- lyk-limnis.eyv.sch.grlyk-limnis.eyv.sch.gr/agogiygeias2/katanalosi eu2006 GR.pdf · Η Γενική Διεύθυνση για την Υγεία και την Προστασία

Η Γενική Διεύθυνση για την Υγεία και την Προστασία του Καταναλωτή έχει την τιμή να

σας προσφέρει Το Βιβλίο των Νέων της Ευρώπης: Μάθε να επιλέγεις, το οποίο έχει

σχεδιαστεί για να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις σας

ως καταναλωτές στην σημερινή Ευρώπη. Σας ευχόμαστε να απολαύσετε την χρήση του

βιβλίου στο σχολείο και στο σπίτι.

http://europa.eu.int/pol/cons/index_el.htm

www.climatechange.eu.com

Επίθετο

Όνομα Ημερομηνία γέννησης

Διεύθυνση

Χώρα

Τηλέφωνο

Κινητό τηλέφωνο

E-mail

Όνομα σχολείου

Διεύθυνση

Σε περίπτωση ανάγκης, παρακαλώ ειδοποιήστε

Τηλέφωνο

Το Βιβλίο των Νέων της Ευρώπης: Μάθε να επιλέγεις 06/07

1

Μήνυμα από την Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων .....................4

Πρόλογος από τον Επίτροπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ...............................5

Ημερολόγιο 2006-2007 ......................................................................................6

DG SANCO .......................................................................................................7

Η ΕΕ με μία ματιά ............................................................................................10

Πώς θεσπίζονται οι νόμοι: η Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές ....14

Χαρακτηριστικά των χωρών της ΕΕ ................................................................16

Τι αναγράφεται σε μία ετικέτα; .........................................................................22

Οι ετικέτες και η πραγματική τους σημασία .....................................................26

Σήματα Κινδύνου .............................................................................................28

Πώς να διαμαρτυρηθείτε ..................................................................................31

Θανατηφόρα δυστυχήματα στην άσφαλτο ......................................................34

Ασφάλιση .........................................................................................................36

Διαφήμιση ........................................................................................................39

Διαχείριση του χρέους .....................................................................................42

Tαξιδεύετε στην ΕΕ; ........................................................................................45

Η κόλαση του καπνιστή ...................................................................................48

Ισορροπημένος τρόπος ζωής ..........................................................................52

Διατροφικά συμπληρώματα για τους αθλητές .................................................56

Σχετικά με το σεξ .............................................................................................58

Ναρκωτικά .......................................................................................................62

Ένας Καλωδιωμένος Κόσμος ..........................................................................65

Υποψιαστείτε για τον δικτυωμένο κόσμο .........................................................70

Πνευματικά δικαιώματα ...................................................................................74

Εξαρτήσεις από το διαδίκτυο ...........................................................................76

Η αλλαγή του κλίματος εξαρτάται από εσένα .............................................78

Το περιβάλλον ΣΕ χρειάζεται! ..........................................................................86

Τι γίνεται με τα σύμβολα Ανακύκλωσης; ..........................................................89

Eτικέτα Εco ......................................................................................................90

Βιώσιμη ανακύκλωση χαρτιού .........................................................................92

Θεμιτό εμπόριο ................................................................................................94

ΠεριεχόμεναΤο Βιβλίο των Νέων της Ευρώπης: Μάθε να επιλέγεις

32

© Ε

υρω

παϊ

κές

Κοιν

ότητ

ες, 2

006.Εκδότης: Catie Thorburn

Διεθνής συντονισμός: Sylvie HuysmansΣυντονισμός παραγωγής: Stéphanie RacetteΕθνικός συντονιστής: Αναστασία Γκίκα Γραφικά και προεκτυπωτικές εργασίες: Dominique Chasseur, Yannick MullerΕξωφυλλο: Patrick IncorvaïaΥπεύθυνοι κειμένων: Justin Stares, Alexander MacLeod και Αναστασία Γκίκα Μεταφραστές για όλες τις εκδόσεις: Ivan Alba, Jacob Applinger, Eili Heinmets, Kaspars Briskens, Jacob Hestoy, Catherine Dib, Claus Eschemann, Donatienne Joris, Ifi genia Kastanara, Monika Kavalir, Jan Kroupa, Zita Pásztor, Violetta Polese, Vilius Maniusis, Klaar Roeland, Maria José Santos, Magdalena Tosik, Veronika Vajdova, Valtteri Varpela.

Γενικός συντονισμός:Generation Europe FoundationChaussée St. Pierre, 123 B-1040 Brussels, BelgiumEmail: [email protected] Web: http://www.generation-europe.org (παραγγελίες μέσω διαδικτύου) http://www.generation-europe.eu.com (συζητήσεις, έρευνες, intranets)

Το βιβλίο έχει εκδοθεί στις εξής χώρες: Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Δημοκρατία της Τσεχίας, Ελλάδα, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιταλία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Λουξεμβούργο, Μάλτα, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία, Φιλανδία.

Πιστοποιήσεις:Αυτή η έκδοση διαμορφώθηκε με την βοήθεια και τις προτάσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής του Οργανισμού Generation Europe και των εθνικών Συμβουλευτικών Επιτροπών της έκδοσης. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε πολλά άτομα και οργανισμούς που συνέβαλαν στην προετοιμασία αυτής της έκδοσης. Συγκεκριμένα, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τον εθνικό συνεργάτη μας, τον Οργανισμό Generation Europe για την Ελλάδα και την Κύπρο. Θα θέλαμε επίσης να ευχαριστήσουμε το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την συνεχή υποστήριξη του έργου αυτού.

Οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτή την έκδοση έχουν επιμεληθεί με ιδιαίτερη προσοχή και ήταν ακριβής και επίκαιρες την στιγμή που τυπώθηκε το βιβλίο. Ο Εκδότης δεν φέρει ευθύνη για τυχόν λάθη ή παραλήψεις. Όλες οι απόψεις που εκφράζονται δεν είναι αυτές του εκδότη.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο εκδότης δεν φέρουν καμία ευθύνη για το περιεχόμενο των διαδικτυακών τόπων που αναφέρονται σε αυτή την έκδοση, εκτός από τους δικούς τους διαδικτυακούς τόπους. Οι διαδικτυακοί τόποι ‘τρίτων’, αναφέρονται σε αυτή την έκδοση για επεξηγηματικούς λόγους και δεν αποτελούν μία πλήρη λίστα των πηγών για το κάθε θέμα.

Εκτύπωση: Lannoo Printers, Βέλγιο – http://www.lannooprint.com

Συνεργάτης στην Ελλάδα και την Κύπρο:Οργανισμός Generation Europe Ελλάδα – ΚύπροςΡέππα 51, ΠαπάγουΑθήνα 15669 – ΕλλάδαΤηλ. +30210-7224918-9Φαξ +30210-6522244Υπεύθυνη: Αναστασία Γκίκαe-mail: [email protected]: http://www.generation-europe.org

Σκίτσα: Richard Olivier, Jean-Louis Lejeune

Οι νέοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν στη διάθεσή τους περισσότερες επιλογές και αντιμετωπίζουν πιο πολύπλοκες αποφάσεις από ποτέ. Ως Επίτροπος για την Υγεία και Προστασία του Καταναλωτή, μία από τις βασικές προτεραιότητές μου είναι να συμμετέχουν οι νέοι πολίτες στη διαμόρφωση του μέλλοντος της Ευρώπης. Οι δύο πρώτες εκδόσεις του Βιβλίου των Νέων της Ευρώπης «Μάθε να Επιλέγεις» είχαν μεγάλη επιτυχία από αυτή την άποψη. Το βιβλίο αυτό βοήθησε να προσεγγίσουμε τους μαθητές, όπως εσάς, σε όλη την Ευρώπη, να μιλήσουμε με τη νέα γενιά και να ακούσουμε τις απόψεις της για τα

δικαιώματα του καταναλωτή στη διευρυμένη Ε.Ε. Στόχος του φετινού βιβλίου είναι να ενθαρρύνει τους νέους να κάνουν ένα βήμα παραπέρα και να πάρουν οι ίδιοι τον έλεγχο της υγείας τους. Απώτερος σκοπός μας είναι να διασφαλιστεί ότι όλοι οι πολίτες της Ε.Ε. απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα σε όλη την Ευρώπη – όπου οι ίδιοι επιθυμούν να ζουν, να τρώνε ή να κάνουν αγορές.

Το βιβλίο αυτό περιέχει πληροφορίες που θα σας δώσουν τη δυνατότητα να επωφεληθείτε πλήρως των δικαιωμάτων σας ως καταναλωτές σε κάθε περίπτωση όταν ταξιδεύετε, κάνετε αγορές, σερφάρετε στο διαδίκτυο, ζείτε ή σπουδάζετε οπουδήποτε στην Ε.Ε.

Έχετε τόσες πολλές επιλογές στη διάθεσή σας, που χρειάζεστε τις κατάλληλες πληροφορίες ώστε να είστε σε θέση να επιλέξετε τι είναι καλύτερο για εσάς τους ίδιους. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είστε ελεύθεροι να αγοράσετε ό,τι θέλετε και όπου θέλετε και να είστε βέβαιοι ότι μπορείτε να επιστρέψετε οποιοδήποτε προϊόν δε λειτουργεί. Η Ε.Ε. έχει νόμους που προστατεύουν τον καταναλωτή από το να πέσει θύμα απατεώνων εμπόρων και αποτρέπουν τις επιχειρήσεις να εφαρμόζουν τεχνικές «πίεσης» στον πελάτη για να αγοράσει προϊόντα, οι οποίες μπορεί να του προκαλούν πολύ άγχος.

Έχετε επίσης το δικαίωμα να καταναλώνετε ασφαλείς τροφές και να εμπιστεύεστε ό,τι αναγράφεται στις ετικέτες. Η Ε.Ε. έχει ολοκληρωμένη νομοθεσία ασφάλειας τροφίμων που σας προστατεύει από αυτή την άποψη. Θεωρούμε επίσης ότι είναι σημαντικό να είστε σωστά ενημερωμένοι για τους κινδύνους που προκαλούν στην υγεία το κάπνισμα, τα ναρκωτικά και η παχυσαρκία.

Το Βιβλίο των Νέων της Ευρώπης: Μάθε να επιλέγεις παρέχει πρακτικές συμβουλές για το πώς να γίνετε πιο υγιείς, να έχετε περισσότερη αυτοπεποίθηση και να κάνετε πιο ασφαλείς επιλογές, με το να αξιοποιείτε όλα τα δικαιώματα που σας παρέχονται από την Ε.Ε.

Καλή διασκέδαση!

Mάρκος ΚυπριανούΕπίτροπος για την Υγεία και Προστασία του Καταναλωτή

5http://europa.eu.int/comm/dgs/health_consumer/index_en.htm

Πρόλογος Μήνυμα από την Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

4

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αναδεικνύεται σε ένα πρωτοποριακό εγχείρημα συνεργασίας των κυρίαρχων κρατών και συντονισμού των επιμέρους πολιτικών με σκοπό την αναζήτηση καλύτερων και αποτελεσματικότερων λύσεων στα κοινά προβλήματα και ανησυχίες των Ευρωπαίων πολιτών. Ο Ευρωπαίος πολίτης διατηρεί υψηλές προσδοκίες από τη λειτουργία των οργάνων της ΕΕ, όσο και από την υλοποίηση των κοινών πολιτικών σε εθνικό επίπεδο, και χρησιμοποιεί ως μέσο αναφοράς τα συγκριτικά στοιχεία για τα επίπεδα ευημερίας των πολιτών στην ΕΕ. Παράλληλα, ασκεί τα δικαιώματα που απορρέουν από τις Ευρωπαϊκές Συνθήκες αξιοποιώντας τις θεσμικές δυνατότητες άσκησης πίεσης προς τα κοινοτικά όργανα και την εθνική διοίκηση. Η διαμόρφωση μίας καλύτερης Ευρώπης και η αντιμετώπιση του δημοκρατικού ελλείμματος στην ΕΕ, όσο και των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων, έγκειται ακριβώς στην ενίσχυση της ιδιότητας του πολίτη της Ένωσης. Είναι πλέον κοινός τόπος ότι η Ευρωπαϊκή Ενοποίηση δεν μπορεί να είναι μία διαδικασία καθοδηγούμενη από τις ευρωπαϊκές πολιτικές και οικονομικές ελίτ. H Ευρώπη πρέπει να εμπιστευθεί τη δραστηριότητα των πολιτών της σε κάθε πεδίο της δημόσιας ζωής – στην πολιτική, την οικονομία, τον πολιτισμό, την έρευνα – δημιουργώντας τις κατάλληλες θεσμικές προϋποθέσεις ελευθερίας και συμμετοχής και παράλληλα, παρέχοντας τις κατάλληλες υποδομές και τους απαραίτητους πόρους. Προς την κατεύθυνση αυτή, η ετήσια έκδοση «Το Βιβλίο των Νέων της Ευρώπης» αποτελεί μία θετική συνεισφορά. Η έκδοση αυτή αποσκοπεί στην σφαιρική και πολύπλευρη ενημέρωση του πλέον δυναμικού και ζωντανού κομματιού των ευρωπαίων πολιτών, των νέων, αναφορικά με τα διάφορα ζητήματα προστασίας του καταναλωτή. Όπως είναι γνωστό, η ΕΕ στηρίζεται στις αρχές της κοινωνικής οικονομίας της αγοράς και του ανταγωνισμού. Οι αρχές αυτές δεν συνεπάγονται μία ανεξέλεγκτη οικονομική δραστηριότητα. Αντιθέτως, έχει αναπτυχθεί ένα πυκνό νομικό πλαίσιο κανόνων για την αντιμετώπιση του αθέμιτου ανταγωνισμού και την προστασία του καταναλωτή, η ισχύς του οποίου εναπόκειται στους ελεγκτικούς και δικαστικούς μηχανισμούς τόσο των κοινοτικών οργάνων, όσο και των κρατών-μελών. Τα πρόσφατα διατροφικά σκάνδαλα καθώς και, οι συχνές καταγγελίες για ακατάλληλα και επικίνδυνα προϊόντα πάσης φύσεως, επισημαίνουν τα περιθώρια που υπάρχουν για την ενίσχυση της προστασίας των Ευρωπαίων πολιτών. Παράλληλα με τους ελεγκτικούς μηχανισμός, το εκπαιδευτικό σύστημα διαδραματίζει ένα σημαντικό ρόλο στη καλλιέργεια μίας υπεύθυνης καταναλωτικής συνείδησης. Είναι σημαντικό οι νέοι πολίτες να είναι σε θέση να αξιολογούν την ποιότητα των προϊόντων που καταναλώνουν και να αναλαμβάνουν τις κατάλληλες ενέργειες σε περιπτώσεις μη ασφαλών προϊόντων αξιοποιώντας το σχετικό νομικό πλαίσιο. Για τους σκοπούς αυτούς, η παρούσα έκδοση αποτελεί ένα χρήσιμο εγχειρίδιο, το οποίο με απλό, κατανοητό και εύληπτο τρόπο ενημερώνει τους νέους μας για όλα τα συναφή ζητήματα, προκειμένου να είναι σε θέση να κάνουν τις κατάλληλες επιλογές.

Θέλω να εκφράσω τις θερμότερες ευχές μου για την τρίτη έκδοση του «Βιβλίου των Νέων της Ευρώπης».

Μαριέττα ΓιαννάκουΥπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

6

DG SANCO

Γενική Διεύθυνση για την Υγεία και την Προστασία του Καταναλωτή (DG SANCO):

Κάνει τα δικαιώματα πραγματικότηταΗ Γενική Διεύθυνση για την Υγεία και την Προστασία του Καταναλωτή έχει δημιουργηθεί για να προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής στους Ευρωπαίους πολίτες σε τρεις τομείς: τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές, τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια των τροφίμων.

Η Γενική Διεύθυνση, ή «υπουργείο» της ΕΕ, προσπαθεί να επιτύχει αυτό το σκοπό με το να παρέχει στους Ευρωπαίους πολίτες βασικές προδιαγραφές ασφαλείας. Το προσωπικό της Επιτροπής στην DG SANCO προτείνει την καθιέρωση ευρωπαϊκών νομικών προτύπων για μία σειρά καταναλωτικών θεμάτων, όπως δικαιώματα λιανικής πώλησης, νόμους για το κάπνισμα, ετικέτες προϊόντων και προστασία των ζώων.

Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει:

• Μπορείτε να είστε σίγουροι ότι τα τρόφιμα που αγοράζετε είναι ασφαλή • Τα καταναλωτικά σας δικαιώματα προστατεύονται κάθε φορά που αγοράζετε

μέσω διαδικτύου από Ευρωπαίο έμπορο.

Υποστήριξη των Eυρωπαίων καταναλωτών

Με σκοπό την ενημέρωση των Eυρωπαίων πολιτών για τα δικαιώματά τους ως καταναλωτές, η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα δίκτυο Ευρωπαϊκών Καταναλωτικών Κέντρων.

Δέκα αρχές για την προστασία του καταναλωτή:

Ως Ευρωπαίος καταναλωτής, έχεις δικαίωμα:

1. Να αγοράζεις αυτό που θέλεις και όπου θέλεις

2. Να επιστρέφεις ένα ελαττωματικό προϊόν3. Να απαιτείς υψηλά πρότυπα ασφαλείας4. Να γνωρίζεις τι τρως5. Να απαιτείς δίκαια συμβόλαια 6. Να αλλάζεις γνώμη7. Να συγκρίνεις τις τιμές με ευκολία8. Να προστατεύεσαι από τυχόν παραπλάνηση9. Να προστατεύεσαι όταν βρίσκεσαι σε διακοπές10. Να διεκδικείς αποτελεσματική αποκατάσταση σε

περίπτωση δι-εθνικών διεκδικήσεων

Δέκα αρχές για την προστασία του καταναλωτή:

8. Να προστατεύεσαι από τυχόν παραπλάνηση9. Να προστατεύεσαι όταν βρίσκεσαι σε διακοπές

DG

SA

NC

O

7

2006

ΙανουάριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31

Φεβρουάριος

Δ Τ Τ Π Π Σ Κ1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28

ΜάρτιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 45 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

ΑπρίλιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930

ΜάιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

ΙούνιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30

ΙούλιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31

ΑύγουστοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 5

6 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 19

20 21 22 23 24 25 26

27 28 29 30 31

ΣεπτέμβιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ1 23 4 5 6 7 8 910 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 30

ΟκτώβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31

ΝοέμβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 45 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30

ΔεκέμβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 23 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031

ΙανουάριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30 31

ΦεβρουάριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28

ΜάρτιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30 31

ΑπρίλιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 23 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 30

ΜάιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ1 2 3 4 5 6 78 9 10 11 12 13 14

15 16 17 18 19 20 2122 23 24 25 26 27 2829 30 31

ΙούνιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 45 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30

ΙούλιοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 23 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 1617 18 19 20 21 22 2324 25 26 27 28 29 3031

Αύγουστος Δ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 5 67 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 2021 22 23 24 25 26 2728 29 30 31

Σεπτέμβιος Δ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30

ΟκτώβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

12 3 4 5 6 7 89 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 2223 24 25 26 27 28 2930 31

ΝοέμβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ

1 2 3 4 56 7 8 9 10 11 12

13 14 15 16 17 18 1920 21 22 23 24 25 2627 28 29 30

ΔεκέμβριοςΔ Τ Τ Π Π Σ Κ1 2 34 5 6 7 8 9 1011 12 13 14 15 16 1718 19 20 21 22 23 2425 26 27 28 29 30 31

2007


8

Οι σύμβουλοι των καταναλωτικών κέντρων μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μετάφραση των σχετικών εγγράφων και τη διευκρίνιση νομικών ερωτημάτων σχετικά με τις εθνικές διαφορές στη νομοθεσία. Εάν χρειαστεί, μπορούν να έλθουν απευθείας σε επαφή με τον εν λόγω έμπορο.

Εκτός από την υποστήριξη των διεθνικά δικαιωμάτων των καταναλωτών, τα κέντρα επιτελούν και έναν άλλο σκοπό: ελέγχουν την εφαρμογή των ευρωπαϊκών νόμων στις Χώρες Μέλη.

Για να επικοινωνήσετε με το τοπικό Ευρωπαϊκό Καταναλωτικό Κέντρο, δείτε τις παρακάτω ιστοσελίδες.

• Πρόσβαση στις ιστοσελίδες των κέντρων ECC-Net europa.eu.int/comm/consumers/redress/ecc_network/links_en.htm• Πληροφορίες για αποζημίωση και υπεράσπιση των δικαιωμάτων του

καταναλωτή europa.eu.int/comm/consumers/redress/ecc_network/index_en.htm • Οδηγός επικοινωνίας europa.eu.int/geninfo/mailbox/inst_en.htm• Απευθείας γραμμή για ερωτήσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση europa.eu.int/europedirect/index_en.htm D

G SA

NC

O

europa.eu.int/comm/dgs/health_consumer/index_en.htmeuropa.eu.int/comm/consumers/index_en.htm

www.europa.eu.int/comm/consumers/cons_org/associations/links/index_en.htm www.ecca.gr

Όταν είναι εφικτό, τα κέντρα θα σας καθοδηγήσουν σε ειδικούς που θα λύσουν το πρόβλημά σας χωρίς να αναμιχθούν τα δικαστήρια. Η αρχή αυτή είναι γνωστή ως «εναλλακτική λύση διαφωνίας». Ένας τέτοιος οργανισμός που ειδικεύεται σε αγορές μέσω διαδικτύου είναι ο Internet-Ombudsmann στη Γερμανία. Οι διαφωνίες διευθετούνται με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού αρχείου, στο οποίο οι καταναλωτές και οι έμποροι εκφράζουν την άποψή τους με σκοπό να βρουν από κοινού μία λύση που θα ικανοποιεί και τους δύο.

Πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη επικοινωνήσει με το δίκτυο ευρωπαϊκών κέντρων για βοήθεια. Ένας γαλλο-γερμανικός οργανισμός που βρίσκεται στο Kehl, κοντά στο Στρασβούργο, και ονομάζεται Euro-Info-Consumers, έχει αναλάβει 75.000 αιτήσεις για πληροφορίες, διαμαρτυρίες και διαφωνίες από την ίδρυσή του το 1993.

Tο δίκτυο βοηθά τους καταναλωτές να κατανοήσουν καλύτερα πώς μπορούν να επωφεληθούν από την ενιαία Ευρωπαϊκή αγορά και παρέχει συμβουλές σε περίπτωση που αντιμετωπίσουν διεθνικά προβλήματα με τη βοήθεια μεσολαβητών και διαιτησίας.

Πως λειτουργούν τα καταναλωτικά κέντρα;Φανταστείτε ότι αγοράζετε ένα CD μέσω διαδικτύου από έναν έμπορο με έδρα άλλη χώρα της ΕΕ. Στην περίπτωση, ο πωλητής πρέπει να συμμορφώνεται με τους νόμους της ΕΕ που διέπουν τις πωλήσεις εξ αποστάσεως.

Τότε τι γίνεται αν σας στείλουν λάθος CD; Μπορεί να διαμαρτυρηθείτε και ο πωλητής να αγνοήσει τη διαμαρτυρία σας. Τι γίνεται μετά;

Αυτό που χρειάζεστε είναι μία άμεση, εύκολη και φθηνή διευθέτηση της διαφωνίας σας.

Το 2004, το δίκτυο Eυρωπαϊκών Καταναλωτικών Κέντρων (ECC-Net) κατέγραψε συνολικά 2.544 αιτήσεις για πληροφορίες, διαμαρτυρίες και διαφωνίες που σχετίζονται με αγορές μέσω διαδικτύου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι καταναλωτές διαμαρτυρήθηκαν για την μη παράδοση του προϊόντος. Άλλοι είπαν ότι τα προϊόντα ήταν ελαττωματικά ή δεν ήταν αυτά που παρήγγειλαν.

Ορίστε η λύση που χρειάζεστε! Κάθε φορά που εμπλέκεστε σε μία δι-εθνική διαφωνία με κάποιον έμπορο εντός ΕΕ, Ισλανδία ή Νορβηγία, μπορείτε να απευθυνθείτε στο ευρωπαϊκό κέντρο καταναλωτή στη χώρα σας και τη γλώσσα σας, όπου θα σας βοηθήσουν να διασφαλίσετε τα δικαιώματά σας. Η διευθέτηση της διαφωνίας σας μπορεί να γίνει τόσο απλή όσο και η αγορά μέσω διαδικτύου.

Σήμερα υπάρχουν 24 καταναλωτικά κέντρα σε όλη την Ευρώπη, από την Αθήνα στο Ρέυκγιαβικ και από τη Λισσαβόνα στο Ταλίν. Χρηματοδοτούνται από κοινού από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις Χώρες Μέλη.

DG

SA

NC

O

9

Φανταστείτε ότι αγοράζετε ένα CD μέσω διαδικτύου από έναν έμπορο με έδρα άλλη χώρα της ΕΕ. Στην περίπτωση, ο πωλητής πρέπει να συμμορφώνεται με τους νόμους της ΕΕ που διέπουν

Τότε τι γίνεται αν σας στείλουν λάθος CD; Μπορεί να διαμαρτυρηθείτε και ο πωλητής να αγνοήσει τη

Αυτό που χρειάζεστε είναι μία άμεση, εύκολη και φθηνή


Τι είναι η ΕΕ; Τι ε

ίναι

η Ε

Ε;

1110

Η ΕΕ με μία ματιά

Η Ευρωπαϊκή ΕπιτροπήΗ Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με έδρα τις Βρυξέλλες, είναι η «κυβέρνηση» ή το εκτελεστικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Όλοι οι καινούργιοι νόμοι γεννιούνται εδώ. Η Επιτροπή έχει επίσης «την εξουσία επιβολής τάξης» της ΕΕ, δηλαδή την ευθύνη να διασφαλίζει τη λειτουργία των εθνικών κυβερνήσεων σύμφωνα με τους ισχύοντες κανονισμούς. Σε περίπτωση που παραβιαστούν οι νόμοι, η Επιτροπή έχει την εξουσία να διώξει δικαστικά τις κυβερνήσεις ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, και σε περίπτωση που κριθούν ένοχες μπορεί να αντιμετωπίσουν μεγάλες ποινές.

Επικεφαλής της Επιτροπής είναι αυτό το διάστημα ο πρώην Πρόεδρος της Πορτογαλίας José Barroso, ο οποίος προεδρεύει μίας ομάδας 24 Επιτρόπων, έναν

από κάθε Χώρα Μέλος. Προτού ξεκινήσουν τις εργασίες τους, οι Επίτροποι υπόσχονται να εργαστούν προς όφελος ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όχι μόνο της χώρας τους.

Περίπου 20.000 άνθρωποι εργάζονται για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η πλειοψηφία αυτών ζουν στις Βρυξέλλες, ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε γραφεία εκπροσώπων σε όλες τις Χώρες Μέλη.

Τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση;Οι 25 χώρες μέλη της Ευρώπης που αποτελούν την Ευρωπαϊκή Ένωση πιστεύουν ότι εάν ασκούν από κοινού την εξουσία μπορούν να προσφέρουν στους λαούς τους μεγαλύτερη ασφάλεια, ευημερία, υγεία και ευτυχία. Tο σύστημα διακυβέρνησης που έχουν δημιουργήσει, είναι μοναδικό στον κόσμο.

Επιβλέπεται από οργανισμούς με έδρα τις Βρυξέλλες, το Στρασβούργο και το Λουξεμβούργο. Κάθε οργανισμός έχει το ρόλο του, ενώ συχνά διαφωνούν μεταξύ τους. Όλοι μαζί ευθύνονται για τη δημιουργία νόμων που διέπουν τον τρόπο ζωής μας. Οι σημαντικότεροι οργανισμοί:

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο

Tο Κοινοβούλιο είναι η φωνή του λαού. Έργο του είναι η συμμετοχή στην υλοποίηση των προτάσεων της Επιτροπής, με το να προτείνει τροποποιήσεις και να προβαίνει σε διαπραγματεύσεις με το Συμβούλιο των Υπουργών σχετικά με το περιεχόμενο των τελικών κειμένων.

Κάθε πέντε χρόνια, οι ψηφοφόροι των 25 χωρών μελών της ΕΕ επιλέγουν τους αντιπροσώπους τους, οι οποίοι εργάζονται στα δύο κτίρια του Κοινοβουλίου με έδρα το Στρασβούργο, στη Γαλλία, και τις Βρυξέλλες, την πρωτεύουσα του Βελγίου. Σήμερα υπάρχουν 732 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (MEPs), με αποτέλεσμα να είναι ο μεγαλύτερος πολυεθνικός οργανισμός στο είδος του.

Μέσα στην αίθουσα του Κοινοβουλίου, τα μέλη χωρίζονται σε υπερεθνικές ομάδες που αντανακλούν τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Το Κοινοβούλιο στο σύνολό του έχει υπάρξει ένθερμος υποστηρικτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, παρόλο που μία μειοψηφία των μελών του πιστεύει ότι η ΕΕ έχει πλέον υπερβολική δύναμη. Κάποιοι θα ήθελαν μάλιστα να καταργηθεί τελείως. Οι υποστηρικτές της ΕΕ αναφέρονται συχνά ως «Ευρώφιλοι» ενώ οι πολέμιοι ως «Ευρωσκεπτικοί».

www.europarl.eu.int

Josep Borrell FontellesΠρόεδρος του Ευρωπαϊκού ΚοινοβουλίουΗμερομηνία γέννησης: 24 Aπριλίου 1947Εθνικότητα: Ισπανική

José Manuel BarrosoΠρόεδρος της Ευρωπαϊκής ΕπιτροπήςΗμερομηνία γέννησης: 23 Mαρτίου 1956Εθνικότητα: Πορτογαλική

www.europa.eu.int

Βρυξέλλες, ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε γραφεία εκπροσώπων σε όλες τις Χώρες Μέλη.

José Manuel BarrosoΠρόεδρος της Ευρωπαϊκής ΕπιτροπήςΗμερομηνία γέννησης: 23 Mαρτίου 1956Εθνικότητα: Πορτογαλική

www.europa.eu.int


1312

Tο Συμβούλιο των ΥπουργώνTο Συμβούλιο των Υπουργών, με έδρα επίσης τις Βρυξέλλες, μπορεί να τροποποιήσει, να υιοθετήσει ή να απορρίψει τις προτάσεις για νέους νόμους. Όταν βρίσκονται υπό συζήτηση ευαίσθητα θέματα, για παράδειγμα η εξωτερική πολιτική, το Συμβούλιο υποχρεούται να λάβει ομόφωνη απόφαση. Αυτό μερικές φορές είναι δύσκολο όταν γύρω από το τραπέζι υπάρχουν

25 χώρες. Εάν το θέμα δεν ενδέχεται να προκαλέσει έντονες αντιδράσεις, για παράδειγμα στον τομέα της βιομηχανικής πολιτικής, η πλειοψηφία των μελών είναι αρκετή για να προωθήσει μία απόφαση. Μία μεγάλη Χώρα Μέλος, όπως είναι η Γερμανία, έχει περισσότερες ψήφους και επομένως μεγαλύτερη δύναμη στο Συμβούλιο απ’ ότι μία μικρή χώρα, όπως είναι η Μάλτα. Ωστόσο, στις μικρότερες χώρες δίνονται επιπλέον ψήφοι για να μην «καταπνίγεται» η γνώμη τους από τους μεγαλύτερους γείτονές τους.

Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Οι νόμοι μπορούν να ερμηνευθούν με διαφορετικούς τρόπους. Tο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο έχει καθήκον να διασφαλίζει τη σωστή ερμηνεία των νόμων αυτών σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με έδρα το Λουξεμβούργο, το Δικαστήριο απαρτίζεται από έναν δικαστή από κάθε χώρα μέλος. Οι δικαστές διορίζονται από τις εθνικές κυβερνήσεις για μία περίοδο έξι ετών.Οι αποφάσεις του Δικαστηρίου παίζουν σημαντικό ρόλο καθώς έχουν τον τελευταίο λόγο. Δεν μπορούν να αντικρουστούν από τα εθνικά δικαστήρια σε οποιαδήποτε χώρα μέλος.

Tο Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή χρηματοδοτείται από τους φόρους. Οι φορολογούμενοι πολίτες έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν εάν τα χρήματά τους αξιοποιούνται με τον καλύτερο τρόπο. Το Ελεγκτικό Συνέδριο, επίσης με έδρα το Λουξεμβούργο, ελέγχει τους λογαριασμούς της

Επιτροπής και εκδίδει μία ετήσια αναφορά.

Tο Ευρωπαϊκό ΣυμβούλιοTο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποτελείται από τους Προέδρους ή Πρωθυπουργούς των Χωρών Μελών της ΕΕ. Δύο φορές το χρόνο, συναντώνται σε συνέδρια όπου συζητούν το μέλλον της ΕΕ. Tο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διοικείται «εκ περιτροπής». Κάθε Χώρα Μέλος προεδρεύει με τη σειρά για έξι μήνες. Η Φινλανδία θα έχει την προεδρία της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2006, και η Γερμανία το πρώτο εξάμηνο του 2007.

Αυτή η έλλειψη ενδιαφέροντος είναι γνωστή ως «απάθεια» του ψηφοφόρου. Από τι προκαλείται όμως;

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι ο κόσμος δεν ψηφίζει στις ευρωεκλογές διότι δεν πιστεύουν ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μπορεί να έχει επίδραση στην καθημερινή τους ζωή.

Άλλοι επισημαίνουν το γεγονός ότι η απάθεια του ψηφοφόρου δεν παρατηρείται μόνο στις ευρωεκλογές αλλά και στις εθνικές εκλογές. Θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο – ότι οι άνθρωποι δεν πιστεύουν στην πολιτική και τους πολιτικούς ανεξάρτητα από το εάν είναι σε τοπικό, εθνικό ή ευρωπαϊκό επίπεδο.

Μπορεί αυτή η όλο και αυξανόμενη τάση για απάθεια να αντιστραφεί, και αν ναι πώς; Πιστεύετε ότι πρέπει να αντιστραφεί;

Τι είναι η ΕΕ; Τι ε

ίναι

η Ε

Ε;

Στις ευρωεκλογές του 2004 προσήλθαν στις κάλπες λιγότεροι ψηφοφόροι από ποτέ. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση ως σύνολο η προσέλευση ήταν 45 τοις εκατό, ενώ τα ποσοστά στις νέες χώρες μέλη ήταν ακόμη χαμηλότερα: μόνο 26,4 τοις εκατό – και μόνο 17 τοις εκατό στη Σλοβακία.

“Γιατί δε δίνουμε καμία σημασία στις

αστικές αξίες;”

Aleksander Kwasniewski,

Πρώην Πρόεδρος της Πολωνίας

Μήπως αισθάνεστε απαθείς;

epp.eurostat.cec.eu.int/

ue.eu.int


Αθέμιτες π

ρακτικές Αθέ

μιτε

ς π

ρακτ

ικές

1514

Πώς θεσπίζονται οι νόμοι:

Η Οδηγία για τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές Η διαδικασία

Η Επιτροπή αξιολογεί την παρούσα κατάστασηΠροτού θεσπιστεί ένας νέος ευρωπαϊκός νόμος, υπόκειται σε μεγάλη συζήτηση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία αναλαμβάνει την πρωτοβουλία για τη διαδικασία αυτή, σηματοδοτεί την έναρξή της με τη δημοσίευση «εγγράφων» που περιέχουν τα πιο σημαντικά ζητήματα. Η βιομηχανία και άλλες ενδιαφερόμενες ομάδες, συμπεριλαμβανομένων των οργανισμών καταναλωτή, παρουσιάζουν τις απόψεις τους με σκοπό να επηρεάσουν το περιεχόμενο του νέου νόμου. Η Επιτροπή αναλύει προσεκτικά τις ενδεχόμενες οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις του προτεινόμενου νόμου. Η ανάλυση αυτή ονομάζεται «αξιολόγηση επιπτώσεων».

Η Επιτροπή προτείνει ένα ΝόμοTο τμήμα της Επιτροπής που είναι αρμόδιο για τους νόμους, συντάσσει στη συνέχεια τη νομοθετική πρόταση και διανέμει το προσχέδιο και στα υπόλοιπα τμήματα για να συζητηθεί. Όταν υπάρξει συμφωνία, η πρόταση μεταφράζεται σε όλες τις επίσημες γλώσσες της Ε.Ε. και υιοθετείται επίσημα από την Επιτροπή.

Tο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο συναποφασίζουνΑυτό είναι μόνο η αρχή μίας μεγάλης και περίπλοκης πορείας που έχει οποιοσδήποτε νέος νόμος. Το κείμενο πρέπει επίσης να βρει το δρόμο του μέχρι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών, τα οποία έχουν εξίσου τη δυνατότητα να τροποποιήσουν ή σε ορισμένες περιπτώσεις να απορρίψουν την πρόταση της Επιτροπής.

Tο Κοινοβούλιο έχει συνήθως δύο ευκαιρίες να εξετάσει το νόμο. Αυτές ονομάζονται «αναγνώσεις». Αν συμφωνήσουν όλα τα θεσμικά όργανα, ο νόμος μπορεί να θεσπιστεί ήδη κατά τη διάρκεια της πρώτης ανάγνωσης. Αν υπάρχουν σημεία διαφωνίας, η διαμάχη ανάμεσα στα θεσμικά όργανα μπορεί να διαρκέσει πολλούς μήνες ή μερικές φορές και χρόνια. Αν δεν υπάρξει συμφωνία μετά τη δεύτερη ανάγνωση, αναλαμβάνει τα ηνία ένας μηχανισμός που ονομάζεται «διαδικασία συμφιλίωσης».

Ο νόμος έχει εφαρμοστεί – Ένα παράδειγμα:

Η Οδηγία σχετικά με τις Αθέμιτες Εμπορικές Πρακτικές υπεγράφη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο των Υπουργών την 11η Μαΐου 2005, ακριβώς σχεδόν δύο χρόνια αφότου προτάθηκε.

Για να τεθεί σε ισχύ ένας νόμος σε επίπεδο Ε.Ε., πρέπει συχνά να προσαρμοστούν οι εθνικοί νόμοι σε αυτόν. Οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν περιθώριο δύο ετών προκειμένου να το κάνουν αυτό. Ο τεχνικός όρος για την προσαρμογή του εθνικού νόμου στον νέο κοινοτικό νόμο είναι «εναρμόνιση».

Tα αποτελέσματαΟι καταναλωτές προστατεύονται από Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Ο νόμος περιλαμβάνει μία «μαύρη λίστα» πρακτικών που είναι παράνομες σε κάθε περίπτωση:

• Πώληση υπό πίεση

• Υπαινιγμοί ότι ο πελάτης δε μπορεί να φύγει από το κατάστημα αν δεν υπογράψει συμβόλαιο.

• Προσωπικές επισκέψεις στο σπίτι του καταναλωτή αγνοώντας την επιθυμία του για το αντίθετο.

• Δήθεν «προσφορές» λόγω κλεισίματος της επιχείρησης, χωρίς αυτό να συμβαίνει στην πραγματικότητα

• Ισχυρισμοί δέσμευσης σε έναν κώδικα δεοντολογίας με τον προμηθευτή ενώ δεν ισχύει κάτι τέτοιο

• Περιγραφή ενός προϊόντος ως «δωρεάν», ενώ ο καταναλωτής χρεώνεται και με άλλα ποσά εκτός των εξόδων αποστολής ή παραλαβής που είναι αναπόφευκτα.

Η διαδικασία Συμφιλίωσης

Πρόκειται για μία διαδικασία που χρησιμοποιείται πλέον στις περισσότερες νομοθετικές προτάσεις της Ε.Ε. Σε αυτό που ονομάζεται «διαδικασία συναπόφασης», το Κοινοβούλιο δεν δίνει απλά τη γνώμη του: μοιράζεται ισότιμα με το Συμβούλιο τη νομοθετική εξουσία. Αν το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο δεν συμφωνήσουν σε κάποιο σημείο της νομοθετικής πρότασης, τότε αυτό τίθεται ενώπιον μίας επιτροπής συμφιλίωσης, η οποία απαρτίζεται από ισάριθμους αντιπροσώπους του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου. Μόλις η επιτροπή συμφωνήσει, το κείμενο αποστέλλεται για ακόμη μία φορά στο Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, ώσπου να το επικυρώσουν ως νόμο.


70,280 km2

3,924,140 Δουβλίνο 26,672€ 4.3% 1.7% 50% 58.8%

504,782 km2

40,217,413 Mαδρίτη 19,487€ 10.4% 6.7% 55% 45.1%

547,030 km2

60,180,529 Παρίσι 23,996€ 10.1% 8.2% 50% 42.8%

131,940 km2

10,665,989 Aθήνα 17,809€ 10% 0.2% 32% 63.2%

301,230 km2

57,998,353 Ρώμη 23,160€ 8.6% 6.1% 53% 73.1%

Χώρες της ΕΕ Χώ

ρες

της

ΕΕ

1716

Χαρακτηριστικά των χωρών της ΕΕ

30,510 km2

10,289,088 Βρυξέλλες 25,599€ 12% 14% 35% 90.8%

78,866 km2

10,249,216 Πράγα 14,046€ 10.6% 0.7% 30% 28.3%

43,094 km2

5,384,384 Κοπεγχάγη 26,921€ 6.2% 15.6% 58% 47.9%

357,021 km2

82,398,326 Βερολίνο 23,996€ 10.6% 6.7% 47% 43%

45,226 km2

1,408,556 Tαλίν 11,955€ 9.6% 7.6% 63% 26.8%

Έκταση (σε km2)Πληθυσμός (κάτοικοι) Πρωτεύουσα Νόμισμα (2004)Ανεργία (2004 est)% χρήστες διαδικτύουΔημόσιες υπηρεσίες που παρέχονται στο διαδίκτυοΠροσέλευση ψηφοφόρων στις εκλογές ΕΚ 2004





Bέλγιο

Δημοκρατία της Τσεχίας

Δανία

Γερμανία

Εσθονία

Ιρλανδία

Ισπανία

Γαλλία

Ελλάδα

Iταλία

Belgique/België

Česká Republika

Danmark

Deutschland

Eesti

Eire

España

France

Ελλάδα

Italia

Οι 25 Χώρες Μέλη







316 km2

400,420 Βαλέττα 15,218€ 7% 3.5% 40% 82.4%

41,526 km2

16,150,511 Άμστερνταμ 24,672€ 6% 14.7% 32% 39.3%

83,858 km2

8,188,207 Βιέννη 26,183€ 4.40% 8.7% 72% 42.4%

312,685 km2

38,662,660 Βαρσοβία 10,035€ 19.5% 0.5% 10% 20.9%

92,391 km2

10,102,022 Λισσαβόνα 14,969€ 6.5% 6.4% 40% 38.6%

9,250 km2

771,657 Λευκωσία Κυπριακή Δημοκρατία: 16,980€;

Κυπριακή Δημοκρατία: 3.2%;

2.0% 25% 71.2%

64,589 km2

2,348,784 Ρίγα 9,616€ 8.8% 1.5% 5% 41.3%

65,200 km2

3,592,561 Βίλνιους 10,452€ 8% 2.5% 40% 48.4%

2,586 km2

454,157 Λουξεμβούργο 49,250€ 4.5% 5.7% 20% 89%

93,030 km2

10,045,407 Bουδαπέστη 12,459€ 5.9% 2.2% 15% 38.5%


ρες

της

ΕΕ

1918

Mάλτα

Ολλανδία

Aυστρία

Πολωνία

Πορτογαλία

Κύπρος

Λετονία

Λιθουανία

Λουξεμβούργο

Ουγγαρία

Malta

Nederland

Österreich

Polska

PortugalMagyarország

Luxembourg

Lietuva

Latvija

KypriakiDemokratia











Βόρεια Κύπρος: 5,966€

Βόρεια Κύπρος: 5.6% (2004 est.)


48,845 km2

5,430,033 Μπρατισλάβα 12,126€ 13.1% 0.4% 15% 17%

20,253 km2

1,935,677 Λιουμπλιάνα 16,392€ 6.4% 3.8% 45% 28.3%

337,030 km2

5,190,785 Ελσίνκι 24,245€ 8.9% 11% 67% 39.4%

449,964 km2

8,878,085 Στοκχόλμη 34,121€ 5.6% 12.1% 74% 37.8%

244,820 km2

60,094,648 Λονδίνο 24,765€ 4.8% 7.4% 59% 38.8%


ρες

της

ΕΕ

2120

Οι 5 υποψήφιες χώρες

Σημείωσεις: Δημόσιες υπηρεσίες που παρέχονται στο διαδίκτυο: ο δείκτης μετράει το ποσοστό των 20 βασικών υπηρεσιών που διατίθενται πλήρως στο διαδίκτυο για την εξυπηρέτηση των πολιτών: http://epp.eurostat.cec.eu.int/

Προσέλευση ψηφοφόρων στην ΕΕ: ο δείκτης μετράει το ποσοστό του πληθυσμού που ψηφίζει ή προσέρχεται σε εκλογές επί του συνόλου του πληθυσμού που δικαιούται να ψηφίζει. Tο ποσοστό που προσέρχεται στις εκλογές περιλαμβάνει αυτούς που ψηφίζουν λευκό ή άκυρο. Στο Bέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ελλάδα η ψήφος είναι υποχρεωτική. Στην Iταλία, η ψήφος αποτελεί πολιτική υποχρέωση (δε υπάρχει τιμωρία). Πηγή: http://epp.eurostat.cec.eu.int/

Ποσοστό χρηστών διαδικτύου: αριθμός των ευρυζωνικών συνδέσεων ως ποσοστό επί του πληθυσμού. Eurostat 2004: Ημερομηνία παραλαβής στοιχείων: 20 Σεπτεμβρίου 2005

GDP figures: 2004 CIA Estimate. Μετατροπή δολαρίου σε ευρώ με τιμή 1 $ = 0.832324 EURO www.xe.com

Σλοβακία

Σλοβενία

Φινλανδία

Σουηδία

Ηνωμένο Βασίλειο

Slovakia

Slovenija

Suomi

Sverige

The United Kingdom






* Πηγές: CIA World FactbookInternational Telecommunications UnionEurostat Yearbook 2004

Άλλα στοιχεία: http://www.oecd.org/document/60/0,2340,en_2825_495656_2496764_1_1_1_1,00.htmlhttp://europa.eu.int/information_society/eeurope/2005/doc/all_about/benchmarking/country_analysis.pdfhttp://europa.eu.int/information_society/eeurope/plus/cc_links/index_en.htmhttp://epp.eurostat.cec.eu.int

TurkiyeCumhuriyeti

Rômania

RepublikaHrvatska

RepublikaBulgariya

110,910 km2

7,537,929 Σόφια 6,829€ 12.7%

56,542 km2

4,496,869 Ζάγκρεμπ 9,323€ 13.8%

25,333 km2 2,045,262 Σποπια 6,198.32€ 38%

237,500 km2

22,271,839 Βουκουρέστι 6,412€ 6.3%

780,580 km2

68,109,469 Άγκυρα 6,162€ 9.3%

Έκταση (σε km2)Πληθυσμός (κάτοικοι) Πρωτεύουσα Νόμισμα (2004)Ανεργία (2004 est)





Bουλγαρία

Κροατία

Tουρκία

Ρουμανία

Република Македонија Η πρώην

Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της

Μακεδονίας

Ασφαλείς καταναλωτές

Ετικέτες Ετικ

έτες

2322

Τι αναγράφεται σε μία ετικέτα;

Γιατί πρέπει να προσέχουμε τις ετικέτες• Τα συστατικά αναγράφονται με τη σειρά ανάλογα με το βάρος τους στη

γλώσσα της χώρας όπου πωλείται το προϊόν. Πρέπει να αναφέρονται όλα τα συστατικά, συμπεριλαμβανομένου του νερού και των άλλων προσθετικών τροφής.

• Από το Νοέμβριο του 2005, σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ, οι ετικέτες

πρέπει να αναφέρουν εάν τα τρόφιμα περιέχουν αλλεργιογόνα συστατικά ή ουσίες που μπορεί να προκαλέσουν αλλεργίες.

• Tα στοιχεία του κατασκευαστή πρέπει να αναγράφονται ξεκάθαρα στην ετικέτα. Αυτό έχει ως σκοπό να μπορεί ο καταναλωτής να διαμαρτυρηθεί ή να ζητήσει περισσότερες πληροφορίες για το προϊόν.

• Οι εικόνες επάνω στις ετικέτες πρέπει να είναι ακριβείς. Ένα γιαούρτι φράουλα με τεχνητή γεύση, και όχι φυσική, δε μπορεί να απεικονίζει φράουλες στη συσκευασία.

• Προσέξτε τις αναγραφόμενες ημερομηνίες, όπως «Ανάλωση έως» και «Ημερομηνία λήξης» για να μη θέσετε σε κίνδυνο την υγεία σας. Η φράση «διάρκεια παραμονής στο ράφι» αφορά το προσωπικό του καταστήματος και όχι τους καταναλωτές.

• Απόψυξη και ώρα μαγειρέματος: για να βεβαιωθείτε ότι δεν θα παρουσιαστούν βακτήρια και μικρόβια, διαβάστε την ετικέτα σχετικά με την αποθήκευση και προετοιμασία του φαγητού.

• Οι ετικέτες στα τρόφιμα παρέχουν πληροφορίες, π.χ. για την ποσότητα ενέργειας, πρωτεΐνης, υδατανθράκων, λίπους, ινών, νατρίου, βιταμινών και

μετάλλων που περιέχονται σε αυτά. Αυτό δεν είναι υποχρεωτικό στην ΕΕ, εκτός εάν έχει «απαιτηθεί» να αναγράφονται πληροφορίες για τις θερμίδες ή τα θρεπτικά συστατικά που περιέχονται στα τρόφιμα. Όταν αυτό γίνεται, οι πληροφορίες για τις βιταμίνες και τα μέταλλα πρέπει να αναγράφονται ως ποσοστό της ημερήσιας προτεινόμενης κατανάλωσης (RDA), και οι πληροφορίες για την ενέργεια παρέχονται σε θερμίδες (kcal) ή σε joules (kJ).

Έχετε πάει ποτέ για ψώνια στο εξωτερικό; Τα προϊόντα που παράγονται σε μία χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να διανεμηθούν σε ολόκληρη την Ευρώπη χωρίς να χρειάζεται ειδική εθνική έγκριση. Πολλοί άνθρωποι ζουν σε μία χώρα μέλος και αγοράζουν προϊόντα από μία άλλη. Πολλές φορές, διασχίζουν τα σύνορα προκειμένου να επωφεληθούν των καλύτερων προσφορών. Άλλες φορές, κάνουν αγορές ενώ βρίσκονται σε διακοπές ή σε επαγγελματικά ταξίδια. Για να γνωρίζουμε όλοι τι αγοράζουμε, είναι σημαντικό να υπάρχουν οι ίδιες ετικέτες σε όλη την Ευρώπη.

Οι ετικέτες πρέπει να είναι σαφείς. Οι παραπλανητικές ετικέτες μπορεί να έχουν τραγικές επιπτώσεις, ιδιαίτερα σε όσους υποφέρουν από αλλεργίες. Επίσης, η νομοθεσία της ΕΕ απαγορεύει τη διατύπωση ισχυρισμών ότι ένα προϊόν διατροφής έχει την ιδιότητα να θεραπεύει ασθένειες. Η νομοθεσία της ΕΕ ρυθμίζει τι πρέπει και μπορεί να εμφανίζεται στις ετικέτες των τροφίμων, και διασφαλίζει με τον τρόπο αυτό την ενημέρωση των καταναλωτών σχετικά με το τι περιέχεται στα τρόφιμα, πόσο καιρό διαρκούν, ποιος τα παρασκεύασε, από πού προέρχονται καθώς επίσης τις μεθόδους αποθήκευσης και παρασκευής τους.


Ετικέτες Ετικ

έτες

2524

Τα πιο συνηθισμένα αλλεργιογόνα που περιέχονται σε τρόφιμα είναι τα εξής:• Δημητριακά που

περιέχουν γλουτένη • Όστρακα (θαλασσινά,

όπως καβούρια, αστακοί, γαρίδες κτλ.)

• Αυγά • Ψάρι• Φιστίκια

• Άλλοι ξηροί καρποί (αμύγδαλα, φουντούκια, καρύδια, κάσιους, πεκάν, βραζιλιάνικη καρυριά, φιστίκια αιγίνης, μακαντάμια)

• Σουσάμι• Σόγια • Γάλα• Σέλινο

• Μουστάρδα• Διοξείδιο του θείου

και θειώδες άλας σε μεγάλες ποσότητες

Σύμφωνα με τον νέο νόμο, οι ουσίες αυτές πρέπει να αναγράφονται στα συστατικά εάν περιέχονται στην τροφή ή χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διαδικασία παρασκευής του προϊόντος.

http://www.efsa.eu.inthttp://www.fsai.ie/legislation/food/legislation_labelling.asp

http://europa.eu.int/scadplus/leg/en/s88000.htmhttp://www.foodsafety.inka.gr

http://efpolis.gr - http://www.efet.gr

Πότε μία «σοκολάτα» δεν είναι σοκολάτα;

Οι παραπλανητικές περιγραφές μπορεί να πάρουν πολλές μορφές:

• Το προϊόν μπορεί να μην πληροί τις προϋποθέσεις για να φέρει μία συγκεκριμένη ετικέτα. Για να ονομάζεται «σοκολάτα» μία σοκολάτα, πρέπει να περιέχει τουλάχιστον 45% κόκκους κακάο. Τα λουκάνικα μπορεί να περιέχουν διάφορα είδη ζωικών προϊόντων, ακόμη και αυτιά γουρουνιού! Μερικά λουκάνικα περιέχουν μόνο ένα μικρό ποσοστό κρέατος, γι’ αυτό πρέπει να ελέγχετε την ετικέτα προσεκτικά. Να είστε προσεκτικοί σε καφετέριες και εστιατόρια, ποτέ δεν είστε σίγουροι τι ακριβώς τρώτε.

• Στην ετικέτα πρέπει να αναγράφεται εάν τα ακριβά προϊόντα έχουν αντικατασταθεί από φθηνότερα υλικά. Η φθηνή μαργαρίνη δε μπορεί να αναμιχθεί με ακριβό βούτυρο χωρίς να ενημερωθεί ο καταναλωτής.

• Τα τρόφιμα δεν πρέπει να «διογκώνονται», π.χ. με την προσθήκη νερού στο ζαμπόν ή στο κοτόπουλο, χωρίς αυτό να αναγράφεται.

• Η προέλευση της τροφής πρέπει να είναι ακριβής. Το ζαμπόν της Πάρμας πρέπει να προέρχεται από την Πάρμα της Ιταλίας. Το κρασί που χαρακτηρίζεται «σαμπάνια» πρέπει να προέρχεται από την περιοχή της Γαλλίας που έχει αυτό το όνομα.

Τι έχει κάνει η ΕΕ για τις αλλεργιογόνες ουσίες;

Περίπου 2% των ενηλίκων και 5% των παιδιών υποφέρουν από αλλεργίες σε τρόφιμα. Τα συμπτώματα των αλλεργιών ποικίλλουν: από ήπιο ερεθισμό έως και θάνατο. Δεδομένου ότι η θεραπεία των αλλεργιών είναι δύσκολη, όσοι υποφέρουν πρέπει να αποφεύγουν οπωσδήποτε τροφές που περιέχουν αλλεργιογόνα. Για το λόγο αυτό είναι σημαντική η κατανοητή διατύπωση στις ετικέτες. Η νομοθεσία της ΕΕ απαιτεί την αναγραφή όλων των συστατικών στις ετικέτες των τροφίμων, ιδιαίτερα των ενδεχομένως αλλεργιογόνων συστατικών.

Πρέπει να διατηρηθεί η σήμανση ασφαλείας CE;Η σήμανση ασφαλείας CE που τέθηκε σε ισχύ για πρώτη φορά το 1993 έχει σχεδιαστεί για να διασφαλίζει ότι ένα προϊόν συμμορφώνεται με όλους τους νόμους της ΕΕ περί ασφάλειας και ποιότητας. Η ένδειξη αυτή υπάρχει στις περισσότερες συσκευές που πωλούνται στην Ευρώπη, από πληκτρολόγια μέχρι κάμερες και καφετιέρες.

Ποιο είναι όμως το μέλλον της;Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε ένα έγγραφο που έστειλε σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, θέτει το ερώτημα εάν η ένδειξη αυτή πρέπει να αλλάξει ή να καταργηθεί τελείως.Στο έγγραφο αναφέρεται ότι «η κατάργηση αποτελεί σαφώς μία επιλογή που αξίζει να συζητηθεί». «Είναι η κατάλληλη ώρα να τεθεί το ερώτημα εάν πρέπει να διατηρηθεί η σήμανση ασφαλείας CE. Έχουμε σαφείς ενδείξεις ότι ο Ευρωπαίος καταναλωτής δεν κατανοεί ουσιαστικά τη σημασία της σήμανσης ασφαλείας CE». Tο πρόβλημα είναι ότι το σύστημα βασίζεται στους ισχυρισμούς των ίδιων των κατασκευαστών και των εισαγωγέων. Δεν απαιτείται άδεια για την επισύναψη της σήμανσης ασφαλείας. Για το λόγο αυτό, η συγκεκριμένη ένδειξη δεν αποτελεί εγγύηση ότι τα προϊόντα έχουν όντως ελεγχθεί. «Δεν εξυπηρετεί τον σκοπό ενός σήματος ποιότητας /ασφαλείας, καθώς κάτι τέτοιο έχει στις μέρες μας ευρύτερο νόημα: αποτελεί απόδειξη ότι ένα προϊόν έχει ελεγχθεί ή ότι οι αρχές έχουν εγκρίνει την κυκλοφορία του στην αγορά», αναφέρει η Επιτροπή. Επιπλέον, δε γίνεται «αστυνομικός έλεγχος» για τη σήμανση ασφαλείας CE ανά την Ευρώπη που θα διασφαλίζει ότι οι κατασκευαστές δεν κάνουν κατάχρηση του συστήματος, ούτε υπάρχει σύστημα κυρώσεων για την τιμωρία των καταχρήσεων. Μία εναλλακτική λύση έναντι της πλήρους κατάργησης θα ήταν η εισαγωγή μίας πανευρωπαϊκής πιστοποίησης ή εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τους καταναλωτές ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τη σημασία των σημάνσεων ασφαλείας. Το μειονέκτημα όμως και στις δύο αυτές περιπτώσεις είναι ότι θα ήταν δαπανηρές.

«σαμπάνια» πρέπει να προέρχεται από την περιοχή της Γαλλίας που έχει

Τι έχει κάνει η ΕΕ για τις αλλεργιογόνες ουσίες;

Περίπου 2% των ενηλίκων και 5% των παιδιών υποφέρουν από αλλεργίες σε τρόφιμα. Τα συμπτώματα των αλλεργιών ποικίλλουν: από ήπιο ερεθισμό έως και θάνατο. Δεδομένου ότι η θεραπεία


πραγματική σημασία π

ραγμ

ατικ

ή ση

μασί

α

2726

Οι ετικέτες και η πραγματική τους σημασία

Έχετε σκεφτεί ποτέ τι πραγματικά σημαίνουν οι παρακάτω όροι;

• ‘Φρέσκο’ και ‘φυσικό’. Εφόσον δεν υπάρχει νομικός ορισμός του τι σημαίνει «φρέσκο» και «φυσικό», οι όροι αυτοί μπορεί να παραπλανήσουν τους καταναλωτές όταν δεν χρησιμοποιούνται σωστά από τους κατασκευαστές.

• 'Ελαφρύ' ή 'Light'. Καθώς οι όροι αυτοί δεν ορίζονται νομοθετικά, σε περίπτωση που χρησιμοποιηθούν ακατάλληλα μπορεί να παραπλανήσουν τους καταναλωτές και να πιστέψουν ότι η τροφή έχει λιγότερα λιπαρά ή θερμίδες από άλλες συγκρίσιμες τροφές. Ορισμένες «light» τροφές μπορεί στην πραγματικότητα να έχουν πολλές θερμίδες, και να αποκαλούνται έτσι απλά και μόνο επειδή έχουν λιγότερες από την πλήρη τροφή.

• 'Χωρίς προσθήκη ζάχαρης'. Ο όρος αυτός δηλώνει συνήθως ότι το προϊόν δεν περιέχει προσθήκη ζάχαρης. Δε σημαίνει όμως ότι το προϊόν δεν είναι γλυκό από τη φύση του.

• ‘Βιολογικό'. Για να είναι «βιολογικό» ένα προϊόν πρέπει να έχει παραχθεί σύμφωνα με την ακόλουθη νομοθεσία της Ε.Ε. περί βιολογικής παραγωγής. Η βιολογική καλλιέργεια είναι ένα μέσο παραγωγής που σέβεται την οικολογική ισορροπία και την αυτονομία του αγρότη. Χαρακτηριστικό της είναι η απουσία συνθετικών χημικών προϊόντων, η ανακύκλωση οργανικών ουσιών και ο βιολογικός έλεγχος βακτηρίων και ασθενειών.

Γνωρίζατε ότι μπορεί να μεθύσετε ακόμη και αν πιείτε μπύρα χωρίς αλκοόλ; Μία έρευνα σε ομάδα καταναλωτών στο Βέλγιο – μία από τις ευρωπαϊκές χώρες με παράδοση στην κατανάλωση μπύρας – έδειξε ότι σχεδόν όλες οι μπύρες που υποτίθεται ότι είναι μη-αλκοολούχες περιέχουν αλκοόλ.

Θα έπρεπε να πιείτε αρκετά, κάτι που είναι όμως πιθανό αφού οι μη-αλκοολούχες μπύρες περιέχουν νόμιμα μικρές ποσότητες αλκοόλ – έως και 0,5 τοις εκατό. Ωστόσο, η ομάδα δοκίμασε μία μπύρα που περιείχε 1,8 τοις εκατό αλκοόλ, ενώ υποτίθεται ότι δεν περιείχε καθόλου! «Ο όρος «μη-αλκοολούχο» είναι συχνά παραπλανητικός, καθώς οι περισσότερες από αυτές τις μπύρες περιέχουν στην ουσία μία μικρή ποσότητα αλκοόλ», ανέφερε η βελγική ελεγκτική επιτροπή καταναλωτή «Test Achats». Οι ελεγκτές είχαν την πεποίθηση ότι τα επίπεδα αλκοόλ θα έπρεπε να αναφέρονται όσο μικρή κι αν είναι η ποσότητα. Προς το παρόν, η νομοθεσία αναφέρει ότι το ποσοστό του αλκοόλ πρέπει να αναγράφεται όταν προσεγγίζει το 1,2 % ή περισσότερο.

συνθετικών χημικών προϊόντων, η ανακύκλωση οργανικών ουσιών και ο βιολογικός έλεγχος βακτηρίων και ασθενειών.


Σήμα

τα Κ

ινδύ

νου

29

Αλλεργίες

Κάποιοι άνθρωποι παρουσιάζουν δερματικές αλλεργίες (κοκκινίλες, πρήξιμο, εξανθήματα, φαγούρα) από τη χρήση καταναλωτικών προϊόντων, όπως καλλυντικά και απορρυπαντικά. Εάν παρουσιάσετε κάποια αλλεργική αντίδραση, επισκεφθείτε τον γιατρό ή /και το δερματολόγο σας. Δείξτε τους τυχόν προϊόντα έχετε αρχίσει να χρησιμοποιείτε τις τελευταίες εβδομάδες, μαζί με τη συσκευασία αν ακόμη την έχετε. Μαζί θα μπορέσετε να απομονώσετε το προϊόν που προκάλεσε την αλλεργία, ίσως ακόμη και κάποιο συστατικό του προϊόντος. Η λύση είναι να διακόψετε τη χρήση του συγκεκριμένου προϊόντος, καθώς και οποιουδήποτε άλλου προϊόντος περιέχει το συστατικό, στο οποίο έχετε αλλεργία. Για να μπορέσετε να επιλέξετε τα προϊόντα που είναι κατάλληλα για την επιδερμίδα σας, τα συστατικά τους αναγράφονται σε όλα τα καλλυντικά και απορρυπαντικά.

AMYL CINNAMAL BENZYL ALCOHOL CINNAMYL ALCOHOL CITRAL EUGENOL HYDROXYCITRONELLAL ISOEUGENOL AMYLCINNAMYL ALCOHOL BENZYL SALICYLATE CINNAMAL COUMARIN GERANIOL HYDROXYISOHEXYL 3-CYCLOHEXENE CARBOXALDEHYDE ANISE ALCOHOL BENZYL CINNAMATE FARNESOL BUTYLPHENYL METHYLPROPIONAL LINALOOL BENZYL BENZOATE CITRONELLOL HEXYL CINNAMAL LIMONENE METHYL 2-OCTYNOATE ALPHA-ISOMETHYL IONONE EVERNIA PRUNASTRI EXTRACT EVERNIA FURFURACEA EXTRACT

Εύφλεκτο Όταν ακολουθείται από F+, σημαίνει πολύ εύφλεκτο.

Εκρήξιμο Το προϊόν μπορεί να ανατιναχθεί εάν εκτεθεί σε φωτιά.

Οξειδωτικό Η ουσία είναι ιδιαίτερα δραστική και πρέπει να αποθηκεύεται μακριά από άλλα προϊόντα.

Εύφλεκτα προϊόντα

Tρία διαφορετικά σύμβολα χρησιμοποιούνται για να υποδείξουν την ευφλεκτότητα ενός προϊόντος, ανάλογα με τον τύπο ευφλεκτότητας που συνεπάγεται. Πρέπει και πάλι να βεβαιωθείτε ότι χρησιμοποιείτε τα προϊόντα σε χώρο που αερίζεται καλά. Χρησιμοποιείτε και αποθηκεύετε το προϊόν μακριά από οποιαδήποτε πηγή θερμότητας: ηλεκτρική κουζίνα, κεριά, τσιγάρα, αναπτήρες...

Σήματα Κινδύνου

28


Η Μεγάλη Σημασία των Μικρών ΕικόνωνΚάποια προϊόντα μπορεί να είναι επικίνδυνα και πρέπει να χειρίζονται με ιδιαίτερη προσοχή. Για να γνωρίζουν οι καταναλωτές τι είδους κίνδυνο διατρέχουν, η ευρωπαϊκή νομοθεσία προστάζει να φέρουν τα προϊόντα σύμβολο κινδύνου, συνοδευόμενο από ένα κείμενο που θα εξηγεί στους καταναλωτές πώς να χρησιμοποιούν το προϊόν με ασφάλεια, και τι να κάνουν σε περίπτωση που παρουσιαστεί πρόβλημα.

Οι καταναλωτές, από τη μεριά τους, πρέπει να γνωρίζουν τη σημασία των συμβόλων – ή μπορεί και να χρειαστεί να αφιερώσουν ένα λεπτό για να μάθουν:

Προϊόντα που μπορεί να σας βλάψουν

Τα περισσότερα προϊόντα που φέρουν αυτά τα σύμβολα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε χώρο που αερίζεται καλά. Πρέπει να χρησιμοποιείτε γάντια και να προστατεύετε τα μάτια και το δέρμα σας, να αποφεύγετε την εισπνοή ή, ακόμη χειρότερα, την κατάποση των προϊόντων. Βεβαιωθείτε ότι έχετε διαβάσει τις οδηγίες & προειδοποιήσεις που αναγράφονται στο δοχείο για να γνωρίζετε ακριβώς τι πρέπει να κάνετε – και τι όχι.

ΒλαβερόΕάν δε χρησιμοποιηθεί σωστά, το προϊόν θα είναι βλαβερό για την υγεία σας.

Προκαλεί ερεθισμούςΤο προϊόν μπορεί να προκαλέσει τοπικό ερεθισμό ή φλεγμονή στο δέρμα, τα μάτια, τη μύτη ή τους πνεύμονες.

Διαβρωτικό Tο προϊόν μπορεί να προκαλέσει έγκαυμα στο δέρμα σας και μόνιμη βλάβη στα μάτια σας.

Τοξικό Όταν συνοδεύεται από το «T+» σημαίνει πολύ τοξικό. Το προϊόν μπορεί να σας επιφέρει σοβαρό τραυματισμό, να έχει μόνιμες επιπτώσεις ή να προκαλέσει ακόμη και το θάνατο. Βεβαιωθείτε ότι πλένετε τα χέρια σας προτού φάτε, πιείτε ή βάλετε τα χέρια σας στην περιοχή γύρω από το στόμα.

Αν το δέρμα ή τα μάτια σας έλθουν σε επαφή με τα προϊόντα αυτά, ξεπλύνετε με άφθονο κρύο ή χλιαρό νερό για τουλάχιστον 10 λεπτά. Σε περίπτωση κατάποσης του προϊόντος, μην προκαλέσετε εμετό ούτε να δώσετε στο θύμα να φάει ή να πιει. Σε αντίθεση με τη λαϊκή αντίληψη, το γάλα δε βοηθάει – μπορεί μάλιστα να επιδεινώσει την κατάσταση. Καλέστε αμέσως το Κέντρο Δηλητηριάσεων – καλό θα ήταν να φυλάσσετε το νούμερο δίπλα στην τηλεφωνική σας συσκευή: 210-7793777-8.



30

ΠΡΟΣΕΞΤΕ ΤΟΝ ΗΛΙΟΜελέτες έχουν δείξει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο και ορισμένες μορφές καρκίνου.

Συμβουλές για υγιή ηλιοθεραπεία:• Απολαύστε τον ήλιο – με μέτρο. • Οι ακτίνες UV είναι πιο επικίνδυνες μεταξύ 11πμ. και 3μμ. – αποφεύγετε την

ηλιοθεραπεία το διάστημα αυτό. • Εάν δεν έχετε άλλη επιλογή από το να παραμείνετε στον ήλιο για πολλή ώρα,

φροντίστε να καλύπτεστε καλά. Το καπέλο και τα γυαλιά ηλίου σας παρέχουν πρόσθετη προστασία.

• Οι αντηλιακές κρέμες μπορούν να βοηθήσουν, δεν αποτελούν όμως το μοναδικό μέσο προστασίας και δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για να παραμένουμε περισσότερο στον ήλιο. Βεβαιωθείτε ότι η αντηλιακή σας κρέμα σας προστατεύει από ακτινοβολία UVA αλλά και UVB. Εφαρμόστε όπως ενδείκνυται στη συσκευασία.

• Οι τοπικές αρχές παρέχουν συμβουλές και ενημερώνουν για την επικινδυνότητα του ήλιου και των ακτινών UV – αυτό ποικίλλει ανάλογα με την περιοχή.

• Εάν είστε ανοιχτόχρωμοι και έχετε φακίδες ή ελιές, η επιδερμίδα σας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη. Να είστε ακόμη πιο προσεκτικοί, να προστατεύεστε περισσότερο και να χρησιμοποιείτε αντηλιακή κρέμα με τον υψηλότερο δείκτη προστασίας που μπορείτε να βρείτε.

Γνωρίζατε ότι;• 80% της ηλιακής ακτινοβολίας UV μπορεί να διεισδύσει τα σύννεφα,

που σημαίνει ότι μπορεί να καείτε από τον ήλιο ακόμη και μία συννεφιασμένη καλοκαιριάτικη ημέρα.

• Το νερό προσφέρει ελάχιστη προστασία από την ακτινοβολία UV και οι αντανακλάσεις στο νερό μπορεί να αυξήσουν την έκθεσή σας στην ακτινοβολία UV.

• Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία είναι συσσωρευτική, γι’ αυτό τα μικρά διαλείμματα μπάνιου στη θάλασσα δε συνεπάγονται μειωμένη συνολική έκθεση.

Πώς να διαμαρτυρηθείτε

Μη φοβηθείτε να διαμαρτυρηθείτε!

Σας έχουν ποτέ ξεγελάσει και το αφήσατε να περάσει χωρίς να κάνετε κάτι; Οι καταναλωτές αντιμετωπίζουν καθημερινά προβλήματα με προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά συνήθως οι διαμαρτυρίες τους δεν έχουν αποτέλεσμα. Το θέμα δεν είναι απλά ότι ντρέπονται. Ο κυριότερος λόγος της διστακτικότητάς τους είναι ότι δε γνωρίζουν πώς να κάνουν τη διαμαρτυρία τους αποτελεσματική.

Επιστροφή του προϊόντος

1. Επιστρέψτε το προϊόν στο κατάστημα απ’ όπου το αγοράσατε. Ορισμένα καταστήματα ακολουθούν μία συγκεκριμένη διαδικασία για να αντιμετωπίσουν τα παράπονα των πελατών. Να είστε αποφασιστικοί, αλλά ταυτόχρονα ευγενικοί και σοβαροί. Περιγράψτε το πρόβλημα καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα επιθυμούσατε να διευθετηθεί. Σημειώστε το όνομα του ατόμου που μιλήσατε, ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί να μπορείτε να αναφερθείτε αργότερα σε αυτή τη συνομιλία. 2. Εάν αυτό δε φέρει αποτέλεσμα, το δεύτερο βήμα είναι να επικοινωνήσετε με τα κεντρικά γραφεία της εταιρίας, τηλεφωνικώς ή γραπτώς. Σε περίπτωση που τηλεφωνήσετε, σημειώστε την ώρα της κλήσης, το άτομο με το οποίο μιλήσατε και τι ακριβώς ειπώθηκε. Επίσης, καλή ιδέα θα ήταν να γράψετε μία επιστολή στην οποία να συνοψίζετε την τηλεφωνική συνομιλία. Θυμηθείτε να κρατήσετε ένα αντίγραφο και για τον εαυτό σας.

Περαιτέρω διαδικασία

3. Tο τρίτο βήμα, εάν δεν έχετε ικανοποιηθεί, είναι να θέσετε το ζήτημα στη Γενική Γραμματεία Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης (τηλ. γραμμή καταναλωτή: 1520), ή σε έναν από τους Οργανισμούς για την Προστασία του Καταναλωτή. Επίσης, για μία εξωδικαστική – συμβιβαστική επίλυση των διαφορών σας, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού καταναλωτικών διαφορών της Νομαρχίας σας. Για επίλυση τυχόν διαφορών σας με κρατικούς φορείς και υπηρεσίες θα απευθυνθείτε στον Συνήγορο του Πολίτη.

4. Εάν ο πωλητής ή προμηθευτής υπηρεσιών δεν απαντήσει στις επιστολές σας, αρνηθεί να προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια, ή κάνει μία τελική προσφορά

που δεν είστε διατεθειμένοι να δεχτείτε, μπορεί να χρειαστεί, ως τελευταία λύση, να

καταφύγετε σε πταισματοδικείο, διαιτησία ή διαμεσολάβηση για

να αναζητήσετε νομική αποκατάσταση.

Γραμματεία Καταναλωτή του Υπουργείου Ανάπτυξης (τηλ. γραμμή καταναλωτή: 1520), ή σε έναν από τους Οργανισμούς για την Προστασία του Καταναλωτή. Επίσης, για μία εξωδικαστική – συμβιβαστική επίλυση των διαφορών σας, μπορείτε να απευθυνθείτε στην Επιτροπή Φιλικού Διακανονισμού καταναλωτικών διαφορών της Νομαρχίας σας. Για επίλυση τυχόν διαφορών σας με κρατικούς φορείς και υπηρεσίες θα απευθυνθείτε στον Συνήγορο του Πολίτη.

4. Εάν ο πωλητής ή προμηθευτής υπηρεσιών δεν απαντήσει στις επιστολές σας, αρνηθεί να προβεί σε οποιαδήποτε ενέργεια, ή κάνει μία τελική προσφορά

που δεν είστε διατεθειμένοι να δεχτείτε, μπορεί να χρειαστεί, ως τελευταία λύση, να

καταφύγετε σε πταισματοδικείο, διαιτησία ή διαμεσολάβηση για

να αναζητήσετε νομική αποκατάσταση.

Αντι

σταθ

είτε

!

31


Αντισταθείτε!

32

Εάν αγοράσετε ένα προϊόν σε άλλη χώρα της ΕΕ, η επικοινωνία μπορεί να είναι λίγο δύσκολη και δαπανηρή, και η διαδικασία μπορεί να διαφέρει από αυτή της χώρας σας. Για το λόγο αυτό, η ΕΕ έχει δημιουργήσει τα Ευρωπαϊκά Κέντρα Καταναλωτή (ECC-Net), όπου μπορείτε να απευθυνθείτε για να ζητήσετε συμβουλές και βοήθεια εάν αντιμετωπίζετε δυσκολία στην υποβολή μίας διαμαρτυρίας εκτός των συνόρων της χώρας σας.

Αντι

σταθ

είτε

!

33

Δέκα χρήσιμες συμβουλές1. Μη φοβάστε να διαμαρτυρηθείτε.

2. Ενημερωθείτε για τα δικαιώματά σας.

3. Είναι πιο πιθανό να σας εξυπηρετήσουν αν παραμείνετε ήρεμοι και αναφερθείτε με σαφήνεια στο πρόβλημά σας.

4. Παραθέστε τα γεγονότα με ακρίβεια.

5. Πείτε τι περιμένετε: μία συγνώμη, αντικατάσταση του προϊόντος, επιστροφή χρημάτων, καλύτερη εξυπηρέτηση ή αποζημίωση.

6. Βεβαιωθείτε ότι μιλάτε με κάποιον που είναι αρμόδιος να διευθετήσει το ζήτημα.

7. Κρατήστε αρχείο με σημαντικές πληροφορίες: παραγγελίες, εγγυήσεις, αποδείξεις πληρωμής, συμβόλαια, επιστολές, ημερομηνίες συνομιλιών και τα ονόματα των ατόμων που επικοινωνήσατε.

8. Εάν χρειαστεί να στείλετε κάτι από τα παραπάνω, προτιμήστε να στείλετε αντίγραφο και να κρατήσετε το πρωτότυπο.

9. Αμέσως μόλις ανακαλύψετε ένα πρόβλημα, δραστηριοποιηθείτε άμεσα και μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια, αν χρειαστεί.

10. Πρέπει πάντα να αναφέρετε τα προσωπικά σας στοιχεία: όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση, και τυχόν αριθμό λογαριασμού /αρχείου που μπορεί να έχετε με την εταιρία.

Αμέσως μόλις ανακαλύψετε ένα πρόβλημα, δραστηριοποιηθείτε άμεσα και μη διστάσετε να ζητήσετε βοήθεια, αν χρειαστεί.

Πρέπει πάντα να αναφέρετε τα προσωπικά σας στοιχεία: όνομα, διεύθυνση, τηλέφωνο, ηλεκτρονική διεύθυνση, και τυχόν αριθμό

Κάποτε αγόρασα ένα βιβλίο που δε χρειαζόμουν. Το επέστρεψα στο βιβλιοπωλείο. Διεκδίκησα τα δικαιώματά μου και τελικά ανταμείφθηκα. Αφού επέμενα για περίπου μισή ώρα, τελικά μου επέτρεψαν να αλλάξω το βιβλίο με ένα άλλο προϊόν του καταστήματος. Ήμουν πολύ ικανοποιημένη και περήφανη για τον εαυτό μου. Πιστεύω ότι κανείς δεν πρέπει να διστάζει να ζητά αντικατάσταση του προϊόντος ή επιστροφή των χρημάτων.

Annette, 19, Γερμανία

Για περαιτέρω πληροφορίες:

www.which.net

europa.eu.int/comm/consumers/redress/ecc_network/index_en.htm

www.ecca.grwww.synigoros.gr

www.efpolis.gr www.eejnet.org

www.ecca.gr

Οργανώσεις για την Προστασία του Καταναλωτή:

www.inka.grwww.ekipzo.grwww.kepka.gr

www.ekato.org


Θάνατοι στην άσφ

αλτο Θάν

ατοι

στη

ν άσ

φαλ

το

3534

Θανατηφόρα δυστυχήματα στην άσφαλτο

Θα πηδούσατε ποτέ στο κενό χωρίς να είστε δεμένοι; Όχι; Τότε γιατί να οδηγείτε μοτοσικλέτα χωρίς κράνος ή αυτοκίνητο χωρίς ζώνη ασφαλείας;

Τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα αποτελούν τη βασική αιτία θανάτων στην ηλικιακή ομάδα κάτω των 45. Περισσότεροι νέοι άνθρωποι πεθαίνουν στην άσφαλτο απ’ ότι λόγω καρδιακών παθήσεων ή καρκίνου. Ο αριθμός των θανάτων στην άσφαλτο αυξάνεται χρόνο με το χρόνο και φτάνουν σε τρομακτικό βαθμό: το δεύτερο μισό του περασμένου αιώνα περισσότεροι από 2 εκατομμύρια Eυρωπαίοι πέθαναν και 100 εκατομμύρια τραυματίστηκαν. Ακόμη και σήμερα σκοτώνονται περισσότεροι από 40.000 άνθρωποι κάθε χρόνο στους δρόμους των χωρών της ΕΕ και τραυματίζονται περισσότεροι από 1,7 εκατομμύρια. Tα στοιχεία αυτά αφορούν στις 15 Χώρες Μέλη που απάρτιζαν την ΕΕ πριν από το 2004. Όταν προστεθούν τα στοιχεία και των νέων Χωρών Μελών, τότε η εικόνα θα είναι ακόμη πιο ζοφερή.

Θέλετε να αποφύγετε να γίνετε κι εσείς ακόμη μία στατιστική στον πίνακα των θανάτων και τραυματισμών στην άσφαλτο; Ακολουθήστε τις εξής απλές συμβουλές:• Μην πίνετε και οδηγείτε• Να σέβεστε τα όρια ταχύτητας• Nα είστε προσεκτικοί όταν οδηγείτε μοτοσικλέτα ή όταν διασχίζετε το

δρόμο• Να φοράτε ζώνη ασφαλείας ή την κατάλληλη ένδυση ασφαλείας και

κράνος• Να διατηρείτε το όχημά σας σε καλή κατάσταση λειτουργίας• Να κάνετε ένα διάλειμμα αν αισθανθείτε κουρασμένοι και δε μπορείτε να

οδηγήσετε.

Επεξηγητικές σημειώσεις: Ο αριθμός των θανατηφόρων δυστυχημάτων περιλαμβάνει τον αριθμό όλων των ανθρώπων που σκοτώθηκαν εντός 30 ημερών από την ημέρα του δυστυχήματος. Για τις Χώρες Μέλη που δε χρησιμοποιούν αυτόν τον προσδιορισμό έχουν εφαρμοστεί διορθωτικοί παράγοντες.

Επεξηγητικές σημειώσεις: Ο αριθμός των θανατηφόρων δυστυχημάτων περιλαμβάνει τον αριθμό όλων των ανθρώπων που σκοτώθηκαν εντός 30 ημερών από την ημέρα του δυστυχήματος. Για τις Χώρες Μέλη που δε χρησιμοποιούν αυτόν τον προσδιορισμό έχουν εφαρμοστεί διορθωτικοί παράγοντες.

Συγκριτικά ποσοστά θανάτων ανά μέσο μεταφοράς

0,04

0,07

0,10

1,00

20,00

Σχεδιάγραμμα Οδικής Ασφάλειας στην Ευρώπη:europa.eu.int/comm/transport/roadsafety/charter_en.htm

www.yme.gov.grwww.gort.gr/kok.html

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει σκοπό να μειώσει κατά το ήμισυ τους θανάτους στην άσφαλτο μέχρι το 2010, με το να ενθαρρύνει την υπεύθυνη συμπεριφορά και τον σεβασμό για τους υπάρχοντες κανόνες. Υπάρχουν επίσης προγράμματα που βελτιώνουν την ασφάλεια των οχημάτων και την υποδομή των δρόμων.

Θανατηφόρα δυστυχήματα στην άσφαλτο, αναλογία ανά ένα εκατομμύριο πληθυσμού

Πηγή: Eυρωπαϊκή Επιτροπή, βάση δεδομένων CARE


Ασφ

άλιση Ασφ

άλισ

η

3736

Ασφάλιση

Ασφάλιση: σκεφτείτε πριν ρισκάρετεΜερικά είδη ασφάλισης είναι υποχρεωτικά, όπως η ασφάλιση αυτοκινήτου. Τα περισσότερα όμως είναι προαιρετικά. Οι νέοι που ζουν στο σπίτι με την οικογένειά τους, καλύπτονται συνήθως από την ασφάλιση των γονιών τους και έτσι δε χρειάζεται να ανησυχούν.

Υπάρχουν πολλά διαφορετικά είδη ασφάλισης: υγείας, προστασίας εισοδήματος, αναπηρίας και προσωπικής ευθύνης. Μερικοί άνθρωποι ασφαλίζονται για ο,τιδήποτε μπορεί να τους συμβεί στη ζωή τους. Άλλοι είναι λιγότερο προσεκτικοί. Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που είναι πιο πιθανό να συναντήσετε στην καθημερινή σας ζωή καλύπτουν ατυχήματα όταν οδηγείτε ή όταν ταξιδεύετε στο εξωτερικό.

Ασφάλιση αυτοκινήτουΥπάρχουν δύο βασικά είδη ασφάλισης αυτοκινήτου: ασφάλιση αστικής ευθύνης και μικτή ασφάλιση. Η πρώτη είναι φθηνότερη γιατί καλύπτει μόνο τη ζημία που προκαλείται σε άλλους και τα οχήματά τους. Έτσι, αν τρακάρετε το σκούτερ σας με το αυτοκίνητο κάποιου άλλου, η ασφαλιστική εταιρία θα πληρώσει για τη ζημία στο αυτοκίνητο ενώ ο λογαριασμός για την επιδιόρθωση του δικού σας οχήματος θα βαραίνει αποκλειστικά εσάς. Η ασφάλιση αυτού του είδους περιλαμβάνει ορισμένες φορές κάλυψη για πυρκαγιά και κλοπή. Για πολλούς οδηγούς, αυτό το επίπεδο ασφάλισης θεωρείται επαρκές. Η μικτή ασφάλιση αυτοκινήτου καλύπτει επίσης τα έξοδα για τη ζημία στο όχημα του ασφαλισμένου, ακόμη και αν το ατύχημα είναι δική του /της ευθύνη. Αυτό το είδος ασφάλισης επιλέγουν συνήθως όσοι οδηγούν καινούργια οχήματα.

Η ασφάλιση αυτοκινήτου μπορεί να είναι ακριβή, ειδικά για τους νέους οδηγούς, η οδήγηση όμως χωρίς ασφάλιση δεν είναι καν επιλογή: αντιθέτως, αποτελεί σοβαρό παράπτωμα.

Κάποιοι μειώνουν το κόστος ασφάλισης αυτοκινήτου επειδή συμφωνούν να καταβάλουν υψηλότερο ποσό «αφαιρετέας απαλλαγής από την αποζημίωση» σε περίπτωση ατυχήματος. Πρόκειται για το ποσό που καταβάλλει ο ασφαλισμένος προτού εφαρμοστεί η ασφαλιστική κάλυψη.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ασφάλιση καλύπτει μόνο το όχημα. Σε άλλες, καλύπτει τον οδηγό ανεξάρτητα από το όχημα που χρησιμοποιείται.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Είναι καλό να έχετε μητρώο ασφαλούς οδήγησης στο ασφαλιστήριο συμβόλαιο των γονιών σας, επειδή για κάθε χρόνο που περνάει χωρίς να έχετε προκαλέσει ζημία σας παρέχουν εκπτώσεις. Αυτό ονομάζεται bonus.

Ασφάλιση ταξιδίωνΣυνίσταται η ασφάλιση που καλύπτει ατυχήματα και ασθένεια όταν ταξιδεύετε στο εξωτερικό, ιδιαίτερα εκτός Ε.Ε. Όπως συμβαίνει πάντα, υπάρχουν διαφορετικά προϊόντα στην αγορά. Υπάρχουν ασφαλιστήρια συμβόλαια που καλύπτουν ατομικά ταξίδια αλλά και ετήσια συμβόλαια που καλύπτουν απεριόριστα ταξίδια. Η ασφάλιση ταξιδίων έχει ευρύ φάσμα και μπορεί να καλύψει ακύρωση πτήσεων, απολεσθέντα αντικείμενα και αποσκευές, κλοπή, ατυχήματα, επείγοντα περιστατικά υγείας ακόμη και νομικά έξοδα σε περίπτωση παραπτώματος.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: τα ταξιδιωτικά γραφεία προσφέρουν ασφάλιση ταξιδίων με πακέτα διακοπών, δεν είστε όμως υποχρεωμένοι να συνάψετε σύμβαση με αυτά. Είστε ελεύθεροι να ψάξετε στην αγορά και να δείτε τι σας συμφέρει περισσότερο. Αλλά και όσον αφορά στα προϊόντα ασφάλισης, μπορείτε επίσης να συγκρίνετε τις τιμές στο διαδίκτυο. Εάν πληρώσετε το ταξίδι σας με πιστωτική κάρτα, μπορεί να σας καλύπτει αυτόματα η εταιρία της πιστωτικής κάρτας σας.

«Η ασφάλιση αστικής ευθύνης είναι μάλλον το ελάχιστο που θα χρειαστεί να κάνω αν αγοράσω μηχανάκι. Και μάλλον θα πρέπει να ασφαλίσω τη μηχανή των ονείρων μου από πυρκαγιά και κλοπή, επειδή δεν θα έχω τη δυνατότητά να την αντικαταστήσω αν συμβεί κάτι. Αν όμως προκαλέσω τραυματισμό σε κάποιον άλλο, είμαι καλυμμένη; Και αν τραυματιστώ η ίδια, ποιος θα πληρώσει τα ιατρικά έξοδα; Χρειάζομαι χωριστή ασφάλιση ή με καλύπτουν ήδη οι υπόλοιπες ασφαλιστήριες συμβάσεις; Ασφάλιση εξόδων κηδείας: αστειεύεστε; Αν είναι να σκοτωθώ, δεν υπάρχει λόγος να

ανησυχώ για την κηδεία μου! Παρόλα αυτά, η ασφάλιση που παρέχει υπηρεσίες οδικής βοήθειας μου ακούγεται πολύ καλή ιδέα. Ας είμαστε ειλικρινείς, έρχεται η στιγμή που σε όλους μπορεί να συμβεί κάτι. Μήπως πρέπει να πληρώσω λίγο παραπάνω για να καλύψω τη ζημία στα δερμάτινα ρούχα και το κράνος μου; Εάν επιλέξω αφαιρετέα απαλλαγή από την αποζημίωση, η ασφάλισή μου θα κοστίζει λιγότερο, αλλά τυχόν διεκδίκηση θα μου κοστίσει περισσότερο. Τι να κάνω λοιπόν;» Olivia, 21, Πορτογαλία

Η ασφάλιση αυτοκινήτου μπορεί να είναι ακριβή, ειδικά για τους νέους οδηγούς, η οδήγηση όμως χωρίς ασφάλιση δεν είναι καν επιλογή: αντιθέτως, αποτελεί σοβαρό παράπτωμα.

περίπτωση ατυχήματος. Πρόκειται για το ποσό που καταβάλλει ο ασφαλισμένος προτού

καλύπτει μόνο το όχημα. Σε άλλες, καλύπτει τον οδηγό ανεξάρτητα από το όχημα που

Ενημερωμένοι καταναλωτές

Ασφ

άλιση

38

Περισσότερη Eυρώπη» στην τσέπη σας: η Eυρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας

Οι πολίτες της Ε.Ε. που ταξιδεύουν προσωρινά σε άλλη χώρα (δείτε το χάρτη) μπορούν να προσδοκούν δημόσια ιατρική περίθαλψη, με την προϋπόθεση ότι φέρουν τα απαραίτητα έγγραφα.

Παλαιότερα, οι ταξιδιώτες βασίζονταν σε έντυπα όπως το E110 ή E111, αυτά όμως έχουν πλέον αντικατασταθεί από μία κάρτα: την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας. Η νέα αυτή ηλεκτρονική κάρτα προσαρμόζεται στις διαφορετικές χώρες και τελικά θα αντικαταστήσει τις εθνικές κάρτες υγείας. Πέρασαν πολλά χρόνια μέχρι να δρομολογηθεί η κάρτα αυτή λόγω της δυσκολίας να συγχρονιστούν διαφορετικά ασφαλιστικά συστήματα. Ορισμένες χώρες μέλη δεν είχαν καθόλου εθνική κάρτα ασφάλισης υγείας. Άλλες είχαν πλαστικές κάρτες ενώ κάποιες άλλες ηλεκτρονικές.

Η κάρτα αυτή θα παρέχει αρχικά στους ταξιδιώτες πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη στο εξωτερικό. Κατά τη διαμονή σας, η Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας θα διευκολύνει την πρόσβασή σε υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, και θα παρέχεται σύμφωνα με τη νομοθεσία που υπάρχει στη χώρα όπου ταξιδεύετε (για παράδειγμα, σε ορισμένες χώρες θα έχετε δωρεάν ιατρική περίθαλψη).

Σε περίπτωση που έχετε να καταβάλετε τυχόν χρήματα εκ των προτέρων, τα έγγραφα αυτά εγγυώνται αποζημίωση των εξόδων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στη χώρα που βρίσκεστε την τότε χρονική στιγμή ή κατά την επιστροφή στη χώρα σας. Μελλοντικά, θα μπορούσε να προσαρμοστεί σε άλλες υπηρεσίες επεξεργασίας δεδομένων, όπως είναι η καταγραφή ιατρικών αρχείων. Όλοι οι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Ε.Ε. οφείλουν να φροντίσουν έναν ασθενή που διαθέτει την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας.

Όλοι οι φορείς που παρέχουν υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στην Ε.Ε. οφείλουν να φροντίσουν έναν ασθενή που διαθέτει την Ευρωπαϊκή Κάρτα Ασφάλισης Υγείας.

Διαφήμιση

Ανελέητος βομβαρδισμός διαφημίσεωνΥπολογίζεται ότι ο μέσος Ευρωπαίος καταναλωτής λαμβάνει 30,000 διαφημιστικά μηνύματα το χρόνο. Μπορεί η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, οι αφίσες, οι εφημερίδες και τα περιοδικά να αποτελούν τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, οι εταιρίες όμως έχουν πλέον νέους τρόπους προσέγγισης πιθανών πελατών.

Η υποσυνείδητη διαφήμιση – η παρεμβολή έμμεσων μηνυμάτων – έχει απαγορευτεί στην Ευρώπη, ενώ οι επιστήμονες αμφισβητούν την επίδρασή της ούτως ή άλλως. Προς το παρόν, μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η χρήση των λεγόμενων «ambient media» που επιχειρούν να περιβάλουν τον καταναλωτή με διαφορετικές εκδοχές του ίδιου μηνύματος.

Πρόκειται για έναν τρόπο βομβαρδισμού των αισθήσεων. Μία εταιρία απορρυπαντικών αποφάσισε να εμποτίσει τα εισιτήρια λεωφορείου με το χαρακτηριστικό άρωμα του προϊόντος της. Μία άλλη έβαλε το άρωμα του δικού της προϊόντος να αναδύεται από τους ειδικούς σωλήνες που είναι ενσωματωμένοι στις οροφές των λεωφορείων. Και μία μάρκα γατοτροφών έβαλε να ακούγεται το παραπονιάρικο νιαούρισμα από ένα γατάκι σε επιβάτες που περίμεναν στην ουρά των λεωφορείων του Λονδίνου.

Άλλες εταιρίες τοποθετούν διαφημίσεις σε αντλίες βενζίνης, πίσω από την πόρτα της τουαλέτας σε μπαρ και εστιατόρια, ακόμη και σε σακούλες ναυτίας στα αεροπλάνα. Και σύντομα πρόκειται να κάνει την εμφάνισή της στην Ευρώπη μία συσκευή που ονομάζεται Adwalker και η οποία μετατρέπει τους ανθρώπους σε κινούμενους πίνακες ανάρτησης διαφημίσεων, αφού πληρώνονται για να προσαρμόσουν στα ρούχα τους επίπεδες οθόνες με διαφημίσεις.

Απαγόρευση διαφημίσεωνΔε μπορούν να διαφημιστούν όμως όλα τα προϊόντα. Η διαφήμιση τσιγάρων έχει απαγορευτεί στην ΕΕ και από το 2005 απαγορεύτηκε

“Οι διαφημίσεις που με επηρεάζουν, ή αυτές που

θυμάμαι καλύτερα, είναι συνήθως αυτές που με

κάνουν να γελάω ή αυτές που σοκάρουν.”

Barbara,18, Μάλτα

“Το καλό με τις διαφημίσεις είναι ότι ενημερώνουν τους καταναλωτές για τα καινούργια προϊόντα.”Annes, 19, Εσθονία

Δια

φήμ

ιση

39

Η διανομή άρχισε πριν από το καλοκαίρι του 2005Η διανομή αρχίζει μετά το καλοκαίρι του 2005Η διανομή θα αρχίσει τον Ιανουάριο του 2006


40

Τοποθέτηση προϊόντων σε ταινίες/ χρήση προϊόντων από διασημότητες

Η χρησιμοποίηση πραγματικών προϊόντων στις ταινίες αποτελεί μία ακόμη μορφή διαφήμισης και έχει εξελιχθεί σε πολύ κερδοφόρα επιχείρηση στο Χόλιγουντ, όπου οι ιδιοκτήτες μεγάλων εταιριών είναι πρόθυμοι να πληρώσουν εκατομμύρια δολάρια προκειμένου να συσχετιστεί η μάρκα του προϊόντος τους με την τελευταία κινηματογραφική εμπορική επιτυχία. Κάποιοι κριτικοί κινηματογράφου διαμαρτύρονται ότι πολλές ταινίες δράσης αποτελούν μάλλον ένα διαρκές διαφημιστικό παρά μία ενιαία ιστορία.

Αυτό όμως μπορεί να αποδειχθεί ένας πολύ επιτυχημένος τρόπος προσέγγισης του κοινού. Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, το 61% των κινηματογραφόφιλων λέει ότι προσέχουν τις μάρκες που προωθούνται κατ’ αυτό τον τρόπο. Σχεδόν το 30% των ανθρώπων αναφέρει ότι θα πείθονταν να δοκιμάσουν μία νέα μάρκα που έχουν δει σε ταινία, και το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 40% σε νέους από 15 έως 24 ετών.

Παρατηρείται επίσης μία πιο διακριτική μορφή προώθησης προϊόντων. Οι διασημότητες κατακλύζονται από δώρα, όπως κινητά, φορητοί υπολογιστές, κοσμήματα και αυτοκίνητα με την ελπίδα να φωτογραφηθούν με αυτά από τους παπαράτσι και να δημιουργηθεί δωρεάν δημοσιότητα.

Διαφ

ήμιση

© h

ttp://

ww

w.fi

lmw

eb.n

o

© http://www.masini.ro

http://www.easa-alliance.orghttp://www.iab.gr

http://www.edee.grhttp://www.sde.gr

http://www.publicity-guide.gr Δια

φήμ

ιση

41

και η τοποθέτηση διαφημιστικών από μάρκες τσιγάρων σε αυτοκίνητα της Formula 1 που συμμετείχαν σε αγώνες εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό είχε μεγάλο αντίκτυπο στη Formula 1, που έπρεπε πλέον να αναζητήσει χορηγούς από άλλα είδη προϊόντων. Μπορεί τελικά να ισχύσουν και άλλες απαγορεύσεις της ΕΕ: σε κάποιες χώρες της ΕΕ απαγορεύεται η διαφήμιση παιχνιδιών και στο Ηνωμένο Βασίλειο, η κυβέρνηση σκέφτεται την απαγόρευση των διαφημίσεων πρόχειρου φαγητού στην τηλεόραση πριν από τις 9μμ.

Δεν έχετε προσβληθεί ακόμη από τον ιό των διαφημίσεων;

Το χιούμορ αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές μορφές επικοινωνίας και πολλές διαφημιστικές εταιρίες θεωρούν ότι μία εκστρατεία με χιούμορ βοηθά τους καταναλωτές να θυμούνται ένα προϊόν για περισσότερο καιρό.

Το χιούμορ συχνά βρίσκεται στο επίκεντρο της διαφήμισης με αστεία βίντεο κλιπ ή παιχνίδια που αποστέλλονται ηλεκτρονικά σε κάποιους πελάτες, και αν τους αρέσουν τα στέλνουν στους φίλους τους, οι οποίοι τα στέλνουν σε άλλους, κι έτσι η εκστρατεία εξαπλώνεται σαν επιδημία.

Το δημοφιλέστερο από αυτά ήταν ένα βίντεο για μία μάρκα κονσέρβας ψαριού και το οποίο παρουσίαζε έναν άντρα που πάλευε με μία αρκούδα για να πάρει τον καλύτερο σολομό. Ήταν ιδιαίτερα δημοφιλές και το είδαν καταναλωτές σε όλο τον κόσμο, ωστόσο δεν είναι σαφές αν εκτίναξε στα ύψη τις πωλήσεις της κονσέρβας με σολομό.

Έχετε ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα;Η διαφήμιση ρέει άφθονη στον κυβερνοχώρο και αν το κουτί μηνυμάτων σας είναι γεμάτο από προσφορές για φάρμακα, πορνογραφικό υλικό και ιδέες εξοικονόμησης χρημάτων, τότε σας έχουν κατακλύσει ανεπιθύμητα μηνύματα.

Περίπου 136 δισεκατομμύρια ηλεκτρονικά μηνύματα αποστέλλονται σε όλο τον κόσμο κάθε μέρα, το 65% των οποίων θεωρούνται ανεπιθύμητα. Και μεγάλο

ποσοστό αυτών περιέχει ιούς που χρησιμοποιούν τους υπολογιστές για να διαδώσουν περισσότερα ανεπιθύμητα μηνύματα χωρίς να το γνωρίζει ο ιδιοκτήτης τους.

Έτσι αν λάβετε κάποια προσφορά που μοιάζει πολύ καλή για να είναι αληθινή, τότε μάλλον δεν θα είναι και τόσο αληθινή.

“Δεν μου αρέσουν οι διαφημίσεις, με ενοχλούν όταν βλέπω τηλεόραση ή ακούω ραδιόφωνο. Ούτε οι μεγάλες διαφημιστικές αφίσες στους δρόμους μου αρέσουν. Γενικά υπάρχουν υπερβολικά πολλές διαφημίσεις!”

Tanja, 19, Κροατία

παγκόσμια μερίδια εσόδων από διαφημίσεις ανά μέσο (%)

Εφημερίδες 30,0Περιοδικά 13,5τηλεόραση 37,5Ραδιόφωνο 8,5Σινεμά 0,5Διαφήμιση εξωτερικού χώρου

5,5

Διαδίκτυο 4,5

Πηγ

ή: Z

enith

Opt

imed

ia


Δια

χείρ

ιση

του

χρέο

υς

43

Διαχείριση του χρέους

42


Οι τελευταίες δημιουργίες σχεδιαστών ρούχων, το καλύτερο στερεοφωνικό στην αγορά, το αγαπημένο σας συγκρότημα σε ζωντανή συναυλία, διακοπές στα νησιά: γιατί να μη μπορούμε να τα απολαύσουμε όλα αυτά; Το να ξοδεύεις χρήματα είναι εύκολο και κυρίως διασκεδαστικό!

Έχεις όμως τα χρήματα για όλα αυτά; Όχι; Να μία απλή λύση: δανείσου! Υπάρχουν πολλές μορφές πίστωσης: η πιο συνηθισμένη είναι οι πιστωτικές κάρτες, οι υπεραναλήψεις και τα τραπεζικά δάνεια. Με δανεικά χρήματα μπορείτε να απολαύσετε τώρα και να πληρώσετε αργότερα.

Το πρόβλημα λοιπόν λύθηκε, έτσι δεν είναι; Μάλλον όχι! Κάποιοι άνθρωποι ξέρουν πώς να διαχειρίζονται τα χρέη τους. Άλλοι γνωρίζουν ακόμη και πώς μπορούν να δανείζονται χρήματα με σκοπό να αποκτήσουν περισσότερα. Αν όμως δεν ξέρετε τι κάνετε, τα χρέη μπορεί να καταστρέψουν όχι μόνο τη δική σας ζωή, αλλά και τη ζωή της οικογένειας και των φίλων σας.

Η παγίδα της πιστωτικής κάρταςΠολλοί άνθρωποι μπορεί να πέσουν εύκολα στην παγίδα της πιστωτικής κάρτας. Το να αποκτήσεις πιστωτική κάρτα είναι εύκολο: μπορεί να βρεθεί μέσα στο γραμματοκιβώτιο, να εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή ενώ είστε στο διαδίκτυο, να κρέμεται στον πίνακα ανακοινώσεων της τράπεζας, ή ακόμη και να πέσει από το αγαπημένο σας περιοδικό. Κάποιες εταιρίες χαρίζουν ωραία δώρα, όπως τηλεφωνικές συσκευές και φωτογραφικές μηχανές, αν συμπληρώσετε επί τόπου μία αίτηση για πιστωτική κάρτα.

Προσέξτε όμως: αυτή είναι μία από τις πιο ακριβές μορφές δανεισμού. Αν δεν επιστρέψετε τα χρήματα που δανειστήκατε αμέσως θα πρέπει να αρχίσετε να πληρώνετε τόκους. Σε λίγους μόνο μήνες, οι τόκοι αυτοί θα συσσωρευτούν και μπορεί να βρεθείτε να χρωστάτε ένα «σωρό» χρήματα.

Υπεραναλήψεις – μη βασίζεστε σε αυτές Ένας άλλος τρόπος δανεισμού είναι να κάνετε αίτηση για υπερανάληψη. Με τον τρόπο αυτό, η τράπεζα σάς επιτρέπει να κάνετε ανάληψη χρημάτων από το λογαριασμό σας μέχρι ένα ορισμένο ποσό, ακόμη και αν αυτός είναι άδειος. Τα επιτόκια των υπεραναλήψεων είναι υψηλά και οι χρεώσεις για την υπέρβαση του πιστωτικού ορίου πολύ μεγάλες, γι’ αυτό είναι χρήσιμες μόνο ως προσωρινή λύση.

Τραπεζικά δάνειαΤα τραπεζικά δάνεια αποτελούν μία ακόμη μορφή πίστωσης, με χαμηλότερα επιτόκια από τις πιστωτικές κάρτες ή τις υπεραναλήψεις. Δανείζεστε ένα συγκεκριμένο ποσό και συμφωνείτε να το επιστρέψετε με τόκο εντός ενός ορισμένου χρονικού διαστήματος, συνήθως σε μηνιαίες δόσεις.

Ψιλά γράμματα στις πιστωτικές κάρτεςΠρόστιμο καθυστερημένης πληρωμήςΕτήσια συνδρομή Πρόστιμο για υπέρβαση πιστωτικού ορίου

“Όταν τελείωσα το σχολείο, δεν είχα οικονομίες, κι έτσι δανείστηκα από την πιστωτική κάρτα για το ταξίδι των ονείρων μου στη Βραζιλία, με την ελπίδα ότι θα μπορούσα να το ξεπληρώσω αργότερα. Όταν επέστρεψα, ξεκίνησα την πρώτη μου δουλειά και ανακάλυψα ότι χρειαζόμουν ωραία ρούχα για τη δουλειά. Δανείστηκα έτσι κάποια χρήματα παραπάνω. Μετά από λίγο καιρό, άρχισα να δουλεύω στην πρωτεύουσα, όπου η ζωή είναι πολύ ακριβή! Κάποια στιγμή χρειάστηκα χρήματα για αυτοκίνητο, έτσι πήγα στην τράπεζα και πήρα δάνειο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η αποπληρωμή της κάρτας και του δανείου «έτρωγε» ένα μεγάλο μέρος του μισθού μου. Και μετά ερωτεύτηκα! Ήθελα να αγοράσω στο κορίτσι μου ένα δαχτυλίδι αρραβώνων, αλλά η πιστωτική μου κάρτα είχε φτάσει στο όριο. Έτσι έκανα αίτηση για δεύτερη πιστωτική κάρτα: δεν ήταν δύσκολο, δέχτηκαν αμέσως. Χθες έχασα τη δουλειά μου. Τι θα κάνω;” Fred, 22, Γαλλία

Tα «πρέπει» και τα «δεν πρέπει» του χρέουςΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ:

• Να αγνοείτε ή να κρύβετε τα συσσωρευμένα χρέη. Δεν πρόκειται να εξαφανιστούν έτσι.

• Να κάνετε ότι δεν βλέπετε τους λογαριασμούς και το υπόλοιπο του λογαριασμού σας – αυτή η συμπεριφορά είναι ο λεγόμενος στρουθοκαμηλισμός.

• Να δανείζεστε χρήματα για να εξοφλήσετε τα χρέη σας χωρίς πρώτα να συμβουλεύεστε κάποιον που γνωρίζει καλύτερα.

ΠΡΕΠΕΙ:• Να αναζητάτε συμβουλές και βοήθεια προτού να φτάσει η

κατάσταση σε αδιέξοδο. • Να διατηρείτε καλές σχέσεις με την τράπεζά σας. • Να αντιλαμβάνεστε ότι οι περισσότεροι πιστωτές είναι

πρόθυμοι να συζητήσουν το πρόβλημά σας και να συμφωνήσουν σε ένα ρεαλιστικό σχέδιο αποπληρωμής του χρέους σας.


44

Δεν υπάρχουν μυστικάΟποιαδήποτε προβλήματα πίστωσης και να έχετε δε θα μείνουν μυστικά. Η τράπεζά σας θα μεταφέρει τις πληροφορίες σε μία υπηρεσία ελέγχου και αξιολόγησης της πίστωσης (Τειρεσίας). Κάθε φορά που θα κάνετε αίτηση πίστωσης, ο δανειστής θα επικοινωνεί με την υπηρεσία αυτή για να πληροφορηθεί για το ιστορικό σας. Εάν αυτό είναι καλό, θα έχετε θετική αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας. Εάν δεν έχετε ξεπληρώσει κάποια χρέη, θα έχετε δυσμενή αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας.

Εάν έχετε συμφωνήσει με το δανειστή σας να αναβάλλετε την αποπληρωμή ενός δανείου, αυτό δεν πρόκειται να επηρεάσει την αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας. Είναι σημαντικό, επομένως, να διατηρείτε επαφή με τον δανειστή, έτσι ώστε, σε περίπτωση που συναντήσετε δυσκολίες, να έχετε τη ευκαιρία να βρείτε κάποια λύση.

Όσοι έχουν δυσμενή αξιολόγηση δανειοληπτικής ικανότητας, δε μπορούν να δανειστούν χρήματα στη μετέπειτα ζωή τους, ακόμη και αν η οικονομική τους κατάσταση βελτιωθεί. Ορισμένες μικρές εταιρίες ειδικεύονται στη δανειοδότηση σε τέτοιες περιπτώσεις, χρεώνουν όμως υψηλότερα επιτόκια και με σκληρότερους όρους.

Ποιοι μπορούν να σας βοηθήσουνΥπάρχουν υπηρεσίες παροχής συμβουλών και διαχείρισης χρεών που μπορούν να βοηθήσουν για τη διαμόρφωση μίας στρατηγικής αποπληρωμής των χρεών. Οι πολίτες μπορούν να επικοινωνήσουν με τις υπηρεσίες αυτές μέσω των τοπικών κέντρων εξυπηρέτησης πολιτών.


Για περισσότερες πληροφορίες δείτε:www.kep.gov.gr

Tαξιδεύετε στην ΕΕ;

Γνωρίστε τα δικαιώματά σας!Έχετε «ξεμείνει» ποτέ σε διεθνές αεροδρόμιο; Μήπως έτυχε να μη βρίσκετε πτήση επιστροφής ή δωμάτιο να μείνετε; Ιδιαίτερα κατά την υψηλή περίοδο διακοπών μπορεί να είναι δύσκολο να βρείτε θέση στην επόμενη πτήση εάν ακυρωθεί η δική σας. Οι φθηνότερες αεροπορικές εταιρίες εφαρμόζουν μερικές φορές αυστηρούς όρους ακυρώσεων. Οι επιβάτες έχουν αφεθεί κάποιες φορές στην τύχη τους για να βρουν το δρόμο του γυρισμού. Ένα γκρουπ τουριστών έφτασε σε σημείο να ναυλώσει πούλμαν και οδήγησαν 16 ώρες μέχρι να φτάσουν στο σπίτι τους, αφού προηγουμένως τους είχαν πει ότι δεν θα υπήρχε πτήση για τις επόμενες δέκα ημέρες!

Από τις αρχές όμως του 2005, οι επιβάτες που ταξιδεύουν στην ΕΕ έχουν δικαιώματα εάν δεν τους επιτραπεί η επιβίβαση, εάν ακυρωθεί η πτήση τους ή πρέπει να υπομείνουν πολύωρες καθυστερήσεις.

• Εάν μία πτήση είναι υπερπλήρης, οι επιβάτες μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση των €250, €400 ή €600 ανάλογα με τη διάρκεια της πτήσης

• Εάν μία πτήση ακυρωθεί, υπάρχουν κανονισμοί που ορίζουν τον τρόπο αποζημίωσης των επιβατών, τον προγραμματισμό της επόμενης πτήσης ή την παροχή υπηρεσιών κατά τη διάρκεια αναμονής

• Εάν μία πτήση έχει καθυστέρηση, υπάρχουν κανονισμοί που ορίζουν ότι πρέπει να παρέχονται υπηρεσίες στους επιβάτες κατά τη διάρκεια αναμονής. Εάν η καθυστέρηση είναι πολύωρη, μπορούν να επιβιβαστούν σε άλλη πτήση ή απλώς να τους επιστραφούν τα χρήματά τους

• Όταν μία αεροπορική εταιρία πρέπει να παρέχει υπηρεσίες σε επιβάτες που πρόκειται να επιβιβαστούν σε πτήση πολύ αργότερα απ’ ότι είχε σχεδιαστεί, υπάρχουν κανονισμοί που ορίζουν πότε προσφέρονται δωρεάν γεύματα, δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία, δωρεάν μετακίνηση και τηλεφωνικές κλήσεις.

Καθημερινά, όλο και περισσότεροι δυσαρεστημένοι επιβάτες διαμαρτύρονται βάσει των νέων νόμων της ΕΕ. Ορισμένες αεροπορικές εταιρίες έχουν ταχθεί κατά των συγκεκριμένων νόμων στα ευρωπαϊκά δικαστήρια με την ελπίδα ότι θα καταργηθούν. Μπορεί να σας φανεί χρήσιμο να δείτε οι ίδιοι τις λεπτομέρειες (βλέπε διεύθυνση στο διαδίκτυο).

Η αποζημίωση για υπερπλήρεις πτήσεις ισχύει μόνο για επιβάτες που απομακρύνονται ακούσια από μία πτήση λόγω υπερ-πληρότητας. Δεν ισχύει για επιβάτες που παραχωρούν οικειοθελώς τις θέσεις τους.

europa.eu.int/comm/transport/air/rights/info_en.htm Tαξί

δια

στο

εξω

τερι

κό

45


Tαξίδια στο εξωτερικό

46

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το τι χρειάζεστε όταν ταξιδεύετε με το κατοικίδιό σας, δείτε

europa.eu.int/comm/food/animal/liveanimals/pets/index_en.htm

Όταν περνάτε τα σύνορα της χώρας σας, αλλάζει το δίκτυο της κινητής τηλεφωνίας, μπορείτε φυσικά να επιλέξετε εσείς όποιο θέλετε. Στο διαδίκτυο υπάρχουν οι χρεώσεις του κάθε δικτύου και στις 25 Χώρες Μέλη της ΕΕ και σκοπό έχει να δώσει στους καταναλωτές που χρησιμοποιούν την υπηρεσία περιαγωγής μία ιδέα του ποσού που θα χρεωθούν όταν καλούν από το εξωτερικό. Οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας ανταγωνίζονται για τους πελάτες που χρησιμοποιούν την υπηρεσία περιαγωγής, έτσι το διαδίκτυο μπορεί να συμβάλλει στη μείωση των τιμών.

Οι διεθνείς κλήσεις μπορεί να είναι πιο ακριβές απ’ ότι φαντάζεστε επειδή το δίκτυο της χώρας που επισκέπτεστε δεν σας στέλνει απευθείας το λογαριασμό. Αντί γι’ αυτό, χρεώνει το δίκτυο της χώρας σας, καθώς χρησιμοποιεί χρέωση που έχουν συμφωνήσει οι δύο εταιρίες μεταξύ τους. Στη συνέχεια η εταιρία της χώρας σας σάς χρεώνει την υπηρεσία αυτή. Το ποσό που τελικά πληρώνετε είναι αρκετά μεγαλύτερο από τη συμφωνηθείσα χρέωση.

Βεβαιωθείτε ότι έχετε την καλύτερη προσφορά για τις διεθνείς κλήσεις.

Διαβατήρια για κατοικίδιαTο ταξίδι με κατοικίδια απαιτεί φροντίδα και περαιτέρω προγραμματισμό. Ισχύουν αυστηροί νόμοι όσον αφορά στη μετακίνηση κατοικίδιων ανάμεσα στις Χώρες Μέλη. Έχει πλέον τεθεί σε ισχύ ένας νόμος της ΕΕ που παρέχει διαβατήριο για σκύλους, γάτες και κουνάβια. Αυτά είναι και τα μοναδικά κατοικίδια που περιλαμβάνονται στο νόμο προς το παρόν.

Εάν πληρούνται οι όροι του διαβατηρίου, τα κατοικίδια μπορούν να ταξιδέψουν εντός και εκτός ΕΕ.

Το διαβατήριο αποτελεί αποδεικτικό στοιχείο ότι το ζώο έχει εμβολιαστεί κατά της λύσσας. Αυτή είναι και η μοναδική απαίτηση για τα κατοικίδια που ταξιδεύουν σε όλες τις Χώρες Μέλη, εκτός της Ιρλανδίας, της Μάλτας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Tαξί

δια

στο

εξω

τερι

κό

47

Τι γίνεται με τους επιβάτες των τρένων;Στην ΕΕ γίνονται συζητήσεις για την εισαγωγή ενός συστήματος αποζημίωσης για τους επιβάτες τρένων τόσο σε διεθνείς όσο και εγχώριες γραμμές, σύμφωνα με τη νομοθεσία που ισχύει στις αερομεταφορές. Tο Eυρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προσπαθήσει να προωθήσει την καταβολή της αποζημίωσης το αργότερο ένα μήνα μετά την αίτηση. Τίποτα από αυτά δεν έχει αποφασιστεί ακόμη, ωστόσο τα προτεινόμενα επίπεδα αποζημίωσης είναι τα εξής:

* 25% του εισιτηρίου για καθυστέρηση 60 λεπτών ή παραπάνω

* 50% για καθυστέρηση 120 λεπτών ή παραπάνω και

* 75% για καθυστέρηση 180 λεπτών ή παραπάνω.

Μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (MEPs) έχουν επίσης προτείνει να μπορούν οι επιβάτες που διαθέτουν εισιτήριο διαρκείας και αντιμετωπίζουν επανειλημμένες καθυστερήσεις να λαμβάνουν αποζημίωση υπό τη μορφή δωρεάν ταξιδιών, μειώσεων στις τιμές ή παράταση της περιόδου ισχύος του εισιτηρίου τους. Τα Μέλη επεσήμαναν επίσης ότι και τα άτομα με κινητικά προβλήματα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε τρένα, π.χ. πρέπει να απομακρύνονται όλα τα εμπόδια κατά την επιβίβαση και αποβίβαση.

Διεθνείς κλήσειςΠριν από δέκα χρόνια, το κινητό τηλέφωνο ήταν είδος πολυτελείας που απευθυνόταν μόνο σε πολυάσχολους επιχειρηματίες. Σήμερα, οι περισσότεροι νέοι άνθρωποι δε μπορούν να φανταστούν τη ζωή τους χωρίς αυτό. Παίρνουμε τα κινητά μαζί όπου πηγαίνουμε, ακόμη και στις διακοπές. Ψάχνετε όμως την καλύτερη προσφορά πριν κάνετε ή λάβετε ένα τηλεφώνημα όταν βρίσκεστε στο εξωτερικό; Έρευνα που διεξήχθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποκάλυψε μεγάλες διαφορές στην Ευρώπη όσον αφορά στις χρεώσεις διεθνών κλήσεων – οι λεγόμενες χρεώσεις περιαγωγής (roaming). Σε μία περίπτωση, ανακάλυψαν ότι μία κλήση από τη Μάλτα στην Πολωνία με πολωνική συνδρομή κόστισε το δεκαπλάσιο απ’ ότι μία κλήση από Κύπρο προς Φινλανδία με φινλανδική συνδρομή. Για να επισημάνει τις διαφορές και να διασφαλίσει τη σωστή προετοιμασία των καταναλωτών προτού ταξιδέψουν, η Επιτροπή έχει ετοιμάσει μία ενημερωτική ιστοσελίδα: europa.eu.int/information_society/roaming

Υγιείς καταναλωτές

Η κ

όλασ

η το

υ κα

πνι

στή

49

Η κόλαση του καπνιστή

Καλώς ορίσατε στην κόλαση του καπνιστή, όπου όλοι όσοι είναι εξαρτημένοι από αυτόν τον «διαβολικό καπνό» είναι μαζεμένοι στη βροχή και το κρύο, έξω από τα μπαρ, τα εστιατόρια, τα γραφεία και τους άλλους δημόσιους χώρους!

Αυτή είναι η εικόνα που παρουσιάζει η Ιρλανδία, η χώρα που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο για τις παμπ και τη μαύρη μπύρα και η πρώτη χώρα στον κόσμο που έχει απαγορεύσει το κάπνισμα σε δημόσιους χώρους. Η απαγόρευση ξεκίνησε το Μάρτιο του 2004 και πολλοί ήταν αυτοί που προέβλεψαν ότι θα προκαλούσε καταστροφή παρόμοια με αυτή του Μεγάλου Λιμού το 1847. Υπήρχαν έντονες φήμες ότι θα επαναστατούσαν όλες οι κοινωνικές τάξεις.

Μετά από ένα χρόνο, ποια είναι τα αποτελέσματα; Επαναστάτησαν οι Ιρλανδοί καπνιστές; Μήπως οι φυλακές της χώρας γέμισαν με ιδιοκτήτες μπαρ που αρνήθηκαν να συμμορφωθούν με το νόμο; Η απάντηση είναι όχι, και μάλιστα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η Ιρλανδία αποτελεί πλέον παράδειγμα για τις άλλες χώρες για αυτή την επαναστατική πολιτική της. Το ιρλανδικό τμήμα του αντικαπνιστικού λόμπι ASH (Action on Smoking and Health), δήλωσε ότι η απαγόρευση θα μπορούσε να αποτελέσει την «πρωτοβουλία υγείας του αιώνα».

Μία τάση που εξαπλώνεται όλο και περισσότερο• Η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Μάλτα έχουν απαγορεύσει το κάπνισμα

στους δημόσιους χώρους• Η απαγόρευση τίθεται επίσης σε ισχύ στο Ηνωμένο Βασίλειο και το Βέλγιο• Η Εσθονία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο και η Ισπανία αναζητούν τρόπους

να κάνουν πιο αυστηρούς τους νόμους περί καπνίσματος, διστάζουν όμως να επιβάλουν πλήρη απαγόρευση

• Στη Νέα Υόρκη, η απαγόρευση του καπνίσματος είχε ως αποτέλεσμα να υπάρχουν 100.000 λιγότεροι καπνιστές μέσα σε ένα χρόνο.

Το κάπνισμα στους νέους στην Ευρώπη (σε %)

Επειδή το κάπνισμα σκοτώνει το 50% των καπνιστών, πρέπει να βρίσκονται συνεχώς νέοι πελάτες. Επινοούνται συνεχώς νέες ευρηματικές στρατηγικές προκειμένου να παρακάμπτουν τους νόμους που περιορίζουν τη διαφήμιση τσιγάρων και στοχεύουν κυρίως σε γυναίκες και νέους ανθρώπους.

Πηγ

ή: W

HO

, ES

PAD

200

3

«Είμαι κατά της πλήρους απαγόρευσης. Γιατί να μην έχουν οι καπνιστές το δικό τους χώρο στα μπαρ ή στο γραφείο; Γιατί να μην είμαι ελεύθερος να καπνίσω αν

το θέλω; Το ξέρω πως μου κάνει κακό, γιατί όμως να μη μπορώ να αποφασίσω ο ίδιος για τον εαυτό μου;»

Kώστας, 19, Ελλάδα

Η κόλαση του καπ

νιστή

48

«Είμαι υπέρ της απαγόρευσης του καπνίσματος σε δημόσιους χώρους. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι συμφωνούν με αυτό. Μία τέτοια απαγόρευση βοηθά τους καπνιστές να σταματήσουν το κάπνισμα, ενώ όσοι δεν καπνίζουν δεν είναι πλέον παθητικοί καπνιστές». Geraldine, 20, Λουξεμβούργο


Η κ

όλασ

η το

υ κα

πνι

στή

51

Η κόλαση του καπ

νιστή

50

Σκέφτεστε να δοκιμάσετε;Δεν είναι όλοι οι καπνιστές εξαρτημένοι. Όσο πιο νέος όμως αρχίζει κανείς το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εθιστεί. Οι καπνοβιομηχανίες γεμίζουν τα τσιγάρα με χημικές ουσίες που αυξάνουν τις πιθανότητες να γίνει κανείς εξαρτημένος σε όλη του τη ζωή. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος να ανακαλύψεις αν θα εξαρτηθείς ή όχι – ο τρόπος όμως αυτός μπορεί να σου κοστίσει πολλά λεφτά, και τελικά ίσως και τη ζωή σου.

Έτσι αν φλερτάρεις με την ιδέα να δοκιμάσεις ένα τσιγάρο – πρέπει να σκεφτείς ότι είναι κάτι που δε χρειάζεται να ανακαλύψεις – είναι μία εμπειρία που στην ουσία είναι άχρηστη και μπορείς να ζήσεις και χωρίς αυτή.

Μήπως είστε ήδη καπνιστές;Κάποια στιγμή θα θελήσετε να σταματήσετε το κάπνισμα. Ξέρατε ότι όσο περισσότερο καιρό καπνίζει κανείς τόσο πιο δύσκολο είναι να σταματήσει αν το θελήσει; Αν λοιπόν σκέφτεστε ότι ακόμη και τώρα είναι δύσκολο (πλησιάζουν οι εξετάσεις, έχετε να πάτε σε ένα πάρτι,

χωρίσατε με το φίλο ή τη φίλη σας …) – φανταστείτε πόσο δυσκολότερο θα είναι μετά από 5 χρόνια, αφού θα έχετε καπνίσει περίπου 20.000 καρκινογόνα τσιγάρα περισσότερα και θα έχετε να αντιμετωπίσετε ακόμη περισσότερες δυσκολίες στη ζωή σας!

Η οικογένειά σας, οι φίλοι σας, το σχολείο, η κυβέρνηση, όλοι μπορούν να σας βοηθήσουν να κόψετε το κάπνισμα – από τη στιγμή που θα αποφασίσετε ότι πραγματικά το θέλετε.

Ημερολόγιο απεξάρτησης από το κάπνισμαΟι ωφέλειες που έχει όποιος σταματήσει το κάπνισμα

1 ημέρα μετά Βελτίωση της κατάστασης της καρδιάς και της πίεσης

1 χρόνος μετά Μειώνεται κατά το ήμισυ ο κίνδυνος στεφανιαίας καρδιακής ανεπάρκειας σε σχέση με κάποιον που συνεχίζει να καπνίζει

5 έως 15 χρόνια μετά Μειώνεται ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής σε επίπεδα ατόμων που δεν έχουν καπνίσει ποτέ

10 χρόνια μετά Μειώνεται ο κίνδυνος καρκίνου των πνευμόνων σε ποσοστό λιγότερο από το μισό σε σχέση με τους σταθερούς καπνιστές. Μειώνεται επίσης ο κίνδυνος άλλων μορφών καρκίνου

15 χρόνια μετά

Ο κίνδυνος στεφανιαίας καρδιακής ανεπάρκειας είναι στα ίδια επίπεδα με των ατόμων που δεν έχουν καπνίσει ποτέ, και ο συνολικός κίνδυνος θανάτου είναι σχεδόν ο ίδιος, ιδιαίτερα αν ο καπνιστής σταματήσει το κάπνισμα πριν αναπτυχθεί η ασθένεια

Πηγή: WHO Tobacco Atlas, 2002

Δεν είναι όλοι οι καπνιστές εξαρτημένοι. Όσο πιο νέος όμως αρχίζει κανείς το κάπνισμα, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να εθιστεί. Οι καπνοβιομηχανίες γεμίζουν τα τσιγάρα με χημικές ουσίες που αυξάνουν

Έτσι αν φλερτάρεις με την ιδέα να δοκιμάσεις ένα τσιγάρο – πρέπει να σκεφτείς ότι είναι κάτι που δε χρειάζεται να ανακαλύψεις – είναι μία εμπειρία

Κάποια στιγμή θα θελήσετε να σταματήσετε το κάπνισμα. Ξέρατε ότι όσο περισσότερο καιρό καπνίζει κανείς τόσο πιο δύσκολο είναι να σταματήσει αν το θελήσει; Αν λοιπόν σκέφτεστε ότι ακόμη και τώρα είναι δύσκολο (πλησιάζουν οι εξετάσεις, έχετε να πάτε σε ένα πάρτι,

χωρίσατε με το φίλο ή τη φίλη σας …) – φανταστείτε πόσο δυσκολότερο θα είναι μετά από 5 χρόνια, αφού θα έχετε καπνίσει περίπου 20.000 καρκινογόνα τσιγάρα περισσότερα και θα έχετε να αντιμετωπίσετε ακόμη περισσότερες δυσκολίες στη ζωή σας!

Ακόμη και η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να σας βοηθήσει να σταματήσετε το κάπνισμα. Εκτός από την απαγόρευση των διαφημίσεων για τσιγάρα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ξεκινήσει επίσης την εκστρατεία Help!.

Η ιστοσελίδα της, www.help-eu.com, περιλαμβάνει:- Πρακτικές συμβουλές για να μην ξεκινήσει κανείς το κάπνισμα, για να

το σταματήσει και για να αντιμετωπίσει τους κινδύνους του παθητικού καπνίσματος

- Συνδέσμους σε συλλόγους, οργανώσεις, ιστοσελίδες και γραμμές βοήθειας που μπορούν να βοηθήσουν όποιον θέλει να σταματήσει το κάπνισμα

- Μία έκδοση με κινούμενα σχέδια του τεστ Fagerstrom, το οποίο μετράει την εξάρτησή σας από τον καπνό.

Ο δικτυακός τόπος περιλαμβάνει επίσης:- μία συλλογή αντικαπνιστικών διαφημίσεων από όλη την Ευρώπη- ένα “absurd zone” όπου μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ηλεκτρονικές κάρτες και

γραπτά μηνύματα για να πείτε στους φίλους σας ότι σταματάτε το κάπνισμα- το σύνθημα της Ευρώπης «Για μια ζωή χωρίς τσιγάρο», γραμμένο από νέους

ανθρώπους σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Help! – Για μια ζωή χωρίς τσιγάρο

Βρείτε όλα τα παραπάνω στο δικτυακό τόπο www.help-eu.com


Ισορ

ροπ

ημέν

ος τ

ρόπ

ος ζω

ής

53

Συνταγή για ισορροπημένο τρόπο ζωής

- Άσκηση, άσκηση, άσκηση! Η συνιστώμενη ελάχιστη άσκηση είναι 30 λεπτά την ημέρα. Είναι εύκολο να πηγαίνετε στο σχολείο με τα πόδια ή να κατεβαίνετε από το λεωφορείο μία στάση πιο πριν, να ανεβαίνετε με τις σκάλες αντί να περιμένετε το ασανσέρ.

- Έντονη σωματική δραστηριότητα, τουλάχιστον 3 φορές την εβδομάδα για 60 λεπτά. Προσπαθήστε να ξεκινήσετε ένα καινούργιο σπορ ή πηγαίνετε απλά στο γυμναστήριο. Αν το πρόβλημα είναι οικονομικό, δοκιμάστε το τζόκινγκ ή το γρήγορο περπάτημα!

- «Ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα». Τρώτε περισσότερα φρούτα και λαχανικά (τουλάχιστον 400 grams την ημέρα) και μην ξεχνάτε τη μεγάλη θρεπτική αξία των δημητριακών

- ΚΟΙΜΗΘΕΙΤΕ! Οι έφηβοι χρειάζονται περίπου 9 ώρες ύπνου το βράδυ. Αυτό δίνει τη δυνατότητα στο σώμα να απελευθερώνει μία ορμόνη που είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη.

- Προσπαθήστε να καταναλώνετε ακόρεστα φυτικά λιπαρά με βάση το λάδι αντί για κορεσμένα ζωικά λιπαρά

- Πίνετε πολύ νερό, το ιδανικό είναι 2 λίτρα την ημέρα. Αποφεύγετε τη σόδα και τα γλυκά ποτά.

- Προσπαθήσατε ποτέ να ελαττώσετε την ποσότητα λιπαρών, αλμυρών και γλυκών τροφών στη διατροφή σας; Δεν είναι τόσο κακό όσο ακούγεται…

- Να τρώτε μόνο όταν πεινάτε, ποτέ από συνήθεια

- Να αγοράζετε τρόφιμα με γεμάτο στομάχι, γράψτε μία λίστα με ψώνια και μην παρεκκλίνετε καθόλου από αυτή. Εκτός από την εμφανή διαφορά στο πορτοφόλι σας, θα εκπλαγείτε και από τα είδη που αγοράσατε

- Να προσέχετε περισσότερο σε περιόδους που είναι πιο εύκολο να μπείτε στον πειρασμό να φάτε παραπάνω, όπως όταν είστε θυμωμένοι, αναστατωμένοι ή βαριεστημένοι

- Πείτε «“Όχι, ευχαριστώ» στο τσιγάρο, το αλκοόλ και τα ναρκωτικά.

Ισορροπημένος τρόπ

ος ζωής

52

Ισορροπημένος τρόπος ζωής

Γνωρίζατε ότι οι ανθυγιεινές δίαιτες και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας αποτελούν σήμερα τις βασικότερες αιτίες ασθενειών και πρόωρων θανάτων στην Ευρώπη;

Παχυσαρκία: ο σύγχρονος εχθρόςΟι παχύσαρκοι άνθρωποι δεν είναι απλά υπέρβαροι. Το σώμα τους έχει απορροφήσει τόσο λίπος που κινδυνεύουν να παρουσιάσουν πολλά προβλήματα υγείας. Η παχυσαρκία ευθύνεται ήδη για πολλούς θανάτους στην Ευρώπη.

Tα στοιχεία:• Περισσότεροι από 200 εκατομμύρια ενήλικες και 14 εκατομμύρια παιδιά είναι

υπέρβαρα στην Ε.Ε. Ο αριθμός των παιδιών προβλέπεται να αυξηθεί σε περισσότερα από 400.000 το χρόνο.

• Σε πολλές χώρες της Ε.Ε. περισσότεροι από τους μισούς ενήλικες είναι υπέρβαροι και 20 με 30 τοις εκατό αυτών χαρακτηρίζονται παχύσαρκοι. Αν συνεχιστεί η υπάρχουσα τάση, δύο στους τρεις Ευρωπαίους θα είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι μέχρι το 2030.

• Η Φινλανδία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Κύπρος, η Δημοκρατία της Τσεχίας, η Σλοβακία και η Μάλτα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά υπέρβαρων ανθρώπων από τις ΗΠΑ. Αναφέρεται ότι το 38 τοις εκατό των γυναικών στην Ελλάδα είναι υπέρβαρες.

Ποιο είναι το κόστος;Ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής βλάπτει και την οικονομία. Στην Ελλάδα, το κόστος ιατρικής περίθαλψης υπολογίζεται γύρω στα 473 εκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Όλοι γνωρίζουμε ότι μία ισορροπημένη και

υγιεινή διατροφή σε συνδυασμό με καθημερινή σωματική δραστηριότητα επιδρά θετικά στην υγεία και ευεξία μας. Η υπερβολική λήψη τροφής και ιδιαίτερα πολλών λιπαρών, ζάχαρης

και αλατιού στην καθημερινή διατροφή μαζί με ελάχιστη άσκηση, μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση βάρους, καρκίνο,

καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και εμφράγματα, και αυτές είναι μόνο λίγες από τις αρνητικές επιδράσεις! Οι ασθένειες που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής όπως ο διαβήτης τύπου2 παρατηρούνται πλέον ευρέως και στους νέους, ενώ μόλις μερικά χρόνια πριν θεωρούνταν ασθένειες των

ηλικιωμένων ανθρώπων.


Ισορ

ροπ

ημέν

ος τ

ρόπ

ος ζω

ής

55

www.paxysarkia.grwww.health.in.gr

www.eatingdisorders.gr

www.dietologoi.grwww.ipse.gr/psyfood.htmlwww.stress.gr

BουλιμίαΗ Ψυχογενής Βουλιμία αφορά την

ακατάσχετη επιθυμία κατανάλωσης μεγάλων ποσοτήτων τροφής, η οποία συνοδεύεται από επικίνδυνες προσπάθειες αποφυγής των συνεπειών της πολυφαγίας. Αυτές περιλαμβάνουν τη νηστεία, την υπερβολική άσκηση, τον εμετό και τη χρήση φαρμάκων (καθαρτικών) για να επιταχυνθεί ο μεταβολισμός των τροφών. Το βάρος των περισσότερων ανθρώπων που πάσχουν από βουλιμία διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα, κάτι που δυσκολεύει τον

Αυτό που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε σχετικά με όλες τις διατροφικές διαταραχές είναι ότι το πάσχον άτομο δεν έχει επιλέξει συνειδητά να βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση. Δεν πρόκειται για μία σκόπιμη στρατηγική να προσελκύσουν την προσοχή των άλλων. Οι διαταραχές αναπτύσσονται συνήθως σταδιακά ως αντίδραση σε κάποιου είδους αναστάτωση που έχει επέλθει στη ζωή ενός ατόμου και το πρόβλημα σχετίζεται με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση. εντοπισμό της διαταραχής.

Mύθος ή πραγματικότητα;1. Η χορτοφαγική διατροφή είναι πιο υγιεινήMYΘΟΣ. Ένας χορτοφάγος που αντικαθιστά το κρέας και το ψάρι με πίτσα και

τηγανητά δεν τρέφεται πιο υγιεινά! Αν σταματήσετε να τρώτε κρέας και ψάρι, πρέπει να βρείτε άλλες πηγές πρωτεϊνών, βιταμινών και μετάλλων, σιδήρου και ψευδάργυρου.

2. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα παχαίνουνMYΘΟΣ. Για να γίνει κανείς υπέρβαρος σημαίνει ότι δεν ακολουθεί μία ισορροπημένη

διατροφή και δεν γυμνάζεται. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα δεν παχαίνουν, υπάρχουν όμως σε αυτά διάφορα είδη λιπαρών, από τα οποία τα κορεσμένα μπορεί να αυξήσουν τη χοληστερόλη και συνδέονται με καρδιακές παθήσεις. Για να αποφύγετε τα κορεσμένα λιπαρά προτιμήστε αποβουτυρωμένο ή ημι-αποβουτυρωμένο γάλα και γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά.

3. Μπορώ να αντικαταστήσω λαχανικά και φρούτα με συμπληρώματα βιταμινών

MYΘΟΣ. Τα συμπληρώματα βιταμινών δεν αντικαθιστούν μία ισορροπημένη και υγιεινή διατροφή.

4. Για να χάσω βάρος δεν πρέπει να τρώωMYΘΟΣ. Όταν τρώμε τρία μικρά γεύματα την ημέρα και ενδιάμεσα υγιεινά σνακ

(όπως φρούτα, γιαούρτια με χαμηλά λιπαρά ή δημητριακά), μπορούμε να ελέγχουμε τη λήψη θερμίδων.

5. Δεν υπάρχει μυστικό στην επιτυχίαΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Όσο πιο πολύ γυμναζόμαστε, τόσο περισσότερες θερμίδες

καίμε!

Ισορροπημένος τρόπ

ος ζωής

54

Δραστηριότητα 41kg

50kg

59kg

68kg

82kg

91kg

100kg

109kg

Μπάντμιντον 135 165 195 225 270 300 330 360

Ποδηλασία (16 km/ώρα) 112 138 162 188 225 250 275 300

Μπόουλινγκ 50 60 72 82 99 110 121 132

Κούρεμα γκαζόν 122 149 175 202 243 270 297 324

Τρέξιμο (13 km/ώρα) 274 336 396 458 549 610 671 732

Κολύμβηση (50 μέτρα/λεπτό) 202 248 292 338 405 450 495 540

Tέννις 144 176 208 240 288 320 352 384

Καθάρισμα με ηλεκτρική σκούπα

68 82 98 112 135 150 165 180

Βάδισμα (5 km/ώρα) 72 88 104 120 144 160 176 192

Πλύσιμο αυτοκινήτου 68 82 98 112 135 150 165 180

Στον αντίποδα

Ψυχογενής ΑνορεξίαΣτον αντίποδα υπάρχει μία από τις πιο σοβαρές διαταραχές της διατροφής: η ψυχογενής ανορεξία. Τα άτομα που πάσχουν από αυτή την ασθένεια είναι διατεθειμένα να κάνουν τα πάντα για να διατηρήσουν το βάρος τους κάτω από το φυσιολογικό για την ηλικία και το ύψος τους. Ανησυχούν διαρκώς για το φαγητό και έχουν εμμονή με την απώλεια βάρους. Συχνά γυμνάζονται υπερβολικά με σκοπό να κάψουν τις θερμίδες που έχουν καταναλώσει. Η διαταραχή αυτή παρουσιάζεται πιο συχνά σε έφηβες και σε γυναίκες γύρω στα είκοσι, αλλά πολλές φορές και σε άνδρες και αγόρια.

Στην Ελλάδα, η ψυχογενής

ανορεξία εκτιμάται ότι πλήττει το 0,5-3,7 των γυναικών σε κάποια στιγμή

της ζωής τους.

Ισορροπήστε τον τρόπο ζωής σας. Τι πρέπει να κάνετε για να κάψετε αυτές τις θερμίδες; Το παρακάτω σχεδιάγραμμα δείχνει πόσες θερμίδες

καίτε ανά μισή ώρα ανάλογα με το βάρος σας.

και το ύψος τους. Ανησυχούν διαρκώς για το φαγητό και έχουν εμμονή με την απώλεια βάρους. Συχνά γυμνάζονται υπερβολικά με σκοπό να κάψουν τις θερμίδες που έχουν καταναλώσει. Η διαταραχή αυτή παρουσιάζεται πιο συχνά σε


Δια

τροφ

ικά

συμπ

ληρώ

ματα

57

Παγκόσμια Υπηρεσία Αντιντόπινγκwww.wada-ama.org/en/

Πληροφορίες του IOC για τα συμπληρώματα:

www.olympic.org/uk/organisation/commissions/medical/full_story_

uk.asp?id=1296www.eu.int/scadplus/leg/el/lvb/

l21102.htm

Το UK Sport έχει στήλη για τα συμπληρώματα με τον τίτλο

«άθληση χωρίς αναβολικά» στο:www.uksport.gov.uk/home.asp

Επίσης η ιστοσελίδα «100% Me» είναι μία εκστρατεία κατά των

αναβολικών: www.100percentme.co.uk

www.ifet.gr/doping/supplements.htm

Όταν τα νόμιμα συμπληρώματα γίνονται παράνομαΜερικοί αθλητές προπονούνται σκληρά και παίρνουν μόνο βιταμίνες και μεταλλικά συμπληρώματα, επειδή πιστεύουν ότι η σωστή διατροφή θα βοηθήσει την απόδοσή τους χωρίς να παραβιάζουν κάποιο νόμο. Έτσι και αλλιώς, όλοι παίρνουμε βιταμίνες όταν αισθανόμαστε αδιάθετοι ή κουρασμένοι, ή αν ανησυχούμε για τη διατροφή μας. Και αυτοί οι αθλητές όμως μπορεί να μην περάσουν την εξέταση αντιντόπινγκ, πολλές φορές λόγω του απαγορευμένου στεροειδούς «νανδρολόνη». Η νανδρολόνη έχει ανιχνευτεί σε μολυσμένα συμπληρώματα με λάθος ετικέτες. Σε πολλές περιπτώσεις, εξαιτίας αυτού του στεροειδούς, δεν έχουν περάσει οι αθλητές την εξέταση ντόπινγκ, κάτι που τους έχει προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Οι αθλητές ορισμένες φορές δε γνωρίζουν ότι παραβιάζουν τους κανονισμούς. Μία μελέτη της Ολυμπιακής Επιτροπής από το 2003 εξέτασε 634 συμπληρώματα και ανακάλυψε ότι το 15% αυτών περιείχε απαγορευμένες ουσίες.

Φροντίστε τον εαυτό σαςΟι κανονισμοί κατά των αναβολικών είναι αυστηροί, και η νανδρολόνη αποτελεί ένα μόνο παράδειγμα. Εάν ανιχνευτούν απαγορευμένες ουσίες, υπεύθυνος θεωρείται ο αθλητής. Έτσι όταν παίρνετε διατροφικά συμπληρώματα, αυτό γίνεται με δική σας ευθύνη.Τα διατροφικά συμπληρώματα, συμπεριλαμβανομένων όσων περιέχουν βιταμίνες και μεταλλικά στοιχεία, διαφέρουν από τα φάρμακα στο ότι δεν είναι εγκεκριμένα, η λίστα όμως των συστατικών πρέπει να αναγράφεται στην ετικέτα. Οι αθλητικές αρχές συμβουλεύουν τους αθλητές να είναι «ιδιαίτερα προσεκτικοί» και να

ελέγχουν τον αριθμό έγκρισης και την ετικέτα του προϊόντος. Ο πιο ασφαλής τρόπος είναι να ενημερώσετε το γιατρό σας ότι είστε αθλητής και να λαμβάνετε φάρμακα μόνο κατόπιν ιατρικής συνταγής.Να θυμάστε επίσης ότι η υγιεινή διατροφή μπορεί να εξαλείψει την ανάγκη λήψης συμπληρωμάτων. Και μάλιστα είναι και πιο οικονομική!

Διατροφ

ικά συμπληρώ

ματα

56

Διατροφικά συμπληρώματα αθέμιτο

Τα στεροειδή, μαζί με τα αναβολικά, είναι απαγορευμένα σε όλα σχεδόν τα αθλήματα. Όχι μόνο δίνουν στους αθλητές και τις αθλήτριες για τους αθλητές πλεονέκτημα έναντι των άλλων, αλλά είναι και επικίνδυνα για την υγεία τους. Τα χρησιμοποιούν επειδή πιστεύουν ότι τα στεροειδή μειώνουν την κούραση και βελτιώνουν τη σωματική ικανότητα για προπόνηση. Ή ότι βοηθούν στη δημιουργία μυϊκής μάζας. Τα στεροειδή κατασκευάζονται συνήθως από την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη και μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες, όπως προβλήματα στο ήπαρ, τριχόπτωση, ανικανότητα και αυξημένη πιθανότητα εμφράγματος. Εκτός του ότι καταστρέφουν την υγεία τους, οι αθλητές που χρησιμοποιούν αυτές τις ουσίες βάζουν σε κίνδυνο και την επαγγελματική τους πορεία λόγω κυρώσεων σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι τις έχουν χρησιμοποιήσει.

Κίνδυνοι για την Υγεία

Οι σοβαρότερες παρενέργειες χρήσης στεροειδών αναβολικών περιλαμβάνουν όγκο στο ήπαρ και καρκίνο, ίκτερο (κιτρινωπή απόχρωση στο δέρμα, τον ιστό και τα σωματικά υγρά), κατακράτηση υγρών, υψηλή πίεση, αύξηση του επιπέδου LDL (κακή χοληστερόλη), μείωση του επιπέδου HDL (καλή χοληστερόλη). Άλλες παρενέργειες περιλαμβάνουν όγκο στα νεφρά, ακμή βαριάς μορφής, και τρεμούλιασμα. Παρατηρούνται επίσης παρενέργειες ανάλογα με το φύλο:

• Για τους άνδρες - συστολή των όρχεων, μειωμένη ποσότητα σπέρματος, στειρότητα, τριχόπτωση, αύξηση του στήθους, αυξημένος κίνδυνος καρκίνου του προστάτη.

• Για τις γυναίκες - εμφάνιση τριχοφυΐας στο πρόσωπο, τριχόπτωση, ανωμαλίες στον εμμηνορροϊκό κύκλο, μεγέθυνση της κλειτορίδας, πιο χοντρή φωνή.

• Για τους έφηβους - η ανάπτυξη σταματάει πρόωρα λόγω πρόωρης σκελετικής ωρίμανσης και επιταχυνόμενων αλλαγών της εφηβείας. Αυτό σημαίνει ότι οι έφηβοι κινδυνεύουν να παραμείνουν κοντοί για το υπόλοιπο της ζωής τους εάν χρησιμοποιούν αναβολικά στεροειδή προτού αναπτυχθούν κανονικά.

Επιπρόσθετα, όσοι κάνουν ενέσεις με αναβολικά στεροειδή αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να προσβληθούν ή να μεταδώσουν τον ιό HIV/AIDS ή ηπατίτιδα, η οποία προκαλεί σοβαρή ζημία στο ήπαρ.

Διατροφικά συμπληρώματα αθέμιτο

Τα στεροειδή, μαζί με τα αναβολικά, είναι απαγορευμένα σε όλα σχεδόν τα αθλήματα. Όχι μόνο δίνουν στους αθλητές και τις αθλήτριες για τους αθλητές πλεονέκτημα έναντι των άλλων, αλλά είναι και

Τα χρησιμοποιούν επειδή πιστεύουν ότι τα στεροειδή μειώνουν την κούραση και βελτιώνουν τη σωματική ικανότητα για προπόνηση. Ή ότι βοηθούν στη δημιουργία μυϊκής μάζας. Τα στεροειδή κατασκευάζονται συνήθως από την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη και μπορεί να έχουν σοβαρές παρενέργειες, όπως προβλήματα στο ήπαρ, τριχόπτωση, ανικανότητα και αυξημένη πιθανότητα εμφράγματος. Εκτός του ότι καταστρέφουν την υγεία τους, οι αθλητές που χρησιμοποιούν αυτές τις ουσίες βάζουν σε κίνδυνο και την επαγγελματική τους πορεία λόγω κυρώσεων σε περίπτωση που αποδειχθεί ότι τις έχουν

Πηγ

ή: Ε

θνικ

ό Ιν

στιτο

ύτο

για

την

κατά

χρησ

η φα

ρμάκ

ων


Ας

μιλή

σουμ

ε γι

α το

σεξ

59

Διατίθενται δωρεάν προφυλακτικά σε κλινικές οικογενειακού προγραμματισμού, σε πολλές κλινικές σεξουαλικής υγιεινής και από μερικούς γιατρούς.

Αποφυγή εγκυμοσύνης

Ως έφηβοι, είστε ιδιαίτερα γόνιμοι. Έτσι, ο κίνδυνος ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης αν δε χρησιμοποιήσετε προφυλάξεις είναι μια πραγματικότητα. Κάτι τέτοιο, όταν είστε νέοι και θέλετε απλά να περάσετε καλά, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στη ζωή τη δική σας αλλά και του /της συντρόφου σας.

Σύμφωνα με στατιστικές των εκτρώσεων, στις 90% των περιπτώσεων δεν υπάρχει το παραμικρό ιατρικό πρόβλημα. Γίνονται περίπου 60,000,000 τον χρόνο παγκόσμια, στην Κύπρο υπολογίζονται στις 40,000, ενώ στην Ελλάδα ξεπερνούν τις γεννήσεις.Στο Ηνωμένο Βασίλειο, 28 στα 1.000 κορίτσια ηλικίας από 15 έως 19 μένουν έγκυες. Στην Ολλανδία, η αναλογία είναι 7 στα 1.000 κορίτσια.

συνέπειες στη ζωή τη δική σας αλλά και του /της συντρόφου σας.

Σύμφωνα με στατιστικές των εκτρώσεων, στις 90% των περιπτώσεων δεν

Ο μοναδικός απόλυτα αποτελεσματικός τρόπος να αποφύγετε τέτοιου είδους επαφή είναι η αποχή. Αν όμως αποφασίσετε να έλθετε κοντά σε κάποιον, ο καλύτερος τρόπος να αποφύγετε τις μολύνσεις είναι να χρησιμοποιήσετε προφυλακτικό.

Μία σημείωση για τα προφυλακτικά: για να είναι αποτελεσματικό ένα προφυλακτικό, πρέπει να είναι καλής ποιότητας, γι’ αυτό αγοράζετε μόνο γνωστές μάρκες. Πρέπει να διατηρούνται επαρκώς λιπασμένα αλλιώς σχίζονται. Πρέπει επίσης να τοποθετούνται σωστά: ακολουθήστε τις οδηγίες στη συσκευασία. Μπορείτε επίσης να μειώσετε τον κίνδυνο μολύνσεων αν περιορίσετε τον αριθμό των ερωτικών σας συντρόφων.

Ας μιλήσουμε για το σεξ

58

Σχετικά με το σεξ

Πόσες φορές την ημέρα σκέφτεστε το σεξ; Με την εφηβεία τα σώματά μας αλλάζουν και οι ορμόνες μας αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς, μεταμορφώνοντας ένας κορίτσι σε νέα γυναίκα και ένα αγόρι σε νέο άντρα. Με την ενηλικίωση, η σεξουαλική επιθυμία αυξάνεται και πολλοί νέοι άνθρωποι δε μπορούν να σκεφτούν τίποτα καλύτερο από το να μιλάνε για τις σεξουαλικές τους επαφές, είτε αυτές είναι πραγματικές είτε φανταστικές.

Δεν θα ήταν καλή ιδέα να προχωρήσετε σε σεξουαλική επαφή αν δεν είστε έτοιμοι, ακόμη και αν οι φίλοι σας προσπαθούν να σας πείσουν για το αντίθετο! Ο συνδυασμός του κατάλληλου ατόμου και της κατάλληλης στιγμής είναι πιο πιθανό να καταλήξει σε ευχάριστη εμπειρία.

Δεν υπάρχει κάτι για το οποίο πρέπει να νιώθετε άβολα. Καλό είναι να είστε προετοιμασμένοι. Και γιατί όχι, να κάνετε και μία κουβέντα με κάποιον ειδικό στην ανώνυμη τηλεφωνική γραμμή “ΛΑΪΣ” για τα Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ) 210.330.330.6 (συμβουλές από γιατρούς και ειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό, ώρες 9:00πμ-16:00). Οι άνθρωποι αυτοί είναι εκεί για να σας ακούσουν και να σας βοηθήσουν.

Να είστε προσεκτικοίΑκριβώς επειδή είναι τόσο έντονη εμπειρία, πρέπει τη χειριστείτε με υπευθυνότητα. Αλλιώς, μία στιγμή απόλαυσης μπορεί να έχει αντίκτυπο σε όλη σας τη ζωή. Αυτό που πρέπει να σας απασχολεί είναι η πρόληψη εγκυμοσύνης και η αποφυγή μολύνσεων και ασθενειών.

Ο σύντροφός σας: γνωρίζετε το σεξουαλικό του /της ιστορικό; Με όσο περισσότερους έχει κοιμηθεί ο /η σύντροφός σας, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να έχει προσβληθεί από σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα (ΣΜΝ).

Οι προφυλάξεις σας: εκτός και αν είστε 100% σίγουρη ότι ο /η σύντροφός σας δεν έχει μολυνθεί, το προφυλακτικό είναι απαραίτητο! Χρησιμοποιήστε το. Παρόλο που το χάπι είναι μία αποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης, δεν θα σας προφυλάξει από τις μολύνσεις.

Ο γιατρός σας: αν παρατηρήσετε οτιδήποτε ασυνήθιστο στα γεννητικά σας όργανα, επισκεφθείτε αμέσως το γιατρό σας.

Τι πρέπει να αποφεύγετεΤα νοσήματα ΣΜΝ (σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοήματα: χλαμίδια, έρπης γεννητικών οργάνων, γονόρροια, σύφιλη, ηπατίτιδα Β, HIV, κτλ.) προκαλούνται συνήθως από βακτήρια ή ιούς που μεταδίδονται μέσω των σωματικών υγρών. Οι μολύνσεις αυτές μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες, όπως καρκίνο, στειρότητα ακόμη και θάνατο.


Ας

μιλή

σουμ

ε γι

α το

σεξ

61

Όσο πιο νέοι είστε στην πρώτη σας σεξουαλική επαφή, τόσο πιο πιθανό είναι να το κάνετε χωρίς να το προγραμματίσετε. Το σεξ χωρίς προφυλάξεις οδηγεί σε μεγαλύτερο κίνδυνο ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και σεξουαλικά μεταδιδόμενων μολύνσεων. Το αλκοόλ και η χρήση ναρκωτικών συνδέονται συχνά με την πρώτη ερωτική επαφή, που συχνά γίνεται χωρίς προγραμματισμό και χωρίς προφυλάξεις. Τα παρακάτω ποσοστά το αποδεικνύουν.

Χώρα Πρόσφατα

μολυσμένοι από τον ιό το

2004

Συνολικός αριθμός

ασθενών με τον ιό HIV ανά

χώρα

Χώρα Πρόσφατα

μολυσμένοι από τον ιό το

2004

Συνολικός αριθμός

ασθενών με τον ιό HIV ανά

χώρα

NA 17 743 4442

15 216 2697 5778

25 245 NA 5896

25 441 426 6704

60 652 434 7134

76 737 656 9151

135 980 1169 10371

71 1175 987 16781

128 1753 1979 23722

470 2817 2825 25968

323 3033 7258 68556

356 3764 NA NA

292 4254 Total 21150 204587

Πηγή: HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2004 (NA = δεν υπάρχει απάντηση, δεν υπήρχαν διαθέσιμα στοιχεία μέχρι

τη στιγμή τύπωσης του παρόντος)

Ας μιλήσουμε για το σεξ

60

56% των μολύνσεων με τον ιό HIV που διαγνώσθηκαν, προήλθαν από ετερόφυλη σεξουαλική επαφή31% από ομόφυλη σεξουαλική /αμφισεξουαλική επαφή12% από βελόνες χρηστών ναρκωτικών.

Πηγή: HIV/AIDS Surveillance in Europe, 2004

- 40 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνονται στον κόσμο

- 5 εκατομμύρια άνθρωποι μολύνθηκαν το 2005

- 2,3 εκατομμύρια αυτών είναι Ευρωπαίοι

http://europa.eu.int/comm/healthhttp://www.keel.org.gr

http://www.hiv.grhttp://health.in.gr

http://www.ephebiatrics.gr

Ο ιός HIV εξαπλώνεταιΟι νέοι είναι τα πιο συχνά θύματα της ανάκαμψης της θανατηφόρας επιδημίας του ιού HIV /AIDS: περισσότερο από το 80% των ανθρώπων που είναι φορείς του ιού HIV στην Ευρώπη και τις γείτονες χώρες δεν έχουν κλείσει ακόμη τα 30!Στις χώρες της Ε.Ε. τα θύματα του ιού HIV αυξήθηκαν κατά 23%. Η κλιμάκωση ήταν μεγαλύτερη στο Ηνωμένο Βασίλειο που αυξήθηκαν κατά 69%.

Το αντισυλληπτικό χάπι μπορεί να είναι καλή ιδέα μόνο όμως αν αντιμετωπίζεται με υπευθυνότητα. Αν παραλείψετε ένα ή περισσότερα χάπια στον κύκλο σας μπορεί να διπλασιάσετε τις πιθανότητες να μείνετε έγκυος!

Σχεδόν το 70% των γυναικών που παίρνουν το αντισυλληπτικό χάπι υποστήριξαν ότι ξέχασαν να το πάρουν τουλάχιστον μία φορά το μήνα, ενώ το 10% ξέχασε να το πάρει τέσσερις φορές ή παραπάνω.


Ναρ

κωτι

κά

63

Ακόμη και τα ναρκωτικά που πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορούν να χρησιμοποιούν για χαλάρωση, τα λεγόμενα ναρκωτικά των πάρτι (όπως Ecstasy, GHB και speed), προκαλούν συνήθως μία λαχτάρα για συνεχόμενη επανάληψη της αίσθησης αυτήν. Ναρκωτικά όπως η ηρωίνη και η κοκαΐνη είναι ακόμη πιο εθιστικά. Όλα τα ναρκωτικά μπορεί να προκαλέσουν το θάνατο, είτε έμμεσα είτε άμεσα.

www.emcdda.eu.intwww.unodc.org/youthnet/

www.mobilisera.nu/upload/dok_cannabis.pdf

Στη Δυτική Ευρώπη, έως και το 66,5% των χρηστών ναρκωτικών που χρησιμοποιούν ένεση είναι θετικοί στον ιό HIV.Στην Ανατολική & Κεντρική Ευρώπη, έως και το 74% των χρηστών ναρκωτικών που χρησιμοποιούν ένεση είναι θετικοί στον ιό HIV.

(Τα ποσοστά αυτά καλύπτουν την περίοδο 1998- 2003)

Ναρκωτικά και STIs (σεξουαλικά μεταδιδόμενες μολύνσεις)

Οι μολυσματικές ασθένειες που σχετίζονται με ναρκωτικά όπως HIV/AIDS και ηπατίτιδα B και C είναι από τις πιο σοβαρές επιπτώσεις που έχει η χρήση ναρκωτικών στην υγεία.

Η χρήση ναρκωτικών συμβάλλει στην επιδημία του ιού HIV/AIDS με τέσσερις τουλάχιστον τρόπους.1. Μέσω της χρήσης μολυσμένης βελόνας ανάμεσα σε χρήστες που

χρησιμοποιούν ένεση2. Μέσω σεξουαλικής μετάδοσης του ιού ανάμεσα σε αυτούς που κάνουν ένεση

ναρκωτικών και τους σεξουαλικούς συντρόφους τους. 3. Η χρήση ναρκωτικών χωρίς βελόνα όπως είναι η κοκαΐνη και οι αμφεταμίνες

οδηγούν σε επικίνδυνη σεξουαλική συμπεριφορά4. Ο ιός HIV μπορεί να μεταδοθεί από τη μητέρα που είναι φορέας (χρήστης

ναρκωτικών με ένεση ή /και σεξουαλική σύντροφος χρήστη) στο παιδί της.

Ναρκω

τικά

62

Ναρκωτικά

Η υπερβολική δόση ναρκωτικών είναι μία από τις βασικότερες αιτίες θανάτου νέων ανθρώπων στην Ευρώπη. Ανάμεσα στο 1990 και 2002 αναφέρθηκαν σχεδόν 100.000 θάνατοι λόγω υπερβολικής δόσης στη Δυτική Ευρώπη (EU 15), με 8.000 έως 9.000 θανάτους ετησίως από το 1996. Αν σε αυτούς προσθέσουμε άλλους θανάτους που σχετίζονται με ναρκωτικά (αυτοκτονία, μολυσματικές ασθένειες, αυτοκινητιστικά ατυχήματα...) τα ποσοστά γίνονται τραγικά.

Πηγ

ή: E

urop

ean

Mon

itorin

g C

entre

for D

rugs

and

Dru

g A

ddic

tion

Πόσο κακό κάνει η χρήση ναρκωτικών;Η κάνναβη είναι το πιο διαδεδομένο παράνομο ναρκωτικό στον κόσμο σήμερα, ιδιαίτερα στους νέους, και είναι επίσης ένα ναρκωτικό που αλλοιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου. Επηρεάζει τις σκέψεις και τα συναισθήματα και έχει επιπτώσεις σε σχεδόν κάθε τμήμα του εγκεφάλου.

• Οι επιπτώσεις της βραχυχρόνιας χρήσης περιλαμβάνουν αδυναμία συγκέντρωσης, προσοχής, συγκράτησης και κατανόησης νέων πληροφοριών.

• Η μακροχρόνια χρήση κάνναβης μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εξασθένηση της ικανότητας ενός ατόμου να επεξεργαστεί αποτελεσματικά πολύπλοκες πληροφορίες. Επιπλέον, η χρήση κάνναβης κατά την εφηβεία έχει συσχετιστεί με αυξημένη εμφάνιση συμπτωμάτων παράνοιας, άγχους και κατάθλιψης σε μεγαλύτερη ηλικία.

Στο παρελθόν, τα ναρκωτικά δεν ήταν τόσο ισχυρά όσο σήμερα. Ακόμη και τα αποκαλούμενα «φυσικά» ή απαλά ναρκωτικά, όπως η μαριχουάνα, είναι πολλές φορές πιο δυνατά απ’ όσο ήταν τη δεκαετία του 1960. Με την πάροδο του χρόνου, τα ναρκωτικά αυτά τροποποιήθηκαν βιολογικά ή χημικά, για να δημιουργηθεί υψηλότερη περιεκτικότητα ψυχο-δραστικού συστατικού – αυτό που σε «ανεβάζει».

Αναλογία θανάτων που σχετίζονται με ναρκωτικά ατόμων κάτω των 25 ετών το 2001 (%)

Καταναλωτές μέσω διαδικτύου

Ναρκω

τικά

64

www.ektepn.gr/Greek/C2.htmwww.okana.gr

www.epohi.gr/drugs_issues_372005.htm

Πώς μπορείτε να «ανεβείτε» (με φυσικό τρόπο)!

Οι ενδορφίνες είναι φυσικά παυσίπονα που παράγονται από τον οργανισμό όταν στρεσάρεται ή πονάει. Η εκτεταμένη άσκηση όπως είναι το τρέξιμο, η κολύμβηση, η αεροβική γυμναστική, το ποδήλατο και το σκι φαίνεται επίσης ότι συμβάλλουν σε αυξημένη παραγωγή και απελευθέρωση ενδορφίνης. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μία φυσική αίσθηση ευφορίας.

Ένας Καλωδιωμένος Κόσμος

Πώς να αποφύγετε τους hackers και τους crackersΚάποιοι πιστεύουν ότι όσοι σπάνε προγράμματα είναι ήρωες. Στις ταινίες περιγράφονται μερικές φορές ως ευφυείς μοναχικοί άνθρωποι που μάχονται κατά των διεφθαρμένων εταιριών ή ακόμη και ολόκληρων κυβερνήσεων από ένα υπνοδωμάτιο στο σπίτι των γονιών τους.

Τα Μ.Μ.Ε. χρησιμοποιούν συχνά τον όρο «hacker» για να περιγράψουν οποιονδήποτε σπάει προγράμματα με παράνομο σκοπό, αν και ο πιο ακριβής ορισμός για αυτό το άτομο είναι «cracker». Η συγκεκριμένη δραστηριότητα είναι παράνομη και μπορεί να οδηγήσει κάποιον στη φυλακή.

Ορισμοί Hacker: ένας ειδικός προγραμματιστής που εισβάλλει σε προγράμματα και χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές προκειμένου να εκμεταλλευτεί ή να επεκτείνει τον υπάρχοντα κωδικό ή τις λειτουργίες του υπολογιστή. Cracker: επίσης ένας ειδικός προγραμματιστής, ο οποίος εισβάλλει σε προγράμματα με δόλιο σκοπό.

Ένας Aμερικανός hacker απέκτησε παράνομα πρόσβαση σε πανεθνικό σύστημα υπολογιστών στις ΗΠΑ, το οποίο χρησιμοποιείται από ένα δίκτυο καταστημάτων. Ανακάλυψε ένα χαλαρά συνδεδεμένο σύστημα ενός ασύρματου τοπικού δικτύου και εγκατέστησε ένα πρόγραμμα λήψης των στοιχείων των πιστωτικών καρτών των πελατών.

Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ισχυρίστηκε ότι το έγκλημα θα μπορούσε να είχε προκαλέσει ζημία μεγαλύτερη των 2,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο hacker καταδικάστηκε σε εννέα χρόνια φυλάκιση: πρόκειται για μία από τις αυστηρότερες ποινές που επεβλήθησαν ποτέ για τέτοιου είδους αδίκημα.

Τι είδους άνθρωποι είναι οι hackers;Αν δεν έχεις ευστροφία και περιέργεια αλλά και πολύ ελεύθερο χρόνο δεν μπορείς να έχεις μέλλον ως hacker. Πολλοί από αυτούς είναι φοιτητές που παρακολουθούν λίγα μαθήματα, προκειμένου να αφιερώσουν τον περισσότερο χρόνο τους στο να εισβάλλουν σε υπολογιστές άλλων ανθρώπων. Αν θελήσει, ένας hacker μπορεί να διεισδύσει σε κάποια από τα πιο ασφαλή συστήματα υπολογιστών που υπάρχουν σήμερα.

65

Ένα

ς Κ

αλω

διω

μένο

ς Κ

όσμο

ς


Προστασία από τα TrojansΤι είναι; το Trojan είναι ένα κακόβουλο πρόγραμμα μεταμφιεσμένο ως νόμιμο λογισμικό που προσβάλλει τα αρχεία των υπολογιστών ή τους σκληρούς δίσκους.

Τι κάνει; μόλις εγκατασταθεί το Trojan, οι hackers μπορούν να αποκτήσουν πρόσβαση στον υπολογιστή σας. Σε αντίθεση με τους ιούς και τα worms, τα Trojans δεν προσπαθούν να πολλαπλασιαστούν. Απλώς μεταφέρονται με τα άλλα αρχεία.

Τι μπορείτε να κάνετε; υπάρχουν προγράμματα που αναγνωρίζουν κάποια Trojans, όχι όμως όλα. Μπορείτε να εγκαταστήσετε λογισμικό κατά του Trojan.

Λογισμικό υποκλοπής

Τι είναι;ένα πρόγραμμα λογισμικού υποκλοπής καταγράφει τη συμπεριφορά σας στο διαδίκτυο.

Τι κάνει; στέλνει αρχείο των δικτυακών τόπων που επισκεφθήκατε στον χειριστή του λογισμικού υποκλοπής, κυρίως για διαφημιστικούς λόγους.

Τι μπορείτε να κάνετε;χρησιμοποιήστε εγκεκριμένο λογισμικό κατά του λογισμικού υποκλοπής.

Πολλοί υπολογιστές σήμερα έχουν πλήρες λογισμικό προστασίας από παράνομες ενέργειες, Trojans, λογισμικά υποκλοπής, ιούς κτλ., πάντα όμως υπάρχει κάτι καλύτερο. Από την άλλη, κάποια προγράμματα είναι πολύπλοκα και ακριβά, γι’ αυτό καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε πρώτα έναν ειδικό.

67

διαβάζουν τα ηλεκτρονικά σας μηνύματα.

Phishing ΕπιθέσειςΤι σημαίνει phishing επιθέσεις; Πρόκειται για ηλεκτρονικά μηνύματα που υποτίθεται ότι έχουν αξιόπιστη

προέλευση, όπως είναι η τράπεζά σας. Αποπειρώνται να σας δελεάσουν σε ψεύτικους δικτυακούς τόπους

που μοιάζουν εκπληκτικά με τους πραγματικούς.

Γιατί το κάνουν αυτό; Για να μάθουν τον αριθμό της πιστωτικής

σας κάρτας, τα στοιχεία του τραπεζικού σας λογαριασμού, το όνομα χρήστη και τον κωδικό για

τις απευθείας τραπεζικές σας συναλλαγές μέσω διαδικτύου.

Πρόκειται για μία τάση που διαρκώς εξαπλώνεται; Ναι, έως και 30% κάθε μήνα, σύμφωνα με την Ομάδα Εργασίας

Κατά του Phishing. Υπάρχουν επίσης ψεύτικοι δικτυακοί τόποι που αφορούν σε μεταβιβάσεις χρημάτων, όπως δημοπρασίες μέσω διαδικτύου.

Τι μπορείτε να κάνετε; Να είστε σε εγρήγορση και να εγκαταστήσετε μία μπάρα εικονιδίων κατά της μεθόδου phishing.

Συμβουλή: σε περίπτωση που λάβετε ηλεκτρονικό μήνυμα από την τράπεζά σας, με το οποίο θα σας ζητάει να μπείτε στην ιστοσελίδα της μέσω ενός συνδέσμου στο μήνυμα, ανοίξτε νέο παράθυρο, πηγαίνετε απευθείας στην ιστοσελίδα της τράπεζας με τον δικό σας αποθηκευμένο σύνδεσμο και εισάγετε τον κωδικό σας από εκεί.

Πώς μπορείτε να προστατευτείτε από τους hackers και τους crackers όταν κάνετε αγορές ή σερφάρετε

στο διαδίκτυο;

Να είστε προσεκτικοί και να προστατεύετε τον εαυτό σας με το κατάλληλο λογισμικό. Αν δεν το κάνετε αυτό, μπορεί να πέσετε θύμα κάποιας από τις παρακάτω απάτες:• Μπορεί να αντιγραφούν τα στοιχεία

της πιστωτικής σας κάρτας, με αποτέλεσμα να μπορούν άλλοι να ξοδεύουν χρήματα για λογαριασμό σας

• Μπορεί να αποκαλυφθούν στοιχεία του τραπεζικού σας λογαριασμού, πράγμα που θα επιτρέψει σε άλλους να τον αδειάσουν

• Μπορεί να αποκαλυφθεί ο κωδικός σας, και να μπορούν έτσι και άλλοι να

Μεταξύ Μαΐου 2004 και Μαΐου 2005, σχεδόν 1,2

εκατομμύρια πολιτών στις ΗΠΑ έχασαν χρήματα

συνολικού ποσού σχεδόν 929 εκατομμυρίων δολαρίων λόγω της μεθόδου phishing.

Ένα

ς Κ

αλω

διω

μένο

ς Κ

όσμο

ς

66

Ένας Κ

αλωδιω

μένος Κόσμος


Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την απάτη στο διαδίκτυο, δείτε:www.e-yliko.gr/safety/safety.htm

Τι πρέπει να κάνετε αν πέσετε θύμα απάτης στο διαδίκτυο;

Όλες οι απάτες στο διαδίκτυο είναι παράνομες. Εντούτοις, είναι δύσκολο να τεθεί σε ισχύ ο νόμος όταν ο εγκληματίας βρίσκεται σε άλλη χώρα, ή ακόμη και σε άλλη ήπειρο. Ο εντοπισμός του έχει αποδειχθεί ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολος.

Αν είστε θύμα απάτης με τη μέθοδο phishing, πρέπει καταρχήν να το αναφέρετε στην τράπεζα ή στο κατάστημα από το οποίο υποτίθεται ότι προήλθε το ηλεκτρονικό μήνυμα. Στη συνέχεια, πρέπει να στείλετε το ίδιο μήνυμα στον φορέα παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο. Αν τυχόν έχετε χάσει χρήματα επειδή σας εξαπάτησαν με τη μέθοδο phishing, επικοινωνήστε με την αστυνομία.

Aν υποψιάζεστε ότι έχουν κλαπεί στοιχεία της ταυτότητά σας, πρέπει επίσης να το δηλώσετε στην αστυνομία, καθώς και στον Τειρεσία (για την προστασία της τραπεζικής πίστης).

Για περισσότερες πληροφορίες, δείτε http://www.tiresias.gr

“Ο μπαμπάς μου δε με αφήνει να

χρησιμοποιώ τον υπολογιστή

του στο σπίτι, επειδή φοβάται

ότι θα κατεβάσω κάποιον ιό.”

Bart, 19, Ολλανδία

“Από τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι ιοί, Trojans, ανεπιθύμητα ηλεκτρονικά μηνύματα, phishing επιθέσεις και λογισμικά υποκλοπής στο διαδίκτυο στις μέρες μας, είναι και λίγο τρομακτικό να συνδεθείς! “Juan, 18, Ισπανία

Παραδείγματα ΕξαπάτησηςΗ Νιγηριανή Απάτη

Γνωστή και ως απάτη «419» (πρόκειται για τον αριθμό αυτού του τύπου απάτης στον ποινικό κώδικα της Νιγηρίας). Λέγεται ότι αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη βιομηχανία στη Νιγηρία.

• Πώς λειτουργεί: λαμβάνετε ένα ανεπιθύμητο ηλεκτρονικό μήνυμα από κάποιον στη Νιγηρία, ή κάποια άλλη αφρικανική χώρα, ο οποίος σας προσφέρει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό (συνήθως λόγω θανάτου κάποιου συγγενικού προσώπου που έχει αφήσει εκατομμύρια δολάρια κάτω από ύποπτες συνθήκες) με αντάλλαγμα τη βοήθειά σας να βγουν τα χρήματα από τη χώρα.

• Τι συμβαίνει όμως στην πράξη: το ηλεκτρονικό μήνυμα σάς ζητάει να καταβάλετε ένα χρηματικό ποσό εκ των προτέρων. Μόλις γίνει αυτό, δεν πρόκειται ποτέ να ξαναέλθουν σε επαφή μαζί σας.

• Προσέξτε! Μπορεί να πέσετε θύμα κλοπής ταυτότητας. Και ακόμη χειρότερα, αν αποφασίσετε να επισκεφθείτε την εν λόγω χώρα προκειμένου να έλθετε σε επαφή με κάποιον, μπορεί και να θέσετε σε κίνδυνο τη ζωή σας, σύμφωνα με κάποιες αναφορές.

• Σύνδεσμοι: www.fraudaid.com/ScamSpeak/Nigerian/nigerian_scam_letters.htm

Η Ολλανδική (ή Καναδέζικη) Απάτη της Λοταρίας

• Πώς λειτουργεί: λαμβάνετε ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που λέει ότι είστε ο «Τυχερός Νικητής» της Ολλανδικής Λοταρίας. Σε αυτό υπάρχει ένας «μοναδικός» αριθμός αναφοράς και ένας αριθμός τηλεφώνου που πρέπει να καλέσετε.

• Τι συμβαίνει όμως στην πράξη: αν επικοινωνήσετε με την υποτιθέμενη «λοταρία», θα σας ζητήσουν τα στοιχεία του τραπεζικού σας λογαριασμού και φωτοτυπία του διαβατηρίου σας. Μπορεί να σας ζητήσουν και προκαταβολή, για να γίνει πιο εύκολα η μεταβίβαση των χρημάτων ή για φόρους που πρέπει να καταβληθούν προκαταβολικά. Μετά από αυτό, δεν πρόκειται να έλθουν ξανά σε επαφή μαζί σας.

• Σύνδεσμοι: www.fraudwatchinternational.com/internet/lottery.shtml

Για περισσότερες πληροφορίες:www.millersmiles.co.uk/identitytheft/phishing.html

68

Ένας Κ

αλωδιω

μένος Κόσμος

69

Ένα

ς Κ

αλω

διω

μένο

ς Κ

όσμο

ς

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την απάτη στο διαδίκτυο, δείτε:www.e-yliko.gr/safety/safety.htm

www.saferinternet.gr www.ekato.org


7170

Υποψιαστείτε για τον δικτυωμένο κόσμο

Με τις αγορές μέσω διαδικτύου μπορείτε να εξοικονομήσετε χρήματα και να αποκτήσετε επιτέλους αυτό το εισαγόμενο άλμπουμ που δεν υπήρχε στα δισκοπωλεία. Με μερικά κλικ μπορείτε να συγκρίνετε τις τιμές δεκάδων καταστημάτων – από επιχειρήσεις με έδρα στην πόλη σας μέχρι εταιρίες στην άλλη άκρη του κόσμου.

Μάθετε με ποιον συναλλάσσεστεΟι επώνυμοι έμποροι του διαδικτύου δεν διστάζουν να απαντήσουν σε ερωτήσεις. Συνήθως, το τηλέφωνο και η ταχυδρομική τους διεύθυνση αναφέρεται κάπου στο δικτυακό τόπο. Γνωρίζουν ότι κάποιοι δεν εμπιστεύονται τις πληρωμές στο διαδίκτυο και για αυτό προσφέρουν άλλες δυνατότητες όπως πληρωμή με τραπεζικό έμβασμα ή με τη λήψη στοιχείων πιστωτικής κάρτας μέσω τηλεφώνου. Επίσης στο δικτυακό τόπο αναφέρονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την πολιτική τους για επιστροφές προϊόντων και χρημάτων.

Τα δικαιώματα σας ως Ευρωπαίοι Οι νόμοι της Ε.Ε. σας προσφέρουν:✓ Το δικαίωμα για πλήρη ενημέρωση γύρω από τις αγορές σας πριν τις

πραγματοποιήσετε.✓ Το δικαίωμα να πάρετε γραπτή επιβεβαίωση της παραγγελίας σας.✓ Το δικαίωμα να ακυρώσετε την παραγγελία σας εντός επτά εργάσιμων

ημερών (εκτός εορτών ή σαββατοκύριακων).✓ Το δικαίωμα να αρνηθείτε να αγοράσετε κάτι το οποίο δεν ζητήσατε.✓ Το δικαίωμα να παραλάβετε τα προϊόντα εντός 30 ημερών από την

παραγγελία.✓ Προστασία κατά της εξαπάτησης μέσω της χρήσης πιστωτικής κάρτας.

Υποψ

ιαστ

είτε

για

τον

δικ

τυω

μένο

κόσ

μο

Πόσο πιστεύετε ότι θα σας κοστίσει;Εάν ο δικτυακός τόπος ανήκει σε κάποια εταιρία με έδρα την Ε.Ε., για τα περισσότερα προϊόντα θα σας χρεώσουν φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Ο φόρος αυτός είναι ένα διαφορετικό ποσοστό για κάθε χώρα και προστίθεται στην βασική αξία. Εάν είστε στην Γερμανία και αγοράζετε μία κάμερα των €100 από μία εταιρία με έδρα στην Ιρλανδία, θα χρεωθείτε τον Ιρλανδικό φόρο (το 21% του κόστους της κάμερας και άρα μεγαλύτερο φόρο από τον Γερμανικό). Έτσι η πραγματική τιμή είναι €121. Πολλά επώνυμα καταστήματα έχουν παραρτήματα σε όλη την Ε.Ε. και μπορούν να χρεώσουν τον τοπικό φόρο. Όμως προσέξτε! Ο ΦΠΑ συνήθως δεν περιλαμβάνεται στην αρχική τιμή αλλά προστίθεται μόλις ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Εάν στον δικτυακό τόπο δεν υπάρχει αναφορά για την πολιτική του ΦΠΑ, αρχίστε (και ακυρώστε!) μία δοκιμαστική αγορά για να δείτε το πραγματικό σύνολο.

Επίσης στο δικτυακό τόπο αναφέρονται αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με την πολιτική τους για επιστροφές προϊόντων και χρημάτων.

Πόσο πιστεύετε ότι θα σας κοστίσει;Εάν ο δικτυακός τόπος ανήκει σε κάποια εταιρία με έδρα την Ε.Ε., για τα περισσότερα προϊόντα θα σας χρεώσουν φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ). Ο φόρος αυτός είναι ένα διαφορετικό ποσοστό για κάθε χώρα και προστίθεται στην βασική αξία. Εάν είστε στην Γερμανία και αγοράζετε μία κάμερα των €100 από μία εταιρία με έδρα στην Ιρλανδία, θα χρεωθείτε τον Ιρλανδικό φόρο (το 21% του κόστους της κάμερας και άρα μεγαλύτερο φόρο από τον Γερμανικό). Έτσι η πραγματική τιμή είναι €121. Πολλά επώνυμα καταστήματα έχουν παραρτήματα σε όλη την Ε.Ε. και μπορούν να χρεώσουν τον τοπικό φόρο. Όμως προσέξτε! Ο ΦΠΑ συνήθως δεν περιλαμβάνεται στην αρχική τιμή αλλά προστίθεται μόλις ολοκληρωθεί η συναλλαγή. Εάν στον δικτυακό τόπο δεν υπάρχει αναφορά για την πολιτική του ΦΠΑ, αρχίστε (και ακυρώστε!) μία δοκιμαστική αγορά

Tο ποσοστό αγορών με χρήση του διαδικτύου παραμένει χαμηλό (κοντά στο 6%) κυρίως εξαιτίας των καταναλωτικών συνηθειών των Eλλήνων - που προτιμούν να συνδυάζουν τα ψώνια τους με μια βόλτα στην πόλη - και του φόβου για την ασφάλεια των συναλλαγών τους.

Υποψ

ιαστείτε για τον δικτυωμένο κόσμο

Οι καλές τιμές συχνά σας κάνουν να ξεχάσετε ότι πιθανότατα να χρεωθείτε για την αποστολή. Το κατάστημα πρέπει να αναφέρει όλες τις χρεώσεις έτσι ώστε να αποφασίσετε εάν πράγματι εξοικονομείτε χρήματα. Θα πρέπει επίσης να σας ενημερώνει για τον χρόνο παράδοσης της παραγγελίας.

“Πιστεύω ότι οι άνθρωποι θα κάνουν στο μέλλον όλο και περισσότερες αγορές μέσω διαδικτύου, θα συνεχίσουν

όμως να πηγαίνουν στα μαγαζιά για τις καθημερινές τους αγορές. Τουλάχιστον,

κατά τη διάρκεια των αγορών σας, μετακινείστε και γνωρίζετε ανθρώπους. Αυτού του είδους

“κοινωνική συναναστροφή” είναι κάτι που δε μπορεί να αντικατασταθεί από το

διαδίκτυο”.Elodie, 21, Βέλγιο


7372

Για περισσότερες πληροφορίες: www.paypal.com

Το να αγοράζετε από δικτυακούς τόπους με έδρα εκτός της Ε.Ε. φαίνεται απλό, αλλά μπορεί να σας στοιχίσει. Αρχικά, επιβεβαιώστε ότι ο δικτυακός τόπος πραγματοποιεί πωλήσεις στο εξωτερικό: πολλά Αμερικανικά sites παραδίδουν μόνο σε διευθύνσεις των ΗΠΑ. Να είστε διατεθειμένοι να πληρώσετε φόρο εκτελωνισμού για την εισαγωγή προϊόντων στην Ε.Ε. – οι χρεώσεις κυμαίνονται. Η παράδοση μπορεί να κοστίσει πιο ακριβά, ειδικά εάν γίνεται με αερομεταφορά και να καθυστερήσει περισσότερο. Δεν μπορείτε να περιμένετε την ίδια νομική προστασία εάν αγοράζετε κάτι εκτός της Ε.Ε. Εάν κάτι δεν πάει καλά, μπορεί να είναι πολύ δύσκολο ή και αδύνατον να σας επιστραφούν τα χρήματα.

Κάποιοι δικτυακοί τόποι έχουν επιπλέον χρεώσεις για τις πληρωμές μέσω πιστωτικών καρτών (ο συνήθης τρόπος πληρωμής). Ο πελάτης πρέπει να ενημερώνεται από πριν για αυτές τις

χρεώσεις. Να είστε προσεκτικοί για τυχόν επιπλέον χρεώσεις που μπορεί να εμφανιστούν κατά την παραγγελία και να

μην διστάσετε να την σταματήσετε εάν εντοπίσετε κάτι που δεν σας αρέσει.

Εάν παρουσιαστεί ένα πρόβλημα

Μια καλή ιδέα είναι να τυπώσετε την παραγγελία σας ή να σημειώσετε τι ακριβώς αγοράσατε και πόσο κόστισε. Εάν κάτι δεν πάει καλά, το πρώτο πράγμα που θα κάνετε είναι να επικοινωνήσετε τηλεφωνικά με τον έμπορο. Εάν δεν φέρει αποτέλεσμα, διαμαρτυρηθείτε γραπτώς. Ακόμα κανένα αποτέλεσμα; Η τοπική οργάνωση προστασίας καταναλωτών ή το Ευρωπαϊκό Κέντρο Καταναλωτή μπορούν να σας προσφέρουν πρακτική βοήθεια.

Εάν πληρώσετε με πιστωτική κάρτα, ελέγξτε τον λογαριασμό μόλις σας έρθει. Εάν δείτε κάτι παράξενο – για παράδειγμα μία χρέωση 500€ για κάτι που κοστίζει 50€ - τηλεφωνήστε στο διαδικτυακό κατάστημα. Εάν δεν μπορούν να το εξηγήσουν ή

Υποψ

ιαστείτε για τον δικτυωμένο κόσμο Υπ

οψια

στεί

τε γ

ια τ

ον δ

ικτυ

ωμέ

νο κ

όσμο

να το διορθώσουν, επικοινωνήστε με την εταιρία που εκδίδει την πιστωτική κάρτα για να μπλοκάρει την χρέωση. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί και να χρειαστεί να ακυρωθεί η κάρτα, έτσι ώστε να σταματήσει η χρήση της από απατεώνες.

Και τέλος, προσέξτε για διαδυκτιακούς τόπους απομιμήσεις. Έχουν δημιουργηθεί από απατεώνες για να προσποιηθούν επώνυμους δικτυακούς τόπους και να πείσουν τους επισκέπτες τους να δώσουν στοιχεία πιστωτικών καρτών και άλλες οικονομικές πληροφορίες. Εταιρίες όπως οι Amazon, AOL, eBay and PayPal έχουν υπάρξει θύματα τέτοιων πρακτικών – και άρα πιθανότατα και οι πελάτες τους.

Διαδυκτιακές δημοπρασίες

Οι διαδυκτιακοί τόποι δημοπρασιών προσφέρουν μία μεγάλη ποικιλία δυσεύρετων προϊόντων και συνήθως σε πολύ χαμηλές τιμές. Δυστυχώς δεν μπορείτε να περιμένετε την ίδια νομική προστασία που θα είχατε εάν ψωνίζατε σε ένα διαδικτυακό κατάστημα. Καθώς αγοράζετε απευθείας από κάποιο πρόσωπο, ο διαδικτυακός τόπος δημοπρασίας δεν υποχρεούται να σας αποζημιώσει εάν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα. Υπάρχουν όμως κάποια προληπτικά μέτρα που μπορείτε να πάρετε.

Αυτοί οι δικτυακοί τόποι συνήθως περιέχουν πολλές καλές συμβουλές για τους πωλητές και τους αγοραστές. Πολλοί αναφέρουν και πληροφορίες για τον πωλητή – για παράδειγμα πόσα προϊόντα έχει πουλήσει και εάν υπήρχαν παράπονα. Οι πωλητές επιθυμούν να κρατήσουν ένα καθαρό μητρώο και έτσι οι περισσότεροι είναι ειλικρινείς. Επικοινωνήστε μαζί τους εάν έχετε απορίες και ρωτήστε πόσο χρεώνουν για την αποστολή. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα ασφαλές σύστημα πληρωμής όπως το PayPal. Εάν θέλετε να είστε απόλυτα σίγουροι, χρησιμοποιήστε το Escrow. Στέλνετε την πληρωμή στον διαδικτυακό τόπο δημοπρασίας και ο πωλητής πληρώνετε μόνο όταν λάβετε την παραγγελία σας.

www.saferinternet.grwww.ekato.org


Πνε

υματ

ικά

δικα

ιώμα

τα

75

Πνευματικά δικαιώ

ματα

74

Λήψη αρχείων μουσικής και ταινιών από το διαδίκτυο:

μήπως πρόκειται για εγκληματική πράξη;

Είδατε την τελευταία εμπορική επιτυχία «War of the Worlds», όπου πρωταγωνιστεί ο Τομ Κρουζ; Ναι, αλλά πληρώσατε για να τη δείτε; Όχι; Τότε ίσως ήσασταν ένας από τους 102.895 ανθρώπους την ημέρα που έλαβαν την ταινία – παράνομα - από το διαδίκτυο αμέσως μετά την προβολή της στους κινηματογράφους;

Η λήψη αρχείων έχει βλάψει σοβαρά τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Οι φορητοί υπολογιστές των φοιτητών σε όλη την ΕΕ συχνά περιέχουν τέτοιου είδους αρχεία, και οι συνδέσεις στο διαδίκτυο γίνονται όλο και πιο γρήγορες. Αυτό σημαίνει ότι η λήψη ταινιών μεγάλου μήκους γίνεται όλο και πιο εύκολη, και η βιομηχανία του κινηματογράφου φοβάται μεγάλες απώλειες παρόμοιες με αυτές που αντιμετώπισε η μουσική βιομηχανία τα τελευταία χρόνια.

Πνευματικά δικαιώματα

Τα πνευματικά δικαιώματα δίνουν στον κάτοχό τους το δικαίωμα να ελέγχει την αντιγραφή και αναπαραγωγή μίας ταινίας, τραγουδιού, πίνακα ζωγραφικής, οτιδήποτε. Εάν λάβετε ένα αρχείο από το διαδίκτυο χωρίς την άδεια του κατόχου των πνευματικών δικαιωμάτων, τότε παραβιάζετε το νόμο και μπορεί να παραπεμφθείτε σε δίκη.

Τόσο πολλοί άνθρωποι έχουν λάβει αρχεία ταινιών ή μουσικής παράνομα μέσω διαδικτύου, που θα είναι αδύνατο να συλληφθούν όλοι. Ωστόσο, οι κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων ψάχνουν συνεχώς τρόπους να κινηθούν δικαστικώς εναντίον νέων ανθρώπων, κάτι που φυσικά θα εμπλέκει και τους γονείς τους.

Για να είμαστε δίκαιοι, τα πνευματικά δικαιώματα δεν είναι κάτι που σας στερεί τη διασκέδασή σας.

Είναι ένας τρόπος δίκαιης ανταμοιβής των καλλιτεχνών για τη δουλειά τους. Σύμφωνα με τη Motion Picture Association μόνο μία στις δέκα ταινίες αποφέρει κέρδη ίσα με την αρχική της επένδυση. Επιπλέον,

δεν κερδίζουν όλοι εκατομμύρια στο χώρο του κινηματογράφου. Τα πνευματικά δικαιώματα παρέχουν τα προς το ζην για μία ολόκληρη ομάδα ανθρώπων, από τους ηλεκτρολόγους μέχρι τους σκηνογράφους και τους ταμίες στους πολυκινηματογράφους της γειτονιάς σας.

Σύμφωνα με τον Πήτερ Τζάκσον, σκηνοθέτη της τριλογίας «Ο Άρχοντας των Δαχτυλιδιών», η πειρατεία έχει τη δυνατότητα να μετατρέψει την παραγωγή ταινιών σε μία βιομηχανία που δεν αποφέρει καθόλου κέρδη, ιδιαίτερα τις ταινίες που γίνονται εμπορική επιτυχία. Εάν αυτό συμβεί, θα σταματήσει η παραγωγή τους».

Έτσι, εάν είχαμε όλοι κατεβάσει την ταινία The Matrix, σκεφτείτε ότι δεν θα γινόταν ποτέ οι ταινίες Matrix 2 και Matrix 3 που αποτελούν τη συνέχεια της πρώτης…

“Δε θέλω να παραβιάσω το νόμο, δεν έχω

όμως τα χρήματα να αποκτήσω τη

μουσική που θέλω. Τι να κάνω;”

Kenan, 17, Κύπρος

“Έχω χιλιάδες τραγούδια και εκατοντάδες ταινίες που έχω κατεβάσει στον υπολογιστή μου από το διαδίκτυο. Δεν θα με πιάσουν, έτσι δεν είναι; Και αν το κάνουν, μήπως θα βρουν και οι γονείς μου το μπελά τους;”Maya, 18, Bουλγαρία

Μπορείτε να πείτε με ειλικρίνεια ότι πληρώσατε όλα τα τραγούδια και τις ταινίες που διαθέτετε;Και που είναι το πρόβλημα; Έτσι και αλλιώς, όλα υπάρχουν στο διαδίκτυο και περιμένουν απλά να τα πάρεις, έτσι δεν είναι;

Αυτό ονομάζεται παραβίαση των πνευματικών δικαιωμάτων.


Εξα

ρτήσ

εις

από

το δ

ιαδί

κτυο

77

Εξαρτήσεις από το διαδίκτυο

76

Εξαρτήσεις από το διαδίκτυο

Τα παιχνίδια αυτά προσφέρουν την ευκαιρία απόδρασης από την καθημερινότητα. Γιατί να μην ανταλλάξουμε τις ώρες στο γραφείο με την ευκαιρία να ζήσουμε μία φανταστική εμπειρία ως ηρωικοί μαχητές – φυσικά με αντάλλαγμα ένα μηνιαίο ποσό; Ένα παιχνίδι μπορεί να καυχιέται ότι έχει τέσσερα εκατομμύρια παίκτες παγκοσμίως. Σε κάθε δεδομένη στιγμή υπάρχουν τουλάχιστον 500.000 παίκτες σε απευθείας σύνδεση.

Ένα κανονικό παιχνίδι διαρκεί πέντε με έξι ώρες. Ένας εθισμένος παίκτης βρίσκει συχνά τους φίλους του σε απευθείας σύνδεση στο διαδίκτυο. Με την πάροδο του χρόνου, η ζωή του θα αρχίσει να περιστρέφεται γύρω από το διαδίκτυο και όχι στην πραγματικότητα.

Το διαδίκτυο δεν είναι κακό εφόσον οι χρήστες έχουν ταυτόχρονα δραστηριότητες και σχέσεις που έχουν να κάνουν με την «πραγματική ζωή». Διαταραχή της Εξάρτησης από το Διαδίκτυο

Μία τέτοια ιστορία δεν είναι καθόλου ασυνήθιστη. Οι ψυχολόγοι αποκαλούν αυτή την έμμονη συμπεριφορά «Διαταραχή της Εξάρτησης από το Διαδίκτυο» και έκανε αρχικά την εμφάνισή της με την αύξηση της δημοτικότητας των χώρων άμεσων συνομιλιών στο διαδίκτυο (chat rooms).

Κάποιοι άνθρωποι ξοδεύουν τόσο πολύ χρόνο σε αυτές τις συνομιλίες που οι ζωές τους καταρρέουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενήλικες έχουν παρατήσει συντρόφους πολλών ετών και ταξίδεψαν προκειμένου να συναντήσουν ανθρώπους με τους οποίους είχαν επικοινωνήσει μόνο στον κυβερνοχώρο.

Πριν από δέκα χρόνια, έκανε την εμφάνισή του ένας από τους πρώτους δικτυακούς τόπους που παρείχε βοήθεια σε τέτοιου είδους προβλήματα: το Κέντρο Εξάρτησης από το Διαδίκτυο.

Οι ιδρυτές του ανακάλυψαν ότι πολλοί άνθρωποι είχαν αναπτύξει παρόμοιες εμμονές και με άλλους τύπους ιστοσελίδων: πορνογραφικούς δικτυακούς τόπους, τζόγο και δημοπρασίες.

Παιχνίδια στο ΔιαδίκτυοΣτη συνέχεια εμφανίστηκαν τα παιχνίδια στο διαδίκτυο, και πολύ γρήγορα έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή. Σε ορισμένα από αυτά συμμετέχουν χιλιάδες παίκτες σε όλο τον κόσμο και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο. Συνήθως τοποθετούνται σε έναν φανταστικό κόσμο. Ένα φανταστικό πρόσωπο που ονομάζεται ‘avatar’ αντιπροσωπεύει κάθε παίκτη. Ο avatar μπορεί να ανέβει πολλά «επίπεδα» όταν μάχεται τους εχθρούς του ή ολοκληρώνει έρευνες. Μπορεί επίσης να κερδίσει καινούργια όπλα,πανοπλία και μαχητικές ικανότητες. Οι δημιουργοί του παιχνιδιού «το παίζουν Θεοί» με την έννοια ότι δημιουργούν και επιβλέπουν τον φανταστικό κόσμο ενώ παρακινούν τους παίκτες κατά βούληση.

www.eportal.gr

Για κατανόηση της εξάρτησης από MMORPG:www.nickyee.com/hub/addiction/home.html

Tο Κέντρο για το απευθείας Τεστ Εξάρτησης από το Διαδίκτυο:www.netaddiction.com/resources/internet_addiction_test.htm

“Στην αρχή έχασα μία υποτροφία για το πανεπιστήμιο, έπειτα με απέβαλαν από το σχολείο: και όλα αυτά επειδή δε μπορούσα να

σταματήσω το παιχνίδι στο διαδίκτυο!”Mateja, 20, Σλοβενία

“Δεν πρέπει ο υπολογιστής να καθορίζει ολόκληρη τη ζωή σου. Πρέπει να έχεις φίλους και στόχους στη ζωή. Το να αποξενωθείς από τους φίλους και συμμαθητές σου δεν είναι υγιές. Και ας είμαστε ειλικρινείς: ένα πραγματικό φιλί από κάποιον που γνωρίζεις καλά είναι πολύ καλύτερο από ένα φανταστικό φιλί από κάποιον που δεν ξέρεις καθόλου!” Victoria, 18, Αυστρία

“Ζω έναν εφιάλτη. Το μόνο πράγμα για το οποίο ενδιαφέρεται το αγόρι μου είναι αυτό το ανόητο παιχνίδι στο διαδίκτυο. Στην αρχή ήταν μόνο για κάνα δυο ώρες την ημέρα, και φυσικά δεν υπήρχε κανένα πρόβλημα, στη συνέχεια όμως άρχισε να ασχολείται έξι με οχτώ ώρες την ημέρα τις καθημερινές, και ακόμη περισσότερο τα σαββατοκύριακα. Σχεδόν πάντα καταλήγω να πηγαίνω σινεμά με τις φίλες μου επειδή δεν έχει ποτέ χρόνο να βγει έξω. Έχει χάσει τόσο πολλές προπονήσεις ποδοσφαίρου που τον έδιωξαν από την ομάδα. Πλέον δεν έχει χρόνο ούτε για καθαριότητα. Το διαμέρισμά μας είναι βρώμικο και ούτε καν το έχει προσέξει. Τι μπορώ να κάνω;”Emma, 20, Σουηδία

ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΟΤΙ…?

Ο κόσμος σήμερα δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις καθημερινές καιρικές συνθήκες, κάτι που μάλλον δεν μας προκαλεί έκπληξη, αν αναλογιστούμε την επίδραση που έχει ο καιρός στη διάθεσή μας, στο πώς ντυνόμαστε και στο τι τρώμε.Με τη λέξη «κλίμα» όμως δεν εννοούμε τον καιρό. Αναφερόμαστε στο μέσο όρο των καιρικών συνθηκών που επικρατούν σε μία ορισμένη περιοχή, για μεγάλη χρονική περίοδο.

Το κλίμα ποικίλλει λόγω φυσικών συνθηκών. Ωστόσο, όπως έχει αποδειχτεί πρόσφατα, υπάρχουν διαφοροποιήσεις πέραν του φυσιολογικού τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω ανθρώπινων, βιομηχανικών και γεωργικών δραστηριοτήτων και παρεμβάσεων.

Δεν είναι φυσιολογικό να αλλάζει το κλίμα;

Κατά πόσο συμβάλλουν οι Ευρωπαίοι στο πρόβλημα;

Οι ακτίνες του ήλιου θερμαίνουν την επιφάνεια της γης. Καθώς η θερμοκρασία στη γη αυξάνεται, η θερμότητα επιστρέφει στην ατμόσφαιρα. Ένα μέρος αυτής απορροφάται ή αντανακλάται πίσω στη γη από τα αέρια του θερμοκηπίου, που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα, όπως το CO2, οι υδρατμοί, το οξείδιο του αζώτου, το μεθάνιο και το όζον. Αυτή η φυσική διαδικασία ονομάζεται φαινόμενο του θερμοκηπίου και είναι αυτή που ευθύνεται για τη ζωή στον πλανήτη μας. Χωρίς αυτή, ο μέσος όρος θερμοκρασίας του πλανήτη μας θα ήταν -18°C. Λόγω των επιπτώσεων της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, τον τελευταίο αιώνα, η συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα, το 80% των οποίων αποτελεί το CO2, είναι σήμερα υψηλότερη απ’ ό,τι τα τελευταία 650.000 χρόνια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί ο μέσος όρος της θερμοκρασίας κατά 0.6°C σε όλο τον κόσμο και κατά 1°C στην Ευρώπη. Με τη χρήση καυσίμων, όπως για παράδειγμα της βενζίνης και του πετρελαίου, για την παραγωγή ενέργειας, η ανθρωπότητα έχει προκαλέσει την έκλυση τεράστιων ποσοτήτων CO2 στην ατμόσφαιρα. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλα αέρια του θερμοκηπίου προερχόμενα από ορισμένες βιομηχανικές δραστηριότητες, τη γεωργία και τις χωματερές.

ΓΝΩΡΙΖΑΤΕ ΟΤΙ…?• Τα δέκα χρόνια με τις υψηλότερες θερμοκρασίες, που έχουν καταγραφεί ποτέ

παρατηρήθηκαν από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 μέχρι σήμερα. • Οι επιστήμονες προβλέπουν ότι η παγκόσμια θερμοκρασία αναμένεται να

αυξηθεί από 1.4 έως 5.8°C κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα.

Γιατί συμβαίνει αυτό;

• Κάθε Ευρωπαίος παράγει 11 τόνους εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου το χρόνο, από τους οποίους σχεδόν 9 τόνοι είναι εκπομπές CO2.

• Τα νοικοκυριά χρησιμοποιούν το ένα τρίτο της ενέργειας που καταναλώνεται στην Ε.Ε. και επομένως ευθύνονται για περίπου το 20% των εκπομπών CO2. Το 70% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα νοικοκυριά καταναλώνεται στη θέρμανση των σπιτιών μας, το 14% στη θέρμανση του νερού και το 12% στο φωτισμό και στις ηλεκτρικές συσκευές.

• Τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ευθύνονται για το 10% των εκπομπών CO2 της Ε.Ε.

• Στην Ευρώπη κατοικεί μόλις το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, χρησιμοποιεί, όμως, το 20% των φυσικών πόρων του παγκόσμιου οικοσυστήματος, όσον αφορά στα τρόφιμα, στην ενέργεια και στην απορρόφηση αποβλήτων.

• Κάθε Ευρωπαίος παράγει κατά μέσο όρο 1 κιλό αποβλήτων την ημέρα. Κάθε χρόνο, παράγουμε απορρίμματα συσκευασιών που ισοδυναμούν με το βάρος 4.000 Πύργων του Άιφελ, και η ποσότητα αυτή αυξάνεται συνεχώς.

Μεταφορές 21%

Γεωργία 10%

Βιομηχανικές δραστηριότητες 6%

Απόβλητα 2%

Κατανάλωση ενέργειας

εκτός από τις μεταφορές

61%

Τι καιρό κάνει σήμερα;

Κλι

ματι

κές

μετα

βολέ

ς

79

Κλιματικές μεταβολές

78

Η αλλαγή του κλίματος εξαρτάται από εσένα

Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Ε.Ε. το 2003

Ποιες είναι οι επιπτώσεις των κλιματικών μεταβολών;

Λιώνουν οι πάγοι. Η θαλάσσια περιοχή που καλύπτεται από τον Αρκτικό πάγο στο Βόρειο Πόλο έχει συρρικνωθεί τις τελευταίες δεκαετίες κατά 10%, και το πάχος του πάγου επάνω από το νερό έχει μειωθεί κατά περίπου 40%. Στην άλλη πλευρά της γης, ο πάγος που καλύπτει την Ανταρκτική έχει γίνει ασταθής. Υποχωρούν οι παγετώνες. Μέχρι το 2050 είναι πιθανό να εξαφανιστεί το 75% των παγετώνων στις Ελβετικές Άλπεις.

Ανεβαίνει η στάθμη της θάλασσας. Τον τελευταίο αιώνα έχει αυξηθεί κατά 10-25 εκ. και μέχρι το 2010 αναμένεται να αυξηθεί έως και 88 εκ. Στην Ευρώπη, περίπου 70 εκατομμύρια κάτοικοι παραθαλάσσιων περιοχών κινδυνεύουν. Το θαλάσσιο νερό μπορεί επίσης να διεισδύσει και να μολύνει το γεωργικό έδαφος και τις παροχές ύδρευσης.

Ακραία καιρικά φαινόμενα είναι συνηθέστερα. Καταιγίδες, πλημμύρες, ξηρασίες και κύματα καύσωνα θα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Την τελευταία δεκαετία, έγιναν στον κόσμο τρεις φορές περισσότερες φυσικές καταστροφές λόγω του καιρού, συγκριτικά με τη δεκαετία του 1960. Από το 2070 και μετά, στην Ευρώπη μπορεί να παρατηρούνται τέτοια φαινόμενα καύσωνα όπως εκείνο του 2003, χρόνο παρά χρόνο. Tο καλοκαίρι του 2003, λόγω καιρικών συθηκών, 20.000 Eυρωπαίοι βρήκαν πρόωρο θάνατο, προκλήθηκαν πυρκαγιές μεγάλης έκτασης αλλά και γεωργικές καταστροφές, αξίας άνω των € 10 δισεκατομμυρίων.

Απώλεια της βιοποικιλότητας: η αλλαγή της θερμοκρασίας θα αποβεί μοιραία για αρκετά ζώα και φυτά. Πολλά είδη ζώων, όπως οι πολικές αρκούδες, οι φώκιες, οι θαλάσσιοι ίπποι και οι πιγκουΐνοι είναι ιδιαίτερα ευάλωτα.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των διεθνών προσπαθειών για την καταπολέμηση των κλιματικών μεταβολών. Οι προσπάθειες αυτές λαμβάνουν χώρα υπό την προστασία της Σύμβασης-«Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών» για τις κλιματικές μεταβολές του 1992 και του Πρωτοκόλλου του Κιότο του 1997, που θέτει στόχους για τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου των αναπτυγμένων χωρών. Ακόμη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει λάβει επιπλέον μέτρα για να βοηθήσει τις χώρες μέλη της Ε.Ε. να τηρήσουν τους στόχους του Κιότο. Οι κυβερνήσεις θέτουν όρια στις εκπομπές αερίων, στη βιομηχανία και την παραγωγή ενέργειας. Άλλα μέτρα που έχουν ληφθεί από την Ε.Ε. σκοπό έχουν τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας σε βιομηχανικές εγκαταστάσεις και ηλεκτρικές συσκευές κτιρίων και μεμονωμένων σπιτιών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πολλές κυβερνήσεις, μη κυβερνητικές οργανώσεις και κοινοτικές ομάδες έχουν επενδύσει σημαντικούς πόρους στην ενημέρωση και την προειδοποίηση της βιομηχανίας και των πολιτών, για τους κινδύνους που επιφέρουν οι κλιματικές μεταβολές. Ενθαρρύνουν την ενεργειακή αποδοτικότητα και την αποφυγή εκπομπών, όπου αυτό είναι δυνατό.

Πολλές εταιρίες αναλαμβάνουν το δικό τους μερίδιο ευθύνης και προσπαθούν να παράγουν τα προϊόντα τους με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον. Οι κατασκευαστές αυτοκινήτων προσπαθούν να βελτιώσουν την αποδοτικότητα των καυσίμων των αυτοκινήτων, που πωλούνται στην Ε.Ε., αφού η καλύτερη αποδοτικότητα καυσίμων σημαίνει και λιγότερες εκπομπές CO2. Ελέγξτε, λοιπόν, τις ιστοσελίδες με τις αγαπημένες σας μάρκες αυτοκινήτων και ανακαλύψτε τι κάνουν για την καταπολέμηση των κλιματικών μεταβολών.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα μέτρα δράσης που έχει λάβει η Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μπορείτε να επισκεφθείτε το http://www.europa.eu.int/comm/environment/climat/home_en.htm

Ο Επίτροπος της Ε.Ε. για το Περιβάλλον, κ. Σταύρος Δήμας, αναφέρει: “Οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν ότι οι προσωπικές τους επιλογές δεν επηρεάζουν καθόλου το κοινό καλό. Η αλήθεια όμως είναι ότι το κάνουν. Όσο ευθυνόμαστε για τις κλιματικές μεταβολές, άλλο τόσο μπορούμε να βοηθήσουμε στην καταπολέμησή τους. Κάθε ένας από εμάς μπορεί να συμβάλλει με επιλογές που εκφράζουν σεβασμό για το περιβάλλον.”

Αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα! Τι μπορούμε να κάνουμε;

Κλι

ματι

κές

μετα

βολέ

ς

81


80

• Μην ξεχνάτε να σβήνετε τα φώτα, όταν δεν τα χρειάζεστε.• Μην αφήνετε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή τον υπολογιστή σας σε αναμονή. Στην

περίπτωση αυτή, η τηλεόραση χρησιμοποιεί κατά μέσο όρο το 45% της ενέργειάς της. Αν όλοι οι Ευρωπαίοι επέλεγαν να μη χρησιμοποιούν την κατάσταση αναμονής για τις συσκευές τους, θα εξοικονομούσαν ενέργεια, αρκετή να ηλεκτροδοτήσει μία χώρα σαν το Βέλγιο.

• Μην αφήνετε το κινητό σας να φορτίζεται, όταν η μπαταρία είναι γεμάτη. Έτσι σπαταλάτε το 95% του ηλεκτρισμού, ενώ μόνο το 5% χρησιμοποιείται για τη φόρτιση του κινητού σας.

• Μιλήστε στους δικούς σας ανθρώπους για τις ηλεκτρικές λάμπες εξοικονόμησης ενέργειας – διαρκούν περισσότερο και καταναλώνουν πέντε φορές λιγότερη ενέργεια από τις συμβατικές.

• Όταν οι γονείς σας επιλέγουν νέες οικιακές συσκευές (ψυγεία, πλυντήρια κ.λπ.), ζητήστε τους να προτιμήσουν αυτές με την ετικέτα European Grade A+.

• Αν κλείνετε τη βρύση, ενώ βουρτσίζετε τα δόντια σας, εξοικονομείτε 12 έως 15 λίτρα νερού.

• Μην υπερθερμαίνετε το σπίτι σας. Η μείωση της θερμοκρασίας του σπιτιού σας κατά μόλις 1°C μπορεί να μειώσει κατά 7% το λογαριασμό του ηλεκτρικού. Το 70% της ενέργειας που χρησιμοποιείται στα σπίτια καταναλώνεται στη θερμότητα.

• Ζητήστε τη βοήθεια των δικών σας ανθρώπων, για να προγραμματίσετε το θερμοστάτη του σπιτιού, ώστε η θερμοκρασία να μειώνεται στους 17°C τη νύχτα ή όταν είστε έξω, και να επανέρχεται στους 20°C όταν ξυπνάτε ή όταν επιστρέφετε στο σπίτι.

• Εξοικονομήστε ζεστό νερό, κάνοντας ντους αντί για μπάνιο – απαιτεί τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια.

• Όταν ετοιμάζετε ένα ζεστό ρόφημα, βράστε μόνο την ποσότητα νερού που χρειάζεστε. • Όταν αερίζετε το δωμάτιό σας, αφήστε ορθάνοιχτο το παράθυρο για μερικά λεπτά και

όχι για πολλή ώρα, γιατί υπάρχει απώλεια θερμότητας.• Κάνετε τακτικά απόψυξη στο ψυγείο σας. Μπορείτε να εξοικονομήσετε έως και 30%

από την ενέργεια που καταναλώνεται από αυτό.• Μη ρυθμίζετε το ψυγείο σας στην υψηλότερη βαθμίδα ψύξης. Όταν η θερμοκρασία του

είναι χαμηλότερη από 5°C, απλά καταναλώνετε περισσότερη ενέργεια. Αυτό, βέβαια, δε σημαίνει ότι τα τρόφιμά σας θα διατηρηθούν φρέσκα για περισσότερο καιρό.

• Μη βάζετε στο ψυγείο ζεστό φαγητό. Αφήστε το πρώτα να κρυώσει.

Όλοι μας έχουμε ευθύνη για την καταπολέμηση των κλιματικών μεταβολών. Παρακάτω, σας παρέχουμε μία λίστα που περιγράφει διάφορους τρόπους δράσης, τους οποίους μπορείτε να εφαρμόσετε πολύ εύκολα!

ΡΥΘΜΙΣΕ ΤΟΝ ΘΕΡΜΟΣΤΑΤΗ

ΚΛΕΙΣΕ ΤΟ ΔΙΑΚΟΠΤΗ

• Όταν κάνετε αγορές, χρησιμοποιείτε τσάντα, που μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί, αντί για τις πλαστικές σακούλες μίας χρήσης.

• Χρησιμοποιείτε τους κάδους ανακύκλωσης για το γυαλί και ξεχωρίστε το χαρτί, το χαρτόνι και τις κονσέρβες από τα υπόλοιπα απορρίμματά σας. Η ανακύκλωση κονσερβών αλουμινίου καταναλώνει δέκα φορές λιγότερη ενέργεια από την παραγωγή καινούργιων. Τα εργοστάσια χρησιμοποιούν πολύ λιγότερη ενέργεια, όταν φτιάχνουν χαρτί από παλιές εφημερίδες απ’ ό,τι από χαρτοπολτό.

• Επιλέγετε προϊόντα που έχουν λίγη συσκευασία και όταν μπορείτε αγοράζετε προϊόντα που ξαναγεμίζουν.

• Βάζετε το γεύμα, που παίρνετε μαζί σας, σε κουτί που μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί αντί για πλαστικά σακουλάκια ή αλουμινόχαρτο.

ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΕ

Εγώ, ο /η (συμπληρώστε το όνομά σας) μπορώ να αναλάβω πρωτοβουλία για τον έλεγχο των κλιματικών μεταβολών και υπόσχομαι να γίνω υπεύθυνος πολίτης αλλάζοντας τις καθημερινές μου δραστηριότητες, με σκοπό τη μείωση των εκπομπών CO2. Ημερομηνία: Χώρα:Υπογραφή:Οι μάρτυρες μου είναι και (Οι μάρτυρες πρέπει να είναι άνω των 18 ετών και πρόθυμοι να σας βοηθήσουν να τηρήσετε την υπόσχεσή σας). Υπογραφές μαρτύρων:

ΠΕΡΠΑΤΑ

Πώς μπορώ να βοηθήσω; Δώστε μία υπόσχεση!

• Για μικρές αποστάσεις λίγων χιλιομέτρων, αποφεύγετε τη χρήση του αυτοκινήτου. Καλύτερα να περπατήσετε ή να χρησιμοποιήσετε το ποδήλατο!

• Για μεγαλύτερες αποστάσεις, προτιμήστε αν γίνεται το τραμ, το λεωφορείο ή το τρένο.

• Επίσης, αποφεύγετε αν μπορείτε τα αεροπορικά ταξίδια – τα αεροπλάνα εκλύουν μεγάλη ποσότητα CO2 στην ατμόσφαιρα.

• Αν οι γονείς σας πρόκειται να αγοράσουν αυτοκίνητο, ζητήστε τους να αγοράσουν ένα μοντέλο μικρό, που καταναλώνει λιγότερη ενέργεια – με τον τρόπο αυτό θα εξοικονομήσουν και χρήματα από τα καύσιμα! Σύμφωνα με τη νομοθεσία της Ε.Ε., οι κατασκευαστές αυτοκινήτων πρέπει να αναφέρουν πληροφορίες σχετικά με τις εκπομπές CO2 και την κατανάλωση καυσίμων των αυτοκινήτων.

ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

• Φυτέψτε ένα δέντρο στο σχολείο σας, στον κήπο ή στη γειτονιά σας! Πέντε δέντρα απορροφούν περίπου 1 τόνο CO2 σε όλη τη διάρκεια ζωής τους.

• Στα καταστήματα και τα σούπερ-μάρκετ, προτιμήστε προϊόντα με την ετικέτα Eco, με σύμβολο ένα μικρό λουλούδι.

• Χρησιμοποιείτε όσο το δυνατό λιγότερο χαρτί: βγάζετε φωτοτυπίες και από τις δύο πλευρές του φύλλου χαρτιού και χρησιμοποιείτε το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.

• Χρησιμοποιείτε εγχώρια εποχιακά τρόφιμα. Όχι μόνον είναι πιο υγιεινά, αλλά και καλύτερα για το περιβάλλον!

• Τρώτε λιγότερο κρέας. Η παραγωγή κρέατος εκλύει CO2.

Κλι

ματι

κές

μετα

βολέ

ς

83


82

Εξοικονόμηση θερμότητας.Μειώστε τη θερμοκρασία του σπιτιού σας κατά 1°C για μία εβδομάδα. Παίρνετε 10 βαθμούς.

Αερίζετε τα δωμάτια, φροντίζοντας να μη χάνεται θερμότητα για μία εβδομάδα. Παίρνετε 5 βαθμούς.

Κάντε ντους αντί για μπάνιο για μία εβδομάδα. Παίρνετε 5 βαθμούς.

Σκεφθείτε τι χρειάζεστε από το ψυγείο προτού το ανοίξετε – μην αφήνετε την πόρτα ανοιχτή για πολλή ώρα. Αν το κάνετε για μία εβδομάδα, παίρνετε 1 βαθμό.

Εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας.Σβήνετε τα φώτα, όταν δεν τα χρειάζεστε. Για μία εβδομάδα, παίρνετε 5 βαθμούς.

Μην αφήνετε το κινητό στην πρίζα, αν έχει ήδη φορτιστεί. Αν το κάνετε για μία εβδομάδα, παίρνετε 1 βαθμό.

Κλείνετε τελείως την τηλεόραση, το στερεοφωνικό ή τον υπολογιστή σας. Μην τα αφήνετε σε αναμονή. Για μία εβδομάδα, παίρνετε 5 βαθμούς.

Ανακύκλωση.Χρησιμοποιείτε κάδους ανακύκλωσης γυαλιού για μία εβδομάδα. Παίρνετε 1 βαθμό.

Για μία εβδομάδα, παίρνετε μαζί σας στο σχολείο μπουκάλι νερού που ξαναγεμίζει, αντί για πλαστικό μπουκάλι μίας χρήσης. Παίρνετε 5 βαθμούς.

Πάρτε στο σούπερ-μάρκετ τσάντα για τα ψώνια ή ξαναχρησιμοποιήστε πλαστική σακούλα μίας χρήσης για μία εβδομάδα. Παίρνετε 5 βαθμούς.

Βάδισμα.Περπατήστε, κάντε ποδήλατο ή χρησιμοποιήστε τις αστικές συγκοινωνίες για να πάτε στο σχολείο, στις εξωσχολικές σας δραστηριότητες και πίσω στο σπίτι. Για κάθε χιλιόμετρο, παίρνετε 1 βαθμό.

Λοιπά.*

Η σελίδα αυτή πρέπει να επιστραφεί στον καθηγητή σας, μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου 2006.Διατίθεται επίσης στην ιστοσελίδα www.climatechange.eu.com, από όπου μπορείτε να την κατεβάσετε!

Αναλάβετε δράση στο σχολείο, στο σπίτι ή στο γυμναστήριο. Έχει περισσότερη πλάκα, όταν δραστηριοποιείστε μαζί με άλλους!

• Κατασκευάστε διαφημιστικές αφίσες, που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να προβούν σε μικρές αλλαγές στην καθημερινότητά τους, όπως το να σβήνουν τα φώτα, να περπατούν αντί να χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο, να ανακυκλώνουν… και κρεμάστε τις στο σχολείο, στη γειτονιά σας ή στο γυμναστήριο.

• Μιλήστε στο συμβούλιο του σχολείου σας για λύσεις φιλικές προς το περιβάλλον, σχετικά με τη θέρμανση και τον αερισμό των αιθουσών, την εξοικονόμηση ενέργειας στους υπολογιστές του σχολείου και την ανακύκλωση χαρτιού και άλλων απορριμμάτων.

• Διεξάγετε επιχορηγούμενο αγώνα ποδηλασίας και διαθέστε τα έσοδα σε εκστρατεία για την αντιμετώπιση των κλιματικών μεταβολών.

Καταγράφετε τα μέτρα που λαμβάνετε για την καταπολέμηση των κλιματικών μεταβολών! Για μία περίοδο 6 εβδομάδων, δώστε στον εαυτό σας ένα βαθμό για κάθε μέτρο που λάβατε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας και, στο τέλος της περιόδου, προσθέστε τους βαθμούς και δείτε το τελικό σας αποτέλεσμα.

Η συνολική βαθμολογία σας έπειτα από 6 εβδομάδες: ...........................................................................................Το όνομα και η υπογραφή σας: ...............................................................................................................................Μάρτυρες (ονόματα και υπογραφές): ......................................................................................................................

Εβδομάδα 1η: / /2006 - / /2006

*Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.climatechange.eu.com και επιλέξτε πρόσθετες δραστηριότητες.

Εβδομάδα 2η: / /2006 - / /2006

Εβδομάδα 3η: / /2006 - / /2006

Εβδομάδα 4η: / /2006 - / /2006

Εβδομάδα 5η: / /2006 - / /2006

Εβδομάδα 6η: / /2006 - / /2006

84 85

Κλι

ματι

κές

μετα

βολέ

ς

85


84

Υπεύθυνοι καταναλωτές

Αει

φόρ

ος κ

αταν

άλω

ση

87

Επιλέξτε προϊόντα με λιγότερη συσκευασία

Μην αγοράζετε προϊόντα με συσκευασία που δε χρειάζεται. Αν είστε στο σούπερ μάρκετ μη βάζετε τις μπανάνες σε σακούλα: προτιμήστε να τις τοποθετήστε απευθείας στο καλάθι. Έτσι θα υπάρχουν λιγότερα απορρίμματα και θα βοηθήσετε στη μείωση των πόρων που χρησιμοποιούνται για τα περιτυλίγματα και τις συσκευασίες.

Έξυπνο ντύσιμο Είναι της μόδας να κάνεις οικονομία: το παλιό στυλ στα ρούχα, το λεγόμενο «vintage», θεωρείται πλέον σικ. Αντί να αγοράσουν την τελευταία δημιουργία ενός σχεδιαστή, οι έξυπνοι καταναλωτές κάνουν «επιδρομή» στη σοφίτα της γιαγιάς τους ή οπουδήποτε αλλού και παίρνουν παλιά ρούχα που μπορούν να ξαναφορεθούν. Πολλά ζεστά χνουδάτα ρούχα κατασκευάζονται από ανακυκλωμένα μπουκάλια νερού. Μπορείτε να αγοράσετε ακόμη και αθλητικά παπούτσια από ανακυκλωμένες παλιές κουβέρτες και δέρμα από καθίσματα αεροπλάνων, τα οποία προορίζονταν για τις χωματερές!

Αυτό το ήξερες;

• Τα νοικοκυριά ευθύνονται για το 30% της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ε.Ε.

• Αν όλοι οι Ευρωπαίοι απέφευγαν να έχουν έστω και ένα μικρό φως συνέχεια αναμμένο, θα εξοικονομούσαν ηλεκτρική ενέργεια αρκετή να ηλεκτροδοτήσει μία χώρα σαν το Βέλγιο.

• Αν αφήσετε το φορτιστή του κινητού σας στην πρίζα, καταναλώνει ενέργεια ακόμη και όταν δεν είναι συνδεδεμένος με το τηλέφωνό σας.

• Ένας ηλεκτρικός βραστήρας με νερό για μία κούπα καφέ χρειάζεται ένα λεπτό για να το βράσει. Ένας γεμάτος βραστήρας, με νερό αρκετό για οκτώ κούπες καφέ, χρειάζεται πεντέμισι λεπτά.

• Όταν κάνουμε ντους καταναλώνουμε τέσσερις φορές λιγότερη ενέργεια απ’ ότι όταν κάνουμε μπάνιο.

“Όταν σκέφτομαι το περιβάλλον, πρέπει να παραδεχτώ ότι δεν θα ήταν δύσκολο να αλλάξω κάποιες από τις κακές μου συνήθειες με άλλες πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Για παράδειγμα: θα μπορούσα να ξαναχρησιμοποιώ το πλαστικό μπουκάλι νερού που παίρνω στο σχολείο, να ανακυκλώνω το χαρτί που χρησιμοποιώ, να χρησιμοποιώ πλαστικές σακούλες περισσότερο από μία φορά, να σβήνω την τηλεόραση όταν δε βλέπω και να μην αφήνω ποτέ τα φώτα αναμμένα όταν βγαίνω από το δωμάτιο.”Elina, 18, Φινλανδία

Αειφ

όρος κατανάλωση

86

Το περιβάλλον ΣΕ χρειάζεται!

Πριν αγοράσετε οτιδήποτε, καλό είναι να σκεφτείτεΠόσο συχνά πετάτε πράγματα στα σκουπίδια; Τα παλιά σας ρούχα που δε χρειάζεστε πια, τη χθεσινή εφημερίδα, τα άδεια μπουκάλια και κουτάκια από αναψυκτικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν πάλι ή να ανακυκλωθούν για να υπάρξει μείωση των απορριμμάτων.

Κάθε χρόνο μόνο οι κάτοικοι των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης πετάνε στα σκουπίδια 1,3 δισεκατομμύρια τόνους απορριμμάτων, τα 40 εκατομμύρια των οποίων είναι επικίνδυνα. Τα περισσότερα από τα απορρίμματά μας, περίπου το 60%, καταλήγουν σε χωματερές, γι’ αυτό και καταλαμβάνουν ραγδαία το ζωτικό μας χώρο.

Μειώστε, χρησιμοποιήστε πάλι, ανακυκλώστε…Ποια λύση υπάρχει για τις σωρούς των σκουπιδιών που παράγουμε; Πρώτον, πρέπει να μειώσουμε την ποσότητα των πραγμάτων που αγοράζουμε. Πριν αγοράσετε οτιδήποτε, σκεφτείτε. Πόσα από τα τρόφιμα που αγοράζετε καταλήγουν τελικά στα σκουπίδια, μόνο και μόνο επειδή αγοράσατε τόσο πολλά στο σούπερ μάρκετ που δεν προλάβατε να τα καταναλώσετε πριν από την ημερομηνία λήξης τους; Στην Ελλάδα, σε κάθε κιλό σκουπιδιών, τα 350 γραμμάρια είναι τρόφιμα που πετιούνται παρ’ ότι θα μπορούσαν να καταναλωθούν. Χρησιμοποιήστε πάλι όσα περισσότερα πράγματα μπορείτε. Υπολογίζεται ότι σχεδόν 750 δισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότερες καταλήγουν στις χωματερές. Έτσι καλό θα ήταν να έχετε μία γερή σακούλα για ψώνια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ή να πάρετε μία πλαστική σακούλα την επόμενη φορά που θα πάτε στο σούπερ μάρκετ.

Ανακυκλώστε τα μπουκάλια, τα κονσερβοκούτια και τις εφημερίδες και χαρίστε τα παλιά σας ρούχα, βιβλία και CD σε κάποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα, όπου θα χρησιμοποιηθούν για καλό σκοπό. Η ανακύκλωση ενός κιλού αλουμινίου από παλιά κονσέρβα καταναλώνει δέκα φορές λιγότερη ενέργεια απ’ ότι αν κατασκευαζόταν πάλι από την αρχή.

Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε τους φυσικούς πόρους, να μειώσουμε τα απορρίμματα και τη μόλυνση και να κάνουμε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για να ζούμε; Σας δίνουμε κάποιες μικρές συμβουλές για αειφόρο κατανάλωση:

χρόνο σε όλο τον κόσμο. Οι περισσότερες καταλήγουν στις χωματερές. Έτσι καλό θα ήταν να έχετε μία γερή σακούλα για ψώνια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πολλές φορές ή να πάρετε μία πλαστική σακούλα την επόμενη φορά που θα πάτε στο σούπερ

Ανακυκλώστε τα μπουκάλια, τα κονσερβοκούτια και τις εφημερίδες και χαρίστε τα παλιά σας ρούχα, βιβλία και CD σε κάποιο φιλανθρωπικό ίδρυμα, όπου θα χρησιμοποιηθούν για καλό σκοπό. Η ανακύκλωση ενός κιλού αλουμινίου από παλιά κονσέρβα καταναλώνει δέκα φορές λιγότερη ενέργεια απ’ ότι αν κατασκευαζόταν πάλι από την

Τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για να διατηρήσουμε τους φυσικούς πόρους, να μειώσουμε τα απορρίμματα και τη μόλυνση και να κάνουμε τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος για να ζούμε; Σας δίνουμε κάποιες μικρές


Αειφ

όρος κατανάλωση

88

www.unep.org/themes/consumption/www.iisd.org

www.uneptie.orgwww.anakyklosi.idx.gr

www.eedsa.duth.gr

“Έχω προσπαθήσει να πείσω τους

γονείς μου να μη χρησιμοποιούν

λάμπες αλογόνου. Ξέρετε ότι οι

λάμπες αυτές καταναλώνουν

περισσότερη από την τριπλάσια ενέργεια μίας

κανονικής λάμπας;”

Zul, 18, Ηνωμένο Βασίλειο

«Tεχνολογικά» απορρίμματαΌταν έρχεται μία νέα συσκευή στην αγορά, η προηγούμενη θεωρείται πλέον ξεπερασμένη. Αυτός ο ατελείωτος σωρός από παλιούς υπολογιστές, τηλεοράσεις, κινητά τηλέφωνα και τοστιέρες είναι τα λεγόμενα απορρίμματα από ηλεκτρονικές ή ηλεκτρικές συσκευές ή «ηλεκτρονικά απορρίμματα» και είναι η πιο γρήγορα αναπτυσσόμενη μορφή σκουπιδιών σε όλο τον δυτικό κόσμο.

Τι μπορεί να γίνει λοιπόν; Ορισμένα φιλανθρωπικά ιδρύματα παίρνουν παλιούς υπολογιστές και κινητά τηλέφωνα και τα ανακυκλώνουν για να χρησιμοποιηθούν στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το καλύτερο όμως θα ήταν να σκεφτείτε αν όντως χρειάζεστε το τελευταίο μοντέλο κινητού τηλεφώνου. Δε μπορείτε να κρατήσετε αυτό που ήδη έχετε; Οι Ιάπωνες μάλλον συμμερίζονται αυτή την άποψη: τα μεγάλα παλιά κινητά τηλέφωνα αποτελούν πλέον απαραίτητο αξεσουάρ. Δε δείχνει μόνο ότι ακολουθείτε την τάση «retro chic» αλλά και ότι σκέφτεστε το περιβάλλον.

Ανακ

ύκλω

ση

89

Τι γίνεται με τα σύμβολα Ανακύκλωσης;

Υπάρχουν τόσο πολλά σύμβολα σχετικά με την ανακύκλωση – αν νομίζατε ότι όλα σήμαιναν το ίδιο πράγμα, διαβάστε αυτό που ακολουθεί...

Η εικόνα αυτή δε σημαίνει ότι η συσκευασία προέρχεται από ανακυκλωμένα προϊόντα. Δε σημαίνει ότι το προϊόν θα ανακυκλωθεί.Σημαίνει ότι η εταιρία που πουλάει το προϊόν συμβάλλει οικονομικά στο πρόγραμμα ανακύκλωσης.

Η εικόνα αυτή σημαίνει ότι το προϊόν ή η συσκευασία έχει κατασκευαστεί εν μέρει από ανακυκλωμένα υλικά.

Η εικόνα αυτή σημαίνει ότι το προϊόν ή η συσκευασία μπορούν να ανακυκλωθούν.Η χρήση του συμβόλου αυτού δεν ελέγχεται, και δε σημαίνει ότι η συσκευασία θα ανακυκλωθεί σίγουρα αν και θα μπορούσε.

Σημαίνει ό,τι και το παραπάνω, αλλά και ότι το προϊόν ή η συσκευασία κατασκευάζεται πλήρως ή εν μέρει από ανακυκλωμένα υλικά.

Η εικόνα σημαίνει ότι το προϊόν ή η συσκευασία μπορεί να ανακυκλωθεί όπως και στο 3, με την εξαίρεση ότι το σύμβολο αυτό έχει εφαρμογή μόνο σε πλαστική συσκευασία και ο αριθμός υποδεικνύει τον τύπο πλαστικού που χρησιμοποιείται.Όπου υπάρχουν προγράμματα ανακύκλωσης, δεν καλύπτουν συχνά όλους τους τύπους πλαστικού.

Η εικόνα αυτή δείχνει ότι η συσκευασία γυαλιού μπορεί να ανακυκλωθεί – και σας θυμίζει να το βάλετε σε κάδο ανακύκλωσης γυαλιού αντί να το πετάξετε σε κάδο απορριμμάτων.

Η εικόνα αυτή εφευρέθηκε για να προωθήσει τη «δημόσια καθαριότητα» – και μας θυμίζει να πετάμε τα σκουπίδια στους κάδους και όχι στο δρόμο. Ωστόσο, μπορεί και να είναι παραπλανητική, αφού μερικές φορές εμφανίζεται σε ανακυκλώσιμο υλικό...

Περιληπτικά: • Προσέξτε τα διάφορα και ανακριβή νοήματα αυτών των εικόνων• Αγοράζετε ανακυκλωμένα προϊόντα όταν έχετε πληροφορίες ότι είναι

αποτελεσματικά κατασκευασμένα από ανακυκλώσιμο υλικό – αυτό είναι κάτι που υποδεικνύεται ρητά

• Συμμετέχετε σε προγράμματα ανακύκλωσης – σιγουρευτείτε ότι είστε καλά ενημερωμένοι για το ποια προϊόντα είναι ανακυκλώσιμα

• Ανακυκλώστε αν μπορείτε, χρησιμοποιήστε δοχείο απορριμμάτων αν πρέπει.


Οι επιχειρήσεις που θέλουν να προσελκύσουν καταναλωτές με οικολογική συνείδηση μπορούν να επικοινωνήσουν με την αρμόδια εθνική αρχή που μπορεί να τους παρέχει άδεια να χρησιμοποιήσουν το Λουλούδι. Μόλις αξιολογηθεί η αίτηση, και εάν πληρούνται τα αυστηρά οικολογικά κριτήρια, η αρμόδια εθνική αρχή ενημερώνει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η εξέταση δεν αφορά μόνο το ίδιο το προϊόν, αλλά αξιολογείτε και ολόκληρη η διαδικασία κατασκευής. Αυτό σημαίνει ότι θα ληφθεί υπόψη ο πλήρης κύκλος ζωής, ξεκινώντας με την εξαγωγή πρώτων υλών, προχωρώντας στην παραγωγή, διανομή και χρήση, και τελειώνοντας με την απόρριψη. Όλες οι χώρες της Ε.Ε. συμμετέχουν στο πρόγραμμα, όπως επίσης και η Νορβηγία, το Λιχτενστάιν και η Ισλανδία.

Ο αριθμός προϊόντων και υπηρεσιών που φέρουν την ευρωπαϊκή ετικέτα Eco αυξάνεται ραγδαία. Υπάρχουν περισσότερες από 290 εταιρίες που έχουν το δικαίωμα να φέρουν το Λουλούδι, για ένα εύρος περισσότερων από 2.500 προϊόντων.

Eτικ

έτα

Εco

91

(1) Τα αποτελέσματα βασίζονται σε μία έρευνα για «Τις άμεσες

και έμμεσες ωφέλειες της ευρωπαϊκής ετικέτας Eco» και

μπορείτε να τα κατεβάσετε από το http://europa.eu.int/comm/

environment/ecolabel/pdf/market_study/benefi tsfi nalreport_

1104.pdf και σε στοιχεία από την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία

Περιβάλλοντος.

Δικτυακοί τόποι EU Eco-labelΓια γενικές πληροφορίες σχετικά με το Λουλούδι:

www.europa.eu.int/ecolabel

Η ευρωπαϊκή ετικέτα Eco στις τουριστικές υπηρεσίες: www.eco-label-tourism.com

The Green Store (κατάλογος στο διαδίκτυο όλων των προϊόντων με την ετικέτα Eco): www.ecolabel.com

Eτικέτα Εco

90

Eτικέτα Εco

Αυτή είναι η ετικέτα Eco της Ευρωπαϊκής Ένωσης: ένα Λουλούδι το οποίο φέρουν με υπερηφάνεια τα προϊόντα που ξεχωρίζουν γιατί είναι φιλικά προς το περιβάλλον. Έχει σχεδιαστεί ώστε να αναγνωρίζεται εύκολα από τους καταναλωτές με περιβαλλοντική συνείδηση, οι οποίοι επιθυμούν να συνεισφέρουν με τα χρήματά τους αγοράζοντας χαρτί, ρούχα, μπογιά, ψυγεία ή πλυντήρια πιάτων. Από το

2000, το πλαίσιο του σχεδίου έχει διευρυνθεί και σε υπηρεσίες. Τα κριτήρια που δημιουργήθηκαν πρόσφατα για τα ξενοδοχεία και τα κάμπινγκ έτυχαν ενθουσιώδους υποδοχής στον τουριστικό τομέα.

Οι καταναλωτές μπορούν να αλλάξουν τον κόσμο. Όταν αγοράζουν προϊόντα με την ετικέτα Eco, βοηθούν την προστασία του περιβάλλοντος και ενθαρρύνουν τη βιομηχανία και τους λιανέμπορους να παράγουν τέτοια προϊόντα στο μέλλον.

Εάν τα προϊόντα με ετικέτα Eco στην Ευρωπαϊκή Ένωση κατάφερναν να αποκτήσουν ένα μετριοπαθές μερίδιο αγοράς της τάξης του 5%, η ετήσια εξοικονόμηση θα ήταν ουσιαστική (1):• Η εξοικονόμηση ενέργειας θα ισοδυναμούσε με την κατανάλωση 3,5

εκατομμυρίων ευρωπαϊκών νοικοκυριών.• Η εξοικονόμηση CO2 θα ισοδυναμούσε με τις εκπομπές περισσότερων από

ένα εκατομμύριο Ευρωπαίων.• Θα μπορούσε να αποφευχθεί η μόλυνση σε περισσότερα από 12.000

δισεκατομμύρια λίτρα νερού.• Θα μπορούσαν να αποφευχθούν εκπομπές 17.500 τόνων αζώτου και

οξειδίου του θείου και πτητικών οργανικών ενώσεων, μειώνοντας τον κίνδυνο στην υγεία και το περιβάλλον λόγω της μόλυνσης της ατμόσφαιρας και της όξυνση.

Η αγορά αυτών των προϊόντων δε σημαίνει ότι βγαίνουμε από τον προϋπολογισμό μας. Τα προϊόντα με την ετικέτα Eco δεν είναι απαραίτητα πιο ακριβά, είναι όμως τουλάχιστον τόσο αποτελεσματικά όσο και τα κανονικά προϊόντα. Ένα προϊόν με σήμα το Λουλούδι έχει σίγουρα σημαντική προστιθέμενη αξία. Το κόστος χρήσης του είναι γενικά χαμηλότερο από ένα κανονικό προϊόν, λόγω της αυξημένης ανθεκτικότητάς του (και μειωμένης κατανάλωσης ενέργειας στις ηλεκτρικές συσκευές).

Καθημερινά ακούω για τη μόλυνση του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις της στην υγεία μας. Καταστρέφουμε το περιβάλλον που μας δίνει ζωή, και είναι καιρός να αλλάξουμε τον τρόπο ζωής μας. Το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε είναι να αγοράζουμε «πράσινα» προϊόντα.Chloé, 19, Bέλγιο


Το γ

νωρί

ζατε

;

93

Το γνωρίζατε;

92

Βιώσιμη ανακύκλωση χαρτιού

Γνωρίζατε ότι το χαρτί είναι το πιο ανακυκλώσιμο προϊόν στην Ευρώπη; Περισσότερη από τη μισή ποσότητα χαρτιού που χρησιμοποιείται σήμερα στην Ευρώπη προέρχεται από ανακύκλωση. Μπορούμε ωστόσο να κάνουμε ακόμη περισσότερα, να προωθήσουμε τη λύση αυτή και να χρησιμοποιούμε τους κάδους ανακύκλωσης! Τα δέντρα αποτελούν τμήμα του αειφόρου κύκλου που βοηθά την καταπολέμηση των κλιματολογικών αλλαγών με την απομάκρυνση του CO2 από την ατμόσφαιρα μέσω της φωτοσύνθεσης και αποθήκευσης διοξειδίου. Ίσως αυτό να το γνωρίζατε ήδη - γνωρίζετε όμως και ότι τα προϊόντα από ξύλο και χαρτί παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στον κύκλο αυτό; Υπάρχει ένα όριο στην ποσότητα CO2 που μπορούν να αποθηκεύσουν τα δέντρα, το CO2 όμως παραμένει στα προϊόντα από ξύλο και χαρτί. Με την ανακύκλωση του χαρτιού και την παράταση ζωής του συγκεκριμένου προϊόντος, βοηθάτε την απομάκρυνση του CO2 από την ατμόσφαιρα για μεγαλύτερο διάστημα. Και όταν φυτεύονται καινούργια δέντρα, αρχίζουν πάλι να αποθηκεύουν CO2.

Γιατί δε ζητάτε από το σχολείο σας να οργανώσει μία εκπαιδευτική εκδρομή ώστε να μπορέσετε να δείτε που καταλήγει το ανακυκλώσιμο χαρτί και τι συμβαίνει στη συνέχεια; Για παράδειγμα, σχεδόν όλες οι εφημερίδες στην Ευρώπη φτιάχνονται από ανακυκλωμένο χαρτί!

Υπάρχει κάδος ανακύκλωσης χαρτιού στο σχολείο σας; Αν όχι, τότε ζητήστε να φέρουν έναν, ποτέ δεν είναι αργά! Σκεφτείτε μόνο πόσο θα συμβάλετε με τον τρόπο αυτό εσείς και οποιοσδήποτε άλλος τον χρησιμοποιήσει στην δημιουργία ενός καλύτερου περιβάλλοντος…

Το βιβλίο που τώρα κρατάτε στα χέρια σας είναι φτιαγμένο από χαρτί. Μήπως υποτιμάτε την αξία του χαρτιού; Ρίξτε μια ματιά γύρω σας! Υπάρχει παντού και σε πολλές καθημερινές δραστηριότητες. Θα μπορούσατε να ζήσετε χωρίς αυτό; Χωρίς τα κουτιά των δημητριακών, τα εισιτήρια των λεωφορείων, τα περιοδικά, τα κόμικς, τα εισιτήρια για σινεμά, συναυλίες, αγώνες, τα χαρτομάντιλα…ακόμη και τα χρήματα;

Αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση χαρτιού αποτελεί μία επιλογή φιλική προς το περιβάλλον. Φτιάχνεται από φυσικές ύλες, από ξύλο, το οποίο μπορεί να διαχειρίζεται με βιώσιμο τρόπο και να ανακυκλώνεται. Είναι αλήθεια ότι τα δάση που παρέχουν τον μεγαλύτερο όγκο χαρτιού μπορούν επίσης να παρέχουν ένα μεγάλο εύρος αγαθών και υπηρεσιών στην κοινωνία.

Γνωρίζατε ότι τα δάση της Ευρώπης αυξάνονται χρόνο με το χρόνο; Αν μετρούσατε το τμήμα της Ευρώπης που καλύπτεται από νέες δασικές εκτάσεις κάθε χρόνο, είτε επειδή έχει αναδασωθεί είτε έχει φυτρώσει φυσιολογικά, θα ισοδυναμούσε με την τριπλάσια έκταση του Λονδίνου.

Το χαρτί μπορεί να παραχθεί από δάση που υπόκεινται σε βιώσιμη διαχείριση. Ο μεγαλύτερος όγκος ξύλου που χρησιμοποιείται για την παραγωγή χαρτιού προέρχεται από την «αποψίλωση» που συνεπάγεται τη δημιουργία χώρου για να επιτραπεί στα δέντρα να αναπτυχθούν σωστά. Ή προέρχεται από κλαδιά, ξύλινα κομματάκια ή πριονίδια που έχουν περισσέψει στις βιομηχανίες. Η προστασία των δασών της Ευρώπης γίνεται με βιώσιμο τρόπο, μέσω της διατήρησης της υγείας τους και της διασφάλισης ότι μόλις κοπούν, θα φυτρώσουν καινούργια δέντρα στη θέση τους. Αν επισκεφθείτε μία δασική περιοχή μόλις δύο χρόνια αφού έχουν κοπεί τα δέντρα, θα δείτε μία νέα δασική έκταση με καινούργια δέντρα.

Η βιώσιμη διαχείριση δασών υπήρχε στην Ευρώπη εδώ και αιώνες. Η Γαλλία θέσπισε το νόμο το 1346 και ένας γερμανός δασοφύλακας επινόησε τον όρο πριν από 300 χρόνια! Η πιστοποίηση των δασών είναι ένας τρόπος απόδειξης της βιώσιμης διαχείρισης των δασών και του ότι τα δασικά προϊόντα που εισάγονται στην Ευρώπη διαχειρίζονται με τον ίδιο υπεύθυνο τρόπο.

Φυσικά, ένας τρόπος να είμαστε φιλικοί προς το περιβάλλον είναι να σπαταλούμε λιγότερο! Αφού το άλλο βασικό υλικό για την κατασκευή χαρτιού είναι το χαρτί που προορίζεται για ανακύκλωση, μπορείτε να βοηθήσετε ανακυκλώνοντάς το.

Η χρήση του χαρτιού καθ’ όλη τη

διάρκεια της ημέρας

ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΧΑΡΤΙΟΥ ΚΑΙ ΧΑΡΤΟΝΙΟΥ

1: Β

ιώσι

μη Δ

ιαχε

ίρισ

η Δ

ασώ

ν, 2

: Π

ριον

ιστή

ριο,

3:

Κατ

ασκε

υή Ξ

υλεί

ας

και Ε

πίπ

λων,

4:

Κατ

ασκε

υή Χ

αρτι

ού κ

αι Χ

αρτο

νιού

, 5:

Χρήσ

η Χα

ρτιο

ύ κα

ι Χα

ρτον

ιού,

6:

Ανάκ

τηση

και

Ανα

κύκλ

ωση

Χαρ

τιού

και

Χαρ

τονι

ού,

7: Α

νάκτ

ηση

Ενέρ

γεια

ς


Θεμ

ιτό

εμπ

όριο

95

υγείας, ασφάλειας και περιβάλλοντος. Και δεν πρόκειται απλά για θέμα σεβασμού προς τους εργάτες στις αναπτυσσόμενες χώρες: το αθέμιτο εμπόριο απειλεί τις δουλειές στην Ευρώπη. Χωρίς το κόστος της προστασίας και του σεβασμού των εργατών και του περιβάλλοντος, οι παραγωγοί μπορούν να εκμεταλλευτούν το εργατικό τους δυναμικό για την παραγωγή αγαθών σε αξεπέραστες τιμές – με αποτέλεσμα να χάσουν τη δουλειά τους οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές (οι οποίοι πρέπει να πληρούν τα ελάχιστα κριτήρια που ορίζονται από το νόμο).

Σε αντίθεση με κάποιες άλλες χώρες, οι χώρες μέλη της Ε.Ε. σέβονται όλες τις βασικές συμβάσεις για τα δικαιώματα των εργατών, όπως ορίστηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας. Μεταξύ των άλλων δικαιωμάτων, οι συμβάσεις απαγορεύουν την εξαναγκαστική εργασία, την παιδική εργασία, τις διακρίσεις (φυλετικές, φύλου, κτλ.) και εγγυώνται τη συμμετοχή των εργαζομένων σε οργανώσεις, όπως είναι τα εργατικά σωματεία.

Η Κίνα έχει επικυρώσει μόλις τρεις από τις οκτώ βασικές συμβάσεις. Η ίδια χώρα εξάγει τώρα μαζικές ποσότητες ρουχισμού και άλλων υφασμάτων στην Ευρώπη και τις Η.Π.Α. Αξιοποιώντας το φθηνό εργατικό δυναμικό, η κινέζικη βιομηχανία μπορεί να προσφέρει χαμηλότερες τιμές σε ευρύτερη κλίμακα από οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο. Οι Eυρωπαίοι καταναλωτές έχουν επωφεληθεί, ενώ οι κατασκευαστές έχουν χάσει τη δουλειά τους.

Αυτή είναι η εμπορική επιτυχία που σημείωσε η Κίνα, ποιο είναι όμως το τίμημα που πλήρωσαν οι εργάτες και το περιβάλλον;

Εταιρική ευθύνη

“Δεν καταλαβαίνω γιατί τα μικρά νησιά στην Καραϊβική πρέπει να σταματήσουν την καλλιέργεια μπανάνας, ακόμη και αν η παρουσία τους στην αγορά δεν είναι ανταγωνιστική. Εκτός των άλλων, ασχολούνται με το εμπόριο μπανάνας από γενιά σε γενιά. Γιατί να μην τους υποστηρίξουμε απλά με το να πληρώνουμε λίγο περισσότερο για ό,τι εισάγουμε;”Fiona, 17, Σκωτία

Θα ήταν υπεραπλουστευτικό να θεωρήσουμε τις κυβερνήσεις υπεύθυνες για όλα. Οι πολυεθνικές εταιρίες, πολλές από αυτές ευρωπαϊκές, έχουν εγκαταστήσει τις γραμμές παραγωγής τους σε χώρες, όπως η Κίνα, η Ινδία και το Μπαγκλαντές. Πολλοί έχουν αγοράσει από τους προμηθευτές σε αυτές τις χώρες προκειμένου να επωφεληθούν του φθηνού εργατικού δυναμικού. Ένα μεγάλο ποσοστό των εισαγόμενων προϊόντων από την Ασία είναι στην ουσία συναλλαγές μεταξύ διαφορετικών υποκαταστημάτων της ίδιας πολυεθνικής εταιρίας.

Οι καταναλωτές, καθώς και οι παραγωγοί, φέρουν ευθύνη για τις συνθήκες εργασίας στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Θεμιτό εμπ

όριο

94

Θεμιτό εμπόριο

Γνωρίζετε τι συνθήκες επικρατούν στα εργοστάσια, όπου κατασκευάζονται τα παπούτσια σας; Το εισόδημα του αγρότη που καλλιέργησε τις μπανάνες που μόλις αγοράσατε από το σούπερ-μάρκετ; Έχουν οι αγρότες και οι εργάτες των εργοστασίων τα χρήματα να ταΐσουν τις οικογένειές τους και να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο; Η τιμή που πληρώνετε για τα προϊόντα αυτά είναι θεμιτή;

Είναι όλα τα είδη εμπορίου θεμιτά;Aν ο κόσμος ήταν μία μεγάλη ελεύθερη αγορά χωρίς σύνορα, θα μπορούσαμε να αγοράζουμε από τον έμπορο που έχει τις φθηνότερες τιμές. Ο αυξημένος ανταγωνισμός θα μεταφραζόταν αυτόματα σε πουκάμισα, παπούτσια μπανάνες, τηλεοράσεις και άλλα προϊόντα που θα ήταν φθηνότερα.

Στην Ευρώπη όμως δεν πιστεύουμε στο εμπόριο με οποιοδήποτε κόστος. Θα ήσασταν ευχαριστημένοι αν αγοράζατε αθλητικές φόρμες που θα γνωρίζατε ότι έφτιαξε ένα παιδί, το οποίο κανονικά θα έπρεπε να ήταν στο σχολείο; Θα σας ικανοποιούσε να βρίσκατε μια τηλεόραση σε τιμή ευκαιρίας αν ξέρατε ότι ο εργάτης που έκανε τη συσκευασία έχασε το χέρι του λόγω επικίνδυνου εργοστασιακού εξοπλισμού;

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υποστηρίζει την εξαναγκαστική ή την παιδική εργασία. Τα δικαιώματα των εργατών εμφυτεύονται στην ευρωπαϊκή κουλτούρα, και η Ε.Ε. επιθυμεί να συναλλάσσεται με εμπόρους που σέβονται τα βασικά κριτήρια

www.fairtradefederation.orgwww.nationalgeographic.gr/0505/forum.html

Θεμιτό εμπ

όριο

96

Μπορεί η αγοραστική σας δύναμη να κάνει τη διαφορά;

Πρόσφατα έλαβε χώρα μία σειρά πρωτοβουλιών του καταναλωτή με στόχο να κάνουν το παγκόσμιο εμπόριο «πιο θεμιτό». Μερικοί κατασκευαστές ενδιαφέρονται για τους εργάτες τους και εξασφαλίσουν ότι οι μικροί παραγωγοί αγροτικών προϊόντων στις αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν να επιβιώσουν και να φροντίσουν τις οικογένειές τους. Οι κατασκευαστές αυτοί τοποθετούν στα προϊόντα τους ετικέτες με την επιγραφή «θεμιτό εμπόριο». Ωστόσο, κάποιοι άλλοι κατασκευαστές ισχυρίζονται συχνά ότι το προϊόν τους είναι αποτέλεσμα «θεμιτού εμπορίου», απλά επειδή γνωρίζουν ότι αυτό είναι κάτι που πουλάει. Η αλήθεια όμως είναι ότι οι παραλλαγές του όρου «θεμιτό εμπόριο» συχνά ποικίλλουν.

Η ετικέτα «θεμιτό εμπόριο» αποτελεί πολλές φορές εγγύηση ότι οι παραγωγοί λαμβάνουν την ελάχιστη πληρωμή, και ότι οι εργάτες τυγχάνουν περιβαλλοντικής προστασίας και δικαιωμάτων όμοιων με αυτών στην Ευρώπη.

Κάποιοι παραγωγοί όμως επιλέγουν τα πρότυπα με τα οποία πιστεύουν ότι είναι πιο εύκολο να συμμορφωθούν, και ισχυρίζονται εντούτοις ότι το προϊόν τους είναι αποτέλεσμα «θεμιτού εμπορίου».

Η τιμή του προϊόντος είναι ένα ακόμη ζήτημα που απασχολεί. Όσο πιο «θεμιτό» είναι το εμπόριο, τόσο πιο ακριβό είναι το προϊόν, το οποίο σημαίνει ότι μπορεί ακόμη και να μη φτάσει μέχρι τα ράφια των σούπερ-μάρκετ!

Η επιχειρηματολογία σχετικά με το θεμιτό εμπόριο είναι πολύπλοκη και εξελίσσεται διαρκώς. Είναι δύσκολο να βρεθεί ένας πραγματικός ορισμός του τι είναι «θεμιτό» και η σύγχυση που προκαλείται χρησιμοποιείται πολλές φορές από τους κατασκευαστές, οι οποίοι εκμεταλλεύονται την καλή θέληση των καταναλωτών.

Όλοι μπορούμε να δραστηριοποιηθούμε σε αυτή την υπόθεση. Να εξετάζετε προσεκτικά τις ετικέτες για να δείτε τι ισχυρίζονται οι παραγωγοί. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα, καλό είναι να επικοινωνήσετε απευθείας με την εταιρία και να ενημερωθείτε για την αλυσίδα διανομής και τις συνθήκες εργασίας στις χώρες, από όπου προέρχονται τα προϊόντα. Ή μπορείτε να ελέγξετε την ιστοσελίδα της εταιρίας και να μάθετε πληροφορίες που παρέχονται εκεί.

“Γιατί πρέπει να πληρώνω για τις μπανάνες

περισσότερα από κάθε άλλον; Αν οι

αγρότες στα νησιά αυτά δεν μπορούν να ανταγωνιστούν, πρέπει να αρχίσουν

να καλλιεργούν κάτι άλλο!”Umberto, 16, Ιταλία

Πρόσφατα έλαβε χώρα μία σειρά πρωτοβουλιών του

Documents

- lyk-limnis.eyv.sch.grlyk-limnis.eyv.sch.gr/agogiygeias2/katanalosi eu2006 GR.pdf · Η Γενική Διεύθυνση για την Υγεία και την Προστασία