LX& TARI JIU 2094 :RKOU

A X G A | I N % M < A K O U J A | I N : U F A S A R A K A K A N < A B A J A J : R J

LX& TARI JIU 2094 :RKOU<ABJI% 17 |OULIS 2017

• VOL. XXXVI, NO 2094 • LUNDI, 17 JUILLET 2017 • MONDAY, JULY 17, 2017

ՏԱՐԵԿԱՆԱՐձԱԿՈՒՐԴ

Մեր յարգելի բաժանորդներուն եւ ընթեր-ցողներուն ազնիւ ուշադրութեան կ ’ուզենքյանձնել , որ «ԱՊԱԳԱՅ»-ի տարեկան արձա-կ ո ւ ր դ ի պ ա տ ճ ա ռ ո վ ՝ լ ո յ ս պ ի տ ի չ տ ե ս ն ե ն« Ա պ ա գ ա յ » շ ա բ ա թ ա թ ե ր թ ի Յ ո ւ լ ի ս 2 4 - ի ե ւՅուլիս 31-ի թիւերը:

Բ ն ա կ ա ն ա բ ա ր , ա ր ձ ա կ ո ւ ր դ ի յ ա ջ ո ր դ ո ղառաջին թիւը լոյս պիտի տեսնէ Օգոստոս 7-ին:

Խմբ.

ԼՂՀ պաշտպանութեանբանակը կը շարունակէ հանդէսգալ իրավիճակի թելադրողի դերով

Յուլիսի 2-էն 8-ն ինկածժ ա մ ա ն ա կ ա հ ա տ ո ւ ա ծ ի նՂ ա ր ա բ ա ղ - ա տ ր պ է յ ճ ա ն ա -կան հակամարտ զօրքերուշփման գօտիին վրայ նկատ-ւած է լարուածութեան աճ:Ընդհանուր առմամբ հակա-ռակորդը հրադադարի պահ-պանման ռեժիմը խախտածէ ա ւ ե լ ի ք ա ն 3 0 0 ա ն գ ա մ ՝առաջնային գիծի տարբերհ ա տ ո ւ ա ծ ն ե ր ո ւ ն վ ր ա յ կ ի -րառելով 60, 82 եւ 120 մի-լիմետրանոց ականանետեր,Դ-44 տիպի հրանօթներ ունռնականետեր:

Հ ա ր կ է ն շ ե լ ն ա ե ւ , ո ր 4Յու լիսի ատրպէյճանականզինուժը նախորդ տարուայա պ ր ի լ ե ա ն ռ ա զ մ ա գ ո ր ծ ո -ղութիւններէն ետք առաջինանգամ շփման գծի հարա-ւ ա յ ի ն հ ա տ ո ւ ա ծ ի ն վ ր ա յկիրառած է նաեւ 122 մմ-ոցԴ-30 հաուբից հրանօթներեւ ՏՌ-107 տիպի համազար-կային հրթիռային կայանք-ներ՝ հարուածի թիրախ դարձ-նելով այդ ուղղութեամբ տե-ղակայուած հայկական բնա-գծերը: Վերոնշեալ հրթիռա-

յին կայանքները տեղակա-յե լով Ալխանլու գիւղի մեր-ձակայ տարածքին մէջ, իրս ո վ ո ր ո ւ թ ե ա ն հ ա մ ա ձ ա յ ն ,ատրպէյճանական զինուժըպատսպարուած է խաղաղբնակչութեան թիկունքին ՝վ ե ր ջ ի ն ի ս օ գ տ ա գ ո ր ծ ե լ ո վո ր պ է ս կ ե ն դ ա ն ի վ ա հ ա ն ՝այդ կերպ կոպտօրէն խախ-տ ե լ ո վ մ ի ջ ա զ գ ա յ ի ն ի ր ա -ւունքի նորմերը:

Օ գ տ ո ւ ե լ ո վ պ ա շ տ պ ա ն -ւելու իր լիարժէք իրաւուն-ք է ն , հ ա կ ա ռ ա կ ո ր դ ի ՝ խ ա -ղաղ բնակավայրին մերձա-

կայ տարածքին մէջ տեղա-կայուած կրակակէտը լռեց-ն ե լ ո ւ հ ա մ ա ր , Պ Բ - ի ա ռ ա -ջապահ զօրամասերը հար-կադրուած եղած են դիմելուպատասխան գործողութիւն-ներու:

Աւարտին նշենք, որ ԼՂՀպաշտպանութեան բանակըշփման գծի ողջ երկայնքովկը շարունակէ հանդէս գալիրավիճակի թելադրողի դե-րով եւ վստահօրէն իրակա-ն ա ց ն ե լ ի ր ա ռ ջ ե ւ դ ր ո ւ ա ծմարտական խնդիրը:

ՈՉ ԵՒՍ Է ՊԱՏՄԱԲԱՆ,ՀՐԱՊԱՐԱԿԱԳԻՐ ԵՒՎԱՍՏԱԿԱՒՈՐ ՀԵՂԻՆԱԿ՝ԴՈԿՏ. ԱՒԵՏԻՍ ԵԱՓՈՒՃԵԱՆ

Ս ի տ ն ի , Ա ւ ս տ ր ա լ ի ա յ է ն ,Դ ո կ տ . Յ ա ր ո ւ թ ի ւ ն Ճ է պ է ճ -եան հեռախօսով կը գուժէրթ է Ե ր ե ք շ ա բ թ ի , Յ ո ւ լ ի ս 5 ,2017-ին իր մահկանացունկնքեց վաստակաշատ լրագ-ր ո ղ , ա զ գ ա յ ի ն գ ո ր ծ ի չ ե ւպ ա տ մ ա բ ա ն ՝ Ա ւ ե տ ի ս Ե ա -փուճեան, յետ երկարատեւհիւանդութեան, 86 տարե-կանին:

Ողբացեալը ծնած էր Գա-հիրէ, Յունուար 10, 1931-ին:Յ ա ճ ա խ ա ծ է տ ե ղ ւ ո յ ն Գ ա -լուստեան Ազգային Վարժա-րանը ու շրջանաւարտ եղածէ 1949-ին: Ապա հետեւած է Լոնտոնի British Tutorial Ins-titute-ի Լրագրական եւ Յօդուածագրութեան ծրագրին ուզայն աւարտած է 1953-ին: Շարունակելով իր ուսումը,հետեւած է Երեւանի Պետական Համալսարանի դասըն-թացքներուն, 1974-ին ստանալով դոկտորայի վկայականը:Իր աւարտաճառին նիւթը եղած է 1918-ի հայկական պատ-մութեան խռովալի շրջանը:

Երիտասարդ Դոկտ. Եափուճեան 1959-ին կ’ամուսնանայԱնժէլ Միրզայեանի ու կը բախտաւորուին մանչ զաւակովմը (Արեգ՝ կ’ամուսնանայ Տօքթ. Մարի Գարագոչեանի հետ)եւ դուստրով մը (Մարօ՝ կ’ամուսնանայ Դոկտ. ՅարութիւնՃէպէճեանի հետ ), ինչպէս նաեւ վեց թոռներով:

Եափուճեանի գրական ասպարէզը սկսած է շատ կա-նուխէն, երբ Գալուստեանի պատանի աշակերտը կը սկսէրաշխատակցիլ պատանեկան «Փունջ» պարբերաթերթին: Անստանձնեց Գահիրէի «Արեւ» օրաթերթի փոխ-խմբագրիպաշտօնը 1949-ին եւ խմբագրապետի պաշտօնը՝ 1949-ին:Հակառակ խմբագրապետի տենդոտ եւ սպառիչ պաշտօնին,ան ստանձնեց նաեւ Եգիպտոսի Հայ Ազգային հիմնադրամիեւ Հայկական Արուեստից Ակումբի վարչական պատաս-խանատուութիւնները : Ան նաեւ հաստատեց տարեկան«Համահայկական Երիտասարդական Ֆէսթիվալ»ը, որ մին-չեւ օրս կը կայանայ Հայկական Ս. Ծննդեան տօնակատա-րութիւններու շարքին, ամբողջ եգիպտահայութեան մաս-նակցութեամբ: Եափուճեան նաեւ 1950-էն սկսեալ անդա-մակցած է Ռամկավար Ազատական Կուսակցութեան եւվ ա ր ա ծ է Ե գ ի պ տ ո ս ի Շ ր ջ ա ն ա յ ի ն Վ ա ր չ ո ւ թ ե ա ն ա տ ե -ն ա դ պ ր ո ւ թ ի ւ ն ը : Ա ւ ե տ ի ս Ե ա փ ո ւ ճ ե ա ն ի վ ա ս տ ա կ ի ն մ ե -ծագոյն բաժինը կը հանդիսանայ Գահիրէի «Արեւ» օրա-թերթի պատասխանատու պատասխանատու խմբագրիպաշտօնը 1967-1990:

1 9 9 0 - ի ն Ս ի տ ն ի , Ա ւ ս տ ր ա լ ի ա տ ե ղ ա փ ո խ ո ւ ե լ է ե տ քԵափուճեան ծառայեց որպէս Պատուակալ ՔարտուղարՀայկական Բարեգործական Ընդհանուր Միութեան մինչեւ1997 երբ ընդունեց պատուակալ խմբագրութիւնը Միու-թեան Սիտնիի մէջ հրատարակուող «Միութիւն» ամսաթեր-թին, որ շարունակեց մինչեւ իր կեանքի վերջը:

Դ ո կ տ . Ե ա փ ո ւ ճ ե ա ն 2 0 0 1 թ ո ւ ա կ ա ն ի ն ա ր ժ ա ն ա ց ա ւԱւստրալիայի Հասարակապետութեան Հարիւրամեակինառիթով հաստատուած «Երէց Աւստրալացիներու պար-գեւ»ին, որպէս գնահատական Սիտնիի հայ համայնքին իրծառայութիւններուն:

1981-ին, իր ծննդեան յիսնամեայ տարեդարձի տօնա-կատարութեան շարքին, որ տեղի ունեցաւ Գահիրէի մէջմասնակցութեամբ Գահիրէի հայ համայնքի ղեկավարու-թեան, նշուեցաւ նաեւ իր գրական ու ընկերային գործու-նէութեան երեսունամեակը: Նման երկու ձեռնարկներ տեղիունեցան Սիտնիի մէջ 1995-ին եւ 2005-ին երբ Գահիրէի եւՍիտնիի մէջ իր անձնուէր ծառայութիւնները տօնակատար-ւեցան, զուգադիպելով իր 65-րդ եւ 75-րդ տարեդարձներուն:

Շար. էջ 6

Եւրոպական Խորհրդարանէն ներսՊաքուի հակահայ ծրագիրներըձախողեցան

Հինգշաբթի՝ 6 Յուլիսին Սթրազպուրկիմէջ Եւրոպական խորհրդարանը գումարածիր լիագումար նիստի ընթացքին, ձայներու457 թեր, 124 դէմ եւ 66 ձեռնպահ համե-մատութեամբ վաւերացուց բանաձեւ մը ՝ՄԱԿ-ի Ընդհանուր ժողովի 72-րդ նստա-շ ր ջ ա ն ի ն յ ղ ո ւ ե լ ի ք ա ռ ա ջ ա ր կ ն ե ր ո ւ շ ա ր -ք ի ն : Բ ա ն ա ձ ե ւ ը կ ’ ա ն դ ր ա դ ա ռ ն ա յ մ ա ր դ -կային իրաւունքներուն, միջազգային ապա-հովութեան, ինչպէս նաեւ գոյութիւն ունե-ցող հակամարտութիւններուն վերաբերեալշ ա ր ք մ ը հ ա ր ց ե ր ո ւ : Պ ա ք ո ւ ի ջ ա ն ք ե ր ո վ ,բ ա ն ա ձ ե ւ ի ք ն ն ա ր կ մ ա ն վ ե ր ջ ի ն փ ո ւ լ ի նա ռ ա ջ ա ր կ ո ւ ա ծ է ր Ա ր ց ա խ ի հ ա կ ա մ ա ր -տութեան վերաբերեալ միակողմանի կէտերներառել, առանձնացնելու համար հողայինամբողջականութեան եւ միջազգայնօրէնճանչցուած սահմաններու անքակտելիու-թեան սկզբունքները, միաժամանակ դուրսպահելով ժողովուրդներու իրաւունքներուհաւասարութեան եւ ինքնորոշման իրաւուն-քի սկզբունքները:

Հայաստանի ներկայացուցչութեան գոր-ծադրած ջանքերուն շնորհիւ, կարելի եղածէ տապալել այս նախաձեռնութիւնը. իբրեւարդիւնք, բանաձեւի վերջնական օրինակին

մէջ ամրագրուած են Արցախի ժողովուրդինի ն ք ն ո ր ո շ մ ա ն ի ր ա ւ ո ւ ն ք ը , ի ն չ պ է ս ն ա ե ւուժի բացառման սկզբունքը:

Յատկանշական է, որ լիագումար նիստինտեղի ունեցած քուէարկութեան ընթացքին,Արցախի ժողովուրդի ինքնորոշման իրա-ւունքը ամրագրելու շուրջ հայկական կողմինախաձեռնութիւնը ստացած է Եւրոպականխորհրդարանի երեսփոխաններուն բացար-ձակ մեծամասնութեան ձայներ:

Հայաստանի պետական վերականգնումի հարիւրամ-եակը պատմական հանգրուան մըն է որ անհրաժեշտ էդիմաւորել յառաջիկայ տարի, ազգովին եւ միացեալոյժերով:

Բնականաբար արժանավայել կերպով պիտի նշուինՍարդարապատի եւ Ղարա Քիլիսայի ժողովրդականպանծալի յաղթանակները որոնք ճամբայ հարթեցինազգային պետականութեան վերականգնումին:

Մեր յաղթանակներու եւ սխրագործութեանց կարգինանհրաժեշտ է նաեւ անդրադառնալ քաղաքական ու հո-գեբանական այն ազդակներուն որոնք սահմանափա-կեցին արիւնով ձեռք ձգուած անկախութիւնը՝ խուսա-փելու համար անցեալի դասերէն: Ամբողջ դար մը պատ-մութիւն ապրելէ ետք կիրքերը հանդարտած պէտք էը լ լան՝ առարկայական քննարկումներ կարենալ կա-տարելու համար:

Նախագահէն սկսեալ բազմաթիւ քաղաքագէտներ,պատմաբաններ ու հրապարակագիրներ առաջին հան-րապետութիւնը հիմը կը նկատեն երկրորդ՝ Խորհրդա-յ ի ն Հ ա յ ա ս տ ա ն ի , ի ս կ վ ե ր ջ ի ն ն ա լ ՝ ն ե ր կ ա յ ա ն կ ա խՀայաստանի: Այդ կերպով պատմութեան շղթան ճիշդբնորոշած կ’ըլլայ – կառչիլ մէկուն կամ միւսին, եւ, առա-ւել եւս, հակադրել մէկը միւսին ոչ հայրենասիրութիւն է,ոչ ալ պատմագիտութիւն:

Երրորդ հանրապետութիւնը առանց դժուարութեանընդունեց եւ որդեգրեց եռագոյն դրօշը, բանավէճեր տե-ղի ունեցան մասնաւորաբար պետական զինանշանիշուրջ, մանաւանդ այնտեղ խճողուած կենդանիներուխորհրդային խորհրդանշաններուն մասին, սակայնայսօր հարցեր չկան այդ կապակցութեամբ:

Բայց տակաւին կը մնայ պետական օրհներգի հար-ցը, որ կը թուի թէ դեռ զոհ է հատուածական նախապա-շարումներու կամ կամք պարտադրելու փորձերու:

«Մեր հայրենիք, թշուառ, անտէր» կարկտնուած երգըառաւելաբար պարգեւն է երաժիշտ Լորիս Ճգնաւոր-եանի, հաւանութեամբը անոր պաշտպան կանգնողհատուածին: Ճգնաւորեան հրաշալի գործ կատարեցանկախութեան առաջին օրերուն, մութ ու ցուրտ ժա-մանակամիջոցին անվերջ համերգներ կազմակերպելով.Ժողովուրդը կը խուժէր դահլիճ՝ հոգեւոր ու մարմնա-կան ջերմութիւն ստանալու: Դասական համերգներուկարգին կը տրուէին նաեւ հոգեւոր երաժշտութեան յայ-տագիրներ, որոնք նորութիւն էին եօթանասուն տարիանաստուած իշխանութեան ներքեւ ապրած ժողովուր-դին, որ այդ կերպով կը վերագտնէր իր ինքնութիւնը եւկ’իւրացնէր իր հոգեւոր ժառանգութիւնը. Սակայն, այդհոգեպարար եւ օգտաշատ աշխատանքին կողքին Պրն.Ճգնաւորեան տեղի եւ անտեղի կը հնչեցնէր «Մեր հայ-րենիք»ը զայն ժողովրդականացնելու յամառ ճիգով մը:Նոյնիսկ անկախութեան հռչակման օրը իր խումբը կըբերէր խորհրդարան – բնականաբար ՀՀՇական աւա-գանիին մեղսակցութեամբ – հոգեկան ճնշում բանեց-նելու պատգամաւորներուն վրայ:

Հակառակ «թշուառ անտէրի» փոփոխութեան՝ օրհ-ներգը մնաց խնդրական: Յանձնախումբեր կազմուե-ցան, երգահաններու մրցանքներ յայտարարուեցանսակայն խնդիրը մնաց օրակարգի վրայ:

Ոմանք հեգնանքով ըսին թէ դատարկուող եւ անտէրՀայաստանի մը համար պատշաճ օրհներգ մըն է «Մերհայրենիք»ը: Սակայն, առաջարկներ ալ եղան պահպա-նելու Արամ Խաչատուրեանի յօրինած հզօր օրհներգըանհրաժեշտ փոփոխութիւնները կատարելով անորվրան:

Չէ՞ որ մեր ժողովուրդը շատ հակամէտ է հետեւելուՌուսաստանին որ իր խորհրդային շրջանի օրհներգըպահեց՝ բանաստեղծութեան մէջ փոփոխութիւններմտցնելով:

Այսուհանդերձ խնդիրը մնաց անլոյծ եւ օրակարգիվրայ: Ըսուեցաւ որ օրհներգի փոփոխութեան մասինորոշումը փոխանցուած է Մշակոյթի նախարարութեան:Իսկ Մշակոյթի նախարարներէն մէկն ալ խոստովանե-ցաւ ըսելով. «Այնքան ատեն որ Դաշնակցութիւնը գոր-ծօն է այս կառավարութեան մէջ, կարելի չէ օրհներգինխնդիրը արծարծել»: Կը նշանակէ թէ հատուածականկալանքի տակ է մեր պետական օրհներգի խնդիրը:

«Մեր հայրենիք»ը, որ միայն դաշնակցական շրջա-նակներու մէջ ծանօթ էր սկսած է պարտադրուիլ նաեւսփիւռքի հայութեան որ յաճախ դժկամութեամբ կըհարկադրուի զայն կատարել կամ լսել պաշտօնականառիթներով:

«Մեր հայրենիք»ը եօթանասուն տարի հակադրուե-ց ա ւ Խ ո ր հ ր դ ա յ ի ն Հ ա յ ա ս տ ա ն ի ի ր ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն ե ւատով իսկ խորթացաւ սփիւռքի զանգուածներուն:

Ի դէպ, հարիւրամեակի տօնախմբութիւնները պէտքէ ընդգրկեն նաեւ Խորհրդային Հայաստանի իրագոր-ծումները: Հակառակ այդտեղ իշխող անմարդկայինվարչակարգին մեր ժողովուրդը գիտցաւ ու կրցաւ նորոսկեդար մը կերտել գրականութեան, երաժշտութեան,արուեստներու եւ գիտութեան մէջ: Հարուստ ժառան-գութիւն մը որ յումպէտս վատնուեցաւ երրորդ հանրա-պետութեան օրով, հետեւաբար հարկ է ոգեկոչել այդսխրագործութիւնները աննախապաշար կերպով:

Գալով պետական օրհներգին՝ վերջերս կրկին ար-ծարծուած է այդ հարցը՝ Շարլ Ազնաւուրի վերագրուածմէկ ցանկութեամբ որով կը փափաքի տեսնել որ իրյօրինած երգը՝ «Քեզ համար Հայաստան» դառնայ Հա-յաստանի պետական օրհներգը, եւ իբր թէ նախագահՍերժ Սարգսեան եւս համամիտ եղած ըլլայ:

Ա ն շ ո ւ շ տ ա զ գ ո վ ի ն կ ը ս ի ր ե ն ք Ա զ ն ա ւ ո ւ ր ը , բ ա յ ցճ շ մ ա ր տ ո ւ թ ի ւ ն ը ՝ ա ւ ե լ ի : Հ ա յ ա ս տ ա ն ի ն ն ո ւ ի ր ո ւ ա ծտխուր երգ մը, որքան ալ հոգեցունց, տուեալները չունիօրհներգ դառնալու, մանաւանդ որ «Մեր հայրենիք»ն ալ«զոհուե լով» կը վերջանայ եւ բո լորովին անյարիր էապրիլ եւ ապագայ կերտելու ձգտող ժողովուրդի մը հա-մար: Կ’ենթադրենք որ նախագահին ալ «համեմատու-թիւնը» հաճոյախօսութեան սահմանէն անդին չանց-նիր:

Ա ր ա մ Խ ա չ ա տ ո ւ ր ե ա ն ի յ օ ր ի ն ա ծ հ զ օ ր օ ր հ ն ե ր գ ըցարդ կը մնայ անմրցելի, մանաւանդ երգահանին խոս-տ ո վ ա ն ո ւ թ ե ա մ բ ի ն ք օ գ տ ա գ ո ր ծ ա ծ է մ ե ր հ ո գ ե ւ ո րերաժշտութեան տարրերը: Արդարեւ, երկու տարբերառիթներով Արամ Խաչատուրեան երգահան Համբար-ձում Պէրպէրեանին եւ գրող Կարպիս Սուրէնեանինյայտնած է թէ ինք պետական հիմնին մէջ օգտագոր-ծած է տարրեր մեր հոգեւոր երաժշտութենէն:

Իսկ օրհներգի բառերը յօրինած է այդ շրջանի պա-լատական բանաստեղծ Սարմէն. թէեւ որքան ալ տա-ղանդաւոր ըլլար բանաստեղծը, անհնար էր որ տարբերբանաստեղծութիւն որդեգրէին եթէ այդ բանաստեղ-ծութեան մէջ բացակայէին «սովետական», «կոմու -նիզմ», «Լենին» բառերը:

Հեռու մեզմէ յաւակնութիւնը այստեղ գրական ուերաժշտագիտական քննարկումներ կատարելու, թէեւայդ մասին ալ իրենց կարծիքը յայտնած են մասնա-գէտները: Կարելի է ամբողջութեամբ նոր բանաստեղ-ծութեամբ փոխարինել Սարմէնի բառերը, կամ՝ վիրա-բուժական փոփոխութիւններ կատարել՝ ինչպէս եղած է«Մեր հայրենիք»ի պարագային:

Երգահան Համբարձում Պէրպէրեան՝ տաղանդաւորերաժիշտ մըն էր որ խիստ բացասական բնորոշումնե-րով արտայայտուած է «Մեր հայրենիք»ի մասին - «Դուքկրնա՞ք երեւակայել որ օտար երգ մը պատշաճեցուած էհայերէն բառերու... ու ան ալ մենք այսօր պետութեանքայ լերգ պիտի ընդունինք: Այդ տեսակի երգ մը իբրհիմն ընդունիլ՝ ասիկա հայ ժողովուրդի համար նուաս-տացուցիչ պարագայ է: Մենք բացառիկ մշակոյթ ունե-ցող ժողովուրդ եղած ենք անցեալին: Յետոյ Հայաս-տանի մէջ թէ արտասահմանի երգահա՞ն կը պակսէր որկարենար արժանաւոր կերպով գրել մեր հիմնը: Եւ այդբոլոր ոյժերը մոռնալ եւ երթալ «Մեր հայրենիք»ին: Յե-տոյ ուրիշ բան մը եւս «Մեր հայրենիք»ին մէջ մեր դա-սական վանկերու շեշտաւորման սխալ կայ: Եւ կը զար-մանամ թէ ինչպէ՞ս ատիկա ընդունեցին հայրենի երգա-հանները: Ես հակառակ եմ, ու պէտք է այդ հիմնը փո-խել շուտով»:

Բնականաբար «Մեր հայրենիք»ը օտարամուտ երգմըն է իր բառերով թէ երաժշտութեամբ: Բանաստեղծու-թիւնը Միքայէլ Նալպանտեանը շարադրած է հայերէնովօգտագործելով իտալացի բանաստեղծ Լուիճի Մեր-քանթինիի հեղինակած նիւթը: Այս վերջինը հեղինակն էԿարիպալտիի ռազմերգին: Բանաստեղծութիւնը նուիր-ւած է իտալացի հնձուոր աղջկան մը, որ կը գովերգէիտալացի հերոսները որոնք կը կռուին Աւստրօ-Հունգա-րիոյ դէմ: Կը տեսնուի թէ երգն ու բանաստեղծութիւնըորքան հեռու են հայութենէն եւ Հայաստանէն: Կ’ըսուիթէ յետագային Բարսեղ Կանաչեան եւս մշակումներ կա-տարած է. այսուհանդերձ երգը կը մնայ անհարազատ:

«Մեր հայրենիք»ը իբրեւ ազգային օրհներգ ընդուն-ւած է 1991ի Յուլիսին, զայն փոխ առնելով առաջին

Շար. էջ 6

<abajaj;rj

Hebdomadaire ArménienArmenian Weekly ISSN 0382-9251

Publié par /Published by

Le Centre de Publication Tékéyan825 rue Manoogian, Saint-Laurent,

Québec H4N 1Z5

Tél: (514) 747-6680 • FAX: (514) 747-6162e-mail: [email protected]

PM40015549R10945

TPS/GST – R119209294 • TVQ/PST #1006268699

2 • ABAKA • LUNDI 17 JUILLET 2017 - MONDAY JULY 17, 2017

Canada2nd Class $80 (QC & ON)

1ère classe/first class $150

U.S.A. 1st class (US) $150

Autres pays/Other countries: 1st class (US)$120

Per issue $1.75

Dépôt légal: Bibliothèque du Québec

ABAKA

Patas.anatou .mbagir^

AU:TIS PAGGAL:AN

’anouzoumn;rou%

nouiratououjiunn;rou ;u

gras;n;aki patas.anatou^

SALBI MARKOS:AN

Joronjo\i patas.anatou^

MATAJ B& MAMOUR:AN

“We acknowledge the financial

support of the Government of

Canada through the Canada

Periodical Fund (CPF) for our

publishing activities.”

Եւրոպականխորհրդարանի 477երեսփոխաններդէմ քուէարկեցինԹուրքիոյ հետբանակցութեանշարունակութեան

Հինգշաբթի՝ 6 Յուլիս 2017-ինԵ ւ ր ո պ ա կ ա ն խ ո ր հ ր դ ա ր ա ն ի477 երեսփոխաններ պաշտօ-նապէս քուէարկեցին Թուրքիոյ`Եւրոպական Միութեան անդա-մակցութեան բանակցութիւն-ն ե ր ը դ ա դ ր ե ց ն ե լ ո ւ օ գ տ ի ն :Քուէարկութիւնը կատարուած էԵ ւ ր ո պ ա կ ա ն խ ո ր հ ր դ ա ր ա ն իարտաքին գործերու յանձնա-խումբին առաջարկով, ինչպէսկը տեղեկացնէ «Եուրոնիուզ»:

Նշենք, որ անցնող 20 Յու -նիսին Եւրոպական խորհրդա-րանի արտաքին գործերու յանձ-նախումբը ազդարարած էր կա-սեցնել Թուրքիոյ հետ բանակ-ցութիւնները` վերջինիս որդեգ-րած սահմանադրական փոփո-խ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ը ա ն յ ա ր ի ր ն կ ա -տելով Եւրոպական Միութեանսկզբունքներուն:

FARIURAM:AK ENDAÂA+

Հայաստանի Պետական ՕրհներգիԱռկախ Խնդիրը Հարիւրամեակի Սեմին

LUNDI 17 JUILLET 2017 - MONDAY JULY 17, 2017 • ABAKA • 3

Թուրքիա հայկական կողմըդատապարտող յայտարարութիւնհրապարակած է

Թ ո ւ ր ք ի ո յ ա ր տ ա ք ի նգործոց նախարարութիւնըՅու լիս 5-ին տարածած էգրաւոր յայտարարութիւնմ ը ՝ հ ա յ կ ա կ ա ն զ ի ն ո ւ ա ծուժերը մեղադրելով Յուլիս4-ի գիշերը Ֆիզուլի շրջա-նին մէջ ատրպէյճանականգիւղ մը ռմբակոծելու յան-ցանքով, որուն իբրեւ հե-տեւանք, ըստ նոյն աղբիւ-ր ի ն , գ ի ւ ղ ի բ ն ա կ ի չ ն ե ր է ներկու անձ մահացած է:

Ըստ Ermenihaber.am-ի՝Անգարա հայկական կողմըկը մեղադրէ Արցախի հիմ-նախնդիրին խաղաղ կար-գաւորման գործընթացը դիտումնաւոր կերպով խոչընդոտելու յանցանքով,անհրաժեշտ համարելով միջազգային հանրութեան կողմէ Հայաստանիվրայ համապատասխան ճնշում գործադրելը, որպէսզի հայկական ուժերը՝«անյապաղ հեռանան գրաւեալ տարածքներէն»:

«Ատրպէյճանի տարածքներուն մէկ հինգերորդը գրաւած Հայաստանիայս նողկալի արարքը, բացայայտօրէն ցոյց կու տայ սահմանամերձ շրջան-ներու ուղղութեամբ կատարուող սադրանքները, որոնք թիրախ կը դարձ-նեն խաղաղ բնակիչները, մասնաւորապէս կիներն ու երեխաները՝ հա-կասելով միջազգային իրաւունքին եւ մարդասիրական արժէքներուն», ըստԹուրքիոյ պետական «Անատոլու» լրատուական գործակալութեան՝ ըսուածէ նախարարութեան յայտարարութեան մէջ:

Հոն նաեւ նշուած է, որ Թուրքիա, իբրեւ ԵԱՀԿ Մինսքի խմբակի անդամ,պիտի շարունակէ իր ջանքերը՝ աջակցելու Արցախի տագնապին արդարլուծման, «Ատրպէյճանի տարածքային ամբողջականութեան եւ ինքնիշ-խանութեան ծիրէն ներս»։

Միացեալ Նահանգներ խորապէսմտահոգուած են Լեռնային Ղարաբաղիտագնապի գօտիին մէջ զինադուլիխախտումներուն

Միացեալ Նահանգներ մտահոգութիւն կը յայտնեն վերջերս ԼեռնայինՂարաբաղի տագնապի գօտիին մէջ զինադուլի խախտումներուն վերաբե-րեալ: Այդ մասին մամլոյ ասուլիսի ընթացքին յայտարարած է ՄիացեալՆահանգներու արտաքին գործոց նախարարութեան մամլոյ ծառայութեաններկայացուցիչ Հետըր Նոուըրթ:

«Միացեալ Նահանգներ խորապէս մտահոգուած են Երեքշաբթի օր Լեռ-նային Ղարաբաղի տագնապի գօտիին մէջ զինադուլի խախտումներունառնչութեամբ, որոնց պատճառով զոհեր արձանագրուած են քաղաքա-յիններու շարքին, ներառեալ երեխայ մը: Ատիկա տեղի ունեցած է շփմանգիծին մօտ: Մենք կ’ուզենք մեր ցաւակցութիւնները յայտնել զոհերու ըն-տանիքներուն», ըսած է ան:

Արտաքին գործոց նախարարութեան մամլո յ ծառայութեան ներկա-յացուցիչը նշած է, որ ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներունհետ Միացեալ Նահանգներ կողմերուն կոչ կ’ուղղեն դադրեցնելու զինուո-րական գործողութիւնները եւ վերադառնալու բանակցային սեղան:

«ԵԱՀԿ-ի Մինսքի խմբակի համանախագահներուն հետ միասին, մենքկոչ կ’ուղղենք կողմերուն դադրեցնելու զինուորական գործողութիւնները եւվերադառնալու բանակցային սեղան: Մեր քաղաքականութիւնը յստակ կըմնայ այդ շրջանին մէջ. այս տագնապին միակ լուծումը բանակցութիւննե-րու միջոցով է` հիմնուած միջազգային իրաւունքին վրայ, որ կը ներառէ ուժչ կ ի ր ա ր կ ե լ ո ւ , տ ա ր ա ծ ք ա յ ի ն ա մ բ ո ղ ջ ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն ե ւ ի ն ք ն ո ր ո շ մ ա նսկզբունքներուն հաւատարմութիւնը», նշած է Նոուըրթ:

ՄԱԿ-ը Կոչ Ըրած է ԼՂՀակամարտող ԿողմերունՎերադառնալ ԲանակցայինՍեղանի Շուրջ

Մ ի ա ւ ո ր ո ւ ա ծ Ա զ գ ե -ր ո ւ Կ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ -թ ի ւ ն ը մ տ ա հ ո գ ո ւ ա ծ էԼ ե ռ ն ա յ ի ն Ղ ա ր ա բ ա ղ իս ա հ մ ա ն ա գ ի ծ ի ն վ ր ա յբ ռ ն ո ւ թ ե ա ն ն ո ր դ է պ -ք ե ր ո ւ ա ր ձ ա ն ա գ ր ո ւ -թ ե ա ն ա ռ ն չ ո ւ թ ե ա մ բ :Ա յ ս մ ա ս ի ն խ օ ս ա ծ էՄ Ա Կ - ի գ լ խ ա ւ ո ր ք ա ր -տուղարի մամուլի խօս-ն ա կ Ս թ ե ֆ ա ն Տ ի ւ ժ ա -րիկ:

«Ինչպէս ՄԱԿ-ի գլխա-ւոր քարտուղարը նշածէ 2017 թուականի Յու-ն ի ս 2 2 - ի յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ե ա ն մ է ջ ` մ ե ն ք բ ո լ ո ր ս մ ե ծ ա պ է ս ա ն հ ա ն -գըստացած ենք անվտանգութեան վիճակի վատթարացմամբ, որոնցշարքին շփման գիծի եւ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտութեանաւելի լայն շրջանին մէջ հրադադար խախտումներու առնչութեամբ»,-Նիւ Եորքի մէջ ըսած է Տիւժարիկ:

Ան ընդգծած է , որ իրենք ի գիտութիւն ընդունած են եւ յայտա-րարած, որ կ՛աջակցին ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի վերջին յայտարարու-թեան` կապուած Յուլիս 4-ին Ֆիզուլիի շրջանի Ալխանլի շրջանին մէջհրադադարի խախտման հետ, որ մարդկային զոհերու, որոնց մէջ եւքաղաքացիական անձերու մահուան պատճառ դարձած է: «Մենք կոչկ՛ընենք կողմերուն զերծ մնալ որեւէ ռազմական գործողութենէ եւխստօրէն կը յորդորենք անոնց անյապաղ քայլեր ձեռնարկել լարուա-ծութիւնը մեղմելու եւ յետագայ բռնութիւնը կանխելու նպատակով:Ամենասեղմ ժամկէտներու մէջ բանակցային սեղանի շուրջ բարիկամքով վերադառնալը միակ ճանապարհն է` լուծելու այս երկարատեւու վտանգաւոր հակամարտութիւնը»,- կ ՛ըսուի մամուլի խօսնակինյայտարարութեան մէջ:

Պաքու հայկական արմատներովՌուսիոյ քաղաքացիներուն նկատմամբխտրականութեան մասին Մոսկուայիյայտարարութիւնը կը նկատէ «ոչբարեկամական»

« Ռ Ի Ա Ն ո վ ո ս թ ի » կ ը հ ա ղ ո ր դ է , ո ր Ա տ ր պ է յ ճ ա ն ի ա ր տ ա ք ի ն գ ո ր ծ ո ցն ա խ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն ը յ ա յ տ ա ր ա ր ա ծ է , թ է ե ր կ ի ր մ ո ւ տ ք գ ո ր ծ ա ծ ա տ ե նՌուսիոյ շարք մը քաղաքացիներու նկատմամբ խտրական վերաբերումինմասին Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան յայտարարութիւնը կըն կ ա տ է « ո չ բ ա ր ե կ ա մ ա կ ա ն » ` ա ւ ե լ ց ն ե լ ո վ , ո ր ա ն ի կ ա « չ ի հ ա մ ա պ ա -տասխաներ երկու երկիրներուն միջեւ ռազմավարական գործընկերութեանոգիին»:

Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութիւնը նախապէս յայտարարածէր , որ Ատրպէյճան այցե լող Ռուսիո յ շարք մը քաղաքացիներ խտրա-կանութեան կ’ենթարկուին ատրպէյճանցի պաշտօնատարներու կողմէ`նշելով, որ տարեսկիզբէն ի վեր Ռուսիոյ 25 քաղաքացիներու արգիլուած էմուտք գործել Ատրպէյճան:

Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութեան տեղեկութիւններով` իբրեւկանոն` Ռուսիոյ քաղաքացիներուն ժամեր շարունակ պահած են Պաքուիօդակայանին մէջ, շարք մը պարագաներու առանց սնունդի, ջուրի եւբժշկական օգնութեան, ապա բռնի կերպով վերադարձուցած իրենց հաշ-ւոյն: Նախարարութեան մէջ բացատրած են, որ այդպիսի վերաբերումիհամար հիմք հանդիսացած են հայկական անունները, մականունները եւհայրերու անունները:

Ատրպէյճանի արտաքին գործոց նախարարութիւնը յայտարարութիւն մըհրապարակելով նշած է. «Ատրպէյճանի տարածք հայկական ծագումովՌուսիոյ քաղաքացիներու մուտքի հարցին Ռուսիոյ արտաքին գործոց նա-խարարութեան վերաբերումի` դիւանագիտական բարոյագիտութեան չհա-մապատասխանող ձեւով անգամ մը եւս արտայայտումը շատ զարմանալիէ ե ւ ա ն հ ա ս կ ն ա լ ի : Ա յ դ հ ա ր ց ի ն մ է ջ ռ ո ւ ս ա կ ա ն կ ո ղ մ ի ն ց ո ւ ց ա բ ե ր ա ծոչ բարեկամական վերաբերումը ոչ մէկ ձեւով կը համապատասխանէե ր կ ո ւ պ ե տ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ն մ ի ջ ե ւ ռ ա զ մ ա վ ա ր ա կ ա ն գ ո ր ծ ը ն կ ե ր ո ւ թ ե ա նոգիին»:

Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութենէն ընդգծած էին, որ Մոս-կուա բազմիցս պահանջած է Պաքուէն «դադրեցնե լ այդ վրդովեցնողգործելաոճը, քննութիւն կատարել եւ համապատասխան գնահատականտալ պաշտօնատարներու վարմունքին», սակայն «միջադէպերու քննու-թիւն չէ կատարուած»` աւե լցնելով , որ պիտի շարունակեն պահանջել«վրդովեցուցիչ խտրական գործելաոճի դադրեցումը»:


Էդուարդ Նալպանտեան. «ԼՂ հակամարտութեան խաղաղ կարգաւորմանբանակցութիւնները այլընտրանք չունին»

Հայաստանը երբեք չէ հրա-ժարած Լեռնային Ղարաբաղիհակամարտութեան խաղաղկ ա ր գ ա ւ ո ր մ ա ն բ ա ն ա կ ց ո ւ -թիւններէն:

Ը ս տ A r m e n p r e s s . a m - ի ՝Ա զ գ ա յ ի ն ժ ո ղ ո վ ի մ է ջ լ ր ա գ -րողներու հետ զրոյցի մը ըն-թացքին, այս մասին ըսած էՀՀ արտաքին գործոց նախա-րար Էդուարդ Նալպանտեան`պ ա տ ա ս խ ա ն ե լ ո վ ա յ ն հ ա ր -ցին, թէ Յուլիս 4-ին ատրպէյ-ճանական կողմի սադրանքէնյետոյ Հայաստանի եւ Ատըր-պ է յ ճ ա ն ի ն ա խ ա գ ա հ ն ե ր ո ւհ ա ն դ ի պ ո ւ մ կ ը ս պ ա ս ո ՞ ւ ի :«Հայաստանը երբեք չէ հրա-ժարած բանակցութիւններէն, թէ՛ ամենաբարձր մակարդակով, թէ՛նախարարներու մակարդակով: Ես քանի մը օր առաջ ըսած եմ` բա-ցառուած չէ , որ Յու լիսին արտաքին գործոց նախարարներու մա-կարդակով հանդիպում ըլլայ: Բանակցութիւնները այլընտրանք չու-նին»,- ընդգծած է Նալպանտեանը:

Անդրադառնալով Ղարաբաղա-ատրպէյճանական սահմանագիծինվ ր ա յ ի ր ա վ ի ճ ա կ ի լ ա ր մ ա ն յ ա ջ ո ր դ ա ծ Ե Ա Հ Կ Մ ի ն ս ք ի խ ո ւ մ բ ի հ ա -մանախագահներու յայտարարութեան` Նալպանտեան ընդգծած է, որհամանախագահները անմիջապէս պէտք է արձագանգէին, որ արդէնըրած են: «Բայց մինչեւ այդ արձագանգը մենք խօսած էինք թէ՛ եռա-նախագահներու, թէ՛ Անճէյ Գասփշիկի հետ»,- ընդգծած է Նալպանտ-եանը:

Ատրպէյճանական կողմը սկսած է շահարկել 2-ամեայ երեխայի մըմահը: «Դիւանագիտութիւնը մամուլով եւ հեռուստատեսութեամբ չիվարուիր: Այն մասով, ինչքան կրնանք իրազեկել այդ մասին, կ՝իրա-զեկենք: Երէկ թէ՛ նախարարութեան մամուլի խօսնակի, թէ՛ արտաքինգործոց փոխնախարարի յայտարարութիւնները մեր արձագանգն էրատրպէյճանական սադրանքին եւ կը պատասխանէր բոլոր հարցե-րուն»,- եզրափակած է Նալպանտեանը:

Նախագահ Սերժ Սարգսեանշնորհաւորած է Ամ Նահանգներըանկախութեան օրուան առիթով

Նախագահ Սերժ Սարգսեան Ամերիկայի Միացեալ Նահանգներուանկախութեան օրուան առիթով այսօր այցելած է Հայաստանի ԱՄՆդեսպանութիւն : Հանրապետութեան Նախագահը շնորհաւորած էդեսպան Ռիչարտ Միլսը, դեսպանատան աշխատակիցները եւ ի դէմսանոնց՝ Միացեալ Նահանգներու բարեկամ ժողովուրդը՝ մաղթելովբարեկեցութիւն եւ շարունակական զարգացում:

Նախագահ Սարգսեան եւ դեսպան Միլս Միացեալ Նահանգներուդեսպանութեան բակին մէջ նախ ծիրանենի տնկած են: Միացեալ Նա-հանգներու դեսպանը շնորհակալութիւն յայտնած է ՀՀ Նախագահինայցելութեան եւ շնորհաւորանքին համար դիտել տալով, որ ուրախ ուհպարտ է Հանրապետութեան նախագահին հետ միասին գեղեցիկ ծի-րանենի մը տնկելուն համար ԱՄՆ դեսպանատան մէջ՝ ԱՄՆ անկա-խութեան 241-րդ տարեդարձին եւ հայ-ամերիկեան դիւանագիտականյարաբերութիւններու հաստատման 25-ամեայ յոբելեանին առիթնե-րով: «Միացեալ Նահանգներ բարձր կը գնահատէ Հայաստանի հետ իրերկարամեայ գործընկերութիւնն ու անկեղծ բարեկամութիւնը: Վերջին25 տարիներուն ընթացքին, մենք միասին կերտած ենք ամուր կապերդիւանագիտութեան, զարգացման, ռազմական, առեւտրային շրջա-նակներէն ներս ու մեր ժողովուրդներուն միջեւ: Մեր հայեացքը յառե-լով դէպի ապագայ՝ յո յսով ենք, որ մեր յարաբերութիւնները աւելիկ’ամրապնդուին, եւ մենք կը կարողանանք աւելի խորացնել յատկա-պէս մեր առեւտրային եւ ներդրումային կապերը՝ ի շահ մեր երկու եր-կիրներուն», ըսած է դեսպան Միլս:

Հանրապետութեան նախագահը բարձր գնահատած է դիւանագի-տական յարաբերութիւններու հաստատումէն ի վեր ԱՄՆ-ի հետ ձեւա-ւորուած սերտ համագործակցութիւնն ու երկկողմ միջպետական յա-րաբերութիւններու մակարդակը եւ ընդգծած, որ արագ փոխուող ումարտահրաւէրներով լեցուն աշխարհի մէջ Հայաստանը կարեւոր կըհամարէ Միացեալ Նահանգներու հետ երկխօսութիւնը՝ փոխադարձհետաքրքրութիւն ներկայացնող բոլոր բնագաւառներներէն ներս:Զրուցակիցները հանգամանօրէն անդրադարձած են առեւտրատնտե-սական կապերու խորացման՝ քննարկելով առկայ ներուժը, այդ ուղ-ղութեամբ մինչ այժմ իրականացուած աշխատանքներն ու զարգաց-ման հեռանկարը:

Հանդիպման ընթացքին Հանրապետութեան նախագահը շնորհա-կալութիւն յայտնած է Միացեալ Նահանգներուն՝ Հայաստանին տարի-ներէ ի վեր ցուցաբերուած օժանդակութեան, անոր կարգին՝ տարե-թիւիս Ապրիլին տեղի ունեցած խորհրդարանական ընտրութիւններուկազմակերպման ցուցաբերած աջակցութեան համար:

Միացեալ Նահանգներու Անկախութեան օրուան առիթով, Հան-րապետութեան նախագահը նաեւ շնորհաւորական ուղերձ յղած էԱՄՆ նախագահ Տանըլտ Թրամփին:

ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահներըյայտարարութիւն տարածած են

ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի համանա-խ ա գ ա հ ն ե ր Ի կ ո ր Փ ո փ ո վ ը ( Ռ ո ւ -սիա), Ստեֆան Վիսքոնթին (Ֆրան-ս ա ) ե ւ Ռ ի չ ը ր տ Հ ո կ լ ա ն տ ը ( Ա Մ Ն )յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն տ ա ր ա ծ ա ծ ե ն ,Յուլիս 4-ին, Ղարաբաղա-ատրպէյ-ճ ա ն ա կ ա ն ս ա հ մ ա ն ա գ ի ծ ի ն վ ր ա յի ր ա դ ր ո ւ թ ե ա ն լ ա ր մ ա ն վ ե ր ա բ ե ր -եալ:

Յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ե ա ն մ է ջ հ ա մ ա -նախագահները նշած են,

«Ստացած ենք տեղեկատուութիւնՅուլիս 4-ի ուշ երեկոյեան Ֆիզուլիիշ ր ջ ա ն ի Ա լ խ ա ն լ ո ւ գ ի ւ ղ ի շ ր ջ ա ն իբռնութեան վերսկսման մասին, որպ ա տ ճ ա ռ դ ա ր ձ ա ծ է մ ա ր դ կ ա յ ի ն

կորուստներու , ներառեալ եւ քա-ղաքացիական բնակչութեան մէջ:

«Մինսքի խումբը հրատապ կեր-պով կոչ կ՝ընէ կողմերուն՝ դադրեց-նելու ռազմական գործողութիւնը:Բռնութիւնը միայն կը ծնի յետագայբ ռ ն ո ւ թ ի ւ ն ե ւ ո չ ի ն չ կ ո ւ տ ա յ : Ա յ սե ր կ ա ր ա տ ե ւ հ ա կ ա մ ա ր տ ո ւ թ ե ա նլուծման միակ պատասխանատու եւմարդկային ճանապարհը կողմերունհամար բարի կամքով բանակցայինսեղանի շուրջ վերադառնալն է»:

Ա ն ո ն ք ն ա ե ւ ի ր ե ն ց ց ա ւ ա կ -ցութիւնը յայտնած են զոհերու ըն-տանիքներուն:

Արցախի ՊՆ. «Պաշտպանութեանբանակը ձեռնարկած է պատասխանգործողութիւններու, հակառակորդըկորուստներ ունի»

Հակառակորդին նախայարձակ գործողութիւնները ճնշե լու համար՝Արցախի պաշտպանութեան բանակի յառաջապահ զօրամասերը Յուլիս 4-իերեկոյեան ստիպուած եղած են ձեռնարկել պատասխան գործողութիւն-ներու, որոնց իբրեւ արդիւնք վնաս հասցուած է Ալխանլու գիւղին մէջտեղակայուած կրակակէտին: Այս մասին կը հաղորդէ Արցախի Հանրա-պետութեան պաշտպանութեան նախարարութիւնը։ Պաշտպանութեանբանակի համապատասխան ծառայութիւններէն տրամադրուած տուեալ-ներով՝ հակառակորդը ունի կորուստներ:

Ա տ ր պ է յ ճ ա ն ա կ ա ն ս ա դ ր ի չ գ ո ր ծ ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ո ւ ն ի բ ր ե ւ հ ե տ ե ւ ա ն ք ՝պաշտպանութեան բանակը կորուստներ չէ ունեցած:

Շար. էջ 5


ՀՀ Ազգային ժողովի պաշտպա-նութեան եւ անվտանգութեան հար-ցերու մշտական յանձնաժողովի նա-խագահ Կորիւն Նահապետեան հա-մառօտ ներկայացուց , թէ հիմնա-կանօրէն ինչ սպառազինութեամբհամալրուած է հայկական բանակը2016-ին:

Ա զ գ ա յ ի ն ժ ո ղ ո վ ի ն մ է ջ Հ ա յ ա ս -տանի 2016-ի պետական պիւտճէիկ ա տ ա ր մ ա ն հ ա շ ո ւ ե տ ո ւ ո ւ թ ե ա նքննարկման ժամանակ Կորիւն Նա-հապետեան ընդգծած է, որ հայկա-կ ա ն զ ի ն ո ւ ա ծ ո ւ ժ ե ր ը 2 0 1 6 - ի նապահովուած են նոր զենիթահրթի-ռային համալիրներով, փոխադրա-մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ , ա ր հ ե ս տ ա գ ի տ ա կ ա -նօրէն յագեցուած են մարտականհերթապահութիւն իրականացնողզօրամասերը:

«Ձեռք բերուած են ջերմատեսիլդ ի տ ա ր կ մ ա ն հ ա մ ա կ ա ր գ ե ր , ն շ ա -նոցներ: Առաջնագիծի ստորաբա-ժանումները յագեցուած են արհես-տ ա գ ի տ ա կ ա ն ն ո ր մ ի ջ ո ց ն ե ր ո վ ,իրականացուած են համապատաս-խան երկրաչափական աշխատանք-ն ե ր » , - « Ա ր մ է ն փ ր է ս » - ի փ ո խ ա ն ց -մամբ` ըսած է պատգամաւորը:

Արցախի ՊՆ. «Պաշտպանութեան...Շար. էջ 4-էն

Արցախի պաշտպանութեան նախարարութեան մամլոյ ծառայութիւնըաւելի կանուխ տեղեկացուցած էր, որ նոյն օրը, սահմանագիծի տարբերհատուածներու վրայ, ատրպէյճանական կողմը շարունակած է խախտելզինադադարը: «Յատկապէս, ժամը 11:30-11:35-ին արեւելեան ուղղու-թեամբ՝ ատրպէյճանական կողմը կիրարկած է 82 միլիմեթրանոց ականա-նետ (4 արկ), նոյն հատուածին վրայ, ժամը 12:45-12:55-ի սահմաններուն`հաստոցաւոր հակահրասայլային նռնականետ (3 արկ), հարաւային ուղ-ղ ո ւ թ ե ա մ բ ` ժ ա մ ը 1 3 : 3 5 - ի ն 6 0 մ ի լ ի մ ե թ ր ա ն ո ց ա կ ա ն ա ն ե տ ( 3 ա ր կ ) ,19:10-ին` 60 միլիմեթրանոց ականանետ (2 արկ), իսկ 20:20-20:30-ի սահ-մաններուն Ալխանլու գիւղին մէջ տեղակայուած զինուորական կեդրոնէն՝ատրպէյճանական զինուժը ՏՌ-107 տիպի համազարկային հրթիռայինհամակարգերէ (5 արկ) կրակ բացած է հարաւային ուղղութեամբ գործողզօրամասերէն մէկուն հրամանատարական կէտին ուղղութեամբ` 20:48-ինկիրարկելով նաեւ 82 միլիմեթրանոց ականանետ (3 արկ)» , - ըսուած էհաղորդագրութեան մէջ:

«Կատարուածին հետեւանքներուն ամբողջ պատասխանատուութիւնըկը կրէ Պաքուի զինուորական-քաղաքական ղեկավարութիւնը»,- կը շեշտէԱրցախի Հանրապետութեան պաշտպանութեան նախարարութիւնը:

Հայաստանի զինուած ուժերը 2016-ինհամալրուած են զենիթահրթիռային նոր համալիրներով

Տինքի սպանութեան գործովներգրաւուած է 86 կասկածեալ.անոնց մէջ է նաեւ Ֆեթուլլահ Կիւլենը

Ի ս թ ա ն պ ո ւ լ ի ծ ա ն ր յ ա ն ց ա գ ո ր ծ ո ւ -թ ի ւ ն ն ե ր ը ք ն ն ո ղ 1 4 - ր դ դ ա տ ա ր ա ն ի նմէջ Յուլիս 3-ին աւարտած է պոլսահայլրագրող Հրանդ Տինքի սպանութեանգործով հերթական դատական նիստը:

« Ա կ օ ս » պ ա ր բ ե ր ա կ ա ն ի հ ա ղ ո ր դ -մամբ` դատական գործին մէջ ներգրաւ-ւած են 86 կասկածեալ, որոնցմէ 30-ըայժմ կալանաւորուած են:

Կասկածեալներու շարքին է նաեւ չա-փաւոր իսլամութեան քարոզիչ, Միաց-ե ա լ ն ա հ ա ն գ ն ե ր բ ն ա կ ո ղ Ֆ ե թ ո ւ լ լ ա հԿիւլենը, որուն Թուրքիոյ իշխանութիւն-ները կը մեղադրեն երկրին մէջ 2016թուականի Յուլիս 15-ին ռազմական յե-ղաշրջման փորձ նախաձեռնելուն մէջ:

Իբրեւ կասկածեալ ներգրաւուած են նաեւ յայտնի թուրք դատախազԶեքերիա Օզը, որ փախուստի մէջ է, ինչպէս նաեւ փակուած յայտնի ընդ-դիմադիր «Զաման» պարբերականի գլխաւոր խմբագիր Էքրեմ Տումանլըն:

Նիստի ընթացքին ընթերցուած են մեղադրականները:

Ռուսիա Պաքուէն պահանջած էդադրեցնել հայկական ծագումովիր քաղաքացիներուն նկատմամբխտրականութիւնը

Ռուսիա կը պահանջէ Ատրպէյճանի իշխանութիւններէն դադրեցնելխտրական վերաբերմունքը այդ երկիր ժամանող այն Ռուսիո յ քաղա-քացիներուն նկատմամբ, որոնք ունին հայկական ազգանուն:

«Ստիպուած ենք հաստատելու, որ Ատրպէյճան ժամանող Ռուսիոյ քա-ղաքացիները, իսկապէս, խտրականութեան կ՛ենթարկուին էթնիք հիմքիվրայ», – յայտարարած են Ռուսիոյ արտաքին գործոց նախարարութենէն`կապուած շարք մը դէպքերու հետ:

«Կը շարունակենք պահանջել դադրեցնել այդ զայրացնող խտրականգործելաոճը, որ չի համապատասխաներ երկու երկրի միջեւ բարեկա-մական յարաբերութիւններուն: Բնականաբար, եզրակացութիւններ պիտիընենք ստեղծուած իրադրութենէն», -նշած են ռուսական դիւանագիտա-կան գերատեսչութիւնէն:

Ինչպէս յայտնած են Ռուսիոյ ԱԳ նախարարութենէն, այս տարուան սկիզ-բէն Ռուսաստանի 25 քաղաքացիի արգիլած են մուտք գործել Ատրպէյ-ճան: Զանոնք քանի մը ժամով սպասել տուած են, որոշ պարագաներու նոյ-նիսկ առանց ուտելիքի, ջուրի եւ բժշկական օգնութեան, այնուհետեւ իրենցիսկ հաշուին ետ ուղարկած են: Որպէս պատճառաբանութիւն նշուած էանոնց հայկական ազգանունները, սակայն եղած են նաեւ դէպքեր, երբ«ռուսական ազգանուններով, անուններով ու հայրանուններով անձեր հար-ցաքննած են հայկական նախնիներ ունենալու փաստը բացայայտելունպատակով»:

Ռուսիոյ ԱԳՆ-էն յայտնած են, որ իրենք բազմաթիւ անգամներ, որոնցշարքին նաեւ պաշտօնական դիտողագիրներով պահանջած են դադրեցնելնման գործելաոճը, սակայն այդպէս ալ չեն ստացած բաւարարող պատաս-խան: «Ատրպէյճանի ԱԳՆ պատասխան դիտողագիրին մէջ կ ՛ըսուի, որ«անցանկալի իրադարձութիւնները կանխելու նպատակով Ատրպէյճանստիպուած է կիրառելու համապատասխան կարգաւորումներ շարք մը ան-ձերու նկատմամբ», – նշած են նախարարութենէն:

Թուրքիոյ մէջ ձերբակալուած են«Amnesty International» -իներկայացուցիչներն ու այլիրաւաբաններ

Պոլսոյ մէջ սեմինարի մը ընթացքին ձերբակալուած են ՄարդուԻրաւունքներու ոլորտի շարք մը աքթիւիսթներ: «Deusche Welle»-իթրքական ծառայութեան տեղեկացմամբ՝ «Amnesty International» մի-ջազգային իրաւապաշտպան կազմակեպութիւնը պահանջած է ան-միջապէս ազատ արձակել ձերբակալուածները:

Կազմակերպութեան ներկայացուցած տեղեկութիւններուն հա-մաձայն՝ ձերբակալուածներու շարքին են «Amnesty International»-իԹուրքիոյ բաժնի տնօրէն Իտիլ Էսերը եւ շարք մը իրաւապաշտպանկազմակերպութիւններու ներկայացուցիչներ: Վերջիններուս գտնուածվայրի մասին որեւէ տեղեկութիւն յայտնի չէ, ընտանիքները ոստի-կանութեան կողմէ չեն ծանուցուած ձերբակալութեան վերաբերեալ,իսկ փաստաբաններուն արգիլուած է տեսակցիլ անոնց հետ:

«Amnesty International»-ի գլխաւոր քարտուղար Սալիլ Շեթին ըսածէ.«Առանց որեւէ մեկնաբանութեան իրաւապաշտպաններու այս ձեր-բակալութիւնը իշխանութեան չարաշահման դրսեւորում է եւ ցոյց կուտայ այն տխուր վիճակը, որու մէջ կը գտնուին նաեւ այս երկրի իրա-ւապաշտպանները: Մենք կը պահանջենք անմիջապէս եւ առանց նա-խապայմաններու ազատ արձակել Իտիլ Էսերը եւ միւս ձերբակալ-ւածները»:

Կազմակերպութիւնը պահանջած էր հարցը բարձրացնել 7 Յու-լիսին Համպուրկի մէջ տեղի ունեցած «Մեծ քսանեակի» գագաթնա-ժողովի ժամանակ՝ Էրտողանէն պահանջելով անմիջապէս ազատարձակել իրաւապահները:


Հայաստանի պետական Օրհնեգի...Շար. էջ 2-էն

հանրապետութենէն: Երգը առաջին անգամ հայկական շրջանակի մէջհնչած է 1885ի Մարտ 15ին Թիֆլիսի «Արծրունի» թատրոնին մէջ սար-քըուած համերգին:

Իսկ Արամ Խաչատուրեանի յօրինածը որդեգրուած է 1944ին, իբրեւԽորհրդային Հայաստանի պետական օրհներգ:

Օրհներգը պէտք չէ վերածուի քաղաքական ոտնագնդակի, Պրն. ԿիրօՄանոյեան, ՀՅԴ Հայ Դատի Հայաստանեան գրասենեակի պատասխանա-տուն, անդրադառնալով օրհներգի մասին եղած քննարկումներուն ըսած է-«Հայաստան ունի իր օրհներգը»:

Դժբախտաբար այդ օրհներգը չէ բխած հայութեան էութենէն ոչ ալ կապունի Հայաստանի հետ: Առաւել եւս տարիներով սփիւռքի մէջ խորհրդա-նշած է հատուածական կիրքի դրսեւորումը: Եթէ Պրն. Մանոյեան եւ իր գա-ղափարակիցները կուսակցութիւնը կը սիրեն աւելի քան հայրենիքը, ըսե-լիք չունինք: Սակայն պետականօրէն մտածող մարդիկ պէտք է հրաժարինհատուածական նախապաշարումներէ եւ ունկնդիր ըլլան համայն հայու-թեան սիրտի զարկին: Այդ զարկին մէջ գոյութիւն չունի իտալացի աղջկաներգը:

Եթէ հարիւրամեակին առիթով հայութիւնը լաւատեսութեամբ եւ կառու-ցողական միտքով պիտի դիմաւորէ հայրենիքի ապագան ուրիշ պատուա-ւոր ուղի չկայ բացի երգել Խաչատուրեանի փառապանծ օրհներգը:

«Պայքար»

Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինի մէջԳարեգին Բ. ընդունած է ԱՄՆ ՀայոցԱրեւելեան թեմի ուխտաւորները

Ամենայն Հայոց Կաթողիկոս Գարեգին Բ. Յուլիս 2-ին, Մայր Աթոռ ՍուրբԷջմիածինի մէջ ընդունած է ԱՄՆ Հայոց Արեւելեան թեմի ուխտաւորները`ուղեկցութեամբ ԱՄՆ Հայոց Արեւելեան թեմի առաջնորդ Գերաշնորհ Տ.Խաժակ արքեպիսկոպոս Պարսամեանի եւ Պոսթընի Ս. Յակոբ եկեղեցւոյհոգեւոր հովիւ Արժանապատիւ Տ. Առաքել քահանայ Ալճալեանի:

Մայր Աթոռի տեղեկատուական համակարգէն կը յայտնեն, որ ԱմենայնՀայոց Կաթողիկոսը իր օրհնութիւնը փոխանցած է ուխտաւորներուն`ուրախութեամբ հաստատելով, որ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածինը մշտապէսսիրով կ՝ընդունի ուխտի եկած իր զաւակները: Այս առիթով Վեհափառ Հայ-ր ա պ ե տ ը յ ո ր դ ո ր ա ծ է ո ւ խ տ ա ւ ո ր ն ե ր ո ւ ն ջ ե ր մ ե ռ ա ն դ ո ւ թ ե ա մ բ հ ա ղ ո ր -դակցուելու հայրենիքի սրբութիւններուն, որոնք կերտուած են իրենց հայ-րերուն կողմէ Քրիստոսի եւ Անոր Հրաշափառ Յարութեան հանդէպ ունե-ցած սիրոյ եւ հաւատքի զգացումներով` կարեւոր նկատելով նաեւ այն, որիւրաքանչիւր հայորդիի համար ուղեւորութիւնը դէպի Հայաստան ընկալ-ւի իբրեւ ուխտագնացութիւն:

Գարեգին Բ. Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը համոզմունք յայտնած է, որՀայաստան եւ Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածին այցելութիւնը պիտի ոգեշնչէ ուզօրացնէ անոնց եւ պիտի ներշնչէ հայրենիքի հանդէպ յարգանքով ուսիրով կրթել ու դաստիարակել նոր սերունդները, պահպանել եւ պաշտ-պանել այդ ոգին անոնց մէջ:

Վեհափառ Հայրապետը գոհունակութեամբ ընդգծած է, որ իր հովուա-պետական այցելութիւններուն ժամանակ մշտապէս տեսած է ամերիկա-հայութեան զօրաւոր հաւատքը եւ անսակարկ սէրն ու նուիրումը համայնհայութեան հոգեւոր կեդրոնի նկատմամբ: Անդրադառնալով Սփիւռքի առ-ջեւ ծառացած մարտահրաւէրներուն` Նորին Սրբութիւնը պատգամած էներկաներուն հայաշունչ պահելու իրենց կեանքը, հայոց լեզուն մշտապէսհնչեցնելու իրենց ընտանեկան յարկերէն ներս եւ հաւատքով, աղօթքով,բարի ու աստուածահաճոյ գործերով զօրացնելու Մայր Եկեղեցին, պայծա-ռացնել տիրախնամ թեմը:

Հանդիպման ընթացքին Գարեգին Բ. Հայրապետը նաեւ պատասխա-նած է ուխտաւորներու հարցերուն, որոնք կը վերաբերէին Մայր Աթոռիառաքելութեան ու հոգեւոր-կրթական հաստատութիւններու գործունէու-թեան:

Ուխտաւորները Մայր Տաճարի մէջ մասնակցած են Ս. Պատարագին,ապա այցելած են Մայր Աթոռի թանգարաններ:

Անվճար խորհրդատուութիւններեւ բժշկական նախնականխնամքի ծառայութիւններսուրիահայերուն

Հ . Բ . Ը . Մ . - ի Ք լ ո տ ի ա Ն ա զ ա ր ե ա ն բ ժ շ կ ա կ ա ն կ ե դ ր ո ն ը ա ն վ ճ ա րխորհրդատուութիւններ եւ բժշկական նախնական խնամքի ծառայու-թիւններ կը մատուցէ սուրիահայերուն՝ կանացի հիւանդութեանց,սրտաբանութեան, ակնաբուժութեան եւ մանկաբուժութեան գծով:

Կեդրոնը կը գործէ Երկուշաբթիէն Ուրբաթ, առաւօտուն ժամը10:30-էն 13:30:

ՀՀ սփիւռքի նախարարութեան, Հ .Բ .Ը .Մ. -ի , Մայր Աթոռ Ս. Էջ-միածինի եւ Իզմիրլեան Հիմնադրամի միջեւ գործընկերութեան շնոր-հիւ , Հայաստան հաստատուած սուրիահայեր բժշկական անվճարխորհդատուութիւններ պիտի ստանան Քլոտիա Նազարեան Կեդրոնէնն ե ր ս , ի ն չ պ է ս ն ա ե ւ ա ռ ի թ ը պ ի տ ի ո ւ ն ե ն ա ն բ ժ շ կ ա կ ա ն յ ա ւ ե լ ե ա լբ ո ւ ժ մ ա ն ա ն հ ր ա ժ ե շ տ ո ւ թ ե ա ն պ ա ր ա գ ա յ ի ն դ ի մ ե լ ո ւ Ի զ մ ի ր լ ե ա նԲժշկական Կեդրոն, ուր մինչեւ 45 առ հարիւրի զեղչեր պիտի ստա-նան:

Արթուր Ջաւադեան. «Հայաստան շուտովոսկիի բաւականին շատ պաշարներպիտի ունենայ»

Հ ա յ ա ս տ ա ն շ ա տ շ ո ւ տ ո վպ ի տ ի ո ւ ն ե ն ա յ բ ա ւ ա կ ա նլուրջ ոսկիի պաշարներ: Ազ-գային ժողովին մէջ լրագրող-ն ե ր ո ւ ն յ ա յ տ ն ա ծ է Հ ա յ ա ս -տանի Կեդրոնական դրամա-տան նախագահ Արթուր Ջա-ւ ա դ ե ա ն : « Ե ս մ է կ տ ա ր իառաջ ալ յա յտարարած էի :Հիմա մենք ծրագիր կ ’իրա-կանացնենք համաշխարհա-յին ճանաչում ունեցող շատլուրջ ընկերութեան մը հետ:Հիմա կը կառուցենք աֆինա-ժի գործարան: Շատ մեծ գործարան պիտի ըլլայ, որուն տնօրինութիւնըպիտի ստանձնէ համաշխարհային շատ լուրջ ընկերութիւն մը: Ես հա-մոզուած եմ, որ շատ շուտով մենք պիտի ունենանք աւելի շատ ոսկիի պա-շարներ, քան ունեցած ենք մինչեւ 2004 թուականը»,- «Արմէնփրէս»-ի փո-խանցմամբ` ըսած է Ջաւադեան:

Ան յայտնած է, որ 2004-ին Հայաստանի ոսկիի պաշարը եղած է ընդա-մէնը 1.6 թոն: «Այդ ժամանակ մեր ոսկիի պաշարները վաճառելը ճիշդ քայլեղած է, որովհետեւ այն եկամուտը, որ մենք ստացած ենք ու փոխանցածենք պետական պիւտճէ, շատ լուրջ թիւ եղած է»,- մանրամասնած է ան:

Ան աւելցուցած է, որ գործարանի կառուցումէն ետք կ’ակնկալեն ունե-նալ ոսկիի շատ աւելի լուրջ պաշար, քանի որ այդ գործարանի հնարա-ւորութիւնը տարեկան մինչեւ 10-ը թոն է:

Ոչ եւս է պատմաբան, հրապարակագիր...Շար. էջ 1-էն

Աւետիս Եափուճեան Աւստրալիա փոխադրութեան պատճառաւ իրունեցած գրքերէն մօտ հազար հատ նուիրեց Գահիրէի ժէզուիթներու Վան-քին, եւ երկու հազար գրքեր՝ Սիտնի Աւստրալիայի Հայկական Բարե-գործական Ընդհանուր Միութեան գրադարանին:

Մոնթրէալի ՌԱԿ-ի, ԹՄՄ-եան եւ «Ապագայ»ի մեծ ընտանիքը խորազգացցաւակցութիւններ կը փութայ յայտնել ողբացեալին ընտանեկան եւ հա-րազատներու բոլոր պարագաներուն:

«ԱպԱգԱյ»

Moscou condamne la décision azériede ne pas laisser les russes arméniensentrer sur leur territoire

Mercredi la Russie a deman-dé publiquement à l’Azerbaïdjande mettre fin à l’interdictionfaite aux citoyens russes d’origi-ne arménienne de visiter le paysdu Caucase du Sud, considérantque la « pratique discriminatoi-re » pourrait nuire aux liensentre la Russie et l’Azerbaïdjan.

Le gouvernement azéri alongtemps maintenu une inter-diction de voyager non seulement pour les citoyens arméniens, mais aussi pourles Arméniens ayant d’autres nationalités, en raison du conflit du Haut-Karabagh.Le gouvernement considère que toute présence arménienne sur le sol azéri estun risque pour la sécurité du pays ainsi qu’un affront à l’honneur et à l’intégritédu territoire.

Un fonctionnaire du ministère russe des Affaires Étrangères a affirmé que 25ressortissants russes ayant des noms arméniens, ont été détenus et expulsésaprès avoir tenté d’entrer en Azerbaïdjan depuis le début de l’année. Le fonction-naire a déclaré que les agents d’immigration azéris ont également interrogé despersonnes ayant des noms russes traditionnels soupçonnés d’avoir des ancêtresarméniens.

Suite à la page 8

S E C T I O N F R A N Ç A I S E

LUNDI 17 JUILLET 2017

Le ministre de la Défense de l’Artsakh(Haut-Karabagh) : en cas de nécessiténous donnerons une réponse très forteà l’Azerbaïdjan

Après les multiples provoca-tions et tirs azéris sur les posi-tions arméniennes sur la ligne decontact de l’Artsakh (Haut-Karabagh) et la réplique del’armée arménienne sur un pointde tir azéri au village d’Alkhanli,le général Levon Mnatsakanyan,le ministre de la Défense del’Artsakh hausse le ton et pré-vient. « En cas de nécessité, les

forces de l’Artsakh donneront

aux provocations azéries une

réponse appropriée » dit-il. Il

répondait ainsi lors d’une conférence de presse aux journalistes de l’agen-

ce de presse russe Interfax. Levon Mnatsakanyan ajouta « l’Armée de

l’Artsakh n’a jamais été dans un rôle de provocation ou d’attaque. Mais

nous avons toujours été prêts à donner une réplique appropriée en cas

d’agression de l’ennemi (...) en ce qui concerne les annonces effectuées

par l’Azerbaïdjan portant sur la mort le 4 juillet de civils tués par les tirs

de l’Armée arménienne sur la localité d’Alkhanli, la responsabilité revient

au cynisme de l’Azerbaïdjan qui tente de désinformer et attirer l’atten-

tion de l’opinion publique internationale. » Le ministre de la Défense de

l’Artsakh continue « l’Armée de l’Artsakh n’a jamais visé les populations

civiles, ce qui n’est pas le cas de l’Azerbaïdjan, notre cible est et n’est uni-

quement les objectifs militaires, ceux qui tirent sur nos soldats (...)

l’ennemi se cache derrière sa population civile pour en faire un bouclier

humain. Si dans la réalité l’ennemi a eu des victimes civiles, nous devons

le regretter. Mais dans le même temps la faute en revient à l’Azerbaïdjan.

Et nous devons déclarer en toute responsabilité que les forces armées de

l’Artsakh vont continuer à se défendre et en cas de nécessite donner une

réponse très forte aux agissements de l’ennemi. Nous conseillons à la par-

tie azérie de rester à l’écart de tels agissements aux conséquences impré-

visibles et de trouver autour d’une table de négociations l’issue du conflit,

d’autant qu’une telle approche profitera aux deux peuples ».

KRIKOR AMIRZAYAN

Chaque jour, des images horriblespassent la télévision et sur les écransd’ordinateur à travers le monde. LesNations unies estiment qu’un nombrerecord de 65 millions de personnes ontété déplacées de leurs patries et deleurs habitats l’an dernier, et sont à lamerci des mers agitées, de la chaleurdu désert, et des bureaux d’immigra-tion des potentiels pays hôtes. Cesimmigrants se noient dans les mers,meurent d’épuisement ou de faim, sonttués par des mercenaires et sont mal-traités par des trafiquants d’êtreshumains. Ils sont victimes de machina-tions politiques et d’expéditions de« changement de régime »; En un mot,des catastrophes créées par l’homme.Si l’humanité était à la hauteur du mot,beaucoup de ces immigrants reste-raient dans leur patrie et jouiraientd’une vie digne et sûre, même dans lapauvreté.

Les enfants sont la catégorie la plusvulnérable de ces réfugiés; Ils sontsoumis à la malnutrition, aux maladiestrès répandues, au viol, au travail forcéet à la négligence, qui peuvent mener àla mort.

La célébration de la Journée mon-diale des réfugiés, le 20 juin, a permis,durant un court moment, de prendreconscience du sort de ces personnesdémunies, expulsées de chez eux etjetées dans le tourbillon de la poli-tique, parfois même maltraitées parleurs supposés protecteurs, lorsquequelques malins tentent de tirer profit

de leur misère.À mesure que l’humanité avance

technologiquement, elle recule versl’âge de pierre quant à sa conscience.Nous regardons ces femmes auxvisages émaciés et ces enfants mortssur les plages, puis nous nous tour-nons vers des programmes plus amu-sants, et nous pouvons ainsi profondé-ment nous endormir.

Le sort des réfugiés retentit dans lescœurs et les esprits des personnesdont les familles, parents, grands-parents, ont traversé ces mêmes expé-riences pénibles. Les Arméniens fontpartie ces peuples ; Ils ont connu la viede réfugiés tout au long de leur histoi-re. Il existe même une culture, à la foislittéraire et musicale, fondée sur cetteexistence de réfugiés. Tout cela, biensûr, même avant le grand cataclysme,le génocide arménien.

Pour beaucoup d’Arméniens, lesimages actuelles sur les écrans de télé-vision sont péniblement réelles etfamilières. Ils ont la corde très sen-sible lorsqu’ils se souviennent du sortde leurs parents et de leurs grands-parents.

La petite fille rescapée desdécombres de sa maison en Syrie, avecdes cicatrices au visage, aurait pu êtrema propre mère, qui s’est réellement etlittéralement promenée dans le désertà Deir Zor, et qui par un miracle a sur-vécu après avoir perdu 40 membres desa famille.

Malgré les horreurs associées auxmarches vers la mort durant le génoci-de arménien, j’ai été obligé, il y a envi-ron 15 ans, de faire un voyage danstoutes les villes et villages que la famil-le de ma mère avait traversé : Alep,Qamishly, Markadeh, Deir Zor, Raqqaet bien d’autres, sous le soleil ardentd’un mois d’août, sur les sables blancsde Deir Zor que l’on peut difficilementsupporter plus de 10 ou 15 minutes. Ilest étonnant que certaines personnesaient survécu aux marches forcées dugénocide arménien durant trois ouquatre ans, mais cela explique aussicomment des millions ont péri ou sesont noyés dans la fleuve Euphrate,dont il était interdit de boire les eaux.

Aujourd’hui, les réfugiés sont par-tout dans le monde, fuyant les zones

Suite à la page 8


65 millions de réfugiés surla conscience de l’humanitéÉditorial écrit en anglais par Edmond Y. Azadian et publié dansThe Armenian Mirror-Spectator en date du 29 juin 2017


65 millions of...Suite de la page 7

de guerre, les persécutions, les enlève-ments et toutes les formes de catas-trophes que les grandes puissancesont transportées dans leur pays. LaSyrie, l’Irak, la Libye, le Yémen, leSoudan du Sud, le Nigeria, leMyanmar, la Somalie, le Sri Lanka,l’Afghanistan, et de nombreux autrespays sont devenus des Étatsdéfaillants qui ne peuvent plus soute-nir ou protéger leurs propres popula-tions.

Le problème des réfugiés a mêmefrappé l’Arménie, qui abritait déjà 300000 réfugiés expulsés de Bakou et deSoumgait, et dispersés dans le monde.Plus récemment, l’Arménie a reçu 22000 réfugiés de Syrie et, après la guer-re d’avril dernier contre l’Azerbaïdjan,2 000 Arméniens ont fui le Karabaghvers l’Arménie.

Les organismes mondiaux ne sontpas équipés et n’ont pas les moyens defaire face à la crise mondiale des réfu-giés. « Il s’agit essentiellement d’unegénération entière qui a perdu l’occa-sion d’aller à l’école primaire avantque la communauté internationale nebouge », a déclaré Kevin Watkins, PDGde « Save the Children UK » au maga-zine Newsweek. Il a poursuivi : « Bienque les chiffres précis soient difficilesà démêler, il pourrait y avoir jusqu’à 10millions d’enfants réfugiés dans lemonde qui sont soit non scolarisés,soit susceptibles d’abandonnerl’école. »

Il n’y a pas que les enfants de Syriequi ne peuvent aller à l’école sous lesbombes ; Dans d’autres pays, lesécoles sont destinées à être détruitespour conduire délibérément les jeunes

et les enfants non scolarisés vers unmonde obscur.

Ainsi, Boko Haram, un groupe isla-mique pur et dur, a détruit plus de 1400 écoles au Nigéria. Environ 1 000écoles ont été également détruites auYémen à la suite des bombardementssaoudiens.

« Les attaques contre les écolessont un crime de guerre », a ajoutéWatkins.

Les Nations unies ont annoncéqu’elle constituerait une unité pourrecueillir des preuves pour de futurespoursuites en matière de crimes deguerre en Syrie. La police métropolitai-ne britannique a commencé à exami-ner les allégations de crimes de guerrecommis par l’Arabie saoudite dans leconflit du Yémen. Au Nigéria, la Courinternationale procéde à des examens.Finalement, ces missions d’enquête sesituent sur un terrain de football poli-tique, que les nations puissantes utili-sent afin de punir leurs ennemis.

Aucune documentation ne peutaffecter l’Arabie saoudite, qui a récem-ment signé un contrat militaire de 110

milliards de dollars avec les États-Uniset a reçu le feu vert du présidentTrump pour faire des ravages dans larégion. On parle même de « change-ment de régime » en Iran par les asso-ciés de Trump, comme si une effusionde sang dans la région n’était pas assezétonnant.

La Turquie joue son propre jeu poli-tique en utilisant les réfugiés syrienscomme une puce de négociation. Il yaurait 2,9 millions de réfugiés dans lepays. Le gouvernement d’Ankara aouvert les vannes afin d’inonder lespays européens avec des vagues deréfugiés jusqu’à ce que ces gouverne-ments viennent demander au présidentErdogan de résister aux déplacements.Ce dernier a extorqué 3 milliards dedollars pour fermer cette porte ouver-te vers l’Europe.

Plutôt que de punir la Turquiecomme cause principale du problèmedes réfugiés, l’Europe a acheté sonsilence à un prix très élevé.

La Turquie a formé, armé et déclen-ché des extrémistes de l’État islamique(EI) pour déstabiliser la Syrie, causant

la désolante situation actuelle.Lorsque les journalistes turcs ont

récemment rencontré des officiers del’armée turque qui ont livré des armesaux combattants de l’EI, le gouverne-ment les a accusés de trahison, dedivulgation de « secrets d’État ». Dansaucun autre pays, les journalistes n’onteu le courage de s’opposer à leurs gou-vernements en exposant leurs morts etleurs actions visant à promouvoir laguerre, la famine, la misère, et le pro-blème des réfugiés dans le monde.Connaissant la politique, il ne semblepas y avoir de fin à ces tragédiesfomentées par l’homme. Les Nationsunies, les organisations non gouverne-mentales (ONG) et les personnes debonne volonté ne possèdent pas assezde pouvoir pour endiguer cette tragé-die.

Les guerres sont déclenchées, lespays sont déchirés, les réfugiés inon-dent le monde, les enfants sont mal-traités et assassinés, et 65 millions decicatrices sont brûlées sur la conscien-ce collective de l’humanité, qui sembles’être engourdie dans sa douloureuseréalité.

Il est tout à fait compréhensible quele cri des Arméniens pour la justiceface à l’assassinat de masse de sonpeuple, il y a un siècle, n’ait pasd’impact sur la conscience des genslorsque 65 millions de victimes viventdans un monde impuissant.

Les gouvernements sont les pre-miers coupables, ainsi que ces médias,en évitant d’exposer les racines decette grande tragédie.

Et le reste du monde s’endort laconscience tranquille après avoirchangé de canal, ou avoir lu une histoi-re différente et plus agréable sur sonécran d’ordinateur.

Traduction N.P.

Moscou condamne...Suite de la page 7

« Nous devons conclure que les ressor-tissants russes arrivant en Azer-baïdjansont effectivement discriminés pour desraisons ethniques », a déclaré le respon-sable.

« Nous continuons à exiger la fin de lapratique discriminatoire qui n’est pas com-patible avec les relations amicales entreles deux pays. Nous tirerons les conclu-sions qui s’imposent de cette situation ».

Le ministère russe des Affaires Étran-gères a demandé à plusieurs reprises desexplications aux autorités de Bakou, quiont répondu que l’interdiction de voyagerétait nécessaire pour éviter les « incidentsindésirables ».

En réponse à la condamnation russed’une rare virulence, un porte-parole duministère des Affaires Étrangères azéri aévoqué « l’occupation arménienne » duterritoire azéri.

« Malheureusement, certains individusd’origine arménienne manifestent une hos-tilité ethniquement motivée, et c’est pour-quoi nous prenons certaines mesures », adéclaré le bureau ministériel.

Par ailleurs, le ministre russe desAffaires Étrangères Sergueï Lavrov est néd’un père d’origine arménienne. Lavrov arégulièrement visité Bakou.

L’interdiction de l’Azerbaïdjans’app-lique également aux ressortissantsturcs d’origine arménienne, la Turquieétant l’allié le plus proche del’Azerbaïdjan.

Le gouvernement va puiser les ressources du lac Sevan pour irriguer en urgence

Ignorant les graves inquiétudes exprimées par les éco-logistes, mardi le Parlement arménien a autorisé le gou-vernement à augmenter considérablement la quantitéd’eau du lac Sevan utilisée pour l’irrigation cette année.

Le vaste lac montagneux, vital pour l’écosystème armé-nien tout entier, est une source d’eau d’irrigation fournieà la vallée Ararat, située à l’ouest et au sud d’Erevan, àtravers la rivière Hrazdan. Elle alimente également ledeuxième complexe hydroélectrique du pays, construit lelong de la rivière à l’époque soviétique.

La législation arménienne permet au gouvernementd’utiliser plus de 170 millions de mètres cubes d’eau dulac Sevan chaque année à des fins d’irrigation et de pro-duction d’électricité. Le gouvernement a demandé àl’Assemblée Nationale d’augmenter ce plafond de 100 mil-lions de mètres cubes pour la saison d’irrigation actuelle,à cause d’une baisse des précipitations en 2017.

En présentant le projet de loi aux législateurs, le chefdu Comité d’État sur les Ressources en Eau, ArsenHarutiunian, a déclaré qu’environ 130 000 agriculteurs ris-quaient actuellement de graves pénuries d’eau qui pour-raient avoir des conséquences dévastatrices pour leurscultures.

Les principaux groupes de protection de l’environne-ment arméniens sont fortement opposés à cette mesureurgente. Ils considèrent que cela irait à contre courantd’une augmentation de plus de dix ans du niveau d’eau deSevan, considérée comme essentielle pour sauver sonécosystème en voie de disparition.

Le ministère arménien de la Protection de l’environne-menta ajouté sa voix à ces préoccupations. Il estime quele niveau d’eau de Sevan baisserait de 8 centimètres enconséquence.

« [Les plans du gouvernement] auront un impact surl’écosystème » a admis Harutiunian. « Mais le problème

que nous mettons en évidence est beaucoup plus impor-tant », a-t-il annoncé, se référant au secteur agricole endifficulté.

Harutiunian a également soutenu que le niveau deSevan a augmenté de 16 centimètres en 2015 et de 18 cen-timètres l’année dernière, principalement en raison del’eau pompée dans le lac depuis d’autres rivières à traversdeux canaux souterrains. Le lac aura donc plus d’eauqu’en 2016, même après l’approvisionnement en eaud’urgence, a déclaré le responsable avant que leParlement n’approuve le projet de loi en première lecture.

Seuls trois députés, tous représentants de l’allianced’opposition Yelk, ont voté contre la mesure. L’une d’eux,Lena Nazarian, a déclaré que, au lieu de chercher à aug-menter la consommation de l’eau de Sevan, le gouverne-ment aurait dû réduire le gaspillage persistant de l’eaud’irrigation. Elle a ajouté que les réseaux d’irrigation res-tent très inefficaces malgré les nombreux fonds budgé-taires qui ont été alloués ces dernières années pour leurréhabilitation.

Harutiunian a reconnu qu’environ 55% de l’eau d’irriga-tion est perdue avant d’atteindre les agriculteurs.

Sharmazanov: Azerbaijan is the only one responsible for tension on contact line

Azerbaijan is the only oneresponsible for the tension onthe contact line, Spokespersonfor the ruling Republican Partyof Armenia (RPA) EduardSharmazanov told journalistsafter the RPA Supreme Bodysession on Thursday.

He explained the recentdevelopments on the contactline by the fact that Azerbaijanhas reached a deadlock in thenegotiations and cannot findpolitical will to fulfill the agree-ments, looking for occasions to escalate the situation.

“The Azerbaijani leadership is responsible for and guilty of all the victimsof both sides. As to yesterday’s occurrence, I’ll say the same: The militaryand political leadership of Azerbaijan is the only guilty one. It is unaccept-able to turn one’s own population into a shield and then hide in its rear, try-ing to conceal one’s own terrorist essence,” Sharmazanov noted.

According to him, the statements of the international community arequite balanced and in this terms Azerbaijan’s wishes have failed.

BY ALIN K. GREGORIAN

Armenian Mirror-Spectator

A dinner party on June 10, at thehome of Raffi and Nina Festekjian,raised $220,000 for HALO Trust’s SafeSteps for the People of KarabaghCampaign, surpassing expectations bythe organizers. The goal is to deminethe entirety of Artsakh by 2020.

The Festekjians are the co-chairs ofthe campaign.

Raffi Festekjian said the safety ofthe nation was paramount in order forits economy to thrive. “To create a bet-ter infrastructure, you need safety,” hesaid.

With safer lands, more jobs are cre-ated, he noted, adding that HALO itselfis the second largest employee in therepublic, and that 90 percent of fundsraised for HALO go back to Artsakh.

A vigorous auction of ScoutTufankjian’s photographs and winefrom Karabakh, as well as donations,brought the total raised to $110,000,which will be doubled by an anony-mous donor.

Several representatives of HaloTrust were present, including the orga-nization’s CEO, Maj. Gen. JamesCowan.

Cowan, when addressing the assem-bled, said many remember the iconicpicture of the late Princess Dianawhen she walked through an Angolanminefield that had been cleared, meremonths before her untimely death. Helamented that she could not live to seethat 122 countries signed the OttawaTreaty banning landmines.

So far, he said, Halo has destroyed1.5 million landmines. “Each one ofthe landmines came out of the groundat huge personal risk,” he said.

The advantage of Halo’s work, hesaid, is that “it is a finite problem thatcan be solved. We are extremely closeto finishing the job in Karabagh.”

Until that evening, he said, $1 mil-lion had been raised for the effort,which with an anonymous donor’sagreement to double donations up to$4 million, stands at $2 million. Theproject needs to raise a total of $3 mil-

lion more to reach its goal of $8 mil-lion.

Adam Jasinski, the ExecutiveDirector of HALO Trust in the U.S.,said “there has been an amazing levelof support in Boston and Los Angeles”for the demining efforts in Karabagh(Artsakh).

“It is hugely inspiring,” he said.Also present was Tony Halpin, a

British journalist who was formerly awriter and editor for the now-defunctArmenian International Magazine(AIM). He is currently the governmenteditor for Russia and former Sovietrepublics at Bloomberg.

Halpin said that he had heard ofHALO’s work when it originally starteddemining Artsakh, in 2002, when hewas living in Armenia. “I went out witha colleague to see how they wereworking and they took me to a field,”he recalled. “The area was litteredwith mines. It was really impressive tosee how they work. They went squaremeter by square meter.”

Robert Avetisyan, the PermanentRepresentative of the ArtsakhRepublic to the U.S., stressed his gov-ernment’s continued support forHALO, noting that the group’s work is“very important for the safety andeconomy of Artsakh. They also createjobs.”

Cont’d on page 10


E N G L I S H S E C T I O N

MONDAY JULY 17, 2017

$220,000 Raised for Mine-FreeArtsakh at Massachusetts Event

Artsakh Defense Army has never targeted peaceful settlements –Defense Minister

Artsakh (Nagorno-Karabakh) RepublicDefense Minister Levon Mnatsakanyan hascommented on the July 4 Azerbaijaniprovocation along Artsakh-Azerbaijan Lineof Contact in an interview with Interfaxnews agency.

- Mr. Minister, the Azerbaijani

Defense Ministry issued a statement,

blaming the Armenian side of shelling

an Azerbaijani peaceful settlement

and killing civilians on July 4. How

would you comment on this?

- First of all, I want to state that the Artsakh Army has never been the first toinitiate an attack, however it is always ready to curb any provocation launchedby the adversary by taking retaliatory actions. Regarding the statement issued byAzerbaijan, suggesting that the Armenian Army allegedly shelled Alkhanlu settle-ment on July 4, which resulted in fatalities among civilians is nothing more thana cynical work style to mislead the international community at the expense ofthe blood of its own innocent citizens.

The Artsakh Defense Army has never targeted peaceful settlements, which istypical to our adversary. Our target has been and continues to be solely thosemilitary positions from where the enemy opens fire towards the Armenian posts.It is a pity that Baku’s military-political leadership has turned it into a practicedeploying firing positions at civilian settlements and launching attacks towardsthe Artsakh positons from those firing positions. By hiding behind its own popu-lation and turning the latter into a human shield, the adversary grossly violatesthe norms of the international law.

If Azerbaijan suffered losses among the civilians, we have to express regretsover it. Meantime I announce with full responsibility that like today theKarabakh Armed Forces will continue to fully exercise its right to self-defenseand to give targeted and disproportionate response to the attacks of the adver-sary if needed. At the same time, we advise the Azerbaijani side to refrain fromfurther military adventurism full of unpredictable consequences and seek a set-tlement to the conflict at the negotiating table, especially when such anapproach stems from the interests of both peoples.

Armenia finance ministry: 3.2% economicgrowth is realistic

A 3.2 percent economic growth is quite realistic in Armenia, and even a higherindicator is possible. Finance Minister Vardan Aramyan told the aforementionedto reporters, after Thursday’s Cabinet session of the government.

In his words, economic indicators of the current year enable to speak aboutthe possibility of a 3.2 percent economic growth.

“And a higher growth means more investments, greater domestic demand andrevenue growth,” Aramyan added.


$200,000 raised for...Cont’d from page 9

He added, “They free Artsakh landfrom mines and create arable land.They make agricultural land in Artsakhmuch safer. They save lives, first andforemost.”

Tufankjian also attended the recep-tion. She expressed her love for thetiny republic and praised the work ofHALO Trust to make it safer.

“The work that HALO is doing isintegral to every aspect” of life there,she said, including “eco-tourism, farm-ing, schools, etc. The people are work-ing incredibly hard, now even plantingcoffee and avocados.” For all that, shesaid, they need lands that are safefrom mines.

“The people there are truly extraor-dinary,” she said.

In his comments, HALO regionaldirector Andrew Moore noted thatHALO Trust is working with themayor’s office in Stepanakert to createa monument to everyone injured orkilled by landmines in Karabagh.

Gala Danilova, the finance directorfor HALO in Stepanakert, was also pre-sent at the fundraiser.

She told the story of a farmer withnine children, one of whom, a 16-year-

old boy, died on an unexploded mine.The family, she explained, needs fire-wood and that is why the boy waswalking toward the forest to collectwood, not only for personal need butto sell. She also said that often peoplewalk on the lands with mines to col-lect herbs or to graze their cattle.

Every day, she said, for many fami-lies in Karabagh there is the need tofind bread and water and thus surviveone more day.

“We have to provide them with abetter life and together, we can dothat,” she said.

Prospects for Armenian-Russian cooperation in sphere of emergency situations discussed

Prime Minister of Armenia Karen Karapetyan on Thursday receivedSecretary General of the International Civil Defence Organisation VladimirKuvshinov and Minister of Emergency Situation of Russia Oleg Bazhenov.

They have arrived in Armenia on the sidelines of the session of theSteering Committee of the Armenian-Russian Humanitarian ResponseCenter.

Expressing satisfaction with the bilateral cooperation in the sphere ofbilateral cooperation and the activity of the Armenian-RussianHumanitarian Response Center in that context, PM Karapetyan under-scored the importance of the continuous deepening and development ofcollaboration.

Vladimir Kuvshinov and Oleg Bazhenov noted the effectiveness of coop-eration with the Ministry of Emergency Situations of Armenia and present-ed the results of the discussions held within the framework of Thursday’ssession. In particular, the key directions and events round which theArmenian-Russian rescue cooperation should develop were identified, thisincluding the training of rescue forces, exchange of experience and experts,modernization of equipment, etc.

The sides also exchanged views on the further activity of the Armenian-Russian Humanitarian Response Center and the technical equipment of theCrisis Management Center. They stressed that the expansion of the capaci-ties of the Armenian-Russian Humanitarian Response Center—one in itskind in the region—will enable carrying out the humanitarian response atan interregional level.

Passenger flow increases by 29.3% inArmenia’s airports January-June 2017

The passenger flow in Armenia’s two airports comprised 1,094,007 people inJanuary-June 2017 which is an increase of 29.3% compared to January-June 2016,the General Department of Civil Aviation told Armenpress.

In June 2017 the passenger flow in Yerevan’s Zvartnots airport comprised211 252 people exceeding the figure of June 2016 by 20.5%.

In January-June 2017 26.1% increase in passenger flow has been registered inZvartnots airport. The cargo transportation in January-June 2017 comprised10.912 tons of goods which is an increase of 70.4% compared to the same periodof 2016.

In June 2017 the passenger flow in Gyumri’s Shirak airport amounted to 7744people exceeding the figure of that of 2016 by 1558%. In January-June 2017 thepassenger flow in Shirak airport increased by 402.1% compared to January-June2016.

In January-June 2017 flights-landings recorded 24.5% increase in bothairports.

Levon Aronian to face former worldchampion Garry Kasparov at Sinquefield Cup

Armenian GM Levon Aronianwill play with former worldchess champion GarryKasparov at the Sinquefield Cupin St. Louis, Missouri, whichtakes place from 14-19 August.

Kasparov who retired fromprofessional chess in 2005, wasgiven a wild card entry for theevent’s Rapid and Blitz compe-tition, the organizers of thetournament reported.

Current world No. 1 MagnusCarlsen of Norway will alsoplay at the tournament, as willHikaru Nakamura, ranked second in the world.

The 2017 Sinquefield Cup is an elite international event, featuring 10 of thestrongest chess players in the world.

To note, at 54, Kasparov will be the oldest player competing for theSinquefield Cup.

Central Bank: Armenia will not think about single Eurasian currency in next 15-20 years

Armenia will not even think about asingle Eurasian currency over the next15 to 20 years.

Chairman of the Central Bank ofArmenia, Arthur Javadyan, stated theabove-said at said during Thursday’sNational Assembly debates on the 2016monetary policy report of the bank.

He recalled that some time ago,heads of the financial regulators of thefive Eurasian Economic Union membercountries—Armenia, Russia, Belarus, Kazakhstan, and Kyrgyzstan—had adopteda special document, which states that they will not conduct talks on prepara-tions for transition to a single currency, until 2025.

“Until the year 2025 on the scale of the Eurasian Union,” Javadyan noted. “Butif we speak about Armenia, we believe that we will not need it in the next 15 to20 years.”

European Parliament votes to suspendTurkey’s accession talks

The European Parliament voted on Thursday to suspend Turkey’s member-ship talks in the EU.

The MEPs said talks have to be suspended if Ankara implements constitution-al changes envisaged by referendum which expand the powers of PresidentErdogan, Reuters reported.

Speaking ahead of the vote Turkish EU affairs minister Omer Celik saidAnkara rejects any proposals to drop European Union accession talks in favor ofcooperation in other areas.


AÂO{+APAFAKAN

զԳուՇԱնԱԼ ԱրեւԱՅԻն ԿԱթուԱԾԷ (SUN STROKE)Արդէն մտած ենք ամառուայ եղանակը եւ սկսած ենք վայելել արեւի ջեր-

մութիւնը եւ բացօթեայ հաճելի կլիման: Սակայն ինչպէս որեւէ չափազանցութիւն, արեւի տակ մնալ երկար ժա-

մերով, կրնայ յառաջացնել առողջական շատ լուրջ վիճակներ, երբեմն մա-հացու բարդութիւններով, նո յնիսկ եթէ օգտագործուին արեւի ճառա-գայթներու հետեւանքները մեղմացնող յատուկ օծանելիքներ: Արդարեւ,նոյնիսկ շուքի մէջ պատսպարուելով, ջերմաստիճանի չափազանց բարձ-րացումը կրնայ «արեւային կաթուած» պատճառել: Այս վիճակը կը հասնիերբ մարմինը անկարող կը դառնայ ներքին ջերմաստիճանը հաւասա-րակշռելու , մանաւանդ երբ խոնաւութիւնն ալ կ ’անցնի 40%-ը եւ տա-քութիւնը կը հասնի կամ կ’անցնի 40 աստիճան սէլսիըսը (104 աստիճանֆարէնհայթ):

Ամենավտանգաւոր ժամերն են առաւօտեան ժամը 10-էն մինչեւ յետ-միջօրէի ժամը 4-ը: Ուրեմն անհրաժեշտ է կանխարգիլել արեւային կաթ-ւածը որոշ միջոցներով եւ ոչ ` սօտա, գարեջուր, սառած թէյ կամ սուրճըմպելով, որովհետեւ բոլոր խմիչքները, նոյնիսկ սառած վիճակով, պիտիչ’օգնեն մարմնի ջերմաստիճանը նուազեցնելու: Հակառակ ժողովրդականկարծիքին, այս ամառնային զովացուցիչ նկատուած ըմպելիներու օգտա-կարութիւնը որպէս մարմնի ջերմութիւնը նուազեցնող միջոց, գիտակա-ն օ ր է ն չ է հ ա ս տ ա տ ո ւ ա ծ , ա յ լ ը ն դ հ ա կ ա ռ ա կ ը ՝ կ ը կ ա ր ծ ո ւ ի թ է ա ն ո ն ցազդեցութեամբ միզումի առատութիւն եւ ջրազրկում կը յառաջանայ ,սաստկացնելով մարմնին ջերմաստիճանի բարձրացումը: Անհրաժեշտ էուրեմն, որ վերոյիշեալ այս ըմպելիներուն միջեւ յաճախակիօրէն ըմպելառատ քանակութեամբ ջուր:

Արեւային կաթուածը կը նկատուի շտապ օգնութիւն պահանջող կացու-

թիւն մը եւ կը կարօտի անմիջական զանգահարում 911 թուին: Մինչ այդ՝ենթական պէտք է փոխադրել շուք եւ զով տեղ մը եւ խմցնել պաղ ջուր եւպտուղի հիւթ: Արեւի կաթուածը կը հարուածէ ընդհանրապէս 50 տարիքէնվեր անձերու եւ հինգ տարեկանէն վար մանուկներու, բայց երիտասարդմարզիկներ եւս հակամէտ կըլլան նոյն հիւանդութեան:

Արեւային կաթուածը կրնայ վնասել ուղեղին եւ ջղային դրութեան:Ախտանշաններն են՝ տրոփող գլխացաւ, գլխապտոյտ, մկաններու թու-լութիւն, չոր, կարմիր եւ տաք մորթ, սիրտխառնուկ, փսխունք, շփոթու-թիւն, անգիտակցութիւն եւ նոյնիսկ զգայազրկութիւն, սրտի բաբախում,ա ր ա գ ե ւ կ ա ր ճ շ ն չ ա ռ ո ւ թ ի ւ ն : Շ ա ր ք մ ը հ ի ւ ա ն դ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ե ն թ ա կ ա նհակամէտ կը դարձնեն արեւային կաթուածի, ինչպէս՝ սրտի, թոքերու եւ

երիկամներու հիւանդութիւնները, նաեւ գիրութեան, չափազանց նիհա-րութեան, արեան գերճնշումի, շաքարախտի, մտային խանգարումներու,ալքոլամոլութեան եւ արեւէն այրողներու պարագաներուն:

Դեղեր որոնք ենթական հակամէտ կը դարձնեն արեւային կաթուածի,հետեւեալներն են՝ հակահիսթամին դեղեր, միզեցուցիչ, հանդարտեցնող,սրտի եւ արեան գերճնշումի դեղեր, հոգեբուժական, ընկճուածութեան դէմդեղեր, քօքային, եւլն:

Կանխարգիլելու համար արեւային կաթուածը, հետեւեալ միջոցները կա-րելի է գործադրել: Երբ օդի ջերմութիւնը շատ բարձր է, նախընտրելի էմնալ զովացուած սենեակներու մէջ: Եթէ անհրաժեշտ է դուրս գալ շատտաք օրուան ընթացքին, թելադրելի է օգտագործել թեթեւ, բաց-գոյն թոյլզգեստներ եւ լայնածիր գլխարկ, օգտագործել արեւի դէմ օծանելիքներ,խմել օրական նուազագոյնը ութ բաժակ ջուր կամ պտուղի կամ բանջա-ր ե ղ է ն ի հ ի ւ թ ե ր : Յ ա ւ ե լ ե ա լ ն ա խ ա զ գ ո ւ շ ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր պ է տ ք է ա ռ ն ե լ ե ր բբացօթեայ մարզանքներ կամ գործեր անհրաժեշտ է կատարել: Օրինակ՝խմել երեք բաժակ հեղուկ երկու ժամ նախ քան աշխատանքի կամ մար-զանքի սկսելու, յետոյ աւելցնել մէկ բաժակ եւս, գործէն ճիշդ առաջ եւ աշ-խատանքի ընթացքին՝ մէկ բաժակ ամէն 10 վայրկեան: Գիտնալու համարթէ բաւարար չափով հեղուկ խմած էք, պէտք է առաջնորդուիլ մէզի գոյնէն.եթէ գոց դեղին է, կը նշանակէ բաւարար չէ մարմնին ջուրը: Այս պարա-գաներուն տակ, անհրաժեշտ է հեռու մնալ ալքոլ եւ քաֆէին պարունակողըմպելիներէ, որովհետեւ անոնք միզեցուցիչ ըլ լալով, պիտի պակսեցնենմարմնին ջուրը : Նո յնպէս, վերեւ յիշուածը չի վերաբերիր սրտի, երի-կամներու կամ լեարդի հիւանդութիւններէ տառապողներուն, բացի եթէբժիշկի արտօնութեամբ կը կիրարկուի:

Այն անձը որ ապաքինած է արեւի կաթուածէն, շատ հաւանաբար առա-ջ ի ն շ ա բ ա թ ո ւ ա ն ը ն թ ա ց ք ի ն ա ւ ե լ ի զ գ ա յ ո ւ ն պ ի տ ի ը լ լ ա յ ջ ե ր մ ո ւ թ ե ա նբարձրացումի պարագային:

Ուրեմն նախ քան վերսկսելու տաք միջավայրի մէջ աշխատանքին,անհրաժեշտ է բժիշկին հաւանութիւնը ունենալ:

Համադրեց՝Տօքթ. Յ. ԱրզումԱնեԱն


Հնդիկ քանդակագործը. «Արցախը երկիր մըն է, ուրզբօսաշրջիկները կրնան ապահով ու անվտանգ զգալ»

Ա ր ց ա խ ի Հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա նմշակոյթի եւ երիտասարդութեանհ ա ր ց ե ր ո ւ ն ա խ ա ր ա ր ո ւ թ ե ա ն ե ւ«Ապագայ սերունդներու հիմնադ-ր ա մ » - ի հ ա մ ա տ ե ղ ն ա խ ա ձ ե ռ ն ո ւ -թեամբ՝ Յուլիս 1-էն Շուշիի մէջ մեկ-նարկած է «Յակոբ Գիւրջեան» քան-դակագործութեան 5-րդ միջազգա-յին կոչունքը (symposium):

Ըստ Artsakhpress.am-ի՝ Շուշիիկերպարուեստի պետական թանգա-րանի տնօրէն Լուսինէ Գասպարեանը ս ա ծ է , ո ր « Յ ա կ ո բ Գ ի ւ ր ջ ե ա ն »քանդակագործութեան 5-րդ միջազ-գային կոչունքին Հնդկաստանէն,Եգիպտոսէն, Սերպիայէն, Հայաս-տանէն եւ Արցախէն կը մասնակցի10 քանդակագործ:

« Մ ա ս ն ա կ ի ց ն ե ր ը Ա ս կ ե ր ա ն իշ ր ջ ա ն ի Ս զ ն է ք գ ի ւ ղ է ն բ ե ր ո ւ ա ծմարմարացուած կրաքարերու վրայտարբեր քանդակներ կը կերտեն.աւարտելէ ետք՝ անոնք պիտի տե-ղադրուին Շուշիի կերպարուեստիպետական թանգարանին կից «Քան-դակներու պուրակ»-ին մէջ»,- նշած էԼ. Գասպարեան:

Կան մասնակիցնէր, որոնք երկ-րորդ անգամ է կը մասնակցին կո-չունքին:

«Այս կոչունքին առանձնայատ-կութիւնը այն է, որ մէկ անգամ այ-ց ե լ ե լ ո վ Ա ր ց ա խ ե ւ մ ա ս ն ա կ ց ե լ ո վձեռնարկին՝ յաջորդ տարիներունի ր ե ն ք , ա ն պ ա յ մ ա ն , մ ա ս ն ա կ ց ո ւ -թ ե ա ն յ ա յ տ ե ր կ ը ն ե ր կ ա յ ա ց ն ե ն .ատիկա միանշանակ, շատ կարե-ւոր է: Իրականացած 4 կոչունքնե-րուն ժամանակ քանդակագործներ

ունեցած ենք Պելճիքայէն, Պելառու-ս ի ա յ է ն , Խ ո ր ո ւ ա թ ի ա յ է ն , Զ ո ւ ի ց ե -րիայէն, ԱՄՆ-էն, Ճափոնէն, Չինաս-տանէն, Լեհաստանէն եւ շատ այ լերկիրներէ:

Միայն Իտալիայէն մասնակցած է1 9 ա շ խ ա ր հ ա հ ռ չ ա կ փ ր ո ֆ է ս օ րք ա ն դ ա կ ա գ ո ր ծ » , - ա ւ ե լ ց ո ւ ց ա ծ էԳասպարեանը:

Սերպիացի քանդակագործը, իրհ ե ր թ ի ն ն շ ա ծ է , ո ր ի ն ք ը ա ռ ա -ջին անգամ է Արցախի մէջ. «Շատգ ե ղ ե ց ի կ ե ր կ ի ր է Ա ր ց ա խ ը , ա յ ս -տեղի մարդիկ շատ բարի են, հիւ-րասէր: Ես զարմացած եմ, որ այս-պիսի փոքր քաղաքը, ինչպէս Շու-շ ի ն , ո ւ ն ի ա յ ս պ ի ս ի մ շ ա կ ո ւ թ ա յ ի նկեդրոններ. անոնք բաւական լաւհ ա ր թ ա կ ե ն ` ա շ խ ա ր հ ի տ ա ր բ ե րերկիրներու մշակութային գործիչ-ները համախմբելու եւ միաւորելուհ ա մ ա ր : Պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն գ ի ր ք կ ըքանդակեմ, անիկա պիտի ներկա-յ ա ց ն է գ ի տ ո ւ թ ե ա ն ե ւ մ շ ա կ ո յ թ իշ ե ր տ ե ր ը ։ Ը ս ե մ , ո ր ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր -ծելու ժամանակ ներշնչանք ստա-ցած եմ հայկական մշակոյթէն»:

Ե գ ի պ տ ա ց ի ք ա ն դ ա կ ա գ ո ր ծ ը ,խօսելով իր տպաւորութիւններունմասին, նշած է, որ ինքը շատ ուրախէ ն մ ա ն գ ե ղ ե ց ի կ ձ ե ռ ն ա ր կ ի մ ըմասնակցելուն համար եւ բաւական

տպաւորուած է Արցախով եւ ար-ցախցիներով:

«Դուք հպարտ պէտք է ըլլաք, որունիք այսպիսի հիանալի երկիր: Եսորոշած եմ պատրաստել իւրայա-տ ո ւ կ ք ա ն դ ա կ - ճ ե պ ա ն կ ա ր մ ը ե ւզայն սիրով նուիրեմ ձեզ` ձեր հրաշքերկրին: Ես այցելած եմ նաեւ Ղա-զ ա ն չ ե ց ո ց Ս ո ւ ր բ Ա մ ե ն ա փ ր կ ի չեկեղեցին: Այստեղ մարդիկ խաղաղեն, ուրախ: Ես զիս այստեղ անվը-տանգ կը զգամ»,- անկեղծացած էեգիպտացի քանդակագործը:

Հնդիկ քանդակագործը ըսած է,որ ինքը առաջին անգամ Արցախեկած է 2014 թուականին. «Այստեղբարի եւ կամեցող մարդիկ կ ՝ապ-ր ի ն . Ա ր ց ա խ ի մ է ջ ո գ ի կ ա յ : Ե սԱ ր ց ա խ ի մ է ջ ա ր դ ե ն ը ն կ ե ր ն ե րունիմ: Զարմանալին այն է , որ եսա ր ց ա խ ց ի ն ե ր ո ւ ե ւ հ ն դ ի կ ն ե ր ո ւմիջեւ նմանութիւններ կը նկատեմ,նոյնիսկ բառեր կան, որոնք իրարշ ա տ ն մ ա ն ե ն : Ե ս շ ա տ հ ա ւ ն ա ծեմ ձեր ճաշատեսակները՝ բազմա-զան ու համեղ»:

Հնդիկ այլ քանդակագործ մը, որառաջին անգամ ըլլալով կը գտնուիԱ ր ց ա խ , ի ր տ պ ա ւ ո ր ո ւ թ ի ւ ն ն ե ր ըկիսելով՝ ըսած է. «Հիասքանչ բնու-թիւն ունիք: Ես զբօսնած եմ Ստե-փանակերտի Վերածնունդի հրա-պարակին վրայ . տպաւորութիւնսայնպիսին է, թէ ես Եւրոպայի մէջեմ: Արցախի մասին լսածս տեսա-ծիս հետ չի համապատասխաներ:Իրականութեան մէջ այստեղ մար-դիկ կ ՝ապրին կը ստեղծագործեն,կ՝արարեն, ամէնուր կեանքը կը յոր-դի: Ասիկա երկիր մըն է, ուր զբօսա-շըրջիկները կրնան ապահով ու ան-վըտանգ զգալ եւ լիարժէք հանգըս-տանալ»:

Կ ո չ ո ւ ն ք ի մ ա ս ն ա կ ի ց ն ե ր ո ւ ն չ իհ ե տ ա ք ր ք ր ե ր , ո ր ի ր ե ն ք կ ր ն ա նյայտնուիլ Ատրպէյճանի «սեւ ցու-ցակ»-ին մէջ: Անոնք այն կարծիքըո ւ ն ի ն , ո ր մ շ ա կ ո յ թ ը կ ր ն ա յ օ գ ն ե լտաբեր ազգերու մերձեցման:

Յուլիս 20-ին, տեղի պիտի ունե-նայ «Յակոբ Գիւրջեան» քանդակա-գ ո ր ծ ո ւ թ ե ա ն 5 - ր դ մ ի ջ ա զ գ ա յ ի նկոչունքի փակման արարողութիւնը:

Շերլոք Հոլմսիննուիրուած հայերէն կայք բացուած է

Բացուած է Շերլոք Հոլմսին նուիրուած առա-ջին եւ միակ հայերէն www.holmes.am կայքը:

«Այստեղ ընթերցողը կրնայ կարդալ եւ յա-ճախ նաեւ` լսել Շերլոք Հոլմսի մասին ԱրթուրՔոնըն Տոյ լի գրած քանի մը տասնեակ պատ-մըուածքներ, վիպակներ եւ գիրքեր` հայերէնթարգմանութեամբ: Կայքը կը գործէ անվճար եւառանց գովազդներու: Անիկա նաեւ իր միակհ ա յ ե ր է ն կ ա յ ք ն է ` ն ո ւ ի ր ո ւ ա ծ ո ե ւ է գ ր ա կ ա նհերոսի», – կը յայտնեն կայքին հիմնադիրները:

Դանիացի, հայ, ռուս ու բրիտանացի գիտնա-կ ա ն ն ե ր է կ ա զ մ ո ւ ա ծ խ ո ւ մ բ ը պ ա ր զ ա ծ է , ո րՀ ա յ ա ս տ ա ն ի ո ւ Լ ե ռ ն ա յ ի ն Ղ ա ր ա բ ա ղ ի կ ա -ն ա յ ք վ ե ր ջ ի ն 8 0 0 0 տ ա ր ո ւ ա ն մ է ջ ծ ն ն դ ա կ ա նտեսանկիւնէ (genetically) գրեթէ չեն փոխուած:

Հ ա մ ա պ ա տ ա ս խ ա ն հ ե տ ա զ օ տ ո ւ թ ի ւ ն ը հ ր ա -պարակուած է Current Biology ամսագրին մէջ, կըհաղորդէ «Փանարմինիըն»-ը:

«Սա բաւական հետաքրքրական է , քանի որն ո յ ն ժ ա մ ա ն ա կ ա շ ր ջ ա ն ի ն տ ա ր ա ծ ա շ ր ջ ա ն ըբազմաթիւ մշակութային փոփոխութիւններուենթարկուած է: Սակայն ատոնք, կարծես, կապ-ւած չեն ծննդական փոխակերպման հետ, յամե-ն ա յ ն դ է պ ս ` կ ա ն ա ն ց պ ա ր ա գ ա յ ի ն » , – կ ը գ ր ե նյօդուածին համահեղինակներ Աշոտ Մարգար-եանն ու Մորթէն Ալենֆերթը Cell Press ամսագրինմէջ:

Գ ի տ ն ա կ ա ն ն ե ր ը վ ե ր լ ո ւ ծ ա ծ ե ն 5 2 կ մ ա խ ք իMitochondrial genome-ը, որոնցմէ ամենահիները7800 տարեկան են, ու համեմատած են զանոնք2 0 6 հ ա յ ա ս տ ա ն ց ի ն ե ր ո ւ ե ւ Լ Ղ Հ բ ն ա կ ի չ ն ե ր ո ւgenome-ի հետ:

Նմանատիպ հետազօտութիւն իրականացուածէ նաեւ տղամարդոց մօտ, որուն արդիւնքը շու-տով յայտնի կ՛ըլլայ։

Հետազօտութիւնը պիտի իրականացուի նաեւՎրաստանի մէջ եւ Ատրպէյճանի արեւելքը:

Հայաստանի ու Արցախի կանայք 8000տարուան մէջ ծննդականօրէն գրեթէ չեն փոխուած

Հա լէպ իր ճգ նա ժա մա յին օրե րուն իսկ կազ մա -կեր պեց ձեռ նարկ ներ, բե մա կա նա ցուց գեղար-ւ ե ս տ ա կ ա ն ճ ո խ յ ա յ տ ա գ ի ր ն ե ր , յ ո բ ե լ ի ն ա կ ա նհան դի սու թիւն ներ, որոնց մէ իւրաքանչիւ րը իրհամն ու հո տը ու նէր, այն պէս ինչ պէս Հինգ շաբ -թի , 22 Յու նիս 2017-ի երեկո յեան, «Լ .Շանթ»սրա հէն ներս տե ղի ու նե ցած Մար ի ա նա Պեր -թիզլ եան-Ղա զար եա նի «Բող բո ջող Ան մո ռուկ ներ»եւ «Ձայն Տո՛ւր, Ծա՛ռ» գիր քե րուն շնոր հան դէսնէր: Ձեռ նար կը կը վա յե լէր Բեր իոյ Հա յոց Թե միԲ ա ր ե ջ ա ն Ա ռ ա ջ ն ո ր դ Գ ե ր շ . Տ . Շ ա հ ա ն Ս . Ա ր ք .Սար գիս եա նի հովա նա ւո րու թիւնը եւ կազ մա -կ ե ր պ ո ւ ա ծ է ր « Գ ա ն ձ ա ս ա ր » շ ա բ ա թ ա թ ե ր թ իխմ բագ րու թեան ու Հա մազ գա յի նի «Ն.Աղ բալ -եան» Մաս նա ճիւ ղի «Մու շեղ Իշ խան» Գրա կանՅանձ նա խում բին կողմէ:

Բաց ման խօս քով Շա ղիկ Սրուր եան յայտ նեց,թէ ճգ նա ժա մա յին պայ ման նե րու մէջ մարդ արա -րա ծը բո լոր մի ջոց նե րուն կը դի մէ իր ցա ւը մեղ -մաց նե լու եւ դա ժան առօր եա յէն հեռանալու հա -մար: Այդ մի ջոց նե րէն լա ւա գոյնը իր յու զում ներնու ապ րում նե րը գրի չին յանձնելն է, այն պէս ինչ -պէս հա լէ պա հայ գրող Մար ի ա նա Պէր թիզլ եանըրաւ ու հա կա ռակ տիրող անա պա հով պայ ման -նե րուն, շա րու նա կեց ստեղ ծա գոր ծել եւ հայ ըն -թեր ցո ղին ներկայացնել իր մտ քի ար գա սի քը:

Օր ուան բե մա վար Մե լի նէ Պեզճ եան բեմ հրա -ւի րեց լրագ րող, կր թա կան մշակ եւ փաս տա բանՄար իա Գաբրի է լ եա նը, որ պէս զի ներ կա յաց նէՊէր թիզլ եա նի երե սուն պատմ ուածք նե րէ բաղկա -ցած «Բող բո ջող Ան մո ռուկ ներ» գիր քը:

Գաբրի էլ եան իր խօս քի սկիզ բը վեր առաւ «Մե -տաք սէն աւե լի փա փուկ եւ ցօ ղէն աւե լի զու լալհա լէ պա հայ քնք շու հին, որուն հոգ ւոյն մէջ ազգնու հայ րե նի քը հա նա պա զօր եայ հա ցի նման են ուաւե լի կեն սա կան նշա նա կու թիւն ու նին»:

Գաբրի էլ եան թա փան ցած էր հա տո րի իւ րա -քան չիւր բող բո ջի ծալ քին մէջ եւ այդ տո ղե րունընդ մէ ջէն կը թա փան ցէր նոյ նինքն հե ղի նա կինհոգ ւոյն խոր քը, կը զգար, թէ ինչ պէ՛ս Մարիանա -յին հոգ ւոյն ու սր տին աչ քե րը կ՛եռու զե ռէ ին պա -պե նա կան հո ղե րուն վրայ, յատկապէս Կի լիկ իոյշր ջա նին մէջ: Շօ շա փած էր ու ակա նա տե սի վկա -յու թեամբ կը ներկայացնէր ներ կա նե րուն, թէ ինչ -պէ՛ս հե ղի նա կը կը զրու ցէր իր մեծ հօր ու մեծմօր հետ, կը քն նար կէր անոնց հետ հա յու թեանառն չուող բազ մա թիւ խն դիր ներ, որոնց քն նար -կու մը «Հաւա նա բար դժ ուար զրու ցա կից ու նե նայայդ տա րածք նե րէն դուրս»:

Գաբրի էլ եան դի տել տուաւ, որ հայ ժո ղո վուր դիպատ մու թե նէն բո լո րո վին ան ծա նօթ մը «Բողբո -ջող Ան մո ռուկ ներ»ը կար դա լով եր բեք պի տի չհա -ւա տայ, որ պատ մա կան Հայաստանէն հա րիւրտա րի առաջ դուրս եկած եւ հա րիւր տա րի այդտա րած քէն հե ռու ապրած գրի չի մը ար տադ րու -թիւնն է այս գիր քը: «Պի տի չըմբռ նէ, որ ինչ պէսապ րում նե րը ժառան գա բար աւանդ ուած են, Կի -լիկ իոյ Մա րա շի իր նա խա հայ րե րէն, եկած բնա -կած են իր մէջ ու դար ձած իրը: Դեռ աւե լին հե ղի -նա կը ան կեղ ծու թեամբ ստեղ ծած է Արեւմտ եանՀայաստա նի եւ Հա լէ պի մի ջեւ աղեր սը, որ պահմը մտա ծել կու տայ ըն թեր ցո ղին` արդ եօ՞ք Հա լէ -պը Արեւմտ եան Հա յաս տա նին մաս կը կազ մէ, թէԱրեւմտ եան Հա յաս տա նի ոգին կը շն չէ հա լէ պա -հա յուհի ին մէջ»:

Աւար տին Գաբրի էլ եան բե ղուն գրիչ մաղ թեցհա լէ պա հա յուհի ին, մա րա շա հա յուհի ին, որուն

հոգ ւոյն մէջ ծնն դա վայր Հա -լ է պ ը , Ա ր ե ւ մ տ ե ա ն Հ ա յ ա ս -տ ա ն ն ո ւ Կ ի լ ի կ ի ա ն ն ո յ նհամերաշխութեամբ ու սի րովկ՛ապ րին եւ մաղ թեց, որ անա մ ո ւ ր կ ա ռ չ ա ծ մ ն ա յ ա յ նհաւատքին, որ ան տա րա կոյսմեզ օր մը պի տի առաջ նոր դէդէ պի մեր եր կի րը:

Ա յ ն ո ւ հ ե տ ե ւ Ա ն ժ է լ Շ է օ հ -մէ լ եան (քա նոն) եւ Ռու զանՊ ա ր ս ո ւ մ ե ա ն ( դ ա շ ն ա մ ո ւ ր )Խ ա չ ա տ ո ւ ր Ա ւ ե տ ի ս ե ա ն ի«Կա խադր ուած Ծա ղիկ ներ»կ տ ո ր ո վ մ ե զ փ ո խ ա դ ր ե ց ի նմեր երա զա յին եւ կախար դա -կան հայ րե նի հո ղե րը եւ կար -ծէք իւ րա քան չիւր ապ րու միհ ե տ մ ե ր հ ո գ ի ն ե ր ո ւ ն մ է ջծ ա ղ կ ե ց ո ւ ց ի ն ն ո ր ա փ թ ի թան մո ռուկ ներ:

Շա րու նա կե լով յայ տա գի րը, օր ուան բե մա վա -ր ը բ ե մ հ ր ա ւ ի ր ե ց հ ա լ է պ ա հ ա յ գ ր ո ղ , բ ա ն ա ս -տեղծ, դե ղա գործ Յա կոբ Տլտլ եա նը, որ պէս զի իրկար գին ներ կա յաց նէ հե ղի նա կին «Ձայն Տո՛ւր,Ծա՛ռ» բա նաս տեղ ծա կան գիր քը : Տ լտլ եան իրխօս քը սկ սաւ Լի Փոն կի հե տեւ եալ մտ քով. «Բա -նաս տեղ ծու թիւնը մարդ արա րա ծը միշտ դէ պիան դունդ նե րու եզ րին կը մղէ, սակայն բնաւ այն -տե ղէն ան դունդ չի ձգեր զինք»:

Ան խոր քա յին վեր լու ծու թիւն ըրաւ քեր թո ղա -գիր քի վեր նագ րին մա սին, թէ ծա ռը խոր քին մէջիւ րա քան չիւրս ենք, ամէն ոք իր իւ րա յա տուկ եւանկրկ նե լի նե րաշ խար հով եւ ներ քին հոգեկան ուզգա ցա կան սա ղար թով: Թէ ծա ռը պատ մու թիւնէ, «ծա ռը ար մա տի երեւ ցող մասն է, իսկ ար մատնանց եալ է եւ դէ պի ապա գայ ճամ բոր դու թեանամե նա կեն սա կան երաշ խի քը»: Ան ըսաւ. «Ծա ռըհեք ի աթ է, որ մէ միշտ կ՛իյ նան հեք ի ա թի խն ձոր -նե րը, իսկ այս քեր թո ղա գիր քը եւս հեք ի աթ մըն է`մար դուն հեք ի ա թը»:

Տլտլ եան յայտ նեց, որ գիր քին իւ րա քան չիւրբա նաս տեղ ծու թեան խոր քը գե ղա պաշ տա կանհիմք ու տրա մադ րու թիւն կայ եւ «բա նաս տեղ ծըիր զգա ցում նե րը, յոյ զերն ու երազ նե րը միշտ կըկա պէ բնու թենա պաշտ, բան թէ իս տա կան երե ւոյ -թի մը հետ»: Ան ըսաւ, որ բա նաս տեղ ծը ծա ռինընդ մէ ջէն կը տես նէ իր կո րուս եալ հայ րե նի քը, իրցե ղին ցա ւը, սպան դը, իր պապենական շա ռա ւի -

ղի տրա մա բա նա կան եւ բնա ծին շա րու նա կու -թիւնը, որով հե տեւ ծա ռի մէջ բնու թեան շա րու նա -կութ եան խոր հուր դը թաքն ուած է: Բա նաս տեղ ծըհա ւա տա ցած է, որ ծա ռը կը մեր կա նայ, սա կայներբ իր ներ քին աւի շը կը ջեր մա նայ , դարձ եալկեան քը կը սկ սի եռալ իր փայ տե րակ նե րուն մէջ`ա պ ա հ ո վ ե լ ո վ յ ա ջ ո ր դ ս ե ր ո ւ ն դ ի շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ -թեան դրդապատ ճառ նե րը:

Գիր քի ձե ւա յին եւ լեզ ուա կան վեր լու ծու թիւնըկա տա րե լով ` Տ լտլ եան ըսաւ, որ բա նաս տեղ ծըը ն տ ր ա ծ է ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց յ ս տ ա կ ե ւ մ ա ք ո ւ րա ր ե ւ մ տ ա հ ա յ ե ր է ն ը , ա ռ ա ն ց բ ա ր դ ա ց ն ե լ ո ւ ե ւշահա գոր ծե լու լե զուն, հե ռու ճո րո մա բա նու թիւն -նե րէ: Ան շեշ տեց, որ խոր քին մէջ այս աշխատան -քը ինք նազ րոյց մըն է, որով հե տեւ ծառն ինքն էհե ղի նա կին զգա ցա կան եւ մտա ւոր հո րի զոն նե -րու ամ բող ջա կա նու թիւնը:

Ն ե ր կ ա յ ա ց ո ւ մ ն ե ր է ն ա ն մ ի ջ ա պ է ս ե տ ք բ ե մ

հրա ւիր ուե ցաւ Մար ի ա նա Պեր թիզլ եան` իր սր տիխ օ ս ք ը ա ր տ ա ս ա ն ե լ ո ւ : Ա ն շ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ թ ի ւ նյայտ նեց հո վա նա ւո րող եւ կազ մա կեր պող կողմե -րուն, ինչ պէս նա եւ գիր քե րը ներ կա յաց նող նե -րուն` Մար իա Գաբրի էլ եա նին եւ Յա կոբ Տլտլ եա -նին, որոնք գե ղար ուես տա կան այս գոր ծե րունընդ մէ ջէն պե ղե ցին իր հոգ ւոյն խոր քը: Մար ի ա -ն ա ն շ ն ո ր հ ա կ ա լ ո ւ թ ի ւ ն յ ա յ տ ն ե ց ն ա ե ւ զ ի ն քմշ տա պէս քա ջա լե րող մօ րը եւ ամուս նոյն:

Իր Խօս քի աւար տին ան ըսաւ որ. «Մենք` հա լէ -պ ա հ ա յ ե ր ս , ա յ ս պ ա տ ե ր ա զ մ ի ը ն թ ա ց ք ի ն հ ո -գեկան ան քակ տե լի կա պով մի ա ցանք եւ եկանքփաս տե լու, որ այ լեւս չենք կր նար բաժնւիլ իրար -մէ: Սուր ի ա հա յու թիւնը շնոր հիւ իր տո կուն եւ ան -կոտ րում կամ քին եկաւ փաս տե լու , որ Հա լէ պըայն ամ րա կուռ գա ղութն է, որուն վրա յէն մենքմեր հայ եաց քը պի տի ուղ ղենք դէ պի Արեւմ տա -հա յաս տան, Հա լէ պը այն բարձ րա ւան դակն է ,որուն վրա յէն պի տի հաս նինք Արեւմտա հա յաս -տան»:

Ապա բեմ հրա ւիր ուե ցաւ սր բա զան հայ րը, որ -պէս զի գինի ով ձօ նէ նո րա ծին այս եր կու գիր-քերը:

Սր բա զան Հայ րը ըսաւ. «Մեզ քով-քո վի բե րող,մ ե ր հ ո գ ի ն ե ր ը ք ա ղ ց ր ա ց ն ո ղ , գ ա ղ ա փ ա ր ի մ ըշուրջ մեզ հա մախմ բող այս պի սի ձեռ նարկ ներ կըպահ պա նեն այն ինչ որ այս աշ խար հին մէջ մնա -յուն ար ժէք է: Ես այս պէս կը հասկ նամ Հա մազ -գա յի նի եւ «Գան ձա սար»ի կող մէ կազմակերպ-ւած այս շնոր հա նդէ սը, որով հե տեւ շնոր հա լինինք մեզ շնորհ կը պար գե ւէ, որ քո վ-քո վի գանքեւ այդ շնորհ քով լից քա ւոր ուինք:

«Իմ գնա հա տանքս կ՛եր թայ նախ Մար ի ա նա -յին, ապա անոր գիր քե րը ներ կա յաց նող նե րուն,որոնց մէ իւ րա քան չիւ րը մեզ տեղ մը փո խադ րեց:Այս պէս ճա կատդ բարձր կը պա հես ու կ ՛ըսես.«Հոս Հա լէպն է», որով հե տեւ աշ խար հի հա յու -թեան մէջ մենք մեր տե ղը ու նինք որ պէս ստեղ -ծա գործ գա ղութ, վկան Մար ի ա նան է այս պա-րա գա յին, վկան նա եւ այն եր կու վերլուծողներնեն, որոնք ամե նա յե տին ման րա մաս նու թեամբներ կա յա ցու ցին Մար ի ա նա յին ապ րում ներն ուոճը:

Մար ի ա նան փո թոր կա յոյզ նե րաշ խարհ ու նի եւսկզ բուն քա յին կին է, Աս տու ծոյ խօս քին ներկա -յու թիւնը շատ ու ժեղ է Մար ի ա նա յին մօտ, անորհա մար ալ ան կը գոր ծա ծէ ե՛ւ Աստուածա շունչՄատ եա նէն, ե՛ւ Հա յոց լեզ ուի գան ձա նա կէն, ե՛ւհո գե ւոր գրա կան աշ խար հէն բա ռեր ու անոնց -մով այս ան գամ լսե լի կը դարձ նէ սուր ի ա հա յու -թեան, հա լէ պա հա յու թեան, իր ցե ղին ձայնն ուհո գե ւոր ապ րում նե րը : Բա րի երթ կը մաղ թեմՄար ի ա նա յին: Վս տահ եմ, որ տա կա ւին շատ բանպի տի գրէ: Ճա նա պար հը բաց է իր դի մաց, այդճա նա պար հը բաց պի տի պա հէ նա եւ ինք: Կեց ցէ՛հա լէ պա հա յու թիւնը, կեց ցէ՛ հայ գրա կա նու թիւնը,կեց ցէ՛ հայ գրո ղը, եւ Մար ի ա նա Պէր թիզլ եան-Ղա զար եա նը»:

Աւար տին Կազ մա կեր պիչ կող մե րը, Հայ րե րուտօ նին առի թով, խորհր դան շա կան նուէ րով մըիրենց երախ տա գի տու թիւնը յայտ նե ցին Բեր իոյՀա յոց Թե մի Առաջ նոր դին` մեր հո գա տար Հօր:

Սեւան Շահպազեան


Մարիանա պէրթիզլեանի գիրքերը գինիով օծուեցան

Պէթի Քիլէրճեան

Վեց եր կար եւ դժ ուար տա րի ներ ետք, Հա լէպ յա ջո ղե -ցաւ պա տե րազ մի եր կուն քէն դուրս գալ, թօ թա փել ար -հա ւիր քը ու շն չել ազա տու թիւնը: Ազա տագր ուած քա -ղա քը կէս տա րին չբո լո րած, որոշ չա փով մտաւ իր բնա -կան հու նին մէջ, թէ եւ կեն ցա ղա յին դժ ուա րու թիւն նե րըտա կա ւին կը շա րու նակ ուին, բայց ոչինչ:

Հա լէ պա հա յու թեան եր կու եր րոր դը ցր ուե ցաւ աշ խար հով մէկ: Գա ղու -թը ու նե ցաւ մար դու ժի հս կա յա կան նուա զում` ի շահ հիւ րըն կա լող եր կիր -նե րուն: Վեր ջերս, սա կայն, կը նկա տենք որ Հա լէպ վե րա դար ձող նե րունթիւը օր ըստ օրէ աճ կ՛ար ձա նագ րէ, թէ եւ ոմանք չեն վե րա դառ նար վերջ -նա կա նա պէս հաս տատ ուե լու նպա տա կով, այլ` տար բեր նկա տա ռում նե -րով: Խօ սե լով անոնց հետ, եր բեմն կը նկա տենք թէ կարճ ժա մա նա կի մըմէջ որ քա՜ն փոխ ուած են անոնք: Որ քա՜ն շուտ ըն տե լա ցած են նոր մի ջա -վայ րին հետ, կը թուի թէ այս ալ մեր ազ գի զա ւակ նե րուն յատ կա նիշ նե րէնմէկն է: Որ քա՜ն արագ «եւ րո պա ցի դար ձած են» ու այ լեւս իրենց հա մարկա րե լի չէ ապ րիլ այս քա ղա քին մէջ: Առա ջին իսկ հան դի պու մին անոնք,ար հա մար հան քով մը, հե տեւ եալ հար ցու մը կ՛ուղ ղեն ան պայ ման.

- Դուք այս քա ղա քին մէջ ինչ պէ՞ս կ՛ապ րիք: Հոս այ լեւս ապր ուե լիքտեղ չէ: Վայրկ եան առաջ գոր ծերս վեր ջաց նե լու եմ` շուտ փա խե լու հա -մար:

Ձեռքդ բռ նող չկայ, սի րե լի՛ բա րե կամ, արագ «փա խիր ու պր ծիր այս

դժոխ քէն»: Ինչ պէս նա խոր դին, այս ան գամ ալ քեզ ար գելք հան դի սա ցողչկայ: Գնա՛ ու վա յե լէ՛ նոր երկ րիդ գե ղե ցիկ բնու թիւնը, շփում ու նե ցի՛րանոր քա ղա քա կիրթ ժո ղո վուր դին հետ, բայց լաւ իմա ցի՛ր, որ հոն, ցաւ իսիրտ, պի տի չգտ նես կորսն ցու ցած Հա լէ պիդ շունչն ու ոգին: Զա ւակ ներդպի տի յա ճա խեն ու սում նա կան բարձր մա կար դա կի դպ րոց ներ, սա կայնայդ դպ րոց նե րը պի տի չկա րե նան գե րա դա սել մե րին նե րը, որոնք իս կա -կան ամ րոց ներ են, որ պէս ազ գա յին ու հայ րե նա սի րա կան դաստ ի ա րա -կու թիւն ջամ բող հաս տա տու թիւն ներ: Մեր եկե ղե ցինե րուն իւ րա քան չիւրխն կա բոյր քա րը տա կա ւին վկան պի տի դառ նայ հայ կա կան նոր բոյ նի մըկազ մու թեան: Վկան պի տի դառ նայ հա լէ պա հա յու թեան բար գա ւաճ ման:Մեր միու թիւն նե րը պի տի շա րու նա կեն իրենց գո յեր թը` ամ բողջ Սփիւռ -քին մար դուժ հայ թայ թե լով: Մեր հա յա շէն Նոր Գիւ ղը պի տի շա րու նա կէմնալ հա լէ պա հա յու թեան բա բա խող սիր տը:

Յար գե լի են բո լո րիս հա մո զում ներն ու որո շում նե րը: Բա ցա ռու թիւն նե -րը կը մնան միշտ յար գե լի: Բայց լաւ է երախ տա պարտ ըլ լալ այն երկ րին,որ քեզ ու քու նախ նի ներդ դար մը ամ բողջ հիւ րըն կա լած է ու տա կա ւինկը շա րու նա կէ գր կա բաց ըն դու նիլ մեզ:

Դուք նա խընտ րե ցիք ապ րիլ որ պէս մարդ, բայց մենք հոս մնա լով, հա -կա ռակ բո լոր դժ ուա րու թիւն նե րուն, նա խընտ րե ցինք պահ պա նել մերներ կա յու թիւնը, որով հե տեւ բո լոր պայ ման նե րու մէջ ալ կեան քը պի տիշա րու նակ ուէր: Նա խընտ րե ցինք տէր կանգ նիլ մեր ազ գա յին ինք նութ -եան:

Մենք յար գե ցինք ձեր որո շու մը, հե տե ւա բար դուք, ձեր կար գին, պար -տա ւոր էք մեր որո շու մը եւս յար գել:


«Վալլեքս Գարդեն Սինեմա» շարժանկարի դահլիճին մէջ տեղի ունեցածէ « Ի մ ս փ ռ ո ւ ա ծ մ ե ծ ը ն տ ա ն ի ք » վ ա ւ ե ր ա գ ր ա կ ա ն շ ա ր ժ ա ն կ ա ր ի նշնորհանդէսը:

Ըստ Artsakhpress.am-ի՝ շարժանկարը կը պատմէ «Արմենիա» առագաս-տանաւի ճամբորդութեան ընթացքին Զօրի Բալայեանի` տարբեր երկիր-ներու հայկական համայնքներ կատարած այցերուն մասին:

Շարժանկարի բեմադրիչ եւ սենարի հեղինակ Աննա Դերձակեան ըսած է,որ «Արմենիա» առագաստանաւի ճամբորդութեան մասին պատմող շար-ժանկարը երկրորդն է:

««Արմենիա» առագաստանաւը անցած է 80.000 քմ: «Մեսրոպ Մաշ-տոց» գիտարշաւը տեւած է 2 տարի (2009-2011 թուականներ): Գիտար-շաւը նաւարկութեան ընթացքին այցելած է 10 հայ համայնք, շուրջ 25եկեղեցի եւ 25 հայկական կրթօճախ: Պատմութեան մէջ առաջին անգամհայկական առագաստանաւը անցած է Փանամայի ջրանցքով, հատածհասարակածը, շրջանցած Հորն հրուանդանը: Գիտարշաւը Հորն կղզիինմէջ տեղադրած է հայկական խաչ, Զատիկի կղզիին եւ Փորթօ Ուիլեըմսիմէջ` տարածութիւն նշող ցուցանակներ, Եաւա կղզիին մէջ յայտնաբերած էհայկական եկեղեցի,- մանրամասնած է շարժանկարի բեմադրիչը եւ աւել-ցուցած,- նիւթերը բաւական շատ էին: Այս շարժանկարին մէջ ներկայա-ցուցած ենք Սփիւռքի այն վայրերը, ուրկէ «Արմենիա» առագաստանաւովանցած են «Մեսրոպ Մաշտոց» գիտարշաւի մասնակիցները: Շարժա-նկարին մէջ անդրադարձած ենք այնտեղ ապրող մեր հայրենակիցներուն,հայկական մշակութային կեդրոններուն, կրթօճախներուն: Շարժանկարիվերնագիրը կը պատմէ մեր ` հայերուս մեծ ընտանիքի մասին, անոնցմասին, որոնք կ՝ապրին աշխարհի տարբեր վայրերու մէջ, բայց հոգիով,սրտով, գաղափարով մէկ են` միաւորուած»:

Զօրի Բալայեան, իր հերթին, իր խօսքին մէջ ընդգծած է, որ աշխարհի 5մայրցամաքներուն վրայ հայկական համայնքի ներկայացուցիչները մեծսիրով ու ջերմութեամբ ընդունած են իրենց` «Մեսրոպ Մաշտոց» գիտար-շաւի անձնակազմը:

Շ ա ր ժ ա ն կ ա ր ի վ ա ւ ե ր ա գ ր ո ղ Ս ա մ ո ւ է լ Բ ա դ ա ս ե ա ն ը , ո ր ո ղ ջ շ ր ջ ա -գայութեան ժամանակ եղած է առագաստանաւին վրայ, ըսած է. «Ծովուն

մէջ մեծ ուժ կը ծախսէինք. բացի նկարելէն, կ՝աշխատէինք անձնակազմինհետ` կը ձգտէին որեւէ բան չփախցնել: Շրջագայութեան ընթացքին մենքհանդիպած ենք յայտնի, տաղանդաւոր շատ հայերու:

Որ պետութեան մէջ ալ մեր հայրենակիցները կ՝ապրին, անոնք այդ երկ-րի գիտութեան, քաղաքականութեան, մշակոյթի ոլորտին մէջ կը բերենիրենց ներդրումը: Ափսոս, որ մեր այդ հայերը ցրուած են աշխարհով մէկ:Որքան լաւ պիտի ըլլար, որ բոլորս ապրէինք մեր տան մէջ` մեր հայրենիքինմէջ` մեր Հայաստան աշխարհին մէջ»:

ԱՀ նախագահ Բակօ Սահակեան՝ խօսելով շարժանկարին մասին՝ ընդգ-ծած է, որ շարժանկարին հեղինակները մէկ անգամ եւս փորձած են հա-մահայկական երազանքներու իրականացման գործին մէջ կարեւոր հա-մարել Արցախի ազգային-ազատագրական պայքարը:

Շարժանկարի շնորհանդէսին ներկայ եղած են նաեւ ԱՀ Ազգային ժողովինախագահ Աշոտ Ղուլեանը, պաշտօնատար այլ անձինք, շարժանկարիստեղծագործական կազմը, հիւրեր եւ այլք:

ԳՈՆԷ ՊՏՂՈՒՆՑ ՄԸ ՅԱՐԳԱՆՔ

Ստեփանակերտի մէջ կայացած է «Իմ սփռուած մեծընտանիք» վաւերագրական ժապաւէնին շնորհանդէսը

«New York Times»-ըողջունած է Թուրքիոյընդդիմութեան «Արդարութեանքայլերթ»ը

Հեղինակաւոր «New York Times» ամերիկեան պարբերականը անդրա-դարձած է Թուքրիոյ գլխաւոր ընդդիմադիր ուժը համարուող Ժողովրդա-հանրապետական կուսակցութեան կազմակերպած եւ Անգարայէն Պոլիս450 քմ. երկարող «Արդարութեան քայլերթին»:

Ողջունելով ընդդիմադիրներու դրսեւորած կամքը, պարբերականը, սա-կայն, համոզուած է, որ այդ մէկը բռնակալ Էրտողանին ետ չի պահեր:

Ըստ «New York Times»-ի՝ սա կարեւոր է մարդոց մէկ գաղափարի շուրջհաւաքելու եւ լիպերալ, ժողովրդավար հայեացքներու տէր թուրքերու շա-հերը պաշտպանելու առումով, որոնք կ’ուզեն տապալել Էրտողանի բռնա-պետութիւնը:


Իտալացի լրագրող. «Իրանի մէջառաջին գիրքերը հայերըտպագրած են` Շահերը կըվստահէին անոնց»

Սպահանի հայերը սկսած են գիրքեր տպագրել 17-րդ դարուն սկիզ-բը, այն ազատութիւններուն շնորհիւ, որոնցմէ կ՝օգտուէին Սեֆեան-ներու օրով:

Այս մասին, ըստ News.am-ի, գրած է իտալացի լրագրող ՍիմոնէՁոբելարոն իրանական Pars Today պարբերականին մէջ։

Սպահանի մէջ, Փրկիչի հայկական մայր տաճարի մուտքին մօտ, որիրանցիները կ՝անուանեն հայկական «Վանք» բառով, մարդու քանդակէ, որուն ձեռքին փոքր առարկայ կայ: Անցորդները ուշադրութիւն չենդարձներ, թէ ատիկա ինչ առարկայ է: Մինչդեռ ատիկա գրաշար է: Այդք ա ն դ ա կ ը մ ե ծ պ ա տ մ ո ւ թ ի ւ ն ո ւ ն ի : Ս ե ֆ ե ա ն ն ե ր ո ւ օ ր ո վ ՝ Ի ր ա ն իզարգացման մէջ՝ հայերու մեծ աւանդին պատմութիւնը: Նաեւ իրենցքրիստոնեայ հպատակներուն հանդէպ Իրանի շահերու հանդուր-ժողականութեան ու վստահութեան պատմութիւնը:

Քանդակը կը պատկերէ Խաչատուր Կեչարացին (1590-1646)` ՆորՋուղայի եպիսկոպոսը: Խաչատուրի անունը կապուած է իր ժամա-նակի ամենազարմանալի պատմութիւններէն մէկուն` Իրանի մէջ գիր-քի տպագրութեան ծնունդին հետ:

Հայերը իրենց հայրենի հողերէն աքսորած էր Շահ Աբբասը: Շա-տերը մահացած էին ճանապարհին` յոգնածութենէ ու հիւանդու -թիւններէ: Բայց Աբբասի նպատակը հայերուն ոչնչացումը չէր: Երբանոնց նոր տեղ բերած են, Սպահանէն ոչ հեռու, քանի մը տարի ետքանոնք կրցած են այնտեղ կառուցել իրենց եկեղեցիներն ու դպրոց-ները՝ շահին աջակցութեամբ: Այնտեղ, անոնք ստեղծած են բարգա-ւաճող առեւտրային ցանց, որ կը տարածուէր Աթլանթիքայէն մինչեւՀնդկական ովկիանոս: Մետաքս ու համեմունքներ, թանկարժէք քարերու կտորներ` այդ ամէնը հայերը կը վաճառէին ամբողջ աշխարհին,ծառայելով ոչ միայն սեփական, այ լեւ Սեֆեաններու տոհմի բարօ-րութեան: Սեֆեաններէն անոնք կը ստանային հանդուրժողակա-նութիւն ու ազատութիւն, որուն մասին հնարաւոր չէր երազել նոյնիսկԵւրոպայի մէջ, ուր հաւատքի համար պատերազմներ կը փոթորկէին:

Իրանի առաջին տպագրուած գիրքը Դաւիթի սաղմոսներն էին հայե-րէնով, 1638-ի: 1641-ին տպագրուած է Հայկական եկեղեցւոյ հայրերուվարքաբանութիւնը:

Ամենազարմանալին այն է, որ տպագրական հաստոցը ու լիտերներըկ՝արտադրուէին տեղւոյն վրայ: Եպիսկոպոսը ու անոր հետեւորդներըայդ ամէնը իրենց ձեռքերով պատրաստած էին, մեծ դժուարութիւններով:

Բայց հայերը ուրկէ՞ սորված էին ատիկա: Նշանաւոր պատմաբանՍեպուհ Դաւիթ Աս լանեանը կը նշէ հայերու եւ Սպահանի վանա-կաններու կապերը, նաեւ Խաչատուրի ճանապարհորդութիւններըԵւրոպա: Մասնաւորապէս, ան այցելած է Լէոփոլի, Միջագետքի (ներ-կայ Արեւմտեան Ուքրանիա) դիւանագիտական դեսպանատուներ,այնտեղ հայերը դեռ 1618-էն գիրքեր կը տպագրէին:

Հայերը սկսած են տպագրութեամբ հետաքրքրուիլ գրեթէ անորստեղծման օրերէն: Անոնք հասկցած են, որ գրատպութիւնը լեզուն,մշակոյթն ու կրօնը պահպանելու լաւագոյն միջոցն է: Առաջին հայա-լեզու գիրքը տպագրողը Յակոբ Մեղապարտն էր` 1512-13-ին: Գիր-քերը կը հրատարակուէին Վենետիկի մէջ:

Խաչատուր Կեչարացիի գործը շարունակած է անոր աշակերտը`Յովհաննէս Ջուղայեցին: Խաչատուրը անոր 1639-ին ուղարկած էրԵւրոպա ` կատարելագործուելու տպագրական արուեստի մէջ: 1646-ին Իրան վերադառնալով` ան շարունակած է ուսուցիչի սկսած գործը:Այլ եպիսկոպոս մը` Ստեփանոս Ջուղայեցին, 17-րդ դարու 80-ական-ներուն շարունակած է օգտագործել հին տպագրական հաստոցը, որպատրաստած էր Խաչատուրը:

Երկար ընդմիջումէ յետոյ, Նոր Ջուղայի մէջ գրատպութիւնը վերա-ծնած է 1863-ին, երբ Ճաքարթայէն հարուստ հայ վաճառական մըորոշած է Նոր Ջուղայի եկեղեցիին նուիրել ժամանակակից տպագ-րական մեքենայ:

Աւանդոյթը առայսօր կը շարունակուի : Տպագրութիւնը դեռ կըգործէ: Իսկ Նոր Ջուղայի մէջ կ’ապրի 10 հազար հայ, որոնք կը շարու-նակեն եպիսկոպոս Խաչատուրի գործը: Մերձաւոր արեւելքի մէջ քրիս-տոնեաները յաճախ կը հետապնդուին: Բայց ոչ այստեղ:


Ինթէրփոլ փակեցտուեալներու Իր շտեմարանը՝ թուրքԻոյ առջեւ

Ո ս տ ի կ ա ն ո ւ թ ե ա ն մ ի ջ ա զ գ ա յ ի նկ ա զ մ ա կ ե ր պ ո ւ թ ի ւ ն ը ՝ Ի ն թ է ր փ ո լ ըԹուրքիոյ առջեւ փակեց տուեալնե-րու շտեմարանը այն բանէ ետք, երբԱնգարա փորձեց Ինթէրփոլ մուտ-ք ա գ ր ե լ մ է կ ա ն գ ա մ է ն 6 0 հ ա զ ա րմարդու անունները: Այս անձերը կըմեղադրուին Ֆէթոյական շարժմանանդամակցելու ու երկրի մէջ զին-ւորական հարուած իրականացնելույանցանքներով:

Հակառակ որ Թուրքիոյ պատկանմարմինները մօտաւորապէս տարիէմը ի վեր զանազան նախաձեռնու-թիւններով հանդէս կու գան որպէս-զ ի Ի ն թ է ր փ ո լ փ ո խ է ի ր ո ր ո շ ո ւ մ ը ,այնուհանդերձ այդ ջանքերը յաջո-ղութեամբ չեն պսակուած: Իշխա-նութիւններու կողմէ ներկայացուած60 հազար անձերը կրնան տեղա-շարժուի լ Ամերիկայի ու Եւրոպա-կ ա ն ե ր կ ի ր ն ե ր ո ւ մ է ջ : Ա ռ ա ն ց Ի ն -թէրփոլի միջամտութեան այդ անձե-ր ը կ ր ն ա ն ա զ ա տ օ ր է ն գ ո ր ծ ա ծ ե լիրենց անձնագրերը:

Նախագահ Էրտողան դարձեալ դատապարտեց Քըլըճտարօղլուի քայլարշաւը«Ասիկա արդարութեան քայլարշաւ չէ, մոլորութեան քայլարշաւ է»Ճէ-Հէ-Փէի կուսակցապետ Քէմալ Քըլըճտարօղլու ամէն օր քիչ մը եւս կըմօտենայ Իսթանպուլ, Մալթէփէ, որ այս անօրինակ քայլարշաւին վերջինկայանը պիտի ըլլայ: Ամէն ինչ արդարութեան համար: Այս է քայլարշաւինկարգախօսը: Ամէն բան արդարութեան համար: Բայց արդարութիւն բառըառաձգական է ու ամէն կողմ կը քաշուի : Ա-Գէ-Փէ իշխանութիւններըբոլորովին տարբեր կերպով կը մեկնաբանեն Քըլըճտարօղլուի գործածած«Արդարութիւն» բառը:Ն ա խ ա գ ա հ Է ր տ ո ղ ա ն ֆ ր ա ն ս ա կ ա ն կ ա յ ա ն ի մ ը հ ե տ կ ա տ ա ր ո ւ ա ծհ ա ր ց ա զ ր ո յ ց ի ը ն թ ա ց ք ի ն ա զ դ ա ր ա ր ո ւ թ ի ւ ն ո ւ ղ ղ ե ց ա յ ս ք ա յ լ ա ր շ ա ւ իկապակցութեամբ ու ըսաւ որ այս քայլարշաւի ընթացքին կամ աւարտինիշխանութիւնները անհրաժեշտ քայ լերը կ’առնեն նուազագոյն օրինա-զանցութեան դիմաց իսկ: Նախագահը մեղադրեց քայլարշաւը ու ըսաւ որասիկա արդարութեան քայլարշաւ չէ, այլ մոլորութեան քայլարշաւ է: «Այնանձը որ հիմա արդարութեան մասին կը խօսի, 15 Յուլիսի գիշերը օդա-կայանէն փախուստի ճամբայ կը փնտռէր մինչ ժողովուրդը փողոցին մէջպետութիւնը կը պաշտպանէր», ըսաւ Էրտողան:Նախագահը կրկին սլաքներ ուղղեց ՖԷԹՕ-ականներուն, պաշտպանեցնաեւ Թուրքիոյ լրաքաղութեան իշխանութիւնները, որոնց համար ըսաւ որիրենց պարտականութիւնը կը կատարեն: Բայց Էրտողանին գլխաւորթ ի ր ա խ ը Ք ը լ ը ճ տ ա ր օ ղ լ ո ւ ն է ր ո ւ դ ի տ ե լ տ ո ւ ա ւ ո ր Ք ը լ ը ճ տ ա ր օ ղ լ ո ւ ե ւ

ուղեկիցները այսպէս ապահով կերպով կը քալեն իշխանութիւններու կողմէա ռ ն ո ւ ա ծ ա պ ա հ ո վ ո ւ թ ե ա ն մ ի ջ ո ց ա ռ ո ւ մ ն ե ր ո ւ շ ն ո ր հ ի ւ : « Բ ա յ ց ա յ սքայլարշաւը ապօրէն է, երթեւեկին արգելք կ’ըլ լայ , հայրենակիցներունանհանգստութիւն կը պատճառէ, հակառակ ատոր իշխանութիւնը կըպաշտպանէ քայլարշաւին մասնակիցները», ըսաւ Նախագահը:

Documents

LX& TARI JIU 2094 :RKOU