กลุ่��มนโยบายสาธารณะ

สอบวั�นที่� 18 มี�นาคมี 2550 เวัลา 17.30 – 20.30

น.

PA 704 การก�าหนดและการวั�เคราะห�นโยบายสาธารณะ- อ.ส�ร�ตน� โหราชั�ยก�ล- อ.ที่�พาพร พมีพ�พ�ส�ที่ธ�!

PA 715 การน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�และการประเมี�นผลนโยบาย- ดร. วั�โรจน� มีโนพ�โมีกษ์�- ดร. สมีเก�ยรต� อ(อนวั�มีล- อ.ถน�ด แก*วัเจร�ญไพศาล

PA 716 ส�มีมีนานโยบายและการจ�ดการสาธารณะ- อ.บ�ญยเก�ยรต�

นโยบายสาธารณะคื�ออะไร

1

Thomas R. Dyeนโยบายสาธารณะค-อ ส�งที่�ร�ฐบาลเล-อกที่�จะกระที่�าหร-อไมี(กระที่�า ส�ง

ที่�ร�ฐบาลเล-อกที่�จะกระที่�า จ0งครอบคล�มีก�จกรรมีต(าง ๆ ที่�2งหมีดของร�ฐบาลที่�2งก�จกรรมีที่�เป4นก�จวั�ตร และก�จกรรมีที่�เก�ดข02นในบางโอกาส ในส(วันของการเล-อกที่�จะไมี(กระที่�าน�2น Dye ก6ถ-อวั(าเป4นนโยบายสาธารณะเชั(นเด�ยวัก�น อาที่�เชั(น การที่�ร�ฐบาลบางประเที่ศยกเล�กนโยบายการเกณฑ์�ที่หาร น�นค-อ ร�ฐบาลเล-อกที่�จะไมี(บ�งค�บให*ชัายฉกรรจ�ที่�กคนต*องเป4นที่หารร�บใชั*ชัาต� แต(เปล�ยนเป4นการร�บตามีควัามีสมี�ครใจ

David Eastonนโยบายสาธารณะ ค-อ การจ�ดสรรผลประโยชัน�หร-อค�ณค(าแก(ส�งคมี

ซึ่0งก�จกรรมีของระบบการเมี-องน�2จะกระที่�าโดยบ�คคลผ:*มี�อ�านาจส�งการ ซึ่0งส�งที่�ร�ฐบาลต�ดส�นใจที่�จะกระที่�าหร-อไมี(กระที่�าเป4นผลมีาจาก การจ�ดสรรค(า“

น�ยมีของส�งคมี ที่�2งน�2 ” Easton ได*ชั�2ให*เห6นถ0งควัามีส�มีพ�นธ�ระหวั(างผ:*ต�ดส�นใจนโยบายก�บประชัาชันในส�งคมีวั(า การต�ดส�นในนโยบายใด ๆ ของร�ฐบาลจะต*อค�าน0งถ0งค(าน�ยมีและระบบควัามีเชั-อของประชัาชันในส�งคมีเป4นส�าค�ญ

James Andersonนโยบายสาธารณะ ค-อแนวัที่างการปฎิ�บ�ต�ของร�ฐที่�มี�วั�ตถ�ประสงค�อย(างใด

อย(างหน0งหร-อหลายอย(างและต�ดตามีด*วัยผ:*กระที่�าหร-อการปฏิ�บ�ต� ซึ่0งอาจจะปฏิ�บ�ต�โดยคน ๆ เด�ยวัหร-อคณะบ�คคลก6ได* ในการที่�จะแก*ป<ญหาที่�เก�ยวัข*อง มี�องค�ประกอบที่�ส�าค�ญ ค-อ

1. ต*องมี�วั�ตถ�ประสงค�2. เป4นแนวัที่างปฏิ�บ�ต�3. การปฏิ�บ�ต�จะต*องเก�ดข02นจร�ง4. การปฏิ�บ�ต�จะเป4นไปในเชั�งบวัก หร-อ เชั�งลบก6ได*

เป4นแนวัที่างที่�จะที่�าให*ส�งคมีโดยรวัมีมี�ควัามีสงบส�ข ประเที่ศชัาต�มี�ควัามีเจร�ญก*าวัหน*า

เศรษ์ฐก�จเต�บโตอย(างมี�เสถ�ยรภาพ ประชัาชันมี�ค�ณภาพที่�ด�มี�ควัามีส�ข ค�*มีครองส�ที่ธ�ประโยชัน� สร*างควัามีเสมีอภาคและควัามีเป4นธรรมีในส�งคมี

1. ควัามีส�าค�ญต(อประชัาชัน1.1 ป<ญหาข*อข�ดข*อง

1.2 ป<ญหาป>องก�น

คืวามส�าคื�ญของนโยบายสาธารณะ

2

1.3 ป<ญหาเชั�งพ�ฒนา2. ควัามีส�าค�ญต(อน�กการเมี-อง3. ควัามีส�าค�ญต(อน�กบร�หาร4.ควัามีส�าค�ญต(อผ:*มี�ส(วันได*เส�ย

ตั�วแสดงในกระบวนนโยบายสาธารณะ

1)ต�วัแสดงในภาคร�ฐ 2)ต�วัแสดงในภาคส�งคมี3)ต�วัแสดงในระบบระหวั(างประเที่ศ

1. ตั�วแสดงในภาคืร�ฐ1.1 เจ*าหน*าที่�ภาคร�ฐที่�มีาจากการเล-อกต�2ง แบ(งออกเป4น 2 ส(วัน ฝ่Aายบร�หาร และสมีาชั�กฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต�- ฝ่Aายบร�หารหร-อคณะร�ฐมีนตร� โดยอ�านาจของกล�(มีน�2จะมีาจากบที่บ�ญญ�ต�ของร�ฐธรรมีน:ญ

อ�านาจในการก�าหนดนโยบายและน�าเอานโยบายไปปฏิ�บ�ต�ถ-อเป4นอ�านาจของฝ่Aายบร�หาร นอกจากน�2แล*วัฝ่Aายบร�หารย�งเป4นผ:*ที่�ควับค�มีเหน-อที่ร�พยากรต(าง ๆ ที่�มี�ส(วันชั(วัยในการเสร�มีอ�านาจในต�าแหน(งของกล�(มีน�2

- ฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต� ถ-อได*วั(าเป4นต�วัแที่นของประชัาชันในการเข*าไปที่�าหน*าที่�แที่นในงานน�ต�บ�ญญ�ต� แต(เมี-อพ�จารณาในการที่�าหน*าที่�แล*วัฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต�มี�หน*าที่�ส�าค�ญในการตรวัจสอบร�ฐบาลมีากกวั(าที่�จะเข*าไปมี�ส(วันในการก�าหนดและน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต� น�ต�บ�ญญ�ต�เป4นเสมี-อนเวัที่�ส�าค�ญที่�เปBดโอกาสให*ป<ญหาส�งคมีต(าง ๆ กลายเป4นประเด6นที่�ส�งคมีโดยรวัมีให*ควัามีสนใจและให*มี�การเร�ยกร*องนโยบายต(างๆ ที่�เก�ยวัข*องก�บป<ญหาน�2น ๆ ฝ่Aายน�ต�ย�งมี�โอกาสในการเสนอควัามีเห6นผ(านการอภ�ปรายในข�2นตอนการลงมีต�ร�บรองร(างพระราชับ�ญญ�ต�ต(าง ๆ เพ-อออกเป4นนโยบาย และงบประมีาณของร�ฐบาลเพ-อสน�บสน�นการลงมี-อปฏิ�บ�ต�นโยบายด�งกล(าวั สมีาชั�กฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต�อาจจะยกประเด6นป<ญหาและน�าการอภ�ปรายป<ญหาของการน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�และเร�ยกร*องให*มี�การเปล�ยนแปลงได*

1.2 เจ*าหน*าที่�ที่�ได*ร�บแต(งต�2ง

3

เจ*าหน*าที่�ที่�ได*ร�บการแต(งต�2งให*เข*าไปเก�ยวัข*องส�มีพ�นธ�ก�นนโยบายสาธารณะและการบร�หารเราจะหมีายถ0ง ระบบราชัการ ซึ่0งจะที่�าหน*าที่�“ ”

เป4นผ:*ชั(วัยให*ก�บฝ่Aายบร�หารในการปฏิ�บ�ต�งาน- ระบบราชัการมี�อ�านาจหน*าที่�ตามีกฎิหมีายและย�งรวัมีถ0งการให*

อ�านาจก�บข*าราชัการเป4นรายบ�คคลในการพ�จารณา และต�ดส�นใจในนามีของร�ฐ

- ระบบราชัการมี�ควัามีสามีารถในการเข*าถ0งที่ร�พยากรส�าหร�บการด�าเน�นงานวั�ตถ�ประสงค�ขององค�กร หร-อแมี*กระที่�งวั�ตถ�ประสงค�ส(วันบ�คคล โดยเฉพาะที่ร�พยากรที่างการคล�งและงบประมีาณ

- ระบบราชัการสามีารถเข*าถ0งข*อมี:ลปร�มีาณมีากมีายในแง(มี�มีที่�แตกต(างหลากหลาย

- บางคร�2งนโยบายบางอย(างจะต*องถ:กพ�จารณาอย(างล�บ ๆ ระบบราชัการปฏิ�เสธการเข*ามี�ส(วันร(วัมีของต�วัแสดงอ-น ๆ ในการพ�จารณาและค�ดค*านนโยบายหร-อแฟนปฏิ�บ�ต�งาน

2. ตั�วแสดงในภาคืส�งคืม2.1 กล�(มีผลประโยชัน�แมี*วั(าต�วัแสดงในภาคร�ฐ หร-อที่�เร�ยกวั(า ชันชั�2นน�าที่าง“

นโยบาย จะมี�บที่บาที่ส�าค�ญในกระบวันการนโยบาย แต(ก6มี�ได*”

หมีายควัามีวั(า กระบวันการนโยบายจะสามีารถเป4นอ�สระและหล�กเล�ยงอ�ที่ธ�พลและผลประโยชัน�ของส�งคมีไปได* เพราะในที่�ก ๆ ส�งคมีจะมี�กล�(มีที่�ต*องการจะเข*าไปมี�อ�ที่ธ�พลต(อการกระที่�าของร�ฐบาลเพ-อให*บรรล�ตามีพ0งพอใจของกล�(มีตนอย:(เสมีอ น�นก6ค-อ กล�(มีผลประโยชัน� โดยการแสดงออกซึ่0งควัามีต*องการและเสนนอที่างเล-อกส�าหร�บการด�าเน�นนโยบายสาธารณะ

2.2 กล�(มีผ:*น�าที่างศาสนาเป4นกล�(มีที่�มี�อ�ที่ธ�พลมีากในประเที่ศก�าล�งพ�ฒนาและสามีารถ

เข*าไปมี�อ�ที่ธ�พลอย(างมีากต(อที่างเล-อกของนโยบาย2.3 กองที่�พในประเที่ศก�าล�งพ�ฒนาส(วันใหญ(จะพบวั(ากองที่�พเป4นกล�(มีที่�มี�

อ�ที่ธ�พลส:งมีาก และเน-องจากกองที่�พมี�ควัามีส�าค�ญที่างการเมี-องในการจ�ดต�2งและการอย:(รอดของร�ฐบาล กองที่�พจ0งมี�อ�ที่ธ�พลต(อการจ�ดสรรที่ร�พยากร และในบางคร�2งก6แสดงบที่บาที่ในการเป4นกล�(มีย�บย�2งนโยบายบางอย(างด*วัย

4

2.4 สถาบ�นวั�จ�ยควัามีสนใจของน�กวั�จ�ยในสถาบ�นอ�ดมีศ0กษ์าต(อป<ญหา

สาธารณะมี�กจะเป4นควัามีสนใจในเชั�งที่ฤษ์ฎิ�และปร�ชัญา2.5 ส-อสารมีวัลชันส-อสารมีวัลชันถ-อได*วั(าเป4นต�วัเชั-อมีระหวั(างร�ฐก�บส�งคมี ใน

กรณ�ของประเที่ศก�าล�งพ�ฒนา ร�ฐบาลมี�กมี�ส-อโที่รที่�ศน�และวั�ที่ย�เป4นของตนเอง ซึ่0งสามีารถใชั*เป4นเคร-องมี-อในการโฆษ์ณาชัวันเชั-อเพ-อสร*างการสน�บสน�นให*แก(ร�ฐบาล หร-ออาจใชั*ในการโจมีต�ส-อสารมีวัลชันที่�เสนอแนวัค�ดที่�ค�ดค*านร�ฐบาล

3. ตั�วแสดงในระบบระหว�างประเทศประเที่ศย�งถ:กก�าหนดข02นจากสถาบ�นระหวั(างประเที่ศ โดยเฉพาะใน

ภาคของนโยบายที่�เก�ยวัข*องก�บภาคระหวั(างประเที่ศหร-อมี�ธรรมีชัาต�ของนโยบายที่�ต*องเก�ยวัข*องส�มีพ�นธ�ในเชั�งระหวั(างประเที่ศเชั(น การค*าและการป>องก�นประเที่ศ

ตั�วแบบทางการเม�องในการศ%กษานโยบายสาธารณะ

นโยบายสาธารณะเก'ดข%(นได)อย�างไรบ)าง1. ตั�วแบบเชิ'งสถาบ�น Institutionalism Modelนโยบายสาธารณะและร�ฐบาลเป4นส�งที่�มี�ควัามีส�มีพ�นธ�ก�นมีาก เพราะ

นโยบายสาธารณะเป4นส�งที่�ก�าหนดข02น ลงมี-อปฏิ�บ�ต� และบ�งค�บใชั*โดยสถาบ�นที่�มี�อ�านาจซึ่0งก6ค-อ ร�ฐบาล

Thomas R. Dye กล(าวัวั(านโยบายสาธารณะเป4นผลผล�ตของโครงสร*างสถาบ�นการปกครองและสถาบ�นน�2เองที่�ที่�าให*นโยบายสาธารณะมี�ล�กษ์ณะที่�โดดเด(นและแตกต(างจากนโยบายประเภที่อ-น ๆ ด�งน�2

- ควัามีชัอบธรรมี นโยบายของร�ฐบาลจะได*ร�บการพ�จารณาเป4นข*อบ�งค�บในที่างกฎิหมีาย ซึ่0งจะแตกต(างจากนโยบายของกล�(มีที่างส�งคมีอ-น ๆ

สถาบ�นของ

ร�ฐบาลุ่

ก'จกรรมหน)าท-.

สถาบ�นทาง

การเม�องอ�.น ๆนโยบาย

5

- ควัามีเป4นสากล นโยบายของร�ฐบาลมี�ควัามีเป4นสากล เพราะมี�นโยบายสาธารณะเที่(าน�2นที่�สามีารถบ�งค�บใชั*ต(อที่�กคนในส�งคมี

- การบ�งค�บ นโยบายของร�ฐบาลผ:กขาดการบ�งค�บในส�งคมี ในขณะกล�(มีที่างส�งคมีอ-น ๆ ลงโที่ษ์ในในล�กษ์ณะที่�จ�าก�ดต(อบ�คคลที่�ละเมี�ดต(อนโยบายกล�(มี

ต�วัแบบน�2เป4นการอธ�บายสถาบ�นเฉพาะเจาะจง ซึ่0งได*แก(โครงสร*างขององค�การ หน*าที่�และการที่�าหน*าที่� โครงสร*างหลายแบบอาจอ�านวัยควัามีสะดวักต(อนโยบายบางประเภที่ แต(ขณะเด�ยวัก6อาจเป4นอ�ปสรรคต(อนโยบายบางประเภที่ได*

2. ตั�วแบบเชิ'งกระบวนการ Process Modelต�วัแบบเชั�งกระบวันการเป4นผลล�พธ�มีาจากควัามีพยายามีในการจ�ดกล�(มี

ก�จกรรมีที่างการเมี-อง ซึ่0งได*ผลล�พธ�ออกมีาก6ค-อ กระบวันการนโยบาย มี�ข� 2น“ ”

ตอนต(าง ๆ ด�งน�2- การระบ�ป<ญหา การเร�ยกร*องให*ร�ฐบาลด�าเน�นการอย(างใดอย(างหน0ง- การสร*างระเบ�ยบวัาระ ก�าหนดวั(าจะให*มี�การต�ดส�นใจประเด6นอะไรบ*าง- การสร*างข*อเสนอนโยบาย การพ�ฒนาข*อเสนอนโยบายเพ-อแก*ไข

ประเด6นและป<ญหา- การให*อ�านาจก�บนโยบาย การเล-อกข*อสน�บสน�นที่างการเมี-อง และ

ก�าหนดออกมีาเป4นกฎิหมีาย- การลงมี-อปฏิ�บ�ต�นโยบาย การน�านโยบายไปส:(ข� 2นตอนการปฏิ�บ�ต� ไปส:(

แผนงานหร-อโครงการที่� เป4นร:ปธรรมี- การประเมี�นผลนโยบาย การเปร�ยบเที่�ยบผลล�พธ�ที่�เก�ดข02นจร�งจาก

การน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�ก�บ วั�ตถ�ประสงค�ที่�ได*ต� 2งข02นไวั* และเสนอและการเปล�ยนแปลงและการปร�บ

เปล�ยนต�วัแบบน�2เน*นการที่�าควัามีเข*าใจพ�ฒนาการ การปฏิ�บ�ต�ใชั* และการ

เปล�ยนแปลงของนโยบาย ไมี(ได*ให*ควัามีสนใจก�บเน-2อหาของนโยบายสาธารณะเที่(าที่�ควัร ส(วันจ�ดเด(น ค-อ เป4นการแก*จ�ดอ(อนของต�วัแบบสถาบ�นที่�ให*ควัามีสนใจเฉพาะโครงสร*างแต(เพ�ยงอย(างเด�ยวั โดยห�นมีาสนใจกระบวันการและพฤต�กรรมีของนโยบาย

3. ตั�วแบบกลุ่��ม Group Modelโดยที่�ป<จเจกชันที่�มี�ผลประโยชัน�ร(วัมีก�นจะรวัมีต�วัก�นเป4นกล�(มีเพ-อกดด�นและ

เร�ยกร*องร�ฐบาลที่�2งอย(างเป4นที่างการและไมี(เป4นที่างการ การเมี-อง เป4นการ

6

ต(อส:*แข(งข�นระหวั(างกล�(มีต(าง ๆ ในส�งคมี เพ-อที่�จะมี�อ�ที่ธ�พลเหน-อการก�าหนดนโยบายสาธารณะ นโยบายสาธารณะส(วันใหญ(จะมี�ล�กษ์ณะที่�เป4นไปตามีที่�ศที่างของกล�(มีที่�มี�อ�ที่ธ�พลมีากในขณะน�2น

สร�ปตามีแนวัค�ดของกล�(มีน�2 การเมี-องเป4นเร-องของการต(อรองระหวั(างกล�(มีต(าง ๆ ร�ฐและร�ฐบาลไมี(มี�บที่บาที่ แต(จะเป4นเพ�ยงผ:*ร�บนโยบายน�2น ๆ ไปปฏิ�บ�ต� ต�วัแบบน�2จ0งถ:กวั�จารณ�วั(า มีองข*ามีควัามีส�าค�ญของร�ฐบาล และมีองข*ามีควัามีส�าค�ญของป<จเจกชัน และผลประโยชัน�ของส(วันร(วัมี

4. ตั�วแบบชินชิ�(นน�า Elite Modelต�วัแบบน�2มี�พ-2นฐานควัามีเชั-อที่�วั(า นโยบายสาธารณะค-อ ผลสะที่*อนจาก

ควัามีต*องการหร-อค(าน�ยมีของชันชั�2นผ:*น�าที่�เป4นผ:*ปกครอง แที่นที่�จะเป4นผลจากการสะที่*อนควัามีต*องการของประชัาชัน

19

ชันชั�2นน�า

ข*าราชัการ และผ:*บร�หาร

ประชัาชัน

ก�าหนดและส�งการนโยบาย

ด�าเน�นงานตามีนโยบาย

ที่ฤษ์ฎิ�ชันชั�2นน�า- ส�งคมีที่�มี�การจ�ดแบ(ง คนส(วันน*อยจะเป4นกล�(มีที่�มี�อ�านาจและเป4นผ:*

ก�าหนด/แจกแจงค�ณค(าให*แก(ส�งคมี- ชันชั�2นน�าเป4นคนส(วันน*อยที่�เป4นชันชั�2นส:งในที่างส�งคมีและเศรษ์ฐก�จ- การเปล�ยนแปลงจากกล�(มีที่�มี�ได*เป4นชันชั�2นน�าไปส:(การเป4นชันชั�2นน�าจะเป4น

ไปอย(างชั*ามีาก- ชันชั�2นน�าที่�มี�ควัามีต-นต�วัจะเป4นกล�(มีที่�มี�อ�ที่ธ�พลต(อมีวัลชันที่�เฉ-อยชัา

และไมี(สนใจเก�ยวัก�บนโยบาย- นโยบายสาธารณะมี�ได*สะที่*อนถ0งควัามีต*องการของมีวัลชัน แต(เป4นผล

จากค(าน�ยมีของชันชั�2นน�า โดยที่�ข*าราชัการ/เจ*าหน*าที่�ของร�ฐ จะเป4นผ:*ที่�ด�าเน�นนโยบายสาธารณะ จ0งมี�ล�กษ์ณะการพ�ฒนาจากบนลงล(าง ค-อ จากกล�(มีผ:*น�าไปส:(ประชัาชันตลอดเวัลา

7

แมี*วั(านโยบายสาธารณะจะไมี(ได*สะที่*อนควัามีต*องการที่�แที่*จร�งของประชัาชันมีากเที่(าควัามีต*องการและค(าน�ยมีของชันชั�2นน�า แต(ก6มี�ได*หมีายควัามีวั(า นโยบายสาธารณะจะสวันที่างก�บค(าน�ยมีของมีวัลชันหร-อประชัาชันที่�2งหมีด ค(าน�ยมีของชันชั�2นน�าอาจจะสะที่*อนควัามีต*องการจร�งของประชัาชัน อาจจะผ:กพ�นล0กซึ่02งก�บควัามีเป4นควัามีตายของมีวัลชันส(วันใหญ( แต(กล�(มีผ:*น�าจะถ-อวั(าควัามีร�บผ�ดชัอบในควัามีส�ขของประชัาชันน�2นอย:(ที่�กล�(มีผ:*น�า ไมี(ได*อย:(ที่�ประชัาชัน

จ�ดเด(นของต�วัแบบน�2สะที่*อนให*เห6นถ0งสภาพควัามีเป4นจร�งของส�งคมีในระบอบประชัาธ�ปไตยที่�เชั-อถ-อก�นวั(า เป4นการปกครองของประชัาชัน โดยประชัาชัน และเพ-อประชัาชัน แต(ขณะเด�ยวัก�นก6มี�จ�ดด*อยค-อ การละเลยควัามีส�าค�ญของการมี�ส(วันร(วัมีในกระบวันการก�าหนดนโยบายของกล�(มีอ-น ๆ ที่�เป4นต�วัแสดงของนโยบายที่�ส�าค�ญ เชั(น ข*าราชัการ และ ประชัาชัน

5. ตั�วแบบระบบ System Modelต�วัแบบระบบมี�ควัามีเชั-อพ-2นฐานที่�ส�าค�ญ ค-อ นโยบายสาธารณะการตอบ

สนองระบบการเมี-องที่�มี�ต(อแรงกดด�นต(าง ๆ ที่�มีาจากสภาพแวัดล*อมีที่�ล*อมีรอบระบบการเมี-องน�2น

ตามีต�วัแบบระบบที่�เสนอโดย David Easton จะประกอบด*วัย

18

ตั�วแบบเชิ'งระบบ (System Model)

ระบบการเมี-องการเร�ยกร*อง

การสน�บสน�น

นโยบาย หร-อการต�ดส�นใจ และการกระที่�าป<จจ�ยน�าเข*า ป<จจ�ยน�าออก

ส�งป>อนกล�บ

สภาพแวัดล*อมี

สภาพแวัดล*อมี

ระบบการเมี-อง หมีายถ0ง กล�(มีของสถาบ�นและกระบวันการต(าง ๆ ที่�มี�ปฏิ�ส�มีพ�นธ�ต(อก�นที่�ที่�าหน*าที่�ในการแจกจ(ายค�ณค(าที่างส�งคมีตามีอ�านาจที่�ได*ร�บมีอบหมีาย

ป<จจ�ยน�าเข*า INPUT ซึ่0งประกอบไปด*วัย ข*อเร�ยกร*อง ซึ่0งอาจเป4นไปได*ที่�2งจากระด�บป<จเจกบ�คคลหร-อระด�บกล�(มี และการสน�บสน�น ซึ่0งก6เป4นไปได*ที่�2งระด�บป<จเจกบ�คคลและระด�บกล�(มีที่�แสดงออกมีาในร:ปของการเล-อกต�2ง การเชั-อฟ<งกฎิหมีาย การจ(ายภาษ์� และการยอมีร�บในการต�ดส�นใจนโยบาย โดยข*อเร�ยกร*องและการสน�บสน�นน�2น เป4นแรงกดด�นที่�ส�าค�ญมีากจาก สภาพแวัดล*อมี ที่�2ง

8

ภายในและภายนอก ที่�เข*าไปส:(ระบบการเมี-อง ระบบการเมี-องจะที่�าการร�บเอาควัามีต*องการที่�แตกต(างหลากหลายเข*ามีา และที่�าการเปล�ยนให*ออกมีาเป4น ป<จจ�ยน�าออก OUTPUTS ซึ่0งก6ค-อการต�ดส�นใจและนโยบายสาธารณะ ซึ่0งป<จจ�ยน�าออกน�2น� 2นอาจส(งผลให*เก�ดผลกระที่บในเชั�งการเปล�ยนแปลงสภาพแวัดล*อมี และอาจเพ�มีการเร�ยกร*องให*มีากข02น ด�งน�2นจ0งต*องมี� ขบวันการป>อนกล�บ FEEDBACK เพ-อน�าเอาข*อเร�ยกร*องน�2น ๆ เข*าส:(ระบบการเมี-องอ�กคร�2งหน0ง

จ�ดเด(นของต�วัแบบระบบ ค-อ การมีองการก�าหนดนโยบายค(อนข*างเป4นระบบ ค-อ มีองนโยบายสาธารณะเป4นส�งที่�ระบบการเมี-องผล�ตข02น และที่�ส�าค�ญย�งให*ควัามีส�าค�ญก�บสภาพแวัดล*อมีของระบบการเมี-องวั(าจะเอ-2ออ�านวัยหร-อเป4นอ�ปสรรคต(อการปฏิ�บ�ต�งานของระบบให*มี�ประส�ที่ธ�ภาพหร-อไมี(เพ�ยงใด

จ�ดด*อย ค-อ ควัามีไมี(ชั�ดเจนของกระบวันการภายในของส�งที่�เร�ยกวั(า ระบบการเมี-อง“ ”

6. ตั�วแบบทางเลุ่�อกสาธารณะ Public Choice Approach

ต�วัแบบน�2เป4นการศ0กษ์าการต�ดส�นใจ มี�สมีมีต�ฐานเบ-2องต*นวั(า ต�วัแสดงการเมี-อง อ�นได*แก( ผ:*ลง คะแนนเส�ยง ผ:*เส�ยภาษ์� ผ:*สมี�ครร�บเล-อกต�2ง ฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต� ข*าราชัการ กล�(มีผลประโยชัน� พรรคการเมี-อง ร�ฐบาล ต(างก6พยายามีแสวังหาหนที่างที่�จะเพ�มีผลประโยชัน�ของตนในการเมี-อง ที่�กคนต*องการได*ร�บอรรถประโยชัน�ส:งส�ด แต(กระน�2นก6ด� ด*วัยแรงข�บเคล-อนที่�ประกอบไปด*วัยควัามีเห6นแก(ต�วั ก6ย�งสามีารถส(งผลต(อการต�ดส�นใจเพ-อส(วันรวัมีได*

เมี-อน�าแนวัค�ดน�2มีาอธ�บายการเมี-องและการก�าหนดนโยบายสาธารณะ ต�วัแบบน�2อธ�บายวั(า ส�งคมีการเมี-องประกอบไปด*วัยป<จเจกชันที่�มี�ควัามีเห6นแก(ต�วั ที่�มี�การรวัมีก�นเป4นกล�(มีผลประโยชัน�ต(าง ๆ โดยกล�(มีเหล(าน�2มี�การจ�ดต�2งที่�ด�และเป4นกล�(มีที่�จ�ดต�2งข02นโดยบ�คคลที่�ต*องการเข*าถ0งที่ร�พยากร เชั(น อ�านาจ ผลประโยชัน� ส�มีปที่าน และการได*ด�ารงต�าแหน(งที่างการเมี-อง

ต�วัแบบน�2 มีองเห6นการเมี-องก6ค-อ การที่�บ�คคลที่�2งหลายเข*ามีาแสวังหาผลประโยชัน�พ�เศษ์ โดยผ(านนโยบายสาธารณะ ในที่างที่ฤษ์ฎิ�แล*วั เป>าหมีายที่�เป4นเหต�เป4นผลในเชั�งการเมี-องของกล�(มีผลประโยชัน�และเจ*าหน*าที่�ของร�ฐในการใชั*ที่ร�พยากรของร�ฐเพ-อชั(วัยเหล-อกล�(มีผลประโยชัน�ที่างเศรษ์ฐก�จที่�ที่รงพล�ง อาจส(งผลให*เก�ดควัามีไร*เหต�ผลที่างเศรษ์ฐก�จ และส�งน�2เองก(อให*เก�ดเป4นควัามีไร*ประส�ที่ธ�ภาพที่างเศรษ์ฐก�จ ในประเที่ศก�าล�งที่�2งหลาย ต�วัแบบน�2สามีารถน�ามีาตอบค�าถามีที่�วั(า ที่�าไมีคนที่�มี�เหต�มี�ผลจ0งยอมีปร�บใชั*นโยบายสาธารณะที่�ให*“

ผลล�พธ�ที่�เป4นผลเส�ยต(อส�งคมีโดยรวัมีที่�เขาปกครองอย:(”

9

7. ตั�วแบบเหตั�ผลุ่ Ration Modelนโยบายสาธารณะจะก(อให*เก�ดประโยชัน�ส:งส�ดต(อส�งคมีส(วันรวัมี โดย

ร�ฐบาลจะเล-อกนโยบายที่�ให*ผลตอบแที่นมีากกวั(าค(าใชั*จ(ายที่�ต*องเส�ยไป- วั�ตถ�ประสงค�ที่�ชั�ดเจนเป4นไปได* และวั�ดผลได*- ค(าน�ยมีและที่ร�พยากรอ-น ๆ ที่�จะที่�าให*ด�าเน�นการไปส:(เป>าหมีาย- ที่างเล-อกด�าเน�นงานให*บรรล�เป>าหมีาย- วั�เคราะห�ที่างเล-อกแต(ละที่างเชั-อมีโยงก�บวั�ตถ�ประสงค� และเหมีาะ

สมีก�บที่ร�พยากรที่�มี�อย:(หร-อไมี(- ที่างเล-อกที่�เล-อกนโยบาย- น�าที่างเล-อกไปปฏิ�บ�ต�

8. ตั�วแบบทฤษฎี-เกมส4 Game Theory Modelเป4นนโยบายที่�ก�าหนดข02นในสถานการณ�ที่�ค�บข�น ก�าหนดจากฝ่Aายที่�ก�าหนด

เป>าหมีายได*ด�และมี�ควัามีสามีารถในการต�ดส�นใจที่�ด�มี�เหต�ผล ที่ฤษ์ฎิ�น�2มี�การน�าไปใชั*ในการต�ดส�นใจเก�ยวัก�บสงครามีและส�นต�ภาพ

9. ตั�วแบบคื�อยเป5นคื�อยไป Incremental Modelเป4นนโยบายที่�ก�าหนดข02นต(อเน-องจากก�จกรรมีต(าง ๆ ในอด�ตของร�ฐบาล โดยมี�

การเปล�ยนแปลงแก*ไขเพ�มีเต�มีเพ�ยงเล6กน*องแบบค(อยเป4นค(อยไป นโยบายน�2ก�าหนดข02นโดยมี�ข*อจ�าก�ดในเร-อง เวัลา ควัามีร: *ควัามีสามีารถ ค(าใชั*จ(ายต(าง ๆ และข*อจ�าก�ดในเร-องของการเมี-อง เชั(น โครงการเก(าลงที่�นไปเป4นจ�านวันมีากจ0งยากที่�จะเปล�ยนแปลงโครงการเหล(าน�2

10. ตั�วแบบการวางแผนกลุ่ย�ทธ4 Strategic Planning Model

ต�วัแบบน�2ข02นมีาโดยน�าจ�ดด�จ�ดแข6งของต�วัแบบเหต�ผลและต�วัแบบค(อยเป4นค(อยไปมีารวัมีเข*าด*วัยก�น เป4นต�วัแบบที่�ก�าหนดโดยผ:*บร�หาร

ตั�วแบบการก�าหนดนโยบายแลุ่ะการน�านโยบายไปปฏิ'บ�ตั'ของไทย

ตั�วแบบจะม- 2 กลุ่��มกล�(มีแรก กล�(มีที่�ให*ควัามีส�าค�ญก�บกระบวันการก�าหนดนโยบายและการน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�

โดยพยายามีจะพรรณนาหร-อบรรยายและอธ�บายนโยบายมีากกวั(าเสนอมีาตรการที่�ด�กวั(าเชั(น

- ต�วัแบบชันชั�2นน�า Elite Model

10

- ต�วัแบบกล�(มี Group Model- ต�วัแบบระบบ System Model- ต�วัแบบสถาบ�น Institutionalism Model

ต�วัแบบน�2สามีารถใชั*วั�เคราะห�นโยบายในที่�กข�2นตอน (โดยเฉพาะการก�าหนดนโยบายและการน�านโยบายไปส:(การปฏิ�บ�ต�) โดยใชั*ต�วัแบบในกล�(มีเป4นแนวัที่างบรรยายและอธ�บายในสถานะที่�มี�(งให*ที่ราบวั(าใครหร-อต�วัแปรใดที่�าอะไร เมี-อไร อย(างไร โดยมี�ปฏิ�ส�มีพ�นธ�ก�บผ:*อ-นในสถานะใด ที่�เมี-อรวัมีก�นแล*วัส(งผลกระที่บต(อนโยบายอย(างไรกล�(มีสอง กล�(มีที่�ให*ควัามีส�าค�ญก�บผลผล�ตและผลกระที่บของนโยบายสาธารณะ โดยเฉพาะควัามี

พยายามีเสนอมีาตราที่�ด�กวั(าในการปร�บปร�งเน-2อหาของนโยบายสาธารณะ

- ต�วัแบบค(อยเป4นค(อยไป Incremental Model- ต�วัแบบเหต�ผล Ration Model

ต�วัแบบกล�(มีน�2 สามีารถวั�เคราะห�นโยบายให*ควัามีส�าค�ญในเร-องของการเสนอ หร-อ หามีาตรการที่�ด�กวั(าในการก�าหนดนโยบายและการน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�

ต�วัแบบค(อยเป4นค(อยไป เหมีาะที่�ใชั*อธ�บายในการก�าหนดนโยบายของไที่ย เน-องจากนโยบายของไที่ยที่�ผ(านมีามี�ล�กษ์ณะควัามีต(อเน-องของก�จกรรมีต(าง ๆ ในอด�ตของร�ฐ โดยมี�การแก*ไขเปล�ยนแปลงแบบค(อยเป4นค(อยไป โดยใชั*นโยบายเด�มีเป4นหล�ก แล*วัแก*ไขด�ดแปลงเพ�มีเต�มีเพ�ยงเล6กน*อย โดยมี�เหต�ผล เพ-อลดป<ญหาการข�ดแย*งและเสร�มีสร*างเสถ�ยรภาพที่างการเมี-อง เพราะการตกลงในส(วันที่�เปล�ยนแปลงเล6กน*อยย(อมีง(ายกวั(าการเปล�ยนแปลงที่�2งหมีดเคืร�.องม�อทางนโยบาย

บางคร�2งเร�ยกวั(า เคร-องมี-อส�าหร�บการปกครอง หมีายถ0งเคร-องมี-อหร-อ“

วั�ถ�ที่าง ที่�ร�ฐบาลใชั*ในการลงมี-อปฏิ�บ�ต�นโยบาย เพราะในกระบวันการนโยบาย ร�ฐบาลไมี(เพ�ยงแต(เป4นผ:*ที่�ที่�าการต�ดส�นใจนโยบายเที่(าน�2น หากแต(ย�งเป4นผ:*ที่�ลงมี-อปฏิ�บ�ต�การต�ดส�นใจนโยบายน�2น ๆ ผ(านกระบวันการต(าง ๆ

- เคืร�.องม�อท-.เป5นกฎีระเบ-ยบของร�ฐบาลุ่ กฎิระเบ�ยบเป4นส�งที่�ร�ฐบาลก�าหนด กล�(มีเป>าหมีายของกฎิระเบ�ยบ

ต*องให*การยอมีร�บกฎิระเบ�ยบ และเมี-อกล�(มีด�งกล(าวัไมี(สามีารถที่�าตามีกฎิ

11

ระเบ�ยบได*ก6จะได*ร�บการลงโที่ษ์ กฎิระเบ�ยบอาจจะเป4นกฎิหมีายก6ได* หร-อกฎิระเบ�ยบอาจเป4นกฎิกระที่รวัง หร-อข*อก�าหนดของหน(วัยงานฝ่Aายบร�หารก6ได*

ข*อด� ควัามีประหย�ดจากการใชั*เคร-องมี-อเมี-อเปร�ยบเที่�ยบก�บเคร-องมี-ออ-น ๆ ที่�อาจต*องมี�ค(าใชั*จ(าย แต(การใชั*กฎิระเบ�ยบเป4นเคร-องมี-อไมี(จ�าเป4นต*องมี�ข*อมี:ลมีากน�กก6สามีารถ SET มีาตราฐานข02นและสามีารถปร�บใชั*ได*อย(างสะดวักและรวัดเร6วัข*อเส�ย การใชั*กฎิระเบ�ยบก(อให*เก�ดควัามีไมี(ย-ดหย�(นและที่�าให*ขาดการพ�จารณาสถานการณ�ของแต(ละบ�คคลซึ่0งอาจจะแตกต(างก�นไปในการปร�บใชั*กฎิน�2น ๆ และบางคร�2งกฎิระเบ�ยบมี�ควัามีก�ากวัมีไมี(ชั�ดเจน แมี*วั(าการใชั*เคร-องมี-อน�2มี�ควัามีประหย�ด หากแต(การบ�งค�บใชั*โดยหน(วัยงานที่�ควับค�มีกฎิระเบ�ยบอาจมี�ค(าใชั*จ(ายที่�ส:งมีาก เชั(น ค(าใชั*จ(ายในการให*ข*อมี:ลประชัาส�มีพ�นธ�

- เคืร�.องม�อท-.ม'ได)เป5นกฎีระเบ-ยบของร�ฐบาลุ่ครอบคร�วัและชั�มีชัน องค�กรอาสาสมี�คร

คืาดว�าน�าจะออกสอบนโยบายสาธารณะ เป4นควัามีต*องการของภาคร�ฐที่�จะน�าไปส:(การแก*ป<ญหา

และการเปล�ยนแปลงในที่างที่�จะเก�ดประโยชัน�ต(อประชัาชัน สนองควัามีต*องการของประชัาชันและแก*ป<ญหาให*แก(ประชัาชันได*

โดยที่�วัไป นโยบายสาธารณะจะเก�ยวัข*องก�บกระบวันการที่�2งที่างการเมี-องและส�งคมีอย(างกวั*างขวัาง เพราะนโยบายสาธารณะมี�รากฐานมีาจากสภาพป<ญหาของส�งคมี และเป4นป<ญหาที่�ประชัาชันคาดหวั�งวั(าร�ฐจะต*องร�บผ�ดชัอบในการแก*ไข โดยน�าป<ญหาต(าง ๆ เหล(าน�2เข*าส:(กระบวันการที่างการเมี-อง ซึ่0งเก�ยวัข*องก�บปฏิ�บ�ต�ส�มีพ�นธ�ระหวั(าง ประชัาชัน พรรคการเมี-อง ร�ฐสภา ต�ลาการ ระบบราชัการ ระบบบร�หาร และราชัการส(วันที่*องถ�น ขณะเด�ยวัก�นจะต*องพ�จารณาวั(าบ�คคลหร-อองค�การที่�เก�ยวัข*องมี�บที่บาที่หร-อมี�ส(วันร(วัมีต(อการก�าหนดนโยบายสาธารณะอย(างไร

นโยบายที่�ด�ค-อ นโยบายที่�เก�ดประโยชัน�ต(อประชัาชันโดยร(วัมี โดยเฉพาะจะต*องมี�กลไปบร�หารของภาคร�ฐที่�ด� (good governance) หร-อส�งคมีแบบประชัาธรรมีหร-อธรรมีร�ฐ โดยประชัาชันมี�ส(วันร(วัมีในการก�าหนดนโยบาย ด�งน�2นกระบวันการด�งกล(าวัอาจจะเก�ดข02นจากการผล�กด�บของส�งคมีเมี-อเก�ดป<ญหาเพ-อให*ร�ฐเห6นควัามีส�าค�ญและแก*ป<ญหาที่�เก�ดข02นต(อประชัาชัน

การบร'หารภาคืร�ฐท-.ด- good governance 1. มี�ควัามีโปร(งใส 2. มี�ควัามีชัอบธรรมี

12

3. กระจายอ�านาจ 4. มี�ประส�ที่ธ�ภาพในการบร�หารงาน5. มี�ควัามีร�บผ�ดชัอบส:ง 6. มี�ควัามีเสมีอภาคเที่(าเที่�ยมีก�น

วงจรนโยบายสาธารณะ (Public Policy Cycle) 1. การก(อต�วันโยบาย (Policy formation) เก�ดอะไรข02นบ*าง 2. การก�าหนดนโยบาย (Policy formulation) มี�แนวัที่างอย(างไรบ*าง 3. การต�ดส�นนโยบาย (Policy decision) จะเล-อกแนวัที่างใดด� 4. การน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต� (Policy implementation) จะน�าแนวัที่างที่�ได*ไปด�าเน�นการอย(างไร 5. การประเมี�นผลนโยบาย (Policy evaluation) การด�าเน�นการตามีแนวัที่างได*ผลหร-อไมี(

7

การก(อต�วันโยบาย(policy formation)

การก�าหนดนโยบาย(policy formulation)

การประเมี�นนโยบาย(policy evaluation)

การน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�(policy

implementation)

การต�ดส�นนโยบาย(policy decision)

เก�ดอะไรข02นบ*าง ?

มี�แนวัที่างอย(างไรบ*าง ?

จะเล-อกแนวัที่างใดด� ?จะน�าแนวัที่างที่�ได*ไปด�าเน�นการอย(างไร ?

การด�าเน�นการตามีแนวัที่างได*ผลหร-อไมี( ?

วงจรนโยบายสาธารณะ(Public Policy Cycle)

1. การก�อตั�วนโยบาย (Policy formation) การศ0กษ์าการก(อร:ปนโยบายต*องเร�มีต*นด*วัยการวั�เคราะห�ล�กษ์ณะสภาพ

ของป<ญหาสาธารณะให*ชั�ดเจนเพ-อให*มี� นใจวั(า ป<ญหาที่�ก�าล�งปรากฏิอย:(น� 2นเป4นป<ญหาอะไร เก�ดข02นก�บคนกล�(มีใด และมี�ผลกระที่บต(อส�งคมีอย(างไร รวัมีที่�2งต*องการควัามีแร(งด(วันในการแก*ไขป<ญหาแค(ไหน และประชัาชันในส�งคมีต*องการให*แก*ไขป<ญหาน�2นอย(างไร ถ*าไมี(แก*ไขจะเก�ดผลอย(างไร และถ*าร�ฐบาลเข*าไปแก*ไขใครจะเป4นผ:*ได*และเส�ยประโยชัน� ผลกระที่บที่�เก�ดจากการแก*ไขตรงตามีที่�คาดหวั�งหร-อไมี( ใครเป4นผ:*ร�บผ�ดชัอบในการน�าไปปฏิ�บ�ต�ต*องใชั*ที่ร�พยากรอะไร

13

บ*างการระบ�ป<ญหาที่�ชั�ดเจนจะเป4นพ-2นฐานในการก�าหนดวั�ตถ�ประสงค�ในการแก*ไขป<ญหาให*สอดคล*องก�บสภาพป<ญหา

ป<ญหาสาธารณะจะกลายเป4นประเด6นเชั�งนโยบายหร-อเข*าส:(วัาระและได*ร�บควัามีสนใจจากผ:*ก�าหนดนโยบายสาธารณะ มี�กจะต*องมี�ค�ณล�กษ์ณะ

1. เก�ดข02นตามีธรรมีชัาต�หร-อเก�ดข02นจากควัามีร�นแรงที่างการเมี-อง เชั(น ป<ญหาน�2าที่(วัมี ป<ญหาภ�ยแล*ง

2. มี�การแตกต�วัและขยายวังกวั*างออกไป เชั(น ป<ญหาของควัามีเป4นเมี-อง

3. มี�ควัามีกระเที่-อนต(อควัามีร: *ส0กและเป4นที่�สนใจของส-อมีวัลชันที่�วัไป เชั(น ป<ญหาอาชัญากรรมี ป<ญหา

แรงงานเด6ก4. มี�ผลกระที่บต(อสภาพแวัดล*อมี เชั(น ป<ญหามีลภาวัะ5. มี�ล�กษ์ณะที่*าที่ายต(ออ�านาจและควัามีชัอบธรรมีของร�ฐ เชั(น ป<ญหา

การแบ(งแยกด�นแดง6. เป4นเร-องร(วัมีสมี�ย เชั(น ป<ญหาการจราจร ป<ญหาโรคเอดส�การก�าหนดวั�ตถ�ประสงค�ของนโยบายเมี-อที่ราบล�กษ์ณะป<ญหานโยบายที่�ชั�ดเจนแล*วั จะต*องก�าหนดเป>าหมีาย

หร-อวั�ตถ�ประสงค�ในการแก*ไขป<ญหาให*ชั�ดเจน- การก�าหนดวั�ตถ�ประสงค�ของนโยบาย ที่�าให*ที่ราบถ0งล�าด�บควัามี

ส�าค�ญของนโยบายที่�ต*องจ�ดที่�า และการเล-อกใชั*นโยบายให*สอดคล*องก�บวั�ตถ�ประสงค�ที่�ต*องการ

- วั�ตถ�ประสงค�ของนโยบายมี�ควัามีส�าค�ญ ในฐานะที่�เป4นป<จจ�ยก�าหนดที่�ศที่างของที่างเล-อกนโยบายที่�จะน�าไปปฏิ�บ�ต�ให*ประสบผลส�าเร6จ

- วั�ตถ�ประสงค�เป4นเกณฑ์�ในการประเมี�นผลส�าเร6จของนโยบาย ที่�จะน�าไปปฏิ�บ�ต�วั(าเป4น ตามีวั�ตถ�ประสงค�ที่�ได*ก�าหนดไวั*มีากน*อยเพ�ยงใด

ค�ณล�กษ์ณะของวั�ตถ�ประสงค�ของนโยบาย1. ควัามีครอบคล�มีประเด6นป<ญหานโยบาย2. ควัามีสอดคล*องก�บค(าน�ยมีของส�งคมี3. ควัามีชั�ดเจนและควัามีเป4นไปได*ในที่างปฏิ�บ�ต�4. ควัามีสมีเหต�สมีผล5. มี�ควัามีสอดคล*องก�บที่ร�พยากรที่�จ�าเป4นต*องใชั*6. มี�ควัามีสอดคล*องที่างการเมี-อง7. การก�าหนดกรอบเวัลาที่�เหมีาะสมี

14

หมายเหตั� หร�อจะจ�าว�าการก�อตั�วนโยบาย“ เร�มีต*นสถานการณ�ที่�เก�ดนโยบาย ตระหน�กและระบ�ป<ญหา กล�นกรอง

ป<ญหา จ�ดระเบ�ยบวัาระนโยบาย ก�าหนดวั�ตถ�ประสงค� ”

2. การก�าหนดนโยบาย (Policy formulation)หากพ�จารณาป<ญหา เพ-อน�าเข*าส:(กระบวันการก�าหนดนโยบายสาธารณะใน

กรอบการวั�เคราะห� เชั�งระบบ“ ” หร-อ ที่ฤษ์ฎิ�ระบบ ของ“ ” David Easton จะได*ป<จจ�ยน�าเข*า ระบบ ป<จจ�ยน�าออก ด�งน�2

18

ระบบการเมี-องการเร�ยกร*อง

การสน�บสน�น

นโยบาย หร-อการต�ดส�นใจ และการกระที่�าป<จจ�ยน�าเข*า ป<จจ�ยน�าออก

ส�งป>อนกล�บ

สภาพแวัดล*อมี

สภาพแวัดล*อมี

ป<จจ�ยน�าเข*า ได*แก( ป<ญหาที่�วัไป ป<ญหาส�งคมี ประเด6นป<ญหาส�งคมี และข*อเสนอของส�งคมี ในสภาวัการณ�ที่�สภาการเมี-องมี�บที่บาที่ส:ง ป<จจ�ยน�าเข*าอาจมีาจากการที่�พรรคการเมี-องต(าง ๆ ได*น�าเสนอนโยบายไวั*ในการหาเส�ย เชั(น พรรคไที่ยร�กไที่ยได*เสนอนโยบายโครงการพ�กชั�าระหน�2และลดภาระหน�2ให*แก(เกษ์ตรรายย(อยไวั*ในการหาเส�ย และในที่�ส�ดก6กลายเป4นค�ามี�น ในการที่�ต*องก�าหนดเป4นนโยบายสาธารณะ เมี-อพรรคไที่ยร�กไที่ยเข*ามีาเป4นร�ฐบาลบร�หารประเที่ศ (อ(านเพ�มีในหน*า 55)

ระบบการเมี-อง ค-อ ข*อเสนอข*อร�ฐบาล ซึ่0งป<จจ�บ�นร�ฐบาลได*เสนอนบายต(าง ๆ มีากมีาย เชั(น นโยบายกองที่�นให*ก:*ย-มีเพ-อการศ0กษ์าที่�ผ:กก�บรายได*ในอนาคต และนโยบายจ�ดสรรงบประมีาณตามีขนาดประชัากร ให*ก�บหมี:(บ*านและชั�มีชัน

ป<จจ�ยน�าออก ค-อ นโยบาย ซึ่0งอาจจะอย:(ในร:ปของกฎิหมีายต(าง ๆ ค-อ พระราชับ�ญญ�ต� พระราชักฤษ์ฎิ� และประกาศ ค�าส� งกระที่รวัง เป4นต*น

ขณะเด�ยวัก�นก6จะมี�การป>อนกล�บส:(ระบบการเมี-อง โดยมี�สภาพแวัดล*อมีที่างเศรษ์ฐก�จ ส�งคมีและการเมี-อง เป4นป<จจ�ยเป4นป<จจ�ยส�าค�ญที่�มี�ส(วันก�าหนดและเปล�ยนแปลงนโยบาย ซึ่0งมี�ที่�2งป<จจ�ยที่�ควับค�มีได*และควับค�มีไมี(ได*

ผ:*มี�บที่บาที่ในการก�าหนดนโยบายสาธารณะ

15

1. ฝ่Aายบร�หาร 2. ฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต� 3. ฝ่Aายต�ลาการ 4.

องค�กรอ�สระต(าง ๆหมายเหตั� หร�อจะจ�าว�าข�(นตัอนการก�าหนดนโยบาย “ การพ�ฒนาที่างเล-อก การประเมี�นที่างเล-อก การต�ดส�นใจที่างเล-อกเพ-อก�าหนดนโยบาย การประกาศใชั* ”

3. การตั�ดส'นนโยบาย (Policy decision)

การเล-อกนโยบาย หมีายถ0ง การเล-อกวั�ถ�ที่างหร-อแนวันโยบายที่�เหมีาะสมีที่�ส�ด ซึ่0งสามีารถบรรล�วั�ตถ�ประสงค�ได*ตามีต*องการ อาจรวัมีถ0งนโยบายเที่คน�คและกลย�ที่ธ�ต(าง ๆ ที่�สามีารถแก*ไขป<ญหาได*เป4นอย(างด� หล�กจร�ยธรรมีหร-อค�ณธรรมีมี�ควัามีส�าค�ญอย(างย�งต(อค(าน�ยมีที่�เป4นรากฐานส�าค�ญในการเล-อกนโยบาย (อธ�บายเพ�มีเต�มีข*างล(างในเร-องจร�ยธรรมีสาธารณะนะค(ะ)

การพ�จารณาที่างเล-อกนโยบาย- ประส�ที่ธ�ผล effectiveness ควัามีสามีารถในการบรรล�เป>าหมีาย

ของที่างเล-อก- ประส�ที่ธ�ภาพ effeciency ควัามีสามีารถในผล�ตผลผล�ตโดย

เปร�ยบเที่�ยบจากต*นที่�น- ควัามีพอเพ�ยง adequacy ควัามีสามีารถของการด�าเน�นการให*

บรรล�เป>าหมีายภายใต*เง-อนไขของที่ร�พยากรที่�มี�อย:(- ควัามีเป4นธรรมี equity การกระจายต�วัของผลการด�าเน�นการตามี

ที่างเล-อก- การตอบสนอง reponsiveness ควัามีสามีารถในการเต�มีเต6มี

ควัามีต*องการของประชัาชันกล�(มีต(าง ๆ - ควัามีเหมีาะสมี appropriateness การพ�จารณาเชั�งค�ณค(าและ

ควัามีเป4นไปได*ในที่างกลย�ที่ธ�ในการต�ดส�นใจเล-อกนโยบาย* การต(อรอง ปร�บเป>าหมีายที่�ไมี(สอดคล*องก�นให*ยอมีร�บร(วัมีก�น โดย

การเจรจา แลกเปล�ยน ให*รางวั�ล และประน�ประนอมี* การโน*มีน*าวั ควัามีพยายามีที่�าให*เชั-อหร-อยอมีร�บ และสน�บสน�นด*วัยควัามีเต6มีใจ* การส�งการ การใชั*อ�านาจที่�เหน-อกวั(าในการบ�งค�บการต�ดส�นใจ* เส�ยงข*างมีาก การอาศ�ยการลงมีต�โดยใชั*ควัามีค�ดเห6นของคนส(วันใหญ(

16

* ฉ�นที่ามีต� การยอมีร�บร(วัมีก�น โดยปราศจากข*อโต*แย*ง

4. การน�านโยบายไปปฏิ'บ�ตั' (Policy implementation)

ผ:*ที่�เก�ยวัข*องก�บการน�านโยบายสาธารณะไปปฏิ�บ�ต� 1. ฝ่Aายน�ต�บ�ญญ�ต� 2. ฝ่Aายบร�หารหร-อระบบราชัการ 3. กล�(มีกดด�น 4.

องค�กรชั�มีชันหร-อภาคประชัาส�งคมี

นโยบาย (แปลุ่งนโยบายเป5น)

แผน

แผนงาน

ก�จกรรมี

โคืรงการ

งาน

การน�านโยบายสาธารณะไปปฏิ�บ�ต� จะประสบควัามีส�าเร6จมีากน*อยเพ�ยงไรข02นอย:(ก�บป<จจ�ยหลายประการ

- ควัามียากง(ายของสถานการณ� - ป<ญหาที่�เผชั�ญอย:(- โครงสร*างต�วับที่ของนโยบายสาธารณะ - โครงสร*างนอกเหน-อต�วั

บที่บาที่ของนโยบายสาธารณะกระบวันการที่�เป4นป<ญหาการน�านโยบายไปปฏิ�บ�ต�

1. ป<ญหาที่างด*านสมีรรถนะ : ป<จจ�ยบ�คลากร เง�นที่�น เคร-องจ�กร วั�สด� ข*อมี:ลข(าวัสาร เวัลา (จ�าก�ด) เที่คโนโลย�

(4MI2T) Man, Money, Machine, Material, Information, Time, Tecnology 2. ควัามีสามีารถในการควับค�มี : การวั�ดควัามีก*าวัหน*าและผลการปฏิ�บ�ต�3. การไมี(ให*ควัามีร(วัมีมี-อหร-อต(อต*าน ที่างบ�คลากรในหน(วัยงาน4. การประสานงานระหวั(างองค�กรร�บผ�ดชัอบก�บองค�กรอ-น ๆ

17

5. การไมี(ให*ควัามีสน�บสน�นที่างผ:*เก�ยวัข*อง ที่�2งในด*านการเมี-อง เง�นที่�น งบประมีาณ แต(กล�บสร*างอ�ปสรรคในแง( ของการต(อต*านหร-อค�ดค*านโยบาย

- กล�(มีผลประโยชัน� - กล�(มีการเมี-อง - ข*าราชัการ- ส-อมีวัลชัน

5. การประเม'นผลุ่นโยบาย (Policy evaluation)

จร�ยธรรมีนโยบายสาธารณะจร�ยธรรมี ตามีควัามีหมีายของที่(านพ�ที่ธที่าสภ�กข� จร�ยธรรมีค-อ ส�งที่�พ0ง

ประพฤต� จะต*องประพฤต� ส(วันศ�ลธรรมี หมีายถ0ง ส�งที่�ก�าล�งประพฤต�อย:( หร-อประพฤต�แล*วั

18