34
กล้องจุลทรรศน์ ( Microscope ) กลุ่มที2 ชั้น . 4/5

กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กลองจ ลทรรศน( Microscope )กลมท 2 ชน ม . 4/5

Page 2: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

1. นาย พลวตร ร นอาย กลองจ ลทรรศนแบบใชแสง (light microscope)

Page 3: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กลองจ ลทรรศนแบบใชแสง (light microscope)กลองจลทรรศนใชแสงแบบเชงประกอบ (compound light

microscope) เปนกลองจลทรรศน ชนดทใชเลนสหลายอนและมกำาลงขยายตางๆ กนจะเหนภาพวตถไดโดยมการสะทอนแสงจาก

วตถเขาสเลนสประกอบดวย เลนส 2 ชด คอ เลนสใกลวตถ (objective lens) และเลนสใกลตา (ocular lens หรอ eyepiece) กำาลงขยายของภาพคอ ผลคณของกำาลงขยายของเลนสใกลวตถกบกำาลงขยายของเลนสใกลตา ความสามารถในการแจกแจงรายละเอยดของภาพของกลองจลทรรศนขนอยกบ คณสมบตของเลนส และ

แสงตนกำาเนดการหากำาลงขยาย

กำาล งขยายของกลอง = กำาล งขยายของเลนสใกล ตา x กำาล งขยายของเลนสใกล ว ตถ

ส วนประกอบของกลองจ ลทรรศน

Page 4: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

ทมา : http://www.nongjik.ac.th/download// ครวระ ศกด /web/ch_1.html

1. ฐาน ( BASE ) ทำาหนาทรบนำาหนกทงหมดของกลองจลทรรศน มรปรางสเหลยม หรอวงกลม ทฐานจะมปมสำาหรบปดเปดไฟฟา

Page 5: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

2. จานหมน (EVOLVING NOSEPIECE) เปนสวนของกลองทใชสำาหรบหมน เพอเปลยนกำาลงขยายของเลนสใกลวตถ

3. เลนสใกลวตถ ( OBJECTIVE LENS ) 10 X จะตดอยเปนชดกบจานหมน ซงเปนสวนของกลองทประกอบดวยเลนส ซงรบแสงทสองผานมาจากวตถทนำามาศกษา ( Specimen ) เมอลำาแสงผานเลนสใกลวตถ เลนสใกลวตถจะขยายภาพของวตถนน ได 10 เทา จากวตถจรง และทำาใหภาพทไดเปนภาพจรงหวกลบ

4. เลนสใกลวตถ ( OBJECTIVE LENS ) 40 X จะตดอยเปนชดกบจานหมน ซงเปนสวนของกลองทประกอบดวยเลนส ซงรบแสงทสองผานมาจากวตถทนำามาศกษา ( Specimen ) เมอลำาแสงผานเลนสใกลวตถ เลนสใกลวตถจะขยายภาพของวตถนน ได 40 เทา จากวตถจรง และทำาใหภาพทไดเปนภาพจรงหวกลบ

5. เลนสใกลวตถ ( OBJECTIVE LENS ) 100 X จะตดอยเปนชดกบจานหมน ซงเปนสวนของกลองทประกอบดวยเลนส ซงรบแสงทสองผานมาจากวตถทนำามาศกษา ( Specimen ) เมอลำาแสงผานเลนสใกลวตถ เลนสใกลวตถจะขยายภาพของวตถนน ได 100 เทา จากวตถจรง และทำาใหภาพทไดเปนภาพจรงหวกลบ

6. ทหนบสไลด (Stage clip) ใชหนบสไลดใหตดอยกบแทนวางวตถ ในกลองรนใหมจะม Mechanical stage แทนเพอควบคม การเลอนสไลดใหสะดวกยงขน

7. คอนเดนเซอร( CONDENSER ) จะอยดานใตของแทนวางวตถ เปนเลนสรวมแสง เพอรวมแสงผานไปยงวตถทอยบนสไลด สามารถเลอนขนลงไดโดยมปมปรบ ลำากลอง (BODY TUBE ) เปนสวนทอยตอจากมอจบ

8. หลอดไฟ เปนแหลงกำาเนดแสง

9. เลนสใกลตา ( EYEPIECE LENS หรอ OCULAR LENS ) เลนสนจะสวมอยกบลำากลอง มตวเลขแสดงกำาลงขยาย อยดานบน เชน 5X, 10X หรอ 15X เปนตน กลองทใชใน

Page 6: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

ปฏบตการจลชววทยาทวไปนน มกำาลงขยายของเลนสตา ท 10X รนทมเลนสใกลตาเลนสเดยว เรยก Monocular Microscope ชนดทมเลนสใกลตาสองเลนส เรยก Binocular Microscope แทนวางวตถ (STAGE ) เปนแทนสำาหรบวางสไลดตวอยางทตองการศกษา มลกษณะเปน แทนสเหลยม หรอวงกลมตรงกลางมรใหแสงจากหลอดไฟสองผานวตถแทนนสามารถเลอนขนลงไดดานในของ แทนวางวตถ จะมครป สำาหรบยดสไลด และมอปกรณชวยในการเลอนสไลด เรยกวาMechanical Stage นอกจากนยงมสเกลบอกตำาแหนงของสไลด บนแทนวางวตถ ทำาใหสามารถบอกตำาแหนงของภาพบนสไลดได

10. แขนกลอง (arm) เปนสวนททำาหนาทยดระหวางลำากลองและฐานกลองเปนตำาแหนงทใชจบกลองในขณะเคลอนยายกลองจลทรรศน

11. แทนวางสไลด (stage) เปนแทนทใชวางสไลด (slide) ตวอยางทตองการศกษาทตรงกลางแทนวางสไลด

12. ปมปรบภาพหยาบ ( COARSE ADJUSMENT KNOB ) ใชเลอนตำาแหนงของแทนวางวตถขนลง เมออยในระยะโฟกส กจะมองเหนภาพได ปมนมขนาดใหญจะอยทดานขางของตวกลอง

13.ปมปรบภาพละเอยด ( FINE ADJUSMENT KNOB ) เปนปมขนาดเลกอยถดจากปมปรบภาพหยาบออกมาทางดานนอกทตำาแหนงเดยวกน หรอกลองบางชนดอาจจะอยใกล ๆ กน เมอปรบดวยปมปรบภาพหยาบจน มองเหนภาพแลวจงหมนปมปรบภาพละเอยดจะทำาใหไดภาพคมชดยงขน

14.ฐาน (base) เปนสวนลางสดของกลองจลทรรศน ทำาหนาทรบนำาหนกตวกลองทงหมด

Page 7: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

2. นางสาว จราพร ลำาฮวดว ธ การใชกล องจ ลทรรศนใชแสงแบบเชงประกอบ

วธ การใชกล องจ ลทรรศนใชแสงแบบเชงประกอบ

Page 8: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

1.การเคลอนยายกลองจลทรรศน การ เคลอนยายกลองจลทรรศน ทำาไดโดยใชมอขางหนงจบ

ทแขนกลอง มออกขางหนงรองใตฐานกลอง รกษาระดบใหกลองอยในสภาพตงตรงตลอดการเคลอนยาย เพอปองกนการลนหลดของเลนสใกลตา ไมเคลอนยายกลองจลทรรศนโดยการลากไปบนพนโตะแรงกระเทอนอาจมผลตอระบบเลนสได วางกลองจลทรรศน ใหหางจากขอบโตะปฏบตการพอสมควรทจะทำางานไดสะดวก

2 . กอนเรมใชกลองจลทรรศน ใหตรวจสอบกลองจลทรรศนดงตอไปน - สายไฟถกพบเกบหรอพนอยกบฐานของกลอง

Page 9: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

3. สวตซเปดปดหลอดไฟทฐานกลองอยในตำาแหนง “ ปด”

4. สวตซ เพมความเขมของแสงอยตำาแหนงตำาสด ในกรณทเปนกลองจลทรรศนแบบใชกระจกเงา กระจกตองปรบอยในแนวตงฉากเพอลดการเกาะของฝนในอากาศ

5.แทน วางสไลดถกเลอนอยในตำาแหนงตำาสด ในกรณทแทนวางสไลดมตวเลอนสไลดตองปรบตำาแหนงให แกนของตวเลอนสไลดยนออกมาจากแทนวางสไลดใหนอยทสด

Page 10: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

6. เลนสรวมแสงถกเลอนอยในตำำแหนงตำำสด

7. เลนสใกลวตถทมกำำลงขยำยตำำสดอยในแนวเดยวกบเลนสรวมแสง

8. หำกเปนกลองจลทรรศนทสำมำรถปรบระยะหำงระหวำงตำและปรบแกสำยตำเอยง ได ตองเลอนเลนสใกลตำ ใหเขำมำใกลกนมำกทสดและหมนใหตวปรบแกสำยตำเอยงอยในตำำแหนง “ 0 ”

Page 11: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

9. คลสำยไฟออก นำำไปเสยบกบแหลงจำยไฟ กดสวตซปดเปดหลอดไฟทฐำนกลอง ไปยงตำำแหนง “ เปด ” ใชมอหมนแปนหมนเลนสในกำรเปลยนกำำลงขยำยของเลนสใกลวตถใหวตถท มกำำลงขยำยตำำ สดอยในแนวแสง ทสองขนมำจำกฐำน เมอเลนสใกลวตถเลอนไปยงตำำแหนงทถกตองจะมเสยง “ คลก ”

10. เลอนสวตซเพมควำมเขมของแสงใหอยในตำำแหนงกงกลำง กรณทเปนกลองจลทรรศนทมกระจกเงำ ใหปรบกระจกเงำหนออกมำรบแสงเพอใหแสงผำนขนไปยงรทอยบนแทนวำง สไลดเขำสเลนสใกลวตถ ตรวจสอบดวำ แสงผำนเขำกลองหรอไม โดยมอง

Page 12: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

ผำนเลนสใกลตำ กำรมองผำนเลนสใกลตำใหมองโดยกำรลมตำทงสองขำง แมวำกลองจลทรรศนทใชเลนสใกลตำเพยงอนเดยว หำกเปนกลองจลทรรศนทมเลนสใกลตำ 2 อน ใหปรบระยะหำงระหวำงตำจนภำพทเหนซอนกนเปนภำพเดยว

11. วำงแผนสไลดทมตวอยำงของวตถบนแทนวำงสไลดโดยใหกระจกปดสไลดอยดำนบนยดแผนสไลด เขำกบ ทจบของ ตวเลอนสไลด ( ถำม) ลองเลอนสไลดไปมำเพอศกษำวธกำรบงคบสไลด ใหเลอนไปทำง ซำย-ขวำและ เขำหำตว-ออกจำกตว เลอนสไลดใหวตถไปอยตรงกลำงของรแทนวำงสไลดทแสงผำนขนมำจำกดำนลำง

12. หมนปมปรบภำพหยำบ จนสไลดใกลกบเลนสใกลวตถมำกทสดแตไมชนกบเลนสใกลวตถ ขณะหมนปมปรบภำพหยำบ ตอง

Page 13: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

คอยสงเกตระยะหำงระหวำงสไลดกบเลนสใกลวตถตลอดเวลำโดยใชตำเลงในระดบเดยวกบผวหนำของแทนวำงสไลด

13. เลอนเลนสรวมแสงใหสงทสด แตไมใหชนกบสไลดทวำงอยบนแทนวำงสไลด เปดไอรสไดอะแฟรม ใหกวำงทสด สงเกตกำรณเปลยนแปลงระหวำงกำรเปด - ปด ไอรสไดอะแฟรมโดยกำรมองผำนเลนสใกลตำ มองผำนเลนสใกลตำในขณะ ทหมนปมปรบภำพหยำบเพอเพมระยะหำงระหวำงสไลดและเลนสใกลวตถ หมนปมปรบภำพหยำบ จนภำพวตถเรมชดเจนมำกทสดและอำจปรบควำมเขมของแสงโดยใชสวตซเพมควำมเขมของแสงตำมตองกำร

Page 14: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

14. หมนปมปรบภำพละเอยดจนภำพวตถชด ทดลองเลอนสไลดไปทำงซำย- ขวำ แลวสงเกตกำรณเคลอนทของภำพในกลอง

15. หำกตองเพมกำำลงขยำยใหสงขน ใชมอหมนแปนหมนเลนสใหมกำำลงขยำยสงขน ในลำำดบถดไป ใหอยในแนวแสง (หำกเลนสใกลวตถเขำสตำำแหนงทถกตองจะตองมเสยง "คลก" ทกครงปรบภำพใหชดเจนโดยใหใช ปมปรบภำพละเอยดจนภำพวตถชดเจน

ใหส งเกตกำรเปล ยนแปลงของภำพทเห นเพ อท ำำกำรเปล ยนกำำล งขยำยของเลนสใกล ว ตถ จำก

4' เป น 10' และเป น 40'

16. หำกตองกำรใชเลนสใกลวตถกำำลงขยำย 100' ตองใชนำำมน (Immersion Oil) เปนตวกลำงระหวำงกระจก ปดสไลดและเลนสใกลวตถ ตองหยดนำำมนบนสไลดกอนจงจะหมนใหเลนสใกลวตถดงกลำวอยในแนวแสง

Page 15: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

3. นำย สถำพร พงพ ฒนำกำรใชเลนสว ตถ ท ใช ก บนำำม นและกำรหยดนำำม นบน

สไลด

Page 16: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กำรใชเลนสวตถทใชกบนำำมนและกำรหยดนำำมนบนสไลด ชวยทำำใหแสงไมหกเหออกจำกเลนสวตถ ทำำใหแสงเดนทำงเขำส

เลนสไดท มำ : http://www.udel.edu/biology/ketcham/microscope

/scope.html

กำรดแลร กษำ เนองจำกกลองจลทรรศนเปนอปกรณทมรำคำคอนขำงสงและ

มสวนประกอบทอำจเสยหำยงำยโดยเฉพำะเลนส จงตองใชและเกบรกษำดวยควำมระมดระวงใหถกวธ ซงมวธปฏบตดงน

• ในกำรยกกลองและเคลอนยำยกลอง ตองใชมอหนงจบทแขนและอกมอหนงรองทฐำนของ กลอง

• สไลดและกระจกปดสไลดทใชตองไมเปยก เพรำะอำจจะทำำใหแทนวำงวตถเกดสนม และเลนสใกลวตถอำจขนรำได

• เมอตองกำรหมนปมปรบภำพหยำบตองมองดำนขำงตำมแนวระดบ แทนวำงวตถ เพอปองกนกำรกระทบของเลนสใกลวตถกบกระจกสไลด ซงอำจทำำใหเลนสแตกได

• กำรหำภำพตองเรมดวยเลนสใกลวตถทมกำำลงขยำยตำำสดกอนเสมอ

• เมอตองกำรปรบภำพใหชดขนใหหมนเฉพำะปมปรบภำพละเอยด เทำนน เพรำะถำหมนปมปรบภำพหยำบจะทำำใหระยะภำพหรอจดโฟกสของภำพเปลยนไปจำก เดม

• หำมใชมอแตะเลนส ควรใชกระดำษเชดเลนสในกำรทำำควำมสะอำดเลนส

• เมอใชเสรจแลวตองเอำวตถทศกษำออก เชดแทนวำงวตถและเชดเลนสใหสะอำด หมนเลนสใกลวตถกำำลงขยำยตำำสด

Page 17: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

ใหอยตรงกลำงลำำกลอง และเลอนลำำกลองลงตำำสด ปรบกระจกใหอยในแนวตงฉำกกบแทนวำงวตถเพอปองกนไมใหฝนเกำะ แลวเกบใสกลองหรอตใหเรยบรอย

4. นำงสำว ขนษฐำ แสงกระจ ำงกลองจ ลทรรศนท ใช แสงแบบสเตอร โอ

กลองจ ลทรรศนท ใช แสงแบบสเตอร โอ

Page 18: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

เปนกลองทประกอบดวยเลนสททำำใหเกดภำพแบบ 3 มต ใชศกษำวตถทมขนำดใหญแตตำเปลำไมสำมำรถแยกรำยละเอยดไดจงตองใช กลองชนดนชวยขยำย กลองชนดนมขอแตกตำงจำกกลองทวๆไป คอ1. ภำพทเหนเปนภำพเสมอนมควำมชดลกและเปนภำพสำมมต 2. เลนสใกลวตถมกำำลงขยำยตำำ คอ นอยกวำ 1 เทำ 3. ใชศกษำไดทงวตถโปรงแสงและวตถทบแสง 4. ระยะหำงจำกเลนสใกลวตถกบวตถทศกษำอยในชวง 63-225 มลลเมตร

ว ธ ใช กล องจ ลทรรศนใชแสงแบบสเตอร โอ1. ตงระยะหำงของเลนสใกลตำใหพอเหมำะกบนยนตำของผใชกลองทงสองขำง จะทำำใหจอภำพทเหนอยในวงเดยวกน2. ปรบ โฟกสเลนสใกลตำทละขำงจนชดเจน ถำหำกตองกำรศกษำจดใดจดหนงของตวอยำงใหปรบโฟกสของเลนสใกลวตถ ทมกำำลงขยำยสงกอน เพรำะจะทำำใหเหนภำพวตถไดชดเจนทงกำำลงขยำยสงและกำำลงขยำยตำำ

Page 19: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

5. นางสาว วรรณดา ศร ประทมกลองจ ลทรรศนอ เล กตรอน

กลองจ ลทรรศน อ เล กตรอน

Page 20: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กลอง จลทรรศนอเลกตรอน (องกฤษ: Electron microscope) ประดษฐขนครงแรกเมอป พ.ศ. 2475 ในประเทศเยอรมน โดยนกวทยาศาสตร 2 คน คอ แมกซ นอลล และ เอรนท รสกา เปนกลองจลทรรศนทใชลำาอเลกตรอนแทนแสงธรรมดา กลองแบบนมหลกการทำางานคลายกบกลองจลทรรศนชนดใชแสง แตแตกตางกนทสวนประกอบภายใน กลาวคอ กลองจลทรรศนอเลกตรอนจะใชลำาอเลกตรอนซงมขนาดเลกมากวงผานวตถ และโฟกสภาพลงบนจอเรองแสง เลนสตาง ๆ ในกลองจะใชขดลวดพนรอบ ๆ แทงเหลกออน เมอกระแสไฟฟาไหลผานจะเกดสนามแมเหลกขน ซงสนามแมเหลกจะผลกกบประจของอเลกตรอน ทำาใหอเลกตรอนเบยงเบนไปสเปาหมายได

ระบบเลนสของกลองจ ลทรรศนอ เล กตรอนใช เลนสแมเหลกไฟฟาแทนเลนสแกวในกลองจลทรรศนธรรมดา เลนสแมเหลกไฟฟานนประกอบดวยขดลวดพนรอบแทงเหลก เมอผานกระแสไฟฟาเขาไปจะทำาใหเกดสนามแมเหลกขน ซงทำาใหลำาแสงอเลกตรอนเขมขนขนเพอไปตกอยทวตถทตองการศกษา เลนสของกลองจลทรรศนอเลกตรอนนนประกอบดวย เลนสรวมแสง และโปรเจกเตอร เลนส โดย โปรเจกเตอรเลนสนนมหนาทฉายภาพ จากตวอยางทตองการศกษาลงบนจอภาพ ซงจอภาพจะฉาบดวยสารเรองแสง เมอลำาแสงอเลกตรอนตกบนจอภาพจะทำาใหเกดการเรองแสงทสามารถมองเหนได ดวยตาเปลา ดงนนผศกษาจงสามารถมองเหนภาพบนจอและสามารถบนทกภาพนนดวยกลอง ถายรปซงประกอบอยในกลองจลทรรศนอเลกตรอนได

Page 21: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

แหลงก ำาเน ดล ำาแสงอ เล กตรอน

แหลงกำาเนดลำาแสงอเลกตรอน คอ ปนยงอเลกตรอน ซงมลกษณะเปนขดลวดตววทำาจากทงสเตน อเลกตรอนจะถกปลอยออกมาหลงจากผานกระแสไฟฟาเขาไปในขดลวด เนองจากอเลกตรอนมขนาดเลกมาก จงตองมการดดอากาศออกจากตวกลองใหเปนสญญากาศ เพอปองกนการรบกวนของลำาแสงอเลกตรอน และเพอปองกนการเกดการหกเห เนองมาจากการชนกนของมวลอากาศกบลำาแสงอเลกตรอน

ชนดของกลองจ ลทรรศนอ เล กตรอน

ในปจจบนกลองจลทรรศนอเลกตรอนม 2 ชนด

1.กลองจลทรรศนอเลกตรอนชนดสองผาน (Transmission Electron microscope) หรอเรยกแบบยอวา TEM ซงคดคนโดย เอรนสท รสกา ในป พ.ศ. 2475 ใชศกษาโครงสรางภายในของเซลล โดยลำาแสงอเลกตรอนจะสองผานเซลลหรอตวอยางทตองการศกษาซงผศกษาตองเตรยมตวอยางใหไดขนาดบางเปนพเศษ

2.กลองจลทรรศนอเลกตรอนชนดสองกราด (Scanning Electron microscope) หรอเรยกแบบยอวา SEM ซงคดคนโดยเอม วอน เอนเดนน สรางสำาเรจในป พ.ศ. 2481 ใชศกษาโครงสรางของผวเซลลหรอผววตถ โดยลำาแสงอเลกตรอนจะสองกราดไปบนผวของวตถ ทำาใหไดภาพทมลกษณะเปน 3 มต

Page 22: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

ตวอยางภาพจากกลองจลทรรศนอเลกตรอน

สวนหวของผเสอกลางคน

กระดาษทชชหรอกระดาษชำาระนนเอง

Page 26: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

6. นางสาว สภาพร นม ตร ตน กลองจ ลทรรศนอ เล กตรอนชนดส องผ าน(Transmission Electron microscope)

Page 27: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กลองจ ลทรรศนอ เล กตรอนชนดส องผ าน(Transmission Electron microscope)

Page 28: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

หรอเรยกแบบยอวา TEM ซงคดคนโดย เอรนสท รสกา ในปพ.ศ. 2475 ใชศกษาโครงสรางภายในของเซลล โดยลำาแสงอเลกตรอนจะสองผานเซลลหรอตวอยางทตองการศกษาซงผศกษา ตองเตรยมตวอยางใหไดขนาดบางเปนพเศษ กลองจลทรรศนชนดนมราคาแพงมาก และการใชงานจะซบซอนมากกวากลอง จลทรรศนทกลาวมาขางตน โดยใชอเลกตรอนเปนแหลงกำาเนดแสงและใหผาน ตวอยางทมขนาดบางมากๆ ใชแผนแมเหลกแทนเลนสแกว สามารถขยายภาพได 200,000 ? ถง 500,000 ? เปนภาพ 2 มต (two dimensional image) สามารถดรายละเอยดภายในไดเชนเดยวกบกลองจลทรรศนใชแสงแบบเชงประกอบ

ทมา:http://www.phy.cuhk.edu.hk/centrallaboratory/TecnaiF20/TecnaiF20.html

Page 29: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

7. นาย รฐนนท สงข ทองกลองจ ลทรรศนอ เล กตรอนชนดส องกราด

(Scanning Electron microscope)

Page 30: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

กลองจ ลทรรศนอ เล กตรอนชนดส องกราด(Scanning Electron microscope)

หรอ เรยกแบบยอวา SEM ซงคดคนโดยเอม วอน เอนเดนน สรางสำาเรจในปพ.ศ. 2481 ใชศกษาโครงสรางของผวเซลลหรอผววตถ โดยลำาแสงอเลกตรอนจะสองกราดไปบนผวของวตถ กลองจลทรรศนชนดนลำาแสงอเลกตรอนจะตกกระทบเฉพาะผวดานนอกของวตถ ภาพทเหนจะเหนไดเฉพาะผวนอก ทำาใหไดเภาพทมลกษณะเปน 3 มต กลองชนดนแมวาจะมความสามารถในการเหนภาพตำากวา กลองจลทรรศน อเลกตรอนแบบสองผานและสามารถเหนเฉพาะผวนอกของวตถกตามแตภาพทเหน จะไดรายละเอยดมากกวาและชดเจน ซงเปนประโยชนอยางยงสำาหรบนกชววทยาทจะศกษาโครงสรางของสงม ชวตไดดยงขน

Page 32: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

8. นาย กตต ธ ช คงประการการบำาร งร กษากลองและการทำาความสะอาดเลนส

Page 33: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

การบำาร งร กษากลอง

1. ควร ดแลรกษากลองใหสะอาดอยเสมอ และเมอไมไดใชกลองควรใชถงคลมกลองไวเสมอ เพอปองกนฝนละอองและสงสกปรกเขาไปสมผสกบเลนสของกลอง2. ใน การทำาความสะอาดหรอการประกอบกลอง ควรทำาดวยความระมดระวง อยาใหชนสวนถกกระแทกหรอหลดตกหลน กรณทกลองหรอสวนประกอบใดๆของกลองตกหรอกระแทก จะมผลใหเมอประกอบกลองแลวภาพทเหนไมคมชด เปนเพราะระบบภายใน (ปรซม) อาจเกดการคลาดเคลอนได ซงกรณน ควรสงใหกบบรษทซอม เพราะการตงศนยของปรซมและระบบเลนสภายในนนตองใชเครองมอทซบ ซอนและความชำานาญของชาง3. หามใชมอหรอสวนใดๆของรางกาย สมผสถกสวนทเปนเลนส และหลกเลยงการนำาเลนสออกจากตวกลอง4. ใน กรณทถอดเลนสออกจากตวกลอง ควรใชฝาครอบดวยทกครงเพอปองกนไมใหฝนละอองเขาไปขางใน ซงอาจทำาใหเกดความไมชดของการมองภาพ5 สำาหรบเลนสใกลวตถ 100x ทใชกบ Oil immersion หลงจากใชแลว ควรทำาความสะอาดทกครง โดยการเชดดวยกระดาษเชดเลนส cotton bud หรอผาขาวบางทสะอาด และนม ชบดวยนำายาไซลน หรอสวนผสมของแอลกอฮอลและอเทอร ในอตราสวน 40:60 ตามลำาดบ6 ควร หมนปรบปมปรบความฝดเบาใหพอด ไมหลวมเกนไป ซงจะทำาใหแทนวางสไลดเลอนหมดลงมาไดงาย หรอฝดจนเกนไปทำาใหการทำางานชาลง7 ปมปรบ ภาพหยาบนน ควรหมนในลกษณะทวนเขมนาฬกาอยางชาๆ จนกวาจะไดภาพ หามปรบปมปรบภาพทงซายและขวาของตวกลองในลกษณะสวนทางกน เพราะนอกจากจะไมไดภาพตามตองการแลว ยงจะทำาใหเกดการขดของของฟนเฟอง8 ใน กรณตองการใชแสงมากๆควรใชการปรบไดอะแฟรม แทนการปรบเรงไฟไปตำาแหนงทกำาลงแสงสวางสด (กรณหลอดไฟ) จะทำาใหหลอดไฟมอายยาวขน9 กอนปดสวตชไฟทกครงควรหรไฟกอนเพอยดอายการใชงาน และเมอเลกใชกควรปดสวตชทกครง10 การเสยบปลกไฟของตวกลองไมควรใชรวมกนกบเครองใชไฟฟาอน เพราะจะทำาใหหลอดไฟขาดงาย

Page 34: กล้องจุลทรรศน์ (Microscope)

11 หลง จากเชดสวนใดๆของกลองกตาม ถาไมแนใจวาแหงหรอปราศจากความชนแลว ควรเปาลมใหแหง โดยใชพดลม หรอ ลกยางเปาลม (หามเปาดวยปากเพราะจะมความชน)12 เมอแนใจวาแหงและสะอาดแลว จงคลมดวยถงพลาสตก13 เกบกลองไวในททคอนขางแหงและไมมความชน

การทำาความสะอาดเลนส

1. เปา หรอปดเศษผงหรอวสดอนๆทอาจจะกอใหเกดรอยขดขดบนพนผวเลนส โดยใชลกยางบบ หรอปดดวยแปรงขนออนๆ แตถายงไมสามารถเอาออกไดใหใชผาขาวบางทสะอาดและนมชบดวยนำาเชด เบาๆ 2. เตรยมนำายาเชดเลนส (อเทอร:แอลกอฮอล = 60:40) 3. ทำาความสะอาดทงเลนสใกลตา และเลนสใกลวตถ ใช cotton bud หรอ กระดาษเชดเลนสพนรอบปลายคบ แลวชบดวยนำายาเชดเลนสเพยงเลกนอย แลวจงเรมเชดเลนสจากจดศนยกลางของเลนสแลวหมนทำารศมกวางขน เรอยๆไปสขอบเลนสอยางชาๆ 4. ในการใชนำายาเชดเลนสตองระวงดวยวานำายานนสามารถละลายสของกลองและละลายกาวของเลนสได 5. ใน การผสมนำายาเชดเลนสอาจเปลยนแปลงไดตามอณหภมและความชน หากอเทอรมากเกนไปอาจทำาใหมรอยการเชดอยบนเลนสได แตถาแอลกอฮอลมากเกนไปจะมรอยเปนคราบอยบนเลนสเชนกน