CHAPTER 14: อุตสาหกรรมไทยและประเด็นความท้าทายในยุคโลกาภิวัฒน์ Globalization

1

CHAPTER 14:อุ�ตสาหกรรมไทยและประเด็�น

ความท�าทายในย�คโลกาภิ�ว�ฒน�

GlobalizationEC 482จาก นโยบายการค�าระหว"างประเทศ“

ขอุงไทย” ขอุง รศ.ด็ร.ชย�นต� ต�นต�ว�สด็าการ

2

หน�งส'อุ: “นโยบายการค�าระหว"างประเทศขอุงไทย”

ขอุง รศ.ด็ร.ชย�นต� ต�นต�ว�สด็าการ 1. ภาพรวมของ นโยบายการค้�าของไทย

2. ค้วามตกลงทางการค้�าต�างๆของไทย 3. การปฏิ�บ�ต�ตามข�อตกลงการค้�าของไทย 4. ข�อสั�งเกตเก��ยวก�บนโยบายการค้�าของไทย

บทสั�งท�ายประเด็�นท�าทายอุ�ตสาหกรรมไทยใน

อุนาคต

3

1. ภาพรวมของ นโยบายการค้�าของไทย

ไทยปฏิ�บ�ต�ตามหล�ก MFN ก�บท!กประเทศสัมาชิ�ก WTO ใชิ�แนวทาง ภิ(ม�ภิาคเป)ด็ (Open regionalism)

ของ APEC และผู(กพ�นท��จะม�การเป*กการค้�าและการลงท!นเสัร�ภายในป+ 2563

พยายามเจรจาการค้�าแบบทว�ภาค้�ก�บหลายประเทศเพ��มเต�มจากท��ม�อย(�แล�วภายใต� AFTA

ม�นโยบายด้�านการลงท!นท��ค้�อนข�างเสัร� โด้ยผู(�ลงท!นจากสัหร�ฐฯได้�ร�บการปฏิ�บ�ต�เป/นพ�เศษเหน1อกว�าประเทศอ1�นตามสันธิ�สั�ญญาทางไมตร�ระหว�างไทยและสัหร�ฐฯ ป+ พ.ศ . 2509

4

2. ค้วามตกลงทางการค้�าต�างๆของไทย

21. จ�ด็ย'นขอุงไทยใน WTO ปฏิ�บ�ต�ตามหล�กการ MFN ก�บท!กประเทศสัมาชิ�ก WTO ให�ค้วามสั4าค้�ญก�บภาค้การเกษตร โด้ยเฉพาะ export subsidies

และ domestic supports เป/นสัมาชิ�ก Cairns Group ใน WTO ท��สัน�บสัน!นการปฏิ�ร(ปด้�าน

market access และยกเล�ก export subsidies และ domestic supports

ไม�เห6นด้�วยก�บการอ�างสั��งแวด้ล�อมมาเป/นเหต!ลด้หย�อนกฎเกณฑ์: WTO

ไม�ยอมร�บหล�กการการป;องก�นไว�ก�อนท��ไม�ใชิ�หล�กเกณฑ์:ทางว�ทยาศาสัตร:ซึ่=�งอย(�นอกเหน1อกรอบของ WTO ป>จจ!บ�น -> GMO

ของ EU

5

2. ค้วามตกลงทางการค้�าต�างๆของไทย

21. จ�ด็ย'นขอุงไทยใน WTO ให�ค้วามสันใจเร1�อง

ข�อตกลง TRIPs ก�บสัาธิารณะสั!ข การขยายขอบเขตข�อบงชิ�?ทางภ(ม�ศาสัตร:ให�ค้รอบค้ล!มสั�นค้�าอ1�นนอกเหน1อ

จากไวน:และสั!รา สันใจประเด้6นการผูนวกการลงท!นและการแข�งข�นก�บ WTO

ไม�ได้�เป/นภาค้�หร1อเป/นผู(�สั�งเกตการณ:ใน Agreement on Government Procurement แต�เข�าร�วมในค้ณะ WTO Working Group on Transparency in Government Procurement

6

ผูลต�อสัว�สัด้�การกรณ�เป*ด้เสัร�เกษตรเต6มท��

Usa 4,558.15 2,966.63 -36.87 1,628.39 Eu 8,827.33 5,627.193,707.04 -506.91Tha 1,279.44 1,236.87 -5.29 47.85ChnHkg 2,156.12 2,771.20 -135.57 -479.52 J pn 28,407.45 29,696.74

-516.58 -772.71Aus&NZ 3,778.03 3,109.30

426.06 242.66Bra 6,003.57 5,534.40 37.03 432.15

Total 69,527.64 67,804.541,318.33 404.72

Total EEEEEE EEEE EEEEEEEEEE EEEE. .ล�านUS$

7

2.2 ความตกลงทางการค�าระด็�บภิ(ม�ภิาค

แนวโน�มการขยายต�วของ RTAs: Findley and Mari (2001)

ในป+ 2001 ม� RTA 240 ค้วามตกลง ร�อยละ 70 ม�การผูลบ�งค้�บใชิ�แล�ว อ�ก 68 ค้วามตกลงก4าล�งเจรจา และค้าด้ว�าจะม�ผูลในป+

2005 ร�อยละ 60 ของ RTA ท��ม�ผูลแล�ว เป/นแบบทว�ภาค้� ร�อยละ 50 ของ RTA ท��ก4าล�งเจรจา เป/นแบบทว�ภาค้� ร�อยละ 30 ของ RTA เก��ยวข�องก�บประเทศท��เค้ยเป/นสัมาชิ�ก

RTA แล�ว แสัด้งว�าม�การขยายขอบเขตของการท4าค้วามตกลง

8

ประโยชน�และโทษขอุง RTAs

RTA อาจให�ท�?งค้!ณและโทษ Trade creation: สัามารถน4าเข�าเสัร�

จากประเทศสัมาชิ�กท��ผูล�ตได้�ถ(กกว�า Trade diversion: เปล��ยนการน4าเข�าจาก

ประเทศนอกกล!�มท��ผูล�ตได้�ถ(ก มาเป/นประเทศในกล!�มท��ผูล�ตได้�แพงกว�า

เพ��มประสั�ทธิ�ภาพการผูล�ต จากการแข�งข�นท��เพ��มข=?น

9

ประโยชน�แก"ประเทศท+,ท-า RTAs

น4าเข�าได้�ถ(กลง และเพ��มการสั�งออก ใชิ�ประโยชิน:จาก ค้วามประหย�ด้เน1�องจากขนาด้การผูล�ต ลด้อ4านาจของบร�ษ�ทผู(กขาด้ในประเทศ และเพ��ม

ประสั�ทธิ�ภาพ ด้=งด้(ด้การลงท!นโด้ยตรงจากต�างชิาต� เพ��มอ4านาจต�อรองในการเจรจา WTO เป/นห�องทด้ลองสั4าหร�บการเป*ด้เสัร�เต6มร(ปแบบ ป;องก�นการย�อนกล�บไปใชิ�นโยบายป*ด้ประเทศของ

ประเทศด้�อยพ�ฒนา

10

โทษแก"ประเทศท+,ท-า RTAs เสั�ยรายได้�ภาษ� Trade and investment diversionสัร�างภาระก�บระบบศ!ลกากร: rules of

originสั(ญเสั�ยอธิ�ปไตยในการก4าหนด้นโยบายอาจม�การกระจายผูลประโยชิน:ท��ไม�เท�าก�นใน

หม(�สัมาชิ�ก จากอ4านาจต�อรองท��ต�างก�นท4าให�เก�ด้การพ=�งพ�งบางตลาด้มากเก�นไป ค้วามสั�มพ�นธิ:ทางการค้�า ซึ่�บซึ่�อนข=?นเร1�อยๆ

11

ผูลต�อประเทศท��ไม�ใชิ�สัมาชิ�กประโยชิน:: เข�าใกล�การค้�าเสัร�ในระด้�บโลกมากข=?น ม�ตลาด้สั�งออกท��ใหญ�ข=?น เป/นห�องทด้ลอง เพ1�อเตร�ยมพร�อมต�อการค้�าเสัร�ผูลเสั�ย: Trade and Investment diversion ป>ญหาข�ด้แย�ง ระหว�าง blocks สันใจการเจรจา WTO น�อยลง สัร�างเกณฑ์:ใหม�เพ1�อบ�บ WTO ให�เปล��ยนตาม ค้วามสั�มพ�นธิ:ทางการค้�า ซึ่�บซึ่�อนข=?นเร1�อยๆ

12

ความตกลงการค�าเสร+ : AFTA

ลด้ภาษ�น4าเข�าสั4าหร�บสั�นค้�า (ท��ม� share การผูล�ตในอาเซึ่�ยน > 40% ) ภายใต�ระบบ CEPT ลด้เหล1อ 5% ภายในป+ 2545 หร1อภายในป+ 2546 สั4าหร�บ

สั�นค้�าบางรายการ สั�?นป+ 2544 รายการสั�นค้�าใน Inclusive List ค้รอบค้ล!ม

85% ของรายการภาษ�ในประเทศสัมาชิ�กท�?งหมด้ สัมาชิ�กใหม�ของอาเซึ่�ยนม�ระยะเวลานานกว�าในการลด้ภาษ�

เว�ยด้นามในป+ 2549 ลาวในป+ 2551 และก�มพ(ชิาในป+ 2553

สั�นค้�าอ1�นนอกรายการ CEPT ถ(กจ�ด้อย(�ในกล!�ม Exclusion Lists หร1อ Sensitive Lists หร1อ Temporary Exclusive List: TEL

13

ความตกลงการค�าเสร+ : AFTA

เด้�มน�?นสั�นค้�ากล!�ม TEL จะถ(กรวมเข�าก�บ CEPT ภายในป+ 2543 แต�ในเด้1อนต!ลาค้ม 2543 อาเซึ่�ยนตกลงให�สัมาชิ�กด้�?งเด้�มเล1�อนการ

ลด้ภาษ�สั�นค้�ารายการ TEL ท��ม� ณ 31 ธิค้ . 2542 โด้ยต�องชิด้เชิย เม1�อสั�?นป+ 2544 รายการใน TEL ค้�ด้เป/น 0.6% ของรายการภาษ�

ท�?งหมด้ของกล!�มสัมาชิ�กด้�?งเด้�มและ 40% สั4าหร�บสัมาชิ�กใหม� สั�นค้�ายกเว�นท��วไป (General exceptions: GE) ซึ่=�งยกเว�นไม�

ต�องลด้ภาษ�ถาวร (ด้�วยเหต!ผูลด้�านค้วามม��นค้งของชิาต� ศ�ลธิรรม ชิ�ว�ตและสั!ขภาพของมน!ษย: สั�ตว: และพ1ชิ ค้!ณค้�าทางประว�ต�ศาสัตร: ศ�ลปะ และโบราณค้ด้� ) ม�สั�ด้สั�วนประมาณร�อยละ 1 ของรายการภาษ�ของอาเซึ่�ยน

14

ความตกลงการค�าเสร+ : AFTA ไทยม�การโอนรายการสั�นค้�าเข�าสั(�ระบบ CEPT อย�างต�อเน1�อง ในสั�?นป+ 2545 แทบท!กรายการสั�นค้�าม�อ�ตราภาษ�สั(งสั!ด้ไม�เก�น

5%(60% ของรายการภาษ� ม�อ�ตราภาษ� 0%) โด้ยม�อ�ตราเฉล��ยอย(�ท�� 6.0% ในป+เด้�ยวก�น ลด้เหล1อ 4.6% ในป+ 2546

ประเทศไทยไม�ม�สั�นค้�าท��อย(�ในกล!�ม TL และ GE แล�วต�?งแต�ป+ 2545

ย�งม�สั�นค้�าอ�ก 7 รายการ (เน1?อมะพร�าวตากแห�ง (copra) กาแฟ ไม�ต�ด้ด้อก ม�นเทศ เป/นต�น ) ท��ย�งอย(�ใน Sensitive list

15

ความตกลงการค�าเสร+ : AFTA กล!�มอาเซึ่�ยนพยายามท��จะม�ค้วามร�วมม1อทางการค้�าก�บนอก

กล!�มด้�วย กล!�ม ASEAN+3 (จ�น ญ��ป!Dน และ เกาหล� ) ซึ่=�งม�การตกลงก�น

เม1�อเด้1อนพฤศจ�กายน 2545 ให�ม�การศ=กษาเพ1�อจ�ด้ท4าเขตการค้�าเสัร�เอเชิ�ยตะว�นออก (East Asia Free Trade Area)

ประเทศไทยเองสัน�บสัน!นการจ�ด้ต�?งเขตการค้�าเสัร�อาเซึ่�ยน-จ�นภายในป+ 2553 สั4าหร�บกล!�มสัมาชิ�กด้�?งเด้�ม และภายในป+ 2558 สั4าหร�บสัมาชิ�กใหม� โด้ยท��ม�ค้วามย1ด้หย!�นในการก4าหนด้สั�นค้�าอ�อนไหว ให�เร��มจากสั�นค้�าบางชิน�ด้ท��ม�ค้วามพร�อมก�อนหร1อ early harvest

16

ความตกลงการค�าเสร+ : AFTA ไทยย�งสัน�บสัน!นให�อาเซึ่�ยนม�ค้วามสั�มพ�นธิ:

ทางการค้�าท��เข�มข�นข=?นก�บ ออสัเตรเล�ย ญ��ป!Dน อ�นเด้�ย น�วซึ่�แลนด้: และเม1�อเด้1อนพฤศจ�กายน 2545 ในการประชิ!มสั!ด้ยอด้อาเซึ่�ยนท��ก�มพ(ชิา ผู(�น4าอาเซึ่�ยนได้�เห6นพ�องร�วมก�นว�าอาเซึ่�ยนและญ��ป!Dนจะร�วมก�นพ�ฒนากรอบการเจรจาเพ1�อน4าไปสั(�ห!�นสั�วนเศรษฐก�จอาเซึ่�ยน-ญ��ป!Dน (ASEAN-Japan Comprehensive Economic Partnership) ภายในสั�บป+

17

ความตกลงการค�าเสร+ : APEC สัมาชิ�ก LDCs จะเป*ด้เสัร�การค้�า บร�การ และการลงท!น

ภายในป+ 2563 และภายในป+ 2553 สั4าหร�บ DCs เป/นการเป*ด้แบบสัม�ค้รใจ และแบบ concerted

unilateral liberalization ตามหล�กการของ Osaka Action Agenda ท��ระบ!ว�า ต�องค้รอบค้ล!มกว�างขวาง (comprehensive)

สัอด้ค้ล�องก�บ WTO Open regionalism น��นค้1อไม�เล1อกปฏิ�บ�ต�ในหม(�สัมาชิ�ก

เอเปก หร1อระหว�างสัมาชิ�กก�บประเทศนอกกล!�มสัมาชิ�ก แต�ละประเทศจะม�การระบ!แผูน Individual Action

Plans: IAPs

18

ความตกลงการค�าเสร+ : ASEM EU และอาเซึ่�ยนม�ค้วามร�วมม1ออย�างไม�เป/นทางการ ท�?งในด้�าน

การเม1อง เศรษฐก�จ สั�งค้ม และอ1�นๆ ตาม Trade Facilitation Action Plan: TFAP

ลด้การก�ด้ก�นทางการค้�าท��ไม�ใชิ�ภาษ� เพ��มค้วามโปร�งใสั และสั�งเสัร�มโอกาสัทางการค้�าระหว�างท�?งสัองภ(ม�ภาค้

ม�การร�บรอง concrete goals สั4าหร�บป+ 2545 – 47 ซึ่=�งค้รอบค้ล!ม การสั�งเสัร�ม paperless custom procedure และInvestment

Promotion Action Plan: IPAP ม�การใชิ� Asia-Europe Business Forum เป/นเวท�ในการสัร�างค้วาม

ร�วมม1อระหว�างภาค้เอกชิน ใชิ�กองท!นอาเซึ่6ม (ASEM Trust Fund) ในการสัน�บสัน!นทางการเง�น

แก�การปร�บโค้รงสัร�างภาค้การเง�นและการแก�ป>ญหาค้วามยากจน

19

24. ความตกลงการค�าทว�ภิาค+:

ย�ทธศาสตร�ขอุงไทย ประเทศใหญ� ตลาด้เด้�ม (Market Strengthening) :

ญ��ป!Dน สัหร�ฐฯ ขยายตลาด้ใหม� (Market Broadening &

Deepening)ตลาด้ท��ม�ศ�กยภาพ: จ�น อ�นเด้�ย ออสัเตรเล�ย น�วซึ่�แลนด้:ตลาด้ท��เป/นประต(การค้�า (Gateway): บาห:เรน เปร(ตลาด้ภ(ม�ภาค้: BIMST-EC

20

24. ความตกลงการค�าทว�ภิาค+: ไทยก�บบาเรน: ลงนามใน Framework Agreement on Closer

Economic Partnership แล�ว และม�ผูลบ�งค้�บใชิ�เม1�อว�นท�� 29 ธิ�นวาค้ม 2545 โด้ยท�?งสัองฝ่Dายต�างยกเล�กอากรน4าเข�าจ4านวน 626 รายการซึ่=�งม�อ�ตราท��ร�อยละ 3 ลงท�นท� และค้าด้ว�ารายการท��เหล1อจะม�การยกเล�กภายในป+ 2553

ไทยก�บจ�น: ท4าค้วามตกลงการค้�าเสัร�ก�บจ�นในแบบ early harvestโด้ยลงนามเม1�อ 18 ม�ถ!นายน 2546 ค้รอบค้ล!มเร1�องการลด้ภาษ�สั�นค้�าผู�กและผูลไม�ท!กรายการ ตามพ�ก�ด้ศ!ลกากรตอนท�� -07

08116 รายการ ตามพ�ก�ด้ศ!ลกากร 6 หล�ก ) ให�เหล1อ 0ต�?งแต�ว�นท�� 1 ต!ลาค้ม 2546

ป+ 2545 ม(ลค้�าการค้�าไทย-จ�น $ 85 พ�นล�าน โด้ยสั�งออก $3 .6พ�นล�าน น4าเข�า $4.9พ�นล�าน ขาด้ด้!ล $1.3 พ�นล�าน เฉพาะผู�กผูลไม�

ไทยเก�นด้!ล 83.9 ล�านเหร�ยญสัหร�ฐฯ

21

24. ความตกลงการค�าทว�ภิาค+:

ไทย-อ�นเด้�ย (TIFTA): ลงนามในไปแล�วเม1�อว�นท�� 9 ต!ลาค้ม 2546 และม�ผูลแล�วเม1�อว�นท�� 1 มกราค้ม 2547 โด้ยม�ล�กษณะเป/นแบบ Early harvest ค้รอบค้ล!มสั�นค้�า 84 รายการ

เร��มจาก 1 ม�.ค้ . 2547 โด้ยลด้ลง 50% ในป+แรก 75% ในป+ท�� 2 และ 100% ในป+ท�� 3

สั4าหร�บสั�นค้�าท��เหล1อ เร��มเจรจาในเด้1อนมกราค้ม 2547 และม�เป;าหมายท��จะสัร!ปภายใน ม�.ค้ . 2548 เพ1�อให�ม�การลด้ภาษ�ลงเหล1อ 0% ในป+ 2553

สั4าหร�บบร�การ เร��มเจรจาในเด้1อนมกราค้ม 2547 และม�เป;าหมายท��จะสัร!ปภายใน ม�.ค้ . 2549

22

2.4 ความตกลงการค�าทว�ภิาค+: ไทย-ออสัเตรเล�ย (TAFTA): ลงนามในไปแล�วเม1�อว�นท�� 5 กรกฎาค้ม

2547 และม�ผูลแล�วเม1�อว�นท�� 1 มกราค้ม 2548 น�? โด้ยเป/นค้วามตกลงท��ค้รอบค้ล!มการค้�า บร�การและการลงท!น

สั�นค้�าสั�วนหน=�ง ลด้ภาษ�เหล1อ 0 ท�นท� ท��เหล1อทยอยภายใน 5 ป+ สั�นค้�าอ�อนไหว ลด้ชิ�ากว�า (ออสัเตรเล�ยใน 10 ป+ ไทยใน 20 ป+) ม�มาตรการปกป;องพ�เศษสั4าหร�บสั�นค้�าเกษตรอ�อนไหว สั�นค้�าเกษตรท��ม�โค้วตา จะก4าหนด้ specific quota และทยอยลด้

ภาษ�ในโค้วตา สั�วนภาษ�นอกโค้วตาลด้ตาม WTO (Margin of preferences: MOP 10%) เชิ�น WTO ค้�ด้ 100%, AUS ค้�ด้90%

23

2.4 ความตกลงการค�าทว�ภิาค+: ไทยและน�วซึ่�แลนด้:ลงนามค้วามตกลง การค้�าเสัร� ใน

เด้1อน เม.ย . 2548 และ ม�ผูลบ�งค้�บใชิ�ต�?งแต� 1 กค้ .2548

น�วซึ่�แลนด้:จะลด้ภาษ�เป/น 0% ประมาณ 79% ของรายการสั�นค้�า หร1อประมาณ 85% ของม(ลค้�าการน4าเข�าของน�วซึ่�แลนด้:จากไทยท�นท�

สั4าหร�บสั�นค้�าท��เหล1อท�?งหมด้จะลด้ภาษ�เป/น 0 ภายในป+ พ.ศ. 2553 ยกเว�น สั�นค้�าสั��งทอ เสั1?อผู�า และรองเท�า ซึ่=�งน�วซึ่�แลนด้:จะค้�อยๆ ทยอยลด้ภาษ�เป/น 0 ในป+ พ.ศ. 2558

24

24. ความตกลงการค�าทว�ภิาค+: ไทยจะลด้ภาษ�เป/น 0 สั4าหร�บสั�นค้�าจาก NZ

ประมาณ 54% ของจ4านวนรายการท�?งหมด้ หร1อ 49% ของม(ลค้�าน4าเข�าจากน�วซึ่�แลนด้:ท�นท�

ไทยจะทยอยลด้ภาษ�เป/น 0% ในป+ 2553 อ�กประมาณ 10% ของการน4าข�าจาก NZ สั�วนสั�นค้�าอ�อนไหวเชิ�น นมและผูล�ตภ�ณฑ์: เน1?อว�ว เน1?อหม( ห�วหอมและเมล6ด้ เป/นต�น จะทยอยลด้ภาษ�เป/น 0 ในป+ พ.ศ. 2558-2563

25

3. การปฏิ�บ�ต�ตามข�อตกลง 31. ภิาพรวมการปฏิ�บ�ต�ตามข�อุตกลง

ไทยใชิ�ภาษ�น4าเข�าเป/นมาตรการหล�กในการค้วบค้!มการค้�า อ�ตราภาษ�เฉล��ย 14.7% (ป+ 2546) จากจ4านวนภาษ� 5,505 รายการภาษ� 1/4 ของรายการภาษ�ท�?งหมด้น�?ม�ล�กษณะ unbound และท�� bound ก6ม�กม�

อ�ตราจะสั(งกว�าอ�ตรา MFN rates ท��ใชิ�จร�งอย(�มาก -> water in the tariffร�ฐบาลม�อ4านาจปร�บเพ��มอ�ตราได้�ด้�วยการประกาศในพระราชิกฤษฎ�กา กฎ

กระทรวง และประกาศของค้ณะร�ฐมนตร� ไทยม�การปร�บเพ��มอ�ตราภาษ�เพ�ยงไม�ก��ค้ร�?ง (สั�วนใหญ�ในกล!�มอาหารและ

ยานยนต: )แต�ม�การใชิ� anti dumping หลายค้ร�?ง

26

3.1 ภาพรวมการปฏิ�บ�ต�ตามข�อตกลง การใชิ�มาตรการใบอน!ญาตน4าเข�าย�งค้งไม�ชิ�ด้เจนและในหลายกรณ�ม�

สัภาพไม�ต�างก�บการจ4าก�ด้ปร�มาณ ใบอน!ญาตด้�งกล�าวประกาศใชิ�ภายใต�เหต!ผูลด้�านค้วามม��นค้งของชิาต� สั!ขอนาม�ย และสั��งแวด้ล�อม

ย�งค้งม�การใชิ�มาตรการท��ไม�ภาษ� (Non-tariff boarder measures ) บางชิน�ด้อย(�เพ1�อเหต!ผูลอ1�นๆ หร1อเพ1�อปกป;องอ!ตสัาหกรรมทารก

ประเทศไทยย�งไม�ได้�เข�าร�วมเป/นภาค้�ใน ค้วามตกลงว�าด้�วยการจ�ด้ซึ่1?อของร�ฐ (Agreement on Government Procurement)

ม�การยกเล�ก subsidies ท��ผู(กก�บการสั�งออกหลายชิน�ด้

27

3.1 ภาพรวมการปฏิ�บ�ต�ตามข�อตกลง การสั�งเสัร�มการลงท!น: ตระหน�กว�าต�องเร�งก4าจ�ด้อ!ปสัรรค้ของการ

ลงท!นมากกว�าท��จะพ=�งพ�งแต�การให�สั�ทธิ�ประโยชิน:ทางภาษ�อย�างท��เค้ย

ห�นมาเน�นนโยบายอ!ตสัาหกรรมมากข=?นด้�วยการพยายามเพ��มข�ด้ค้วามสัามารถการแข�งข�นในบางอ!ตสัาหกรรมเป;าหมาย

ม�การยกเล�กการใชิ�การบ�งค้�บ Local content และ Performance requirement เก1อบท�?งหมด้

ม�ค้วามก�าวหน�าในการแปรร(ปร�ฐว�สัาหก�จเป/นบร�ษ�ทมากพอสัมค้วร ซึ่=�งเป/นสั�วนหน=�งในกระบวนการท��จะแปรร(ปให�เป/นเอกชินในท��สั!ด้ อย�างไรก6ด้�การแปรร(ปในภาพรวมย�งค้งล�าชิ�ากว�าแผูนงานท��ต�?งไว�

28

3.1 ภาพรวมการปฏิ�บ�ต�ตามข�อตกลง ม�การออกมาตรฐานอ!ตสัาหกรรมของไทยตามมาตรฐานสัากล

เพ��มข=?นม� ม�การแก�ไขปร�บปร!งกฎหมายต�างๆ หลายฉบ�บท��เก��ยวก�บการ

ก�กก�นสั��งม�ชิ�ว�ต (quarantine) ปร�บปร!งค้วามเข�มแข6งของกฎหมายด้�านทร�พย:สั�นทางป>ญญา

ด้�วยการออกมาตรการหลายประการเพ1�อบ�งค้�บใชิ�กฎหมายมากข=?น การบ�งค้�บใชิ�นโยบายแข�งข�นทางการค้�าย�งไม�เข�มแข6งน�ก

ม�การต�ด้สั�นค้ด้�ค้วามไปเพ�ยง 3 ค้ด้�เท�าน�?นน�บต�?งแต�กฎหมายด้�งกล�าวม�ผูลบ�งค้�บใชิ�ในป+ พ.ศ . 2542 - 45

29

3.2 มาตรการท��ม�ผูลต�อการน4าเข�า: พ�ธิ�ศ!ลกากร

ต�?งแต�ป+ 2542 ไทยใชิ�ระบบ EDI เพ1�อเร�งการผู�านพ�ธิ�ศ!ลกากร ระบบด้�งกล�าวจ�ด้การค้4าร�องศ!ลกากรประมาณ 85% ลด้เวลาเฉล��ยการผู�านพ�ธิ�การจาก 4 ชิ� �วโมง เหล1อ 1 ชิ� �วโมง

ต�?งแต� พ.ย . 2545 เร��มใชิ�ระบบแจ�งภาษ�ผู�านอ�นเตอรเน6ตสั4าหร�บ SMEs เอกชินท��เป/นสัมาชิ�กของ BOI’s Investor Club Association ม�สั�ทธิ�

ท��จะใชิ�ระบบการต�ด้ตามว�ตถ!ด้�บเพ1�อผู�านพ�ธิ�ศ!ลกากรว�ตถ!ด้�บ ภายในเวลา 3 ชิ��วโมงหร1อต4�ากว�า

ไทยย�งไม�ม�กฎหมายเฉพาะเร1�อง Rule of Origin แต�สั�นค้�าน4าเข�าท��ต�องการใชิ�สั�ทธิ�จาก CEPT (40% ผูล�ตในอาเซึ่�ยน) และตามระบบ GSTP จะต�องม�ใบร�บรองสั�นค้�าตาม กฎแหล�งก4าเน�ด้สั�นค้�า

30

33. มาตรการท��ม�ผูลต�อการน4าเข�า: ภาษ�ศ!ลกากร

ระบบ Harmonized System (HS) 7-digit แบ�งเป/น1) อ�ตราประกาศตามพระราชิบ�ญญ�ต� 2) อ�ตราท��ใชิ�จร�ง (Applied rates) ม�อ�ตราภาษ�เฉล��ย 14.7%

สั�นค้�าเกษตร ม�อ�ตราภาษ�เฉล��ย 25.4% สั�นค้�าอ!ตสัาหกรรม ม�อ�ตราภาษ�เฉล��ย 12.9%

3) อ�ตราผู(กพ�น (WTO bound rates ) อ�ตราภาษ� เฉล��ย 284. % ค้�ด้ เป/น 72%ของรายการภาษ�

4) อ�ตราลด้หย�อนพ�เศษ (Concession rates) เชิ�น CEPT AISP GSTP

สั�นค้�าท��ปลอด้ภาษ�ค้�ด้เป/น 4.0 %ของรายการภาษ�

31

3.3 มาตรการท��ม�ผูลต�อการน4าเข�า: ภาษ�ศ!ลกากร ตามพระราชิกฤษฎ�กาป+ 2530 ร�ฐมนตร�ค้ล�งโด้ย

ผู�านค้วามเห6นชิอบของค้ณะร�ฐมนตร� สัามารถปร�บเปล��ยนอ�ตราภาษ�ท��ใชิ�จร�งได้� ประกาศ Import surcharge ต�อสั�นค้�าใด้ๆ หากไม�

เก�น 50% ของอ�ตราท��ประกาศไว�ในตารางพ�ก�ด้อ�ตราภาษ�

สั�นค้�าท��ใชิ� tariff quota ม�1.0% ของรายการภาษ�

32

กล!�มสั�นค้�าท��ม�อ�ตราภาษ�สั(ง กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:ผู�ก อาหารสั4าเร6จร(ป อ!ปกรณ:ขนสั�ง

รองเท�าและหมวก อาว!ธิและด้�นปHน โค้รงสัร�างภาษ�ม�ล�กษณะ Tariff escalation

อ�ตราการค้!�มค้รองท��แท�จร�งของภาษ�จะเพ��มข=?นเม1�อสั�นค้�าผู�านกระบวนการผูล�ตท��ซึ่�บซึ่�อนมากข=?น

เป/นอ!ปสัรรค้ต�อการน4าเข�าสั�นค้�าข�?นกลางและสั4าเร6จร(ป ได้�แก�กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:อาหาร เค้ร1�องหน�ง ผูล�ตภ�ณฑ์:ไม�

ผูล�ตภ�ณฑ์:กระด้าษ ผูล�ตภ�ณฑ์:ป*โตรเล�ยมและถ�านห�น ผูล�ตภ�ณฑ์:อโลหะ เหล6กและเหล6กกล�า โลหะอ1�นๆ เป/นต�น

33

ค้วามสัามารถในการสั�งออกของไทย (1) ระด็�บความสามารถ กล�"มส�นค�า (ค"าด็�ชน+ RCA)

1. ม�ค้วามได้�เปร�ยบสั(งมาก RCA > 10

ผูล�ตภ�ณฑ์:ข�าว 2522( . )

2. ม�ค้วามได้�เปร�ยบสั(ง

E 10

2RCA>

น4?าตาล 562( . ) กล!�มพ1ชิอ1�นๆ (4 .1 3 ) กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:อาหารอ1�นๆ 3( .

51) ข�าวเปล1อก 32( . 6) กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:เน1?อสั�ตว:

อ1�นๆ 297( . )

3. ม�ค้วามได้�เปร�ยบ

2 > RCA E1

กล!�มเสั1?อผู�าและเค้ร1�องหน�ง 161( . ) ประมง 143( . ) กล!�มเค้ร1�องจ�กร

อ!ปกรณ:อ�เล6กทรอน�ค้ 137( . ) กล!�มอ!ตสัาหกร

รมอ1�นๆ 107( . )

34

ค้วามสัามารถในการสั�งออกของไทย (2) ระด็�บความสามารถ กล�"มส�นค�า (ค"าด็�ชน+ RCA)

4. ไม�ม�ค้วามได้�เปร�ยบ

1 > >

05.

กล!�มเค้ม�ภ�ณฑ์: ยางและพลาสัต�ก 087 *( . ) กล!�มผู�กผูลไม�และผูลไม�ม�

เปล1อกแข6ง 080( . ) บร�การ 072 ) กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:จากสั�ตว:อ1�นๆ 057( . )

น4?าม�นพ1ชิและไขม�น 050( . )5 . ไม�ม�ค้วามได้�เปร�ยบมาก

RCA < 05.

กล!�มเหล6ก เหล6กกล�าและผูล�ตภ�ณฑ์: 046( . ) กล!�มธิ�ญพ1ชิอ1�นๆ 042( . )

กล!�มเค้ร1�องด้1�มและยาสั(บ 030( . ) รถยนต:และอ!ปกรณ:ขนสั�ง 027( . ) กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:นม 025( . ) ปDาไม� 009( . )กล!�มผูล�ตภ�ณฑ์:เสั�นใยจากพ1ชิ 008( . )กล!�มเมล6ด้พ1ชิน4?าม�น 007( . ) ถ�านห�น น4?าม�น ก6าซึ่ และแร� 007( . ) อ�อย 00( .

7) กล!�มว�ว แพะ และแกะ 003( . ) กล!�มเน1?อว�ว แพะ และแกะ 002( . ) นมสัด้ 0( .

01) กล!�มขนสั�ตว: ไหมและด้�กแด้� 00( . 1) ข�าวสัาล� 0008( . )

35

3.4 สั�ทธิ�ประโยชิน:ทางภาษ�จากการสั�งเสัร�มการลงท!น BOI ย�งค้งใชิ�การลด้หย�อนภาษ�น4าเข�าเพ1�อสั�งเสัร�มการลงท!นในเขตท��

ห�างไกลและกระต!�นการผูล�ตเพ1�อการสั�งออก ลด้หย�อนภาษ�เง�นได้�น�ต�บ!ค้ค้ล ย�งขาด้ค้วามโปร�งใสั ไม�ม�ข�อม(ล forgone tax revenue

โซึ่น 3 ย�งค้งได้�ร�บการยกเว�นอากรน4าเข�าเค้ร1�องจ�กรโด้ยไม�ข=?นก�บสั�ด้สั�วนการสั�งออก สั�วนท��ต� ?งในโซึ่นอ1�นได้�ร�บลด้หย�อน 50% ม(ลค้�าการลด้หย�อนเหล�าน��ท4าให�สั(ญเสั�ยรายได้�ถ=ง 1775$ , ล�าน

ป>จจ!บ�นเน�น Skill-Technology-Innovation (STI) มากข=?น บร�ษ�ทใน EPZ ย�งได้�ร�บการยกเว�นอากรน4าเข�าและ VAT การน4าเข�า

เค้ร1�องจ�กรและว�ตถ!ด้�บเพ1�อการสั�งออก น�ค้มฯยกเล�กการบ�งค้�บสั�ด้สั�วนการสั�งออกร�อยละ 40 ต�?งแต� ม.ค้ .

2546

36

3.5 มาตรการก�ด้ก�นการค้�าท��ไม�ใชิ�ภาษ�ศ!ลกากร

ประกอบด้�วยใบอน!ญาตน4าเข�าและการห�ามน4าเข�า เง1�อนไขของการได้�มาซึ่=�งใบอน!ญาตน4าเข�าของสั�นค้�าบางรายการม�แนว

โน�มท��ค้�อนข�างสัล�บซึ่�บซึ่�อนและไม�โปร�งใสั และในหลายกรณ�ด้(ค้ล�ายก�บการจ4าก�ด้ด้�านปร�มาณ

ตามพระราชิบ�ญญ�ต�การสั�งออกและน4าเข�าป+พ.ศ. 2522 ให�อ4านาจ รมต. พาณ�ชิย: ผู�าน ค้ณะร�ฐมนตร�ในการจ4าก�ด้การน4าเข�า เพ1�อเสัถ�ยรภาพทาง เศรษฐก�จ สัาธิารณะประโยชิน: สัาธิารณะสั!ข ค้วามม��นค้งของชิาต� ค้วาม

สังบสั!ข ศ�ลธิรรม หร1อเหต!ผูลอ1�นๆท��เป/นประโยชิน:แก�ชิาต� พรบ. สั�งเสัร�มการลงท!น ให�อ4านาจ BOI ขอให�รมต. พาณ�ชิย:ระง�บ

การน4าเข�าสั�นค้�าท��แข�งข�นก�บอ!ตสัาหกรรมภายในประเทศ

37

มาตรการฉุ�กเฉุ�น Safeguards: ตามกฎกระทรวงพาณ�ชิย: (9 ม�ย . 2542)

มค้ . 2545 BOI ประกาศเก6บ surcharge 5% - 25% สั�นค้�าเหล6กน4าเข�าเพ1�อปกป;องการผูล�ตเหล6กภายในประเทศท��ได้�ร�บสั�งเสัร�มฯ

ยกเล�กในกค้.ป+เด้�ยวก�น ใชิ�มาตรการตอบโต�การท!�มตลาด้แทน Anti-dumping:

พค้. 2546 เก6บ AD สั�นค้�า 6 ชิน�ด้ จาก 12 ร�ฐสัมาชิ�กของ WTO และเก6บก�บสั�นค้�าอ�ก 3 ชิน�ด้จากท��ไม�ใชิ�ร�ฐสัมาชิ�ก

ม�อ�ตราอย(�ในชิ�วงต�?งแต� 5.9% - 135% Countervailing Measures: ย�งไม�ม�การใชิ�

38

มาตรการท+,ม+ผลต"อุการส"งอุอุก ภาษ�สั�งออกย�งอ�ตราประกาศฯท��ค้�อนข�างสั(ง แต�ใชิ�จร�งน�อยมาก ใชิ�การขออน!ญาตในการค้!มโค้วตาสั�งออก การห�ามการสั�งออก

ตามเง1�อนไข และการห�ามการสั�งออกโด้ยเด้6ด้ขาด้ โด้ยม�สัาเหต! เหต!ผูลทางเศรษฐก�จ ค้!ณภาพ สั!ขภาพ และค้วามปลอด้ภ�ย เป/นไปตามข�อตกลงก�บค้(�ค้�า เชิ�นสั�นค้�าสั��งทอและเสั1?อผู�า และสั�นค้�า

เกษตรกรรมบางชิน�ด้ๆ EXIM Bank: ปลายป+ 2545 ยกเล�ก Packing Credit แต�

ย�งค้งให�การสัน�บสัน!นการสั�งออกประเภทอ1�นๆ อย(�

39

4. ข�อสั�งเกตเก��ยวก�บนโยบายการค้�าของไทย

การเจรจา FTA ขาด้ข�อม(ลการม�สั�วนร�วมของสั�งค้ม ไม�ม�มาตรการรองร�บผูลกระทบแก�ภาค้ท��ได้�ร�บผูลลบเท�าท��

ค้วร ค้วามไม�พร�อมในการจ�ด้การก�บมาตรฐานสั�นค้�า (FTA

ไทย-จ�น) FTA ก�บค้วามตกลงด้�าน IP ท��เข�มข�นกว�า TRIPs ของ

WTO Spaghetti bowl effects of FTA ค้วามไม�สัอด้ค้ล�องของนโยบายภายในก�บระหว�างประเทศ

(โค้ล�านต�ว vs. FTA ไทย-ออสัเตรเล�ย) สันธิ�สั�ญญาทางไมตร�ก�บการยกเว�น MFN ชิ� �วค้ราว

40

บทส"งท�าย:ประเด็�นท�าทาย

อุ�ตสาหกรรมไทยในอุนาคต

41

5 บร�บทขอุงการเปล+,ยนแปลง

ความเช',อุมโยงเศรษฐก�จโลก

เทคโนโลย+

ประชากรและส�งคม

ทร�พยากรและส�,งแวด็ล�อุม

ร(ปแบบการบร�โภิค

42

ความเช',อุมโยงเศรษฐก�จโลก

การรวมต�วทางเศรษฐก�จระด็�บทว�ภิาค+ ภิ(ม�ภิาค และพห�ภิาค+ และบทบาทเศรษฐก�จขอุงเอุเช+ยท+,เพ�,มข67นโด็ยเฉุพาะ จ+น และ อุ�นเด็+ย

ผลขอุงความไม"สมด็�ลขอุงเศรษฐก�จสหร�ฐต"อุค"าเง�น การเคล',อุนย�ายเง�นท�นในโลกม+มากข67นความเส+,ยงจากการ เก�งก-าไรในเง�น ราคาส�นค�าและน-7าม�น

จะม+กฎ ระเบ+ยบ การก-าก�บตรวจสอุบ และธรรมาภิ�บาลขอุงสถาบ�นการเง�น และธ�รก�จเอุกชนท+,เข�มงวด็ข67น เช"น Basel II, COSO2 เป9นต�น

การเปล+,ยนแปลงท+, 1 : ความเช',อุมโยงเศรษฐก�จโลก

43

เทคโนโลย+สารสนเทศและการส',อุสาร

เทคโนโลย+ช+วภิาพ

เทคโนโลย+ว�สด็�

นาโนเทคโนโลย+


การเปล+,ยนแปลงท+, 2 : เทคโนโลย+

44

ประชากร/การศ6กษา

ส�ขภิาพ

ความปลอุด็ภิ�ยในส�งคม

ว�ฒนธรรมและค"าน�ยม


การเปล+,ยนแปลงท+, 3 : ประชากรและส�งคม

45

มาตรการการค�าไม"ใช"ภิาษ+

ข�อุผ(กพ�นระด็�บโลก

ความหลากหลายทางช+วภิาพ


การเปล+,ยนแปลงท+, 4 : ส�,งแวด็ล�อุม

ภิาวะโลกร�อุนและภิ�ยพ�บ�ต�

46

โครงสร�างอุาย�

รายได็�

ความเป9นเม'อุงร(ปแบบการ

บร�โภิค

การเปล+,ยนแปลงท+, 5 : แนวโน�มการบร�โภิคขอุงโลก

ว�ฒนธรรม/ประเพณี+

47

เทคโนโลย+สารสนเทศและการส',อุสาร

เทคโนโลย+ช+วภิาพ

เทคโนโลย+ว�สด็�

นาโนเทคโนโลย+



48

ป;จจ�ย การเปล+,ยนแปลง ผลกระทบ

เทคโนโลย+หล�ก เทค้โนโลย�สัารสันเทศ

และการสั1�อสัาร เทค้โนโลย�ชิ�วภาพ เทค้โนโลย�ว�สัด้! นาโนเทค้โนโลย�

การพ�ฒนาว�ทยาศาสัตร:และเทค้โนโลย�ได้�ม�การผูสัมผูสัานจนก�อให�เก�ด้นว�ตกรรมใหม�อย�างมากมาย ท��สั�งผูลต�อว�ถ�การด้4ารงชิ�ว�ตของ

มน!ษย:ท�?งด้�านเศรษฐก�จ สั�งค้ม และว�ฒนธิรรม ได้�ม�การก�อต�วของย!ค้เศรษฐก�จใหม�ท��เร�ยกว�า

เศรษฐก�จระด้�บโมเลก!ล ซึ่=�งข�บเค้ล1�อนโด้ยเทค้โนโลย� 3 สัาขาหล�ก ค้1อ เทค้โนโลย�

ชิ�วภาพ นาโนเทค้โนโลย� และเทค้โนโลย�ว�สัด้! เร��มม�ค้วามร�วมม1อและการรวมต�วระหว�างธิ!รก�จ

ขนาด้ใหญ�ท��ม�ธิ!รก�จหล�กท��แตกต�างก�นเพ1�อสัร�างผูล�ตภ�ณฑ์:ใหม� เชิ�น Monsanto Dupont

IBM Compaq และ Glaxo เป/นต�น ม�การน4าเอาเทค้โนโลย�ชิ�ว�ภาพมาประย!กต:ให�เก�ด้

ประโยชิน:ด้�านต�างๆ เชิ�น การพ�ฒนาพ�นธิ:พ1ชิและสั�ตว: การแปรร(ปอาหาร การผูล�ตยาร�กษา

โรค้ การพ�ฒนาด้�านการแพทย: และการอน!ร�กษ:สั��งแวด้ล�อม

สัถานะการพ�ฒนาว�ทยาศาสัตร:และเทค้โนโลย�ของประเทศไทยม�ข�อจ4าก�ด้ด้�าน

บ!ค้ลากรและงบประมาณด้�าน R&D การผูล�ตสั�นค้�าของภาค้อ!ตสัาหกรรม และ

ภาค้เกษตรกรรมของไทย สั�วนใหญ�ใชิ�เทค้โนโลย�น4าเข�าและลอกเล�ยนแบบ โด้ยม�เพ�ยงสั�วนน�อยท��ม�ข�ด้ค้วามสัามารถในการ

ออกแบบและสัร�างนว�ตกรรมได้�เอง การเปล��ยนแปลงอย�างรวด้เร6วของ

ว�ทยาศาสัตร:และเทค้โนโลย�จะสั�งผูลกระทบต�อข�ด้ค้วามสัามารถในการแข�งข�นของประเทศ การขาด้ด้!ลการค้�าและบร�การท��

เก��ยวเน1�องก�บเทค้โนโลย�มากข=?น โด้ยอาจถ(กกด้ด้�นจากประเทศค้(�แข�งข�นท��ม�ค้�าแรงต4�ากว�า ในขณะท��ไม�สัามารถแข�งข�นด้�าน

ค้!ณภาพสั�นค้�าในตลาด้บนได้�


49

ประชากร/การศ6กษา

ส�ขภิาพ

ความปลอุด็ภิ�ยในส�งคม

ว�ฒนธรรมและค"าน�ยม



50


ประชิากร/การศ=กษา ประชิากรว�ยท4างาน -1559( ป+ ) จะม�สั�ด้สั�วนสั(งสั!ด้ 671. % ในป+ 2552 แล�วจะลด้ลง ประชิากรว�ยสั(งอาย!และประชิากรว�ยเด้6ก จะม�

สั�ด้สั�วน 117. และ 2125. ในป+ 2553 ค้นไทยม�อาย!ย1นยาวมากข=?นเป/นโสัด้มากข=?น ม�บ!ตรน�อยลง การผูล�ตก4าล�งค้นระด้�บกลางขาด้ท�?งค้!ณภาพและปร�มาณ

ถ�าค้!ณภาพประชิากรไม�เพ��มข=?น ผูล�ตภาพการผูล�ตและการสัร�างสัรรค้:ในท!กด้�านจะลด้ลงต�องม�การวางแผูนด้(แลผู(�สั(งอาย!ด้�านสั!ขภาพและเง�นออมหล�งเกษ�ยณท��ไม�เป/นภาระต�อการค้ล�งของร�ฐ

สั!ขภาพ การแพร�ระบาด้ของเชิ1?อโรค้ท��ม�รห�สัพ�นธิ!กรรมท��ค้าด้การณ:ไม�ได้� แต�ม�ผูลกระทบร!นแรงภาวะการเจ6บปDวยเป/นไปตามพฤต�กรรมของกล!�มประชิากร เชิ�น ปDวยทางจ�ตโภชินาเก�น อ!บ�ต�เหต! HIV ในว�ยแรงงาน ปDวยเร1?อร�งในผู(�สั(งอาย!ค้นสันใจสั!ขภาพ และการสัร�างเสัร�มสั!ขภาพตามว�ถ�เอเชิ�ย/ตะว�นออก(สัม!นไพร แพทย:ทางเล1อก ) มากข=?น

เก�ด้ผูลกระทบทางเศรษฐก�จร!นแรง เชิ�น ไข�หว�ด้นก และ SARS เป/นต�นภาระการบ4าบ�ด้ร�กษาโรค้จะสั(งข=?น ถ�าไม�เร�งป;องก�นโด้ยการด้(แลสั!ขภาพโอกาสัของประเทศไทยในตลาด้สั�นค้�าและบร�การด้�านสั!ขภาพสั(งข=?น

ค้วามปลอด้ภ�ยในสั�งค้ม การก�อการร�ายและอาชิญากรรมข�ามชิาต�ซึ่�บซึ่�อนเป/นเค้ร1อข�ายยาเสัพต�ด้ปร�บเปล��ยนร(ปแบบ หลากหลาย และแยบยลภ�ยจากสั1�อ internet

การค้�าระหว�างประเทศต�องใชิ�การขนสั�งสั�นค้�าท��ปลอด้ภ�ย ซึ่=�งต�องม�การลงท!นทร�พยากรมน!ษย:จะเสั1�อมโทรมหร1อสั(ญเสั�ยไปจากภ�ยใหม�ๆ

ว�ฒนธิรรมและค้�าน�ยม เก�ด้ค้วามเล1�อนไหลและหลากหลายทางว�ฒนธิรรมจากภาวะไร�พรมแด้นว�ถ�ว�ฒนธิรรมตะว�นออกได้�ร�บค้วามสันใจมากข=?น

ว�ฒนธิรรมด้�?งเด้�มท��ม�ค้!ณค้�าอาจสั(ญหายไปม�โอกาสัในการพ�ฒนาสั�นค้�าและบร�การท�ม�ว�ฒนธิรรม เป/นจ!ด้ขาย (cultural products)


51

มาตรการการค�าไม"ใช"ภิาษ+

ข�อุผ(กพ�นระด็�บโลก

ความหลากหลายทางช+วภิาพ



ภิาวะโลกร�อุนและภิ�ยพ�บ�ต�

52


มาตรการการค้�าไม�ใชิ�ภาษ� อ�างอ�งการร�กษาสั��งแวด้ล�อมมากข=?น เชิ�น การต�ด้ฉลากสั�นค้�าสั�เข�ยว (Green labeling) การจ�ด้การทรากผูล�ตภ�ณฑ์:ท��เป/นภ�ยต�อสั��งแวด้ล�อม (WEEE)

เป/นอ!ปสัรรค้ต�อการสั�งออก แต�เป*ด้โอกาสัในการพ�ฒนาสั�นค้�าใหม�จากว�สัด้!ธิรรมชิาต�ท��ย�อยสัลายได้� เชิ�น บรรจ!ภ�ณฑ์:จากม�นสั4าปะหล�ง

ข�อผู(กพ�นระด้�บโลก Agenda 21, Montreal and Kyoto Protocol

ถ�าประเทศอ!ตสัาหกรรมใหญ� เชิ�น จ�น และสัหร�ฐ ลงนาม ประเทศไทยอาจได้�ประโยชิน:ในการขาย quota (tradable permit)

ค้วามหลากหลายทางชิ�วภาพ น4?าจะขาด้แค้ลน ประเทศไทยใชิ�น4?า 60%ในการเพาะปล(ก แต�ไม�สัามารถค้วบค้!มต�นน4?า เชิ�น แม�น4?าโขงสัภาพด้�นเสั1�อมโทรมเน1�องจากม�การใชิ�สัารเค้ม�ในการเพาะปล(กมากปร�มาณสั�ตว:น4?าในทะเลลด้ลงค้วามจ4าเป/นในการอน!ร�กษ:ปDาไม�ท4าให�ผูล�ตภ�ณฑ์:จากปDาลด้ลงแหล�งพล�งงานเด้�ม เชิ�น น4?าม�น จะเร��มม�ข�อจ4าก�ด้และม�ราค้าท��ผู�นผูวนมากข=?น

ไทยจะเผูชิ�ญข�อจ4าก�ด้ด้�านป>จจ�ยการผูล�ตในสัาขาการผูล�ตท��สั4าค้�ญ เชิ�น อ!ตสัาหกรรมอาหาร เฟอร:น�เจอร:


53

โครงสร�างอุาย�

รายได็�

ความเป9นเม'อุงร(ปแบบการ

บร�โภิค


ว�ฒนธรรม/ประเพณี+

54


โค้รงสัร�างอาย! ประชิากรของประเทศอ!ตสัาหกรรม เชิ�น ย!โรป ญ��ป!Dน สัหร�ฐ เป/นต�น เข�าสั(�สั�งค้มผู(�สั(งอาย! ท4าให�ตลาด้ของผู(�สั(งอาย!เป/นตลาด้ท��ใหญ�มาก และจะม�ค้วามต�องการสั�นค้�าและบร�การเฉพาะสั4าหร�บผู(�สั(งอาย!

โอกาสัในการขายบร�การ เชิ�น long stay สั4าหร�บผู(�สั(งอาย! การร�กษาพยาบาล

รายได้� ประชิากรในกล!�มรายได้�ปานกลางจะเพ��มข=?นอย�างรวด้เร6ว โด้ยเฉพาะในประเทศจ�น อ�นเด้�ย และ ภ(ม�ภาค้อ�นโด้จ�น ท4าให�ม�ค้วามต�องการสั�นค้�าเพ��มเต�มจากค้วามจ4าเป/นพ1?นฐาน

โอกาสัสั4าหร�บ exotic & cultural, green,

health, organic, ethical, brand name,

designer products

การขยายต�วของค้วามเป/นเม1อง

ประชิากรจะอาศ�ยอย(�ในเม1องมากข=?นอย�างรวด้เร6ว การบร�โภค้ท��ประหย�ด้เวลา เข�าก�บว�ถ�ชิ�ว�ตค้วาม เป/นเม1อง เชิ�น ซึ่1?อสั�นค้�าในร�านสัะด้วกซึ่1?อ ผู�านอ�นเตอร:เน6ต จากการขายตรง การซึ่1?อโด้ยด้�ล�เวอร�� ซึ่1?ออาหารสั4าเร6จร(ป ฟาสัต:ฟ( ;ด้ อาหารแชิ�แข6ง และอาหารพร�อมปร!ง ร�บประทานอาหารนอกบ�านก�บค้รอบค้ร�ว

ต�องปร�บการด้4าเน�นธิ!รก�จ ให�สัอด้ค้ล�องก�บสัภาพแวด้ล�อมใหม� เชิ�น E-commerce


55

บร�บทการเปล+,ยนแปลงขอุงการเม'อุง เศรษฐก�จ และส�งคมโลกบร�บทการเปล+,ยนแปลงขอุงการเม'อุง เศรษฐก�จ และส�งคมโลก22

33

11

ประเด็�นการน-าเสนอุความสามารถในการแข"งข�นขอุงประเทศความสามารถในการแข"งข�นขอุงประเทศ

44 โครงสร�างและศ�กยภิาพขอุงภิาคการผล�ต (Real Sector) ไทยโครงสร�างและศ�กยภิาพขอุงภิาคการผล�ต (Real Sector) ไทย55 ย�ทธศาสตร�การปร�บโครงสร�างเศรษฐก�จขอุงประเทศย�ทธศาสตร�การปร�บโครงสร�างเศรษฐก�จขอุงประเทศ

สถานะทางเศรษฐก�จและส�งคมไทยสถานะทางเศรษฐก�จและส�งคมไทย

56

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

20101960 1970 1980 1990 2000

Rice

Crude Rubber

Ores & Metal

Scrap

Textile Fiber

Fruit &

Vegetable

Rice

Crude Rubber

Fruit &

Vegetable

Non-ferrous

Metal

Textile Fiber

Clothing

Electrical

machinery

Seafood

Other Machinery

Rice & Rubber

Electrical

Machinery

Computer-Parts,

Accessories

Seafood

Telecom

Equipment

Apparel

Tourism

What’s

Next???•Agri…•Manuf……•Service

Rice

Fruit &

Vegetable

Non-ferrous

Metal

Crude rubber

Electrical

machinery

Import Substitution, Export-led growth, FDI Innovation + Knowledge

Key Policies/Drivers:

GDP Mil Baht

เป<าหมาย : การพ�ฒนาภิาคการผล�ตขอุงไทยในอุนาคตจะเป9นไปในท�ศทางใด็

57

การว�เคราะห�กล�"มส�นค�าเพ',อุการปร�บโครงสร�างเศรษฐก�จขอุงไทย (Thailand Competitiveness Matrix : TCM)

Level of

Ind

ustr

y A

ttra

cti

ven

ess

MediumLow

Thai Producers’ Competitiveness

Low

H

igh

StarOpportunity

Question Mark Falling Star

New Wave

Trouble

High

Conceptual

•High demand•Low Competitiveness

•Cannot compete in every part of value chain

•High demand•Medium Competitiveness

•Problem with some part of value chain

•High demand•High Competitiveness

•Competitive in most part of value chain but could be improved

•Low demand•Low Competitiveness

•Cannot compete in every part of value chain

•Low demand•Medium Competitiveness

•Problem with some part of value chain

•Low demand•High Competitiveness

•Competitive in most part of value chain but could be improved

58

เคร',อุงช+7ว�ด็ขอุง TCM

ด็�ชน+ความน"าสนใจ(Attractiveness

Composite)

ด็�ชน+ความสามารถในการแข"งข�น

(Competitiveness Composite)

Comparative Advantage

• World market share

• World market share growth

• Trade balance (net export)

• Natural resource utilization (DRC)

Enabling factors

• Value chain linkage

• Strengths of supporting industry

• Infrastructure (e.g. physical, HR, Law & Regulations)

• Foreign Direct Investment

Global Demand

• World market size

• World market growth

• World Pricing trends

• Global Investment

Degree of competition

• Product Differentiation

• No. of Competitors

Externality effect

• Environmental impact

• Social impact

Factor inputs & Production

• % of local content

• Value added

• Innovation level (% of R&D spending)

• Productivity

• Human resources capability

Domestic Importance

• Local demand size

• Local demand growth

• Needs for national security

• No. of Employment

Global Trend

• Technology change

• Demographic trends

• FTA

59

0

1

2

3

4

5

6

0 1 2 3 4 5 6

StarOpportunity


New Wave

Trouble

Competitiveness

Att

rac

tive

ne

ss

Chemical

Radio & TV

Meat & poultry

Rubber products

Rice & grain

Sugar

Processed Fruit & vegetable

Canned fish &

seafood

Other Food

Tobacco

Industrial machinery

Petrol Refinery

Auto

Textile & Clothing

Plastic

Sawmill & wood products

Electrical Machinery

Office &household

OtherManufacturing

OtherTransport

Dairy Product

Metal

Vegetable

Travel & Tourism

Transport

Communication

Construction

= 2003 Export value of 1 bil USD

Healthcare

0

1

2

3

4

5

6

0 1 2 3 4 5 6

StarOpportunity


New Wave

Trouble

Competitiveness

Att

rac

tive

ne

ss

Chemical

Radio & TV

Meat & poultry

Rubber products

Rice & grain

Sugar


Canned fish &

seafood

Other Food

Tobacco


Petrol Refinery

Auto

Textile & Clothing

Plastic



Office &household

OtherManufacturing

OtherTransport

Dairy Product

Metal

Vegetable

Travel & Tourism

Transport

Communication

Construction


Healthcare

StarOpportunity


New Wave

Trouble

Competitiveness

Att

rac

tive

ne

ss

Chemical

Radio & TV

Meat & poultry

Rubber products

Rice & grain

Sugar


Canned fish &

seafood

Other Food

Tobacco


Petrol Refinery

Auto

Textile & Clothing

Plastic



Office &household

OtherManufacturing

OtherTransport

Dairy Product

Metal

Vegetable

Travel & Tourism

Transport

Communication

Construction


Healthcare

Thailand Competitiveness Matrix (TCM)

Competitiveness Factors: RCA 2003, Thailand Export CAGR 98-03 and Import Content 2000Attractiveness Factors: World demand 2003, World Demand CAGR 98-03, Local Demand and % of operating profitsSource: Data from UN Comtrade, HS Classification, IO GroupingUNCTAD, 2003 Service Data from Bank of Thailand

60

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

20101960 1970 1980 1990 2000

Rice

Crude Rubber

Ores & Metal

Scrap

Textile Fiber

Fruit &

Vegetable

Rice

Crude Rubber

Fruit &

Vegetable

Non-ferrous

Metal

Textile Fiber

Clothing

Electrical

machinery

Seafood

Other Machinery

Rice & Rubber

Electrical

Machinery

Computer-Parts,

Accessories

Seafood

Telecom

Equipment

Apparel

Tourism

What’s

Next???•Agri…•Manuf……•Service

Rice

Fruit &

Vegetable

Non-ferrous

Metal

Crude rubber

Electrical

machinery

Import Substitution, Export-led growth, FDI Innovation + Knowledge

Key Policies/Drivers:

GDP Mil Baht

เป<าหมาย : การพ�ฒนาภิาคการผล�ตขอุงไทยในอุนาคตจะเป9นไปในท�ศทางใด็

61

Furniture

Crude Oil & Coal

Fruits & VegsSeafood

Non-Metal Ore

Animal Feed

Sugar Refineries

Rice & Grain Mills

Other Foods

Meat &Poultry

Dairy

Metal Ore

Petroleum Refineries

TV, Radio & IC Chemicals

Automotive

Other Industrial Products

Metal Products

Office & Telecom

Textile & Clothing Industrial Machinery


Tobacco

Plastics

Wood

Rubber

Beverages

Leather

Other VehiclePaper

Non-Metal Products

-6%

-2%

2%

6%

10%

14%

18%

0 200 400 600 800Market Shares (US$ Billions)

CAGR 1998-2003

Average (US$224

Bil)

Weighted

Average

(6.42%)

ความต�อุงการขอุงตลาด็โลก ส-าหร�บภิาคอุ�ตสาหกรรม 2005

Word Demand : Advanced Technology-Based Industries

Thai Supply : Agriculture-Based Industries

ประเทศไทยม+ความจ-าเป9นในการปร�บโครงสร�างภิาคอุ�ตสาหกรรมเน',อุงจากจ�ด็แข�งขอุงประเทศไทยไม"ตรงก�บความต�อุงการขอุงตลาด็โลก

ว�เคราะห�ภิาพรวมสภิาวะเศรษฐก�จและภิาคอุ�ตสาหกรรม

Source: UN Comtrade, HS

62

ซึ่6,งในระยะส�7น กล�"มอุ�ตสาหกรรมท+,ม+ศ�กยภิาพ จะเป9น“ ”หล�กในการผล�กด็�นGDP …และในระยะยาว กล�"ม“อุ�ตสาหกรรม New Wave ” ต�อุงม+บทบาทมากข67น

Automotive, 63,377.55, 16%

Rubber Products , 29,124.39, 7%

IC, Radio & Television ,

28,539.53, 7%

Petrochemical & Petroleum

Refineries & Plastic , 108,957.56, 28%

Fashion , 163,000.41, 42%

2,200,000

2,400,000

2,600,000

2,800,000

3,000,000

3,200,000

3,400,000

2546 2547 2548 2549 2550 2551 2552

Years

Restructuring Target (CAGR = 8.85%)

TDRI Forecast (CAGR = from 2547-2551 are 6.2%,5.2%,5,1%,5.3%,5.4%)

Source : NESDB analysis and economic trend having mega project report, TDRI

Forecasted Manufacturing Industry GDP 2548-2551 GDP Gap contribution in each Potential industry

Total Gap 329,999 MBaht

3.3

2.9

2.3

Real GDP (Millions Baht)

เป<าหมาย

63

ความร"อุยหรอุขอุงแรงงานราคาถ(กและทร�พยากรธรรมชาต� ท-าให�ไทยส(ญเส+ยข�อุได็�เปร+ยบในการแข"งข�นด็�านป;จจ�ยการผล�ต

จากการศ6กษาพบว"าประเทศท+,ม+ความสามารถทางนว�ตกรรมส(ง (Innovation Capacity Index) ม�กม+ผล�ตภิ�ณีฑ์�มวลรวมในประเทศต"อุประชากร รวมท�7งด็�ชน+การพ�ฒนาขอุงมน�ษย� (Human Development Index) ส(งด็�วย อุ�นแสด็งถ6งความอุย("ด็+ก�นด็+และค�ณีภิาพช+ว�ตขอุงประชากร

ไทยควรพ�ฒนาจากระบบเศรษฐก�จท+,พ6,งพาป;จจ�ยการผล�ตและอุ�ตสาหกรรมการผล�ตไปส("ระบบเศรษฐก�จท+,ข�บเคล',อุนด็�วยอุงค�ความร(�และนว�ตกรรม เน',อุงจาก

Hu

man

D

evelo

pm

en

t In

dex*

2002

Innovative Capacity Index

2003

0.70

0.75

0.80

0.85

0.90

0.95

1.00

25 27 29 31 33 35 37

Norway USSwedenAustraliaIceland

CanadaJapanGermany

FinlandIsrael

SingaporeKorea

China

Ireland

Thailand

GD

P p

er

Cap

ita

2002 (

US

D)

Innovative Capacity Index 2003

USFinl

and UK

Germany

Singapore

Hong Kong

Korea

MalaysiaIndo

nesia

India

Bangladesh

Philippines

Thailand

Japan

Vietnam

France

China

0

10,000

20,000

30,000

40,000

15 20 25 30 35 40

BangladeshPhilippines

VietnamIndiaChina

MalaysiaIndonesia

Thailand

Korea

Hong Kong

FranceGermany

FinlandJapan

Singapore

UK

US

ท��มา : The Global Competitiveness Report 2003-2004, WEFInnovative Capacity Index is calculated by the sum of five unweighted subindexes: (1 ) the science and engineering manpower (2 ) the innovation policy (3 )the cluster innovation environment (4 ) the innovation linkages (5 ) the company innovation orientation

ท��มา : The Global Competitiveness Report 2003-2004, WEF และ Human Development Report 2004, UNDPThe human development index (HDI) measures the average achievements in a country in three basic dimensions of human development: 1. A long and healthy life, as measured by life expectancy at birth 2. Knowledge, as measured by the adult literacy rate (with two-thirds weight) and the combined primary, secondary and tertiary gross enrolment ratio (with one-third weight) 3. A decent standard of living, as measured by GDP per capita (PPP US$)

Situation & Complication

64

การเพ�,มค�ณีค"าจากการใช� ว�ตถ�ด็�บ ท�7งท+, import และผล�ตภิายในประเทศ

ม+ส�ด็ส"วนส(ง

Current status ด็�านเศรษฐก�จCurrent status ด็�านเศรษฐก�จ

พ6,งพ�งการส"งอุอุกส�นค�าอุ�ตสาหกรรมท+,ม+ม(ลค"าและค�ณีค"าส"วนเพ�,มต-,า เป9นหล�ก(Sweat and tear industries)• โด็ยท+,ย�งต�อุงพ6,งพ�ง Import content ส(ง• และการสร�างม(ลค"า (Value creation)และการเพ�,มม(ลค"าการผล�ต (Value added) ม+น�อุย • การพ�ฒนา และการปร�บใช�ด็�านเทคโนโลย+ม+น�อุย และขาด็ innovation

การพ6,งพ�งป;จจ�ยการผล�ตท�7ง ท�น ว�ตถ�ด็�บ พล�งงาน แรงงาน และเทคโนโลย+ ซึ่6,งส"วนใหญ" control สถานการณี�ไม"ได็� เน',อุงจากเป9นการพ6,งพาป;จจ�ยภิายนอุกเป9นหล�ก

•ภิาวะเศรษฐก�จโลกและการแข"งข�น

•ความผ�นผวนขอุงการเคล',อุนย�ายท�น

•ราคาน-7าม�นและราคาว�ตถ�ด็�บน-าเข�า

ป;จจ�ยเส+,ยง ป;จจ�ยเส+,ยง

Low export billsBut high import bills ขาด็ด็�ลบ�ญช+เด็�นสะพ�ด็

และแรงกด็ด็�น ต"อุ exchange rate

ต�นท�นการผล�ตส(งแต" Margin น�อุย และม+ความผ�นผวน

ตามป;จจ�ยภิายนอุกได็�ง"ายUncontrollable factorsUncontrollable factorsUncontrollable factorsUncontrollable factors

Desirable structure Desirable structure

โครงสร�างตลาด็และส�นค�าส"งอุอุกม+การกระจาย (Diversification)

ส�ด็ส"วนส�นค�าเกษตรและเกษตรแปรร(ปเพ�,มข67น

(ม+ Local content ส(งแต" Import content ต-,า)

ส�ด็ส"วนการใช�จ"ายในสาขาบร�การภิายในประเทศส(งข67น

•เศรษฐก�จไทยพ6,งพาพล�งงานในส�ด็ส"วนท+,ส(งและประมาณีร�อุยละ 80 ขอุงพล�งงานท+,ใช�ต�อุงน-าเข�าจากต"างประเทศ•และม+โครงสร�างใช�พล�งงานรายสาขาเศรษฐก�จ ท+,ไม"ย�,งย'น•ต�นท�นโลจ�สต�กส�อุย("ท+,ร�อุยละ 16 ต"อุ GDP

ส�ด็ส"วนการลงท�นส(งข67นและเป9นการลงท�นเพ',อุเพ�,ม efficiency

และพ�ฒนานว�ตกรรมมากข67น

•ส�ด็ส"วนสาขาบร�การส(งข67นจากบร�การท+,เพ�,มข67นท�7ง traditional services และ industrial-related servicesการสร�างค�ณีค"าจาก Knowledge

และเอุกล�กษณี�ความเป9นไทย

Documents

CHAPTER 14: อุตสาหกรรมไทยและประเด็นความท้าทายในยุคโลกาภิวัฒน์ Globalization