ΠΕΤΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/... · mis: 296579 ± Π.3.2.1: ... και το νερό διατήρησε τη ζωή στον

Π.3.2.1 Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες,

σύμφωνα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε

30 διδακτικές ώρες ανά τάξη

Νεοελληνική Γλώσσα

Ε΄ Δημοτικού

Τίτλος:

«Όσα φέρνει ο άνεμος...»

ΠΕΤΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Θεσσαλονίκη 2013

ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων

MIS: 296579 – Π.3.2.1: Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες

E΄ Δημοτικού «Όσα φέρνει ο άνεμος...»

Σελίδα 2 από 40

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

ΠΡΑΞΗ: «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και

δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Α/βάθμια και

Β/βάθμια εκπαίδευση» MIS 296579 (κωδ. 5.175), - ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΠΡΑΞΗ, στους άξονες

προτεραιότητας 1-2-3 του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση», η

οποία συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και εθνικούς

πόρους.

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: Ι .Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ

ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΔΗΣ

ΠΑΡΑΔΟΤΕΟ: Π.3.2.1. Εκπαιδευτικά σενάρια και μαθησιακές δραστηριότητες, σύμφωνα με

συγκεκριμένες προδιαγραφές, που αντιστοιχούν σε 30 διδακτικές ώρες ανά τάξη.

ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΑΡΑΔΟΤΕΟΥ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΗΣ

Υπεύθυνοι υπο-ομάδας εργασίας γλώσσας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση

Κώστας Ντίνας & Σωφρόνης Χατζησαββίδης

ΦΟΡΕΑΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ: ΚΕΝΤΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

http://www.greeklanguage.gr

Καραμαούνα 1 – Πλατεία Σκρα Τ.Κ. 55 132 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη

Τηλ.: 2310 459101 , Φαξ: 2310 459107, e-mail: [email protected]

http://www.greeklanguage.gr/

mailto:[email protected]





Α. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ

Τίτλος

Όσα φέρνει ο άνεμος...

Δημιουργός

Κωνσταντίνος Πέτρου

Διδακτικό αντικείμενο

Νεοελληνική Γλώσσα

(Προτεινόμενη) Τάξη

Ε΄ Δημοτικού

Χρονολογία

Αύγουστος 2013

Διδακτική/θεματική ενότητα

«Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού», τεύχος α΄, ενότητα 1: Ο φίλος μας το περιβάλλον,

υποενότητα: Ο φίλος μας ο άνεμος.

Διαθεματικό

Ναι

Εμπλεκόμενα γνωστικά αντικείμενα

Άλλα γνωστικά αντικείμενα

Φυσικά

Χρονική διάρκεια

13 διδακτικές ώρες

Χώρος

Εντός σχολείου: αίθουσα διδασκαλίας, εργαστήριο πληροφορικής

Εικονικός χώρος: Wiki





Προϋποθέσεις υλοποίησης για δάσκαλο και μαθητή

Για να είναι εφικτή η υλοποίηση του σεναρίου θα πρέπει ο εκπαιδευτικός καθώς και

οι μαθητές να είναι εξοικειωμένοι με τη διαχείριση αρχείων και φακέλων, με τη

χρήση επεξεργαστή κειμένου, την πλοήγηση στο διαδίκτυο, καθώς και με την

ομαδοσυνεργατική διδασκαλία.

Όσον αφορά στην υλικοτεχνική υποδομή, προϋπόθεση για την εφαρμογή του

σεναρίου αποτελεί η ύπαρξη εργαστηρίου Πληροφορικής με προβολικό, αλλά και η

δημιουργία από την πλευρά του εκπαιδευτικού ενός Wiki, στο οποίο οι μαθητές θα

μπορούν να δημοσιοποιούν τα ευρήματα και τις δημιουργίες τους. Επίσης, η

κατασκευή ανεμόμυλων από τις ομάδες των μαθητών απαιτεί την κατάλληλη

προετοιμασία από την πλευρά του εκπαιδευτικού.

Εφαρμογή στην τάξη

Το συγκεκριμένο σενάριο είναι πρόταση διδασκαλίας.

Το σενάριο στηρίζεται

—

Το σενάριο αντλεί

Το σενάριο είναι πρωτότυπο στη σύλληψη.

Β. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ/ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι μαθητές, με βάση τις εργασίες στη σελίδα 17 του βιβλίου «Γλώσσα Ε΄

Δημοτικού», αναζητούν πληροφορίες στο διαδίκτυο για τους ανεμόμυλους,

εξετάζοντας και με αυτόν τον τρόπο την προσπάθεια του ανθρώπου να εκμεταλλευτεί

την αιολική ενέργεια. Επίσης, οι μαθητές αναλύουν την έννοια του ανέμου και

ασχολούνται με αρκετά θέματα «περί ανέμων», όπως η ένταση και η μέτρησή τους, η

ονοματολογία τους κλπ. Στη συνέχεια, με την επίσκεψή τους σε κατάλληλους

ιστότοπους, ανακαλύπτουν τη διαφορά στη σημασία μεταξύ αέρα και ανέμου

«αποκτώντας» με αυτόν τον τρόπο το δικαίωμα να κατασκευάσουν τον δικό τους





ανεμόμυλο. Με όλα εκείνα τα στοιχεία που θα έχουν συλλέξει οι μαθητές, θα

δημιουργήσουν σταδιακά ένα «ανεμοδαρμένο» Wiki, στο οποίο θα αναρτήσουν όλα

τα ευρήματά τους, καθώς και οτιδήποτε άλλο ενδιαφέρον και σχετικό με τους

ανέμους.

Γ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σύλληψη και θεωρητικό πλαίσιο

Ο αέρας (και κατ’ επέκταση ο άνεμος) μαζί με το νερό και τη γη είναι τα βασικά

σημεία αναφοράς της ανθρωπότητας από την εμφάνισή της στον πλανήτη. Η

λειτουργία τους είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη πορεία μέσα στους αιώνες και

η εκμετάλλευσή τους αφετηρία για οποιαδήποτε πρόοδο. Όμως, αν και η γη παρείχε

στον άνθρωπο όλα τα αγαθά που χρειάστηκε (και χρειάζεται) και το νερό διατήρησε

τη ζωή στον πλανήτη, η αξιοποίηση του ανέμου ήταν το γεγονός που τον οδήγησε

πέρα από τα στενά όρια μέσα στα οποία ήταν «καταδικασμένος» να ζει. Με τη

βοήθεια του ανέμου ο άνθρωπος κατέκτησε το υπόλοιπο 70% της γης, τη θάλασσα,

πράγμα το οποίο με κανέναν άλλο τρόπο δε θα μπορούσε να επιτύχει.

Το πόσο σημαντικό στοιχείο για την εξέλιξη του ανθρώπου αποτελεί ο άνεμος

μπορεί κάποιος να το διακρίνει κανείς ιδιαίτερα στα τελευταία 4000 χρόνια, κατά τα

οποία η ανθρωπότητα εξελίχθηκε αλματωδώς. Η αναφορά των ανέμων στα αρχαία

κείμενα, η χρήση του ιστιοφόρου ως μοναδικού μέσου θαλάσσιας μεταφοράς

ανθρώπων και υλικών και οι δυνατότητες που απέκτησε ο άνθρωπος επικοινωνώντας

με άλλους είναι τρία από τα βασικά επιχειρήματα που μπορεί να χρησιμοποιήσει

κάποιος, για να ενισχύσει την άποψη για τη σπουδαιότητα του ανέμου στην

καθημερινή ζωή του ανθρώπου.

Στα πρόσφατα χρόνια, όπως και ο άνθρωπος, η εκμετάλλευση της «αιολικής»

ενέργειας (όπως συνηθίζεται να αναφέρεται) εξελίχθηκε και αυτή. Και βέβαια δε

σταματά εδώ. Η ύπαρξη αρκετών ανεμόμυλων στον ελλαδικό χώρο, απόρροια

πολλών ανέμων, αλλά και το σχετικά πρόσφατο «φύτρωμα» αρκετών





ανεμογεννητριών στα υψώματα της Ελλάδας, είναι ζητήματα που δεν αρκεί να

μελετηθούν μόνο μέσα στα στενά όρια ενός καθαρά «επιστημονικού» τομέα όπως

αυτού της Φυσικής.

Έτσι, με τη βοήθεια των νέων μέσων (ΤΠΕ) και με τη συνεργασία των μαθητών

σε ομάδες μέσα από το μάθημα της Γλώσσας μπορεί να δοθεί μια διάσταση

διαφορετική από τα προβλεπόμενα με σκοπό την κατανόηση της σπουδαιότητας του

ανέμου στη ζωή του ανθρώπου.

Δ. ΣΚΕΠΤΙΚΟ-ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΤΟΥΣ

Η συνηθέστερη προσέγγιση του θέματος της προστασίας του περιβάλλοντος στα

σχολικά βιβλία είναι κυρίως αυτή της φροντίδας για το δάσος και αρκετές φορές η

ενασχόληση με το νερό και τη σημασία του στην επιβίωση της ανθρωπότητας. Γι’

αυτόν τον λόγο οι μαθητές συμμετέχοντας σε μια διαδικασία σαν αυτή που

προβλέπεται από το παρόν σενάριο έχουν τη δυνατότητα να γνωρίσουν περισσότερα

για τον άνεμο και εν γένει για την «αιώνια» παρουσία του στην εξέλιξη του

ανθρώπου.

Γνώσεις για τον κόσμο, αξίες, πεποιθήσεις, πρότυπα, στάσεις ζωής

Με το σενάριο αυτό επιδιώκουμε οι μαθητές και οι μαθήτριες:

να αντιληφθούν ότι οι ανεμόμυλοι είχαν ιδιαίτερη σημασία στη ζωή των

ανθρώπων παλαιότερα

να ανακαλύψουν τις ευεργετικές συνέπειες του ανέμου, κυρίως στην

παραγωγή ενέργειας

να συγκρίνουν τους διαφορετικούς τρόπους εκμετάλλευσης της αιολικής

ενέργειας διαχρονικά

να δουν πώς δουλεύει ένας ανεμόμυλος και μια ανεμογεννήτρια

να μάθουν τι είναι οι «αλκυονίδες» ημέρες





να διαπιστώσουν ότι ο άνεμος «απασχολεί» και ενδιαφέρει από πολύ παλιά

τον άνθρωπο

να κατανοήσουν τη σημασία του ανέμου στη ναυσιπλοΐα

να ανακαλύψουν την παρουσία του ανέμου σε αρχαία κείμενα

να μάθουν τι είναι το ανεμολόγιο και κατά συνέπεια τις ονομασίες των

ανέμων (απλές και επίσημες)

να πληροφορηθούν για την ύπαρξη του Πύργου των Αέρηδων και της

ονομασίας της γύρω περιοχής από αυτόν

να ανακαλύψουν τις περιοχές όπου φυσάνε περισσότεροι άνεμοι

να κατανοήσουν την έννοια της μονάδας μέτρησης Μποφώρ και να τη

συγκρίνουν με άλλες μονάδες

να μάθουν για τα καταστρεπτικά αποτελέσματα των τυφώνων

να εμπεδώσουν τη διαφορά μεταξύ ανέμου και αέρα

Γνώσεις για τη γλώσσα


να αποκτήσουν νέο λεξιλόγιο, ως αποτέλεσμα της ενασχόλησής τους με τις

ονομασίες των ανέμων

να συνδέσουν τις ονομασίες των ανέμων με την ετυμολογία τους

να γνωρίσουν μία (μεγάλη) οικογένεια λέξεων

να αντιληφθούν την ύπαρξη διεθνών όρων στην ελληνική γλώσσα

να εξοικειωθούν με τη χρήση αρχαίων φράσεων στη γλώσσα μας

να καλλιεργήσουν τον (ψηφιακό) γραπτό τους λόγο, δημιουργώντας κείμενα

με εικόνες

να εξοικειωθούν με την οργάνωση πληροφοριών γύρω από ένα θέμα

να αντιλαμβάνονται ότι στο διαδίκτυο ο λόγος μπορεί να έχει διαφορετικό

ύφος ανάλογα με την περίπτωση

να καταλάβουν τη διαφορά μεταξύ ταυτοσημίας και συνωνυμίας





να αντιληφθούν τη σημαντική παρουσία της λέξης «άνεμος» σε πολλές

εκφράσεις της καθημερινότητας

να έρθουν σε επαφή με ιδιαίτερα γλωσσικά στοιχεία όπως παροιμίες,

γνωμικά, αποφθέγματα κλπ. της ελληνικής γλώσσας.

να αντιληφθούν την πολυσημία της έννοιας «αέρας»

να μάθουν ότι και σε άλλες γλώσσες η έννοια του ανέμου δεν ταυτίζεται με

αυτήν του αέρα

να συνειδητοποιήσουν ότι οι περισσότερες ονομασίες των ανέμων

προέρχονται από την ιταλική γλώσσα

Γραμματισμοί


να αντλούν πληροφορίες από ψηφιακά περιβάλλοντα όπως ψηφιακές

εγκυκλοπαίδειες και λεξικά

να εξοικειωθούν με τρόπους πλοήγησης μέσα σε έναν ιστότοπο

να εξοικειωθούν με την άντληση ποικίλων πληροφοριών από δικτυακούς

τόπους

να εξοικειωθούν με το λογισμικό του επεξεργαστή κειμένου και δη με τη

χρήση ορισμένων από τα εργαλεία που διαθέτει

να δημιουργούν φακέλους και να αποθηκεύουν σε αυτούς αρχεία (έγγραφα,

εικόνες κλπ.)

να συγκρίνουν το περιεχόμενο ιστοσελίδων

να μάθουν να αντιγράφουν και να επικολλούν κείμενο και εικόνες

να μάθουν να αποθηκεύουν ένα αρχείο

να καταλάβουν ότι οι πληροφορίες του διαδικτύου δεν είναι πάντα αξιόπιστες,

και ορισμένες επιδέχονται βελτίωσης

να αναζητούν τοποθεσίες στο Google Earth





να συγκρίνουν τα αποτελέσματα μεταξύ ενός ηλεκτρονικού και ενός

διαδικτυακού λεξικού

να στέλνουν μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου

να εξοικειωθούν με τη γραφή σε ηλεκτρονικά συνεργατικά περιβάλλοντα

μάθησης

να δημιουργούν υπερσυνδέσεις σε κείμενο

να μάθουν να «ανεβάζουν» αρχεία σε Wiki

Διδακτικές πρακτικές

Οι διδακτικές πρακτικές με τις οποίες είναι απαραίτητο να υλοποιηθεί το

συγκεκριμένο σενάριο είναι η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και η σταδιακή

ανακάλυψη και εμπέδωση της γνώσης. Η χρήση των ερωτήσεων για την εκμαίευση

της προγενέστερης γνώσης των μαθητών αλλά και ο καταιγισμός ιδεών και

ερεθισμάτων αποτελούν τα χαρακτηριστικά στα οποία θα βασιστεί ο εκπαιδευτικός

για την εκπλήρωση των στόχων του σεναρίου. Περισσότερα όμως μπορεί να

διακρίνει κάποιος διαβάζοντας τα στάδια και την πορεία διδασκαλίας (βλ. κεφ. Ε.

Λεπτομερής παρουσίαση της πρότασης.)

Ε. ΛΕΠΤΟΜΕΡΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ

Αφετηρία

Η αφετηρία για το παρόν σενάριο μπορεί να είναι η διδασκαλία της υποενότητας «Ο

φίλος μας ο Άνεμος» της 1ης

Ενότητας (Ο φίλος μας το περιβάλλον, «Γλώσσα Ε΄

Δημοτικού»), αφού με το τέλος της η άσκηση 1 ζητά από τους μαθητές να βρουν

πληροφορίες για τους ανεμόμυλους με μια σειρά ερωτήσεων, καθώς και η άσκηση 2,

όπου ζητείται από τους μαθητές να εστιάσουν στην αιολική ενέργεια με μια

διαχρονική ματιά.

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSDIM-E104/515/3338,13514/





Σύνδεση με τα ισχύοντα στο σχολείο

Το παρόν σενάριο είναι συμβατό με το ΑΠΣ, αφού πολλοί από τους στόχους που

θέτει προβλέπονται σχεδόν για κάθε ενότητα του γλωσσικού μαθήματος. Έτσι, οι

μαθητές εξασκούνται στη σύνταξη κειμένων, συγκρίνουν πληροφορίες και

αξιοποιούν εργαλεία που μας προσφέρει το διαδίκτυο, όπως ψηφιακές βιβλιοθήκες ή

λεξικά, αλλά επιπλέον χρησιμοποιούν και τις υπηρεσίες του για να κοινοποιήσουν τα

αποτελέσματα των ενεργειών τους. Επίσης, η 1η ενότητα του σχολικού βιβλίου

«Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού» αναφέρεται στο περιβάλλον και συγκεκριμένα η τρίτη

υποενότητα στον άνεμο, εστιάζοντας στη χρήση των ανεμόμυλων. Επιπλέον, η

(αιολική) ενέργεια αποτελεί τμήμα της διδασκαλίας του μαθήματος της Φυσικής, ενώ

με βάση το Αναλυτικό Πρόγραμμα της διδασκαλίας των Εικαστικών προβλέπονται

κατασκευές με χαρτόνι και η καλλιτεχνική απεικόνιση εννοιών.

Αξιοποίηση των ΤΠΕ

Το παρόν σενάριο και κατά συνέπεια η διαδικασία υλοποίησης και εφαρμογής του

δίνουν στους μαθητές τη δυνατότητα αξιοποίησης των ΤΠΕ σε αρκετά μεγάλο βαθμό.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται η χρήση του διαδικτύου για την αναζήτηση πληροφοριών

σε ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια, σε ηλεκτρονικό και διαδικτυακό λεξικό, αλλά και σε

άλλες «επίσημες» και «ανεπίσημες» ιστοσελίδες. Για την καταγραφή όλων αυτών

των πληροφοριών χρησιμοποιείται ο επεξεργαστής κειμένου και οι μαθητές

μαθαίνουν πώς να χρησιμοποιούν ορισμένα εργαλεία για τη διαχείριση των εικόνων.

Ακόμα, οι μαθητές χρησιμοποιούν το λογισμικό Google Earth για να εντοπίσουν

συγκεκριμένη περιοχή και να αποκτήσουν μια πιο «σφαιρική» άποψη. Για να

δημοσιοποιήσουν τα «κατορθώματά» τους, οι μαθητές χρησιμοποιούν έναν εικονικό

χώρο «ανεβάζοντας» σε αυτόν αρχεία και διαμορφώνοντάς τον ανάλογα. Επιπλέον,

κοινοποιούν τον σχετικό υπερσύνδεσμο με τη βοήθεια της υπηρεσίας αποστολής

ηλεκτρονικών μηνυμάτων, την οποία παρέχει το διαδίκτυο, σε κάθε ενδιαφερόμενο.

Επίσης, οι μαθητές εξασκούνται στη διαχείριση φακέλων και αρχείων, αποκτώντας






με αυτόν τον τρόπο και μαζί με τα προαναφερόμενα δεξιότητες οι οποίες θα τους

βοηθήσουν στην περαιτέρω μαθησιακή τους πορεία.

Κείμενα

Κείμενα από ιστοσελίδες

«Ανεμόμυλοι», ερευνητική εργασία (Project) με τίτλο Με την πνοή του ανέμου από το

2ο Γενικό Λύκειο Λαμίας,

«Ανεμόμυλοι: οι πέτρινοι γίγαντες του Αιγαίου» από το www.visitgreece.gr

«Ελληνικοί ανεμόμυλοι» από το http://ellas2.wordpress.com/

«Ανεμογεννήτριες», από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Eξοικονόμησης

Eνέργειας (KAΠE)

«Αιολική ενέργεια», από το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Eξοικονόμησης

Eνέργειας (KAΠE)

«Αιολική ενέργεια», από το Υπουργείο περιβάλλοντος, ενέργειας και κλιματικής

αλλαγής

«Wind Power Generation» από το U.S. Department of Energy

«Φτιάξε έναν ανεμόμυλο», οδηγίες κατασκευής

«Άνεμος (αέρας)», από το En – Gr Information Network

http://www.neo.gr, εργασία μαθητή για τον άνεμο

«Γνωμικολογικόν», Αποφθέγματα, Γνωμικά, Αφορισμοί, Ρητά, Παροιμίες και άλλα

«Σαν Σήμερα», Παροιμίες για τους ανέμους

«Περί ανέμων», ένθετο «Επτά Ημέρες» στην εφημερίδα Καθημερινή

«Οι άνεμοι έχουν ονόματα» & «Ο αέρας και η Φυσική» από το ιστολόγιο του Ανδρέα

Ιωάννου Κασσέτα

«Wind of the World», από το http://www.weatheronline.co.uk

«Ο Τυφών», από το ιστολόγιο του Χρήστου Τσάμη

«Άνεμοι επιφάνειας», από το σύστημα πρόβλεψης καιρικών φαινομένων «Ποσειδών»

Χάρτες καιρού: Άνεμοι, από το http://www.okairos.gr/

http://2lyk-lamias.fth.sch.gr/downloads/anem3.pdf

http://www.visitgreece.gr/el/civilisation/the_stone_giants_of_the_aegean

http://www.visitgreece.gr/

Ελληνικοί ανεμόμυλοι



http://www.cres.gr/kape/energeia_politis/energeia_politis_wind.htm

http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=287&amplanguage=el-GR

http://www1.eere.energy.gov/wind/multimedia.html

http://www.bookbook.gr/%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/87-%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CF%86%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%8E%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1/764-%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE,-%CF%86%CF%84%CE%B9%CE%AC%CE%BE%CE%B5-%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CE%BD-%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CF%8C%CE%BC%CF%85%CE%BB%CE%BF

http://www.en-gr.com/index.php/el/fysikoiporoi/aeraskaiatmosfaira/695-wind

http://www.neo.gr/website/ergasiamathiti/109.htm

http://www.gnomikologikon.gr/catquotes.php?categ=315

http://www.sansimera.gr/proverbs/categories/14

http://wwk.kathimerini.gr/kath/7days/2001/08/26082001.pdf

http://users.sch.gr/kassetas/zzzzzzzzAirWind1.htm

http://users.sch.gr/kassetas/zzzzzzzzAIRandPHYSICS.htm

http://www.weatheronline.co.uk/reports/wind/

http://www.weatheronline.co.uk/

http://users.sch.gr/xtsamis/OkosmosMas/Typhon.htm

http://weather.pathfinder.gr/posidon/windb

http://www.okairos.gr/%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9/

http://www.okairos.gr/





«Εργαλείο μετατροπής έντασης ανέμου και θερμοκρασίας σε διάφορες μονάδες» από

το www.meteo.gr:

Υπηρεσία Yahoo Answers: «What’s the difference between Air and Wind»

Ψηφιακά περιβάλλοντα

Λεξικό της κοινής Νεοελληνικής Γλώσσας

Βικιπαίδεια

Βικιλεξικό

Βίντεο

«Ο Γουίλιαμ Καμκάγουαμπα φτιάχνει έναν ανεμόμυλο» από το http://www.ted.com/

«Ανεμόμυλος», βίντεο με οδηγίες κατασκευής

«Olymbos – Karpathos, Greece: Windmill in full operation» Μανταλένα, Ντίνος

Δημόπουλος, 1960 (απόσπασμα 00:30:20 – 00:33:30)

«What's inside a wind turbine?» από το UVSAR

Ψηφιακό σχολείο

«Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού», ενότητα 1η: Ο φίλος μας το περιβάλλον, «Ο φίλος μας ο

άνεμος»

«Γραμματική νέας ελληνικής γλώσσας Α΄ Β΄ Γ΄ Γυμνασίου», Κεφάλαιο 4.2 Το

λεξιλόγιο και οι σημασίες της νέας ελληνικής

«Ομηρικά έπη Οδύσσεια, Α΄ Γυμνασίου», 9η Ενότητα, ε 311-420 (εδώ το απόσπασμα

321 – 328)

Διδακτική πορεία/στάδια/φάσεις

Α΄ φάση: Ο ανεμόμυλος – 4 ώρες

Τελειώνοντας μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας την ανάγνωση του σχολικού κειμένου

«Ο φίλος μας ο άνεμος» («Γλώσσα Ε΄ Δημοτικού», ενότητα 1 Ο φίλος μας το

περιβάλλον), ξεκινά συζήτηση στην ολομέλεια για τους ανεμόμυλους. Οι μαθητές

http://www.meteo.gr/Tools.asp

http://www.meteo.gr/

http://answers.yahoo.com/question/index?qid=20111023205328AA8of3f

http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/triantafyllides/index.html

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1

http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1

http://www.ted.com/talks/lang/el/william_kamkwamba_on_building_a_windmill.html

http://www.ted.com/

http://www.tvcrafts.gr/video/24

https://www.youtube.com/watch?v=YUvgKl6bgUw

http://www.veoh.com/watch/v42481118p34CKda3

http://www.youtube.com/watch?v=LNXTm7aHvWc


http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A112/621/4008,17987/








καταθέτουν -αν διαθέτουν- τις εμπειρίες τους, περιγράφουν κάποιον ανεμόμυλο που

έχουν δει, αναφέρουν πώς αντιλαμβάνονται την ύπαρξη και τη λειτουργία τους σε

συνδυασμό βέβαια με τις πληροφορίες του κειμένου. Το πιθανότερο είναι ότι οι

μαθητές -ως συνήθως- θα προτρέξουν αναφέροντας την αιολική ενέργεια, που

αναφέρεται παρακάτω. Τους προτείνεται να χωριστούν σε 4 ή 5 ομάδες και να

οδεύσουμε στο εργαστήριο πληροφορικής, για να μάθουν περισσότερα για τους

ανεμόμυλους, τον άνεμο, αλλά και για τον αέρα. Εξηγούμε ότι θα συλλέξουν αλλά

και θα δημιουργήσουν αρκετό και ποικίλο υλικό, το οποίο πρέπει να διαχειριστούν

κατάλληλα, έτσι ώστε να μας χρησιμεύσει στη δημιουργία ενός «ανεμοδαρμένου»

Wiki, το οποίο σταδιακά με κάθε τι καινούργιο που προκύπτει θα «ενημερώνεται».

Όμως η δημιουργική τους πορεία δε σταματάει μόνο σε αυτό, αφού ο εκπαιδευτικός

θα έχει φροντίσει από πριν να υπάρχουν τα υλικά και οι κατάλληλες οδηγίες, έτσι

ώστε οι μαθητές να κατασκευάσουν και έναν χάρτινο ανεμόμυλο.

Έτσι, οι μαθητές ανοίγουν το 1ο φύλλο εργασίας, το οποίο είναι κοινό για όλες

τις ομάδες, και τους ζητείται να δημιουργήσουν έναν φάκελο στην επιφάνεια

εργασίας, όπου θα αποθηκεύουν οτιδήποτε ενδιαφέρον και χρήσιμο εντοπίσουν,

καθώς και τα αποτελέσματα της επεξεργασίας των πληροφοριών που θα

συναντήσουν κατά τη διάρκεια υλοποίησης των δραστηριοτήτων. Αφού, λοιπόν, οι

μαθητές δημιουργήσουν τον φάκελο, επισκέπτονται τη Βικιπαίδεια και

πληκτρολογούν «ανεμόμυλος». Χρησιμοποιώντας τις πληροφορίες που συναντούν,

προσπαθεί η κάθε ομάδα να συντάξει κείμενο το οποίο να συμπεριλαμβάνει όλα

εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν τις απαντήσεις στις ερωτήσεις του φύλλου

εργασίας (2η δραστηριότητα), όπως πού βρίσκονται αρκετοί μύλοι, πότε έγιναν οι

πρώτοι, ποιος ανακάλυψε τον ανεμόμυλο, σε ποια κατάσταση βρίσκονται οι

σωζόμενοι κλπ. Οι μαθητές απαντούν σύντομα στις ερωτήσεις, κρατώντας κατά

κάποιον τρόπο σημειώσεις. Στη συνέχεια, δημιουργούν έγγραφο σε επεξεργαστή

κειμένου, το οποίο αποθηκεύει η κάθε ομάδα στον φάκελό της. Σε αυτό το έγγραφο






θα δημιουργήσει η κάθε ομάδα τη δική της ιστορία για τους ανεμόμυλους, αφού

πρώτα τα μέλη συλλέξουν τις απαραίτητες πληροφορίες.

Σε αυτό το σημείο δίνεται στον εκπαιδευτικό η ευκαιρία να σχολιάσει δύο

θέματα που συναντούν οι μαθητές στη Βικιπαίδεια (ημερομηνία πρόσβασης: 23-8-

2013). Το πρώτο είναι αυτό της ανεπάρκειας των πηγών και των παραπομπών,

γεγονός που πρέπει να τονίζεται συνεχώς στους μαθητές, για να μη θεωρούν τα πάντα

σωστά και άρτια στο διαδίκτυο, παρά μόνο αυτά που κρίνουν οι ίδιοι, εφόσον φυσικά

μπορούν να διασταυρώσουν και τις πληροφορίες. Το δεύτερο θέμα αφορά στην

προειδοποίηση της Βικιπαίδεια ότι «Αυτό το λήμμα παρουσιάζει το θέμα

από ελληνική οπτική γωνία ή δίνει δυσανάλογο βάρος στην ελληνική πτυχή ενός

παγκόσμιου θέματος», γεγονός που μαρτυρά τη σημασία που δίνεται στην πληρότητα

των πληροφοριών, αφού αναφερόμαστε σε μια διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια που

συνεχώς ανανεώνεται και εμπλουτίζεται.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το πρώτο θέμα που προαναφέρθηκε, μια τέτοιου είδους

διασταύρωση μπορούν να πραγματοποιήσουν επισκεπτόμενοι τον ιστότοπο του 2ου

Γενικού Λυκείου Λαμίας, όπου στα πλαίσια του μαθήματος «Ερευνητικές εργασίες

(Project)» μπορούν να δουν την εργασία με θέμα «Με την πνοή του ανέμου» και να

διαβάσουν τη θεματική ενότητα για τους ανεμόμυλους. Σε αυτήν θα βρουν αρκετές

πληροφορίες για την ιστορική εξέλιξη των ανεμόμυλων, θα μάθουν για τους

ανεμόμυλους ως σύμβολα, θα κατανοήσουν τη λειτουργία τους, θα αντιληφθούν ότι

οι ανεμόμυλοι δε χρησίμευαν μόνο στο άλεσμα των σιτηρών, όπως στερεότυπα

πιστεύουν οι μαθητές (και όχι μόνο), αλλά και σε μια σειρά διαφορετικών

δραστηριοτήτων, ακόμα και στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ένα σπίτι κλπ.

Επίσης, σε αυτήν την ιστοσελίδα υπάρχει πλήθος φωτογραφιών με μεγάλη ποικιλία.

Λόγω όμως της ιδιαιτερότητας του αρχείου (pdf), οι μαθητές δεν μπορούν να

«αποσπάσουν» τις εικόνες, παρά μόνο με το «Εργαλείο αποκομμάτων» που υπάρχει

στα «Βοηθήματα» του μενού «Όλα τα προγράμματα» των Windows Vista (και

νεότερων). Με αυτόν τον τρόπο, η κάθε ομάδα αποθηκεύει στον φάκελό της τις

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9F%CF%85%CE%B4%CE%B5%CF%84%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1







εικόνες. Αν και οι πηγές αυτής της ερευνητικής εργασίας δε θεωρούνται

αναξιόπιστες, προτείνουμε στους μαθητές την επίσκεψη στη σελίδα «Ανεμόμυλοι: οι

πέτρινοι γίγαντες του Αιγαίου» από το www.visitgreece.gr και στη σελίδα

«Ελληνικοί ανεμόμυλοι» από το http://ellas2.wordpress.com/ για να διασταυρώσουν

περισσότερο τις πληροφορίες.

Κατόπιν, οι μαθητές παρακολουθούν σε δύο βίντεο τη λειτουργία ενός

ανεμόμυλου. Στο πρώτο προβάλλεται η κλασική «Μανταλένα», και συγκεκριμένα το

τμήμα από 30:20 έως 33:30, όπου παρουσιάζεται και η διαδικασία του κουβαλήματος

των προς άλεση σιτηρών, αλλά δεν έχει να μας «δείξει» τόσα πολλά, παρά μόνο ότι

είναι ζωντανή η λειτουργία του, με «ατόφιους» διαλόγους, και βέβαια με την

«ασπρόμαυρη» γοητεία των ελληνικών ταινιών της δεκαετίας του ’60. Στο δεύτερο

βίντεο οι μαθητές μπορούν να δουν την (επανα)λειτουργία ενός ανεμόμυλου σε

πραγματικές συνθήκες, αφού αλέθει κανονικότατα. Βρίσκεται στον Όλυμπο της

Καρπάθου, και στο βίντεο οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν όλη

τη διαδικασία μαθαίνοντας ταυτόχρονα τα εξαρτήματα από τα οποία αποτελείται ένας

ανεμόμυλος, καθώς και τον ρόλο τους στην άλεση των σιτηρών.

Στη συνέχεια, κρίνεται απαραίτητο οι μαθητές να «ψάξουν» περισσότερο τη

δύναμη που κινεί τους ανεμόμυλους, την αιολική ενέργεια, η οποία παρεμπιπτόντως

αναφέρεται και στο μάθημα της Φυσικής ως μία από τις «καθαρές» πηγές ενέργειας.

Οι μαθητές, και ενώ έχουν ήδη μεταβεί στις σελίδες των Διαδραστικών Σχολικών

Βιβλίων, και συγκεκριμένα στο αντίστοιχο κεφάλαιο του ηλεκτρονικού βιβλίου,

επιλέγουν τους υπερσυνδέσμους που βρίσκονται κάτω από την εικόνα (με τις μορφές

ενέργειας) όπως είναι αντίστοιχα στη σελίδα 17 του έντυπου βιβλίου ( ). Μέσω

αυτών οδηγούνται αφενός στον ιστότοπο του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας

και Κλιματικής Αλλαγής και στον σύνδεσμο «Αιολική ενέργεια», και αφετέρου στο

«Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας –ΚΑΠΕ», σε ιστοσελίδα του οποίου θα

συμπληρώσουν τις γνώσεις τους για την αιολική ενέργεια και τον τρόπο με τον οποίο

την εκμεταλλεύεται ο άνθρωπος. Συνάμα, επιλέγοντας τον σύνδεσμο



http://www.visitgreece.gr/

http://www.veoh.com/watch/v42481118p34CKda3

http://www.youtube.com/watch?v=YUvgKl6bgUw

http://www.youtube.com/watch?v=YUvgKl6bgUw


http://www.ypeka.gr/Default.aspx?tabid=287&amplanguage=el-GR

http://www.cres.gr/kape/energeia_politis/energeia_politis_wind.htm





«Ανεμογεννήτριες», οι μαθητές παρατηρούν «από κοντά» πώς είναι και πώς δουλεύει

ένας σύγχρονος «ανεμόμυλος». Επιπρόσθετα, για να αντιληφθούν καλύτερα τη

λειτουργία –συνολικά- μιας ανεμογεννήτριας, οι μαθητές επισκέπτονται ιστοσελίδα

όπου υπάρχει σχετικό animation, αλλά και το YouTube, όπου παρακολουθούν ένα

10λεπτο κατατοπιστικό Βίντεο με τίτλο «What's inside a wind turbine?». Μόνο που

πιθανώς θα χρειαστεί και η συνδρομή της καθηγήτριας των Αγγλικών, μιας και η

γλώσσα του βίντεο είναι η αγγλική. Οι εικόνες πάντως δείχνουν με πολύ παραστατικό

τρόπο τη σύγχρονη εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας.

Γιατί όμως «αιολική»; Οι μαθητές πληκτρολογούν στη Βικιπαίδεια «Αίολος»,

για να θυμηθούν τον θεό Αίολο από την Γ΄ τάξη, όπως τον είχαν δει στο περιστατικό

που περιγράφει ο Όμηρος στην Οδύσσεια, αλλά και να μάθουν ορισμένες

πληροφορίες γι’ αυτόν, όπως ότι μία από τις κόρες του ήταν η Αλκυόνη, από το

όνομα της οποίας ονομάζεται μία σειρά ημερών του Ιανουαρίου με συγκεκριμένες

καιρικές συνθήκες. Τέλος, ως επιστέγασμα της συνολικής προσπάθειας των μαθητών,

τους προτείνεται αρχικά να παρακολουθήσουν βίντεο με οδηγίες κατασκευής

ανεμόμυλου, και κατόπιν να προχωρήσουν στην κατασκευή του, βραβεύοντας στο

τέλος τον καλύτερο. Εναλλακτικά, ο εκπαιδευτικός μπορεί να παραπέμψει τους

μαθητές να διαβάσουν τις οδηγίες κατασκευής ανεμόμυλου, όπου μπορούν να βρουν

και το πατρόν, στην περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμο. Όλοι οι ανεμόμυλοι θα

φωτογραφηθούν και θα ανέβουν στο Wiki μαζί με τα κείμενα που θα δημιουργήσουν

οι ομάδες.

Στο τέλος αυτής της φάσης οι μαθητές θα αξιολογηθούν από το κείμενο που θα

συντάξουν, και το οποίο θα περιέχει τις πληροφορίες που ξεχώρισαν από το σύνολο

εκείνων με τις οποίες ήρθαν σε επαφή, καθώς και από τη «φωτογραφική» κάλυψη

του θέματος με τις εικόνες που εντόπισαν και επέλεξαν για να καλλωπίσουν το

έγγραφό τους. Αυτό άλλωστε θα αξιολογηθεί για το σύνολο της παρούσας φάσης,

δηλαδή κατά πόσο οι δραστηριότητες προσέφεραν στους μαθητές γνώση και

http://www.cres.gr/kape/energeia_politis/energeia_politis_windmill.htm







http://www.bookbook.gr/images/stories/pics_various/windmill_template.pdf





πληροφορίες, που ούτως ή άλλως δεν προβλέπονταν από το συμβατικό πρόγραμμα

του σχολείου να αποκτήσουν.

Β΄ φάση: Γενικά περί ανέμων – 2 ώρες

Οι μαθητές -γνωρίζοντας πια αρκετά για τους ανεμόμυλους- θα επιδιώξουν στη Β΄

φάση του σεναρίου να μάθουν περισσότερα για την «κινητήριο δύναμη» τόσο των

ανεμόμυλων όσο και των ανεμογεννητριών, τον άνεμο. Επίσης, θα τους δοθεί η

ευκαιρία να εστιάσουν περισσότερο σε μια επίσης πασίγνωστη και διαχρονική

εφαρμογή, τα ιστιοφόρα, αλλά και γενικότερα στον ρόλο του ανέμου στη ναυσιπλοΐα.

Διατηρώντας οι μαθητές τις προηγούμενες ομάδες και σύμφωνα με το 2ο φύλλο

εργασίας επισκέπτονται τη Βικιπαίδεια με σκοπό να γνωρίσουν καλύτερα τον άνεμο

και πληκτρολογούν το λήμμα στη θέση «Αναζήτηση». Επειδή η Βικιπαίδεια

«εξελίσσεται», αλλά και για να διασταυρωθούν οι πληροφορίες, οι μαθητές

μεταβαίνουν πρώτα στο «Δίκτυο πληροφοριών για όλους» και κατόπιν σε μια σχετική

με τους ανέμους εργασία μαθητή αναρτημένη στο http://www.neo.gr (με πηγή

πληροφοριών το λογισμικό «Επιστήμη και ζωή»). Με την κατάλληλη επιλογή των

πληροφοριών, οι μαθητές απαντούν στις ερωτήσεις της 1ης

Δραστηριότητας, έτσι

ώστε να διευρύνουν τις γνώσεις τους για τον άνεμο. Κατόπιν, σε έγγραφο

επεξεργασίας κειμένου συντάσσουν κείμενο βασισμένο στις πληροφορίες που είδαν

αλλά και κατέγραψαν. Στο ίδιο έγγραφο θα συμπληρώνουν οτιδήποτε ενδιαφέρον θα

συναντήσουν στη συνέχεια, αλλά και θα επικολλήσουν φωτογραφίες σχετικές με το

θέμα μας.

Στη συνέχεια, οι μαθητές οδηγούνται στο Βικιλεξικό για να εξετάσουν λίγο πιο

«γραμματικά» και λεξικολογικά τον άνεμο, πληκτρολογώντας «άνεμος». Εκεί

ανακαλύπτουν τη μεγάλη οικογένεια στην οποία ανήκει η λέξη. Πρώτα τις απλές

συγγενικές και μετά τα σύνθετα με πρώτο συνθετικό το «ανεμο-». Το γεγονός της

ύπαρξης αρκετών λέξεων ίσως προβληματίζει, γι’ αυτό οι μαθητές επισκέπτονται το

Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής, για να διασταυρώσουν τα δεδομένα,

https://el.wikipedia.org/wiki/


http://www.neo.gr/website/ergasiamathiti/109.htm







πληκτρολογώντας «ανεμο%». Για να κατανοήσουν οι μαθητές τη «συχνή παρουσία»

του ανέμου στην ελληνική γλώσσα επισκέπτονται τον ιστότοπο του «Σαν Σήμερα»,

για να δουν παροιμίες με κεντρικό θέμα τον άνεμο, αλλά και το «Γνωμολογικόν»,

όπου θα έρθουν σε επαφή και με άλλα γλωσσικά στοιχεία, πάντα σε σχέση με τον

άνεμο. Σε αυτό το σημείο, αφού οι μαθητές διαβάσουν αρκετά από αυτά τα στοιχεία,

εστιάζουμε την προσοχή τους στα αρχαία γνωμικά. Επειδή δεν είναι και τόσο

γνωστά, τους αναφέρουμε και μερικές παροιμίες (από το βιβλίο του Παΐσιου

Νικόλαου «Παροιμίες και γνωμικά», 2013), όπως:

και τους αναθέτουμε να ερευνήσουν στην ολομέλεια την ερμηνεία τους. Αυτό που

σίγουρα θα διαπιστωθεί από όλους είναι η από αρχαιοτάτων χρόνων παρουσία του

ανέμου στη ζωή των ανθρώπων. Ο εκπαιδευτικός μπορεί να υπενθυμίσει στους

μαθητές την παρουσία του ανέμου στη θυσία της Ιφιγένειας, στην επίσκεψη του

Οδυσσέα στην Αιολία και σε όλα όσα ακολούθησαν κατόπιν με το άνοιγμα του

ασκού, αλλά και στο ξέσπασμα του Ποσειδώνα, όταν αυτός εξαπέλυσε όλους τους

ανέμους εναντίον του ήρωα, μετά την αναχώρησή του από το νησί της Καλυψώς. Για

μια πιο αναλυτική εικόνα, οι μαθητές επισκέπτονται τον ιστότοπο της

«Καθημερινής», και συγκεκριμένα επιλέγουν από το αρχείο του ένθετου «Επτά

Ημέρες» το τεύχος «Περί ανέμων» από όπου διαβάζουν το άρθρο με τίτλο «Οι άνεμοι

στην ελληνική μυθολογία». Τους ζητείται να εντοπίσουν στο κείμενο και να

καταγράψουν τρεις περιπτώσεις στις οποίες ο άνεμος είχε σημαίνοντα και

καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των μυθικών γεγονότων και παρουσιάζουν κατά τη









γνώμη τους το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, όπως αναφέρονται στις σελίδες 5 ως 9 του

συγκεκριμένου τεύχους. Στο ίδιο τεύχος και στις σελίδες 10-11 οι μαθητές

πληροφορούνται ότι και αργότερα εξαιτίας των ανέμων δημιουργήθηκε ο «Πύργος

των Αέρηδων» από τον Ανδρόνικο τον Κύρρηστο, τον 2ο αιώνα π.Χ. Πρόκειται για

ένα εξαιρετικό δείγμα αρχαίας αρχιτεκτονικής αλλά και μοναδικό στο είδος του

κτίσμα, το οποίο οφείλει το όνομά του στις απεικονίσεις των ανέμων που υπάρχουν

στις εξωτερικές όψεις του. Ο εκπαιδευτικός με τις ερωτήσεις της 7ης

δραστηριότητας

προσπαθεί να ωθήσει τους μαθητές να μάθουν περισσότερα γι’ αυτό το

(παραμελημένο και για πολλούς άγνωστο) μνημείο. Στην περίπτωση κατά την οποία

οι μαθητές δεν μπορούν (με βάση τη φωτογραφία στην οποία διακρίνεται και η

Ακρόπολη στη σελίδα 10) να αντιληφθούν πού ακριβώς βρίσκεται ο Πύργος των

Αέρηδων (μιας και δεν αναφέρεται στο άρθρο) ο εκπαιδευτικός μπορεί να τους

οδηγήσει στο Google Earth, να πληκτρολογήσουν «Αέρηδες» (αφού και η γύρω

περιοχή έχει ονομαστεί από το μνημείο) και να πατήσουν «Αναζήτηση». Καλό είναι ο

εκπαιδευτικός να σχολιάσει το γεγονός ότι από αυτό το μνημείο ξεκινά η οδός

Αιόλου αλλά και η οδός Κυρρήστου.

Υπενθυμίζουμε στους μαθητές την «υποχρέωσή» τους να «ενημερώνουν» το

Wiki με οτιδήποτε καινούργιο προκύπτει. Η διαδικασία της αξιολόγησης σε αυτήν τη

φάση θα πρέπει να σχετίζεται με το πόσο κατανόησαν οι μαθητές τα θέματα περί

ανέμου και πόσο αντιλήφθηκαν την παρουσία του στην ελληνική μυθολογία και

γενικότερα στα αρχαία κείμενα, γεγονός που θα αποτυπωθεί στα γραφόμενά τους.

Γ΄ φάση: Τα στοιχεία του ανέμου – 4 ώρες

Δίνεται το 3ο φύλλο εργασίας, για να μπορέσουν οι μαθητές να εξερευνήσουν τα

στοιχεία του ανέμου. Οι μαθητές για μια ακόμη φορά (μετά τη Βικιπαίδεια και το

Βικιλεξικό) θα συναντήσουν τα ονόματα των ανέμων είτε στην αρχαία είτε στη

σύγχρονη εκδοχή τους. Επειδή τα πολλά ονόματα των ανέμων ενδεχομένως να

δημιουργήσουν σύγχυση στους μαθητές, τους ζητείται να συμπληρώσουν ένα





«Δελτίο ταυτότητας ανέμου» (βλ. Παράρτημα) για κάθε έναν, για να ξεκαθαρίσουν

τις ονομασίες είτε κοινές είτε επίσημες, αναλαμβάνοντας η κάθε ομάδα δύο ανέμους

από τους οκτώ. Σε αυτό το «δελτίο» οι μαθητές επίσης θα καταγράψουν τα στοιχεία

εκείνα που θα εντοπίσουν επισκεπτόμενοι (ξανά) τη Βικιπαίδεια αλλά και το

Βικιλεξικό. Για να υπάρξει και μια άλλη άποψη, οι μαθητές επισκέπτονται ιστολόγιο,

και συγκεκριμένα ιστοσελίδα με τίτλο «Οι άνεμοι έχουν ονόματα». Στην αρχή

αντικρίζουν το απόσπασμα του Οδυσσέα Ελύτη από το «Άξιον Εστί», όπου

αναφέρονται τα ονόματα των ανέμων. Στη συνέχεια, οι μαθητές επιλέγοντας τις

πληροφορίες που θα συλλέξουν για τη συμπλήρωση του «δελτίου ταυτότητας

ανέμου», έχουν την ευκαιρία να αντιληφθούν την ύπαρξη πολλών τραγουδιών τα

οποία περιέχουν «άνεμο», μερικές φορές ως «αγέρα» ή «αγεράκι», γεγονός που

διαπιστώνεται παρακάτω, στο σημείο εκείνο της ιστοσελίδας με τίτλο «Ποίηση

ελληνική. Άνεμος και τραγούδι».

Αφού λοιπόν οι μαθητές εντοπίσουν και συλλέξουν τις πληροφορίες που

χρειάζονται για τη συμπλήρωση του «Δελτίου Ταυτότητας ανέμου», μπορούν να

τοποθετήσουν αριστερά και πάνω (στο υπάρχον πλαίσιο) το σκίτσο του κάθε ανέμου

όπως το «φαντάστηκε» ο Γιάννης Τσαρούχης στο δικό του «Ανεμολόγιο», το οποίο

υπάρχει στην ίδια ιστοσελίδα, αποκόπτοντάς το με τη βοήθεια του Εργαλείου

αποκομμάτων που διαθέτει το λειτουργικό σύστημα, όπως προαναφέρθηκε. Σε αυτό

το σημείο ίσως είναι απαραίτητο για λόγους εγκυρότητας αλλά και για να

καταλάβουν οι μαθητές ότι πρέπει να διασταυρώνουμε τις πληροφορίες –ιδίως αν

προέρχονται από εξελισσόμενους ή/και προσωπικούς ιστότοπους- να αναζητήσουν

τις ονομασίες των ανέμων και στο Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής.

Κατόπιν, οι μαθητές, για να αντιληφθούν ότι εκτός από τους 8 γνωστούς

ανέμους υπάρχουν και άλλοι που όμως η ιδιαιτερότητά τους προκύπτει από

παράγοντες όπως η θέση, το έδαφος ή η εποχή, διαβάζουν στην ίδια ιστοσελίδα την

περιγραφή του Μπάτη, του Βαρδάρη και του Μελτεμιού, τριών κατ’ εξοχήν

«ελληνικών» ανέμων. Φυσικά, ανάλογα με τον τόπο διαμονής ή καταγωγής τους, οι

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82

https://el.wiktionary.org/wiki/%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82







μαθητές ενδεχομένως να γνωρίζουν –τουλάχιστον βιωματικά- κάποιον από αυτούς.

Δίνεται με αυτόν τον τρόπο η ευκαιρία στον εκπαιδευτικό να τονίσει τα τοπικά

γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά που επιτρέπουν τη δημιουργία αυτών των ανέμων,

αλλά και τη σημασία και τον ρόλο τους στη ζωή των ανθρώπων, είτε ως αρνητικών

και καταστροφικών φαινομένων (Λίβας) είτε ως απολαυστικών και επιθυμητών

(Μπάτης, Μελτέμι), είτε ως ουδέτερων, αλλά μάλλον ενοχλητικών (Βαρδάρης).

Αφού οι μαθητές καταγράψουν στο έγγραφο (που έχουν δημιουργήσει εξαρχής)

ορισμένες από τις πληροφορίες που δίνονται στην προαναφερθείσα ιστοσελίδα και

αντιγράψουν τις εικόνες που επιλέξουν, επισκέπτονται ιστοσελίδα, στην οποία

μπορούν να δουν παγκοσμίως τέτοιου είδους τοπικούς ανέμους. Επίσης, οι μαθητές –

που έχουν πολλές φορές δει (μόνο) στην τηλεόραση- έχουν τώρα τη δυνατότητα

πληκτρολογώντας «Τυφώνας» στη Βικιπαίδεια να διαβάσουν τα πρώτα στοιχεία που

αναφέρονται στην αρχή της ιστοσελίδας που εμφανίζεται για να αποκτήσουν μια ιδέα

για το τι είναι αυτό το φαινόμενο. Πιο παραστατικά (και μάλλον πιο προσιτά)

αναφέρονται σχετικές πληροφορίες και σε ιστολόγιο, όπου οι μαθητές έχουν τη

δυνατότητα να διαβάσουν περισσότερα αλλά και να δουν την κίνηση ενός τέτοιου

καταστροφικού ανέμου. Επιπρόσθετα, στην Google πληκτρολογώντας «τυφώνας» και

επιλέγοντας «Εικόνες» οι μαθητές βρίσκονται μπροστά σε μια πραγματικότητα που οι

ίδιοι δεν έχουν βιώσει ποτέ, αλλά σίγουρα μπορούν να αντιληφθούν τις διαστάσεις

της.

Έχοντας πια καταγράψει αρκετά στοιχεία οι μαθητές κατά τη διάρκεια της

περιήγησής τους, λογικό είναι να τεθεί και το θέμα της έντασης του ανέμου, δηλαδή

πώς μετριέται αυτή η «δύναμη», αφού άλλωστε σε πολλές από τις «επισκέψεις» τους

συνάντησαν τη φράση «κλίμακα Μποφώρ». Οι μαθητές πληκτρολογούν στη

Βικιπαίδεια τη φράση και εξετάζοντας τα αποτελέσματα καταγράφουν βασικά και

ουσιαστικά στοιχεία, όπως η προέλευση της ονομασίας, η διαβάθμιση της κλίμακας

κλπ. Επίσης, μπορούν να δουν φωτογραφίες που δείχνουν την όψη της θαλάσσιας

επιφάνειας ανάλογα με την ένταση σε Μποφώρ του ανέμου, αλλά και να μάθουν




http://www.google.com/






περισσότερα ιστορικά στοιχεία σχετικά με το «απαγορευτικό απόπλου», αν δεν

κατοικούν βέβαια σε νησιωτική περιοχή, αφού εκεί όλοι γνωρίζουν τι εστί. Με σκοπό

να εμπεδώσουν οι μαθητές τις περιοχές στις οποίες ο άνεμος έχει την «τιμητική» του,

επισκέπτονται αρχικά τον ιστότοπο του συστήματος πρόβλεψης «Ποσειδών» όπου θα

δουν «χρωματιστά» την ύπαρξη αλλά και την ένταση των ανέμων στην Ελλάδα, και

κατόπιν μια ανάλογη ιστοσελίδα με μια διαφορετική παρουσίαση επί της ουσίας των

ίδιων φαινομένων. Σε αυτό το σημείο, για να αντιληφθούν οι μαθητές την ένταση του

ανέμου με διαφορετικό όμως «μέτρο», οδηγούνται στον ιστότοπο του γνωστού

www.meteo.gr και συγκεκριμένα στην ιστοσελίδα όπου υπάρχει το «Εργαλείο

μετατροπής ανέμου και θερμοκρασίας σε διάφορες μονάδες». Έτσι, οι μαθητές

αντιλαμβάνονται τη σχέση Μποφώρ και ταχύτητας ανέμου ανά ώρα, ανά

δευτερόλεπτο, σε μίλια ανά ώρα κλπ., εμπεδώνοντας για παράδειγμα τι σημαίνει

«φυσάει αέρας οκτώ Μποφώρ». Όλα τα καινούργια στοιχεία οι μαθητές τα αναρτούν

στο Wiki, το οποίο δημιουργήθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό.

Η κατανόηση της προέλευσης των ονομάτων αλλά και όλες οι υπόλοιπες

γνώσεις που στοχεύεται να αποκτηθούν από τους μαθητές με τη συμπλήρωση των

«Δελτίων ταυτότητας ανέμου» αποτελούν τον κορμό αξιολόγησης σε αυτήν τη φάση.

Επιπλέον, θα κριθεί και ο τρόπος προσέγγισης των νέων γνώσεων όσον αφορά τις

έννοιες του Μποφώρ και του τυφώνα, αλλά και της κατανόησης της παρουσίας των

ανέμων στον ελλαδικό χώρο.

Δ΄ φάση: Αέρας ή άνεμος; – 3 ώρες

Σε αυτή τη φάση δίνοντας το 4ο φύλλο εργασίας, ο εκπαιδευτικός ρωτά τους μαθητές

τι τελικά φυσάει: «αέρας» ή «άνεμος»; Συχνά στη συνείδηση των ανθρώπων οι δύο

λέξεις ταυτίζονται σημασιολογικά. Είναι όμως ταυτόσημες; Έτσι οι μαθητές

καλούνται να διαπιστώσουν τη συγγένεια στο περιεχόμενό τους. Επισκέπτονται τη

Βικιπαίδεια και πληκτρολογώντας «αέρας» διαβάζουν τις περιπτώσεις στις οποίες

μπορεί να αναφέρεται η συγκεκριμένη λέξη, αφού βρίσκονται σε μια «σελίδα



http://www.meteo.gr/








αποσαφήνισης», δηλαδή «σε μια σελίδα που δείχνει άλλες που θα είχαν το ίδιο όνομα

με αυτήν», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται. Μετά, επιλέγοντας τον σύνδεσμο για

το Βικιλεξικό, μπορούν να καταλάβουν την πολυσημία που χαρακτηρίζει τη λέξη

«αέρας», αλλά και να διαβάσουν (όπως και με τον «άνεμο») εκφράσεις που

χρησιμοποιούνται στη γλώσσα μας και περιέχουν αυτήν τη λέξη. Επιπλέον, οι

μαθητές επισκέπτονται ιστοσελίδα όπου μπορούν να διαπιστώσουν «What’s the

difference between Air and Wind». Η απάντηση που δίνεται μοιάζει με αυτήν που

συνάντησαν ήδη στη Βικιπαίδεια, όταν αναζήτησαν τον «άνεμο». Για να ενισχυθεί η

άποψη ότι «αέρας» και «άνεμος» δεν ταυτίζονται, τους (ξανα)παραπέμπουμε στο

ιστολόγιο «Οι άνεμοι έχουν ονόματα» και στο σημείο «Ο άνεμος και η γλώσσα».

Εκεί οι μαθητές, διαβάζοντας το κείμενο, διαπιστώνουν ότι σε όλο σχεδόν τον κόσμο

συναντάται η διαφοροποίηση των δύο εννοιών με χρήση διαφορετικών λέξεων και

επίσης ότι η λέξη «χαβάς» που ίσως έχουν ακούσει είναι ο «τουρκικός» αέρας.

Έχοντας οι μαθητές διαπιστώσει ότι ο άνεμος είναι η κίνηση του αέρα λόγω διαφοράς

στη θερμοκρασία, μπορούν πλέον να απαντήσουν σε ερωτήσεις του εκπαιδευτικού

όπως: «γιατί φυσάει αέρας και όχι άνεμος;» και να συνειδητοποιήσουν ότι οι δύο

λέξεις δεν ταυτίζονται στη σημασία τους, αλλά είναι απλώς συνώνυμες, όπως

μπορούν εξάλλου να διαβάσουν σχετικά και στη σελίδα 163 του βιβλίου της

Γραμματικής για το Γυμνάσιο (στ) ταυτόσημες). Για να «κλείσει» όλη η διαδικασία

με κάτι ενδιαφέρον, οι μαθητές επισκέπτονται ιστολόγιο με τίτλο «Ο αέρας και η

Φυσική», για να μάθουν (αν δε γνωρίζουν) ότι ο «αέρας συνωμοτεί με το φως και

βάφουν τον ουρανό γαλάζιο», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο τέλος της

ιστοσελίδας. Εκεί επίσης οι μαθητές θα μάθουν ότι ο «αέρας» είναι επίσης

«υπεύθυνος» για τα γοητευτικά «πορτοκαλί» ηλιοβασιλέματα που αντικρίζουμε κάθε

που σουρουπώνει.

Τελειώνοντας οι μαθητές όλη τη διαδικασία, και αφού έχουν καταγράψει

σημαντικές πληροφορίες και έχουν εισαγάγει τις απαραίτητες εικόνες, μπορεί η κάθε

ομάδα να παρουσιάσει τα γραπτά της κείμενα στην ολομέλεια. Μετά τις απαραίτητες

https://el.wiktionary.org/wiki











διορθώσεις στο υλικό που συνέλεξαν και παρήγαγαν οι μαθητές και είναι αναρτημένο

στο Wiki της τάξης, το οποίο δημιουργήθηκε γι’ αυτόν τον σκοπό, κοινοποιούν τον

σύνδεσμο σε όσους θα ήθελαν να δουν τα αποτελέσματα της προσπάθειάς τους. Αυτό

μπορεί να γίνει αποστέλλοντας μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε σε

μεμονωμένα πρόσωπα είτε σε ομάδες παραληπτών (για παράδειγμα στον σύλλογο

διδασκόντων).

Το σημείο το οποίο πρέπει να τύχει αξιολόγησης είναι η κατανόηση και

εμπέδωση από την πλευρά των μαθητών της διαφοράς μεταξύ αέρα και ανέμου. Ο

τρόπος παράθεσης των πληροφοριών και κατά συνέπεια το περιεχόμενο των

σημειώσεων αλλά και το «στόλισμα» του Wiki αποτελούν επίσης στοιχεία

αξιολόγησης των μαθητών. Εύκολα κανείς μπορεί να διαπιστώσει αν οι μαθητές

ακολουθώντας τις οδηγίες του σεναρίου κατάφεραν να αποκτήσουν γνώσεις και

άποψη για ένα τόσο σημαντικό θέμα όπως είναι ο άνεμος, οι οποίες δεν είναι δυνατόν

να αποκτηθούν κατά την εφαρμογή των προβλεπόμενων από το Αναλυτικό

Πρόγραμμα Σπουδών.





ΣΤ. ΦΥΛΛΟ/Α ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1ο φύλλο εργασίας

Δραστηριότητα 1

Προσπαθώντας να μάθουμε περισσότερα για τους ανεμόμυλους, τον άνεμο, αλλά και

για τον αέρα, θα συλλέξετε αλλά και θα δημιουργήσετε αρκετό και ποικίλο υλικό, το

οποίο πρέπει να το διαμορφώσετε κατάλληλα, έτσι ώστε να ομορφύνει και να γεμίσει

το «ανεμοδαρμένο» Wiki μας, το οποίο σταδιακά με κάθε τι καινούργιο που

προκύπτει, θα το «ενημερώνετε».


Δημιουργήστε στην Επιφάνεια Εργασίας έναν φάκελο και ονομάστε τον «Άνεμος και

άλλα τινά – όνομα ομάδας». Εκεί θα αποθηκεύσετε τις εικόνες που σας αρέσουν και

έχουν ενδιαφέρον και οτιδήποτε σημειώσετε.


Επισκεφτείτε τη Βικιπαίδεια και πληκτρολογήστε «ανεμόμυλος». Με τις

πληροφορίες που βλέπετε προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Για να βρείτε περισσότερες αλλά και για να ελέγξετε την ορθότητα αυτών των

πληροφοριών, επισκεφτείτε τον ιστότοπο του 2ου

Γενικού Λυκείου Λαμίας και

αποθηκεύστε τις φωτογραφίες που υπάρχουν στην ιστοσελίδα. Τις φωτογραφίες θα

μπορέσετε να τις «κόψετε» με το «Εργαλείο αποκομμάτων» που υπάρχει στα

«Βοηθήματα» του μενού «Όλα τα προγράμματα» των Windows Vista (και νεότερων).

Μεταβείτε σε ιστοσελίδα για να δείτε μια πρωτότυπη παραγωγή ενέργειας.

Πού βασίζεται η λειτουργία του ανεμόμυλου;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________








Πώς λειτουργεί ο ανεμόμυλος;

____________________________________________________________________

Πότε εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε παγκόσμιο επίπεδο και πότε στην

Ελλάδα;

____________________________________________________________________

Ποια είναι η σημερινή κατάσταση των ανεμόμυλων και πώς

χρησιμοποιούνται;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν πολλοί ανεμόμυλοι; Γιατί;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Γνωρίζετε ανεμόμυλους-σύμβολα;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Ποιοι είναι οι βασικοί τύποι των ανεμόμυλων;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Σε τι χρησίμευαν οι ανεμόμυλοι;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


Για να είστε σίγουροι για τις πληροφορίες που είδατε, επισκεφτείτε επίσης τον

ιστότοπο visitgreece καθώς και τον ιστότοπο wordpress για να διασταυρώσετε τις

πληροφορίες που χρησιμοποιήσατε.

Κατόπιν συντάξτε ένα σύντομο κείμενο σε επεξεργαστή κειμένου, που να

παρουσιάζει ορισμένα χαρακτηριστικά και αξιοπρόσεκτα σημεία για τους


http://ellas2.wordpress.com/2011/03/10/%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%BC%CF%85%CE%BB%CE%BF%CE%B9/





ανεμόμυλους και «στολίστε» το με τις φωτογραφίες που αποθηκεύσατε ή με άλλες

που μπορείτε να βρείτε στο ιαδίκτυο. Αποθηκεύστε το αρχείο στον φάκελο της

ομάδας σας για να το βελτιώσετε και να προσθέστε κι άλλες πληροφορίες.


Μεταβείτε στις σελίδες του Ψηφιακού Σχολείου, και συγκεκριμένα στο αντίστοιχο

κεφάλαιο του ηλεκτρονικού βιβλίου, επιλέξτε τους υπερσυνδέσμους που βρίσκονται

κάτω από την εικόνα (με τις μορφές ενέργειας) όπως είναι αντίστοιχα στη σελίδα 17

του έντυπου βιβλίου ( ). Στην ιστοσελίδα που οδηγεί ο δεύτερος υπερσύνδεσμος

επιλέξτε «Ανεμογεννήτριες» και διαβάστε γι’ αυτές. Δείτε κι ένα σχετικό animation

και παρακολουθήστε ένα 10λεπτο κατατοπιστικό Βίντεο με τίτλο «What's inside a

wind turbine?», στο YouTube. Απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις.

Τι είναι η αιολική ενέργεια;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Τι είναι μια ανεμογεννήτρια;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Γράψτε μια «αρχαία» εφαρμογή και εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας

εκτός από τους ανεμόμυλους.

____________________________________________________________________

Τι γίνεται στην περίπτωση που «περισσεύει» η παραγόμενη ενέργεια;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________



http://www.cres.gr/kape/energeia_politis/energeia_politis_windmill.htm









Επισκεφτείτε τη Βικιπαίδεια και πληκτρολογήστε «Αίολος». Με τις πληροφορίες που

εντοπίζετε, δώστε σύντομες απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις.

Τι είναι οι αλκυονίδες ημέρες;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Γιατί δεν υπάρχουν ναοί και γενικά αφιερώματα στον Αίολο;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Συγκρίνετε τις πληροφορίες που δίνονται για την επίσκεψη του Οδυσσέα στην

Αιολία, με αυτές που γνωρίζετε από την Ιστορία της Γ΄ τάξης. Υπάρχουν

διαφορές;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Συμπληρώστε στο έγγραφο που δημιουργήσατε (Δραστηριότητα 3), τα επιπλέον

στοιχεία που εντοπίσατε και αντιγράψτε σε αυτό τις φωτογραφίες που απεικονίζουν

τον Αίολο. Αποθηκεύστε το έγγραφο η κάθε ομάδα στον φάκελό της και ανεβάστε το

στο Wiki, προσθέτοντας υπερσυνδέσμους στην αρχική του σελίδα.


Παρακολουθείστε σε βίντεο πώς κατασκευάζεται ένας ανεμόμυλος, δείτε και τις

γραπτές οδηγίες, και προσπαθήστε να κάνετε κι εσείς τον δικό σας. Αν δεν έχετε το

πατρόν, μπορείτε να το εκτυπώσετε από εδώ. Φωτογραφήστε τα δημιουργήματά σας

και «ανεβάστε» τα στο Wiki.




http://www.bookbook.gr/images/stories/pics_various/windmill_template.pdf





2ο Φύλλο Εργασίας


Επισκεφτείτε τη Βικιπαίδεια και πληκτρολογήστε «άνεμος». Με τις πληροφορίες που

βλέπετε προσπαθήστε να απαντήσετε στις παρακάτω ερωτήσεις. Για να βρείτε

περισσότερες αλλά και για να ελέγξετε την ορθότητα αυτών των πληροφοριών,

επισκεφτείτε τον ιστότοπο του www.neo.gr, και συγκεκριμένα δείτε την εργασία ενός

μαθητή περί ανέμων. Διαβάστε τις πρώτες σειρές. Κατόπιν μεταβείτε στο «Δίκτυο

πληροφοριών για όλους», για να συγκρίνετε και να εμπλουτίστε τις πληροφορίες σας.

Τι είναι ο άνεμος;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Πώς δημιουργείται;

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Ποια είναι τα βασικά στοιχεία του;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Σε ποιες περιοχές της Ελλάδας υπάρχουν πολλοί άνεμοι; Γιατί;

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

Τι είναι τα ανεμομετρικά όργανα;

_____________________________________________________________________

____________________________________________________________________


http://www.neo.gr/








Δημιουργήστε σε επεξεργαστή κειμένου ένα έγγραφο και γράψτε ένα κείμενο στο

οποίο να εμπεριέχονται ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τον άνεμο.

Αποθηκεύστε το στον φάκελο της ομάδας σας. Στο εξής οτιδήποτε σχετικό με τους

ανέμους θα συναντήσετε θα το αποτυπώνετε σε αυτό. Αν θέλετε, μπορείτε να

εισαγάγετε ή να επικολλήσετε εικόνες που σας αρέσουν και είναι βέβαια σχετικές με

το θέμα.


Μεταβείτε στο Βικιλεξικό και πληκτρολογήστε «άνεμος». Διασταυρώστε αυτά που

συναντήσατε με τα αποτελέσματα που επιστρέφει το Λεξικό της κοινής

Νεοελληνικής Γλώσσας, όταν πληκτρολογήσετε το ίδιο λήμμα. Γράψτε το

συμπέρασμά σας στο έγγραφο συμπληρώνοντας έτσι τα όσα ήδη έχετε καταγράψει.


Ο άνεμος συναντάται σε πολλές εκφράσεις της Νεοελληνικής Γλώσσας (λαϊκές και

λόγιες). Μεταβείτε στον ιστότοπο του «Σαν Σήμερα» και επισκεφτείτε το

«Γνωμολογικόν», για να το διαπιστώσετε.


Εξηγήστε κάτω από κάθε φράση τη σημασία που πιστεύετε ότι έχει και γράψτε τα

συμπεράσματά σας στο έγγραφο που έχετε ήδη δημιουργήσει στα πλαίσια της

Δραστηριότητας 2.











Καταγράψτε 3 περιπτώσεις από την ελληνική μυθολογία στις οποίες είναι έντονη και

σημαντική η παρουσία του ανέμου στην εξέλιξη των γεγονότων.

1. ______________________________________________________________

2. ______________________________________________________________

3. ______________________________________________________________

Επισκεφθείτε τον ιστότοπο της εφημερίδας «Καθημερινή» και συγκεκριμένα το

ένθετο «Επτά Ημέρες», τεύχος «Περί ανέμων». Εντοπίστε 3 περιπτώσεις με το ίδιο

κριτήριο όπως παραπάνω και καταγράψτε τες στη συνέχεια:

1. ______________________________________________________________

2. ______________________________________________________________

3. ______________________________________________________________

Επιλέξτε στην ολομέλεια αυτές που αναφέρατε οι περισσότεροι, για να τις

συμπεριλάβετε στο κείμενο που συντάσσετε.


Στο ίδιο ένθετο και στις σελίδες 10-11 διαβάστε για τον Πύργο των Αέρηδων και

απαντήστε στις παρακάτω ερωτήσεις. Γράψτε μια μικρή παράγραφο στο έγγραφό

σας.






1. Γιατί ονομάστηκε έτσι;

______________________________________________________________

2. Πότε και από ποιον έγινε;

______________________________________________________________

3. Πού βρίσκεται; (μελετήστε την εικόνα). Αν δεν τα καταφέρετε, ανοίξτε το

Google Earth και στην «Αναζήτηση» πληκτρολογήστε: «Αέρηδες», για να το

βρείτε σίγουρα.

______________________________________________________________

4. Σε τι χρησίμευε;

______________________________________________________________


«Ενημερώστε» το Wiki με όλα αυτά τα νέα στοιχεία







Ανοίξτε το Αρχείο «Δελτίο ταυτότητας ανέμου». Συμπληρώστε το όνομα της ομάδας

σας καθώς και τα ονόματα των ανέμων που θα «εξερευνήσετε». Κατόπιν,

επισκεπτόμενοι ξανά τη Βικιπαίδεια και το Βικιλεξικό όπου αναζητήσατε το λήμμα

«άνεμος», αναζητήστε τα στοιχεία της «ταυτότητας». Για περισσότερη βοήθεια

επισκεφθείτε ιστολόγιο με τίτλο «Οι άνεμοι έχουν ονόματα», αλλά για να είμαστε

σίγουροι, αναζητήστε τις ονομασίες των ανέμων και στο Λεξικό της κοινής

Νεοελληνικής Γλώσσας.


Δείτε στην αρχή τους ανέμους, όπως τους παρουσιάζει ο Οδυσσέας Ελύτης στο

«Άξιον Εστί» και μετά αντιγράψτε πάνω αριστερά στο πλαίσιο του «δελτίου» την

εικόνα του κάθε ανέμου από το ανεμολόγιο του Γιάννη Τσαρούχη. Τις εικόνες θα

μπορέσετε να τις «κόψετε», με το «Εργαλείο αποκομμάτων» που υπάρχει στα

«Βοηθήματα» του μενού «Όλα τα προγράμματα» των Windows 7 (και μετά).


Παρατηρήστε στη συνέχεια τη συχνότητα εμφάνισης των ανέμων στην ελληνική

ποίηση αλλά και σε πολλά ελληνικά τραγούδια. Εντοπίστε το σημείο εκείνο όπου

εκτός των 8 γνωστών ανέμων αναφέρονται και 3 άλλοι που ίσως γνωρίζετε (Μπάτης,

Μελτέμι, Βαρδάρης). Γράψτε μια μικρή παράγραφο για τον καθένα και μεταβείτε σε

ιστοσελίδα όπου υπάρχει μία λίστα τέτοιων ιδιαίτερων ανέμων σε παγκόσμιο

επίπεδο.


Ένας ιδιαίτερος άνεμος είναι και ο τυφώνας. Αναζητήστε πληροφορίες γι’ αυτόν στη

Βικιπαίδεια αλλά και σε μια σχετική ιστοσελίδα. Στη μηχανή αναζήτησης Google









http://www.google.com/





γράψτε «Τυφώνας» και επιλέξτε «εικόνες», για να δείτε εικόνες που -ευτυχώς- δεν

μπορείτε να δείτε στην καθημερινή μας ζωή. Γράψτε τα στοιχεία που σας κάνουν

εντύπωση και θεωρείτε σημαντικά, και αποθηκεύστε όποιες εικόνες θέλετε.


Πολλές φορές έχετε ακούσει τη λέξη «Μποφώρ», όταν γίνεται αναφορά στην ένταση

του ανέμου. Αναζητήστε στη Βικιπαίδεια πληροφορίες πληκτρολογώντας «Κλίμακα

Μποφώρ». Καταγράψτε τα ουσιώδη στοιχεία, δείτε και τις φωτογραφίες που δείχνουν

τη θάλασσα να «μαρτυρά» την ένταση του ανέμου που φυσά, και θα καταλάβετε

γιατί «δένουν» τα πλοία όταν φυσάει άνεμος μεγάλης έντασης.


Δείτε στον ιστότοπο του συστήματος «Ποσειδών», αλλά και στο http://www.Ο

καιρός.gr/ σε ποια μέρη της Ελλάδας φυσούν δυνατά οι άνεμοι. Κατόπιν, για να

αντιληφθείτε πλήρως την ταχύτητα του ανέμου, μεταβείτε στο «Εργαλείο μετατροπής

έντασης ανέμου και θερμοκρασίας σε διάφορες μονάδες» και μετατρέψτε τα Μποφώρ

στις μονάδες που υπάρχουν εκεί. Μην παραλείπετε να προσθέτετε οτιδήποτε νέο στο

Wiki μας.













Τι φυσάει τελικά: άνεμος ή αέρας; Μεταβείτε στη Βικιπαίδεια και στην Αναζήτηση

γράψτε «αέρας». Κάντε το ίδιο και στο Βικιλεξικό. Διαβάστε τα περιεχόμενα που

«επιστρέφουν» και παρατηρήστε τις έννοιες που έχει η λέξη «αέρας». Στη

Βικιπαίδεια αναζητήστε (πάλι) την έννοια «άνεμος». Γράψτε στο έγγραφό σας τη

διαφορά και δείτε την και στα Αγγλικά.


Δείτε (ξανά) στο ιστολόγιο «Οι άνεμοι έχουν ονόματα» και στο σημείο «Ο άνεμος

και η γλώσσα» τα ονόματα του αέρα και του ανέμου σε μερικές γλώσσες. Έτσι θα

καταλάβετε ότι οι δύο λέξεις είναι συνώνυμες και όχι ταυτόσημες. Αν δε θυμάστε τι

σημαίνουν οι όροι αυτοί, επισκεφθείτε το Ψηφιακό Σχολείο και δείτε στη σελίδα 163

της Γραμματικής του Γυμνασίου τον ορισμό των συνώνυμων και των ταυτόσημων.


Αν θέλετε να μάθετε γιατί το χρώμα του ουρανού είναι το μπλε και γιατί το

ηλιοβασίλεμα έχει αυτό το υπέροχο πορτοκαλοκόκκινο χρώμα, δεν έχετε παρά να

επισκεφτείτε την ιστοσελίδα «Ο αέρας και η Φυσική», για να το μάθετε. Γράψτε ένα

μικρής έκτασης κείμενο γι’ αυτά.


Αφού επιμεληθείτε το έγγραφό σας, παρουσιάστε η κάθε ομάδα το δικό της στους

υπόλοιπους. Προσθέστε ή αφαιρέστε οτιδήποτε θεωρείτε απαραίτητο.


Ανεβάστε στο «ανεμοδαρμένο» μας Wiki τα κείμενα που παραγάγατε σε όλη τη

διάρκεια της διαδικασίας και δημιουργήστε υπερσυνδέσμους γι’ αυτά στην κεντρική











σελίδα του Wiki. Από τη Βικιπαίδεια στο λήμμα «άνεμος» αποθηκεύστε την εικόνα

με το ανεμολόγιο που υπάρχει στο δεξιό μέρος της στον φάκελό σας. Κατόπιν

«ανεβάστε» την στο Wiki και εισαγάγετέ την στην κεντρική σελίδα, ως σήμα του

Wiki.


Στείλτε με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, αφού πρώτα συντάξετε και ένα σχετικό

κείμενο, τον υπερσύνδεσμο σε όποιους θα θέλατε να δουν αυτά που δημιουργήσατε

(δασκάλους, γονείς, φίλους κλπ.).






Ζ. ΑΛΛΕΣ ΕΚΔΟΧΕΣ

Επειδή το θέμα του ανέμου είναι αρκετά ευρύ, σε τέτοιον βαθμό θα μπορούσε να

επεκταθεί αρκετά. Μία εκδοχή θα μπορούσε να είναι η δημιουργία από τους μαθητές

ενός βίντεο με εικόνες από ανεμόμυλους, ανάλογη μουσική και ταυτόχρονη

απεικόνιση μερικών από τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν, όπως εδώ. Επίσης, θα

μπορούσε ο εκπαιδευτικός να επεκταθεί σε θέματα περιβαλλοντικής ευαισθησίας,

προτείνοντας στους μαθητές να πληροφορηθούν σχετικά διαβάζοντας το άρθρο

«Περιβαλλοντικές επιπτώσεις των αιολικών πάρκων: "Μύθος και πραγματικότητα"».

Άλλη μια πιο «απαιτητική» επέκταση που θα μπορούσε να έχει το σενάριο είναι

η «επιστροφή» στη Βικιπαίδεια και η συμπλήρωση των ορισμών που λείπουν

(επισημαίνονται με κόκκινο χρώμα επάνω στο σχήμα των ανέμων που αντέγραψαν οι

μαθητές). Αυτό βέβαια θα προϋπέθετε την ύπαρξη λογαριασμού στη Βικιπαίδεια και

την «αυξημένη» προσπάθεια από την πλευρά των μαθητών για να δημιουργήσουν

τους ορισμούς των πρώτων τους λημμάτων σε μια διαδικτυακή και συνεχώς

εξελισσόμενη εγκυκλοπαίδεια.

Επίσης, οι μαθητές για την περαιτέρω κατανόηση των σύνθετων λέξεων με

πρώτο συνθετικό το «ανεμο-» θα μπορούσαν να δημιουργήσουν με κάποιο λογισμικό

όπως το Hot Potatoes ένα ηλεκτρονικό σταυρόλεξο, η κάθε ομάδα το δικό της, και να

το λύσουν οι υπόλοιπες.

Επιπρόσθετα, οι μαθητές μπορούν να δημιουργήσουν μια παρουσίαση με

εικόνες, σκίτσα κλπ. που μπορούν να «αλιεύσουν» στο διαδίκτυο με τη μηχανή

αναζήτησης. Για να έχουν πιο «ζωντανό» αποτέλεσμα, μπορούν να ενσωματώσουν σε

αυτήν την παρουσίαση ήχους σχετικούς με τους ανέμους αναζητώντας τους γενικά

στο διαδίκτυο αλλά και συγκεκριμένα σε ιστότοπο που περιέχει πολλούς και

ποικίλους ήχους.

Ανάλογα εξάλλου με τον τόπο εφαρμογής του σεναρίου μπορεί ο εκπαιδευτικός

επιπρόσθετα να επεκτείνει τη μελέτη ενός τοπικού ανέμου που παρουσιάζει

http://www.youtube.com/watch?v=GlK_wOfbGF0

http://www.cres.gr/kape/publications/papers/dimosieyseis/paper%2019.doc

https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82

http://www.findsounds.com/ISAPI/search.dll





μεγαλύτερο ενδιαφέρον και οι μαθητές γνωρίζουν και «νιώθουν» περισσότερο. Έτσι,

οι κάτοικοι του Αιγαίου πελάγους μπορούν να εμβαθύνουν περισσότερο στη μελέτη

του Μελτεμιού, αυτοί που ζουν στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλονίκης να

ασχοληθούν με τον Βαρδάρη κλπ.

Μια προέκταση επίσης θα μπορούσε να είναι η εικαστική απόδοση του ανέμου,

δηλαδή οι προσωποποιήσεις που κατά καιρούς έχουν δώσει καλλιτέχνες στον κάθε

άνεμο. Αυτή η απεικόνιση θα μπορούσε να είναι μια παρουσίαση με εικόνες τόσο

από το «Επτά Ημέρες», που αναφέρεται στη «Διδακτική πορεία», όσο και από άλλες,

ως προϊόν αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Η. ΚΡΙΤΙΚΗ

Στο παρόν σενάριο γίνεται προσπάθεια να «φυσήξει» άνεμος για να «αλλάξει» ο

αέρας σε μια σχολική τάξη. Οι μαθητές με τις προτεινόμενες δραστηριότητες που

προβλέπεται να υλοποιήσουν θα προσπαθήσουν να αντλήσουν πληροφορίες από το

διαδίκτυο. Σε ποιο βαθμό θα το πετύχουν θα φανεί στα κείμενα που θα συντάξουν

αλλά και στο Wiki που θα δημιουργήσουν.

Γενικά δεν αναμένεται οι μαθητές να συναντήσουν σοβαρές δυσκολίες, κυρίως

σε θέματα δεξιοτήτων. Αυτό που αναμένεται ίσως να δυσκολέψει την υλοποίηση του

σεναρίου είναι η «απειρία» των μαθητών σε τέτοιου είδους εγχειρήματα, γεγονός

βέβαια που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη τάξη. Ο εκπαιδευτικός καλό είναι να

εκτιμήσει τις δυνατότητες των μαθητών του και να προσαρμόσει ανάλογα τις

δραστηριότητες. Επιπλέον, το πιο πιθανό είναι να χρειαστεί να επεμβαίνει συχνά,

βοηθώντας τους μαθητές στα σημεία που ίσως κριθεί απαραίτητο να γίνει κάτι τέτοιο.

Για παράδειγμα, στη φάση της επιλογής των αρχαίων κειμένων και στην ερμηνεία

των αρχαίων φράσεων η συμβολή του εκπαιδευτικού πρέπει να είναι καταλυτική και

ενισχυτική. Οι συχνές επισκέψεις σε ιστοσελίδες, η παρουσία πολλών επιστημονικών

όρων σε αυτές καθώς και ο τρόπος προσέγγισης ορισμένων πληροφοριών (πότε στο

πάνω μέρος της ιστοσελίδας, πότε στο μέσον κλπ) προϋποθέτουν αρκετή





προετοιμασία από την πλευρά του εκπαιδευτικού αλλά και αυξημένη συμμετοχή των

μαθητών. Ενδεχομένως να χρειαστεί να προστεθούν διδακτικές ώρες στη διάρκεια

του σεναρίου, αν οι μαθητές δεν είναι εξοικειωμένοι τόσο με τη χρήση των γενικών

εφαρμογών και δη του επεξεργαστή κειμένου, όσο και με τη διαχείριση ενός Wiki.

Θ. BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ι.Ε.Π. 2011. Πρόγραμμα σπουδών για τη διδασκαλία της νεοελληνικής γλώσσας στην

υποχρεωτική εκπαίδευση (Δημοτικό & Γυμνάσιο), Οδηγός για τον εκπαιδευτικό.

Διατίθεται στον δικτυακό τόπο: http://ebooks.edu.gr/2013/newps.php

Δανέζης Μ. Ι.. 2001. Σαντορίνη. Αθήνα: ΑΔΑΜ.

Γυμνάσιο Εμπορείου Θήρας. 2000. Οι ανεμόμυλοι της Σαντορίνης. Εμπορείο: ίδια

έκδοση.

Η Καθημερινή – Επτά Ημέρες .1999. Οι ελληνικοί ανεμόμυλοι. Αθήνα: Καθημερινή.

Η Καθημερινή – Επτά Ημέρες. 2001. Περί ανέμων. Αθήνα: Καθημερινή.

Παΐσιος, Ν. 2013. Παροιμίες και γνωμικά. Αθήνα: ΔΟΛ Α.Ε

Χατζησαββίδης Σ. & Α. Χατζησαββίδου 2011. Γραμματική νέας ελληνικής γλώσσας

Α΄ Β΄ Γ΄ Γυμνασίου. Αθήνα: ΟΕΔΒ

http://ebooks.edu.gr/2013/newps.php

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-C107/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9D%CE%AD%CE%B1%CF%82%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82%20(%CE%91-%CE%92-%CE%93%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85)/0.gram_neas.pdf

http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/document/file.php/DSGYM-C107/%CE%94%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%20%CE%A0%CE%B1%CE%BA%CE%AD%CF%84%CE%BF/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%20%CE%9D%CE%AD%CE%B1%CF%82%20%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82%20%CE%93%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82%20(%CE%91-%CE%92-%CE%93%20%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BF%CF%85)/0.gram_neas.pdf





ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Δελτίο ταυτότητας ανέμου

Εδώ εισάγετε την

ανάλογη εικόνα

Όνομα ομάδας:

Ονομασία ανέμου

Επίσημη Κοινή Διεθνής

Προέλευση

ονομασίας

Κατεύθυνση

ανέμου

Σε μοίρες Στον ορίζοντα Με βέλος

Γράψτε λίγα

λόγια για τον

άνεμο

Documents

ΠΕΤΡΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣproteas.greek-language.gr/files/document/arxeia/... · mis: 296579 ± Π.3.2.1: ... και το νερό διατήρησε τη ζωή στον