ΤΡΙΤΗ - PublicΟ ΠαπαδιαcPντης στα στενP του ΨυρρR, Tπως τον εcπνεUστηκε ο δηcο - σιογρPφος και εικαστικTς ΝSκος

ΤΡΙΤΗ

Περιτομή Ιησού Χριστού Βασιλείου του Μεγάλου 1

ΤΕΤΑΡΤΗ

ι ανουάριος2019

δεκέμβριοςιανουάριος

ΔΕΥΤΕΡΑ 31Δεκεμβρίου 2018

01-MEGALO-SELIDOP-STAMATIS-2019qxp 28818 1324 Page 5

Η σταχομαζώχτραΧριστουγεννιάτικο διήγημα

ΚΥΡ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ δὲν ἦτο ἰδίως προεξοφλητής ἢτοκιστής ἢ ἔμπορος ἦτον ὅλα αὐτὰ ὁμοῦ Ἕνα φό-

ρον ἐπιτηδεύματος ἐπλήρωνεν ἀλλrsquo ἔκαμνε τρεῖς τέχναςἩ γραῖα Ἀχτίτσα εἰς φοβερὰν διατελοῦσαν ἔνδειαν

ἔλαβε τὸ παρὰ τοῦ υἱοῦ της ἀποσταλὲν γραμμάτιον ἐφrsquoοὗ ἐφαίνοντο γράμματα κόκκινα καὶ μαῦρα ἄλλα ἔντυ-πα καὶ ἄλλα χειρόγραφα ἐξ ὧν δὲν ἐνόει τίποτε ὁ γη-ραιὸς ἐφημέριος οὔτε αὐτή καὶ μετέβη εἰς τὸ μαγαζὶτοῦ κὺρ Μαργαρίτη

Ὁ κὺρ Μαργαρίτης ἐρρόφησε δραγμίδα ταμβάκουἐτίναξε τὴν βράκαν του ἐφrsquo ἧς ἔπιπτε πάντοτε μέροςταμβάκου κατεβίβασε μέχρι τῶν ὀφρύων τὴν σκούφιαντου ἔβαλε τὰ γυαλιά του καὶ ἤρχισε νὰ ἐξετάζῃ διὰ μα-κρῶν τὸ γραμμάτιον

mdashἜρχεται ἀπrsquo τὴν Ἀμέρικα εἶπε Σrsquo ἐθυμήθηκεβλέπω ὁ γυιός σου Μπράβο χαίρομαι

Εἶτα ἐπανέλαβενmdashἜχει τὸν ἀριθμὸν 10 ἀλλὰ δὲν ξέρομε τί εἴδους μο-

νέδα νὰ εἶναι δέκα σελλίνια δέκα ρούπιες δέκα κολωνά-τα ἢ δέκαhellip Διεκόπη παρrsquo ὀλίγον νὰ ἔλεγε laquoδέκα λίρεςraquo

mdashΝὰ φωνάξουμε τὸ δάσκαλο ἐμορμύρισεν ὁ κὺρΜαργαρίτης ἴσως ἐκεῖνος ξεύρει νὰ τὸ διαβάσῃ Τίγλῶσσα νὰ εἶναι τάχα

Ὁ ἑλληνοδιδάσκαλος ὅστις ἐκάθητο βλέπων τοὺς παί-

Γλωσσάρ ι δραγμίς η η πρέζα η λιγοστή ποσότητα που πιάνουν τα δυο τρία δάχτυλα από μια μικρόκοκκη ουσία όπως καπνός αλάτικτλ || μονέδα η γενικά το νόμισμα || ρούπιες οι νομίσματα της Ιν-δίας || κολωνάτα τα παλιά ασημένια ισπανικά νομίσματα με εγχάρα-κτη παράσταση τις δύο Ηράκλειες Στήλες (= κολόνες στύλους) στο Γι-βραλτάρ

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Τα Άγια Θεοφάνια 6

ιανουάριος

Ο Παπαδιαμάντης στα στενά του Ψυρρή όπως τον εμπνεύστηκε ο δημο-σιογράφος και εικαστικός Νίκος Νομικός ο οποίος υπήρξε ακούραστοςερευνητής της ζωής του Σκιαθίτη (laquoΦιλολογική Πρωτοχρονιάraquo 1970)

ΔΕΥΤΕΡΑ

Ιωάννου του Προδρόμου και Βαπτιστού 7

ΤΡΙΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

ζοντας τὸ κ ιάμο εἰς παράπλευρον καφενεῖον παρακλη-θεὶς μετέβη εἰς τὸ μαγαζὶ τοῦ κὺρ Μαργαρίτη Εἰσῆλθενὀρθός δύσκαμπτος ἔλαβε τὸ γραμμάτιον παρεκάλεσετὸν κὺρ Μαργαρίτην νὰ τοῦ δανείσῃ τὰ γυαλιά του καὶἤρχισε νὰ συλλαβίζῃ τοὺς λατινικοὺς χαρακτῆρας

mdashΠρέπει νὰ εἶναι ἀγγλικά εἶπεν ἐκτὸς ἂν εἶναι γερ-μανικά Ἀπὸ ποῦ ἔρχεται αὐτὸ τὸ δελτάριον

mdashἈπrsquo τὴν Ἀμέρικα κὺρ δάσκαλε εἶπεν ἡ θεια-Ἀχτί-τσα

mdashἈπὸ τὴν Ἀμερικήν Τότε θὰ εἶναι ἀγγλικόνΚαὶ ταῦτα λέγων προσεπάθει νὰ συλλαβίσῃ τὰς λέ-

ξεις ten pounds sterling ἃς ἔφερε χειρογράφους ἡ ἐπι-ταγή

mdashSterling εἶπε sterling θὰ σημαίνῃ τάλληρον πι-στεύω Ἡ λέξις φαίνεται νὰ εἶναι τῆς αὐτῆς ἐτυμολογίαςἀπεφάνθη δογματικῶς

Καὶ ἐπέστρεψε τὸ γραμμάτιον εἰς χεῖρας τοῦ κὺρΜαργαρίτη

mdashΑὐτὸ θὰ εἶναι εἶπε καὶ ἐπειδὴ ὑπάρχει ἐπὶ τῆς κε-φαλίδος ὁ ἀριθμὸς 10 θὰ εἶναι χωρὶς ἄλλο γραμμάτιονδιὰ δέκα τάλληρα Τὸ κάτω-κάτω ὀφείλω νὰ σᾶς εἴπωὅτι δὲν γνωρίζω ἀπὸ χρηματιστικά Εἰς ἄλλα ἡμεῖς ἀσχο-λούμεθα οἱ ἄνθρωποι τῶν γραμμάτων

Καὶ ταῦτα εἰπών ἐπειδὴ ἠσθάνθη ψῦχος εἰς τὸ κατά-ψυχρον καὶ πλακόστρωτον μαγαζίον τοῦ κὺρ Μαργαρί-τη ἐπέστρεψεν εἰς τὸ καφενεῖον ἵνα θερμανθῇ

Ὁ κὺρ Μαργαρίτης εἶχεν ἀρχίσει νὰ τρίβῃ τὰς χεῖρας

καὶ κάτι ἐφαίνετο σκεπτόμενοςmdashΤώρα τί τὰ θέλεις εἶπε στραφεὶς πρὸς τὴν γραῖαν

Οἱ καιροὶ εἶναι δύσκολοι μεγάλα κεσάτια Νὰ τὸ πάρωνὰ σοῦ τὸ ἐξαργυρώσω ξέρω πὼς εἶναι σίγουρος ὁπαρᾶς μου ξέρω ἂν δὲν εἶναι καὶ ψεύτικο Ἀπὸ κεῖ

κιάμο το ένα από τα παιχνίδια της τράπουλας

ΠΕΜΠΤΗ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Θεοδοσίου του Κοινοβιάρχου 11

ΣΑΒΒΑΤΟ

Τατιανής μάρτυρος 12

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΔΕΥΤΕΡΑ

Αγνής μάρτυρος 14

ΤΡΙΤΗ

ΤΕΤΑΡΤΗ

κάτω ἀπrsquo τὸν χαμένον κόσμον περιμένεις ἀλήθεια Ὅλες οἱ ψευτιές οἱ καλπουζανιές ἀπὸ κεῖ μᾶς ἔρχονταιΓυρίζουν τόσα χρόνια οἱ σουρτούκηδες (μὲ συγχωρεῖςδὲν λέγω γιὰ τὸν γυιό σου) ἐκεῖ ποὺ ψένει ὁ ἥλιος τὸψωμί καὶ δὲν νοιάζονται νὰ στείλουν ἕναν παρᾶ ἕνασωστὸν παρᾶ μοναχὰ στέλνουν παλιόχαρτα

Ἔφερε δύο βόλτες περὶ τὸ τεράστιον λογιστήριόν τουκαὶ ἐπανέλαβε

mdashΚαὶ δὲν εἶναι μικρὸ πρᾶγμα αὐτό νὰ σὲ χαρῶεἶναι δέκα τάλλαρα Νὰ εἶχα δέκα τάλλαρα ἐγώ παν-τρευόμουνα

Εἶτα ἐξηκολούθησεmdashΜὰ τί νὰ σοῦ πῶ σὲ λυποῦμαι ποὺ εἶσαι καλὴ γυ-

ναῖκα κιrsquo ἔχεις καὶ κεῖνα τὰ ὀρφανά Νὰ κρατήσω ἐγὼἑνάμισυ τάλλαρο διὰ τοὺς κινδύνους ποὺ τρέχω καὶ γιὰτὰ ὀχτώμισυ πλιά Καὶ γιὰ νἄμαστε σίγουροι μὴ γυ-ρεύῃς κολωνάτα νὰ σοῦ δώσω πεντόφραγκα γιὰ νἄμα-στε μέσα Ὀχτώμισυ πεντόφραγκα λοιπόν Ἄ ξέ-χασα

Τοὐναντίον δὲν εἶχε ξεχάσει ἀπrsquo ἀρχῆς τῆς συνεν-τεύξεως αὐτὸ ἐσκέπτετο

mdashὉ συχωρεμένος ὁ Μιχαλιὸς κάτι ἔκανε νὰ μοῦ δίνῃδὲν θυμοῦμαι τώρα

Καὶ ἐπέστρεψεν εἰς τὸ λογιστήριόν τουmdashΜὰ κιrsquo ἐκεῖνος ὁ τελμπεντέρης ὁ γαμπρός σου μοῦ

ἔφαγε δύο τάλλαρα τώραΚαὶ ὡπλίσθη μὲ τὸ πελώριον κατάστιχόν τουmdashΕἶναι δίκιο νὰ τὰ κρατήσω ἐσένα ὅσα σοῦ δώσω

θὰ σοῦ φανοῦν χάρισμαἬνοιξε τὸ κατάστιχονΑἱ κατάπυκνοι καὶ μαυροβολοῦσαι σελίδες τοῦ κα-

ταστίχου τούτου ὡμοίαζον μὲ πίονας ἀγρούς μὲ γῆν

καλπουζανιές απατεωνιές πλαστογραφίες || τελμπεντέρης ντερμπε-ντέρης εδώ με ειρωνική σημασία ο λεβέντης ο ανοιχτοχέρης || πίονεςοι εύφοροι αποδοτικότατοι

ΠΕΜΠΤΗ

Αντωνίου του Μεγάλου 17

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Αθανασίου του Μεγάλου Κυρίλλου πατριαρχών Αλεξανδρείας 18

ΣΑΒΒΑΤΟ

ΚΥΡΙΑΚΗ

Ευθυμίου του Μεγάλου 20

Απόσπασμα από τον πίνακα laquoΗ γριά αυγουλούraquo του ζωγράφου Εμμα-νουήλ Ζαΐρη

ΔΕΥΤΕΡΑ

Μαξίμου ομολογητού Νεοφύτου Ευγενίου μάρτυρος 21

ΤΡΙΤΗ

Τιμοθέου αποστόλου 22

ΤΕΤΑΡΤΗ

ἀγαθήν Ὅτι ἔσπειρέ τις ἐν αὐτῷ ἐκαρποφόρει πολλα-πλασίως Ἦτο ὡς νὰ ἔκοπτέ τις τὰ φύλλα τοῦ δενδρυλ-λίου ἑκάστοτε ὅτε ἐγένετο ἐξόφλησις κονδυλίου τινόςἀλλrsquo ἡ ρίζα ἔμενεν ὑπὸ τὴν γῆν μέλλουσα καὶ πάλιν νrsquoἀναβλαστήσῃ

Ὁ κὺρ Μαργαρίτης εὗρε παρευθὺς τοὺς δύο λογαρια-σμούς

mdashἘννιὰ καὶ δεκαπέντε μοῦ χρωστοῦσεν ὁ μακαρίτηςὁ ἄντρας σου εἶπε καὶ τὰ δυὸ τάλλαρα δανεικὰ κιrsquo ἀγύ-ριστα τοῦ γαμπροῦ σου γίνονται

Καὶ λαβὼν κάλαμον ἤρχισε νὰ ἐκτελῇ τὴν πρόσθεσινπρῶτον καὶ τὴν ἀναγωγὴν τῶν ταλλήρων εἰς δραχμάςεἶτα τὴν ἀφαίρεσιν ἀπὸ τοῦ ποσοῦ τῶν δέκα γαλλικῶνταλλήρων

mdashΚάνει νὰ σοῦ δίνω ἤρχισε νὰ λέῃ ὁ κὺρ Μαργαρί-της

Τῇ στιγμῇ ἐκείνῃ εἰσῆλθε νέον πρόσωπον

Ἦτο ἔμπορος Συριανός παρεπιδημῶν διrsquo ὑποθέσεις

εἰς τὴν μικρὰν νῆσον Ἅμα εἰσελθὼν διηυθύνθη μετὰ με-γίστης ἐλευθερίας καὶ θάρρους εἰς τὸ λογιστήριον ὅπουἵστατο ὁ κὺρ Μαργαρίτης

mdashΤί ἔχουμε κὺρ Μαργαρίτη Τrsquo εἶνrsquo αὐτό εἶπενἰδὼν πρόχειρον ἐπὶ τοῦ λογιστηρίου τὸ γραμμάτιον τῆςπτωχῆς χήρας

Καὶ λαβὼν τοῦτο εἰς χεῖραςmdashΣυναλλαγματικὴ διὰ δέκα ἀγγλικὰς λίρας ἀπὸ τὴν

Ἀμερικήν εἶπε καθαρᾷ τῇ φωνῇ ποῦ εὑρέθη ἐδῶ Κά-μνεις καὶ τέτοιες δουλειές κὺρ Μαργαρίτη

mdashΓιὰ δέκα λίρες ἐπανέλαβεν αὐθορμήτως ἡ θεια-Ἀχτίτσα ἀκούσασα εὐκρινῶς τὴν λέξιν

mdashΝαί διὰ δέκα ἀγγλικὰς λίρας εἶπε καὶ πάλιν στρα-φεὶς πρὸς αὐτὴν ὁ Ἑρμουπολίτης Μήπως εἶναι δικόσου

mdashΜάλιστα

ΠΕΜΠΤΗ

Ξένης οσίας 24

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Γρηγορίου του Θεολόγου 25

ΣΑΒΒΑΤΟ

Ξενοφώντος οσίου 26

ΚΥΡΙΑΚΗΑνακομιδή λειψάνων Ιωάννου του Χρυσοστόμου Κλήμεντος ΑθηναίουΔιεθνής ημέρα μνήμης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος 27

Ἡ θεια-Ἀχτίτσα ἐν καταφάσει ἔλεγε πάντοτε laquoναίraquoἀλλὰ νῦν ἠπόρει καὶ αὐτὴ πῶς εἶπε laquoμάλισταraquo καὶ ποῦεὗρε τὴν λέξιν ταύτην

mdashΓιὰ δέκα ναπολεόνια θὰ εἶναι ἴσως εἶπε δάκνωντὰ χείλη ὁ κὺρ Μαργαρίτης

mdashΣοῦ λέγω διὰ δέκα ἀγγλικὰς λίρας ἐπανέλαβε καὶαὖθις ὁ Συριανὸς ἔμπορος Παίρνεις ἀπὸ λόγια

Καὶ ἔρριψε δεύτερον μακρὸν βλέμμα ἐπὶ τοῦ γραμ-ματίου

mdashΕἶναι σίγουρος παρᾶς ἀ ρ ζὰ ν - κ ο ν τά ν σοῦ λέ-γω Θὰ τὸ ἐξοφλήσῃς ἢ τὸ ἐξοφλῶ ἀμέσως

Καὶ ἔκαμε κίνημα διὰ νὰ ἐξαγάγῃ τὸ χαρτοφυλάκιόντου

mdashΜπορεῖ νὰ τὸ πάρῃ κανεὶς γιὰ ἐννέα λίρες γαλλι-κές εἶπε διστάζων ὁ κὺρ Μαργαρίτης

mdashΓαλλικές τὸ παίρνω ἐγὼ διὰ ἐννιὰ ἀγγλικέςΚαὶ στρέψας ὄπισθεν τὸ φύλλον τοῦ χάρτου εἶδε τὴν

ὑπογραφήν ἣν εἶχε βάλει ὁ ἀγαθὸς ἱερεύς παρέλαβεναὐτὴν μὲ τὸ ὄνομα τὸ φερόμενον ἐν τῷ κειμένῳ καὶ τὴνεὗρε σύμφωνον καί ἀνοίξας τὸ χρηματοφυλάκιον ἐμέ-τρησεν εἰς τὴν χεῖρα τῆς θεια-Ἀχτίτσας καὶ πρὸ τῶν ἐκ-θάμβων ὀφθαλμῶν αὐτῆς ἐννέα στιλπνοτάτας ἀγγλικὰςλίρας

Καὶ ἰδοὺ διατὶ ἡ πτωχὴ γραῖα ἐφόρει τῇ ἡμέρᾳ τῶν

Χριστουγέννων καινουργῆ laquoἄδοληνraquo μανδήλαν τὰ δὲδύο ὀρφανὰ εἶχον καθαρὰ ὑποκαμισάκια διὰ τὰ ἰσχνὰμέλη των καὶ θερμὴν ὑπόδεσιν διὰ τοὺς παγωμένους πό-δας των

(1η δημοσίευση εφημερίδα laquoΕφημερίςraquo 25 Δεκ 1889)

ναπολεόνια παλιά γαλλικά χρυσά εικοσόφραγκα || αύθις κατόπιν ||αρζάν-κοντάν χρήμα μετρητό || άδολη μεταφορικά αψεγάδιαστηαλέκιαστη || υπόδεσις η περιληπτικά τα υποδήματα

Blank Page