Φ Υ Λ Λ Ο 1 7 • Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5

Με «όπλο» τη νεανική φαντασία

Νέα χρονιά! Νέα τάξη πραγμάτων! Σε μερικούς δημιουργεί ανησυ-χία, σε άλλους ελπίδα για καλύτε-

ρες μέρες. Το σίγουρο είναι ότι ο χρό-νος προχωρεί και όλοι οφείλουμε να προσαρμοζόμαστε για να επιβιώσουμε, αλλιώς, θα έχουμε την τύχη των δεινο-σαύρων που εξαφανίστηκαν, καθώς δεν προσαρμόστηκαν.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι κάποιος θα συνθηκολογεί οπωσδήποτε, ούτε ότι φιμώνεται η φωνή του ελεύθερα σκεπτό-μενου πολίτη.

Καταργήθηκε η Τράπεζα Θεμάτων, ηρέμησαν κάπως οι μαθητές και κυρίως ανακουφίστηκε η τσέπη του γονιού. Η συ-νεχής και εξοντωτική αξιολόγηση, δεν προάγει τη γνώση και ούτε έχει κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα, πλην του να δη-μιουργεί άγχος και κόπωση στον μαθητή.

Το σχολείο έχει ρόλο και θέση στη ζωή του μαθητή αναντικατάστατη! Κανέ-να φροντιστήριο δεν μπορεί να το αντικα-ταστήσει! Είναι ότι συμβαίνει και με τους παππούδες, που όσο καλοί και να είναι, δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τον χειρότερο γονιό.

Θα πρέπει όλοι να εργαστούμε για το σχολείο των ονείρων μας, όπου θα προά-γεται η γνώση, θα καλλιεργείται η κριτική ικανότητα, θα απομακρύνονται οι φόβοι και οι σκοταδισμοί και θα ευνοείται η Τέ-χνη, ο Πολιτισμός και η Επικοινωνία, στοι-χεία εντελώς απαραίτητα για μια σύγχρο-νη πολυπολιτισμική κοινωνία.

Ας ελπίσουμε για βελτίωση του επιπέ-δου ζωής και μόρφωσης και κυρίως ας εργαστούμε για αυτό!

Μ.Μ.

Να εργαστούμε όλοι για καλύτερο σχολείο!

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΕΠΙΤΡΟΠΗΣΥΝΤΑΚΤΗΣ -

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΔΟΣΗΣΜΑΡΊΑ ΜΑΡΉ

Καθηγήτρια Γαλλικών - Θεατρολόγος (ΠΕ Ο5 & ΠΕ 32)

ΡΕΚΟΡ GUINNESS

ΤΟ ΜΕΓΑΛΎΤΕΡΟ ΡΟΛΟ ΚΕΙΚΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟΑυτό είναι το μεγαλύτερο ρολό κέικ

στον κόσμο κι έχει γεύση κρέμα - φράουλα! Μια «γλυκύτατη» εξάσκηση έκαναν μαθητές μαγειρικής και ζαχαρο-πλαστικής στην Ιαπωνία υπό την επίβλε-ψη και τη βοήθεια επαγγελματιών σεφ ζα-χαροπλαστικής!

Το αποτέλεσμα; Το μεγαλύτερο ρολό κέικ στον κόσμο φτιάχτηκε με μήκος 130 μέτρα και 68 εκατοστά και κέρδισε το ρε-κόρ Guinness!

Η γέμισή του ήταν κρέμα- φράουλα και τα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για να κατασκευαστεί ήταν 100 κιλά χτυπημέ-νη κρέμα, 54 κιλά αλεύρι, 2.682 αυγά, 43 κιλά ζάχαρη και μια ποικιλία από άλλα συ-στατικά.

Το όνειρό τους και επόμενο βήμα των επίδοξων σεφ είναι να φτιάξουν τη μεγα-λύτερη πίτσα στον κόσμο και να προσφέ-ρουν ένα χορταστικό γεύμα για όλους τους παρευρισκόμενους!

ΑΛΊΚΗ ΤΟΎΝΤΑ Α4

Παίζουμε πόλεμο;... Παιδιά σε όλο τον κόσμο, κάποια στιγμή έχουν ξεστομίσει αυτή τη φρά-ση και έχουν προσποιηθεί ότι

μετέχουν σε φανταστικές μάχες, από την εποχή που της μόδας ήταν οι καουμπόη-δες και οι Ινδιάνοι. Κάποια παιδιά όμως δεν χρειάζεται να «παίξουν» πόλεμο. Τον έχουν ζήσει. Αυτή είναι η πραγματικότητα για τους πιτσιρικάδες στη Λωρίδα της Γά-ζας. Παιδιά που προσπαθούν να επιστρέ-ψουν σε ένα κανονικό ρυθμό ζωής, όταν

γύρω τους όλα είναι γκρεμισμένα, κυρι-ολεκτικά, από τα «χτυπήματα» του Ισρα-ήλ. Με «όπλο» τη νεανική φαντασία όμως, ακόμη και ένα τέτοιο περιβάλλον μπορεί να αποκτήσει μία διαφορετική διάστα-ση. Κάπως έτσι, αυτό που στην πραγμα-τικότητα υπήρξε εμπόλεμη ζώνη, γίνεται πεδίο για παρκούρ, με τους Παλαιστίνι-ους πιτσιρικάδες να κάνουν τις εναέρι-ες τούμπες και τα κόλπα τους πάνω από συντρίμμια. Ενα παιχνίδι, που κατέγραψε σε φωτογραφικό αφιέρωμα το Reuters.

ΟΤΑΝ Η ΕΜΠΟΛΕΜΗ ΖΩΝΗΓΙΝΕΤΑΙ ΠΕΔΙΟ... ΓΙΑ ΠΑΡΚΟΥΡ!

La fête de la Chandeleur

Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΥΠΑΠΑΝΤΗΣ

Γιορτάσαμε, όπως πια συνηθίζουμε στο 1ο Γυμνάσιο Πεύκης τη γιορτή της Υπα-παντής με το γαλλικό έθιμο της κρέπας.

Όλο το σχολείο έφαγε κρέπες, άλλες που φέ-ραμε έτοιμες και άλλες που παρασκευάσαμε επί τόπου στην αίθουσα πολλαπλών εκδηλώ-σεων. Η συνήθεια αυτή έχει ξεκινήσει με την καθηγήτρια Γαλλικών κ. Μαρία Μαρή και φέ-τος έχει εμπλουτιστεί με τη συνάδελφό της κ.

Ιζαμπέλ Καρντόζο. Όπως προκύπτει από τις φωτογραφίες, όλο το σχολείο διασκεδάζει με τη γαλλική φροντίδα.

Η συμμετοχή όλων των μαθητών, το μοί-ρασμα της τροφής και η γαλλική μουσική δη-μιούργησαν μια μέρα αξέχαστη, όπως όλες αυτές οι μέρες που φεύγουν κάπως από το αυστηρό σχολικό πρόγραμμα.

Άντε και του χρόνου!

Φ Υ Λ Λ Ο 1 7 • Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5

ΑΥΤΑ ΠΟΥΜΕΝΟΥΝ ΠΙΣΩ,

ΑΥΤΑ ΠΟΥΧΑΝΟΝΤΑΙ

Το πιο πρόσφατο επίτευγμα του ανθρώπου, η προσεδά-φιση μιας ανθρώπινης κατα-σκευής πάνω σε ένα κομήτη, έβαλε τα όριά μας ένα βήμα παραπέρα. Μας θύμισε μια ακόμα φορά ότι η διαδρομή μας, από τον άνθρωπο που αγνάντευε με δέος τον ένα-στρο ουρανό μέχρι στον άν-θρωπο στο φεγγάρι είναι με-γάλη αλλά και συνάμα τόσο σύντομη. Αυτά που ζούμε σήμερα εί-ναι μόλις ένα απειροελάχι-στο κομμάτι του χρόνου που έχει διανύσει αυτός ο πλανή-της. Και όσο και να μας φα-ντάζει ο χρόνος αργός και βασανιστικός, η αλήθεια εί-ναι ότι κυλάει μέσα από τα χέ-ρια μας, όπως η άμμος στην παραλία. Τόσο όμορφα αλλά και τόσο γρήγορα.Άδικο ίσως, γιατί σε αυτό το σύντομο χρόνο της παρου-σίας μας πάνω σε αυτόν τον πλανήτη μαθαίνουμε να αγα-πάμε, να πονάμε, να γελάμε, να δακρύζουμε, να ερωτευό-μαστε, να νανουρίζουμε, να κοιμόμαστε μετρώντας τις ανάσες, να ξεκουραζόμαστε στην αγκαλιά του άλλου με ασφάλεια, να κυκλώνουμε με τα χέρια μας την ίδια μας τη ζωή, τα παιδιά μας.Όλα αυτά μαζί, ανάμικτα με πόνο, θλίψη, αγωνία, πίκρα και απογοήτευση, μας κά-νουν το ποτό που λέγεται ζωή. Που τις πιο πολλές φο-ρές δυστυχώς δεν μπορού-με να απολαύσουμε χαμέ-νοι στις μικρότητες και στις εφήμερες ανούσιες αγωνί-ες μας. Κρατάμε ψηλά αυτά που μας πληγώνουν, αυτά που μας αγχώνουν και που μας συννεφιάζουν, παραμε-λώντας όλες τις μικρές αλλά συνάμα υπέρλαμπρες ηλια-χτίδες χαράς και ευτυχίας.Μπορεί οι στιγμές να περ-νούν και να χάνονται, αλλά μαζί τους φεύγουν και οι άνθρωποι. Και λόγια που θα θέλαμε να πούμε, χάδια που θα θέλαμε να δώσου-με και να πάρουμε, στιγμές που θα θέλαμε να ζήσουμε μαζί με άλλους μένουν μετέ-ωρα, μιας και οι άλλοι δεν εί-ναι πια εδώ μαζί μας. Μένει μόνο μέσα μας η πικρή ανο-λοκλήρωτη επιθυμία του θα μπορούσα να είχα κάνει / πει / ζήσει.Όμως η ζωή συνεχίζεται. Δεν χάνεται. Ο χρόνος προ-χωρά και αυτοί που μένουν πίσω πρέπει να συνεχίσουν να ζουν, να αγαπούν, να πο-νούν, να δακρύζουν, να ερω-τεύονται, να νανουρίζουν, να αγκαλιάζουν, να μετρούν ανάσες, να αγκαλιάζουν.Και αν νομίζετε ότι οι άνθρω-ποι χάνονται όταν φεύγουν από κοντά μας, απλά κοιτάξ-τε το καθρέφτη. Κάπου εκεί βρίσκονται αυτοί που δεν εί-ναι πια μαζί μας.

Καθημερινήδιατροφή

ΒΊΒΛΊΟΓΡΑΦΊΑ1. SOMINSKY, L AND SPENCER, SJ. EATING BEHAVIOR AND STRESS: A PATHWAY TO OBESITY. FRONT. PSYCHOL. 2014 MAY

13;5:434.2. SINHA R AND JASTREBOFF, AM. STRESS AS A COMMON RISK FACTOR FOR OBESITY AND ADDICTION. BIOL PSYCHIATRY.

2013 MAY 1;73(9):827-835.3. RANABIR S AND REETU K. STRESS AND HORMONES. INDIAN J ENDOCRINOL METAB. 2011 JAN-MAR;15(1):18-22.4. DILEONE RJ, TAYLOR JR, PICCIOTTO MR. THE DRIVE TO EAT: COMPARISONS AND DISTINCTIONS BETWEEN MECHANISMS

OF FOOD REWARD AND DRUG ADDICTION. NAT NEUROSCI. 2012 OCT;15(10):1330-5.

Παχαίνει το άγχος;

Στο σύγχρονο περιβάλλον υπάρχουν πολλές στρεσογόνες καταστάσεις, ψυχολογικές και οργανικές, οι οποί-ες επιφέρουν ένα μεγάλο εύρος

αντιδράσεων στον οργανισμό με άμεσες ή έμ-μεσες επιπτώσεις στην υγεία. Κάθε στρεσο-γόνος παράγοντας ή απειλή στη σταθερότητα ή ομοιόστα-ση στο εσωτερικό περιβάλ-λον, αντιμετωπίζεται με ένα σύνολο προσαρ-μοστικών εκδηλώσεων του οργανισμού που αποκαλείται απόκριση προσαρμογής.

Το σύστημα απόκρισης αποτελείται απο τον άξονα υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφρι-δίων (ΗΡΑ) και το αυτόνομο νευρικό σύστη-μα (συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό), δύο οδούς που αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Το στρες, είτε οξύ είτε χρόνιο, μπορεί να επηρε-άσει την όρεξή μας, την ώθησή μας να φάμε και τα είδη των τροφών που είναι πιθανό να επιλέξουμε.

ΟΞΕΊΕΣ ΕΠΊΔΡΑΣΕΊΣ ΤΟΎ ΣΤΡΕΣΣΤΗΝ ΟΡΕΞΗ

Όταν ένας οργανισμός αντιμετωπίζει ένα στρεσογόνο γεγονός, απελευθερώνεται εκλυ-τική ορμόνη κορτικοτροπίνης (CRH) από τον παρακοιλιακό πυρήνα του υποθαλάμου, η οποία διεγείρει την έκκριση κορτικοτροπίνης (ACTH) από τον πρόσθιο λοβό της υπόφυ-σης. Η κορτικοτροπίνη ακολούθως διεγείρει την αποδέσμευση γλυκοκορτικοειδών (κορ-τιζόλη ή κορτικοστερόνη) από τον φλοιό των επινεφριδίων. Τα γλυκοκορτικοειδή βοηθούν στην κινητοποίηση της ενέργειας και εξασφα-λίζουν την διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Η CRH εκκρίνεται επίσης στον τοξοει-δή πυρήνα του υποθαλάμου (ARC) καταστέ-λοντας τους νευρώνες του νευροπεπτιδίου Υ (NPY) και της πρωτεΐνης που σχετίζεται με Agouti (AgRP) οι οποίοι αποτελούν ισχυρούς διεγέρτες της όρεξης και κατά συνέπεια, εμπο-δίζει την όρεξη. Επιπλέον, η διέγερση του ΗΡΑ σχετίζεται με την απελευθέρωση κατεχολαμι-νών, γεγονός που οδηγεί σε αύξηση της καρ-διακής παροχής, αύξηση της ροής του αίματος στους σκελετικούς μύες, αύξηση της γλυκόζης του αίματος, κατακράτηση νατρίου, μειωμένη εντερική κινητικότητα, διαστολή των βρόγχων και ενεργοποίηση αντιδράσεων και ανακλαστι-κών συμπεριφοράς.

Με τον τρόπο αυτό, σε οξύ στρες ο συντο-νισμός πρόσληψης τροφής από τον HPA επι-τρέπει στον οργανισμό να δώσει προτεραι-ότητα στην αντιμετώπιση του στρεσογόνου ερεθίσματος μέσω μάχης ή φυγής και έπει-τα να προβεί στην αναπλήρωση της ενέργει-ας που δαπανήθηκε.

ΧΡΟΝΊΕΣ ΕΠΊΔΡΑΣΕΊΣ ΤΟΎ ΣΤΡΕΣ ΣΤΗΝ ΟΡΕΞΗ

Χρόνια και υψηλά επίπεδα επαναλαμβα-νόμενου και ανεξέλεγκτου στρες οδηγούν σε απορρύθμιση του HPA, τροποποίηση του με-ταβολισμού της γλυκόζης, αντίσταση στην ιν-σουλίνη, μεταβολή στη δράση των γλυκοκορ-τικοειδών και αύξηση των επιπέδων τους, τα οποία ακολούθως επηρεάζουν την ενεργειακή ομοιόσταση και τη διατροφική συμπεριφορά. Την έναρξη ενός συνεχούς στρεσογόνου γε-γονότος ακολουθεί η αύξηση της συγκέντρω-σης των γλυκοκορτικοειδών στο αίμα γεγονός που οδηγεί στην αποθήκευση, σπλαχνικού κυ-ρίως, λίπους. Όσον αφορά τη διατροφική συ-μπεριφορά, τα γλυκοκορτικοειδή διεγείρουν την πρόσληψη τροφής αλληλεπιδρώντας με πολλούς ρυθμιστές της όρεξης.

Βοηθούν στην διέγερση των νευρώνων NPY/AgRP, ρυθμιστές κλειδιά της διατροφι-

κής συμπεριφοράς οι οποίοι αποτελούν ισχυ-ρούς διεγέρτες της όρεξης. Επηρεάζουν τη λειτουργία της λεπτίνης, ο φυσιολογικός ρό-λος της οποίας είναι η σηματοδότηση του κο-ρεσμού και η καταστολή της όρεξης. Τα γλυκο-κορτικοειδή, παρά το γεγονός ότι διεγείρουν

την απελευθέρωση λεπτίνης από το λιπώδη ιστό, μειώ-νουν επίσης την ευαισθησία

του εγκεφάλου στην ορμόνη αυτή, συμβάλ-λοντας σε αντίσταση στη λεπτίνη και μειώνο-ντας έτσι την ανορεξιογόνο δράση της. Επηρε-άζουν επιπλέον τη λειτουργία της ινσουλίνης η οποία δρα συνήθως στον υποθάλαμο μειώνο-ντας την πρόσληψη τροφής και στην κοιλιακή περιοχή της καλύπτρας του εγκεφάλου (VTA) μειώνοντας το συναίσθημα ευφορίας που προ-καλεί η τροφή μέσω των ντοπαμινεργικών νευ-ρώνων. Τα γλυκοκορτικοειδή συντελούν στη μείωση της ικανότητας της ινσουλίνης να ανα-στείλλει τους νευρώνες NPY/ AgRP στον ARC και συνεπώς, η όρεξη διεγείρεται. Η κατασταλ-τική δράση της ινσουλίνης στις οδούς επιβρά-βευσης του εγκεφάλου πιθανόν σημαίνει οτι η τροφή θα πρέπει να είναι ακόμη πιο «πλούσια σε γεύση» για να επιφέρει το ίδιο αποτέλεσμα.

Τα γλυκοκορτικοειδή ενισχύουν την παρορ-μητική αναζήτηση εξαιρετικά εύγευστων τρο-φών, την προτίμηση τροφών που αυξάνουν το αίσθημα ευφορίας και επιβράβευσης και τρο-φών που είναι θερμιδικά πυκνές (πλούσιες σε λιπαρά). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός οτι αυ-τές οι εξαιρετικά εύγευστες τροφές οδηγούν επίσης, μέσω του αισθήματος ευφορίας που προκαλούν, σε αρνητική ανατροφοδότηση του άξονα ΗΡΑ ώστε να περιοριστεί η δράση του.

Με τον τρόπο αυτό η παρορμητική κατα-νάλωση πρόχειρου φαγητού ή γλυκού μπορεί στην πραγματικότητα να ανακουφίσει τα συ-μπτώματα του στρες.

Τα γλυκοκορτικοειδή αλληλεπιδρούν επι-πλέον με τη γκρελίνη, πεπτίδιο που προέρχεται κυρίως από το βλεννογόνο του στομάχου και αποτελεί ιδιαίτερα ισχυρή ορεξιογόνο ουσία. Απελευθερώνεται ως σήμα άμεσης πρόκλησης του αισθήματος της πείνας λίγα λεπτά ακριβώς πριν την έναρξη του γεύματος για να ενεργοποι-ήσει τη σίτιση. Τα επίπεδά της στην κυκλοφορία του αίματος αυξάνονται κατά την απόκριση του οργανισμού στο στρες, οδηγώντας σε αυξημέ-νη δραστηριότητα των νευρώνων NPY/AgRP και σε αυξημένη πρόσληψη τροφής.

Το χρόνιο στρες επιδρά και στο μεταιχμια-κό (ή λιμπικό) σύστημα του εγκεφάλου που εί-ναι υπεύθυνο για τη ρύθμιση των συναισθημά-των και των παρορμήσεων, της μάθησης και της μνήμης, των γνωστικών, συναισθηματικών και συμπεριφορικών αντιδράσεων. Επηρεάζει τις περιοχές του φλοιικού-μεταιχμιακού συ-στήματος που ρυθμίζουν το αίσθημα της επι-θυμίας και της ευφορίας που προκαλεί η τρο-φή, ενώ συμπεριφορικές και κλινικές έρευνες υποδεικνύουν ότι οδηγεί στην μείωση του συ-ναισθηματικού και συμπεριφορικού ελέγχου και αυξάνει την παρορμητικότητα, παράγο-ντες που σχετίζονται με την αναζήτηση εύγευ-στων, θερμιδικά πυκνών τροφών και την αύξη-ση επεισοδίων υπερφαγίας.

Το στρες προκαλεί ή συμβάλλει σε πλή-θος ασθενειών και διαταραχών και έρευνες δείχνουν ότι η παχυσαρκία και άλλες διατρο-φικές διαταραχές ενδέχεται να είναι ανάμεσα σ’αυτές. Διαρκές ψυχολογικό στρες και χρό-νια υψηλά επίπεδα γλυκοκορτικοειδών μπο-ρούν να οδηγήσουν σε τροποποίηση της δι-ατροφικής συμπεριφοράς και υπερβολική αύξηση βάρους μέσω της νευροβιολογίας του στρες που αλληλεπικαλύπεται με τη νευροβιο-λογία ρύθμισης της όρεξης και της ομοιόστα-σης της ενέργειας.

ΔΕΣΠΟΊΝΑ ΖΑΠΟΓΛΟΎΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ - ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

ΜΑΝΏΛΗΣ ΜΑΝΏΛΑΡΑΚΗΣ

ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

ΤΙ ΕΙΝΑΙΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟΡΑΠΟΥΝΖΕΛΗ Μάιλι Γέιλς, έπασχε από το σύνδρο-μο της Ραπουνζέλ, το οποίο είναι πολύ σπάνιο, καθώς συνολικά νοσούν 27 άτομα στον κόσμο αλλά δεν...το γνώριζε.Το κοριτσάκι παραπονιόταν συνέχεια στη μητέρα της ότι πονάει το στομάχι του. Κάποια στιγμή, έφτασε σε σημείο να υποφέρει από καθημερινούς πόνους, με αποτέλεσμα η μητέρα της, Λίζα, να τρο-μοκρατηθεί. Η μητέρα της πίστευε ότι έχει όγκο στο στομάχι της για αυτό και την πήγε στο γιατρό, ο οποίος της έδωσε φάρμακα κατά της δυσκοιλιότητας.Μέρα με την μέρα, όμως το κοριτσάκι όλο και χειροτέρευε… Δεν είχε όρεξη να φάει, και όσο περνούσε ο καιρός αδυνάτιζε και πιο πολύ. Όταν πια είχε γίνει σκιά του εαυτού της, οι γονείς της απελ-πισμένοι ότι πάσχει από κάτι πολύ σοβαρό την πήγαν στο νοσοκο-μείο, όπου υπεβλήθη σε ενδοσκοπική εξέταση.Οι γιατροί έμειναν άφωνοι καθώς ανακάλυψαν στο στομαχάκι της, έναν τεράστιο όγκο μαλλιών και ενημέρωσαν τους γονείς ότι η 5χρονη πάσχει από το σύνδρομο της Ραπουνζέλ. Πρόκειται για την «κακή» συνήθεια να «μασουλάει» κάποιος τα μαλλιά του και στη συνέχεια να τα καταπίνει κιόλας, λες και πρόκειται για τροφή. Επειδή όμως δεν γίνεται πέψη των μαλλιών, αυτά συσσωρεύονται μέσα στο στομάχι και επεκτείνονται προς τα έντερα.Το κοριτσάκι μπήκε αμέσως στο χειρουργείο για να του αφαιρε-θεί ο όγκος των μαλλιών του, ο οποίος είχε το μέγεθος μιας μπά-λας ράγκμπι. Η μητέρα της αφού βγήκε από το νοσοκομείο φρό-ντισε να της κόψει τα μακριά μαλλιά της, ενώ σε συνέντευξη της δήλωσε ότι την είχε δει να τα βάζει στο στόμα, όμως δεν φαντά-στηκε ποτέ το μέγεθος του προβλήματος που θα αντιμετώπιζε το παιδί της.Σήμερα, πέντε χρόνια μετά το χειρουργείο, η μικρή δεν τρώει πια τα μαλλιά της επειδή φοβάται και δεν θέλει να ξαναπάει στο νο-σοκομείο, ενώ η μητέρα της έκανε τώρα γνωστό το συγκεκριμένο περιστατικό, ώστε να αφυπνιστούν κι άλλοι γονείς που μπορεί το παιδί τους να πάσχει από το ίδιο σύνδρομο (Rapunzel Syndrome).

ΚΑΛΛΊΑ ΞΕΝΟΎ Β2

Μια φορά κι έναν καιρό, υπήρχε μια βασίλισσα, που είχε 4 συντρόφους.Πάνω απ’ όλους έδειχνε αδυναμία στον τέταρτο. Τον στόλιζε με ακριβά ρούχα, του χάριζε πάντα τα καλύτερα, τον στόλιζε με κοσμήματα, του φορούσε αρώματα και του φερόταν πολύ γενναιόδωρα...Ο τρίτος σύντροφος της βασίλισσας είχε μεγάλη αυτοπεποίθηση, ήταν αλαζών, όμως εκείνη τον αγαπούσε και τον σύστηνε με υπηρηφάνεια στον κύκλο της και φοβόταν μήπως κάποια μέρα, θα την άφηνε για άλλη γυναίκα...Ο δεύτερος σύντροφος της ήταν πάντα ευγενικός κι υπομονετικός μαζί της. Όταν εκείνη αντιμετώπιζε ένα πρόβλημα, ήξερε ότι μπορούσε να βασιστεί πάνω του, ότι θα την άκουγε και θα τη βοηθούσε στη λύση του.Ο πρώτος, αν και ήταν πιστός σαν σκυλί και βρισκόταν πάντα δίπλα της, εκείνη δεν του έδινε σημασία, τον παραμελούσε, τον ειρωνευόταν και τον έδιωχνε από κοντά της. Και μια μέρα, η βασίλισσα αρρώστησε βαριά και κατάλαβε πως θα πεθάνει. Σκέφτη-κε τότε πως είχε 4 συντρόφους, όμως σε λίγο δε θα’χε κανέναν. Έτσι τους φώναξε όλους μπροστά της και ρώτησε πρώτα τον τέταρτο που ήταν η μεγάλη της αδυναμία: «Σ’ αγάπησα περισσότερο από τους άλλους, σε είχα πάντα στα πλούτη, ντυμένο με τα πιο όμορφα ρούχα και μεσ’ την καλοπέραση, δε σου χάλασα ποτέ χατίρι. Τώρα που πεθαίνω, θα με ακολουθήσεις για να έχω παρέα, εκεί που πάω;»«Δεν υπάρχει περίπτωση! Εσύ τον δρόμο σου κι εγώ τον δικό μου», απάντησε εκείνος κοφτά και την παράτησε σύξυλη. Τα λόγια του την πλήγωσαν σα μαχαίρι στην καρδιά.Μετά ρώτησε τον τρίτο σύντροφό της. «Σ’ αγάπησα σ όλη μου τη ζωή και πάντα γύ-ρευα την συντροφιά σου. Τώρα που πεθαίνω, θα με ακολουθήσεις στο θάνατο;»«Όχι, φυσικά» απάντησε εκείνος. «Η ζωή είναι πολύ ωραία για να την αφήσω. Όταν πεθάνεις, θα παντρευτώ μια άλλη.» Η Βασίλισσα ένοιωσε να της κόβεται η αναπνοή και η καρδιά της βούλιαξε...Ύστερα, ρώτησε τον δεύτερο σύντροφό της: «Πάντα ερχόμουν σε σένα για βοήθεια και πάντα ήσουν εκεί για μένα. Όταν πεθάνω, θα με ακολουθήσεις για να μου κρα-τάς συντροφιά;»«Λυπάμαι, δε μπορώ να σε βοηθήσω τώρα. Το μόνο που μπορώ να κάνω, είναι να ‘‘περπατήσω’’ μαζί σου μέχρι τον τάφο σου», απάντησε το παλικάρι, κάνοντας την καρδιά της να ραγίσει από θλίψη...Τότε, ακούστηκε μια φωνή: «Εγώ βασίλισσά μου θα έρθω μαζί σου! Θα σε ακολου-θήσω όπου κι αν πας!»Η βασίλισσα γύρισε να δει από πού ερχόταν η φωνή και είδε τον πρώτο της σύντρο-φο. Φαινόταν πολύ ταλαιπωρημένος και παραμελημένος. Θρηνώντας η βασίλισσα: «Αχ τι λάθος που έκανα η δύστυχη, έπρεπε να σε είχα προ-σέξει περισσότερο, όταν είχα την ευκαιρία!» είπε και ξεψύχησε. Ήταν ήδη πολύ αργά.Εδώ τελειώνει το παραμύθι και αρχίζει η πραγματικότητα.Η βασίλισσα είσαι εσύ και έχεις 4 συντρόφους στη ζωή σου.Ο τέταρτος σύντροφός σου είναι το ΣΩΜΑ σου. Όση προσοχή κι αγάπη κι αν του δώ-σεις, όσα κι αν του προσφέρεις, όσο κι αν το στολίσεις, όση αδυναμία κι αν του δεί-ξεις, όταν έρθει η στιγμή και πεθάνεις, θα σε εγκαταλείψει χωρίς οίκτο. Ο τρίτος σύντροφός σου είναι η ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΣΟΥ, ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ STATUS και ό,τι υλι-κό κατέχεις. Βρίσκονται μαζί σου όσο είσαι εν ζωή. Όμως μπορεί να σε εγκαταλεί-ψουν και σίγουρα όταν έρθει η ώρα να φύγεις ακολουθούν άλλους και σε έχουν κιόλας ξεχάσει. Ο δεύτερος σύντροφός σου είναι η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ σου. Όσο κι αν βρίσκο-νται κοντά σου, την ύστατη ώρα, μόνο να σε ξεπροβοδίσουν μέχρι τον τάφο σου μπο-ρούν...όχι όμως να έρθουν μαζί σου.Ο πρώτος σου σύντροφός είναι το ΠΝΕΥΜΑ σου, που σχεδόν είναι πάντα παραμελη-μένο από το κυνήγι του πλούτου, της δύναμης, της εξουσίας, των υλικών αγαθών. Όμως, το πνεύμα σου είναι το μόνο που θα σε ακολουθήσει όπου κι αν πας, το μόνο που θα είναι πιστό αιώνια! Καλλιέργησέ το, δυνάμωσέ το, διατήρησέ το ζωντανό, καθώς θα σε συντροφεύει για πάντα...

Η ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΚΑΙΟΙ 4 ΣΎΝΤΡΟΦΟΙ ΤΗΣ

Φ Υ Λ Λ Ο 1 7 • Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5

Η ΦΑΥΛΗ ΑΛΥΣΙΔΑΤΗΣ ΚΑΚΟΠΟΙΗΣΗΣΤΟΎ ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΔΗΜΟΣΙΕΎΘΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «Κ»ΤΗΣ ΚΎΡΙΑΚΑΤΙΚΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΣΤΙΣ 10.8.2014

Παλιά πήγαινες στο σούπερ-μάρκετ με 100 δραχμές

και έφευγες με 7 σοκολάτες και 2 σακουλάκια δρακουλίνια.

Τώρα παντού έχει κάμερες.

Κάθεται ένας 18χρόνος σε ένα μπαρ μόνος του. Ξαφνικά ακούει την barwoman: Ορίστε, γάλα με caotonic, κερασμένο

από τη κυρία απέναντι...- Ρε μάνα... Ε - ΛΕ - ΟΣ!

- Εισιτήριο έχετε;- Υγεία να έχουμε κι όλα τ’άλλα

έρχονται κύριε ελεγκτά μου.

Θέλω να χάσω κιλά, αλλάδεν μου αρέσει να χάνω...

Πριν χρόνια, ένα καλοκαίρι κατεβαίνω στα Χανιά. Στην παλιά πόλη σταματώ σε ένα καταφύγιο κακοποιημέ-νων σκυλιών. Δημιούργημα μιας αγγλίδας φιλόζωης, που κατέβηκε για τουρισμό και σοκαρίστηκε από τα

πάμπολλα περιστατικά παρατημένων και εξαθλιωμένων σκύ-λων που συνάντησε στο νησί. Το ίδιο βράδυ σε τοπική ταβέρ-να, η ταβερνιάρισσα μας διαμαρτύρεται: «δε λέω ότι δεν υπάρ-χουν τέτοια περιστατικά στα μέρη μας, αλλά έπρεπε (η Αγγλίδα που είπαμε) να μας κάνει ρεζίλι σε όλο τον κόσμο;».

Βλέπετε η πρωτοβουλία της είχε διαδοθεί διεθνώς. Το πρό-βλημα ήταν λοιπόν, όχι αυτό καθ’ εαυτό, αλλά η δημοσιοποίησή του. Μια φτωχόμυαλη χωριάτικη λογική άνω ποταμών.

Εάν δεν είχε ψηφιστεί από τη Βουλή, ο πρόσφατος νόμος που μετέτρεψε σε ποινικό αδίκημα την κακοποίη-ση ζώων, δε θα ακούγαμε για όλα αυτά τα περι-στατικά, που κάθε εβδομάδα βλέπουμε και διαβά-ζουμε στα Μέσα, με πιο πρόσφατο τον κακόμοιρο πνιγμένο σκύλο στη Στυλίδα. Πριν από τον νόμο, η αστυνομία, που ακό-μα εφαρμόζει το νόμο κατά το δοκούν, αδιαφορούσε πλήρως για αντίστοιχες καταγγελίες. Η δε φιλοζωική συνείδηση θεω-ρούνταν από την ελληναράδικη λογική πολλών μια γραφικότη-τα. Κακά τα ψέματα, η ελληνική κοινωνία σε επίπεδο στοιχειώ-δους φιλοζωικής αγωγής είναι ακόμα λίγο μετά το μεσαίωνα, παρ’ όλες τις, με αυταπάρνηση, κινητοποιήσεις των απαντα-χού φιλόζωων.

Αρνούμαστε ακόμα να αντιμετωπίσουμε εκείνον που κα-κοποιεί ένα ζώο, ως ένα δυνάμει διαταραγμένο και δυνάμενο και για άλλες βαναυσότητες άτομο, που θα έχρηζε και ψυχια-τρικής παρακολούθησης.

Είναι αξιοπερίεργο, πως ενώ οι περισσότεροι παιδικοί ήρω-ες είναι προσωποποιημένα ζώα, τόσοι πολλοί ενήλικες τα θεω-ρούν περίπου αντικείμενα.

Η αδιαφορία της τοπικής αυτοδιοίκησης έχει σπάσει ρεκόρ. Στη βιομηχανική ζώνη Ηρακλείου, δεκάδες αδέσποτοι σκύλοι σεργιανάνε προς αναζήτηση ενός ξεροκόμματου. Στη λεωφό-ρο που τη διασχίζει, παρατημένα τα σκοτωμένα κουφάρια πολ-λών σαπίζουν στον ήλιο για μέρες. Στα Βριλήσσια, προ ημερών, αγέλη σκυλιών επιτέθηκε σε συγγενικό μου πρόσωπο. Καμία μέριμνα, κανένας σχεδιασμός υποδομής.

Χαιρετίζω την χθεσινή πρωτοβουλία για αυστηροποίηση των ποινών, του αρμόδιου υπουργού Προστασίας του Πολίτη, με αντίστοιχη οδηγία προς την αστυνομία. Αλλά η αγωγή ξεκι-νάει από το σχολείο, όπως και η βαρβαρότητα ξεκινάει από το σπίτι, που έλεγε και ο Μόρισεϊ.

Δε θέλω να συνεχίσω να γίνομαι δυσάρεστος. Είναι λυπη-ρό να λέμε συνέχεια τα αυτονόητα. Θα μου επιτρέψετε να σας προσφέρω, μια δική μου ανέκδοτη μετάφραση που έκανα για σας, σε έναν μονόλογο από το άπαιχτο στη χώρα μας αμερικά-νικο θεατρικό έργο, The Dog Logs, του C J Johnson. Το έργο απαρτίζεται από μονολόγους σκυλιών. Στο συγκεκριμένο, μι-λάει ο Σάμσον το Λαμπραντόρ.

Καλή ανάγνωση, με ένα χαδάκι στο κεφαλάκι σας.• • •

«Ο Σάμσον είναι ένα γέρικο λαμπραντόρ:- Ερχόμουνα τακτικά στο μπαρ του Τσάρλι, ήδη για πάνω

από πέντε χρόνια, προτού εμφανιστεί ο Μπλουκ. Η ρουτίνα παρέμενε πάντα ίδια, από τότε που ήμουνα κουτάβι. Ο κύ-ριός μου -ένας πολύ ήσυχος τύπος, κάπως ψηλός- με ανέ-βαζε στην καρότσα του φορτηγού και με έπαιρνε να τον βο-ηθάω στη δουλειά. Κι εγώ, αυτό που είχα να κάνω, ήταν να φυλάω όλα τα πράγματα που είχε στο φορτηγό, ενώ εκείνος δούλευε. Και τι δεν είχε σ’ εκείνο το φορτηγό! όχι φαγώσιμα βέβαια, αλλά πράγματα με τα οποία γουστάρουν να δουλεύ-ουν οι άνθρωποι. Κι όταν πλησίαζε κανένας στο φορτηγό, του

έριχνα ένα καλό γαύγισμα και το ‘βαζε στα πόδια!Ναι, ήμουν καλός στη δουλειά μου. Στο τέλος κάθε ερ-

γάσιμης μέρας γυρνάγαμε σπίτι, παρκάραμε το φορτηγό και περπατούσαμε μέχρι το μπαρ του Τσάρλι. Ο κύριός μου έμπαινε στο μπαρ κι εγώ την άραζα έξω στο πεζοδρόμιο. Μετά από καμιά μιάμιση ωρίτσα, έβγαινε και γυρίζαμε πάλι σπίτι με τα πόδια.

Ήταν ωραία ζωή. Μου άρεσε το πεζοδρόμιο έξω απ’ το μπαρ του Τσάρλι. Τους ήξερα όλους, όλους τους φίλους του αφεντικού μου. Με χαιρετάγανε καθώς μπαίνανε και μου έλε-γαν “αντίο”, όταν έφευγαν. Συχνά μου έδιναν ένα χαδάκι ή ένα ξυσιματάκι και μια από τις κυρίες μου χάιδευε την κοιλίτσα μου.

Όταν μεγάλωσα και έγινα πιο αργός και άρχισαν να με τα-λαιπωρούν τα αρθριτικά στην πλάτη και τα πόδια μου, μου έπαιρνε περισσότερη ώρα να πάω στο μπαρ του Τσάρλι. Αλλά ο κύριός μου ποτέ δε με

άφηνε. Συνέχισε να με παίρνει μαζί του μέχρι το μπαρ. Απλώς περπατούσε κι εκείνος πιο αργά.  

Σύντομα χρειαζόμασταν κανένα μισάωρο μέχρι να φτάσου-με στου Τσάρλι, όταν άλλοτε το κάναμε σε πέντε λεπτά. Δε μας πείραζε. Ο κύριός μου, έκανε και ένα-δυο τσιγαράκια στη δι-αδρομή. Συνεχίσαμε να πηγαίνουμε στο μπαρ κάθε μέρα του χρόνου. Ακόμα και όταν έβρεχε, έβαζε το αδιάβροχό του και περπατούσε μισή ώρα, όλο τον δρόμο πλάι μου.

Ήμουν ήδη αρκετά μεγάλος, όταν εμφανίστηκε ο Μπλουκ. Δεν είχε σκάσει μύτη στου Τσάρλι μέχρι τότε και την πρώτη φορά κρατιόμασταν σε απόσταση. Υπέθεσα, ότι πρέπει να εί-χαν μετακομίσει στη γειτονιά, μαζί με το αφεντικό του, γιατί άρ-χισε να έρχεται εκεί πέρα την ίδια ώρα κάθε μέρα, όπως κι εγώ.

Γίναμε φίλοι. Αράζαμε απ’ έξω παρέα και βολτάραμε στο πεζοδρόμιο, έξω απ’ το μπαρ του Τσάρλι και πολύ γρήγορα όλοι οι φίλοι των αφεντικών μας, μας χαιρετούσαν μαζί και μας φώναζαν “Σάμσον και Μπλουκ” ή “Μπλουκ και Σάμσον”. Εί-χαμε γίνει κολλητοί.

Καθώς μεγάλωνα άρχισα να χάνω την όρασή μου. Δεν μπο-ρούσα να ανεβαίνω πια στο φορτηγό. Αλλά ακόμα πηγαίναμε στο μπαρ κάθε μέρα. Και ο Μπλουκ ήταν πάντα εκεί, το καταλά-βαινα ότι ήταν. Και ακόμα και όταν έχασα τελείως το φως μου, πάντα σκεφτόμουν ότι η ζωή είναι υπέροχη, γιατί τη μοιραζό-μουν με τον κύριό μου, καθώς περπατούσαμε προς ή ερχόμα-σταν από το μπαρ του Τσάρλι και με τον Μπλουκ που με περί-μενε πάντα εκεί στο πεζοδρόμιο, στου Τσάρλι.

Κάποια μέρα ο κύριός μου δε με πήγε στο μπαρ του Τσάρλι. Δεν επέστρεψε καθόλου από τη δουλειά. Και τότε σκέφτηκα, πως μάλλον θα είχε πάει κατευθείαν από τη δουλειά του στο μπαρ του Τσάρλι, χωρίς εμένα. Αλλά όταν δε γύρισε στο σπί-τι για μέρες, τότε σκέφτηκα πως μάλλον έφυγε για πάντα. Και ακόμα και τότε, που δεν μπορούσα να δω και ούτε μπορούσα να μυρίσω καλά πια και ακόμα ούτε να περπατήσω καλά καλά, είπα πως, αν έχασα τον κύριό μου, αν πρόκειται να πεθάνω, τουλάχιστον, πρέπει να αποχαιρετίσω τον Μπλουκ. Και άρχισα να περπατάω για το μπαρ του Τσάρλι.

Πολύ θα ήθελα να σας πω, πως έφτασα μέχρι το μπαρ του Τσάρλι, αλλά δεν τα κατάφερα. Πρέπει να ήταν μοτοσυκλέτα αυτό που με χτύπησε.

Σ’ ευχαριστώ για ό,τι έκανες για μένα, γιατρέ, αλλά ούτως ή άλλως, δε θα ήμουν καλά χωρίς τον κύριό μου. Είμαι πολύ γέρος άλλωστε. Ήρθε η ώρα να φύγω.

Θα μου κάνεις όμως μια χάρη; Μετά τη δουλειά, πετάξου ως το μπαρ του Τσάρλι και δώσε το λουρί μου στον Μπλουκ. Θα του άρεσε αυτό…».

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ: Τα ζώα είναι σαν παιδιά. Χρειάζονται προ-στασία.

Σας ασπάζομαι, Νίκος.

ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΑΣΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ…

PHOTO: GRZEGORZ BIERMANSKI@FLICKR

ΤΟΥΝΊΚΟΎ ΟΡΦΑΝΟΥ

Τι αποκαλύπτουν οι στατιστικές για την εγκληματική φύση όσων ασκούν βία στα ζώα. Είναι υπερβολή η μονομανία μας με τον εντοπισμό και την τιμωρία

όσων κακοποιούν ζώα; Έχουμε «σπουδαιότερα προβλήμα-τα» να αντιμετωπίσουμε «λόγω κρίσης»; Αν ανήκετε σ’ εκεί-νους που το κρυφοπιστεύουν -ακόμα κι αν δεν το παραδέ-χονται ανοιχτά- ρίξτε μια ματιά σε αυτά τα στοιχεία, από μια ημερίδα που έγινε στην ΓΑΔΑ (Γενική Αστυνομική Διεύθυν-ση Αττικής) πριν από μερικά χρόνια:

• Το 71% των γυναικών που έχουν κακοποιηθεί από τους συζύγους τους ανέφερε ότι ο δράστης είχε ασκήσει βία στο παρελθόν στο κατοικίδιό τους.

• Το 88% όσων κακοποιούν παιδιά έχει βιαιοπραγήσει κατά ζώων στο σπίτι τους.

• Σε μια έρευνα του πανεπιστημίου Johns Hopkins που κράτησε από το 1994 έως το 2000 σε 11 πόλεις των ΗΠΑ, η κακοποίηση ζώων ήταν ένας από τους τέσσερις σημαντι-κότερους δείκτες που αποκάλυπταν τις εγκληματικές προ-θέσεις των κακοποιών του αύριο.

• Το 70% όσων έχουν κακοποιήσει ζώα έχει διαπράξει κι άλλα εγκλήματα (το 61,5 % αυτών έχει καταδικαστεί για βιαιοπραγίες με θύματα ανθρώπους).

• Το 63,3% των κρατουμένων για βίαια εγκλήματα έχει παραδεχτεί ότι έχει ασκήσει βία κατά ζώων στα πρώτα βή-ματά του… εγκληματικού τους βίου.

Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι το ποσοστό είναι συντριπτικά μεγαλύτερο, απλώς κάποιοι δεν το παραδέχονται. Οι διωκτι-κές αρχές, παγκοσμίως, δεν έχουν πλέον καμία αμφιβολία για το ότι υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στις κακοποιήσεις ζώων και την οικογενειακή βία ή άλλα εγκλήματα. Και είναι αναμενόμενο. Τα ζώα είναι ο πιο βολικός «σάκος του μποξ» για εξάσκηση των βίαιων ενστίκτων ενός ανθρώπου που θέ-λει να δοκιμάσει όχι μόνο τις δικές του ικανότητες αλλά και τις ανοχές της κοινωνίας απέναντι στη συμπεριφορά του.

Για να σπάσει αυτή η φαύλη αλυσίδα, ΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ μόνο υπάρχει: Να είμαστε αμείλικτοι απέναντι στους βασα-νιστές ζώων. Αν κάνουμε τα στραβά μάτια, αύριο θα τους βρούμε μπροστά μας, σε μια αναβαθμισμένη «καριέρα» εγκληματία. Και δεν θα μπορούμε να πούμε στις κάμερες: «Πέσαμε από τα σύννεφα. Ήταν ένας πολύ ήσυχος άνθρω-πος, δεν είχε δώσει ποτέ δικαιώματα -αν εξαιρέσεις ότι σά-πιζε στο ξύλο τον σκύλο του…».

Φ Υ Λ Λ Ο 1 7 • Ι Α Ν Ο Υ Α Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 5

Ξένιος Ζευς

O OΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Επειδή πολύς λόγος έγινε τελευταία για τον Ξένιο Δία,ας δούμε με μια ματιά στην ιστορία μας,τι σήμαινε η έννοια της φιλο-

ξενίας για τους Έλληνες κι αν έχει καμμία σχέ-ση αυτό που εννοούσαν εκείνοι,με αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα! Γιατί όπως θα δείτε στο κείμενο που ακολουθεί, οι αρχαίοι Ελληνες, έδιναν τεράστια σημασία στον θεσμό της φιλοξενίας, αλλά πως; Υποδεχόμενοι τον ξένο που θα βρισκόταν στην πόρτα τους για με-ρικές μέρες. Του χορηγούσαν τροφή και στέγη κι αυτός ανταπέδιδε με τον σεβασμό και την ευ-γένεια του προς τα μέλη της οικογένειας!

Αν ο ξένος τους κατέστρεφε το σπίτι, ζη-τούσε δικαιώματα επί της ιδιοκτησίας και βιαιο-πραγούσε εναντίον των ιδιοκτητών, πως ακρι-βώς θα έπρατταν οι αρχαίοι ημών; Θα συνέχιζε να ισχύει η φιλοξενία;

~Στην Αρχαία Ελλάδα η φιλοξενία εθεω-ρείτο πράξη αρετής. Τους ξένους προστάτευ-αν ο Ξένιος Δίας και η Αθηνά η Ξενία, όπως και οι Διόσκουροι Κάστωρ και Πολυδεύκης. Υπήρ-χε θεία απαίτηση για την περιποίηση των ξένων και εθεωρείτο αμάρτημα η κακή αντιμετώπισή τους. Η φιλοξενία ακολουθούσε μία ιεροτελε-στία και παρεχόταν σε κάθε ξένο, ο οποίος ανε-ξάρτητα από την τάξη που ανήκε, μπορούσε να μείνει σε ειδικό δωμάτιο στον «ξενώνα». Η φι-λοξενία είχε σημαντική κοινωνική δύναμη, διό-τι μπορούσε να συνδέσει άτομα οποιασδήποτε τάξης, ακόμη και απλούς πολίτες με βασιλιά-δες. Στα χρόνια του Ομήρου, σε όποιο σπίτι και αν πήγαινε ένας ξένος, θα έβρισκε φιλοξενία. Κάτι τέτοιο αφορούσε όλες τις Πόλεις Κράτη της Ελλάδας, αν και οι Θεσσαλοί και οι Αθηναί-οι φημίζονταν ειδικά για τα φιλόξενά τους αι-σθήματα. Ο ξένος βέβαια της εποχής του Ομή-ρου δεν ήταν τουρίστας, αλλά αγγελιαφόρος, εξόριστος, ταξιδιώτης, κλπ.

Η αποδοχή ενός ξένου για φιλοξενία λεγό-ταν «εστιάν» ή «ξενίζειν» ή «ξενοδοχείν». Ο ξέ-νος με την άφιξή του έκανε ευχές στην οικογέ-νεια που τον φιλοξενούσε και στην αναχώρηση δεχόταν δώρα. Όταν εμφανιζόταν ένας ξένος, ο κύριος του σπιτιού ή στην περίπτωση σύμφω-να με τους αρχαίους Έλληνες «ξενοδόχος» ή «στεγανόμος», ή «εστιοπάμμων» ή «ναύκλη-ρος», τον προσκαλούσε στο σπίτι του και παρέ-θετε γεύμα προς τιμή του.

Η πρόσκληση σε γεύμα λεγόταν «επί ξε-νία καλείν». Ο ξένος μετά από το καθιερωμέ-νο λουτρό, φορούσε τα πολυτελή ενδύματα που του προσέφερε ο οικοδεσπότης και στη συνέχεια καθόταν τιμητικά σε θρόνο. Το γεύ-μα συνήθως διαρκούσε πολύ, ενώ στη συζή-τηση συμμετείχε και η οικοδέσποινα. Ο ξένος μετά από τα γεύματα έλεγε κάποια ιστορία ή κάποιο ανέκδοτο. Στην περίπτωση που κάποια ημέρα της φιλοξενίας δεν έτρωγε μαζί με τον ξενοδόχο του, τότε αυτός έστελνε τρόφιμα στον ξένο του.

Στους πρώτους ιστορικούς χρόνους βελ-τιώθηκαν οι συγκοινωνίες, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη του εμπορίου. Οι πολιτείες και οι κοι-νωνίες ήκμαζαν, όπως επίσης οι επιστήμες και οι τέχνες. Τα ταξίδια τότε έγιναν συχνά και πή-ραν μαζικό χαρακτήρα σε περιόδους αγώνων και εορτών.

Οι ελληνικές πόλεις, σε περιπτώσεις εορ-τών, αθλητικών εκδηλώσεων και πανηγυρισμών, εκτός από το πλήθος των επισκεπτών, δέχονταν και αντιπροσωπείες από άλλες πόλεις. Τότε με τη μεσολάβηση της πολιτείας, η φιλοξενία ανα-τέθηκε σε ορισμένους πολίτες οι οποίοι αντι-προσώπευαν την πόλη, οπότε δημιουργήθηκε ο θεσμός της δημόσιας φιλοξενίας. Η δημόσια φι-λοξενία συνήθως δημιουργούσε ισχυρούς δε-σμούς ανάμεσα στις πόλεις, με αποτέλεσμα να συνάπτονται συνθήκες αμοιβαίας φιλοξενίας.

Την προστασία των ξένων σε κάθε πόλη επέβλεπαν οι «πρόξενοι», δηλαδή οι επίσημοι

αντιπρόσωποι των άλλων πόλεων, μετά από ει-δική συνθήκη που υπογραφόταν γι’ αυτό. Έτσι δημιουργήθηκε ο θεσμός της «προξενίας».

Ο θεσμός της προξενίας ισχυροποιήθηκε από την καθιέρωση των νομισμάτων ως ανταλ-λακτικό ενδιάμεσο και από τη διάδοση της γρα-φής και οδήγησε σε συνθήκες φιλίας πολλές ελληνικές πόλεις, αλλά και ελληνικές με ξένες πόλεις επίσης.

Η συνθήκη προξενίας, συντασσόταν και χαρασσόταν σε μαρμάρινες στήλες, ενώ ορι-σμένες φορές οι εκπρόσωποι αντάλλασσαν σύμβολα αμοιβαίας αναγνώρισης, όπως συνη-θιζόταν στην περίπτωση της ιδιωτικής ξενίας. Την εποχή αυτή, η λέξη «ξενία», πολλές φορές χρησιμοποιήθηκε για να εκφράσει την έννοια της φιλίας. Σταδιακά δε ο θεσμός της προξενί-ας έβαλε τις βάσεις για να διαμορφωθεί και να λειτουργήσει ένας τύπος διεθνούς δικαίου με-ταξύ των πόλεων - κρατών.

Κάθε καλεσμένος μπορούσε να φέρει όποιον ήθελε σε γεύμα. Αυτή n συνήθεια γέν-νησε μάλιστα μια ιδιαίτερη κατηγορία ανθρώ-πων, στην οποία έδωσαν το περιφρονητικό πα-ρατσούκλι “παράσιτα”. Ο Πλούταρχος έγραψε ένα ολόκληρο κεφάλαιο αφιερωμένο στο πρό-βλημα: ως ποιο βαθμό μπορεί να χρησιμοποιή-σει κανείς αυτό το δικαίωμα χωρίς να ξεπερά-σει τα όρια της καλής συμπεριφοράς;

Στο “Συμπόσιο” ο Πλάτωνας διηγείται ότι ο Αριστόδημος συνάντησε τον Σωκράτη με επί-σημο ένδυμα και μαθαίνοντας ότι πηγαίνει στο τραπέζι του Αγάθωνα, αποφάσισε να τον συνο-δεύσει αν και δεν ήταν καλεσμένος. Στο δρόμο ο Σωκράτης, απασχολημένος καθώς ήταν με ένα φιλοσοφικό πρόβλημα, βράδυνε το βήμα του. Ο Αριστόδημος δεν παρατήρησε ότι ο φι-λόσοφος έμεινε πίσω και μπήκε μόνος στο σπί-τι του Αγάθωνα. Παρ’ όλα αυτά δεν βρέθηκε σε δυσάρεστη θέση: οι θύρες ήταν διάπλατα ανοιχτές, και ένας δούλος τον οδήγησε αμέ-σως στην τραπεζαρία, όπου ο Αγάθωνας τον υποδέχτηκε με μεγάλη χαρά, λέγοντάς του ότι ήθελε να τον καλέσει προσωπικά, μα δεν μπό-ρεσε να τον βρει.

Μόλις οι προσκαλεσμένοι έμπαιναν στο σπίτι, οι δούλοι τούς έβγαζαν τα υποδήματα. Θεωρούνταν αταίριαστο να κυκλοφορεί κα-νείς μέσα στο σπίτι με τα πέδιλα με τα οποία βάδιζε στο δρόμο. Πριν καθίσουν οι καλεσμέ-νοι στο τραπέζι, τους έπλεναν και τους αρωμά-τιζαν τα πόδια.

Μα ούτε κι ύστερα απ’ αυτή τη διαδικα-σία ήταν ωραίο να ρίχνεται κανείς στο φαγητό. Προηγούμενα οι καλεσμένοι περιφέρονταν στα δωμάτια, θαύμαζαν τα έπιπλα και τα αντικείμε-να διακόσμησης και επαινούσαν την καλαισθη-σία του νοικοκύρη. Οι Έλληνες έδιναν μεγάλη σημασία στους καλούς τρόπους. Αυτό ζητούσε n εθιμοτυπία. Η συνήθεια να τρώει κανείς ξα-πλωμένος, αν και άγνωστη στην ομηρική επο-χή, ήταν παρ’ όλα αυτά πολύ παλιά, όπως απο-δεικνύεται από τα ζωγραφισμένα αγγεία του 7ου αιώνα.

Σε κάθε κρεβάτι κάθονταν δυο άνθρωποι. Ξαπλώνονταν ακουμπώντας με τον αριστερό αγκώνα σε μαξιλάρι, έτσι που το στήθος τους ήταν μισοσηκωμένο. Αφού καθόταν όλος ο κό-σμος, οι υπηρέτες έχυναν νερό στους καλεσμέ-νους τους για να πλύνουν τα χέρια τους. έπει-τα έφερναν κάτι τραπεζάκια χαμηλά, πάνω στα οποία ήταν έγκαιρα τακτοποιημένα τα φαγη-τά. ‘ Έφερναν τόσα τραπεζάκια όσα κρεβάτια ήταν στην αίθουσα, δηλαδή σε κάθε τραπεζάκι έτρωγαν δύο άνθρωποι. Οι Έλληνες δεν χρησι-μοποιούσαν πιρούνια και μαχαίρια. Κουτάλια εί-χαν, αλλά προτιμούσαν να τα αντικαθιστούν με μια κόρα ψωμί. Το φαγητό το έπιαναν με τα χέ-ρια. Τις μερίδες τις σέρβιραν ψιλοκομμένες για να πιάνονται εύκολα.

ΓΊΑΝΝΑΚΟΎ ΊΏΑΝΝΑ Β1

Φέτος το καλοκαί-ρι(όπως και κάθε καλοκαίρι άλλω-στε), οι πολιτιστι-

κές εκδηλώσεις όπως θεατρι-κές παραστάσεις, συναυλίες και άλλα συναφή, αποτέλε-σαν ένα πολύ σημαντικό μέ-ρος του. Έτσι, έχοντας πα-ρακολουθήσει πέρυσι την εξαίρετη παράσταση του ΔΗ-ΠΕΘΕ Κρήτης,«Υπάρχει και Φιλότιμο» των Σακελλαρίου-Γιαννακόπουλου, αποφασί-σαμε όλοι μαζί(μιας και βρι-σκόμασταν σε διακοπές) να παρακολουθήσουμε άλλη μια κωμωδία, αυτή τη φορά όμως αρχαία. Ψάχνοντας λοι-πόν τα προγράμματα των πε-ριοδειών καταλήξαμε σε μια από τις ωραιότερες σωζόμε-νες κωμωδίες της αρχαιότη-τας, τον Πλούτο του Αριστο-φάνη. Έτσι στις 9 Αυγούστου, στις 21:00 όπως μας πληρο-φορούσε και το πρόγραμμα, συγκεντρωθήκαμε στο ενορι-ακό πολιτιστικό Αγίου Γεωργί-ου στον Κουρνά, ένα χωριό του Αποκώρωνα. Μιλώντας για το χρήμα, την ανισοκατα-νομή του στον λαό και την έμ-φυτη δίψα του για ολοένα και περισσότερο πλούτο, μοιάζει να είναι πιο επίκαιρο από ποτέ δεδομένων των περιστάσεων.

Όλα αυτά επιτυγχάνο-νται μέσω της αριστοτεχνι-κής και καυστικής γραφής του Αριστοφάνη και μέσω πολύ έξυπνα επιλεγμένων χαρακτήρων, καταστάσε-ων και ονομάτων όπως είναι αυτό του Πλούτου και η αλλη-γορία της «τυφλότητάς» του. Την πλοκή συνθέτουν ο θεός Πλούτος, ο Χρεμύλος, ο πα-νέξυπνος υπηρέτης του Καρί-ωνας, η Πενία, ο Βλεψίδημος καθώς και ο χορός, που παρι-

στάνει τον απλό λαό. Η υπό-θεση έχει λοιπόν ως εξής: Ο θεός Πλούτος τυφλωμένος από τον Δία σε μικρή ηλικία για να αποφεύγει τους έντι-μους, πηγαίνει πλέον στους κακούς. Ωστόσο, όταν κά-ποια μέρα χτυπά την πόρτα του σπιτικού του Χρεμύλου, αυτός και ο τετραπέρατος υπηρέτης του, ο Καρίωνας, αποφασίζουν να τον βοη-θήσουν να γιατρευτεί και να ξαναβρεί το φως του, πηγαί-νοντάς τον στο μαντείο των Δελφών. Όταν τελικά ο Πλού-τος ξαναβρίσκει το φώς του, πηγαίνει και μοιράζει τα πλού-τη στους φτωχούς ενώ κάνει τους πλούσιους φτωχούς και η υπόθεση τελειώνει σε ένα γενικότερο κλίμα ευθυμίας. Κατά τη γνώμη μου, η όλη πα-ράσταση ήταν απλά υπέρο-χη, ιδιότητα που ενίσχυαν τα ευφυή αν και λιγοστά σκηνι-κά (η καρμανιόλα/λαιμητό-μος με την επιγραφή «Δ.Ν.Τ» απάνω και το σπίτι, βγαλμένο από παράσταση θαρρείς του Καραγκιόζη, του Χρεμύλου), οι εκπληκτικές ερμηνείες των ηθοποιών (ιδιαίτερα αυτή του αμίμητου Κώστα Βουτσά στο ρόλο του Πλούτου και του απολαυστικότατου Στά-θη Ψάλτη στο ρόλο μιας γρι-

άς) καθώς και οι εμπνευσμέ-νοι διάλογοι και τα τραγούδια του χορού, ειδικά προσαρμο-σμένα στις καταστάσεις και τα γεγονότα της εποχής μας με συχνές αναφορές σε όρους και πρόσωπα όπως η Μέρ-κελ, το μνημόνιο, το Δ.Ν.Τ και άλλα. Φυσικά δεν έλειπαν και οι βωμολοχίες, «απαραίτητο» στοιχείο των αρχαίων κωμω-διών, όμως όπως και τα προ-ηγούμενα, απλά υπογράμμι-ζαν το νόημα του έργου και το έκαναν πολύ ευκολότερα καταληπτό για τον θεατή, πιο «άμεσο».

Μέτα το πέρας της πα-ράστασης,οι ηθοποιοί αφού έβγαλαν τα κοστούμια τους και άλλαξαν, έδειξαν μεγά-λη προθυμία να φωτογρα-φηθούν μαζί μας, να μας μι-λήσουν και να μας δώσουν αυτόγραφα. Έτσι με τη «συ-νάντηση» αυτή, «έκλεισε» όσο καλύτερα γινόνταν μια ήδη ωραία βραδιά... Και φυ-σικά θα συνιστούσα σε όλους να την δουν, είτε με αυτούς τους συντελεστές είτε με άλ-λους, το αποτέλεσμα είναι σχεδόν το ίδιο αφού συνεχί-ζει να προσφέρει τροφή για προβληματισμό με έναν πολύ έξυπνο και εύθυμο τρόπο.

ΠΟΤΗΡΑΚΗ ΕΦΗ

Πλούτος του Αριστοφάνη

Ο ΜΙΚΥ ΜΑΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΟΥΩΛΤ ΝΤΙΣΝΕΪ

Ο Μίκυ Μάους δημιουργήθηκε το 1928 στις ΗΠΑ από τον Ουώλτ Ντίσνεϊ και τον Ουμπ Άι-γουερκς και από τότε έχει μεγαλώσει τρεις γενιές. Όταν όμως πρωτοεμφανίστηκε δεν ήταν εξαρχής… ποντίκι! Ήταν κουνέλι ! Μάλιστα, καλά διαβάσατε. Το αγαπημένο καρ-

τούν του Ντίσνεϊ, που κρατά εδώ και δεκαετίες συντροφιά σε μικρούς και μεγάλους με τις πε-ριπέτειές του, ξεκίνησε την καριέρα του ως… κουνέλι, που με τον καιρό εξελίχθηκε στο σημε-ρινό διάσημο ήρωα της τηλεόρασης.

ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΣΚΙΤΣΟ: ΜΑΡΓΑΡΊΤΑ ΜΟΎΣΤΟΎ Γ2

Θεατρικές παραστάσεις