รายงานการเงนฐานราก ไตรมาสท 3 ป 2556

สพช ลงพนท

ldquoบทเรยนจากบานขวางคลrdquo หนา 1

การเขาถงบรการทางการเงน

ldquoกรณศกษาจงหวดน ารอง 7 จงหวดrdquo หนา 3

การเงนฐานรากรอบโลก

ldquoชดเชยคากาซหงตม โจทยทเหมอน

ค าตอบทตางrdquo หนา 5

ส านกนโยบายพฒนาระบบการเงนภาคประชาชน (สพช) ส านกงานเศรษฐกจการคลง

ระบบการเงนฐานรากในประเทศไทย หนา 7

เพอใหกระทรวงการคลงมกรอบแนวทางการแกไข

ปญหาความยากจนและความเหลอมล าทางสงคมทอยบน

พนฐานของขอมลทครบถวนและเชอถอได ส านกนโยบาย

พฒนาระบบการเงนภาคประชาชน (สพช) ได จดท า

โครงการน ารองเพอพฒนาแนวทางแกไขปญหาความ

ยากจนและความเหลอมล าทางสงคมในพนทตนแบบ โดย

ไดคดเลอกจงหวดนครพนมเปนสวนหนงของพนทตนแบบ

ทงน ขอมลของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต พบวาจงหวดนครพนมตด

อนดบจงหวดทมสดสวนคนจนสงสด 10 อนดบแรกทกป

ตงแตป พศ 2551 จนถงการส ารวจลาสดในปพศ

2554 และในป พศ 2554 มผลตภณฑมวลรวมตอหว

ระดบจงหวดต าทสดเปนล าดบท 10 ของประเทศ (ตาราง

ท 1)

หลงจากการคดเลอกพนทตนแบบ สพช ได

เดนทาง ไปยงบานขว างคล ต าบลบานคอ อ า เภอ

โพนสวรรค จงหวดนครพนม ซงเปนหมบานทยากจน

ตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน (จปฐ) ของกรมการ

พฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ระหวางวนท 3 ndash 9

มถนายน 2556 เพอเรยนรถงสภาพความเปนอยของ

ห ม บ าน ท เ ร ยก ไ ด ว าห ม บ าน ทยากจน และน ามา

ประกอบการเกบขอมลแบบสมตวอยางในพนทตนแบบ

อน ๆ

เ จาหน า ท สพช ได สมภาษณประชาชน

ทกครวเรอนในบานขวางคลทมผอยอาศยจรง รวม

จ านวน 128 ครวเรอน ครวเรอนสวนใหญระบวา

ในเดอนทผานมารายไดของครว เรอนเพยงพอตอ

คาใช จาย แตยงมความร สกวา ครว เรอนมฐานะ

ยากจนและตองการโอกาสในการหารายไดเ พมเตม

โดยเฉพาะงานทสามารถท าทบานได

คร ว เ รอนสวนใหญ เ ปน เ จาของ ทดน ท ใช

พกอาศยและทดนทใชท าการเกษตร โดยพนทถอครอง

ท ใช ท าการ เกษตรประมาณ 5 ndash 20 ไร และ ม

อาชพหลกคอ การท านาแบบพงพาน าฝนเปนหลก จง

สามารถท านาไดเพยงปละครง

ครว เร อนบางสวนใช เ วลานอกฤดท านา

ไปรบจางทวไปในจงหวดตาง ๆ โดยรายไดจากการ

ท านาและการรบจาง ใช เ ปนทนส าหรบการท านา

ในปตอไป ท าใหครวเรอนไมมเงนออมในระยะยาว และ

ยงตองพงพาการกยมเพอใชจายในการท าการเกษตร

และใชจายในชวตประจ าวน

นอกจากน ครวเรอนไดระบถงความตองการ

แหลงเ งนทนเ พมเตมและไดระบปญหาหลกในการ

ท าการเกษตรคอ ราคาปจจยการผลตและราคา

ผลผลตทไมแนนอน

ป สดสวนคนจน

(ของประชากรในจงหวดนครพนม)

2551

2552

2553

2554

4151

3876

4740

3230

ท จงหวด ผลตภณฑ

มวลรวม

จงหวด

(หนวย

ลานบาท)

จ านวน

ประชากร

(หนวย

พนคน)

ผลตภณฑมวล

รวมจงหวด

ตอหว

(หนวย บาท)

1

2

3

อ านาจเจรญ

บงกาฬ

หนองบวล าพ

12099

14369

17929

400

435

538

30231

33027

33314

10 นครพนม 29611 755 39224

สพช ลงพนท

ldquoบทเรยนจากบานขวางคลrdquo

ตารางท 1 นครพนมมผลตภณฑมวลรวมจงหวดต าทสด

เปนอนดบท 10

1

ตารางท 2 นครพนมเปนจงหวดทมสดสวนคนจนสง

ใน 10 อนดบแรกทกปตงแตป พศ2551

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

แมครวเรอนจะไดประโยชนจากการรบจ าน าขาวและ

เบยยงชพผสงอาย แตครวเรอนยงไมไดใชประโยชนจากนโยบาย

อน ๆ เชน โครงการพกหนเกษตรกรและผมรายไดนอย การ

ประกนภยพชผล หรอการประกนสงคมส าหรบแรงงานนอกระบบ

เปนตน ดงนน หากใชบานขวางคลเปนกรณศกษา ภาครฐควร

พจารณาถงการขยายระบบชลประทาน และพฒนาอาชพ

เกษตรกรรมทดแทน หรออาชพอน ๆ เพอเสรมรายไดในพนทท

ระบบชลประทานเขาไมถง

นอกจากน ควรสนบสนนการน าทดนมาใชประโยชน

รวมกนในการท าการเกษตรแบบครบวงจร เ พอให เ กดการ

ประหยดจากการขยายขนาด (economies of scale) โดยการ

เพมรายไดจะท าใหประชาชนมเงนออมเพมขน ลดการพงพาสนเชอ

และลดวงจรการกยมและช าระคนทไมรจบ สวนนโยบายภาครฐท

ด าเนนการอยแลว ตองท าใหเขาถงประชาชนในระดบฐานรากให

มากขน

สวนผลการส ารวจแบบสมตวอยางในจงหวดนครพนม

และจงหวดแมฮองสอนจะใหบทเรยนแกภาครฐอยางไร จะเลา

สกนฟงตอไป

เจาหนาท สพช สมภาษณประชาชนใน

หมบานขวางคล

2

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สภาพแวดลอมในหมบานขวางคล

3

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

การเขาถงบรการทางการเงน

ldquoกรณศกษาจงหวดน ารอง 7 จงหวดrdquo

ปจจบน ไมมใครปฏเสธไดวาการเขาถงบรการ

ทางการเ งน (Financial Inclusion) เ ปนหน ง ในปจจย

ทส าคญในสรางเสถยรภาพทางการเงน ซงจะชวยสนบสนน

การเจรญเตบโตของประเทศใหเกดความยงยน อยางไร

กตาม ยงคงมคนจ านวนหนงสงสยวา การเขาถงบรการ

ทางการเงนคออะไร ซงนยามของมนมหลากหลายขนอย

กบสภาพสงคม เศรษฐกจและวฒนธรรมของแตละประเทศ

จะใหค าจ ากดอยางไร

ซงตามความเหนของผเขยนคดวานยามของ

TDRI(2013) ไดใหมมมองตอค านไวคอนขางชดเจนวา

ldquoการเขาถงบรการทางการเงน คอ การมงสราง

โอกาสในการใชบรการทางการเงนขนพนฐานทจ าเปนตอ

การด ารงชวตของกลมคนดอยโอกาส (Underserved)

ในสงคมทยงเขาไมถงบรการทางการเงนหรอคนทถกกดกน

ทางการเงน (Financially excluded)rdquo

ค าถามทตามมา คอ แลวระดบการเขาถงบรการ

ทางการเงนของประเทศไทยอยในระดบใดและมแนวโนม

เ ปนอยางไร ค าถามนกระ ตนให เ กดการศกษาระดบ

การเขาถงบรการทางการเงนภายในประเทศไทยโดยเรมจาก

7 จงหวดน ารอง คอ กรงเทพมหานคร ยโสธร ศรษะเกษ

แมฮองสอน นนทบร สราษฎรธาน และภเกต ซงใชเกณฑ

การพจารณาจากจงหวดทมการขนทะเบยนหนนอกระบบ

ส ง ส ด แ ล ะ ป ร ะ ย ก ต ใ ช ว ธ ก า ร ท า ง คณ ต ศ า สต ร

เศรษฐศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศมาเปนเครองมอ

สนบสนนในการท าดชนชวดการเขาถงบรการทางการเงน

เรยกวา Index of Financial Inclusion หรอ IFI ซงม

ลกษณะเปน Comparative of composite index และมคา

อยระหวาง 0 ndash 1 โดยมนยามให

ถา IFI = 0 หมายถง ประชาชนภายในประเทศ

ไทยไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนไดเลย

ในทางตรงขาม ถา IFI = 1 กจะมความหมายใน

ทศทางตรงขาม

รปแผนทเชงภมศาสตรทแสดงในรปแบบเฉดสและ

ดชนการเขาถงบรการทางการเงนตามตาราง

จากการศกษาระดบการเขาถงบรการทางการเงน

ใน 7 จงหวดน ารอง (รปแผนทเชงภมศาสตร ทแสดง

ในรปแบบเฉดสและดชนการเขาถงบรการทางการเงนตาม

ตาราง) พบวา จงหวดกรงเทพมหานครมระดบการเขาถง

บรการทางการเงนสงทสดเมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ เมอพจารณาขอมลดบซงแสดงใหเหนวา จงหวด

กรงเทพมการใชบรการทางการเงนคอนขางสง เนองจาก

ขอมลสนเชอคงคางและเ งนฝากทงในเชงปรมาณและ

รายสญญา รวมไปถงปรมาณต ATM มปรมาณมากทสด

เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวดทเหลอ

ชอจงหวด

ดชนการ

เขาถง

บรการทาง

การเงน

สนเชอคงคาง เงนฝาก ปรมาณ

ATM

(เครอง)

Gross

Province

Product

(ลานบาท)

ขนาดพนท

(ตรกม) มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

กรงเทพ 0676 70270363 820082 127182238 4945653 717 333122481 1678517

นนทบร 0424 4807751 97449 11396149 659273 150 16585798 676343

ศรสะเกษ 0336 5295559 305900 1799386 903554 60 5263784 9546478

ยโสธร 0456 2386868 119168 827711 391285 45 2115989 4455177

แมฮองสอน 0255 709069 35937 280379 141320 19 884328 14308937

ภเกต 0291 1927477 38598 1959588 245525 43 10461557 568383

สราษฎรธาน 0345 4561426 164625 4295735 818945 106 17917829 13615968

4

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สาเหตเนองมาจากกรงเทพมหานครเปนเมองหลวงและศนยกลางของระบบ

เศรษฐกจของประเทศ จงมความเจรญในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกจซงสงผลตอ

การเคลอนยายแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในกรงเทพมหานครมแนวโนมคอนขางสง

ดานการศกษาสงผลกระทบใหครอบครวใน ตางจงหวดสงลกมาร าเรยนในกรงเทพ

ความเจรญทางดานสาธารณปโภคซงมการเดนทางทสะดวกสบายโดยการใชรถไฟฟาและ

รถไฟใตดนซงในจงหวดอนๆ ไมม ปจจยเหลานจงสงผลใหกรงเทพมความหนาแนนของ

ประชากรและแนวโนมการท าธรกรรมการเงนคอนขางสง จงสงผลใหระดบการเขาถง

บรการทางการเงนมแนวโนมสงตามไปดวย

ตารางแสดงรายการขอมลทน ามาใชวเคราะหดชนการเขาถงบรการทางการเงน

อยางไรกตามเ มอพจารณา

จงหวดแ ม ฮองสอน ขอมลด งกลาว

ก ลบ ม ลกษณะ ทศทางตร งข าม ก บ

กร ง เ ทพมหานคร ทงหมด จง ไ มน า

แ ปลก ใ จว า ด ช น ก าร เ ข า ถ งบร ก าร

ทางการเงนของระดบแมฮองสอนจงมคา

นอยทสด เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ สาเหตดงกลาวอาจเนองมาจาก

ลกษณะทาง ภ มศาสตร ของ จงหว ด

แมฮองสอนซงมพนทสวนใหญเปนภเขา

ยงไปกวานนถงแมจงหวดแมฮองสอนจะม

พนทใหญเปนอนดบ 8 ของประเทศ แต

กลบมประชากรอาศยเพยงแค 244356

คน คดเปนอนดบท 73 ของประเทศและ

ความหนาแนนของประชากร 1927 คน

ตอตรกม คดเปนอนดบท 77 จงไมนา

แ ปลก ใ จ ท ร ะ ด บก าร เ ข า ถ งบร ก า ร

ทางการเงนในจงหวดแมฮองสอนจงมคา

น อย ท สด เ มอ เปร ยบเ ทยบกบอก 6

จงหวด

นอกจากนน เ มอพจารณา

ระดบการเขาถงบรการทางการเงนใน

จงหวดอนๆ ทท าการศกษาอยางละเอยด

พบวา มระดบใกลเคยงกน เชน จงหวด

ย โ สธ ร ก บ จ ง ห ว ด นนท บ ร ม ร ะ ด บ

การเขาถงบรการทางการเ งนเทากบ

0456 และ 0424 ตามล าดบ และ

จงหวดสราษฎรธานกบจงหวดศรสะเกษ

มระดบการเขาถงบรการทางการเงน

0345 และ 0336 ตามล าดบ ทงๆ ทม

ลกษณะภมประเทศ โครงสรางทางสงคม

ระบบเศรษฐกจและวฒนธรรมทแตกตาง

กน ซ งการจะหา เห ตผลมาอธ บาย

จ าเปนตองศกษาปจจยดงกลาวเพมเตม

ควบค ไปกบขอมลท ม ซงอาจจะท า ให

เหนภาพชดเจนมากกวาการใชขอมลใด

เพยงขอมลหนง

อกหนงประเดนทส าคญ งาน

ศกษานยงคงตองไดรบการปรบปรงและ

พฒนาทงในดานองคประกอบของดชน

และขอบเขตการด าเนนงานใหครอบคลม

ทวทงประเทศเพอน ามาใชประโยชนใน

เชงนโยบาย แผนการและมาตรการเพอ

การพฒนาระบบการเ งน ใหสามารถ

บรการประชาชนภายในประเทศไดอยาง

มประสทธภาพ

ทงน การด าเนนการดงกลาว

จ าเปนอยางยงตองไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนขอมลจากหนวยงาน

สถา บน แ ล ะ องค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ท ก

ภาคสวน เพอใหบรรลผลส าเรจอยาง

มนคงและยงยน

เพอใหกระทรวงการคลงมกรอบแนวทางการแกไข

ปญหาความยากจนและความเหลอมล าทางสงคมทอยบน

พนฐานของขอมลทครบถวนและเชอถอได ส านกนโยบาย

พฒนาระบบการเงนภาคประชาชน (สพช) ได จดท า

โครงการน ารองเพอพฒนาแนวทางแกไขปญหาความ

ยากจนและความเหลอมล าทางสงคมในพนทตนแบบ โดย

ไดคดเลอกจงหวดนครพนมเปนสวนหนงของพนทตนแบบ

ทงน ขอมลของส านกงานคณะกรรมการพฒนาการ

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต พบวาจงหวดนครพนมตด

อนดบจงหวดทมสดสวนคนจนสงสด 10 อนดบแรกทกป

ตงแตป พศ 2551 จนถงการส ารวจลาสดในปพศ

2554 และในป พศ 2554 มผลตภณฑมวลรวมตอหว

ระดบจงหวดต าทสดเปนล าดบท 10 ของประเทศ (ตาราง

ท 1)

หลงจากการคดเลอกพนทตนแบบ สพช ได

เดนทาง ไปยงบานขว างคล ต าบลบานคอ อ า เภอ

โพนสวรรค จงหวดนครพนม ซงเปนหมบานทยากจน

ตามเกณฑความจ าเปนพนฐาน (จปฐ) ของกรมการ

พฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย ระหวางวนท 3 ndash 9

มถนายน 2556 เพอเรยนรถงสภาพความเปนอยของ

ห ม บ าน ท เ ร ยก ไ ด ว าห ม บ าน ทยากจน และน ามา

ประกอบการเกบขอมลแบบสมตวอยางในพนทตนแบบ

อน ๆ

เ จาหน า ท สพช ได สมภาษณประชาชน

ทกครวเรอนในบานขวางคลทมผอยอาศยจรง รวม

จ านวน 128 ครวเรอน ครวเรอนสวนใหญระบวา

ในเดอนทผานมารายไดของครว เรอนเพยงพอตอ

คาใช จาย แตยงมความร สกวา ครว เรอนมฐานะ

ยากจนและตองการโอกาสในการหารายไดเ พมเตม

โดยเฉพาะงานทสามารถท าทบานได

คร ว เ รอนสวนใหญ เ ปน เ จาของ ทดน ท ใช

พกอาศยและทดนทใชท าการเกษตร โดยพนทถอครอง

ท ใช ท าการ เกษตรประมาณ 5 ndash 20 ไร และ ม

อาชพหลกคอ การท านาแบบพงพาน าฝนเปนหลก จง

สามารถท านาไดเพยงปละครง

ครว เร อนบางสวนใช เ วลานอกฤดท านา

ไปรบจางทวไปในจงหวดตาง ๆ โดยรายไดจากการ

ท านาและการรบจาง ใช เ ปนทนส าหรบการท านา

ในปตอไป ท าใหครวเรอนไมมเงนออมในระยะยาว และ

ยงตองพงพาการกยมเพอใชจายในการท าการเกษตร

และใชจายในชวตประจ าวน

นอกจากน ครวเรอนไดระบถงความตองการ

แหลงเ งนทนเ พมเตมและไดระบปญหาหลกในการ

ท าการเกษตรคอ ราคาปจจยการผลตและราคา

ผลผลตทไมแนนอน

ป สดสวนคนจน

(ของประชากรในจงหวดนครพนม)

2551

2552

2553

2554

4151

3876

4740

3230

ท จงหวด ผลตภณฑ

มวลรวม

จงหวด

(หนวย

ลานบาท)

จ านวน

ประชากร

(หนวย

พนคน)

ผลตภณฑมวล

รวมจงหวด

ตอหว

(หนวย บาท)

1

2

3

อ านาจเจรญ

บงกาฬ

หนองบวล าพ

12099

14369

17929

400

435

538

30231

33027

33314

10 นครพนม 29611 755 39224

สพช ลงพนท

ldquoบทเรยนจากบานขวางคลrdquo

ตารางท 1 นครพนมมผลตภณฑมวลรวมจงหวดต าทสด

เปนอนดบท 10

1

ตารางท 2 นครพนมเปนจงหวดทมสดสวนคนจนสง

ใน 10 อนดบแรกทกปตงแตป พศ2551

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

แมครวเรอนจะไดประโยชนจากการรบจ าน าขาวและ

เบยยงชพผสงอาย แตครวเรอนยงไมไดใชประโยชนจากนโยบาย

อน ๆ เชน โครงการพกหนเกษตรกรและผมรายไดนอย การ

ประกนภยพชผล หรอการประกนสงคมส าหรบแรงงานนอกระบบ

เปนตน ดงนน หากใชบานขวางคลเปนกรณศกษา ภาครฐควร

พจารณาถงการขยายระบบชลประทาน และพฒนาอาชพ

เกษตรกรรมทดแทน หรออาชพอน ๆ เพอเสรมรายไดในพนทท

ระบบชลประทานเขาไมถง

นอกจากน ควรสนบสนนการน าทดนมาใชประโยชน

รวมกนในการท าการเกษตรแบบครบวงจร เ พอให เ กดการ

ประหยดจากการขยายขนาด (economies of scale) โดยการ

เพมรายไดจะท าใหประชาชนมเงนออมเพมขน ลดการพงพาสนเชอ

และลดวงจรการกยมและช าระคนทไมรจบ สวนนโยบายภาครฐท

ด าเนนการอยแลว ตองท าใหเขาถงประชาชนในระดบฐานรากให

มากขน

สวนผลการส ารวจแบบสมตวอยางในจงหวดนครพนม

และจงหวดแมฮองสอนจะใหบทเรยนแกภาครฐอยางไร จะเลา

สกนฟงตอไป

เจาหนาท สพช สมภาษณประชาชนใน

หมบานขวางคล

2

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สภาพแวดลอมในหมบานขวางคล

3

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

การเขาถงบรการทางการเงน

ldquoกรณศกษาจงหวดน ารอง 7 จงหวดrdquo

ปจจบน ไมมใครปฏเสธไดวาการเขาถงบรการ

ทางการเ งน (Financial Inclusion) เ ปนหน ง ในปจจย

ทส าคญในสรางเสถยรภาพทางการเงน ซงจะชวยสนบสนน

การเจรญเตบโตของประเทศใหเกดความยงยน อยางไร

กตาม ยงคงมคนจ านวนหนงสงสยวา การเขาถงบรการ

ทางการเงนคออะไร ซงนยามของมนมหลากหลายขนอย

กบสภาพสงคม เศรษฐกจและวฒนธรรมของแตละประเทศ

จะใหค าจ ากดอยางไร

ซงตามความเหนของผเขยนคดวานยามของ

TDRI(2013) ไดใหมมมองตอค านไวคอนขางชดเจนวา

ldquoการเขาถงบรการทางการเงน คอ การมงสราง

โอกาสในการใชบรการทางการเงนขนพนฐานทจ าเปนตอ

การด ารงชวตของกลมคนดอยโอกาส (Underserved)

ในสงคมทยงเขาไมถงบรการทางการเงนหรอคนทถกกดกน

ทางการเงน (Financially excluded)rdquo

ค าถามทตามมา คอ แลวระดบการเขาถงบรการ

ทางการเงนของประเทศไทยอยในระดบใดและมแนวโนม

เ ปนอยางไร ค าถามนกระ ตนให เ กดการศกษาระดบ

การเขาถงบรการทางการเงนภายในประเทศไทยโดยเรมจาก

7 จงหวดน ารอง คอ กรงเทพมหานคร ยโสธร ศรษะเกษ

แมฮองสอน นนทบร สราษฎรธาน และภเกต ซงใชเกณฑ

การพจารณาจากจงหวดทมการขนทะเบยนหนนอกระบบ

ส ง ส ด แ ล ะ ป ร ะ ย ก ต ใ ช ว ธ ก า ร ท า ง คณ ต ศ า สต ร

เศรษฐศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศมาเปนเครองมอ

สนบสนนในการท าดชนชวดการเขาถงบรการทางการเงน

เรยกวา Index of Financial Inclusion หรอ IFI ซงม

ลกษณะเปน Comparative of composite index และมคา

อยระหวาง 0 ndash 1 โดยมนยามให

ถา IFI = 0 หมายถง ประชาชนภายในประเทศ

ไทยไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนไดเลย

ในทางตรงขาม ถา IFI = 1 กจะมความหมายใน

ทศทางตรงขาม

รปแผนทเชงภมศาสตรทแสดงในรปแบบเฉดสและ

ดชนการเขาถงบรการทางการเงนตามตาราง

จากการศกษาระดบการเขาถงบรการทางการเงน

ใน 7 จงหวดน ารอง (รปแผนทเชงภมศาสตร ทแสดง

ในรปแบบเฉดสและดชนการเขาถงบรการทางการเงนตาม

ตาราง) พบวา จงหวดกรงเทพมหานครมระดบการเขาถง

บรการทางการเงนสงทสดเมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ เมอพจารณาขอมลดบซงแสดงใหเหนวา จงหวด

กรงเทพมการใชบรการทางการเงนคอนขางสง เนองจาก

ขอมลสนเชอคงคางและเ งนฝากทงในเชงปรมาณและ

รายสญญา รวมไปถงปรมาณต ATM มปรมาณมากทสด

เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวดทเหลอ

ชอจงหวด

ดชนการ

เขาถง

บรการทาง

การเงน

สนเชอคงคาง เงนฝาก ปรมาณ

ATM

(เครอง)

Gross

Province

Product

(ลานบาท)

ขนาดพนท

(ตรกม) มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

กรงเทพ 0676 70270363 820082 127182238 4945653 717 333122481 1678517

นนทบร 0424 4807751 97449 11396149 659273 150 16585798 676343

ศรสะเกษ 0336 5295559 305900 1799386 903554 60 5263784 9546478

ยโสธร 0456 2386868 119168 827711 391285 45 2115989 4455177

แมฮองสอน 0255 709069 35937 280379 141320 19 884328 14308937

ภเกต 0291 1927477 38598 1959588 245525 43 10461557 568383

สราษฎรธาน 0345 4561426 164625 4295735 818945 106 17917829 13615968

4

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สาเหตเนองมาจากกรงเทพมหานครเปนเมองหลวงและศนยกลางของระบบ

เศรษฐกจของประเทศ จงมความเจรญในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกจซงสงผลตอ

การเคลอนยายแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในกรงเทพมหานครมแนวโนมคอนขางสง

ดานการศกษาสงผลกระทบใหครอบครวใน ตางจงหวดสงลกมาร าเรยนในกรงเทพ

ความเจรญทางดานสาธารณปโภคซงมการเดนทางทสะดวกสบายโดยการใชรถไฟฟาและ

รถไฟใตดนซงในจงหวดอนๆ ไมม ปจจยเหลานจงสงผลใหกรงเทพมความหนาแนนของ

ประชากรและแนวโนมการท าธรกรรมการเงนคอนขางสง จงสงผลใหระดบการเขาถง

บรการทางการเงนมแนวโนมสงตามไปดวย

ตารางแสดงรายการขอมลทน ามาใชวเคราะหดชนการเขาถงบรการทางการเงน

อยางไรกตามเ มอพจารณา

จงหวดแ ม ฮองสอน ขอมลด งกลาว

ก ลบ ม ลกษณะ ทศทางตร งข าม ก บ

กร ง เ ทพมหานคร ทงหมด จง ไ มน า

แ ปลก ใ จว า ด ช น ก าร เ ข า ถ งบร ก าร

ทางการเงนของระดบแมฮองสอนจงมคา

นอยทสด เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ สาเหตดงกลาวอาจเนองมาจาก

ลกษณะทาง ภ มศาสตร ของ จงหว ด

แมฮองสอนซงมพนทสวนใหญเปนภเขา

ยงไปกวานนถงแมจงหวดแมฮองสอนจะม

พนทใหญเปนอนดบ 8 ของประเทศ แต

กลบมประชากรอาศยเพยงแค 244356

คน คดเปนอนดบท 73 ของประเทศและ

ความหนาแนนของประชากร 1927 คน

ตอตรกม คดเปนอนดบท 77 จงไมนา

แ ปลก ใ จ ท ร ะ ด บก าร เ ข า ถ งบร ก า ร

ทางการเงนในจงหวดแมฮองสอนจงมคา

น อย ท สด เ มอ เปร ยบเ ทยบกบอก 6

จงหวด

นอกจากนน เ มอพจารณา

ระดบการเขาถงบรการทางการเงนใน

จงหวดอนๆ ทท าการศกษาอยางละเอยด

พบวา มระดบใกลเคยงกน เชน จงหวด

ย โ สธ ร ก บ จ ง ห ว ด นนท บ ร ม ร ะ ด บ

การเขาถงบรการทางการเ งนเทากบ

0456 และ 0424 ตามล าดบ และ

จงหวดสราษฎรธานกบจงหวดศรสะเกษ

มระดบการเขาถงบรการทางการเงน

0345 และ 0336 ตามล าดบ ทงๆ ทม

ลกษณะภมประเทศ โครงสรางทางสงคม

ระบบเศรษฐกจและวฒนธรรมทแตกตาง

กน ซ งการจะหา เห ตผลมาอธ บาย

จ าเปนตองศกษาปจจยดงกลาวเพมเตม

ควบค ไปกบขอมลท ม ซงอาจจะท า ให

เหนภาพชดเจนมากกวาการใชขอมลใด

เพยงขอมลหนง

อกหนงประเดนทส าคญ งาน

ศกษานยงคงตองไดรบการปรบปรงและ

พฒนาทงในดานองคประกอบของดชน

และขอบเขตการด าเนนงานใหครอบคลม

ทวทงประเทศเพอน ามาใชประโยชนใน

เชงนโยบาย แผนการและมาตรการเพอ

การพฒนาระบบการเ งน ใหสามารถ

บรการประชาชนภายในประเทศไดอยาง

มประสทธภาพ

ทงน การด าเนนการดงกลาว

จ าเปนอยางยงตองไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนขอมลจากหนวยงาน

สถา บน แ ล ะ องค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ท ก

ภาคสวน เพอใหบรรลผลส าเรจอยาง

มนคงและยงยน

แมครวเรอนจะไดประโยชนจากการรบจ าน าขาวและ

เบยยงชพผสงอาย แตครวเรอนยงไมไดใชประโยชนจากนโยบาย

อน ๆ เชน โครงการพกหนเกษตรกรและผมรายไดนอย การ

ประกนภยพชผล หรอการประกนสงคมส าหรบแรงงานนอกระบบ

เปนตน ดงนน หากใชบานขวางคลเปนกรณศกษา ภาครฐควร

พจารณาถงการขยายระบบชลประทาน และพฒนาอาชพ

เกษตรกรรมทดแทน หรออาชพอน ๆ เพอเสรมรายไดในพนทท

ระบบชลประทานเขาไมถง

นอกจากน ควรสนบสนนการน าทดนมาใชประโยชน

รวมกนในการท าการเกษตรแบบครบวงจร เ พอให เ กดการ

ประหยดจากการขยายขนาด (economies of scale) โดยการ

เพมรายไดจะท าใหประชาชนมเงนออมเพมขน ลดการพงพาสนเชอ

และลดวงจรการกยมและช าระคนทไมรจบ สวนนโยบายภาครฐท

ด าเนนการอยแลว ตองท าใหเขาถงประชาชนในระดบฐานรากให

มากขน

สวนผลการส ารวจแบบสมตวอยางในจงหวดนครพนม

และจงหวดแมฮองสอนจะใหบทเรยนแกภาครฐอยางไร จะเลา

สกนฟงตอไป

เจาหนาท สพช สมภาษณประชาชนใน

หมบานขวางคล

2

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สภาพแวดลอมในหมบานขวางคล

3

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

การเขาถงบรการทางการเงน

ldquoกรณศกษาจงหวดน ารอง 7 จงหวดrdquo

ปจจบน ไมมใครปฏเสธไดวาการเขาถงบรการ

ทางการเ งน (Financial Inclusion) เ ปนหน ง ในปจจย

ทส าคญในสรางเสถยรภาพทางการเงน ซงจะชวยสนบสนน

การเจรญเตบโตของประเทศใหเกดความยงยน อยางไร

กตาม ยงคงมคนจ านวนหนงสงสยวา การเขาถงบรการ

ทางการเงนคออะไร ซงนยามของมนมหลากหลายขนอย

กบสภาพสงคม เศรษฐกจและวฒนธรรมของแตละประเทศ

จะใหค าจ ากดอยางไร

ซงตามความเหนของผเขยนคดวานยามของ

TDRI(2013) ไดใหมมมองตอค านไวคอนขางชดเจนวา

ldquoการเขาถงบรการทางการเงน คอ การมงสราง

โอกาสในการใชบรการทางการเงนขนพนฐานทจ าเปนตอ

การด ารงชวตของกลมคนดอยโอกาส (Underserved)

ในสงคมทยงเขาไมถงบรการทางการเงนหรอคนทถกกดกน

ทางการเงน (Financially excluded)rdquo

ค าถามทตามมา คอ แลวระดบการเขาถงบรการ

ทางการเงนของประเทศไทยอยในระดบใดและมแนวโนม

เ ปนอยางไร ค าถามนกระ ตนให เ กดการศกษาระดบ

การเขาถงบรการทางการเงนภายในประเทศไทยโดยเรมจาก

7 จงหวดน ารอง คอ กรงเทพมหานคร ยโสธร ศรษะเกษ

แมฮองสอน นนทบร สราษฎรธาน และภเกต ซงใชเกณฑ

การพจารณาจากจงหวดทมการขนทะเบยนหนนอกระบบ

ส ง ส ด แ ล ะ ป ร ะ ย ก ต ใ ช ว ธ ก า ร ท า ง คณ ต ศ า สต ร

เศรษฐศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศมาเปนเครองมอ

สนบสนนในการท าดชนชวดการเขาถงบรการทางการเงน

เรยกวา Index of Financial Inclusion หรอ IFI ซงม

ลกษณะเปน Comparative of composite index และมคา

อยระหวาง 0 ndash 1 โดยมนยามให

ถา IFI = 0 หมายถง ประชาชนภายในประเทศ

ไทยไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนไดเลย

ในทางตรงขาม ถา IFI = 1 กจะมความหมายใน

ทศทางตรงขาม

รปแผนทเชงภมศาสตรทแสดงในรปแบบเฉดสและ

ดชนการเขาถงบรการทางการเงนตามตาราง

จากการศกษาระดบการเขาถงบรการทางการเงน

ใน 7 จงหวดน ารอง (รปแผนทเชงภมศาสตร ทแสดง

ในรปแบบเฉดสและดชนการเขาถงบรการทางการเงนตาม

ตาราง) พบวา จงหวดกรงเทพมหานครมระดบการเขาถง

บรการทางการเงนสงทสดเมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ เมอพจารณาขอมลดบซงแสดงใหเหนวา จงหวด

กรงเทพมการใชบรการทางการเงนคอนขางสง เนองจาก

ขอมลสนเชอคงคางและเ งนฝากทงในเชงปรมาณและ

รายสญญา รวมไปถงปรมาณต ATM มปรมาณมากทสด

เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวดทเหลอ

ชอจงหวด

ดชนการ

เขาถง

บรการทาง

การเงน

สนเชอคงคาง เงนฝาก ปรมาณ

ATM

(เครอง)

Gross

Province

Product

(ลานบาท)

ขนาดพนท

(ตรกม) มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

กรงเทพ 0676 70270363 820082 127182238 4945653 717 333122481 1678517

นนทบร 0424 4807751 97449 11396149 659273 150 16585798 676343

ศรสะเกษ 0336 5295559 305900 1799386 903554 60 5263784 9546478

ยโสธร 0456 2386868 119168 827711 391285 45 2115989 4455177

แมฮองสอน 0255 709069 35937 280379 141320 19 884328 14308937

ภเกต 0291 1927477 38598 1959588 245525 43 10461557 568383

สราษฎรธาน 0345 4561426 164625 4295735 818945 106 17917829 13615968

4

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สาเหตเนองมาจากกรงเทพมหานครเปนเมองหลวงและศนยกลางของระบบ

เศรษฐกจของประเทศ จงมความเจรญในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกจซงสงผลตอ

การเคลอนยายแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในกรงเทพมหานครมแนวโนมคอนขางสง

ดานการศกษาสงผลกระทบใหครอบครวใน ตางจงหวดสงลกมาร าเรยนในกรงเทพ

ความเจรญทางดานสาธารณปโภคซงมการเดนทางทสะดวกสบายโดยการใชรถไฟฟาและ

รถไฟใตดนซงในจงหวดอนๆ ไมม ปจจยเหลานจงสงผลใหกรงเทพมความหนาแนนของ

ประชากรและแนวโนมการท าธรกรรมการเงนคอนขางสง จงสงผลใหระดบการเขาถง

บรการทางการเงนมแนวโนมสงตามไปดวย

ตารางแสดงรายการขอมลทน ามาใชวเคราะหดชนการเขาถงบรการทางการเงน

อยางไรกตามเ มอพจารณา

จงหวดแ ม ฮองสอน ขอมลด งกลาว

ก ลบ ม ลกษณะ ทศทางตร งข าม ก บ

กร ง เ ทพมหานคร ทงหมด จง ไ มน า

แ ปลก ใ จว า ด ช น ก าร เ ข า ถ งบร ก าร

ทางการเงนของระดบแมฮองสอนจงมคา

นอยทสด เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ สาเหตดงกลาวอาจเนองมาจาก

ลกษณะทาง ภ มศาสตร ของ จงหว ด

แมฮองสอนซงมพนทสวนใหญเปนภเขา

ยงไปกวานนถงแมจงหวดแมฮองสอนจะม

พนทใหญเปนอนดบ 8 ของประเทศ แต

กลบมประชากรอาศยเพยงแค 244356

คน คดเปนอนดบท 73 ของประเทศและ

ความหนาแนนของประชากร 1927 คน

ตอตรกม คดเปนอนดบท 77 จงไมนา

แ ปลก ใ จ ท ร ะ ด บก าร เ ข า ถ งบร ก า ร

ทางการเงนในจงหวดแมฮองสอนจงมคา

น อย ท สด เ มอ เปร ยบเ ทยบกบอก 6

จงหวด

นอกจากนน เ มอพจารณา

ระดบการเขาถงบรการทางการเงนใน

จงหวดอนๆ ทท าการศกษาอยางละเอยด

พบวา มระดบใกลเคยงกน เชน จงหวด

ย โ สธ ร ก บ จ ง ห ว ด นนท บ ร ม ร ะ ด บ

การเขาถงบรการทางการเ งนเทากบ

0456 และ 0424 ตามล าดบ และ

จงหวดสราษฎรธานกบจงหวดศรสะเกษ

มระดบการเขาถงบรการทางการเงน

0345 และ 0336 ตามล าดบ ทงๆ ทม

ลกษณะภมประเทศ โครงสรางทางสงคม

ระบบเศรษฐกจและวฒนธรรมทแตกตาง

กน ซ งการจะหา เห ตผลมาอธ บาย

จ าเปนตองศกษาปจจยดงกลาวเพมเตม

ควบค ไปกบขอมลท ม ซงอาจจะท า ให

เหนภาพชดเจนมากกวาการใชขอมลใด

เพยงขอมลหนง

อกหนงประเดนทส าคญ งาน

ศกษานยงคงตองไดรบการปรบปรงและ

พฒนาทงในดานองคประกอบของดชน

และขอบเขตการด าเนนงานใหครอบคลม

ทวทงประเทศเพอน ามาใชประโยชนใน

เชงนโยบาย แผนการและมาตรการเพอ

การพฒนาระบบการเ งน ใหสามารถ

บรการประชาชนภายในประเทศไดอยาง

มประสทธภาพ

ทงน การด าเนนการดงกลาว

จ าเปนอยางยงตองไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนขอมลจากหนวยงาน

สถา บน แ ล ะ องค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ท ก

ภาคสวน เพอใหบรรลผลส าเรจอยาง

มนคงและยงยน

3

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

การเขาถงบรการทางการเงน

ldquoกรณศกษาจงหวดน ารอง 7 จงหวดrdquo

ปจจบน ไมมใครปฏเสธไดวาการเขาถงบรการ

ทางการเ งน (Financial Inclusion) เ ปนหน ง ในปจจย

ทส าคญในสรางเสถยรภาพทางการเงน ซงจะชวยสนบสนน

การเจรญเตบโตของประเทศใหเกดความยงยน อยางไร

กตาม ยงคงมคนจ านวนหนงสงสยวา การเขาถงบรการ

ทางการเงนคออะไร ซงนยามของมนมหลากหลายขนอย

กบสภาพสงคม เศรษฐกจและวฒนธรรมของแตละประเทศ

จะใหค าจ ากดอยางไร

ซงตามความเหนของผเขยนคดวานยามของ

TDRI(2013) ไดใหมมมองตอค านไวคอนขางชดเจนวา

ldquoการเขาถงบรการทางการเงน คอ การมงสราง

โอกาสในการใชบรการทางการเงนขนพนฐานทจ าเปนตอ

การด ารงชวตของกลมคนดอยโอกาส (Underserved)

ในสงคมทยงเขาไมถงบรการทางการเงนหรอคนทถกกดกน

ทางการเงน (Financially excluded)rdquo

ค าถามทตามมา คอ แลวระดบการเขาถงบรการ

ทางการเงนของประเทศไทยอยในระดบใดและมแนวโนม

เ ปนอยางไร ค าถามนกระ ตนให เ กดการศกษาระดบ

การเขาถงบรการทางการเงนภายในประเทศไทยโดยเรมจาก

7 จงหวดน ารอง คอ กรงเทพมหานคร ยโสธร ศรษะเกษ

แมฮองสอน นนทบร สราษฎรธาน และภเกต ซงใชเกณฑ

การพจารณาจากจงหวดทมการขนทะเบยนหนนอกระบบ

ส ง ส ด แ ล ะ ป ร ะ ย ก ต ใ ช ว ธ ก า ร ท า ง คณ ต ศ า สต ร

เศรษฐศาสตร และเทคโนโลยสารสนเทศมาเปนเครองมอ

สนบสนนในการท าดชนชวดการเขาถงบรการทางการเงน

เรยกวา Index of Financial Inclusion หรอ IFI ซงม

ลกษณะเปน Comparative of composite index และมคา

อยระหวาง 0 ndash 1 โดยมนยามให

ถา IFI = 0 หมายถง ประชาชนภายในประเทศ

ไทยไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนไดเลย

ในทางตรงขาม ถา IFI = 1 กจะมความหมายใน

ทศทางตรงขาม

รปแผนทเชงภมศาสตรทแสดงในรปแบบเฉดสและ

ดชนการเขาถงบรการทางการเงนตามตาราง

จากการศกษาระดบการเขาถงบรการทางการเงน

ใน 7 จงหวดน ารอง (รปแผนทเชงภมศาสตร ทแสดง

ในรปแบบเฉดสและดชนการเขาถงบรการทางการเงนตาม

ตาราง) พบวา จงหวดกรงเทพมหานครมระดบการเขาถง

บรการทางการเงนสงทสดเมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ เมอพจารณาขอมลดบซงแสดงใหเหนวา จงหวด

กรงเทพมการใชบรการทางการเงนคอนขางสง เนองจาก

ขอมลสนเชอคงคางและเ งนฝากทงในเชงปรมาณและ

รายสญญา รวมไปถงปรมาณต ATM มปรมาณมากทสด

เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวดทเหลอ

ชอจงหวด

ดชนการ

เขาถง

บรการทาง

การเงน

สนเชอคงคาง เงนฝาก ปรมาณ

ATM

(เครอง)

Gross

Province

Product

(ลานบาท)

ขนาดพนท

(ตรกม) มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

กรงเทพ 0676 70270363 820082 127182238 4945653 717 333122481 1678517

นนทบร 0424 4807751 97449 11396149 659273 150 16585798 676343

ศรสะเกษ 0336 5295559 305900 1799386 903554 60 5263784 9546478

ยโสธร 0456 2386868 119168 827711 391285 45 2115989 4455177

แมฮองสอน 0255 709069 35937 280379 141320 19 884328 14308937

ภเกต 0291 1927477 38598 1959588 245525 43 10461557 568383

สราษฎรธาน 0345 4561426 164625 4295735 818945 106 17917829 13615968

4

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สาเหตเนองมาจากกรงเทพมหานครเปนเมองหลวงและศนยกลางของระบบ

เศรษฐกจของประเทศ จงมความเจรญในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกจซงสงผลตอ

การเคลอนยายแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในกรงเทพมหานครมแนวโนมคอนขางสง

ดานการศกษาสงผลกระทบใหครอบครวใน ตางจงหวดสงลกมาร าเรยนในกรงเทพ

ความเจรญทางดานสาธารณปโภคซงมการเดนทางทสะดวกสบายโดยการใชรถไฟฟาและ

รถไฟใตดนซงในจงหวดอนๆ ไมม ปจจยเหลานจงสงผลใหกรงเทพมความหนาแนนของ

ประชากรและแนวโนมการท าธรกรรมการเงนคอนขางสง จงสงผลใหระดบการเขาถง

บรการทางการเงนมแนวโนมสงตามไปดวย

ตารางแสดงรายการขอมลทน ามาใชวเคราะหดชนการเขาถงบรการทางการเงน

อยางไรกตามเ มอพจารณา

จงหวดแ ม ฮองสอน ขอมลด งกลาว

ก ลบ ม ลกษณะ ทศทางตร งข าม ก บ

กร ง เ ทพมหานคร ทงหมด จง ไ มน า

แ ปลก ใ จว า ด ช น ก าร เ ข า ถ งบร ก าร

ทางการเงนของระดบแมฮองสอนจงมคา

นอยทสด เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ สาเหตดงกลาวอาจเนองมาจาก

ลกษณะทาง ภ มศาสตร ของ จงหว ด

แมฮองสอนซงมพนทสวนใหญเปนภเขา

ยงไปกวานนถงแมจงหวดแมฮองสอนจะม

พนทใหญเปนอนดบ 8 ของประเทศ แต

กลบมประชากรอาศยเพยงแค 244356

คน คดเปนอนดบท 73 ของประเทศและ

ความหนาแนนของประชากร 1927 คน

ตอตรกม คดเปนอนดบท 77 จงไมนา

แ ปลก ใ จ ท ร ะ ด บก าร เ ข า ถ งบร ก า ร

ทางการเงนในจงหวดแมฮองสอนจงมคา

น อย ท สด เ มอ เปร ยบเ ทยบกบอก 6

จงหวด

นอกจากนน เ มอพจารณา

ระดบการเขาถงบรการทางการเงนใน

จงหวดอนๆ ทท าการศกษาอยางละเอยด

พบวา มระดบใกลเคยงกน เชน จงหวด

ย โ สธ ร ก บ จ ง ห ว ด นนท บ ร ม ร ะ ด บ

การเขาถงบรการทางการเ งนเทากบ

0456 และ 0424 ตามล าดบ และ

จงหวดสราษฎรธานกบจงหวดศรสะเกษ

มระดบการเขาถงบรการทางการเงน

0345 และ 0336 ตามล าดบ ทงๆ ทม

ลกษณะภมประเทศ โครงสรางทางสงคม

ระบบเศรษฐกจและวฒนธรรมทแตกตาง

กน ซ งการจะหา เห ตผลมาอธ บาย

จ าเปนตองศกษาปจจยดงกลาวเพมเตม

ควบค ไปกบขอมลท ม ซงอาจจะท า ให

เหนภาพชดเจนมากกวาการใชขอมลใด

เพยงขอมลหนง

อกหนงประเดนทส าคญ งาน

ศกษานยงคงตองไดรบการปรบปรงและ

พฒนาทงในดานองคประกอบของดชน

และขอบเขตการด าเนนงานใหครอบคลม

ทวทงประเทศเพอน ามาใชประโยชนใน

เชงนโยบาย แผนการและมาตรการเพอ

การพฒนาระบบการเ งน ใหสามารถ

บรการประชาชนภายในประเทศไดอยาง

มประสทธภาพ

ทงน การด าเนนการดงกลาว

จ าเปนอยางยงตองไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนขอมลจากหนวยงาน

สถา บน แ ล ะ องค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ท ก

ภาคสวน เพอใหบรรลผลส าเรจอยาง

มนคงและยงยน

ชอจงหวด

ดชนการ

เขาถง

บรการทาง

การเงน

สนเชอคงคาง เงนฝาก ปรมาณ

ATM

(เครอง)

Gross

Province

Product

(ลานบาท)

ขนาดพนท

(ตรกม) มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

มลคา

(ลานบาท)

ปรมาณ

(ราย

สญญา)

กรงเทพ 0676 70270363 820082 127182238 4945653 717 333122481 1678517

นนทบร 0424 4807751 97449 11396149 659273 150 16585798 676343

ศรสะเกษ 0336 5295559 305900 1799386 903554 60 5263784 9546478

ยโสธร 0456 2386868 119168 827711 391285 45 2115989 4455177

แมฮองสอน 0255 709069 35937 280379 141320 19 884328 14308937

ภเกต 0291 1927477 38598 1959588 245525 43 10461557 568383

สราษฎรธาน 0345 4561426 164625 4295735 818945 106 17917829 13615968

4

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

สาเหตเนองมาจากกรงเทพมหานครเปนเมองหลวงและศนยกลางของระบบ

เศรษฐกจของประเทศ จงมความเจรญในดานตางๆ เชน ดานเศรษฐกจซงสงผลตอ

การเคลอนยายแรงงาน เนองจากคาจางแรงงานในกรงเทพมหานครมแนวโนมคอนขางสง

ดานการศกษาสงผลกระทบใหครอบครวใน ตางจงหวดสงลกมาร าเรยนในกรงเทพ

ความเจรญทางดานสาธารณปโภคซงมการเดนทางทสะดวกสบายโดยการใชรถไฟฟาและ

รถไฟใตดนซงในจงหวดอนๆ ไมม ปจจยเหลานจงสงผลใหกรงเทพมความหนาแนนของ

ประชากรและแนวโนมการท าธรกรรมการเงนคอนขางสง จงสงผลใหระดบการเขาถง

บรการทางการเงนมแนวโนมสงตามไปดวย

ตารางแสดงรายการขอมลทน ามาใชวเคราะหดชนการเขาถงบรการทางการเงน

อยางไรกตามเ มอพจารณา

จงหวดแ ม ฮองสอน ขอมลด งกลาว

ก ลบ ม ลกษณะ ทศทางตร งข าม ก บ

กร ง เ ทพมหานคร ทงหมด จง ไ มน า

แ ปลก ใ จว า ด ช น ก าร เ ข า ถ งบร ก าร

ทางการเงนของระดบแมฮองสอนจงมคา

นอยทสด เมอเปรยบเทยบกบ 6 จงหวด

ทเหลอ สาเหตดงกลาวอาจเนองมาจาก

ลกษณะทาง ภ มศาสตร ของ จงหว ด

แมฮองสอนซงมพนทสวนใหญเปนภเขา

ยงไปกวานนถงแมจงหวดแมฮองสอนจะม

พนทใหญเปนอนดบ 8 ของประเทศ แต

กลบมประชากรอาศยเพยงแค 244356

คน คดเปนอนดบท 73 ของประเทศและ

ความหนาแนนของประชากร 1927 คน

ตอตรกม คดเปนอนดบท 77 จงไมนา

แ ปลก ใ จ ท ร ะ ด บก าร เ ข า ถ งบร ก า ร

ทางการเงนในจงหวดแมฮองสอนจงมคา

น อย ท สด เ มอ เปร ยบเ ทยบกบอก 6

จงหวด

นอกจากนน เ มอพจารณา

ระดบการเขาถงบรการทางการเงนใน

จงหวดอนๆ ทท าการศกษาอยางละเอยด

พบวา มระดบใกลเคยงกน เชน จงหวด

ย โ สธ ร ก บ จ ง ห ว ด นนท บ ร ม ร ะ ด บ

การเขาถงบรการทางการเ งนเทากบ

0456 และ 0424 ตามล าดบ และ

จงหวดสราษฎรธานกบจงหวดศรสะเกษ

มระดบการเขาถงบรการทางการเงน

0345 และ 0336 ตามล าดบ ทงๆ ทม

ลกษณะภมประเทศ โครงสรางทางสงคม

ระบบเศรษฐกจและวฒนธรรมทแตกตาง

กน ซ งการจะหา เห ตผลมาอธ บาย

จ าเปนตองศกษาปจจยดงกลาวเพมเตม

ควบค ไปกบขอมลท ม ซงอาจจะท า ให

เหนภาพชดเจนมากกวาการใชขอมลใด

เพยงขอมลหนง

อกหนงประเดนทส าคญ งาน

ศกษานยงคงตองไดรบการปรบปรงและ

พฒนาทงในดานองคประกอบของดชน

และขอบเขตการด าเนนงานใหครอบคลม

ทวทงประเทศเพอน ามาใชประโยชนใน

เชงนโยบาย แผนการและมาตรการเพอ

การพฒนาระบบการเ งน ใหสามารถ

บรการประชาชนภายในประเทศไดอยาง

มประสทธภาพ

ทงน การด าเนนการดงกลาว

จ าเปนอยางยงตองไดรบความรวมมอ

และการสนบสนนขอมลจากหนวยงาน

สถา บน แ ล ะ องค ก ร ท เ ก ย ว ข อ ง ท ก

ภาคสวน เพอใหบรรลผลส าเรจอยาง

มนคงและยงยน

อยางไรกด การโอนเงนเขาบญชธนาคารของ

ประชาชนในประเทศทมจ านวนประชากรกวา 1200

ลานคน กไมใชเรองทงายนก ท าไม

1) จ านวน ndash ประเทศอนเดยทมประชากรมาก

เปนอนดบ 2 รองจากประเทศจน

2) ความพรอม ndash จ านวนบญชออมทรพยใน

ประเทศอนเดยมเพยงประมาณรอยละ 50 ของจ านวน

ประชากร (CRISIL) เทานน และเพอใหการเปดบญชและการ

ประกอบธรกรรมอน ๆ งายขน ประเทศอนเดยไดรเรม

ระบบหมายเลขประจ าตวประชาชนเมอเดอนกนยายน

2553 โดยเมอวนท 17 สงหาคม 2556 ประชากรทม

หมายเลขประจ าตวประชาชนมประมาณ 400 ลานคน

หรอเพยงหนงในสามของประชากรอนเดยเทานน

3) ความยงยาก ndash ประชาชนตองน าหมายเลข

ประจ าตวประชาชนทไดรบไปทธนาคาร เพอเปดบญช

ธนาคารและเชอมโยงหมายเลขประจ าตวประชาชนกบบญช

ดงกลาว

4) ปญหา ndash ธนาคารขาดแรงจงใจ เนองจาก

ธนาคาร ไ ม มก า ไ รจากการ เ ปดบญช และร กษาบญช

ออมทรพย

ทงน รฐบาลอนเดยไดเรมตนโอนเงนชดเชยเขา

บญชธนาคารของประชาชนในพนทน ารอง ตงแตวนท 1

มถนายน 2556 โดย ณ วนท 31 สงหาคม 2556 ได

โอนเงนใหประชาชนไปแลวจ านวน 172 ลานคน จาก

เปาหมาย 73 ลานคน คดเปนเงน 1380 ลานรป หรอ

ประมาณ 675 ลานบาท

5

การเงนฐานรากรอบโลก

ldquoชดเชยคากาซหงตม โจทยทเหมอน ค าตอบทตางrdquo

ขาวใหญขาวหนงในปจจบนคอ การปรบขนราคา

กาซแอลพจหรอกาซหงตมทราคาปจจบนอยท 1813 บาท

ตอกโลกรม โดยตงแตวนท 1 กนยายน 2556 เปนตนไป

ราคากาซหงตมจะทยอยปรบขนในอตรา 50 สตางคตอ

เดอน จนราคาแตะเพดานท 2482 บาทตอกโลกรม ซงเปน

ราคาตนทน ทหน า โ รงแยกกาซธรรมชาตท า ให ร าคา

กาซหงตมปรบขนจากปจจบนถงละ 300 บาทเศษ เปน 400

บาทเศษ ในเดอนสงหาคม 2557

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

แมวารฐบาลได เ ปดให ผมรายไดนอยลงทะเบยน

ผานโทรศพทมอถอ เพอยนยนสทธซอกาซหงตมในราคาเดม

กยงมเสยงวพากษวจารณวา มาตรการดงกลาวมความ

ยงยาก โดยเฉพาะกบผทไมคนเคยกบการใชโทรศพทมอถอ

นอกเหนอจากการพดคยตามปกต และท าใหเกดค าถามวา

ท าไมรฐบาลไมชวยเหลอดวยวธอน เชน การโอนเงนเขาบญช

หรอการแจกคปองสวนลด เปนตน ซงค าตอบกคอ การ

โอนเงนเขาบญชผใชกาซหรอการแจกคปองนนขดกบกฎหมาย

ของเงนกองทนน ามนเชอเพลง

วาแตกาซหงตมนเกยวของกบระบบการเงนฐานราก

อยางไร

ประเทศอนเดยเปนอกประเทศหนงทก าลงด าเนน

มาตรการชวยเหลอประชาชนให ใช ก าซหงตมในราคา

ทเหมาะสม โดยรฐบาลอนเดยใชมาตรการ Direct Benefit

Transfer for LPG (DBTL) หรอการโอนเงนชดเชยราคา

กาซหงตมเขาบญชธนาคารของประชาชนโดยตรง

หากเปรยบเทยบประเทศไทยกบประเทศอนเดย

จะเหนไดวา รฐบาลของทงสองประเทศไดตอบโจทยการ

ชดเชยราคากาซหงตมดวยค าตอบทตางกน ประเทศไทย

พงพาเทคโนโลยการสอสารเพอใหประชาชนลงทะเบยนและ

เครอขายผขายกาซหงตมในการลดราคากาซ ในขณะท

ประเทศอนเดยใชเครอขายธนาคารในการโอนเงนชดเชยให

ผใชกาซโดยตรง ซงสะทอนถงความจ าเปนในการพฒนา

ระบบการเงนฐานรากควบคไปกบระบบสวสดการสงคม

สวนค าตอบของรฐบาลใดตรงเปามากกวา ตองดกนตอไป

สนเชอส าหรบประชาชนฐานราก

ลานบาท รอยละ

1 กลมในระบบ สนเชอฐานราก กรงไทย 222138 006

สนเชอฐานรากสถาบนการเงนเฉพาะกจ 231350375 5752

สนเชอสวนบคคล 13810703 343

รวมสนเชอฐานรากของ สง ในระบบ (ธพ + SFLs+ Non-bank) 244637927 6082

2 กลมกงในระบบ สหกรณ เครดตยเนยน 121076552 3010

กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต 20688726 514

3 กลมพงตนเอง กลมออมทรพยเพอการผลต 3500000 087

ลงทะเบยนหนนอกระบบ ป 25522553 12323442 306

รวมสนเชอฐานรากทงหมด 402226647 10000

สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐานรากกลมในระบบ (วงเงนไมเกน 200000 บาท)

สนเชอรวม (ลบ) สนเชอฐานราก (ลบ) รอยละ

1 สนเชอธนาคารพาณชย 517579600 38386000 742

2 สนเชอสถาบนการเงนเฉพาะกจ 258882800 14440900 558

3 สนเชอสวนบคคล Non-bank 13810703 13052237 9451

รวมสนเชอฐานรากของ สง ในระบบ

(ธพ + SFLs + Non-bank)

790273103 65879137 835

6

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

ระบบการเงนฐานรากในประเทศไทย

หากพจารณาถงสนเชอระดบฐานรากวงเงนไมเกน ๒๐๐๐๐๐ บาท (ตาราง 1) ณ วนท 30 มถนายน

2556 มประมาณ 658 แสนลานบาท จากจ านวนสนเชอรวม 790 ลานลานบาท โดยสนเชอรายยอยตอสนเชอรวม

ของธนาคารพาณชยมประมาณ 384 แสนลานบาท หรอรอยละ 742 จากสนเชอรวมประมาณ 518 ลานลานบาท

สวนสถาบนการเงนเฉพาะกจ (SFLs) ใหสนเชอรายยอยประมาณ ๑44 แสนลานบาท หรอรอยละ 367 ของสนเชอรวม

ประมาณ 259 ลานลานบาท ขณะทบรษทผประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภายใตการก ากบ (Non-bank) เปนผทม

สดสวนการใหสนเชอรายยอยมากทสด ประมาณ 131 แสนลานบาท หรอรอยละ 9451 ของสนเชอรวมประมาณ 138

แสนลานบาท

ตารางท 1 สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐานรากกลมในระบบ (วงเงนไมเกน 200000

บาท)

ทมา บรษท ขอมลเครดตแหงชาต จ ากด (ขอมล ณ วนท 30 มถนายน 2556)

ตารางท 2 สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐาน บาท

อยางไรกด หากพจารณาถงสนเชอระดบฐานรากแยกตามโครงการตาง ๆ ทระบวตถประสงคเพอสงเสรมสนเชอ

ระดบฐานราก จากทงสถาบนการเงนเฉพาะกจ ธนาคารกรงไทย กลมผใหสนเชอสวนบคคล กองทนหมบานและชมชน

เมอง สหกรณ และกลมออมทรพย (ตาราง 2 ) พบวา สถาบนการเงนเฉพาะกจมบทบาทในการใหสนเชอมากทสด ซง

เหนไดจากสดสวนการใหสนเชอทคดเปนรอยละ 5752 ของสนเชอฐานรากทงหมด ตามมาดวยสนเชอจากสหกรณทรอย

ละ ๓๐10 ของสนเชอฐานรากทงหมด และสนเชอจากกองทนหมบานและชมชนเมองทรอยละ 514 ของสน เชอฐานราก

ทงหมด

ทมา ธนาคารแหงประเทศไทย สถาบนการเงนเฉพาะกจ กรมตรวจบญชสหกรณ ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมอง

แหงชาต กรมการพฒนาชมชน และกรมบญชกลาง (ขอมล ณ วนท 30 มถนายน 2556)

สนเชอส าหรบประชาชนฐานราก

ลานบาท รอยละ

1 กลมในระบบ สนเชอฐานราก กรงไทย 222138 006

สนเชอฐานรากสถาบนการเงนเฉพาะกจ 231350375 5752

สนเชอสวนบคคล 13810703 343

รวมสนเชอฐานรากของ สง ในระบบ (ธพ + SFLs+ Non-bank) 244637927 6082

2 กลมกงในระบบ สหกรณ เครดตยเนยน 121076552 3010

กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต 20688726 514

3 กลมพงตนเอง กลมออมทรพยเพอการผลต 3500000 087

ลงทะเบยนหนนอกระบบ ป 25522553 12323442 306

รวมสนเชอฐานรากทงหมด 402226647 10000

สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐานรากกลมในระบบ (วงเงนไมเกน 200000 บาท)

สนเชอรวม (ลบ) สนเชอฐานราก (ลบ) รอยละ

1 สนเชอธนาคารพาณชย 517579600 38386000 742

2 สนเชอสถาบนการเงนเฉพาะกจ 258882800 14440900 558

3 สนเชอสวนบคคล Non-bank 13810703 13052237 9451

รวมสนเชอฐานรากของ สง ในระบบ

(ธพ + SFLs + Non-bank)

790273103 65879137 835

6

รายงานการ

เงนฐา

นรา

ก ส

พช

ระบบการเงนฐานรากในประเทศไทย

หากพจารณาถงสนเชอระดบฐานรากวงเงนไมเกน ๒๐๐๐๐๐ บาท (ตาราง 1) ณ วนท 30 มถนายน

2556 มประมาณ 658 แสนลานบาท จากจ านวนสนเชอรวม 790 ลานลานบาท โดยสนเชอรายยอยตอสนเชอรวม

ของธนาคารพาณชยมประมาณ 384 แสนลานบาท หรอรอยละ 742 จากสนเชอรวมประมาณ 518 ลานลานบาท

สวนสถาบนการเงนเฉพาะกจ (SFLs) ใหสนเชอรายยอยประมาณ ๑44 แสนลานบาท หรอรอยละ 367 ของสนเชอรวม

ประมาณ 259 ลานลานบาท ขณะทบรษทผประกอบธรกจสนเชอสวนบคคลภายใตการก ากบ (Non-bank) เปนผทม

สดสวนการใหสนเชอรายยอยมากทสด ประมาณ 131 แสนลานบาท หรอรอยละ 9451 ของสนเชอรวมประมาณ 138

แสนลานบาท

ตารางท 1 สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐานรากกลมในระบบ (วงเงนไมเกน 200000

บาท)

ทมา บรษท ขอมลเครดตแหงชาต จ ากด (ขอมล ณ วนท 30 มถนายน 2556)

ตารางท 2 สนเชอส าหรบประชาชนระดบฐาน บาท

อยางไรกด หากพจารณาถงสนเชอระดบฐานรากแยกตามโครงการตาง ๆ ทระบวตถประสงคเพอสงเสรมสนเชอ

ระดบฐานราก จากทงสถาบนการเงนเฉพาะกจ ธนาคารกรงไทย กลมผใหสนเชอสวนบคคล กองทนหมบานและชมชน

เมอง สหกรณ และกลมออมทรพย (ตาราง 2 ) พบวา สถาบนการเงนเฉพาะกจมบทบาทในการใหสนเชอมากทสด ซง

เหนไดจากสดสวนการใหสนเชอทคดเปนรอยละ 5752 ของสนเชอฐานรากทงหมด ตามมาดวยสนเชอจากสหกรณทรอย

ละ ๓๐10 ของสนเชอฐานรากทงหมด และสนเชอจากกองทนหมบานและชมชนเมองทรอยละ 514 ของสน เชอฐานราก

ทงหมด

ทมา ธนาคารแหงประเทศไทย สถาบนการเงนเฉพาะกจ กรมตรวจบญชสหกรณ ส านกงานกองทนหมบานและชมชนเมอง

แหงชาต กรมการพฒนาชมชน และกรมบญชกลาง (ขอมล ณ วนท 30 มถนายน 2556)