Β΄1 ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΑΛΑΤΑ

ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ:

ΜΙΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ, ΕΝΑΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΣ, ΜΙΑ ΕΜΠΕΙΡΙΑ

Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

ΒΓΕΣ ΑΠΟ ΤΟ «ΕΓΩ», ΕΛΑ ΣΤΟ «ΕΜΕΙΣ»

ΓΑΛΑΤΑΣ ΤΡΟΙΖΗΝΙΑΣ 2014-2015

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ……………………………………………………..………. σελ. 4

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ…………………………………………………..…..…. σελ. 5

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ…………………………………………….…….….. σελ. 6

ΠΕΡΙΛΗΨΗ………………………………………………………......... σελ. 7

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Ορισμός……………………………………………………….….…….. σελ. 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ιστορική αναδρομή

2.1 Από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο……………………….. σελ. 11

2.2 Περίοδος Τουρκοκρατίας έως 1914…………………............. σελ. 12

2.3 Πρώτος και Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος……….........….. σελ. 13

2.4 Δεκαετίες 80 και 90…………………………….……………. σελ.13

2.5 Περίοδος 2000-2014…………………………….…………… σελ.13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

3.1 Οι αιτίες που οδήγησαν στην ανάπτυξη του εθελοντισμού...... σελ.15

3.2 Βασικές αρχές και αξίες του εθελοντισμού …………….….... σελ.15

3.3 Κίνητρα και ηθικά οφέλη που αποκομίζει ο εθελοντής …...... σελ. 16

3.4 Θετική προσφορά του εθελοντισμού……………………........ σελ.18

3.5 Υποστηρικτές του εθελοντισμού………………………......... σελ. 19

3.6 Αρνητική προσφορά του εθελοντισμού……………......…..... σελ. 20

3.7 Εχθροί του εθελοντισμού…………………………...….....…. σελ. 20

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.1 Μορφές εθελοντικής δράσης……………………………….… σελ. 22

4.2 Εθελοντικές οργανώσεις……………………………….……... σελ. 23

4.3 Διάσημοι φιλάνθρωποι……………………………….............. σελ. 24

4.4 Μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο)………….......……..... σελ. 25

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

3

4.4.1 Το νομικό & θεσμικό πλαίσιο των ΜΚΟ στην Ελλάδα….... σελ. 31

4.4.2 Το νομικό & θεσμικό πλαίσιο ΜΚΟ στην Ευρώπη.............. σελ. 33

4.5 Αναγκαιότητα του εθελοντισμού……………………............. σελ. 34

4.6 Συμβολή του σχολείου στην καλλιέργεια του εθελοντισμού... σελ. 35

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

Ερωτηματολόγιο……………………………………….………... σελ. 37

Αποτελέσματα ερωτηματολογίου……………………………..… σελ. 38

ΕΠΙΛΟΓΟΣ………………………………………………………....… σελ. 42

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ………………………………………………….….. σελ. 43

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

4

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Το θέμα που πραγματεύεται η παρούσα εργασία στο συνολικό της εύρος είναι ο

εθελοντισμός. Ωστόσο το θέμα καταμερίστηκε σε επιμέρους θεματικές ενότητες και

πιο συγκεκριμένα η παρακάτω έρευνα ασχολείται με την έννοια του εθελοντισμού,

τις βασικές αρχές και αξίες του, τις μορφές εθελοντικής δράσης αλλά και τα ηθικά

οφέλη που προκύπτουν από αυτή.

Βασικό κριτήριο για την επιλογή του θέματος αποτέλεσε το γεγονός ότι ο

εθελοντισμός αποτελεί αίτημα και ανάγκη των καιρών μας. Στις δύσκολες περιόδους

στις οποίες ζούμε, δίνει ένα μήνυμα ελπίδας και αισιοδοξίας για το αύριο. Είναι το

αντιστάθμισμα στην κυριαρχία της τεχνολογίας και στην ηθική κατάπτωση των

ανθρώπων, είναι το μέσο για ένα καλύτερο κόσμο, με αγάπη, με ευτυχία.

Ο εθελοντισμός στα πλαίσια της ενοποιημένης παγκόσμιας κοινότητας αποκτά

ιδιαίτερη αξία. Κατά πρώτο λόγο, μέσω του εθελοντισμού ο άνθρωπος βρίσκει υψηλά

ενδιαφέροντα και αξιοποιεί δημιουργικά τον ελεύθερο χρόνο του, οπότε διαμορφώνει

μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Ξεφεύγει από την ανία και την πλήξη της

καθημερινότητας και από τις ανούσιες μορφές διασκέδασης, αναπτύσσει αίσθημα

ευθύνης, θέτει στόχους, αγωνίζεται για την πραγμάτωση τους και όλα αυτά γεμίζουν

τη ζωή του, δημιουργούν ψυχική ικανοποίηση και σφυρηλατούν χαρακτήρα με αρχές

και αξίες. Έτσι με την εθελοντική δράση καλλιεργείται η συνεργασία, η αλληλεγγύη

και η κοινωνική συνείδηση, προτάσσεται το κοινό καλό, περιορίζονται οι

αντιπαραθέσεις και εδραιώνεται η κοινωνική αρμονία. Ανακουφίζεται ο ανθρώπινος

πόνος, προωθείται ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα, περιορίζεται η μοναξιά,

επιτυγχάνεται η ενεργός συμμετοχή στα κοινά.

Είναι, επομένως, προφανής η ανάγκη καλλιέργειας του εθελοντισμού. Η

εκπαίδευση οφείλει να προβάλλει την αξία του με συζητήσεις, ανάληψη

πρωτοβουλιών και βέβαια και οι καθηγητές να αποτελέσουν φωτεινά παραδείγματα

για τα παιδιά με τη συμπεριφορά τους.

«Ακούστε αυτό το τρίξιμο της πόρτας. Ελάτε να βοηθήσουμε την

πολιτεία που κοιλοπονάει τα μετάλλινα παιδιά της. Εγώ είμαι εγώ.

Εσύ και εγώ είμαστε εμείς».

Γ. Ρίτσος (ανυπόταχτη πολιτεία)

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

5

ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ

Να αναρτηθούν τα αποτελέσματα της ερευνητικής εργασίας στο διαδίκτυο ,στην

πλατφόρμα του πανελλήνιου σχολικού δικτύου. Σκοπός αυτού η ενημέρωση της

ευρύτερης μαθητικής κοινότητας και η λειτουργία της εργασίας ως μέσο

ανατροφοδότησης .Να γνωρίσουν οι μαθητές μία άλλη πλευρά της ανθρώπινης

καθημερινότητας και να συνειδητοποιήσουν πως ο καθένας μας μπορεί να συνδράμει,

ώστε ο κόσμος μας να γίνει καλύτερος.

Να δημιουργηθεί πνεύμα συμμετοχής και αυτοβουλίας των μαθητών, να

καλλιεργηθεί η κριτική τους σκέψη και να ενισχυθούν σε πρακτικές ψηφιακού

γραμματισμού.

Να γνωστοποιηθούν στους μαθητές οι μορφές εθελοντικής προσφοράς και να

συνειδητοποιηθεί η αξία της. Να ευαισθητοποιηθούν στα σύγχρονα κοινωνικά

προβλήματα αλλά και να δραστηριοποιηθούν προς την κατεύθυνση αυτή.

Να γίνει παρουσίαση της εργασίας στην ολομέλεια των μαθητών, υπό την

παρουσία του διευθυντή και του συλλόγου των καθηγητών.

Ο μόνος τρόπος για να ζήσει κανείς και να πεθάνει σαν άνθρωπος,

είναι να ζήσει και να πεθάνει για ένα ιδανικό.

Δ. Γληνός

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

6

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

Στις πρώτες διδακτικές ώρες του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας οι μαθητές

συζητούν και αναλύουν τα προτεινόμενα θέματα. Εκφράζουν ο καθένας τα κριτήρια

που τον οδηγούν να υποστηρίξει το θέμα της αρεσκείας του, επιχειρηματολογούν και

ανταλλάσουν απόψεις. Έπειτα η πλειοψηφία αποφασίζει το τελικό θέμα. Πλέον ο

στόχος είναι κοινός και οι προσδοκίες όλων ενώνονται και αποκτούν συλλογικό

χαρακτήρα.

Ακολουθεί χωρισμός των μαθητών σε ομάδες οι οποίες ορίζονται μετά από

κλήρωση, αν και λαμβάνονται υπόψη η ανάγκη ύπαρξης: α) θετικής

αλληλεξάρτησης, β) αποδοχής κοινών τρόπων δράσης, γ) δυνατότητα άμεσης επαφής

και επικοινωνίας εκτός σχολείου.

Στην συνέχεια, στο εσωτερικό των ομάδων γίνεται καταμερισμός των ευθυνών και

τα μέλη αποκτούν συγκεκριμένες αρμοδιότητες. Πραγματοποιείται στοχοθεσία και

οριοθετούνται τα χρονικά πλαίσια δράσης. Πρόσθετα, αρχίζει η συγγραφή των

προσωπικών ημερολογίων των συμμετεχόντων.

Η έρευνα βρίσκεται σε εξέλιξη και οι μαθητές ενημερώνονται μέσα από άρθρα και

αγγελίες ηλεκτρονικού και γραπτού τύπου καθώς και παρουσίαση τηλεοπτικών

εκπομπών για τον εθελοντισμό, τις βασικές αρχές και αξίες του, τις μορφές

εθελοντικής δράσης, όπως επίσης και τα ηθικά οφέλη που αποκομίζει ο εθελοντής.

Σειρά έχει η συλλογική εργασία. Οι πληροφορίες προσκομίζονται και γίνονται

αντικείμενο επεξεργασίας από τους μαθητές υπό την επίβλεψη του καθηγητή-

συντονιστή

Προσδιορίζονται οι πηγές άντλησης των στοιχείων, αποφασίζονται τα

μεθοδολογικά εργαλεία για την επεξεργασία των δεδομένων. Παράλληλα προκύπτουν

συμπτύξεις και μεταποιήσεις των προσκομισθέντων όπου είναι αναγκαίες.

Οι μαθητές πλέον εξειδικεύονται στο θέμα και εκφράζουν την ανάγκη να

συμμετάσχουν σε μία μορφή εθελοντικής δράσης (συγκέντρωση τροφίμων για το

«ΧΑΜΟΓΕΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ»).

Ορίζονται εκ νέου οι στόχοι του προγράμματος μετά από τη σύγχυση που επιφέρει

η συλλογή πληθώρας στοιχείων των οποίων η ύπαρξη αγνοούνταν.

Η εργασία πλησιάζει στην τελική της μορφή. Οι μαθητές πλέον μπορούν να

επεξηγούν αλλά και να ερμηνεύσουν τα δεδομένα.

Έπειτα, γίνονται εικαστικές παρεμβάσεις στην μορφή της εργασίας ενώ η συλλογή

και η συγγραφή των πληροφοριών ολοκληρώνεται. Η εργασία αποκτά υπόσταση, ενώ

έπεται το τελευταίο στάδιο της παρουσίασης.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

7

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Η εργασία μας πραγματεύεται τον εθελοντισμό με στόχο να καταφέρει να του

προσδώσει όλα εκείνα τα πλεονεκτήματα που πηγάζουν από τις δράσεις που τον

συνοδεύουν. Ποιο συγκεκριμένα, στο πρώτο υποθέμα αναφερόμαστε στην έννοια του

του εθελοντισμού η οποία συνδέεται με την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή

προσφορά και εκφράζεται με πολλούς τρόπους. Δεν είναι απλά ένας όρος, είναι

στάση ζωής και δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα καθώς ενδυναμώνει

την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Είναι μια πρόκληση, ένας προορισμός, μια

εμπειρία για όλους. Συνεχίζοντας επιχειρούμε να σκιαγραφήσουμε το προφίλ του

εθελοντή. Είναι ο πολίτης εκείνος, ο οποίος προέρχεται από οποιοδήποτε κοινωνικό-

οικονομικό στρώμα της κοινωνίας και προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο του

χρόνο προς όφελος άλλων, χωρίς αντάλλαγμα. Προσπαθούμε να αναδείξουμε τα

οφέλη που αποκομίζει όποιος δρα εθελοντικά. Ετσι εκτός από το γεγονός ότι ο

εθελοντής αποκτά νέες δεξιότητες, η δράση του συμβάλλει στην υποστήριξη και στη

διάσωση ανθρώπων, στη βελτίωση των συνθηκών ζωής, καθώς και στην ενδυνάμωση

των κοινωνικών δεσμών ανάμεσα στους πολίτες. Δυστυχώς όμως, διαπιστώνουμε

πως υπάρχει και η αρνητική εκδοχή των κινήτρων της εθελοντικής δράσης, όπως η

ικανοποίηση οικονομικών και πολιτικών φιλοδοξιών, η αντιμετώπιση της

εθελοντικής δράσης με τυχοδιωκτική πρόθεση κ.ά. Ανακαλύπτουμε τα αίτια που

οδήγησαν στην ανάπτυξη του εθελοντικού κινήματος τα οποία οφείλονται σε

πολλούς παράγοντες, όπως είναι η η αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων,

η απογοήτευση από το σύγχρονο τρόπο ζωής που συνδέθηκε με τον καταναλωτισμό,

η ενοχοποίηση των ευαισθητοποιημένων ατόμων κ.ά. Αντιλαμβανόμαστε ότι την

αναγκαιότητα του εθελοντισμού επηρεάζουν διάφοροι διαχρονικοί και σύγχρονοι

παράγοντες, όπως: οι αναζητήσεις των ανθρώπων για το βαθύτερο νόημα της ζωής, η

όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων, η κατάρρευση της Ευρώπης και του

κοινωνικού κράτους και η αύξηση των εξαθλιωμένων μεταναστών.

Στο δεύτερο υποθέμα προχωρούμε σε μια σύντομη ιστορική αναδρομή του

εθελοντισμού ξεκινώντας από την αρχαιότητα και φθάνουμε έως τη σημερινή

πραγματικότητα. Έτσι ανακαλύπτουμε ότι η εθελοντική προσφορά προυπήρχε στην

αρχαιότητα τόσο στο μύθο του Προμηθέα όσο και στις Αμφικτιονίες, τα Κοινά , τις

Συμπολιτείες αλλά και τα Εκατιαία δείπνα. Την περίοδο της Τουρκοκρατίας η

εκκλησία διέθετε μεγάλο μέρος των εσόδων της σε φιλανθρωπικούς σκοπούς. Μετά

το 1821 η βοήθεια προερχόταν από δωρητές, την εκκλησία και από εύπορους πολίτες

εσωτερικού και εξωτερικού. Όταν έληξαν οι παγκόσμιοι πόλεμοι παρατηρήθηκε

περιορισμός του εθελοντισμού ενώ την περίοδο της μικρασιατικής καταστροφής

έρχονται στο προσκήνιο φιλανθρωπικά ιδρύματα. Τις δεκαετίες `80 και `90

σημειώνεται πρόοδος στις σχέσεις κράτους - εθελοντικών οργανώσεων που έχει σαν

αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τελευταίες. Από το 2000 και ύστερα παρατηρείται μία

αύξηση των Μ.Κ.Ο της τάξεως του 80%. Στους Ολυμπιακούς αγώνες του 2004 οι

εθελοντές αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη και την ψυχή της οργάνωσης. Την

τελευταία δεκαετία πολλοί διάσημοι προσφέρουν μεγάλα χρηματικά ποσά όπως

διαπιστώνεται μέσα από την ετήσια λίστα του οργανισμού Do Something.org.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

8

Στο τρίτο υποθέμα δίνουμε πληροφορίες για τις μορφές εθελοντικής οργάνωσης.

Αναπτύσσονται σε διάφορους τομείς όπως είναι η κοινωνική, η πολιτιστική, η

διεθνικιστική, η ανθρωπιστική και η περιβαλλοντική δράση. Στη συνέχεια γίνεται

λόγος για τις Μ.Κ.Ο , πως δημιουργούνται αλλά και ποιο είναι το νομικό και

θεσμικό πλαίσιο αυτών των κοινωνικών κινημάτων¨ επίσης αναφερόμαστε σε μερικές

από τις πιο σημαντικές Μ.Κ.Ο στην Ελλάδα ,όπως το Χαμόγελο του Παιδιού,η

Ηλιαχτίδα και τα παιδικά χωριά S.O.S αλλά και στην Ευρώπη όπως είναι η UNESKO

και η ACTION AID.

Τέλος, παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου που μοιράσαμε σε

μαθητές του Γυμνασίου και Λυκείου Γαλατά καθώς και στους γονείς μας

προκειμένου να διαπιστώσουμε την τάση που επικρατεί σχετικά με το θέμα του

εθελοντισμού. Παρά το περιορισμένο δείγμα πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα είναι

ενδεικτικά κάποιων αντιλήψεων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Ορισμός

Η έννοια του εθελοντισμού συνδέεται με την αλληλεγγύη και την ανιδιοτελή προσφορά. Ο εθελοντισμός εκφράζεται με πολλούς τρόπους, ο καθένας από αυτούς με τη δική του φυσιογνωμία και μέθοδο δράσης. Κοινό χαρακτηριστικό όμως όλων είναι η συνδρομή τους στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων.

Ο εθελοντισμός δεν είναι απλά ένας όρος, είναι στάση ζωής και δρα εποικοδομητικά στο κοινωνικό στερέωμα καθώς αφορά όλους ανεξάρτητα από κοινωνικές και οικονομικές διακρίσεις, προάγει την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στην προάσπιση των θεμελιωδών τους δικαιωμάτων και ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη και συνοχή. Είναι μια πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες δεξιότητες και βοηθούνται να είναι ενεργοί πολίτες στην κοινότητα τους. Ο εθελοντισμός δεν έχει πλαίσια και όρια, είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διάφορες μορφές και διαστάσεις με βάσει τις αξίες, αρχές και την κοινωνικό -οικονομική και πολιτισμική πραγματικότητα της κοινωνίας. Οι εθελοντές προέρχονται από οποιοδήποτε κοινωνικό-οικονομικό στρώμα της κοινωνίας. Αν λάβουμε υπόψη ότι ένας εθελοντής μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας, οικονομικής κατάστασης, τότε μπορούμε εύκολα να ισχυριστούμε ότι σχεδόν όλοι οι πολίτες μπορούν να είναι υποψήφιοι εθελοντές. Εθελοντής είναι ο πολίτης εκείνος που προσφέρει ανιδιοτελώς τον ελεύθερο του χρόνο ή τη γνώση του για χρήσιμες δράσεις προς όφελος άλλων, χωρίς να περιμένει αντάλλαγμα. Με αυτή την έννοια ο εθελοντισμός ταυτίζεται με τη φιλανθρωπία, όπως χρησιμοποιήθηκε κατά την κλασική εποχή κυρίως για να αποδώσει μια καινούργια αρετή, την αγάπη για το συνάνθρωπο.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

10

Ο εθελοντισμός μπορεί να θεωρηθεί ως συνδυασμός ακτιβισμού, αξιοποίησης του

ελεύθερου χρόνου και άμισθης εργασίας μέσω της ανιδιοτελούς προσφοράς. Δεν θα

πρέπει να ξεχνάμε ότι ο εθελοντισμός είναι μια πρόκληση, ένας προορισμός, μια

εμπειρία που όλοι οι άνθρωποι είναι καλό να βιώσουν έστω και για μία φορά στη ζωή

τους. Δεν περιορίζεται μόνο στην παροχή ανιδιοτελούς κοινωνικού έργου, αλλά

περισσότερο αφορά μια στάση ζωής με ιδιαίτερες αξίες, όπως η φιλανθρωπία, η

αλληλεγγύη, η κοινωνική δικαιοσύνη και η κοινωνική συμμετοχή.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Ιστορική αναδρομή

Ο πρώτος ανιδιοτελής εθελοντής, σύμφωνα με τον ελληνικό μύθο, ήταν ο

Προμηθέας, ο τιτάνας που έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και την έδωσε στους

ανθρώπους και μαζί τους χάρισε τη γνώση και τις τέχνες. Ο Δίας, ως πατέρας και

αρχηγός των θεών, τον τιμώρησε, στέλνοντας τον Ήφαιστο να τον σταυρώσει στον

Καύκασο, κρατώντας τον εκεί καρφωμένο σε ένα βράχο. Αιώνες μετά σύμφωνα πάλι

με έναν αξονικό μύθο της ελληνικής μυθολογίας, ένας άλλος μεγάλος εθελοντής, ο

ημίθεος Ηρακλής θα τον απελευθερώσει. Το μύθο αυτό τον ανέδειξε, ως γνωστόν, ο

μεγάλος τραγικός ποιητής Αισχύλος στην τριλογία του «Προμηθέας δεσμώτης», και

«προμηθέας λυόμενος» και «προμηθέας πυρφόρος» και μπορεί να θεωρηθεί πως

συμβολίζει ότι θεμελιακή πηγή της γνώσης οφείλεται στον εθελοντισμό και στην

ανιδιοτέλεια.

2.1 Εθελοντισμός από την αρχαιότητα έως το Βυζάντιο

Αμφικτιονίες:

Πρώιμη μορφή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και της Κοινωνίας Εθνών.

Αποτελούν την 1η προσπάθεια που έγινε ώστε να ρυθμιστούν οι σχέσεις μεταξύ των

κρατών. Οι συμμετέχοντες δεν λάμβαναν χρήματα και συμμετείχαν εθελοντικά.

Κοινά και συμπολιτείες:

Θρησκευτικός και πολιτικός σύνδεσμος των Ελλήνων που αντικατέστησε τις

αμφικτιονίες. Συμπολιτείες ή κοινά ονομάζονται συμβατικά στην εξελιγμένη μορφή

τους τα κράτη της αρχαίας Ελλάδας που , αντίθετα από τις "πόλεις", δεν συνίσταντο

σ' ένα αστικό κέντρο και τη γύρω ύπαιθρο, αλλά σ' ένα "έθνος", ένα σύνολο δηλαδή

πληθυσμού κατανεμημένου σε πολλούς μικρούς ή μεγάλους οικισμούς, πόλεις ή

κώμες, εκτεινόμενους συνήθως σε σημαντική εδαφική επικράτεια. Δημιουργούνταν

με κέντρο την λατρεία σε ένα ιερό από τους κατοίκους των γύρω πόλεων. Στις

διοργανώσεις των κοινών εορτών έπαιρναν μέρος εκπρόσωποι από κάθε πόλη.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

12

Δείπνα Εκάτης:

Στην Αρχαία Ελλάδα η φιλανθρωπία και ο εθελοντισμός υπαγόταν στην

προστασία των θεών. Ακριβώς πριν την αρχή του κάθε νέου σεληνιακού μήνα,

βρίσκουμε τους ανθρώπους να της εναποθέτουν σκεύη με προσφορές και φαγητό (το

οποίο συνήθως κατανάλωναν τα σκυλιά της ή και περιπλανώμενοι επαίτες ).

Κατά την διάρκεια των δείπνων της Εκάτης, τοποθετούσαν τρόφιμα σε πηγές και

περάσματα ώστε να χρησιμοποιηθούν από τους περαστικούς.

Κρατικά Νοσηλευτικά Ιδρύματα:

Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι τα κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα στηρίζονταν κυρίως

στην βοήθεια πολιτών οι οποίοι προσέφεραν χρήματα και αναγκαία υλικά.

Βασιλειάδα:

Ο Μέγας Βασίλειος ίδρυσε με δικά του έξοδα την Βασιλειάδα, η οποία βασίστηκε

αποκλειστικά σε δωρεές πολιτών και στην εθελοντική εργασία. Ήταν κέντρο

κοινωνικής προστασίας το οποίο παρείχε μεν υλικά αλλά ταυτοχρόνως επεδίωκε την

επανένταξη των περιθαλπόμενων στην κοινωνία μέσω της εκμάθησης τεχνικών

επαγγελμάτων.

Βυζάντιο:

Την περίοδο του Βυζαντίου η κοινωνική προστασία προερχόταν μέσα από το

κράτος και την Εκκλησία. Εκείνη την εποχή, η εθελοντική εργασία αποτελούσε

καθημερινότητα ειδικά για τις γυναίκες.

2.2 Περίοδος Τουρκοκρατίας έως 1914

Για την συγκεκριμένη περίοδο οι πληροφορίες είναι συγκεχυμένες και

περιορισμένες. Γνωρίζουμε μονάχα ότι η Εκκλησία διέθετε μεγάλο μέρος των

εσόδων της σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.

Στα χρόνια που ακολούθησαν την Επανάσταση του 1821 το μεγαλύτερο μέρος του

πληθυσμού βρισκόταν σε άθλια κατάσταση την οποία το κράτος δεν μπορούσε να

αντιμετωπίσει. Βοήθεια παρεχόταν από δωρητές, την Εκκλησία και από εύπορους

πολίτες εσωτερικού και εξωτερικού.

Με το ξέσπασμα της επιδημίας της χολέρας το 1854, δημιουργήθηκαν εθελοντικοί

σύλλογοι οι οποίοι έδρασαν σημαντικά ιδρύοντας πτωχοκομεία, επαγγελματικές

σχολές και ορφανοτροφεία.

Το 1910 δημιουργείται το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

13

2.3 Πρώτος και Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος

Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και Αντίληψης

Εκείνη την εποχή ιδρύθηκε το Πατριωτικό Ίδρυμα Κοινωνικής Πρόνοιας και

Αντίληψης (γνωστό ως ΠΙΚΠΑ). Σκοπός του ήταν να καλύψει τις ανάγκες ανάπηρων

παιδιών κατά την διάρκεια του 1ου Παγκόσμιου Πολέμου.

Ελληνικός Οδηγισμός:

Η Ειρήνη Καλλιγά, στην ηλικία των 21 ετών, μαζί με μία ομάδα νεαρών επίσης

γυναικών, ίδρυσαν την πρώτη ομάδα Ελληνικού Οδηγισμού. Έτσι, τους δόθηκε η

ευκαιρία σε νεαρές γυναίκες να βοηθήσουν άπορους πολίτες .

Μετά την Μικρασιατική καταστροφή έρχονται στο προσκήνιο φιλανθρωπικά

σωματεία και χριστιανικές αδελφότητες.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος περιορίζει τον εθελοντισμό. Η Εκκλησία ξανά

στο προσκήνιο η οποία δίνει το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων στους άπορους

πολίτες.

Μετά το τέλος του πολέμου ο εθελοντισμός ελέγχεται από το κράτος.

Δημιουργούνται πολιτικές οργανώσεις με ιδεολογικό και πολιτικό προσανατολισμό.

2.4 Δεκαετίες 80 και 90:

Το κράτος προσπαθεί να προσεγγίσει και να προσεταιριστεί τον εθελοντικό τομέα.

Σημειώνεται πρόοδος στην συνεργασία κράτους και εθελοντικών οργανώσεων. Ο εθελοντισμός τέθηκε ξανά ως βασική προτεραιότητα.

Έως το 1996 οι εθελοντικοί οργανισμοί έφταναν τους 1200. Εκείνη την περίοδο δημιουργήθηκε το ¼ των εθελοντικών οργανισμών που υπάρχουν σήμερα.

2.5 Περίοδος 2000-2014:

Ξεδιπλώνεται ένα καινούργιο ρεύμα εθελοντισμού στην Ελλάδα. Ο αριθμός των ΜΚΟ παρουσιάζει σημαντική αύξηση όπως και ο αριθμός των πολιτών που συμμετέχουν ως εθελοντές. Έπειτα από έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τον ημερήσιο τύπο, το 2000 ο αριθμός των ΜΚΟ ανέρχεται περίπου στις 3.000 . Το 2008 ,ο αριθμός των ΜΚΟ υπολογίστηκε στις 4.000. Παρατηρείται δηλαδή μία μεγάλη αύξηση την τελευταία δεκαετία.

Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες 2004

Οι εθελοντές των Ολυμπιακών Αγώνων είναι η κινητήρια δύναμη και η ψυχή των Αγώνων. Είναι οι άνθρωποι που βοηθούν τους αθλητές, επισκέπτες και θεατές κατά την διάρκεια του πιο συναρπαστικού αθλητικού γεγονότος στο κόσμο. Η επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων ανήκει σε όλους τους 34.548 εθελοντές των Ολυμπιακών Αγώνων της Βαρκελώνης, τους 60.422 εθελοντές της Ατλάντα και τους 47.000 εθελοντές των Αγώνων του Σύδνεϋ.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

14

Οι εθελοντές με τη συμμετοχή τους αποδεικνύουν πως μπορεί ο καθένας να βοηθήσει στην επιτυχία των Αγώνων ακόμη και αν δεν είναι αθλητής, αλλά και να αναδειχθούν μέσα από την κοινή προσπάθεια οι πραγματικές αξίες του Ολυμπισμού.

Ο στόχος της Οργανωτικής Επιτροπής ήταν 60,000 εθελοντές για τους

Ολυμπιακούς και Παραολυμπιακούς Αγώνες.60.000 εκπαιδεύτηκαν για να εργαστούν

.Από τα στοιχεία που δίνονται από τον Οργανισμό «Αθήνα 2004», στους

Ολυμπιακούς

Αγώνες τελικά χρησιμοποιήθηκαν 39,313 εθελοντές. Από αυτούς οι 17,835 ήταν

άντρες και οι 21,478 ήταν γυναίκες.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

15

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

3.1 Οι αιτίες που οδήγησαν στην ανάπτυξη του εθελοντισμού

Στην αλλοτρίωση των ανθρώπινων σχέσεων μέσα στα αστικά κυρίως περιβάλλοντα.

Στην απογοήτευση από το σύγχρονο τρόπο ζωής που συνδέθηκε με τον καταναλωτισμό, τις υλικές απολαύσεις, τον ατομικισμό, την ανταγωνιστική διάθεση και την αλαζονεία.

Στην ενοχοποίηση των ευαισθητοποιημένων ατόμων που θεωρούσαν ότι δεν ήταν δυνατό να γίνουν παρατηρητές της ανθρώπινης δυστυχίας και του κοινωνικού δράματος που υπήρχε γύρω τους.

Στην οικονομική, γνωστική και τεχνική ικανότητα των πολιτών να οργανώνονται και να συγκροτούν Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις.

Στη συνδρομή των σύγχρονων μέσων επικοινωνίας που προβάλλουν την ανθρώπινη δυστυχία και γνωστοποιούν στο ευρύ κοινό τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ένα κόσμο που έχει τα χαρακτηριστικά της σκληρότητας, της ανομίας και της βιαιότητας.

3.2 Βασικές αρχές και αξίες του εθελοντισμού

Για την καλύτερη κατανόηση του φαινομένου του εθελοντισμού θα πρέπει να

εξετάσουμε τις βασικές ιδέες και αρχές που τον διέπουν και που ταυτόχρονα

απορρέουν από αυτόν. Πιο συγκεκριμένα η αρχή του αλτρουισμού και της ευεργεσίας

βασίζεται στην ηθική επιταγή της συμπόνιας και της φροντίδας προς τους άλλους

ανθρώπους. Η ιδέα της αλληλεγγύης εκφράζει την αίσθηση της ταύτισης με μια

ομάδα της κοινωνίας ή των πολιτών και την ευθύνη να συμβάλλουν στην ευημερία

της ομάδα και τα άλλα μέλη της. Η αμοιβαιότητα είναι η κατανόηση ότι η βοήθεια

προς τους άλλους μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία μίας αλυσιδωτής προσφοράς

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

16

βοήθειας , και οι αξίες της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης με βάση την

πεποίθηση ότι η ανισότητα και η αδικία είναι ηθικά και κοινωνικά απορριπτέες θα

πρέπει να αντιμετωπιστούν ή να εξαλειφθούν. Επομένως ο εθελοντισμός συνιστά μια

εξαιρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοινωνική αλληλεγγύη,

ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη

ζωή.

3.3 Κίνητρα και ηθικά οφέλη που αποκομίζει ο εθελοντής

Βασικά κίνητρα για παροχή εθελοντικής εργασίας είναι η θέληση, η ηθική και

συναισθηματική ικανοποίηση που νιώθει το άτομο μέσω της προσφοράς του, η

επικοινωνία του με άλλα άτομα, η δημιουργική αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου

του, η συμμετοχή στα κοινά και η ουσιαστική εμπλοκή του ατόμου σε συλλογικά

προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Επομένως σκοπός του εθελοντισμού

δεν είναι το οικονομικό όφελος. Είναι αποδεκτό βέβαια να λαμβάνει κάποιος

εθελοντής χρήματα που πιθανόν θα χρειαστεί κατά τη διάρκεια της δράσης του και το

οποίο συνεπάγεται στο ότι ακόμα και τα άτομα που έχουν περιορισμένες οικονομικές

δυνατότητες μπορούν να συμμετέχουν σε τέτοιου είδους δραστηριότητες. Άρα ο

εθελοντισμός βασίζεται στην ελεύθερη βούληση δηλαδή είναι μια πράξη που γίνεται

μετά από προσωπική επιλογή και αυτό είναι το χαρακτηριστικό που διακρίνει τον

εκούσιο από τον ακούσιο εθελοντισμό που βασίζεται στις εξωτερικές πιέσεις. Τέλος η

διαδικασία του εθελοντισμού αποφέρει οφέλη τόσο στον εθελοντή όσο και στο

γενικότερο κοινωνικό σύνολο. Παρακάτω θα αναφερθούν ορισμένα:

Συνεισφορά - Αλληλεγγύη – Αλτρουισμός:

Ο πιο προφανής λόγος που οι άνθρωποι γίνονται εθελοντές είναι το πάθος τους για

κάτι που αγαπούν.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

17

Οι άνθρωποι, που έχουν προσωπική σύνδεση με μία περιοχή, δρουν εθελοντικά

στην κοινότητά τους θέλοντας να δημιουργήσουν ένα καλύτερο μέρος τόσο για τους

ίδιους όσο και για τους συνδαιτυμόνες τους.

Μοναδικές εμπειρίες:

Ως εθελοντής θα πάρει μια πραγματική γεύση από την τοπική κουλτούρα,

επιτρέποντάς του να γίνεται ένας πραγματικός ταξιδιώτης, αντί ένας απλός τουρίστας.

Προσωπικά Οφέλη:

Στο πλαίσιο της κοινωνικής προσφοράς οι εθελοντής μπορεί να εντοπίσει τη

μορφή των εθελοντικών δράσεων που πλησιάζει τον χαρακτήρα και την

ιδιοσυγκρασία του. Μέσα από τις μοναδικές εμπειρίες που προσφέρει ο εθελοντισμός

ο εθελοντής ενισχύει τις καλές πλευρές του χαρακτήρα του και διαμορφώνει ένα

καλύτερο πρόσωπο. Ο εθελοντής που επιστρέφει γίνεται πιο ανεξάρτητος, πιο

θαρραλέος, ανοιχτόμυαλος και τολμηρος.

Εκμάθηση νέων πραγμάτων:

Ο εθελοντισμός, και κυρίως στο εξωτερικό, ανοίγει ένα παράθυρο στον κόσμο.

Μόνο όταν κάποιος δει κατάματα την ακραία φτώχεια, τις σκιές που αφήνει πίσω του

ένας πόλεμος, την ανάγκη για επιβίωση, την εξαφάνιση των ειδών, μπορεί εντέλει να

κατανοήσει τι σημαίνουν όλα αυτά για τον ίδιο και πόσο δύναται να επηρεάσουν τον

υπόλοιπο κόσμο.

Φιλίες:

Ο άνθρωπος βρίσκει συχνά ισόβιες φιλίες μέσω της εθελοντικής εργασίας. Πολλοί

είναι αυτοί που επιλέγουν τον εθελοντισμό κυρίως για να αναπτύξουν φιλίες

αντιμετωπίζοντας έτσι τη μοναξιά των καιρών μας.

Εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας:

Αν μη τι άλλο, ο εθελοντισμός στο εξωτερικό συμβάλλει στο να αναπτύξει κανείς

παρά πολύ τις γλωσσικές του δεξιότητες. Ο καλύτερος τρόπος, σχεδόν ο μόνος

τρόπος, για να μάθει κανείς μία γλώσσα είναι ουσιαστικά να τη χρησιμοποιεί σε

πραγματικές συνθήκες. Όταν δαπανήσει ένα σημαντικό χρονικό διάστημα στο

εξωτερικό, όπου θα μιλούν μια ξένη γλώσσα είκοσι τέσσερις ώρες την ημέρα, επτά

ημέρες την εβδομάδα, σίγουρα θα εκπλαγεί με το πόσο γρήγορα θα εξοικειωθεί με

την ομιλία.

Η γνώση μιας ξένης γλώσσας είναι ένα τεράστιο μπόνους στην σημερινή αγορά

εργασίας. Η Διεθνής επικοινωνία αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία, λόγω της

ταχέως αναπτυσσόμενης παγκόσμιας οικονομίας. Οι εργοδότες δίνουν μεγάλη αξία

στην ικανότητα επικοινωνίας, οπότε ένα άτομο που μιλάει τρεις γλώσσες είναι πολύ

πιο επιθυμητό από ένα άτομο που μπορεί να μιλά μόνο μία.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

18

Εύρεση Εργασίας:

Η εθελοντική εργασία μπορεί συχνά να οδηγήσει σε μια αμειβόμενη εργασία. Ο

εθελοντής συχνά έχει τη δυνατότητα να γίνει συντονιστής εθελοντών και να

προσληφθεί από τις αντίστοιχες οργανώσεις. Ταυτόχρονα ο εθελοντής μπορεί να

δοκιμάσει ένα τομέα εργασίας για να καταλάβει αν πραγματικά τον ενδιαφέρει, και

αν ναι να αφομοιώσει στο έπακρο τον τρόπο λειτουργίας και τα «μυστικά» της

συγκεκριμένης εργασίας, αποκτώντας ένα σημαντικό προβάδισμα για τη μελλοντική

τους πιθανή επιλογή σε αυτόν τον τομέα εργασίας.

Διασκέδαση:

Θεωρητικά κανείς θα δεχόταν να γίνει εθελοντής, παρ 'όλα τα οφέλη, εάν ο

εθελοντισμός περιοριζόταν μόνο σε στυγνή προσφορά εργασίας χωρίς καμία

διασκέδαση. Εθελοντική εργασία μπορεί να είναι σκληρή, επίπονη, και

απογοητευτική, αλλά είναι επίσης συνήθως πολύ διασκεδαστική και άκρως

ικανοποιητική.

3.4 Θετική προσφορά του εθελοντισμού

Η διαδικασία του εθελοντισμού αποφέρει οφέλη τόσο στον εθελοντή όσο και στο

γενικότερο κοινωνικό σύνολο. Παρακάτω θα αναφερθούν ορισμένα:

Ένας εθελοντής μέσα από τη συμμετοχή του σε μια εθελοντική πράξη

ωφελείται πολύ και περνάει τον ελεύθερό του χρόνο δημιουργικά, αποκτά

νέες δεξιότητες.

Ακόμα, συμβάλλει στην υποστήριξη και στη διάσωση ανθρώπων που

δοκιμάζονται από σημαντικά προβλήματα καταστροφών, πολέμων,

υποσιτισμού, εξαθλίωσης.

Βελτιώνει τις συνθήκες ζωής των ευάλωτων και ευπαθών κοινωνικών

ομάδων ενώ αποτρέπει φαινόμενα εκμετάλλευσης της ανθρώπινης

ύπαρξης.

Βοηθάει στην ενδυνάμωση των κοινωνικών δεσμών ανάμεσα στους πολίτες, που παύουν να νιώθουν εγκλωβισμένοι σε ένα ανταγωνιστικό και αλλοτριωμένο περιβάλλον.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

19

Ειδικότερα:

Η θετική προσφορά του εθελοντισμού έγκειται στο ότι:

Αναπτύσσει την αξία και το ιδεώδες της ανθρωπιστικής προσέγγισης του κόσμου.

Συντελεί στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και διαμορφώνει την οικολογική συνείδηση των πολιτών επιλύοντας προβλήματα που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή τους.

Καλλιεργεί την πεποίθηση της ενεργούς δράσης των ατόμων, της αλληλοαποδοχής και της συλλογικής ενέργειας για την επίτευξη κοινών στόχων με αποτέλεσμα να προάγεται και η ιδέα της εθνικής ομοψυχίας.

3.5 Υποστηρικτές Τον εθελοντισμό στηρίζει η ενδυνάμωση της κουλτούρας και απαιτεί, πάνω απ' όλα,

σωστή ενημέρωση και εκπαίδευση . Συγκεκριμένα: Οι άνθρωποι με αναπτυγμένο αίσθημα κοινωνικότητας. Η ανθρωπιστική παιδεία, που προβάλλει ως μέγιστη αξία τον άνθρωπο

και την ανάγκη για ποιότητα ζωής. Η σοβαρή και αξιόπιστη πολιτεία, που λειτουργεί με δημοκρατικές αρχές,

στηρίζεται στους πολίτες και δε διστάζει καθημερινά να τους τονίζει ότι απαιτείται και η δική τους συμμετοχή.

Η δραστηριοποίηση όλων των κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, εκτός των θεσμών, ανεξάρτητα από τις τυπικές διαδικασίες, ώστε να επιλυθούν αποτελεσματικά ορισμένα σύνθετα κοινωνικά προβλήματα. Αυτά αφορούν σε μια πολιτεία που πείθει για την ποιότητα των στόχων της και παράλληλα αντιπαλεύεται την αδράνεια, τον εφησυχασμό, την κοινωνική αδιαφορία, τον ατομισμό.

Η προβολή της αξίας του εθελοντισμού από τους φορείς παιδείας, και κυρίως η υπενθύμιση της από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης με τη βοήθεια διαφημιστικών μηνυμάτων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

20

Βέβαια, στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι οι εθελοντές δεν προσφέρουν μόνο στη χώρα τους, αλλά νοιάζονταν για τον άνθρωπο οπουδήποτε κι αν βρίσκεται. Για παράδειγμα, ασχολούνται με την αντιμετώπιση του υποσιτισμού στον Τρίτο κόσμο, ή στρατεύουν τις δυνάμεις τους για την επιτυχία ενός υψηλού σκοπού, την πραγμάτωση ενός ανώτερου ιδανικού, π.χ. για την υλοποίηση της Ολυμπιακής ιδέας.

3.6 Η αρνητική εκδοχή των κινήτρων της εθελοντικής δράσης

Οι εθελοντές στην πραγματική διάσταση της ευσυνείδητης κοινωνικής προσφοράς τους υποκινούνται από ανιδιοτελή διάθεση. Ωστόσο υπάρχει το ενδεχόμενο να εκμεταλλευτούν ορισμένοι αυτή τη μορφή δραστηριοποίησης για να καλύψουν οικονομικές και πολιτικές φιλοδοξίες κάτω από το ένδυμα της εθελοντικής ενεργοποίησης.

Η προσπάθεια των εθελοντών να λειτουργήσουν συμπληρωματικά στο κράτος πρόνοιας θεωρείται από ορισμένους επικριτές ως μηχανισμός κατευνασμού της πολιτικής και κοινωνικής δυσαρέσκειας με αποτέλεσμα να συνεισφέρουν όχι απλά στην ανακούφιση και λύτρωση του ανθρώπινου πόνου αλλά και να εξυπηρετούν τελικά τις πολιτικές σκοπιμότητες.

Ορισμένοι εθελοντές δεν κατευθύνονται στις επιλογές τους από την πηγαία ανάγκη συνεισφοράς προς το συνάνθρωπό, αλλά αντιμετωπίζουν τη δράση τους με τυχοδιωκτική πρόθεση και περιπετειώδη διάθεση για να ανακαλύψουν και να εξερευνήσουν πιθανότητες αναζωογόνησης της περιορισμένης καθημερινότητάς τους.

3.7 Εχθροί του εθελοντισμού

Πολλές φορές διάφοροι λόγοι οδηγούν στον «πόλεμο» εναντίον του εθελοντισμού.

Πιο συγκεκριμένα:

Ο ατομισμός, εγωισμός, φιλαυτία, το προσωπικό όφελος

Ο άκρατος υλισμός, ο οποίος εξελίσσεται σε διαρκή και ανεξέλεγκτο

καταναλωτισμό.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

21

Ο ανταγωνισμός, που παίρνει τη μορφή της διαρκούς προβολής και της

κυριαρχίας του ανθρώπου πάνω στους άλλους, της αναλγησίας και

αδιαφορίας για το συνάνθρωπο.

Η δυσαρέσκεια των πολιτών προς την επίσημη πολιτεία, επειδή τη

θεωρούν αδιάφορη και αναποτελεσματική για τα προβλήματα τους.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

22

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

4.1 Μορφές εθελοντικής δράσης

Οι μορφές της εθελοντικής δράσης είναι ποικίλες γιατί αναπτύσσονται σε διαφορετικούς τομείς:

Η Κοινωνική δράση εντοπίζεται στην προσφορά εθελοντικής εργασίας σε συλλόγους και ιδρύματα για την προστασία ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Η Πολιτιστική δράση περιλαμβάνει την οργάνωση και διεξαγωγή διάφορων καλλιτεχνικών δρώμενων

Η Διεθνιστική δράση έγκειται στην προσφορά αλληλεγγύης και γνώσης προς τις χώρες του Τρίτου Κόσμου αλλά και στην παροχή ανθρωπιστικών υπηρεσιών σε χώρες που ταλανίζονται από εμπόλεμες συγκρούσεις.

Η Ανθρωπιστική δράση περιλαμβάνει την προσφορά υλικών αγαθών ή χρημάτων για την αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών όπως για παράδειγμα: o φυσικές καταστροφές o την αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού o παροχή ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης o αιμοδοσία o δωρεά οργάνων o συμμετοχή σε ομάδες διάσωσης ανθρώπων.

Η Περιβαλλοντική δράση σχετίζεται με την: o ανάληψη πρωτοβουλιών για την προστασία του περιβάλλοντος της

χλωρίδας και της πανίδας o την καθαριότητα των ακτών o την ανακύκλωση των απορριμμάτων,

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

23

4.2 Εθελοντικές οργανώσεις

Στο Μητρώο της Γεν. Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, επίσημα φαίνονται

καταγεγραμμένες 290 Οργανώσεις, σύμφωνα με τα στοιχεία Ιουνίου 2010. Αυτές

είναι οι εξής :

31 Εθελοντικές Οργανώσεις Δασοπροστασίας – Δασοπυρόσβεσης που

ανήκουν διοικητικά στους κατά τόπους Δήμους.

30 Εθελοντικές Οργανώσεις Δασοπροστασίας – Δασοπυρόσβεσης που

αυτοδιοικούνται.

49 Οργανώσεις Διασωστών – Ναυαγοσωστών

24 Οργανώσεις Ορειβατών – Σπηλαιολόγων

18 Οργανώσεις Καταδρομέων – εφέδρων

Κάποιες Οργανώσεις, έχουν σαν αποκλειστικό ή σαν κύριο έργο τους την προστασία των Δασών, και κάποιες άλλες σαν δευτερεύον.

Για παράδειγμα, ένας Σύλλογος Ορειβατών είναι φανερό ότι έχει συσταθεί, κατ’ αρχάς, για να οργανώνει ορειβασία, αλλά διαθέτει και κάποιο τμήμα του που ασχολείται δευτερευόντως και με την προστασία των δασών. Αντίθετα, υπάρχουν Σύλλογοι που αυτό το έργο το έχουν σαν πρώτο ή σαν αποκλειστικό σκοπό τους.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

24

4.3 Διάσημοι Φιλάνθρωποι

Η ετήσια λίστα με τους Top 20 Διάσημους που Έκαναν Καλό, που δημιουργήθηκε από την μη κερδοσκοπική οργάνωση DoSomething.org, έβαλε τη Taylor Swift στην κορυφή και το συγκρότημα OneDirection στη δεύτερη θέση.

Η Swift ανακηρύχτηκε η πιο φιλεύσπλαχνη διάσημη εξαιτίας μίας μεγάλης προσφοράς μετρητών που έκανε στην ορχήστρα του Nashville αλλά και για την εμφάνισή της στο Winter Whites Gala του Δούκα και της Δούκισσας του Cambridge που έγινε προς υποστήριξη του φιλανθρωπικού οργανισμού Centrepoint,o οποίος βοηθάει τους άστεγους, σύμφωνα με το περιοδικό του People.

Οι One Direction κατέλαβαν τη δεύτερη θέση για το ρόλο που έπαιξαν ώστε να συγκεντρωθούν εκατομμύρια δολάρια για τον οργανισμό Comic Relief μέσω του single τους One Way or Another (Teenage Kicks) ενώ τα πέντε αγόρια, συγκέντρωσαν ακόμα 800,000 δολάρια για την οργάνωση Cancer Research.

Αποκαλύφθηκε πως οι One Direction έχουν βοηθήσει να συγκεντρωθούν πάνω από μισό εκατομμύριο λίρες για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Προσφέροντας 50 πένες (περίπου 0,62€) από κάθε εισιτήριο που πουλήθηκε για το “Where we are” Tour, τα αγόρια βοήθησαν διάφορες φιλανθρωπικές οργανώσεις και δράσεις, όπως την “Stand up For Cancer”. To σύνολο του ποσού που διέθεσαν; Κοντά στις 600.000 λίρες Αγγλίας (περί τις 750.000€!)!

Οι One Direction ήταν πρεσβευτές του “Rays of Sunshine Children’s Charity” από το 2012 και από τότε δεν έχουν σταματήσει να συγκεντρώνουν χρήματα για φιλανθρωπικούς σκοπούς, κυρίως όταν αφορούν σε μικρά παιδιά!

Ακολουθούν οι:

3. Beyonce

4. LeBron James

5. Macklemore & Ryan Lewis

6. Sandra Bullock

7. Kerry Washington

8. Ian Somerhalder

9. Ryan Seacrest

10. Carrie Underwood

11. Jennifer Lawrence

12. Alicia Keys

13. Bryan Cranston & Aaron Paul

14. Miley Cyrus

15. Demi Lovato

16. Blake Shelton

17. Mindy Kaling

18. Kevin Durant

19. Kendrick Lamar

20. Justin Bieber

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

25

4.4 Μη κυβερνητικές οργανώσεις (Μ.Κ.Ο)

Ένας « μη κυβερνητικός οργανισμός» (ΜΚΟ) είναι ένας νομικά συγκροτημένος

οργανισμός που δημιουργήθηκε από φυσικά ή νομικά πρόσωπα που λειτουργεί

ανεξάρτητα από κάθε κυβέρνηση. Οι MΚΟ ορίζονται από την Παγκόσμια

Τράπεζα ως «ιδιωτικοί οργανισμοί που ασκούν δραστηριότητα για να απαλύνουν τον

πόνο, να προωθήσουν τα συμφέροντα των φτωχών, την προστασία του

περιβάλλοντος, την παροχή βασικών κοινωνικών υπηρεσιών, ή αναλαμβάνουν την

ανάπτυξη της κοινότητας». Ο όρος μη κυβερνητικές οργανώσεις αναφέρεται σε μη

κερδοσκοπικές οργανώσεις με διεθνή συνήθως παρουσία, οι οποίες δεν αποτελούν

διεθνείς οργανισμούς αλλά στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία και είναι

ανεξάρτητες από τα κράτη. Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο όρος να

χρησιμοποιείται για κάθε κοινωφελή οργάνωση που δεν ανήκει στο κράτος.

Διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:

Μ.Κ.Ο. με χαρακτηριστικά κοινωνικών κινημάτων, οι οποίοι είναι αντίθετοι

στο κράτος.

Μ.Κ.Ο. που στηρίζονται στην εθελοντική εργασία και η πλειοψηφία των

ατόμων από τα οποία απαρτίζονται είναι εθελοντές.

Μ.Κ.Ο. που συνδέονται με τον ευρύτερο δημόσιο τομέα π.χ. φιλανθρωπικές

οργανώσεις, θρησκευτικοί σύλλογοι και επαγγελματικές ενώσεις.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

26

Οι βασικότερες Μ.Κ.Ο στην Ελλάδα είναι οι εξής:

ΑΡΣΙΣ

Η ΑΡΣΙΣ είναι μη κυβερνητική οργάνωση εξειδικευμένη στην κοινωνική

υποστήριξη των νέων και στην προάσπιση των νεανικών δικαιωμάτων.

ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΜΝΗΣΤΙΑ

Η Διεθνής Αμνηστία είναι ένα παγκόσμιο κίνημα περισσότερων από 3

εκατομμύρια υποστηρικτών, μελών και ακτιβιστών που αγωνίζονται για την

προστασία των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΚΕΘΕΑ

Το Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων είναι το μεγαλύτερο δίκτυο

υπηρεσιών απεξάρτησης και κοινωνικής επανένταξης στη χώρα μας. Βρίσκεται δίπλα

στους χρήστες ουσιών και τις οικογένειές τους από την ίδρυση της ΙΘΑΚΗΣ, της

πρώτης ελληνικής Θεραπευτικής Κοινότητας, το 1983. Όλες οι υπηρεσίες του

παρέχονται δωρεάν και χωρίς λίστες αναμονής: στο δρόμο, στα σωφρονιστικά

καταστήματα, σε μονάδες σε όλη την Ελλάδα.

ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΤΟΥ ΗΘΟΠΟΙΟΥ

Το κοινωφελές ίδρυμα «Το σπίτι του Ηθοποιού» είναι ένα ίδρυμα μη

κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που δημιουργήθηκε το 2002. Ο βασικότερος σκοπός του

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

27

είναι η ύπαρξη χώρου στον οποίο θα φιλοξενούνται ηθοποιοί που έχουν οικονομικά

προβλήματα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ UNICEF

Γενικός στόχος της είναι η παροχή μακροπρόθεσμης ανθρωπιστικής βοήθειας σε

παιδιά και μητέρες που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, καθώς και η στήριξη

σχετικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Το 1953 η UNICEF έγινε μόνιμο μέλος του

συστήματος του Ο.Η.Ε.

Παιδικά χωριά SOS: παροχή υπηρεσιών σε ορφανά παιδιά

Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής (ΕΚΠΑΖ).

Το Ελληνικό Κέντρο Περίθαλψης Άγριας Ζωής, (ΕΚΠΑΖ), είναι ένα ιδιωτικό

μη κερδοσκοπικό σωματείο που ιδρύθηκε το 1990, ενώ η συστηματική

δραστηριότητά του είχε ξεκινήσει από το 1984, στη Θεσσαλονίκη. Κύρια

δραστηριότητα του ΕΚΠΑΖ είναι η κτηνιατρικής φροντίδας κάθε άγριου ζώου και

πουλιού της ελληνικής πανίδας, που χρήζει περίθαλψης.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

28

Κέντρο συμπαράστασης παιδιών και οικογένειας

Το χαμόγελο του παιδιού:

Είναι εθελοντικός, μη κερδοσκοπικός οργανισμός που λειτουργεί στην Ελλάδα ,

με στόχο την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών και την αντιμετώπιση

καθημερινών προβλημάτων τους. Η δράση του περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη

φιλοξενία παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο.

Ηλιαχτίδα: στηρίζει τα άπορα παιδιά και τα παιδιά που ανήκουν σε

μειονότητες.

Ελπίδα-Σύλλογος φίλων παιδιών με καρκίνο: στηρίζει τα παιδιά με

νευρικές ασθένειες ψυχολογικά και οικονομικά προβλήματα.

Ευρώπη

UNESCO

Στόχος της UNESCO είναι να καλλιεργήσει την ειρήνη ανάμεσα στους

ανθρώπους. Εργάζεται στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στοχεύει στην

ισχυροποίηση της επίγνωσης και δρα ως καταλύτης για περιφερειακή, εθνική και

διεθνή δράση στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

29

Γιατροί του Κόσμου

Οι Γιατροί Του Κόσμου ιδρύθηκαν στη Γαλλία το 1980. Είναι μια παγκόσμια Μη

κυβερνητική Οργάνωση. Δημιουργήθηκε για την παροχή περίθαλψης και

ανθρωπιστικής βοήθειας σε χώρες που πλήττονται από φυσικές καταστροφές,

πολέμους κλπ

.

Action Aid

Η Action Aid είναι διεθνής μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση με στόχο

την καταπολέμηση της φτώχειας και της ανισότητας. Η Action Aid ξεκίνησε από τη

Μεγάλη Βρετανία , στις αρχές της δεκαετίας του ’70, ως μια καθαρά φιλανθρωπική

οργάνωση, με 88 υποστηρικτές που έγιναν ανάδοχοι σε 88 παιδιά στην Ινδία και την

Κένυα . Αρχικά η δουλειά της επικεντρώθηκε στην παροχή υλικής βοήθειας, όπως

νερό, τροφή και είδη πρώτης ανάγκης, καθώς και στην εξασφάλιση εκπαίδευσης για

τα παιδιά. Στην πορεία έγινε φανερό, ότι το να παρέχει μόνο είδη πρώτης ανάγκης,

ανακουφίζει το πρόβλημα μόνο προσωρινά, ενώ δεν αντιμετωπίζει τις πραγματικές

αίτιες της φτώχειας που είναι η άνιση κατανομή δύναμης και πόρων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

30

Greenpeace

Η Greenpeace είναι μία διεθνής Μη κυβερνητική οργάνωση με σκοπό την

προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Save the Children

Η Save the Children είναι μια παγκόσμια μη κυβερνητική οργάνωση, η οποία

βοηθά τα παιδιά με ανάγκες σε όλο τον κόσμο.

HumanAid

Η HumanAid είναι μια ανθρωπιστική και αναπτυξιακή μη κυβερνητική

οργάνωση. Με παραρτήματα σε πολλές αναπτυσσόμενες χώρες και με διεθνείς

συνεργασίες, η HumanAid εξειδικεύεται σε θέματα πολιτικής, που άπτονται της

αναπτυξιακής συνεργασίας μεταξύ των κρατών, της παροχής άμεσης ανθρωπιστικής

βοήθειας σε πληττόμενα κράτη και κοινωνίες, της δημιουργίας γεφυρών φιλίας και

πολιτισμού μεταξύ των λαών.

UNICEF

Δημιουργήθηκε από την γενική συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών,

στις 11 Δεκεμβρίου 1946. Γενικός στόχος της είναι η παροχή μακροπρόθεσμης

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

31

ανθρωπιστικής βοήθειας σε παιδιά και μητέρες που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες,

καθώς και η στήριξη σχετικών αναπτυξιακών προγραμμάτων. Το 1953 η UNICEF

έγινε μόνιμο μέλος του συστήματος του Ο.Η.Ε. και έχει την έδρα της στην Νέα

Υόρκη. Τα κύρια έσοδα της UNICEF προέρχονται από κυβερνήσεις κρατών και

ιδιώτες

4.4.1 Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο των ΜΚΟ στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένας ορισµός από το νόµο για τον εθελοντισµό και

τους εθελοντές. Ο µόνος διαθέσιµος ορισµός προέρχεται από την Ελληνική

Οµοσπονδία Μη Κυβερνητικών Οργανισµών.

Εθελοντισµός και Νοµικό Πλαίσιο

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει ειδικό νοµικό πλαίσιο για τους εθελοντές και τους

εθελοντικούς οργανισµούς. Συνεπώς, οι εθελοντές δεν καλύπτονται από κανενός

είδους νοµική προστασία. Όποιες νοµικές διαφωνίες προκύπτουν σε σχέση µε τους

εθελοντές ή τους εθελοντικούς οργανισµούς, αντιµετωπίζονται γενικά ανάλογα µε

τηνπερίπτωση.

Επειδή λοιπόν δεν υπάρχει ειδική νοµοθεσία, εφαρµόζονται οι γενικοί κανονισµοί

που διέπουν την απασχόληση, τη διαµονή, τις κοινωνικές παροχές, τις παροχές

υγείας, καθώς και τη μετακίνηση. Ενδεικτικά µπορούν να αναφερθούν τα ακόλουθα:

Αναφορικά µε την προστασία των εθελοντών:

∆εν υπάρχει νοµική πρόνοια σχετικά µε την ασφάλιση των εθελοντών. Συνεπώς, η

προστασία των εθελοντών σε περίπτωση ατυχήµατος, ασθένειας ή πρόκλησης ζηµιάς

από τρίτους εξαρτάται από τον οργανισµό. Εάν ο οργανισµός δεν παρέχει ασφάλιση,

ο εθελοντής πρέπει να χρησιµοποιήσει την προσωπικήτου ασφάλιση. Εφόσον οι

εθελοντές δεν ανήκουν σε κάποιο επίσηµο νοµικό καθεστώς, δεν έχουν

συγκεκριµένα οφέλη από κοινωνικές παροχές.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

32

Οι ∆ραστηριότητες του Ελληνικού Κράτους για την Προώθηση του

Εθελοντισµού

Στο πλαίσιο της κρατικής προσπάθειας για την προώθηση και ενίσχυση του

εθελοντισµού, έχουν πραγµατοποιηθεί αρκετές δραστηριότητες. Στη συνέχεια,

αναφέρονται ενδεικτικά κάποιες από τις πλέον σηµαντικές:

o Τον Ιούνιο του 1999, το Ελληνικό Κοινοβούλιο µε νόµο δηµιούργησε

ένα πλαίσιο συνεργασίας ανάµεσα στη διεθνή βοήθεια µη

κυβερνητικών οργανισµών και το κράτος.

o Η ανάπτυξη του εθελοντισµού είναι µια από τις προτεραιότητες του

Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας. Στο πλαίσιο αυτό, το 1998

ψηφίστηκε ο νόµος 2646 / 98 που έχει σχέση µε την προώθηση

πρωτοβουλιών εθελοντισµού στους ηλικιωµένους, προσφέροντάς τους

την δυνατότητα να παίζουν ενεργό ρόλο ως εθελοντές και να

προωθούν τις υπηρεσίες του εθελοντισµού στον τοµέα της πρόνοιας.

Επιπλέον, στο συγκεκριµένο Υπουργείο έχει ιδρυθεί ένα τµήµα που

εστιάζει στον εθελοντισµό και τους µη κυβερνητικούς οργανισµούς

και είναι υπεύθυνο τόσο για την προώθηση και εφαρµογή των

εθελοντικών προγραµµάτων όσο και για την αξιολόγηση και

χρηµατοδότησή τους.

o Η Γενική Γραµµατεία Νέας Γενιάς µε τη σειρά της εφαρµόζει ειδικά

προγράµµατα εθελοντισμού, ανοιχτά σε νέους Έλληνες ηλικίας 18 -

30 ετών.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

33

4.4.2 Το νομικό και θεσμικό πλαίσιο των ΜΚΟ στην Ευρώπη

Σύμφωνα με μελέτη της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας της Ε.Ε., οι μόνες χώρες που διαθέτουν νομικό πλαίσιο για τους εθελοντές είναι το Βέλγιο, η Κύπρος, η Τσεχία, η Ουγγαρία, η Ιταλία, η Λετονία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Ρουμανία και η Ισπανία. Η Ελλάδα αυτή τη στιγμή διαθέτει νομικό πλαίσιο μόνο για τους εθελοντές πυροσβέστες και την Εθελοντική Ακτοφυλακή.

Σε συνδυασμό με την αυξημένη ανεργία που για τον Ιανουάριο του 2014 έφτασε το 26,7% και συγκεκριμένα το 56,8% στις ηλικίες 15-24 και το 35,5% στις ηλικίες 25-34, σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, γίνεται κατανοητό ότι κυρίως οι νέοι, που δεν έχουν προϋπηρεσία στον εργασιακό τομέα, μπορεί να γίνουν έρμαια υποψήφιων εργοδοτών που θα τους εκμεταλλευτούν υπό το πρόσχημα της εθελοντικής εργασίας. Είναι επιτακτική ανάγκη επομένως να ισχύσει ένα θεσμικό πλαίσιο για τους εθελοντές, το οποίο θα διασφαλίζει και τους ίδιους αλλά και τους φορείς και τις οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών που θα τους απασχολούν.

Το νομικό status των εθελοντών διασφαλίζει τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματά τους, την ασφάλιση υγείας, ενδεχόμενες φορολογικές ελαφρύνσεις, αποζημίωση εξόδων, κατοχυρώνει τα εφόδια που έχει αποκτήσει ο εθελοντής από άποψη εμπειρίας, προϋπηρεσίας, εκπαίδευσης στο αντικείμενο της εθελοντικής του εργασίας, ούτως ώστε αυτά να αποτελέσουν μια σημαντική παρακαταθήκη σε πιθανή προσπάθεια για εύρεση εργασίας. Θέτει σαφές πλαίσιο σχετικά με τις συνθήκες υπό τις οποίες θα προσφέρουν έργο οι εθελοντές, αλλά ακόμα και τον αριθμό των ωρών που μπορούν να αφιερώσουν στις εθελοντικές τους δραστηριότητες, καθώς και την ημερήσια κατανομή αυτών, ώστε να μην πέσουν θύματα εκμετάλλευσης.

Υπάρχουν περιπτώσεις όπως η Γαλλία, όπου με κυβερνητική απόφαση οι εθελοντές αποκτούν βεβαίωση για τα προσόντα τα οποία απέκτησαν ή βελτίωσαν κατά τη διάρκεια της εθελοντικής τους δραστηριότητας. Επιπλέον, στο πλαίσιο της μείωσης των ωρών εργασίας ανά εβδομάδα, μπορούν οι εργαζόμενοι να αφιερώνουν μέρος της εργατοεβδομάδας για προσφορά εθελοντικής εργασίας. Σε άλλες χώρες είναι τόσο αναγνωρισμένη η αξία του εθελοντισμού, ώστε οι δημόσιοι υπάλληλοι έχουν το δικαίωμα να μετατεθούν για έναν χρόνο σε κάποιο ΜΚΟ, όπως συμβαίνει στη Μάλτα.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

34

4.5 Αναγκαιότητα του εθελοντισμού

Ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, την οποία μαστίζουν τα φαινόμενα

κοινωνικής παθογένειας, όπως ο ρατσισμός, η βία, τα ναρκωτικά, η εγκληματικότητα.

Όμως άνθρωποι με συνείδηση, αλληλεγγύη, όραμα για ένα καλύτερο μέλλον και

αγάπη προς το συνάνθρωπο προσπαθούν να αλλάξουν τον κόσμο με την εθελοντική

δραστηριότητα. Έτσι, οι παράγοντες που καθιστούν αναγκαία την ανάπτυξη

εθελοντικού κινήματος μπορούν να είναι είτε διαχρονικοί είτε σύγχρονοι.

ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Ηθικοί ανθρωπιστικοί λόγοι : Συχνά οι άνθρωποι αναζητούν το βαθύτερο

νόημα της ζωής μέσα από την ανθρώπινη επικοινωνία και την προσφορά

προς το κοινωνικό σύνολο. Έτσι, ολοκληρώνονται μέσα από την εθελοντική

προσφορά και την αλληλεγγύη προς το συνάνθρωπο. Κατακτούν την ηθική

και ψυχική αρτίωση, νοηματοδοτούν την ύπαρξή τους.

Ένας από τους παράγοντες που καθιστούν αναγκαία την ανάπτυξη

εθελοντικού κινήματος οφείλεται στην όξυνση των κοινωνικών

προβλημάτων και στη συνειδητοποίησή τους από την πλευρά των πολιτών.

Σε κάθε εποχή ανακύπτουν προβλήματα, έκτατες καταστάσεις και ανάγκες

που αδυνατεί το κράτος να καλύψει και που δοκιμάζουν τα όρια αντοχής και

συνοχής μιας κοινωνίας. Η οικονομική κρίση, η διόγκωση της ανεργίας και η

εξαθλίωση των συνθηκών διαβίωσης ώθησαν τους πολίτες να υποστηρίξουν

ηθικά και υλικά όσους συνανθρώπους τους κινδύνευαν να συνθλιβούν κάτω

από τις νέες συνθήκες. Από το βαθμό ανταπόκρισής της σε αυτές τις

δοκιμασίες, αποδεικνύεται και η ανθεκτικότητά της στο πέρασμα του

χρόνου, η ηθική διαμόρφωση κοινωνικής και εθνικής συνοχής και

συνείδησης. (πχ. θεομηνίες, πόλεμοι, εθνικές συμφορές ή προκλήσεις,

περίοδοι φτώχειας, μετανάστευση κοκ)

Η διάθεση των μεγάλων ευεργετών μιας χώρας να ανταποδώσουν στην

κοινωνία και την πατρίδα μέρος από τα οφέλη που αποκόμισαν οι ίδιοι με

την επιχειρηματική δράση τους και να συνεισφέρουν στην ευημερία της

χώρας τους με έργα ανάπτυξης και κοινής ωφέλειας.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

35

ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

Καταρρέει σε ολόκληρη την Ευρώπη το Κοινωνικό Κράτος, εκλείπει η

κρατική πρόνοια, στερεύουν οι δαπάνες για νευραλγικούς τομείς της

πρόνοιας (κονδύλια και επιδόματα για την υγεία, περίθαλψη, στήριξη των

ανέργων, των πολύτεκνων οικογενειών, των απόρων, των ΑΜΕΑ κοκ) στο

πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής σε ένα άτεγκτο πρόγραμμα

λιτότητας. Το έλλειμμα αυτό έρχεται να αναπληρώσει η δράση των

εθελοντικών οργανώσεων και της Κοινωνίας των Πολιτών.

Κι όλα αυτά τη στιγμή που η παρατεταμένη οικονομική ύφεση δυσχεραίνει

την κατάσταση για τις μη προνομιούχες ομάδες οξύνοντας προβλήματα

φτώχειας, εξαθλίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού της χώρας

:πληθαίνουν οι τάξεις των απόρων, αστέγων συμπολιτών που στερούνται

βασικά αγαθά πρώτης ανάγκης

Παράλληλα πληθαίνουν και οι τάξεις των εξαθλιωμένων μεταναστών που

συρρέουν όχι μόνο στη ταλαιπωρημένη από την κρίση Ελλάδα αλλά σε

ολόκληρη την Ευρώπη, με συνέπειες:

α) την περαιτέρω εξαθλίωσή τους,

β) την όξυνση αισθημάτων ξενοφοβίας και ρατσισμού.

Καταλήγοντας, πρέπει να υπογραμμιστεί ότι ο εθελοντισμός δεν υποκαθιστά το

κράτος ούτε το απαλλάσσει από τις ευθύνες του, δε συντηρεί το κατεστημένο ούτε

ανταγωνίζεται ιδιωτικές επιχειρήσεις και επαγγελματίες. Είναι μια στάση ζωής που

βοηθάει τον άνθρωπο να αναπτύξει την κοινωνικότητα του, να διαμορφώσει το ήθος

και να διοχετεύσει τις δημιουργικές του δυνάμεις στην ικανοποίηση κοινών αναγκών.

4.6 Συμβολή του σχολείου στην καλλιέργεια του εθελοντισμού

Στις σύγχρονες αντίξοες κοινωνικές συνθήκες το σχολείο οφείλει να είναι ανοιχτό

στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον και να αναπτύσσει δυναμικό και εξωστρεφή

προς την κοινωνία και τους προβληματισμούς της προσανατολισμό. Έτσι η σχολική

κοινότητα αναπτύσσει αμφίδρομη σχέση με τα ζητήματα κοινωνικής ευαισθησίας,

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

36

καλλιεργεί την εγρήγορση των νέων ανθρώπων και το ιδεώδες της συλλογικής

προσφοράς. Ακόμα το μαθητικό κοινό μέσα από το σχολείο αναπτύσσει συλλογικά

κοινωνικές δράσεις και καλλιεργεί τις αξίες της ανθρωπιστικής συνεισφοράς, της

αλτρουϊστικής ιδεολογίας και της αλληλεγγύης. Επομένως η έννοια του εθελοντισμού

μέσα από το σχολικό περιβάλλον μπορεί να υποστηριχθεί και να προαχθεί με

πολιτιστικές δραστηριότητες, ημερίδες, σεμινάρια και αφιερώματα από μαθητές και

εκπαιδευτικούς για να μεταδοθεί το μήνυμα της εκούσιας συνειδητής προσφοράς

προς το κοινωνικό σύνολο και να εδραιωθεί η σπουδαιότητά του στη σκέψη των νέων

ανθρώπων.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

37

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ: ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΣ

Φύλο: Άνδρας Γυναίκα

Ηλικία: 13-15 15-18 >18

1.Πόσο ενημερωμένοι είστε για τον εθελοντισμό;

Ελάχιστα Μέτρια Πολύ

2. Από ποια πηγή προέρχεται;

Συλλόγους Οικογένεια Φίλους

Μ.Μ.Ε Εκπαίδευση Πουθενά

3. Από ποια ηλικία είναι καλό να ενδιαφέρεται κάποιος για τον εθελοντισμό;

12-17 18-24 >25

4.Συμμετέχετε σε εθελοντική οργάνωση ή εργαστήκατε εθελοντικά το τελευταίο

διάστημα;

Ναι Όχι

5.Σε ποια από τις παρακάτω εθελοντικές εργασίες θα θέλατε να ασχοληθείτε ;

Δασοπυρόσβεση Φυσικές καταστροφές

Ανθρωπιστική βοήθεια Περιβαλλοντικό έργο

6.Ποιο κίνητρο θεωρείτε σημαντικό για την παραμονή κάποιου σε εθελοντική ομάδα;

Ηθικές αμοιβές Κοινωνικές επαφές Συναισθηματική ικανοποίηση

7. Θεωρείτε ότι ο εθελοντισμός βρίσκεται σε ικανοποιητικό επίπεδο στην χώρα μας;

Ναι Όχι Κάποιες φορές

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

38

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ

Πόσο ενημερωμένοι είστε για τον εθελοντισμό;

Στην προσπάθειά μας να διερευνήσουμε σε ποιο βαθμό οι μαθητές αλλά και

μερικοί από τους γονείς είναι ενημερωμένοι για τον εθελοντισμό δώσαμε

ερωτηματολόγιο τα αποτελέσματα του οποίου έδειξαν να είναι μοιρασμένα . Άνδρες

και γυναίκες έδειξαν ότι είναι ενημερωμένοι μέτρια και μόλις το 17% με 20% των

ερωτηθέντων δήλωσε ότι είναι ενημερωμένοι πλήρως .Αν λάβουμε υπόψη τις

εθελοντικές κινήσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια θα περιμέναμε μία καλύτερη

εικόνα στην ερώτηση αυτή.

Από ποια πηγή προέρχεται;

Στην ερώτηση για το ΄’ από ποια πηγή προέρχεται ΄’ , οι απαντήσεις ήταν και πάλι

μοιρασμένες με επικρατούσες την εκπαίδευση , τους συλλόγους και τα ΜΜΕ . Με

την επίδραση της εκπαίδευσης αλλά και των ΜΜΕ οι μαθητές γνωρίζουν μία άλλη

πλευρά της ανθρώπινης καθημερινότητας και συνειδητοποιούν πως ο καθένας μπορεί

να συνδράμει, ώστε να γίνει ο κόσμος καλύτερος.

30%

50%

20%

Άνδρες

ελάχιστα

μέτρια

πολύ

16%

67%

17%

Γυναίκες

Ελάχιστα

Μέτρια

Πολύ

16%

26%

13%

18%

22%

5%

Άνδρες

Συλλόγους

Οικογένεια

Φίλους

Μ.Μ.Ε

Εκπαίδευση

Πουθενά

24%

18%

10%

23%

25%

0%

Γυναίκες

Συλλόγους

Οικογένεια

Φίλους

Μ.Μ.Ε

Εκπαίδευση

ΠουθενάΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

39

Από ποια ηλικία είναι καλό να ενδιαφέρεται κάποιος για τον

εθελοντισμό;

Η πλειονότητα των ερωτηθέντων απάντησε ότι η καλύτερη ηλικία να ενδιαφερθεί

κάποιος για τον εθελοντισμό είναι από 12-17 . Σημαντική διαφορά υπήρξε στις

απαντήσεις ανδρών. Το μεγαλύτερο ποσοστό θεώρησε ότι η κατάλληλη ηλικία είναι

από 18-24. Πάντως είναι προτιμότερο οι νέοι να ενεργοποιούνται σε μικρότερη

ηλικία καθώς έτσι συνειδητοποιούν την αξία της εθελοντικής προσφοράς αλλά και

ευαισθητοποιούνται γύρω από τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα.

Συμμετέχετε σε εθελοντική οργάνωση ή εργαστήκατε

εθελοντικά το τελευταίο διάστημα;

Στην ερώτηση για το αν συμμετέχουν σε κάποια εθελοντική οργάνωση ή

εργάστηκαν εθελοντικά το τελευταίο διάστημα , οι απόψεις των ανδρών και των

γυναικών ήταν ίδιες , δυστυχώς περίπου το 80% των ερωτηθέντων απάντησαν

αρνητικά . Σίγουρα θα ήταν πιο ενθαρρυντικό ένα μεγαλύτερο ποσοστό. Ίσως ο

δημόσιος φορέας θα έπρεπε να ασχολείται περισσότερο με την προβολή εθελοντικών

οργανώσεων και πρωτοβουλιών προκειμένου να ενεργοποιηθούν οι άνθρωποι και να

προσφέρουν σ' αυτούς που έχουν ανάγκη.

41%

46%

13%

Άνδρες

12 έως 17

18 έως 24

>25 63%

28%

9%

Γυναίκες

12 εώς 17

18 εώς 24

>25

21%

79%

Άνδρες

Ναι

Όχι

22%

78%

Γυναίκες

Ναι

Όχι ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

40

Σε ποια από τις παρακάτω εθελοντικές οργανώσεις θα θέλατε

να ασχοληθείτε;

Στην ερώτηση πάλι με ποια εθελοντική οργάνωση θα ήθελαν να ασχοληθούν, το

31% των ανδρών αποδεικνύουν το ενδιαφέρον τους για έργα που έχουν σχέση με το

περιβάλλον. Στις γυναίκες οι απαντήσεις ήταν πιο ξεκάθαρες καθώς το 45% δηλώνει

ότι η εθελοντική εργασία που προκαλεί ενδιαφέρον είναι αυτή που έχει σχέση με την

προστασία του περιβάλλοντος . Αρκετά πιο κάτω ήταν η ανθρωπιστική βοήθεια , ενώ

οι υπόλοιπες απαντήσεις ήταν σε μικρότερα ποσοστά.

Ποιο κίνητρο θεωρείτε σημαντικό για την παραμονή κάποιου

σε εθελοντική ομάδα;

Με το ερώτημα αυτό παίρνουμε μία εικόνα αναφορικά με τα κίνητρα που έχουν οι

άνθρωποι που δρουν εθελοντικά. Οι απαντήσεις των ανδρών ήταν διχασμένες. Οι

μισοί σχεδόν απάντησαν ότι η συναισθηματική ικανοποίηση αποτελεί το μεγαλύτερο

κίνητρο. Στη 2η θέση έρχονται οι κοινωνικές επαφές. Στις γυναίκες πάλι τα

αποτελέσματα είναι πιο ξεκάθαρα αφού τα ¾ των ερωτηθέντων απάντησαν ότι η

24%

18%

27%

31%

Άνδρες

Δασοπυρόσβεση

Φυσικές Καταστροφές

Ανθρωπιστική βοήθεια

Περιβαλλοντικό έργο

11%

15%

29%

45%

Γυναίκες

Δασοπυρόσβεση

Φυσικές καταστροφές

Ανθρωπιστική βοήθεια

Περιβαλλοντικό έργο

18%

36%

46%

Άνδρες

Ηθικές αμοιβές

Κοινωνικές επαφές

Συναισθηματική ικανοποίηση

8%

14%

78%

Γυναίκες

Ηθικές αμοιβές

Κοινωνικές επαφές

Συναισθηματική ικανοποίηση

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

41

συναισθηματική ικανοποίηση είναι αυτή που τις οδηγεί στην παραμονή σε

εθελοντική οργάνωση.

Θεωρείτε ότι ο εθελοντισμός βρίσκεται σε ικανοποιητικό

επίπεδο στη χώρα μας;

Τέλος στην ερώτηση για το αν θεωρείτε ότι ο εθελοντισμός βρίσκεται σε

ικανοποιητικό επίπεδο στην χώρα μας , οι απαντήσεις ήταν αρνητικές. Είναι,

επομένως, προφανής η ανάγκη καλλιέργειας του εθελοντισμού. Η εκπαίδευση αλλά

και η πολιτεία οφείλουν να προβάλλουν την αξία του με συζητήσεις, ανάληψη

πρωτοβουλιών και τόσο γονείς όσο και εκπαιδευτικοί να αποτελέσουν παραδείγματα

για τα παιδιά με τη συμπεριφορά τους.

10%

31%59%

Άνδρες

Ναι

Όχι

Κάποιες φορες

10%

50%

40%

Γυναίκες

Ναι

Όχι

Κάποιες φορές

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

42

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

«Να αγαπάς την ευθύνη, να λες: Εγώ μονάχος μου έχω χρέος να σώσω τη γη μας. Αν δεν σωθεί, εγώ φταίω… ποιο δρόμο να πάρεις;… τον πιο κακοτράχαλο ανήφορο… μην καταδέχεσαι να ρωτάς: θα νικήσουμε; Θα νικηθούμε;… πολέμα! Πολεμούμε χωρίς βεβαιότητα και η αρετή μας, μη όντας σίγουρη για την αμοιβή, αποκτάει βαθύτερη ευγένεια».

Νίκος Καζαντζάκης

Πόση δύναμη ψυχής κρύβουν αυτά τα λόγια και πόσο πιστά αποδίδουν την θέληση και την τόλμη που χαρακτηρίζουν τις πράξεις ενός εθελοντή. Η ελληνική πραγματικότητα διακρίνεται από την έντονη παρουσία εθελοντών που σε δύσκολες στιγμές στην ιστορία της πρόσφεραν στην πατρίδα τους είτε με οικονομική στήριξη είτε ακόμα αφιερώνοντας την ίδια τους τη ζωή. Μέσα από οργανωμένες προσπάθειες εθελοντών έγιναν βήματα με σκοπό την επίλυση ζωτικών προβλημάτων για την καλυτέρευση του βιοτικού επιπέδου πολλών ανθρώπων.

Με την ολοκλήρωση της παρούσας ερευνητικής εργασίας μας αποκομίσαμε γνώσεις σημαντικές για να μας παρακινήσουν να ασχοληθούμε αλλά και να παροτρύνουμε και άλλους ανθρώπους να γίνουν εθελοντές προκειμένου να προσφέρουν σε αυτούς που έχουν ανάγκη.Διαπιστώσαμε ότι ο εθελοντισμός αποτελεί αίτημα των καιρών μας. Στις δύσκολες περιόδους στις οποίες ζούμε δίνει ένα μάθημα ελπίδας και αισιοδοξίας για το αύριο.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

43

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ανθόπουλος Χ. (2000),Εθελοντισμός, εκδόσεις οξύ.

Πολυζωίδης Π.(2006), Εθελοντισμός στην κοινωνική προστασία

ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ

Νοrton M.,(2007),365 Τρόποι να αλλάξεις τον κόσμο, εκδόσεις ΟΞΥ

http://gd.uoi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=335&It

emid=431

http://www.cyfamplan.org/famplan/page.php?pageID=18

http://apostolos1963.blogspot.gr/2013_01_01_archive.html

http://www.onlineclass.gr/modules/document/file.php/EKTHG109/%CE

%B5%CE%B8%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CF%84%C

E%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82.pdf

http://glossologein.blogspot.gr/2012/08/blog-post.html

http://gd.uoi.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=340&It

emid=434

https://www.youtube.com/watch?v=BvCRIByNJ1o

https://www.youtube.com/watch?v=c0YeRUrlVeg

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B7_%CE%BA%CF%85

%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B

9%CE%BA%CE%AE_%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%AC%CE

%BD%CF%89%CF%83%CE%B7

http://gr.boell.org/sites/default/files/uploads/2014/11/arthro_koinonia_ton

_politon.pdf

http://www.slideshare.net/dakekavalas/ss-21234645

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ

44

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ

ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ ΣΕ ΟΜΑΔΕΣ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ

ΤΟΥ Β’1 ΓΕ.Λ ΓΑΛΑΤΑ

ΟΜΑΔΑ Α’ (ΟΡΙΣΜΟΣ – ΑΙΤΙΑ)

ΑΝΔΡΕΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ

ΚΑΛΑΝΤΖΗ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

ΚΟΥΤΣΟΥΡΙΔΗΣ ΝΑΠΟΛΕΩΝ

ΟΜΑΔΑ Β’ (ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ – ΚΙΝΗΤΡΑ ΕΘΕΛΟΝΤΗ)

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΑΙΜΙΛΙΟΣ

ΚΟΛΛΙΑ ΔΗΜΗΤΡΑ

ΚΟΥΣΟΥΛΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΜΑΔΑ Γ’ (ΜΟΡΦΕΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΣΜΟΥ - ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Μ.Κ.Ο.)

ΓΑΤΣΙΝΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΑ

ΚΟΤΤΗ ΝΕΦΕΛΗ

ΚΟΥΣΟΥΛΑ ΗΛΙΑΝΑ

ΟΜΑΔΑ Δ’ (ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ)

ΑΙΓΙΟΠΟΥΛΟΥ ΣΙΣΣΥ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΙΟΣ

ΖΕΝΤΕΛΗΣ ΣΑΚΗΣ

ΚΑΤΣΟΥΛΑΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Δεν θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε την εργασία μας χωρίς την συμβολή του

διευθυντή μας κου. Ι. Οικονόμου, όλων των υποστηρικτών της εργασίας μας από το

οικογενειακό και ευρύτερο περιβάλλον του συνόλου των συμμετεχόντων και φυσικά

των αρμόδιων καθηγητών και συντονιστών της ερευνητικής εργασίας κα. Α.

Τσομπανίδου και κο. Π. Συριόπουλο.

ΓΕΛ ΓΑΛΑΤΑ