بسم اهلل الرحمن الرحیمفعالیت بدنی و تندرستی

تحصیلی 96-95نیمسال اول سال

دکتر محمد مسافری ضیاءالدینی

فشار سهمی گاز.هوایی که تنفس می کنیم مخلوطی از گازهاست•

فشار هر یک از گازها در مخلوط گازها: فشار سهمی•

ن فشار کل مخلوطی از گازها برابر است با مجموع فشارهای سهمی هر یک از گازها در آ: قانون دالتون•

.مخلوط

0.03و ( O2)درصد اکسیژن 20/93، (N2)درصد نیتروژن 79/04هوایی که تنفس میکنیم مخلوطی از •

.است( CO2)درصد دی اکسید کربن

.این درصد ها صرف نظر از ارتفاع ثابت است•

(.فشار استاندارد)میلی متر جیوه است 760حدود ( فشار بارومتریک)در سطح دریا فشار جو •

میلی متر جیوه760اگر فشار کل جو •

(760× 79.04)÷ 100= 600.7میلی متر جیوه (: PN2)فشار سهمی نیتروژن •

(760× 20/93)÷ 100= 159.1میلی متر جیوه (: PO2)اکسیژن فشار سهمی •

(760× 0/03)÷ 100= 0/2میلی متر جیوه (: PCO2)دی اکسید کربن فشار سهمی •

.گازها درون بدن در پالسمای خون حل شده اند•

:قانون هنری•

در همچنین حل شدن آن ها به حاللیت. گازها به نسبت فشار سهمی خود در مایعات حل می شوند•

.مایعات ویژه و درجه حرارت مایع بستگی دارد

.حاللیت هر گاز در خون و نیز دمای خون به نسبت ثابت است•

دو ناحیه بنابراین مهمترین عامل برای تبادل گاز بین حبابچه ها و خون شیب فشار بین گازهای این•

.است

تبادل گاز در حبابچه هافسی اختالف فشار سهمی گازها در حبابچه ها و گازهای خون موجب ایجاد شیب فشاری در سرتاسر غشائ تن•

.می شود

تبادل اکسیژن•

•PO2 میلی متر جیوه است159هوای بیرون بدن در فشار استاندارد جو.

.میلی متر جیوه می رسد105هنگام دم و ورود هوا به حبابچه ها این فشار به حدود •

•PO2 میلی متر جیوه می رسد40در مویرگ های ریوی به حدود.

.درون حبابچه ها استPO2میلی متر جیوه کمتر از 65تا 60این فشار سهمی حدود •

.میلی متر جیوه است65به عبارت دیگر، شیب فشار اکسیژن در سرتاسر غشاء تنفسی حدود •

به تعادل این شیب فشار، اکسیژن را از حبابچه ها به درون خون می کشاند تا فشار اکسیژن در هر دو طرف غشاء•.برسد

•PO2 میلی متر جیوه است105حبابچه ای و خون خارج شده از ریه ها برابر.

علت؟. میلی متر جیوه است100در سیاهرگ ریوی PO2اما، •

. درصد خون از آئورت به طور مستقیم به ریه ها فرستاده میشود2حدود •

.پایین تری دارد و دوباره وارد سیاهرگ ریوی میشودPO2این خون •

قانون فیک

.انتشار در بافت ها بر اساس قانون فیک انجام میشود•

و ( A)با سطح رویه ( مانند غشاء تنفسی)در یک بافت ( V)میزان انتشار : بر اساس قانون فیک•

. متناسب است( P1-P2)تفاوت فشار سهمی گاز بین دو سوی بافت

.که گاز باید انتشار یابد نسبت عکس دارد( T)میزان انتشار هم چنین با ضخامت بافتی •

ر قرار که برای هر گازی مشخص میشود، میزان انتشار در طول بافت را تحت تاثی( D)ثابت انتشار •

.می دهد𝑉 =

𝐴

𝑇. D . (P1 − P2)

ظرفیت انتشار اکسیژن

خوندرونبههاحبابچهازاکسیژنانتشارمیزان•

رمتمیلییکازایبهدقیقهدراکسیژنلیترمیلی21حدوداکسیژنانتشارظرفیتاستراحت،حالتدر•

.استریویمویرگیخونوهاحبابچهبینفشاراختالفجیوه

.دارندباالتریPO2کهشودمیمحاسبهریویهایمویرگمیانگینفشاراساسبراکسیژنانتشارظرفیت•

کهاستجیوهمترمیلی11حدودایحبابچههوایوریویهایمویرگمیانگینسهمیفشاربینشیب•

.شدخواهدموجبراتنفسیغشاءازدقیقهدراکسیژنلیترمیلی231انتشار

.یابدافزایشاستراحتیمقادیربرابر3تااستممکناکسیژنانتشارظرفیتبیشینه،ورزشهنگامبه•

علت؟•

سهمیشارفشیببنابراینواستدادهدستازراخوداکسیژنشدتبههاریهبهبازگشتیخونچون•

.داردوجودخونسمتبههاحبابچهازبزرگتری

خونفعالغیروناکافیگردشازناشیورزشبهاستراحتحالتدراکسیژنانتشارظرفیتدرافزایش•

لتعبههاریهباالترنواحیدرانتشارمحدودیتازناشیخودکهاستاستراحتهنگامبههاریهدر

.استزمینجاذبه

.میشودرسانیخونریهپایینی1/3تنهااستراحتحالتدرشود،تقسیمقسمتسهبهریهاگر•

درتشارانافزایشموجبکهیابدمیافزایشخونجریانخون،فشاررفتنباالعلتبهورزشهنگامدر•

.شودمیآنها

تبادل دی اکسید کربنشارفشیباثربراکسیژنهمانندکربناکسیددی•

.میکندحرکت

رسدمیهاحبابچهبهراستدهلیزازکهریویخون•

.استجیوهمترمیلی46حدودPCO2دارای

•PCO2جیوهمترمیلی40حدودهاحبابچهدرهوا

.است

.استزیادبسیارتنفسیغشاءازCO2انتشارسرعت•

ازبزرگتربرابر20کربناکسیددیانتشارضریب•

.استاکسیژن

انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون

اکسیژنانتقال•

:شودمیحملخوندرصورتدوبه•

(درصد98ازبیش)خونهموگلوبینباترکیب•

(درصد2ازترکم)خونپالسمایدرمحلول•

لیترمیلی15تا9حدودمجموعدروپالسماازلیترهردراکسیژنلیترمیلی3حدود•

استدقیقهدراکسیژنلیترمیلی250ازبیشاستراحتحالدربدنبافتهاینیاز•

خونتوسطراپالسمادرمحلولاکسیژنبرابر70میزانبهاکسیژنانتقالخونقرمزهایسلولهموگلوبین•

.سازدمیممکن

اشباع هموگلوبین

.مولکول اکسیژن را حمل کند4هر مولکول هموگلوبین می تواند •

.زمانیکه اکسیژن به هموگلوبین می چسبد: اکسی هموگلوبین•

.هموگلوبینی که با اکسیژن پیوند ندارد: دی اکسی هموگلوبین•

:پیوند اکسیژن به هموگلوبین بستگی دارد به •

•PO2خون

میل ترکیبی هموگلوبین و اکسیژن•

هموگلوبین-منحنی تجزیه اکسیژنPO2مقدار هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن در مقادبر مختلف

:بخش بارگیری منحنیPO2در فشار های باال مانند ریه ها، افت شدید در ین می تنها موجب تغییرات کوچکی در اشباع هموگلوب

شود

:بخش باردهی منحنیدارد که در بافت های بدن PO2اشاره به مقادیری از

وچک در این جا، هر تغییر به نسبت ک. یافت می شود. موجب تغییر بزرگی در اشباع می شودPO2در

این یک مزیت است ؟

عوامل موثر بر اشباع هموگلوبین

اسیدی بودن خون•

:اثر بور•

pHانتقال به راست منحنی در نتیجه کاهش •

•pHریه ها به طور کلی باالست

•pH در سطح بافت ها بخصوص در هنگام

.ورزش پایین تر است

عوامل موثر بر اشباع هموگلوبین

درجه حرارت•

در هنگام که خون در عضالت فعال و•

ردش گرم شده در نتیجه متابولیسم گ

می کند ؟؟

انتقال دی اکسید کربن در خون%(10)به صورت محلول در پالسما •%(20کربامینو هموگلوبین )به صورت پیوند با هموگلوبین •%(70) به صورت بی کربنات •

CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-

آنزیم کربنیک انیدراز••H+ نتیجه؟. بور می شوداثر ترکیب با هموگلوبین می شود و موجب فعال شدنفرآیند انتقال کلراید•نقش بافری هموگلوبین•-HCO3و ترکیب با یون +Hآزاد شدن یون ← پایین است CO2در ریه ها فشار •

•CO2 + H2O H2CO3 H+ + HCO3-

تبادل گاز در عضالتتفاوت اکسیژن خون سرخرگی و سیاهرگی•

.میلی لیتر خون است100میلی لیتر در هر 20محتوای اکسیژن خون سرخرگی در حال استراحت حدود •

.میلی لیتر خون است100میلی لیتر اکسیژن در هر 16تا 15محتوای اکسیژن خون سیاهرگی در حال استراحت •

-a)مخلوط سیاهرگی یا تفاوت -تفاوت اکسیژن خون سرخرگی• 𝑣)O2 :4-5 میلی 100میلی لیتر اکسیژن در هر.لیتر خون که توسط بافت ها برداش شده است

-a)در هنگام فعالیتهای استقامتی بیشینه تفاوت • 𝑣)O2 میلی تر خون 100میلی لیتر در هر 16تا 15می تواند به.افزایش یابد

میلی 100میلی لیتر در هر 18-17در سطح عضالت در حال انقباض به هنگام ورزش شدید تا O2(a-V)تفاوت •.لیتر خون افزایش می یابد

1-بیماریهای تنفس 21

منحنی تجزیه اکسی میوگلوبین و اکسی هموگلوبین

خسته نباشید