ПАВЛОДАР ОБЛЫСЫНЫҢ БІЛІМ БЕРУ БАСҚАРМАСЫ

УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ ПАВЛОДАРСКОЙ ОБЛАСТИ

Б.АХМЕТОВ АТЫНДАҒЫ ПАВЛОДАР ПЕДАГОГИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

ПАВЛОДАРСКИЙ ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ КОЛЛЕДЖ ИМ. Б.АХМЕТОВА

Аймақаралық ғылыми-тәжірибелік конференция

МАТЕРИАЛДАРЫ

«VІ Ахметов оқулары. Заманауи білім беру үдерісі:

тәжірибелер, мәселелер, перспективалар»

МАТЕРИАЛЫ

межрегиональной научно-практической конференции

«VІ Ахметовские чтения. Современный образовательный

процесс: опыт, проблемы, перспективы»

Павлодар, 2018

3

Мазмұны ПЛЕНАРЛЫҚ МӘЖІЛІС

Шабамбаева М.К. Алғы сөз 10-11

Зейнуллина А.Ф. Жаңа білім мазмұны – кемел болашақ кепілі 11-15

Несипбаева А.Ж. Роль программы нравственно-духовного образования «самопознание» в воспитании подрастающего поколения

15-17

Кабашева Ж.Қ. Рухани жаңғыру – рухани гүлдену 17-18

Панова З.Т. «Мектепке дейінгі тәрбиешілердің инновациялық қызметі» 19-21

1-СЕКЦИЯ «Мектепке дейінгі мекемелерде тәрбиешілердің

инновациялық қызметі»

СЕКЦИЯ №1 «Инновационная деятельность воспитателей в

дошкольных образовательных учреждениях»

Абдрахманова Қ. Р. Балабақшадағы жаңа инновациялық технологиялар 21-24

Абдрахманова Т. Д. Балалардың сөздік қорын дамытуда, мнемокестелердің тиімділігі

24-29

Адильханова А. А. Игра, как форма логопедического воздействия при работе с детьми дошкольного возраста

30-34

Акболина А.Е. Развитие устной речи у детей дошкольного возраста на занятиях русского языка через дидактические игры

34-36

Альдекенова А.Н. Развитие у дошкольников познавательной активности в процессе ознакомления с окружающим миром

36-38

Ахмадиева Б.Б. Музыка оқу іс - қызметін жоспарлау 38-40

Ахметова А.С. Дидактикалық ойындардың тәрбиелік мәні 40-42

Баблюк Е. Н. Использование дидактических игр при подготовке к обучению грамоте детей дошкольного возраста

42-45

Бекешева С. В. Детское экспериментирование

как средство развития познавательной активности детей дошкольного

возраста.

45-48

Билялова А.К. Балабақша - тәрбиенің алтын бесігі. 49

Буланович Г.Ф. Казахский эпос в детском творчестве 50-54

Вассерберг Г.П. Творческая самореализация педагога в процессе инновационной деятельности

54-58

Алимканова Г.Б. Балабақшада қазақ тілін үйретудің тиімді жолдары 58-60

Демченко С.С. Развитие физических качеств у дошкольников через настольный теннис

60-62

Джартыбаева Ш. Т. Формирование элементарных математических

представлений с помощью нетрадиционных форм работы с детьми

дошкольного возраста

62-66

Дощанова Р.К. Балалардың ойлау қабілетін логикалық ойындар арқылы

арттыру

67-69

Еримбетова Р. А. Отбасынан басталатын отансүйгіштік тәрбие

тарамдары

69-70

Жапсарбаева Ғ.С. Мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорын «Тіл

белсенділігінің жаттығу құрылғысы арқылы дамыту».

71-74

Жайна А. Ата-аналардың бала тәрбиесіндегі жауапкершілігі 74-76

Жармагамбетова М.К. Дамыту ортасының баланы дамыту мен қалыптастыру ықпалы

76-81

http://ineu.edu.kz/ru/vii-pedagogicheskie-chteniya/aktualnye-problemy-doshkolnogo-obrazovaniya?id=539%3Abalalardy-s-zdik-oryn-damytuda-stel-sti-mnemokestelerdi-tiimdiligihttp://ineu.edu.kz/ru/vii-pedagogicheskie-chteniya/aktualnye-problemy-doshkolnogo-obrazovaniya?id=539%3Abalalardy-s-zdik-oryn-damytuda-stel-sti-mnemokestelerdi-tiimdiligi

4

Жумагожина Ж.Н. Мектепке дейінгі ұйымдарда жаңа заманауи технологиялар арқылы балалардың құзыреттілігін қалыптастыру

81-84

Зайцева Е.А. Воспитание основ дружелюбия посредством сказок 84-89

Ильясова Д.К .Формирование иноязычной языковой компетенции на

уроках английского языка

89-92

Исабекова А.Е. Қазақ тілі сабағында балалардың тілін тірек сызбалар

арқылы дамыту

92-96

Кабдыгалиева А.С.Мнемотехника технологиясын мектепкедейінгі мекемеде қолдану

96-98

Каирбаева Б.С. Мектепке дейінгі мекемедегі озат педагогикалықтәжірибе мен инновация

99-103

Кузьминых Г. В. Современные инновационные здоровьесберегающие технологии в образовательном процессе ДОУ

104-106

Курмангалиева А.С.Дарынды балалармен жұмыс жүргізудегі ата-ананың рөлі.

106-109

Ладынина А.В.Обучение дошкольников правилам дорожного движения 109-113

Макенова А.К. Балалардың ойлау қабілетін ойын арқылы дамыту 113-116

Малик А.А. Использование игр и игровых приемов в работе с детьми,

имеющими фонетико – фонематическое недоразвитие речи

116-118

Медведева Л.В.Квест-технологии в ДОУ 118-121

Мухтарова А.А. Мектеп жасына дейінгі балалардың сөздік қорларын көрнекілік модельдеу арқылы дамыту.

121-123

Негруцак Е.Ф. Модель организации детско-родительского клуба «Семейное счастье»»

123-126

Норпеисова Г.К. Мектеп жасына дейінгі баланың құзыреттілігін қалыптастыру жолдары

126-131

Плюта Е.Е . Динамические паузы как средство сохранения и укрепления здоровья детей дошкольного возраст

131-134

Пономарёва Е.И. Развивающая игра как средство интеллектуального развития дошкольников

134-136

Родионова М.И.Создание условий для театрализованной деятельности детей среднего дошкольного возраста

136-139

Сагитова Ж.Б. Мектепке дейінгі жастағы балалардың үш тілдік құзіреттілігін ән-күй сабақтарында дамыту

139-142

Садыкова А.К. Модульдік оқыту технологиясы арқылы мектепке дейінгі балалардың тілдерін дамыту.

142-144

Саматова М.М. Баланың тілін ойын арқылы дамыту. 144-146

Сергазинова С.Д. Модульдік оқыту технологиясы арқылы мектепке дейінгі балалардың тілдерің дамыту

147-150

Султанова А.А. Мектеп жасына дейінгі ересек балаларды «Кубидом»

технология арқылы қазақ тілін үйрету.

150-152

Терешкина А.Г. Организация работы методической службы с педагогами

через проектную деятельность

152-156

Тоганбекова Д.К. Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамытуда

тірек сызба әдісінің тиімділігі

156-160

Третьякова Т.М. Нетрадиционные техники рисования для дошкольников 160-162

Фисенко Ю.В. Использование фитнес методов в оздоровлении детей 162-166 Хайлямова Н.А. Мектеп жасына дейінгі балалардың есте сақтау

5

қабілеттерін дамыту

Чужаева А.С. Мектептегі дейінгі тәрбиеленушілердің жаңаша оқу заман

талаптарының бірі – ментальды арифметика

168-171

Шадрина С.С. Инновационная деятельность воспитателя в дошкольных

образовательных учреждениях

171-175

Шалабаева А.Е.Развитие речи детей по средствам театрально игровой

деятельности(обобщение опыта по теме самообразования)

175-182

Волошанина В.М. Система работы по активизации мыслительной и

речевой деятельности дошкольников через инновационные технологии

182-186

Белащук Т.А. Формирование элементарных математических

представлений у дошкольников через внедрение элементов проблемного обучения на занятиях

186-189

Айгуль А.Ш. Мектепке дейінгі балалардың танымдық қабілетін «Сын тұрғысынан ойлау» технологиясы арқылы дамыту

189-192

Есмагамбетова А.Е.Мектепке дейінгі ұйымдарда инновациялық

технологиялады қолдану

192-195

№2 Секция «Заманауи педагогикалық технологиялар және

инклюзивті оқыту – өмір қажеттілігі»

Секция №2 «Современные педагогические технологии и

инклюзивное обучение»

Маженова. С.С. Инклюзивті білім беру жүйесінде оқыту

технологияларының рөлі

195-199

Ботаева Д.М. Активные формы обучения в преподавании русского языка

и литературы как второго языка в условиях обновления содержания образования.

199-201

Казбекова С.А. Использование дифференцированного обучения на уроках математики

202-206

Жакиянова Г.К . Ақпараттық технологияны қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында қолданудың тиімділігі

206-208

Сулейменова А.Н. Инклюзивное образование – как педагогическая инновация

208-212

Кусаинова А.М., Жетписова А.Е ., Асаинова А.Е. Из опыта применения

игровых приемов для развития полиязычных навыков (компетенций) в

начальных классах обучения

212-216

Ш.Т. Карипбаева . Биология пәнін ағылшын тілінде оқыту қажеттігі мен

ондағы қиындықтарды шешу жолдары

216-218

Герега И. А. Современные образовательные технологии в преподавании

иностранного языка

218-222

Байдилова А. Е. The Role of Business Video in Teaching Business People 223-226

Жармуханбетова А.Б. План родительского собрания 226-232

Жалатбекова.М.К .Заманауи педагогикалық технологиялар және

инклюзивті оқыту - өмір қауіпсіздігі

232-235

Нурсеитова А.Н., Набиева А.С.Инклюзивті оқытудың білім беру үрдісін 235-237

6

ұйымдастыру

А.К. Канапина .Жаңартылған білім беру – заман талабы 237-240

Айдарханова З. Заманауи педагогикалық технологиялар және инклюзивті оқыту-өмір қажеттілігі.

240-243

Н.Н. Шойынбаева .Қазақ тілі сабағында ойын технологиясы арқылы

бастауыш сынып оқушыларының коммуникативтік құзыреттілігін

қалыптастыру

243-247

Ukuzhanova B.E. Inklusive Bildung in Kasachstan 247-250

Гатыч Л.П., Туранова Г.Д.Внедрение инклюзивного образования в учреждения ТиПО РК: проблемы теории и практики.

250-253

Жумабаев Д.М . Сабақта оқытудың белсенді әдіс-тәсілдердің тиімділігі 253-256

Норпеисова Г.К. Роль интерактивных приемов обучения в формировании

личности учащихся

256-261

Жолкебаева А.А., Руколеева Л.В. Учебное исследование в изучении

языков

261-263

Баграмова Ж.К.Дифференцированное обучение как форма учебной

деятельности

264-266

Левашова Н.А.Деловая игра как средство формирования ключевых

компетенций на занятиях по дисциплине «экономика организации»

266-268

Насикова А.Б. Основные педагогические технологии инклюзивного

образования, как средства для создания безбарьерного обучения

268-270

Балтабаева А.Ж.Технологии инклюзивного образования 270-275

Нурушова А.Б. К вопросу об использовании электронных

образовательных ресурсов как средства формирования познавательных

универсальных учебных действий младших школьников в условиях

модернизации системы образования

275-279

Макишева З.С.Современный образовательный процесс в рамках обновленного содержания образования.

279-283

Исабекова Г.Д. Компетентностный подход в формировании функциональной грамотности

283-287

Тастемирова К.Э .Әдебиеттік оқу сабақтарында сын тұрғысынан ойлау әдістерін қолдану түрлері

287-290

Канатова Ж. К. География пәні бойынша жаңартылған оқу бағдарламасына сәйкес критериалды бағалауды өткізу ерекшеліктері

290-292

Омаров М.К., Аскарова А.К. География сабақтарында картамен жұмыс жасау жүйесінің негіздері

293-295

Елемесов А.К., Омаров М.К. Географияны оқыту үрдісіндегі өздік жұмыстардың рөлі

295-298

Капанов В.Ж. Активные методы обучения в рамках обновленной системы образования

298-301

Қазығұлова М.Я. Тәрбиелік іс-шараларда ақпараттық технологияларды қолдану тиімділігі

301-303

Хасенова А.Х. Физиканы оқытудағы саралау әдісі 303-304

Садымова З.А.Бастауыш сыныптарда ойын технологиясын пайдалану 304+308

Ефимова Л.А. Нравственно-духовное воспитание (самопознание) на уроках математики

308-315

Перникова Н.А. Реализация технологии станционного обучения как средство активизации учебного процесса на уроках немецкого языка

315-317

7

Марчукова И.А. Педагогика инклюзивного образования в казахстане 318-320

Мешитбаева Г.А. Педагогические подходы в обучении в рамках

обновления содержания образования.

321-322

Таукешова М.А. Применение Квест-технологии на уроках русской

литературы.

322-325

Чужаева К.С. Есептеудің жаңаша оңтайлы әдісі – менталды арифметика 325-327

№3 Секция «Колледж студенттерінің бойында кәсіби құзыреттілікті

қалыптастыру»

Абеугалиева А.А. Заманауи білім беру негізінде кәсіби құзыретті маман

даярлау.

328-330

Абжамалова Ж.А. «Инвестиции в будущее-проект для жизни» 330-332

Баймбетова А.Т. Мектепке дейінгі ұйым педагогының кәсіби

құзыреттілігін қалыптастыру жолдары.

332-335

Ахметжанова Ш.Ж.Через формирование функциональной грамотности к

самосовершенствованию.

335-354

Ахметова Т.С. Значимость изучения профессионального иностранного

языка для студентов сельскохозяйственных специальностей

354-356

Баспакова Н.Е. Формирование профессиональных компетенций у

студентов колледжей на уроках физики

356-360

Беспаева Ә.Қ. Тұлға құзыреттілігін қалыптастыру-заманауи ұстаздың

басты міндеті

360-362

Исабаева К.К.,Бименбаева А.О. «Кәсіптік білім беру жүйесінде

студенттің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру »

362-365

Вычка О.В.Формирование аксиологических компетенций у студентов

педагогического колледжа на уроках «Самопознание»

365-367

Ахметова Г.К. Организация исследовательской деятельности студентов с целью формирования профессиональной компетентности будущего специалиста

367-370

Жумабекова Р.А., Садыкова Г.Ж. Модульное обучение - основа для формирования профессиональных компетенций.

370-374

Жунусова А.К. Повышение познавательности деятельности учащихся через самостоятельную работу

374-376

Ибраева А.К. Тиімді әдіс-тәсілдерді қолдану арқылы сыни ойлауды дамыту

376-378

Карибаева А.Ж.Развитие профессиональных компетенций у студентов при организации проектно-исследовательской деятельности

378-383

Ковалева Н.П. Элементы освоения профессиональных компетенций на занятиях по дисциплине «Русская литература»

383-384

Котова Г.А. Формирование профессиональных компетенций у студентов колледжей на примере специальности «Сварочное дело»

384-387

Лобко И.Н. Способы активизации познавательной деятельности на уроках черчения

388-390

Жекебай Д. Математикалық сауаттандыру жолдарында кәсіби мамандарды өзгермелі өмірге даярлау

391-394

Махамбетова А.А . Организация профессиональной подготовки студентов в заочных общеобразовательных организациях образования как

8

средство адаптации их к рыночным условиям: опыт, проблемы

Михайлова Л.Н. Метод экспертной оценки в работе со

слабоуспевающими студентами по математике

398-403

Мукушова А.А. Игровые технологии на уроках латинского языка в

медицинском колледже

403-406

Абраева Н.М.. Совершенствование системы подготовки кадров через

чемпионаты WorldSkills

407-408

Опбаева М.Ш . Формирование профессиональных компетенций

студентов медицинского колледжа

408-411

Ракишева Б.Б. Студенттердің ғылыми-зерттеу жұмысы жалпы білім беру

процесінің бөлігі болып табылады

411-413

Барановская Е.В. Мотивированное обучение и познавательный интерес

как основа самостоятельной деятельности учащихся

413-416

Акжолова С.Б. Формирование профессиональных компетенции

студентов колледжа в исследовательской деятельности

416-422

Базенова Д.С. Организации проектной деятельности студентов 422-426

Бупежанова Б.Б. Формирование профессиональных компетенций у студентов колледжей

426-429

Жанкаринова Ж.Т. Решение прикладных математических задач на уроках специальных дисциплин колледжа технического профиля

429-432

Коранова А.М . Колледж студенттерінің бойында зерттеушілік құзыреттілікті қалыптастыру

432-435

Омирбаева А.М., Орынбаев Б.К. Развитие математических способностей с помощью дистанционной технологии

435-437

Орынбаев Б.К.Колледж студенттерінің кәсіби құзыреттілігін қалыптастыру

437-440

Светличная И.Н. Развитие профессиональной компетентности будущего

педагога на занятиях по «Методике обучения продуктивным видам

деятельности»

440-443

Тортаева А.К. В условиях модернизации педагогического образования

профессиональное становление студентов

443-445

Сусуркиева З.Э. Формирование профессиональной компетентности

студентов технических специальностей колледжей посредством обучения устному иноязычному общению

445-450

Татенова К.А., Кариева Ш.Д. Блочно-модульная технология и инклюзивное обучение

450-455

Чуркина Н.В. Ташибаева К.Е. Формирование профессиональных компетенций у студентов колледжей.

456-459

Тенизова О.В Инновационный проект, реализованный в колледже 459-463

Шахметова А.Е.Региональный компонент при обучении химии 463-466

Ерёменко Ю.В. Интерактивные методы обучения для профессиональной подготовки студентов учетных дисциплин

466-469

Алишева Р.Т.Формирование ключевых компетенций учащихсячерез курсовое проектирование

469-470

Мурзаханова М.У.Выявление уровня формированности знаний, умений и навыков у учащихся

471-472

Цыганова С.В. Совершенствование подготовки проектно-

исследовательской деятельности студентов колледжа, способствующая

развитию и формированию профессиональных компетенций.

472-476

9

№4 Секция «Білім беру үдерісінде «Рухани жаңғыру: болашаққа

бағдар» идеяларын жүзеге асыру»

Алимбекова Г.Т. Палеогеографиялық әдіс-тәсілдер 476-478

Арынов Е.К . Білім беруді жаңғырту жағдайында АӘД сабақтарында

патриоттық тәрбие беру

478-481

Матей О.Н. Реализация программы «Рухани жанғыру: балашаққа бағдар»

в начальной школе.

481-483

Сулейменова Г.С.Патриотическое воспитание на уроках истории 483-485

Жакупова Б.Б. «Уроки в семейных гнездах» как один из возможных

проектов реализации программы ««Рухани жанғыру:болашаққа бағдар» в

процессе образования

485-488

Кабышева С.А. Рухани жаңғыру: болашаққа бағдар 489-490

Коржумбаева М.Х. Мұхтар шаханов поэзиясындағы ұлттық патриотизм 490-492

Қалыбекова Э.С. Рухани жаңғыру өскелең ұрпақтың – дара жолы 493-495

Мабил К. Болашаққа бағдар: «рухани жаңғыру» идеясын математика сабағымен байланыстыру

495-497

Махметова С.Т. Қосым Пішенбевтың өміріндегі біз білмейтін қызықты фактілер

498-502

Мищенко О.В. Элементы исследовательской деятельности студентов на

уроках основ общественных дисциплин и во внеурочной деятельности. (из

опыта работы)

502-507

Мужикбаева Б.К. Формирование общекультурных компетенций студентов в

процессе изучения общественных дисциплин 507-510

Ахметова Ш.М."Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру"- білім берудегі

басты бағдар

510-512

Каирбекова Б.ДШаймерденова А.К., Пшембаева А.А., Садимова Б.М. Рухани жаңғыру – болашақ бағыты.

513-515

Рахатжан А. М.Ж.Көпеев шығармаларын оқу арқылы рухани жаңғыруға бір

қадам

515-518

Сапина С.А.“Рухани жаңғыру: болашаққа бағдар” in the process of

education

519-521

Аширова К.Е. Реализация программы «РуханиЖангыру» в

воспитательном процессе.

521-522

Капанов В.Ж.Активные методы обучения в рамках обновленной системы

образования

522-528

Табуктинова Ж.Н., Кокаева С.О. «Рухани жаңғыру: болашаққа бағдар»

идеяларын жүзеге асыру аясында жалпы мәдениет құзыреттіліктерді

қалыптастырудағы колледж жағдайында педагог рөлі

529-530

Токжигитова А.К .Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында заманауи

технологияларды тиімді қолдану 530-534

Оразалина А.Б.Патриоттық тәрбие: Рухани жаңғыру аясында 534-537

Алдабергенова А.Б. Жаратылыстану пәндерінде рухани жаңғыру

идеяларын жүзеге асыру. 537-538

Шұлғаубаев Е.Қ., Тлеубергенова А.Б. Сакральді географияның патриоттық

сезімді қалыптастырудағы рөлі 538-542

10

Алғы сөз

Шабамбаева Мираш Камзенована, Б.Ахметов атындағы Павлодар педагогикалық колледжінің

басшысы

Құрметті қонақтар мен конференцияға қатысушылар!

Біздің жерлесіміз, Павлодар педагогикалық училищесінің түлегі, Ұлы Отан

соғысына қатысқан, педагог, директор Бейсен Ахметұлы Ахметовқа арналған «Ахметов

оқулары. Заманауи білім беру үдерісі: тәжірибе, мәселелер, перспективалар» атты

ғылыми-практикалық конференциясына қош келдіңіздер.

Проведение того или иного научного события всегда знаменательно для

педагогов. В особенности, если это- науычно-практическая конференция

международного значения.

Примечательно то, что с каждым годом меняется качественный состав

участников конференции. Сегодня, наряду с представителями казахстанских

колледжей, школ и дошкольных учреждений, в конференции принимают участие

представители российских учебных заведений- педагоги из Новосибирской области.

И это тоже неслучайно, ведь только в таком тесном

профессиональномсотрудничестве – не знающем национальных и государственных

преград способны возникнуть, окрепнуть и получить воплощение самые смелые

начинания.

В стенах Павлодарского педагогического колледжа имени Б.Ахметова подобное

мероприятие проводится уже не в первый раз, но сегодняшняя встреча является для нас

особенной: в нынешнем году мы отмечаем 105 летний юбилей Б.Ахметова.

Большая часть трудовой деятельности Бейсен Ахметовича связана с

педагогическим училищем. Его многочисленные уроки, выступления, директорская и

депутатская работа свидетельствуют о глубине его многогранной деятельности.

Бейсен Ахметович Ахметов родился в 1913 году в ауле № 11 (совхоз им.

Калинина Ермаковского района) в семье скотоводов. Рано лишившись отца, он

воспитывался в семье старшего брата.

В 1925 году семья переезжает в Павлодар и он поступает учиться в третий класс

казахской начальной школы № 6. Пятый и шестой

классы заканчивает уже в русской семилетке. Успешно окончив педагогический техникум, Ахметов едет в Беловодск

Иртышского района. Один год он проработал учителем математики, а на второй год

был назначен директором школы. Бейсен Ахметович поступает в Алма-Атинский

казахский государственный университет на физико-математический факультет.

С первых дней Великой Отечественной войны Бейсен Ахметович на защите

Родины. Заканчивает курсы младших лейтенантов и его отправляют служить во

Фрунзе, где формируется стрелковая бригада. Капитан Ахметов был назначен

помощником начальника штаба. Вместе с дивизией Бейсен Ахметович участвовал в

героической битве под Москвой.

Родина высоко оценила боевые подвиги Бейсена Ахметовича. Он награжден

медалями: «За оборону Москвы», «За победу над Германией», «За доблестный труд в

Великой Отечественной войне», орденом «Красной Звезды» и другими наградами.

С 1944 года он четыре года проработал директором Таволжанской школы, затем

директором педагогического училища в Павлодаре.

Педагогическая деятельность Бейсена Ахметовича была высоко оценена. Он

был награжден значком «Отличник народного просвещения», орденом «Трудового

11

Красного Знамени» и «Почетной грамотой Верховного Совета Казахской ССР,

присвоено почетное звание «Заслуженный учитель Казахской ССР».

На протяжении многих лет Бейсен Ахметович успешно совмещал

педагогическую деятельность с депутатской. Ему было присвоено звание «Почетный

гражданин города Павлодара».

Весной 2013 года в сквере при педагогическом колледже Учителю открыт

памятник.

Бейсен Ахметович обладал удивительным даром распознавать добросовестных и

пытливых педагогов. Щедростью души, замечательным тактом педагога, знаниями и

опытом он воодушевлял и воспитывал десятки молодых педагогов. Наряду с

подготовкой кадров молодых педагогов Бейсен Ахметович много времени отдавал

преподаванию в училище.

Он был человеком большого достоинства, капитальным во всем: и в поступках,

и в знаниях.

Бейсен Ахметович прожил цельную и полнокровную жизнь. Поражал всех

педагогическим тактом, высоким профессионализмом, искренностью и деликатностью.

Давно уже нет в живых Бейсен Ахметовича, он покинул этот мир в 1984 году, но

память о нем сохранится в наших сердцах. Имя Бейсен Ахметовича мы будем помнить

как имя талантливого организатора, педагога, защитника Родины и главное, как

Человека с большим сердцем, преданного идеалам своего времени и не изменявшего

им.

Уважаемые участники конференции!

Сегодня пришло время осмысления достигнутых результатов в обучении и

формировании будущих поколений. Время определения дальнейших горизонтов и

перспектив развития диалога и обмена мнениями между разными организациями,

структурными подразделениями системы образования, учителями, заинтересованными

новыми подходами в своей педагогической деятельности.

И я твердо уверена в том, что многие из собравшихся здесь станут достойными

продолжателями больших дел нашего земляка, педагога Бейсен Ахметовича

Ахметова.

Это тяжелый, но благородный путь, на котором я от всего сердца желаю вам удачи

и настойчивости!

Барлық конференция қатысушыларына қажырлы еңбек пен табыс тілеймін!

«Жаңа білім мазмұны – кемел болашақ кепілі»

Зейнулина А.Ф., ф.ғ.к., профессор С.Торайғыров атындағы ПМУ

Рухани жаңғыру – адам баласының оның ішкі әлемінің жаңаруы, сана-сезімі,

жаңа өзгерісті қабылдай білуі. Рухани жаңғыруда өркениеттің өрге жүзуімен

байланыстырамыз. Тарих сахнасына көз жүгіртсек, өскен ұлттың өрби түсуіне осы

«рухани жаңғыру дәлел». Көне замандағы көрікті қалаларымыз, сән салтанатты

таласқан озық ескерткіштеріміз, мәдени мұраларымыз бұртартпас айғақ болып

табылады. Елбасымыз рухани жаңғырудың бірнеше принциптерін ұсынды:

Бәсекелестік қабілет. Ғаламданудың жаһандық жүйесіне еніп, ХХІ ғасырдың

12

талаптарына дағдыланудың қамына кірісу сапалы табыстың кілті екенін атап айтты.

Прагматизм. Ұлан ғайыр қазыналарымызды қалпынша қолданып, қорғау, бір мақсатпен

межелеген межеге жету арқылы түрлі саяси радикалды идеалогияларға тосқауыл

болудың бағдарын ұсынды. Ұлттық бірегейлікті сақтау. Елбасымыз үшінші

қағидасында ұлттық код, яғни халқымызға тән салт-санамыз, асыл мәдениетіміз

бұлардың барлығы бойымызда жалындап, үні шырқалып тұруын баса айтты, сонда ғана

алға басулар болатының ескертті. Білімнің салтанат құруы. Қазіргі таңда білім

бағдарламаларының елімізге ұтымды үлес қосып келе жатқанын айта келіп, табыс

тізгіні – білімді болашақ жастардың қолында екеніне баса назар аударды. Қазақстанның

революциялық емес, эволюциялық дамуы.

Бүгінгі жаһандану заманында экономикалық, инновациялық даму мен өркендеу

кеңістігінде адамзат баласына рухани жаңғыру мен өмір сүру – басты ұстаным, қағидат

болуы қажет. Ұлттық санамыз, ұлттық ой-пайымымыз ісімізден озық болып, игілікті де

табысты еңбектерімізден бұрын жаңғырып отыруға тиіс. Ұлттық рухани

құндылықтардың қайнар көзі – тіл, дін, діл, салт-дәстүр, тарих екені баршаға аян.

Ұлттық құндылықтардың басты мазмұны – білім мен біліктің, тәрбие мен тағылымның

ұштасқан тірегі. Осы ретте Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар:

рухани жаңғыру» атты Жолдауы Қазақ Елінің жаһандану әлемінде рухани даму

жолында басты бағдар болатыны сөзсіз. Әсіресе, қазақ тілінің біртіндеп латын

әліпбиіне көшіру туралы ойы әлемге танылудың бірден бір жолы және ұлттық

тарихымыз бен мәдениетіміздің жаңғыртудың басты құралы екенін дәлелдейді. Ең

бастысы, латын әліпбиінің көшірудің нақты кестесін жасау, біріңғай стандартты

нұсқасын қабылдау, жаңа гуманитарлық білім жолында «Қазақ тілінде 100 жаңа

оқулық» жобасын қолға алуымыз, «Ұлттық аударма бирюсын құру» туралы

мақсатымыз рухани жаңғырудың нақты бағдары деп есептейміз. Осыған орай, білім

алып жатқан жастарымыз таяу жылдардағы басты міндет болып есептеліп отырған

рухани жаңғыру ісімізге өз тарапымыздан қолдау көрсете отырып, ғылыми

әлеуетіміздің күшімен өзіндік үлесімізді қосуға сенім білдіреміз.

Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев “Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру” атты

мақаласындағы ең басты бағдар - ұлттық білім сапасына көңіл бөлгені баршамызды

қуантқаны рас. Адамзат ғұмырында әрқашан да гуманитарлық білім оның тұлғалық

қалыптасуына басты маңызы мен мәні бар білім кеңістігі болып табылатыны баршаға

аян. Тарих пен саясаттану, әлеуметтану мен философия, психология, педагогика,

экономика, мәдениеттану және филология ғылымдары әр адам үшін білім кені.

Сондықтан да заманға лайық білім беру – өмір талабы. Осы реттеосы міндетті іске

асыруға мүмкіндік беретін негізгі тетік ретінде “Жаңа гуманитарлық білім. Қазақ

тіліндегі 100 жаңа оқулық” жобасы қолға алынды. Құптарлық та қуантарлық жайт.

Аталған жоба аясында алдағы бірнеше жылда гуманитарлық білімнің барлық

бағыттары бойынша әлемдегі ең үздік деген университет оқулықтары түрлі тілдерден

қазақ тіліне аударылып, біздің студенттерге дүние жүзіндегі таңдаулы үлгілердің

негізінде білім алуға мүмкіндік жасалмақ.Бұл жұмыс үкіметтік емес және

коммерциялық емес “Ұлттық аударма бюросы” деп аталатын қоғамдық қордың

негізінде жүзеге асып жатыр. Аударма ісі оңай үрдіс емес. Оған екі тілді әдеби тұрғыда

жетік білетін маман болу қажет. Біздің ойымызша, болашақта қолымызға тиетін 100

оқулық сапасы осы мамандардың біліктілігіне байланысты болмақ.

Аударылатын кітаптарды таңдау үшін еліміздегі барлық оқу орындарынан

ұсыныс жиналып, барлығы 800-ден аса оқулық атауы келіп түскен екен. Жинақталған

тізімдердің негізінде бірнеше рет басылған, соңғы басылымы кейінгі 3 жылда шыққан,

мазмұндық тұрғыдан бейтарап болуы қажет деген талаптарға сүйене отырып, биылға

18 оқулық таңдалған. Іріктелген оқулықтарды аудару жұмысына Қазақстанның

13

алдыңғы қатарлы оқу орындары мен 100-ден аса маман қатысқанын хабардармыз,

келешекте де бұл орта білікті аудармашылармен толығар деген ойдамыз.

Аталмыш оқулықтар алдағы жылы басылып, ЖОО-на жеткізілетіні және 2018

оқу жылынан бастап аударылған оқулықтар жоғары білім беру жүйесіне енетіні көңіл

қуантады. Алғашқы аударылған 18 оқулықтың ішінде Америка тілшілер қоғамының

президенті Виктория Фромкин бастаған ғалымдар тобының «Тіл біліміне кіріспе»

оқулығы, Лее Анна Пек авторлығымен жазылған «Медиаэтика» және Светлана Тер –

Минасованың «Тіл және мәдениетаралық коммуникация»» атты оқулықтарының қазақ

тіліне аударылғаны оқу үрдісіне құнды бір әдебиеттің қосылғаны деп есептейміз.

Оқулық мазмұнын сараптай келсек, мәселен, Виктория Фромкин бастаған ғалымдар

тобының «Тіл біліміне кіріспе» оқулығында тілдік өзгеріс,тілді меңгеру, жазба тілдің

негіздері, тіл және адам миы сияқты мәселелердің жаңаша таладуы ұсынылған. Ал, Лее

Анна Пек авторлығымен жазылған «Медиаэтика» атты оқулығында БАҚ саласында

кездесетін этика мәселесі, қоғамдық қатынастар саласында қызмет ететін жас

мамандарға ақыл – кеңес жиынтығы беріледі. Әр түрлі жағдайдағы мроальдық

мәселелерді шешудің жолдары ұсынылған. Светлана Тер – Минасованың «Тіл және

мәдениетаралық коммуникация»» атты оқулығында түрлі ұлт,мәдениет өкілдерінің

өзара тілдік қарым – қатынасының мән – маңызы және оның алғы шарттары туралы ой

қозғалады. Мәдениетаралық коммуникация моделіне талдау жасалынады. Міне, мұндай

оқулықтар сапы бүгінгі білім мазмұнын тереңдету үшін пайдасы зор деп білеміз.

Ойымызды түйіндей келсек, кең көлемді аударма жұмысы қазақ тілін

халықаралық ғылыми лексикамен байыта түсуге, ғылыми терминалогияны дамытуға,

академиялық жазу стилін жетілдіруге, қазіргі ғылыми зерттеу және баяндау әдістерін

игеруге зор мүмкіндік беретіні сөзсіз.Ең бастысы, гуманитарлық бағыт бойынша

әлемнің 100 үздік оқулығы қазақ тіліне аударылуы арқылы тілдің дамуына аса қажетті

ғылыми мазмұн мен лексика дамиды. Гуманитарлық салалар бойынша білім алатын

жастардың заман талабына сай білім алуына жағдай жасалынады.Сөйтіп, отандық

жоғары оқу орындарындағы мазмұн және академиялық талқы деңгейі әлемнің ілгері

ғылыми орталықтарының деңгейіне шығуына мүмкіндік туады. Ендеше тереңдетілген,

жан – жақты білім алу үшін осындай білімдендіру қуаты мықты оқулықтар қатары

сөремізде көбейе берсін!

Бірлігі бекем, берекесі мол елдің ертеңі нұрлы болатыны баршамызға аян. Ал

нұрлы елдің ең басты құндылығы - терең ақыл, кемел ой, арман-мұрат, мұң мен сырын

сыйғызған мемлекеттік тілі , ұлттық даралығы мен даналығынжазатын тарихы,

ұлттық болмысын танытатын салт – дәстүрі, танымы мен тағылымын көрсететін ділі

мен діні, кең жазира атамекені мен Ұлы Дала рухы болу қажет. Бұл құндылық бізде

бар. Енді оның мәңгілік болу жағдайын жасауымыз қажет.

Өркениет тарихында рухты халық қана жасампаз болмақ. Бүгінгі жаһандану

заманында экономикалық, инновациялық даму мен өркендеу кеңістігінде адамзат

баласына рухани жаңғыру мен өмір сүру – басты ұстаным, берік қағидат болуы керек.

Ұлттық санамыз, ұлттық ой-пайымымыз ісімізден озық болып, игілікті де табысты

еңбектерімізден бұрын жаңғырып отыруға тиіс. Ұлттық рухани құндылықтардың

қайнар көзі – тіл, дін, діл, салт-дәстүр, тарих екені баршаға аян. Ұлттық

құндылықтардың басты мазмұны – білім мен біліктің, тәрбие мен тағылымның

ұштасқан тірегі. Осы ретте Елбасымыз Нұрсұлтан Назарбаевтың «Болашаққа бағдар:

рухани жаңғыру» атты Жолдауы Қазақ Елінің жаһандану әлемінде рухани даму

жолында басты бағдар болатыны сөзсіз. Қазір ең бастысы, ұлттық біртұтастығымыз

мен бірегейлігімізді сақтауда өзекті жұмыстар атқарылуы қажет. Біріншіден, ұлттық

сана – сезім көкжиегін кеңейту мақсатында ұлттық ойлаудың философия мазмұнын

білуіміз керек. Жаңғыру сипатында ұлттық құндылықтарымыздың қоғамға жат,

14

ескіргенін ығыстырып, ұлт болмысына қажеттісін насихаттағанымыз дұрыс болады.

Екіншіден, ұлтымыздың білімділігі мен біліктілік мазмұны. Аса білімдар ұлт қана ұлт

құндылығын сақтап, әлемдік кеңістікте ұлттық парасатын көрсете алады. Соның

бірегейі - Ұлттық Тіл құдіреті. Тіл - Ұлттық тірегіміз, рухани күш қуатымыз, ұлт

айбыны, ұлтжандылық сезімін шыңдайтын құрал екені баршамызға белгілі. Бүгін қазақ

тілінің қадір – қасиетін тек қазақ ұлты ғана біліп,қазақ қана насихаттап қана қоймау

керек. Қазақ Елінің руханияттық қуаты Қазақ Елінде тұратын барлық ұлттардың қазақ

тілінде сөйлеп,қызмет жасап, шешендідігін танытатын басты көрсеткіш болу қажет.

Көпұлтты Еліміздің халқы Қазақ Елінің ұлттық руханияттық құндылықтарын сақтап,

насихаттауда ерен еңбек ете отырып,таяу жылдардағы басты міндет болып есептеліп

отырған рухани жаңғыру ісімізге өз тарапымыздан қолдау көрсете отырып, ұлттық

әлеуетіміздің күшімен өзіндік үлесімізді қосуға сенім білдіреміз.

Уақыт ағымы өзгерсе де, адам болмысының адамгершілік табиғаты өзгермеуге

тиіс. Қай уақытта болса да, адам жаны имандылық пен ізгілік үшін, адалдық пен әділдік

үшін, білімділік пен рухтың биіктігі үшін ғұмыр кешу керек. Бұл Қазақ Елі үшін басты

ұстаным. Бүгінгі таңда Қазақ Елінің ұрпағының тәрбиесі – отбасы мен қоғам тәрбиесі

деп білуіміз қажет. Ата-баба мұрасы мен ұлтымыздың ұлығын сақтау үшін бес

құндылықты, тағылымды тәрбие үшін беру төрт тағанды, рухын биік ұстау – үш

қуаттылықты білуіміз керек.

Бес құндылық – біріншіден, көрікті ойдын көркем сөз тудыратын ана тілде

сөйлеу. Тіл тазалығы мен тіл мәдениетін сақтау. Екіншіден, имандылық ишарасының

ұйытқысы- ұлттық діннің дұрыс насихаты. Үшіншіден, ұмытылып қалған салт-

дәстүрімізді дұрыс жаңғырту, ұлттық ас-су, зергерлік өнер, құсбегілік, атбегілік,

ұлттық-тұрмыстық – қарекетімізді үйрету, насихаттау. Төртіншіден, діл, яғни ұлттық

болмыс табиғаты сақталу қажет.

Бесіншіден, Қазақ Елінің ата-баба тарихының дұрыстығы мен бұрыстығын анықтап,

айтылмаған, жазылмаған ақтандақ тарих беттерін ұрпаққа оқыту және білу.

Тағылымды тәрбиенің төрт тағаны –

1. Ата-анаға құрмет жасау арқылы – үлкенді сыйлау, отбасын сақтау, дұрыс ұрпақ өсіруге жетеміз.

2. Жақсының сөзін тыңдау, сұлулықты сезіну, өнерді сүю, көркем әдебиетті оқу, ұрпақ - жанын нұрландыра аламыз.

3. Адал еңбек ету, білім мен ғылымға құштарлық, жаңалық жаршысы бола білу – қоғам тазалығы мен дара тұлға мазмұнына жеткізеді.

4. Білдім демей, білгім келеді деумен өмір сүріп, әр уақытта дүние тылсымы мен құпиясын білуге құштарлық болу керек.

Ұлттық рухтың биіктігі үшін үш қуат көзі:

1. Ұлттық ар-намыс әр уақытта ояу, жалынды жігерің шоқ болып тұрсын! 2. Ұлт жоқтаушысы бол, ұлттық тектілікті сақта! 3. Өркениеттіліктен қалмай, Қазақ Елінің ұлттық болмысына қосар еңбегін зор, қағидатың

анық, білімділігің биік болсын!

Ал ендеше, ұлттық дүниетанымыздан адаспай, Өзімізден бастап, Өзгелерге үлгі болар игілікті істің басында бас болайық, биік болайық!

Ұлттық құндылықтар және жалпыадамзаттық гуманизм тұғырында Қазақ Елінің жас

ұрпағын тек ұлттық білім мен әлемдік мәдениет тұтастығында білім беріп, тағылымды

тәрбие берсек қана Ұлт тәуелсіздігі мәңгі болмақ!

Әдебиеттер:

1. Назарбаев Н.Ә."Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру" // Сарыарқа самалы. 15.04.2017.

15

2. Мәдени-философиялық энциклопедиялық сөздік. Т.Ғабитов, А.Т.Құлсариева. – Алматы, 2004.

3. Абуталипов С. Еуразия кеңістігіндегі интеграциялық процестердің бүгінгі бағыты мен бағдары // Ақиқат.№2004. 29-31 бб.

4. Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы .7-том.Алматы, 2003.

Роль программы нравственно-духовного образования

«самопознание» в воспитании подрастающего поколения

Несипбаева А.Ж.,тренер АО НЦПК «Өрлеу» по Павлодарской области

В своем Послании народу Казахстана Президент страны подчеркнул: «Важно

усилить воспитательный компонент процесса обучения. Патриотизм, нормы морали и

нравственности, межнациональное согласие и толерантность, физическое и духовное

развитие, законопослушание. Эти ценности должны прививаться во всех учебных

заведениях, независимо от формы собственности».

В этих словах заключено глубокое понимание лидера нации, что сила и мощь

государства определяются не размерами городов, не собранными урожаями, не

золотовалютным запасом. Об этом говорит качество человека, которого производит страна.

В эпоху всеобщего кризиса, и в первую очередь духовного, перед нами поставлены

задачи, которые определяют главные направления приложения сил всех граждан

страны в деле созидания счастливого общества.

Сегодня необходимо гармоничное развитие двух аспектов образования –

интеллектуального (внешнего, образования для ума) и нравственно-духовного

(внутреннего, образования для сердца). Необходимо слить образование и жизнь в одну

прекрасную гармонию. Современное общество нуждается в образованных людях с

открытым сердцем, обладающих широтой мысли, способных к бескорыстному

служению обществу. «Простая жизнь, возвышенное мышление» – вот что должно стать

идеалом образования, а не «высокий уровень жизни, приземленное мышление», что, к

сожалению, является идеалом для многих.

Только такое образование дает нам возможность постичь правду о человеческой

природе. Понять свою природу – это понять свое истинное предназначение,

стремиться к добродетели и воспитывать характер. Проявление хорошего характера и

хорошие поступки являются истинной силой человека.

Во все времена лучшие умы человечества пытались ответить на вечные и

неизбежные вопросы, возникающие в душе каждого приходящего к осознанию себя.

Кто я? Каково мое отношение к бесконечному миру? Как мне жить, что считать всегда,

при всех условиях, хорошим и полезным?

Образование должно быть направлено, в первую, очередь, на возвышение и

очищение сознания человека. Образование – это возможность раскрыть и реализовать

творческий потенциал каждого ребенка в каждой семье, и, следовательно, общества

целом. При таком подходе государство может выполнить свою миссию служения

народу, потому что настоящее и будущее определяется отношением к детям.

Святая миссия педагога – научить жить молодое поколение так, чтобы было

меньше ошибок, страданий, насилия, чтобы постичь истинную любовь. Познать мир в

его ценностном воплощении – задача мудрого сердца и доброго ума. Эта истина не

дается от рождения, а постигается людьми на протяжении всей жизни.

Чтобы решить эти образовательные задачи, нужно было совершить настоящий

прорыв в образовании. С этой целью в 2001 году Первой леди страны Сарой

Алпысовной Назарбаевой на государственном уровне была предложена конкретная

16

инициатива преобразования процесса обучения и воспитания подрастающего

поколения на основе возрождения общечеловеческих ценностей. Этот проект был

назван «Самопознание».

Сегодня «Самопознание» – это уникальная программа нравственно-духовного

образования личности, аналогов которой в мире не существует. Программа строится на

научно-методологических основах, в ее разработке принимали участие ведущие

ученые, психологи и педагоги Казахстана. Главная идея Программы заключается в том,

чтобы помочь каждому воспитаннику детского сада, школьнику, студенту стать

человечнее, сохранить истоки духовности и преумножить то лучшее, светлое, чистое,

что есть у каждого народа. Программа определила ключевые направления такого

важнейшего для казахстанского образования документа, как Концептуальные основы

воспитания.

В Программе в качестве абсолютных ориентиров и норм рассматриваются

общечеловеческие ценности, являющиеся основой жизни и созидания для людей всех

эпох и культур. Общечеловеческие ценности – явление вневременное; непреходящая,

абсолютная и жизненно необходимая потребность как отдельно взятого человека,

независимо от национальности, социального положения, расы, пола, гражданства,

времени жизни и т.п., так и человечества в целом.

Стержнем программы нравственно-духовного образования «Самопознание»

является предмет «Самопознание», который внедрен в 2010 году в систему образования

страны в качестве обязательного учебного предмета на всех ступенях образования

(дошкольное, среднее, ТиПО, высшее).

Цель преподавания предмета «Самопознание» – воспитание человека

совершенного характера, основанного на вечных нравственно-духовных ценностях,

живущего в единстве мысли, слова, дела.

Сегодня уроки самопознания справедливо называют уроками Мудрости и

Любви. В основе предмета заключена извечная философская истина о том, что

улучшение мира надо начинать с самого себя. Самому становиться лучше, добрее,

чище, смотреть на мир и других людей глазами любви, всем сердцем и душой

возлюбить Отчизну и через родную землю объять любовью всю Планету.

На уроках самопознания учащиеся осознают простую истину, смысл которой

предельно точно передают слова Абая: «В ком господствуют чувства любви и

справедливости – тот мудрец, тот ученый». Такой подход помогает развить

личностные качества, позволяющие человеку жить в гармонии с собой и миром,

раскрыть свой творческий потенциал, реализовать свое истинное предназначение.

Предмет «Самопознание» призван выполнять ключевую роль в образовательном

пространстве казахстанской школы, утверждая безусловную ценность человека,

воспитывая в нем чувство собственного достоинства, самоуважение, независимость

суждений, потребность в самосовершенствовании, развивая способность хорошо

ориентироваться в жизненных ситуациях, принимать решения и нести ответственность

за свою судьбу.

Однако всех задач духовно-нравственного становления человека отдельно взятый

предмет решить не может. Необходимо усилить ценностный потенциал образования,

для чего нужна мобилизация всех сил общества: педагогов, родителей, общественных

деятелей и т.д. При этом особую важность приобретает интеграция общечеловеческих

ценностей в целостный педагогический процесс организаций образования всех

уровней.

Внедрение Программы – это, по сути, идейное движение за нравственность и

высокую духовность, что будет способствовать подготовке детей к сознательному

17

восприятию всех учебных предметов, практической жизни в обществе, осмыслению

своей человеческой роли.

С этой целью в Казахстане создана сеть пилотных организаций образования,

выстраивающих целостный образовательный процесс на основе программы

нравственно-духовного образования «Самопознание».

Взрастить и воспитать поколение с высоким интеллектуальным и духовно-

нравственным потенциалом необходимо для того, чтобы казахстанцы, как

подчеркнул в своем Послании к народу наш Президент, «крепко держали в своих

руках штурвал будущего страны».

Программа нравственно-духовного образования «Самопознание» нацелена

на решение насущной проблемы ХХI века: воспитание совершенного человека,

характеризующегося качествами доброты и милосердия, ответственности и

законопослушания, чуткости и внимания ко всем людям, провозглашения

принципа великого Абая «Адам бол!» - «Будь Человеком!».

Литература:

1. Назарбаева С.А. Этика жизни. Алматы, 2001 2. Назарбаева С.А. Ұстаздан ұлағат.-Алматы: Атамұра, 2000.-40 б. 3. Самопознание (теория, практика, поиск новых парадигм). Материалы

международной научно-практической конференции «Самопознание» -

программа гармоничного развития человека» (Алматы, 21-22 октября 2003 г.)

Выпуск 2 в трех частях. Часть 3.-Алматы, 2003.-216

Рухани жаңғыру, рухани гүлдену

Қабашева Ж.Қ., №2 қазақ орта мектебінің бастауыш мектебінің ұстазы. Ақсу

қаласы, Павлодар облысы

Рухани Жаңғыру аясындағы өз мектебіміздің ішіндегі көп игі істер істеліп

жатыр. Оның қасында да басында болып келе жатқан ұстаздар отбасымен бірігіп

ұлтымыздың өзіне тән ерекшелігін дәріптеу біздің парызымыз деп шешті. Көпұлтты

еліміздің достықтық арқасында қарым қатынасымыз нығая түскені рухани байлығымыз

және болашағымыз деп білген жөн. Мектебіміздің ішінде Рухани Жаңғыруға арнайы

мұражай ашылды. Бүгінгі күні осы мұражай ішіндегі нышандар қазақ халқының сал

дәстүрін дәріптеп ғана қоймай болашамыздың сана сезімін оятып, оқушыларымыздың

бойларына рухани азық беру мақсатынмен әр жұмысымызды жүйелі тұрде өткізіп

жатырмыз. Бастауыш сыныбының ұстаздары өз сабақтарында жаңартылған бағдарлама

бойынша әр сабақтарында және тақырыпты ашу барысында баланың бойындағы

рухани дамытудың жолдарын қарастырып отырады.

Ертедегі ғұламалар бала тәрбиесіне көп көңіл аударғанда ғана нәтиже көруге

болады деп ойларын ортаға салатындарын шығармалардан оқуға болады. Үлкендерін

айтылған сөзі ісімен екі бөлініп кетсе тәрбиенін мағналы болатынына сенуге болмайды.

Нағыз азаматтың сөзі бір ғана рет айтылады. Ул баланы болашақ елін қорғайтын

ғылып тәрбиелен жөн, ал қыз баланы отбасын жақсы ұстайтын ғылып өсірсе одан еш

кемістіп болмайды. Әр сынып жетекші өз тәрбиелік жоспарында негізінде отбасындағы

тәрбие жолдарына көп көңіл бөледі. Кеше ғана табалдырықтан аттаған бүлдіршін

бірінші сынып оқушы аталады. Осы сәттен бастап бала өмірінде үй жұмысы,

жауапкершілік, еңбек істеу дағдыға айналады. Күнделікті сабаққа дайындалу және

өзбетінше шешімін шығарудығы маңызы да ешкімге теріс болмас. Күндер жылжып өте

бастайды. Сана сезімінің өзгере бастағаның көруге болады. Мейірімділікке, адалдыққа,

18

еңбекқорлыққа бағытталған жол өз нәтижесін болашақта көрсете біледі. Демек, дұрыс

тәрбие жолында екен айтпай ақ сеземіз. Әр баланың қалыптасатын мінез - құлқын дер

кезінде болашақта қоғам ішінде өз орнын табатын ғылып ашқан жөн. Сонда ғана

жеңіске де қолы жетеді. Әр баланың күрделі болмыс иесі екенің ұмытпаған жөн. Үнемі

балаға қолынан келеді деген сенімді ұялатқан жөн. «Еңбегін жемісті болсын десен

талмай талаптан» деген ойды санасына жеткізу ата – ананың, ұстаздың да парызы

болып саналады. Ұстаз алдына келген бүлдіршіндер аппақ қағаздай оған жазылған

бағыт – бағдар өз жемісін өсе келе бере бастайды. Ғасырлар өткен сайын әр тарихы

деректерді дәріптеуші де бүгінгі мектеп қабырғасындағы ұстаздар деп ашық айта

аламыз. Әр сабақтан шәкірттеріміз өмірлік ырзығын алатын ғылып өткізген жөн. Білім

және тәрбие қос егіздей. Бастауышта баланы оқуға деген құштарлығын арттырып,

ұқыптылыққа, тазалыққа, жиналықты болуды дағдылыққа үйреткен жөн. Әр балаға

ұстаз тұлға ретінде қарағаны дұрыс болар. Ақылды бүгінгі күні жастан да сурауға

болады. Жас буын қалай бурсан солай ғарай өмірге талпынады. Мейірімді ата - ана

және ұстаздары көп нәрсеге мән беріп бала тәрбиесінде еш қате жібермеу керек. Осы

туралы талай айтылған және айтылып та келеді. Біздің қазырғы балаларға жағдай жасап

оның болашағына сүраныс болған күнде ғана сол күні епті, ел тұтқасын ұстайтын нағыз

азамат шыға келеді. Демек, болашағымыз рухани бай болғаны да бәріміздің

қолымызда. Атсалып шет қалмай бірігіп, ақыл беріп, кеңесіп негізгі сұрақты қолға

алғанда көптеген сұрақтар өз - өзі шешіліп жатады. Әріптестеріме айтарым: «Бала

тәрбиесіне көп көңіл бөлген ғана өз мұратына жетеді». Елбасымыздың халқын

ойлағаны, оның рухани жағынан ұлтымыздың болашағына жарқын жолды көрсеткені

ол деген қазырғы партада отырған балалардың келешекте өз жолдарын табатындары,

еліміздің құндылығын сақтап оны әрман ғарай ұрпақтан ұрпаққа жеткізу бүгінгі

ұстаздардың жұмысы деп түсінген жөн. Мықты елге айналған біздің егемен

мемлекетіміздің ұлтымызды сақтап қалуының бір де бір жолы. Осы жарқын жолдағы

істеліп жатқан игі істеріміз ол, сана сезімді, көкіректі ояту, өз тарихымызды, салт -

дәстүрімізді құдылықтарымызды дәріптеуміз. Әр баланының бойына, ойына

мейірімділікті, еліне, ұлтына, тарихына, ата - балаларына деген сүйіспеншілікті

жеткізу.Ұлттық тәрбие алған ұрпақ дені сау, білімді, ақылды, ұлтжанды, еңбекқор,

сыпайы, кішіпейіл, болып өседі. Жаңа ғасырдың жастары ана тілін,

тарихын,м