24
مي؛ چالصداري اس بيص رياوع پيا ي م ست احوذ د هحوذ اى حسي احوذ چكيذ: مال يؾاال ؾا ف يظن ب يمىمال ي قاواا ذايضمراطز ضي يام پطي مىغقااوا، با قق آاط مل مطزما جـ مان، زؾارؿلما ما قسضتمىاس يظاط ي اطيگاؾت ؾ ي تحطيت تغ ا ي م يؾ قسماف يجا مىغقااؾ ؾا جغطيا ضيز تا زضيما مقا ي جران مىغقؿلمـ مطزو م وي ضي ب قيظو، مل مطز ماح مل ضي ب غاط تماسوفجم مقماض يؾا با جريج م، يامطي ا، باانا يمطراط ض بايز زمسؾا اطل قارنضت ي مىاا وؾا ي تحااضيپا قسضتمىاس يا اؿاو ناو جوططيماؾ ا، با، ما ي گؿاطزگه فؾم با يام ق يؾق عرسط ز تغ ب زضؾا« يؾبمسيض ب» از ي تاجاط يضـ م تغ، بطي يؾف قسط ي تقط تقروـ ي چازفي، با م مغل يضقسن ب ضؾز قيج ماز ظا پطؾفا ما ينل ب مه يؾ يه تحق زض يسن ضؾا، بطيان مىغقؿلم ماض زض مك يؾبمسيض ؾاو وماوا بطپا ز، م ذاسف و ب مطزوا چازف، با چ يؾىض ز ؾاا ي اه ي پاؾد ما ب يؾيج ميوق م پطؾاف زضن مىغقالما ماطزو مؿا مااه يؾا يز ذاض مك، ازفض چااا حسيقل با چسيف مغل يسن ب ضؾ بطيوـ فماسا ي مايجه قطر م بس يوس يطقا، ت زض مىغقاؿمو ي نش بلىسمست غطض ي و حض لاض قرذا ؾام، حام تضاز زيذلهاز يقااضآمس ي وامم ي ق ياطگبى كليذی: واا، ذايضمس يقاسيضگطيز، چازف ي ماوـ، باظتاو، ق يؾبمسيض ب يؾبم . ٥ وام٥ ؼاذا٥ اا زا وا٣ا٥ ػ ق قمىى وا٢ ا. [email protected] . م٥ ؼاذا٥ ٢اوس و٢ػ واا وا٢ اا ز. [email protected] بفت:د زر تبر9 / 3 / 1391 ت:د تص تبر23 / 6 / 1391 به فصل« ص پژهية اسقبي ا » ايرهية اسق علوي اجوي ا اىل، ضوبر سبل ال، ابثستبى ت1391 صفحبت: 129 ـ152 « Islamic Revolution Research » Scientific Association of Islamic Revolution Vol ,1 Summer 2012 , No 1

»يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

ا ي ماوع پيص ريبيداري اسالمي؛ چالص

هحوذاحوذ دست حسي احوذاى

:چكيذمىغقا پطيما ي ضيراطز ذايضماوا ي قامال يمىن بف يظ ل ؾاال يؾا ما

اطيگاط ي قسضتمىاس يظ ا مؿلمان، زؾارـ ماج ا مطزم مل آاطقا، با قاوضيز تا جغطياا ؾاؾ مىغقا يجاماف قس يؾ ي ما تغطيت ي تحالت ؾاؾ

ضي ب مل ماحل مطز، ميظو قي ضي ب و ـ مطزو مؿلمان مىغق ي جر مقايما زض با ضراط يمطناا، باا مطيا ي ،ميج با جر يؾاقماض مجمف تماسو غاط

مسؾا زيز نوؿاا ا قسضتمىاس يضيپاا ي تحا وؾااضت ي مىااطل قارنتغط زس عرق يؾ قام با يه فؾم ي گؿاطزگ، ما با ،اطيماؾوط جاو

تقرط ي تقطف قس يؾ ، بطي تغط يضـ مجاز ي تاا « بسيض يؾبم»زضؾا ب ينل ماا پطؾف ا ظاز ميج قز ضؾسن ب يضق مغل ، با ميوـ ي چازف

سيض يؾبم زض مكضا مؿلمان مىغق، بطي ضؾاسن زض يه تحق يه يؾ م با ي ؾاالض زى يؾ ، با چ چازفا مطزوب سف وا ذز، م ماوا بطپا وؾاو

ياه يؾا ما ماطزو مؿالمان مىغقا زض پطؾاف ميوق ميج يؾ پاؾد ما ب ياه ي مااوـ فماس بطي ضؾسن ب يسيف مغل حسيقل با چااض چاازف ،مكضا ذز

حضض ي و ش بلىسمست غط ي نوؿم زض مىغقا، ت طقا ي يوس بسه قطر ميج ي ي قم ي واماضآمس يقاهاز تضاز زيذل، حامم ؾاذااض قرل

بسيض يؾبم، قاو، چازف ي ماوـ، باظتزس يقاسيضگطي، ذايضماوا اطگبى كليذی: يؾبم

. ا٢ واىى قمق ػ ٥ا٣ واا زاا ٥اؼاذ ٥موا٥.

[email protected] . زاا٢ واا واػ٢ ووسا٢ ٥اؼاذ ٥م[email protected]

23/6/1391تبرد تصت: 9/3/1391تبرد زربفت:

«بي اقالة اسالهيپژص»فصلبه اىاجوي علوي اقالة اسالهي اير

1391 تبثستبى ال، سبل ال، ضوبر 152ـ 129 :صفحبت

«Islamic Revolution Research» Scientific Association

of Islamic Revolution Vol ,1 Summer 2012 , No 1

Page 2: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 021

هقذه

هبيډبو ياى يوي وه ى سبن ډٮب هى ي از؛ يوري ډى٦ٺ اجىاػشمب٭ آن ا ثا ايڅه ثب ى ډ ٹا ىاى ارز ٽر ثر ر ٽ سلالر ب

ىڂربډ ىي. ډىڇ ډچمبن آن ػبڂب ي وٺ ډل ى دجى سلالر ٵاځ ډي پ ا ډجبكض ابر ډرسج٤ ثرب ٽ سلڃ ٵاځ ب ي اػشمب٭ ى ػبن ثب

اه سلڃ، دىاهشه ث ډاوٮ از ٽ اكشمبال ى آىي ػبن ي ػرز سلرڃ ا ثر ٽر ا ثب هاز اچ ربځب وجبري در ثجرى. ى هبيډبور ارالډ مش ٽ ډالى 2010ىبډج ي ثب در ياى ډكچر سلرڃ ٵاځر ثر رمز ،څر سرورب بال ي ډجشى ث وڂ ا ډىڇ ډچمبن آن ي از، وڂاوډىڇب و٪بڇ

٥ٳ ى ډرى اكشمربڃ ډربى ث ٵاياو ا ديڂان ي ووجڂبن آٽبىډټ ىشبيىب ډىډ ي ب سلٻ ١ياوٺالة ډ٦ف ي از.

ث ا ب ا ى آوـ ؿىه وڂاو ډبور ټ ربڃ ىځځرو ٵاځر ى هبيب ځرش ي رب ، سلٽبس از ٽ ا ويب ثبٹمبوي ا ڈٽىي ډسيي

اوب ىرز ى ياثش ث هبع $ى ډؼم٫ ياثش ث اشجياى ي ب اشٮمب# ثي اوري ي ثرٽر اډپربن ثبسڅري رڈ رشىي ثبځىاوين ا٤ ث مز ي ي١ف ى د

د ثبي. ٭مچپى ا و٪بډ ډ ي اوشب بڄ ػيي اډپبناٹشياځا ثب پڄ ي مٽ ث ډظبث ارڅ ٱٹبثرڄ سٮريڄ ثر ډىشوجره ډرىڇ « ٵٷ ٹبوو»اىبى ډڇ ث

ي ي ب سلٽبر ٥ٵياان ٭چ ٭جياهلل بڅق ى مه ي ب سلپبر ٱة ي سلمڄ ډىىي اډپبن ٦ٺ، ػمچڂ وبنب ىپشبس ٭ة ى ثب ا ٽب ډى ڈ

٭ٺجڂى ي س٬٢ ىشبيىب ډىډ ى ٽب هبيډبو ٭ث از.ډراوٮ ارز يه ربهشه ث ي ،ا ػمچ ي٩بٴ ػبډٮ آٽبىډټ ثىبثاه

. الډ ډىڇ ى هبيډبو ډ٦ف ثى ي رب هاري ثرى ٽ اكشمبال دي ثيا اربث ثى ي ػز : ووز آوپ اډپبن دكبئ امز از اه اډ ا ؿىيه ػز

اډپبن سلرٻ درڂاو ى ثاثر ؿىره ،ىيڇ ؛بىسلٽبر ١ي سٲ ا ٵاڈ ډثى سلالر آىي ٽرب ربي اثا ثا د ،ڇ ؛بىډاوٮ ا ٵاڈ ډ

Page 3: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

131 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

لالر ډىډ هبيډبور اكشمبالر ٭ٺجڂى ى س ،ىي ي ى ډؼم٫سٲ ث ىز ډ ٽىي.ي كٽز ث مز ثبسڅي اٹشياځا ا چت ډ

دبوڂ ث اه د از ٽر ؿر ډراوٮ در ي يٳ ډب ى اه وشب آب اډپبن ٭ٺجڂى ى ثيا ،ىڂ وهي. ث وثيا االډ ى هبيډبو يػى ىا

ي ٽبځاان ؿىره ٭ٺجڂرى ٽياډىري؟ ٭اډڄ ،ى اه ري االډ يػى ىاى؟ دبن اه د ي ى ياٹ٬ ٵ١ ډٺبڅ آن از ٽ ك٢ ي وٶ ٱة ي وڈ،

،وبررزى ا ي ٹررډ ي ا، ٹجچررسٶٹرر ي س٢رربى ىاهچرر، كبٽمررز رربهشب ٵٹرر ي ثريا ارالډ ا وبٽبآډي اٹشبى ي سجٮبر آن، ؿب ١چ٬ ډث٬ ډاور٬ در

ٽمټ ٵاياو ث ،سجه ي ٥ف اثٮبى ټ ا اه ا١ال٫ ،ىىي. ى وشؼپڄ ډس ٽىي.ثى سلالر آىي هبيډبو ډد

ا ث سٶڄ ي ثرب ډٶډ، ؿب ډبو٬ بىيد ا ٥ف ؿبؿث ى اه وشب، هبيډبور ي ډ٦ف ى ٽب ب اويمىيان ډشٺڄ ب ي ډبكج اشىبى ث وش

ك٢ ي وٶ ٱة ي سييار ث ىڈ. ى اه اشب اثشيا ډب ٱة ډى ډياٹ ٹادىاڈ ي ذ وٺ س٢بى ي سٶٹ ىاهچ ى ځو ٭ٺجڂى آن ث ثيا االډ ډ

،ٽىرڈ. در ا آن ډلشمڄ ى ثيا االډ ا ث ډ ځار، وٺر ٹجچر ي ٹجچرا ي يپى ٹډ ث سلالر هبيډبو ا ثر ٭ىران ډربو٬ رڇ ډرى وڂ ٵٹ

آډري اٹشربى ي ١رٮٴ ٮىر وبٽب ،آهره ډربو٬ ،ىرڈ. راوؼبڇ سػ ٹرا ډربهشبب اٹشبى ى ډسٶ٬ بهشه ډپالر اٹشبى ىي د ا ثيا االډ ا

ث ٭ىان آهه ډبو٬ اكشمبڅ د ي ثيا اال ىرڈ. ډ ډى ثر ٹرا ډرشٶبى ى ځ ډ٦ف هاي ي. ي ډى اب ډٺبڅ ى وبز ى ٹبڅت وشؼبٵش

، ورىيځبن ى اه ډٮىب اه ډٺبڅ، ي سٶ ر سلچچ از. ا ٽرىي سرال ډر ب ٽ ى سجه ر رټ ا اثٮربى ډ١ر٫ ډرى ثلرض ډ٦رف ډؼا سلچڄ ىاى

ا ا ٵ١ دي ا دبن ځي.وي، ػىجډ

Page 4: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 021

هفهي چبسچة

سٲر ثر يػرى ځو ٽ مبن سلرالر ٵاځر يپرى كرياٽظ ى دڂر آيوي، ډى ډٺبيډز ډ رب ا وري. ؿىره ډٺبيډرز ب كياٽظ ا و د ډر

ؿربؿة و٪رڈ ځرى ٽر ډارب آورب ى ٥جٺ، ځي ي ب اٵاى ر ډر ابب وهي بډبن ب و٪ڈ ي يځ سإډه ډپڄثش ا و٪ڈ ى كبڃ ،ځش

ډمپه از سٲ هى ډڅي ويب ،ثب ډىبٵ٬ آوب ٽبډال وببځب از. اٵين ث اهځوي. ث ٭جبس، ٵاىي سٲ ٵاځ ى ػش كٽز ٽىي ى ٽ ى ثاث آن ٹا ىاىرب اره ب ث سيغ سلز سإط يوي آن، ى ډٺبثڄ ثرين ٥جٺبر ي ب ځيٽ

ب ډمپره يوي بډبوي ي ي ث ډٺبيډز ى ثاث آن ثذىاوي. سمبډ اه ډٺبيډز از ث ٭ٺجڂى ٽمرټ ٽىري. ډٺبيډرز ى ثاثر سٲر ٵاځر ى ىي ر٦ق ،سٲر

ځى.ر ډ «٭مډ»ي «ووجڂ»ى ٦ق ووجڂ، ى ډؼم٫ ووجڂبن ب ي اٹشربى ډش٢ر ا ي١رٮز وره

بوي. اه ځي ډمپه از ى ثچىيډرير، ثر ير ى سه ه٦ ا ډ٦ف ډ ثٿ ا ثرا ر ثبال ځٵشه وباډى، ووجڂبن و٪ربډ ا مرا هرى ربهش ي را٤

ډ، ٥جٺبس ٽ ى اط يٹ٫ سٲ ى ٦ق ٭م ٵاڈ بوي.٭ٺجڂى ث ي١ٮز ده ابر ٵاځ ډش٢ ي ي ب ى ٵاىي در ا آن ثرب ډرپالس روي ډاػر ډر

ثشه دشبوڄ ا ثا ډٺبيډز ى ثاث و٪ڈ ػيي ي ما ثب ويرب ىاهچر ي . ى ر ىي ډرى بىري، وٺر ٭اډرڄ بػ ډوبڅٴ ي٬١ ډػى هاىي ىازه

ثبٵز اػشمب٭ ي بهشب ثآډي ،ا امز اب ثهىا از. ث ٭جبسبهشب ى آن ث اىاٽبر ٭مډ ى ٹجبڃ سٲ ر ځٵش، ي و ا آن ي ؿڂوڂ پڄ

ي١ٮز اٹشبى ىي سلڃ ا امز اب ثهىا از. وٺ ي وٶر ويرب ا ػز ىاىن ث سٲرار ى ػشر ٽر هبػ ٽ ٥جٮب ث اب ډىبٵ٬ ه ي ث

ډىبٵ٬ آوب ا سإډه ٽىي، ٭بډڄ اب ىڂ ى ػز ىاىن ث سٲ ارز. اٵرين ثر اه، س٢بى ي سٶٹ ويب ػب سٲ ور ٵرز ا ثر ويرب ډوربڅٴ آن ى

ىي.ډ ن ٽىن ٵاىي سٲىځځ

Page 5: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

133 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

ويرب ان ١يسٲ آن ارز ٽر اره وپش ثب ډڈ ى ډى ويب ي ٽبځادوري. ثرا اطځا ثى ي ا ١ٮٴ ي ٹر پيڂ اط ډ٭ميسب ى ٽىب پيڂ

ب ي ثبڂان هبػ وجز ث سٲر ى ٽر هرب ومو، يپى ٽ ىيڅزثچپر ى رب س٢ربى ي سٶٹر ،ٽىىي ٭ميسب ث ٥ ډشٺڈ اطځرا ورز اسوب ډ

س٢ربى ي سٶٹر ،بثري. ثر ٭رالي ى ث سلڃ ا ډاډپبن اطځا ي ػز ،اهچىا ډػى ارز ي اره ربهشب دشبورڄ ا ي ٵٹاٱچت وب ا بهشب ٹجچ ،ىاهچ

ى ث اكشمبالر اطځا اه ٭اډڄ ثر ،ٽىي. ى وشؼس٢بى ا ى هى كمڄ ډ ث سٶچ ټ ا آورب وجبري ا سرإط ي سرإط ثيا االډ، اٵين ث آىي

ي سان ه٦ب ي سييار دثب اه وڂ از ٽ ډآوب ث پيڂ ٱبٵڄ ډبوي. ثيا االډ ا ث ىٹز ىي ي ډ٦ف بهز.

د ا اوشوبثبر آاى دبڅمبن ،، ايڅه ووز ي ډىشوت سو«ډىٴ اڅميٹ»رب ا ثرا سره ىيا ب ٭ثر ٵرام اوٺالة» :ويسو ډ ډالى 2011بڃ

ٽر آرپبا ٵبري ي ر بال ث ٭ىان ڈ بر ػربڂه ارشجياى دجى ډىڇ ځار، بڅرڈ ي رب ارالڇ ثر ؿر دش، ډچٵبيٽىىي ثى ي ډبټ ډه

ىي ؿ اپبالر ي ډاوٮ در ي كبڃ ثبي #2012$اڅميٹ، ثب ٽى. ر ځىډ «٭جرياڅمىٮڈ رٮي »؛ ؿىبوپ اه ػبڂه ي ثيا االډ ٹا ىاى وڂرب ، يوبډر

ٽىي ، د ا اوٺالة ډ ث اه وپش اب ډاألشامو ثػش ډ ي ډٺبڅىاى، ب هى اوٺالة ډڈ وز، ثچپ آوـ د ا اوٺرالة م هاري ٽ ثا ډ

رب ډر ي سرو ثرى، اډرب # اځؿ يٳ ي ثبن سٶبير2011ډڈ از. $ٮي، ياٹٮز آن از ٽ وپش ډى اب ي ا ٵب ٽبٵ ثا اوؼبڇ ټ سلٺٸ ٭چم

ثهىا از.، اشبى ډ ي ومبىي ايڅه دبڅمبن د «٭مي اڅثپ»اٵين ث اه، مـىبوپ

ربال ثر ډجرب رب ډرىڇ ه٦ ب ى رب و٪ربڇ »وي: ډ ا اوٺالة ډ،رب ربال ثر ٹربڇ ب ٱډرىڇ ى ي ى و٪بڇآډ ث ٹير سجيڄ ډډبڅمز

« ى.ب آن سجيڄ ډٽىن و٪بڇ ي ب ىځځن ډىډ ي ب ٽىسبب ثب يٳ بٹ٤

Page 6: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 023

ث ډاو٬ ي ؿبڅكبڃ ثبي ىي ٽ ى ب #103: 2011$اڅثپ، ي ب درب اٹشرياځا ثيا االډ، آىي ه٦ ب ى هبيډبو ثٮي ا وڂو ڈ

آډ ث ر ٹرير. ى ارشب ثب ٽىسب ي ٹبڇ ما هاي ثى ب ثب ډجب ډبڅمزا ډرى ي ٽب ٭ثر ب اب دين ث دبن اه د، ثبي ؿبڅ

سلچڄ ٹا ىاى.

فر غشبي صييستي حضس ا ك٢ ٱة ي ذ وڈ ٽ ثب سإ ڈ وش سٺرز ري، ربثٺ

م ډٮبر، آٱرب ثريا ، اويمىي ثٿ ٭ة ي ډ«آڅجر كاو»٥الو ىاى. ډرو، ارٲبڃ ٽب هبيډبو ٭ث ا ا ييى ٱة ث اه ډى٦ٺ ي ث ٥ر

ي ث آن از ٽ اه اٲبڃ ډرچمبوبن Hourani, 1992#$ ىاوي.ډ س٤ وبدچئن ډ٥چج ٱة ي ا آن ډبن ا ټ ى ثاث سٮ ا ثب ٱة آىب بهز ي ډچمبوبن

رب ٱثر سلٽربر هرى ا آٱرب ځ ا درٵز ى اشب ث ،ا ىڂارالډ ډرين ا ر ىي ثب ا اويمىيان ډچمبن ثيا ٭ثٽىوي. ى ياٹ٬ ا مه ډبن آٱب ي.

ا ى ځى، سلالر ځشىا ٽ ا سبن اٲبڃ ډ ډى ٥ڃ ث ا ىي ي، آهره هالٵرز ارالډ $اډذاسر آن از ٽ ى ػبن پڄ ځٵشهبيډبو

ډىب٥ٸ ډوشچٴ هبيډبور ارالډ سلرز رچ٦ ٭ظمبو# سلز ٵب ٱة ٵيدبي، ب ب ډشٮيى ى ډى٦ٺ ي ٽب آډيوي ي ا ڈ ، و٪بڇىياشٮمب ٱث ٹا ځٵش

ٵيدبيوي. يػ ډشٻ سمبډ اه سلالر، ك٢ ي وٶ ٱة ى ډى٦ٺ ي رذ سٺز ك٢ وڈ ثب سپڄ ڈ وش ارز. اره ك٢ر ثرب ي ٽرب

ب ډشاڅ سلپڈ ي ي پچ ى ٥ڃ ى ،ب ياثش ي ٱډىډ ٭ةآډين ڈ رب ٱډشٺڈ ث هى ځٵز. ثر ىڂر روه، ٱرة ٽر ى ډاػر ثرب ػىرج

رب ٵرايان ويارز، ا آاىجو االډ سان ثٺب ى ډى٦ٺ ا ثيين سلمرڄ ىر ٱډشٺڈ ث ځٵرز. ثىربثاه ى ٥ ب ياثش ثا سإډه اياٳ هى ثڈ

، ٱة ثب سپ ث ؿىه ډالى 2011ى بڃ ٥ڃ ؿىيه ى د ا ثيا االډ

Page 7: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

135 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

ٽى. مه اډ ثر سلپرڈ ب ي اياٳ هى ى ډى٦ٺ ا دڂ ډب ثوبډڈي ك٢ ي وٶ آن ى ډى٦ٺ اوؼبډي از ي آن ا ث ډظبثر پر ا ډاور٬ در

ثيا االډ ډ٦ف بهش از.اره وپشر ډرى ارب ثرب ا ،ى اسجب٣ ثب ك٢ ي وٶ ٱة ي وڈ

اويمىيان ٭ة ٹرا ډر ٽر كبرڄ ٵيدبر ٭ظمربو ي ا ځرى ٽر هبيډبورب ٭ث از، ـڂب ث ارشٺالڃ ياٹٮر ىرز وبٵرز. پر ا ثآيىن ىيڅز

اويا ٱة ثر ٱرڈ وٶز از ٽ ډػت ي ىزٽٴ ي اشواع ،ه اډىالڄ اب وره ثرب ىيڅز ،ب ډشٺڄ اىاډ بثي. ى ياٹ٬ځ ىيڅز اشٺالڃ ٩ب ي پڄ

ډى سٺڈ يوي. اه ډثىي ډى٭ سب كييى بى سلز سإط ي١ٮز ډىبث٬ثيا االډ اځ ؿ سإډه ٽى از. ثىي و سيايڇ ك٢ ي وٶ ٱة ا سٺڈ

ى ٽسب ډير اه ډىبجبر ا ثڈ ى از، اډب ډىبٵ٬ ٱث ى اه ډىر مـىربن ىر ثر آورب ى اويا ث ٽب ډى٦ٺ ثا ػرز يػى ىاى ي ى وشؼ ىز

ٽىىي ډىبٵ٬ ٱة ي وڈ ثبي اىاډ هاي بٵز.ػش ٽ سإډهب ياثش ٭ة ىائمرب ا ٩ٶ ٽ وجبي ا آن ٱبٵڄ ډبوي آن از ٽ ڈوپش

ىاى ي ا اه اډر ډياهچ ٱة ي سلٽبر ٥ٵياان ي ابى آوب ى ىاهڄ يا ډځٵشىي. ػبڅت آوپ ډٮم ٹراٵ، ٽر هرى ا ثا ٽة ډوبڅٶبن ه ث ډ

ب ډپ ثب ٱة ا د ٽى ي ثوبډ ډالى ث ٥ ٽبډڄ ا ب 2003بڃ سٺريڈ ٱرة ٽرى سرب ىياڇ ـ ربن ري ثرى ب ډچ څج هعٽ ډب ـ څج ا

كپډز څان ه ا س٢مه ٽىي، ى يبي ثب ا٭شا١بر ډىډ ى سال ثرى »ا اه كث اشٶبى ٽىي. ث سٮجر »، ديرڂ څجرب، «ربڅق اڅىر اٵ ا ٹر

ىي سبػم ٱث از ي ا ډشټ ٱة ثا وبن ىاىن اىپ آوـ ى څج م ډ# 2011$اڅىر، « ځى.ډشټ سيڈ ثا سبوين ٱة ا آىي څج ث ډ

ب هب ي ثا ډىبٵ٬ ه ثر ر څجر كٽرز ب ثب ثوبډاځؿ ٥جٮب ٱثاوريا ٱرة ز ٽ و ؿن ٹاٵ وجز ثر ىرز ٽىوي، اډب ٥ى سبن آوؼب

»ىي. ثهالٳ اى٭ب ٹاٵ، ث سٮج يا ډ ، ديرڂ سور، «اڅٮث ريٺ #2011ب ٭ث طم ٽب ډچز ثى و ادن ي و ٵب ٱة. $اڅيٺ، اوٺالة

Page 8: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 025

رب ثريا ڇياٹٮز آن از ٽ اځؿ ډجب ثب ٵبى، ٵٺ ي ىپشبس ث ٹرب ب ٭ة ډرى كمبرز ب ٭چ ىپشبساډب اه ياٹٮز ٽ ٹبڇ ،االډ ٱبڅت ثى

ث ډٮىب سيي و٪ڈ اشاسټ اډپب ي اائچ ارز. اره ،ٱة ر ځٵزو٫ اث٦ ي سٮبډڄ اوٺالثن ډچمبن ثب ٱة ي ث ٥ ډرو ىسان ډياٹٮز ا

ځر . ى اه اشب ا ډبن روڂو ډجربٻ ى ډر، ػرز ىاډپب ډبي ٽٽرىن، ډوبڅٶ ث ج ٱة ي ډشليان آن ى ٽب هچغ ٵب ثا ډىلرٳ

وٺر ي ٽرى ٱرة ا ،آٱب ي. ى اه ډى ب ډىډثىب ي ب ٽىشڃ ٹبڇوبى ٽرب را ثچپ ثبي ث ٽى ډشليان ٱرة ؛وجبي ٵب ډشٺڈ وڂز

ه٦بة ث م 1«ډلمي بڅق اڅمٶ»ؿىبوپ ؛چغ ٵب و سػ ىازمپب ه وي: ٽب ٭ة هچغ ٵب ى ي ىيډه اػال ان آن ى ب ډ

ب٤تهب ا٢ ػش٢ ٥ؼت و اوخهش دهت ص٤شا ا٤ ؼئ ،ثزاس٤ذ آؿىبس ث٤[ اص 6555ػبص٢ لش يغ اص امالة طا٤ ]حجب ت ث فعب٥ت دس رت ث٣ ش٤ك تأ٥ ب٣ ثشخ٣ هش آفش٤ه٣ رهب ثهب هذف آؿهة هب دػهت

ب٢ شد٣ ث هشس وـسبػت ثه ػبص٢ ؼتذ تب فت ؿد ل٥بحجب ث٣ ػد آب. اوخش ؿب ت سط٤ه حؼه٣ ث فعب٥ت دس رت ثمب٢ دتهشدا

ـشى وشد وه التلبد٢ ث لش ث عهذ جبسن خم دس حىت (6555)اؼفش، تذا حبو١ ٢ ؼت٥ذ.

ارشبى ثػرش ٭ثرشبو، ى يرٴ برز 2،«ډ٢ربي اڅري »اٵين ث اره رب ثىرڈ ارټ آوـ ډ» :وي٭ثشبن ي ډؼم٭ ٽب ا مپب ډب ث پچ يكبو هى ٭ثشبوسمبف ٭ثشبن ثا ډچز از، كبڃ آوپ

#2011$اڅي، « وي.ٽة ډ

،و ق ا قا٠ از ى ل٥ ٢ ٤ ٣ ا، ٤ ى اى٤ ا الوستتفز. 1

الطزق٤ ا١ ما ل٥ ار. اغ ة ا ٢ ت ػ ا ٤ى ٣ ا ؤضز٤ ا .وى٤او ٣ و ٥م١ ن٥ع فا اا ٤ىا ػب

ا٢ ان تاى. ٢ ا ؾا٣ ة و و واع و٥ ى ٣. ا٥ى اساو اا2و. زؼ ىاو٢ ا ٥ ػتسا ا اى٤ىا و ا ى٠ ان٥ ا٤ و ت ا ٣اخ٤ ا٢ ا٤ا ت فا٣ تواى ى ار.ا وسابما

Page 9: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

137 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

ى ځبىه ثب ث «ډ ډچه» ثر ٶرز ،ځ ا آب ډٮشجر ثشبوربرب سػر ٽىي ٽ ى سٮبډڄ ٱة ثب ثيا االډ ثبي ثريان سبو اب ډ آډ ىاز:ا سال ثا چ٦ ث هبيډبور هرش ي ځب ؾ ،ٱة ث ٱڈ سمبډ ډاو٬. 1

ى؛ډچڃ وم

اٱچت هى ا ى ډرى آوـر ډرچمبوبن ويب اشٮمب. 2 اويرىي ثريان ډر ٵجىي؛ ډ

اوي سرب سريايڇ ب ياثش ثب هجب ثٿ ى جبب ؿ ڈٹير. 3 ػبن وٶز ا س٢مه ٽىىي؛

كش اځر اډپرب ي ايدرب ،ٽىىين هى ا ٵاډ ومب هبيډبو سبډچز. 4 آن ا ٵاډ ٽىىي؛

ربن ا ثر ٽ اا ىاوي هىربن ورز ٱة ما ا٭اة ډچمبن ا. 5 ىي؛ډشٮت وبن ډ ىز ثڂوي،

ډياهچر و٪رربډ ثڂبوڂرربن ى هبيډبورر سىررب ثرر ډررٿ ي ياورر ي سؼرر . 6 اوؼبډي؛ ډ

اث٤ ٭ربى ي ٥جٮر بو ٱة ا اشٮمب ٵچ٦ه، ډبوٮ ىائم ى ثاث يدشج. 7 Milne, 2011#$ از. آن ثب ػبن االڇ

ن ډٶز آډ ډى اب وىي ځبىه، وب ىي ثيا االډ ثب ډؼم٭رب اب ى ثاث ډياهچ ي ا٭مبڃ وٶ ٱة ي وڈ ډاػ هاي ثى؛ ؿبڅب ډرچمبن ٽ ث اوؼبڇ بوين اياٳ ډىډ ډى اوش٪ب اوٺالثن ي ډچزاډ

ب سربو بى. ٶز اچ ٽ ټ ث ټ ثب اشىبى ث ياٹٮزډى٦ٺ ا ىا ډاره ،اوري ٭ثر ارشواع ري ر ث ا ټ ٹن ډياهچ ٱة ى ٽب االډ

ب، ٵرز ډياهچر ي ا٭مربڃ ب ب ؿبڅ ىي ٽ ىىٽياٹٮز ا آپبا ثبن ډ ،ٽبوين ثيا االډ ثا ٱرة مرا يػرى هاري ىارز وٶ ي ث اولاٳ

ډڂ آوپ ب ډىڇ ډى٦ٺ ثشاوي ػچ ؿىه ډياهالس ا ثڂى.

Page 10: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 027

تفشق تضبد داخلي

ثيا االډ، سٶٹ ي س٢بى ىاهچ ارز. ى ي دډاو٬ ا ىڂ سران ياٹر٬ ډرسٶٹ ي س٢بى ىاهچ ا ډى اچ اطځا ي دجى ب ډاو٬ در ي ثريا االډ ىاوز؛ ث ٭جبس، ؿىبوـ سٶٹ ي س٢بى ىاهچ ٽىشڃ ي ډلييى ى، ډياهچ

ي، ه٦ سى ٵٹڈ ډلييى هاي ب هبػ ي ا٭مبڃ وٶ ٹير ا ا ي ٹجچربٵز ي اډپبن دٵز اٹشبى ى ٵ٢ب آاڇ وب ا يٵبٷ ډچ ثرش ٽب هاي هاي ثى.

سػ ىاز ٽ ډرى سإٽري بثبي ث پ ا اڃ كپماو ٭ة ،ى اه ډبنٹا ځٵش ارز. اره ارڄ ثر 1«٭ډ ثب»ثب ا اويمىيان ٭ة ا ػمچ

ث ډجىب كبٽمبن ٭ة ى ي ىبهش ډ «ز ٽهسٶٹ ثىيا ي كپډ»ب « ٵٷ سي» ي سپ ثر س ثب اؼبى س٢بى ،آن ډربن ريويان ي ٥جٺربر ډوشچرٴ ػبډٮر، ثر ٶٹر

ب ٭ث ربٹ٤ ري وڂب ث ڈ #2007، $ثب ىىي.كپماو ه اىاډ ډه پر ا ارڃ ٥الر كپماور ؿىر ىي، اره ارڄ ډبو ث ډب وبن ډى هبيسيايڇ كربر هرى ،بڅق ث دب س٢بى٭جياهلل ڈ ٭چ ؿىبوـ ؛ب ثى از ڈ

ثرى. ىڂربډ و ا ډٮم ٹاٵ ٹجچ - ډجىب كپماو ٵى ،ٽى. س٢بىا س٢مه ډځرا ٹرا ٽ ټ ډب د ا ٺ٣ كى ډجبٻ، ٽچب ى ٹب يٳ ثمت

ٹج٦ر ٽرش ي همر ريوي، سمربډ اسبډربر ډشػر ځٵز ي سٮياى ا ډلبن ب سيش ياثش ث اڅٺب٭ي ثى، اډب د ا ٺ٣ ډجبٻ ي ثب ث ارىبى ځي

ځرا ا يار ٽ، يه ي كجت اڅٮبىڅ، ي ٽ ډ، ىش اه ثمرت ىي.ا وبن ډ «ٵٷ سي»ب ٭ة ث اڄ ډان سپ ڈ ،ىاى ثى. اه ياٹٮز

1 .« ا ا٤ ى٠ ف ٣٥٥ «ػ٣ ت ا و و ر )خا ا( ٤ ٥الو٢ 1948 و ا

33وه ا٤الػاز٣ ت قب اهلل و غ ت و٥٥الو٢ ٥٥2006س٣ تو. ٢ و ا تى٢ ى ت مار ثا، تا ازا غا٣ زك ر زؼم٥ ة وو ا٤الػاذ ٤ثم سم

ا٢ اغا٣ تا س لا فر. ا آ زا٤م زاو ٢ ٠ اسؼفا ا ور، ت ٥و٤ىا٢ و ا ثا ت ػ آو و ٥الو٢ 2006ار. و اان ا و ل٥ ى٣ ٤ى

قب اهلل ت خا نىاذ ا٤ا، اسمثا ا٤ا٣ ا ٢ ت ػ آو.

Page 11: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

139 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

ٽ ى سربن ډٮبر هبيډبور ډػجربر ثىبثاه يه از ٽ سٶٹ ي س٢بى ءاشٶبى ي سيايڇ كپماو ىپشبسب ٭ة ا ٵاڈ بهش ثرى، ى آىري ور

ب ث ځ ا سٶٹ ي س٢بى ىاهچ ثا سيايڇ كبر ڈث ډى سػ هاي ثى.ىي ډرپڄ ػبڅت آوپر ٹربڇ ډرىڇ مره .مـن مه ډى ازي ى ٽ

اب مه ا $كياٹڄ ث ٥ ډٹز# ثب ډشلي بهشه ډچز سب كييى ډسٶر٬ ربهز: # 2011ب. $ثييان، ػىة ي كط ري ثرب سػر ثر ثب وڂب ث ځش ث و٪ ډر

ځر ا اره ارڄ ب بٹ٤ ي ثب اڄ بى ي، اډپبن ثآىب ٥ٵياان ڈثا ثبځىاوين و٪ڈ ب ده ا آوب ثب ربى ارز. سپر ثر سٶٹر ي

رب ٭رة اډپبن ثبسڅي اشجياى ي و سٺز وٶ هبػ ا ث رڈ ،س٢بى ىاهچب د ا وڂو اٹشياځابن هبيډبو سان ى ډبىي. اه ياٹٮز سچن ا ډډ ي. ى

٭چ بڅق ثب سپ ث ٥ٵرياان هرى، ثر س٢ربىب ػىرة ي رمبڃ مره ي ور ر كپماور بډ كبٽڈ ث ډر، ٽر ا و٪ ؛س٢بىب ووجڂبن ٹجبچ ىاډه ى

ډجبٻ ا ثا اىا ىي اوشٺبڅ ثځي، ث سيغ ثر س٢ربىب ي اهشالٵربر ىاهچرٵياان ٹراٵ ي ٵورياو ى ىي وره ى ٥ ثا دجى اياٳ هى سپ ٽى ي

كبڃ ىاډه ىن ث اهشالٵبر ډبن ووجڂبن ډىب٥ٸ ډوشچرٴ ي اؼربى رپبٳ ډربن آورب ب اشٶبى ٽى، هى ث د ٽىن آورب شىي سب ى يٹز ډىبت ثشاوىي ا اه پبٳ

ووجڂبن اه ډى٦ٺ، ثذىاوي. ى ا٭الڇ اٹچڈ ٵياڃ ثٹ $اٹچڈ ٹ# ا سٮياى ا$Al Arabiya News, 2012# ب وبډئ سٶٹوجبي ىز ى. اڅجشر اويا ا ٵاډ ٽر

ب ى آډ څجبب ډىډ ا ٽبا اه اثا هاي ٽبز. س٪بار ا٭شاځش آځرب ي ى وشؼر ٽرب اډپربن اولراٳ ځا ثثاث ا٭الڇ اٹچڈ ٵياڃ

اڅمچرڄ ى س اه ډئچ ا ځري ثلران ثره د االډ ى ډى٦ٺ از.ثياسره ؿربڅ ځا ډ٦ف ي ي ث ډجىب آن، كٶ٨ يكير څج ثر ٭ىران ثرٿ

# International Crisis Group, 2011ي ى اه ٽ ډى اب ٹرا ځٵرز. $ ديا كٶ٨ ي٬١ ډػى مـىربن رڈ ى ثب ا ٽب هبيډبو ووجڂبن ٥ٵ

Page 12: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 031

ثا ومو، ى مه ځبى ػم ث ج ٹبثڄ سػ ا ٹير ا ى ىز ىاوي.اكمي، ٵوي بڅق ي ويرب اډىشر ثر جر ثاىاىځربن ي مـىربن ثر ي

# Alley, 2011يٵبىاوي. $ اٳ بر ي ور ا ثرا درجى اري ومو ىڂ دىب ثىن ثر س٢ربىب ٵٹر

سران ا ى ٽب ى كبڃ ىځځو ى ث ىاى ا ډه٦ب ٽ س٢بىب ٵٹ ،ى ٹب ىري. اره ثلران «ډبذي»ى ثلان ،ډربو م ىاى ٽر وبىرب ىيڅشر

بهشمبو ا ى اان سوت ٽىوي ٽ ثيين اػب ا ډلبن ٹج٦ ث ٽچب ډٮش١بن ډل ى ثاث بهشمبن اى ي سچن ى ٹرب ىرز سجيڄ ي ثى.

ىى ث ىيهىرب ډربن ر بار ىوي. ى وڂز ٽ س٢بىب ډج٪ث سب سىيي ډل ي ډچمبن $اٱچت چٶ# سجيڄ ي. ييى اس ثر اره ى ي ځي

ا ا ٹڈ ياٹ٬ ايڅه ډياهچهى ى وبز ث ا ثز ٽش ثػب ځاز ي ى ډجبٻ ډشٺمب ى ثاث ډٮش١بن ىز ث ارچل كى اس د ا ،ى ٽ ى آن

ا اوٺرالة ثب اب ث اىپ ٵشى ٵٹ ،، ديڂ ثػش ډ«ډلمي ډبن»ثى. ر اه ياٹٮ وبن ىاى ٽر ډريز ب »وي: ٽىي، ى اه ثب ډډ ا سيي ډب ي اثاب كب١ر ثرى ي ا ى ىي ډجبٻ، مـىبن ثب اويديوي ٵشى ٵٹ

# 2011$ډبن، « ىي.ث ٽب هى اىاډ ډ ى ډرى ربى رب اه ډئچ وڂاور ځا ى ډ ث ثيا االډ ى اه ٽ ډڈ االډ ثػب ځاز.آىي ٵٹ

آن ارشٮمب، ىوجربڃ ب اب اشجياى ي ثر پ ا دب سان ځٶزډ ،ى ډؼم٫ځ ا س٢بى ي سٶٹ ىاهچ ي ځب سٮمٸ اه سٶٹ ى ٽب ارالډ ارز. ث

بثري، ى ؿىه ٵ٢ب ٽ اډپبن ثبسڅري اٹشرياځا ي وٶر ثڂبوڂربن اٵرا ډرى ډبن ډچرز ي درڂ ها ډى٦ٺ ڈ اچ ا ى ځش آځبووجڂبن سلڃ

، سان ځٶز ى ثاث ؿىه اكشمبڅډ ا ٭ٺجڂى ث اٹشياځا ا ىاوي. ى ياٹ٬ ى ثر ىاى ٽر ى ريى بٳسه ډىٶٮز ا ثا اٵاى ي ٥ ثٿس٢بى ووجڂبن

ن ىاډه ىن ث سٶٹ ي س٢بى ىاهچ ى اشب ثبسڅي ڈ اٹشياځا ي ياثرش ٽرى ، ىي. ٭جياڅٶشبف ډب١، اشبى ي اويمىي ډوه ث هبع ا ډب ٽ ش و٪ڈ

Page 13: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

141 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

رب ب ځا در ا اوٺرالة ووجڂبن ثبي ىٻ ٽىىي ٽ ىي» :ويډ ى اه ثبياػي ٩ٵز آن وشىي ٽ ځي و٪ هى ا ث كبة ځي ىڂ ثيين ځٶشڂ ي

#2011$ډب١، «ساٵٸ ي ٶبٵز سلمڄ ٽىي.

ای قهيای، قبيلحبكويت سبختبس فشق

، ك٢ر ي ى ياٹر٬ ٽب هبيډبو ي مبڃ آٵٺبب اػشمب٭ پ ا ياٹٮز، ثبٵرز از. ى ثه ا ٽرب اره ډى٦ٺر ا ث ػبډٮ كبٽمز بهشب ٹجچ

بر ا ػبډٮ ثب بهشب ٹجچ سىري، اهشالٵربر ا ي ٹرډ ډػرى ى رڈ ٵٹرٽىي. ٹجچ ثرب ربهشب ډرشلپڈ هرى، ا ي ډجشى ث وڂ واى ا سيي ډډى٦ٺ

بوي. ١مه اطځا ث آځب ډيو يويان، اډپبن سلڃ ي سٲ ا ث كياٹڄ ډسان ځٶز وڂرب ى وشؼ ډ ؛ٽىيب ا سيي ډا، پبٳاٵين ث اه، وڂ ٹجچ

ٽىىي.ا ث ول ىياو پيڂ ا سٺز ډا ي ٵٹٹجچپ ا ډپالر اب سلڃ ى ٽب هبيډبو ٭ثر ي اكشمربال پر ا

. ارز ا ٽب ډى٦ٺبٵز ي بهشب ٹجچي ثيا االډ، ث ډاو٬ اب دثرا ومور، ى ځرا هى. اه ډئچ ى ثيا االډ اه ٽبډال ث ؿڈ ډ

اڅمچڄ ى ډى ٹبڇ ډىڇ مه آډي از ٽر اډپربن ييى ثر ػىڂر ځي ثلان ثه #International Crisis Group, 2011(2)ٽىري. $ ب ا سيي ډا ثب ا مىٹجچ

ڈ كبٽڈ و ا ؿىه وڂاو ي سيري ثر ربى ځٵشر ارز. ى ٽرب ٹجچ ي ىيڅز ا ى پيڂ اىٱربڇ ٭ة هچغ ٵب، اوز او بىاس،ه وٶز

ثر ولر ٽر سٶپرټ اڅڂرب وٺر اره ىي ثرا ووجڂربن كربٽڈ ؛ٽى از اډپبن وبد از، اډ ٽ ث سيي ٵ٢ب ٹجچر ا ثرىن ا كربٽڈ ي سريي ٹجچر

،اوؼبډي از. ى ياٹ٬ ډٺبثرڄ سٲر ي درٵز ٹرا ا ا ىآوـر ربهشب ٹجچر ډ ځرا ډاسجر رىز ىي، س٢بى از ٽ سٲ ثب ٵچٶ يػى ي بهشب چرچ ىاى. ا ٹجچ

رب ى كربڃ روڂو هبيډبور ب وڂن ري ػبڅت آوپ ثب ا ڈبهشب، ا ا ٥ٸ سٺز ي سلپڈ ؿىه ،ا ثب سپ ث مه بهشب ٹجچ االډ،

Page 14: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 031

ا ډػى ى آن ثا سيايڇ كپماو اٹشياځا ه ٽ ٥جٮب ثب هچٸ ي ه ٹجچثب آيىن ډظربڅ ا مره، 1،«ٴ اڅيى»ٽب ٭ث بځب از اشٶبى ٽىىي.

»ثىي ب مه ډجشىر ثر پڄ»ٽىي ٽ ثيه پڄ اه ياٹٮز ا سجه ډ ا ٹجچرثر ٭جربس، رڈ # 2012$اڅريى، «و ډيو ٽىن ٹجچر. ،ډين از ىيڅز «ٽىن

،بڅق ثا سلپڈ چ٦ ه ث ػبډٮ مه ر ث ػب ٽمرټ ثر كٽرز ثرب ىيڅز سلپڈ بهشب ٽمټ ٽى ٽ ابب ثب ډجىب ي دبث ،اا ياٵٹػبډٮ

، ډشو اشاڅب ډبئڄ مه ي «ذبا ٵچ»ډين ډجشى ث ؤ ډىڇ ى س٢بى ثى. ث آن ارز ٽر و٪ربڇ مره ى ډلبرجبر ،وي ساست تحشاى پاذاس وىي ٽشبة ،ب ه ځرى. ي ٹجبرڄ ا ٹجبڄ ي وٶ آورب ا ثر ٥ر ٽبډرڄ ى و٪ر ډر

ڈ ػبڅت آوپ Phillips, 2011: 51#$ ىاوي.سه ثبڂان اػشمب٭ ى مه ډ ثٿ 2003ث ول ٽ ٹجبرڄ مره ى ربڃ ؛دىاهزث سچق ٹجبڄ ى ثاث پيڂ ډ

ى كربڅ ،ٹ٦ٮ اچل ى ىز ىارشىي ا 580ي ډچن 5ډؼم٭ب كييى ډالى Miller, 2003: 28#$ ى اهشب ىاز. ٹج٢ الفډچن 5/1ٽ هى ىيڅز كييى

ځ ىب ډشٮيى ا ث ومو ا ثرا سلپرڈ پشبسب ډى٦ٺر ا ثبٵرز ٹجچر، ډشو ډربئڄ ٭راٷ ي ورىي ٽشربة «ػٴ مو»ٹير ه يػى ىاى.

:ويډ ػشاق آذ

ؿه٥ سا تحهذا ف٥هذ ،ب٣ و كذا حىت سا ث دػهت شفهت ا٢ اص شد فر داؿهتذ. ثه سغه ب٢ ؼتشدفر٢ د٤ذ و ثش ثخؾ ر٢

ب٢ ػهت٣ ص٤هبد٢ ثه عها ا٢ دس علش ذس، عبد توع٥ف ظب لج٥ ت دس ظه شد٣ ثبل٣ بهذ. كهذا ثه ػهشع ثخـ٣ اص فش ا٢، ب لج٥ه

يب١٤ لذس خ٤ؾ ٤بفت ثهبثشا٤ دس ثبص٤هبث٣ اعتجهبس ا٢ ػدذ ثشافضد (>:< 6558)ػ٥ض، ا٢ ـبسوت ث آ وه وشد.٤ت لج٥

اى٤ و٣٤ ػتسا٣ و واا٢ زأ٥فاذ سؼىو٢ و و اال ٥ا ٣ «اى٣٤ ٤ف» .1

ا٢ قاو ت وا٢ ق٠ ا٢ ىا٢ ن٥ع ف ا ا ر. ٢ ت انساا٢ لث٥ و ا ٢ ا٤ و غ١ة وسا و٣٤ ات٣ و ػتسا تو فس ٣ سو٥

٤ى٣ ا ػا٢ ات٣ زىف٥ ى ار.

Page 15: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

143 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

آىي ثيا االډ ا ور ا ډؼرا س٢ربى ٽر اره ثريا ثرب ،ه ياٹٮزا ب ثبٵز ي بهشب ٹجچ ياٹٮز »ٽىري. ا ػبډٮ ىاى، سيي ډر « ډر٦ٶ اڅٶشر

آىري »ا سلز ٭ىان ى ډى وٺ ٹجبڄ ى آىي څج ډٺبڅ ،څجب وىي ي ډمى آن ث ١ٮٴ ٵىڀ ډيو ي ى وي ي ډ« ن ٥ٺزڅج ى ډبن ن ٹجچ ي

بال اب ځا ډىډبن څج ث ٭ىان ډبوٮ ى ثاث دبځٵشه و٪بډ ډىڇؼ ٹجچوش # 2012.ٻ: اڅٶش، $ ٽىي.ډرب ػبډٮر ، ديڂ اىو، ى ډرى س٢ربى ي سٺبثرڄ ياٹٮرز «بٽ اڅىبثچ»بالاو، ث ثب ځا ا بهشب اٹشياځا ي ىاوياهشه كپماو ډىڇا ا ي ٵٹٹجچ

ٽىي ٽ ووز ثبي ػبډٮ ډيو اؼبى ي سلپڈ ى ي ذ بډبن اه وپش سإٽي ډ ،بال ث يػى هاي آډي. اه وهب ډىڇ ربى ٽر پر ا اڅجش يره ډر

ا ػبډٮ، دڂ ا بٵز ي بهشب ٹجچب اٹشياځا ى سلپڈ ث ىالڄ اچ ڈٽى. بال ثى ٽ ٥جٮب د ا ؿ چ٦ آوب ا سيي ډكٽز ث ډىڇ

وبثچ ى سجه ډاو٬ ثىب ػبډٮ ډيو ى ٽب ٭ث، ث سسرت وپربر ر ا ٽىي:ثبن ډ ىا ىځځو و٪بڇ ث وبىب ٹبوو؛. 1

ياع ٵىڀ ؿه ووجڂبن ى ډبن كبٽمبن؛ ٭يڇ. 2

د؛ب اډپبناائ دىبىب ي ػبڂه ٭بىر وياشه ډوبڅٶبن ث. 3

وبساو ىي ى دجى ىبڅٿ ډبن كپډز ي ادن؛. 4

ب؛ب ىڂ ډچزٵٺيان ا٥ال٭بر كبٽمبن ا سؼث. 5

ا اٵاى هربئه ٽر يػرى كپډرز ا اوڂب ث ادن ث ٭ىان ډؼم٭. 6 # 2011$اڅىبثچ، ٽىىي.سيي ډ

را ؛ٽىىيب بىي ث ٭ىان ډاوٮ ى ثاث ثيا االډ ٹي ٭چڈ ډياٹٮزين و٪بډ ثىب ث هارز ډرىڇ ډرچمبن ډى٦ٺر ي ثريي ا ا ټ اډپبن كبٽڈ

ځر ٥ٵرياان و٪رڈ اډپربن ثر ىڂ بى ي اا ا ىا ډب ٹجچىزاويا ث و٪رڈ وره وبر ا ا ػبډٮ ى اشب ىزب ده ا بهشب ٹجچ

Page 16: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 033

»ؿىبوپر ځوري. آٱب ثيا االډ ا ډ ، ير ٵىرڀ ربثٸ ي «ٱربن رالډٵب ډرپڄ ى ػربن ٭رة ثر ور٫ وڂرب كربٽڈ ثر »وي: اويمىي څجىبو، ډ

ك ساوري ا آن پډز ث ٭ىان ټ ډچټ ي ث ىيڅز ث ٭ىان ٽربال ارز ٽر ډرهاي ي رب هري ي ٵري ي ثا طيسمىي ين ي ث اص بوين آن ث ٽ ډ

سجبىڃ آن اشٶبى ٽىي. اه و٫ وڂب مـىبن يػى ىاى ي ى آىي و اكشمبال ثريا #2011، ساله$.ٻ: «االډ ا ىؿب ډپالس ثبى.

رب ؿىبوـ ثيا االډ ثواي ا ډ دسال٥ڈ ىي ځرا ثر ر و٪ربڇ بال ډجشى ث ؤ ډىڇ ډچمبن ډى٦ٺ ثب ډٵٺز ثڂى، ثبي اپبب ثا ډىڇ

ا ډػى ى اٽظ ٽب ٭ة هبيډبور ثبثري سرب سٮبډڄ ثب بهشب ي ثبٵز ٹجچ ىى بالكٽز ث مز ډىڇ ثشاوي ١مه ا ا ثر ر ربهشب ، بهشب ٹجچر

ٽ ر ب آن ا ي يٵبىاډيو ي ډجشى ث كٺٷ يوي ي و سپبڅٴ ويځ ٹجچ ر ځرى ځب ډشٺمب ثب يٵبىا ث ىيڅز ي بهشب ډين اػشمب٭ ى س٢ربى ٹرا ډر

ىمن بى.

بكبسآهذی اقتصبدی

ثيا رب االډ ثبب وريځ ى ٽرب ډرچمبن هبيډبور ا ى ػىجرډوشچٴ ا ػمچ اٹشبى ا ى ٽىب ځا ا بهشب اٹشياځا ځرش ىوجربڃ ٽرى

از. ى اه ډبن، پ ا ډاو٬ د ي م ثيا االډ ثر رس ؿىرييػځر ٽب بي سٲ ي و ثر د ي ىاهچ ب اٹشبىومبي: ؿبڅډ

ا ا در ا اوز ثا يبي ثب ډع ثيا االډ. اه ىي ؿبڅ، ډاور٬ ٭مري ي ثيا االډ ٹا ډ رب ي ډاور٬ ىي. ى اه ثو ىريى سجره اره ؿربڅ

شڈ. ؿبڅ ځرو ب اٹشبى د ي ثريا ارالډ ى ٽرب ى كربڃ ىځب ډشٮريى ډرى ثر ٹرا ىاى. ى سان ا ػىجا ډ ي مبڃ اٵٺب هبيډبو

ث اره ډجىرب وڂز.ب هبيډبو ا ىي اٹشبى ث ىځځوثبي ٽالن وڂب

Page 17: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

145 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

اٹشبىب هبيډبو . ى اره رشىي ا ىؿب ياثشڂ بهشب ث هربع ا ډى٦ٺرى ااى ثا كٽز ث ا ډبن ثىاشه اره ياثرشڂ، ډٮىب كش ى ر يػ

ب اٹشبى ىي دره ا ؿىربن ځرشىځ ثهىاوري ٽر اډپربن ؿىره ؿبڅ، ئ ثور هبيډبور «ډبىب ايسبي» ٽىي.ډير چت ډكٽش ا ٭مال ى ٽسب

ب سه ؿبڅ ي ثٿسه ياثشڂ ډبڅ ي اٹشبى ډڈ ،ٽىيڂ ثبن ډوډٽ ٽب Ahmed et al, 2011#$ اٹشبى د ي ٽب بي سٲ ى هبيډبو از.

ا و ى ثب ا ٽب ٭ث وپش آوؼبز ٽ ابب ؿىه هاز ي ااىډىبٵ٬ ډٽر ى ى ٽب ٭ث هبيډبو ثب يػى وياى. ډىبٵ٬ ٥جٺ ډچ٤ اٹشب

دوي هى از ٽر آوربن ا ا ډىربٵ٬ ؿىبن و٪بڇ اٹشبى ب ػبوىا ډبجت اسبڃ اٹشربىب ،ٽىي. ياثشڂ ډٽډىڇ ي يوي سٮ اٹشبى ډچ ػيا ډ

ىا ډب ىا ي و٪بڇ ډٽٽب اه ډى٦ٺ ث اٹشبىب ٽب ډب ى ي آوبن ا ا ىڂ اٹشبىب داډ ډػرت ډو ػيا ٽى ي ى وشؼر ٽرب

#275: 1388$داكمي، ى.ځا ى ٦ق ډى٦ٺ ډسؼبر ي ډبا ي رمبڃ اٵٺرب ي ٽب هبيډبور ب اٹشبى دؿبڅ ،ى ډؼم٫

ب ثچىيډير ا ډير ا ټ ي ؿبڅ ي ډبنډير سان ث ىي ثو ٽسب ډ ، ا ډيان اي ىييٷ ثه اڅمچچ دڃ، «ډٮى اكمي»ى. ىڂ سٺڈ ٽ رب ؿربڅ

Ahmed et al, 2011#مبى $ ثډثپب ي ي دبه اٹشبى ا ٽسب ي ډبن ډيررب سٲ٥چرت ا ر ډچرز ا ٽىىري طجبرب ػمٮ ثٽ ډمپه از ثب ياٽى

ٽى سو ى سإډه ٽب ي ويځ ڄى ياٹ٬، وبساو ػاوبن سل يثي ى. ډى٦ٺثى ٽى ثى؛ اډب و٪بڇ ثه ٭چ ثر اره اډر ډىبت، يٹ٫ س٪بار سو ا ٹبثڄ د

ى ٽر ثجىرڈ # ه٦ اه ي١ٮز ډبو آپبس ډ 2011سػ وياز. $ؤثچجبيڇ، ربڃ ره ىاوري. 25سر ا ىري ػمٮرز دربه 65ى ٽ مـن مه كييى

$Barfi, 2011 ا ديرڂان ثػرش ډٽر ډ٦بڅٮربر «ډهآوشو ٽى»# ث سٮجرب ي سمربډ ٽرب ي رڈ ؿبڅ اچ د ،#CSISاڅمچچ $اشاسټ ي ثه

ب ه ي وبب ي اوش٪بار هبيډبو ي مبڃ اٵٺب، ين ث ساو ډبن سال

Page 18: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 035

Cordesman, 2011#$ ٭مڇ ډىڇ از. ى ډٺبثرڄ ؿربڅ سران رب ثچىيډرير ا ډرياثشڂ بهشب اٹشبىب ډى٦ٺ ث يي ډىبث٬ اور ي ى ډؼمر٫ اورز ي رب

»اوز ىاوز. ى هبيډبو ٭مډرب ٽرب ا ا ډى٪ر اٹشربى ثر ج ي «اوشرربى ٽىىي ٽ ىي ىش ا كرض ربهشب ياثرش ثر اٹش سٺڈ ډ 1«اوش ج»

ډلڅ ي اوز بىاس شىي.سټب اه ډبي ي ٽ ؿڂو ا اورز ثرا درڂ ا اٵين ث اه ى ډبى ،وىي ي ډام څجب ،«ډ٦ٶ اڅٶش»ى. ځ ډډع ثيا االډ ث

ثريين ٹرت ا ثب ٭ىان ؿڂو ٹاٵ ؿب ى ډى كپماو ٹاٵ ى ډٺبڅځر ا ورو ي ثرا كپماور ربى ثرى: ثر » :وري ث څج كپڈ اوي، ډ

#2011$اڅٶشر، «رب ډوبڅٶربن. ٥رٳ ىآډيب اوش ثا هي يٵبىا ي ثرمه وو ا ى ثهى ٽب هچغ ٵب ثب ډع ثيا االډ بي شڈ.

ثر ډجربو ربهشب ثريا ي ا٭٦رب آاى ا ٥رٸ اه ٽب ث ػب دىاهشهدررجى اررالكبر برر ي اٹشرربى، دىاهررز ډررشٺڈ اوررز ا ثشرره ا كررڄ

اوي. ومو اره ٵشرب دڂ ا س ډع ثيا االډ ث ٽب ه بٵش 20ا ى سإ ىييٷ سٮ ٭مربن ي ثلره ثرب ثىػر ا ر ډچربى ىال

ٽ ثب سػ ث ډربن and Johnston, 2011#$ سان ىيا مپب هچغ ٵب ډ .ٵ ػ بٽز ٽىن ډوبڅٶبن ثبيثا آن ي يساوي ٵ٢ب ٽ ى آن اوؼبڇ ي وم

:تيج

ا ډبو ٽ ثيا االډ ى ډى٦ٺ هبيډبو ي مبڃ آٵٺب آٱب ري، ثرب ا ي ووجڂبن ډى٦ٺ ا اكشمبڃ ث اولاٳ ٽري رين، ډربى رين ي رب اويمىيان

و و اؾ ت ٤ سم٥ و ى ك ىو٢ ا اس٣ ت الساو٢ ا٤الق ٣. الساو ث1

غ٥سم٥، ا ر ل ر اا و ػع ت ٤ ،وىوآى نو ا ا اتغ اس٣ زأ٥ ٣ اف ت ى كىو ا ف ر، ،وى. تا٢ ػى٠ وآىا٢ آ ا زى٥ ٣

ا٢ و اا ا٢ الساو٢ ظا٣ ناغ٣، ػا ا واا ئ ٥ قاا وه ٣ واو.اسوى ػال الساو٢ ث٢ اغ و وا٢ ن٥ع فا اسفاو ٣

Page 19: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

147 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

٭ٺجڂى اه ډع وه ب ځٶشر رب اوري. ى اىثربر ډثر٣ ثر اوٺرالة ي ىځځروىي آوـر اره ثبىي؛ اډ ٽ وبن ډبالاو و اكشمبالر بى ي ډ٦ف ډ ډىڇ

ربوي ثرهالٳ ا ووجڂبن ي اويمىيان ډ٦رف ډر رب ي رب ى٭رب ثرب ا ٱثرربال در ٽ اٽىن ثر اٹش٢رب را٤ ٩ربا ډرىڇ ر ٥ٵياان ىاهچ اشجياى

ب ي ه٦ب يػى ىاش ي ډع ثيا االډ ا ا ىين ي ؿىه ؿبڅ ر اوي ٽى ٽىي.ثين سيي ډ

ؿربڅ ي ډربوٮ مـىبوپ ى ٵ١ ډٺبڅ ډ٦ف بهشڈ ى اه ډٺبڅ ثر ؿرب ٽ ث و٪ وىيځبن، ډاطسه ه٦ب ا ډشػ ثريا ارالډ ى دىاهشڈ

بى ٽ اكشمبال ى آىري ىځر اره ٽب ىشو سٲ ي و ٽب ډ ك٢ر ي وٶر ٱرة ي :ډع هاىي ري. ؿرب ؿربڅ ډرى ثر ٭جبسىري ا

هچ، بهشب ٹجچوڈ، سٶٹ ي س٢بى ىا ا ي ٹرډ كربٽڈ ثر ػاډر٬ ا، ٵٹرب ا سپڄ ٭ث ي ى وبز وبٽبآډي اٹشبى. ؿب ؿبڅ بى ي ډث٬ ؿبڅ

ىىي ٽ ثيا االډ ى ډٽز آن ٹا ىاى. ث ىڂ وه، اه ؿب ؿبڅ ډ ىىي.ٽي ډبو٬ ا مز ي ثيا االډ ا سيي ډا ٥الو از ي ډورب ا ك٢ ي وٶ ٱة ي وڈ ٽ ډجٷ ث بثٺ

ډبن اٲبڃ ډ ث يچ وبدچئن آٱب ي ي ثرب ٵيدبر اډذاسر ٭٪رڈ ارالډ ٭ظمبو ث ايع هى ي، ما ي ث اٵا ثى از. اه ك٢ ي وٶ ثب سإ

ى كبڃ كب١ ا ويرب ارچ كب١ر ى ډى٦ٺر ي ڈ وش سٺز ي ي يى. اٵين ث اه، ٱة ي وڈ ػبو ٽ ى ػربن اطځا ى آن ث مب ډ

آىي ي ى ټ بڃ ځش ثه ثيا االډ ا ػمچ ثبويځبن اچ ث كبة ډسه ډ ډڈا ډشليان اچ هى ى ډى٦ٺ ا ا ىز ىاىوي، ٽ كى ډجبٻ ى

يى، ا آٱب ثيا االډ سلٽبر هى ا ثا ث كياٹڄ ربوين آوب ث مب ډىىي ب ػب ي٫ ٽىوي. اه اډ وبنسإطار ډىٶ آن ا ٥ٸ ډيز ثلان

ؿبڅ اب از ٽ ثيا االډ ا ثب سيري ػري ثر اولراٳ ٽري رين ډاػ بهش از.

Page 20: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 037

ب ابر ارز ٽر ا ىثرب ډرى ارشٶبى سٶٹ ي س٢بى ىاهچ و ا ډاڅٶبن ثى از.اه كپماور ٽر ثر ار٦الف كبٽمبن ٭ة ثا ٽىشڃ ػاډ٬

ى، وبويىي دشبوچ از ٽ ب سٶٹ ثىيا ي كپډز ٽه وبډي ډ« ٵٷ سي»هى ا ډؼا س٢بىب ي اهشالٵبر اػشمب٭ ا ڈ ځش ي ٥ٵيااو ى ثبسڅي

ب اػشمرب٭ آن ثهىا از. پ وز ٽ آىي ا كڈ مه س٢بىب ي سٶٹث ٥ر ،ي ٥جٺبس اى هاي ي، ډان ٽبډبث ثيا االډ ى آىي هبيډبو

ػشر ىاى ٽر رب ي درجى آورب ى ثشڂ ث ډيز اه س٢بىب ي سٶٹډشٺڈ آډ ى ػبډٮ ثيڃ ى سب ث سيغ ثر سلپرڈ كپماور ثشاوي ث ځٶشمبو ډبڅمز

بالاو ي ډجشى ث آا ډىڇ ډچمبن ډى٦ٺ سجيڄ ى.ډىڇا و ا ػمچ اثاب اب كپماو ٭ثر ى ا ي ٵٹثبٵز ي بهشب ٹجچ

ب اٹشياځا ٭ة اػب سلپڈ كپماو ڈٹن ځش ثى از. اه ثبٵز ث ځ ا پبٳه ا ډؼا ث رب ىاى. رپبٳ ب ربهشب ػبډٮر ا ډر

وڂ ډىڇ ي ووجڂربن ٹبثرڄ بهشب، ثهالٳ سٶٹ ي س٢بى ٽ ثب ب ي ٳ ارز. رب ػمٮر ػبډٮر ثهرىا ٵ٬ از، ا ٭مٸ ي ٵب ثش ى آځرب

ىي ي ث ب ػمٮ ټ ډچز پڄ ي ػز ډب ث آځب٭جبس اه و٫ پبٳ ث ثىڈ ى ٽ ډبوىي مه يٵبىا ث ٹجچ ډڈمه ىڅڄ ډ اوڂسر ا سر ي ٱري

يٵبىا ث ٽ از ي ب ى ډ پبٳ ٹج٦ ي ډچمبن ثبالس ا يٵبىا ث ډر ث ٭ىان ډػ٬ اچ يٵ رب ثرب ابر ثرى ي ځرى. اره رپبٳ بىا ػب ډر

سييب ػي ډشػ ثيا االډ ډ رب رٵب ى بى. كڄ ي ٵرڄ اره ؿربڅسان ث ډيز آوب اډييا ثرى ي ډير سىب ډد از ي ى ٽسبثچىيډير اډپبن

ٳ آن ا ډؼا ډيز ى وشؼ ډٵٺز ي دجى ډع ثيا االډ ي سلٺٸ ايا د هاي ثى.ب اػشمب٭ اډپبناه پبٳب اٹشبى د ي ثيا االډ و ا ػمچ ډجبكض اب ى ىي ىا

وه از ٽ ډ آٵره ثبري. ساوي ثا ثيا االډ ى آىري هبيډبور ؿربڅ هبيډبو ٽ ٱجب اٹشياځا ا د بډچز وىري سرب ا ؿىيه ىر ٽىرب ډر

Page 21: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

149 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

رب اٹشرياځا دره ى ډسٶر٬ ربهشه ډشػ ٵب وبٽبآډي ي وبساو رڈ رب اٹشرياځا ى وي. ى ياٹ٬ ءډيز ڈب اٹشبى ډډپالر ي ثلان

رب ابر در ي ٭ اٹشبى، اه ٭ ا ثلاو ربهش ارز ي ؿربڅب ٹا ىاى از ٽ د ا ډع ثيا االډ ى اه ٽب ي ٽب آډي و٪بڇ

ډرير ب اٹشبى ٽسبب ى ٱچج ث ؿبڅي ب هاىي آډي. ډان ډٵٺز اه و٪بڇ$ٵ٬ ثپب ي سلٺٸ وم ي اٹشبى ٹبثڄ ٹجڅ ٽ كياٹڄ ثرب ورم ري ػمٮرز

ډلرڅ ثر اٹشربى ځا ا اٹشربى اوشر ي سرټ مواو ىاش ثبي# ي ثچىيډير $ډڅي#، ث آىي آوب ى ٹير ي ى ډؼم٫، ث آىي ثيا االډ ى ډى٦ٺ پڄ ي

ػز هاي ىاى. سه ؿبڅ ډؼم٫ ؿب ؿبڅ ي ډبو٬ ډ٦ف ي، ثٿ ي ثريا رب در

بال ډجشى ث ب ډىڇ و٪بڇىىي ٽ ډشٺمب ث اډپبن ځا ثاالډ ا سپڄ ډي ډسٶ٬ ربهشه ب ډى٦ٺ اطځا هاىي ثى. ث و٪ ډب االډ ډچزاب بىي ي ب كياٹڄ، ډيز آوب ث ول ٽ ا سجيڄ ين آوب ث ه٦ ؿبڅ

ى ث بډبن ب وه دڂ ٽىي، هاي ساوز ډع پٵب ثيا ارالډډى٦ٺ ا ث ا د ځرش ىري. ى ډٺبثرڄ، وربساو ى ډسٶر٬ ربهشه ډاور٬ ي

ځ هاي بهز ي ا س ب بى ي، اكشمبال ډع ثيا االډ ا ډه ؿبڅ ر ربي ثرىڈ 2011كياٹڄ ث رس ٽر ى ربڃ ر آن ث ب ٽب ي ډىب٥ٸ

ث آىي ثبي اه وپش ا ډى سإٽري ٹرا ىاى ٽر هاي ٽبز. ى وبز ى وڂبډل ډٵٺز ډع ثيا االډ ى هبيډبور آىري، رب، آځرب ي وڂرب

ثبي. ؿىه وڂب ا ټ ٳ ث وٺ ٱة ي ابى ىاهچ اشجياى ي اشٮمب ډشب ډىربٵ٬ هر ځ ٱة ا ډع ثيا االډ ي ډيز آن ى ااډپبن ث

ا هاي ځٵز ي ا ىڂ اډپربن ثبسڅري اٹشرياځا ا ا رڈ ځرش ي ا٭ان ي اوب ا ډبن ث هاي ىاز.

بڃ ػان ډ، ٽ ى ػبن اوٺالة ډ ثرب ىرشڂ ي ، ٵٮ«يائڄ ٱىڈ»ؿىبوپ ومبىب ا٭شا سجيڄ آډ، ث پ اب ا٭شاآاى ين هى ي ج اذمب

Page 22: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 041

ى يا س٪ربار، » :رى ي، ثب اب ث اىپ ثبي ث آىي اډييا ثى، بىآي ډرب، اوٺالة ډب سىب ډبو ٽبډبة هاي ي ٽ ډب هڈ ي ثرڈ ب ي اذمبا٭شبة

يٵرڄ ډرپالر ب ثرب ريٳ كرڄ ب ياٹٮ سجيڄ ٽىڈ؛ ٽىه ا ث ٽى# اره ياٹٮرز ا ثبري ى ؿربؿة ٽچر ؿرب Ghonim, 2011« $ٮ ي ډو.ياٹ

ي ډبي ٽى. ؿبڅ بى

هببع هآخز:خشذ الششق ،«ثس الاسوي التس ستوا ال تثوش دوقشاط( »1111) ،آى ،أتلثام .1

اش. 11، األسط

خشذ الششق األسط ،«هي لن ؼلو الضهي ؼلو الوي( »1111) ،سف ،الذ .1

فثشاش. 12( 11121)

خشذ القذس ،«السؼد3 دهع تواسح تسکة ػل سس( »1111) ،هضا ،الششذ .3

أغسطس. 11، الؼشت

هشکض الجضش ،فضاػتا الغشب اإلساب ف هاخ الثس اللث (1111) ،صالح ،السس .2 ها. 1للذساسات،

الوغشب اإلحتجاج ف الطي الؼشت )هصشالحشکات ( »1111) ،ػوش ،الشتک .1 .312، الؼذد هدل الو تقل الؼشت ،«الثحشي( لثاى

هشاخؼ شام ،«کف حکن القزاف أستؼ ػقد تال هافس؟( »1111) ،هصطف ،الفتس .1

فوثش. 1، هقغ قطش، الؼذم

هشاخؼ ،«ثل شخ الطشق!هستقثل لثا تي شخ الق( »1111) ،هصطف ،الفتس .7

هاسس. 1، هقغ القطش، شام الؼذم

، هشمض الدضش للذساسات ،«الحکن الششذ الوجتوغ الشاشذ( »1111) ،هصف ،الوشصق .8 فثشاش. 11

خشذ ،«هجلس التؼاى الوتن هاج التحذات( »1111) ،هحوذ صالح ،الوسفش .2

دسوثش. 12، القذس الؼشت

Page 23: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

151 س ا هاغ پیؾ تیذاسي اػالهي؛ چالؾ

، خشذ الدشذ« الثسات الؼشت أهام ػقثات الوجتوغ الوذ( »1111) ،شاکش ،لسالات .11 فوثش. 31

، هشمض الدضش للذساسات ،«ظام ػل ػثذاهلل صالح قاب قسي( »1111) ،ػل ،تذاى .11 هاسس. 11

هشکض ،، تشتف الو ؤل الؼشت: هقذه لثاى دوقشاط ػشت( 1117) ،تشاس، ػضه .11 سات الحذ الؼشت.دسا

هؼات ، ، تشاىاقتصاد ساس تحالت ي خاسها( 1311) ،حسي ،پساحوذ .13 .پژش داشگا آصاد اساله

.اش 11، خشذ األشام ،«هي القاش؛ ثن هارا تؼذ؟( »1111) ،ػثذالوؼن ،سؼذ .12

.312 ، الؼذدهدل الو تقثل الؼشت ،«ػي تس( »1111) ،غساى ،ساله .11

شاق الو تقثل: ال اس األهشن ف إػاد تشنل الششق ػ( 1112) ،جف ،سوض .11

.داس الساق ،، تشجو سؼذ الؼظن، تشتاألسط

أکتتش. 11، خشذ الحا ،«الفت الطائف تذد الثس الوصش( »1111) ،هحوذ ،شهاى .17

هشمض الدضش ،«وقشاطخاسط طشق إل الذ تس( »1111) ،الؼشت ،صذق .11

اش. 11، للذساسات

هشمض الدضش ،«هخاطش أهام اإلتقال الذوقشاط الوصش( » 1111) ،ػثذالفتاح ،هاض .12

سثتوثش. 12، للذساسات

20. Ahmed, Masood, Caroline Freund, Robert Hormats, Marina

Ottaway, Uri Dadush (2011) “Will Economic Disruption Derail

the Arab Spring?” Carnegie Endowment for International Peace,

November 7.

21. Al Arabiya News, (2012) “Libyan leader threatens to use „force‟ to

foil east autonomy bid”, March 7.

22. Alley, Longley, (2011) “Yemen on the Brink: Will Saleh‟s

Resignation Lead to Democratic Reform?” Foreign Affairs, April 4.

23. Barfi, Barak, (2011) Bloody Days in Sanaa,” Foreign Policy, March

18.

24. Cordesman, Anthony H. (2011) “Stability in the Middle East and

North Africa: the other Side of Security,” Center for Strategic and

International Studies (CSIS), March 14.

Page 24: »يهلاسا ةلاقًا يبّصٍّژپ« ِهبٌلصف Scientific Association ىا ... · نسٕاؾض ْيطب ،ٍقغىم ناملؿم ْاَضًكم ضز ٓمبؾي ْضيسٕب

1391 تاتؼتاى، 1 ػال ال، ؿواساجوي ػلوي امالب اػالهي ايشاى، ، «اي امالب اػالهيپظؾ» 041

25. Ghonim, Wael (2011) “In Bleak Cairo, a Call for Optimism,”

NewYork Times, November 28.

26. Hourani, Albert (1992), A History of the Arab Peoples, NY: Warner

Books.

27. International Crisis Group, (2011) “Holding Libya Together:

Security Challenges after Qadhafi,” December 14.

28. International Crisis Group, (2011 (2)) “Popular Protest in North

Africa and the Middle East (II): Yemen Between Reform and

Revolution,”, March 10,

29. Laessing, Ulf and Cynthia Johnston, (2011) “Gulf states launch

$20 billion fund for Oman and Bahrain,” Reuters, March 10.

30. Miller, Derek B. , (2003) “Demand, Stockpiles and Social Controls,

Small Arms in Yemen,” Small Arms Survey, Occasional Paper (9).

31. Milne, Seumas, (2011) “The „Arab Spring‟ and the West: Seven

Lessons From History,” The Guardian, December 19.

32. Phillips, Sarah, (2011) Yemen and the Politics of Permanent Crisis,

New York: Routledge.