ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΊΑ PROJECT 1

ΕΙΔΩΛΑ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΦΗΒΟΥΣ

1

2ο Λύκειο Γαλατσίου2011-2012

ΟΜΑΔΑ ΜΑΘΗΤΩΝ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΓΙΩΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΓΚΛΙΒΑ ΙΩΑΝΝΑ

ΚΙΟΥΣΗ ΚΩΝ/ΝΑ

ΚΟΝΤΟΚΩΣΤΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ

ΚΟΣΜΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

ΚΟΥΤΟΝΙΑ ΕΛΛΗ-ΜΑΡΙΑ

ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ ΚΩΝ/ΝΑ

ΜΙΛΛΟ ΑΡΤΕΜΙΣ

ΜΠΟΖΙΚΑ ΝΑΤΑΛΙΑ

ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΜΑΡΙΑ

ΠΑΠΑΔΟΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΕΚΤΡΑ

ΣΩΤΗΡΙΟΥ ΦΩΤΕΙΝΗ

ΤΟΛΙΑ ΜΑΡΙΑ

ΦΕΤΑΧΟΥ ΓΙΟΝΕΝΤΑ

ΧΑΝΙΩΤΗ ΜΑΓΔΑΛΗΝΗ

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΓΙΑΝΝΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

ΣΤΕΡΓΙΟΥ ΕΔΟΥΑΡΔΟΣ

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣΜΥΛΩΝΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ

ΚΟΥΤΣΟΥΚΟΥ ΑΣΠΑΣΙΑ

2

Α’ ΜΕΡΟΣ: ΕΙΔΩΛΑ ΚΑΙ STAR SYSTEM

Εισαγωγή« Είναι » - «φαίνεσθαι» και Star- System

Το «είναι» και το « φαίνεσθαι» στις περισσότερες περιπτώσεις δεν ταυτίζονται. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση των star καθώς η ιδιωτική τους ζωή δεν συνάδει πάντα με την προσωπική τους. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες εξαιρέσεις οι οποίες έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από το σχέδιο του Star System. Οι περισσότεροι star προβάλλουν μια εικόνα που είναι δημιούργημα του Star System και η οποία τους καθιστά είδωλα. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό συμβαίνει υποσυνείδητα από τον ίδιο τον star εξαιτίας της προσωπικότητας και της ιδιοσυγκρασίας του .Υποβάλλονται δηλαδή, σε μια συνεχή διαδικασία ανάδειξης του εαυτού τους με αποτέλεσμα αυτό που προβάλλουν να μην είναι το αληθινό τους πρόσωπο αλλά ένα προσωπείο. Ως επί το πλείστον αυτό δεν γίνεται αμέσως αντιληπτό εξαιτίας του πολύ καλού σκηνικού που οι ίδιοι ή το Star System έχουν στήσει.

Αυτός είναι και ο λόγος που τις περισσότερες φορές ξαφνιαζόμαστε λανθασμένα όταν πέσει στην αντίληψή μας το τι κρύβεται πίσω από αυτό το λεγόμενο προσωπείο. Εμβαθύνοντας στη ψυχολογία τους παρατηρούμε κάποια αιτία αυτής της συμπεριφοράς. Ένα από αυτά τα αίτια είναι και ο ναρκισσιστικός χαρακτήρας που έχουν διαμορφώσει. Η υπερβολική αγάπη για τον εαυτό τους, η ανάγκη για συνεχή ανάδειξη, η αλαζονία και ο φόβος της απόρριψης τους οδηγούν στο να εκθέτουν έναν άλλο εαυτό μπροστά στο κοινό. Ίσως είναι υπεύθυνος και ο ίδιος ο κόσμος ο οποίος προτιμά να τους βλέπει όπως εκείνος θα ήθελε. Έτσι, οι star ανταποκρίνονται στις προσδοκίες

3

του κοινού εφόσον εκείνο είναι που θα το επικροτήσει και ταυτόχρονα θα το αποδοκιμάσει. Εξάλλου το κοινό κατέχει τον πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση των ειδώλων.

Ο εαυτός έχει και ένα δημόσιο πρόσωπο, ή μάλλον πολλά δημόσια πρόσωπα. Μερικοί ψυχολόγοι επισήμαναν ότι ο εαυτός, εν μέρει είναι ένα σύνολο ρόλων και δημοσίων εμφανίσεων. Θα μπορούσαμε πρακτικά να πούμε ότι η νεολαία που είναι αρκετά σεμνή μπροστά στους γονείς και στους δασκάλους, ορκίζεται και περηφανεύεται όπως ένας πειρατής στους νέους σκληρούς φίλους του.

Η πιο ακραία άποψη για το δημόσιο εαυτό είναι ότι είναι ΄΄προσποιητός΄΄. Ο ψυχολόγος Erring Goffman το υποστήριξε αυτό χρησιμοποιώντας μια θεατρική μεταφορά: Στις συναναστροφές μας με άλλους ανθρώπους, παίζουμε ρόλους όπως ακριβώς οι ηθοποιοί στη σκηνή. Για να ενσαρκώσουμε πιστά τον χαρακτήρα, λέμε τις σωστές ατάκες, εκδηλώνουμε πειστικές μη λεκτικές συμπεριφορές και χρησιμοποιούμε τα κατάλληλα στηρίγματα. Για παράδειγμα, δεν είναι αρκετό ένας ιερέας να είναι λαμπρός θεολόγος, πρέπει ακόμη να κηρύττει με έναν εμπνευσμένο τόνο της φωνής, και να σταυρώνει τα χέρια του με ευσεβή τρόπο, και να φοράει το κολάρο του κληρικού.

Στο The Presentation of Self in Every Day Life, ο Goffman υποστήριξε ότι οι απατεώνες, οι έμποροι μεταχειρισμένων αυτοκινήτων και οι επαγγελματίες ηθοποιοί δεν είναι οι μόνοι που αλλάζουν την εμφάνιση τους. Όλοι το κάνουν! Ο Goffman περιέγραψε την κοινωνική ζωή γενικά σαν θέατρο, με τη σκηνή τα παρασκήνια και τα καλογραμμένα σενάρια, προσαρμοσμένα στις διάφορες συνθήκες. Οι περισσότερες δουλειές, για παράδειγμα, απαιτούν σε κάποιο βαθμό τη διαχείριση των εντυπώσεων- δηλαδή έλεγχο του τρόπου με τον οποίο παρουσιάζουμε τον εαυτό μας στους άλλους. Κυριολεκτικά, γινόμαστε διαφορετικοί άνθρωποι μπροστά σε διαφορετικό κοινό.

Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές, προκειμένου να φαίνονται καλοί στους άλλους, κολακεύοντας τους άλλους και λέγοντας αυτά που οι άλλοι θέλουν να ακούσουν. Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι μπορούν να προωθήσουν τη δημόσια εικόνα

4

τους είναι απολαμβάνοντας την αντανακλώμενη δόξα-δηλαδή συσχετιζόμενοι δημοσίως με άλλους επιτυχημένους ανθρώπους. Οι άνθρωποι κατά το πλείστον φαίνεται ότι απολαμβάνουν αυτήν την αντανακλώμενη δόξα σε διαστάσεις που δεν είναι τόσο σημαντικές γι’αυτούς, ενώ φαίνεται ότι συγκρίνουν άμεσα τον εαυτό τους με τους άλλους σε σημαντικές διαστάσεις.

ΑΥΤΟΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ

Το αξιοπερίεργο με τα είδωλα είναι ότι σε κάποια στιγμή της ζωής τους οδηγούνται στην αυτοκαταστροφή. Το είδωλο γοητεύεται τόσο πολύ από την εικόνα του, ερωτεύεται τον εαυτό του, έτσι ώστε χάνει τον έλεγχο και την αυτοκυριαρχία του και αυτοκαταστρέφεται. Η υπερβολική ανάδειξη του εαυτού του ή του ιδιωτικού του βίου και η υπερέκθεση μπορούν να αποτελέσουν κάποια από τα αίτια που οδηγούν στην αυτοκαταστροφή . Η αυτοκαταστροφή συνδέεται άμεσα με την

5

αντίληψη που τρέφει το κοινό εκείνη τη δεδομένη στιγμή. Το κοινό παύει πια να ενδιαφέρεται για τα στοιχεία που καθιστούν αυτόν τον χαρισματικό άνθρωπο είδωλο παρά μόνο για τα προσωπικά του δεδομένα.

Έτσι ο star βιώνει την σταδιακή πτώση κατά τη διάρκεια της οποίας προσπαθεί να σωθεί αναδεικνύοντας όλο και περισσότερο τον εαυτό του. Όμως αυτός ο τρόπος διάσωσης το μόνο που μπορεί να αποφέρει είναι το αντίθετο αποτέλεσμα. Ο κόσμος πλήττει και έτσι έπεται η αποδοκιμασία του star. Αυτή η αποδοκιμασία δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα στον star εξαιτίας της μη πλέον αναγνωρισιμότητας αυτού που πρέσβευε μέχρι εκείνο το σημείο.

ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ

ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ

ΝΑΡΚΙΣΣΟΣΈνα από τα πιο χαρακτηριστικά πρόσωπα στην ελληνική

μυθολογία ήταν και ο νάρκισσος. Ένας ωραίος νέος της Βοιωτίας ,γιος της νύμφης Λειροιώπης και του ποτάμιου θεού Κηφισού χάριν του οποίου και αναπτύχθηκαν πολλές παραδόσεις(μύθοι).

Σημαντικότερες εξ αυτών των παραδόσεων ήταν : Κάποια μέρα καθισμένος ο ωραίος Νάρκισσος κοντά σε

μια πηγή είδε το πρόσωπο του στα νερά της πηγής. Στη θέα αυτή λέγεται πως τόσο πολύ θέλχτηκε, που θέλησε βυθίζοντας το βραχίονα του στο νερό να τη συλλάβει.

Επειδή όμως παρά τις προσπάθειες του δεν το κατόρθωνε παρέμεινε στη θέση αυτή αυτοθαυμαζόμενος μέχρι που υπέστη μαρασμό και πέθανε .Στη θέση εκείνη μετά από λίγο φύτρωσε το ομώνυμο άνθος ως σύμβολο της φθοράς και των χθόνιων θεοτήτων.

6

Ο Νάρκισσος αδιαφορώντας στον προς αυτό έρωτα, του επίσης ωραίου νέου Αμεινία, κατέστη τελικά ηθικός αυτουργός στην αυτοκτονία του δευτέρου. Τότε η Νέμεσις αποφάσισε να τον τιμωρήσει σκληρά με το ίδιο πάθος, υποκινώντας τον, να δει στο νερό της πηγής την εικόνα του και να την ερωτευτεί τόσο ώστε να πεθάνει από ανικανοποίητο προς τον εαυτόν έρωτα του.

Ο Νάρκισσος μετά από τον θάνατο της επίσης πανέμορφης δίδυμης αδελφής του Ηχούς, με την οποία και ήταν ερωτευμένος, δεν έβρισκε παρηγοριά στη δυστυχία του εκτός από το να βλέπει τον εαυτό του στο νερό κάποιας πηγής στις Θεσπιές και να θυμάται την αδελφή του. Μέχρι που πέθανε στη θέση εκείνη από εξάντληση.

Η γνωστότερη όμως και περισσότερο διαδεδομένη παράδοση για τον Νάρκισσο είναι η παρακάτω που οφείλεται στον Οβίδιο( στο έργο του «Μεταμορφώσεις» ΙΙΙ 342) . Σύμφωνα με αυτή ο ωραίος Βοιωτός νέος απασχολημένος να θαυμάζει την καθόλα άριστη σωματική του διάπλαση από τις όχθες του ποταμού, στα νερά αυτού δεν έδωσε καμία προσοχή ή δεν ανταποκρίθηκε στον εκδηλούμενο έρωτα της νύμφης Ηχούς η οποία και συνεχώς τον καλούσε. Αποτέλεσμα ήταν η μεν φωνή της Ηχούς να εξασθενεί συνέχεια σε τρόπο ώστε να ακούγονται μόνο οι τελευταίες συλλαβές και να σβήνει, ο δε νάρκισσος να πεθαίνει αυτοθαυμαζόμενος στο νερό του ποταμού που το χρησιμοποίησε ως κάτοπτρο.

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΣ

Ο ναρκισσισμός είναι η διαταραχή προσωπικότητας όπου το άτομο ασχολείται υπερβολικά με τον εαυτό του, τον τρόπο ομιλίας,

7

ακόμα και την γλώσσα του σώματος και γενικότερα την εικόνα την οποία δημιουργεί στους άλλους. Περνάει έτσι πολύ χρόνο της ημέρας μόνος. Σκοπός βέβαια από όλη αυτή την ασχολία είναι να δημιουργηθεί θετική εκτίμηση στους γύρω του και έτσι να ασκεί ένα είδος εξουσίας. Το υπερβολικό του ενδιαφέρον για τον εαυτό του οδηγεί στην κατάσταση όπου ερωτεύεται τον εαυτό του, θαυμάζεται από τον εαυτό του. Αυτό είναι και ουσιαστικά ο ναρκισσισμός, η ψυχολογία ενός νάρκισσου ( το άτομο που πάσχει από ναρκισσισμό ).

Κατά την ψυχαναλυτική θεωρία του Φρόιντ, ο ναρκισσισμός αποτελεί μεταβατικό στάδιο της ψυχικής ανάπτυξης του παιδιού κατά τον οποίο δεν είναι δυνατή η διάκριση μεταξύ « εγώ» και αντικειμένου, όλη η προσοχή στρέφεται προς το εγώ (πρωτογενής ναρκισσισμός). Μετά την ολοκλήρωση της εξέλιξης των σχέσεων προς το αντικείμενο μπορεί η προσοχή να εγκαταλείψει το τελευταίο και να στραφεί προς το εγώ (δευτερογενής ναρκισσισμός).

ΑΙΤΙΑ ΝΑΡΚΙΣΣΙΣΜΟΥ

Ηθική μείωση, κακοποίηση στην παιδική ( ή και εφηβική ) ηλικία. Έλλειψη αγάπης, από τους γύρω ανθρώπους και κυρίως από τους

γονείς.

Τα παραπάνω δημιουργούν αρχικά έναν αδύναμο χαρακτήρα ο οποίος θεωρείται το θύμα. Έτσι ως αντίδραση στα παραπάνω τα οποία του συνέβησαν, για να αποδείξει ότι αξίζει, επιδιώκει με κάθε τρόπο να κατατάσσεται στους «Μη» κοινούς θνητούς αλλά στους ανώτερης κοινωνικής τάξης. Το αίτιο του ναρκισσισμού αποτελεί ψυχολογικό τραύμα, για αυτό επιδιώκει να γίνει « κάποιος» εκδικούμενος γι’αυτά που του συνέβησαν στην ζωή του. Έχει αρνητική εικόνα για τον κόσμο γύρω του. Στο ασυνείδητο επεξηγείται ως κατώτερος που μεταφράζεται ως χαμηλή αυτοεκτίμηση, ενώ στην συμπεριφορά του και στα σκεπτόμενα που ελέγχει ο ίδιος, το ανόμοιος το επεξηγεί ως ανώτερος καταφεύγοντας σε ιδέες μεγαλομανίας και συχνά

8

παρανοϊκές π.χ. (μπορεί να νομίζει ότι είναι απόστολος του θεού και κατέβηκε στη γη για μια ειδική αποστολή) ή γενικά σκέψεις που τον κάνουν να θεωρεί τον εαυτό του ανώτερο, διαφορετικό και μοναδικό. Έτσι, εκτοξεύεται λόγο του εγωκεντρισμού και της μανίας του για δόξα σε υψηλές θέσεις.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ α) εξωγενείς Όταν ο άλλος δεν τον αντιμετωπίζει με το συνήθη τρόπο που

θέλει (να τον θαυμάζουν και να του κάνουν συνεχώς κομπλιμέντα) τότε θυμώνει και μπορεί ακόμη να αλλάξει η εκτίμηση για τον εαυτό του.

Όταν ανακαλύπτει ότι οι ιδέες μεγαλομανίας δεν ισχύουν, για παράδειγμα αν χάσει κάπου και έτσι δει ότι δεν είναι καλύτερος από όλους οι συνέπειες θα είναι εξίσου άσχημες.

Όταν δέχεται κριτική από άλλα άτομα, γιατί φοβάται ότι θα ανακαλύψουν τον πραγματικό εαυτό που κρύβει (ότι δηλαδή θα τον καταλάβουν) και θα χάσει όλη την θετική εκτίμηση του κόσμου που κέρδισε μέσα από το «θέατρο».

β) ενδογενείςΜπορεί χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου συμβάντος να

συνειδητοποιήσει τα παραπάνω, τότε το αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο. Η μοναξιά που τον πνίγει να τον οδηγήσει στην κατάθλιψη.

*Επαγγελματική εξέλιξη * Οι νάρκισσοι ενδιαφέρονται κυρίως για δουλειές που θα δώσουν την δυνατότητα να είναι στο επίκεντρο, να είναι διάσημοι και που θα τους εντάξουν στην ανώτερη κοινωνική τάξη. Τέτοιες δουλειές είναι οι τραγουδιστές, τα μοντέλα, οι ηθοποιοί, οι μάνατζερ, οι παρουσιαστές κ.α. Έχει αποδειχτεί μάλιστα ότι οι διάσημοι είναι τουλάχιστον 13% πιο νάρκισσοι από τους υπόλοιπους ανθρώπους.

9

STAR SYSTEMΤο star system έχει μεγάλη σχέση σχετικά με το πρόσωπο και το

προσωπείο. Ο star είναι αιχμάλωτος μέσα σε αυτό το θεσμό που τον αντιμετωπίζει ως εμπόρευμα. Στην προσπάθεια να αναδειχθεί ως είδωλο υποτάσσεται στους όρους που θέτει το συγκεκριμένο σύστημα με αποτέλεσμα να προβάλλει έναν άλλο εαυτό στο κοινό του. Γι’αυτό τον λόγο ο star ανήκει εξ ολόκληρου στο κοινό και θεωρείται αιχμάλωτος της δημόσιας εικόνας του.

Οι star υπερβάλουν προσπαθώντας να θεοποιήσουν τον εαυτό τους έτσι ώστε να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του star system. Είναι άμεσα εξαρτώμενοι από αυτόν το θεσμό καθώς αποτελεί το μόνο μέσο ανάδειξης του εαυτού τους. Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι συμφέροντα δεν υπάρχουν μόνο από την μεριά του star system αλλά και από τον ίδιο τον star. Οι διαθέσεις του καπιταλισμού, ο οποίος εντάσσεται στην τακτική που ακολουθεί το star system, ορίζουν και τις μορφές του θεάματος. Η προβολή προτύπων κυρίως στην τηλεόραση που κείτονται στην κατανάλωση ρυθμίζουν ανάλογες συμπεριφορές των παθητικών δεκτών, και τηλεθεατών. Ο κόσμος που μας παρουσιάζει το θέαμα είναι ο κόσμος του εμπορεύματος που είναι τόσο υπαρκτός αλλά ωστόσο και άυλος.

Αυτός ο ψεύτικος κόσμος εκτός από την ανυπαρξία του είναι τόσο ελλιπής σε ποιότητα η οποία είναι έκδηλη σε όλες τις μορφές του θεάματος. Όμως αυτή η ψευδαίσθηση που προβάλλεται, επαινείται και επικροτείται από εμάς τους ίδιους. Δηλαδή εμείς οι ίδιοι ενθαρρύνουμε τον καταπιεστή μας ο οποίος δεν είναι απλά ένα μηχάνημα αλλά ολόκληρος μηχανισμός δομής λόγου.

Κατά την πρόσφατη λαϊκότροπη κουλτούρα που έχει απορροφήσει όλες τις μορφές τέχνης και τις έχει μετασχηματίσει σε κάτι εμπορεύσιμο συνεπάγεται πλέον ότι το αυθεντικό και ψεύτικο έχουν μπερδευτεί σαν έννοιες. Οι star έχουν αφενός την τιμή να ανήκουν σε αυτή την κουλτούρα, και αφετέρου να είναι πολύτιμα προϊόντα της και μάλιστα με υψηλή τιμή. Χάρη στην ιδιότητα της προαναφερόμενης κουλτούρας να μετατρέπει το αληθινό σε μη

10

αληθινό, το πραγματικό πρόσωπο του star (ιδιωτική ζωή) παραχωρεί τη θέση του σε κάτι μεταποιημένο (δημόσια ζωή). Η δεύτερη έχει θεοποιηθεί τόσο πολύ σαν να την έχει αγγίξει αστερόσκονη .Όλο αυτό όμως διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από την ιδιωτική ζωή του star. Ίσως να είναι και το ακριβώς αντίθετο. Σε αυτήν την περίπτωση μπορούμε να διακρίνουμε τη δύναμη που διαθέτει το Star System .

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΦΘΟΡΑ ΠΟΥ ΕΧΕΙ ΥΠΟΣΤΕΙ Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΛΟΓΟΣ;

Ο δημόσιος λόγος έχει υποστεί ομολογουμένως μεγάλη φθορά. Η μεγαλύτερη είναι ένα γεγονός που δημιουργείται αποκλειστικά για διάδοση και είναι ειδικά κατασκευασμένο, το λεγόμενο ΄΄ψευδο-γεγονός΄΄. Ο λόγος που προβάλλεται από την τηλεόραση είναι προμελετημένος. Καταρχάς εξελίσσεται σε ένα πλαίσιο, το οποίο είναι φτιαγμένο με συγκεκριμένες προϋποθέσεις έτσι ώστε να τεθούν σε χρήση οι σύνθετες πληροφορίες . Η χρήση αυτού του πλαισίου είναι μια και μοναδική και ενσαρκώνει – συνδυάζει τη διασκέδαση με την παροχή αχρήστων και άσχετων πληροφοριών την διασκέδαση με την παροχή αχρήστων και σχετικών πληροφοριών με τη ζωή μας. Ο κόσμος που μας συνιστά η τηλεόραση χαρακτηρίζεται από παροδικότητα. Δηλαδή κάποια γεγονότα υπάρχουν για λίγο στην επικαιρότητα και μετά εξαφανίζονται. Η συνοχή και η λογική σε αυτόν τον κόσμο δεν υπάρχουν. Η ψυχαγωγία αποτελεί την κύρια δικαιολογία προκειμένου να απομνημονευτούν ορισμένες πληροφορίες . Συμπερασματικά, ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος και της τηλεόρασης είναι ανούσιος και απόλυτα ελεγχόμενος.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΘΕΑΜΑΤΟΣ;

Ο σκοπός του θεάματος είναι η αντιστροφή του «φαίνεσθαι» σε ένα είδος ψεύτικου παρακμάζοντος «είναι». Αυτό που παρουσιάζεται στο χώρο του θεάματος είναι απλά μια ψευδαίσθηση της

11

πραγματικότητας η οποία υποβαθμίζεται, σκοπίμως, σταδιακά αλλά σταθερά.

Η τηλεόραση προσπαθεί να προωθήσει τα τηλεοπτικά πρότυπα ώστε οι παθητικοί παρατηρητές να οδηγηθούν στην ταύτιση και να αναγνωρίσουν τον εαυτό τους μέσα στις οθόνες. Αν επιτευχθεί αυτό θα δημιουργηθεί στο άτομο αδυναμία κατανόησης της ύπαρξής του στην πραγματικότητα.

Οι κατασκευαστές της μαζικής κουλτούρας γνωρίζουν όλες τις παραπάνω παρατηρήσεις. Αντίθετα όμως, το κοινό αγνοεί ότι το ίδιο κατασκευάζει την φυλακή του, διότι το ίδιο κατασκευάζει τα «είδωλα» του. Θέλοντας να φαντάζουν, οι άνθρωποι, αψεγάδιαστοι και να θεωρούνται αλάνθαστες προσωπικότητες οι κατασκευαστές ειδώλων πραγματοποιούν την επιθυμία του κοινού αναπαριστώντας τις προτιμήσεις του. Δηλαδή διαμορφώνουν έναν άνθρωπο σε κάτι εξωπραγματικό αλλά τέλειο. Οι άνθρωποι λατρεύουν αυτή την ψεύτικη αναπαράσταση που τους δίνεται, με εκπληκτικά παθητική αποδοχή και χωρίς καμία αντίρρηση γίνεται μονοπώλιο της φαινομενικότητας. Αποτέλεσμα είναι να μην έχουν τη δυνατότητα να ξεχωρίσουν το αληθινό.

ΓΙΑΤΙ Η ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΖΩΗ ΔΙ A ΦΕΡΕΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ;

Εδώ συμβάλει καταλυτικά η βιομηχανία του θεάματος, που έχει ως πρώτη ύλη τις επιθυμίες μας. Δηλαδή δεν θέλουμε οι καθρέπτες μας (τα πρότυπα μας) να έχουν ελαττώματα. Αυτό μας παρουσιάζουν λοιπόν. Αστραφτεροί άνθρωποι που εκπέμπουν τελειότητα σε κάθε τους κίνηση και ο καθένας με δήθεν ξεχωριστό ταλέντο γίνονται τα πρότυπα μας μέσω μιας διηνεκούς πλύσης εγκεφάλου. Με έναν βασικότατο λάθος όμως αυτοί υπάρχουν μόνο όταν ανάβουν τα φώτα του studio. Το ψεύτικο αυτό σκηνικό δημιουργείται είτε από τους ίδιους τους stars, είτε από το star system, είναι προς πώληση και προς δική μας αποχαύνωση.

12

Όταν οι ίδιοι star φτιάχνουν το πρόσωπο του άψογου, τα κίνητρα τους είναι περισσότερη δημοφιλία και δημοσιότητα. Από ψυχολογική άποψη αυτό το κάνουν υποσυνείδητα λόγω της ναρκισσιστικής δυσλειτουργίας που ενδεχομένως να τους διέπει. Κοινωνικά, υποκινούνται από το αίσθημα της οικονομικής υπεροχής και της ένταξης στην ανώτερη κοινωνική τάξη που προσδίδει ένα (κατά την γνώμη τους) κύρος.

Σε αυτό το σημείο πρωτεύοντα βοηθητικό ρόλο παίζει το star system το οποίο αντιμετωπίζει τον star και την ιδιωτική του ζωή ως εμπόρευμα. Με άλλα λόγια το σύστημα το ίδιο μπορεί να καλύπτει τα ελαττώματα του αστέρα ή άλλες φορές να τα αποκαλύπτει ανάλογα με το πόσο κερδοφόρα είναι κάθε « είδηση»- αποκάλυψη.

Merilin Monroe

Η Merilin Monroe υπήρξε ένα απόλυτο πολυδιάστατο θηλυκό με την προκλητικότητα και την σεξουαλικότητα να βρίσκονται στο έπακρο. Υπήρξε star με φοβερό δυναμισμό και αυτοπεποίθηση, στοιχεία όμως που φαίνονται να παρουσιάζουν έλλειψη στην προσωπική της ζωή. Στην πραγματικότητα ήταν μια γυναίκα γεμάτη ανασφάλεια και τάσεις αυτοκαταστροφής. Είχε έντονο ανεπτυγμένο το στοιχείο του ναρκισσισμού καθώς η υπερβολική αγάπη για τον εαυτό της ήταν ομολογουμένως εμφανής. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι το έντονο ταπεραμέντο της έρχεται σε αντίθεση με αυτό που έκρυβε μέσα της.

Michael Jackson O Michael Jackson θεωρείται ένας από τους θρύλους της

μουσικής εξαιτίας όχι μόνο της φωνής του αλλά και λόγω της εκρηκτικής του παρουσίας πάνω στη σκηνή. Οι χορευτικές του ικανότητες, το ιδιαίτερο ντύσιμο και η εκρηκτική του προσωπικότητα τον κατέστησαν είδωλο. Φαίνεται όμως πως ο ιδιωτικός του βίος είναι βυθισμένος στο σκοτάδι καθώς στο παρελθόν είχε κατηγορηθεί για σεξουαλική παρενόχληση. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις αιτίες

13

θανάτου του δημιούργησαν όλη αυτή την παραφιλολογία σχετικά με το ποιος πραγματικά ήταν ο βασιλιάς της pop.

Chris Brown Ο Chris Brown είναι ένας σύγχρονος αμερικάνος τραγουδιστής

της RnB μουσικής. Είναι παγκοσμίως διάσημος πολύ πετυχημένος αφού είχε βραβευτεί με Grammy. Αρχικά δίνει την εντύπωση ενός καλού νέου και επιτυχημένου άντρα. Όμως, έχει κατηγορηθεί αρκετές φορές για οικιακή βία. Ειδικά με τη σχέση που είχε με την επίσης τραγουδίστρια του RnB Rihanna , η υπόθεση παίρνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις. Η σύντροφός του υπέστη ορατά τραύματα. Μετά το συμβάν δήλωνε διαρκώς πόσο άσχημα ένιωθε για αυτό που είχε διαπράξει. Τα αίτια αυτής της βίαιης συμπεριφοράς φαίνεται να έχουν ρίζες από την παιδική του ηλικία. Ο πατριός του διέπραττε το ίδιο έγκλημα οικιακής βίας σε βάρος της μητέρας του. Έτσι, διακρίνεται ολοφάνερα τα αίτια αυτής του της συμπεριφοράς.

Bob PackwoodΟ Bob Packwood ήταν ένας μεγάλος αμερικάνος γερουσιαστής

από το Oregon. Δημοσίως ήταν μεγάλος υποστηρικτής των γυναικείων δικαιωμάτων. Ήταν μαχητής της εξίσωσης των δύο φύλων. Αντίθετα με τα λεγόμενά του είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά μεγάλο αριθμό γυναικών. Αυτός ήταν και ο λόγος που αποβλήθηκε από τη θέση του γερουσιαστή. Δηλαδή, παρόλο που είχε δώσει τόσες μάχες για να έχουν οι γυναίκες ίσα δικαιώματα με τους άντρες, ο ίδιος παραβίαζε τους ηθικούς κανόνες που έθετε.

14

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ντεμπόρ Γκυ, Η κοινωνία του θεάματος2. Πόστμαν Νιλ. Διασκέδαση μέχρι θανάτου (ο δημόσιος λόγος

στην εποχή του θεάματος)3. Η κουλτούρα των μέσων4. Giddens Anthony, Κοινωνιολογία5. Lippa A. Richard, Κοινωνική Ψυχολογία6. Πάπυρος – Larousse – Britannica τόμοι : 16,28,377. Γιοβάνη τόμοι : 1,12,198. www.wikipedia.com 9. www.ethnos.gr/article

Β’ ΜΕΡΟΣ: ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ Όλοι οι νέοι σήμερα έχουν κάποιο πρότυπο το οποίο θαυμάζουν και επηρεάζονται από αυτό. Ο νέος άνθρωπος έχει ανάγκη από πρότυπα συμπεριφοράς για να τα μιμηθεί, να τα παραδειγματιστεί για να φιλοδοξήσει να τα φτάσει και ίσως να τα ξεπεράσει ο ίδιος. Πρότυπο είναι ένα πρόσωπο το οποίο έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ή έχει πετύχει κάποιους στόχους οι οποίοι θεωρούνται ιδανικοί από το κοινωνικό σύνολο και κυρίως από τους νέους. ‘Όμως οι νέοι δεν επηρεάζονται μόνο από θετικά πρότυπα. Στην εποχή μας, όπως και σε κάθε εποχή, υπάρχουν τόσο θετικά όσο και αρνητικά πρότυπα. Πρότυπα μπορούν να υπάρξουν σε όλους τους τομείς και σε όλες τις δραστηριότητες του ατόμου.

1) ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ

·  Αν οι γονείς έχουν εθισμό στο αλκοόλ αυτό έχει έντονες επιδράσεις στη ζωή του εφήβου.

 ·  Αν και οι δύο ή έστω ένας γονέας είναι χρήστης ναρκωτικών αυτό μπορεί να οδηγήσει και στου ίδιου την εξάρτηση.  

·   Αν οι γονείς  καταφεύγουν στην βία για την επίλυση προβλημάτων που νομίζουν ότι τους προκαλούν τα παιδιά τους και

15

θεωρούν ότι αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος για την αντιμετώπισή τους, στη βία θα καταφεύγουν και τα παιδιά τους.  

· Αν οι γονείς  εκμεταλλεύονται  τα παιδιά  τους πάντα με τον κακό  τρόπο  έτσι ώστε να βγάλουν οι ίδιοι χρήματα, για παράδειγμα να τους στέλνουν να ζητιανεύουν και να τους αναιρούν το δικαίωμα για  μόρφωση και παιδικά χρόνια που έχει  ανάγκη κάθε  παιδί, το ίδιο θα κάνουν και αυτά. 

 · Αν οι γονείς  είναι χωρισμένοι και  έχουν μία εχθρική στάση  μεταξύ τους ή  χρησιμοποιούν  τα παιδιά  για  να εκδικηθούν ο ένας τον άλλο αυτό δημιουργεί  ψυχολογικά προβλήματα στο  παιδί και το πιο πιθανόν είναι  να ακολουθεί  και το  ίδιο μια  παρόμοια στάση   στις μελλοντικές του  σχέσεις ή να  μην μπορεί να φτιάξει  τις δικές του  σωστά. 

2) ΦΙΛΟΙ

·     Ένας από τους παράγοντες που επηρεάζει το μέλος μιας συγκεκριμένης παρέας είναι ο εγωισμός. Ο εγωισμός βγαίνει συνήθως από κάποιο άτομο της παρέας που εκφράζει την γνώμη του και ενώ ξέρει ότι αυτή είναι λάθος επιμένει και δεν παραδέχεται το αντίθετο και ας ξέρει ότι  αυτό δεν είναι το σωστό.

·     Επίσης οι ταραξίες που προβάλλονται στην τηλεόραση συνήθως από τα κεντρικά δελτία ειδήσεων επειδή προκαλούν προβλήματα μικρά ή μεγάλα στο κράτος ή σε κάποιον  κατέληξαν εκεί από μία αρνητική επίδραση που ξεκίνησε και από την παρέα τους όταν ήταν μικροί αλλά και η εξέλιξή της αργότερα λογικά δεν θα ήτανε καλύτερη.

·     Ακόμα η μη φιλευσπλαχνία , η σκληροκαρδία, η κοροϊδία στους ανθρώπους με κάποιο πρόβλημα οφείλεται στις αρνητικές επιδράσεις που προκαλούνται μέσω τις παρέας.

·     Ένα ακόμα αρνητικό είναι ότι εάν ένα μέρος μιας παρέας αρχίσει να καπνίζει ή ακόμα χειρότερα πέσει στα ναρκωτικά είναι πολύ πιθανόν πολύ εύκολα και γρήγορα να τους ακολουθήσουνε και τα άλλα μέλη της παρέας που ίσως νωρίτερα να μην το ήθελαν αλλά ως ένδειξη μαγκιάς να το κάνουν για να φαίνονται όπως αυτοί νομίζουν καλύτεροι από τους άλλους.

16

3) Μ.Μ.Ε.

Στη σημερινή εποχή τα μέσα μαζικής ενημέρωσης συνεχώς προβάλλουν είδωλα στους νέους τα οποία δε διακρίνονται για τα επιτεύγματα ή τις αρετές τους, αλλά οφείλουν την ύπαρξη τους στις καταναλωτικές

ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Στην πλειοψηφία τους τα είδωλα αυτά είναι άτομα αισθητικά αποδεκτά, όπως τα μοντέλα, όπου η εξωτερική εμφάνιση διακρίνεται περισσότερο από τη μόρφωση και την πνευματική καλλιέργεια. Έτσι ο νέος προσπαθώντας να μιμηθεί όσα του προβάλλονται από την τηλεόραση γίνεται επιφανειακός και μετατρέπεται σε άβουλο όργανο της.

Α) ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ 1. εμπορευματοποίηση (Μ.Μ.Ε., προβολή και διαφήμιση των αθλητών ή των αθλημάτων)

2. χρήση αναβολικών ουσιών (αλλοιώνεται το πνεύμα του «ευ αγωνίζεσθαι», δημιουργείται ένα πεδίο κέρδους και εκμετάλλευσης του αθλητή)

3. επαγγελματική ενασχόληση με τον αθλητισμό (ποδόσφαιρο, μπάσκετ ή αλλού): είναι δυνατό να οδηγήσει σε φαινόμενα αντίθετα με το αθλητικό ιδεώδες. 

4. Κίνδυνος μαζικοποίησης, φανατισμού

5. τα αθλητικά γεγονότα χρησιμοποιούνται πολλές φορές για να

17

αποπροσανατολίσουν την κοινή γνώμη και να απομακρύνουν τους πολίτες από άλλα, πιο ουσιαστικά προβλήματα. Σύγχρονο παράδειγμα αρνητικού προτύπου στον αθλητικό χώρο είναι ο Κώστας Κεντέρης. Ήταν μία από τις μεγάλες ελπίδες της Ελλάδας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας, καθώς και πιθανότατα ο τελευταίος λαμπαδηδρόμος που θα έπαιρνε μέρος στην τελετή έναρξης. Ωστόσο, μία μέρα πριν την τελετή, ο Κεντέρης και η συναθλήτριά του Κατερίνα Θάνου δεν παρέστησαν σε έκτακτο έλεγχο ντόπινγκ. Οι ίδιοι υποστήριξαν ότι ενεπλάκησαν σε τροχαίο ατύχημα με μηχανή κατά την προσπάθειά τους να σπεύσουν στο Ολυμπιακό Χωριό ώστε να υποβληθούν στο τεστ. Σύμφωνα με τον Κώστα Κεντέρη, ενημερώθηκε για την κλήση της ΔΟΕ για τον έλεγχο 60 λεπτά πριν τη λήξη της προθεσμίας. Αργότερα, η έρευνα έδειξε ότι το ατύχημα ήταν προσχεδιασμένο και εικονικό, ενώ η εισαγωγή και παραμονή τους στο νοσοκομείο ΚΑΤ έγινε μετά από «τηλεφωνική εντολή». Στον απόηχο των γεγονότων, ο Κεντέρης και η Θάνου ανακοίνωσαν την απόσυρσή τους από τους Αγώνες στις 18 Αυγούστου, μετά από την απολογία τους στην πειθαρχική επιτροπή της ΔΟΕ.

Β) ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ.

ΜΟΝΤΕΛΙΝΓΚ

Τα μοντέλα επηρεάζουν αρνητικά την ψυχολογία των γυναικών όπως για παράδειγμα τα μικρά κοριτσάκια προσέχουν τη διατροφή τους και αθλούνται, προκειμένου να αποκτήσουν ένα σώμα μοντέλου. Άλλα πάλι φτάνουν στο ακραίο φαινόμενο της ανορεξίας με όλες τις επιπτώσεις που αυτή συνεπάγεται. Έχει, επίσης, διαπιστωθεί πως στις μέρες μας μια γυναίκα με καλλίγραμμο σώμα θα βρει πιο εύκολα μια θέση εργασίας εξαιτίας των αντιλήψεων που προβάλλονται σήμερα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Είναι

18

εύκολο, λοιπόν, να φανταστούμε πώς αισθάνεται μια γυναίκα που έχει παραπάνω κιλά ή έντονη συσσώρευση λίπους. Αυτό την δυσκολεύει να βρει τα κατάλληλα ρούχα που θα της κρύψουν το πρόβλημα, αλλά αισθάνεται και μειονεκτικά απέναντι στις άλλες γυναίκες. Συμπερασματικά τα μοντέλα σε συνεργασία με την υπερπροβολή τους από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης επηρεάζουν αρνητικά διότι παρακινούν τις γυναίκες στη δίαιτα και συνεπώς στο στάδιο της ανορεξίας.

ΗΘΟΠΟΙΙΑ-ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Αστέρες του κινηματογράφου, του θεάτρου, της τηλεόρασης και της μουσικής. Είναι οι άνθρωποι οι οποίοι εξασφαλίζουν επωνυμία, δόξα, κύρος και υψηλές οικονομικές αμοιβές, χωρίς να ενδιαφέρονται για την πνευματική τους ανάπτυξη και τον τρόπο ανάδειξης τους. Η τηλεόραση δεν  προβάλλει  μέσα  από τις εκπομπές  της καθόλου ρεαλιστικά παραδείγματα της  απλής καθημερινής ζωής ενός ανθρώπου καθώς  τα  πάντα  είναι μονταρισμένα και  η κάθε λεπτομέρεια  προσχεδιασμένη  για  να φαίνονται  όλα τέλεια αλλά στην  πραγματικότητα  είναι στημένα από την  πιο μηδαμινή λεπτομέρεια  ως την  πιο καλοσχεδιασμένη ταινία ή εκπομπή. Επίσης από κάποια είδη μουσικής πλασάρονται κάποιες κακές συνήθειες των τραγουδιστών όπως είναι η χρήση ναρκωτικών που οι θαυμαστές τους μπορεί να θελήσουν να τους ακολουθήσουν στην προσπάθειά τους να ταυτιστούν μαζί τους.

Ένα τρανταχτό παράδειγμα αρνητικού προτύπου της εποχής μας είναι η τραγουδίστρια Amy Winehouse η οποία ήταν κάτοχος πέντε βραβείων Γκράμι και καταπληκτική φωνή με τεράστιο ταλέντο, το οποίο χαράμισε στις καταχρήσεις με αλκοόλ και ναρκωτικά. Βρέθηκε νεκρή στο διαμέρισμά της, σε ηλικία μόλις 27 ετών.

19

Γ)ΧΡΗΜΑ

Ο οικονομικά επιτυχημένος άνθρωπος αποτελεί ιδεώδες πρότυπο που μπορεί και εξασφαλίζει οικονομικό κέρδος εύκολα, γρήγορα και χωρίς ηθικές αναστολές. Το χρήμα έχει γίνει για πολλούς νέους το μόνο όνειρο, το μόνο πρότυπο. Επιπρόσθετα σχεδόν όλα τα είδωλα είναι οικονομικά επιτυχημένα και πλούσια, τα χρήματα τους όμως ξοδεύονται για την αγορά υλικών, κάτι που προβάλλει την αδυναμία τους για τη διαχείριση και τη χρήση τους. Επιπλέον, θα μπορούσαν και να χαρακτηριστούν καιροσκόποι και αμοραλιστές, για το λόγο ότι συχνά εμφανίζονται για να αρπάζουν τις ευκαιρίες που προκύπτουν στο δρόμο τους και γιατί δεν υπολογίζουν τις ηθικές αρχές μπροστά στην προσωπική τους κοινωνική άνοδο και οικονομική επιτυχία. Τέλος αυτού του είδους τα πρότυπα δημιουργούν καταναλωτικό πνεύμα και προσδένουν το άτομο στο άρμα του ευδαιμονισμού.

ΟΙ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΝΗΤΙΚΩΝ ΠΡΟΤΥΠΩΝ

20

Α) για το άτομο

Αποπροσανατολίζουν πνευματικά τους νέους, δεν αφήνουν περιθώρια πρωτοβουλιών, περιορίζουν τον πνευματικό τους ορίζοντα και γενικότερα αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την ανάπτυξη της κρίσης.

Δεν συμβάλλουν στην πολιτιστική πρόοδο, γιατί οδηγούν στη στείρα μίμηση, στην αντιγραφική αναπαραγωγή και στην υιοθέτηση θολών πνευματικών ρευμάτων.

Δεν διευκολύνουν την ομαλή συνύπαρξη των ατόμων και αποτελούν τροχοπέδη στην κοινωνική συνεργασία. Είναι, φυσικά, αδύνατο τα άτομα που ακολουθούν αρνητικά κοινωνικά πρότυπα να διαμορφώσουν κοινωνική συνείδηση.

Δημιουργούν ανθρώπους με μειωμένη ηθική συνείδηση, γιατί οδηγούν στο ψεύδος, στην απάτη, στην ενεργοποίηση των παθών και στην υιοθέτηση της απάνθρωπης αντίληψης: <<ο σκοπός αγιάζει τα μέσα>>.

Οδηγούν στην ψυχική ελευθερία, με αποτέλεσμα να δυσχεραίνονται οι ελεύθερες επιλογές και να καταντά το άτομο εξαρτημένο. Επόμενο είναι να οδηγούν και σε νόθες μορφές ψυχαγωγίας.

Δημιουργούν άγχος και ψυχολογικά προβλήματα στα νεαρά άτομα, γιατί αγωνιούν μήπως δεν κατορθώσουν να προσαρμοστούν στα πρότυπά τους.

Οδηγούν στο φανατισμό, στο δογματισμό, στην προκατάληψη και, πολλές φορές, στον ακραίο εθνικισμό και στο ρατσισμό.

Εκτρέφουν φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, όπως είναι η βία, το έγκλημα και τα ναρκωτικά.

Επιφέρουν σύγχυση ανάμεσα στα ιδανικά και στα αρνητικά πρότυπα.

β) για την κοινωνία , προκαλείται κοινωνική δυσλειτουργία, που επιφέρει τα εξής αρνητικά αποτελέσματα

Οικονομική εκμετάλλευση του συνανθρώπου, ανταγωνιστικό πνεύμα, δυσκολίες στη συνεργασία.

Κρίση κοινωνικών θεσμών, όπως οικογένεια, φιλία, συνεργασία, συνέπεια.

Αντικοινωνικές εκδηλώσεις και αναστάτωση του κοινωνικού συνόλου.

21

Διεύρυνση του χάσματος των γενεών: ασυνεννοησία, αντιπαραθέσεις μεταξύ νέων και μεγαλυτέρων, καταλυτική αμφισβήτηση.

Κρίση του πολιτικού συστήματος: αναρχικές εκδηλώσεις, περιφρόνηση της πολιτικής λειτουργίας και αδιαφορία για τους θεσμούς.

Αδυναμία της πολιτείας να χρησιμοποιήσει δημιουργικά ένα μέρος της νεολαίας της.

Ανακεφαλαιώνοντας, θα λέγαμε ότι κάποια πρότυπα δρουν αρνητικά στη ζωή του ανθρώπου. Βέβαια, αυτό εξαρτάται από την προσωπικότητα και τις αντιλήψεις του καθενός, διότι κάποιος μπορεί να ταυτιστεί με το πρότυπο ολοκληρωτικά και να το ακολουθήσει και στο θάνατο. Αντιθέτως, κάποιος άλλος μπορεί να το εκλάβει εγωιστικά και να περιμένει να δει τις συνέπειες προτού το ακολουθήσει.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Β.Τσαλαγιάννης «Προσέγγιση θεμάτων σύγχρονου προβληματισμού»

Β’ Μέρος, Εκδ.Δαρδάνος,19962. Ε.Τσουρέας, «Προβληματισμοί σε σύγχρονα θέματα»,

Εκδ. Παπαδήμος, Αθήνα ,19883. Η.Νταγλαράκης ,«Τα πρότυπα της τηλεόρασης-Άνοδος και

πτώση» άρθρο 4. Ν.Μαρκάτος, «Τα πρότυπα και οι νέοι» ,εφ. Το Βήμα, 30-07-19955. Π.Μώραλης, «Ο μεγάλος απών» εφ. Το Βήμα6. Ι.Ν.Χατζόπουλος, «Παιδεία για έναν ενάρετο κόσμο», Παιδαγωγικό Βήμα Αιγαίου, Τεύχος 69, σελ.105-118

ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

22

1. Zougla.gr: «Τα πρότυπα των media επηρεάζουν αρνητικά την ψυχολογία των γυναικών ;»

17-06-20102. Βικιπαίδεια

3. Google.gr

Γ’ ΜΕΡΟΣ

Α) ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΟ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΓΑΛΑΤΣΙΟΥ Κ. Σ. ΓΚΟYΜΑΤΣΗ

ΟΙ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΘΕΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΟ

23

Πως εξηγείτε την ανάγκη των νέων να ακολουθήσουν πρότυπα-''είδωλα'';

Πώς ερμηνεύετε το γεγονός ότι η πλειοψηφία των νέων επιλέγει πρότυπα-''είδωλα'' από το χώρο του θεάματος και του αθλητισμού;

Ένα μεγάλο ποσοστό νέων επιλέγει πρότυπα από το άμεσο περιβάλλον (οικογένεια, φίλοι κλπ). Γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό;

Είναι διαπιστωμένο ότι πολλοί νέοι επιλέγουν αρνητικά πρότυπα (άτομα με παραβατική συμπεριφορά, άτομα που εμπλέκονται με το αλκοόλ ή με ναρκωτικές ουσίες κλπ). Γιατί νομίζετε ότι συμβαίνει αυτό;

Γιατί κάποιοι έφηβοι δεν έχουν πρότυπα;

Τι θα συμβουλεύατε κάποιο νέο πριν ταυτιστεί με κάποιο πρότυπο;

Με ποια κριτήρια οι νέοι επιλέγουν πρότυπα;

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Την Τρίτη 27 Δεκεμβρίου συναντηθήκαμε με την ψυχολόγο στην οποία θέσαμε κάποια ερωτήματα σχετικά με τα πρότυπα και τα είδωλα των νέων. Αρχικά, μας εξήγησε ότι από την παιδική ηλικία υπάρχει πρότυπο για τα παιδιά, το οποίο είναι οι ίδιοι τους οι γονείς. Η επιλογή των προτύπων είναι μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης και ωρίμανσης του ατόμου. Στη συνέχεια, έπεται η απομυθοποίηση των γονέων με νέα πρότυπα όπως, φίλοι, πρόσωπα από Μ.Μ.Ε. , καθηγητές πολιτικοί, αθλητές, καλλιτέχνες, επιστήμονες κ.α. Τα πρότυπα δε χρειάζεται να είναι πάντα ένα πρόσωπο, αλλά μπορεί να είναι και μια ιδεολογία, μια στάση ζωής (π.χ. εθελοντισμός). Τέλος, υπογράμμισε πως τα πρότυπα της κοινωνίας είναι αυτά που αντανακλώνται μέσα από τα πρότυπα των νέων. Στη συνέχεια, επεσήμανε ότι σε μια καταναλωτική κοινωνία, όπου προβάλλεται ο γρήγορος και εύκολος πλουτισμός με οποιαδήποτε μέσα, και η εξωτερική εμφάνιση, οι νέοι ακολουθούν αντίστοιχα πρότυπα. Τα Μ.Μ.Ε. είναι το κύριο μέσο προβολής και προώθησης των προτύπων αυτών, επόμενο είναι λοιπόν αυτού του είδους οι συμπεριφορές να λειτουργούν ως πρότυπα για τους νέους σήμερα. Μας είπε, επίσης, πως οι νέοι δεν επιλέγουν πρότυπα από

24

των χώρο των επιστημών, της πολιτικής του εθελοντισμού, καθώς αυτά έχουν λιγότερη προβολή από τα Μ.Μ.Ε. Τα Μ.Μ.Ε. έχουν απήχηση σε μεγάλο μέρος και σε ευρείες μάζες, ιδιαίτερα νεανικές, και είναι ένας από τους λόγους που οι νέοι επιλέγουν αρνητικά/ κίβδηλα πρότυπα. Σε ερώτηση σχετικά με τα αρνητικά πρότυπα, μας εξήγησε, πως ο λόγος που οι νέοι γοητεύονται από αυτά δεν είναι η παραβατικότητα, αλλά η δόξα και ο πλούτος. Ακόμη, μας εξήγησε πως ένας νέος δεν θα έχει παραβατική και παρεκκλίνουσα συμπεριφορά, επειδή το πρότυπό του κάνει το ίδιο αλλά υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες όπως ο κοινωνικός περίγυρος κ.α. Η συζήτησή με την ψυχολόγο ήταν αρκετά εποικοδομητική, όχι μόνο για το project, αλλά και για εμάς τους ίδιους, αφού μας βοήθησε να δούμε από μια άλλη πλευρά τα πρότυπα/είδωλα, και για το θέμα του project μας αλλά και για τις ζωές μας συνολικά. Το συμπέρασμα που βγήκε είναι πως μπορεί κάθε νέος να είναι διαφορετικός, όμως σίγουρα επηρεάζεται και διαμορφώνει τον χαρακτήρα του σύμφωνα με τα πρότυπα/είδωλα που επιλέγει, είτε συνειδητά, είτε ασυνείδητα, και πως είναι φυσιολογικό οι νέοι να έχουν ή να αναζητούν πρότυπα αφού είναι ένα από τα μέσα που χρησιμοποιείται για να δημιουργήσουν την προσωπικότητα και το χαρακτήρα τους.

Β) ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

Αγόρι/Κορίτσι: Σχολείο : Τάξη : Ηλικία :

1)Οι νέοι αναζητούν πρότυπα-είδωλα γιατί: α) Έχουν ψυχική ανάγκη β) Είναι μια στάση γ) Άλλο…………………………………. να πιστέψουν σε κάτι ζωής που καθοδηγείται (ένα όραμα, μια ιδέα) από το Μ.Μ.Ε.

25

ΝΑΙ ΟΧΙ ΝΑΙ ΟΧΙ

2)Επιρεάζεσαι στην επιλογή των προτύπων σας από: | Καθόλου | Λίγο | Μέτρια | Πόλυ |

• Αθλητισμός (διάσημοι αθλητές) • Μ.Μ.Ε. • Θεάματα- Τέχνες, Μουσική κτλ. • Επιστήμη • Πολιτική • Εκπαίδευση (δάσκαλοι, καθηγητής) • Οικογένεια • Άλλα

3)Ποιο είναι το πρότυπό σου;

4)Γιατί κάποιοι έφηβοι επιλέγουν αρνητικά πρότυπα; (1-3 απαντήσεις)

α) εμπνέονται από τον δυναμισμό/ανεξαρτησία τους. β) ελκύονται από την έντονη προσωπικότητα τους. γ) γιατί προβάλλονται ιδιαίτερα από τα Μ.Μ.Ε.δ) βρίσκουν διέξοδο σε προβλήματα οικογενειακά, προσωπικά, άλλα…

5)Τι στάση νομίζεις πρέπει να έχουν οι νέοι απέναντι στα πρότυπα που προβάλλουν τα Μ.Μ.Ε.; (1-3 απαντήσεις)

α) κριτική στάσηβ) μίμηση – παραδειγματισμόςγ) αποδοκίμασηδ) άντληση αξιών για να διαμορφώσουν την δική τους προσωπικότητα

6)Τι στοιχεία νομίζεις ότι πρέπει να διαθέτει κάποιος για να γίνει πρότυπο για τους σημερινούς νέους; (1-3 απαντήσεις)

26

α) εξωτερική ομορφιάβ) ταλέντο / ξεχωριστή δεξιότηταγ) οικονομική επιτυχίαδ) κοινωνικότηταε) να ασχολείται με τα πολιτικά προβλήματα / να έχει ανθρωπιστική δράση στ) να θέλει να ξεχωρίσει στην επιστήμη / τέχνηη) να προβάλλεται από τα Μ.Μ.Ε.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

27

28