน แตมสภาวะแหงตนทอยเหนอทนใหทนเปนแคเครองมอชนดหนงของคนทกคน ทจะหยบใชและสลดวางลงเมอไรกได ไมใชถกทาใหเปนทาสแหงทนตลอดชวต โดยไมรตว นคอความคาดหวง และความใฝฝนของคนๆ หนงทตองการเทาทนทน ไมตกเปนทาสของทน และตองการใหทนเปนแคเครองมอตามความจาเปนแหงภาวะกาล ทมา นยตอการพฒนาหลกสตรสงคมศาสตรเพอการพฒนา โดย ณรงค เพชรประเสรฐ http://www.nesac.go.th/distribution/distribution_webboard/view.php?topic=25

~ 9 ~


โลกยคโลกาภวตน คาวา “โลกาภวตน” หมายถง การแพรกระจายไปทวโลก (ของขาวสาร) การทประชาคมโลกไมวาจะอย ณ จดใดสามารถรบร สมผส หรอ รบผลกระทบจากสงทเกดขนไดอยางรวดเรว กวางขวาง สบเนองมาจากการพฒนาระบบสารสนเทศ ดงนนยคโลกาภวตนจงเปนยคขอมลขาวสาร (Information Age) ทไรพรมแดน อนเปนยคทมพฒนาการและการเปลยนแปลงอยางมากทางดานเทคโนโลยสอสารและคมนาคม ทาใหประเทศตาง ๆ ไดเขามาใกลชดกนมากขน กระแสโลกทงในรปของทนและขอมล รวมทงคานยมบางประการ เชน สทธมนษยชนและสงแวดลอมไดขยายตวครอบคลมไปทวโลก

ลกษณะสาคญของโลกาภวตนจงเปนความหลากหลายทเกยวของกบการกระจายกจกรรม การดาเนนงาน ซงแตเดมอาจจะผกขาดอย ณ ศนยหรอแหลงไมกแหงในโลก ออกไปยงทองถนหรอศนยใหมๆ หลากหลายมากขน ดงนนจงอาจกลาวไดวา สงคมยคโลกาภวตนจงเปนโลกทมนษยสามารถขามพรมแดนของประเทศและสามารถทะลกาลเวลาได โดยอาศยเทคโนโลยสารสนเทศในการตดตอสอสารในลกษณะทไรพรมแดน โลกในสายตาของผทอาศยเทคโนโลย จงเปนโลกใบเลกทสามารถตดตอถงกนไดงายและรวดเรว

ปจจบนโลกมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกมตทงทางสงคม เศรษฐกจ การเมอง และเทคโนโลย อนเปนผลมาจากการพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ และการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจการเมองโลก มผล

~ 10 ~


ทาใหประเทศตาง ๆ ในโลกตองพงพาอาศยซงกนและกน และมความเชอมโยงระหวางกนมากขน โลกทเคยกวางใหญกลบเลกลง ดนแดนแตละประเทศทอยหางไกลกนสามารถตดตอกนไดภายในเวลาเสยววนาทประดจเปนหมบาน (Global Village) ภเขาและทะเล ซงเปนพรมแดนธรรมชาต ทเคยเปนอปสรรคในการตดตอไปมาหาส ดเสมอนเลอนหายไปจนกลายเปนโลกไรพรมแดน

ลกษณะสาคญของสงคมโลกยคโลกาภวตน คอมพวเตอรเปนเครองมอสาคญในการเผยแพรขอมลขาวสาร สงคมโลกาภวตนคอมพวเตอรมบทบาทสาคญมาก เพราะเปนเครองมอทจะรบและแปลงขอมลไดอยางรวดเรวและไมคอยมขอจากด คอมพวเตอรไดถกนามาใชในการจดเกบ บนทกขอมล จดระบบขอมล และนามาใชสอสารถงกนในเวลาอนรวดเรวทกมมโลก ในระยะไมกปมาน ไดมการพฒนาระบบคอมพวเตอรไปอยางมาก จากเครองทมขนาดใหญราคาแพง เปนระบบคอมพวเตอร สวนบคคลทมขนาดเลก มคณภาพ ราคาถก และศกยภาพสง เครองคอมพวเตอรจงเปนเครองมอสาคญในการแพรขอมลขาวสารในยคโลกาภวตน เกดการเพมขนของแรงงานดานขาวสาร จานวนแรงงานททางานเกยวกบขาวสาร ขอมลมจานวนเพมมากขน แรงงานเหลานไดแกผทอยในวงการการศกษา การคมนาคม การพมพ การโฆษณาประชาสมพนธ สอสารมวลชน ทกประเภท การเงน การบญช รวมทงอตสาหกรรมผลตคอมพวเตอรหรอชนสวนคอมพวเตอร และงานทเกยวกบการนาเทคโนโลยมาจดการกบ ขาวสารทกชนด เกดการไหลบาของขอมลขาวสาร วทยาศาสตรและเทคโนโลยมสวนชวยใหเศรษฐกจและสงคมเจรญกาวหนา เศรษฐกจทเจรญกาวหนาทาใหโลกตะวนตกมงคงรารวย ซงจะมผลทาใหเกดเปนแรงกระตนใหมการวจยและพฒนา เพอศกษาคนควาหาขาวสารทเปนประโยชนอยางไมหยดยง สถาบนการศกษาตาง ๆ กทาหนาทคนควาวจยเพอใหไดมาซงความรใหม ๆ เพมมากขน เทคโนโลยสอสารอนทนสมยกมสวนชวยใหเกดการเปลยนถายขอมลใหม ๆ หมนเวยนอยตลอดเวลาอยางไมมทสนสด ระบบเศรษฐกจประสานเปนหนงเดยว ในสงคมยคโลกาภวตนระบบเศรษฐกจจะมการประสานเปนหนงเดยว ทาใหพรมแดนแตละประเทศไมอาจขวางกนพลงทางเศรษฐกจได นอกจากน ระบบเศรษฐกจยงไดเปลยนรากฐานจากระบบอตสาหกรรมมาเปนระบบเศรษฐกจแบบฐานขาวสาร (Information based economy) ซงเปนระบบเศรษฐกจทเกยวของโดยตรงกบกระบวนการผลต การจดการ และเผยแพรขาวสาร ขาวสารกลายเปนสนคาประเภทหนง ตวอยางธรกจชนดน เชน การผลตคอมพวเตอร เครองโทรคมนาคม วทย โทรทศน การพมพ โทรศพท หนงสอ วารสาร เปนตน ขาวสารกลายเปนเรองสาคญและเปนทรพยากรทสาคญ ผตองการใชขาวสารตองเสยคาใชจาย ขาวสารกลายเปนแหลงทน และเปนบอเกดของการวาจางแรงงาน

ผลกระทบของโลกาภวตนตอสงคมโลก ผลกระทบดานสงคม การครอบโลกทางวฒนธรรม เนองจากระบบสอสารไรพรมแดน ทาใหเกดการครอบโลกทางวฒนธรรม อทธพลของวฒนธรรมและอานาจของเศรษฐกจจากประเทศทพฒนาแลวไดไหลบาเขาสประเทศอนอยางรนแรง กอใหเกดกระแส

~ 11 ~


วฒนธรรมโลก (Neo - Westernization) ครอบงาทาง ความคด การมองโลก การแตงกาย การบรโภคนยม แพรหลายเขาครอบคลมเหนอวฒนธรรมประจาชาตของแตละประเทศ ผลทตามมา คอ เกดระบบผกขาดแบบไรพรมแดน หมบานโลก (Global Village) จากความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยการสอสารและโทรคมนาคม ทา ใหสงคมโลกไรพรมแดน โลกทงโลกเปนเสมอนหมบาน เดยวกน สมาชกของหมบานคนใดทาอะไร กสามารถรบรได ทวกนทวโลก เมอมาอยในหมบานเดยวกน สงใดทมากระทบประเทศหนงกยอมกระทบถงประเทศอน ๆ ไปดวยอยางมอาจ หลกเลยงได เหตการณทเกดขนในสวนใดสวนหนงของโลกสามารถรบรไดอยางฉบพลน จากผลกระทบดานสงคมทเกดขน จะเหนไดวา มปรากฏการณทเราเรยกวา POP CULTURE เกดขน ปรากฏการณน คอรปแบบวฒนธรรมทมการประพฤต ปฏบตในวงกวาง เชนการบรโภค อาหารแบบ FAST FOOD ตามวถแบบอเมรกนชนความเปนอย การศกษา ตางๆ ทเปนแบบแผน เดยวกน ในการดาเนนชวต

ผลกระทบดานเศรษฐกจ ระบบเศรษฐกจแบบใหม ซงมขอมลขาวสารเขามามบทบาทสาคญ ซงจะนามาสการเปลยนแปลงดานการผลตสนคา จากการผลตทเหมอนกนในปรมาณทเปนจานวนมาก มาเปนการผลตทใช เทคโนโลยคอมพวเตอรเขามาควบคมในการผลต โดยมลกษณะการใชงานเฉพาะ ซงใชระยะเวลาการผลตสนกวา สนเปลองนอยกวา จะเขามาแทนท เชน รถยนต ชนสวนอาจไดรบการผลตในประเทศตาง ๆ 4 ประเทศ ทมความสามารถเฉพาะดาน แลวนามาประกอบในประเทศท 5 แลวสงขายไปทวโลก ซงเปนลกษณะของการเกดบรษทขามชาตทนขามชาต ทเขาไปเสาะแสวงหาผลกาไร อยางไรพรมแดนในดนแดนตางๆ ทวโลก แลวกาไรเหลานน ถกสงไปพฒนา หรอถกสงไปยงบรษทใหญในประเทศแม เปนแบบฉบบธรกจโลกาภวตน ซงมผลทาใหธรกจ การเงน หลกทรพย ธนาคาร ประกนภย ตองปรบตวเพอรองรบธรกจแบบโลกาภวตนดวย การผลตในโรงงานอตสาหกรรมจะเปลยนระบบการผลตมาเปนการผลตอยาง ตอเนองตลอด 24 ชวโมง ระบบการเงนกจะตองปรบมาบรการแบบ 24 ชวโมงดวย กระแสเงนตราตาง ๆ ไดผานเขาออกธนาคารตลอดเวลาในชวงเวลาทวดกนเปนเสยววนาท โดยใชอเลกทรอนกส ซงอตราเรวนคอความสามารถทจะกาวลาหนา ทาใหมผลตอการกระจายอานาจและผลกาไรอยางมากมาย นอกจากนน กระแสการแขงขนดานการคาและการแสวงหาตลาดไดดาเนนไปอยางรวดเรว กลายเปนสภาพขามชาตอยางแทจรง การคาและชองทางการเขาสตลาดโลกมอาจดาเนนไปในรปแบบทเรยกวา ลทธพาณชยนยม (Mercantilism) ทเคยเปนลกษณะหนงของการแขงขน เพอผกขาดอานาจและผลประโยชนในอดต การดาเนนกจกรรมทางการคาไดพฒนาซบซอนและมกลไกมวธการหลากหลายมากขน ในยคนจะไดเหน “การทตแผนใหม” (New Diplomacy) ทมงไปทพนธมตรทางธรกจ การคาและอตสาหกรรม แทนการใชระบบการเมองดงทเคยปรากฏในชวงศตวรรษทผานมา

ผลกระทบดานการเมอง

เกดความรสกทองถนนยม (Localism) กระแสโลกาภวตนสรางความรสกทองถนนยมแทนทอดมการณชาตนยม เนองจากสงคมยคโลกาภวตนเปนยคแหงขาวสาร ซงประชาชนใน ทองถนสามารถรบรขอมลขาวสาร

~ 12 ~


ดานตางๆ ทสงผลกระทบตอชมชนของตนไดอยางรวดเรวจากสอมวลชน ทาใหเกดการปลกจตสานกของประชาชนในทองถน ใหรจกเหนคณคาอนรกษ รกษา และหวงแหนทรพยากรภายในทองถนของตน พรอมทงตรวจสอบการดาเนนงานของรฐบาลกลาง หากรฐบาลกลางหวงจะตกตวงผลประโยชนจากทองถนโดยไมโปรงใส กจะถกตอตานจาก ประชาชนในทองถน ดงทเราไดพบเหนทกลม ประชาชน ออกมาเรยกรอง สทธ ความเสมอภาคตางๆ

ทมา http://www2.udru.ac.th/~global/global_lavel_2_02.htm

******************************************************************************************.********

โลกาภวตน (มกเขยนผดเปน โลกาภวฒน) หรอ โลกานวตร (องกฤษ: globalization) คอ ผลจากการพฒนาการตดตอสอสาร การคมนาคมขนสง และเทคโนโลยสารสนเทศ อนแสดงใหเหนถงการเจรญเตบโตของความสมพนธทางเศรษฐกจ การเมอง เทคโนโลย และวฒนธรรมทเชอมโยงระหวางปจเจกบคคล ชมชน หนวยธรกจ และรฐบาล ทวทงโลก

โลกาภวตน ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 หมายถง "การแพรกระจายไปทวโลก; การทประชาคมโลกไมวาจะอย ณ จดใด สามารถรบร สมพนธ หรอรบผลกระทบจากสงทเกดขนไดอยางรวดเรวกวางขวาง ซงเนองมาจากการพฒนาระบบสารสนเทศเปนตน" โลกาภวตน เปนคาศพทเฉพาะทบญญตขนเพอตอบสนองปรากฏการณของสงคมโลกทเหตการณทางเศรษฐกจ การเมอง สงแวดลอม และวฒนธรรมทเกดขนในสวนหนงของโลก สงผลกระทบอนรวดเรวและสาคญตอสวนอนๆของโลก

โลกาภวตน หมายถงกระบวนการทประชากรของโลกถกหลอมรวมกลายเปนสงคมเดยว กระบวนการนเกดจากแรงของอทธพลรวมทางเศรษฐกจ เทคโนโลยและสงคม-วฒนธรรมและการเมอง

ทมา http://th.wikipedia.org/

**************************************************************************************************

การปรบเปลยนเปนสงคมสมยใหม (Modernization) หนา 32 เอกสารประกอบการสอน ภาค 1/2554

กระบวนการทสงคมเกดการเปลยนแปลง จากสงคมแบบเกษตรกรรม (Agricultural Society) ซงวถชวตของคนทเรยบงาย มาสแบบสงคมอตสาหกรรม (Industrial Society) ซงวถชวตเรงรบ การดาเนนชวต สวนใหญผกตดกบ “ตารางเวลา” อยางแนนอน และการแขงขนเพอผลประโยชนทางเศรษฐกจสง

นกสงคมศาสตรตะวนตก นบตงแตทศวรรษ 1950 ไดบญญตศพทเรยกวา “การปรบเปลยนเปนสมยใหม (Modernization) สวนหนงททาใหตองใชศพทวา “เปลยนเปนสงคมสมยใหม (Modernization)”

~ 13 ~


แทนทจะใชศพทวา “เปลยนเปนสงคมตะวนตก (Westernization)” กเพอจะหลกเลยงความรสกทไมดของคนในสงคม “ทไมใชตะวนตก” ซงหลายสงคมเคยตกเปนอาณานคมของชาตตะวนตกมากอน อกประการหนงนนกเพอทจะอางไดอยางทวา ปรากฏการณของการเปลยนแปลงทางสงคมดงกลาวน จะเกดขนทวโลก ไมวาสงคมนน จะอยทใดกตาม

อนทจรงนกวชาการดานสงคมศาสตรมความเหนเรอง “การปรบเปลยนเปนสงคมสมยใหม”ทแตกตางกนมาก

นกวชาการกลมแรก มองทการเตบโตทางเศรษฐกจ เชน ถาพจารณาจากอตรารายไดเฉลยตอหว (per capita income) ของประชากรในสงคม จะพบวาเพมสงขนกวาเดมเพราะฉะนน นกวชาการหลายคนจงมองวา การปรบเปลยนสสงคมสมยใหม เกยวของกบเศรษฐกจและเทคโนโลย โดยเฉพาะการผลตและความมนคงเกดจากระบบอตสาหกรรม (Lewis,1955,Rostow,1960,McClelland,1961)

นกวชาการกลมสอง ยอมรบเรองการเตบโตทางเศรษฐกจ แตกยงมองไปท การปรบโครงสรางทางสงคมและการเมองเพอใหสอดคลองกบ “สงคมสมยใหม” ซงใหความสาคญกบปจเจกชนมากกวา กลมหรอชมชน ดงนนจงเนน การแบงงานกนทาตามความสามารถเฉพาะดาน ไมไดทางานเหมอนๆกนอยางการทาไรทานา ถาไมมสถาบนการเมอง (พรรคการเมอง, รฐสภา,รฐบาล,ศาล) ทจะคอยควบคมและจดการกบ “ความขดแยง” ในสงคมสมยใหม ทมความซบซอนสงกวาสงคมแบบดงเดมสมยกอน กจะเกดความปนปวนในสงคมสมยกอน (Black,1966 : 67 -68 ; Huntington,1968)

นกวชการกลมทสามมองวา การปรบเปลยนเปนสงคมสมยใหมเกยวของกบการเปลยนแปลงทางสงคม (Social change) ซงไมเพยงแตโครงสรางของสงคม (Social Structure) ไดเปลยนไปจากเดมเทานน แตยงมองเหน การเปลยนแปลงในความคด ความเชอ และวฒนธรรม โดยเฉพาะวฒนธรรมในการดารงชวตประจาวน อกดวย ยกตวอยาง เชน ในสงคมจารตประเพณ (Tradition Society) จะเชอถอ ธรรมเนยมประเพณและบารมของผนา เพราะฉะนน ผทสามารถอางอานาจซงใหไดโดยประเพณปฏบต หรเปนธรรมเนยมทมมาชานาน และผทสามารถสรางบคลกสวนตว ใหดนาเลอมใสเปนพเศษ รวมทงผทสามารถแสดงออกใหเหนถง ความกลาหาญประดจวระชน จงไดรบการยกยองเชอถอใหเปนผนาตามประเพณ และเปนผนาแบบมบารม แตในสงคมสมยใหม (Modern Society) ไมมอานาจใดมาหกลาง ความเปนเหตเปนผลและอานาจทใหไวโดยกฎหมาย ***************************************************************************************************

โชคดในการสอบทกทานนะครบ Prapun Waoram 23/06/2554

24.29 น.

Documents

โลกาภิวัตน์ (Globalization) เป็นคำแห่งยุคสมัยของโลกปัจจุบัน 2