บทท 2

กลมแนวคดทางจตวทยา SCHOOLS OF PSYCHOLOGY

นบตงแต Wilhelm Wundt ไดวางรากฐานการทดลองคนควาทางจตวทยา โดยกอตง

หองทดลองทางจตวทยาขนในป ค.ศ.1879วชาจตวทยาเรมไดรบความสนใจอยางแพรหลายใน

วงการตางๆ เชนวงการแพทย การศกษา การปกครอง จนกลายเปนความจาเปนสาหรบ

ผประกอบการอาชพทกสาขา มนกจตวทยาสนใจศกษาเกยวกบพฤตกรรมของมนษยอยาง

มากมาย ผทมความเหนสอดคลองกนกจะจบกลมกนเผยแพรแนวความคดของตน ซงกอใหเกด

กลมแนวคดหรอแนวทศนะหลายกลมดวยกน ซงแนวคดทางจตวทยาทสาคญม 7 กลมดงน

1.กลมโครงสรางของจต ( Structuralism)

กลมโครงสรางทางจต (Structuralism)หรอกลมโครงสราง

นยม กอตงโดยวลเฮลม วนท(Wilhelm Max Woundt, 1832-1920)

แนวคดกลมนนบวาเปนกลมแรกทมแนวคดเปนวทยาศาสตร วนท

ไดรบการยกยองวาเปนบดาของจตวทยาแผนใหมเชงวทยาศาสตร

ความเชอทสาคญของกลมนคอ จตเปนโครงสรางจาก

องคประกอบเลกๆทเรยกวา จตธาต ซงม 3 องคประกอบคอ

1.การสมผส(Sensation) คอ การทอวยวะสมผสรบพลงงานจากสงเรา เชน มอแตะของ

รอน หฟงเสยงเพลง เปนตน

2.ความรสก(Felling) คอ การแปลความหมายจากการสมผสสงเรานนๆ

3.มโนภาพ (Image) คอ การคดออกมาเปนภาพในจตใจ

ทง 3 สงนเมอรวมกนภายใตสถานการณทเหมาะสมกจะกอใหเกดรปจตผสมขน เชน

ความคด อารมณ ความจา การหาเหตผลฯลฯ

การตรวจสอบตนเองหรอวธการพนจภายใน(Introspection Method)คอ วธการศกษา

ของกลมน โดยใชสงเราเปนตวกระตน เชน ไฟฟา ส ระดบเสยงสงและตา กลน อณหภม ความ

รอน ความหนาว เปนตน ผถกทดลองจะเปนผเลารายละเอยด ความรสก ประสาท สมผส และ

มโนภาพ จากประสบการณทตนไดรบจากการทดลองวาความรสกอยางไรเมอไดรบสงเราตางๆ

เปนตวกระตน ซงตองอาศยประสบการณของแตละคนทมอยเดม

2.กลมหนาทของจต (Functionalism)

กลมหนาททางจต (Functionalism)หรอ กลม

หนาทนยม ผรเรมแนวคดนคอ วลเลยม เจมส

(William James,1842-1910)แหงมหาวทยาลยฮาร

วาดและจอหน ดวอ(John Dewey,1859-1952)แหง

มหาวทยาลยชคาโก สหรฐอเมรกา

แนวความคดของกลมน ใหความสนใจอยางมากในเรอง พฤตกรรม โดยเฉพาะการ

เรยนรและเนนศกษา การทาหนาทของอวยวะตางๆ ทเกดขนจากประสบการณของตนเองโดย

กลมนเนนผเรยนใหใชสตปญญาในการแกไขปญหาตางๆ ทเกดขนจากประสบการณของตนเอง

ซงความรจะเกดขนไดจากความสมพนธโดยตรงระหวางมนษยกบสงแวดลอม บคคลจะไดรบ

ความรกตอเมอตนเองเปนผลงมอกระทาเอง(Learning by doing)และความรทจะยอมรบไดวา

เปนความจรง จะตองเปนผลสรปทสามารถสนบสนนไดจากหลกฐานการคนควาตางๆเทานน

วลเลยม เจมสทาการศกษาคนควาเกยวกบ หนาทของจต (Functionalism)วา จตม

หนาททางานอยางไรโดยอาศยพนฐานหลกทฤษฎของชาลส ดารวน(Charles Darwin;1809-

1882) เปนทฤษฎววฒนาการของสงทมชวตกลาววา สงทมชวตมการตอสทกรปแบบ เพอให

สามารถมชวตอยรอดไดในโลก และสงมชวตจะตองรจกปรบตวใหเขากบสงแวดลอมจาก

การศกษาหนาทของจต ใชวธการศกษาจากการสงเกตและการบนทกพฤตกรรม การปรบตว

ของอนทรยใหเขากบสงแวดลอม อาศยหนาทของจตทเรยกวา จตสานก(Conscious)

จอหน ดวอคดคนการทดลองแบบใหม หรอเรยกวาแบบวธการพฒนาการ นบวาเปน

บดาแหงการศกษาสมยใหม แนวคดกลมนมงอธบาย หนาทของจต โดยเชอวา จตมหนาท

ควบคมกระบวนการกระทากจกรรมของรางกาย เพอปรบใหเหมาะสมกบสงแวดลอม

วธการศกษาของกลมน ใชวธการตรวจสอบภายในและเพมวธสงเกตรวมกบการศกษา

พฤตกรรมในสถานการณทเปนจรง

ผลการศกษาของนกจตวทยากลมน กอใหเกดการศกษาจตวทยาสาขาอนๆ อกหลาย

สาขาตามมา เชน จตวทยาเดก จตวทยาคลนก จตวทยาการศกษา ฯลฯ

หมายเหต ปจจบนวธการศกษาของกลมโครงสรางนยมและกลมหนาทของจต โดย

วธการสงเกตภายในไมมการนามาใชศกษาพฤตกรรมอกตอไป

3.กลมพฤตกรรมนยม(Behaviorism)

ผนากลมนไดแก John B.Watson ซงเชอวา การศกษาบคคล

จะตองพจารณาพฤตกรรมทเขาแสดงออกมามากกวาระบบการ

ทางานภายใน ดงนนจตวทยาเกยวของกบพฤตกรรมทสามารถสงเกต

และวดไดชดเจนเทานน

แนวคดของวตสนทวา จตวทยาเปนวทยาศาสตรทเกยวของกบ

พฤตกรรม จงไดรบการยอมรบอยางกวางขวางในสหรฐอเมรกา และมอทธพลตอการ

เปลยนแปลงการพฒนาการของจตวทยาในระยะตอมา ทาใหเกดจตวทยาทวาดวยความสมพนธ

ระหวางสงเรากบการตอบสนอง มกสนใจศกษาสงเราทกระตนใหเกดการตอบสนองดานการ

กระทาเปนสวนใหญ กลมนไมสนใจเกยวกบการศกษาสงทเกดขนภายในตวของบคคลเพราะ

เหนวา เปนสงทสงเกตและวดไดยากไมมความเปนวทยาศาสตร

นกคดในกลมนมองธรรมชาตของมนษยในลกษณะทเปนกลาง คอ ไมด ไมเลว การ

กระทาตางๆ ของมนษยเกดจากอทธพลของสงแวดลอมภายนอก พฤตกรรมของมนษยเกดจาก

การตอบสนองตอสงเรา การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง

ประกอบดวย

วตสนเชอมนวา ถาสามารถควบคมสงแวดลอมของมนษยได จะทาใหมนษยคนนนม

พฤตกรรมอะไรกไดตามทตองการจะใหเปน

ทฤษฎการเรยนรในกลมน ประกอบดวยแนวคดสาคญๆ 3 แนวคดดวยกน คอ

1. ทฤษฎการเรยนร

ทฤษฎการเชอมโยงของธอรนไดค(Thorndike’s Classical Connectionism)

ธอรนไดค(ค.ศ.1814-1949) เชอวาการเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบ

การตอบสนอง ซงมหลายรปแบบบคคลจะมการลองผดลองถก (trial and error)ปรบเปลยนไป

เรอยๆ จนกวาจะพบรปแบบการตอบสนองทสามารถใหผลทพงพอใจมากทสด เมอเกดการ

เรยนรแลว บคคลจะใชรปแบบการตอบสนองทเหมาะสมเพยงรปแบบเดยว และจะพยายามใช

รปแบบนนเชอมโยงกบสงเราในการเรยนรตอไปเรอย ๆ

2. ทฤษฎการวางเงอนไข(Conditioning Theory)

ทฤษฎการวางเงอนไขแบบอตโนมต (Classical conditioning)ของพาฟลอฟ

พาฟลอฟ(Pavlov)ไดทาการทดลองใหสนขนาลายไหลดวยเสยงกระดง การเรยนรของ

สนขเกดจากการรจกเชอมโยงระหวางเสยงกระดง ผงเนอบดและพฤตกรรมนาลายไหล

ทฤษฎการวางเงอนไขของวตสน(Watson)

วตสน(Watson)ไดทาการทดลองโดยใหเดกคนหนงเลนกบหนขาว กทาเสยงดงจนเดก

ตกใจรองไห หลงจากนนเดกกจะกลวและรองไหเมอเหนหนขาว ตอมาทดลองใหนาหนขาวมา

ใหเดกดโดยแมจะกอดเดกไวจากนนเดกกจะคอยๆหายกลวหนขาว

ทฤษฎการวางเงอนไขแบบตอเนอง(Contiguous Conditioning)ของกทธร

กทธรไดทาการทดลองโดยปลอยแมวทหวจดเขาไปในกลองปญหา มเสาเลกๆตรงกลาง

มกระจกทประตทางออก มปลาแซลมอนวางไวนอกกลอง เสาในกลองเปนกลไกเปดประต แมว

บางตวใชแบบแผนการกระทาหลายแบบเพอจะออกจากกลอง แมวบางตวใชวธเดยว

ทฤษฎการวางเงอนไขแบบโอเปอรแรนต(Operant Conditioning)ของสกนเนอร(Skinner)

สกนเนอร(Skinner)ไดทาการทดลองโดยนาหนทหวจดใสกลอง ภายในมคานบงคบให

อาหารตกลงไปในกลองได ตอนแรกหนจะวงชนโนนชนน เมอชนคานจะมอาหารตกมาใหกน

ทาหลายๆครงพบวา หนจะกดคานทาใหอาหารตกลงไปไดเรวขน

3.ทฤษฎการเรยนรของฮลล(Hull’s Systematic Behavior Theory)

ฮลล(Hull)ไดทาการทดลองโดยฝกหนใหกดคาน โดยแบงหนเปนกลมๆแตละกลมอด

อาหาร 24 ชวโมงและแตละกลมมแบบแผนในการเสรมแรงแบบตายตวตางกน บางกลมกด

คาน 5 ครง จงไดอาหารไปจนถงกลมทกด 90 ครง จงไดอาหารและอกพวกหนงทดลองแบบ

เดยวกน แตอดอาหารเพยง 3 ชวโมง ผลปรากฏวา ยงอดอาหารมาก คอ มแรงขบมาก จะมผล

ใหเกดการเปลยนแปลงความเขมของนสย กลาวคอ จะทาใหการเชอมโยงระหวางอวยวะรบ

สมผส receptor)กบอวยวะแสดงออก(effector)เขมแขงขน ดงนนเมอหนหวมากจงมพฤตกรรม

กดคานเรวขน

สรป

ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรมนยม คอ มองธรรมชาตของมนษยในลกษณะทเปน

กลาง คอ ไมด – ไมเลว การกระทาตางของมนษยเกดจากอทธพลของสงแวดลอมภายนอก

พฤตกรรมของมนษยเกดจากการตอบสนองตอสงเรา (stimulus response) การเรยนรเกดจาก

การเชอมโยงระหวางสงเราและการตอบสนอง กลมพฤตกรรมนยมใหความสนใจกบพฤตกรรม

มากเพราะพฤตกรรมเปนสงทเหนไดชด สามารถวดและทดสอบไดมทฤษฎทสาคญอย 3 กลม

คอ

- ทฤษฎการเชอมโยงของธอรนไดค(Thorndike’s Classical Connectionism)

- ทฤษฎการวางเงอนไข(Conditioning Theory)

- ทฤษฎการเรยนรของฮลล(Hull’s Systematic Behavior Theory)

4.กลมจตวเคราะห (Psychoanalysis)

กลมจตวทยากลมนเนนความสาคญของ “จตไรสานก ”

(uncoscious mind)วา มอทธพลตอพฤตกรรม กลมนจดเปนกลม

“พลงทหนง”(The first force)ทแหวกวงลอมจากจตวทยายคเดม

นกจตวทยาในกลมจตวเคราะหทมชอเสยงเปนทรจกกนทวไป ไดแก

ฟรอยด(Sigmund Freud,1856-1939)และสวนใหญแนวคดใน

กลมจตวเคราะหนเปนของ ฟรอยดซงเปนจตแพทย ชาวออสเตรย

เปนผทสรางทฤษฎจตวเคราะห (Psychoanalytic Theory) ซงเปน

ทฤษฎทางดานการพฒนา Psychosexualโดยเชอวาเพศหรอ

กามารมณ(sex)เปนสงทมอทธพลตอการพฒนาของมนษย แนวคดดงกลาวเกดจากการสนใจ

ศกษาและสงเกตผปวยโรคประสาท ดวยการใหผปวยนอนบนเกาอนอนในอรยาบ ถทสบายทสด

จากนนใหผปวยเลาเรองราวของตนเองไปเรอยๆ ผรกษาจะนงอยดานศรษะของผปวย คอย

กระตนใหผปวยไดพดเลาตอไปเรอ ยๆเทาทจาได และคอยบนทกสงทผปวยเลาอยางละเอยด

โดยไมมการขดจงหวะ แสดงความคดเหน หรอตาหนผปวย ซงพบวาการกระทาดงกลาวเปน

วธการทชวยใหผรกษาไดขอมลทอยในจตใตสานกของผปวย และจากการรกษาดวยวธนเอง

จงทาใหฟรอยดเปนคนแรกทสรางทฤษฎจตวเคราะห

เขาอธบายวา จตของคนเราม 3 สวน คอ จตสานก(conscious mind)จตกงรสานก

(preconscious mind)และจตไรสานก (unconscious mind)ซงมลกษณะดงน เชอวาพฤตกรรม

ของมนษยสวนมากกาหนดขนโดยสญชาตญาณ ซงมมาตงแตกาเนด สญชาตญาณเหลาน

สวนมากจะอยในระดบจตไรสานก เขาเชอวาการทางานของจตแบงเปน 3 ระดบ เปรยบเสมอน

กอนนาแขงลอยอยในทะเล คอ

1.จตรสานก (Conscious mind)เปนสวนท

โผลผวนาขนมา ซงมจานวนนอยมาก เปนสภาพท

รตววาคอใคร อยทไหน ตองการอะไร หรอกาลงรสก

อยางไรตอสงใด เมอแสดงพฤตกรรมอะไรออกไปก

แสดงออกไปตามหลกเหตและผล แสดงตาม

แรงผลกดนจากภายนอก สอดคลองกบหลกแหง

ความเปนจรง(principle of reality)

2.จตกงรสานก (Preconscious mind)เปน

สวนทอยใกลๆ ผวนา เปนจตทเกบสะสมขอมล

ประสบการณไวมากมาย มไดรตวในขณะนนแต

พรอมใหดงออกมาใช พรอมเขามา อยในระดบ

จตสานก เชน เดนสวนกบคนรจก เดนผานเลยมาแลวนกขนไดรบกลบไปทกทายใหม เปนตน

และอาจถอไดวาประสบการณตางๆทเกบไวในรปของความจากเปนสวนของจตกงรสานกดวย

เชน ความขมขนในอดต ถาไมคดถงกไมรสกอะไร แตถานงทบทวนเหตการณทไรกทาใหเศรา

ไดทกครง เปนตน

3.จตไรสานก(Unconscious mind)เปนสวนใหญของกอนนาแขงทอยใตนา ฟรอยดเชอ

วา จตสวนนมอทธพลมากตอพฤตกรรมของมนษย กระบวนการจตไรสานก น หมายถง

ความคด ความกลว และความปรารถนาของมนษย ซงผเปนเจาของเกบกดไวโดยไมรตวแตม

อทธพลตอเขา พลงของจตไรสานกอาจจะปรากฏขนในรปของความฝน การพลงปากหรอการ

แสดงออกมาเปนกรยาอาการทบคคลทาโดยไมรตว เปนตน

ฟรอยด เชอวา มนษยมสญชาตญาณตดตวมาแตกาเนด พฤตกรรมของบคคลเปนผลมา

จากแรงจงใจหรอแรงขบพนฐานทกระตนใหบคคลมพฤตกรรม คอ สญชาตญาณทางเพศ

(sexual instinct) 2 ลกษณะคอ

1.สญชาตญาณเพอการดารงชวต(eros = life instinct)

2.สญชาตญาณเพอความตาย(thanatos = death instinct)

โครงสรางบคลกภาพ (The personality structure)

ฟรอยด เชอวาโครงสรางบคลกภาพของบคคลม 3 ประการ คอ

1.ตนเบองตน(id) คอ ตนทอยในจตไรสานก เปนพลงทตดตวมาแตกาเนด มงแสวงหา

ความพงพอใจ (pleasure seeking principles)และเปนไปเพอตอบสนองความตองการของ

ตนเองเทานน โดยไมคานงถงเหตผล ความถกตอง และความเหมาะสม ประกอบดวย ความ

ตองการทางเพศและความกาวราว เปนโครงสรางเบองตนของจตใจ และเปนพลงผลกดนให ego

ทาในสงตางๆ ตามท id ตองการ

2.ตนปจจบน (ego)คอ พลงแหงการใชหลกของเหตและผลตามความเปนจรง (reality

principle)เปนสวนของความคดและสตปญญา ตนปจจบน จะอยในโครงสรางของจตใจทง 3

ระดบ

3.ตนในคณธรรม (superego)คอ สวนทควบคมการแสดงออกของบคคลในดาน

คณธรรม ความด ความชว ความถกผด มโนธรรม และจรยธรรมทสรางโดยจตใตสานกของ

บคคลนน ซงเปนผลทไดรบจากการเรยนรในสงคมและวฒนธรรมนนๆ ตนในคณธรรมจะ

ทางานอยในโครงสรางของจตใจทง 3 ระดบ

การทางานของตนทง 3 ประการ จะพฒนาบคลกภาพของบคคลใหเดนไปดานใดดาน

หนงของทง 3 ประการน แตบคลกภาพทพงประสงค คอ การทบคคลสามารถใชพลงอโกเปนตว

ควบคมพลงอด และซเปอรอโกใหอยในภาวะทสมดลได นอกจากนฟรอยดใชวธการวเคราะห

ความฝนของผมปญหา เขาเชอวา ความฝนมความสมพนธกบสงทไดประสบมาในชวตจรง

ปญหาตางๆทแกไมไดอาจจะไปแสดงออกในความฝน เพอเปนการระบายออกของพฤตกรรมอก

ทางหนง

5.กลมเกสตลท(Gestalt Psychology)

นกจตวทยาคนสาคญกลมนไดแก Max Werthimer,Kurt Koffka

และWolfgang Kohlerทงหมดเปนชาวเยอรมนเชอสายยว กลมนเชอวา

มนษยไมไดเปนเพยงหน วยรบสงเราทอยนงเฉยเทานน แตจตมการสราง

กระบวนการประมวลขอมลทรบเขามาและสงผลออกไปเปนขอมลใหมหรอ

สารสนเทศชนดใหม

นกจตวทยากลมนไมเหนดวยกบแนวคดของกลมพฤตกรรมนยม กลมนเนนอธบายวา

การเรยนรเกดจากการรบรเปนสวนรวมมากกวาสวนยอยรวมกน เพราะคนเราจะรบรสงตางๆ

ในลกษณะรวมๆไดดกวารบรสวนปลกยอย กลมนเหนวา การเรยนรจะเกดขน เมอมการรบร

เปนสวนรวมมากกวาสวนยอยรวมกน มนษยจะรบในสงทตนเองสนใจเทานน สงใดทสนใจรบร

จะเปนภาพ สงใดทไมไดสนใจรบรจะเปนพน ดงเชน รปภาพขางบนถาสนใ จมองทสขาว เราจะ

มองเหนเปนแกว แตถาเราสนใจมองสดาเราจะเหนเปน รปคนสองคนกาลงหนหนาเขาหากน

คาวา เกสตลท(Gestalt)เปนภาษาเยอรมน ความหมายเดมแปลวา แบบหรอรปราง

(Gestalt = form or Pattern) ตอมาปจจบน แปลวา สวนรวมหรอสวนประกอบทงหมด(Gestalt

=The wholeness)

กลมเกสตลท มแนวคดวาการเรยนรเกดจากการจดสงเราตาง มารวมกน เรมตนดวย

การรบรโดยสวนรวมกอนแลว จงจะสามารถวเคราะหเรองการเรยนรสวนยอยทละสวนตอไป

ตอมาเลวน ไดนาเอาทฤษฎเกสตลทมาปรบปรงเปนทฤษฎสนาม(Field theory โดยนา

ความรทางคณตศาสตรและฟสกสมาอธบายทฤษฎของเขาแตกยงคงใชหลกการเดยวกน นนคอ

การเรยนรของบคคลจะเปนไปไดดวยดและสรางสรรคถาเขาไดมโอกาสเหนภาพรวมทงหมด

ของสงทจะเรยนเสยกอน เมอเกดภาพรวมทงหมดแลวกเปนการงายทบคคลนนจะเรยนสงท

ละเอยดปลกยอยตอไป

ปจจบนไดมผนาเอาวธการเรยนรของกลมเกสตลทมาใชอยางกวางขวางโดยเหตทเขา

เชอในผลการศกษาคนควาทพบวา ถาใหเยาวชนไดเรยนรโดยหลกของเกสตลทแลวเขาเหลานน

จะมสตปญญา ความคดสรางสรรค และความรวดเรวในการเรยนรเพมขน

หลกการเรยนรของกลมเกสตลท

กลมเกสตลท เชอวา การเรยนรทเหนสวนรวมมากกวาสวนยอยนน จะตองเกดจาก

ประสบการณเดม และการเรยนรยอมเกดขน 2 ลกษณะ คอ

1.การรบร (Perception)การรบร หมายถง การแปลความหมายหรอการตความตอสง

เราของอวยวะรบสมผสสวนใดสวนหนงหรอทงหาสวน ไดแก ห ตา จมก ลน และผวหนง การ

ตความน มกอาศยประสบการณเดม ดงนนแตละคนอาจรบรในสงเราเดยวกนแตกตางกนได

แลวแตประสบการณ เชน นางสาว ก. เหนสแดงแลวนกถงเลอด แตนางสาว ข.เหนสแดงอาจนก

ถงดอกกหลาบสแดงกได

2.การหยงเหน (Insight) การหยงเหน หมายถง การเรยนรดวยตนเอง โดยจะเกด

แนวความคดในการเรยนรหรอการแกปญหาขนอยางฉบพลนทนททนใด (เกดความคดแวบ

ขนมาในสมองทนท)มองเหนแนวทางการแกปญหาตงแตจดเรมตนเปนขนตอนจนถงจดสดทาย

ทสามารถจะแกปญหาได เชน การรองออกมาวา ยเรกาของอารคเมดส เพราะเกดการหยงเหน

(Insight)ในการแกปญหาการหาปรมาตรของมงกฎทองคาดวยวธการแทนทนา วาปรมาตรของ

มงกฎทจมอยในนาจะเทากบปรมาตรของนาทลนออกมา แลวใชวธการนหาปรมาตรของวตถท

มรปทรงไมเปนเรขาคณตมาจนถงบดน

การเรยนรของกลมเกสตลททเนน “การรบรเปนสวนรวมมากกวาสวนยอย ”นน ได

สรปเปนกฎการเรยนรของทงกลม 4 กฎ เรยกวา กฎการจดระเบยบเขาดวยกน (The Laws of

Organization) ดงน

1.กฎแหงความแนนอนหรอชดเจน(Law of Pregnant)

2.กฎแหงความคลายคลง(Law of Similarity)

3.กฎแหงความใกลชด(Law of Proximity)

4.กฎแหงการสนสด(Law of Closure)

โดยกาหนดFigureและBackground แตในทนขอเสนอพอสงเขป ดงน

แนวความคดของนกจตวทยากลมน คอ การพจารณาพฤตกรรมหรอประสบการณของ

คนเปนสวนรวม ซงสวนรวมนนมคามากกวาผลบวกของสวนยอยตางๆ มารวมกน เชน คนนนม

คามากกวาผลบวกของสวนยอยตางๆมารวมตวกนเปนคน ไดแก แขน ขา ลาตว สมองฯลฯ

จตวทยากลมเกสตลทนยม จงหมายถง จตวทยาทยดถอเอาสวนรวมทงหมดเปนสาคญ

นกจตวทยากลมนยงมความเหนอกวา การศกษาทางจตวทยานนจะตองศกษาพฤตกรรมทางจต

เปนสวนรวมจะแยกศกษาทละสวนไมได กลมGESTALISM เหนวาวธการของ BEHAVIORISM ท

พยายามจะแยกพฤตกรรมออกมาเปนหนวยยอย เชน เปนสงเราและการตอบสนองนนเปน

วธการไมใชเรองของจตวทยา นาจะเปนเรองของเคมหรอศาสตรบรสทธแขนงอนๆ ดงนนกลม

GESTALISM จงไมพยายามแยกพฤตกรรมออกเปนสวนๆ แลวศกษารายละเอยดของแตละสวน

เหมอนกลมอนๆ แตตรงกนขามจะพจารณาพฤตกรรมหรอการกระทาของมนษยทกๆอยางเปน

สวนรวม เนนในเรองสวนรวม (WHOLE)มากกวาสวนยอย เพงเลงถงสวนทงหมดในลกษณะท

เปนอนหนงอนเดยวกน(UNIQUE)

6.กลมมนษยนยม(Humanistic Perspective)

แนวคดกลมมนษยนยม (The Humanistic Perspective)

เชอวา มนษยมอสระทางความคดทสามารถเลอกแสดง

พฤตกรรมได การแสดงพฤตกรรมใดๆ จงเปนทางเลอก

ของบคคล ซงทกคนมศกยภาพในการเจรญงอกงาม หรอ

พฒนา นกจตวทยากลมน ไดแก มาสโลว (Abraham

Maslow)และคารล โรเจอส(Carl Rogers)

มาสโลว(Maslow) กลาวถง ทฤษฎลาดบขนความตองการไว 5 ขนตอน ดงน

1.ความตองการทางกายภาพ(Physiological Needs) เปนความตองการขนพนฐานของ

มนษยเปนสงทจาเปนในการดารงชวต ไดแก อาหาร อากาศ ทอยอาศย เครองนงหม ยารกษา

โรค ความตองการพกผอน และความตองการทางเพศ เปนตน

2.ความตองการความมนคงและปลอดภย( Safety Needs and Needs for Security)

ถาตองการความมนคงปลอดภยในชวตทงในปจจบนและอนาคต ตองการความเปนธรรมในการ

ทางาน ความปลอดภยในเงนเดอนและการถกไลออก สวสดการดานทอยอาศย และการ

รกษาพยาบาล รวมทงความเชอในศาสนาและเชอมนในปรชญา ซงจะชวยใหบคคลอยในโลก

ของความเชอของตนเองและรสกมความปลอดภย

3.ความตองการมสวนรวมในสงคม( Social Belonging Needs)เมอความตองการ

ทางดานรางกา และความปลอดภยไดรบการตอบสนองแลว ความตองการทางดานสงคมกจะ

เรมเปนสงจงใจทสาคญตอพฤตกรรมของบคคล เปนความตองการทจะใหสงคมยอมรบตนเปน

สมาชก ตองการไดรบการยอมรบจากคนอนๆ ไดรบความเปนมตรและความรกจากเพอน

รวมงาน

4.ความตองการยกยองนบถอ( Esteem Needs) ความตองการดานน เปนความ

ตองการระดบสงทเกยวกบความอยากเดนในสงคม ตองการใหบคคลอนยกยองสรรเสรญ

รวมถงความเชอมนในตนเองในเรองความรความสามารถ ความเปนอสระ และเสรภาพ

5.ความตองการบรรลในสงทตงใจ( Need for Self Actualization) เปนความตองการ

ระดบสงสด ซงเปนความตองการทอยากจะใหเกดความสาเรจในทกสงทกอยางตามความนกคด

ของตนเอง เปนความตองการทยากแกการไดมา

1.)มนษยทกคนมความตองการ ความตองการทมนษยนจะอยในตวมนษยตลอดไป ไม

มทสนสด เมอสนใจในความตองการหนงแลว กยงตองการในระดบทสงขน

2.)อทธพลใดๆ ทจะมผลตอความตองการของมนษยอยในความตองการลาดบขนนนๆ

เทานน หากความตองการลาดบขนนนไดรบการสนองใหพอใจแลวความตองการนนกจะหมด

อทธพลไป

3)ความตองการของมนษยจะมลาดบขนจากตาไปหาสง เมอความตองการขนตาไดรบ

การตอบสนองเปนทพอใจแลว ความตองการลาดบสงขนไปกตามมา

คารล โรเจอรส (CarlRogers)มความเหนวา ธรรมชาตของมนษยเปนสงทดและม

ความสาคญมาก โดยมความพยายามทจะพฒนารางกายใหมความเจรญเตบโตอยางมศกยภาพ

สงสด โรเจอรสตงทฤษฏขนมาจากการศกษาปญหาพฤตกรรมของคนไขจากคลนกของเขา และ

ไดใหความสนใจเกยวกบบคลกภาพทเกดจากสขภาพเปนอยางมาก ทฤษฏของโรเจอรเนนถง

เกยรตของบคคล ซงบคคลมความสามารถทจะทาการปรบปรงชวตของตนเองเมอมโอกาสเขา

มใชจะเปนเพยงแตเหยอ ในขณะทมประสบการณในสมยทเปนเดกหรอจากแรงขบของจตใต

สานก แตละบคคลจะรจกการสงเกตสงแวดลอมทอยรอบตวเรา โดยมแนวทางเฉพาะของบคคล

กลาวไดวา เปนการรบรสภาพสงแวดลอมซงมความสาคญมาก โรเจอรเชอวา มนษยทกคนม

ตวตน 3 แบบ

1.ตนทตนมองเหน (Self Concept) ภาพทตนเหนเองวาตนเปนอยางไร มความร

ความสามารถ ลกษณะเพราะตนอยางไร เชน สวย รวย เกง ตาตอย ขอายฯลฯ การมองเหน

อาจจะไมตรงกบขอเทจจรงหรอภาพทคนอนเหน

2.ตนตามทเปนจรง (Real Self) ตวตนตามขอเทจจรง แตบอยครงทตนมองไมเหน

ขอเทจจรง เพราะอาจเปนสงททาใหรสกเสยใจ ไมเทาเทยมกบบคคลอน เปนตน

3.ตนตามอดมคต (Ideal Self) ตวตนทอยากมอยากเปน แตยงไมม ไมเปนในสภาวะ

ปจจบน เชน ชอบเกบตวแตอยากเกงเขาสงคม เปนตน

ถาตวตนทง 3 ลกษณะ คอนขางตรงกนมากจะทาใหมบคลกภาพมนคง แตถาแตกตาง

กนสง จะมความสบสนและออนแอดานบคลกภาพ

โรเจอร วางหลกไววา บคคลถกกระตนโดยความตองการสาหรบการยอมรบนบถอ

ทางบวก นนคอความตองการความรก การยอมรบและความมคณคา บคคลเกดมาพรอมกบ

ความตองการ การยอมรบนบถอในทางบวก และจะไดรบการยอมรบนบถอโดยอาศยการศกษา

จากการดาเนนชวตตามมาตรฐานของบคคลอน

ทฤษฏของโรเจอร กลาววา “ตนเอง”(Self) คอ การรวมกนของรปแบบ คานยม เจต

คต การรบร และความรสก ซงแตละบคคลมอยและเชอวา เปนลกษณะเฉพาะของเขาเอง

ตนเอง หมายถง ฉน และตวฉนเปนศนยกลางทรวมประสบการณทงหมดของแตละบคคล

ภาพพจนนเกดจากการทแตละบคคลมการเรยนรตงแตวยเรมแรกชวต ภาพพจนนนเอง สาหรบ

บคคลทมการปรบตวดกจะมการเปลยนแปลงอยางคงท และมการปรบตวตามประสบการณท

แตละคนมอย

การสงเกตและการรบร เปนเรองของตนเองทปรบใหเขากบสภาพสงแวดลอมในการ

ทางาน เชน พนกงานบางคนมการตอบสนองอยางมประสทธภาพตอสภาพสงแวดลอมในการ

ทางานและการเปนผนา

7.กลมปญญานยม(Cognitive Psychology)

ผนากลมคนสาคญ คอ เพยเจต บรเนอร และวายเนอร หลง

ปค.ศ.1960 กลมแนวคดปญญานยมไดรบความสนใจอยางมาก

แนวคดกลมปญญานยม สนใจศกษาเรองกระบวนการทางจต

ซงเปน พฤตกรรมภายในทไมสามารถสงเกตไดโดยตรง ไดแก การรบร การจา การคด และ

ความเขาใจ เชน ขณะทเราอานหนงสอ เราจะทราบความสาคญของขอความ คาตางๆ เนอหา

ของเรองมากกวาการรบรตวอกษร

นกวจยในกลมปญญานยมสนใจศกษากระบวนการทางจต ซงเปนพฤตกรรมทมอง

ไมเหนภายในตวบคคลดวย วธการวดแบบวทยาศาสตร แนวความคดของกลมนเชอวา

มนษยจะเปนผกระทาตอสงแวดลอมมากกวาทาตามสงแวดลอม เพราะจากความร ความเชอ

และความมปญญาของมนษย จะทาใหมนษยสามารถจดการกบขอมลขาวสารทเขามาในสมอง

มนษยได เชน ยรค ไนเซอร(Ulric Neisser) กลาววา บคคลตองแปลผลสงทรบรมาเพอให

เขาใจโลกรอบตวของเขาได ดงนนเปาหมายของนกจตวทยากลมนคอ สามารถระบเจาะจงไดวา

กระบวนการของจตเกยวของกบการแปลความหมายสงทบคคลรบเขามา แลวสงตอใหหนวยรบ

ขอมล เพอแปลผลอกครงหนงวา มกลไกอยางไรบางทชวยจดระบบระเบยบการจาและเขาใจทก

สงทกอยางทเราไดพบเหนไดดวยวธใด การทางานของระบบความจา และการใชความคดใน

การแกไขปญหา

วธการศกษาของนกจตวทยากลมปญญานยม จะเนนวธการทดลองเปนสวนใหญ

เชน การทดลองใหผรบการทดลองตงเทยนไขใหขนานกบแนวฝาผนงโดยไมมอปกรณให ผรบ

การทดลองตองใชวธการอยางไรกได ซงมกจะประสบความยงยากในการแกปญหา และตอง

คดคนวธการใหมๆ จากการใชอปกรณทม จากการทดลองนวธคดแบบเกาๆ จะมผลสกดกน

ความคดใหมๆ ได เพราะฉะนนบคคลจะมวธการเอาชนะวธคดทตนเองคนเคยไดอยางไร และ

บคคลจะสรางสรรคแนวคดใหมๆ เพอแกปญหาไดอยางไร

สรป

School A Key Personality A Key Idea

Structuralism Wilhelm Wundt

(1832-1920)

วเคราะหโครงสรางของจต ประกอบดวย ธาตจต 3 ประการ คอ sensory,feeling,

และimage

Functionalism William James

(1842-1920)

จต มหนาทศกษาการทาหนาทของจต

จต มหนาทปรบตวเพอความอยรอดของชวต

Behaviorism John Watson

(1878-1956)

1.เนนศกษาพฤตกรรมทสามารถสงเกตไดเทานน

2.พฤตกรรม/การแสดงออกยอมมสาเหตหรอมสงเรา

3.พฤตกรรมมนษยเปนผลมาจากการเรยนร และการมประสบการณ

4.ปญหาชวต เกดจากการทพฤตกรรมไดรบการเสรมแรงผดพลาด ทาใหเกดการ

เรยนรผดตองปรบเปลยนหรอแกไขพฤตกรรม

Gestalt

Psychology

Max Wertheimer

(1880-1943)

A Gestalt หมายถง รป รปแบบ form

1.พฤตกรรมมนษยเปนผลมาจากการรบร

2.การรบรเปนกระบวนการภายในจตใจของแตละคน

3.การรบรมลกษณะเปน Figure and Ground

4.ลกษณะของการรบรจะเปน “สวนรวมมคามากกวาผลบวกของสวนยอย

รวมกน”

5.เนนหลก Here and Now

6.ปญหาชวต ความสบสนของจต เกดจากการรบรผด-ความขดแยงของ figure and

ground

Psychoanalytic

Theory

Sigmund Freud

(1856-1939)

1.สภาวะของจตม 2 สวน คอ ภาวะจตรสานก(Concious mind)กบภาวะจตไรสานก

(UnConcious mind) ซงภาวะจตไรสานกถกควบคมโดยสญชาตญาณ 2 ประการ

คอ Life instinct กบDeath Instinct

2.พฤตกรรมอยในความควบคมของพลงงานจต 3 ประการคอ id egoและsuperego

เปนโครงสรางพนฐานของบคลกภาพ

3.เนนศกษาพฒนาการของวยเดก

4.ปมปญหาชวต(Complex) เกดจากความขดแยงของพลงงานจตในขนพฒนาการ

ตามวย

Humanistic-

Existential

Theory

Abraham Maslow

(2856-1970)

Carl Rogers

(1920-1987)

1.มนษยมความสามารถ เปนผสรางสรรค ตองการความสาเรจ ความภาคภมใจ

2.มนษยตองการความรก ความเอออาทร

3.ความผดหวง ความลมเหลว และการขาดความรก การไมไดรบการยอมรบ

เปนสาเหตของความทกข เปนปญหาชวต

Cognitive

Psychology

Albert Bandura

-Albert Ellis

-Aaron Beck

-Ulric Neisser

1.ศกษากระบวนการทางจต (Mental Process) ไดแก กระบวนการรบร ความคด

จนตนาการ ความจา ซงเปนการทางานของสมอง

2.กจกรรมของจต/กระบวนการคด ไมสามารถสงเกตไดในรปพฤตกรรมเสมอไป

3.ศกษากระบวนการคดและการเขาใจในรปของinformation processing