បញ្ហាស្របឈ Jនៃកា ... · 2017-08-10 · កំណត់សម្គា m់ ិវទ្យាាានរភាកែពុា(វ.រ.ក) គឺាាប

ឯកសារស្រសាវស្រាវ

លោកជំទាវ លី ស្រីវណីា រមាជិការដ្ឋរភា

បញ្ហា ស្របឈមនៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា ៃិងបទពិនសាធៃ៍នៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅស្របនទសនសេងៗ

អ្នកស្ាវស្ាវ៖ លោក ខ ំវ៉ា ន់ដា លោក ដាញែល ញែលញែន

ញែឧរភា ឆ្ន ២ំ០១៥

វទិ្យាាា នរភាកែពុា

កំណត់សម្គា ល ់

វទិ្យាាា នរភាកែពុា(វ.រ.ក) គឺាា ប័នឯករាជយញដ្ល ផ្តល់ការគសំ្ទ្យដ្ល់រភាកែពុា តាែរយៈការផ្តល់នូវឯការស្ាវស្ាវលៅតាែរំល ីរបរ់រមាជិក-រមាជិកា និងគ ៈកែមការជំនាែរបរ់ រដ្ឋរភា-ស្រឹទ្យធរភា ញដ្លមានការវភិាគលៅលលីបញ្ហា ញដ្លកំរុងញែលកីែមានលៅលរលបច្ចុបបនន និងញដ្លអាច្នឹងលកីែល ងីនាលរលអ្នាគែ លលីស្បធានបទ្យការលរៀបចំ្ច្ាប់ និងលគលនលោបាយាធារ ៈ។ ឯការទាងំលនេះផ្តល់នូវរ័ែ៌មានលផ្េងៗ ញដ្លពាក់រ័នធនឹងការងាររភា និងការងារែ ឌ ល ឬ ភូែិភាគ របរ់រមាជិក-រមាជិកា រភា ក៏ប៉ាុញនត រាល់អ្ែាន័យញដ្លមានលៅកនុងឯការទាងំលនេះែិនញែនែំណាង ឬឆុ្េះបញ្ហច ងំអំ្រីទ្យរេនៈផ្ទា ល់របរ់វទិ្យាាា នរភាកែពុា រភា ឬរមាជិក-រមាជិកា ណាមាន ក់លនាេះល យី។

ែឹ្ែារននឯការទាងំលនេះមានកំ ែ់នូវកាលបរលិច្េទ្យលរៀបចំ្ច្ារ់ោរ់ និងអាច្លស្បីស្បារ់រស្មាប់ញែាឯការលោងប៉ាុលណាណ េះ។ ឯការទាងំលនេះែិនមានលគលបំ ងផ្តល់ស្បឹកាញផ្នកច្ាប់ ឬលៅលលីលគលនលោបាយណាែយួល យី លែយីក៏ែិនបានល វ្ីការរិកាលអាយបានស្គប់ស្បធានបទ្យ ឬរាល់ែឹ្ែ-ារលែអិែ ញដ្លពាក់រ័នធនឹងបញ្ហា ញដ្លបានលលីកល ងីលនាេះញដ្រ។

ែឹ្ែារននឯការស្ាវស្ាវលនេះរាិែលស្កាែច្ាប់ា្រមានរបរ់កែពុា និងកិច្ចស្រែលស្រៀងអ្នតរ-ាែិ រតីរីរិទ្យធិអ្នកនិរនធ។ រាល់ការលរៀបចំ្ល ងីវែិលដាយដ្កស្រង់នូវញផ្នកណាែួយ ឬែឹ្ែារទាងំស្រុងននឯការស្ាវស្ាវលនេះ ស្ែូវមានការអ្នុញ្ហា ែរីវទិ្យាាា ន។

រការិទ្យធិ ឆ្ន ២ំ០១៥ វទិ្យាាា នរភាកែពុា (វ.រ.ក)។

ម្គតិកា បញ្ជ រីបូភាព ................................................................................................................................................. i

បញ្ជតីារាង ................................................................................................................................................... i

នសចកដសីនងេប ............................................................................................................................................ ii

១. នសចកកីនសតើម ........................................................................................................................................... 1

២.សាា ៃភាពបចចបុបៃនពាក់ព័ៃធៃឹងការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា .................................................. 1

៣. វធិីសាស្រសតនៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា ................................................................................. 4

៣.១. វ ិ្ ីាស្ររតននការលោលរំរាែញដ្លលស្បីលដាយស្បារលរដ្ឋ ...................................................................... 4

៤. សលប ៉ះពាលន់ៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពាុ .............................................................................. 8

៤.១. ផ្លប៉ាេះពាល់ននការលោលរំរាែលៅទ្យីាធារ ៈ ................................................................................. 8

៤.២. ផ្លប៉ាេះពាល់ននការដុ្ែរំរាែ ............................................................................................................ 10

៤.៣. ផ្លប៉ាេះពាល់ននទ្យីោនោក់រំរាែ ..................................................................................................... 11

៥. ការទទលួខសុស្រតូវរបសរ់ដ្ឋា ភិបាលថ្នន ក់ាតិ ៃិងថ្នន កម់ូលដ្ឋា ៃ ........................................... 12

៥.១. រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែ ិ.......................................................................................................................... 12

៥.២. រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ................................................................................................................... 13

៥.៣. លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ................................................................... 14

៦. ការស្ររប់ស្ររងសរំាមឬសណំលរ់ងឹកនងុស្របនទសនសេងៗ ............................................................... 16

៦.១. ស្បលទ្យររឹងាបុរ.ី................................................................................................................................ 16

៦.១.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងរំរាែ ..................................................................................... 16

៦.១.២ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ .................................................................................................. 19

៦.១.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................................................. 23

៦.១.៤ ការទ្យទ្យួលែុរស្ែូវរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែ ិនិងថ្នន ក់ែូលដាឋ ល ..................................................... 25

៦.១.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................ 26

៦.២. ស្បលទ្យរនៃ ....................................................................................................................................... 27

៦.២.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងរំរាែ ..................................................................................... 27

៦.២.២ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ ................................................................................................. 31

៦.២.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................................................ 35

៦.២.៤ ការទ្យទ្យួលែុរស្ែូវរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែ ិនិងថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ..................................................... 38

៦.២.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានារស្មាប់ស្គប់ស្គងរំរាែ ........................................................... 39

៦.៣ ស្បលទ្យរលវៀែណាែ ............................................................................................................................ 41

៦.៣.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងរំរាែ ..................................................................................... 41

៦.៣.២ វ ី្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ ................................................................................................. 44

៦.៣.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................................................ 48

៦.៣.៤ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ និនថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ............................................................ 50

៦.៣.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................ 53

៦.៤ ច្ស្កភរអ្ង់លគរ្ ............................................................................................................................... 55

៦.៤.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងរំរាែ ..................................................................................... 55

៦.៤.២ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ .................................................................................................. 57

៦.៤.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................................................. 63

៦.៤.៤ ការទ្យទ្យួលែុរស្ែូវរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែ ិនិងថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ...................................................... 65

៦.៤.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ............................................................ 68

៦.៥ ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ............................................................................................................................... 71

៦.៥.១ ាា នភារបច្ចុបបននទាក់ទ្យងនងឹការស្គប់ស្គងរំរាែ ........................................................................ 71

៦.៥.២ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ .................................................................................................. 73

៦.៥.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ........................................................................................... 77

៦.៥.៤ការទ្យទ្យួលែុរស្ែូវរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ នងិថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ....................................................... 79

៦.៥.៥ លគលនលោបាល និងកែមវ ិ្ ីនានាស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរ ំល់ ...................................................... 80

៧.នសចកតសីៃនដិ្ឋា ៃ .................................................................................................................................. 83

រៃធៃិនទេស ................................................................................................................................................ 86

ឧបសមព័ៃធ .................................................................................................................................................. 94

i

បញ្ជ រីបូភាព

រូបភារទី្យ១៖ ដំ្ល ីរការននស្បរ័នធបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក ...................................................... 35 រូបភារទី្យ ២៖ ដំ្ល ីរការបរ់លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល .............................................. 61 រូបភារទី្យ៣៖ រំរាែទី្យស្កុង លគលលៅ២០២០ ...........................................................................71 រូបភារទី្យ៤៖ ការបំញបករំរាែញដ្លផ្លិែែករីទិ្យននផ្លលរដ្ឋកិច្ច ................................................. 72 រូបភារទី្យ៥៖ ្ុងរំរាែ ....................................................................................................... 74 រូបភារទី្យ៦៖ ទី្យោនោក់រំរាែរស្មាប់ រំរាែ ឬរំ ល់តាែផ្ាេះ ............................................... 76 រូបភារទី្យ៧៖ ទី្យបញ្ច ប់ននការញស្បបស្ែួលអាការធាែុ .................................................................. 79

បញ្ជតីារាង

តារាងទី្យ១៖ រមារធាែុរំ ល់រងឹ លៅទី្យស្កុង្ំៗទាងំបនួ .......................................................... 3 តារាងទី្យ២៖ លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែលៅស្បលទ្យររឹងាបុរ ី.................................................................... 20 តារាងទី្យ៣៖ កនន្ងញកនច្ន និងស្បលភទ្យរំរាែញដ្លស្ែូវញកនច្ន ........................................................... 22 តារាងទី្យ៤៖ រមារធាែុរបរ់រំរាែលៅកនងស្បលទ្យរនៃ .............................................................. 28 តារាងទី្យ៥៖ ស្បភរននការបលងកីែរំរាែ ឬរំ ល់រងឹលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ )២០០២( ......................... 29 តារាងទី្យ៦៖ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែរងឹទី្យស្កុង លៅកនុងស្បលទ្យរនៃ ឆ្ន ំ២០០៨ ....................... 31 តារាងទី្យ ៧ ៖ ស្បភរននការបលងីកែរំរាែលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ .................................................... 42 តារាងទី្យ៨៖ រមារធាែុរំរាែលៅទី្យស្កុង ហានូយ លៅឆ្ន ២ំ០០៣ ............................................... 43 តារាងទី្យ៩៖ រំរាែឬរំ ល់លៅតាែស្បលភទ្យននរមាា រៈរបរ់រំ ល់លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ

លៅឆ្ន ២ំ០១២ .................................................................................................. 56

ii

នសចកដីសនងេប រំរាែ ឬរំ ល់ លកីែមានល ងីលៅស្គប់ស្បលទ្យរទាងំអ្រ់។ លៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា កំល ីនស្បាជន និងការរកីចំ្លរនីលៅកនុងវរ័ិយឧរាែកែម និងលរវកែម បានចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងការល វ្ីឲ្យមានការលកីនល ងីនូវរំរាែ ឬរំ ល់។ ការលកីនល ងីនូវបរមិា រំរាែ បានល វ្ីឲ្យស្បលទ្យរកែពុា ជបួស្បទ្យេះនូវបញ្ហា ស្បឈែែយួចំ្នួន ារិលររការស្បែូល និងស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់។ ឯការស្ាវស្ាវលនេះ នឹងរិនិែយលែីលបញ្ហា ពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកែពុា និងផ្តល់ការវភិាគអំ្រីផ្លប៉ាេះ-ពាល់ននរំរាែលៅលលីរុែភារែនុរេ និងបរាិា ន។ ឯការស្ាវស្ាវលនេះ ក៏ស្ែួែរិនិែយផ្ងញដ្រ លៅលលកីារអ្នុវែតន៍លផ្េងៗ ពាក់រ័នធការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងផ្លប៉ាេះពាល់នានា របរ់រំរាែ ឬរំ ល់ លៅកនុងស្បលទ្យរ រិងាបុរ ី ស្បលទ្យរលវៀែណាែ ស្បលទ្យរនៃ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺ- ែ៉ាង់។ លលរីរីលនេះលទ្យៀែ ឯការលនេះនឹង គូរបញ្ហា ក់នូវលគលនលោបាយ និងលគលការ ៍ញ នាំទាងំឡាយ ញដ្លពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬ រំ ល់ លៅកនុងស្បលទ្យរនីែយួៗ។ ការអនុវត្តនព៍ាកព់ន័ធនឹងការគ្រប់គ់្រងសំរាម ឬសំណល់នៅកនុងគ្ប់នេសដែលបានន្វើការសិកា លៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា ការស្គប់ស្គងរំរាែ ហាក់បីដូ្ច្ាលផ្ទត ែលល ី ការលស្បីស្បារ់វ ិ្ ីាស្ររតញដ្លមាន លកខ ៈស្បនរ ីរែួមាន៖ ការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែញដ្លមានការរច្នាលៅមានកស្ែិែលៅល យី ការដុ្ែរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ ឬលៅទី្យវលលំែ ការល វ្ីជីកំប៉ាុរ និងកែមវ ិ្ ីញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ លលីកញលងញែលរាងច្ស្ក ឬ ដុ្ែរំរាែលៅកនុងែនាីរលរទ្យយ វ ិ្ ិាស្ររតននការដុ្ែរំរាែ ឬរំ ល់លៅតាែលរាង-ច្ស្កដុ្ែរំរាែ ឬរំ ល់ ែិនទាន់បានលស្បីស្បារ់ឲ្យទូ្យលំទូ្យោយលៅ ល យី។ ករ ីលនេះ គឺមានលកខ ៈស្រលដ្ៀងគន លៅនឹងស្បលទ្យរលវៀែណាែ។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ស្បលទ្យរលវៀែណាែ និងស្បលទ្យរនៃ ហាក់បីដូ្ច្ា មានទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យលស្ចី្នាងលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា។ ស្បលទ្យរនៃ និងស្បលទ្យរលវៀែណាែ ក៏លស្បីស្បារ់វ ិ្ ីាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លផ្េងៗផ្ងញដ្រ ញដ្លរែួមាន ការញកនច្នរំរាែ និងការល វ្ីជីកំប៉ាុរ។ ស្បលទ្យររិងាបុរ ីលស្បីស្បារ់វ ិ្ ីាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លមានលកខ ៈទំ្យលនីបាងលគ លបីលស្បៀបល្ៀប លៅនឹងវ ិ្ ីាស្រស្គប់ស្គងរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា ស្បលទ្យរនៃ និងស្បលទ្យរលវៀែណាែ។ វ ិ្ ី-ាស្ររតទាងំលនាេះរែួមាន៖ (១) លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែ ឬរំ ល់លៅាថ្នែរល (២) ទី្យោនោក់

iii

រំរាែញដ្លមានអ្នាែ័យ និងការរច្នាលអ និងវ ិ្ ីាស្ររតញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់។ ស្រលដ្ៀងគន លនេះញដ្រ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រក៏បានលស្បីស្បារ់ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែទាងំលនេះ ដូ្ច្ា (១) លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែ ឬរំ ល់លៅាថ្នែរល (២) ការាត រ និងញកនច្នរំរាែល ងីវែិ។ ពាក់រ័នធនឹង ការលោលរំរាែ ឬរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្របានោែ់ទុ្យកវ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ាជលស្ែីរចុ្ងលស្កាយកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ លដាយារញែវមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលបីរាិា ន និងលដាយារមាន លរច្កតីបងាា ប់របរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប រតីរីទី្យោនោក់រំរាែញដ្លកំ ែ់លគលលៅឲ្យច្ស្កភរអ្ង់លគ្រកាែ់បនាយការលោលរំ ល់ទី្យស្កុងញដ្លអាច្បំញបកធាែុលស្កាែអំ្លរីជីវៈ (ដូ្ច្ា រំ ល់អាហារ រំ ល់នបែង រំ ល់ស្កដារ ាលដី្ែ) លៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ។ ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ក៏បានលស្បីស្បារ់នូវវ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែស្រលដ្ៀងគន ទាងំលនេះញដ្រ ញដ្លរែួមាន៖ (១) ការញកនច្ន និងការាត ររំរាែឬរំ ល់ល ងីវែិ (២) ទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ និង (៣) លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល។ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ ឬរ ំល់លៅកនុងស្បលទ្យរញដ្លបានរកិា ការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់លៅស្បលទ្យរកែពុាហាក់បីដូ្ច្ាមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលល ីបរាិា ន និងរុែភារែនុរេ។ លបីលទាេះបីា លៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា ហាក់ដូ្ច្ាែិនមានការរិកាស្ាវស្ាវាក់ោក់ណាែួយ រតីរីផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ក៏លដាយ ាទូ្យលៅ លគរលងកែល ែីថ្ន ការលោលរំរាែលៅទី្យារធា ៈ ការដុ្ែរំរាែ និងលោលរំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែនានា ញដ្លែិនមានការរច្នាស្ែឹែស្ែូវ នឹងមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលីបរាិា ន និងរុែភារ ែនុរេ។ ករ ីលនេះ ក៏មានលៅកនុងស្បលទ្យរស្បលទ្យរនៃ និងស្បលទ្យរលវៀែណាែផ្ងញដ្រ រីលស្ពាេះថ្ន ស្បលទ្យរទាងំរីរលនេះ លៅញែលស្បីស្បារ់វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែញដ្លមានលកខ ៈស្បនរ ី (ឧ. ទី្យោនោក់រំរាែញដ្លែិនមានអ្នាែ័យែយួចំ្នួន)។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ការលោលរំរាែ ឬរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ លៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ី ែិនមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមាន ង្ន់ ង្រលៅលលរុីែភារែនុរេ និងបរាិា នល យី រីលស្ពាេះថ្ន ទី្យោនោក់រំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ីស្ែូវបានលរៀបចំ្ និងាងរង់ល ងីលដាយមានលកខ ៈបលច្ចកលទ្យរ លដី្ែបបីងាក នូវផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានរបរ់ទី្យោនោក់រំរាែ។ ករ ីលនេះ ស្រលដ្ៀងគន លៅនឹងការរច្នាទី្យោនោក់រំរាែនានា លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ លៅកនុងរយៈលរលប៉ាុនាម នឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយលនេះ។ ការ ៍លនេះ លដាយារញែការាងរង់ទី្យោនោក់រំរាែនានាលៅកនុងស្បលទ្យរទាងំរីរលនេះ ស្ែូវញែល វ្ីល ងីឲ្យស្របលៅនឹងលកខែ ឌ បលច្ចកលទ្យរោ៉ា ងែឹងរងឹ ដូ្ច្មានញច្ងលៅកនុងលរច្កតីបងាា ប់រតីរីទី្យោនោក់រំរាែ។

iv

ពាក់រ័នធលៅនឹងផ្លប៉ាេះពាល់ននវ ិ្ ីាស្ររតដ្នទ្យលទ្យៀែ កនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ី ហាក់ដូ្ច្ាបណាត លឲ្យមានការបំរុលែយល់អាការ ញដ្លចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងការល វ្ីឲ្យមានការញស្បស្បួលអាការធាែុ លទាេះបីាលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលទាងំលនាេះ បានផ្លិែថ្នែរលរស្មាប់ស្បលទ្យរក៏លដាយ។ ការ ៍លនេះបងាា ែថ្ន លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល ទំ្យនងាចូ្លរែួចំ្ញ កែិច្ ឬក៏លស្ចី្នកនុងការបំរុលបរាិា ន។ ប៉ាុញនត លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលនានាស្ែូវអ្នុញ្ហា ែតឲ្យល វ្ីស្បែិបែតិការបានលុេះស្តាញែ លរាងច្ស្កទាងំលនាេះស្ែូវាងរង់ល ងីឲ្យស្របលៅនឹងលកខែ ឌ រច្នាបលច្ចកលទ្យរែពរ់ និងបទ្យបបញ្ាែតិបរាិា នែឹងរងឹ។ លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែ ឬរំ ល់លៅាថ្នែរលលៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងកាែ់បនាយនូវផ្លប៉ាេះពាល់របរ់រំរាែលៅលលកីារញស្បស្បួលអាការធាែុ រីលស្ពាេះថ្នលរាងច្ស្កទាងំលនេះ បលញ្ច ៀរនូវការបំភាយឧរម័នលែតាន លៅទី្យោនោក់រំរាែ ទាងំឡាយ។ លគលនលោបាយ និងលគលការ ៍ញ នានំានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងររំាែលៅកនុងស្បលទ្យរញដ្លបានរកិា រដាឋ ភិបាលកនុងស្បលទ្យរញដ្លបានរិកាបានលរៀបចំ្ និងអ្នុវែតនូវបបទ្យបញ្ាែតិ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាញដ្លពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់។ ស្បលទ្យរកែពុា បានបលងកីែល ងីនូវបទ្យបបញ្ាែតិ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានា រែួមានរកែមភារ/គំនិែផ្តួច្លផ្តីែផ្េរវផ្ាយអ្ប់រលំផ្េងៗ លៅលលកីារស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ការអ្នុវែតន៍នូវលគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីទាងំលនេះ ហាក់ដូ្ច្ាលៅមានកស្ែិែលៅល យី។ លស្ៅរីបទ្យបបញ្ាែតិនានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ស្បលទ្យរលវៀែណាែ និងស្បលទ្យរនៃ ក៏បានលរៀបចំ្យុទ្យធាស្ររតាែិាក់ោក់ រស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររបរ់លគផ្ងញដ្រ។ ាឧទាែរ ៍ ែ ៈញដ្លស្បលទ្យរលវៀែណាែមានយុទ្យធាស្ររតថ្នន ក់ាែិរស្មាប់ស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់រងឹលៅកនុងែំបន់ឧរាែកែម និងែំបន់ទី្យស្បជំុជន រែូែដ្ល់ឆ្ន ២ំ០២០ ចំ្ញ កឯ ស្បលទ្យរនៃ ក៏មានញផ្នការយុទ្យធ-ាស្ររតាែិ រតីរីការស្គប់ស្គងញបបចំ្រុេះ លៅលលីរំរាែ ឬរំ ល់។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បលទ្យរនៃបាន អ្នុវែតនូវកែមវ ី្ ីស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ែយួចំ្ននួ (ឧ.អ្នុវែតញផ្នការស្បែូលយកែកវែិនូវផ្លិែផ្ល

v

ញដ្លអ្រ់អាយុកាលលស្បីស្បារ់ និងកែមវ ិ្ ីលដាេះដូ្ររំរាែ)។ ចំ្ញ កឯស្បលទ្យររិងាបុរ ីហាក់ដូ្ច្ា អ្នុវែតបានោ៉ា ងលអនូវលគលនលោបាយ ក៏ដូ្ច្ាកែមវ ិ្ ី និងរស្ងឹងនូវបទ្យបបញ្ាែតិនានា ពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់។ ស្បលទ្យររិងាបុរ ី ក៏បានអ្នុវែតនូវកែមវ ិ្ ីផ្េរវផ្ាយអ្ប់រនំានារែួមាន៖ ច្លនាញៃរកាស្បលទ្យរិងាបុរឲី្យាអ ែ និងយុទ្យធនាការទូ្យទាងំស្បលទ្យរល្ីវឲ្យស្បលទ្យររិងាបុរាីអ ែ និងមានរ័ ៌នបែង។

ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ ាា ប័នរដាឋ ភិបាលនានាលៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានការលបតាាែពរ់លដី្ែបរីស្ងឹងបទ្យបបញ្ាែតិទាងំឡាយពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងអ្នុវែតនូវទ្យរេនា-ទានឋានានុស្កែរំរាែ ឲ្យកាន់ញែមានការរកីរាយឆ្ប់រែ័រ។ ទ្យរេនាទានឋានានុស្កែរំរាែរែួមាន៖ (១) ការបងាក (២) ការលរៀបចំ្ រស្មាប់ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ (៣) ការញកនច្ន (៤) ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ និង (៥) ការលោលរំរាែ។

ឯការស្ាវស្ាវលនេះ គូរបញ្ហា ក់នូវការអ្នុវែតន៍លអែួយចំ្ននួរីស្បលទ្យរលផ្េងៗ ពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែឬ រំ ល់ ញដ្លទំ្យនងាមានស្បលោជន៍រស្មាប់ស្បលទ្យរកែពុា យកាលែលរៀន ឬគំរូ រស្មាប់បលងកីែាគលស្មាង ឬកែមវ ិ្ ីនានាននការស្គប់ស្គងរំរាែឲ្យស្របលៅនឹងបរបិទ្យននស្បលទ្យរ។

1

១. នសចកកីនសតើម

ស្បលទ្យរកែពុា កំរុងញែជបួស្បទ្យេះការលកីនល ងីនូវបញ្ហា ស្បឈែែយួចំ្ននួពាក់រ័នធនឹងការបំរុលបរាិា នរែួទាងំែយល់ ទឹ្យក និងការបំរុលរីរំ ល់រងឹ។ ការលកីនល ងីននរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា គីបណាត លែករីការរស្ងីកវរ័ិយឧរាែកែម និងលរវកែម លែយីនឹងការលកីនល ងីននចំ្នួនស្បាជនលៅទី្យស្បជំុជន នានា។1 ការស្បែូល និងការស្គប់ស្គងរំរាែស្ែូវបានលគទ្យទ្យលួាា ល់ោ៉ា ងទូ្យលំទូ្យោយថ្នាបញ្ហា ែយួញដ្លស្ែូវញែលដាេះស្ាយលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា។2

ឯការស្ាវស្ាវលនេះ នឹងលស្បីស្បារ់ទិ្យននន័យបនាា ប់បនេ ំ លដី្ែបរិីនិែយលែីលាា នភារបច្ចុបបននននកាស្គប់ស្គងរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា និងវភិាគរីផ្លប៉ាេះពាល់ននរំរាែែកលលីរុែភារែនុរេ និង បរាិា ន។ បនាា ប់ែកនឹងរិនិែយលលីលគលនលោបាយញដ្លពាក់រ័នធ លគលការ ៍ញ នា ំ និងការអ្នុវែតន៍លដី្ែបលីដាេះស្ាយបញ្ហា លនេះ។ ចុ្ងលស្កាយ ឯការស្ាវស្ាវលនេះនឹងលលីកយកករ ីរិកាអំ្រីការស្គប់ស្គង និងផ្លប៉ាេះពាល់របរ់រំរាែលៅស្បលទ្យររឹងាបុរ ីលវៀែណាែ នៃ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងអាល្ឺែ៉ាង់។

២.សាា ៃភាពបចចបុបៃនពាក់ព័ៃធៃឹងការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា

កំល ីនស្បាជន និង ការល្វីច្ំណាកស្រុករីជនបទ្យលៅទ្យីស្កុងមានការលកីនល ងីគឲួ្យកែ់រមាា ល់លៅកនុងកំ ុង លរលាងែួយទ្យរវែេរចុ៍្ងលស្កាយលនេះលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា។ លនេះបណាត លឲ្យមានការលកីនល ងីរំរាែលៅកនុង ទ្យីស្កុង។3 ស្ែូវបានលគគ នាថ្ន ១៤ោននាក់ អាច្បលងកីែរំរាែបានស្បមា ៦.៨១៨.០០០លតាន កនុងែួយឆ្ន ។ំ4 ការគ នាលនេះ គឺញផ្អកលលកីាររិែ ញដ្លថ្នែនុរេមាន ក់លៅទ្យីស្កុងភនំលរែ ទ្យំនងអាច្នងឹបលងកីែរំរាែបាន ០,៤៧៨

1 Ministry of Environment, Cambodia Environment Outlook, (Thailand: Thai Graphic and Print Co.,Ltd), 2009, accessed on March

25, 2015, URL: http://geodata.rrcap.unep.org/all_reports/cambodia_081010.pdf 2 http://www.phnompenhpost.com/fund-intended-improve-countrys-urban-sanitation (issued on 03 March 2015).

3 Sethy Sour, Sothun Chin and Rachel Wildblood, “Municipal Solid Waste Management in Cambodia,” in Municipal Solid Waste

Management in Asia and the Pacific Islands: Challenges and Strategic Solutions, ed. Agamuthu Pariatamby et al. (Singapore, 2014), accessed on March 25, 2015, URL: https://books.google.com.kh/books?id=nRXHBAAAQBAJ&pg=PA77&dq=Municipal+Solid+Waste+Management+in+Cambodia&hl=en&sa=X&ei=G2ESVeiEGZbr8AWG-oHICw&redir_esc=y#v=onepage&q=Municipal%20Solid%20Waste%20Management%20in%20Cambodia&f=false 4 Ibid.

http://geodata.rrcap.unep.org/all_reports/cambodia_081010.pdf

http://www.phnompenhpost.com/fund-intended-improve-countrys-urban-sanitation

https://books.google.com.kh/books?id=nRXHBAAAQBAJ&pg=PA77&dq=Municipal+Solid+Waste+Management+in+Cambodia&hl=en&sa=X&ei=G2ESVeiEGZbr8AWG-oHICw&redir_esc=y#v=onepage&q=Municipal%20Solid%20Waste%20Management%20in%20Cambodia&f=false



2

គី ូស្កាែកនុងែួយនៃង លៅកនុងឆ្ន ២ំ០០៥។5 ការគ នាលនេះស្ែូវបានលគរលងកែល ែីផ្ងញដ្រថ្នភាគលស្ច្នីននរំរាែញដ្លលកីែមានលៅទ្យីស្បជុជំន គឺស្ែូវបានលបាេះចូ្លលៅកនុងទ្យកឹ លលីដ្ ី លៅកញន្ងាធារ ៈ ឬលៅតាែដ្ងផ្្ូវ ឬលៅកញន្ងញដ្លទ្យំលនរលៅជិែផ្ាេះញដ្លររ់លៅ។6

មាស្តា៣ ននអ្នុស្កឹែយរតីរកីារស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរ ំល់រងឹ ឆ្ន ១ំ៩៩៩ ក ំែ់ពាកយបលច្ចកលទ្យរែួយច្ំនួនញដ្លទាក់ទ្យងនឹងរំរាែញដ្លស្ែូវបានក ំែ់ដូ្ច្ខងលស្កាែ៖7

រ ំល់រងឹ (solid waste) គឺរំលៅលៅលលីវែាុរងឹ ារធាែុរងឹ និងផ្លិែផ្ល ឬអ្វីៗែិនស្ែូវការ ញដ្លឥែស្បលោជន៍ នងិលបាេះលោល។

រំ ល់តាែផ្ាេះ (household waste) គឺាញផ្នកែួយននរំ ល់រងឹ ញដ្លែនិមានាែិរុល ឬារធាែុលស្គេះថ្នន ក់ លែយីស្ែូវបានលបាេះបង់លោលរីផ្ាេះឯកជន អ្គរាធារ ៈ លរាងច្ស្ក ទ្យផី្ាររណាឋ គរ អ្គរពា ិជាកែម លភាជនីយដាឋ ន ែល្ាបាយដ្ឹកជញ្ាូ ន កញន្ងកាំនត។ល។ និង

រំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់(hazardous waste) គឺរំលៅលៅលលាីរធាែុវទិ្យយុរកែម ផ្ាុេះរុល លឆេះ បងកឲ្យមានជែងឺែហារកី ច្ែ្ងជែងឺ ល្វីឲ្យរោក ល្វីឲ្យលស្ច្េះ ល្វីអុ្ែរុីែកែម ឬារធាែុគីែលីផ្េងលទ្យៀែ ញដ្លអាច្នាឲំ្យមានលស្គេះថ្នន ក់ដ្ល់ែនុរេ រែវ ឬមានការបផំ្្ិច្បំផ្្ទែដ្ល់រុកខាែ ិ ស្ទ្យរយរែបែដិាធារ ៈ នងិ បរាិា ន។

រំរាែលៅស្បលទ្យរកែពុា ស្ែូវបានញបងញច្កាស្បលភទ្យបរីខំន់ៗ មានដូ្ច្ា៖ (i) កនុងស្រុក/តាែផ្ាេះ (ii) ពា ិជា-កែម(commercial) និង (iii) ឧរាែ៍កែម នងិរ ំល់លស្គេះថ្នន ក់ រែួទាងំរ ំល់ែនាីរលរទ្យយ។8 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៍លដាយ ហាក់បដូី្ច្ាែិនមានការឯកភារគន លៅលលីច្ណំាែ់ស្បលភទ្យទាងំលនេះលៅល យីលទ្យ។ ាងលនេះលៅលទ្យៀែ ែិនមានទ្យិននន័យៃមីលលីស្បលភទ្យនែីួយៗននរ ំល់ញដ្លបានលរៀបរាប់ខងលលីលនាេះលទ្យ។ ឧទាែរ ៍ ការ ៍លនេះ ស្ែូវបានទ្យទ្យលួាា ល់លដាយស្ករួងបរាិា ន ញដ្លថ្នទ្យិននន័យ រំរាែ ឬរ ំល់ែនាីរលរទ្យយ និងរ័ែ៌មានរី រំរាែ ឬរំ ល់របរ់ស្បលទ្យរទាងំែូលស្ែូវញផ្អកលៅលលីការរាករ និងែនិមានរ័ែ៌មានៃម។ី9 ឧទាែ ៍ែួយននករ ីលនេះ

5 This figure was made available by the JICA’s study on solid waste management in the municipality of Phnom Penh in the

Kingdom of Cambodia in 2005. It is the country’s only available data of per capita waste generation, according to Sour et al, “Municipal Solid Waste Management in Cambodia”, 2014. 6 “Cambodia Environment Outlook”, 61.

7 Council of Minister of Cambodia, “Sub-Decree on Solid Waste Management,” 1999, accessed on March 25, 2015, URL:

http://www.cambodiainvestment.gov.kh/content/uploads/2011/09/Sub-Degree-36-on-Solid-Waste-Management_990427.pdf 8 Sour et al, “Municipal Solid,” 78

9 Ministry of Environment, “Cambodia Environment”, 67

http://www.cambodiainvestment.gov.kh/content/uploads/2011/09/Sub-Degree-36-on-Solid-Waste-Management_990427.pdf

3

ស្ែូវបានរកល ែីលៅកនុងរបាយការ ៍របរ់ស្ករួងបរាិា នលៅកនុងឆ្ន ំ ២០០៩ រតីររីំរាែ ឬរ ំល់ែនាីរលរទ្យយ ញដ្លលៅញែលស្បទី្យិននន័យ ឆ្ន ២ំ០០០-២០០២ បានបញ្ហា ក់ថ្ន៖10 «កនុ ងឆ្ន ំ២០០០ រំរាែ ឬរ ំល់ ែនាីរលរទ្យយស្ែូវបានលគបា៉ា ន់ស្បមា ថ្នមានស្បញែលា ១៨២លតាន និងលកីនល ីងរែូែដ្ល់ ៤៦២លតាន លៅឆ្ន ២ំ០០១ និងលកីនល ីង៣០០លតានបញនាែលទ្យៀែ (បញនាែលៅរំរាែ ឬរ ំល់ រាវច្ំនួនស្បញែល ៦៦.៤៣០លីស្ែ លៅឆ្ន ២ំ០០២ ារិលររច្ំនួនលនេះគឺ រស្មាប់ញែរាជធានីភនំលរែប៉ាុលណាណ េះលទ្យ។»

រ័ែ៌មានរតីរីការស្គប់ស្គងរំរាែគឺមានកស្ែិែលៅទូ្យទាងំស្បលទ្យរ ។11 លទាេះបាីោ៉ា ងណាក៏លដាយ តារាងទ្យី ១ បងាា ែរីរមារធាែុននការលកីែល ងីរ ំល់លៅទ្យីស្កុង្ំៗ លៅស្កុងភនំលរែ លរៀែរាប លែែតបាែ់ដ្ំបង នងិស្កុងកំរង់- ោែ។ តារាងលនេះ ក៏បានបងាា ែរីរំរាែ ឬរ ំល់ច្ ីំអាហារមានច្ំញ កលស្ច្នីាងលគកនុងរមារធាែុរ ំល់ររុប ទ្យីស្កងុភនំលរែមាន៧០% លរៀែរាែមាន៥៤% បាែ់ដ្ំបងមាន៧១% និង ៦០%លៅលែែតកំរង់ោែ។ ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ រំ ល់ប្ារាិច្មានច្ំននួ ៦% លៅកនុងរាជធានីភនំលរែ ច្ំនួន ១១% លៅកនុងលែែតលរៀែរាប ច្ំននួ ១០% លៅកនុងលែែតបាែ់ដ្បំង និង១២% លៅកនុងលែែតកំរង់ោែ។ តារាងទី្យ១៖ រមារធាែុរ ំល់រងឹ លៅទី្យស្កងុ្ំៗទាងំបនួ12

រមារធាែុ (%) ភនលំរែ បាែ់ដ្បំង លរៀែរាែ ករំង់ោែ រំរាែ ឬរំ ល់អាហារ ៧០ ៧១ ៥៤ ៦០ ស្កដារ / ស្កដារកាែុង ៥ ២ ៦ ៥ លឈ ី/ កញ្ច ក់ ៦ ៦ ១១ ៣ ប្ារាីក ៦ ១០ ១១ ១២ ញដ្ក ២ ៣ ១ ១ វយនភ័ ឌ ៣ ២ ៣ ១

10

Ibid, 67 11តាែលរច្កតីលោងខងលលីទំ្យររ័ទី្យ៦០ 12

រំរាែឬរំ លរ់ងឹទី្យស្កុង បលងកីែល ងីរីរំ លត់ាែផ្ាេះ និងរំ ល់ស្រលដ្ៀងនឹងរំ លត់ាែផ្ាេះ ដូ្ច្ាលំលៅាា ន អាគរាធារ ៈ លរាងច្ស្ក រែស្គរ ទី្យផ្ារ រណាឋ គរ អាគរពា ិជាកែម លភាជនីយដាឋ ន ែល្ាបាយល វ្ីដំ្ល ីរ រែ ីយដាឋ ន។ល។ លោងតាែ Ministry

of Environment and COMPED, “Environmental Guideline on Solid Waste Management in Kingdom of Cambodia”, 2006,

accessed on April 02, 2015, URL: http://www.comped-cam.org/documents.php. រំរាែឬរំ លរ់ងឹទី្យស្កុង ស្ែូវបានកំ ែន់យ័ស្រលដ្ៀងគន លៅនឹង “រំ លឬ់រំរាែតាែផ្ាេះ” លៅកនុងអ្នុស្កឹែ រតីរីការស្គបស់្គងរំរាែរងឹ។

http://www.comped-cam.org/documents.php

4

កញ្ច ក់ ២ ៣ ៣ ២ លផ្េងៗ ៦ ២ ១១ ១៦ ស្បភរ៖ អ្ងាការញកនច្នរំរាែ និងការរិកាលៅកែពុា COMPED «ការស្ាវស្ាវលស្ែៀែលរៀបច្ំរស្មាប់ការអ្ភិវឌ្ឍន៍រស្មាប់ញផ្នការរកែមភារ ស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹលៅកនុ ងលែែតបាែ់ដ្បំង លៅកែពុា» ឆ្ន ២ំ០១១ បានទាែយកលៅនៃងទី្យ០២ ញែលែា ឆ្ន ២ំ០១៥ URL: http://www.comped-cam.org/wastesurvey.php លគរលងកែល ែីថ្ន មានរ័ែ៌មានែិច្ែួច្ ឬក៏គម នរ័ែ៌មានញដ្លទាក់ទ្យងលៅនឹងស្បលភទ្យាលស្ច្ីនននរំរាែ ឬរ ំល់លផ្េងលទ្យៀែ រែួទាងំ លស្បង អាគុយ និងរំរាែ ឬរ ំល់រកីារាងរង់ និងរ ំល់រកីារកលែាច្លោលលំលៅឋានលៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា។

៣. វិធីសាស្រសតនៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា

ស្បាជនកែពុា ភាគលស្ចី្នហាក់បីដូ្ច្ាមានការយល់ដឹ្ងែិច្ែួច្អំ្រីរលបៀបននការលោលរំ ល់ឲ្យបានស្ែឹែស្ែូវ។ ការ ៍លនេះ លដាយារញែលគរលងកែល ែីថ្ន លៅញែមានរំរាែ ឬរំ ល់រងឹោ៉ា ងលស្ចី្នលបាេះលោលតាែកញន្ងទី្យារធារ ៈ តាែដ្ងផូ្្វ ឬលៅតាែកញន្ងទំ្យលនរលៅញកបរអ្គរលំលៅដាឋ ន។13 ាងលនេះលៅលទ្យៀែ លៅទី្យស្កុងនិងទី្យស្បជំុាលស្ចី្នលៅតាែបណាត លែែត លៅញែមានការែវេះខែស្បរនា័រែស្របែួយលដី្ែបសី្បែូល ដឹ្កជញ្ាូ ន និងកមាច ែ់លោលនូវរំ ល់រងឹឲ្យបានស្ែឹែស្ែូវ។14

៣.១. វ ិ្ ាីស្ររតននការលោលរំរាែញដ្លលស្បលីដាយស្បារលរដ្ឋ

ស្បាជនកែពុា លបាេះលោលរំរាែលៅតាែវ ិ្ ីលផ្េងៗគន ។ វ ិ្ ីាស្ររត ទី្យ១ គឺថ្នស្បាជនកែពុា ញែងញែញបងញច្ករំ ល់រងឹលៅនឹងកញន្ង កលកីែរំរាែ។ ការញែករំ ល់ ញដ្លអាច្ញកនច្នវែិបានគឺល វ្ីល ងីលដាយមានការរម័ស្គចិ្ែត។15 អ្នកលររីរំរាែ ក៏លដី្រែរួំខន់ផ្ងញដ្រកនុងការញបងញច្ករំ ល់ញដ្លអាច្លក់បានរីកនុង្ុងរំរាែ និងលៅកញន្ង

13

Sour et al, “Municipal Solid”, 79 14

Ministry of Environment, “Cambodia Environment”, 62 15

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology Selection and Implementation of Urban Organic Waste Utilisation Projects in Cambodia, (Japan: IGES, 2011)

ប្រជាពលរដ្ឋម្នា ក់កំពុងបរងបែកសំរាម៖ ររូភាពយកចែញពី google

http://www.comped-cam.org/wastesurvey.php

5

ញដ្លលោលរំរាែ។ ឧទាែ ៍ មានអ្នកលររីរំរាែាង ២.០០០នាក់ ល វ្ីការរករំរាែញដ្លអាច្លក់បានរី្ុងរំរាែលៅតាែាយស្កុង និងលៅទី្យោនោក់រំ ល់លៅែំបន់ភនំលរែ។16 ការស្គប់ស្គងរំរាែស្ែូវបានអ្នុវែតលដាយែនុរេាលស្ចី្ន គឺតាែ- រយៈការដុ្ែ។ ែ ៈលរលញដ្លការដុ្ែរំរាែកនុងទី្យស្កុងកស្ែ នឹងល វ្ីល ងី វស្ែូវបានលគរលងកែល ែីថ្នែនុរេាលស្ចី្នលៅកនុងែំបន់ជនបទ្យ មាននិនាន ការលៅដុ្ែរំរាែលដាយរួកលគថ្នយល់ល ែីថ្នវាវ ិ្ ីាស្ររតងាយស្រួលាងកនុងការយករំរាែលៅលោល។17 លនេះគឺទំ្យនងាឆុ្េះបញ្ហច ងំរីការរិែផ្ងញដ្រថ្នការផ្តល់លរវស្បែូលរំរាែលៅមានកស្ែិែ និងែវេះទី្យោនោក់រំរាែលៅតាែទី្យជនបទ្យ។18 ទាងំលនេះបណាត លឲ្យមានការស្បែិបែតិវ ិ្ ីលផ្េងគន ននការស្គប់ស្គងរំរាែលៅតាែទី្យជនបទ្យ រែួមាន (i) ការដុ្ែបំផ្្ទែ (៦៦%) (ii) ការកប់លៅជិែ ឬលៅរីលស្កាយផ្ាេះ (១១%) ការលបាេះរំរាែលោលលៅកនុងវលញស្រ លៅតាែ ផូ្្វាធារ ៈ និងលៅតាែកញន្ងទំ្យលនរ (៩%) (iii) ការលោលរំរាែចូ្លលៅកនុងទឹ្យក (៥%) និង (iv)កញន្ងលផ្េងៗលទ្យៀែ (៩%)។19

៣.២. វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែញដ្លលស្បីស្បារ់លដាយាា ប័នរដាឋ ភិបាល / អាាា ្រែូលដាឋ ន

ទី្យោនោក់ររំាែ (Landfill)

ក៏ដូ្ច្លៅកនុងបណាត ស្បលទ្យរអាា៊ា ន ញដ្លកំរុងអ្ភិវឌ្ឍន៍ផ្ងញដ្រ ការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ លៅកែពុាគឺាែញ្ា20 ញដ្លភាគលស្ចី្នពាក់រ័នធនឹងការស្បែូលរំរាែ ការោែ់ញច្ង និងការលោលលៅឯទី្យោនោក់រំរាែ និងកញន្ងោក់រំរាែ ឬរំ ល់។21 រំរាែាលស្ចី្នស្ែូវបានលបាេះលោលលៅកញន្ងោក់រំរាែ 16

Ibid 17

Samphoasphalyka Sok and Kimsour Kim, “Side Effects of Burning Waste,” The Phnom Penh Post, April 18, 2012, accessed on April 01,2015, URL: http://www.phnompenhpost.com/lift/side-effects-burning-waste 18

Ibid 19

Sour Sethy, “Solid Waste Management in Cambodia” (slide presentation presented at Okayama, February 2, 2013), accessed on April 2, 2015, URL: http://ambiente.okayama-u.ac.jp/management/up_load_files/gakkan/2012_en/2012_en_3-13.pdf 20

COMPED, “Urban Organic Waste Management in Cambodia,” accessed on April 2, 2015, URL: http://www.comped-cam.org/compostingone.php 21

Prasad Modak, “Municipal Solid Waste Management: Turning Waste into Resources,” in Shanghai Manual- A Guide for Sustainable Urban Development in the 21

st Century, 6, accessed on April 2, 2015, URL:

http://www.un.org/esa/dsd/susdevtopics/sdt_pdfs/shanghaimanual/Chapter%205%20-%20Waste_management.pdf

រំរាែញដ្លដុ្ែលដាយស្បារលរដ្ឋ ៖ស្បភររបូភារយកលច្ែរីGoogle

http://www.phnompenhpost.com/lift/side-effects-burning-waste

http://ambiente.okayama-u.ac.jp/management/up_load_files/gakkan/2012_en/2012_en_3-13.pdf

http://www.comped-cam.org/compostingone.php



6

ឬរំ ល់ (ដូ្ច្ា លៅទី្យោនោក់រំរាែដ្លងាក លៅទី្យស្កុងភនំលរែ22 លៅទី្យោនោក់រំរាែលៅលែែតបាែ់-ដំ្បង លៅទី្យោនោក់រំរាែលៅលែែតកំរែ និងលៅទី្យោនោក់រំរាែលៅលែែតលផ្េងៗលទ្យៀែ)។ លគរលងកែល ែីថ្ន មានស្បញែលា៦០ ទី្យកញន្ងរស្មាប់ោក់រំរាែកំរុងដំ្ល ីរការលៅទូ្យទាងំស្បលទ្យរកែពុា23 ប៉ាុញនតភាគលស្ចី្នននែំបន់ទាងំលនេះ ស្ែូវបានលគដឹ្ងថ្ន មានគុ ភារអ្ន់ លែយីការរច្នាបលច្ចកលទ្យរលៅមានកស្ែិែ។24 ករ ីលលីកញលងែយួ គឺលៅរាជធានីភនំលរែ លៅឆ្ន ២ំ០០៩ ទី្យោនោក់រំរាែដ្លងាក ស្ែូវបានាងរង់ល ងីលដាយលស្បីស្បារ់បលច្ចកលទ្យរទំ្យលនីបរែួបញ្ចូ លគន រែួទាងំស្បរ័នធបស្ងួែ ឬរងកែ់រំរាែ និងស្បរ័នធលូបងាូរទឹ្យករអុយ។25

ការញកនច្ន (Recycling) លស្ៅរីទី្យោនោក់រំរាែ រដាឋ ភិបាល (ែូលដាឋ ន) (ឧទាែរ ៍៖ លៅទី្យស្កុង ទី្យស្បជំុជន និងលៅថ្នន ក់លែែត) ល វ្ីកិច្ចរែស្បែិបែតិការចុ្េះកិច្ចរនាាែយួស្កុែែ៊ាុនឯកជន និងអ្ងាការែិនញែនរដាឋ ភិបាលញដ្លល វ្ីការលៅកនុងវរ័ិយពាក់រ័នធ នឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់លនេះ បានអ្នុវែតការល វ្ីជីកំប៉ាុរ និងកែមវ ិ្ ីញកនឆនាលស្ចី្ន។ 26 ការល វ្ីជីកំប៉ាុររីរំរាែ និងការញកនច្នរំរាែ ស្ែូវបានបលងកីែល ងីលៅកនុងទី្យស្កុង និងលៅបណាត លែែតែយួចំ្ននួននស្បលទ្យរកែពុា។ ឧទាែរ ៍លៅកនុងលែែតបាែ់ដំ្បង លរាងច្ស្កល វ្ីជីកំប៉ាុរែយួស្ែូវបានស្បែិបែតិការលៅជិែទី្យោនោក់រំរាែ។ លរាងច្ស្កលនេះស្ែូវបានគសំ្ទ្យញផ្នកែរិញ្ាវែាុ លដាយស្ករួងអ្ភិវឌ្ឍន៍ និងកិច្ច

22

Yim Mongtoeun, Takeshi Fujiwara, and Sour Sethy, “Current Status of Commercial Solid Waste Generation, Composition and Management in Phnom Penh City, Cambodia,”Journal of Environment and Waste Management (2014), accessed on April 2, 2015, URL: https://www.researchgate.net/publication/270506884_Current_status_of_commercial_solid_waste_generation_composition_and_management_in_Phnom_Penh_city_Cambodia 23

Sour Sethy, “Solid Waste.” 24

Ibid; interview with Mr. Sam Phall, Vice Director and Composting Project Manager at COMPED on April 02, 2015. 25

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology Selection and Implementation of Urban Organic Waste Utilisation Projects in Cambodia, (Japan: IGES, 2011). Compaction is the process of pushing waste into less space (mainly through the weight of the machine and the pressure of the compactor wheels), and is also the process of breaking waste materials into smaller pieces (mainly through the action of the compactor’s teeth), according to http://www.mswmanagement.com/MSW/Editorial/The_Mechanics_of_Waste_Compaction_24717.aspx, accessed on May 03, 2015. Leachate is liquid generated from rainfall and the natural decomposition of waste that is filtered through the landfill to a leachate collection system. The leachate drainage system's job is to direct the leachate to collection sumps so it can be properly removed from the landfill, according to http://austincommunitylandfill.wm.com/environmental-protection/leachate-collection.jsp , accessed on May 03, 2015. 26

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology, 54.

https://www.researchgate.net/publication/270506884_Current_status_of_commercial_solid_waste_generation_composition_and_management_in_Phnom_Penh_city_Cambodia


http://www.mswmanagement.com/MSW/Editorial/The_Mechanics_of_Waste_Compaction_24717.aspx

7

រែស្បែតិបែតិការលរដ្ឋកិច្ចរបរ់រែរនធ័អាល្ឺែ៉ាង់ (German Federal Ministry of Economic Cooperation and Development) និងរមាគែ Thuringian កែពុា (TKG) (the Thuringian-Cambodian Association) និងស្ែូវបានស្បែិបែតិលដាយអ្ងាការែិនញែនរដាឋ ភិបាល COMPED។27 លរាង-ច្ស្កលនេះ ទ្យទ្យលួបានរំរាែស្បមា ា ១៤លតាន កនុងែយួនៃង ញដ្ល ៨៦.៥% ទំ្យនងាជីរររីាងា។ លរាង-ច្ស្កលនេះ ផ្លិែទិ្យននផ្លស្បោញំែចំ្ននួ ៧លតានជីកំប៉ាុរ លែយីភាគលស្ចី្នស្ែូវបានលក់កនុងែនែ្៣០០លរៀល (០,០៧៥ដុ្ោ្រ) កនុងែយួកនុងែយួគី ូស្កាែ។28 លៅទី្យស្កុងភនលំរែ គលស្មាងជីកំប៉ាុរស្ែូវបានអ្នុវែតលដាយ អាាា ្រស្គប់ស្គងរំរាែភនំលរែ29 (Phnom Penh Waste Management “PPWM” Authority) លដាយរែការាែយួអ្ងាការលស្ៅរដាឋ ភិបាល ដូ្ច្ា អ្ងាការញកនច្នរំរាែ និងការរិកាលៅកែពុា (COMPED) និងអ្ងាការាក រ ៉ាូ (SCARO)។ អាាា ្រស្គប់ស្គងរំរាែភនំលរែ គឺទ្យទ្យលួែុរស្ែូវលលីការស្បែូលរំរាែ ឬរំ ល់រររីាងារងឹ លៅែំបន់ញដ្លបានកំ ែ់ែយួចំ្នួន(ឧទាែរ ៍៖ រងាក ែ់បឹងលកងកង I និង II លែយីនិងរងាក ែ់ផ្ារលដី្ែគរ និងលៅកញន្ងរែតឃាែ) និង ផ្ាែ់ផ្ាង់រំរាែទាងំលនេះលៅអ្ងាការញកនច្នរំរាែ និងការរិកាលៅកែពុា និង និងអ្ងាការ ាក រ ៉ាូ រស្មាប់គលស្មាងជីកំប៉ាុរ។30 ាងលនេះលៅលទ្យៀែ អាាា ្រស្គប់ស្គងរំរាែភនំលរែក៏បានផ្តល់ទី្យតាងំលៅឯទី្យោនោក់រំរាែ លៅអ្ងាការញកនច្នរំរាែ និងការរិកាលៅកែពុាផ្ងញដ្រ លដី្ែបអី្នុវែតគលស្មាងល វ្ីជី កំប៉ាុរ។31 ទាក់ទ្យងលៅនឹងការញកនឆនរំរាែ ស្កុែែ៊ាុនរុិនស្ទី្យមានគលស្មាងបលងកីែលរាងច្ស្កញកនច្នរំរាែាែួយាោ រាជធានីភនំលរែលដី្ែបកីាែ់បនាយរំ ល់ឬរំរាែឲ្យលៅរល់រូនយ។32 លទាេះោ៉ា ងណាក៏លដាយ លៅលរល

27

ESCAP, “Battambang: Solid Waste Management,” accessed on April 03, 2015, URL: http://waste2resource.org/wp-content/uploads/2012/05/email-version-BATTAMBANG-CITY-PROFILE.pdf 28

Ibid 29

Phnom Penh Waste Management (PPWM) Authority was created by the Municipality of Phnom Penh (MPP) in order to be responsible for overall solid waste management in Phnom Penh, according to Keo Rathana, “Solid Waste Management in Cambodia,” May 2009, accessed on March 31, 2015, URL: http://www.cicp.org.kh/userfiles/file/Working%20Paper/CICP%20Working%20Paper%2027%20solid%20waste%20management_Edited.pdf. 30

3RKH, “3R Good Practices in Cambodia: Phnom Penh Waste Management (PPWM)”, accessed on April 06, 2015, URL: http://www.faculty.ait.ac.th/visu/NGOs/pdfs/cambodia-%20NGO/SJ-PPWM.pdf 31

Ibid 32

CINTRI, “Recycling Project, ” last modified 2011, accessed on April 06, 2015, URL: http://www.cintri.com.kh/PHP/RecyclingProject.php

http://waste2resource.org/wp-content/uploads/2012/05/email-version-BATTAMBANG-CITY-PROFILE.pdf


http://www.cicp.org.kh/userfiles/file/Working%20Paper/CICP%20Working%20Paper%2027%20solid%20waste%20management_Edited.pdf


http://www.faculty.ait.ac.th/visu/NGOs/pdfs/cambodia-%20NGO/SJ-PPWM.pdf

http://www.cintri.com.kh/PHP/RecyclingProject.php

8

បច្ចុបបនន ែិនមានរ័ែ៌មានថ្នលែីញផ្នការលនេះកំរុងស្ែូវបានអ្នុវែតឬលទ្យ និងអាច្ស្ែូវរលស្ែច្បានលៅរយៈលរលប៉ាុនាម នឆ្ន លំនាេះលទ្យ។

ដុ្ែ ឬលរាងច្ស្កដុ្ែររំាែ (Incineration)

ការលោលរំរាែ ឬរំ ល់លវជាាស្ររត ស្ែូវបានលោលតាែរយៈ ដុ្ែរំរាែ។33 ទាក់ទ្យងលៅនឹង ដុ្ែរំ ល់លវជាាស្ររត ែនាីរលរទ្យយ រែុគី្និក គី្និក និងែ ឌ ល រុែភារញដ្លែិនមាន ដុ្ែបញ្ាូ នរំរាែ ឬរំ ល់ លៅកាន់ែនាីរលរទ្យយញដ្លមាន ដុ្ែលៅនឹងកញន្ង។34 លទាេះាោ៉ា ងណាក៏លដាយ រំ ល់លវជា-ាស្ររតែិច្ែចួ្ប៉ាុលណាណ េះញដ្លមានបរមិា ស្បមា ា ៣៥៧គី ូស្កាែ និង៦៨លីស្ែ ស្ែូវបានរាយ-ការ ៍ថ្នស្ែូវបានដុ្ែស្បោនំៃងលដាយ ដុ្ែរំរាែលៅនឹងកញន្ងលៅតាែែនាីរលរទ្យយែូច្ៗែយួចំ្ននួ។35 លផ្េះ និងរំរាែ ឬរំ ល់ែយួចំ្នួនញដ្លបានបលងកីែរីការដុ្ែរោំយស្ែូវបានលបាេះលោលលៅកញន្ងលៅកនុងែំបន់ ជំុវែិននការដុ្ែលនេះ ែ ៈលរលញដ្លញផ្នកែ្េះញដ្លលៅរល់ស្ែូវបានស្បែូលផ្តុ ំលដាយស្កុែែ៊ាុន PSBK លដី្ែបលីបាេះលោលលៅទី្យោនោក់រំរាែ។36

៤. សលប ៉ះពាលន់ៃការស្ររប់ស្ររងសរំាមនៅកមពុា

៤.១. ផ្លប៉ាេះពាល់ននការលោលររំាែលៅទី្យាធារ ៈ

លទាេះបីា មានលរវកែមស្បែូល និងដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ លៅតាែែំបន់ស្បជំុជន និងលៅតាែទី្យរែួលែែតនានាលៅកនុង ស្បលទ្យរកែពុាក៏លដាយ លគរលងកែល ែីថ្ន ការលោលរំរាែលៅទី្យាធារ ៈលៅញែលកីែមានលៅតាែែំបន់ទាងំលនេះ។ លទាេះបីា ែិនមានការរិកា

33

Meeting with Denis Schrey, country Representative for Cambodia of Konrad-Adenauer-Stiftung (KAS) on April 03, 2015 34

Ministry of Environment, “Cambodia Environment”, 67 35

Ibid 36

Ibid

9

ស្ាវស្ាវាក់ោក់ណាែួយលៅលលីផ្លប៉ាេះពាល់ននការលោលរំរាែ លៅទី្យាធារ ៈលៅកែពុាក៏លដាយ ាទូ្យលៅការលោលរំរាែ លៅទី្យាធារ ៈ ហាក់បីដូ្ច្ា មានផ្លប៉ាេះពាល់ដូ្ច្ខងលស្កាែ៖

ផ្លប៉ាេះពាល់លលបីរាិា ន37

- រំរាែ អាច្រំោប់រែវញដ្លមានជីវែិលៅកនុងទឹ្យកលដាយផ្ទា ល់ និងលដាយស្បលោល ស្រែទាងំល វ្ីឲ្យ ប៉ាេះពាល់គុ ភារទឹ្យកតាែរយៈការកាែ់បនាយអុ្ករុីញរនញដ្លមានកនុង ផូ្្វទឹ្យក។ ឧទាែរ ៍ កនាុយបារបីលញ្ចែនូវាែិរុលញដ្លមានលស្គេះថ្នន ក់ (harmful toxins) លៅកនុងទឹ្យក លៅលរលញដ្លវបំញបកធាែុ។

- រំរាែល វ្ីលាភ័ ភារលៅតាែែំបន់ាធា រ ៈមានការធ្ាក់ចុ្េះ - រំរាែអាច្ល វ្ីឲ្យមានការែូច្ខែដ្ល់ផូ្្វទឹ្យក និងស្បរ័នធលូទឹ្យក។38 ឧទាែរ ៍ លគរលងកែល ែី ថ្ន ការលបាេះលោលរំរាែញដ្លែិនរលួយ (non-biodegradable waste) អាច្រាងំរាេះបំរង់លូបងាូរទឹ្យកលៅទី្យស្កុង ញដ្លចូ្លរែួចំ្ញ កល វ្ីឲ្យមានការជនលិច្ទឹ្យកកនុង ទី្យស្កុង។39

ផ្លប៉ាេះពាល់លលរុីែភារែនុរេ40

- ការលោលរំរាែលៅទី្យាធារ ៈ បណាត លឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ដ្ល់រុែភារាធារ ៈ លដាយារញែ វាកញន្ងទាក់ទាែរែវលអិែលផ្េងៗ និងាកញន្ងបាក់លែរបីងាក ែ់រូជ។

- ការលោលរំរាែលៅទី្យាធារ ៈ ដូ្ច្ា ញកវញបក និង រឺរង អាច្មានលស្គេះថ្នន ក់ ង្ន់ ង្ររស្មាប់រុែភារែនុរេ។

37

Ashfield Council, “Litter,” last modified 2013, accessed on April 29, 2015, URL: http://www.ashfield.nsw.gov.au/page/litter.html 38

Ibid 39

Simon Henderson and Aun Pheap, “Cambodia’s Excess Baggage,” The Cambodia Daily, May 06, 2013, accessed on April 29, 2015, URL: https://www.cambodiadaily.com/archives/cambodias-excess-baggage-22003/ 40

Frankston City Council, “Impacts of Litter,” accessed on April 29, 2015, URL: http://www.frankston.vic.gov.au/Environment_and_Waste/Waste_and_Recycling/Litter_and_Illegal_Dumping/Impacts_of_Litter

រំរាែលៅ ជិែែ័ ឌ ច្ំការែន កនង ុផំ្ារលដ្ីែៃកូវ (រូបភារ៖ រីុ ោន់ណា)។ រូបភារលនេះ យកលច្ែរ ីSimon Henderson and Aun Pheap លៅកនុងកាញរែ ឌ្ឹញែែបូឌាលដ្លី លច្ែនៃងទ្យ ី០៦ ញែ ឧរភា ឆ្ន ២ំ០១៣។

http://www.ashfield.nsw.gov.au/page/litter.html

https://www.cambodiadaily.com/archives/cambodias-excess-baggage-22003/

http://www.frankston.vic.gov.au/Environment_and_Waste/Waste_and_Recycling/Litter_and_Illegal_Dumping/Impacts_of_Litter


10

៤.២. ផ្លប៉ាេះពាល់ននការដុ្ែររំាែ លទាេះបីា ស្បាជនកែពុាលៅតាែទី្យជនបទ្យភាគលស្ចី្នយកការដុ្ែរំរាែាវ ិ្ ីាស្ររតែយួរស្មាប់ការកាែ់បនាយបរមិា រំរាែក៏លដាយ41 មានស្បាជនកែពុាែយួចំ្នួនយល់ ែីថ្ន ការដុ្ែរំរាែញបបលនេះស្បញែលាមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមាន ដ្ល់រុែភារែនុរេ និងបរាិា ន42។ ស្បារលរដ្ឋកែពុាែយួរូបញដ្លរមាា រលដាយកាញរែ ភនំលរែប៉ាុរតិ៍លលីកល ងីថ្ន43៖

“ការដុ្ែរំរាែ ស្បញែលាវ ិ្ ីដ្ល៏លឿនែយួកនុ ងការរមាអ ែែំបន់គំនររំរាែ ប៉ាុញនត បនាា ប់រីលភី្ងលឆេះែតងលែីយែតងលទ្យៀែ វបំរុលែយល់ និងដី្ស្រែទាងំបងកលស្គេះថ្នន ក់រុែភារែនុរេ។ ាទូ្យលៅអ្នកភូែិ ដុ្ែរំរាែដូ្ច្ាៃងប្់ារាិច្ញដ្លល វ្ីឲ្យប៉ាេះពាល់ដ្ល់បរាិា នោ៉ា ង ង្ន់ ង្រ។ វមានការលំបាករស្មាប់ែាុ ំ កនុ ងការស្រូបយកែយល់អាការបររុិទ្យធលៅកនុ ងភូែិរបរ់ែាុ ំ។”

ាទូ្យលៅ លគទ្យទ្យលួាា ល់ថ្ន ការដុ្ែរំរាែលៅទី្យវលនឹងមានផ្លប៉ាេះពាល់អ្វជិាមានលៅលលីរុែភារែនុរេ និងបរាិា ន44 លស្ពាេះថ្នការដុ្ែរំរាែលៅទី្យវល ឬលៅទី្យោនោក់រំរាែនឹងបលញ្ចែនូវារធាែុបំរុលែយល់ និងលផ្េះ ស្រែទាងំ ញផ្េងស្ការ់ ាលស្ចី្ន។45 លផ្េះញដ្លបានែករីការដុ្ែរំរាែទំ្យនងាោយ ំាែយួារធាែុគីែីញដ្លមានាែិរុល (toxic chemicals) ដូ្ច្ា ារធាែុរុល ឌី្អុ្ករុីន (dioxins) និងារធាែុ ែវរា៉ាន(furans) អីុ្ស្ដូ្កាបូន polycyclic (PAHs) និងារធាែុញដ្លល វ្ីឲ្យមានជែងឺែហារកីលផ្េងៗ។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ញផ្េងអាច្មាន ារធាែុអាល់លដ្ែុដី្(aldehydes) ាែិអារុីែ ាែិនីស្ែូ-ញជនអុ្ករុីន រ៊ាុលែវរអុ្ករុីែ ាែិអីុ្ស្ដូ្កាបូន polycyclic (PAHs)ឌី្អុ្ករុីន (dioxins) ាែិែវរា៉ាន និងារាែិគីែីលផ្េងៗលទ្យៀែ។46

41

Sour Sethy, “Solid Waste.” 42

Samphoasphalyka Sok and Kimsour Kim, “Side Effects,” 43

Thik Kaliyann, “Rubbish burning becomes a burning issue,” The Phnom Penh Post, March 07 2014, accessed on April 02,2015, URL: http://www.phnompenhpost.com/siem-reap-insider/rubbish-burning-becomes-burning-issue 44

Manitoba, “Implications of Open Burning of Garbage at Waste Disposal Grounds,” accessed on April 09, 2015, URL: http://www.gov.mb.ca/conservation/envprograms/airquality/brochures/waste_burning_e.html 45

Ibid 46

Ibid

http://www.gov.mb.ca/conservation/envprograms/airquality/brochures/waste_burning_e.html

11

ផ្លប៉ាេះពាល់លលរុីែភារែនុរេ - វែាុញដ្លមានារធាែុរុល(toxic) អាច្បណាត លឲ្យមានបញ្ហា រោក ស្រែទាងំមានបញ្ហាញរបក និងផូ្្វដ្លងាីែ។ ភារ ង្ន់ ង្រននផ្លប៉ាេះពាល់ទាងំលនេះនឹងអាស្រ័យលៅលលី៖ ចំ្ងាយរីកញន្ងដុ្ែ រយៈលរលននការលៅជិែកញន្ងដុ្ែរំរាែ បរមិា និងស្បលភទ្យរំរាែញដ្លបានដុ្ែ និងភារ រលំោច្ របរ់ែនុរេមាន ក់។47 និង

- បុគាលញដ្លមានបញ្ហា ផូ្្វដ្លងាីែ ដូ្ច្ាជែងឺ ែែឺ (asthma) ឬ មានបញ្ហា អាញលែេ ី(allergies) ទំ្យនងាមានភាររលំោច្ខ្ងំចំ្លពាេះញផ្េងញដ្លបងកល ងីលដាយការដុ្ែ រំរាែ។48

ផ្លប៉ាេះពាល់លលបីរាិា ន49

- លផ្េះ ញដ្លបក់បំញបកលដាយែយល់ ឬ ក៏ែូរលស្ោេះតាែទឹ្យក អាច្មានារធាែុរុលលផ្េងៗ (toxic contaminants) និង

- ាែិរុលលផ្េងៗ ញដ្លលៅាប់ាែយួលផ្េះញដ្លលៅលរររល់ អាច្ស្ាបចូ្ល និង បណាត លឲ្យមានាែិរុលលៅលលីនផ្ាទឹ្យក ឬលៅលស្កាែទឹ្យក។

៤.៣. ផ្លប៉ាេះពាល់ននទី្យោនោក់ររំាែ ទី្យោនោក់រំរាែភាគលស្ចី្នលៅស្បលទ្យរកែពុា មានទី្យតាងំលៅែំបន់ញដ្លងាយលិច្ទឹ្យក។50 ការ ៍លនេះ អាច្បណាត លឲ្យមានការបំរុលបរាិា ន លស្ពាេះថ្ន លៅកនុងដំ្ល ីរការននការបំញបករំរាែ ឬរំ ល់លៅកនុងោនោក់រំរាែ ទឹ្យករអុយស្ែូវបានបលងកីែល ងីញដ្លអាច្ល វ្ីឲ្យមានារាែិរុលលកីែល ងីលៅកនុងបរលិវ ទឹ្យកលស្កាែដី្ និងដី្ញស្រញដ្លលៅជំុវែិលនាេះ។51 លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បារលរដ្ឋញដ្លលៅជំុវែិទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ អាច្ស្បឈែលៅនឹងលស្គេះថ្នន ក់ដ្ល់រុែភារញដ្លបណាត លែករី រែវរុយ និងរែវលអិែញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់លផ្េងលទ្យៀែ។52

47

Ibid 48

Ibid 49

Ibid 50

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology,10 . 51

Ibid 52

Ibid

12

ការរិកាស្ាវស្ាវទូ្យលៅែយួ រតីរី «ផ្លប៉ាេះពាល់រុែភារលៅលលីស្បជជនញដ្លររ់លៅជិែទី្យោនោក់រំរាែស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់៖ ការរិនិែយលលីការរិកាជែងឺរាែែាែ» បានរននិដាឋ នថ្ន មានការលកីនល ងីហានិភ័យននផ្លប៉ាេះពាល់ដ្ល់រុែភារ (ដូ្ច្ា អ្ស្តាកំល ីែទាប រិការភាររីកំល ីែ មានការលកីែល ងីនូវស្បលភទ្យជែងឺែហារកីែយួចំ្នួន) ស្ែូវបានរាយការ ៍ចំ្លពាេះស្បាជនញដ្លតាងំទី្យលំលៅជិែទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ ។53 ោ៉ា ងណាែិែ ការរិកាលនេះ បានទ្យទ្យលួាា ល់ថ្ន ហានិភ័យលៅលលីរុែភារញដ្លបណាត លែករីទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ មានការលំបាកកនុងការកំ ែ់នូវវាិលភារននហានិភ័យលនេះ។ ករ ីលនេះ បណាត លែករីកងវេះខែរ័ែ៌មានពាក់រ័នធលៅនឹងឥទ្យធិរលននផ្លប៉ាេះពាល់បរាិា នកស្ែិែទាបលៅលលីស្បាជនទូ្យលៅ។54

៥. ការទទួលខុសស្រតូវរបសរ់ដ្ឋា ភិបាលថ្នន ក់ាតិ ៃិងថ្នន ក់មូលដ្ឋា ៃ

៥.១. រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ លៅកនុងស្បលទ្យរកែពុា មាស្តា៤ ននអ្នុស្កិែ រតីរីការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹឆ្ន ១ំ៩៩៩ បានកំ ែ់ឲ្យ ស្ករួងបរាិា ន មានែួនាទី្យលរៀបចំ្លគលការ ៍ញ នាលំលីការលបាេះលោល ស្បែូលដឹ្កជញ្ាូ ន រតុក ញកនច្ន កាែ់បនាយបរមិា រំរាែ និងការោក់លោលរំរាែតាែផ្ាេះតាែបណាត លែែត-ស្កុងលដី្ែបធីានាបាននូវការស្គប់ស្គងរំរាែស្បកបលដាយរុវែាិភារ។ ចំ្ញ កឯ អាាា ្រលែែត-ស្កុងទ្យទ្យលួែុរស្ែូវលរៀបចំ្ញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែរយៈលរលែី្ ែ្យែ និងញវង លៅតាែែំបន់ស្គប់ស្គងរបរ់រកួែួ្ន។55 លៅកនុងឆ្ន ំ២០០៦ ស្ករួងបរាិា ន រែការាែយួ អ្ងាការែិនញែនរដាឋ ភិបាល (COMPED) និងអ្នកជំនាែអ្នតរាែិនានា បានលរៀបចំ្នូវលគលការ ៍ញ នាបំរាិា ន រតីរីការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹលៅកែពុា លដី្ែបអី្នុវែតនូវបទ្យបបញ្ាែតិបរាិា ននានា ញដ្លមានស្ាប់ និងលដី្ែបលីលីកកែពរ់នូវការយល់ដឹ្ង និងបលងកីនចំ្ល េះដឹ្ងដ្ល់ភាគីញដ្លពាក់រ័នធនឹងស្បធានបទ្យលនេះ។56 53

Martine Vrijheid, “Health Effects of Residence Near Hazardous Waste Landfill Sites: A Review of Epidemiologic Literature,”London School of Hygiene and Tropical Medicine, Vol 108, 2000, accessed on May 5, 2015, URL: http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1637771/pdf/envhper00310-0106.pdf 54

Ibid 55

Council of Minister of Cambodia, “Sub-Decree on Solid,” 3, article 4. 56

AIT & UNEP, Municipal Waste Management Report: Status-quo and Issues in Southeast and East Asian Countries, (2010), accessed on April 14, 2015, URL:

http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1637771/pdf/envhper00310-0106.pdf

13

៥.២. រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន មាស្តា៥ ននអ្នុស្កឹែរតីរី ការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ បងាា ែថ្ន «ការស្បែូល ដឹ្កជញ្ាូ ន រតុក ញកនច្ន កាែ់បនាយបរមិា និងការោក់លោល រំរាែតាែបណាត លែែត-ស្កុង គឺាការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់អាាា ្រលែែត និងស្កុង។57 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ លដាយារញែមានភារែវេះខែញផ្នកែរិញ្ាវែាុ និង្នធានែនុរេ អាាា ្រលែែត ស្កុង និងអាាា ្រថ្នន ក់ែូលដាឋ ន បានល វ្ីកិច្ចរនាាែួយស្កុែែ៊ាុនឯកជនឲ្យទ្យទ្យលួភារកិច្ច កនុងការស្បែូល ដឹ្កជញ្ាូ ន និង លបាេះលោលរំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែ។58 ឧទាែរ ៍ ោប់តាងំរីឆ្ន ំ២០០២ អាាា ្ររាជធានីភនំលរែ បានល វ្ីកិច្ចរនា (៤៩ ឆ្ន )ំ ាែយួស្កុែែ៊ាុន រុីនស្ទី្យ ឲ្យទ្យទ្យលួែុរស្ែូវ កនុងការស្បែូលរំរាែ និងរំអាែរំរាែតាែផូ្្វាធារ ៈ។59 លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្កុែែ៊ាុន ារ ៉ាុែ លស្ែែឌី្ង (Sarom Trading Company Co. Ltd) ក៏ស្ែូវបាន ផ្តល់អាាា ប័ ណលដាយស្ករួងបរាិា ន លដី្ែបសី្បែូល ដឹ្កជញ្ាូ ន និងលបាេះលោលរាល់រំរាែញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់លៅទី្យោនោក់រំរាែរបរ់ែួ្នលៅទី្យស្កុងភនំលរែ។60

អាាា ្រស្កុងកំរែ មានែួនាែីរស្ែបរស្ែួល និងស្ែួែរិនិែយលលីលរវកែមស្បែូលរំរាែលៅតាែទី្យស្បជំុជនលៅកនុងលែែត ែ ៈញដ្លស្កុែស្បឹកា ុ/ំរងាក ែ់ ក៏មានែនួាទី្យរស្ែបរស្ែួល និងស្ែួែរិនិែយបញ្ហា លផ្េងៗ ញដ្លលកីែមានរវងស្បារលរដ្ឋ និងស្កុែែ៊ាុនផ្តល់លរវកែមស្បែូលរំរាែ។61 អាាា ្រលែែតកំរែ បានល វ្ីកិច្ចរនាាែយួស្កុែែ៊ាុនឯកជន ញដ្លមានល ម្ េះថ្ន GAEA លដី្ែបសី្បែូលរំរាែ ល វ្ីការញកលែអរលរវកែមស្បែូលរំរាែ និងរស្ងីកែំបន់ស្បែូលរំរាែបញនាែលទ្យៀែ។ ស្កុែែ៊ាុនលនេះ ក៏មានែួនាទី្យ ស្គប់ស្គង ទី្យោនោក់រំរាែផ្ងញដ្រ។62 ចំ្ញ កឯ ែនាីរបលច្ចកលទ្យរថ្នន ក់លែែតពាក់រ័នធនានា មានភារកិច្ចដូ្ច្ខងលស្កាែ៖63

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&ved=0CD0QFjAG&url=http%3A%2F%2Fwww.environment-health.asia%2Fuserfiles%2Ffile%2FMunicipal%2520Waste%2520Report.pdf&ei=yy8uVYmiNOTDmQX--YH4Dw&usg=AFQjCNEQgOe6igO9RpTlsg7s2sIUyPAHgQ&sig2=WIwG2tWXMMGafy550joVMQ 57

Council of Minister of Cambodia, “Sub-Decree on Solid,” 3, article 5. 58

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology, 8. 59

CINTRI, “About Us”, last modified 2011, accessed on March 31, 2015, URL: http://www.cintri.com.kh/index.php# 60

3RKH, “City Waste Profile: Phnom Penh”, 2012, accessed on March 31, 2015 61

G.Hadrich and C. Westphalen, “Wrap-up to the workshop: Decentralised Solid Waste Management in Kampot-Towards a realistic, sustainable, feasible (economically, socially and culturally) and implementable solid waste management system in Kampot (Province/Municipality/Commune/Sangkat), 2013 [draft version]” 62

Ibid 63

Ibid

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&ved=0CD0QFjAG&url=http%3A%2F%2Fwww.environment-health.asia%2Fuserfiles%2Ffile%2FMunicipal%2520Waste%2520Report.pdf&ei=yy8uVYmiNOTDmQX--YH4Dw&usg=AFQjCNEQgOe6igO9RpTlsg7s2sIUyPAHgQ&sig2=WIwG2tWXMMGafy550joVMQ



http://www.cintri.com.kh/index.php

14

ែនាីរបរាិា ន៖ (១) ល វ្ីការជិែរនិែាែយួស្កុែែ៊ាុនឯកជន (ឧ.GAEA) លដី្ែបរីស្ងឹងការអ្នុ-វែតច្ាប់ និងល វ្ីការាែយួ ែុទ្យាកាល័យលែែត និងែនាីរស្គប់ស្គងញដ្នដី្ នគរូបនីយកែម និងរំ ង់ ក៏ដូ្ច្ា ែ័ ឌ រដាឋ បាលនស្រលឈ ី លដី្ែបកំី ែ់ទី្យតាងំរស្មាប់លរៀបចំ្ទី្យោនោក់រំរាែ (២) ល វ្ីការជិែរនិែ ាែយួស្កុែែ៊ាុនឯកជន GAEA លដី្ែបលីរៀបចំ្ដាក់្ុង រំរាែ (៣) ស្បែូលទិ្យននន័យរំរាែរស្មាប់ ស្ករួងែហានផ្ា ឬស្ករួងបរាិា ន

ែនាីររុខភិបាល ល វ្ីការអ្ប់រសំ្បារលរដ្ឋែូលដាឋ នអំ្រី រុែភារ និងអ្នាែ័យ ែនាីរាធារ ៈការ និងដឹ្កជញ្ាូ ន ល វ្ីការផ្តល់អាាា ប័ ណដឹ្កជញ្ាូ នដ្ល់ស្កុែែ៊ាុនស្បែូលរំរាែ (ឧ.GAEA) និង

ែនាីរលរដ្ឋកិច្ច និងែរិញ្ាវែាុ មានែនួាទី្យកនុងការកំ ែ់នៃ្ស្បែូលរំរាែ លដាយលោងតាែែំនលលរវកែម ញដ្លស្បែូលលដាយស្កុែែ៊ាុន រុីនស្ទី្យ លៅទី្យស្កុងភនំលរែ។

គរួកែ់រមាា ែ់ថ្ន ការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់អាាា ្រែូលដាឋ ន និងែនាីរបលច្ចកលទ្យរថ្នន ក់លែែត ញដ្លពាក់រ័នធនានា មានញច្ងកនុងអ្នុស្កឹែ រតីរីការស្គប់ស្គងរំរាែរំ ល់រងឹ និងលរច្កតីស្បការអ្នតរស្ករួងរតីរី ការស្គប់ស្គងរំរាែ រំ ល់រងឹលៅកនុង លែែត/ស្កុង។64 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ការផ្តល់កិច្ចរនាលៅឲ្យស្កុែែ៊ាុនឯកជន លដី្ែបផី្តល់លរវកែមស្គប់ស្គងរំរាែ ហាក់បីដូ្ច្ាមានភារែុរគន រីលែែតែយួ លៅលែែតែយួលទ្យៀែ លែយីវអាស្រ័យលៅលលីការច្រោររវងអ្ាា ្រលែែត-ស្កុង និងស្កុែែ៊ាុនឯកជន។

៥.៣. លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ នីានាកនុងការស្គប់ស្គងររំាែ រាជរដាឋ ភិបាលកែពុាបានបលងកីែល ងីនូវ បទ្យបបញ្ាែតិ លគលនលោបាយ និងលគលការ ៍ញ នានំានា លដី្ែបសី្គប់ស្គងរំ ល់រងឹលៅស្បលទ្យរកែពុា។ បទ្យបញ្ាែតិ ទាងំលនាេះរែួមាន៖65

ច្ាប់ រតីរីការការពារបរាិា ន និងស្គប់ស្គង្នធាន្ែមាែិ ឆ្ន ១ំ៩៩៦ អ្នុស្កឹែយ រតីរីការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ ឆ្ន ១ំ៩៩៩ អ្នុស្កឹែយ រតីរីការវយែនែ្ផ្លប៉ាេះពាល់បរាិា ន ឆ្ន ំ១៩៩៩

64

RGC, “Inter-Ministerial Prakas of Ministry of Interior-Ministry of Environment on the Waste and Solid Waste Management in Province/Municipalities of the Kingdom of Cambodia” 65

G.Hadrich and C. Westphalen, “Wrap-up to the workshop,” 17

15

ស្បការ រតីរីការល វ្ីស្បែិភូកែមននការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវ លៅដ្ល់ែនាីរលែែត-ស្កុងនានា តាែរយៈការអ្នុ-វែតន៍ អ្នុស្កឹែយ រតីរីការស្ែួែរិនិែយតាែដាន ទឹ្យកបំរុល និងការស្គប់ស្គងរំរាែ នៃងទី្យ ២ ញែែិៃុនា ឆ្ន ១ំ៩៩៩

ស្បការ រតីរីការលរៀបចំ្ និងការស្បស្រឹែតិលៅននែនាីរបរាិា ន លែែត-ស្កុង នៃងទី្យ ១៩ ញែកកកដា ឆ្ន ំ១៩៩៩

លគលការ ៍ញ នា ំញដ្លលរៀបចំ្លដាយ ស្ករួងបរាិា ន និងអ្ងាការែិនញែនរដាឋ ភិបាល លដី្ែបផី្តល់ អ្នុារន៏រស្មាប់ការអ្នុវែតន៍ អ្នុស្កឹែយ រតីរី ការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ ឆ្ន ១ំ៩៩៩ និង

ស្បការ អ្នតរស្ករួងែហានផ្ា និងស្ករួងបរាិា ន រតីរី ការស្គប់ស្គងរំរាែ និងរំ ង់រងឹលៅកនុងលែែត-ស្កុងននស្រេះរាាណាច្ស្កកែពុា នៃង ២៥ ញែកុែាេះ ឆ្ន ២ំ០០៣

បញនាែលលីបទ្យបញ្ាែតិញដ្លបានលលីកល ងីខងលលី មានលគលការ ៍ញ នា ំនិងលរច្កតីរលស្ែច្នានាញដ្លលរៀបចំ្ លដាយអាាា ្រលែែត-ស្កុងនីែយួៗ លដី្ែបសី្គប់ស្គងរំរាែលៅតាែែំបន់របរ់រកួគែ់។66 លលីររីលនេះលទ្យៀែ លរច្កត ីស្ពាងយុទ្យធាស្ររតាែិ ៣R (ការកាែ់បនាយ “reduce” ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ “reuse” និងការញកនច្ន “recycle”)រតីរី ការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកែពុាស្ែូវបានលរៀបចំ្ល ងី។ រែូែដ្ល់បច្ចុបបនន ហាក់ដូ្ច្ាែិនមានរ័ែ៌មានញដ្ល បញ្ហា ក់ថ្ន លរច្កតីស្ពាងយុទ្យធាស្ររតលនេះ ស្ែូវបានបញ្ច ប់លែយី ឬលៅ។

លស្ៅរីលនេះ រដាឋ ភិបាលកែពុា បានលរៀបចំ្នូវរកែមភារ ផ្េរវផ្ាយ អ្ប់រែំយួចំ្ននួរតីរី ការស្គប់ស្គងរំរាែ។ ឧទាែរ ៍ នៃងទី្យ ២៧ ញែកុែាេះ ឆ្ន ំ២០១២ រដាឋ ភិបាលកែពុាបានផ្តួច្លផ្តីែនូវយុទ្យធនាការ ទូ្យទាងំស្បលទ្យរ លដី្ែបរីំអាែទី្យស្កុងនានា។ តាែរយៈការផ្តួច្លផី្តែ

លនេះ ការស្បកែួស្បញជងទី្យស្កុងាអ ែ ស្ែូវបានលរៀបចំ្ល ងី លែយី ស្គប់ទី្យស្កុងទាងំអ្រ់ននស្បលទ្យរកែពុា ញដ្លស្កុងចំ្នួន ២៦ និង ែ ឌ ចំ្នួន ៩ លៅទី្យស្កុងភនំលរែ ស្ែូវស្បកែួស្បញជងគន លដី្ែបលី វ្ីឲ្យ

66

Ibid

សកមមភាពនបាសំអាត្រប់ស់យុវជន អឡុំងនពលយុេធនាការសំអាត្េគី្កងុ គ្ប់ភព៖ របូ់ភាពែកនេញពីGoogle

16

ទី្យស្បជំុជន មានលាភ័ ភារាអ ែ និងទាក់ទាែលភាៀវលទ្យរច្របញនាែលទ្យៀែ។67 ស្កុង និងែ ឌ ទាងំលនាេះ ក៏ស្ែូវបានវយែនែ្លៅលលីកិច្ចអ្ភិវឌ្ឍន៍ននលែដាឋ រច្នារែព័ន ការរស្ងឹងនូវលរវាធារ ៈ និងការអ្នុវែតន៍នូវគំនិែផ្តួច្លផ្តីែនានា ញដ្លមានលកខ ៈការពារបរាិា ន។68 ាញផ្នកែយួននកែមទី្យស្កុងាអ ែលនេះញដ្រ រដាឋ ភិបាលញដ្លរែួមាន ស្ករួងលទ្យរច្រ ៍ និងស្ករួងបរាិា នមានញផ្នការបលងកីែនូវ លអ្កូកឹ្ប (Eco-Clubs) លដី្ែបផី្េរវផ្ាយនូវការយល់ដឹ្ងរីបរាិា ន និងញកលែអ ទី្យស្កុងនានាឲ្យកាន់ញែមានភារាអ ែ តាែរយៈការស្គប់ស្គងឲ្យកាន់ញែលអ និងការលោលរំរាែប្ារាិច្ឲ្យកាន់ញែមានរណាត ប់ធាន ប់។69 លអ្កូកឹ្ប នឹងស្ែូវបលងកីែល ងីលៅតាែាោលរៀន ាកលវទិ្យាល័យ លរាង-ច្ស្ក ាា នីយន៍ទូ្យរទ្យរេន៍ និងវទិ្យយុនានា ស្រែទាងំយុវវយ័ផ្ងញដ្រ។ លែយីក៏មានការ លលីកទឹ្យកចិ្ែតយុវជនកែពុាឲ្យចូ្លរែួលដី្ែបលី វ្ីការផ្េរវផ្ាយ និងអ្ប់រដំ្ល់ស្បជរលរដ្ឋលៅតាែរែគែន៍ អំ្រីអ្ែាស្បលោជន៍ញដ្លទ្យទ្យលួបានរីការល វ្ីឲ្យទី្យស្កុងាអ ែ។70 ប៉ាុញនត លៅលរលបច្ចុបបនន ហាក់ដូ្ច្ាែិនមានរ័ែ៌មានបច្ចុបបនន-ភារ ពាក់រ័នធលៅនឹងវឌ្ឍនភាររបរ់កែមវ ិ្ ីទី្យស្កុងាអ ែ និងគំនិែផ្តួច្លផ្តីែ លអ្កូកឹ្បល យី។

៦. ការស្ររប់ស្ររងសរំាមឬសណំលរ់ងឹកនងុស្របនទសនសេងៗ

៦.១. ស្បលទ្យររងឹាបុរ ី

៦.១.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងររំាែ

ស្បលទ្យររងិាបុរ ីាស្បលទ្យរលកាេះែូច្ែយួញដ្លមាននផ្ាដី្ ៦៩៧ គែ២ 71 និងមានស្បាជនចំ្ននួ ៥.៤៧ ោននាក់ លៅឆ្ន ២ំ០១៤។72 ស្បលទ្យររឹងាបុរ ីមានការអ្ភិវឌ្ឍន៍លលីវរ័ិយឧរាែកែមឆ្ប់រែ័រ និងមាន

67

Phorn Bopha, “Gov’t Launches Campaign to Clean Up Cities Nationwide,” The Cambodia Daily, February 28, 2012, accessed on April 07, 2015, URL: http://www.opendevelopmentcambodia.net/news/govt-launches-campaign-to-clean-up-cities-nationwide/ 68

Ibid 69

Rann Reuy, “Government promotes clean cities in Cambodia,” The Phnom Penh Post, February 19, 2013, accessed on April 07, 2015, URL: http://www.phnompenhpost.com/business/government-promotes-clean-cities-cambodia 70

Ibid 71

National Environment Agency, Integrated Thinking: Solid Waste Management in Singapore, by Vincent Teo, accessed on April 07, 2015, URL: http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-8/issue-1/features/integrated-thinking-solid-waste-management-in-singapore.html 72

Department of Statistics, Ministry of Trade and Industry, Population Trends 2014, (Singapore, 2014), 3, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.singstat.gov.sg/docs/default-source/default-document-library/publications/publications_and_papers/population_and_population_structure/population2014.pdf

http://www.opendevelopmentcambodia.net/news/govt-launches-campaign-to-clean-up-cities-nationwide/


http://www.phnompenhpost.com/business/government-promotes-clean-cities-cambodia

http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-8/issue-1/features/integrated-thinking-solid-waste-management-in-singapore.html


http://www.singstat.gov.sg/docs/default-source/default-document-library/publications/publications_and_papers/population_and_population_structure/population2014.pdf


17

កំល ីនស្បាជនលលឿន។ ាា នភារលនេះបានល វ្ីឲ្យបរមិា រំរាែ បានលកីនល ងីរី ៤.៧ ោនលតាន កនុងឆ្ន ២ំ០០០ រែូែដ្ល់ ៧.៥ ោនលតាន កនុងឆ្ន ២ំ០១៤។ ែនុរេមាន ក់ ចូ្លរែួចំ្ញ កបលងកីែរំរាែស្បមា ា ១.៣៧០ គី ូស្កាែកនុងែយួឆ្ន ។ំ73 កនុងបរមិា រំរាែររុប ញដ្លបលងកីែល ងីកនុងឆ្ន ំ២០១៤ បរមិា រំរាែស្បមា ា ៦០% ស្ែូវយកលៅញកនច្ន ៣៨% ស្ែូវយកលៅដុ្ែកនុងលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy plants) និង ២% ស្ែូវយកលៅោក់លោលលៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ រិមា៉ា គូ (the Semakau landfill)។74 ទី្យភាន ក់ងារបរាិា នាែិរបរ់ស្បលទ្យរ រឹងាបុរ ី កំ ែ់នូវ អ្ែាន័យរំរាែឬរំ ល់ ដូ្ច្ខងលស្កាែ៖75

រំរាែញដ្លបលងកីែល ងី (waste generated) រំលៅលលី “បរមិា ររុបននរំរាែញដ្លបលងកីែល ងីលៅស្បលទ្យររឹងាបុរ។ី វគឺាផ្លបូកននបរមិា រំរាែញដ្លលបាេះលោល (waste dispos-ed) និងបរមិា រំរាែញដ្លស្ែូវញកនច្ន (waste recycled)។

បរមិា រំរាែញដ្លលបាេះលោល (waste disposed) រំលៅលល ី “បរមិា ររុបននរំរាែញដ្លលបាេះលោលចូ្លលៅកនុងលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy plants) និងរំរាែញដ្លលបាេះលោលចូ្លលៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ រិមា៉ា គូ (the Semakau landfill)”។

រំរាែញដ្លស្ែូវញកនច្ន (waste recycled) រំលៅលល ី “បរមិា ររុបននរំរាែញដ្លស្ែូវញកនច្នលៅកនុងស្រុក ឬនាលំច្ែលៅលស្ៅស្បលទ្យររស្មាប់ញកនច្ន។”

លលីររីលនេះលទ្យៀែ លៅស្បលទ្យររិងាបុរ ី រំរាែ ឬរំ ល់រងឹ ស្ែូវបានញបងញច្កាបីស្បលភទ្យ ដូ្ច្ខង លស្កាែ៖76

រំរាែកនុងស្រុក “domestic refuse” ( រែួមាន រំ ល់រងឹញដ្លបលងកីែលដាយស្កុែស្គួារ ទី្យផ្ារ ែជឈែ ឌ លចំ្ ីអាហារ និងែំបន់បរលិវ ពា ិា កែមនានាដូ្ច្ា រណាឋ គរ លភាជនីយដាឋ ន ហាងលក់រមាា រៈលផ្េងៗ)

73

Zerowastesg, “Singapore Waste Statistics 2014,” last modified March 18, 2015, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.zerowastesg.com/2015/03/18/singapore-waste-statistics-2014/ 74

Zerowastesg, “Singapore Waste Statistics 2014.” 75

Ibid 76

Dongqing Zhang, Tan Soon Keat and Richard M. Gersberg, “A Comparison of Municipal Solid Waste Management in Berlin and Singapore,” International Journal of Integrated Waste Management, Science & Technology (2010), 921-933, accessed on April 08, 2015, URL: http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=A+comparison+of+municipal+solid+waste+management+in+Berlin+and+Singapore+&btnG=&as_sdt=1%2C5&as_sdtp=

http://www.zerowastesg.com/2015/03/18/singapore-waste-statistics-2014/

http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=A+comparison+of+municipal+solid+waste+management+in+Berlin+and+Singapore+&btnG=&as_sdt=1%2C5&as_sdtp


18

រំ ល់ឧរាែ៍កែម “industrial refuse” (ែិនរាប់បញ្ចូ ល រំរាែញដ្លមានារធាែុរុល និងរំរាែញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ ញដ្លែស្ែូវឲ្យមានការស្គប់ស្គង និងការលបាេះលោលារិលររ) និង

រំ ល់ាា ប័ន “institutional refuse” (រំ ល់រងឹញដ្លស្បែូលែករីាា ប័ន រដាឋ ភិបាល ែនាីរលរទ្យយ ាោលរៀន កញន្ងកំានត និងគលស្មាងអ្ភិវឌ្ឍន៍ាធារ ៈនានា)។

លៅស្បលទ្យររឹងាបុរ ីរំរាែញដ្លបលងកីែល ងីមានរមារភាគាលស្ចី្ន។ រមារភាគចំ្បងៗ ចំ្ននួ៥ ញដ្លមានបរមិា ស្បញែល ៧៥% ននបរមិា រំរាែររុប រែួមានដូ្ច្ា៖

ញដ្កញៃប (១៩%) កំលទ្យច្កំទី្យរំ ង់ (១៧%) ស្កដារ/ស្កដារកាែុង (១៦%) ផ្្ទរាិច្ (១២%) រំរាែ ឬរំ ល់ែាូបអាហារ (១០%)

រមារភាគ លផ្េងលទ្យៀែននរំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លបលងកីែល ងី រែួមានដូ្ច្ា៖ លឈ ី(៥%) រំ ល់កំលទ្យច្ញដ្ក “used slag” (៥%) រំ ល់រ្ឹកលឈ ី“horticultural waste” (៥%) រំ ល់វយនភ័ ឌ ឬញរបករែវ (២%) លផ្េះ និងភក់ (២%) រំ ល់ញដ្លែិនញែនញដ្កញៃប (១.៤%) រំ ល់ញកវ (១%) រំ ល់ជ័រកង់ឡាន ឬែ៉ាូែូ “scrap tyre” (០.២%) រំ ល់លផ្េងៗ (៥%)

19

៦.១.២ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ វ ី្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គង និងលោលរំរាែ លៅស្បលទ្យររិងាបុរ ី រែួមាន ការដុ្ែបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy)ទី្យវលោក់រំរាែស្បកបលដាយអ្នាែ័យ (sanitary landfill) និងការញកនច្នរំរាែ (waste recycling)។77

ការដុ្ែបំញលងររំាែលៅាថ្នែរល (Waste-to-Energy Incineration) ទី្យភាន ក់ងារ បរាិា នាែិរបរ់ស្បលទ្យររឹងាបុរ ីយកវ ិ្ ីាស្ររតដុ្ែបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy “WTE”) ែកលស្បីស្បារ់ លដាយារញែមានការបារែាពាក់រ័នធនឹង នផ្ាដី្មានទំ្យែែូំច្ច្លងអៀែ ស្រែទាងំទី្យោនោក់រំរាែនឹងែិនអាច្ស្ទ្យស្ទ្យង់រំរាែ ឬរំ ល់រងឹញដ្លបលងកីែល ងីលៅកនុងស្បលទ្យរ បាន។ លរាងច្ស្កញដ្លបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលបានោប់ដំ្ល ីរការដំ្បូងកនុងឆ្ន ំ១៩៧៩។78 ដំ្ល ីរការននការបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល មានដំ្ណាក់កាលដូ្ច្ខងលស្កាែ៖ (១) រំរាែស្ែូវដឹ្កបញ្ាូ នលៅដាក់កនុងកញន្ងផ្ាុករំរាែ ឬរំ ល់ (refuse bunkers) ែុននឹងដុ្ែ (២) ឧបករ ៍បំញបករំរាែញដ្លអាច្បងវិលបាន (rotary crushers) ស្ែូវបានលស្បីលដី្ែបបំីញបករំរាែញដ្លផ្តុ ំគន លដី្ែបបីងក លកខ ៈងាយស្រួលកនុងការដុ្ែរំរាែទាងំលនាេះ (៣) បនាា ប់ែករំរាែញដ្លមានកនុងកញន្ងផ្ាុករំរាែ (bunkers) ស្ែូវយកលៅដាក់លៅកនុង ដុ្ែរំរាែ (incinerator) រស្មាប់ដុ្ែ (៤) កំលៅញដ្លភាយលច្ែែករីដំ្ល ីរដុ្ែរំរាែ (the combustion process) ស្ែូវយកលៅលស្បីលដី្ែបបីលងកីែចំ្ហាយដ៏្ញរនលៅដ កនុង្ុងទឹ្យកលៅត (boilers) និង (៥) បនាា ប់ែក លគយកចំ្ហាយទាងំលនេះ លៅលស្បីលដី្ែបជំីរុែមា៉ា រុីន្ឺបូ (turbo generators) ឲ្យបលងកីែថ្នែរលអ្គាិរនី។79 បច្ចុបបនន លៅស្បលទ្យររឹងាបុរ ីមានលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលច្ំននួ ៤80 ញដ្ល ៣៧.៦% ននរំរាែររុប ស្ែូវបានយកលបាេះលោល និងដុ្ែលៅលរាងច្ស្កទាងំលនេះ។81

77

The National Environment Agency, “”Overview: Waste Management,” last modified in 2013, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/overview 78

The National Environment Agency, “”Overview: Waste Management.” 79

The National Environment Agency, “Waste-to-energy (WTE)/Incineration Plants,” accessed on May 03, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/waste-to-energy-%28wte%29-incineration-plants 80

Ibid; Zhang, Keat, and Gersberg, “A Comparison of Municipal,” 926 81

Zerowastesg, “Singapore Waste Statistics 2014.”

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/overview

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/waste-to-energy-%28wte%29-incineration-plants

20

តារាងទី្យ២៖ លរាងច្ស្កដុ្ែររំាែលៅស្បលទ្យររងឹាបុរ ី82

ទី្យតាងំរបរ់លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ

ឆ្ន ាំងរង់ ចំ្ណាយាងរង់ (ោន ដុ្ោ្រិងាបុរ)ី

រែែាភារ(លតាន/នៃង)

Ulu Pandan83 ១៩៧៩ ១៣០ ១.១០០ Tuas ១៩៨៦ ២០០ ១.៧០០ Senoko ១៩៩២ ៥៦០ ២.៤០០ Tuas South ២០០០ ៩០០ ៣.០០០ Keppel Segghers ២០០៩ - ៨០០ ស្បភរ៖ Dongqing Zhang, Tan Soon Keat and Richard M. Gersberg, 2010

ទី្យវលោក់ររំាែស្បកបលដាយអ្នាែ័យ (SanitaryLandfill) ែ ៈញដ្លទី្យវលោក់រំរាែ (landfill) លៅញែមានារៈរំខន់ រស្មាប់ស្បលទ្យរាលស្ចី្ន រដាឋ ភិបាលស្បលទ្យររិងាបុរបីានោែ់ទុ្យក វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ាជលស្ែីរចុ្ងលស្កាយរស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែលៅស្បលទ្យររបរ់ែួ្ន។ ករ ីលនេះ ទំ្យនងាែករីែូលលែែុញដ្លថ្ន ស្បលទ្យររងិាបុរ ី មានទំ្យែនំផ្ាដី្ែូច្។84 លៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ី មាន ទី្យវលោក់រំរាែចំ្នួនបី ប៉ាុញនត ទី្យវលោក់រំរាែចំ្នួន រីរបានលរែកនុងឆ្ន ំ១៩៩២ និង ឆ្ន ១ំ៩៩៩។85

82

Zhang, Keat, and Gersberg, “A Comparison of Municipal,” 926 83

េីតងំននេះគ្តូ្វបានបិ់េ នោងតមគ្ប់ភព៖http://www.thejakartapost.com/news/2013/05/22/waste-energy-singapore-s-

experience.html. 84

Ibid 85

Ibid

េីលានចាកសំ់រាម សិម៉ា រូ; ៖គ្ប់ភព: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/semakau-landfill

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/semakau-landfill


21

បច្ចុបបននមានញែទី្យោនោក់រំរាែ រិមា៉ា គូ (the Semakau landfill) ប៉ាុលណាណ េះញដ្លកំរុងដំ្ល ីរការ រស្មាប់ការលោលរំរាែ ។ ទី្យោនោក់រំរាែលនេះ ស្គបដ្ ត ប់នផ្ាដី្មានទំ្យែ ំ៣៥០ ែកិតា និងរែែា-ភារទ្យទ្យលួយករំរាែដ្ល់ ៦៣ោនញែ៉ាស្ែគូប។86 វគឺាទី្យោនោក់រំរាែញែែួយញដ្លលៅឆ្ង យរីស្ោងំរែុស្ទ្យ (offshore) លៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ។ី ការបា៉ា ន់ាម នែួយ បងាែថ្ន លៅដំ្ណាក់កាលទី្យ១ ទី្យោនោក់រំរាែលនេះនឹងលរែ រែែាភារញដ្លអាច្ទ្យទ្យលយកបានលៅឆ្ន ំ២០១៩ ដំ្ណាក់កាលទី្យ២ លៅឆ្ន ំ២០២៧ និងដំ្ណាក់កាលទី្យ៣ លៅឆ្ន ំ២០៤៥។87 រំរាែញដ្លែិនអាច្យកលៅដុ្ែបាន ស្ែូវលគយកលៅោក់លោលលៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ រិមា៉ា គូ លែយីមានបរមិា ២% ននបរមិា រំរាែររុបលៅកនុងឆ្ន ២ំ០១៤ (រំរាែទាងំលនេះ រែួមានដូ្ច្ា រំ ល់ញដ្លាកំលទ្យច្កំទី្យៃម និងភក់ខប់)។88 គរួកែ់រមាា ល់ថ្ន ទី្យវលោក់រំរាែស្បកបលដាយអ្នាែ័យលនេះ លស្បីស្បារ់វធិានការ ៍ស្ែួែរិនិែយតាែដានការបំរល់ដ៏្ែឹងរងឹនានា លដី្ែបធីានាថ្ន ទឹ្យករអុយញដ្លលច្ែែករីរំរាែរាិែលៅកនុងបរលិវ ទី្យោនោក់រំរាែ។89

ការញកនច្នររំាែ (Waste Recycling)

ការញកនច្នរំរាែ គឺាញផ្នករំខន់ែយួននយុទ្យធាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែញដ្លផ្តួច្លផ្តីែលដាយទី្យភាន ក់ងារបរាិា ន ាែិ (NEA) របរ់ស្បលទ្យររិងាបុរ។ី ាា ប័នលនេះ បានផ្េរវផ្ាយ លលីកទឹ្យកចិ្ែតឲ្យមានការញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់ លៅកនុងវរ័ិយពា ិជាកែម និងឧរាែ៍កែម ក៏ដូ្ច្ា រំរាែតាែផ្ាេះរបរ់ស្បារលរដ្ឋផ្ង ញដ្រ។90 កែមវ ិ្ ីាែិរស្មាប់ញកនច្នរំរាែ (National Recycling Programme) ញដ្លបានផ្េរវផ្ាយដាក់ឲ្យលស្បីស្បារ់លៅញែលែា ឆ្ន ២ំ០០១91 ផ្តល់ជូននូវៃង់រស្មាប់លស្បីស្បារ់ល ងីវែិ (recycling bags) ឬ្ុងរំរាែជូនស្បារលរដ្ឋតាែផ្ាេះនីែយួៗ លដី្ែបផី្ាុករំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លអាច្ញកនច្នបាន។ ចំ្ញ កឯ 86

Ibid 87

Ibid 88

Zerowastesg, “Singapore Waste Statistics 2014.” 89

The National Environment Agency, “Overview.” 90

National Environment Agency, “Integrated Thinking.” 91

National Environment Agency, “National Recycling Programme,” last modified in 2013, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/national-recycling-programme

េីលានចាក់សំរាម សិម៉ា រូ៖; គ្ប់ភពែកនេញព ី http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/semakau-landfill

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/national-recycling-programme



22

ស្កុែែ៊ាុនញដ្លមានអាាា ប័ ណ និងាប់កិច្ចរនាាែយួ NEA ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្បែូលរំរាែញដ្លអាច្ញកនច្នបានាលរៀងរាល់ ២ របាត ែ៍។92

រំរាែញដ្លអាច្ញកនច្នបានរែួមាន៖ ញដ្កញៃប កំលទ្យច្កំទី្យរំ ង់ ស្កដារ/ស្កដារកាែុង រំ ល់កំលទ្យច្ ញដ្ក (used slag) លឈ ីរំ ល់រ្ឹកលឈ ី “horticultural waste” រំរាែ ឬរំ ល់ែាូបអាហារ រំ ល់ញដ្លែិនញែនញដ្កញៃប ផ្្ទរាិច្ រំ ល់ជ័រកង់ឡាន ឬែ៉ាូែូ “scrap tyre” រំ ល់លផ្េះ និងភក់ រំ ល់វយនភ័ ឌ ឬញរបករែវ រំ ល់ញកវ និងរំ ល់លផ្េងៗ។93 រំ ល់ឬរំរាែចំ្ននួ ៣ស្បលភទ្យ ញដ្លយកលៅញកនច្នលស្ចី្នាងលគរែួមាន៖ ញដ្កញៃក (៣១%) កំលទ្យច្កំទី្យរំ ង់ (២៨%) និងស្កដារ/ស្កដារកាែុង (១៤%) ញដ្លបូកររុបមានចំ្ននួ ៧៣% ននរំរាែញដ្លបានញកនច្នលៅស្បលទ្យររងិាបុរ។ី94 ចំ្ញ កឯស្កុែែ៊ាុនឯកជនបានលរៀបចំ្ និងបលងកីែទី្យតាងំ ញកនច្ននានា លដី្ែបលី វ្ីការញកនច្នរំរាែ ទាងំលនេះ។ តារាង ទី្យ៣ បងាា ែរីកញន្ងញកនច្នែយួចំ្ននួ ញដ្លបានលរៀបចំ្ល ងីលៅតាែស្បលភទ្យននរំរាែញដ្លស្ែូវល វ្ីការញកនច្ន។95

តារាងទី្យ៣៖ កនន្ងញកនច្ន និងស្បលភទ្យររំាែញដ្លស្ែវូញកនច្ន

ស្បលភទ្យររំាែ

ល ម្ េះស្កែុែ៊ាុន និងទី្យតាងំននកញន្ងញកនច្ន

រែែាភារ (លតាន/នៃង)

រំ ល់រំ ង់ (Construction and Demolition)

ស្កុែែ៊ាុន M/s Hock Chuan Waste Management Pte Ltd, មានទី្យតាងំរាិែលៅឧទ្យានញកនច្ន ារែីប៊ាុន (Sarimbun Recycling Park)

ល វ្ីការញកនច្នរំ ល់រំ ង់លផ្េងៗ លដី្ែបីញកលែអល ងីវែិ នូវរមាា រៈែយួចំ្ននួ ដូ្ច្ា លោែៈ ផ្្ទរាិច្ លឈ ី ាលដី្ែ។ ស្កុែែ៊ាុន ក៏ផ្លិែនូវផ្លិែផ្លលបែុង ដូ្ច្ា ៃមរស្មាប់ល្ីវាចិ្លញ្ច ីែផូ្្វ (road

92

National Environment Agency, “Integrated Thinking” 93

Ibid 94

Ibid 95

National Environment Agency, “Collectors, Traders and Local Recycling Facilities,” last modified in 2013, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/collectors-traders-and-local-recycling-facilities

http://www.hchwaste.com.sg/

http://www.hchwaste.com.sg/

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/sarimbun-recycling-park

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/sarimbun-recycling-park

http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/collectors-traders-and-local-recycling-facilities

23

kerbs) និងលូ ញដ្ល ផ្លិែលច្ែរីរមាា រៈញកនច្នែយួចំ្នួន្ំ និងែាច់្។

រំ ល់លអ្ ចិ្- ស្ែូនិច្

ស្កុែែ៊ាុន M/s TES-AMM (Singapore) Pte Ltd, មានទី្យតាងំរាិែលៅែំបន់ លបន័យ (Benoi)

ល វ្ីការញកនច្ននូវញដ្កញដ្លលច្ែរីរំរាែលអ្- ចិ្ស្ែូនិច្។ រមាា រៈលផ្េងៗញដ្លអាច្ញកនច្នបាន មានដូ្ច្ា ញដ្ក ផ្្ទរាិច្ ស្ែូវបានញកនច្នល ងីវែិរីរំ ល់លអ្ ចិ្ស្ែូនិច្។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ អាគុយលីចូ្ែ (lithium batteries) ស្ែូវបានយកលៅញកនច្ន លដី្ែបីយកលោែៈ ប្ារាិច្ និងរមាា រៈលផ្េង លទ្យៀែ។

រំ ល់ែាូបអាហារ ស្កុែែ៊ាុន M/s Eng Cheong Leong Agri Chem Pte Ltd, មានទី្យតាងំរាិែលៅែំបន់ លបន័យលលន (Benoi Lane)

ញកនច្នរំ ល់នំប័ុងលដី្ែបលី វ្ីាចំ្ ីរែវ។

ស្បភរ៖ ភាន ក់ងារបរដិាឋ នាែិរបរ់ស្បលទ្យររឹងាបុរ(ីNEA) ឆ្ន ២ំ០១៣

៦.១.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ ការរិកាស្ាវស្ាវែយួ រតរីី «ការវយែនែ្ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ»ីញដ្លល វ្ីលៅឆ្ន ំ២០០៦ បានបងាា ែថ្ន៖

វ ិ្ ាីស្ររតននការដុ្ែបំញលងររំាែលៅាថ្នែរល (Incineration Method) - ការដុ្ែរំរាែតាែរយៈលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល(WTE plants) បានបលងកីែនូវការបំភាយឧរម័នស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ញដ្លមានបរមិា លស្ចី្នាងថ្នែរល ញដ្លផ្លិែ

http://www.tes-amm.com/

http://www.tes-amm.com/

24

បាន។ ការបំរុលែយល់ញដ្លលច្ែរីការដុ្ែរំរាែតាែរយៈលរាងច្ស្ក WTE plants បានចូ្លរែួចំ្ញ កោ៉ា ងខ្ងំកនុងការល វ្ីឲ្យមានបញស្ែបស្ែួលអាការធាែុ អារុីែកែម(acidification) និងលអ្កូែុរុិករុី្ី (ecotoxicity)។96 ស្បារលរដ្ឋរឹងាបុរ ី ស្បឈែនឹងភារស្បៃុយស្បថ្ននននការប៉ាេះពាល់ដ្ល់រុែភារ រីការបំរុលលនេះ លដាយារស្បលទ្យររងិាបុរ ីាស្បលទ្យរ មានទំ្យែំែូច្ រែួាែយួនឹងដ្ង់រុីលែស្បាជនែពរ់ និងមានរំល ីែែពរ់។97

វ ិ្ ាីស្ររតញកនច្នររំាែ (Recycling Method)

- ការញកនច្នរំរាែ ទំ្យនងាជលស្ែីរ ដ៏្លអបំផុ្ែននការស្គប់ស្គងរំរាែ រស្មាប់ការពារបរាិា ន និងល វ្ីឲ្យមានភារស្បលរីរល ងីដ្ល់រុែភារែនុរេ។98

- ការញកនច្នប្ារាិច្ ជយួរនេថំ្នែរល លស្ចី្នាងថ្នែរលញដ្លផ្លិែលច្ែរីលរាងច្ស្ក WTE plants ចំ្ននួ ២.៧ លៅ ៤.៣ ដ្ង ចំ្ញ កឯការញកនច្នលោែៈជយួរនេថំ្នែរល លស្ចី្នាងថ្នែរល ញដ្លផ្លិែលច្ែរីលរាងច្ស្ក WTE plants ៣០ លៅ ៨៨៨ ដ្ង។99

វ ិ្ ាីស្ររតោក់ររំាែកនុងទី្យោនោក់ររំាែ (Landfill method) - ទឹ្យករអុយញដ្លលកីែលច្ែរីទី្យោនោក់រំរាែ ចូ្លរែួចំ្ញ កែិច្ែចួ្បំផុ្ែ កនុងការល វ្ីឲ្យមាន លអ្កូែុរុិករុី្ី (ecotoxicity)។ ករ ីលនេះ គឺលដាយារញែ ទី្យោនោក់រំរាែ (landfill) បានាងរង់ល ងីលដាយធានាថ្ន ទឹ្យករអុយមាន ញែលៅកនុងបរលិវ ទី្យោនោក់រំរាែ។100

- លៅស្បលទ្យររិងាបុរ ីទី្យោនោក់រំរាែ ទំ្យនងាចូ្លរែួែិច្ែចួ្បំផុ្ែកនុងការល វ្ីឲ្យមានការែូច្-ខែបរាិា ន។101 លទាេះបីា លៅស្បលទ្យរលផ្េងៗ ទី្យោនោក់រំរាែភាគលស្ចី្ន បងកឲ្យមាន

96

Reginald B.H. Tan & Hsien H. Khoo, “Impact Assessment of Waste Management Options in Singapore,” Journal of the Air &

Waste Management Association (2006), accessed on April 08, 2015, doi: 10.1080/10473289.2006.10464463. See alsoនអកូតុ្សិុកសីុ្ី (ecotoxicity) នកើត្នេញពីការែុត្សំរាមឬសំណល់មយួេំននួ ែូេជា ដែក បាា សទិេ វាយនភណ័ឌ និង គ្កដាសកាតុ្ង នោងតម Tan &

Khoo, “Impact Assessment,” 253 និង “នអកូតុ្សិុកសីុ្ី” ជាសារធាតុ្រីមដីែលន វ្ើឲ្យប់៉ាេះពាល់ែល់ប់៉ាេះពាល់ែល់ប់រសិាា ន, នោងតមៈ http://alttox.org/mapp/toxicity-endpoints-tests/ecotoxicity/ 97

Reginald B.H. Tan & Hsien H. Khoo, “Impact Assessment,” 252 98

Ibid, 252 99

Ibid, 252 100

Ibid, 249

http://alttox.org/mapp/toxicity-endpoints-tests/ecotoxicity/

25

បរមិា ឧរម័នផ្ាេះកញ្ច ក់(greenhouse gas) ោ៉ា ងលស្ចី្នក៏លដាយ ករ ីលនេះែិនមានលកីែល ងីចំ្លពាេះទី្យោនោក់រំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ីល យី។102

- ប៉ាុញនត ារធាែុបំរុល (ញដ្លាយភាយលច្ែរីការដឹ្ករំរាែលដាយទូ្យក រីាា នីយល៍ជីងទឹ្យក Tuas លៅកាន់ ទី្យោនោក់រំរាែ Semakau) ទំ្យនងាមានការគស្មាែកំញែងចំ្លពាេះ ស្បលភទ្យរុកខាែិ និងរែវញដ្លមានជីវែិកនុងទឹ្យកាលស្ចី្ន ញដ្លលៅជំុវែិែំបន់លកាេះាប់មាែ់ រែុស្ទ្យ។103

៦.១.៤ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែវូរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់ែូលដាឋ ល ការលរៀបចំ្ាា ប័នរស្មាប់ស្គប់ស្គងរំរាែ គឺមានលកខ ៈែិនរមុគាម ែ លដាយារញែទំ្យែនំនស្បលទ្យរ រងិាបុរ ី104 និងរច្នារែព័នធរបរ់រដាឋ ភិបាល។ ែ៉ាាងលទ្យៀែ លៅស្បលទ្យររិងាបុរ ី ែិនមានរដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ ែូលដាឋ ន លែែុដូ្ច្លនេះ រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវស្បែូល និងលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការលោលរំរាែ។ លៅញែកកកដា ឆ្ន ២ំ០០២ ទី្យភាន ក់ងារបរាិា នាែិ (NEA) ស្ែូវបានបលងកីែល ងីលដាយរាិែលៅលស្កាែការស្គប់ស្គងរបរ់ស្ករួងបរាិា ន និង្នធានទឹ្យក (MEWR)។ ទី្យភាន ក់ងារបរាិា នាែិ មានភារកិច្ចលរៀបចំ្ និងអ្នុវែតលគលនលោបាយបរាិា ននានា។105

ទី្យភាន ក់ងារបរាិា នាែិ ក៏ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវផ្ងញដ្រ ចំ្លពាេះការផ្តល់អាាា ប័ ណរស្មាប់ការស្បែូលរំរាែ លៅឲ្យស្កុែែ៊ាុនស្បែូលរំរាែ និងមានភារកិច្ចកនុងការរស្ងឹងបទ្យបបញ្ាែតិលផ្េងៗ ញដ្លពាក់រ័នធលៅនឹងការលោលរំរាែែុរច្ាប់លៅស្បលទ្យររិងាបុរ។ី មានស្កុែែ៊ាុនស្បែូលរំរាែចំ្នួន ៤ ញដ្លទ្យទ្យលួបានអាាា ប័ ណ លដី្ែបសី្គប់ស្គង និងស្បែូលរំរាែលៅទី្យាធារ ៈលៅស្បលទ្យររិងាបុរ។ី106

101

Ibid, 249 102

Ibid, 248 103

Ibid, 249 104

Torsten Kleiss, “Institutional Arrangements for Municipal Solid Waste Combustion Projects” (PhD diss., Verlag der Bauhaus-Universitat Weimar, 2008), accessed on April 08, 2015, URL: http://scholar.google.com/scholar?cluster=14904093591811430685&hl=en&as_sdt=0,5&as_vis=1 105

Ibid 106

The National Environment Agency, “Overview.”

http://scholar.google.com/scholar?cluster=14904093591811430685&hl=en&as_sdt=0,5&as_vis=1

26

បញនាែលលីររីលនេះលទ្យៀែ ែនាីរស្គប់ស្គងរំរាែ និង្នធានទឹ្យក ញដ្លរាិែលៅកនុងនាយកដាឋ នការពារ បរាិា ន ននទី្យភាន ក់ងារបរាិា នាែិមានកាែរវកិច្ចស្បែិបែតិការ និងញៃរកានូវលរាងច្ស្កដុ្ែបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (WTE incineration plants) ទី្យោនោក់រំរាែ រិមា៉ា គូ (Semakau landfill) និង ាា នីយល៍ផ្ាររំរាែ ឬរំ ល់។107

៦.១.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ នីានាកនុងការស្គប់ស្គងររំាែ លដី្ែបសី្គប់ស្គងរំរាែឲ្យមានស្បរិទ្យធិភារ លៅកនុងស្បលទ្យរញដ្លមានទំ្យែនំផ្ាដី្ែិច្ែួច្ រដាឋ ភិបាលស្បលទ្យរ រងិាបុរ ីបានលរៀបចំ្ និងអ្នុវែតនូវបទ្យបបញ្ាែតិ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានាបានោ៉ា ងលអ។ បទ្យបញ្ាែតិទាងំលនាេះ រែួមាន៖108

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីបរាិា ន រុែភារាធារ ៈ (រំ ល់ឧរាែ៍កែមញដ្លមានាែិរុល “Toxic Industrial Waste”) បទ្យបបញ្ាែតិ ១១ “

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីបរាិា ន រុែភារាធារ ៈ (ការស្បែូលរំរាែទូ្យលៅ “General Waste Collection”) បទ្យបបញ្ាែតិ ១២

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរី បរាិា ន រុែភារាធារ ៈ(ការរំអាែទី្យាធារ ៈ “Public Cleansing”) បទ្យបបញ្ាែតិ ៦ និង

ច្ាប់ រតីរីរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (ស្គប់ស្គងចំ្លពាេះការនាលំច្ែ ការនាចូំ្ល និងការដឹ្កឆ្ងកាែ់ “ Control of Export, Import and Transit”) (Cap 122 A)

ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ លៅស្បលទ្យររិងាបុរ ីក៏មានលគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីលផ្េងៗកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែផ្ងញដ្រ ញដ្លមានដូ្ច្ា៖

លគលនលោបាយ ដី្ាអ ែលដាយលផ្ទត ែលលី៖ (១) ការកាែ់បនាយ និងញកនច្នរំរាែល ងីវែិ (២) កាែ់បនាយនូវបរមិា ននការលោលរំរាែ និង (៣) ការលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការលោលរំរាែញដ្លមានលស្គេះថ្នន ក់ស្បកបលដាយរុវែាិភារ109

107

The National Environment Agency, “Divisions/Departments,” last modified 2013, accessed on April 08, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/divisions-departments 108

The National Environment Agency, “Legislation,” last modified 2013, accessed on April 10, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/legislation 109

Ministry of the Environment and Water Resources, “Managing Our Waste: Clean Land Policy,” last modified on March 16, 2015, accessed on April 10, 2015, URL: http://app.mewr.gov.sg/web/Contents/Contents.aspx?Id=198

http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/divisions-departments

http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/legislation

http://app.mewr.gov.sg/web/Contents/Contents.aspx?Id=198

27

ច្លនា ញៃរកាស្បលទ្យររិងាបុរឲី្យាអ ែ (The Keep Singapore Clean Movement “KSCM”) ញដ្លមានលគលបំ ង លលីកកែពរ់ការយល់ដឹ្ងាធារ ៈអំ្រី ភារាអ ែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ីនិងលផ្ទត ែលលីការជស្ែុែស្បលទ្យររិងាបុរ ីរី «ទី្យស្កុងាអ ែ លៅាទី្យស្កុងាអ ែរិែស្បាកដ្ (clean city to a truly clean city)»110 និង

ការផ្តួច្លផ្តីែ រតីរីយុទ្យធនាការទូ្យទាងំស្បលទ្យរល្ីវឲ្យស្បលទ្យររិងាបុរាីអ ែ និងមានរ័ ៌នបែង (The Clean and Green Singapore campaign) ញដ្លមានលគលបំ ងជស្ែុែលលីក ទឹ្យកចិ្ែត ស្បារលរដ្ឋរឹងាបុរ ីឲ្យចូ្លរែួកនុងការ ការពារ និងញៃរកាបរាិា ន លដាយអ្នុលឡាែរលបៀបររ់លៅញដ្លមានលកខ ៈអ្នាែ័យ និងភារនបែង (clean and green lifestyle)។111

៦.២. ស្បលទ្យរនៃ

៦.២.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងររំាែ

លៅស្បមា រីរ លៅ បីទ្យរវែេចុ្ងលស្កាយលនេះ ការអ្ភិវឌ្ឍលរដ្ឋកិច្ច និងកំល ីនស្បាជន មានការរកីចំ្លរនី និងលកីនល ងីោ៉ា ងខ្ងំ។ បានរែួចំ្ញ កកនុងការល វ្ីឲ្យមានការលកីនល ងីរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ។112 ឧទាែរ ៍ លៅកនុងឆ្ន ំ២០០១ ស្បាជនស្បមា ា ៦២ ោននាក់ បានបលងកីែរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុង ស្បញែលា ៣៧.០០០ លតាន កនុងែយួនៃង ែ ៈញដ្លលៅកនុងឆ្ន ំ ២០១០ ស្បាជនស្បញែលា ៦៤ ោននាក់ បានបលងកីែរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុង ស្បមា ា ៤១. ០០០ លតាន កនុងែយួនៃង។113 លទាេះបីា ែិនមានរ័ែ៌មានលស្ចី្នពាក់រ័នធលៅនឹងរំរាែ ឬរំ ល់ឆ្ង រំរាែ ឬរំ ល់ឧរាែកែមញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ រំរាែ ឬរំ ល់ឧរាែកែម ញដ្លែិនស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ រំរាែ ឬ

110

The National Environment Agency, “Keep Singapore Clean Movement,” last modified 2013, accessed on April 10, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/events-programmes/campaigns/keep-singapore-clean-movement 111

The National Environment Agency, “Clean & Green Singapore,” last modified 2013, accessed on April 10, 2015, URL: http://www.nea.gov.sg/events-programmes/campaigns/clean-green-singapore 112

Wiratchapan Suthapanich, “Characterization and Assessment of Municipal Solid Waste for Energy Recovery Options in Phetchaburi, Thailand, ” (Master thesis, Asian Institute of Technology, 2014), accessed on April 13, 2015, URL: http://www.faculty.ait.ac.th/visu/images/pdf/2014/wiratchapan.pdf 113

Cherdsatirku Chak, “Generation and disposition of municipal solid waste (MSW) management in Thailand,” Earth Engineering Center, Columbia University, 2012, accessed on April 13, 2015, URL: http://www.seas.columbia.edu/earth/wtert/sofos/Thailand_MSW_Chak_essay.pdf

http://www.nea.gov.sg/events-programmes/campaigns/keep-singapore-clean-movement

http://www.nea.gov.sg/events-programmes/campaigns/clean-green-singapore

http://www.faculty.ait.ac.th/visu/images/pdf/2014/wiratchapan.pdf

http://www.seas.columbia.edu/earth/wtert/sofos/Thailand_MSW_Chak_essay.pdf

28

រំ ល់រែគែន៍ញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ ទិ្យននន័យបងាា ែថ្ន រំរាែរងឹទី្យស្កុងបានលកីនល ងីរី១៤.៤០០.០០០ លតាន កនុងឆ្ន ២ំ០០២ ដ្ល់ ២៤.៧៣០.០០០លតាន កនុងឆ្ន ២ំ០១២។114 របាយការ ៍្នាគររិភរលោកឆ្ន ២ំ០០៣ បានបងាា ែរីរមារធាែុរបរ់រំរាែកនុងស្បលទ្យរនៃ ដូ្ច្ញដ្លបានលលីកល ងីកនុងតារាងទី្យ៤ ខងលស្កាែ៖115 តារាងទី្យ៤៖ រមារធាែុរបរ់ររំាែលៅកនងស្បលទ្យរនៃ

ស្បលភទ្យររំាែ ឬរ ំល់

ស្បភរររំាែរខំន់ៗ រមារធាែុររំាែចំ្បងៗ

រំរាែរងឹទី្យស្កុង ស្បជជនលៅតាែផ្ាេះ(residential households) ពា ិជាកែម /លទ្យរច្រ ៍/ករិកែម

រំរាែ ឬរំ ល់ផ្ាេះបាយ (៥១%) ប្ារាិច្ និងលាន (២២%) ស្កដារ (១៣%) និង ញកវ (៣%)

រំរាែ ឬរំ ល់ឆ្ង (infectious waste)

ែនាីរលរទ្យយ(៩៣%) ាា ប័នអ្ប់រ ំ និងែនាីររិលា្ន៍ (៧%)

រំណាកាលិកា (tissue samples) ្ែ និងរំរាែ ឬរំ ល់រាវលផ្េងៗញដ្លលច្ែរីការវេះកាែ់ និងរឺរាងំ។

រំរាែ ឬរំ ល់ឧរាែ៍កែមញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់

ឧរាែ៍កែមលោែៈ (៣៣%) ឧរាែ៍កែមលអ្ ចិ្ស្ែូនិច្ (២៨%) ឧរាែ៍កែមប្ារាិច្ (៨%) ឧរាែ៍កែមគីែីនិងឧរាែ៍កែមលស្បង (៧%)

រមាា រៈែស្ែង និងរំរាែ ឬរំ ល់ភក់ (៣៥%) លស្បងឥនានៈ និងលស្បងរអិំ្ល(២៨%) រមារធាែុរររីាងារាវលផ្េងៗ (៨%)

រំរាែ ឬរំ ល់ឧរាែ៍កែមញដ្លែិនស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់

ឧរាែ៍កែមលោែៈ (៣៦%) ឧរាែ៍កែមែាូបអាហារ (១៣%)

លោែៈ និងកលែាច្លោែៈលផ្េងៗ(៣០%) ញផ្នកែ្េះរបរ់លឈ ី(១៦%)

114

Wiratchapan Suthapanich, “Characterization and Assessment,”1 115

The World Bank, “Thailand Environment,” 8

29

រងាា រែឹ (៧%)

ញផ្នកែយួចំ្ននួរបរ់រែវ (១៣%)

រំរាែ ឬរំ ល់រែគែន៍ញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់

ាា នីយរ៍ៃយនដ (៥៤%) លំលៅដាឋ ន(១៩%) ករិកែម (១០%) ាា នីយឧ៍រម័ន (១០%)

រំរាែ ឬរំ ល់លស្បងញដ្លអាច្ញកនច្នបាន (២៧%) អាគុយទឹ្យកអារុីែ (២១%) ារធាែុគីែីរុលដ្នទ្យលទ្យៀែ (៨%) រំរាែ ឬរំ ល់លស្បងលផ្េងៗលទ្យៀែ (៦%)

ស្បភរ៖ ្នាគររិភរលោក«ឯការស្ែួែរិនិែយបរដិាឋ នរបរ់ស្បលទ្យរនៃឆ្ន ២ំ០០៣»ទំ្យរ័រ៨ ទិ្យននន័យ្នាគររិភរលោក បានបងាា ែ រីស្បភរននការបលងកីែរំរាែ ឬរំ ល់រងឹលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ កនុងឆ្ន ំ២០០២ កនុងតារាងទី្យ ៥ ដូ្ច្ខងលស្កាែ៖116 តារាងទី្យ៥៖ ស្បភរននការបលងកែីររំាែ ឬរ ំល់រងឹលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ (២០០២)

ស្បលភទ្យររំាែ ឬរ ំល់

បរមិា ររំាែររបុ (១០០០ លតាន/ឆ្ន )ំ

បរមិា ររំាែររបុ ញដ្លលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ និងញកនច្នល ងីវែិ (១០០០ លតាន/ឆ្ន )ំ

លែែតញដ្លបលងកែីររំាែលស្ចី្នាងលគ (%ននបរមិា ររបុ)

រំ ល់រងឹទី្យស្កុង (Municipal solid waste)

១៤.៤០០ ១២.៨០០ ទី្យស្កុងបាងកក(២៧%) លែែតនគររាជរីមា(៣,៣%) លែែតាែុែស្បាកាន(២,៣%) លែែតកន

116

The World Bank, “Thailand Environment Monitor 2003,” 2004, 1, accessed on April 13, 2015, URL: http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/10/21/000012009_20051021142543/Rendered/PDF/339510rev.pdf

http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/10/21/000012009_20051021142543/Rendered/PDF/339510rev.pdf



30

លកន(២,១%) រំ ល់ឆ្ង (Infectious waste)

២១,៣ ២១,៣ ទី្យស្កុងបាងកក (២១%) ទី្យស្កុងលឈៀងនែ (៣,៩%) លែែតណាន់ថ្នលប៊ាីរ(ី៣,៤%) លែែតនគររាជរីមា (៣,០%)

រំ ល់ឧរាែកែមញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (Industrial Hazardous waste)

៩៦៣ ៧៨៨ លែែតាែុែស្បាកាន (១៩%) ទី្យស្កុងបាងកក (១៨%) លែែតផ្ទទុ្យែថ្ននី (១១%) លែែតាែុែាែន (៧%)

រំ ល់ឧរាែកែមញដ្លែិនស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (Industrial Non-Hazardous waste)

៥.៨៩០ ១.២៧១ លែែតាែុែស្បាកាន (១៣%) ទី្យស្កុងបាងកក (១១%) លែែតាែុែាែន (៨,៥%) លែែតផ្ទទុ្យែថ្ននី (៥,២%)

រំ ល់រែគែន៍ញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (Community Hazardous Waste)

៣៧២ ១៨២ ទី្យស្កុងបាងកក (៣៤%) លែែត ណាែន ផ្ទទុ្យែ (២,៦%) លែែត ណាន់ថ្នលប៊ាីរ ី(១,៤%) លែែត ផ្ទទុ្យែថ្ននី (០,៨%)

ស្បភរ៖ ្នាគររិភរលោក«ឯការស្ែួែរិនិែយបរដិាឋ នរបរ់ស្បលទ្យរនៃឆ្ន ២ំ០០៣»ទំ្យរ័រ៨ លោងតាែតារាងទី្យ ៤ រំរាែរងឹ លៅកនុងទី្យស្កុងមានចំ្នួនស្បញែលា ៦៦,២១% ននបរមិា រំរាែររុប ចំ្ញ កឯ រំ ល់ឧរាែកែមញដ្លែិនស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ មានចំ្ននួស្បមា ា ២៦,៧៧%

31

រំ ល់ឆ្ង (infectious waste) រំ ល់ឧរាែកែមញដ្លែិនស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ រំ ល់រែគែន៍ញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់មានចំ្ននួស្បញែលា ០,៩៦% ៤,៣៧% និង១,៦៩% លរៀងគន ។

៦.២.២ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ លៅស្បលទ្យរនៃ វ ិ្ ីាស្ររតាទូ្យលៅននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់រងឹកនុងទី្យស្កុង (municipal solid waste “MSW”) រែួមាន៖ ទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ (sanitary landfill) ការល វ្ីជីកំប៉ាុរត (composting) ការញកនច្ន (recycling) ទី្យោនោក់រំរាែ (open dumping) និងលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ (incineration)117 កនុងចំ្លណាែវ ិ្ ីាស្ររតទាងំលនេះ វ ិ្ ីាស្ររតបី ញដ្លលគលស្បីស្បារ់លស្ចី្នាងលគ រែួមាន៖ (១) ទី្យោនោក់រំរាែ “open dumping” (៧៨,២% ននបរមិា MSW ររុប) (២) ការញកនច្ន (១១%ននបរមិា MSW ររុប) (៣) ទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ “sanitary landfill” (៩,៤%ននបរមិា MSWររុប)118 (រូែលែីលតារាងទី្យ៦ ខងលស្កាែ)។ តារាងទី្យ៦៖ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែរងឹទី្យស្កងុ លៅកនុងស្បលទ្យរនៃ ឆ្ន ំ២០០៨

វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ ររំាែស្បោឆំ្ន ំ(១០០០ លតាន)

% ននររំាែររបុ

ទី្យោនោក់រំរាែ(open dumps)

១១.៧៥១,៩៥ ៧៨,២%

ការញកនច្ន ១.៦៥០ ១១% ទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ (sanitary landfill)

១.៤២០ ៩,៤%

លរាងច្ស្ក ដុ្ែរំរាែ (incineration)

១៤២,៣៥ ០,៩%

117

Wiratchapan Suthapanich, “Characterization and Assessment,” 10 118

Cherdsatirku Chak, “Generation and disposition,” 9

32

ការបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក (anaerobic digestion)

២៩,២ ០,២%

ការល វ្ីជីកំប៉ាុរតតាែវ ិ្ ី windrow (windrow composting)

៣៦,៥ ០,២%

ររបុ ១៥.០៣០ ១០០% ស្បភរ៖ Chak Cherdsatirkul, «ជនំាន់ និងលកខ ៈននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់រងឹស្កុងលៅកនុ ងស្បលទ្យរនៃ»ឆ្ន ២ំ០១២

ទី្យោនោក់ររំាែអ្នាែ័យ (Sanitary Landfill) លៅស្បលទ្យរនៃ មានទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យញដ្លកំរុងស្បែិបែតិស្បមា ា ៩៧ កញន្ង ញដ្លមាន ១៦ ទី្យោន កំរុងាងរង់119 និងចំ្នួន ១១ទី្យោន បានបញ្ឈប់ដំ្ល ីរការ លដាយារញែ ការោក់រំរាែ ឬរំ ល់រងឹលលីរចំ្ ុេះលៅទី្យោនទាងំលនាេះ និងមានប តឹ ង ឬការែអូែញែអររីាធារ ៈជន120។ បញនាែលលីររីលនេះលទ្យៀែ ទី្យោនោក់រំរាែចំ្ននួ ៧ ែិនលបីកឲ្យដំ្ល ីរការ លដាយារញែាា ប័នរដ្ឋបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ែិនទាន់មានលទ្យធភារកនុងការលបីកឲ្យមានស្បែិបែតិការ ឬលដាយារញែស្បារលរដ្ឋរែគែន៍ែូលដាឋ ន ស្បឆ្ងំជំទារ់កនុងការលបីកឲ្យមានស្បែិបែតិ ទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ។121 វ ិ្ ីាស្ររតកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែលនេះ ហាក់ដូ្ច្ាលស្បីស្បារ់ទំ្យែំដី្្ំ និងមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលីបរាិា ន។122

ទី្យោនោក់ររំាែ (Open Dumping) វ ិ្ ីាស្ររតននការលោលរំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែ (open dumping) ស្ែូវបានលស្បីស្បារ់ោ៉ា ងទូ្យលំទូ្យោយលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ។123 តារាងទី្យ៦ បងាា ែថ្ន ៧៨,២% ននរំរាែ ឬរំ ល់រងឹររុប

119

Sirintornthep Towprayoon and Komsilp Wangyao, “MSW policy and WTE in Thailand,” (Center of Excellence on Energy Technology and Environment, October, 20, 2012), accessed on April 13, 2015, URL: http://www.iitk.ac.in/ime/anoops/for12/11%20-%20Dr.%20Sirintornthep%20Towprayoon%20-%20MSW%20Policy%20and%20WTE%20in%20Thailand%20ver%203.pdf 120


Ibid, 10 122

Ibid, 10 123

Ibid, 10

http://www.iitk.ac.in/ime/anoops/for12/11%20-%20Dr.%20Sirintornthep%20Towprayoon%20-%20MSW%20Policy%20and%20WTE%20in%20Thailand%20ver%203.pdf


33

ទី្យស្កុងកនុង ឆ្ន ២ំ០០៨ ស្ែូវបានលបាេះលោលលដាយផ្ទា ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ។124 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ រែែាភាររបរ់ទី្យោនោក់រំរាែកនុងការផ្ាុករំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរ អាា៊ា ន រែួបញ្ចូ លទាងំស្បលទ្យរនៃ ទំ្យនងាផ្ាុកលលីររីរែែាភារកនុងការផ្ាុករំ ល់ទាងំលនាេះ លដាយារញែកងវេះនូវញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែដ៏្លអែួយ។ ាលទ្យធផ្ល ការោក់រំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ ហាក់ដូ្ច្ាបណាត លឲ្យមានការបំរុលបរាិា ន រែួមាន៖ ទឹ្យករអុយ ការភាយឧរម័ន (gas) កិ្នរអុយ រែវលអិែ រែវច្នស្ងលផ្េងៗ និងលែលរាគញដ្លបងកឲ្យមានជែងលឺផ្េងៗ (pathogens)។125

ការល វ្ជីីកំប៉ាុរត (Composting) លទាេះបីា ការល វ្ីជីកំប៉ាុរត ទំ្យនងាវ ិ្ ីាស្ររតដ៏្លអែយួកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ញដ្លអាច្ជយួបលងកីែនូវជីញដ្លមានែនែ្រស្មាប់ការលស្បីស្បារ់កនុងវរ័ិយករិកែម និងាជីរស្មាប់ដាដំំ្ណាលំផ្េងៗ (horticultural uses)126 តារាងទី្យ៦ បងាា ែថ្នមានញែ ០,២% ននរំ ល់រងឹទី្យស្កុងប៉ាុលណាណ េះ ញដ្លស្ែូវយកែកល វ្ីជីកំប៉ាុរតលៅឆ្ន ២ំ០០៨។127 ករ ីលនេះទំ្យនងា បណាត លែករីកងវេះនូវចំ្ល េះ ដឹ្ងចំ្លពាេះនីែិវ ិ្ ីននការល វ្ីជីកំប៉ាុរត ក៏ដូ្ច្ាការចំ្ណាយែពរ់កនុងការល វ្ីជីកំប៉ាុរតលនេះផ្ងញដ្រ។128 ការញកនច្ន (Recycling) តារាងទី្យ៦ បងាា ែថ្ន ស្បមា ា ១១% (ឧ. ១.៦៥០.០០០ លតាន) ននរំ ល់រងឹទី្យស្កុងររុប ស្ែូវបានយកលៅញកនច្ន កនុងឆ្ន ២ំ០០៨។129 អ្ស្តាននការញកនច្នរំរាែ បានលកីនល ងីលៅដ្ល់ ២២% ននរំរាែររុប (ចំ្ននួស្បមា ា ១៥.១ ោនលតាន) លៅទូ្យទាងំស្បលទ្យរកនុងឆ្ន ២ំ០០៩។ ការលកីនល ងីលនេះ គឺលដាយារញែរដាឋ ភិបាលនៃ បានជស្ែុែឲ្យមានកិច្ចរែការកនុងចំ្លណាែភាគី

124

Cherdsatirku Chak, “Generation and disposition,” 9 125

Uyen Nguyen Ngoc and Hans Schnitzer, “Sustainable Solutions for Solid Waste Management in Southeast Asian Countries,” Waste Management 29 (2009), accessed on April 10, 2015, URL: http://ekh.unep.org/files/1-s2.0-S0956053X0800442X-main.pdf 126

Thaniya Kaosol, “Sustainable Solutions for Municipal Solid Waste Management in Thailand,” World Academy of Science, Engineering and Technology (2009):665-670, accessed on April 13, 2015, URL: http://waset.org/publications/6576/sustainable-solutions-for-municipal-solid-waste-management-in-thailand 127


Thaniya Kaosol, “Sustainable Solutions,” 668 129

Cherdsatirku Chak, “Generation and disposition,” 9

http://ekh.unep.org/files/1-s2.0-S0956053X0800442X-main.pdf


http://waset.org/publications/6576/sustainable-solutions-for-municipal-solid-waste-management-in-thailand


34

ញដ្លពាក់រ័នធរំខន់ៗ លដី្ែបជីស្ែុែទ្យរេនាទាន ៣Rs (ការកាែ់បនាយ “reduce” ការលស្បីបារ់ល ងីវែិ “re-use” និងការញកនច្ន “recycle”) លៅទូ្យទាងំស្បលទ្យរ។ រមារធាែុននរំរាែញដ្លបានស្បែូល និងញកនច្នបានរែួមាន៖ ស្កដារ ប្ារាិច្ ញកវ អាលុយែីែ៉ាូ ែ និងលោែៈ។130 លរាងច្ស្ក ដុ្ែររំាែ (Incineration) លៅស្បលទ្យរនៃ នាលរលបច្ចុបបនន មានលរាងច្ស្ក ដុ្ែរំរាែចំ្នួន ៣កញន្ង ញដ្លកំរុងស្បែិបែតិការរែួមាន៖ លៅលែែតភូលកែ (២៥០លតាន/នៃង) លៅលកាេះាែុយ (៧៥លតាន/នៃង) និងលៅលែែតឡាភូំន (១០លតាន/នៃង)។131 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ តារាងទី្យ៦ បងាា ែថ្ន អ្ស្តាររំាែទី្យស្កុងញដ្លយកលៅដុ្ែកនុងលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែមានកំរែិទាប ញដ្លមានចំ្ននួញែ ០,៩% ននរំរាែទី្យស្កុងររុបប៉ាុលណាណ េះលៅកនុងឆ្ន ២ំ០០៨។ ការបំញបកធាែុតាែអានាលអ្រ ៉ាបិូក (Anaerobic digestion) វ ិ្ ីាស្ររតននការបំញបកធាែុតាែអានាលអ្រ ៉ាូបិក ស្ែូវបានលស្បីស្បារ់លដី្ែបបំីញលង រ ំល់រររីាងាលៅាជីរាវ ផ្លិែផ្លរងឹលផ្េងៗ និងលែតានញដ្លផ្លិែបានលៅកនុងអំ្ ុងលរលលនេះ អាច្យកែក លស្បីស្បារ់ លដី្ែបផី្លិែថ្នែរល។132 រូបភារទី្យ១ បងាា ែថ្ន ស្បរ័នធបំញបកធាែុតាែអានាលអ្រ ៉ាូបិក លស្បីស្បារ់្ុងជីវឧរម័ន (digester) ញដ្លាឧបករ ៍រស្មាប់បិទ្យែយល់ែយួ លដី្ែបបំីញបកធាែុ រំ ល់ជីវៈ (biosolids) រំ ល់អាហារ រំ ល់រររីាងាលផ្េងៗ ឬបនេនំនរមារធាែុទាងំលនេះ។ ដំ្ល ីរការលនេះ បលងកីែឲ្យមាន ជីវឧរម័ន “biogas” (បនតុ ំននឧរម័នលែតាន និងឧរម័នកាបូ-និច្) និងរំរាែ ឬរំ ល់ឌី្លករលគែ “digestate” (ញដ្លារំ ល់រំបូរលៅលដាយារធាែុចិ្ញ្ច ឹែញដ្លលកីែលច្ែរីការបំញបកធាែុតាែញបបអានាលអ្រ ៉ាូបិក លែយីអាច្លស្បីស្បារ់ ាជី រស្មាប់ករិកែមបាន)។133 គរួឲ្យកែ់រមាា ល់ផ្ងញដ្រថ្ន ការលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងស្បរ័នធបំញបកធាែុតាែអានា-លអ្រ ៉ាូបិកនានា គឺអាស្រ័យលៅលលី ទី្យតាងំននលរាងច្ស្ក វែាុធាែុលដី្ែ និងលទ្យធផ្លររឹំងទុ្យក។134

130

Waste Management World, “Thai Style Recycling,” last modified 2015, accessed April 13, 2015, URL: http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-12/issue-5/features/thai-style-recycling.html 131


Thaniya Kaosol, “Sustainable Solutions” 133

Global Methane Initiative, “Successful Applications of Anaerobic Digestion from across the world,” 2013, accessed on May 03, 2015, URL: https://www.globalmethane.org/documents/GMI%20Benefits%20Report.pdf 134

Ibid, 4

http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-12/issue-5/features/thai-style-recycling.html


https://www.globalmethane.org/documents/GMI%20Benefits%20Report.pdf

35

របូភារទី្យ១៖ ដំ្ល ីរការននស្បរ័នធបំញបកធាែុតាែអានាលអ្រ ៉ាបិូក

ស្បភរ៖ គលស្មាងផ្តួ ច្លផ្តីែលែតានារកល, «កែមវ ិ្ ីទ្យទ្យលួបានលាគជយ័ននអាណាលអ្រ ៉ាូប៊ារីីទូ្យទាងំរិភរលោក»

តារាងទី្យ៦ បងាា ែថ្ន លៅស្បលទ្យរនៃ មានញែរំរាែ ០,២% ប៉ាុលណាណ េះ ញដ្លស្ែូវបានបំញលងតាែរយៈការបំញបកធាែុតាែញអ្នញអ្រ ៉ាូបិក។ ករ ីលនេះ ទំ្យនងាអាច្បណាត លែករីែូលលែែុញដ្លថ្ន វ ិ្ ីាស្ររតលនេះា វ ី្ ីាស្ររតៃមីញដ្លលទី្យបញែយកែកលស្បីលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ។

៦.២.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ ការអ្នុវែតន៍ដ៏្លលីរលប់ ននការលោលរំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែ (sanitary landfill) និងទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ (sanitary landfill) បានបណាត លឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលីបរាិា ន និង

36

បនាុករងាែលៅកនុងស្បលទ្យរនៃ។135 ករ ីលនេះ បណាត លែករី បរមិា ោ៉ា ងលស្ចី្នននរំរាែញដ្លបាន កលកីែល ងី ស្ែូវបានយកលៅលបាេះលោលលៅទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ លដាយគម នស្បរ័នធញកនច្នឧរម័នឲ្យស្បលរីរល ងីវែិ (ឧ. ទី្យស្កុងណាន់ថ្នបូរ)ី។136 លដី្ែបកីាែ់បនាយផ្លប៉ាេះពាល់អ្វជិាមានទាងំលនាេះ វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែញបបចំ្រុេះែយួ (រែួបញ្ចូ លនូវវ ិ្ ីាស្ររត លផ្េងៗដូ្ច្ា៖ ការញកនច្ន ការបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក លរាងច្ស្ក ដុ្ែរំរាែ និងលស្បីស្បារ់បលច្ចកវទិ្យាៃមីលៅ ទី្យោនោក់រំរាែ [រូែលែីលរូបភារននវ ិ្ ីាស្ររតចំ្រុេះលនេះលៅកនុង ឧបរែព័នធទី្យ ២] ) ស្ែូវបានយកែកលស្បីស្បារ់ ។137 ការរិកាវយែនែ្ែយួ លៅលលីវ ិ្ ីាស្ររត ននស្គប់ស្គងរំរាែញបបចំ្រុេះ លៅកនុងទី្យស្កុងណាន់ថ្នបូរ ី បងាា ែថ្ន៖

ែ ៈញដ្ល លៅញែមានការែូច្ខែលៅលលីស្បរ័នធលអ្កូ ូជី (ឧ. ការបាែ់បង់នូវស្បលភទ្យរែវលផ្េងៗ) ញដ្លលៅញែអាច្លកីែលច្ែរីវ ី្ ីាស្ររតចំ្រុេះលនេះ បលច្ចកវទិ្យាែយួចំ្ននួននការស្គប់ស្គងរំរាែតាែញបបចំ្រុេះ អាច្ចូ្លរែួចំ្ញ ករនេបំាន ៨១,៤ ដុ្ោ្កនុងែយួលតានននរំ ល់រងឹទី្យស្កុង ញដ្លការរនេលំនេះបានែករីការលជៀរវងការបលងកីនការចំ្ណាយបនាា ប់បនេលំៅលលីលស្បងឥនានៈ និងរីការរុករកញរ ៉ា138

២៤% ននរំរាែញដ្លបានញកនច្នចូ្លរែួចំ្ញ ក កនុងការលដាេះស្ាយផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលរុីែភារ។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បរ័នធស្គប់ស្គងរំរាែញបបចំ្រុេះលនេះ ក៏ចូ្លរែួចំ្ញ ក កនុងការបលងកីនឱការការងារ និងបលងកីនស្បាក់ចំ្ ូលរស្មាប់រែគែន៍ តាែរយៈការលក់រំ ល់ ញដ្លអាច្ញកនច្នបាន លៅកនុងែនែ្ ១៧.៤៤០ បាែកនុងែយួលតាន139

លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែលៅស្បលទ្យរនៃ (លដាយារញែមានស្បរិទ្យធិភារទាប) ហាក់បីដូ្ច្ា បលញ្ចែបរមិា ឧរម័នកាបូនិកញដ្លមានរមារធាែុែវូរុីលោ៉ា ងលស្ចី្ន (fossil-based

135

SNM Menikpura, Shabbir H Gheewala, and Bebastien Bonnet, “Framework for Life Cycle Sustainability Assessment of Municipal Solid Waste Management Systems with an application to a case study in Thailand,” Waste Management & Research 708-719 (2012): 708, accessed on April 26, 2015, URL: http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=Framework+for+Life+Cycle+Sustainability+Assessment+of+Municipal+Solid+Waste+Management+Systems+with+an+application+to+a+case+study+in+Thailand%2C%E2%80%9D+Waste+Management+%26+Research+708-719+%282012%29%3A+708%2C+accessed+on+April+26%2C+2015&btnG=&as_sdt=1%2C5&as_sdtp= 136

Ibid, 708 137

Ibid, 708 ហាកែូ់េជា មនកងវេះខាត្ពត័្ម៌ននៅនលើគ្ប់ពន័ធអិុន្ឺណិត្ េំនពាេះផលប់៉ាេះពាល់ននការអនុវត្តការគ្រប់គ់្រងសំរាមនៅកនុងគ្ប់នេសនៃ ទងំមូល។ 138

Ibid, 716 139

Ibid, 718

http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=Framework+for+Life+Cycle+Sustainability+Assessment+of+Municipal+Solid+Waste+Management+Systems+with+an+application+to+a+case+study+in+Thailand%2C%E2%80%9D+Waste+Management+%26+Research+708-719+%282012%29%3A+708%2C+accessed+on+April+26%2C+2015&btnG=&as_sdt=1%2C5&as_sdtp



37

CO2)។140 ឧទាែរ ៍ ស្បមា ា ៩០%ននបញ្ហា រុែភារពាក់រ័នធលៅនឹងលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ និងការលកីនល ងីកំលៅញផ្នដី្ ញដ្លបណាត លែករី បរមិា ោ៉ា ងលស្ចី្នននឧរម័នកាបូ-និកញដ្លមាន រមារធាែុែវូរុីល ញដ្លបានាយភាយល ងី កនុងអំ្ ុងលរលននដំ្ល ីរការននការដុ្ែរំ ល់ ប្ារាិក វយនភ័ ឌ និងរំ ល់លៅរ៊ាូ/ញរបក។ ចំ្ញ កឯ ១០%ននបញ្ហា រុែភារ បណាត លែករី ភារែិែលៅជិែលដាយផ្ទា ល់ និងលដាយស្បលោលរប់រែនុរេ លៅលលីរមារធាែុរុលលផ្េងៗដូ្ច្ា នីស្ែូញែេនអុ្ករុីែ (NOx) រ៊ាុលែវួអុ្ករុីែ (SOx)141 និងរមារធាែុរុលលផ្េងៗ142 និង

រំរាែ ឬរំ ល់របរ់រំរាែ (residual waste) ញដ្លលៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ ក៏បងកឲ្យមានបញ្ហា រុែភារកនុងកំរែិែិច្ែួច្ផ្ងញដ្រ ញដ្លបណាត លែករីការបំភាយឧរម័នរុល ដូ្ច្ា ឧរម័នលែតាន (CH4) និងារធាែុអាែ៉ាូោ៉ា ក់ (NH3)។143

140

ឧសម័នកាបូ់និក (Carbon dioxide “CO2”) រឺជាឧសម័នផទេះកញ្ចកែំ់បូ់ងដែលសាយភាយតមរយៈសកមមភាពមនុសស និងពីគ្ប់ភព្មមជាតិ្នផសងៗ នប់ើនោងតម http://www.epa.gov/climatechange/ghgemissions/gases/co2.html, accessed on May 5, 2015។ ការសាយភាយឧសម័នកាបូ់និក តមរយៈសកមមភាពមនុសស (ែូេជា ការែុត្នគ្ប់ងឥនធនៈហ្វូសីុល) េូលរមួេំដណកកនុងការន វ្ើឲ្យមនការដគ្ប់គ្បួ់ល អាកាសធាតុ្ នគ្ពាេះថា ការសាយភាយនូវឧសម័នកាបូ់និកទងំននេះ ន វ្ើឲ្យមនការនកើននឡើងនូវសិតុ្ណហ ភាពសាកលនលាកនដាយសារ ការរារាងំថាមពលគ្ពេះអាេិត្យនៅកនុងប់រោិកាស នោងតម http://education.seattlepi.com/consequences-carbon-emissions-humans-4138.html

accessed on May 5, 2015។

141 នីគ្តូ្ដហ្សនអុកសីុត្ (NOx) ជាគ្ប់នភេននគ្កុមឧសម័នដែលមនគ្ប់តិ្កមមរហ័្ស ដែលកនុងននាេះមនសារធាតុ្ នីគ្តូ្ដហ្សន និងអុកសីុដសនកនុង

ប់រមិណនផសងគ្នន នោងតម http://www.oilgae.com/ref/glos/nox_emissions.html ។ ឧសម័នគ្ប់នភេននេះ អាេប់ណ្តត លឲ្យមនប់ញ្ហហសុខភាពេំនពាេះមនុសស រមួមន ជមធនឺហ្ើមសួត្ និងជមធនឺប់េះែូង។ ស ុលហ្វួអុកសីុត្ (SOx) ជាសមសធាតុ្ម៉ាូនលរុលននសាា ន់្ រ័ និងអុកសីុដសន។ វា អាេប់ណ្តត លឲ្យមនប់ញ្ហហ សុខភាពេំនពាេះមនុសស រមួមន៖ ប់ញ្ហហ ផាូវែនងហើមនផសងៗ ប់ញ្ហហ នប់េះែូង និងន វ្ើឲ្យដភនកមនុសសមនភាពគ្សវាងំ (blurry sight) នោងតម Mochamad Arief Budihardjo,

“Risk Analysis Study of NOx, and SOx from Transportation (Case Study: Main Streets of D.I.JOGJAKATA),” p. 43 142

Ibid, 717 143

Ibid, 717; នមតន (CH4) ជាគ្ប់នភេមយួននឧសម័នផទេះកញ្ចកដ់ែលសាភាយនេញពីសកមមភាពនានារប់ស់មនុសស និងនេញពីគ្ប់ភព្មមជាតិ្នផសងៗ នប់ើនោងតម http://epa.gov/climatechange/ghgemissions/gases/ch4.html។ គ្ប់សិននប់ើឧសម័ននមតន នលេធាា យនេញ (ឧ នេញពីបំ់ពងេុ់នោដែលនលេ) នៅកនុងប់រោិកាស (មុននឹងនរយកនគ្ប់ើគ្បាស់) វានឹងគ្សូប់យកកំនៅគ្ពេះអាេិត្យ នហ្តុ្ែូេននេះ វានឹងន វ្ើឲ្យមនការនកើននឡើងកំនៅកនុងប់រោិកាស នោងតម http://www.edf.org/climate/methane ។

សារធាតុ្ អាមូនា (NH3) ជាសារធាតុ្េិញ្ច ឹមដែលរមួមនសារធាតុ្នីគ្តូ្ដហ្សន និងអីុគ្តូ្ដហ្សន។ ប់៉ាុដនត សារធាតុ្ អាមូនា ជាគ្ប់នភេសារធាតុ្ពុលមយួដែលន វ្ើឲ្យប់៉ាេះពាល់ែល់កំនណើ នននការប់ងកកំនណើ ត្ទប់ ឬ ប់ណ្តត លឲ្យសាា ប់ផ់ងដែរ នោងតម http://www.waterboards.ca.gov/water_issues/programs/swamp/docs/cwt/guidance/3310en.pdf, accessed on May 05, 2013។

http://www.epa.gov/climatechange/ghgemissions/gases/co2.html

http://education.seattlepi.com/consequences-carbon-emissions-humans-4138.html%20accessed%20on%20May%205

http://education.seattlepi.com/consequences-carbon-emissions-humans-4138.html%20accessed%20on%20May%205

http://www.oilgae.com/ref/glos/nox_emissions.html

http://epa.gov/climatechange/ghgemissions/gases/ch4.html

http://www.edf.org/climate/methane

http://www.waterboards.ca.gov/water_issues/programs/swamp/docs/cwt/guidance/3310en.pdf

38

លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ការរិកាវយែនែ្ដ្ញដ្លល វ្ីលរច្កតីរននិដាឋ នថ្ន ស្បរ័នធស្គប់ស្គងរំរាែតាែញបបចំ្រុេះ អាច្ជយួបលញ្ា ៀរនូវផ្លប៉ាេះពាល់ែយួចំ្ននួដ្ល់រុែភារ លស្ពាេះថ្ន ២៤%ននរំរាែស្ែូវបានយកលៅញកនច្នតាែរយៈស្បរ័នធលនេះ ញដ្លអាច្ចូ្លរែួលដាេះស្ាយផ្លប៉ាេះពាល់អ្វជិាមានែយួចំ្ននួចំ្លពាេះរុែ- ភារ។144 ករ ីលនេះបញ្ហា ក់ថ្ន ស្បរ័នធស្គប់ស្គងរំរាែតាែញបបចំ្រុេះ គឺាជលស្ែីរននការស្គប់ស្គងរំរាែដ៏្មានស្បរិទ្យធិភារែួយ។

៦.២.៤ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែវូរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់ែូលដាឋ ន

រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ

លៅកនុងស្បលទ្យរនៃ មានស្ករួងរំខន់ៗែយួចំ្នួន ញដ្លទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្គប់ស្គងរំ ង់រងឹទី្យស្កុង (municipal solid waste)។ ស្ករួងទាងំលនេះ រែួមាន៖145

ស្ករួង ្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន (Ministry of Natural Resources and Environment “MONRE”) ញដ្លកនុងលនាេះ នាយកដាឋ នននស្កុែស្បឹកាបរាិា នាែិ មានែនួាទី្យ លរៀបចំ្បលងកីែលគលនលោបាយ និងញផ្នការនានា146 រស្មាប់ការអ្ភិរកេ បរាិា ន និងស្គប់ស្គងរដ្ឋបាល។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ នាយកដាឋ នស្ែួែរិនិែយការបំរុល ននស្ករួង ្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការតាែដានការស្បែិបែតិការងារចំ្លពាេះ ការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹទី្យស្កុង ញដ្លលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងលដាយអាាា ្រស្កុងនានា

ស្ករួងរុែភារាធារ ៈ មានែនួាទី្យ កនុងដាក់លច្ែនូវបទ្យដាឋ ននានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹទី្យស្កុង ស្រែទាងំ មានភារៈកិច្ចស្ែួែរិនិែយតាែដានការអ្នុ-វែតន៍ការងាររបរ់ អាាា ្រស្កុងចំ្លពាេះការស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ

ស្ករួងឧរាែ៍កែម មានភារៈកិច្ចកនុងការផ្តល់អាាា ប័ ណ លៅឲ្យស្កុែែ៊ាុនស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹទី្យស្កុង និងលរាងច្ស្កៃមីៗទាងំឡាយ

144

Ibid, 718 145


The Policy and Prospective Plan for Enhancement and Conservation of National Environment Quality B.E. 2540-2559 (1997-2016), see also in Poonsak Chanchampee, “Methods for Evaluation of Waste Management in Thailand in Consideration of Policy, Environmental Impact and Economics” (PhD diss., Technischen Universitat Berlin, 2010), 16

39

ស្ករួងែហានផ្ា ញដ្លកនុងលនាេះ នាយកដាឋ នរដ្ឋបាលែូលដាឋ ន មានែនួាទី្យស្គប់ស្គង រដ្ឋបាលទី្យស្កុងបាងកក ក៏ដូ្ច្ារដ្ឋបាលស្កុងកនុងែំបន់ែូលដាឋ នលផ្េងៗ

រដ្ឋបាលទី្យស្កុងបាងកក ញដ្លកនុងលនាេះមាន នាយកដាឋ នរំអាែទី្យាធារ ៈ មាន ភារៈកិច្ចកនុងការផ្តល់ដំ្បូនាម នញផ្នកច្ាប់ លៅលលីគលស្មាងលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការលោលរំរាែនានា និង

ស្ករួងថ្នែរល តាែរយៈនាយកដាឋ ន ស្បរិទ្យធិភារ និងអ្ភិវឌ្ឍន៍ ថ្នែរលជលស្ែីរមានភារៈកិច្ចកនុងការផ្តល់ការឧបែាែាទ្យន់ (subsidies)រស្មាប់គលស្មាងនានា ពាក់រ័នធលៅនឹងការបំញលង រំរាែលៅាថ្នែរល។

រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ស្រលដ្ៀងគន លៅនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែលៅស្បលទ្យរកែពុាញដ្រ រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន លៅស្បលទ្យរនៃ មានភារៈកិច្ចកនុងការលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការលោលរំ ល់រងឹទី្យស្កុង និងលរៀបចំ្កិច្ចរនាាែយួស្កុែែ៊ាុនឯក-ជនលផ្េងៗ លដី្ែបលី វ្ីស្បែិបែតិការស្បែូល ដឹ្កជញ្ាូ នការល្ីវស្បស្រឹែតិកែម និងលរៀបចំ្លបាេះលោលរំរាែ។147 លៅកនុងស្បលទ្យរនៃ មានាា ប័នស្គប់ស្គងរដ្ឋបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ចំ្ននួបួនស្បលភទ្យរែួមាន៖148

ស្កុង (Municipal) ាា ប័នរដ្ឋបាលថ្នន ក់លស្កាែស្រុក (Sub-district Administrative Organization) ាា ប័នរដ្ឋបាលថ្នន ក់លែែត (Provincial Administrative Organization) និង ែំបន់រដ្ឋបាលរិលររ (ដូ្ច្ា ស្កុងបាងកក និងស្កុងបា៉ា តាោ៉ា )

៦.២.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ នីានារស្មាប់ស្គប់ស្គងររំាែ លៅស្បលទ្យរនៃ មានបលងកីែបទ្យបបញ្ាែតិចំ្បងែយួចំ្ននួរស្មាប់ស្គប់ស្គងរំរាែ បទ្យបបញ្ាែតិទាងំលនេះ រែួមាន៖149

147


Taweechai Jiaranaikhajorn, “Overview on Waste Management in Thailand” (Side Presentation by Pollution Control Department), accessed on April 14, 2015, URL: http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0CCEQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.pcd.go.th%2Fcount%2Fmgtdl.cfm%3FFileName%3DOverview_waste.pdf%26BookName%3DOverviewWaste&ei=SscwVai6OIbCmAX4xYHYAQ&usg=AFQjCNEhanvOSjJTuRQcHJQLBCCcvFCjgA&sig2=b9Wf67GXmGOnKP85m7zPrA 149

AIT & UNEP, Municipal Waste, 13

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0CCEQFjAB&url=http%3A%2F%2Fwww.pcd.go.th%2Fcount%2Fmgtdl.cfm%3FFileName%3DOverview_waste.pdf%26BookName%3DOverviewWaste&ei=SscwVai6OIbCmAX4xYHYAQ&usg=AFQjCNEhanvOSjJTuRQcHJQLBCCcvFCjgA&sig2=b9Wf67GXmGOnKP85m7zPrA



40

ច្ាប់រតីរីការលលីកកែពរ់ និងអ្ភិរកេននគុ ភារបរាិា នាែិឆ្ន ំ១៩៩២ (The

Enhancement and Conservation of National Environmental Quality Act, 1992) និង លកខែ ឌ នានាពាក់រ័នធនឹងនីែិវ ិ្ ីននការស្បែូល និងការដឹ្កជញ្ាូ នរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់របរ់រែគែន៍

ច្ាប់រតីរីរុែភារាធារ ៈ ឆ្ន ១ំ៩៩២ (The Public Health Act, 1992) ច្ាប់រតីរីការលរៀបចំ្ញផ្នការទី្យស្កុង ឆ្ន ១ំ៩៧៥ (The Town Planning Act, 1975) ពាក់រ័នធនឹងលកខែ ឌ ោបំាច់្លផ្េងៗ រស្មាប់ែំបន់ញដ្លស្ែូវលស្បីស្បារ់ ាកញន្ងរស្មាប់ លរៀបចំ្ស្គប់ស្គងការលោលរំរាែតាែវ ិ្ ីាស្ររតចំ្រុេះ

វធិានការ ៍នានា រតីរីការញបងញច្ករំរាែលៅតាែស្បភរ (rules on waste separation at source) និង

លកខនតិកៈ បទ្យដាឋ ន និងនីែិវ ិ្ ីនានា រស្មាប់ស្គប់ស្គងរំរាែញដ្លអាច្ឆ្ងជែងឺ។ បញនាែលលីរលនេះលទ្យៀែ រដាឋ ភិបាលនៃ បានលរៀបចំ្លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីរំខន់ៗ លដី្ែបអី្នុវែតការស្គប់ស្គងរំរាែរែួមាន៖

ញផ្នការាែិ រតីរីការស្គប់ស្គងរំរាែតាែវ ិ្ ិាស្ររតចំ្រុេះ (National Integrated Waste Management Plan)150

ញផ្នការលែថ្នន ក់ាែិ រតីរីបលច្ចកវទិ្យាផ្លិែកែមាអ ែ (National Master Plan on Cleaner Production Technology151

កែមវ ិ្ ី ៣R (ការកាែ់បនាយ”reduce” ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ”reuse” និងការញកនច្ន”recycle”) ញដ្លស្ែូវបានយកែកអ្នុវែតាបនតបនាា ប់កនុង វរ័ិយ ឧរាែ៍កែម និងអ្ងាការ រងាែរុីវលិលផ្េងៗ។ ការអ្នុវែតលអៗ ញដ្លពាក់រ័នធនឹងកែមវ ិ្ ីលនេះ រែួមាន៖ អ្នុវែតញផ្នការស្បែូលយកែកវែិនូវផ្លិែផ្លញដ្លអ្រ់អាយុកាលលស្បីស្បារ់ (Take-Back Schemes for End-of-Life Products) កែមវ ិ្ ីលដាេះដូ្ររំរាែ

150

AIT, 3R in Asia: A Gap Analysis in Selected Asian Countries, (Pathumthani: 3R Knowledge Hub Secretariat, 2008),3, accessed on April 14, 2015, URL: http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=646&Itemid=238 151

AIT, 3R in Asia: A Gap Analysis, 119

http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=646&Itemid=238

41

(Waste Exchange Programmes) និង បណាត ែទិ្យែនបែង (Green Purchasing Network)152

ញផ្នការនានា រស្មាប់ស្គប់ស្គងការលវច្ែចប់ រំរាែ (Plans for Packaging Waste Management)153

កែមវ ិ្ ីាកលបង រតីរីការញកនច្នរំ ល់ប្ារាិច្ និងរំ ល់លាន (Pilot Program on Plastic and Foam Waste Recycling)154

៦.៣ ស្បលទ្យរលវៀែណាែ

៦.៣.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងររំាែ រំរាែ ឬ រំ ល់រងឹ គឺាបញ្ហា ែយួញដ្លកំរុងញែលកីនល ងីរស្មាប់ស្បលទ្យរលវៀែណាែ។ ែ ៈញដ្លស្បារលរដ្ឋលវៀែណាែ មានចំ្ននួស្បញែលា ៨៧,៨៤ ោននាក់កនុងឆ្ន ២ំ០១១155 លែយីស្បមា ា ២៨ ោនលតានននរំ ល់រងឹស្ែូវបានបលងកីែល ងីលៅឆ្ន ២ំ០១១។ មានការបា៉ា ន់ាម នញដ្លថ្ន បរមិា រំរាែលនេះ នឹងលកីនស្បញែលា ១០% កនុងែយួឆ្ន ។ំ156 លទាេះបីា មានការល វ្ីបច្ចុបបននភាររ័ែ៌មានពាក់-រ័នធនឹងបរមិា រំរាែររុប ញដ្លកលកីែល ងីលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ លៅឆ្ន ២ំ០១១ ក៏លដាយ លគរលងកែល ែីថ្ន ហាក់ដូ្ច្ាលៅែិនទាន់មានរ័ែ៌មានៃមីៗ ពាក់រ័នធនឹងស្បភរននការបលងកីែរំរាែលៅស្បលទ្យរលវៀែ-ណាែលនាេះលទ្យ។ លែែុដូ្ច្លនេះ ឯការស្ាវស្ាវលនេះនឹងលស្បីស្បារ់របាយការ ៍របរ់្នាគររិភរលោកឆ្ន ២ំ០០៤ ញដ្លមានចំ្ ងលជីង «រំ ល់រងឹ» លដី្ែបបីងាា ែរីរ័ែ៌មានពាក់រ័នធនឹងស្បភរលផ្េងៗននការបលងកីែរំរាែ លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ។ របាយការ ៍របរ់្នាគររិភរលោកលនេះ បងាា ែថ្ន រំរាែាង ១៥ ោនលតាន ស្ែូវបានបលងកីែល ងីលៅកនុងឆ្ន ំ២០០៤ លែយីស្បញែលា ៨០% (១២,៨ ោនលតាន/ឆ្ន )ំ ននរំរាែររុប ស្ែូវបានលកីែល ងីរីស្បភរលផ្េងៗកនុងស្កុងរែួមាន៖ រំ ល់តាែផ្ាេះ តាែលភាជនីយ-ដាឋ ន តាែផ្ារ និងតាែកញន្ងល វ្ីអាជីវកែមលផ្េងៗ។157 ស្បមា ា ១៦% (២,៥ ោនលតាន/ឆ្ន )ំ គឺា

152

Ibid, 3 153

Ibid, 119 154

Ibid, 119 155

“Vietnam Population 2013,” World Population Statistics, accessed on June 10, 2015, URL:

http://www.worldpopulationstatistics.com/vietnam-population-2013/ 156

Vietnamnews, “Nation Faces Solid Waste Problem,” Viet Nam News, August 08, 2012, accessed on April 20, 2015, URL: http://vietnamnews.vn/Environment/228473/nation-faces-solid-waste-problem.html 157

World Bank, “Vietnam Environment Monitor 2004: Solid Waste,” 2004, accessed on April 20, 2015, URL: http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/07/28/000012009_20050728112421/Rendered/PDF/331510rev0PAPER0VN0Env0Monitor02004.pdf

http://www.worldpopulationstatistics.com/vietnam-population-2013/

http://vietnamnews.vn/Environment/228473/nation-faces-solid-waste-problem.html

http://www-wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/07/28/000012009_20050728112421/Rendered/PDF/331510rev0PAPER0VN0Env0Monitor02004.pdf



42

រំរាែលដាយែិនបងកលស្គេះថ្នន ក់ ញដ្លបលងកីែល ងីរីវរ័ិយឧរាែ៍កែមលផ្េងៗ។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បញែលារំរាែចំ្ននួ ១៦០.០០០លតាន/ឆ្ន នំនរំរាែររុប គឺារំរាែស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ ញដ្លរែួមាន៖ រំ ល់រីែនាីរលរទ្យយ រំ ល់រុល ឬរំ ល់ញដ្លអាច្លឆេះបានលច្ែរីលរាងច្ស្កឧរាែ៍កែម លផ្េងៗ និងថ្នន រំម្ាប់រែវលអិែ និង្ុងថ្នន រំម្ាប់រែវលអិែញដ្លលច្ែរីការលស្បីស្បារ់កនុងវរ័ិយករិ- កែម។158 តារាងទី្យ ៧ បងាា ែរី ស្បភរននការបលងីកែរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ។ តារាងទី្យ ៧ ៖ ស្បភរននការបលងីកែររំាែលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ

ស្បភរននការបលងីកែររំាែ បរមិា ររំាែ (000លតាន/ឆ្ន )ំ

%ននររំាែររបុ

រំរាែ ឬរំ ល់រងឹទី្យស្កុង៖ កំរែិាែិ (National) ទី្យស្បជំុជននានា (Urban areas) ែំបន់ជនបទ្យ(Rural areas)

១២ ៨០០ ៦ ៤០០ ៦ ៤០០

៨០,៨៣

រំរាែស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ញដ្លបលងកីែលដាយឧរាែ៍កែម

១២៨,៤ ០,៨៣

រំរាែលដាយែិនបងកលស្គេះថ្នន ក់ញដ្លបលងកីែល ងីលដាយឧរាែ៍កែម

២ ៥១០ ១៥,៨៥

រំរាែ ឬរំ ល់ ញដ្លបងកលស្គេះថ្នន ក់ញដ្លបលងកីែល ងី លដាយែនាីរលរទ្យយ

២១ ០,១៤

រំរាែ ឬរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ញដ្លបលងកីែលដាយវរ័ិយករិកែម

៨,៦ ០.០៥

បរមិា ននារធាែុគីែីករិកែមញដ្លមានកនុងរតុក (Amount of stockpiled agriculture

៣៦៧ ២,៣២

158

World Bank, “Vietnam Environment,” 6

43

chemicals) ររបុ ១៥ ៨៣៥ ១០០ ស្បភរ៖ «្នាគររិភរលោក«ការស្ែួែរិនិែយបរដិាឋ នស្បលទ្យរលវៀែណាែឆ្ន ២ំ០០៤៖រំរាែឬរំ ល់រងឹ»ទំ្យរ័រទី្យ៦ ែ ៈញដ្លរ័ែ៌មានពាក់រ័នធនឹង រមារធាែុននរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែទាងំែូល លៅមានកំរែិ តារាងទី្យ៨ បងាា ែទិ្យននន័យអំ្រីរមារធាែុរំរាែ ញែលៅកនុងទី្យស្កុងហា ូយប៉ាុលណាណ េះ។ តារាងទី្យ៨ បងាា ែថ្ន លៅកនុងឆ្ន ២ំ០០៣ រំរាែ ឬរំ ល់រររីាងា (organic waste) មានរមាមាស្ែ្ំាងលគបំផុ្ែ (៤៩%)ននរមារធាែុរំរាែររុប បនាា ប់ែក រំ ល់អីុ្ល ីែ «inert matter» (១៨,៤%) (ដូ្ច្ា រំ ល់រំ ង់ ែាច់្ ៃម ាលដី្ែ) និង រំរាែ ឬរំ ល់ប្ារាិច្ (១៦,៦%)។ តារាងទី្យ៨៖ រមារធាែុររំាែលៅទី្យស្កងុ ហានូយ លៅឆ្ន ២ំ០០៣

រមារធាែុររំាែ ឬរ ំល់ %ននររំាែររបុ រំ ល់រររីាងា ៤៩,១ រំ ល់អីុ្ល ីែ “inert matter” ១៨,៤ រំ ល់ប្ារាិច្ ជ័រ ញរបក លឈ ីរក់ រំ ល់ា្បរែវ ១៦,៥ (ប្ារាិច្ ១៥,៦) រំ ល់ញកវ ៧,២ រំ ល់លោែៈ ៦,០ រំ ល់ស្កដារ និងវយនភ័ ឌ ១,៩ រំ ល់លផ្េងៗ ០,៩ ស្បភរ៖ «្នាគររិភរលោក«ការស្ែួែរិនិែយបរដិាឋ នស្បលទ្យរលវៀែណាែឆ្ន ២ំ០០៤៖រំរាែឬរំ ល់រងឹ»ទំ្យរ័រទី្យ១៦

44

៦.៣.២ វ ី្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ ាោស្កុងទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ បញ្ាូ នលៅកាន់កញន្ងលបាេះលោលរំ ល់ចុ្ងលស្កាយ (the final disposal facilities)159 លែយីការស្បែូលរំរាែលៅកនុងទី្យស្កុង ហាក់បីដូ្ច្ាមានលកខ ៈស្បលរីរាង លៅតាែទី្យជនបទ្យលផ្េងៗ។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ការស្បែូលរំរាែលៅតាែទី្យស្កុង្ំៗ (៧៦%) លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ មានអ្ស្តាលស្ចី្នាងការស្បែូលរំរាែលៅតាែទី្យស្កុងែូច្ៗ (៧០%)។ ចំ្ញ កឯលៅតាែែំបន់ជនបទ្យ ហាក់បីដូ្ច្ា មានអ្ស្តាស្បែូលរំរាែទាបបំផុ្ែ ញដ្លអ្ស្តាស្បែូលរំរាែមានែិច្ាង ២០%160 ញដ្លបណាត លែករីែំបន់ទាងំលនាេះ ាែំបន់ដាច់្ស្រោល និងកងវេះនូវែល្ាបាយដឹ្កជញ្ាូ ន។161 វ ី្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែែយួចំ្ននួ ស្ែូវបានអ្នុវែតលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ រែួមាន៖

ការល វ្ជីីកំប៉ាុរត (Composting) ការល វ្ីជីកំប៉ាុរត ស្ែូវបានលស្បីស្បារ់រស្មាប់បំញបកធាែុរំរាែ ឬរំ ល់រររីាងា លដី្ែបផី្លិែ នូវារធាែុចិ្ញ្ច ឹែ (រស្មាប់រស្ងឹងគុ ភារដី្ឲ្យមានជីាែិ) ជីកំប៉ាុរត ឬក៏ជីរររីាងា លផ្េងៗ។162 លទាេះបីា ការល វ្ីជីកំប៉ាុរតលនេះ ទំ្យនងាមានែនួាទី្យរំខន់កនុងការញកនច្នរំរាែររ-ី រាងាក៏លដាយ ក៏វ ិ្ ីាស្ររតលនេះែិនស្ែូវបានយកែកលស្បីស្បារ់ទូ្យលំទូ្យោយលៅស្បលទ្យរលវៀែ- ណាែល យី លដាយារ៖ (១) កងវេះខែនូវការយកចិ្ែតទុ្យកដាក់លៅនឹងែស្ែូវការជីវាស្ររតញដ្លោបំាច់្រស្មាប់ដំ្ល ីរការលនេះ (២) កងវេះខែនូវវែាុធាែុលដី្ែ និងគុ ភារជីែិនលអ និង (៣) បទ្យរិលា្ន៍កនុងការរកទី្យផ្ារលៅមានកស្ែិែ។163

159

Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste Management in Vietnam: Status and the Strategic Actions,” International Journal of Environmental Resources, 285-296, 2011, accessed on April 17, 2015, URL: http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=0CC4QFjAD&url=http%3A%2F%2Fwww.sid.ir%2Fen%2FVEWSSID%2FJ_pdf%2F108220110204.pdf&ei=8hUxVZrhEaPFmAWa4ICQCA&usg=AFQjCNFgidigfqqL9JiFgXzLdGiDu8CWJw&sig2=hir42IsT_8xdP5WZVIZXZg&bvm=bv.91071109,d.dGY&cad=rja 160

World Bank, “Vietnam Environment,” 8 161

Ibid, 21 162

Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste,” 291 163

Ibid, 291

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=0CC4QFjAD&url=http%3A%2F%2Fwww.sid.ir%2Fen%2FVEWSSID%2FJ_pdf%2F108220110204.pdf&ei=8hUxVZrhEaPFmAWa4ICQCA&usg=AFQjCNFgidigfqqL9JiFgXzLdGiDu8CWJw&sig2=hir42IsT_8xdP5WZVIZXZg&bvm=bv.91071109,d.dGY&cad=rja



45

លដី្ែបលីដាេះស្ាយបញ្ហា ទាងំលនេះ ស្កុែែ៊ាុនឯកជនែយួចំ្ននួបានចុ្េះកិច្ចរនាាែួយាោ-ស្កុងនានា លដី្ែបញីកនច្នរំ ល់ញដ្លអាច្ល វ្ីាជីកំប៉ាុរតបាន។ ស្កុែែ៊ាុនទាងំលនាេះ បានកំ ែ់ែនែ្កនុងការល វ្ីជីកំប៉ាុរតលដាយញផ្អកលលីបរមិា ននរំ ល់ស្ែូវញកនច្ន ញដ្លបញ្ាូ នរីាោស្កុងលផ្េងៗ (១០ លៅ១៥ ដុ្ោ្អាលែរកិ កនុងរំរាែ ១លតាន)។164 ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ ស្កុែែ៊ាុនទាងំលនេះ បាននាែំកនូវបលច្ចកវទិ្យាៃមី165 រស្មាប់ញកនច្នរ ំល់រររីាងារងឹល វ្ីាជីកំប៉ាុរត ញដ្លផ្លិែលច្ែនូវជីកំប៉ាុរត ស្បកបលដាយគុ ភារ លែយីជីកំប៉ាុរតទាងំលនាេះ អាច្លក់បានលៅលលីទី្យផ្ារកនុងែំនល ៣០ ដុ្ោ្អាលែរកិ កនុង១លតាន166 (រូែលែីលផ្ងញដ្រ លៅកនុងឧបរែព័នធទី្យ១ ពាក់រ័នធនឹងកញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរតលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ)។ ការញកនច្ន (Recycling) វរ័ិយែិនផូ្្វការ ញដ្លមានដូ្ច្ា អ្នកលររីរំរាែ (waste pickers or scavengers) អ្នកស្បែូលរំរាែ (collectors) ជំនយួការអ្នកលបីកឡានដឹ្ករំរាែ (garbage truck helpers) ាលដី្ែ។ រួកគែ់ មានែួនាទី្យរំខន់ កនុងការញកនច្នរំរាែលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ។167 ាទូ្យលៅ ស្បារលរដ្ឋលវៀែណាែ មាននិនាន ការ កនុងការញកនច្ន និងលស្បីស្បារ់រំរាែល ងីវែិ ែ ៈញដ្ល អ្នកទិ្យែរំរាែ អ្នកលររីរំរាែ ក៏ស្បែូល និងស្បែូលទិ្យែផ្ងញដ្រ នូវរំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លអាច្ញកនច្នបាន មានដូ្ច្ា៖ ស្កដារកាែែុង ប្ារាិច្ ដ្ប ស្កដារ ញដ្កញដ្លលស្បីស្បារ់រចួ្ ាលដី្ែ។168 ា្ែមតា រំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លអាច្ញកនច្នបាន ស្ែូវយកលៅលក់ឲ្យអ្នកញច្កោយ ញដ្លបនាា ប់ែក អ្នកញច្កោយទាងំលនាេះ យករំរាែញដ្លអាច្ញកនច្នបានលៅរំអាែ ញបងញច្កលៅតាែស្បលភទ្យ លវច្ែចប់ និងលរៀបចំ្ដំ្ល ីរការញកនច្នរំរាែ លៅតាែលរាងច្ស្ក និងរែស្គរញកនច្ននានា ែុននឹងលក់រមាា រៈញកនច្នទាងំលនាេះល ងីវែិ។169 លៅឆ្ន ំ ២០០៣ អ្ស្តាននររំាែញដ្ល

164

Ibid, 291 165

ប់នេចកវេិា អាេរកនមើលនៅកនុង Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste,” 292 166


Ibid, 292 168

Ibid, 292 169

Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste,” 292

46

ស្ែូវបានញកនច្ន មានចំ្ននួ ២០% ននរំរាែ ឬរំ ល់រងឹលៅស្កុងហានូយ។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ លៅឆ្ន ២ំ០០៣ ស្បមា ា ៥២.០០០ លតានននរំរាែ ឬរំ ល់ស្កដារ ២៥.០០០ លតានននរំរាែប្ារាិច្ និង៧៣៥ ០០០ លតានននរំ ល់ញដ្កញដ្លលស្បីស្បារ់រចួ្ ស្ែូវបានយកលៅញកនច្ន លដាយភូែិរិបបកែម (craft villages) លៅភាគខងលជីងននស្បលទ្យរលវៀែណាែ។170 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ របាយការ ៍្នាគររិភរលោកបងាា ែថ្ន មានកងវេះខែរ័ែ៌មាន ថ្នន ក់ាែិពាក់រ័នធនឹងបរមិា ននរំរាែញដ្លបានញកនច្ន លៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែកនុងែយួឆ្ន ំៗ ។171 លរាងច្ស្កដុ្ែររំាែ និងការដុ្ែររំាែ (Incineration and burning) ស្បហាក់ស្បញែលលៅនឹងស្បលទ្យរកែពុាញដ្រ លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ ែិនស្ែូវបានអ្នុវែតាទូ្យលៅលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែល យី លដាយារញែ វស្ែូវបានលរៀបចំ្ល ងីញែលៅកនុងែនាីរលរទ្យយែយួចំ្នួនប៉ាុលណាណ េះ លៅតាែកស្ែិែទី្យស្កុង។172 លបីលទាេះបីា ស្បលទ្យរលវៀែណាែ បានាងរង់លរាងច្ស្កដុ្ែរំ ល់លវជាាស្ររត (medical waste incinerators) ញដ្លមានលកខ ៈទំ្យលនីបតាងំរីឆ្ន ១ំ៩៩៧ ក៏លដាយ រស្មាប់ដុ្ែរំរាែ ឬរំ ល់វជិាាស្ររតញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់173 លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែលវជាាស្ររតទាងំលនាេះ មានរែែាភារែិច្ែចួ្កនុងការដុ្ែរំរាែស្បមា ា ៥ លៅ២០ លតានកនុង១នៃងញែប៉ាុលណាណ េះ។174 លលីររីលនេះលទ្យៀែ លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែទាងំលនេះ ក៏ជបួស្បទ្យេះនូវបញ្ហា ែយួចំ្នួនផ្ងញដ្រ លដាយារញែលរាងច្ស្កទាងំលនាេះ ែិនបានបំលរែនូវលកខែ ឌ បទ្យដាឋ នចំ្បាច់្ែួយចំ្ននួ ពាក់រ័នធនឹងការកំ ែ់នូវរីែុ ា ភារ ឲ្យបានស្ែឹែស្ែូវកនុងការដុ្ែរំរាែនិងការស្ែួែរិនិែយឧរម័នញដ្លភាយលច្ែកនុងដំ្ល ីរការដុ្ែរំរាែទាងំលនាេះ។175

170

World Bank, “Vietnam Environment,” 28-29 171





មូលនហ្តុ្េំប់ងៗរមួមន៖ (១) ប់រមិណកាឡូររីប់ស់សំណល់មនទីរនពេយមនកំរតិ្ទប់ប់ណ្តត លឲ្យមនប់ញ្ហហ កនុងការចាប់ន់ផតើម ែំនណើ រការរប់ស់នរាងេគ្កែុត្សំរាម និង (២) នគ្ប់ងសំាងគ្តូ្វដត្ប់ដនាមឲ្យបានជាប់ល់ាប់ន់ែើមបរីកានូវែំនណើ រការែុត្សំរាមទងំននាេះ នមើលផងដែរ កនុង in


47

លដាយារញែ រំរាែែិនស្ែូវបានយកលៅដុ្ែាទូ្យលៅលៅកនុងលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ លគរលងកែល ែីថ្ន មានការដុ្ែរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែលៅតាែទី្យស្កុងែយួចំ្ននួ លដី្ែបកីាែ់បនាយបរមិា រំរាែលៅតាែទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ ក៏ដូ្ច្ា បលងកីនរែែាភារទី្យោនោក់រំរាែកនុងការទ្យទ្យលួយក រំរាែបញនាែលទ្យៀែ។176 លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បារលរដ្ឋលវៀែ- ណាែ លៅតាែទី្យស្បជំុជន និងតាែជនបទ្យនានា មានទំ្យលនារកនុងការដុ្ែរំរាែលៅតាែផ្ាេះ177។ ែិនមាន រ័ែ៌មានពាក់រ័នធនឹងបរមិា ឬភាគរយននរំរាែញដ្លបានដុ្ែលៅតាែផ្ាេះទាងំលនាេះល យី។ ទី្យោនោក់ររំាែ (Landfill) លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ ទី្យោនោក់រំរាែ ស្ែូវបានយកែកលស្បីស្បារ់ាវ ិ្ ីាស្ររតែយួកនុងការ លបាេះលោលរំរាែ ឬរំ ល់រងឹទី្យស្កុង។ ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ រំ ល់ឧរាែ៍កែម និងរំ ល់លវជាាស្ររត ែយួចំ្ននួ ក៏ស្ែូវបានយកលៅលបាេះលោលលៅទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះផ្ងញដ្រ។178 លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ មានទី្យោនោក់រំរាែស្បមា ៩១ កញន្ង (រែួមាន ទី្យោនោក់រំរាែចំ្ែ “open dumps” និង ទី្យោនោក់រំរាែញដ្លមានការស្គប់ស្គង ឬស្ែួែរិនិែយ)។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ មានញែទី្យោនោក់រំរាែចំ្ននួ១៧ កនុងចំ្លណាែទី្យោនោក់រំរាែ ៩១ កញន្ងប៉ាុលណាណ េះ គឺាទី្យោនោក់រំរាែញដ្លមានអ្នាែ័យ។179 លទាេះបីា រដាឋ ភិបាលលវៀែណាែ ែស្ែូវការឲ្យមានការញកលែអទី្យោនោក់រំរាែ ញដ្លែិនមានអ្នាែ័យ លៅាទី្យោនោក់រំរាែញដ្លមានអ្នាែ័យឲ្យបានស្ែឹែឆ្ន ២ំ០០៧ ក៏លដាយ ភារែវេះខែនូវ្នធានែរិញ្ាវែាុ បានបងកឲ្យមានឧបរគា រស្មាប់រដាឋ ភិបាល កនុងការរលស្ែច្នូវលគលលៅលនេះ លែយីែូនិ្ិរីជំនយួអ្ភិវឌ្ឍន៍ផូ្្វការ (official development assistance) មានារៈរំខន់ចំ្បាច់្ណារ់រស្មាប់រលស្ែច្លគលលៅលនេះ ។180

176


Ibid, 291 178



Ibid, 23

48

៦.៣.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការញកនច្នររំាែ (Impact of recycling)

លទាេះបីា លរាងច្ស្ក រែស្គរញកនច្នរំរាែ និងភូែិរិបបកែមញកនច្នរំរាែ (craft villages) បានលដី្រែនួាទី្យ រំខន់កនុងការកាែ់បនាយរំរាែក៏លដាយ ក៏លរាងច្ស្ក រែស្គរ និងភូែិរិបបកែមញកនច្នរំរាែទាងំលនាេះ ហាក់បីដូ្ច្ា លៅញែល វ្ីឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ដ្ល់បរាិា នផ្ងញដ្រ។181 ករ ីលនេះ គឺលដាយារញែ ទី្យតាងំញកនច្នរបរ់រែស្គរខន ែែូច្ និងែ្យែលៅកនុងភូែិរិបបកែមទាងំលនាេះលៅមានលកខ ៈែិនទំ្យលនីប និងលស្បីស្បារ់បលច្ចកវទិ្យាោរ់លៅល យី ញដ្លាលែែុល វ្ីឲ្យមានការបំរុលបរាិា ន និងប៉ាេះពាល់ដ្ល់រុែភារែនុរេ។182 លដាយារកងវេះខែរ័ែ៌មាន ផ្លប៉ាេះពាល់ននបញ្ហា លនេះ មានភារលំបាកកនុងគ នាលៅាែលួលែ។

ផ្លប៉ាេះពាល់ននការដុ្ែររំាែតាែលរាងច្ស្កដុ្ែររំាែ (impact of incerination and

burning) លបីលទាេះបីា ស្បែិបែតិការននលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ ស្ែូវបានវយែនែ្លដាយរដាឋ ភិបាលពាក់រ័នធនឹង បទ្យដាឋ នបលច្ចកលទ្យរលផ្េងៗ និងការបំភាយឧរម័ន (gas emissions) ក៏លដាយ ស្បលទ្យរលវៀែ- ណាែែិនទាន់មាន បលច្ចកវទិ្យាលដី្ែបវីភិាគប តុ ំ ននារធាែុរុល (dioxin) ញដ្លបំភាយលដាយលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ (incinerators) ទាងំលនាេះល យី។183 ការស្ាវស្ាវៃមីែយួញដ្លល វ្ីការរិកា លដាយគ កមាម ្ិការអ្ចិ្នស្រនតយទី៍្យ៣៣ (Steering Committee 33)184 បងាា ែថ្ន លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែាលស្ចី្ន ញដ្លដុ្ែរំ ល់ឧរាែ៍កែម និងរំ ល់លវជាាស្ររត កំរុងញែបលញ្ចែនូវារ

181


WENID and VEA, “Country Analysis Paper” (paper prepared by WENID and VEA for the Fourth Regional 3R Forum in Asia “3Rs in the Context of Rio+20 Outcomes- The Future We Want”, Hanoi, Vietnam, March 18-20, 2013,) accessed on April 21, 2015, URL: http://www.uncrd.or.jp/content/documents/Country%20Analysis%20Paper_Vietnam.pdf 183

Ibid, 291 184

រណៈកមម ការជាតិ្មយួ គ្តូ្វបានប់នងកើត្នឡើងនដាេះគ្សាយផលប់៉ាេះពាល់ននសារធាតុ្រីមដីែលមនជាតិ្ពុល (toxic chemicals) ដែលនគ្ប់ើបាស់នដាយសហ្រែឋអានមរកិ កនុងអំឡុងនពលសង្រ្គា មនៅនវៀត្ណ្តម និងនគ្ប់ើគ្បាស់នដាយ គ្កសួង ប់រសិាា ន និង្នធាន្មមជាតិ្។ នមើលផងដែរកនុង Thanh Nien News, “Study Finds Large Dioxin Emissions from Vietnam’s Waste Treatment Plants,” Thanh Nien News, April

09, 2015, accessed on April 21, 2015, URL: http://www.thanhniennews.com/health/study-finds-large-dioxin-emissions-from-vietnams-waste-treatment-plants-40949.html

http://www.uncrd.or.jp/content/documents/Country%20Analysis%20Paper_Vietnam.pdf

http://www.thanhniennews.com/health/study-finds-large-dioxin-emissions-from-vietnams-waste-treatment-plants-40949.html


49

ធាែុរុលកនុងកស្ែិែលស្គេះថ្នន ក់185។ ការរិកាស្ាវស្ាវក៏បងាា ែផ្ងញដ្រថ្ន រំណាកគំរូឧរម័ន- បំភាយ (emission sample) ញដ្លយករីលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែទាងំ១៨ មានារធាែុរុល (dioxin) លែយីលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែចំ្ននួ៧ កនុងចំ្លណាែលរាងច្ស្កទាងំ ១៨លនាេះ បានបលញ្ចែនូវារធាែុរុលលលីរកស្ែិែកំ ែ់186 លែយីបរមិា ននារធាែុរុលញដ្លបានភាយលច្ែទាងំលនាេះ អាច្បណាត លឲ្យមានបញ្ហា រុែភារលផ្េងៗរស្មាប់ែនុរេ ដូ្ច្ាជែងឺែហារកី។187

ផ្លប៉ាេះពាល់ននទី្យោនោក់ររំាែ (impact of landfill) ដូ្ច្ញដ្លបានលលីកល ងីខងលលី ទី្យោនោក់រំរាែភាគលស្ចី្ន មានការែវេះខែនូវបលច្ចកលទ្យរកនុងការលរៀបចំ្ទី្យោនទាងំលនាេះឲ្យមានអ្នាែ័យ។ ទី្យោនោក់រំរាែញដ្លែិនមានអ្នាែ័យ ទាងំលនាេះ ទំ្យនងាល វ្ីឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលីបរាិា នរែួមាន៖188

ការបំរុលទឹ្យកលស្កាែដី្ និងនផ្ាទឹ្យកលដាយទឹ្យករអុយ ការបំភាយឧរម័នញដ្លបំរុលអាការ ការាយភាយននកិ្នរអុយ ក៏ដូ្ច្ាការលកីែល ងីនូវ រែវរុយ ែូរ ្ូលី និងរំល ងរខំនលផ្េងៗ។

លលីររីលនេះលទ្យៀែ ទី្យោនោក់រំរាែញដ្លែិនមានអ្នាែ័យ បណាត លឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមាន លៅលលរីែគែន៍ែូលដាឋ នលៅស្បលទ្យរលវៀែណាែផ្ងញដ្រ។ លដាយយកឧទាែរ ៍ ទី្យោនោក់រំរាែ ដុ្ងថ្នែ់ (Dong Thanh) កនុងស្កុងែ៊ាូជីែិែ ទី្យោនោក់រំរាែលនេះ បានបងកឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ដូ្ច្ខងលស្កាែ៖189

ស្បាជនស្បមា ា ៤០០ ស្គួារលៅកនុងែំបន់ជំុវែិននទី្យោនោក់រំរាែ បាែ់បង់នូវស្បាក់ចំ្ ូលរីវរ័ិយករិកែម និងមានបញ្ហា រុែភារលផ្េងៗ

185

សារធាតុ្ពុល (Dioxin) ដែលជាសារធាតុ្មយួដែលមនសារធាតុ្ពុលនគ្េើន អាេប់ណ្តត លឲ្យមនផលប់៉ាេះពាល់ ែូេជាជមធមឺហារកី ជានគ្េើនជំនាន ់នមើលផងដែរ កនុង Thanh Nien News, “Study Finds Large”

186 គ្កសួង ប់រសិាា ន រប់ស់គ្ប់នេសនវៀត្ណ្តម អនុញ្ហា ត្តិ ឲ្យនរាងេគ្កែុត្សំរាមនានា ប់នញ្ចញនូវសារធាតុ្ពុល (Dioxin) នៅកំរតិ្សារធាតុ្ពុល

សមមូល (the toxicity equivalence) នឹង ៦០០ ពានល់ានគ្កាម (pictograms = ១ ពានល់ានគ្កាម ) កនុងមយួដម៉ាគ្ត្រូប់្មមត ។ នមើលផងដែរកនុង Thanh Nien News, “Study Finds Large” 187

Ibid 188


Ibid, 23

50

អ្ស្តាលកីែាែ្យែននជែងឺលរីញរបក ជែអសឺ្បរ័នធរោំយអាហារ និងជែងឺផូ្្វដ្កដ្លងាីែ គឺមានអ្ស្តា ៥៨% និង

១៦% ននអ្ តូ ងទឹ្យកញដ្លលៅជំុវែិែំបន់ទី្យោនោក់រំរាែ ែិនបានបំលរែបទ្យដាឋ ន-ាែិ ែីស្កូបាយអូ្ ូជីែលបា៉ា រា៉ា ញែស្ែ (microbiological parameters) ញដ្លាបទ្យដាឋ នវរ់ញវងការបំរុលលលីនផ្ាទឹ្យក ែ ៈញដ្ល ១០០% ននអ្ តូ ងទឹ្យកទាងំអ្រ់ ែិនបានបំលរែនូវបទ្យដាឋ នវរ់ញវងារធាែុគីែីែវរុីីកូ (physico-chemical standards)។

៦.៣.៤ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែវូរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ និនថ្នន ក់ែូលដាឋ ន រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ

លៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ ាា ប័នរដាឋ ភិបាលរំខន់ៗញដ្លពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែរែួមាន៖190

ស្ករួង្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន (The Ministry of Natural Resources and Environment) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្គប់ស្គង លលកីារអ្នុវែតការងារកនុងការការពារបរាិា ន និងរស្ែបរស្ែួល ទូ្យទាងំស្បលទ្យរ ចំ្លពាេះរកែមភារនានាពាក់រ័នធនឹងការការពារបរាិា ន លៅស្បលទ្យរលវៀែណាែ

ស្ករួងរំ ង់ ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់រងឹទី្យស្កុង និងស្គប់ស្គងែំបន់ទី្យោនោក់រំរាែលផ្េងៗ។ ភារៈកិច្ចរំខន់ៗរបរ់ស្ករួង រែួមាន៖ (១) លរៀបចំ្តាក់ញែងលគលនលោបាយ និងច្ាប់ និងលរៀបចំ្ញផ្នការ និងល វ្ីការាង-រង់ទី្យោនោក់រំរាែ ឬរំ ល់រងឹនានា និង(២) លរៀបចំ្ និងស្គប់ស្គងញផ្នការរស្មាប់កាងលែដាឋ រច្នារែព័នធពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ លៅថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់លែែត

190

Le Hoang Viet, Nguyen Vo Chau Ngan, Nguyen Xuan Hoang, Do Ngoc Quynh, Warinthorn Songkasiri, Catalin Stefan and Terry Commins, “Legal and Institutional Framework for Solid Waste Management in Vietnam,” Asian Journal on Energy and Environment, 261-272, (2009), accessed on April 17, 2015, URL: http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CBwQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.asian-energy-journal.info%2FAbstract%2FLegal%2520and%2520institutional%2520framework%2520for%2520solid%2520waste%2520management%2520in%2520vietnam..pdf&ei=mnI1VeOSEIf28QWK4oHQDg&usg=AFQjCNEEaink3KqHYKDKNT_mNO6wNtQyeg&sig2=V2tZTY0By5KQ8VlEYhhqMA&bvm=bv.91071109,d.dGc

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CBwQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.asian-energy-journal.info%2FAbstract%2FLegal%2520and%2520institutional%2520framework%2520for%2520solid%2520waste%2520management%2520in%2520vietnam..pdf&ei=mnI1VeOSEIf28QWK4oHQDg&usg=AFQjCNEEaink3KqHYKDKNT_mNO6wNtQyeg&sig2=V2tZTY0By5KQ8VlEYhhqMA&bvm=bv.91071109,d.dGc





51

ស្ករួងឧរាែ៍កែម ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវចំ្បងចំ្លពាេះការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ឧរា-ែ៍កែម ដូ្ច្ាស្ែួែរិនិែយតាែដាន ស្គប់ស្គង និងោែ់វធិានការ ៍នានា លដី្ែបជីស្ែុែលលីកទឹ្យកចិ្ែតអាជីវកែមលផ្េងៗ ឲ្យអ្នុវែតលៅតាែបទ្យបញ្ាែតិទាងំឡាយពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំ ល់ឧរាែ៍កែម។

ស្ករួងរុខភិបាល មានភារៈកិច្ចចំ្បងកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ែនាីរលរទ្យយ តាែរយៈការវយែនែ្ លលីផ្លប៉ាេះពាល់លផ្េងៗននរំ ល់រងឹចំ្លពាេះរុែភារែនុរេ ក៏ដូ្ច្ា ស្ែួែរិនិែយតាែដាន និងស្គប់ស្គងរកែមភារទាងំឡាយពាក់រ័នធនឹងការលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងរំ ល់ែនាីរលរទ្យយ។

ស្ករួងញផ្នការ និងវនិិលោគ រែការាែយួ ស្ករួងែរិញ្ាវែាុ ផ្តល់នូវ្នធានែរិញ្ាវែាុ រស្មាប់ស្ករួង/ាា ប័ន និងាា ប័នថ្នន ក់ែូលដាឋ នលផ្េងៗលទ្យៀែ លដី្ែបអី្នុវែតញផ្នការស្គប់ស្គង រំរាែ លដាយញផ្អកលលីញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែស្បោឆំ្ន ំ និងញផ្នការ រយៈលរលញវង

ស្ករួងវបប្ែ៌ និងរ័ែ៌មាន មានភារៈកិច្ចកនុងការផ្េរវផ្ាយ ឯការច្ាប់ទាងំឡាយពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងររំាែលដី្ែប ី លលីកកែពរ់ការយល់ដឹ្ង និងការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់ាធារ ជនចំ្លពាេះការការពារបរាិា ន និង

ស្ករួងដឹ្កជញ្ាូ ន ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការលរៀបចំ្ញផ្នការ និងស្គប់ស្គងលែដាឋ រច្នា- រែព័នធ លៅថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់លែែត ស្រែទាងំស្ែួែរិនិែយតាែដាន ការអ្នុវែតការងាររបរ់ស្កុែែ៊ាុន បរាិា នទី្យស្កុង (Urban Environment Company “URENCO”)។

រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន

ស្រលដ្ៀងគន លៅនឹងស្បលទ្យរកែពុា និងស្បលទ្យរនៃញដ្រ រដាឋ ភិបាល និងាា ប័ននានាថ្នន ក់លែែត និងថ្នន ក់ស្កុងលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ លដី្រែនួាទី្យរំខន់កនុងការផ្តល់លរវកែមនានា រស្មាប់ស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ។ ាា ប័នទាងំលនាេះ រែួមាន៖191

191


52

គ ៈកមាម ការស្បាជន (The People’s Committee “PC”) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្គប់ស្គងរដ្ឋបាលាែិថ្នន ក់ែូលដាឋ ន192

នាយកដាឋ ន្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន (The Department of Natural Resource and Environment “DoNRE”) ាាា ប័នែយួលៅលស្កាែចំ្នុេះស្ករួង-្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន មានភារៈកិច្ចស្ែួែរិនិែយតាែដានគុ ភារបរាិា នក៏ដូ្ច្ាស្គប់ស្គង និងអ្នុវែតនូវលគលនលោបាយ និងបទ្យបបញ្ាែតិនានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ញដ្លលច្ែផ្ាយលដាយស្ករួង្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន និង គ ៈកមាម ការស្បាជន193

ស្កុែែ៊ាុនបរាិា នទី្យស្កុង (Urban Environment Company “URENCO”)194 ញដ្លាាា ប័ន លៅលស្កាែការស្គប់ស្គងរបរ់ DoNRE និង PC មានភារៈកិច្ចកនុងការស្បែូលរំរាែ ដឹ្កជញ្ាូ ន លរៀបចំ្ោែ់ញច្ង និងលោលរំរាែ លៅថ្នន ក់លែែត និងទី្យស្កុង

ការោិល័យនាយកាា បែយករ (The Chief Architect’s Office “CAO”) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការលរៀបចំ្ញផ្នការអ្ភិវឌ្ឍទី្យស្កុងហា ូយ និងទី្យស្កុងែូជីែិែ។ ការោិល័យ មានភារៈកិច្ច លរៀបចំ្នូវញផ្នការលែ រស្មាប់អ្ភិវឌ្ឍស្កុង លដី្ែបលីច្ៀរវង ឬកាែ់បនាយបញ្ហា ពាក់រ័នធនឹងបរាិា នទី្យស្កុង លដាយកំ ែ់កញន្ងនានារស្មាប់ គលស្មាងស្គប់ស្គង ោែ់ញច្ងរំរាែ ឬ រំ ល់ទាងំឡាយ។195 និង

ែនាីររំ ង់លែែត ញដ្លាាា ប័នលៅលស្កាែការស្គប់ស្គងរបរ់ស្ករួងរំ ង់ មាន ភារៈកិច្ច កនុងការស្គប់ស្គងការាងរង់ទី្យោនោក់រំរាែ និងស្គប់ស្គងទី្យោន

192

ការេេលួខុសគ្តូ្វសំខាន់ៗ រប់ស់ រណៈកមម គ្ប់ជាជន (PC) រមួមន៖ (១) ការអនុវត្តនូវប់េប់បញ្ហា ត្តិទងំឡាយរប់ស់រែឋ ពាកព់ន័ធនឹងការការពារប់រសិាា ននៅកនុងមូលដាឋ នរប់ស់ពកួគ្នត្ ់កែូ៏េជា តំ្រងេិ់សនៅនៅែល់សាា ប់ន័ដែលមនគ្ប់តិ្ប់ត្តិការនៅថាន កមូ់លដាឋ ននែើមបសីគ្មប់សគ្មួលជាមយួសាា ប់ន័នផសងៗនៅថាន កជ់ាតិ្ (២) ផតល់នូវេិសនៅ និងការគ្បឹ់កានោប់ល់សគ្មប់ក់ារគ្រប់គ់្រងសំរាមឲ្យបានគ្តឹ្មគ្តូ្វ និងគ្រប់គ់្រងរនគ្មងដកនេន និងែុត្សំរាម តមរយៈការនរេនា ការសាងសង ់ការគ្តួ្ត្ពិនិត្យតមដាន ជានែើម (៣) ន ើ្វការវនិិនោរ និងឧប់ត្ាមភ្នសគ្មប់ក់ារគ្រប់គ់្រងសំណល់រងឹ និងនរាងេគ្កដកនេន និងែុត្សំរាមនានា នមើលផងដែរកនុង Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid

Waste,” 286 193

ការគររប់ស់ DoNRE េេលួឥេធិពលពី PC កនុងគ្កប់ខណ័ឌ េំនាកេំ់នងរែឋបាល និង ននោបាយ និងេេលួឥេធិពលពី MoNRE កនុងគ្កប់ខ័ណឌ កិេចសហ្ការ ការគ្នគំ្េ និងការដណនាបំ់នេចកនេស នមើលផងដែរកនុង Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste,” 286

194 URENCO មនភារៈកិេច គ្ប់មូលសំណល់រងឹ ធានានូវអនាមយ័សគ្មប់ក់ដនាងសាធារណៈ ធានាឲ្យមននភាើងបំ់ភានឺៅេីសាធារណៈ និងដៃ

រកានែើមន ើនៅតមែងផាូវនានា នមើលផងដែរកនុង Thanh, N.P. and Mastsui, Y., “Municipal Solid Waste,” 286 195

Le Hoang Viet et al, “Legal and Institutional,” 269

53

ទាងំលនាេះ លដាយលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការលរច្នា ននគលស្មាងាងរង់ទី្យោនោក់រំរាែនានា ឲ្យស្របលៅនឹងបទ្យដាឋ នបរាិា ន និងរំ ង់។196

៦.៣.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ នីានាកនុងការស្គប់ស្គងររំាែ បទ្យបបញ្ាែតិែយួចំ្ននួ ស្ែូវបានលរៀបចំ្បលងកីែល ងីលដី្ែបដឹី្កនាកំារអ្នុវែតននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ រែួមាន៖197

ច្ាប់រតីរីការការពារបរាិា ន (Environmental protection legislation) ច្ាប់រតីរីរំ ល់រងឹ និងរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (Solid and hazardous

waste legislation) ច្ាប់រតីរីារធាែុរុលលផ្េងៗ (Toxic Substances Legislation) ច្ាប់រតីរីរំ ល់លវជាាស្ររត (Medical Waste Legislation) ច្ាប់រតីរីការញកនច្នរំរាែ (Legislation on Recycling) ច្ាប់រតីរីការស្គប់ស្គងលែដាឋ រច្នារែព័នធស្គប់ស្គងរំ ល់ (Legislation on

Waste Management Infrastructure Facilities) និង បទ្យដាឋ នលផ្េងៗរស្មាប់៖ លរៀបចំ្ោែ់ញច្ង និងរច្នាទី្យោនោក់រំរាែ ឬរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ លរាងច្ស្កដុ្ែរំ ល់រងឹរីែនាីរលរទ្យយ ការរច្នាទី្យោនោក់រំរាែ ផ្្ទករញ្ហា ការពារ និងរញ្ហា ស្រមានលផ្េងៗរស្មាប់រំរាែញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ និងការពារបរាិា នរស្មាប់ទី្យោនោក់រំរាែអ្នាែ័យ។

លលីររីលនេះលទ្យៀែ ក៏មានលគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីែយួចំ្ននួញដ្លស្ែូវបានបលងកីែល ងី លដី្ែបរីស្ងឹងការអ្នុវែតការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកនុងស្បលទ្យរលវៀែណាែ រែួមាន៖

ញផ្នការយុទ្យធាស្ររតាែិ រស្មាប់ស្គប់ស្គងរំ ល់រងឹ( The National Strategy for Solid Waste Management) លៅកនុងែំបន់ឧរាែកែម និងទី្យស្បជំុជនរែូែដ្ល់ឆ្ន ំ២០២០។ នាយករដ្ឋែស្រនតីលវៀែណាែ បានអ្នុែ័ែយុទ្យធាស្ររតលនេះលៅឆ្ន ១ំ៩៩៩198

196

Ibid, 269 197

នមើលប់េប់បញ្ហា ត្តិទងំននេះលមអតិ្កនុង Le Hoang Viet et al, “Legal and Institutional,” 263-267

54

ញផ្នការយុទ្យធាស្ររតាែិ រតីរីការការពារបរាិា ន រែូែដ្ល់ឆ្ន ២ំ០១០ និងច្កខុ- វរ័ិយដ្ល់ ឆ្ន ២ំ០២០ (The National Strategy on Evironmental Protection up to 2010 and Vision to 2020) ញដ្លស្ែូវបានអ្នុែ័ែលដាយនាយករដ្ឋែស្រនតីលៅឆ្ន ២ំ០០៣199

លគលនលោបាយញដ្លក ែ់លគលលៅ លដី្ែបកីាែ់បនាយការលស្បីស្បារ់ៃង់ប្ារាិច្ លៅតាែផ្ារទំ្យលនីបនានា ឲ្យបាន៦៥%។ លគលនលោបាយលនេះ ក៏អំ្ពាវនាវឲ្យមានការកាែ់បនាយបរមិា លស្បីស្បារ់ៃង់ប្ារាិច្ លៅតាែផ្ារនានា ឲ្យបាន ៤០% ចំ្ញ កឯ ៣៥% ននៃង់ប្ារាិច្ ញដ្លែិនងាយរោយ (non- biodegradable plastic bags) ញដ្លលស្បីស្បារ់ស្បោនំៃង នឹងយកលៅល វ្ីការញកលែអ និងញកនច្នល ងីវែិ លៅាផ្លិែផ្លលផ្េងៗ ញដ្លមានលកខ ៈការពារបរាិា ន។200 និង

យុទ្យធាស្ររតាែិ រតីរីការកាែ់បនាយ ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ ៣R (The National Strategy on Reducing, Reusing, and Recycling) មានលគលបំ ង៖

o ជស្ែុែឲ្យមានការចូ្លរែួរីរែគែន៍ o រស្ងឹងការអ្ភិវឌ្ឍន៍លែដាឋ រច្នារែព័នធ ៣R o រស្ងីកវាិលភារការទ្យទ្យួលែុរស្ែូវរបរ់អ្នកផ្លិែ o បលងកីែឲ្យមាននូវរមាា រៈបរកិាខ ឧរាែ៍កែមញដ្លជយួការពារបរាិា ន o កាែ់បនាយនូវផ្លិែកែម និងលរវកែម ញដ្លបលងកីែឲ្យមានរំរាែ ឬរំ ល់ o លលីកកែពរ់ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិនូវឧបករ ៍ ឬរមាា រៈស្គួារែយួចំ្នួន o បលងកីែឲ្យមានទី្យផ្ាររំរាែ ឧរាែ៍កែមញកនច្នរំរាែ និងបលងកីែឲ្យមានែូល- និ្ិ រស្មាប់ញកនច្នរំរាែ។201

198

Ibid, 264 199

Le Hoang Viet et al, “Legal and Institutional,” 263 200

3R Knowledge Hub, “Regulation/Policy Factsheet: Environmental Protection Tax Law, Vietnam, 2010,” accessed on April 16, 2015, URL: http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=549:plastic-policy-fact-sheet-vietnam&start=70&order_by=ordering&Itemid=238 201

គ្តឹ្មដខមករា ឆ្ន ២ំ០០៩ យុេធសាង្រ្សត សាិត្កនុងែំណ្តកក់ាលនននសេកតីគ្ពាងែំណ្តកក់ាលេី៣។ ប់េចុប់បនន គ្តឹ្មនៃៃ ២១ ដខនមសា ឆ្ន ំ២០១៥ ហាកែូ់េជាមនិមនពត័្ម៌នពីប់េចុប់បននភាពនៅនលើគ្ប់ពនធអិុន្ឺណិត្ ថានត្ើយុេធសាង្រ្សតននេះ គ្តូ្វបានប់ញ្ចប់ន់សេកតីេុងនគ្កាយនហ្ើយឬនៅ។ នមើលផងដែរកនុង UNCRD, AIT/UNEP, IGES, “National 3R Strategy Development: A Progress Report on Seven Countries in

Asia,” 2009, 10, accessed on April 21, 2015, URL: http://pub.iges.or.jp/modules/envirolib/view.php?docid=2637

http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=549:plastic-policy-fact-sheet-vietnam&start=70&order_by=ordering&Itemid=238


http://pub.iges.or.jp/modules/envirolib/view.php?docid=2637

55

៦.៤ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ

៦.៤.១ ាា នភារបច្ចុបបននននការស្គប់ស្គងររំាែ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ រែួមាន៖ ស្បលទ្យរអ្ង់លគ្រ (England) លវលរ៍ (Wales) រកុែល ន (Scotland) និងលអ្ៀរ ង់ខងលជីង (Northern Ireland)។ ញផ្នកលនេះ នឹង រិនិែយលែីលការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រទាងំែូល។ លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ រំរាែស្ែូវបានលគឲ្យនិយែន័យថ្នា «ារធាែុ ឬវែាុ ញដ្លអ្នកកាន់ ឬអ្នកលស្បីស្បារ់លបាេះលោល មានបំ ងលបាេះលោល ឬ ែស្ែូវឲ្យលគលបាេះ លោល។202» លោងតាែនិយែន័យលនេះ ស្បលភទ្យរំរាែចំ្បងៗស្ែូវញបងញច្កដូ្ច្ខងលស្កាែ៖203

រំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុង៖រំរាែតាែផ្ាេះ (household waste) និងរំរាែែករីរកែមភារពា ិជាកែម (commercial waste) ញដ្លមានលកខ ៈស្រលដ្ៀងនឹងរំរាែតាែផ្ាេះ

រំរាែ ឬរំ ល់ឧរាែកែម (រែួបញ្ចូ លនឹងរំ ល់ករិកែម «agricultural waste») និងរំ ល់ពា ិជាកែម

រំរាែ ឬរំ ល់រំ ង់ (construction and demolition waste) រំរាែ ឬរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (hazardous waste)

កនុងឆ្ន ំ ២០១២ ែ ៈញដ្លច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ស្ែូវបានបា៉ា ន់ាម នថ្ន មានស្បាជនស្បញែលា ៦៣,៧ ោននាក់204 វបានបលងកីែរំរាែស្បមា ា ២០០ ោនលតាន។ ស្បញែលា ៥០% ននរំរាែ ររុបលនេះ ាស្បលភទ្យរំរាែរំ ង់ លែយីរំរាែឧរាែកែម និងពា ិជាកែម មានចំ្ននួស្បមា ា ២៤%

202

Department for Environment, Food & Rural Affairs, Waste Management Plan for England, (London, 2013), 7, accessed on April 22, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/publications/waste-management-plan-for-england 203

Ibid, 7 204

“Analysis of annual mid-year population estimates for 2011 and 2012,” Office for National Statistics, accessed on June 12,

2015, URL: http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/mid-2011-and-mid-2012/sty---uk-population-estimates.html

https://www.gov.uk/government/publications/waste-management-plan-for-england

http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/mid-2011-and-mid-2012/sty---uk-population-estimates.html

http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/mid-2011-and-mid-2012/sty---uk-population-estimates.html

56

ចំ្ញ កឯ រំ ល់ទី្យស្កុងមានចំ្នួនស្បញែលា ១៤%។205 កនុងចំ្លណាែ ២០០ ោនលតាន រំរាែញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ មានបរមិា ស្បញែលា ៥ ៩៣១ ០០០ លតាន លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១២។206 តារាងទី្យ ៩ បងាា ែរី រមារធាែុននរំរាែញដ្លមានលៅកនុង ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ កនុងឆ្ន ២ំ០១២។ តារាង ទី្យ៩ បងាា ែថ្ន កនុងចំ្លណាែរមារធាែុរំរាែររុប រំរាែ ឬរំ ល់ញរ ៉ា មានរមាមាស្ែលស្ចី្នាងលគបំផុ្ែ ញដ្លមានចំ្ននួស្បមា ា ៣៤.៦% បនាា ប់ែករំ ល់ដី្ (២០.៨%) និង រំ ល់តាែផ្ាេះ និងរំ ល់ស្រលដ្ៀងនឹង រំ ល់តាែផ្ាេះ (១៣.២%)។207 តារាងទី្យ៩៖ ររំាែឬរ ំល់លៅតាែស្បលភទ្យននរមាា រៈរបរ់រ ំល់លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ លៅឆ្ន ២ំ០១២

រមារធាែុររំាែឬរ ំល់ លតាន (ពាន់) %ននបរមិា ររបុ រំ ល់ញរ ៉ា (Mineral waste) ៦៩ ២០៥ ៣៤,៦% រំ ល់ដី្ (Soils) ៤១ ៦២៥ ២០,៨% រំ ល់តាែផ្ាេះ និងរំ ល់ញដ្លស្រលដ្ៀងនឹងរំ ល់តាែផ្ាេះ (Household & similar waste)

២៦ ៤៤៦ ១៣,២%

រំ ល់លផ្េងៗ (Other waste) ២៣ ៩៤៨ ១២,០% រំ ល់រីការបូែែាច់្ (Dredging spoils)

១៤ ៧២១ ៧,៤%

រំ ល់បញន្ (Vegetal waste) ៦ ៦០២ ៣,៣% រំ ល់ញដ្ក (Metallic waste) ៦ ០៦០ ៣,០%

205

Department for Environment, Food & Rural Affairs, UK Statistics on Waste- 2010 to 2012, by Robin Karfoot, (York: Government Statistic Service, 2015), 1, accessed on April 22, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/416471/UK_Statistical_release_UPDATEv6_19_03_2015.pdf 206

សំរាមគ្ប់កប់នដាយនគ្គ្នេះថាន ក ់មននៅកនុង៖ សំរាមឧសាហ្កមម និងពាណិជជកមម (៣ ១៧៣ ០០០ នតន) សំរាមសំណង ់(១ ០៥៧ ០០០ នតន) សំរាមតមផទេះ (១ ៣០៦ ០០០ នតន) និងសំរាមនផសង (៣៩៥ ០០០ នតន)។ សូមនមើល នៅកនុង Department for Environment,

Food & Rural Affairs, UK Statistics, 9 207

Department for Environment, Food & Rural Affairs, UK Statistics, 10

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/416471/UK_Statistical_release_UPDATEv6_19_03_2015.pdf


57

រំ ល់ស្កដារ និងស្កដារកាែុង (Paper & cardboard waste)

៣ ៦៥៩ ១,៨%

រំ ល់ប្ារាិច្ (Plastic waste) ៣ ១៩៩ ១,៦% រំ ល់លឈ ី(Wood waste) ២ ៣០៦ ១,២% រំ ល់ញកវ (Glass waste) ២ ២៥០ ១,១% រ ំល់ទាងំអ្រ់ ២០០ ០២០ ១០០,០% ស្បភរ៖ «នាយកដាឋ នបរដិាឋ ន ចំ្ ីអាហារ និងកិច្ចការជនបទ្យ,រាិែាិរបរ់ច្ស្កភរអ្ងល់គ្ររតីរីរំរាែឆ្ន ំ២០១០ លៅឆ្ន ២ំ០១២» ទំ្យរ័រទី្យ១០

៦.៤.២ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ លដាយារច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ មានលគលបំ ង លដី្ែបបំីលរែនូវកាែរវកិច្ចរបរ់ែួ្នលៅលស្កាែស្កបែ័ ឌលគលការ ៍ញ នាពំាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែរបរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប (European Union “EU” Waste Framework Directive) និងលគលការ ៍ញ នាពំាក់រ័នធនឹងទី្យោនោក់រំរាែរបរ់រែភារ-អឺ្រ ៉ាុប (EU Landfill Directive)208 វ ិ្ ីាស្ររតននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ែួយចំ្ននួស្ែូវបានយក លស្បីស្បារ់លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ។ វ ិ្ ីាស្ររតទាងំលនាេះរែួមាន៖ បលងកីនការញកនច្ន ការល វ្ីជីកំប៉ាុរត ការបំញបក

208

គ្កប់ខណ័ឌ នគ្នលការណ៍ដណនាពំាកព់ន័ធនឹងការគ្រប់គ់្រងសំរាមរប់ស់សហ្ភាពអឺរ ៉ាបុ់ (The EU Waste Framework Directive) តំ្រវូឲ្យ “រែឋជាសមជិកទងំអស់ អនុវត្តនូវវធិានការណ៍ចាបំាេន់ានានែើមបធីានាថា សំរាមឬសំណល់ គ្តូ្វបានសាត រនិងដកនេននឡើងវញិ ឬនបាេះនចាល នដាយគ្នម នផលប់៉ាេះពាល់ជាអវជិជមននានានៅនលើ សុខភាពមនុសស និងប់រសិាា ន។ នលើសពីននេះនេៀត្ នគ្នលការណ៍ដណនានំនេះ ត្គ្មូវឲ្យរែឋដែលជាសមជិកអនុវត្តសកមមភាពនានានែើមបជំីរញុនលើកេឹកេិត្ត៖ (១) ប់គក ឬកាត្ប់់នាយនូវផលិត្កមមសំរាម និងផលប់៉ាេះពាល់រប់ស់វា (២) សាត រ និងដកនេនសំរាមនឡើងវញិ សំនៅនលើការដកនេន ការនគ្ប់ើគ្បាស់នឡើងវញិ ឬកែំ៏នណើ រការនផសងនែើមបបំី់ដលងសំរាមនៅជាថាមពល”។

េនទឹមនឹងននេះដែរ នគ្នលការណ៍ដណនា ំសតីពីេីលានចាកសំ់រាមរប់ស់សហ្ភាពអឺរ ៉ាបុ់ (the EU Landfill directive) មនបំ់ណង “នែើមបបី់គក ឬកាត្ប់់នាយផលប់៉ាេះពាល់ជាអវជិជមននៅនលើប់រសិាា នពីការចាកសំ់រាមនៅេីលានចាកសំ់រាម តមរយៈការកំណត្នូ់វលកខខណឌ ប់នេចកនេសែតឹ៏្ងរងឹសគ្មប់ក់ារនចាលសំណល់នៅេីលានចាកសំ់រាម និងកំណត្ន់គ្នលនៅសគ្មប់ក់ារកាត្ប់់នាយនូវការនចាលសំណល់េីគ្កុងដែលអាេបំ់ដប់កធាតុ្នគ្កាមអំនពើជីវៈ (biodegradable municipal waste) នៅកនុងេីលានចាកសំ់រាម”។ នមើលផងដែរកនុង Department for

Environment, Food & Rural Affairs, “Waste Legislation and Regulations,” last modified on May 09, 2014, accessed on April 22, 2015, URL: https://www.gov.uk/waste-legislation-and-regulations

https://www.gov.uk/waste-legislation-and-regulations

58

ធាែុតាែអានាលអ្រ ៉ាូបិក (anaerobic digestion) និងការលស្បីស្បារ់លរាងច្ស្កស្បស្រឹែិកែមកំលៅ (thermal treatment facilities) លដី្ែបបីលងកីែថ្នែរលរីរំរាែ ឬរំ ល់។209

ការល វ្ីឲ្យស្បលរីរល ងីវែិ ការញកនច្ន និងការល វ្ីជីកំប៉ាុរត (Recovery, recycling and composting)

លៅកនុងរយៈលរលប៉ាុនាម នឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយលនេះ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ បានយកការញកនច្ន និងការល វ្ីជីកំប៉ាុរត ែកលស្បីស្បារ់កាន់ញែលស្ចី្នល ងីៗ។210 ឧទាែរ ៍ អ្ស្តាញកនច្នរបរ់រំរាែ ឬរំ ល់តាែផ្ាេះ បានលកីនល ងីរី ៤០,៣% លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១០ រែូែដ្ល់ ៤៣,៩% កនុងឆ្ន ំ២០១២។ ការលកីនល ងីននអ្ស្តាញកនច្នរំរាែលនេះ ហាក់ដូ្ច្ាបណាត លែករីកិច្ចែិែែំស្បឹងញស្បងរបរ់រដាឋ ភិបាល លដី្ែបរីលស្ែច្នូវលគលលៅរបរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប ញដ្លកំ ែ់ឲ្យច្ស្ក- ភរអ្ង់លគ្រ រលស្ែច្ឲ្យបាននូវអ្ស្តាញកនច្នរំរាែោ៉ា ងលហាច្ណារ់ ៥០% ស្ែឹែឆ្ន ំ២០២០។211 កនុងឆ្ន ំ២០១២ លរាងច្ស្កញកនច្នរំរាែ (recycling facilities) ចំ្ននួ ២.៣៤១ បានដំ្ល ីរការលៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ។ កនុងចំ្លណាែលរាងច្ស្កញកនច្នទាងំលនាេះមានលរាងច្ស្កចំ្ននួ ៧៤៩ ល វ្ីការញកនច្នរៃយនតញដ្លផុ្ែអាយុកាលលស្បីស្បារ់ (end-of-life vehicles) លែយី លរាងច្ស្កចំ្ននួ ៧៦១ រស្មាប់រុេះលរបំីញ ករៃយនត (vehicle dismantling facilities) លរាងច្ស្កចំ្ននួ ៦០ រស្មាប់កាែ់បនាយការបំរុលរបរ់រៃយនត (vehicle de-pollution sites) និងលរាងច្ស្កចំ្ននួ ៧៧១ រស្មាប់ញកនច្នលោែៈ។212 លលីររីលនេះលទ្យៀែ កញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរតចំ្ននួ ២០៣ ក៏កំរុងញែដំ្ល ីរការផ្ងញដ្រលៅកនុងច្ស្កភរអ្ងលគ្រ។ កនុងចំ្លណាែកញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរតទាងំអ្រ់ មានចំ្នួន ១៤៩ ាកញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរលៅតាែទី្យោនលបីកចំ្ែ (open windrow)213

209

Nickolas Themelis and Athanasios Bourtsalas, “UK Waste Management: Growing Old or Growing Clean?,” last modified 2015, accessed on April 22, 2015, URL: http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-14/issue-3/features/uk-waste-management-growing-old-or-growing-clean.html 210

Nickolas Themelis and Athanasios Bourtsalas, “UK Waste Management” 211

Department for Environment, Food & Rural Affairs, UK Statistics on Waste, 1 212


ការន វ្ើជីកំប់៉ាុសនៅតមេីលាននប់ើកេំហ្ (Windrow composting) គ្តូ្វនរនគ្ប់ើគ្បាស់សគ្មប់ដ់កនេនសំរាមឬសណល់សួនេារ ែូេជា សំណល់ពីការកាត្ន់មម សំណល់ពីដមកន ើ និងសាឹកន ើ ទងំនៅកនុងប់រោិកាសនប់ើកេំហ្ ឬនៅកនុងកដនាងដែលមនប់រនិវន្ំ និងបិ់េជិត្

http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-14/issue-3/features/uk-waste-management-growing-old-or-growing-clean.html


59

ចំ្ញ ក ៤១ ាកញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរតលៅកញន្ងបិទ្យជិែ (in-vessels)214 និង ១៣ លទ្យៀែ ាកញន្ងញដ្លល វ្ីជីកំប៉ាុរត លដាយរែួបញ្ចូ លនូវបលច្ចកវទិ្យាញដ្លមានលកខ ៈ តាែទី្យោនលបីកចំ្ែរ និងកញន្ងបិទ្យជិែ (combined open windrow and in-vessels)។215 ការាត រ និងញកនច្នរំរាែល ងីវែិ (waste recovery)216 ក៏ាវ ិ្ ីាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែែយួកនុងចំ្លណាែវ ិ្ ីាស្ររតនានាញដ្លបាន និងកំរុងលស្បីស្បារ់លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រផ្ងញដ្រ។ លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១២ ស្បមា ា ៤៩%ននបរមិា រំរាែចំ្ននួ ១៨៦,២ ោនលតាន ញដ្លបញ្ាូ នលៅកាន់កញន្ងស្បស្រឹែតិកែមរំរាែចុ្ងលស្កាយ (final treatment) ស្ែូវបានាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ។217 លបីនិោយឲ្យ កាន់ញែាក់ោក់ាងលនេះលទ្យៀែ អ្ស្តាននការាត រ និងញកនច្នរំរាែល ងីវែិននរំរាែ ឬរំ ល់រំ ង់ញដ្លែិនមានលស្គេះថ្នន ក់ មានអ្ស្តា ៨៦,៥% លៅកនុងឆ្ន ំ២០១២ បានលកីនល ងីរី ៨៦,២% កនុងឆ្ន ២ំ០១០។218 ការលកីនល ងីននអ្ស្តាាត រ និងញក-នច្នរំរាែល ងីវែិលនេះ បានលលីររីលគលលៅញដ្លបានកំ ែ់លដាយរែភារអឺ្រ ៉ាុប ញដ្លកំ ែ់ឲ្យច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ រលស្ែច្ឲ្យបាននូវការាត រ និងញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់រំ ង់ញដ្លែិនមានលស្គេះថ្នន ក់ល ងីវែិ ឲ្យបានោ៉ា ងលហាច្ណារ់ ៧០% ស្ែឹែឆ្ន ២ំ០២០។219

ដែលជាកដនាង សំណល់ទងំននេះ អាេបំ់ដប់កជាេំដណកតូ្េៗនៅកនុងវត្តមនអុកសីុដសន នោងតម “Open Windrow Composting,” last

modified March 13, 2012, accessed on April 22, 2015, URL: http://www.wrap.org.uk/content/open-windrow-composting 214

កដនាងន វ្ើជីកំប់៉ាុសតនៅកដនាងបិ់េជិត្ (In-vessel composting) គ្តូ្វបាននគ្ប់ើគ្បាស់នែើមប ីដកនេនសំណល់េំណីអាហារ និងប់នតុ ំននសំណល់សួនេារ។ ការន វ្ើជីកំប់៉ាុសតតមគ្ប់ពន័ធននេះ គ្តូ្វន វ្ើនៅកនុងប់រសិាា នមយួដែលបិ់េជិត្ ជាមយួនឹងការគ្តូ្ត្ពិនិត្យតមដានសីតុ្ណហ ភាពឲ្យបានគ្តឹ្មគ្តូ្វ នោងតម “In vessel composting,” last modified March 13, 2012, accessed on April 22, 2015, URL:

http://www.wrap.org.uk/content/vessel-composting-ivc 215


ការសាត រ និងដកនេននឡើងវញិ (recovery) ដេកនេញជាបី់ដផនកតូ្េៗរមួមន៖ (១) ការនរៀប់េំសគ្មប់ក់ារនគ្ប់ើគ្បាស់នឡើងវញិ (២) ការដកនេន និង ការសាត រ និងដកនេននផសងៗ (other recovery), according to Eurostat, “Guidance on the Interpretation of the term backfilling,”

accessed on April 22, 2015, URL: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/342366/4953052/Guidance-on-Backfilling.pdf/c18d330c-97f2-4f8c-badd-ba446491b47e 217



Ibid, 1

http://www.wrap.org.uk/content/open-windrow-composting

http://www.wrap.org.uk/content/vessel-composting-ivc

http://ec.europa.eu/eurostat/documents/342366/4953052/Guidance-on-Backfilling.pdf/c18d330c-97f2-4f8c-badd-ba446491b47e


60

ទី្យោនោក់ររំាែ (Landfill) លៅប៉ាុនាម នឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយលនេះ ទី្យោនោក់រំរាែ ស្ែូវលគយកែកលស្បីស្បារ់ាជលស្ែីរជំលររីចុ្ងលស្កាយននការស្គប់ស្គងរំរាែ លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ220 លដាយារញែ ការលបាេះលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ បងកឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលីបរាិា ន (ឧ. រំរាែញដ្លលបាេះលោលលៅទី្យោនោក់រំរាែបលងកីែឲ្យមាន ឧរម័នលែតាន និងឧរម័នផ្ាេះកញ្ច ក់ «greenhouse gas»)។221 លស្ចី្នាង ៨០%ននរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុងញដ្លងាយនឹងរលួយ ឬអាច្បំញបកធាែុលស្កាែអំ្លរីជីវៈ (biodegradable municipal waste) ស្ែូវលគលបាេះ-លោលលៅទី្យោនោក់រំរាែលផ្េងៗ តាងំរីឆ្ន ១ំ៩៩៥ ែក។222 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ លគលការ ៍ញ នាពំាក់រ័នធនឹងទី្យោនោក់រំរាែរបរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប (EU Landfill Directive) បានកំ ែ់នូវលគលលៅរស្មាប់ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ឲ្យកាែ់បនាយការលបាេះលោលរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុងញដ្លអាច្បំញបកធាែុលស្កាែអំ្លរីជីវៈ លៅទី្យោនោក់រំរាែឲ្យែកស្ែឹែ ៣៥% ននបរមិា រំរាែ ឆ្ន ១ំ៩៩៥ ឲ្យ រលស្ែច្បានកនុងឆ្ន ២ំ០២០។223 ាលទ្យធផ្ល ទី្យោនោក់រំរាែស្បមា ា ១៣០ ស្ែូវបានបិទ្យ។224 លលីររីលនេះលទ្យៀែ រាិែិរបរ់ច្ស្កភរ-អ្ង់លគ្រ បងាា ែថ្នលៅកនុងឆ្ន ២ំ០១២ មានការធ្ាក់ចុ្េះនូវការលបាេះលោលរំរាែញដ្លអាច្បំញបកធាែុលស្កាែអំ្លរីជីវៈ (ឧ. ១០,៣ ោនលតាន) លៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ។ បរមិា លនេះ លរីមនឹង ២៩% ននបរមិា រំរាែកនុងឆ្ន ១ំ៩៩៥225 ញដ្លហាក់ដូ្ច្ាបងាា ែថ្ន ច្ស្ក-ភរអ្ង់លគ្រ នឹងរលស្ែច្បាននូវលគលលៅលៅឆ្ន ២ំ០២០226 ។

220

Department for Environment, Food & Rural Affairs, “Waste and Recycling,” last modified on March 27, 2015, accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/policies/reducing-and-managing-waste 221

Ibid 222

CIWM, “Landfill Directive (1999/31/EC)” 223

House of Commons, Environment, Food and Rural Affairs Committee, Waste Management in England, (London: 2015), 7, accessed on April 23, 2015, URL: http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201415/cmselect/cmenvfru/241/241.pdf. See

also នហ្តុ្ផលេំប់ងដែលថា សហ្ភាពអឺរ ៉ាបុ់បានដាកន់េញនូវ នគ្នលការណ៍ដណនាពំាកព់ន័ធនឹងេីលានចាកសំ់រាមេំនពាេះរែឋដែលជាសមជិកសហ្ភាពអឺរ ៉ាបុ់ននាេះ រឺថានគ្នលការណ៍ននេះ មននគ្នលបំ់ណងនែើមបកីាត្ប់់នាយការពឹងដផអកនលើេីលានចាកសំ់រាមជាជំនរ ើសននការនចាលសំរាម គ្ពមទងំមនបំ់ណងកាត្ប់់នាយផលប់៉ាេះពាល់ជាអវជិជមនននេីលានចាកសំ់រាម នៅនលើប់រសិាា ន និងសុខភាពមនុសស នោងតម CIWM,

“Landfill Directive (1999/31/EC),” accessed on April 24, 2015, URL: http://www.ciwm.co.uk/CIWM/InformationCentre/AtoZ/LPages/LandfillDirective.aspx 224

House of Commons, Environment, Food and Rural Affairs Committee, Waste Management in England, 8 225


House of Commons, Environment, Food and Rural Affairs Committee, Waste Management in England, 8

https://www.gov.uk/government/policies/reducing-and-managing-waste

http://www.publications.parliament.uk/pa/cm201415/cmselect/cmenvfru/241/241.pdf

http://www.ciwm.co.uk/CIWM/InformationCentre/AtoZ/LPages/LandfillDirective.aspx

61

ការបំញលងររំាែលៅាថ្នែរល (Waste to Energy) លដី្ែបបីញងវរការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ វ ិ្ ីាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែលផ្េងៗ ដូ្ច្ា លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy plants) ស្ែូវបានបលងកីែល ងី។227 លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១២ មាន ១៦,១% ននរំ ល់រងឹទី្យស្កុង ស្ែូវបានយកលៅបំញលងលៅកនុងលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល228។ រមាមាស្ែននរំ ល់រងឹទី្យស្កុង ញដ្លបានបំញលងលនេះ លរមីនឹង ៥% (មានការលកីនល ងីស្បមា ា ៣០០% លបីលស្បៀបល្ៀបលៅនឹងឆ្ន ំ១៩៩៦) ននស្បភរថ្នែរលកលកីែល ងីវែិ (renewable energy sources) ររុបលៅ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ។229 រូបភារទី្យ ២ បងាា ែរីដំ្ល ីរការរបរ់លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅា ថ្នែរល។

របូភារទី្យ ២៖ ដំ្ល ីរការបរ់លរាងច្ស្កបំញលងររំាែលៅាថ្នែរល

ស្បភរ៖ រូបភារយកលច្ែរីGoogle Image, ដ្កស្រងល់ៅនៃចទី្យ២៣ ញែលែា ឆ្ន ២ំ០១៥

227



Ibid

62

ការបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាបិូក (Anaerobic digestion) លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ការបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក (anaerobic digestion ”AD”)230 ែិនញែនាបលច្ចកវទិ្យាញដ្លៃមីល យី។ វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ស្ែូវលគយកែកលស្បីតាងំរីចុ្ងឆ្ន ១ំ៨០០ ែកលែ្េះ។ ៃមីៗលនេះ វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ស្ែូវលគយកែកលស្បីស្បារ់កាន់ញែលស្ចី្នល ងីៗ លដី្ែបផី្លិែលច្ែនូវថ្នែរលាអ ែកលកីែល ងីវែិ។231 លលីលរីលនេះលទ្យៀែ វ ិ្ ីាស្ររតលនេះស្ែូវបានលស្បី-ស្បារ់ លដី្ែបបំីញលងរំរាែដូ្ច្ា រំរាែតាែផ្ាេះ ករិដាឋ ន ផ្ារទំ្យលនីប និងឧរាែកែមនានា លៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ។ ាលទ្យធផ្ល វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ចូ្លរែួចំ្ញ កបញងវរការលបាេះលោលរំរាែលច្ែរីទី្យោនោក់រំរាែលផ្េងៗ។232 លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១១ លរាងច្ស្កបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក (AD) ចំ្ននួ៥៤ បានដំ្ល ីរការ (ញដ្លលរាងច្ស្កចំ្ននួ ៣២ ដំ្ល ីរការលៅកនុងករិដាឋ ន “on-farm” និង ចំ្ននួ ២២ លទ្យៀែ ដំ្ល ីរការលៅលស្ៅករិដាឋ ន “off-farm” )។233 លរាងច្ស្កទាងំលនេះ បានបំញលងរំរាែែយួចំ្ននួដូ្ច្ា៖ រំរាែពា ិជាកែមចំ្ននួ ៥៣៤.២០០ លតាន រំរាែរីវរ័ិយែាូបអាហារ និង លភរជាៈ (food and drink sector) ចំ្ននួ ៣៨២.០០០ លតាន និងរំរាែរីករិដាឋ នស្បមា ា ១៣៦.១៥៦ លតាន ។ ាលទ្យធផ្ល លរាងច្ស្កទាងំលនេះ ផ្លិែបាននូវច្រនតអ្គាិរនីចំ្ននួ៣៥ លែហាា វ៉ា ែ់លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១១។234 រដាឋ ភិបាលច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ មានញផ្នការកនុង កាងលរាងច្ស្កបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក ចំ្ននួ៥០ បញនាែលទ្យៀែ លដាយររឹំងថ្ន លរាងច្ស្កទាងំលនេះ នឹងបលងកីែបាននូវច្រនតអ្គាិរនី ស្បមា ា ៧០ លែហាា វ៉ា ែ់។235

230

ការបំ់ដប់កធាតុ្តមដអននអរ ៉ាបិូ់ក រឺជាែំនណើ រការដែលមនលកខណៈ្មមជាតិ្ ដែលសររីៈតូ្េៗទងំឡាយ (micro-organisms) បំ់ដប់ក ធាតុ្សំណល់សររីាងានដាយមនិមនវត្តមនឧសម័នអុកសីុដសន នៅជា ឧសម័នជីវៈ (biogas ៖ដែលជាលាយននឧសម័នកាបូ់និក និងនមតន ) និង សំណល់ ឌីនកសនរត្ (digestate ៖ដែលជាជីសមបរូនៅនដាយសារធាតុ្អាសូត្)។ នមើលផងដែរកនុង Defra and Department of Energy and

Climate Change, Anaerobic Digestion Strategy and Action Plan, (London: Defra, 2011), 5, accessed on April 24, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/69400/anaerobic-digestion-strat-action-plan.pdf 231

“What is AD?” accessed on April 24, 2015, URL: http://www.biogas-info.co.uk/what-is-anaerobic-digestion.html 232

Ibid 233

Defra and Department of Energy and Climate Change, Anaerobic Digestion Strategy and Action Plan, (London: Defra, 2011), 17 234

Ibid, 17 235

Ibid, 17

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/69400/anaerobic-digestion-strat-action-plan.pdf


http://www.biogas-info.co.uk/what-is-anaerobic-digestion.html

63

៦.៤.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ

ផ្លប៉ាេះពាល់ននទី្យោនោក់ររំាែ (Impacts of Landfills) ាទូ្យលៅ លគយល់ល ែីថ្ន ការលបាេះលោលរំរាែលៅទី្យោនោក់រំរាែលផ្េងៗ អាច្បងកឲ្យមានការប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានដ្ល់រុែភារែនុរេ។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ មានែែិែយួចំ្នួនបានលលីកល ងីថ្ន ការញកលែអការលរច្នា និងការស្គប់ស្គង រែួាែួយនឹងការរែឹ ប តឹ ងនូវស្បលភទ្យរំរាែញដ្លអាច្ការលោលបានលៅទី្យោនោក់រំរាែទាងំលនាេះ ស្រែទាងំការរស្ងឹងនូវបទ្យបបញ្ាែតបិរដិាឋ នលផ្េងៗ គរួញែធានាបានថ្ន ែិនមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានខ្ងំក្ា លៅលលីរុែភារែនុរេល យី។236 ការរិកាស្ាវស្ាវែយួញដ្លល វ្ីល ងីលដាយ ទី្យភាន ក់ងារការពាររុែភារ (Health Protect- ion Agency “HPA”) ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ បានរននិដាឋ នថ្ន ការររ់លៅញដ្លរាិែលៅជិែ ទី្យោនោក់រំរាែ ញដ្លស្គប់ស្គងបានលអែិនបណាត លឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ខ្ងំក្ាដ្ល់រុែ- ភារែនុរេល យី។237 លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ ការរិកាស្ាវស្ាវលនេះ បានលស្ជីរលររីញែទី្យោនោក់រំរាែណា ញដ្លមានលកខ ៈទំ្យលនីបប៉ាុលណាណ េះ។ ទី្យភាន ក់ងារការពាររុែភារ នឹងល វ្ីការរិកាវយែនែ្បញនាែលទ្យៀែ លៅលលីហានិភ័យននផ្លប៉ាេះពាល់ញដ្លបណាត លែករីទី្យោនោក់រំរាែនានា លដាយារញែការបំភាយឧរម័នរីទី្យោនោក់រំរាែនីែយួៗ ស្បញែលាមានកស្ែិែលផ្េងៗគន ។238

236

Health Protection Agency, Impact on Health of Emissions from Landfill Sites, by Y Macklin, A Kibble and F Pollitt, (2011), accessed on April 24, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/334356/RCE-18_for_website_with_security.pdf 237

Health Protection Agency, Impact on Health of Emissions from Landfill Sites, 24 238

Ibid

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/334356/RCE-18_for_website_with_security.pdf


64

គរួបញ្ហា ក់ផ្ងញដ្រថ្ន នាលរលបច្ចុបបនន ែិនមានរ័ែ៌មានពាក់រ័នធនឹងផ្លប៉ាេះពាល់ននការបិទ្យ ទី្យោនោក់រំរាែចំ្ននួ ១៣០ ល យី (ដូ្ច្ញដ្លបានលលីកល ងីខងលលី)។

ផ្លប៉ាេះពាល់ននការបំញលងររំាែលៅាថ្នែរល (Impact of Waste-to Energy) អ្នកញដ្លជំទារ់នឹងការអ្នុវែតន៍លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy Plants “WEPs”) លជឿាក់ថ្ន WEPs អាច្បងកឲ្យមានលស្គេះថ្នន ក់ដ្ល់រុែភារែនុរេ និងបរាិា នតាែរយៈការដុ្ែរំរាែលៅតាែលរាងច្ស្កទាងំលនេះ។239 លទាេះបីាោ៉ា ង ក៏លដាយ លៅប៉ាុនាម នឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយលនេះ ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ មានការលបតាា -ចិ្ែត កនុងការស្បែិបែតិការលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរលលនេះ។240 លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល ហាក់បីដូ្ច្ា ាជលស្ែីរននការស្គប់ស្គងរំរាែដ៏្មានស្បរិទ្យធិភារែយួ លស្ពាេះថ្នវបលញ្ា ៀរ នូវការាយភាយឧរម័នលែតាន លៅតាែទី្យោនោក់រំរាែនានា ស្រែទាងំលស្បីស្បារ់រំ ល់ឬរំរាែ ាលស្បងឥនានៈ លដី្ែបជំីនរួលស្បងឥនានៈែវូរុីល ដូ្ច្ា លស្បងឥនធនៈ (oil) ្យូងៃម (coal) និងឧរម័ន (gas)។241 កតាត ទាងំលនេះ ស្បញែលាអាច្កាែ់បនាយ នូវផ្លប៉ាេះពាល់ននការអ្នុវែតនានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ (ឧ. លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល) លៅលលីការញស្បស្បួលអាការធាែុ។242 ប៉ាុញនត ការលកីនល ងីនូវការកករាេះច្រាច្រ ៍ និងការលកីនល ងី នូវរំល ងរខំនលៅកនុងែំបន់ជំុវែិលរាងច្ស្កទាងំលនាេះ ចូ្លរែួចំ្ញ កល វ្ីឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានែយួចំ្ននួ ។243 ការលស្បីស្បារ់ វ ិ្ ីាស្ររតបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក (anaerobic digestion “AD”) ក៏មានារ ស្បលោជន៍ផ្ងញដ្ររស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែ។ វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ ចូ្លរែួចំ្ញ ក៖

239

House of Commons, Energy from Waste and Incineration, by Oliver Bennett, (2011), 1, accessed on April 22, 2015, URL: http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CEoQFjAE&url=http%3A%2F%2Fwww.parliament.uk%2Fbriefing-papers%2FSN05958.pdf&ei=Z7Y9VeC6NeHDmwX4yICYBw&usg=AFQjCNEEEMEogCkSASthfe94uWNjbFwRyQ&sig2=l1cmBJg930h7sZX6u3Fguw&bvm=bv.91665533,d.dGY 240

Ibid, 8 241

Ibid, 8 242

Ibid, 8 243

Ibid, 5

http://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=5&ved=0CEoQFjAE&url=http%3A%2F%2Fwww.parliament.uk%2Fbriefing-papers%2FSN05958.pdf&ei=Z7Y9VeC6NeHDmwX4yICYBw&usg=AFQjCNEEEMEogCkSASthfe94uWNjbFwRyQ&sig2=l1cmBJg930h7sZX6u3Fguw&bvm=bv.91665533,d.dGY




65

(១) កនុងការល វ្ីឲ្យមានការធ្ាក់ចុ្េះនូវការាយភាយឧរម័នផ្ាេះកញ្ច ក់ (greenhouse gas emissions) (២) ផ្លិែថ្នែរលកលកីែល ងីវែិរស្មាប់កំលៅ (៣) ផ្លិែនូវលស្បង ឥនធនៈ រស្មាប់អ្គាិរនី និងការដឹ្កជញ្ាូ ន (៤) ញកនច្នារធាែុចិ្ញ្ច ឹែឲ្យមានកនុងដី្ល ងីវែិ (recycles nutrients back to the land) និង (៥) ចូ្លរែួកាែ់បនាយការបំរុល ែយល់។244 គរួកែ់រមាា ល់ថ្ន ទី្យភាន ក់បរាិា នច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ (UK Environment Agency) មានការលបតាា ចិ្ែត លដី្ែបរីស្ងឹងការអ្នុវែតបទ្យបបញ្ាែតិលផ្េងៗ ។ ឧទាែរ ៍ ទី្យភាន ក់បរាិា នច្ស្កភរ-អ្ង់លគ្រ អ្នុញ្ហា ែឲ្យលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល មានស្បែិបែតិការលុេះស្តាញែ ទី្យភាន ក់បរាិា ន “ច្ារ់ថ្នលរាងច្ស្កលនាេះនឹងល វ្ីការលរច្នាាងរង់ និងស្បែិបែតិ លៅតាែរលបៀបែយួញដ្លនឹងែិនមានការបំរុលបរាិា ន ឬែិនមានផ្លប៉ាេះពាល់ខ្ងំក្ាលៅលលីរុែ-ភារែនុរេ។245” ការលបតាា ចិ្ែតកនុងការរស្ងឹងការអ្នុវែតន៍បទ្យបបញ្ាែតិនានាលដាយរដាឋ ភិបាលច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ហាក់បីដូ្ច្ា ធានាបានថ្ន មានការស្បកាន់ភាា ប់កនុងការអ្នុវែត និងស្គប់ស្គងរំរាែដ៏្ស្ែឹែស្ែូវ លដី្ែបកីាែ់បនាយនូវផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានញដ្លបណាត លែករីរំរាែ។

៦.៤.៤ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែវូរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់ែូលដាឋ ន

៦.៤.៤.១ រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ

លៅកំរែិាែិ ទី្យភាន ក់ងារបរាិា ន មានែនួាទី្យស្ែួែរិនិែយតាែដានលៅលលីបទ្យបបញ្ាែតិនានាពាក់រ័នធនឹងរំរាែ និងបរាិា ន លៅកនុងស្បលទ្យរអ្ង់លគ្រ (England) និងលវលរ៍ (Wales)។ ចំ្ញ កឯ ទី្យភាន ក់ងារការពារបរាិា ន រកុែល ន (the Scottish Environmental Protection Agency) និងទី្យភាន ក់ងារការពារបរ-ិ ាា ន លអ្ៀរ ង់ខងលជីង (the Northern Ireland Environmental Agency) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្ែួែរិនិែយតាែដានបទ្យបបញ្ាែតិនានា ពាក់រ័នធនឹងរំរាែ និងបរាិា ន លៅកនុងញដ្នដី្រកុែល ន និងលអ្ៀរ-

244

Ibid, 8 245

Ibid, 3

66

ង់ លរៀងៗែួ្ន។246 ទី្យភាន ក់ងារទាងំលនេះ គឺរាិែលៅលស្កាែការស្គប់ស្គងរបរ់នាយកដាឋ នបរាិា ន ចំ្ ីអាហារ និងកិច្ចការជនបទ្យរបរ់ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ (the UK Department for Environment, Food and Rural Affairs “Defra”)។ Defra ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការលរៀបចំ្លគលនលោបាយ និងបទ្យបបញ្ាែតិនានា ពាក់រ័នធនឹងបរាិា ន ែាូបអាហារ និងកិច្ចការជនបទ្យលផ្េងៗ។247 លលីររីលនេះលទ្យៀែ មាននាយកដាឋ នលផ្េងៗរបរ់ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រញដ្លពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ រែួមាន៖

នាយកដាឋ ន រែគែន៍ និងរដាឋ ភិបាលែូលដាឋ ន (The Department for Communities and Local Government “DCLG”) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការបលងកីែ និងលរៀបចំ្កញន្ងឲ្យបានរែរែយរស្មាប់ររ់លៅ និងស្បកបការងារ ស្រែទាងំផ្តល់អំ្ណាច្ជូនដ្ល់ស្បារលរដ្ឋថ្នន ក់ែូលដាឋ ន លដី្ែបលីដាេះស្ាយនូវ បញ្ហា នានា ញដ្លលកីែល ងីលៅែំបន់របរ់រកួគែ់248

នាយកដាឋ ន ថ្នែរល និងបំញរបំរលួអាការធាែុ (The Department for Energy and Climate Change “DECC”) ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងការស្គប់ស្គង ការលស្បីស្បារ់ារធាែុវទិ្យយុ-រកែម និងនុយលក្ញអ្៊ារ និងស្គប់ស្គងការលបាេះលោលរំ ល់វទិ្យយុរកែម249

រែនាគរ (Her Majesty Treasury) គឺាស្ករួងលរដ្ឋកិច្ច និងែរិញ្ាវែាុរបរ់រដាឋ ភិបាល មានែនួាទី្យ កនុងការស្ែួែរិនិែយការច្ំណាយាធារ ៈ កំ ែ់នូវទិ្យរលៅលគលនលោបាយលរដ្ឋកិច្ច របរ់ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងអ្នុវែតការងារ លដី្ែបរីំលរច្ឲ្យបានកំល ីនលរដ្ឋកិច្ចស្បកបលដាយនិរនតរភារ។250

លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ គ ៈកែមការបិរាា ន ចំ្ ីអាហារ និងកិច្ចការជនបទ្យ ននរដ្ឋរភាច្ស្កភរ-អ្ង់លគ្រ រលងកែល ែីថ្ន មានការែវេះខែនូវការរស្ែបរស្ែួល និងកិច្ចរែការ ក៏ដូ្ច្ាកងវេះនូវភារ

246

UK Trade & Investment, “Waste Management in the UK: Investment Opportunities,” last modified February 19, 2014, accessed on April 22, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/publications/waste-management-in-the-uk-investment-opportunities/waste-management-in-the-uk-investment-opportunities 247

Department for Environment, Food & Rural Affairs, “What We Do,” accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-environment-food-rural-affairs 248

Department for Communities and Local Government, “What We Do,” accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-communities-and-local-government 249

Department for Energy and Climate Change, “Radioactive and nuclear substances and waste,” last modified on July 24, 2014, accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/policies/managing-the-use-and-disposal-of-radioactive-and-nuclear-substances-and-waste 250

HM Treasury, “What We Do,” accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/organisations/hm-treasury

https://www.gov.uk/government/publications/waste-management-in-the-uk-investment-opportunities/waste-management-in-the-uk-investment-opportunities


https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-environment-food-rural-affairs

https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-communities-and-local-government

https://www.gov.uk/government/policies/managing-the-use-and-disposal-of-radioactive-and-nuclear-substances-and-waste


https://www.gov.uk/government/organisations/hm-treasury

67

ច្ារ់ោរ់ននការដឹ្កនារំបរ់រដាឋ ភិបាលកនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ កនុងចំ្លណាែាា ប័នញដ្លពាក់រ័នធទាងំលនេះ។251

៦.៤.៤.២ រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ែូលដាឋ ន ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ បានកំ ែ់រដាឋ ភិបាលែូលដាឋ ន ាស្កុែស្បឹកា (councils)។ ញផ្នកភាគលស្ចី្នននស្បលទ្យរអ្ង់លគ្រ (England) មានរដាឋ ភិបាលែូលដាឋ នចំ្ននួរីរថ្នន ក់ រែួមាន៖ ស្កុែស្បឹការងាក ែ់ (county councils) និងស្កុែស្បឹកាស្រុក ឬស្កុែស្បឹកាស្កុង (city councils)។ ចំ្ញ កឯញផ្នកែ្េះននច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ មានរដាឋ ភិបាលែូលដាឋ នញែែយួថ្នន ក់ប៉ាុលណាណ េះញដ្លា “អាាា ្រមានរែែាកិច្ចរែួ (unitary authority)” (ឧ. កនុងស្បលទ្យរ រកុែល ន)។252 រដាឋ ភិបាលែូលដាឋ នកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ទ្យទ្យលួែុរស្ែូវកនុងលរៀបចំ្ោែ់ញច្ងការស្បែូល និងស្គប់ស្គងការលោលរំរាែ រែួមាន៖253

លរៀបចំ្ោែ់ញច្ងកនុងការស្បែូល និងស្គប់ស្គងការលោលរំរាែ (waste collection and disposal)

ស្បែូលរំរាែរស្មាប់ញកនច្ន (recycling collection) ល វ្ីការរំអាែផូ្្វ និងស្បែូលរំរាែ ឬរំ ល់លផ្េងៗ (street cleaning and litter

collection) ល វ្ីការលរៀបចំ្ញផ្នការ និងយុទ្យធាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែ (developing a waste

strategy and planning) និង ជស្ែុែ លលីកទឹ្យកចិ្ែត ឲ្យមានការស្គប់ស្គងរំរាែឲ្យបានលអ (ឧ. ការញកនច្នរំរាែ) លៅកនុងែំបន់របរ់រកួគែ់។

រដាឋ ភិបាលច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ក៏បានផ្តល់ាែូលនិ្ិ លៅឲ្យកែមវ ី្ ីកិច្ចអ្ភិរកេ្នធាន និងស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ (Waste and Resources Action Programme “WRAP”) ញដ្លា ស្កុែែ៊ាុនែិនញរវងរក

251


“Understand how your council works,” last modified on November 12, 2014, accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/understand-how-your-council-works/types-of-council 253

UK Trade & Investment, “Waste Management”

https://www.gov.uk/understand-how-your-council-works/types-of-council

68

ស្បាក់ចំ្ល ែលដី្ែបជីស្ែុែការស្គប់ស្គងរំរាែស្បកបលដាយនិរនតរភារ តាែរយៈការល វ្ីការាែយួអាជីវកែម អាាា ្រែូលដាឋ ន រែគែន៍ និងស្បារលរដ្ឋនានា។254

៦.៤.៥ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ នីានាកនុងការស្គប់ស្គងររំាែ

លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ លដី្ែបធីានានូវការស្គប់ស្គងរំរាែឲ្យបានស្ែឹែស្ែូវ បទ្យបបញ្ាែតិនានាស្ែូវបានលរៀបចំ្ល ងី និងយកែកអ្នុវែត។ បទ្យបបញ្ាែតិទាងំលនាេះរែួមាន255៖

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីការស្គប់ស្គងរំរាែ (លៅអ្ង់លគ្រ “England” និងលវលរ៍ “Walves”) ឆ្ន ំ២០១២។ បទ្យបបញ្ាែិតលនេះ ស្បគល់ភារៈកិច្ចបននាែលទ្យៀែ ឲ្យលៅអាាា ្រស្បែូលរំរាែ ឬរំ ល់ (waste collection authorities) នានា លដី្ែបសី្បែូលរំ ល់ស្កដារ លោែៈ ប្ារាិច្ និងញកវ លដាយញ ករីគន ។

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីរំរាែ ឬរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ បលងកីែល ងីលដី្ែប ីអ្នុវែតការស្ែួែ- រិនិែយឲ្យែឹងរងឹ ចំ្លពាេះផ្លិែកែមននរំ ល់ស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ (the production of hazardous waste) និងស្ែួែរិនិែយលៅលលី ការដឹ្កជញ្ាូ ន ការស្គប់ស្គង ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ និងការលបាេះលោលនូវរំ ល់ញដ្លស្បកបលដាយលស្គេះថ្នន ក់ទាងំលនាេះ។

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីការនាលំច្ែរំរាែ ឬរំ ល់ រែួមាន៖បទ្យបបញ្ាែតិ រែភារអឺ្រ ៉ាុប (EU regulations) បទ្យដាឋ នញផ្នកច្ាប់ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ (UK statutory instrument) និងញផ្នការច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ញដ្លស្ែួែរិនិែយលៅលលីការដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ ឬរំ ល់រវងច្ស្ក-ភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរលផ្េងៗ។

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីការលវច្ែចប់ និង ការលវច្ែចប់រំរាែ លរៀបចំ្ល ងីលដី្ែបធីានា នូវភាររុីរងាវ ក់គន ននវធិានការ ៍ាែិពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងការលវច្ែចប់ និងការលវច្ែចប់រំរាែ លដី្ែបកីារពារបរាិា ន និងលដី្ែបធីានានូវដំ្ល ីរការននទី្យផ្ារកនុងស្រុក

254

Department for Environment, Food & Rural Affairs, “Waste and Recycling,” last modified on March 27, 2015, accessed on April 23, 2015, URL: https://www.gov.uk/government/policies/reducing-and-managing-waste; see also in URL: http://www.environmental-expert.com/companies/wrap-the-waste-resources-action-programme-8818 255

Department for Environment, Food & Rural Affairs, “Waste Legislation and Regulations,” last modified on May 09, 2014, accessed on April 22, 2015, URL: https://www.gov.uk/waste-legislation-and-regulations


http://www.environmental-expert.com/companies/wrap-the-waste-resources-action-programme-8818


69

លគលការ ៍ញ នា ំរតីរីទី្យោនោក់រំរាែ (Landfill Directives) មានលគលបំ ងលដី្ែបីបងាក ឬកាែ់បនាយនូវផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមាន លៅលលីបរាិា នញដ្លបណាត លែករីទី្យោនោក់រំរាែ តាែរយៈការកំ ែ់នូវលកខែ ឌ បលច្ចកលទ្យរដ៏្ែឹងរងឹ រស្មាប់ការលោលរំ ល់លៅ ទី្យោនោក់រំរាែ និងកំ ែ់លគលលៅរស្មាប់ការកាែ់បនាយនូវការលោលរ ំល់ទី្យស្កុងញដ្លអាច្បំញបកធាែុលស្កាែអំ្លរីជីវៈ (biodegradable municipal waste) លៅកនុងទី្យោនោក់រំរាែ

បទ្យបបញ្ាែតិ រតីរីរៃយនតញដ្លផុ្ែអាយុកាលលស្បីស្បារ់ (end-of-life vehicles) ឆ្ន ២ំ០០៣ មានលគលបំ ងលដី្ែបបីងាក រំ ល់រីរៃយនតញដ្លផុ្ែអាយុកាលលស្បីស្បារ់ និងជស្ែុែការស្បែូល ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ (re-use) និងការញកនច្ន ញផ្នកលផ្េងៗរបរ់រៃយនត លដី្ែបញីៃ-រកា និងការពារបរាិា ន និង

លគលការ ៍ញ នា ំ រតីរីអាគុយ (Batteries directives) មានលគលបំ ងលដី្ែបបីលងកីន ការលស្បីបារ់អាគុយញដ្លល វ្ីឲ្យមានការប៉ាេះពាល់ដ្ល់បរាិា នែិច្ និងកាែ់បនាយផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានននរំ ល់អាគុយលៅលលីបរាិា ន។

លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ ការលរៀបចំ្លគលនលោបាយនានាពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ ស្ែូវលរៀបចំ្ល ងីលដាយញផ្អកលលី ទ្យរេនាទានននឋានានុស្កែរំរាែ (waste hierarchy) ញដ្លមានលលីកល ងីលៅកនុងស្កបែ័ ឌ លគលការ ៍ញ នា ំ ពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែរបរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប (European Union “EU” Waste Framework Directive)256។ ទ្យរេនាទានននឋានានុស្កែរំរាែលនេះ រែួមាន៖ (១) ការបងាក (prevention) (២) ការលរៀបចំ្រស្មាប់ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ (preparing for re-use) (៣) ការញកនច្នល ងីវែិ (recycling) (៤) ការាត រ និងញកនច្នលផ្េងៗ (other recovery) និងការលបាេះ-លោលរំរាែ (disposal)257 (រូែលែីលផ្ងញដ្រ ឧបរែព័នធទី្យ ២ ពាក់រ័នធនឹងការរនយល់លៅលលីទ្យរេនាទានឋានានុស្កែរំរាែ)។ ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ ក៏មានញផ្នការ និងយុទ្យធាស្ររតនានា លដាយរែួបញ្ចូ លនូវ

256

េសសនាទនននេះ គ្តូ្វបានយកនៅអនុវត្តកនុងេគ្កភពអងន់រាស តមរយៈប់េប់បញ្ាត្តិ សតីពីការគ្រប់គ់្រងសំរាម (គ្ប់នេស អងន់រាស និងនវលស៍) ២០១១។ នមើលផងដែរកនុង Department for Environment, Food & Rural Affairs, “Waste Legislation”

257 នមើលេសសនាទនននេះលមអតិ្កនុង Department for Environment, Food & Rural Affairs, “Waste Legislation”

70

ទ្យរេនាទានឋានានុស្កែរំរាែ ញដ្លកំរុងញែអ្នុវែត លដី្ែបរីស្ងឹងនូវការស្គប់ស្គងរំរាែ លៅច្ស្កភរអ្ង់-លគ្រ។ ញផ្នការ និងយុទ្យធាស្ររតទាងំលនាេះ រែួមាន៖258

ញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែរស្មាប់ស្បលទ្យរអ្ង់លគ្រឆ្ន ២ំ០១៣ ញដ្លមានលគលបំ ង លដី្ែបីស្គប់ស្គងរំរាែលឆ្ព េះលៅកាន់លរដ្ឋកិច្ចែយួញដ្លែិនមានរំរាែតាែរយៈការលស្បីស្បារ់ទ្យរេនា-ទានឋានានុស្កែរំរាែ ាែគាុលទ្យរក៍ លដី្ែបសី្គប់ស្គងរំរាែស្បកបលដាយនិរនតរភារ259

ឯការយុទ្យធាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែ រស្មាប់ស្បលទ្យរលវលរ៍ ឆ្ន ២ំ០១០ ដាក់លច្ែនូវរកែមភារនានា រស្មាប់អ្នុវែត លដី្ែបរីលស្ែច្ឲ្យបាននូវស្បលទ្យរែយួញដ្លគម នរំរាែ (a zero waste nation) ស្ែឹែឆ្ន ំ២០៥០260

ញផ្នការគម នរំរាែរបរ់ស្បលទ្យររកុែល ន ឆ្ន ២ំ០១០ (Scotland’s Zero Waste Plan 2010) មានលគលបំ ងស្គប់ស្គង និងលស្បីស្បារ់ ឲ្យមានស្បរិទ្យធិភារបំផុ្ែ ចំ្លពាេះ្នធានឡាងំឡាយ តាែរយៈការកាែ់បនាយ នូវែំរូវការរបរ់ស្បលទ្យររកុែល ន លៅលលកីារលស្បីស្បារ់្នធានដំ្បូង (primary resources) និងបលងកីនការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ ការញកនច្ន ក៏ដូ្ច្ា ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ នន្នធានទាងំឡាយ ជំនរួឲ្យការោែ់ទុ្យក្នធានទាងំលនាេះារំរាែ ឬរំ ល់261 និង

យុទ្យធាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែ លៅលអ្ៀរ ង់ខងលជីង ឆ្ន ២ំ០០៦-២០២០ ញដ្លមានបំ ងលដី្ែបសី្គប់ស្គងរំរាែ និង្នធានទាងំឡាយ ឲ្យមានស្បរិទ្យធិភារ តាែរយៈការកាែ់បនាយបរមិា រំរាែ ឬរំ ល់ និងការកាែ់បនាយ នូវផ្លប៉ាេះពាល់របរ់រំរាែលៅលលីបរាិា ន និងរុែភារាធារ ៈ។262

258

ររួកត្ស់មា ល់ថា រែឋបាលដែលបានន វ្ើគ្ប់តិ្ភូកមមនានាែូេជា សកត្នឡន នវលស៍ និង នអៀឡងខ់ាងនជើង េេលួខុសគ្តូ្វកនុងការនរៀប់េំ ដផនការគ្រប់គ់្រងសំរាមនៅកនុងតំ្ប់នរ់ែឋបាលរប់ស់ពកួគ្នត្។់ នមើលផងដែរកនុង Department for Environment Food and Rural Affairs,

“Waste Management Plan for England,” 6 259

Department for Environment Food and Rural Affairs, “Waste Management Plan for England,” 1 260

Welsh Assembly Government, Towards Zero Waste: The Overarching Waste Strategy Document for Wales, (2010), accessed on April 23, 2015, URL: http://gov.wales/topics/environmentcountryside/epq/waste_recycling/publication/towardszero/?lang=en 261

The Scottish Government, Scotland’s Zero Waste Plan, (Edinburgh: the Scottish Government, 2010), accessed on April 23, 2015, URL: http://www.zerowastescotland.org.uk/sites/files/zws/zero%20waste%20plan%2009062010%20document%2001.pdf 262

Department of the Environment, Towards Resource Management: The Northern Ireland Waste Management Strategy 2006-2020, accessed on April 23, 2015, URL: http://www.doeni.gov.uk/niea/wms.17.pdf

http://gov.wales/topics/environmentcountryside/epq/waste_recycling/publication/towardszero/?lang=en

http://www.zerowastescotland.org.uk/sites/files/zws/zero%20waste%20plan%2009062010%20document%2001.pdf

http://www.doeni.gov.uk/niea/wms.17.pdf

71

៦.៥ ស្បលទ្យរអាល្ែឺ៉ាង់

៦.៥.១ ាា នភារបច្ចុបបននទាក់ទ្យងនឹងការស្គប់ស្គងររំាែ អ្ស្តាននការាត រ និងញកនច្នរំរាែលៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ គឺមានកំរែិែពរ់ាងលគលៅលលីរិភរលោក ញដ្លលនេះបងាា ែអំ្រីរលបៀបននការស្គប់ស្គងរំរាែែយួ បានចូ្លរែួចំ្ញ ក លៅកនុងការល វ្ីឲ្យមាននិរនតភារននាា ន-ភារផ្លិែកែមលរដ្ឋកិច្ចលៅកនុងស្បលទ្យរ លដាយល វ្ីការរនេនូំវវែាុធាែុលដី្ែ និងថ្នែរលដំ្បូង។ លរាីរញែ៥៧% ននរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុង និង ៥៨% ននរំរាែកលកីែល ងី ស្ែូវយកលៅញកនច្ន។ រំរាែស្បលភទ្យលផ្េងលទ្យៀែ ក៏មានអ្ស្តាននការញកនច្នែពរ់ញដ្រ ាឧទាែរ ៏ ៨៦% ននរំ ល់រំ ង់ ស្បញែល៨០% ននរំ ល់លវច្ែចប់ ៨២% ននរំ ល់ៃមរិល និងស្បមា ា ៨០% ននរំ ល់ស្កដារស្កាែិវក។263 តារាងខងលស្កាែ បងាា ែរីលគលលៅ អ្ស្តាននការរោំយរំរាែទី្យស្កុងលៅកនុងឆ្ន ២ំ០២០។ របូភារទី្យ៣៖ ររំាែទី្យស្កងុ ទិ្យរលៅរស្មាប់ឆ្ន ២ំ០២០

263

Federal Ministry for the Environment, at < http://www.bmub.bund.de/en/topics/water-waste-soil/waste-management/waste-policy/>.

72

លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១៣ បរមិា រំរាែតាែផ្ាេះ ញដ្លបលងកីែល ងីលដាយស្បាជនមាន ក់ៗ កនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់មានការធ្ាក់ចុ្េះបនតិច្ែតងៗ រីែួយឆ្ន ំលៅែយួឆ្ន ។ំ ែ ៈញដ្លលៅកនុងឆ្ន ២ំ០១៣ ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានចំ្ននួស្បារលរដ្ឋស្បញែលា ៨២ ៧២៦ ០០០ នាក់264 ញផ្អកលៅលលីទិ្យននន័យបលណាត េះអារនន រំរាែតាែផ្ាេះញដ្លលគស្បែូលបាន មានចំ្ននួររុបស្បញែលា ៣៦,៦ោនលតាន ។ ចំ្នួនលនេះ ស្បញែលា ៤៥៣ គី ូស្កាែកនុងែនុរេមាន ក់ ។ លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១២ បរមិា រំរាែ ឬរំ ល់ររុបមានស្បញែល៣៦,៧ោនលតាន ឬលរមីនឹង ៤៥៦គី ូស្កាែ កនុងែនុរេមាន ក់។265 របូភារទី្យ៤៖ ការបំញបកររំាែ ញដ្លផ្លែិែករីទិ្យននផ្លលរដ្ឋកិច្ច

ដូ្ច្ញដ្លបានល ែីលៅកនុងរូបភារទី្យ៤ លនេះ លៅលរលញដ្លកំល ីនផ្លិែផ្លាែិររុប (GDP) លៅកនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានការលកីនល ងី រំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លកលកីែល ងីាររុប គឺលៅស្ទឹ្យង ឬក៏ស្ែូវបានកាែ់បនាយ។ 264

“Population of Germany 2014,” World Population Statistics, accessed on June 12, 2015, URL:

http://www.worldpopulationstatistics.com/germany-population/ 265

Statistisches Bundesamt, at <https://www.destatis.de/EN/FactsFigures/NationalEconomyEnvironment/Environment/EnvironmentalSurveys/WasteManagement/Current_new.html;jsessionid=5FFD3A42226D1678D5233E27DD6482CB.cae1>.

http://www.worldpopulationstatistics.com/germany-population/

73

៦.៥.២ វ ិ្ ាីស្ររតននការស្គប់ស្គងររំាែ រំរាែ ឬរំ ល់រងឹទី្យស្កុង (MSW) គឺស្ែូវបានស្គប់ស្គងលដាយស្បរនធ័ស្គប់ស្គងរំរាែាធារ ៈ ញដ្លស្ែូវបានដឹ្កនាលំដាយាា បន័ាធារ ៈ ស្កុែែ៊ាុនឯកជន ឬតាែរយៈភារានដ្គូររវងវរ័ិយឯកជននិង វរ័ិយាធារ ៈនានា (private public partnership «PPP»)។ ដំ្ល ីរការននការស្គប់ស្គង និងលោលរំរាែរែួមាន៖ ការស្បែូល និងការដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ ដំ្ល ីរការញកនច្នរស្មាប់ាត រ និងញកនច្នល ងីវែិនូវវែាុធាែុលដី្ែបនាា ប់បនេ ំការដុ្ែរំរាែលៅកនុងលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល ឬ ក៏ការោក់លោលរំរាែកនុងទី្យោនោក់រំរាែញដ្លាដំ្ណាក់កាលចុ្ងលស្កាយ។ ការស្បែូលរំរាែ គឺមានលកខ ៈលផ្េងៗគន លៅតាែស្បលភទ្យរំរាែនីែយួៗ ឧទាែរ ៍ រំរាែញដ្លអាច្ញកនច្នបាន ដូ្ច្ារំរាែលវច្ែចប់ រំរាែ ឬរំ ល់ជីវៈ (ារិលរររំ ល់ផ្ាេះបាយ) និងរំរាែ ឬរំ ល់លផ្េងៗ (residual waste)។ ញកវ និងវយនភ័ ឌ គឺស្ែូវបានស្បែូលតាែកុងែឺន័រ ញដ្លបានញច្កោយតាែទី្យស្កុង និងភូែិនានា។ ចំ្លពាេះរំរាែលៅទី្យធ្ា និងរំរាែរួនច្ារ ស្ែូវបានស្បែូលលៅតាែ ែំរូវការ និងស្ែូវបញ្ាូ នលៅែំបន់ទី្យស្កុងញដ្លមានឧបករ ៍បរកិាខ ទំ្យលនីប។ វ ិ្ ីាស្ររតលនេះ គឺមានលគលបំ ងកាែ់បនាយនូវរំរាែ និងញៃរកានូវវែាុធាែុលដី្ែលផ្េងៗ។ លរវកែមស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុង អ្នុវែតនូវការស្បែូលរំរាែ ឬរំ ល់ ញដ្លលច្ែរីកាករំ ល់ និងរំរាែរររីាងារីកនុង្ុងរំរាែ។ ផ្ាេះនីែយួៗ គឺមាន្ុងរំរាែលផ្េងៗគន (លពាល គឺរ ៌ែុរគន ) រស្មាប់រំរាែស្បលភទ្យលផ្េងគន ៖

- ្ុងរំរាែរស្មាប់រំ ល់រររីាងា៖ រំ ល់ផ្ាេះបាយ និងចំ្ ីអាហារ ដូ្ច្ា រំបករងទា ស្កដារឆុងកាលែវ ញផ្្លឈ ីបញន្ ផ្ទក រ្ឹក និងលមម ។

- ្ុងរំរាែរស្មាប់រំ ល់ស្កដារ៖ ស្កដារកាែុង ស្កដារររលររ លស្ាែរំបុស្ែ លរៀវលៅ ទ្យរេនាវដ្តី ស្បអ្ប់ស្កដារកាែុងរស្មាប់ែចប់ស្កដារ និងកាញរែ

- “ៃង់រ ៌លលឿង”៖ រំ ល់លវច្ែចប់ញដ្លមានាែិលោែៈ (កំប៉ាុង គំរបដ្បស្ាលបៀ) ការលវច្ែចប់ញដ្លមានាែិរំលោគ (ររុេះ លោែាែឺ លាន “polystyrene” ) និងរមារធាែុ (កំប៉ាុងទឹ្យកលដាេះលគ និងទឹ្យកញផ្្លឈ ីឬ tetra packs រំ ល់លវច្ែចប់អាហារកក) និង

- ញកវញដ្លអាច្ញកនច្នបាន៖ ស្ែូវបានញបងញច្កលដាយញ ករីគន លៅតាែផ្ាេះលៅតាែរ ៌ និងដាក់លៅកនុងកញន្ងដាក់ញកវលនាេះ។

74

របូភារទី្យ៥៖ ្ុងររំាែ

បញនាែរីលលីលនេះលទ្យៀែ រំលលៀកបំពាក់ោរ់ៗ ចំ្លែេះ និងរំ ល់ជីវៈ រំ ល់លវច្ែចប់ រំ ល់លស្គឿង លអ្ ចិ្ស្ែូនិក រំ ល់ៃមរិល រំ ល់លោែៈ និងរំ ល់ញដ្លមានលស្គេះថ្នន ក់ រីផ្ាេះឯកជន ស្ែូវបានស្បែូលលដាយញ ករីគន ែុនស្ែូវបានលគញកនច្ន។

ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ និងការលស្បីស្បារ់ររំាែល ងីវែិ

មានែឹ្ែារច្ាប់ និងបទ្យបបញ្ាែតិែយួចំ្ននួ ញដ្លញច្ងរីការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ (recovery) ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ (reuse) និងការញកនច្ន (recycling) តាែស្បលភទ្យរំរាែដូ្ច្ា៖ រំរាែលវច្ែចប់ រំ ល់អាគុយ ឧបករ ៍លអ្ ចិ្ស្ែូនិច្ រៃយនតញដ្លផុ្ែអាយុកាលលស្បីស្បារ់ រំរាែ ឬរំ ល់លស្បង រំរាែលឈីរលួយ រំរាែកនុងទឹ្យករអុយ រំរាែពា ិជាកែមទី្យស្កុង រំរាែញដ្លស្ែូវដុ្ែកនុងលរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ និងរំរាែញដ្លអាច្ាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ លៅលលីនផ្ាដី្ននទី្យោនោក់រំរាែ និងរំរាែញដ្លស្ែូវកប់លស្កាែដី្។ លដាយារញែកស្ែិែបទ្យដាឋ នែពរ់ ញដ្លបានកំ ែ់ចំ្លពាេះការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ រំរាែលផ្េងៗ ញដ្លបានស្បែូលលដាយញ ករីគន រចួ្លែយី លៅញែស្ែូវល វ្ីការញបងញច្កបញនាែលទ្យៀែ។ ការញបងញច្ករំរាែលនេះ ល វ្ីល ងីលៅលស្កាែស្បែិបែតិការលដាយរវយស័្បវែតិ តាែរយៈស្បរនធ័រុករកនូវស្បលភទ្យរំ ល់ ញដ្លោប់យកនូវ

75

រនឺ្ញដ្លលៅជិែនឹងឧបករ ៍ infrared spectrography លដី្ែបញីបងញច្កស្បលភទ្យប្ារាិច្កនុងកស្ែិែស្ែឹែស្ែូវែពរ់។ ឧទាែរ ៍ បទ្យបញ្ហា រតីរី រំរាែ ឬរំ ល់ជីវៈ (the Ordinance on Bio-waste) ធានាថ្នមានញែរំរាែ ឬរំ ល់ ញដ្លអាច្បំញបកធាែុតាែអំ្លរីជីវៈ ញដ្លមានារធាែុរុលកស្ែិែទាប ស្ែូវបានលស្បី-ស្បារ់ាស្បភរ្នធានរស្មាប់ជី ឬរស្មាប់ល វ្ីឲ្យដី្មានគុ ភារស្បលរីរល ងី។ លគលបំ ងលនេះគឺលដី្ែបញីកនច្នរំភារៈរររីាងា និងលជៀរវងនូវការលកីនល ងីនូវារធាែុរុលលៅកនុងដី្។ ស្បញែល ៥០% ននស្បាជនលៅកនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ស្បែូលរំរាែជីវៈ គឺតាែរយៈ្ុងរំរាែជីវៈ។ ស្បញែលា ៣០% ននរំ ល់ទឹ្យករអុយ គឺស្ែូវបានយកលៅលស្បីាស្បភរ្នធានរស្មាប់ជី រីលស្ពាេះ ទឹ្យករអុយញដ្លលច្ែរីលរាង-ច្ស្កស្គប់ស្គងទឹ្យករអុយរបរ់អាាា ្រែូលដាឋ ន គឺមានារធាែុផូ្រវ័រែពរ់។ រដាឋ ភិបាលអាល្ឺែ៉ាង់ គឺកំរុងជស្ែុែការលស្បីស្បារ់ នូវបលច្ចកលទ្យររស្មាប់ទាែយការធាែុរុលផូ្រវ័រទាបរីទឹ្យករអុយ និងទឹ្យករអុយលៅផ្ាេះ រស្មាប់ល វ្ីឲ្យលកីនល ងីនូវរមាមាស្ែននការញកនច្នផូ្រវ័រ។ បទ្យបញ្ហា រតីរី រំរាែ ឬរ ល់លឈ ី (the Waste Wood Ordinance) គឺបានញច្ងរីលកខែ័ ឌ ច្ារ់ោរ់ លដី្ែបីស្គប់ស្គងនូវការញកនច្ន ការញកនច្នថ្នែរល និងការលោលរំរាែលឈ។ី បទ្យបញ្ហា លនេះ គឺល វ្ីឲ្យស្បាកដ្ថ្ន ារ-ធាែុរុល គឺែិនអាច្ញកនច្នបាន ឬក៏ស្បែូលផ្តុ ំ លៅកនុងកំ ុងលរលញកនច្នល យី។ បញនាែរីលលីលនេះលទ្យៀែ មានការតាងំចិ្ែតលដាយរមស្គ័ចិ្ែតាលស្ចី្ន លៅតាែឧរាែកែម រស្មាប់ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិនូវរំរាែរំ ង់ និងរំ ល់កំលទ្យច្កំទី្យរំ ង់ និងរំរាែស្កដារស្កាែវកិ។

ទី្យោនោក់ររំាែ ការលោលរំរាែលៅលលីទី្យោនោក់រំរាែ គឺាញផ្នកដ៏្រំខន់ែយួននការស្គប់ស្គងរំរាែ។ បទ្យបញ្ហា រតីរី ទី្យោនោក់រំរាែ (the Landfill Ordinance) បានកំ ែ់នូវបទ្យដាឋ នែពរ់ រស្មាប់ទី្យោនោក់រំរាែ ។ បទ្យបញ្ហា លនេះ ក៏ែស្ែូវឲ្យកប់កនុងដី្លស្ៅផ្ងញដ្រ នូវរំរាែញដ្លមានលស្គេះថ្នន ក់ែពរ់ ញដ្លមានារាែិញរ ៉ានិងាែិនស្ប។ ររវនៃងលនេះ គឺមានចំ្ននួស្បញែល ១៦០កញន្ង (រូែលែីលតារាងខងលស្កាែ) រស្មាប់រំរាែ ឬរ ំល់ទី្យស្កុង លបីលស្បៀបល្ៀបនឹងទ្យរវែេរឆ៍្ន ១ំ៩៨០ មានទី្យោនោក់រំរាែរែូែដ្ល់ ២០០០កញន្ង ។ ែឹ្ែារនានា ននបទ្យបញ្ហា រតីរីទី្យោនោក់រំរាែ លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ គឺមានភារែឹងរងឹាងការកំ ែ់

76

ញច្ងកនុងលរច្កតីញ នារំបរ់រែភារអឺ្រ ៉ាុប រតីរីទី្យោនោក់រំរាែ (the EU Landfill Directive) លៅ លទ្យៀែ។ ោប់តាងំរីឆ្ន ២ំ០០៥ ែក រំ ល់ញដ្លលច្ែរីរំរាែតាែផ្ាេះ និងកញន្ងឧរាែកែម ស្ែូវបានស្គប់ស្គងលៅកនុងរូបភារញែែយួ លដី្ែបកីារពារនូវដំ្ល ីរការបំញលងរំ ល់ជីវៈ ញដ្លលកីែរីទី្យោនោក់ រំរាែ។ ការស្គប់ស្គងរលបៀបលនេះ បានកាែ់បនាយឧរម័នកាបូនិក ស្បមា ៣០ោនលតានកនុងែយួឆ្ន ។ំ

ការជំនរួលស្បងឥនធនៈែវូរុីល តាែរយៈការលស្បីស្បារ់រំរាែ ឬរំ ល់ញដ្លែិនអាច្ញកនច្នបាន ញដ្លមានលៅកនុងលរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល (waste-to-energy plants) ចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងការកាែ់បនាយបរមិា ឧរម័នកាបូនិក ញដ្លាយភាយលៅកនុងលំែអាការស្បមា ា ៤ ោនលតាន។ លែែុ-ដូ្ច្លនេះ ការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬ រំ ល់ស្បកបលដាយនិរនតភារ ចូ្លរែួចំ្ញ កោ៉ា ងរំខន់ កនុងការការពារអាការធាែុ លៅកនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់។ លគលលៅរំខន់ គឺលដី្ែបាីត រ និងញកនច្នល ងីវែិនូវរំរាែ ឬរំ ល់ទី្យស្កុងលស្ចី្នបំផុ្ែ តាែញែអាច្ល វ្ីបាន និងបនតល វ្ីការកាែ់បនាយ នូវចំ្នួនទី្យោនោក់រំរាែបញនាែលទ្យៀែ។ របូភារទី្យ៦៖ ទី្យោនោក់ររំាែរស្មាប់ ររំាែ ឬរ ំល់តាែផ្ាេះ

77

លរាងច្ស្កដុ្ែររំាែ (Inceneration) បទ្យបញ្ហា រតីរីការដុ្ែរំរាែ (the Waste Inceneration Ordinance) គឺញផ្អកលលីច្ាប់រែរ័នធរតីរីការស្គប់ស្គងការាយភាយ (the Federal Emission Control Act) ញដ្លច្ាប់លនេះ គឺកំ ែ់នូវបទ្យដាឋ នរតង់ដាររស្មាប់ការដុ្ែរំរាែ។ លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង បានរស្ងីកនូវលទ្យធភារ ននការដុ្ែរំរាែគរួឲ្យកែ់រមាា ល់ លៅប៉ាុនាម នឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយលនេះ។ លៅកនុងឆ្ន ២ំ០០០ លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែមានស្បមា ៥៦ កញន្ង បានដំ្ល ីរការ កនុងការដុ្ែរំរាែទី្យស្កុង ររុបស្បមា ១១ោន លតាន។ លៅកនុងឆ្ន ២ំ០១០ លរាងច្ស្កដុ្ែរំរាែ បានលកីនល ងីរែូែដ្ល់ ៦៩ លរាងច្ស្ក ញដ្លមានលទ្យធភារដុ្ែរំរាែទី្យស្កុងស្បមា ា ១៦,៣ ោនលតាន។ លរច្កតីរលស្ែច្ របរ់រដាឋ ភិបាលអាល្ឺែ៉ាង់ លៅកនុងការហាែឃាែ់ការោក់រំរាែញដ្លែិនបានលរៀបចំ្ ឬញបងញច្ក គឺក្ាយាចំ្នុច្ដ៏្រំខន់កនុងការល វ្ីឲ្យស្បលរីរល ងី នូវកនុងការបំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល។ ការ ៍លនេះ ែិនស្ែឹែញែបលងកីននូវរែែាភាររបរ់លរាងច្ស្កកនុងការដុ្ែរំរាែទាងំលនាេះលទ្យ ញែក៏អាច្ល វ្ីឲ្យមានការវវិែតន៍ ននការល វ្ីឲ្យស្បលរីរល ងីនូវស្បរិទ្យធភារននថ្នែរលលរាងច្ស្កទាងំលនាេះញៃែលទ្យៀែផ្ង។ បច្ចុបបននលនេះ បរមិា ននរំរាែ ឬរំ ល់លច្ែរីរំ ល់រងឹ គឺអាច្មានភារងាយស្រួលលៅកនុងការស្គប់ស្គងតាែរយៈលរាងស្ច្កដុ្ែរំរាែញដ្លមានស្ាប់ ស្រែទាងំលៅលរលអ្នាគែខងែុែ វអាច្មានរែែាភារែពរ់កនុងការដុ្ែរំរាែ លែយីកនុងករ ីលនេះ លគអាច្បិទ្យលរាងច្ស្កញដ្លោរ់ៗបាន។

៦.៥.៣ ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងររំាែ

ការស្គប់ស្គងរំរាែកនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានការវវិែតន៍ាលំដាប់កនុងកិច្ចដំ្ល ីរការរំខន់ៗ ោប់តាងំរី ទ្យរវែេរឆ៍្ន ១ំ៩៩០។ ច្ាប់រីតរីរំរាែ និងការស្គប់ស្គងការញកនច្ន នាឆ្ន ១ំ៩៩៤ (the Recycling Management and Waste Act (1994)) និងបទ្យបបញ្ាែតិពាក់រ័នធនានា គឺាជំហានដ៏្មានារៈរំខន់រដរីីការស្គប់ស្គងរំរាែ លដាយញផ្អកលលីការលបាេះលោលរំ ល់ លឆ្ព េះលៅកាន់ការស្គប់ស្គង វដ្តននការស្គប់ស្គងារធាែុបិទ្យជិែ (ឧទាែរ ៍៖ មាច រ់កែមនតាល និងស្កុែែ៊ាុនលក់ទំ្យនិែ ស្ែូវលរៀបចំ្ផ្លិែផ្លរបរ់ែួ្នតាែែល្ាបាយណាក៏លដាយ ញដ្លរំ ល់ស្ែូវបានកាែ់បនាយលៅកនុងកំ ុងលរលននការផ្លិែ លែយីអាច្លស្បីស្បារ់បនត និងញដ្លអាច្លស្បីស្បារ់ល ងីវែិបាន ស្របតាែបរាិា ន ស្រែទាងំការលបាេះបង់លោលរំ ល់ញដ្លលៅរល់ តាែញដ្លអាច្ល វ្ីបាន)។ លដាយារការរែឹប តឹ ងែស្ែូវការផូ្្វច្ាប់លនាេះ

78

ការស្គប់ស្គងរំរាែស្ែូវបានរែួចំ្ញ ក ដ្ល់ការអ្ភិវឌ្ឍន៍ស្បកបលដាយលរារភារ កនុងស្បលទ្យរអា ែឺ៉ាង់ប៉ាុនាម នឆ្ន ៃីំមៗលនេះ។

ញផ្នកស្គប់ស្គងរំរាែលៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ បានក្ាយាញផ្នកលរដ្ឋកិច្ចែួយដ៏្្ំទូ្យោយ និងមានឥទ្យធិរល កនុងប៉ាុនាម នទ្យរវែេៃីមៗលនេះ។ ការស្គប់ស្គង្នធាន ស្បកបលដាយការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវ និងរនេរំំនច្ គឺរលស្ែច្បានលដាយអ្ស្តាែពរ់ននការទាែយកែកលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ នូវរមាា រៈ និងាលទ្យធផ្លការទាែយកលស្បីល ងីវែិននថ្នែរល និងរមាា រៈវែាុធាែុលដី្ែញដ្លបានលស្បីស្បារ់រចួ្។ លៅលរលបច្ចុបបននលនេះ មានស្បាជនាង ២៥០,០០០នាក់ ស្ែូវបានលគផ្តល់ការងារ ឲ្យបលស្ែីការកនុងញផ្នកស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងចូ្លរែួចំ្ញ ក កនុងញផ្នកលរដ្ឋកិច្ចាែយួចំ្ ូលស្បោឆំ្ន សំ្បមា ាាជិែ ៥០ពាន់ោនអឺ្រ ៉ាូ។266

ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ បានបលងកីែស្បរ័នធស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ដ៏្ទំ្យលនីប និងស្បរនធ័ស្គប់ស្គងបិទ្យជិែាែយួនឹងផ្លប៉ាេះពាល់វជិាមាន លៅលលីការការពារដី្ ទឹ្យក និងារិលរររុែភារទូ្យលៅ។ ការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ ក៏កំរុងចូ្លរែួោ៉ា ងរំខនក់នុងរកែមភារអាការធាែុ។ ការការពារអាការធាែុ បានទ្យទ្យលួ អ្ែាស្បលោជន៍រីវធិានការននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ទាងំលនេះលដាយារញែ តាែរយៈការបលងកីនរែែាភារកនុងការការពារាែុន នូវការល វ្ីស្បស្រឹែតកែមរំ ល់ជីវៈ និងហាែឃាែ់ការលបាេះលោលរំរាែ ទី្យស្កុងលដាយែិនមានការល វ្ីស្បស្រឹែតកែមាែុន។ ភារលាគជ័យននការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ ញបបទំ្យលនីប លៅកនុងវរ័ិយននរកែមភារអាការធាែុ ស្ែូវបានលគកែ់រមាា ល់។ លៅកនុងរយៈកាល ១៥ ឆ្ន ចុំ្ងលស្កាយ ការបលញ្ចែឧរម័នរុលរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ស្ែូវបានកាែ់បនាយាង ៣០ោនលតាន ននឧរម័នកាបូនិច្ កនុងែយួឆ្ន ំ(រូែលែីលរូបភារទី្យ៧)។

266

Federal Ministry of the Environment, at <http://www.bmub.bund.de/en/topics/water-waste-soil/waste-management/waste-policy/>.

79

របូភារទី្យ៧៖ ទី្យបញ្ច ប់ននការបញស្ែបស្ែលួអាការធាែុ

៦.៥.៤ការទ្យទ្យលួែុរស្ែវូរបរ់រដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ និងថ្នន ក់ែូលដាឋ ន លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវចំ្លពាេះការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងការការពារបរាិា ន ស្ែូវបានញបងញច្ក រវងរដាឋ ភិបាលថ្នន ក់ាែិ រដ្ឋរែរ័នធ និងអាាា ្រែូលដាឋ ន។ ស្ករួងបរាិា នាែិ កំ ែ់អាទិ្យភារ ចូ្លរែួកនុងការតាក់ញែងច្ាប់ ស្ែួែរិនិែយញផ្នការយុទ្យធាស្ររត ទំ្យនាក់ទំ្យនងាររ័ែ៌មាន និងទំ្យនាក់ទំ្យនងាធារ ៈ លែយីនឹងការកំ ែ់លកខែ័ ឌ រស្មាប់ទី្យតាងំរំរាែ ឬរំ ល់។ រដ្ឋរែរ័នធនីែយួៗ អ្នុវែតច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លរៀងៗែួ្ន ស្រែទាងំការលច្ែបទ្យបបញ្ហា ែិរស្មាប់បំលរែបញនាែលលីច្ាប់ាែិផ្ងញដ្រ ាឧទាែរ ៍ ទាក់ទ្យងនឹងទ្យរេនាទាន រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់កស្ែិែែំបន់ និងវធិានការ ៍នានា លលីលកខែ័ ឌ រស្មាប់លោលរំរាែ ឬរំ ល់។ ែិនមានញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់កស្ែិែាែិលទ្យ លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង។ ជំនរួឲ្យញផ្នការាែិលនេះ រដ្ឋ-រែរ័នធនីែយួៗ បលងកីែញផ្នការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់រស្មាប់ែំបន់ែួ្ន។

រស្មាប់រំ ល់ញដ្លបលញ្ចែលោលតាែផ្ាេះលនាេះ ច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងការញកនច្ន (the Recycling Management and Waste Act) បានកំ ែ់ការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវ កនុងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លៅឲ្យអាាា ្រែូលដាឋ នាធារ ៈ (កនុងរដ្ឋរែរ័នធាលស្ចី្ន មានស្រុក និងទី្យស្កុង

80

ែូច្ៗ)។ ការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់រកួលគ គឺការស្បែូល និងដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ ឬរំ ល់ វធិានការលដី្ែបីជំរុែទ្យប់ាក ែ់រំ ល់ ការាត រ និងញកនច្នល ងីវែិ ការល្ីវញផ្នការ និងការាងរង់ និងដំ្ល ីរការកញន្ងលបាេះលោលរំរាែ ឬរំ ល់។ ាោស្កុង មានភារកិច្ចអ្នុវែតការងារដូ្ច្ា ការផ្តល់កញន្ងរស្មាប់ស្បែូលរំរាែ ឬរំ ល់ាលដី្ែ។ លលីររីលនេះលៅលទ្យៀែ ច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់របរ់ស្បលទ្យរអាល្ែឺ៉ាង់ ស្ែូវបានទ្យទ្យលួឥទិ្យធ-រល រីច្ាប់រែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប លដាយស្បលោល លៅលរលញដ្លស្បលទ្យរអា ែឺ៉ាង់តាក់ញែងច្ាប់ (ាឧទា- ែរ ៍ តាែរយៈលរច្កីតញ នាសំ្កបែ័ ឌ រំរាែ ឬរំ ល់ (Waste Framework Directive) ឬលដាយផ្ទា ល់ លៅលរលរែភារអឺ្រ ៉ាុប បលងកីែច្ាប់នានា (ឧទាែរ ៍ តាែរយៈបទ្យបបញ្ាែតិដឹ្កជញ្ាូ នរំរាែ ឬរំ ល់ “the Waste Shipment Regulation”)។ ាការរិែណារ់ លែែុផ្លច្ែបងរស្មាប់វលិា្នកែមច្ាប់លៅឆ្ន ២ំ០១២ រីតរីការស្គប់ស្គងការញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់ (the Recycling Management and Waste Acts) ស្ែូវបានចូ្លា្រមាន ាែយួលរច្កីតញ នាលំលីស្កបែ័ ឌ ស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់របរ់ រែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប (EU Waste Framework Directive) (លរច្កីតញ នាលំលែ ២០០៨/៩៨/EC)។ កនុងការអ្នុវែតលរច្កីតញ នាលំនេះ អ្ែាបទ្យននច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងការញកនច្ន និងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ស្ែូវបានញកញស្ប។ លទាេះបីាោ៉ា ងណា ច្ាប់លៅញែមានារៈរំខន ់ លដាយែិនមានការញកញស្បលស្ចី្ន លែយីការល្ីវវលិា្នកែមភាគលស្ចី្ន បណាត លែករីពាកយបលច្ចកលទ្យរ ញដ្លស្ែូវបានដាក់បញ្ចូ លលដាយលរច្កតីញ នារំបរ់រែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប។ បទ្យបបញ្ហា ែិនានា រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់របរ់ស្បលទ្យរអាល្ែឺ៉ាង់ និងរែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប គឺែិនលំលអ្ៀងគន លស្ចី្នលនាេះលទ្យ។ ាទូ្យលៅច្ាប់របរ់ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានែស្ែូវការ ឬលកខែ ឌ ែឹងរុងឹាង រីលស្ពាេះការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់កនុងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង មានលកខ ៈលជឿនលលឿនាង លៅបណាត ស្បលទ្យររែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប។

៦ .៥.៥ លគលនលោបាល និងកែមវ ិ្ នីានាស្គប់ស្គងររំាែ ឬរ ំល់

លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង ច្ាប់រីតរីរំរាែ ឬរំ ល់ គឺាញផ្នកននច្ាប់រីតរីបរាិា ន លែយីវញផ្អកលលីលគល-ការ ៍បស្ែុងស្បយែ័ន (លនេះមានន័យថ្ន ាភារកិច្ចលដី្ែបកីារពារផ្លប៉ាេះពាល់ លបីលទាេះបីា ែិនមានភ័រតុ-តាង ញដ្លស្បែូលបានក៏លដាយ) លែយីញផ្អកលលីលគលការ ៍ ននការចំ្ណាយចំ្លពាេះការបំរុល និងលគល-

81

ការ ៍ននរែស្បែិបែិតការ។ ច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ រែួមាន វធិានការ ៍ផូ្្វច្ាប់ទាងំឡាយញដ្លល វ្សី្បស្រឹែកែម ការដឹ្កជញ្ាូ ន ការបលញ្ចែលោល និងបញ្ហា លផ្េងៗលទ្យៀែ ញដ្លទាក់ទ្យងាែយួរំរាែ ឬរំ ល់។ ច្ាប់រំខន់រស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងការបលញ្ចែលោលរំរាែ ឬរំ ល់លៅស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ គឺច្ាប់រតីរីការស្គប់ស្គងការញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់ (the Recycling Management and Waste Act.) ញដ្លញច្ងរី ដំ្ល ីរការស្គប់ស្គង រំរាែ ឬ រំ ល់។ ច្ាប់លនេះ បានចូ្លា្រមាន តាងំរីឆ្ន ១ំ៩៩៤ ស្ែូវបានល្ីវវលិា្នកែមលៅញែកុែាេះ ឆ្ន ២ំ០១២។ វបានកំ ែ់ឋនានុស្កែ ៥ ដំ្ណាក់កាលរស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់៖

- ការលជៀរវង

- ស្បស្រឹែតកែមល ងីវែិរស្មាប់ការញកនច្ន

- ការញកនច្ន

- លផ្េងលទ្យៀែ - ការលស្បីស្បារ់ល ងីវែិ និង

- ការលបាេះលោល ។267

អាទិ្យភារទាងំលនេះ គឺស្ែូវលដាេះស្ាយលកខ ៈបទ្យញបន ាែយួទ្យរេនៈការពារបរាិា នលដាយស្បលរីរបំផុ្ែ។ ដូ្លច្នេះ គម្ាែរីឋនានុស្កែលនេះ ស្បញែលា រីលស្ពាេះញែស្បលភទ្យននរំរាែ ឬរំ ល់ែយួចំ្នួន។ ឧទាែរ ៍ វធិានការ ៍ស្បែូលែកវែិ ស្ែូវញែមានលកខ ៈបលច្ចកលទ្យរ រនេរំំនច្ និងអាច្ល្ីវលៅបាន។ មានឱការាលស្ចី្នទាក់ទ្យងនឹង ឧបករ ៍ញដ្លស្ែូវលស្បីស្បារ់កនុងលរណារយី៉ាូាក់ោក់ែួយ កនុងលគលលៅរលស្ែច្បានលគលបំ ងតាែផូ្្វច្ាប់។

លោងតាែស្បការ១ ននច្ាប់រីតរីកាស្គប់ស្គប់លលីការញកនច្ន និងការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លគល-បំ ងននច្ាប់លនេះ គឺលដី្ែបអី្ភិរកេ្នធាន្ែមាែិ និងលដី្ែបធីានាថ្នការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់នឹងស្បស្រឹែតលៅស្បកបលដាយបរាិា នលអ។ ាចុ្ងលស្កាយលគលបំ ងននច្ាប់លនេះ គឺកាែ់បនាយរំរាែ ឬរំ ល់យកលៅកាន់ទី្យោនោក់រំរាែ។ រំរាែ ឬរំ ល់ គរួស្ែូវបានលជៀរវង ាឧទាែរ ៍ តាែ- រយៈការែិនលវច្ែចប់ ឬលវច្ែចប់រមាា រៈលដាយលស្ចី្នាន់ (ឧទាែរ ៍ ការលវច្ែចប់ញដ្លអាច្លស្បីល ងីវែិបាន

267

Seifert/Vehlow, Country Report Germany, available at < http://www.ieabioenergytask36.org/vbulletin/showthread.php?25-Country-reports-November-2012>.

82

ចំ្លពាេះលភរជាៈ)។ ឧទាែរ ៍ លដាយារការលវច្ែចប់ចំ្ ីអាហារលស្ចី្នាន់ វោបំាច់្បលងកីនរយៈលរលរកាទុ្យក ឬជយួរស្ែួលដ្ល់កញន្ងរកាទុ្យក លនាេះោបំាច់្រស្មាប់ការលវច្ែចប់ ញដ្លអាច្យកលៅលស្បីស្បារ់ល ងីវែិបាន។ លគលបំ ង គឺលដី្ែបសី្គប់ស្គងរំភារៈស្បកបលដាយនិរនតរភារ និងលដី្ែបអី្ភិរកេ្នធាន្ែមាែិ និងបរាិា ន។ ច្ាប់រតីរីការស្គប់ស្គងការញកនច្ន រំរាែ ឬរំ ល់ មានលគលបំ ងលដី្ែបធីានានូវការការពារទាងំស្រុង ឬោ៉ា ងលហាច្ណារ់ ការាត រ និងញកនច្នរំរាែល ងីវែិ រែួទាងំរំរាែញដ្លមានលស្គេះថ្នន ក់ផ្ងញដ្រ។

ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ ាស្បលទ្យរដំ្បូងលគលៅរែគែន៍អឺ្រ ៉ាុប ោប់លផ្តីែផ្េរវផ្ាយញ នា ំ ឲ្យផ្លិែករទ្យទ្យលួែុរស្ែូវលៅលលកីារលវច្ែចប់រំរាែ តាែបទ្យបបញ្ហា ែ រតីរីការលវច្ែចប់រំរាែ ឬរំ ល់ឆ្ន ១ំ៩៩១។ លោងលៅតាែលគលការ ៍ ននការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់ផ្លិែករ ញដ្លាលគលការ ៍ច្ែបង ននច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ ផ្លិែករននផ្លិែផ្ល ាទូ្យលៅទ្យទ្យលួែុរស្ែូវលលីផ្លិែផ្លលៅលរលក្ាយារំរាែ។ លទាេះាោ៉ា ងណាក៏លដាយ លគលការ ៍លនេះ ស្ែូវបានអ្នុវែតញែលលីស្បលភទ្យផ្លិែផ្លែ្េះ ដូ្ច្ា ការលវច្ែចប់រំ ល់អ្គាិរនី និងបរកិាខ រអ្គាិរនី រៃយនត លស្គឿងរោំយ រំរាែ ឬរំ ល់លស្បង និង អាគុយ។268

ដូ្លច្នេះលែយី ការការពារ មានអាទិ្យភារលលីការញកនច្នល ងីវែិ ញដ្លដំ្ល ីរការលៅែុនលរលក្ាយារំរាែ ឬរំ ល់។ ការការពារររំាែ ឬរំ ល់ស្ែូវបានអ្នុវែត កនុងចំ្លណាែវែាុលផ្េងៗលទ្យៀែ តាែរយៈរស្ងីកការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់ផ្លិែករ ញដ្លពាក់រ័នធាែយួការអ្ភិវឌ្ឍន៍ផ្លិែផ្ល និងលស្បីស្បារ់បានយូរ និងែ៉ាាងវែិលទ្យៀែ ញ នារីំរលបៀបននការផ្លិែញដ្លបលងកីែទំ្យែនំនរំរាែ ឬរំ ល់កាន់ញែែូច្ តាែរយៈវ ិ្ ី-ាស្ររតញដ្លស្បលរីរបំផុ្ែ។ លៅលស្កាែការទ្យទ្យលួែុរស្ែូវរបរ់ផ្លិែករ អ្នកផ្លិែទំ្យនិែស្ែូវបានលគែស្ែូវឲ្យគិែគូររីផ្លប៉ាេះពាល់ដ្ល់បរាិា ន និងហានិភ័យញដ្លអាច្លកីែល ងីននផ្លិែផ្លកនុងកំ ុងលរលអាយុកាលលស្បីស្បារ់របរ់វ។ កនុងកិច្ចរែស្បែិបែិតការាែយួភាគីដ្នទ្យញដ្លពាក់រ័នធ (ឧទាែរ ៍៖ អ្នកញច្កោយ អ្នកលស្បីស្បារ់ ស្កុែែ៊ាុនញកនច្ន និងបលញ្ចែលោលរំរាែឬរំ ល់ និងការោិល័យរដាឋ ភិបាល) ែស្ែូវឲ្យអ្នកផ្លិែ បលងកីែស្បរ័នធែួយ ញដ្លកាន់បនាយផ្លប៉ាេះពាល់ដ្ល់បរាិា ន និងរលស្ែច្ឲ្យបានា អ្ែិបរមា លលីការទាែយកែកលស្បីស្បារ់ល ងីវែិនូវ្នធាន។

268

See also Fischer, Municipal Waste Management in Germany, available at <http://www.eea.europa.eu/publications#c14=&c12=&c7=en&c9=all&c11=5&b_start=0&c5=waste>.

83

លលីររីលនេះលៅលទ្យៀែ ច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងការញកនច្ន ស្ែូវបានបំលរែបញនាែលដាយ បទ្យបញ្ហា និងបទ្យបញ្ាែិតាបនតបនាា ប់ ញដ្លលច្ែផ្ាយាែូលដាឋ ន រស្មាប់អ្នុវែតច្ាប់ទាងំលនេះ។ បទ្យបញ្ហា និងបទ្យបញ្ាែិត ា្ែមតា គឺលស្បីស្បារ់លដី្ែបបីញ្ហា ក់បទ្យបបញ្ហា ែិត ននច្ាប់រីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ និងការញកនច្ន រស្មាប់បញ្ា ីរំរាែ ឬរំ ល់ ែស្ែូវការស្ែួែរិនិែយរំរាែ ឬរំ ល់ វធិានស្បែិបែតិការ ផ្លិែផ្ល និងបទ្យបបញ្ាែតិទាក់ទ្យងនឹងការផ្លិែ និងស្បស្រឹែតកែមននរំ ល់ភក់- លូ (sewage sludge) និងរំ ល់ជីវៈ (bio-waste)។ បទ្យបញ្ហា រំខន់ៗ រែួមាន ាឧទាែរ ៍៖ បទ្យបញ្ហា រីតរី រំ ល់ជីវៈ (Bio-waste Ordinance) បទ្យបញ្ហា រីតរីទី្យោនោក់រំរាែ (Landfill Ordinance) បទ្យបញ្ហា រីតរី រំ ល់ភក់លូ (Sewage Sludge Ordinance) និងបទ្យបញ្ហា រីតរីការលវច្-ែចប់ (Packaging Ordinance)។

លគលនលោបាយស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ គឺលដី្ែបរីលស្ែច្ការញកនច្នរំរាែ លដាយញផ្អកលលីលរដ្ឋកិច្ច ញដ្លអ្ភិរកេ្នធាន និងកាែ់បនាយផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលលីបរាិា ន។ លគលបំ ង គឺបលងកីន និងល្ីវឲ្យល វ្ីឲ្យមានភារស្បលរីល ងី លលីការលស្បីស្បារ់វែាុធាែុលដី្ែ លដី្ែបរីលស្ែច្ឲ្យបានាអ្ែិបរមាលលីកូតា និងលដី្ែបដី្កលច្ែាអ្ចិ្នស្រនតយ ៍ រីបរាិា ននូវរំ ល់ញដ្លលៅលរររល់ ញដ្លែិនអាច្លស្បីស្បារ់បានែលៅលទ្យៀែ។ ទាងំលនេះនាឲំ្យមាននិរនតភារននការស្គប់ស្គងញដ្លែិែលៅរកការញកនច្នល ងីវែិានិរនត (closed substance cycles)។ លែែុដូ្លច្នេះលែយី លគលនលោបាយាែិរីតរីការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ លផ្ទត ែលលីការលជៀរវង និងការញកនច្នរំរាែ ឬរំ ល់។

៧.នសចកតីសៃនិដ្ឋា ៃ ារែួ ការស្គប់ស្គងរំរាែលៅស្បលទ្យរកែពុា និងស្បលទ្យរដ្នទ្យលទ្យៀែ ញដ្លារមាជិករែគែន៍អាា៊ា ន (ឧទាែរ ៍៖ ស្បលទ្យរលវៀែណាែ នៃ និងរងិាបូរ)ី និងស្បលទ្យរអ្ភិវឌ្ឍន៍ (ដូ្ច្ា អាល្ឺែ៉ាង់ និងច្ស្កភរ-អ្ង់លគ្រ) មានលកខ ៈែុរគន រីស្បលទ្យរែយួលៅស្បលទ្យរែយួ។ ស្បលទ្យរកែពុា នៃ និងលវៀែណាែ មានទំ្យលនារលស្បីស្បារ់វ ិ្ ីាស្ររតស្គប់ស្គងរំរាែតាែញបបាែញ្ា ញដ្លមានឧបករ ៍បលច្ចកវទិ្យាកស្ែិែទាប។ ស្បលទ្យររងិាបូរ ី លស្បីស្បារ់បលច្ចកវទិ្យាទំ្យលនីបាងលគ រស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែ (ឧទាែរ ៍ លរាងច្ស្ក

84

បំញលងរំរាែលៅាថ្នែរល) ស្រែទាងំមានច្ាប់ពាក់រ័នធនឹងរំរាែ និងរស្ងឹងការអ្នុវែតន៍ច្ាប់លអរី ាា ប័នរដាឋ ភិបាល។ ស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ និងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ លស្បីស្បារ់ឧបករ ៍ទំ្យលនីប ស្បកបលដាយបលច្ចកលទ្យរែពរ់ រស្មាប់ការស្គប់ស្គងរំរាែ (ឧទាែរ ៍៖ លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែលៅថ្នែរល និងការបំញបកធាែុតាែញអ្នលអ្រ ៉ាូបិក លៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ)។

ពាក់រ័នធនឹង ផ្លប៉ាេះពាល់ននការស្គប់ស្គងរំរាែលៅកែពុា លបីលទាេះបីា ែិនមានការរិកាស្ាវស្ាវាក់-ោក់ណាែយួ លៅលលផី្លប៉ាេះពាល់ននការលោលររំាែលៅទី្យាធារ ៈ ការដុ្ែរំរាែ និងការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែក៏លដាយ ក៏ាទូ្យលៅ លគរលងកែល ែីថ្ន ការអ្នុវែតន៍ននការស្គប់ស្គងរំរាែឬរំ ល់ ញបបលនេះ ទំ្យនងាមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលបីរាិា ន និងរុែភារែនុរេ។ លៅកនុងស្បលទ្យរនៃ និងស្បលទ្យរលវៀែណាែ ការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែ ក៏បណាត លឲ្យមានផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានលៅលលបីរាិា ន និងរុែភារែនុរេផ្ងញដ្រ។ ប៉ាុញនតការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ីែិនមានផ្លប៉ាេះពាល់ ាអ្វជិាមានលនាេះលទ្យ រីលស្ពាេះ ទី្យោនោក់រំរាែលៅកនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ី ស្ែូវបានកាង និងរច្នាល ងីញដ្លមានលកខ ៈបលច្ចកលទ្យរ លដី្ែបបីងាក នូវផ្លប៉ាេះពាល់ាអ្វជិាមានរបរ់ទី្យោនោក់រំរាែ។ ករ ីលនេះ ក៏មានលកខ ៈស្រលដ្ៀងគន លៅនឹងការាងរង់ និងរច្នាទី្យោនោក់រំរាែនានាលៅកនុងច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ លៅកនុងរយៈលរលប៉ាុនាម នឆ្ន ំចុ្ងលស្កាយលនេះផ្ងញដ្រ។

ប៉ាុញនត លរាងច្ស្កបំញលងរំ ល់ ឬរំរាែលៅាថ្នែរល កនុងស្បលទ្យររិងាបុរ ី ហាក់បីដូ្ច្ាបលងកីែនូវការបំរុលែយល់អាការ ញដ្លចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងការល វ្ីឲ្យមានការបំញរបំរលួអាការធាែុ លទាេះបីាលរាងច្ស្កទាងំលនេះ បានបលងកីែនូវថ្នែរលរស្មាប់ស្បលទ្យរ ក៏លដាយ។ ការ ៍លនេះ បងាា ែថ្ន លរាងច្ស្កបំញលងរំរាែ ទំ្យនងាចូ្លរែួចំ្ញ កែិច្ ឬក៏លស្ចី្នលៅលលីការបំរុលបរាិា ន។ លទាេះបីាោ៉ា ងណាក៏លដាយ លៅកនុង ច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ លរាងច្ស្កបំញលងរំ ល់ ឬរំរាែលៅាថ្នែរល ស្ែូវបានអ្នុញ្ហា ែឲ្យស្បែិបែតិការ លដាយមានការលរៀបចំ្បលច្ចកលទ្យរែពរ់ និងស្របតាែបទ្យបបញ្ាែតិបរាិា នោ៉ា ងែឹង-រងឹញែប៉ាុលណាណ េះ។ លរាងច្ស្កទាងំលនេះ ចូ្លរែួចំ្ញ កកនុងការកាែ់បនាយនូវផ្លប៉ាេះពាល់របរ់រ ល់ ឬរំរាែលៅលលីការញស្បស្បួលអាការធាែុ លស្ពាេះថ្នលរាងច្ស្កទាងំលនេះ បលញ្ច ៀរការបំភាយឧរម័នលែតាន លៅឯទី្យោនោក់រំរាែនានា។

85

ពាក់រ័នធនឹង លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីនានា ចំ្លពាេះការស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ រដាឋ ភិបាលកនុងស្បលទ្យរញដ្លបានរិកាស្ាវស្ាវ បានលរៀបចំ្ និងអ្នុវែតនូវលគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីទាងំលនាេះលផ្េងៗគន ។ ស្បលទ្យរកែពុា បានលរៀបចំ្នូវបទ្យបបញ្ាែតិ លគលនលោបាយ និងកែមវ ិ្ ីែយួចំ្នួនរស្មាប់ស្គប់ស្គងរំ ល់ឬរំរាែ ប៉ាុញនតការអ្នុវែតន៍ ហាក់បីដូ្ច្ាលៅមានកំរែិលៅល យី។ គរួឲ្យកែ់រំគល់ញដ្រថ្ន ស្បលទ្យររិងាបុរ ី បានអ្នុវែតនូវកែមវ ិ្ ីផ្េរវផ្ាយអ្ប់រ ំ រែួមាន៖ ច្លនា ញៃរកាស្បលទ្យររិងាបុរឲី្យាអ ែ (the Keep Singapore Clean Movement) និងការផ្តួច្លផ្តីែ រតីរីយុទ្យធនាការទូ្យទាងំស្បលទ្យរល្ីវឲ្យស្បលទ្យររងិាបុរាីអ ែ និងមានរ ៌នបែង (the Clean and Green Singapore campaign)។ ទ្យនាឹែនឹងលនេះញដ្រ ាា ប័នរដាឋ ភិបាលលៅច្ស្កភរអ្ង់លគ្រ និងស្បលទ្យរអាល្ឺែ៉ាង់ មានការលបតាា ចិ្ែតែពរ់កនុងការអ្នុវែតន៍បទ្យបបញ្ាែិតពាក់រ័នធនឹងការស្គប់ស្គងរំរាែ និងការអ្នុវែតន៍ទ្យរេនាទានឋនានុស្កែរំរាែឲ្យកាន់ ញែមានការរកីរាយឆ្ប់រែ័រ។

ស្បលទ្យរកែពុា អាច្រិនិែយលែីលបទ្យរិលា្ន៍នានាញដ្លមានកនុងស្បលទ្យរទាងំលនេះ លែយីយកែកអ្នុវែតនូវបលច្ចកវទិ្យា និងកែមវ ិ្ ីលផ្េងៗ ញដ្លមានលកខ ៈរែស្របបំផុ្ែ លែយីអាច្យកែកអ្នុវែតឲ្យស្របលៅនឹងបរបិទ្យស្បលទ្យរកែពុា។ ឧទាែរ ៍ កែមវ ិ្ ីផ្េរវផ្ាយ អ្ប់រនំានា រស្មាប់យុវជន និងស្បារលរដ្ឋទូ្យលៅពាក់រ័នធនឹងបញ្ហា ស្គប់ស្គងរំរាែ ឬរំ ល់ អាច្ារកែមភារែយួកនុងការអ្នុវែតន៍កែមវ ិ្ ីស្គប់ស្គងរំរាែឲ្យបានលអរស្មាប់ស្បលទ្យរកែពុា។ លលីររីលនេះលទ្យៀែ ស្បលទ្យរកែពុា ក៏អាច្លរៀនរូស្ែរីស្បលទ្យរ រិងាបុរផី្ងញដ្រ ចំ្លពាេះរលបៀបននការកាង និងរច្នានូវ ទី្យោនោក់រំរាែញដ្លមានលកខ ៈអ្នាែ័យ។ ការញដ្លល វ្ីដូ្ច្លនេះ ផ្លប៉ាេះពាល់អ្វជិាមានញដ្លពាក់រ័នធនឹង ការលោលរំ ល់លៅទី្យោនោក់រំរាែនានា លៅលលបីរាិា ន និងរុែភារែនុរេ នឹងស្ែូវកាែ់បនាយ៕

86

រៃធៃិនទេស

Ministry of Environment. Cambodia Environment Outlook. Thailand: Thai Graphic and Print

Co.,Ltd, 2009.

Turton, Shaun. “Fund Intended to Improve Country’s Urban Sanitation,” the Phnom Penh

Post, March 03, 2015. Accessed March 25, 2015. URL:

http://www.phnompenhpost.com/fund-intended-improve-countrys-urban-sanitation.

Sethy Sour, Sothun Chin and Rachel Wildblood, “Municipal Solid Waste Management in

Cambodia,” in Municipal Solid Waste Management in Asia and the Pacific Islands: Challenges

and Strategic Solutions, ed. Agamuthu Pariatamby et al. Singapore, 2014.

Council of Minister of Cambodia. Sub-Decree on Solid Waste Management. Phnom Penh,

1999. Accessed on March 25, 2015, URL:

http://www.cambodiainvestment.gov.kh/content/uploads/2011/09/Sub-Degree-36-on-

Solid-Waste-Management_990427.pdf

Ministry of Environment and COMPED. “Environmental Guideline on Solid Waste

Management in Kingdom of Cambodia”. Phnom Penh. 2006. Accessed on April 02, 2015,

URL: http://www.comped-cam.org/documents.php.

Janya Sang-Arun and Chau Kim Heng, A Guide for Technology Selection and

Implementation of Urban Organic Waste Utilisation Projects in Cambodia. Japan: IGES,

2011.

Samphoasphalyka Sok and Kimsour Kim. “Side Effects of Burning Waste,” The Phnom Penh

Post, April 18, 2012. Accessed on April 01,2015. URL:


Sour Sethy. “Solid Waste Management in Cambodia.” Slide presentation presented at

Okayama, February 2, 2013. Accessed on April 2, 2015. URL: http://ambiente.okayama-

u.ac.jp/management/up_load_files/gakkan/2012_en/2012_en_3-13.pdf

COMPED. “Urban Organic Waste Management in Cambodia.” Accessed on April 2, 2015.

URL: http://www.comped-cam.org/compostingone.php

Prasad Modak. “Municipal Solid Waste Management: Turning Waste into Resources.” In

Shanghai Manual- A Guide for Sustainable Urban Development in the 21st Century. Accessed

on April 2, 2015. URL:

http://www.un.org/esa/dsd/susdevtopics/sdt_pdfs/shanghaimanual/Chapter%205%20-

%20Waste_management.pdf

Yim Mongtoeun, Takeshi Fujiwara, and Sour Sethy. “Current Status of Commercial Solid

Waste Generation, Composition and Management in Phnom Penh City, Cambodia.” Journal

of Environment and Waste Management (2014). Accessed on April 2, 2015. URL:

https://www.researchgate.net/publication/270506884_Current_status_of_commercial_solid

_waste_generation_composition_and_management_in_Phnom_Penh_city_Cambodia

ESCAP. “Battambang: Solid Waste Management.” Accessed on April 03, 2015. URL:

http://waste2resource.org/wp-content/uploads/2012/05/email-version-BATTAMBANG-CITY-

PROFILE.pdf

http://www.phnompenhpost.com/fund-intended-improve-countrys-urban-sanitation



http://www.comped-cam.org/documents.php











87

Keo Rathana. “Solid Waste Management in Cambodia.” Phnom Penh, 2009. Accessed on

March 31, 2015. URL:

http://www.cicp.org.kh/userfiles/file/Working%20Paper/CICP%20Working%20Paper%2027

%20solid%20waste%20management_Edited.pdf.

3RKH. “3R Good Practices in Cambodia: Phnom Penh Waste Management (PPWM).”

Accessed on April 06, 2015. URL: http://www.faculty.ait.ac.th/visu/NGOs/pdfs/cambodia-

%20NGO/SJ-PPWM.pdf

CINTRI. “Recycling Project. ” Last modified 2011. Accessed on April 06, 2015. URL:


Ashfield Council. “Litter.” Last modified 2013. Accessed on April 29, 2015. URL:


Simon Henderson and Aun Pheap, “Cambodia’s Excess Baggage.” The Cambodia Daily, May

06, 2013. Accessed on April 29, 2015. URL:


Frankston City Council. “Impacts of Litter.” Accessed on April 29, 2015. URL:

http://www.frankston.vic.gov.au/Environment_and_Waste/Waste_and_Recycling/Litter_and

_Illegal_Dumping/Impacts_of_Litter

Thik Kaliyann. “Rubbish burning becomes a burning issue.” The Phnom Penh Post, March 07

2014. Accessed on April 02,2015. URL: http://www.phnompenhpost.com/lift/side-effects-

burning-waste

Manitoba. “Implications of Open Burning of Garbage at Waste Disposal Grounds.” Accessed


http://www.gov.mb.ca/conservation/envprograms/airquality/brochures/waste_burning_e.ht

ml

Martine Vrijheid. “Health Effects of Residence Near Hazardous Waste Landfill Sites: A

Review of Epidemiologic Literature.” London School of Hygiene and Tropical Medicine, Vol

108, 2000. Accessed on May 5, 2015. URL:


AIT & UNEP. Municipal Waste Management Report: Status-quo and Issues in Southeast and

East Asian Countries, 2010. Accessed on April 14, 2015. URL:

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=7&ved=0CD0QFjA

G&url=http%3A%2F%2Fwww.environment-

health.asia%2Fuserfiles%2Ffile%2FMunicipal%2520Waste%2520Report.pdf&ei=yy8uVYmiN

OTDmQX--

YH4Dw&usg=AFQjCNEQgOe6igO9RpTlsg7s2sIUyPAHgQ&sig2=WIwG2tWXMMGafy550joVMQ

3RKH. “City Waste Profile: Phnom Penh.” 2012. Accessed on March 31, 2015. URL:

http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=628:city-waste-

profile-phnom-penh&start=10&order_by=ordering&Itemid=238

G.Hadrich and C. Westphalen. “Wrap-up to the workshop: Decentralised Solid Waste

Management in Kampot-Towards a realistic, sustainable, feasible (economically, socially and

culturally) and implementable solid waste management system in Kampot

(Province/Municipality/Commune/Sangkat).” 2013. [draft version].




















http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=628:city-waste-profile-phnom-penh&start=10&order_by=ordering&Itemid=238

http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=628:city-waste-profile-phnom-penh&start=10&order_by=ordering&Itemid=238

88

Royal Government of Cambodia. “Inter-Ministerial Prakas of Ministry of Interior-Ministry of

Environment on the Waste and Solid Waste Management in Province/Municipalities of the

Kingdom of Cambodia.” Phnom Penh, 2003.

Phorn Bopha. “Gov’t Launches Campaign to Clean Up Cities Nationwide.” The Cambodia

Daily, February 28, 2012. Accessed on April 07, 2015. URL:

http://www.opendevelopmentcambodia.net/news/govt-launches-campaign-to-clean-up-

cities-nationwide/

Rann Reuy. “Government promotes clean cities in Cambodia.” The Phnom Penh Post,

February 19, 2013. Accessed on April 07, 2015. URL:


National Environment Agency. Integrated Thinking: Solid Waste Management in Singapore.

By Vincent Teo. Accessed on April 07, 2015. URL: http://www.waste-management-

world.com/articles/print/volume-8/issue-1/features/integrated-thinking-solid-waste-

management-in-singapore.html

Department of Statistics, Ministry of Trade and Industry. Population Trends 2014.

Singapore, 2014. Accessed on April 08, 2015. URL:

http://www.singstat.gov.sg/docs/default-source/default-document-

library/publications/publications_and_papers/population_and_population_structure/populati

on2014.pdf

Zerowastesg. “Singapore Waste Statistics 2014.” Last modified March 18, 2015. Accessed

on April 08, 2015. URL: http://www.zerowastesg.com/2015/03/18/singapore-waste-

statistics-2014/

Dongqing Zhang, Tan Soon Keat and Richard M. Gersberg. “A Comparison of Municipal Solid

Waste Management in Berlin and Singapore.” International Journal of Integrated Waste

Management, Science & Technology (2010), 921-933. Accessed on April 08, 2015. URL:

http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=A+comparison+of+municipal+solid+waste+m

anagement+in+Berlin+and+Singapore+&btnG=&as_sdt=1%2C5&as_sdtp

The National Environment Agency. “Overview: Waste Management.” Last modified in 2013.

Accessed on April 08, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-

management/overview

The National Environment Agency. “Waste-to-energy (WTE)/Incineration Plants.” Accessed

on May 03, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/waste-management/waste-

to-energy-%28wte%29-incineration-plants

The National Environment Agency. “National Recycling Programme.” Last modified in 2013.

Accessed on April 08, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/energy-waste/3rs/national-

recycling-programme

The National Environment Agency. “Collectors, Traders and Local Recycling Facilities.” Last

modified in 2013. Accessed on April 08, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/energy-

waste/3rs/collectors-traders-and-local-recycling-facilities






















89

Reginald B.H. Tan & Hsien H. Khoo. “Impact Assessment of Waste Management Options in

Singapore.” Journal of the Air & Waste Management Association (2006). Accessed on April

08, 2015. doi: 10.1080/10473289.2006.10464463.

Torsten Kleiss. “Institutional Arrangements for Municipal Solid Waste Combustion Projects.”

PhD diss., Verlag der Bauhaus-Universitat Weimar, 2008. Accessed on April 08, 2015. URL:

http://scholar.google.com/scholar?cluster=14904093591811430685&hl=en&as_sdt=0,5&as

_vis=1

The National Environment Agency. “Divisions/Departments.” Last modified 2013. Accessed

on April 08, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/divisions-

departments

The National Environment Agency. “Legislation.” Last modified 2013. Accessed on April 10,

2015. URL: http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/legislation

Ministry of the Environment and Water Resources. “Managing Our Waste: Clean Land

Policy.” Last modified on March 16, 2015. Accessed on April 10, 2015. URL:


The National Environment Agency. “Keep Singapore Clean Movement.” Last modified 2013.

Accessed on April 10, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/events-

programmes/campaigns/keep-singapore-clean-movement

The National Environment Agency. “Clean & Green Singapore.” Last modified 2013.

Accessed on April 10, 2015. URL: http://www.nea.gov.sg/events-

programmes/campaigns/clean-green-singapore

Wiratchapan Suthapanich. “Characterization and Assessment of Municipal Solid Waste for

Energy Recovery Options in Phetchaburi, Thailand.” Master thesis., Asian Institute of

Technology, 2014. Accessed on April 13, 2015. URL:


Cherdsatirku Chak. “Generation and disposition of municipal solid waste (MSW)

management in Thailand.” Earth Engineering Center, Columbia University, 2012. Accessed



The World Bank. “Thailand Environment Monitor 2003.” Thailand, 2004. Accessed on April

13, 2015. URL: http://www-

wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/10/21/000012009_

20051021142543/Rendered/PDF/339510rev.pdf

Sirintornthep Towprayoon and Komsilp Wangyao. “MSW policy and WTE in Thailand.” Center

of Excellence on Energy Technology and Environment, 2012. Accessed on April 13, 2015.

URL: http://www.iitk.ac.in/ime/anoops/for12/11%20-

%20Dr.%20Sirintornthep%20Towprayoon%20-

%20MSW%20Policy%20and%20WTE%20in%20Thailand%20ver%203.pdf

Uyen Nguyen Ngoc and Hans Schnitzer. “Sustainable Solutions for Solid Waste Management

in Southeast Asian Countries.” Waste Management 29 (2009). Accessed on April 10, 2015.

URL: http://ekh.unep.org/files/1-s2.0-S0956053X0800442X-main.pdf





http://www.nea.gov.sg/corporate-functions/about-nea/legislation















90

Thaniya Kaosol. “Sustainable Solutions for Municipal Solid Waste Management in Thailand.”

World Academy of Science, Engineering and Technology (2009):665-670. Accessed on April

13, 2015. URL: http://waset.org/publications/6576/sustainable-solutions-for-municipal-

solid-waste-management-in-thailand

Waste Management World. “Thai Style Recycling.” Last modified 2015. Accessed April 13,

2015. URL: http://www.waste-management-world.com/articles/print/volume-12/issue-

5/features/thai-style-recycling.html

Global Methane Initiative. “Successful Applications of Anaerobic Digestion from across the

world.” 2013. Accessed on May 03, 2015. URL:


SNM Menikpura, Shabbir H Gheewala, and Bebastien Bonnet. “Framework for Life Cycle

Sustainability Assessment of Municipal Solid Waste Management Systems with an

application to a case study in Thailand.” Waste Management & Research 708-719 (2012).

Accessed on April 26, 2015. URL:

http://scholar.google.com/scholar?hl=en&q=Framework+for+Life+Cycle+Sustainability+As

sessment+of+Municipal+Solid+Waste+Management+Systems+with+an+application+to+a

+case+study+in+Thailand%2C%E2%80%9D+Waste+Management+%26+Research+708-

719+%282012%29%3A+708%2C+accessed+on+April+26%2C+2015&btnG=&as_sdt=1%

2C5&as_sdtp

Poonsak Chanchampee. “Methods for Evaluation of Waste Management in Thailand in

Consideration of Policy, Environmental Impact and Economics.” PhD diss., Technischen

Universitat Berlin, 2010.

Taweechai Jiaranaikhajorn. “Overview on Waste Management in Thailand.” Slide

Presentation by Pollution Control Department. Accessed on April 14, 2015. URL:

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=2&ved=0CCEQFjA

B&url=http%3A%2F%2Fwww.pcd.go.th%2Fcount%2Fmgtdl.cfm%3FFileName%3DOverview

_waste.pdf%26BookName%3DOverviewWaste&ei=SscwVai6OIbCmAX4xYHYAQ&usg=AFQjC

NEhanvOSjJTuRQcHJQLBCCcvFCjgA&sig2=b9Wf67GXmGOnKP85m7zPrA

AIT. 3R in Asia: A Gap Analysis in Selected Asian Countries. Pathumthani: 3R Knowledge

Hub Secretariat, 2008. Accessed on April 14, 2015. URL:


8

Vietnamnews. “Nation Faces Solid Waste Problem.” Viet Nam News, August 08, 2012.

Accessed on April 20, 2015. URL: http://vietnamnews.vn/Environment/228473/nation-

faces-solid-waste-problem.html

The World Bank. “Vietnam Environment Monitor 2004: Solid Waste.” Vietnam, 2004.

Accessed on April 20, 2015. URL: http://www-

wds.worldbank.org/external/default/WDSContentServer/WDSP/IB/2005/07/28/000012009_

20050728112421/Rendered/PDF/331510rev0PAPER0VN0Env0Monitor02004.pdf

Thanh, N.P. and Mastsui, Y. “Municipal Solid Waste Management in Vietnam: Status and the

Strategic Actions.” International Journal of Environmental Resources (2011): 285-296.

Accessed on April 17, 2015. URL:

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&ved=0CC4QFjA

D&url=http%3A%2F%2Fwww.sid.ir%2Fen%2FVEWSSID%2FJ_pdf%2F108220110204.pdf&
























91

ei=8hUxVZrhEaPFmAWa4ICQCA&usg=AFQjCNFgidigfqqL9JiFgXzLdGiDu8CWJw&sig2=hir42Is

T_8xdP5WZVIZXZg&bvm=bv.91071109,d.dGY&cad=rja

WENID and VEA, “Country Analysis Paper.” Paper prepared by WENID and VEA for the

Fourth Regional 3R Forum in Asia “3Rs in the Context of Rio+20 Outcomes- The Future We

Want.” Hanoi, Vietnam, March 18-20, 2013. Accessed on April 21, 2015. URL:


Thanh Nien News. “Study Finds Large Dioxin Emissions from Vietnam’s Waste Treatment

Plants.” Thanh Nien News, April 09, 2015. Accessed on April 21, 2015. URL:

http://www.thanhniennews.com/health/study-finds-large-dioxin-emissions-from-vietnams-

waste-treatment-plants-40949.html

Le Hoang Viet, Nguyen Vo Chau Ngan, Nguyen Xuan Hoang, Do Ngoc Quynh, Warinthorn

Songkasiri, Catalin Stefan and Terry Commins. “Legal and Institutional Framework for Solid

Waste Management in Vietnam.” Asian Journal on Energy and Environment, 261-272,

(2009). Accessed on April 17, 2015. URL:

http://www.google.com.kh/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CBwQFjA

A&url=http%3A%2F%2Fwww.asian-energy-

journal.info%2FAbstract%2FLegal%2520and%2520institutional%2520framework%2520for

%2520solid%2520waste%2520management%2520in%2520vietnam..pdf&ei=mnI1VeOSEIf

28QWK4oHQDg&usg=AFQjCNEEaink3KqHYKDKNT_mNO6wNtQyeg&sig2=V2tZTY0By5KQ8Vl

EYhhqMA&bvm=bv.91071109,d.dGc

3R Knowledge Hub. “Regulation/Policy Factsheet: Environmental Protection Tax Law,

Vietnam.” 2010. Accessed on April 16, 2015, URL:

http://www.3rkh.net/index.php?option=com_phocadownload&view=file&id=549:plastic-

policy-fact-sheet-vietnam&start=70&order_by=ordering&Itemid=238

UNCRD, AIT/UNEP, IGES. “National 3R Strategy Development: A Progress Report on Seven

Countries in Asia.” 2009. Accessed on April 21, 2015. URL:


Department for Environment, Food & Rural Affairs. Waste Management Plan for England.

London, 2013. Accessed on April 22, 2015. URL:


Department for Environment, Food & Rural Affairs. UK Statistics on Waste- 2010 to 2012.

By Robin Karfoot. York: Government Statistic Service, 2015. Accessed on April 22, 2015.

URL:

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/416471/UK

_Statistical_release_UPDATEv6_19_03_2015.pdf

Department for Environment, Food & Rural Affairs. “Waste Legislation and Regulations.”

Last modified on May 09, 2014. Accessed on April 22, 2015. URL:


Nickolas Themelis and Athanasios Bourtsalas. “UK Waste Management: Growing Old or

Growing Clean?,” Last modified 2015. Accessed on April 22, 2015. URL: http://www.waste-

management-world.com/articles/print/volume-14/issue-3/features/uk-waste-management-

growing-old-or-growing-clean.html






















92

Eurostat. “Guidance on the Interpretation of the term backfilling.” Accessed on April 22,

2015. URL: http://ec.europa.eu/eurostat/documents/342366/4953052/Guidance-on-

Backfilling.pdf/c18d330c-97f2-4f8c-badd-ba446491b47e

Department for Environment, Food & Rural Affairs. “Waste and Recycling.” Last modified on

March 27, 2015. Accessed on April 23, 2015. URL:


House of Commons, Environment, Food and Rural Affairs Committee. Waste Management in

England. London, 2015. Accessed on April 23, 2015. URL:


CIWM. “Landfill Directive (1999/31/EC).” Accessed on April 24, 2015. URL:


Defra and Department of Energy and Climate Change. Anaerobic Digestion Strategy and

Action Plan. London: Defra, 2011. Accessed on April 24, 2015. URL:

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/69400/ana

erobic-digestion-strat-action-plan.pdf

Health Protection Agency. Impact on Health of Emissions from Landfill Sites. By Y Macklin, A

Kibble and F Pollitt. 2011. Accessed on April 24, 2015. URL:

https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/334356/RC

E-18_for_website_with_security.pdf

UK Trade & Investment. “Waste Management in the UK: Investment Opportunities.” Last

modified February 19, 2014. Accessed on April 22, 2015. URL:

https://www.gov.uk/government/publications/waste-management-in-the-uk-investment-

opportunities/waste-management-in-the-uk-investment-opportunities

Department for Environment, Food & Rural Affairs. “What We Do.” Accessed on April 23,

2015. URL: https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-environment-

food-rural-affairs

Department for Communities and Local Government. “What We Do.” Accessed on April 23,

2015. URL: https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-communities-

and-local-government

Department for Energy and Climate Change. “Radioactive and nuclear substances and

waste.” Accessed on April 23, 2015. URL:

https://www.gov.uk/government/policies/managing-the-use-and-disposal-of-radioactive-

and-nuclear-substances-and-waste

HM Treasury. “What We Do.” Accessed on April 23, 2015, URL:


Department for Environment, Food & Rural Affairs. “Waste and Recycling.” Last modified on

March 27, 2015. Accessed on April 23, 2015. URL:


Department for Environment, Food & Rural Affairs. “Waste Legislation and Regulations.”

Accessed on April 22, 2015. URL: https://www.gov.uk/waste-legislation-and-regulations





















93

Welsh Assembly Government. Towards Zero Waste: The Overarching Waste Strategy

Document for Wales. 2010. Accessed on April 23, 2015. URL:

http://gov.wales/topics/environmentcountryside/epq/waste_recycling/publication/towardsze

ro/?lang=en

The Scottish Government. Scotland’s Zero Waste Plan. Edinburgh: the Scottish Government,

2010. Accessed on April 23, 2015. URL:

http://www.zerowastescotland.org.uk/sites/files/zws/zero%20waste%20plan%2009062010

%20document%2001.pdf

Department of the Environment. Towards Resource Management: The Northern Ireland

Waste Management Strategy 2006-2020. Accessed on April 23, 2015. URL:


Federal Ministry for the Environment. URL: http://www.bmub.bund.de/en/topics/water-

waste-soil/waste-management/waste-policy/

Statistisches Bundesamt. URL:

https://www.destatis.de/EN/FactsFigures/NationalEconomyEnvironment/Environment/Envir

onmentalSurveys/WasteManagement/Current_new.html;jsessionid=5FFD3A42226D1678D5

233E27DD6482CB.cae1

Seifert, Vehlow. Country Report Germany. URL:

http://www.ieabioenergytask36.org/vbulletin/showthread.php?25-Country-reports-

November-2012

Fischer. Municipal Waste Management in Germany. URL:

http://www.eea.europa.eu/publications#c14=&c12=&c7=en&c9=all&c11=5&b_start=0&c5

=waste






http://www.bmub.bund.de/en/topics/water-waste-soil/waste-management/waste-policy/

http://www.bmub.bund.de/en/topics/water-waste-soil/waste-management/waste-policy/

https://www.destatis.de/EN/FactsFigures/NationalEconomyEnvironment/Environment/EnvironmentalSurveys/WasteManagement/Current_new.html;jsessionid=5FFD3A42226D1678D5233E27DD6482CB.cae1



http://www.ieabioenergytask36.org/vbulletin/showthread.php?25-Country-reports-November-2012

http://www.ieabioenergytask36.org/vbulletin/showthread.php?25-Country-reports-November-2012

http://www.eea.europa.eu/publications#c14=&c12=&c7=en&c9=all&c11=5&b_start=0&c5=waste

http://www.eea.europa.eu/publications#c14=&c12=&c7=en&c9=all&c11=5&b_start=0&c5=waste

94

ឧបសមព័ៃធ ឧបរែព័នធទី្យ១ ៖ កញន្ងល វ្ីជីកំប៉ាុរតលៅកនុងស្បលទ្យរ លវៀែណាែ ទ្យកីញនង្ បរមិា ផ្ាុក

(លតាន/នៃង) ោបល់ផ្តែីដ្លំ ីរការ ស្បភរននរំ លរ់ររីាងា

ាា នភារ

កូវលឌ្ៀ (Cau Dien), ហា ូយ

១៤០ ១៩៩២; រស្ងីកកនុងឆ្ន ំ២០០២

រំរាែឬរំ លត់ាែផ្ារ និងតាែផ្្ូវ

កំរុងស្បែិបែតិការ។ លក់ផ្លិែផ្ល លៅតាែគុ ភារលផ្េងៗគន កនុងែនែ ្៨០០,១២០០, និង ២០០០ ដុ្ង/ គី ូស្កាែ។

ទ្យីស្កុងណាែឌ្ិែ (Nam Dinh)

២៥០ ២០០៣ រំរាែឬរំ ល ់ ទ្យីស្កុង ោយ គំន (Mixed municipal waste)

កំរុងស្បែិបែតិការ។ ជកីំប៉ាុរ ស្ែូវបានផ្តល ់ ជូនករិករលដាយែិនគិែនៃ្។

ភុខែ់ (Phuc Khanh) នៃប៊ាិែ (Thai Binh)

៧៥ ២០០១ ែិនញែនរ័ែម៌ាន កំរុងស្បែិបែតិការ។

ទ្យីស្កុងលវៀែស្ទ្យ ី (Viet Tri), លែែត ភូ ្ូ (Phu Tho Province)

៣៥.៣ ១៩៩៨ ែិនញែនរ័ែម៌ាន កំរុងស្បែិបែតិការ។ លក់ផ្លិែផ្ល លៅតាែគុ ភារលផ្េងៗគន កនុងែនែ ្២០០, ២៥០ និង៩០០ ដុ្ង/គ ូីស្កាែ។

ែុក ែន (Hoc Mon) , ទ្យីស្កុង ែូជីែែិ (Ho Chi Minh City)

២៤០ ១៩៨២; បិទ្យកនុងឆ្ន ំ១៩៩១

រំរាែឬរំ ល ់ ទ្យីស្កុង ោយ គំន (Mixed municipal waste)

បានបទិ្យ លដាយារញែជូបការលំបាកកនុងការលកជ់ីកំប៉ាុរ។

ផុ្ក ហាវ តាន ថ្នែ់ បានរ ៉ា វង់ លៅ (Phuc Hoa-Tan Thanh Baria-Vung Tau)

៣០ ែិនញែនរ័ែម៌ាន ែិនញែនរ័ែម៌ាន កំរុងស្បែិបែតិការ។

ស្តាងំ កាែ ់ (Trang Cat), ទ្យីស្កុង នែ ផុ្ង (Hai Phong City)

៥០ ២០០៤ ភក់ខប់ (Septage), លូ, រំរាែឬរំ ល ់ ទ្យីស្កុង ោយ គំន

កនុងដ្ណំាកក់ាលាកលបង។

ែុ ី ភងួ (Thi Phuong), ែ៊ាូ (Hue)

១៥៩ ២០០៤ រំរាែឬរំ ល ់ ទ្យីស្កុង ោយ គំន

កំរុងស្បែិបែតិការ។ លកជ់ីកំប៉ាុរ កនុងែនែ្ ១១០០ ដុ្ងគី ូស្កាែ លៅឲ្យករិករដ្ំណាលំៅរ៊ាូ និងករិករដ្ំណាកំាលែវ។

Source: World Bank “Vietnam Environment Monitor 2004: Solid Waste,” 31

95

ឧបរែពន័ធទី្យ២ ៖ វ ិ្ ាីស្ររតស្គប់ស្គងររំាែបញ្ចូ លគន លៅស្បលទ្យរ នៃ

ឧបរែពន័ធទី្យ៣ ៖ របូភាររតរីី ឋានានុស្កែររំាែ

Documents

បញ្ហាស្របឈ Jនៃកា ... · 2017-08-10 · កំណត់សម្គា m់ ិវទ្យាាានរភាកែពុា(វ.រ.ក) គឺាាប