İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - insaatmuh.mcbu.edu.tr · DERS KAPSAMI : 1) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GİRİŞ a.İş sağlığı ve güvenliğinin tanımı (İSG) b.İş

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

DERS KAPSAMI :

1) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GİRİŞ

a.İş sağlığı ve güvenliğinin tanımı (İSG)

b.İş sağlığı ve güvenliğinin önemi ve kapsamı

c.İş sağlığı ve güvenliği çalışmalarının iki temel boyutu

d. İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili temel kavramlar

2 )ÜLKEMİZDE İSG’NİN GELİŞİMİ

3 )KİMLER İŞ GÜVENLİK UZMANI OLABİLİR ?

DERS KAPSAMI :

4 ) İŞ VE SAĞLIĞI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

5) ÇAĞDAŞ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMA İLKELERİ

6) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE KORUMA VE ÖNLEME FAALİYETLERİ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ GİRİŞİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ NEDİR?

İş Sağlığı ve Güvenliği

Bütün mesleklerde;

Çalışanların sağlıklarını;

Sosyal, Ruhsal ve Bedensel olarak en üst düzeyde sürdürmek,

Çalışma koşullarını;

sağlığa uygun hale getirmek için,çalışanları zararlı etkilerden vetehlikelerden koruyup daha güvenli bir çalışma ortamıyaratarak,

İşin ve çalışanın;

birbirine uyumunu sağlamak üzere kurulmuş bir bilim dalıdır.

(Uluslararası Çalışma Örgütü-Dünya Sağlık Örgütü 1950)

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GİRİŞİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ NEDİR?

İş Sağlığı ve Güvenliği ;

Planlı, Bilimsel , Sürekli

Tıbbi

Teknik

Ekonomik

Sosyal ve

Hukuki yönleri olan bir kavram olarak

kısaca;

“İşçilerin iş kazaları ve meslekhastalıklarına karşı korunmalarınınsağlanması” şeklinde tanımlanabilir.

İŞ GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI

VE ÖNEMİ NEDİR ?

Çalışanların

Makine, araç ve gereçlerin

İşyerinin

Çevre

Üretilen malın

güvenliğini kapsar.

İŞ GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI

VE ÖNEMİ NEDİR ?

İş güvenliğin kapsam alanına bakıldığında insanı, makineyi ve

çevreyi etkilediği görülmektedir.

Bu nedenle, bir iş yerinde, iş güvenliği varsa, orada sağlık ve

mutluluk vardır. İş güvenliği yoksa, can kaybı, sakatlık,

hastalık, para ve zaman kaybı vardır.

Neden İş Güvenliği?

Dünyada her 3 dakikada bir iş kazasıgerçekleşiyor.

Her 90 dakikada bir kişi sakat kalıyor,

Her 4 saatte bir kişi hayatını kaybediyor.

Türkiye ölümü iş kazalarında

Avrupa’da 1. / Dünya’da 3. sırada.

İSG ÇALIŞMALARININ İKİ TEMEL

BOYUTU

1-Tıbbi boyut

Meslek hastalıklarının önüne geçmekiçin çalışmalar yapılmasıdır.

Çalışanların sağlığının yapacaklarıişle ilgisini araştırır, belirler.

İşyeri ortamında oluşabilecek bazırisklere karşı alınacak tıbbi korumayöntemlerini uygular. (aşılama vb)

“İş Hekimliği”

İSG ÇALIŞMALARININ İKİ

TEMEL BOYUTU2-İş Güvenliği boyutu

Bu boyut, işyeri ortamında sağlıklı ve güvenlikli birortam oluşturmak için yapılan tüm çalışmalarıkapsadığı için “İş Hijyeni” olarak daadlandırılmaktadır. Esas olarak iş kazaları ve işyerikazalarını önlemek için çalışır.

İş yeri ortamındaki sağlık ve güvenlik risklerininsaptanması

Bununla ilgili ölçümler yapılması(örneğin;İşyerinde kullanılan çeşitli kimyasalmaddelerin, İşyerinde yapılan işler esnasındaortama yayılan ve sağlığa zararlı olduğu bilinentozların ölçümü, makine ve tezgâhlardankaynaklanan gürültünün düzeyini belirlemek üzereyapılan ölçümler gibi)

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ

TEMEL KAVRAMLAR

İşyeri; Bir işverenin maddi olan ve olmayanaraçlarla belirli bir teknik amacıgerçekleştirmesine yarayan ve süreklilikgösteren organize bir bütündür.

Bir başka deyişle çalışmanın (yani işin)yapıldığı yerdir.


TEMEL KAVRAMLAR

İşçi : Bir hizmet sözleşmesi ile ücret karşılığındaişveren emrinde çalışan kişidir. Üretimin tartışmasızen önemli bileşenidir. İş kazasını yaşayan da,meslek hastalığına yakalanan da işçidir.

İş: Bir hizmet sözleşmesi ile ücret karşılığında mal vehizmet üretimi için yapılan eylemlerdir.


TEMEL KAVRAMLAR

Sağlık nedir?

Sadece hastalık ve sakatlığın olmaması değil,bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik halidir.

(Dünya Sağlık Örgütü )


TEMEL KAVRAMLAR

İşçi Sağlığı

“Çalışan tüm insanların fiziksel, ruhsal, moral ve sosyal yönden

tam iyilik durumlarının sağlanmasını ve en yüksek düzeylerde

sürdürülmesini, iş koşulları ve kullanılan zararlı maddeler

nedeniyle çalışanların sağlığına gelebilecek zararların

önlenmesini ve ayrıca işçinin fizyolojik özelliklerine uygun

yerlere yerleştirilmesini, işin insana ve insanın işe uymasını asıl

amaçlar olarak ele alan tıp bilimidir” şeklinde

tanımlamaktadırlar.

(Uluslararası Çalışma Örgütü-Dünya Sağlık Örgütü )

Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 112 numaralı tavsiye kararına göre, işçi sağlığının amacı ;

Çalışanların sağlık kapasitelerini en yüksek düzeye çıkarmak.

Çalışmanın olumsuz koşulları nedeniyle sağlığın bozulmasınıönlemek.

Her işçiyi fiziksel ve ruhsal yeteneklerine uygun işlerdeçalıştırmak ve yapılan iş ile işçi arasında uyum sağlayarak, en azyorgunlukla en uygun verimliliği elde etmek olaraktanımlanmaktadır.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ İLE

İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR

İş Hekimliği

• Çalışma hayatı ile ilgili sağlık sorunlarınınhastalıkların tanı ve tedavisi ile buhastalıklardan korunma konusundakitıbbi etkinliklerdir.

İş Hijyeni

• Endüstriyel hijyen olarak datanımlanmaktadır. İşyerlerinde bulunansağlık risklerinin saptanması,ölçümler yapılması, bu risklerinortadan kaldırılması amacı ile teknikdüzenlemeler yapılması gibi konularlailgilenen bilim dalıdır.

ÜLKEMİZDE İSG’NİN GELİŞİMİ

3 ayrı dönemde ele alınmaktadır.

I.Tanzimat öncesi

Lonca (Orta Sandığı – Teavün Sandığı)

II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi

1865 Dilaver Paşa Nizamnamesi (Havza-i Fahmiye Teamülnamesi)

1869 Maadin Nizamnamesi

1871 Ameleperver Cemiyeti

1895 Osmanlı Amele Yardımlaşma Cemiyeti


III. Cumhuriyet dönemi

Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanun (10 Eylül 1921)

1926 Borçlar Kanunu

1930 Umumi Hıfzıssıha Kanunu

Çalışma hayatının ilk önemli Yasası olan “3008Sayılı İş Kanunu” 15.06.1937 tarihinde yürürlüğegirmiştir.


I.Tanzimat öncesi

1776 Yılında “Fincancılar sözleşmesi” imzalandı. Kütahya’da imzalanan bu

sözleşme ile seramik çalışanlarının iş tanımları ve haftalık çalışma süreleri ile

alacakları maaşlar belirlenmiş oldu. Devlet hakemliğinde yapılan tarihteki ilk

toplu sözleşme olarak tarihe geçmiştir.


II.Tanzimat ve Meşrutiyet dönemi

1865 yılında çıkartılan “Dilaver Paşa Nizamnamesi”nde,

Ereğli ve Zonguldak kömür havzası işçilerinin dinlenme ve

tatil zamanları, barındırma yerleri, çalışma saatleri ve

onların sağlıkları ile ilgili çeşitli konuların ele

alınmıştır. “Dilaver Paşa Nizamnamesi”.Ülkemizdeki ilk

yazılı belgedir.

1869 yılında çıkartılan “Maadin Nizamnamesi” bütün

madenlerde çalışanların güvenliği ile ilgili çeşitli hükümleri

düzenleyen bir mevzuattır.


III. Cumhuriyet dönemi

23 Nisan 1920’de Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kurulduğu tarihten

itibaren ise, iş sağlığı ve güvenliği olgusu da gündeme getirilmiş ve

çeşitli yasal düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır.

10 Eylül 1921 Sakarya savaşı sırasında Ereğli Havza-ı Fahmiye Maden

Amelisinin Hukukuna Müteallik Kanun ( Ereğli Kömür Havzası Maden

işçilerinin hukukuna ilişkin 151 sayılı Kanun) çıkarılmıştır.


1926 Borçlar Kanunu

1930 Umumi Hıfzıssıha Kanunu(sağlıklı yaşama

önlem bütünü)

1967 yılında çıkarılan 931 sayılı İş Kanunu içerisinde

ilk defa modern hükümlerle yer alan disiplin, bu

Kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından şekil

yönünden iptal edilmesinden sonra, 1971 yılında

çıkarılan 1475 sayılı İş Kanunu içerisinde de aynı

hükümlerle yer almıştır.

25.08.1971 tarihinde yürürlüğe giren 1475 sayılı İş

Kanunu gereği İSG güvenliği yönünden birçok tüzük

ve yönetmelik uygulamaya konulmuştur.


10.6.2003 tarihinde 4857 sayılı yeni İş Kanunu girmiştir.

Ancak, 4857 sayılı İş Kanununa göre çıkarılması gerekenyönetmelikler, Avrupa Birliğinin 89/391/EEC sayılı çerçevedirektifine ve diğer bireysel direktiflere göre uyumlaştırılmıştırve 2003 yılı ile 2004 yılı içerisinde ardı ardına yayımlanmıştır.Dolayısıyla, ülkemizde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatımodern hükümlerle donatılmış durumdadır. Ancak,uygulamada çok fazla mesafenin kat edilmesigerekmektedir.

4857 sayılı İş Kanunu gereği toplam 33 adet İşSağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği (4 adet tebliğ)Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA

YAYIMLANAN BAZI YÖNETMELİKLER

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda Sağlık ve GüvenlikÖnlemleri Hakkında Yönetmelik

Titreşim Yönetmeliği

Gürültü Yönetmeliği

Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği

Güvenlik ve Sağlık İşaretleri Yönetmeliği

Asbestle Çalışmalarda Sağlık ve Güvenlik ÖnlemleriHakkında Yönetmelik



Kanserojen ve Mutajen Maddelerle Çalışmalarda Sağlıkve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik

Kimyasal Maddelerle Çalışmalarda Sağlık ve GüvenlikÖnlemleri Hakkında Yönetmelik

Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden ÇalışanlarınKorunması Hakkında Yönetmelik

Kişisel Koruyucu Donanım Yönetmeliği

İşyeri Bina ve Eklentilerinde Alınacak Sağlık veGüvenlik Önlemlerine İlişkin Yönetmelik



Kişisel Koruyucu Donanımların İşyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik

Elle Taşıma İşleri Yönetmeliği

İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Yeraltı ve Yerüstü Maden İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği

Sondajla Maden Çıkarılan İşletmelerde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği



Geçici veya Sınırlı Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği

Yönetmeliği

Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi

Hakkında Yönetmelik

Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla

Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair

Yönetmelik

Balıkçı Gemilerinde Çalışanların Asgari Güvenlik ve

Sağlık İhtiyaçları Hakkında Yönetmelik

4857 SAYILI KANUNU’NUN GETİRDİĞİ EN ÖNEMLİ YENİLİKLER ŞU ŞEKİLDE

SIRALANABİLİR:

İSG konusunda işverenin eğitim verme zorunluluğu

İSG kurul kararlarının uygulanma zorunluluğu

İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı çalıştırma zorunluluğu

Yakın, acil ve hayati tehlike karşısında işçinin çalışmama hakkıdır.

4857 SAYILI KANUNU’NUN EN ÖNEMLİ EKSİKLİKLERİ İSE ŞUNLARDIR:

Kapsam sorunu: İSG’ye ilişkin düzenlemelerde devlet memurları,tarım çalışanları vb. kapsam dışı kalmışlardır.

Yaygınlık sorunu: 50 işçiden daha az işçi çalıştıran işyerlerindeİSG kurulu kurma, işyeri hekimi ve İSG uzmanı çalıştırmazorunluluğunun olmaması.

Yakın, acil ve hayati tehlike karşısında işçinin çalışmama hakkınıdüzenleyen maddenin uygulanamamasıdır.

4857 SAYILI İŞ KANUNU İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİNE YAKLAŞIMI

Tespit bazlı, Sonuç odaklı (reaktif).

Sınırlı Çalışan katılımı

İşçilerle Sınırlı Kapsam

Yönetimde Katılım Önceliksiz

Koruma anlayışı


6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu

30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazete’de

işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve mevcut

sağlık ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve

çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini

düzenleyen 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu”

yayımlanmıştır.

Kanun 01.01.2013 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

MADDE 1 – (1) Bu Kanunun amacı; işyerlerinde iş sağlığı ve

güvenliğinin sağlanması ve mevcut sağlık ve güvenlik

şartlarının iyileştirilmesi için işveren ve çalışanların görev,

yetki, sorumluluk, hak ve yükümlülüklerini düzenlemektir.

Kamu ve özel sektör gözetmeksizin tüm

çalışanlar kanun kapsamına alındı

Kapsam:

Sayı sınırı olmaksızın

Memur, işçi, işveren, çırak, stajyer tüm çalışanlar

Kamu ve özel sektöre ait bütün işler ve işyerleri

Tarım vb. dahil tüm işkolları

6331 SAYILI KANUNA TABİ

OLMAYAN İSTİSNALAR

a) Fabrika, bakım merkezi, dikimevi ve benzeri işyerlerindekiler hariç Türk

Silahlı Kuvvetleri, genel kolluk kuvvetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı

Müsteşarlığının faaliyetleri.

b) Afet ve acil durum birimlerinin müdahale faaliyetleri.

c) Ev hizmetleri.

d) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet

üretimi yapanlar.

e) Hükümlü ve tutuklulara yönelik infaz hizmetleri sırasında, iyileştirme

kapsamında yapılan işyurdu, eğitim, güvenlik ve meslek edindirme

faaliyetleri.

f) Denizyolu taşımacılığı yapan araçların uluslararası seyrüsefer hâlleri.

Testi kırılmadan önce…

Kanun, iş kazası veya meslek hastalığı yaşanmadan

önce önlem almaya yöneliktir.

Kuralcı bir yaklaşım yerine önleyici yaklaşım

esas alındı.

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

KANUNUNUN İŞ GÜVENLİĞİNE YAKLAŞIMI

Risk bazlı, Önleyici yaklaşım (proaktif)

Her konuda geniş çaplı çalışan katılımı

Nitelikli uzman desteği ve sertifikasyon

Haberdar etme ve diğer kişileri kapsama

Programlı, nitelikli eğitim ve belgeleme

Kısaca: Önleyici ve koruyucu anlayışa dayalı kültürün

benimsenmesi

6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE

GÜVENLİĞİ KANUNU

MADDE 4 – (1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve

güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;

a)

Mesleki risklerin önlenmesi

Eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması,

organizasyonun yapılması.

Gerekli araç ve gereçlerin sağlanması.

Sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale

getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar

yapar.


GÜVENLİĞİ KANUNUMADDE 19 – Çalışanların Yükümlülükleri

(1) Çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili aldıkları eğitim ve

işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda, kendilerinin ve

hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer

çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle

yükümlüdür.

(2) Çalışanların, işveren tarafından verilen eğitim ve talimatlar

doğrultusunda yükümlülükleri şunlardır:

a) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde,

taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara uygun

şekilde kullanmak, bunların güvenlik donanımlarını doğru

olarak kullanmak, keyfi olarak çıkarmamak ve değiştirmemek.

b) Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru

kullanmak ve korumak.


GÜVENLİĞİ KANUNU

MADDE 19 – Çalışanların Yükümlülükleri

c) İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tesis ve binalarda

sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile

karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik

gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal haber

vermek.

ç) Teftişe yetkili makam tarafından işyerinde tespit edilen

noksanlık ve mevzuata aykırılıkların giderilmesi konusunda,

işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

d) Kendi görev alanında, iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması

için işveren ve çalışan temsilcisi ile iş birliği yapmak.

İŞ GÜVENLİK UZMANLIĞI NE

DEMEKTİR ?

İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek

üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş mühendis, mimar veya

teknik elemanı kapsamaktadır.

KİMLER İŞ GÜVENLİK UZMANI

OLABİLİR ?

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişleri ile Sosyal

Güvenlik Kurumu müfettişleri

Mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları

Teknik öğretmenler (Teknik eleman)

Fizikçi, kimyager veya biyolog unvanına sahip olanlar (Teknik eleman)

Üniversitelerin meslek yüksekokullarının iş sağlığı ve güvenliği

programı mezunları ( Teknik eleman )

İŞ GÜVENLİK UZMANLIĞI

EĞİTİMİ

Bu eğitim toplam 220 saatten oluşmaktadır.Bunun 180 saati

pratik eğitim olup ( 90 saat yüz yüze 90 saat uzaktan eğitim

şeklinde )geri kalan 40 saati ise staj olarak adlandırılmakta

teorik eğitim olarak geçmektedir.

İŞ GÜVENLİK UZMANLIĞI TEMEL

EĞİTİMİNDE VERİLEN BAŞLICA KONULAR

İş Kazaları

Kişisel Koruyucu Donanımlar

Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

İnşaat İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Yüksekte Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

Elle Kaldırma ve Taşıma İşlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği

Ekranlı Araçlarla Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

Kapalı Alanlarda Çalışmalarda İş Sağlığı ve Güvenliği

Sağlık ve Güvenlik İşaretleri

İş Sağlığı ve Güvenliğinin Kavram ve Kurallarının Gelişimi

İş Sağlığı ve Güvenliğine Genel Bakış ve Güvenlik Kültürü

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ

SINIFLANDIRILMASI

A sınıfı iş güvenliği uzmanı

B sınıfı iş güvenliği uzmanı

C sınıfı iş güvenliği uzmanı

(C) SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI

BELGESİ ALABİLECEK OLANLAR:

(C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesi; (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı

eğitimine katılarak yapılacak (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında

başarılı olan mühendis, mimar veya teknik elemanlara Bakanlıkça C

sınıfı iş güvenlik uzmanlığı belgesi verilir.

(B) SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI

BELGESİ ALABİLECEK OLANLAR:

(C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az üç yıl fiilen görevyaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile belgeleyen ve (B)sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine katılarak yapılacak (B) sınıfı işgüvenliği uzmanlığı sınavında başarılı olan mühendis, mimar veyateknik elemanlara,

İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği ana bilim dalında tezliyüksek lisans yapmış olan mühendis, mimar veya teknikelemanlardan (B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı sınavında başarılıolanlara, Bakanlıkça B sınıfı iş güvenlik uzmanlığı belgesi verilir.

(A) SINIFI İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLIĞI

BELGESİ ALABİLECEK OLANLAR

(B) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesiyle en az dört yıl

fiilen görev yaptığını iş güvenliği uzmanlığı sözleşmesi ile

belgeleyen ve (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı eğitimine

katılarak yapılacak (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı

sınavında başarılı olan mühendis, mimar veya teknik

elemanlara,

İş sağlığı ve güvenliği veya iş güvenliği ana bilim dalında

doktora yapmış olan mühendis, mimar veya teknik

elemanlar ile Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde

mühendis, mimar veya teknik eleman olarak en az on yıl

görev yapmış olanlardan (A) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı

için yapılacak sınavda başarılı olanlara,

İş sağlığı ve güvenliği alanında en az yedi yıl teftiş yapmış

mühendis, mimar veya teknik eleman olan iş müfettişlerine,

Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde iş sağlığı ve güvenliği

alanında en az sekiz yıl görev yapmış Bakanlık iş sağlığı ve

güvenliği uzmanlarına, istekleri halinde Bakanlıkça A sınıfı iş

güvenlik uzmanlığı belgesi verilir.

İşyerleri, yapılan işin niteliğine göre

tehlike sınıflarına ayrılıyor.

Tehlike sınıfı tespitinde; işyerinin yaptığı asıl iş esas alınır.

İşyeri hekimi, her tehlike sınıfında çalışabilir.

A Sınıfı

Uzman

• Çok tehlikeli

B Sınıfı

Uzman

• Tehlikeli

C Sınıfı

Uzman

• Az tehlikeli

Dolayısıyla;

A sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları tüm işyerlerinde

B sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları az tehlikeli ve

tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde

C sınıfı belgeye sahip iş güvenliği uzmanları ise sadece az

tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ,görev alabilirler.

BAŞLICA ÇOK TEHLİKELİ İŞLER

Maden kömürü işletmeciliği

Akaryakıt depolama tesislerindeki işler, akaryakıt ve

lpg satış işleri

Bina inşaatı ve tamiratı, bina yıkım işleri

Demiryolu, metro, tünel ve yeraltı inşaatı,tamiratı

Radar, X ışınları ve diğer zararlı radyasyon yayan

ışınlarla çalışma yapılan işler

Araştırma laboratuvarları işleri

Sünger avcılığı ve su altında yapılan diğer işler

Tabakhaneler, deri perdahlama ve boyama işleri, ham

deri işleme faaliyetleri

BAŞLICA ÇOK TEHLİKELİ İŞLER

Otomobil ve bisiklet lastikleri imali

Mühimmat ve patlayıcı maddeler imali, patlayıcı

madde sanayi, sentetik yakıt, azot peroksit imal ve

dolum tesisleri, patlayıcı madde depoları ve patlayıcı

madde nakil işleri

Cam ve camdan mamul eşya ve ayna imali (Gözlük

ve optik camları hariç)

Yangın söndürme ve itfaiye hizmetleri

Elektrik enerjisinin üretimi

Pil, batarya ve akü imali

BAŞLICA TEHLİKELİ İŞLER

Endüstriyel temizlik faaliyetleri

Tornacılık ve tesviyecilik

Kamyonla yapılan yük nakliyatı

Mezbahalar, tavuk ve diğer kümes hayvanları kesme

işleri

Elektrik işletmeleri ve dağıtım işleri (Santral inşası ve

şebeke inşaatı hariç)

Sirkler ve cambazhanelerdeki işler

Uçaklarda yapılan bütün işler (Havacılık kulüpleri

dahil)

BAŞLICA TEHLİKELİ İŞLER

İnşaat işinden müstakilen yapılan badanacılık, yağlı

boyacılık, cila, binaların parke, muşamba veya naylon

vb. ile döşenmesi işleri

Matbaacılık, baskı yerlerindeki işler

Petrol ve tabii gazın boru hattı vasıtasıyla nakil işleri

Ziraat makineleri imali ve tamiratı (pulluk, biçerdöver,

selektör ve benzeri ziraatte kullanılan makineler)

Plastik hammadde imali

Ahşap mobilya sanayii, her tür ağaç eşya imal, işleme

ve tamir işleri

BAŞLICA AZ TEHLİKELİ İŞLER

Hazır gıda ambalaj işleri

Trafik kontrolü ile ilgili işler

Erkek ve kadın berberleri, manikür, pedikür ve benzeri

hizmetler

Balık ve diğer su gıda ürünleri işlemeciliği

Hayvan arabaları ve hayvanlarla yapılan yük nakliyatı

işleri

El tezgâhlarında yapılan her türlü dokuma işleri

Akarsular üzerinde sal ile ve suya bırakmak suretiyle

nakliyat işleri

BAŞLICA AZ TEHLİKELİ İŞLER

İlaçlar, ilaç hammaddesi ve tıbbi müstahzarlar imali

serum ve aşı hazırlama işleri (steril tıbbi dikiş

malzemesi, hidrofil pamuk dahil)

Motorlu vasıtaların yıkama, yağlama ve bakım işleri,

oto lastik tamir atölyelerinde yapılan işler

Şehirlerarası otobüs işletmelerinde yapılan işler

Dondurulmuş gıda üretimi

Tünel, metro ve benzeri yerlerin işletmeciliği

Hava alanları bakımı ve uçuşa hazırlık işleri, hava

alanlarında yer hizmetleri ve bakım işleri

Makarna, şehriye, irmik, gofret, bisküvi ve benzeri

yiyecek maddeleri imali

İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ

GÖREVLERİ

Rehberlik ve danışmanlık hizmeti

Risk değerlendirmesi

Çalışma ortamı gözetimi

Eğitim, bilgilendirme ve kayıt

İlgili birimlerle işbirliği

İŞ GÜVENLİĞİ

UZMANLARININ YETKİLERİ

İşyeri bina ve eklentilerinde, çalışma metot ve şekillerinde veya iş

ekipmanında çalışanlar açısından yakın ve hayati tehlike oluşturan bir

husus tespit ettiğinde işverene bildirmek, gerekli tedbirler işveren

tarafından alınmadığı takdirde durumu Bakanlığa rapor etmek.

İşyerinde belirlediği yakın ve hayati tehlike oluşturan bir hususun acil

müdahale gerektirmesi halinde işveren veya işveren vekilinin onayını

almak kaydıyla geçici olarak işi durdurmak.

İŞ GÜVENLİĞİ

UZMANLARININ YETKİLERİ

Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dahilinde

ilgili kurum ve kuruluşlarla iletişime geçmek ve işyerinin iç

düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.

Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve

güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli

bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.

İŞ GÜVENLİK UZMANI

GÖREVLENDİRİLMESİ

Az tehlikeli sınıfta yer alan 1000 ve daha fazla çalışanı

olan işyerlerinde her 1000 çalışan için tam gün

çalışacak en az bir iş güvenliği uzmanı görevlendirilir.

Çalışan sayısının 1000 sayısının tam katlarından fazla

olması durumunda geriye kalan çalışan sayısı göz

önünde bulundurularak birinci fıkrada belirtilen

kriterlere uygun yeteri kadar iş güvenliği uzmanı ek

olarak görevlendirilir.

İŞ VE SAĞLIK İLİŞKİSİNİ

BELİRLEYEN FAKTÖRLER

İş yerlerinde, çalışanların sağlığı üzerinde etkili olan, biranlamda İş ve Sağlık ilişkisini belirleyen başlıca iki grupfaktör vardır.

Kişisel bazı özellikler

Çevresel faktörlerdir.

Kişisel faktörler olarak :

Kişinin yaşı

Cinsiyeti

Genetik özellikleri

Beslenme durumu

Sigara, alkol vb. alışkanlıkları

Yaşadığı çevrede bulunan bazı faktörler bir arayagelerek bir insanın sağlık durumunu belirler.

İş ve Sağlık ilişkisini Belirleyen

Faktörler

Çevresel faktörler:

İşçinin çalıştığı İşyeri ortamındabulunan çeşitli sağlık riskleridir.

Kimyasal etkenler

Tozlar

Buharlar

Dumanlar

Biyolojik etkenler

Ergonomik etkenler

Psikososyal etkenler

İş ve Sağlık ilişkisini Belirleyen

Faktörler

Fiziksel Etkenler :

• Gürültü

• Vibrasyon (Titreşim)

• Aydınlatma

• Termal Konfor Şartları

• Havalandırma

• Radyasyon

• Basınç Değişimleri

olarak sıralanabilir.

Çağdaş İş Sağlığı ve Güvenliği

Uygulama İlkeleri

1. Uygun işe yerleştirme

2. İşyeri risklerinin saptanması

3. İşyeri risklerinin kontrolü

4. Aralıklı kontrol muayeneleri

5. İşyerinde sağlık hizmetinin

sağlanması

6. Sağlık eğitimi


Uygulama İlkeleri

1) Uygun işe yerleştirme

•Bu yerleştirme “işe giriş muayenesi” ile sağlanır.

•Bu yaklaşım sağlığı koruyucu yaklaşım olarak “birincil korunma” ilkesi

ile uyumludur.


Uygulama İlkeleri

2) İşyeri risklerinin saptanması

•Ortamda yapılan ölçümlerde faktörün düzeyi saptanır, bulunan değer

standart değerlerle (izin verilen sınır değer) karşılaştırılır.

•Ortamda bulunan düzey izin verilen değerin üzerinde ise bu risklerin

kontrolü gerekir.


Uygulama İlkeleri

3) İşyeri risklerinin kontrolü

1-Teknik uygulamalar ve mühendislik hizmetleri

2-Uygun havalandırma

3-İşlemin kapalı sistemler içerisinde yürütülmesi

4-Ayırma ve mesafenin artırılması

5-İşyerinin ve makine ve cihazların uygun yerleştirilmesi

6-Islak yöntemle çalışma


Uygulama İlkeleri

4) Aralıklı kontrol muayeneleri

Bu muayenelerde sağlık sorununun erkendönemde yakalanması amaçlandığına görebu yaklaşım sağlığı koruyucu yaklaşım olarak“ikincil koruma” ilkesi ile uyumludur.

5) İşyerinde sağlık hizmetinin sağlanması

• İşyeri sağlık hizmeti, birinci basamakdüzeyinde bir sağlık hizmetidir.

• İşyeri hekimliği ve işyeri sağlık hizmetlerikonusunda eğitilmiş doktor ve hemşireningörev yapacağı bu birimin asıl işlevi işe girişve aralıklı kontrol muayenelerini yapmaktır.


Uygulama İlkeleri

6) Sağlık eğitimi:

İşyerinde bulunan riskler, bunların

olası sağlık etkileri ve bu risklerden

korunma yolları konularında

çalışılanların eğitilmesi gerekir.

İş sağlığı uygulama ilkeleri ile

çalışanların sağlığının korunması

amacına yönelik çaba

gösterilmektedir.

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE

KORUMA VE ÖNLEME

FAALİYETLERİ

Korunma politikaları :

1.Tehlike kaynağına Yönelik Koruma Uygulamaları

2.Ortama Yönelik Koruma Uygulamaları

3. Kişiye Yönelik Koruma Uygulamaları


KORUMA VE ÖNLEME FAALİYETLERİ

1.Tehlike Kaynağına Yönelik Koruma Uygulamaları

A. Bertaraf etme

B. İkame etme

C. Makine koruyucuları

D. Teknik tedbirler



A. Bertaraf Etme Ortadan Kaldırmak, Gidermek: Tehlike

oluşturan bir kaynağın ortadan kaldırılmasıdır.

Ör: Zararlı bir kimyasal maddenin kullanımının iptal edilmesi

Islak Sulu Yöntemler Kullanılması: Özellikle tozun ortama

karışmadan bastırılmasına yarayan bu yöntem, tozlu

ortamlarda çalışan işletmelerde çok yararlı olmaktadır.



Yerel aspirasyon sisteminin uygulanması: Gaz, toz,

buhar gibi maddelerin kaynağında, ortama yayılmadan

çekilerek dışarı atılmasını sağlayan yöntemdir.Çalışma

noktasında, tezgaha uygulanacak bir yandan çekiş sistemi

örnek olarak verilebilir.



B. İkame Etme

Yerine koyma, yerine kullanma

Kullanılan Maddenin Değiştirilmesi

Benzen yerine toluen, benzin yerine gazyağı vb. gibi

daha az zararlı madde kullanmak



C. MAKİNE KORUYUCULARI



D.TEKNİK TEDBİRLER

Sürekli Ortam Ölçümleri

Ortamda, sık sık sorun olan madde veya etkenler özel detektör

tüpleri veya deteksiyon cihazları ile kontrol edilerek alınan

önlemlerin yeterliliği denetlenmeli, gerekiyorsa yeni önlemler

alınmalıdır.

Yeterli Bakım Programı

Risklerin kaynağında önlenmesi için tesis edilen sistemlerin

bakımlarının yapılması kimyasalların ortama yayılmasını

önlemede etkili olacaktır.



2.ORTAMA YÖNELİK KORUMA UYGULAMALARI

A.Tecrit

B.İşyeri Düzeni

C.Genel Aspirasyon

D.Seyreltme Aspirasyonu



A.TECRİT

Tehlike kaynaklarının uygun bölümlere alınarak çalışanlardan

ayrılması,izolasyon.

B.İŞYERİ DÜZENİ



C.GENEL ASPİRASYON

Göz önüne alınacak husus kişilerin soludukları hava

düzeyinde etkin bir havalandırma sağlamasıdır.

D. Seyreltme Aspirasyonu (Temiz Hava Sağlanması)

Tamamen kapalı iş ortamlarında bir yandan yerel

aspirasyon ile zararlı maddeler dışarı atılırken gerekli

olan temiz hava da bir başka sistemden içeri verilmelidir.



3.KİŞİYE YÖNELİK KORUMA

UYGULAMALARI

İşe uygun personel seçimi, eğitimi ve denetimi,

Rotasyon

Kişisel Dozimetre-monitörler

Kişisel koruyucu donanımlar.

İşe giriş sağlık muayenesi,

Periyodik sağlık muayeneleri,

Geri dönüş sağlık muayeneleri,

Rehabilitasyon hizmetlerinin sağlanması

Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması

İlkyardım ve kurtarma çalışmalarının organizasyonu

Genel hijyen koşullarının sağlanması

İŞ GÜVENLİK ÖDÜLLÜ

FOTOĞRAFLAR

Documents

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ - insaatmuh.mcbu.edu.tr · DERS KAPSAMI : 1) İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE GİRİŞ a.İş sağlığı ve güvenliğinin tanımı (İSG) b.İş