Оқу жұмыс бағдарламасыныңтитул парағы

НысанПМУ ҰСН 7.18.3/30

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультеті

Химия және химиялық технологиялар кафедрасы

«050801-Агрономия» мамандықтарын студенттеріне арналған «Химия» пәнінен

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

Мемлекеттік жалпығаміндетті мамандықтың білім

стандарты мен типтік оқужоспары негізінде

әзірленген пәннің оқу жұмысбағдарламасына бекіту

парағы

НысанПМУ ҰСН 7.18.3/31

БЕКІТЕМІН Оқу ісі жөніндегі проректор

_________ Н.Э.Пфейфер «___» ___________200_ж

Құрастырушы: аға оқытушы _______ Ахмедьянова Г.К.

Химия және химиялық технологиялар кафедрасы

«050801-Агрономия» мамандықтарын студенттері үшін «Химия» пәні бойынша

ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

Оқу жұмыс бағдарламасы мемлекеттік жалпыға мындетті мамандықтыңстандарты ҚР МЖБС 3.08.359-2006 және РОӘК 22.06.2006ж. бекітілген типтікоқу бағдарламасы негізінде әзірленген.

Кафедраның мәжілісінде ұсынылды «__» ______________ 200_ жХаттама № __

Кафедра меңгерушісі ______________ Жапаргазинова К. Х.

Химиялық технологиялар және жаратылыстану факультетінің оқу - әдістемелік кеңесімен мақұлданды «__» ____________ 200__ж, хаттама № __

ОӘК төрайымы ____________ Буркитбаева У. Д.

КЕЛІСІЛДІ Факультет деканы __________ Ахметов К. К. «__» __________ 200__ж

ЖБжӘҚ МАҚҰЛДАНДЫЖБжӘҚ бастығы _____________ Варакута А. А. «__» ________ 200__ж

Университеттінің оқу-әдісімен құпталған «___» ______200__ж., № хаттама

1. ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

Пәнді оқытудың мақсаттары – студенттерге кәсіптік және арнайыпәндерді оқып үйренуге жол ашатын химиядан қажет білім беру, алпрактикалық жұмыста топырақ кұнарлылығын жәнеауылшаруашылық дақылдар өнімдерін артгырудың химиялық маңызынтүсінуге мүмкіндік беру, алғашқы кәсіби біліктілікке кажет химиялықтәжірибелер жүргізуді үйрету.

Пәнді оқытудың міндеттері – Д.И. Менделеевтің периодтық жүйесінсоңғы кездегі атом құрылысы теориясы негізінде оқыту. Химиялықреакциялардың жүру заңдылықтары, ерітінділер теориясы және т.б.

Пәнді оқытудың барысында студенттер: білуі керек химияның негізгі зандары мен концепцияларын, заттаркұрылысы туралы қазіргі кездегі көзкарастарды, химиялық процестердіңнегізгі термодинамикалық және кинетикалық зандылықтарын білуі керек;химиялық талдаудың негізгі шараларын орындай білу керек.

істей білуі керек әр түрлі лабораториялық жұмыстарды жүргізе білу.Формула бойынша және теңдеулер бойынша есептер шығару, әр түрліконцентрациядағы ерітінділерді дайындай білу. Өтілген заңдылықтар,химиялық түсініктер және дәлелдемелер бойынша тәжірибе нәтижесінтүсіндіре білу. Анықтамалық әдебиеттерді қолдана білу.

2. Пререквизиттер - "Химия" пәнін игеру үшін төмендегі пәнніңнегізгі мағлұматтары қажет:

1. Мектептегі химия курсы2. Мектептегі физика курсы3. Мектептегі математика курсы4. Мектептегі биология курсы

3. Постреквизиттер

- агрохимия- топрактану

Мамандығының оқу жұмысжоспарынан көшірме

НысанПМУ ҰС Н 7.18.3/32

050801-Агрономия мамандығының оқу жұмыс жоспарынан көшірме

Пәннің атауы Химия

Оқу түрі

Пәннің жалпы көлеміСеместрлер бойынша

бақылау түрі Семестр

Семестр бойынша студенттердің жұмыс көлемі

кредиттер

Академиялық сағаттар креди

ттер

Аудиториялық сағаттар (ак.сағаттар)

СӨЖ(ак. сағаттар)

барлығы

ауд СӨЖ емт. сын.КЖ

КЖбарлы

ғыдәр пр. лаб

барлығы

СОӨЖ

Жалпы орта білім базасындағы күндізгі

6 270 90 180 1,2

1 3 135 15 15 15 90 4523

13515

1515 90 45

Химия және химиялық технологиялар кафедрасының «___»______2009ж.өткен мәжілісінде ұсынылды, № хаттама

Кафедра меңгерушісі К.Х. Жапаргазинова

4. Пәннің мазмұны4.1 ПӘННІҢ ТЕМАТИКАЛЫҚ ЖОСПАРЫ

№р/р Тақырыптардың аттары

Сағаттар саны

Лек Лаб. Пр. СРС

1 2 3 5 6 71. Химия ілімдері және оның негізгі

тұжырымдамалары1 3 3 10

2. Химиялық процестердің журу зандылыктары

2 3 3 13

3 Ерітінділер 3 3 4 134. Электрохимиялық процестер 2 - 4 125. Биогенді элементтер. Химиялық

элементтер мен олардың қосылыстарыныңнегізгі қасиеттері

3 3 - 17

6. Сапалық химиялық талдау 3 3 - 157. Сандық талдау 3 3 4 158. Органикалық химияның негіздері 3 3 5 159. Химиялық термодинамиканың негіздері 2 3 4 1510. Беттік құбылыстар 2 3 - 1011. Коллоидтық жүйелер 2 3 3 1312. Жоғары молекулалық қосылыстар (ЖМҚ) 2 - - 1313. Фотохимиялық реакциялар 1 - - 1014. Экологиялық химия 1 - - 9

Барлығы: 30 60 30 180

4.2 Пәннің тақырыптық мазмұны

1 Тақырып. Химия ілімдері және оның негізгітұжырымдамалары.

Фундаменталды теориялар мен заңдар. Атом-молекулалық теория.Масса және энергияның сақталу заңы. Заттың кұрамының тұрақтылықзаңы. Авогадро заңы. Эквиваленттер заңы.

Заттың кұрылысы. Атом кұрылысы. Ядро (протондар, нейтрондар),электрондар, олардьң зарядтары мен массасы. Энергияның сәулеленуімен сіңірілуінің квантық сипаты. Планк тендеуі.

Кванттық механика туралы түсінік. Электронның бөлшектік-толкындық табиғаты. Де-Бройль теңдеуі. Атом кұрылысын кванттық-механикалық тұрғыдан түсіндіру. Электронның энергетикалықкүйін кванттық сандармен сипаттау. Атомдық орбиталдар. Көпэлектронды атомдар.

Паули принціпі, Гунд ережесі. Клечковский ережесі. Атом радиусы,иондану-потенциалы. Электронға ынтықтылық. Электртерістілік туралытусінік.

Атом ядросының кұрылысы. Элементар бөлшектер жәнеядролық реакциялар. Изотоптар және изобарлару. Жасандырадиоактивтілік.

Периодтылық туралы ілім. Д.И.Менделеевтің периодтық заңы менатомның электрондық құрылысы. Д.И.Менделеевтің периодтық заңы -бейорганикалық химияның дамуының негізі, оның философиялықмаңызы және элементтердің периодтық нөмірінің физикалық мәні.Периодтық заңның қазіргі анықтамасы. Элементтердің периодтық жүйесіжәне оның атом құрылысымен байланысы. Периодтық жүйеніңқұрылымы: периодтар, топтар және топшалар. s-, р-, d-, f- элементтер.

Типті элементтер. Ауыспалы металдар. Химиялық байланыс және молекула құрылысы. Химиялық

байланыстың сапалық сипаттамалары: байланыс ұзындығы, байланысэнергиясы, валенттік бұрыштар. Ұқсас заттар қатарында бұлшамалардың өзгеруі.

Коваленттік байланыс. Валенттік байланыстар (ВБ) әдісінің негізгіқағидалары. Коваленттік байланыстың қасиеттері: бағыты, қанығуы,Сигма (σ)-, пи (π)-байланыстар. Атомдық орбитальдардың гибридтелутүрлері және молекула құрылымы. Полюсті және полюссіз коваленттікбайланыс.

Иондық байланыс - коваленттік байланыстың полярлану шегі.Металдық байланыс. Молекулааралық әрекеттесу. Ван-дер-Вальскүштері. Донорлық - акцепторлық әрекеттесу. Сутектік байланыс.

Биологиялық маңызды молекулалардағы байланыстардың түрлері.Тірі ағзаларда энергия тасымалдауда энергетикалық қаныққанбайланыстардың маңызы. Макроэнергетикалық байланыстар. Сутектікбайланыстың биологиялық ролі.

Заттың агрегаттық күйі. Агрегаттық күй — заттың бөлшектерініңөзара әрекеттесуінің көрінісі. Заттың қатты, сұйық және газ тәріздескүйлері. Газ күйі, Менделеев-Клапейрон теңдеуі. Атмосфера химиясы.Озон қабаты және оның бұзылуы. Атмосфераның техногенді бұзылуыжәне оның климатқа, тірі ағзалардағы процесстерге әсері. Экологиялықпроблемалар.

Сұйық күй. Сұйықтықтардың кұрылысы. Сұйықтықтар еріткішретінде. Қатты заттар. Кристалдардың құрылысы. Кристалдық торлар:иондық, атомдық, молекулалық, металдық. Кристалдың құрылысы менқасиеттері арасындағы байланыс. Заттың аморфты күйі, оныңерекшеліктері.

2 Тақырып. Химиялық процестердің жүру заңдылықтары Химиялық процестердің энергетикасы. Химиялық

термодинамиканың элементтері. Ішкі энергия мен энтальпия. Экзо- жәнеэндотермиялық реакциялар. Термохимиялық теңдеулер. Гесс заңы менодан шыққан салдарлар. Химиялық қосылыстардың түзілу энтальпиясы.Стандартты энтропиялар, химиялық процестер кезінде энтропияныңөзгерісі.

Гиббс энергиясы жөнінде түсінік. Процестердің энтальпиялық жәнеэнтропиялық факторлары. Химиялық процестер кезінде Гиббсэнергиясының өзгеруі. Стандартты Гиббс энергиялары. Химиялықреакциялардың бағыты.

Химиялық кинетика. Химиялық тепе-теңдік. Гомогенді жәнегетерогенді жүйелердегі химиялық реакциялар. Реакцияныңжылдамдығына әсер ететін факторлар. Әсер етуші массалар заңы,реакция жылдамдығының тұрақтысы. Реакция молекулалығы мен реті.Активтендіру энергиясы. Реакция жылдамдығының температурағатәуелділігі. Вант-Гофф ережесі. Гомогенді және гетерогенді катализ.

Қайтымды және қайтымсыз процестер. Гомогенді және гетерогендіжүйелердегі химиялық тепе-теңдік, тепе-теңдік константасы. Процестетепе-теңдік константасының Гиббс энергиясының өзгеруімен байланысы.Химиялық тепе-теңдіктің ығысуы. Ле-Шателье принципі және оныңхимиядағы маңызы. Тепе-теңдікке температураның, қысымның жәнеәрекеттесуші заттар концентрациясының әсері. Тірі ағзаларға тепе-теңдікзаңдарын қолдану.

3 Тақырып. ЕрітінділерДисперстік жүйелер. Дисперстік жүйелердің негізгі сипаттамалары.

Дисперстік дәреже. Дисперстік жүйелердің жіктелуі. Гетерогенді жәнегомогенді дисперстік жүйелер.

Шынайы ерітінділер. Ерітінділердің түзілуі. Ерітінділер - көпкомпонентті жүйелер. Ерітіңділер түзілуімен бірге жүретін процестер.Сольватация. Д.И.Менделеев ашқан ерітінділердің гидраттану теориясы.Гидраттар мен сольваттар. Еру кезінде энтальпия мен энтропияныңөзгеруі.

Газдардың сұйықтықтардағы ерігіштігі. Ауаның судағы ерігіштігіжәне гидробионттардың өмірі. Ерігіштікке ерітінді компоненттертабиғатының, температура мен кысымның әсері. Ерігіштік сызықтары.Қанықкан, қанықпаған және аса қаныққан ерітіңділер. Ерітінділерконцентрациясын өрнектеудің әр түрлі тәсілдері және оларға тән өзараесептеулер.

Бейэлектролиттер ерітінділері. Ерітінді бетіндегі қаныққан буқысымы. Сұйылтылған ерітінділердің коллигативтік қасиеттері.Ерітінділердің қайнау температурасының жоғарылауы және қатутемпературасының төмендеуі. Рауль зандары.

Осмос. Осмостық қысым. Вант-Гофф заңы. Гипо-, гипер- жәнеизотондық ерітінділер.

Электролиттер ерітінділері. Электролиттік диссоциация. Аррениустеориясы. Судың еріткіш ретінде ерекшелігі. Электролиттік диссоциацияпроцесінің механизмі. Аквакомплекстер. Биологиялық жүйелерде иондаргидратациясының ролі. Электролиттердің күші. Диссоциацияланудәрежесі. Диссоциациялану тұрақтысы. Оствальдтың сұйылту заңы.

Күшті электролиттер теориясының негізгі қағидалары. Активтілік,активтілік коэффициенті. Ерітінділердің иондық күші. Электролиттер

ерітінділерінің электрөткізгіштігі. Иондар қозғалысыныңжылдамдықтары. Иондар қозғалысының тәуелсіздік заңы (Кольрауш).Эквивалент электрөткізгіштік. Меншікті электрөткізгіштік, иондықконцентрация, иондардың электрлік жылжымалылық арасындағықатынастар.

Иондық реакциялар. Иондық тепе-теңдіктердің ығысу шарттары.Амфотерлі электролиттер ерітінділеріндегі тепе-теңдік күй. Гетерогендітепе-тендіктер. Ерігіштік көбейтіндісі. Судың электролиттік иондануы.Сутектік көрсеткіш рН. Қышқыл, негіз, тұз сулы ерітінділерінің рНесептеу. Индикаторлар. Ортаның рН мен ерітіндінің иондық, күшініңөсімдіктер ағзасында өтетін биологиялық процестерге әсері. Топырақтыңқышқылдығы.

Гидролиз. Тұз иондарының су молекулаларымен поляризациялық(электрондық ығысу) әрекеттесуінің нәтижесі ретінде тұздаргидролизінің әр түрлі жағдайлары. Гидролиздену дәрежесі ментұрақтысы. Қайтымсыз гидролиз. Ағзалардағы гидролиттік процестер.Қышқылдар мен негіздер теориясы. Сольвожүйе теориясы туралытүсінік. Қышқылдар мен негіздердің протондық теориясы. Салалаушыжәне теңестіруші еріткіштер. Қышқылдар мен негіздердің элекрондықтеориясы туралы түсінік.

Ерітінділерде комплекстің түзілуі"Комплексті қосылыстар" туралы түсінік. Комплекс түзгіш, лигандалар.Комплекс түзгіштің координациялық саны. Комплексті қосылыстардыңішкі және сыртқы сфералары.

Периодтық жүйедегі элементтердің комплекс түзгіштігі. Комплекстіқосылыстардың жіктелуі: комплексті анионды, комплексті катиондыкосылыстар, бейтарап комплекстср.Комплексті қосылыстардың номенклатурасы. Координацияланатынлигандаларлың түріне байланысты комплексті қосылыстардың негізгітиптері: аминкомплекстер, аквакомплекстер, гидроксокомплекстер,ацидокомллекстер, карбонилдер. Комплексті қосылыстардың ерекшетоптары туралы түсінік.

Ерітіндідегі комплексті қосылыстардың диссоциациясы.Комплексті иондардың тұрақсыздық константасы. Комплекстіқосылыстардың бұзылуы.

4 Тақырып. Электрхимиялық процестер Toтығу-тотықсыздану реакциялары. Тотығу-тотықсыздану

реакцияларының жіктелуі. Маңызды тотықтырғыштар ментотықсыздандырғыштар. Периодтық жүйедегі орнына байланыстыэлементтердің тотығу-тотыксыздану қасиеттерінің өзгерісі.

Тотығу-тотықсыздану реакциясының жүруіне ортаның әсері.Тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеуін құру: электрондықбаланс және ионды-электрондық баланс әдістері. Тотығу-тотықсыздануреакцияларындағы эквиваленттердің молярлық массасын есептеу.

Электродтық потенциалдар. Металдардың электродтықпотенциалдары және оларға әсер ететін факторлар. Стандартты

потенциалдар жөнінде ұғым. Стандартты (қалыпты) сутек электроды.Гальваникалық элементтер. Гальваникалык элементтердің электрқозғаушы күші (ЭҚК). Металдардың электрхимиялық кернеу қатары.Электродтық потенциалдардың концентрацияға тәуелділігі. Нернсттеңдеуі. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының бағытын анықтау үшінтотығу-тотықсыздану потенциалдар кестелерін колдану.

Металдар коррозиясы. Коррозия түрлері және олардан келетін зиян.Коррозиядан сақтаудың негізгі шаралары: легирлеу, жылумен өңдеу,тежегіштеу, антикоррозиялық қаптау, элсктрохимиялык әдістер.

Электролиз. Электролиз кезіндегі тотығу-тотықсызданупроцестері. Электролит балқымалары мен ерітінділерінің электролизі.Фарадей зандары. Электролиздің өнеркәсіпте қолдану.

5 Тақырып. Биогенді элементтер. Химиялық элементтер менолардың қосылыстарының негізгі қасиеттері.

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары: оксидтер,қышқылдар, негіздер және тұздар. Бейорганикалық қосылыстардыңатауларының халықаралық жүйесі (IUPAC). Элементтер мен олардыңқосылыстарының қасиеттері. Сутек, алынуы, қасиеттері жәнеқолданылуы. Сутек пероксиді. Су, оның физикалық және химиялыққасиеттері. Су молекуласының құрылысы. Судың аномальдік қасиеттері.Судың сапасын бақылау.

Галогендер. Галогендердің табиғатта таралуы, алынуы, физикалықжәне химиялық қасиеттері. Галогенсутектер мсн галогенидтер.Галогендердің оксидтері, оттекті қышқылдары және олардыңтуындылары.

Алтыншы топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Оттек, алынуы,физикалық және химиялық қасиеттері. Озон.Күкірт. Күкірттің алынуы, физикалық және химиялық қасиеттері,қолданылуы. Күкіртсутек және сульфидтер, олардың аналитикалықхимияда қолданылуы. Күкірттің, оксидтері мен оттекті қышқылдарыжәне олардың туындылары. Күкірт қышқылы өндірісі.

Бесінші топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Азот, оныңалынуы, физикалық және химиялық қасиетгері. Аммиак, оның алынуы,физикалық және химиялық қасиеттері. Аммоний тұздары. Азоттыңоксидтері мен оттекті қышқылдары, олардың туындылары.

Нитраттар, олардың алынуы мен қасиеттері. Нитриттер меннитраттардың уыттылығы. Азотты тыңайтқыштар.

Фосфор. Алынуы, физикалық жөне химиялық қасиеттері.Фосфордың оксидтері. оксоқышқылдары және оның туындылары.Минералды тыңайытқыштар.

Төртінші топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Көміртекатомының электрондық құрылысының ерекшеліктері. Көміртектіңаллотропиясы. Көміртектің физикалық және химиялық қасиеттері.

Көміртектің оксидтері. Көмір кышқылы және оның тұздары.Парник эффектісі және оның мүмкін болатын зардаптары.

Кремний, алынуы, физикалық жэне химиялық қасиеттері,қолданылуы. Жер кыртысы түзілуіндегі кремнийдің ролі. Кремнийқышқылдары, табиғи және жасанды силикаттар.

Үшінші топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Бор косылыстытыңайтқыштар. Ауыл шаруашылығында бор косылыстарының колдануы.Металдар. Металдардың физикалық жэне химиялық қасиеттері бойыншажіктелуі. Металдарды алу әдістері. Металдардың құймалары жәнеолардың қолданылуы.

Германий топшаның элементтері. Германий, қалайы жәнеқорғасынның маңызды қосылыстары.

Алюминий, алынуы, физикалық және химиялық қасиеттері,қолданылуы. Алюминийдің комплексті қосылыстары мен кос тұздары.Екінші топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Берилий, магний жәнесілтілік-жер металдары, олардың алынуы, физикалық және химиялыққасиеттері, қолданылуы. Судың кермектігі. Судың уақытша және тұрақтыкермектігі. Кермектіктің сандық сипаттамасы. Судың кермектігін жоюжолдары.

Бірінші топ элементтерінің жалпы сипаттамасы. Сілтілікметалдардың маңызды қосылыстарының алынуы, физикалық жәнехимиялық қасиеттері, қолданылуы. Ауыл шаруашылығындақолданылатын сілтілік металдардың қосылыстары. Изотондық жәнегипертондық ерітінділер.

d-элементтерінің жалпы сипаттамасы.Алтыншы топтың косымша топшасы элементтерінің жалпы

сипаттамасы. Хром, молибден және вольфрам, олардың алынуы.физикалық және химиялық қасиеттері, қолданылуы. Хром, молибденжәне вольфрамның оттекті қосылыстары. Хром қышқылы. хроматтаржәне полихроматтар. Хроматтар мен бихроматтардың сулыерітінділеріндегі қышқылдық-негіздік тепе-теңдік.

Жетінші топтың қосымша топшасы элементтерінің жалпысипаттамасы. Марганецтің қосылыстарьның алынуы, физикалық жәнехимиялық қасиеттері, қолданылуы. Марганец пен оның аналогтарыныңтотығу дәрежелері әртүрлі қосылыстарының қышқылдық-нсгіздікжәне тотықтырғыш-тотықсыздандырғыш қасиеттерін салыстыру.

Сегізінші топтың қосымша топшасы элементтерінің жалпысипаттамасы. Темір үштігі элементтерінің физикалық және химиялыққасиеттері. Арнайы және тотықпайтын болаттар.

Мырыш топшасы. Мырыш топшасы элементтері мен олардыңмаңызды қосылыстарының физикалық және химиялық қасиеттері,қолданылуы. Мырыш, кадмий жэне сынаптың комплекстіқосылыстары.

Лантоноидтар. Актиноидтар. Радиоактивтілік. Радиоактивтікыдыраудың түрлері.

6 Тақырып. Сапалық химиялық талдау.Аналитикалық реакцияларға қойылатын талаптар. Реакцияның

толық жүруінің сипаттайтын шамалар (тепе-теңдік константасы). Негізгі

және жанама реакциялар. Жалпы (аналитикалық) және тепе-теңдікконцентрациясы. Аналитикалық химияда қолданылатын реакциялардыңтүрлері. Тұнбаға түсіру, экстракция және ионалмасу (хромотография)әдісімен заттарды бөлу, сүзіп алу және концентрлеу.

Талдауға арналған заттың сапалық құрамын анықтап, белгісіззаттардың құрамын идентификациялау. Сапалық талдаудыңауылшаруашылық өндірісіндегі ерекшеліктері және қоршаған ортанықорғау мәселелерін шешудегі орны.

Макро-, жартылай микро-, микро- және ультрамикроталдаулар.Сапалық аналитикалық реакциялардың ерекшеліктері: өзіндік,талғамдық, сезімталдық реакциялар және олардың орындалу шарттары.Заттардың сапалық белгілері: фазалық күйі, кристалдардың түрі, түсі.

Бөлшектік және жүйелік талдау. Электролиттер ерітінділерінсапалық талдау, яғни иондарды анықтау. Иондардыңаналитикалық жіктелуі. Топтық реагенттер. Жартылай микроталдаудыңтехникасы (негізгі шаралар). Тамшылық жоне микрокристалдықреакциялар. Катиондарды сульфидтік әдіспен жіктеу. 1-3 топтыңкатиондарын ашу. Натрий, калий, аммоний, магний, кальций, барий,алюминий, темір, марганец, мырыш, мыс, кобальт катиондарыиа тәннегізгі реакциялар.

Катиондар коспасын жалпы талдау жолы. Алдын-ала сынау, жекекатиондарды ашу. Жүйелік талдау жолы.

Аниондарды ашу. 2-ші топтың топтық реагенттері, олардың әсері,топтық реакциялардың орындау жағдайлары. Сульфат, силикат, карбонат,фосфат, хлорид, нитрат, нитрит аниондарына тән негізгі сапалықреакциялар.

Құрғақ заттың катион және анион құрамын жүйелік анықтау.7 Тақырып. Сандық талдауТалдау әдістерінің жүйелік қателіктері (операциялық,

инструменттік). Кездейсоқ қателіктер. Таддауды, көп мөлшердеорындағанда болатын кездейсоқ кателіктердің дұрыс таралу заңы.Орташа, стандартты ауытқулар. Өлшеу нәтижелерін статистикалықжобаға келтіру. Параллельді анықтаулардағы аз саңдардың көрсеткішінөңдеу.

Гравиметрлік талдау. Әдістің маңызы. Тұнбаның түсетін жәнеөлшенетін түрлеріне қойылатын шарттар. Аз еритін заттарды тұнбағатүсірудің сандық мөлшері. Гравиметрлік әдістердің дәлдігі.Аналитикалық таразылар. Гравиметрлік талдаудағы есептеулер.Титриметрлік талдау. Титриметрлік талдау әдістерінің жіктелуі Титрлеу.Эквиваленттік нүктеге және титрлеудің соңғы нүктесі. Стандартты жәнестандартталған ерітінділер. Біріншілік стандарттар жэне оларғақойылатын шарттар. Титриметрлік талдаудың дәлдігі. Титриметрлікталдаудағы есептеулер. Кышқылдық-негіздік титрлеу әдісі. Титрлеудіңқисықтары. Индикаторлар теориясы. Редоксиметрия. Тотығу-тотықсыздану титрлеу әдістері. Перманганатометрия. Иодометрия.Комплексонметрлік титрлеу әдістері. Хелатометрия. Аминполикарбон

қышқылдарын титриметрлік талдауда колдану. Металлхромдықиндикаторлар мен оларға қойылатын талаптар.

Этилендиаминтетрасірке қышқылы және оның динатрий тұзы(комллексон-Ш, ЭДТА) - хелатометрлікреагенттер. Физика-химиялық талдау әдістері. Спектроскопиялықәдістер. Ерітінділердің адсорбциялық фотометриясы. Жарық сіңірузаңдылықтары (Бугер-Ламберт-Бер заңы). Оптикалық тығыздық, жарықсіңірудің молярлық коэффициенті. Спектрофотометрия жәнеколориметрия. Ерітінділердің концентрациясын анықтау әдістері:графикалық және есептік. Жалынды эмиссиялық фотометрлеу әдісі.Ренттенофлуоресценция, инфракызыл сәулеленудің спектроскопиясы,поляриметрия, рефрактометрия, люминисценттік талдау. Осы әдістердіңпринциптері және олардың қолданылатын аймақтары.

Хроматография - заттарды бір-бірінен бөлу және талдау әдісі.Хроматографиялық әдістердің жіктелуі. Хроматографияныауылшаруашылық талдауларда қолдану.

8 Тақырып. Органикалық химияның негіздеріКөміртек қосылыстарының ерекшелігі, олардың алуан түрлілігі,

тірі табиғат пен адам тіршілігіндегі маңызы. Радикалдар мен типтертеориясы. А.М.Бутлеровтың органикалық косылыстарының химиялыққұрылыс теориясының негіздері. Оргагикалық химиядағы гомологтармен гомологтық қатарлар. Көмірсутек радикалы. Химиялық функция.Негізгі функционалдық топтар. Изомерлердің түрлері. Көміртекқаңқасының изомериясы, орын басушылардың орнының өзгеруіне сәйкесизомерия. Құрамында қос байланыс бар қосылыстар мен алициклдермысалдарында цис-, транс- изомерлер. ИЮПАК номенклатурасы -органикалық қосылыстардың ресми номенклатурасы.Атомдық және молекулалық орбитальдар. Гибридтелу. s- және р-типтіатомдық орбитальдар. - мен - байланыстардың айырмашылығы. sp-гибридтелу. Индуктивті және қабысу эффектілері. Байланыстардыңгомолиттік және гетеролиттік үзілуі. Байланысу энергиясы. Марковниковережесі және оны түсіндіру, карбокатион және карбоанион туралытүсініктер. Бензол сакцнасындағы ароматтық байланыстар. Хюккельережесі, резонанс туралы түсінік. Электродонорлық жәнеэлектроакцепторлық орынбасарлар. Гетероциклдердің ароматтылығы.

Бензол сақинасындағы орын басушылардың бағытталуы,электрофильді және нуклеофильді реагенттер. Реакция механизмі туралытүсінік. Радикалды, нуклеофильді және электрофильді орын басуреакциялары. Ауыспалы күй, энергетикалық қисық.

Көміртек атомының асимметриялық теориясы (Вант-Гофф жәнеЛебель). Хиральдік. Оптикалық активті заттар. Антиподтар. Рацематтар.Екі асимметриялық көміртек атомдары бар қосылыстардыңстереохимиясы. Диастереомерлер. Мезоформдар. Проекциялықформулалар және оларды қолдану ережесі. Рацематтарды бөлу әдістері.Толық және жартылай асимметриялық талдау. Динамикалықстереохимия. Алициклді қосылыстардың конформациясы туралы түсінік.

Негіздік және қышқылдық: электрондық және кеңістіктікфакторлардың әсері. Пирсон принципі.

Таутомерия: кето-енолды, лактим-лактамды және сақиналы-тізбекті.Көмірсутектер. Алкандар. Алкандардың гомологтық қатары,құрылымдық изомериясы мен номенклатурасы. Алкандарды Вюрцреакциясы бойынша галогентуындыларынан, қанықпағанкөмірсутектерден және карбон қышқылының тұздарынан алу. Физикалықжәне химиялық қасиеттері. Алкандарды галогендеу, нитрлеу, сульфирлеу,сульфохлорлау, тотықтыру және дегидрлеу. Мүнайдың құрамы жөніндегітүсінік. Көмірсутектердің крекингі және оның маңызы.Микроағзалардың биологиялық массасын арттыру үшін алкандардықолдану.

Алкендер. Алкендердің гомологтық қатары, (құрылымдық жәнекеңістіктік) изомериясы мен номенклатурасы. Алкендерді спирттерден,галогентуындыларынан, алкандарды дегидрлеу және ацетиленкөмірсутектерін гидрлеу арқылы алу. Физикалық және химиялыққасиеттері. Алкендердің сутекті, галогендерді, галогенсутектерді жәнесуды қосып алуы. Электрофильді және радикалды қосып алуреакциялары жөніндегі түсінік. Алкендердің тотығу және полимерленуреакциялары. Полимерлердің ауыл шаруашылығында қолдануы.

Алкиндер. Алкиндердің гомологтық қатары, изомериясы жәненоменклатурасы. Ацетиленді кальций карбидінен, метанды крекингтеуарқылы алу. Физикалық және химиялық қасиеттері. Алкиндердің сутекті,галогендерді, галогенсутектерді, суды және циансутек қышқылын косыпалуы. Алкиндердің қышқыдық қасиеттері. Орын басу реакциялары.

Алкадиендер. Жіктелуі мен номенклатурасы. ],3-бутадиенді этилспиртінен алу. 1,3-бутадиеннің полимерленуі. Табиғи және синтетикалықкаучуктер жөніндегі түсінік.

Арендер. Бензолдың құрылысы. Бензол қатары арендерініңизомериясы және номенклатурасы. Бензолдың гомологтарын алкилдеуреакциясы арқылы алу. Физикалық және химиялық қасиеттері.Электрофильді орын басу реакциялары: галогендеу, нитрлеу, сульфирлеу,алкилдеу және ацилдеу. Бензол сақинасына қосып алу реакциялары:гидрлеу, галоген қосып алу. Инсектицидтер.

Терпендер мен стероидтар. Каротиндер, витамин А.Көмірсутектердің галогентуындылары, олардың ауыл

шаруашылығында қолданылуы.Спирттер. Спирттердің жіктелуі. Каныққан бір атомды спирттердің

изомериясы мен номенклатурасы. Спирттерді галогентуындыларынгидролиздеу, алкендерді гидратациялау және оксоқосылыстардытотықсыздандыру арқылы алу. Физикалық жөне химиялық қасиеттері.Алкоголяттардың түзілуі, фосфор галогенидтерімен әрекеттесуі, жайжәне күрделі эфирлер түзілуі. Спирттердің тотығуы, дегидрленуі жәнедегидратациясы. Көп атомды спирттер. Этиленгликоль. Глицерин.Фенолдар. Радикал мен функционалды топтың өзара әсері. Фенолды

сульфоқышқылдардан, галогентуындылардан алу. Феноляттардыңтүзілуі; галогендердің, азот және күкірт қышқылдарының әсері, фенолдыгидрлеу. Гербицидтер туралы түсінік: 2,4-дихлорфеноксисірке қышқылы.

Альдегидтер мен кетондар. Альдегидтер мен кетондардыңноменклатурасы мен изомериясы. Альдегидтер мен кетондардыспирттерді тотықтыру, дигалогентуындыларды гидролиздеу аркылы алу.Физикалық және химиялық қасиеттері. Цианды сутекпен, этанолмен,гидроксиламинмен, гидразинмен және аммиакпен реакциялар.Альдегидтер мен кетондардың гидрленуі мен тотығуы. Конденсациялануреакциялары. Формальдегид. Формалин. Сірке альдегиді. Ацетон.Техникада, ауыл шаруашылығында қолдануы.

Карбон қышқылдары, Жіктелуі. Қаныққан монокарбанкышқылдардың изомериясы мен номенклатурасы. Қышқылдардыальдегидтерді тотықтыру, нитрилдерді гидролиздеу, алкандардытотықтыру аркылы алу. Физикалық және химиялық қасиеттері.Тұздардың, галогенангидридтердің, ангидридтердің, күрделі эфирлердің,амидтер мен нитрилдердің түзілуі. Ароматты қышқылдар. Бензойқышқылы. Жоғары май қышкылдары. Қанықпаған қышқылдар. Олеин,линол және линолен қышқылдары. Сабындар. Дикарбон қышқылдары,қаныққан дикарбонқышқылдардың номенклатурасы. Олардың химиялыққасиеттерінің ерекшеліктері. Оксиқышқылдар. Оптикалық изомерия.Асимметриялық көміртек атомы — хиральдіктің центрі.Энантиометрлер, рацематтар, рацематты қоспалар. Фишердіңпроекциялық формулалары.

Аминдер. Жіктелуі, изомериясы және номенклатурасы.Оларды галогентуындылардан, нитроқосылыстардытотықсыздандыру арқылы алу. Зинин реакциясының маңызы. Анилин.Физикалық және химиялық қасиеттері. Анилинді алкирлеу жәнеацилирлеу, азотты қышқылдың әсері. Аминоспирттер. Коамин, холинжәне олардың биологиялық ролі. Липидтер. Сабындалатын липидтер.Майлар. Табиғатта таралуы, құрамы мен кұрылысы. Майлардыңжіктелуі. Сұйық майлардың қатты майлардан айырмашылығы.Химиялық қасиеттері: сабындануы және гидрогенизациясы. Майлардыңашып кетуі. Сұйық майларды қатты майларға айналдыру. Техникалықөңдеу және қолданылуы. Липидтер және майлардың маңызы.Сабындар мен детергенттер. Сабындардың жуғыш қасиетін физика-химиялық түсіндіру. Жасанды жуғыш заттар, олардың қалдықтарын жоюмәселесі. Балауыздар.

Күрделі липидтер. Фосфатидтер, лецитиндер, кефалиндер.Табиғатта таралуы, құрамы мен құрылысы, олардың биологиялықмаңызы. Гликолипидтер туралы түсінік.

Көмірсулар. Көмірсулардың жіктелуі. Моносахаридтер. Олардыңноменклатурасы, құрылысы, стереоизомериясы, физикалық жәнехимиялық касиеттері. Пентозалар (рибоза, ксилоза) мен гексозалардың(глюкоза, манноза, галактоза, фруктоза) маңызды өкілдерінің құрылысы.Моносахаридтердің тотығуы мен тотықсыздануы. Аскорбин қышқылы.

Дисахаридтер: мальтоза, сахароза, целлобиоза, лактоза. Мальтоза менсахарозаның құрылысы, гидролизі. Полисахаридтер. Гомо- жәнегетерополисахаридтер. Крахмал, гликоген мен целлюлозаның (клетчатка)құрылысы. Олардың гидролизі. Гетерополисахаридтер: гиалуронқышқылы, хондроитин сульфаттары, гепарин. Аминқышқыддары.Жіктелуі, изомериясы және номенклатурасы. Оларды ақуыздардыгидролиздеу, галогеналмаскан қышқылдардан, альдегидтер менкетондардан алу. Физикалық және химиялық қасиеттері. Амфотерлікжәне биполярлы иондардың түзуі.Карбоксил және амин топтары бойынша реакциялар. Пептизацияреакциясы. Пептидті байланыс. Пептидтер.

Акуыздар. Біріншілік, екіншілік, үшіншілік ақуыздармолекулаларының құрылысы. Акуыздардың құрамына кіретінаминқышқылдары. Байланыс түрлері (амидтік, дисульфидтік, сутектік,тұздық). Құрылысын анықтауда қолданылатын сапалық реакциялар.Ақуыздардың алуан түрлілігі, табиғаттағы маңызы. Физикалық жәнехимиялык, қасиеттері. Тұнбаға түсіру, изоэлектрлік нүктесі. Кышқылдықжәне ферментативтік гидролиз. Ақуыздардың жіктелуі. Алмасатын жәнеалмаспайтын аминоқышқылдар. Жасанды тамақ мәселесі.

Гетероциклді қосылыстар. Бір немесе бірнеше гетероатомдыгетероциклдер. Пиррол, пиридин, имидазол. Хлорофилл мен геминніңқұрылысы. Алкалоидтар туралы түсінік. Нуклеопротеидтер, нуклеинқышқылдары. Жалпы жіктелуі (ДНҚ, РНК). Нуклеин қышқылдарыныңбіріншілік құрылысы. Нуклеопротеидтер, нуклеозидтер. Нуклеинқышқылдарының екіншілік құрылысы. Нуклеин қышқылдарыныңбиологиялық маңызы. Генетикалык код туралы түсінік. Коферменттертуралы түсінік.

9 Тақырып. Химиялық термодинамиканың негіздеріЭнергияның сақталу заңы. Жүйе мен сыртқы орта. Энергия және

оның түрлері. Термодинамиканың бірінші бастамасы. Қысым тұрақтыболған жағдайдағы ішкі энергияның өзгерісі. Энтальпия.Термодинамиканың бірінші бастамасын химияға қолдану. Химиялықреакциялардың жылу эффектілері. Гесс заңы. Термодинамиканың екіншібастамасы. Энергия айналымдарының бағыттылығы. Қайтымды жәнеқайтымсыз процесстер. Гиббс энергиясы. Гельмгольц энергиясы. Еркінэнергия және химиялық реакциялардың бағыты. Байланысқан энергия.

Энтропия. Энтропияның статистикалық түсіндірмесі.Термодинамиканың үшінші бастамасы.

10 Тақырып. Беттік құбылыстарБеттің еркін энергиясы. Беттік керілу. Ерітінді бетіндегі адсорбция.

Гиббс теңдеуі. Беттік қабатта молекулалардың бағдарлануы. Беттікактивті заттар. Беттік керілудің изотермасы. Траубе ережесі. Жұғу жәнеоның өлшемі. Пестицидтер әсерінен жұғудың маңызы.

Қатты дене-сүйық және қатты дене-газ шекарасындағы адсорбция.Физикалық және химиялық адсорбция. Адсорбция изотермасы.

Фрейндлих, Ленгмюр және БЭТ теңдеулері. Ребиндердің полярлықтытеңестіру ережесі. Алмасу адсорбциясы. Иониттер.

11 Тақырып. Коллоидтық жүйелерКоллоидтық жүйелердің практикалық маңызы. Заттың коллоидтық

күйінің ерекшеліктері. Коллоидтық жүйелердің табиғаты. Коллоидтыерітінділерді алу және тазарту жолдары. Диализ, электродиализ жәнеультрафильтрация. Коллоидтық жүйелердің молекулалық-кинетикалыққасиеттері. Броундық қозғалыс. Диффузия. Осмостық қысым. Доннантепе-теңдігі. Седиментация және ультрацентрифугирлеу. Коллоидтықжүйелердің оптикалық қасиеттері. Жарықтың шашырауы, Рэлей заңы.Тиндаль құбылысы. Ультрамикроскопия. Коллоидтық бөлшекгердізерттеуде электрондық микроскопия мен рентгенография. Коллоидтықжүйелердің электрохимиясы. Қос электрлік қабат. Золь (мицелла)бөлшегінің құрылысы. Термодинамикалық және электрокинетикалықпотенциал. Электрофорез және электроосмос. Кинетикалық жәнеагрегативтік тұрақтылық. Коагуляция және оның факторларыЭлектролиттермен коагуляция. Шульц-Гарди ережесі. Коагуляцияныңкинетикасы. Коллоидтық жүйелердің өзара коагуляциясы. Коллоидтықжүйелерді коагуляциядан қорғау. Пептизация.

12 Тақырып. Жоғары молекулалык, қосылыстар (ЖМҚ)ЖМҚ ісінуі мен еруі. Ісінудің түрлері. Термодинамикалық

тұрақтылық. ЖМК ерітінділерінің спецификалық ерекшеліктері. ЖМҚтұтқырлығы. Қан мен биологиялық сұйықтардың тұткырлығы.Полиэлектролиттер. Изоэлектрлік нүкте. ЖМК тұрақтылығыныңбұзылуы. Қабаттала бөлінуі, ерігіштендірмеу, коацервация. Коллоидтықэлектролиттер.

Топырақтағы органикалық заттың коллоидтык күйі және оныңқасиеттері. Гельдер мен сірнемелер. Омырылғыш гельдер.Полиэлектролиттер мен акуыздардың гельдері.

13 Тақырып. Фотохимиялық реакцияларФотохимиялық реакциялар. Гротгус-Дрепер және Ламберт-Бер

заңдары - фотохимияның негізгі заңдары. Сіңірілген кванттардыңэнергиясы. Эйнштейннің фотохимиялық эквиваленттік заңы. Кванттықшығу туралы түсінік. Фотохимиялық реакциялардың жылдамдығы.

14. Тақырып. Экологиялық химияҚоршаған ортаның ластануының табиғи және жасанды себептері.

Химиялық өнеркәсіптің дамуы мен ауылшаруашылық интенсификациясынәтижесінде атмосфера, гидросфера және литосфераның жоғарғыгоризонттарының құрамының өзгеруі. СО2, СО, күкірт оксидтерінің,фторлы қосылыстардың концентрациясының өсуі. Мыс, қорғасьш, сьнапжәне басқа уытты заттардың қосылыстары.

4.3 Лабораториялық жұмыстардың мазмұны

№п/п

Лабораториялық жұмыстардың мазмұны

1 тақырып Бейорганикалық қосылыстар кластары. Алынуы жәнехимиялық қасиеттері. Мырыш эквивалентісінің молярлықмассасын анықтау.

2 тақырып Химиялық реакциялар жьлдамдығы мен химиялық тепе-теңдікке әр түрлі факторлардың әсері.

3 тақырып Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Тотықтырғыш жәнетотықсыздандырғыш ретінде жай және күрделі заттар. Тотығу-тотықсыздану реакцияларының жүруіне ортаның әсері.Берілген концентрациялар бойынша ерітінділер дайындау.

5 тақырып Биогенді элементтер. s-, р-элементтердің химиялық қасиеттері6 тақырып Сапалық талдаудың негіздері. Маңызы зор S-, р-, d-

элементгерге тән сапалық реакциялар7 тақырып Химиялық сандық талдаудың әдістері. Гравиметрия. Тұздың

ылғалдығын анықтау.8 тақырып Оттекті органикалық қосылыстар. Спирттер. Фенолдар.

Альдегидтер. Кетондар. Карбон қышқылдары. Алынуы,химиялық қасиеттері, сапалық реакциялары.

9 тақырып Тұздың еру жылуын анықтау. Химиялық реакциялардың жылуэффектілерін анықтау.

10 тақырып Беттік құбылыстар. Сталагмометрия әдісімен сұйық/газшекарасындағы беттік керілуді анықтау.

11 тақырып Коллоидтық ерітінділерді алу, тазарту және олардыңтұрақтылығы

4.4 Практикалық сабақтарының мазмұны

1 Тақырып. Химияның негізгі түсініктері мен заңдары. Зат мөлшері.Заттар массасының сақталу заңы. Авогадро заңы. Эквиваленттер заңы.

Атом құрылысы - Атомның электрондық формулалары. Атом құрылысытұрғысынан Д.И. Менделеевтің периодтық заңы мен периодтық жүйесі.Химиялық байланыс түрлері. Атомдық орбитальдардың гибридизациясыжәне молекулалардың кеңістіктік пішіні.

2 Тақырып. Химиялық кинетика. Массалар әсер ету заңы. Вант-Гоффережесі. Ле-Шателье принципі.

3 Тақырып. Электролиттік диссоциация. Иондық теңдеулер. Алмасуреакцияларының жүру шарттары. Судың диссоциациясы. Сутектік көрсеткіш.Тұздар гидролизі. Тотығу-тотықсыздану реакциялары. Коэффициенттердіорналастыру. Тотықтырғыштар мен тотықсыздандырғышгарэквивалентгерінің молярлық массасын есептеу.

4 Тақырып. Электрхимия. Электродтық потенциал. Гальваникалықэлементтер.

7 Тақырып. Ерітінділер концентрациясы. Еріген затгың массалық үлесі.Молярлық концентрация, эквиваленттің молярлық концентрациясы, титр.Талдау иәтижелерін өңдеу. Талдау қателіктері. Орташа арифметикалық шама,абсолютті, салыстьгрмалы қателіктер.

8 Тақырып. Көмірсутектердің жіктелуі, номенклатурасы, физикалықжәне химиялық қасиеттері.

Оттекті органикалық қосылыстар. Спирттер, фенолдар, альдегидтер,кетондар, карбон қышқылдары. Номенклатурасы, изомериясы, алынуы,химиялық қасиеттері.

9 Тақырып. Термодинамика. Термодинамиканың біріншібастамасы.Энтальпия. Термохимия. Химиялық реакциялардың жылу эффектілерінесептеу. Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропия. Гиббсэнергиясы. Химиялық реакциялардың бағыты. Энтропия және Гиббсэнергиясы өзгерісін есептеу.

11 Тақырып. Коллоидтық жүйелердің электрхимиясы. Золь (мицелла)бөлшектерінің құрылысы.

4.5 СӨЖ мазмұны

№ СӨЖ түрі Есеп беру формасы Бақылау түрі

Сағаткөлемі

1 Дәрістіксабақтарғадайындық

Сабақтарғақатысу

10

2 Лабораториялықсабақтарғадайындық

Қажетті кестелердіжәне т.б. дайындау.

ЛЖ рұқсат алу 20

3 Үйге берген тапсырманы орындауға

Жұмыс дәптері Сабақтарғақатысу

40

4 Практикалық сабақтарға дайындау

Есеп Қорғау 30

5 Қосымша материалды талқылау

Конспект Конспекттексеру

20

6 Бақылау іс – шараларға дайындық

МБ 1, МБ 2,аралық бақылау

және т.б.

60

Барлығы: 180

Студенттерге өздігінен оқуға ұсынылатын тақырыптар

1. Периодтық жүйеде элементтердің қасиеттерінің өзгеруі (тік жәнекөлденең қатарлар бойынша периодтылық, диагоналды ұқсастық).Тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің периодты өзгеруі.

Периодтық заң және биогенді элементтер. Периодтық жүйеніңдамуының болашағы.

2. Күй функциясы және биологиялық процестер. Ауышаруашылықдақылдары тіршілік етуінде жүретін процестерді зерттеудекалориметрлік талдауды қолдану.

Ферментативтік катализ. Каталитикалык процестердің механизмітуралы түсінік. Тізбекті реакциялар. Н.Н.Семеновтың жұмыстары.

3. Биологиялық жүйелердегі осмостың ролі. Плазмолиз бенцитолиз. Агрономияда криометрия, эбулиометрия мен осмометриянықолдану.

Комплексті қосылыстардың биологиялық ролі. Гемоглобин менхлорофилл - комплексті қосылыстардың бір түрі. Гемоглобиңде оттегініңтемір ионына қосылуының ерекшеліктері. Биобейорганикалыққосылыстар туралы түсінік, олардың тірі ағзалардағы ролі. Комплекстүзу мен комплексті қосылыстарды агрономияда қолдану.

4. Гальваникалық элементтерді іс жүзінде қолдану, тірі ағзадажүретін тотығу-тотықсыздану процестері.

5. Темір үштігі элементтерінің тотығу дәрежесі әртүрліқосылыстары. Темір, кобальт және никельдің комплексті қосылыстары.Темір, кобальт, никельдің және олардың құймалары менқосылыстарының қолданылуы.Платиналық металдар мен олардың маңызды қосылыстарыныңқолданылуы.

Мыс топшасы. Мыс, күміс, алтын және олардың қосылыстарыныңфизикалық, химиялық қасиеттері, қолданылуы. Мыс, күміс жәнеалтынның комплексті қосылыстары.

Микроэлементтердің өсімдік шаруашылығындағы ролі.6. Буферлік ерітінділер жөніндегі түсінік. Буферлік жүйелердің

биологиялық ролі.7. Ауыл шаруашылығында саңдық талдаудың маңызы.

Ауылшаруашылық өнімдерін кеңінен талдау жүргізуге қазіргі қойылатынталаптар: тез, қатесіз, дәл анықтау және әдіс өнімділігі.

Талдаудың дұрыстығы мен қайталануы. Талдау қателіктерініңжіктелуі.

Потенциометрия. Потенциометрлік титрлеу. Ионселективтіэлектродтар. Потенциометрияны агрохимиялық таддауларда қолдану.

Кондуктометрия. Кондуктометрияны топырақтану жәнеагрономияда қолдану.

8. Биологиялық активті органикалық қосылыстар мен ауылшаруашылығы. Биологиялық тепе-теңдік және адам қызметі.Пестицидтер, олардың жіктелуі. Инсектицидтер, әсер ету түрі бойыншаолардың жіктелуі. Резистенттілік. Инсектицидті гормондар.Фунгицидтер. Тұтас және талғамды эсер ететін гербицидтер. Тиразинтобы. Өсімдік өсуінің реттегіштері: индолилкарбон қышқылдары,хининдер, гибберелиндер. Инсекторепелленттер, инсектоаттрактанттар.

9. Термодинамиканы биология мен агрономияда қолданылу.

10. Топырақ пен өсімдіктердегі адсорбциялық процестер.Топырақтың сіңірушілік сыйымдылығы (ТСС). Топырақтың ионалмасуқасиеттері.

11. Ауыз су және алынды суды тазарту үшін коагуляцияны қолдану.Суспензиялар, эмульсиялар және көбіктер

12. ЖМҚ аулшаруашылығының ролі13. Өсімдіктермен органикалық заттардың синтезі және

сенсибилизатор ретінде хлорофилдің ролі. К.А.Тимирязевтің еңбектері.Біздің планета үшін фотосинтездің маңызы.

14. Су - жердің табиғи ресурстарының бірі. Ауылшаруашылықөнеркәсіптеріндегі ағын судың құрамы жөнінде түсінік. Табиғат пенқоршаған ортаны қорғау.

Әдебиеттер

Негізгі әдебиеттер1. Ахметов Н.С. Неорганическая химия / М.: Высшая школа, 2003г. 2. Березин Б.Д., Березин Д.Б. Курс современной органической химии.3. Глинка Н.Л. Общая химия. / Под ред. к.х.н. В.А. Рабиновича. –

Издательство "Химия"– М. 1988.-719с.4. Иванов В.Г., Гева О.,Гаверова Ю.Г. Практикум по органической

химии.- М.: Академия,2002.5. Глинка Н.Л. «Задачи и упражнения по общей химии». – Л.: Химия,

1988. 6. Мырзалиева С. К. Жалпы және бейорганикалық химия практикумы

оқу тұралы.-Алматы:Print-S, 2005.7. Третьякова Ю.Д. Неорганическая химия в 3т.: учебн. для студ. вузов.-

М.: Академия, 2004г. 8. Шоқыбаев Ж. Бейорганикалық және аналитикалық химия.-Алматы:

Бiлiм, 2003.Қосымша әдебиеттер

9. Дрюк А, Малиновский М.В. Курс органической химии10. Общая химия. / Под ред. В.Ф. Тикавого. – Минск: Университет, 2003г.11. Подьчева Е.А. и др. Практикум по химии – Алматы: Мектеп, 1987г. 12. Павлова Н.Н., Фролова В.И. Практикум по общей и неорганической

химии – М.: Дрофа, 2002г.13. Писаренко А.П. Курс коллоидной химии14. Яшкарова Г., Омарова Н. М., Бейорганикалық химиядан зертханалық

жұмыстары әдiстемелiк тұралы. -Семей: Шәкәрiм атындағы Семей мем. ун-тi, 2007.

Пәннің жұмыс бағдарламасын Нысан

келісу парағы ПМУ ҰС Н 7.18.3/33

«Химия» пәннің жұмыс бағдарламасын келісу парағы

2009- 2010 оқу жылына

КЕЛІСУ ПАРАҒЫМамандандырушы

кафедраКафедра меңгерушісі

А.Ж.Т. Қолы Келісімдеген

күн1 2 3 4