Twentse Taalbank

Mans Kapberg, lMien bes-vaar 1hef mi'j vaak vertell.d van

,i?tfan~ :Kiapberg oet Jn iKTounmend.iek, deu !har 'Il oo~log van Na.polio:i;i in Spanj~ met maaktt 1en dow;we der wier was konne ~aova.n bi'j Kas\{)'er 1Vonk of !Ben~aatG an

· ~ 1Plesken um 'n hie1erd dree kotten dree liingen vertellen, da.'j alns um ·ow h;n zol­len :vergetten. , [Dow; de Prn'lliS&e .. zik in ~e.senz€1Sitig met n Hiannovera:an ~ow, heul 1Willem J)ree,

wa.t onze :Willem1ene eer va.ar was het kroet dreugie, want i'j kon'n '1t nooit' we· te~, ,ziee mOOlh'u on.s ook ie.es oop de hoed w1l1e:i;i. Daorum heule ook groote meneu­v·els ~ Twent.ie en dow de naoberleu o:op ,nen regenaohügen •herfätaovend wier met K.aipberg te :Jioope1 waren bi'j Bennaats a,n 't .

1Plesk;en, kw:!lm '·t ge•s'prek oop de on­Wl€1S·e re~enlbu.'Jen en dait ouzo aa.rme so1 -d~oten z1k zoo !Ilîo&sen ofplaog1en.

. n Orgeltrapper, d.èn der ib.en was wes kieken, d en rog: "I'j !kunt ~ nioh. leuv<·n Ie~, wa.t, dee aarme jongiens mut lien. 'n RJegen den go:esken oet de locht en dao waren <l;er wa t , dee 1haddien 't il>lood van aalwegi m de 1sohoon staon."

"We.} ·pr aot dao van aarme bleudkes van soldaoten ~" z,eg fMlan.s• Kapiberg. "'t Is jao

um te lachen, wa-t den öxgcltra.piper dao vuur brenk. tAs zon klw.at.taisoldäötken van teg:enwoordig 'n <h:öppielken zweete.n mut, of naJttei veutkes ik:rig, of de oor.en zmd Ulll 'n luk heVTeur1en, dan steet de h.eele heer­ligiheid <>op steUen en praot ze van "dee arme bleuidkos !" Leegen ·da-0 :he;'k nen he­kel an ·en aovoodrieven is miene giewoonte ni<ili me..r dat ze.'k o;w, leuks, da.n waren den' Jans Wagenrong oet T'ubbe.gie en 'den Naat.s Gruttienmèl oet Hoiorne en ikke oog die gek toch .a.nd&e kerels! Hîottentoinie nog .ees too wait gung der dat mang.s van in Spanjren ! "

Ntow'' zeg 1Pfo0igsta.t, "loo dan oes heu-" , d"' d . Q.v,,," • "'" rell', M,a.ns, w.oe glln:g1 , I .J: dat alll! in ,,_,~nJe r "Jià, !Mans", reupen• ze ab:n.aole, "dat

mu'j ees doon, vertelt ees wat van <len oorlog in Spwje!'' En Ploogstat reup: "IB.enna.ats, :hier.ooo ! Doo Mia.ns 't glas eea viol"

Ocii'', re,g Ka,.:piber.g, ,"a'k da-Or .aover bogin, woer is dian 't èn' Wel ·da10 nfoh bi'j i.s wes .en den keizer iNapolfon en ·den Massena en den Neij. nich kent hef, dèn geleuwt 'dao 't !honoordste :pat nich van. Mèr wel de R1ongenti·o!Ilg kent hef .en dèn .Bi00r.n­.scll!en en ik wil mi'j zölf ook nicih voit smie­ten, zooa..s wi'j met den a.oln Noij duur he.et en kaold gu.ng·en, dèn kan nioh and~rs zeggien, a.s. da';w: keerls wia.ren, dee vuur de duvel en zien' OOS'Ill!O()'l' nich oet zied gung.en. Keerl ien gon èn jaio, wat . was .dat nen ()Orl-Og in s.pa~,j1en.. In dat SpanJe~·? dao t€g1en de SpanJolen, dao stunne w1 J

Twentse Taalbankman.gis <lr~e diagten an oon stuk IZ!On.der et­ten of drmken . tot 'n boksen boord in 't wa­ter ·e~ dat prm&paiolsoo, wa.t <>iIJ.s oop de beene iheul, dat w.a.s den a.o1en llioren! En as ·d'e11 gennea.-a.ol Ne.~j: dan bi'j ona kwa~ eD' :ooup: "Gen tla.g, j·Oings woe goeet · t ?" dan reupien wi'j terugga v~n ons ootte ~~;1'11'dpunt: "Trebbel 1bieng hong, gen­neraiol. En ·dan zee dèn öwersten .aait u°,~ an part: "Kapberg, ·haol di'j kedaot !" 1)

t I1S ongeleu,gen waor, n.ao zon hattelik "'."Oor~ van <Y.11.Zien: genner.aol wa.s ialle zwa.o­righe1d vergetten. !k klok'.ken. ee.s 'n pa ma-O~ . oet -de vleske .en heul mien1 waterig standpunt, vaste. 11t W·as l()ok 'n na groot geluk, daw gen1 gebrek a.n Mlien: iklaoren hadden, ooiders wia'w v.an döst kapot ga:cm want dat :pakh·oop van SpanjolJen har in all~ putten :en; .ibèkkeD' r-Oitenkroot smetten'-'.

"Me.r ko'J !Sen. Spaansoheni wion krie.g.en ~" y-reug l\fooS!J.antJen. "Ik ihe.b wal ees heurd lll. dat SpanJ~ mut :ia völ wien• groeui'j'en":

"Jao "wa., Ja.o w~ ', zeg Manis, "m.er dat teug tro~ ow na ~n de rooen ·eu i'j drun­ken. ow dao de kohek van in 't lief."

[)ow ~g .tPloogstat: ,,i'Mer Mams, dat met dat v:erg1ft1gen van "t water dat •kan 'k too.h slecht geleuwen. Wat gaf i'j ·de peer­de dan ·te ~erpen ~ IT"Och. wils.se gèn f.oe~eH"

"W.el :krme.rt dao v·an :foezel vuur d.e pe;er~e ~'' wg Kapberg. ,;B"O nee, deie 'kre­~en iedieren morgen vief emmer fboomöllie, ·Oup~e vo~! ~Dl dat zeu:pen ze as wa"t.e.r

!Dèn :boomolhe, mu'j weten, den ko'j dao oet 'n hoom tappen:"

HJè'k van zien lèven!;; reup ;n ÖrgeL " d trapper en höw met de !hand oo:p e b~.

mer woe gung dat .dan, iKaplber.g~" " ,,"Bo, i'j nammen de :banjonet en stökken '.n. gat in de ba:s~ van 'n boom en . dan mo'j der rap :bi'J wèèn mot 'n emme!, want mèt da'j stökrken struUen den ölhe QOk àl in vette sträö1k·ea o:et 'n tboom, of ~t wa ne ni'jmel!ktie koo was. Mien zeel jao, dat '8'panjen is '.n. land! .Te vretwn kregen ·de pe-erde dao d~gi oet .dag in !ies en zeut.~ ha·olt. :Dat 1wa.st daor m ISpan;ren langs de kèm>pe en maoten net ais 'bi'j ons 't ak;k,er· ha·olt. De deers wödden dao z.oo vet van as slf'je en g1ömmeil' a.s lboeren.st.ewwel.s oop de voor :hüogtiieden. Wi'j huzaren had· den 't daor ook nfo:.h slecht, a'k dat zèè dan mos i'k legen 'en dao he'ik nen .hekel an. De stoete wödden dao iba'kt van ~èl, dat wais dree maal buult en van SClh1er melk. Naats Grntteinmèl ~èè ·aait: "·Van zu'k mè'l vret hi'j Oills in 1Boorn de grutter .z.füf nog nicih ee.s pankook." ::E'n dan aait zat pork in 'n. burul met proemen~apot." Wie~ ·döst .har gung nao de .tapton. "Kmder, zèo de genneraol, "nemt ~r mer van, ik nè~e ook wa~k krieg1en kan." 'En da.n zèère .aa;lt nOig tegen mi'j an.pat: "Ka:pioo~f' zor~ das te dien pat met krigs, want d1 J k.on ik nog. neudjg !hebben!"' Ik sleug an en zèè: ,.W ot oorviteur, genneraol !" Dat hedden zoo völ ais: ,,Tot ;.,, dienst?'

J'V 1 d 'k .,. "Tk weet," ze~ de igenn.era.io , " a; mi J oo:p mienie Twènt.sohe jongs verlaoten kan, as '·t er oop an ko:J11p."

Twentse Taalbank[)an reup ±k: ,/Dat kan de gennexaol, a.l

kwam 'n g'lieui'jnigien ook oop on's of." Afijn, 't was ~ood, ik laan 1wa.'k lier.

kon en Jans ·en Niaat.s vanzölfä ook. ,;Ik zin deir ibeni'j:d nao," z;e:g 't /Hös­

huurken, "woo:däönig den !Neij di'j neiudig hef had. iBennaat.s, ihie.rzoo!"'

i:Bennaats ·kwam en dee '.Man.s zi.en gfa3 wier vol.

,~D.at ik.o'j ma.ng.s nioh weten," zie:g [Ka.p­berg. "Ik he:b met den Napolion 1en den Neij: en 'n aolen Sulit <le 'heele waald duur klei'jd en wosreld en mennigma-ol 1wa..s 't e.r o'Op of er onde!l'. 1En a'j dan keiune kee..r1s !hebt a.s ·den• Hoornschen en be­naamd dèn Jan.s ·wagenrong oet Tub­hige, dat wa.s ueu o.nklaoren, ·en ik wil m.i'j .zölf ook nioh vo.t smieten, dan hef nen genneraol ·wat ibi'j te z.etten. IAs wi'j oop onze pee:rdkeis zatten, dan kolv.eer ik 't <li'j ! In Spanjen, da.o IJJ.i'j <lee \Spanjo}en, dao .ha'w 'n scllrik it'Elr 1à gaau w in. iA.s wi'j oor in de meute Jr:wammen, <la.n :had­den 1Ze on.s onnoo.s z.e·en, .of 't gungi van~ ,Joe good oo goed, jongs, dao ihei'j deu !Mians.io !Kapbergia met zien·e mäö oet Tu­hantia, maakt da'j vot komt!" en dan thun­g.en ·oo 't verloop oe.t, lopste nieh, zoo he.s·te nioh. Mier ee,g 'n ma·ol -'~

iMans .zweeg stil, <l.runk 't e:r schoon oer. stoppen zien piepke err stök 't in 'n brand.

"Non," zeg 1Plo01gstat, dèn aait .bang was, '.Man.s mooh deT oet Siehe:ien met ver­tellen, "wat ih.a'j eea 'n ma.ol? '.Henna.at&, doo ~ans .ter nog ·een en in!"

'l" . 1 uks a'. 't dan g.eerne wete.n. w~. " . "TJ.a, e d, J . h geern oop m:i'J zolf.

Ik poo~ ~~ ;r~,t1la.ol ik mi:'j nioh O?P· met. wm u er; 1 mos Neij met zien Naw dan ees n :mao - d ' 'n d€1ep ·dal." .. lèger u:ur d· t , dal~" vreug 'n or,giel-

" Woat liS a , n ., . on onneuzel man, trapper, .dat b1wa\S ~~ Jh~r lutke lbi'j l~rd. was dom ,ze do;.enoet duden. Denke di'J ne

,,:'Dat zak ~msken twe·e rogigenkèmpe. deepe vo~re . 't onwieze de v:oere on­m~r: da~ a ns ~n d~ kèmpe 'onwies ihooige, wies deepei .,·~nzon ibetken vuurst.ellen ws.t dan .kans dq , d 1 :hs tu1Siken twee o:l· in" da~ Span3en n t~èloe lberg.e. :Wi~j reden mondig hooge en 5 rsit de :Rongien-as ge~oonli:k v~:~t~!~te en dan N ant~ jong, de~ ~as a.:11 o- e iDao z~e wi'j dwas en de Jdèene . Jo~,l' dèn hadden dee Span­duur 't dal nen w: ' aehter dèn wal jolen' daor .oop ~eti:n e': meen i'j dat ze ne heele -r1e~.kse~~er van. Jians was n~g yot leu:pen 1 1 'n wal of dao kr1g umtrènt 100 tred v.an on'n stee~ tegen 'n zi.enen bro·enen ne~ , ~:een '·t l})ee·r was zoo bles en vaalt ~an e s 'rink acll.teroet en at"-0d as n~n ~1ef~~~ntphet lha,geln stoon~ d·at wa>S ziien gie , d rwntrent.

, ~t dooie peerd 1en ao 't oop stomp verbaasd: "Ja.ns, wa llk oogge now~" . d niks v.an" q,egge. "Wel

"lk begrie~ €Jl' • , 1 ,b.euren pöllen, ;hef ~t non , ooit ooK d~;;,ztee~ kan~ En dat dat men ~:uw ;t~~k hènnige ·zoerikoolsteen­nog wa :met zu~ e ke.s !"

Twentse Taalbank":Bliewt hier effen sta.on/' reg ik, "'dan

·za.'k de genneraol hod IS!Chik.ken.~ IMè\ ·dra.wen ik ook à te vollen sprong vot oop iN eij1 an, dèn met .z1en lè<ger 'n keteerkeu achter wa.s..

Jk rei: "Genneraol, wot s.ervifour," zei 'k, "dat pakhoop van !Spanjolen !hef 'n ni0jt :kanon oe,tvu.n'n, dat drèg 1'50 tred en schöt zwkke hènnige 1Zoerk·oo1steene. :Jans Wa,genrong tienen 'broenen hebt ze um al onde.r 't gat !kapot oohötten." ·

[)ow oogun mi'j den Ney te laohen .en zieg: "K.apherig," z.egge, "heste van.dage ook te vaaik 'n körk der oförei'jd ~ If on­d~~dvieftig tred oohootien, dat !kan ja.o mch oos de Fraansohe attelie ,en dian idoo domme de.eriS van Spanjolen!"

Jik Z€Agge: "1Genneraol,~' zeg ik, "'t is Z!OO zuver 1waior, a'k :hfor srtao, en ik helb van­ida.gie no·g gen spier a.n ·de lippen' had, gao ,zölf mer :hen kieken, mer waar di'j, genne­raol, want ik ikolveer di'j der vuur, 1dat dee k-ee.r1<ii benul hebt van lie;k s-Oheeten."

lN.$2.W, d.at dee dèn iNeij dan ook en wi'j :k.waIDiilllen; bi'j iJ:ans ·en· Naat.s. [)e ~nne­raol ·dee nen tred nao vuurten, mer jao­wa, ! dao ha'j 't S!Illieten in de glaze à wier, ~t zand steuf dèn ikeunen maot 1l!ID: 'n :k.o p. llee g:ung aohwree'l's 'n luk teru.gge, nam zi1enen vee.rkieke,rd, keeik zik ',t ,geval eea an ,en reup: "Jongs., dat zind de :Bal­oo:rienl 2), ooe soheet nmh, ,zee, slingert. N ow is 't ooppassen, a:nde'l\S ikri1ege wi'j 't verduld nog an de nötte." .

Ik: zegge: ,"Wat, genneiraol, slingert dee

gt ' "'- [)' an mut 1 6) nat :m·a ze niou. ... i:!tnoor appen 1 µJ· · " . t 'n aarm hebben. ..

ze k:rie a.n d t Kapiber,g~" vreug iNe13. "Woe 21egsteW Î \·,· .oru; in Twente dul• Ik zieg1ge: . " e l J d ot ze krieit au

loodkfoot slmgert, de~ . v~rleezen. Slin,ge­'n aa:rm. Of houwen 1'S

. cll. " 11" r~n mag ID d . . Twente ook slingeren '

iK unt ze , ,a,n m v;,eu.g de genner~~t zaste g,ood ib.ebbcn !

Ik ,zeigge: " . :iikke Jmnt 't oet Hier? de ~,on.g.e,i;-;iod~ote~ ni~h, ·wi'j soheet t~ kiek, mèr W.~ J arm \Mer ikunner. ~

•t t 'n los.sen aw . . h h aai m;e .,. . .1 Jarus .en ikke .e.,.,t· J)at w1'k . d1 l leuv~n~nne 'Steffen nog u.m verleden Jaor m~ ~ wel ~n loodk.1oot nen. ]:lalven · oor ·a~~er ·de K:romdiieiker­van K:roonenoohuur a w·~· ihadden ·der

. k n sling-e:rien. 1 r J k ~i:1ru,gge ' o

1 lingeren \Beide kleut es

bi;j maakt: ia TIB.,'i'? 1 .aov~r ,hen. 'Honderd-kwammen der r1 Jaa ·1~." " . d · · vuu:r 10fäS IllID'>• . . vidt1g tred ~sftJ'.1~~ iDa'a ,go&sonane111ghk;''

.IHonder v1ie lei

~eg 'n örgeltra.pperil r 'n be.sten scheeter ,iDi.eks van ~e :mu e dèn smit ne 95 trA<l,

ya,n . fü~. tAoverdiek.sen, locih as ne wind-:mèr den hef ook n-0- v . möl !" z,e,g lPloo~t~t. ' Wat kwaak i'jleu

"Likt wat te o sen. wör met :Sunn•! toc'h '" l1achien \Mans. "Ik d e st t n-, · · f ventig' roer e. Matten via enz.eu · h n ik riogenb11-ke&lkes van v-andage -a ~1 'Zie mer oop­lik d.e kloot n0ig oopikL!egg,e tegen den kommen! iNow dan, ·teur genneraol, h~.t ~1olen Ney:. "W,ot ~erv1.cltig tred . .Ais dèn stèk oris n1ch mn n v1

Twentse Taalbank·~im.s qet Tubbi e 6 1 · , ZI•'n ·ee~en 1-ra!h·t ~nl15eren mag, kènte

b ~ lli. "' n1c l he · &: e_eter v.m de T hb. ' e is YUurop-..,, ikke v.1n de K u 1g~r s.ohaopenbölke.s n.:.>n, wèl könni . isro!ll·d1eike.r helligköppe, genog be.scheed.* m Twente dèn weet

!Dow :ha'j dèn iN .. zegi: ,,',k Helb 't .te IJ mutten zeen!· !If.ee Tw t: i. • aai wa <lach d ~k . en :&o.ue Jongs no " ' a nnen~ zol he.b'ben, w.ant ·zog kOOIS n maol neudig ·K·a.pber:g ~1- lao ."1~ e .unt meer a.s alman

' .IJJ1. • ..,.LI.L.S· an di,.. · 1Ik Bfoug .an en ziè.è. J a-ov~r !"

neraol, wi'j zult de.e · •B Wat serv1teur, gen­ren ~a~ ee.s ofnèmmen alooren dat sling-e. pe.rm1ss1e geven um. ·d i.Mer dow mTuS ons baovienbok.se ·oet te t e stewweln ·en de soldaotenboluse kö' · re~e~, in d~ rowwc

ID'at gung an J:a wi um moh .kmepen." ha.olt, hol.swott~ln Ta'~nd :Naa~ .zoab.'n palm­.se, dèn drei'j-er van , J ao nic:h, ne Pruus­orus de .kJ.eu en iu d~ie~a<J~ was, _dr-ei'jen lood. In 'n eergeze,en e h ' r~even sm.ölt ik lo~kfoutke.s veerig. De a w n P~ gapseln al in de hlo-0te ·onderib filse,Rong~nJong s.tun ook oet. 0 ·en ik teu.g mi'j

Do:w zeg ik togen dien 'N . ~!g ik, "laot de ~oldaoten~~in;'Gen~eraol,''

rd ired teru·O'"""' a.ol n hon-oiö"" gaon .,. ). nen onwiezen anlöp" iD ' wi .1 n"'m.t aait oopstaon in de t.. ·b e genneraol .gung W"""' l r D is IJgi euge1s en re , D t "'16 os. , e weg los!'' 't iH l l up: ", e . erugge en ,Jian,s en .k . ee e eger gung sohen kon nic.h sl. · 1 ke - den mo<>rn­trankiel V'lluroet e~ng:~ven _.... tredden non de ·kinbaikk·en'

1 '

1 ~etten de hand an '' en reup: ,,!Hei'j da.or, i'j

D.al-Ooren, luu.sterio e:ffia nao iMansio Ka.p:ber gia. !"

"Is dat Spaansch ~" vre.ug 'n örgeltra.p­pe•r stomp ve·r:baasd.

";Ho wisse!" zeg iKapberg. "Ter duveldag, (Ma.Il!S," ze~ Ploogstat,

"dat h<Yk nooit weten, da."j Spaansch kon'n."

"Hieur oos, Ploogista.t,'' zeg iK.apoorg, "a:j wilt, dat owwe wielhter g:emalàelik vröm­de talen kunt 1eeren, 21orgt dan, dat z.o oe-t de kiek Twentooh kunt ·kuiern. Ik heb a.s soldaot onder Napolion :Duutisich, Pruu­si.soh, .BierlielliSCih, SpaaillOOih, 'Brus.sehsich, R'll'ssiisch, F·raan:sich •en lA.msterdanIBch Ie.er.tl en z.oovöl ha'k ter ·à :gaauw v.an be­greppen, dat 't T'wentoo'h de wottel is van alle talen. !Wat is h.v. dat Spaan.schî :Vuur ons, 'T-ukkors, in 'n eergezeen te leeren ! Dow z.ets a.cht-er onze Twent.sohe ·weur<le a.Ueenig mer io ·Of ia en· dow ' \heis 't ·ZU­V€il\Ste Spaan.sich, ·datter in Spanj·en kuierd wöd·t. Oet.gooonderd is a.lleenig tuffeln, want dee heet in Spanjen .aairdappelen. IK ·h€1b mi'j in de ~oole waald na best kunnen redd1en met de ·tale, behaJ. via in !Hollanll irlfor dat Hollands1che i.s oo,k ne anpattP taal, dat kian gen fesoenli'k mènskie sprelc­ken. Now dan, ·de :Ba.loarell' 'V·erstön'n mi'j bes, want ik kan ih.ar sic.breeuwen en zee reupen wierum: ,~Kom mer oppia, lMansio Kap:hergia, st€.enia tegen..sia di.Pn koppio !''

Ik zeg,ge oop 'Zien Spaan.soh: ,;Itaolt do bek en luustert. iMansio Kapbergi·a en Jan­sio IW agenrongia he'bt 'n ni'jt knon oeli

Twentse TaalbankVnn'n dat .. drèg 16() tred. A'j nfoh oop 'a stob de päöle trekt, wil 't er ow 00 1 wei'jen.~'

IMer de keerls lacihen on.s oet en ee.rc11 dikten kaptein .sooreeuwen onder oet '11 hoek, :met ne stem aiS nen iepron: , ~Dat k~n mc:h! !Dat .kian nich! Zoo veer ikö'j mch xek:ken met gèn kanon. Mèr wi'j slin­~rt ow oop li50 tl'€d -dood, kiekt meer eea uao ' t J>OOrd van W a.genrongia."

Ik zeg,ge: "Pakhoop! &horom! l'j slin~ gert ! _IDat <loot greu oorhkke m~msken. iBi'j on:; in :Twente doot z.e. zukke .knie_p.e ra kriet. an 'n arn1 - -"' mier dow röp dèn Tubb1ger vorgrel<l: "!Mans, bgt nich lan­ger te rbekken met dat geudjen, trek losr· Mèt nèmpoe n·en loodkl9ot, dot nen anlöp Iöt nen böl a;s ne koo dee kalveren mm houwt zik langs d1e· 'ha.s dat 't zoo :klap/ en.... sc.höt een en van de greut.ste sohreeuwer,s liek vuur de benèt. D:èn 1.kee.rl stön nfo.h ·wfo1· ·oop. "Zie. zoo", ze.g Jans, "now i'j, tMan.s, doot Ua:nJ ees wat met, kni-e-pen al wa'j kunt, jong!'' Ik leut nen noodböl of ik 'n anti~kris !haren mos en slingeren ~t kleutken, <lat 't A'Öln duur de focJit. J3oemis./ Den di~ken kapt·ein van de 1B.alooren kreeig ne Iiek tegen zienen an. was, völ stèèl achte-raover ·el! bleef oop de stie dood.

1

Vot wa:ven al de IBalooren! Zee hadden zik almaoI doekt aohter 'n wal.

[k reup: "!Hei'j ·da.o, ~a.lool)en, vuux .de Je.ste maol, •wi'j o-et zie<l ga.on, j.ao of nee~" Dow .stökfoeil' de koor1s ne witte hemd.slip

h de in de heugte in de locht en met d·e :: Zee fidderdeu kwammen ze •O-Op 'toh~I~ .lief en reu pen: en beewen aover . a gra.tia ! w a.or Don !Man.sio ~apberg1 ' .,. wollen 't eea

h.este ·dien wonder.kanon, W1 J

g·eerne .oo•en." nnekes mien Jmoll :Ilr ziegge: "Nee, . ~ ·1eu z.ind mi'j völs

lao'k ow nwh . ~~n. IJ. Twente slingert, . f at bi'J ons in . h .a.J te m:ln o ' w h 1 wi'j ons mo m .... · is pakhoop, dao ' ao

oop." h ze nich igood te .be: '.Afijn, dat -se ~,1!-e~ok nich wondert,. wan.

grieppen, ,wat :nu J . t o deepe m de dat ISpaanscili.e volk d21 de! g13alooren. :De~ dommigheid, ioonaam èn krömmelken hebt met e-er alle:i, nog gdoorum slingert

. oetv1n n en ai hè kroe·t kunnen k ·t me.t ·zukke n· · ' oorlog ·oo a.311 z.e in n ikoo." nige zoerkool~teen heen· aover 't a.nd~rc ~fans smeet t ~·ene. er 'n -teba;k'. in zrnn en drok,ken miet n vm,g .

piep~en 'n luk _vM~r. di'j dan wieder in

En woei gung 'antjen en wenken Sp~njen~" vreu~'K~~g 't glas wier vol Biennaatis. !Dow

har, .z.egge: d los en kwa.m~ :wi'l. lhadd·en non , e weeggroote s-tad. Ik

" . . x auw an n , . . . men ook ~ ga. 00,ssel van ne Jong. z.ei -tegen Z•OJµJ.t!d_ ~" !Ma-Orid," . zegge. ~k "W·oe hèt ~ee· ·S d "·oop 't 'huusken zit; zei: ,.nat dien cr:noo ~r woe hèt doo ata·d !' is mi'j wa.t g:oo·d, cr;ner o 'n maol. iDow 11.f'.adrid !" ·ze,g -de Jong n .f .. g dat is Ma.-,.µs~ •. • iD'eld Kapuer. ' . .

zeg dèn iNeiJ. ,,...... SpanJe." l!k :oo~ge. (ir.id, de :hoof.dsta4 van . ~ .

Twentse Taalbank

"0 zoo, non begriep ik: 't, dianke ·di'j." l'J leu mut weten !Miadrid iwas eerlik 'n naam van doo stad."

,~Toch nen onfe&oenlHàen naam," .oog Ploogstat.

"Mer de stad wa.s mooi. J ong.s, wat he' w dao 'n 1èv1en had! Iedern sold:aot har zi6-nen eigen Spaaniscllen ooppasser. 1En wat wödden ·wi'j netkes hedoeend ! 't fWias don fMa:nsio !K.aphergia vuur en don Mansio K.apbel'lgia. n.ao. rw at !belieft mem.eer don }fünsio Kapbergia/l Goedenr dia.g: senor .J ansio W agenrongia ! "

,;'Mer ik heb mi'j wal eetJ laoten vortel­len van de JDJe.ester, dat Na.polion nich lang in '.Madrid is W€JS.," zeg 't [H]ös'buurkeu . ,,l!)ee '.Euge1s1C1hm!ènk-es mut urm: de !b()lkse warm lhebben maakot, hep.aamd dèn ·hertog van 1Welton 3)."

"0 wat!" zeg (K.apberg. "Wat weet de mee.ster d.ao non van! ·Ik !Zin der mank wes ·en ik kan ow verte.Hen leu, dee Wel­tonne en ziene :EiligeLsc:hmènkes !hurngen ·'t verloop oe·t, as ·ze ons van veerten z.a.gig1~1:. an kommen. !Noo, da'w zoO' reukeloos Sipta.n­jen weer oet mossen, dia.t was ·de seohold van dat aos van ne graovin Frat.skimitrski1' . !Mer lao'k beginnen ibi'j 't hegin, z·ooas onze oosmoode:r aait zèè as :z,e nen met­w:o.st stoppen. 's Aov;end:s ro'o.ken· wi'j onze piepke.s en drunken nen stevige.n borr.ol en' vertöllen onze' i.Fraanisc.he ·en iDu.utsohe mäö van IHuttenklaos en de witte 1wiev.~ ren ':il gleu'jnigen. As qèn Niapolion ne goo roeiz,e har ·en' 'n möäl!k.en· gaf, dan was ''

. . ade. :Mans ,Kapberg 's morigenis. 'b1'J de ~~enr~~g en Naats ·O~t gelieV'e met Jans d ,a. , ooht uur in 't k~~­Boorne van avon . um te verschijnen." I J­zerlij'k ib.oof.dkiwarti:er i'' iTwentscID.ei jong~, leu . mut weten," we~ en dans.ers oot ~ ,waren: de beste 'Zl1:1',!tt walw ·preisent. hoole l~g.er. vm. ~ot~uude swww·elniha.'w natu.urhk def:t1g m Ki.·n.ken dan ko'w d€!! .go-Od traon la-?ten 1 en ~ll' ·wi'j hadden

, licllveerigér . m ·dansoo~ te:bak achter .~o i<'der nen flm°k1e·nd:pr~èl nioh dreuge wo~· kiwwen, d:at :000 · ~ .... ", lakkei loot onis m d "1\an 't zm1gen. '1-" en . d" rrwe11-en •· , L, , 813 angteur .... met de weurde: " e'\' ~s. ;'Da.or hei'j de

" w", dat he.d~en Z·~;oDe kiei'zer reup d~~~ TwientSC!he hest.ers .. " trökk·en· :voort lO's. ,;.All.rgtree !" . en·~· iW~~tt~ \Hollandsclle lood­Eerst zunge W1 J . ik ier ·op Neerlands kes, zooais: ""Toen d·an reup den ·Na.po­hergen st·ond ' mier la wals du rrwen-1. . Meseu Ka.pberg, " .. ion~ " .,. d ll!Sen en zongen.

te!" en W'l J · a de brerp:ta.ll!k too t 'n kop nao 1

nait geeit roe d glaoo l" Ën ,d.a,;t met 't .gat na·o e . nera.ols

1. . 1en al z1ene gen . f [Den Napo ion , d en :reu;pen: "V:ie '

· de h:an e d 'lt kl1&ppen: in ol z·oovöl zeg.gen as :a.. Ka:pibierig!" Diat fè wat ook •w1al oet 15 no~ lang mo~ v~nlWi'j dan.sen d.a-n nog kum:mien, naio J ze-ei.' .eertoor, de rltlaore de Sohot.scihe dree, n -v en as 't .d,a.ns•en jenev.er en 't :roölleke;, wi1j van: ,,i'Mtieu

~ 1 daon was, dan zun !llli'j" en a.ntlieosrt·en' '1. 1 vaare z.èè les _wg,en. wit van bom''. (Dat \; leedk.en van "s1rrewirre

Twentse Taalbankbewaren. •wi'j aait vu ' har den NapoF· _ur .t l~ste, want ·da.u

l :i:on aait na vol ·1 :L.

-en .a ZÏ(lne gennerao1s w1 an, IU e.+· 't donderen duur de 1 zhungen mèt da\ · zaa · en·

"Sirrewirrewit via b · G:Ioria! ,yfotorial n. om fäldera., Siroowirrewit van hom!"

!En ·dan stodden · hak van ·eere stewwcln i~~~;r bod meit de d€1 roeten retteln · d P de. grond dat den dan good ·oo ~ e ramen. ~~o wöd­oru; pat ·beist met ~~ken .en w~~J Jrneig<ön stuk'ken vertellen -1-tn n~n w1 k ow 'n •ku l ' •u.u- !Zo k zölfä · -i. . nnen ge ·euven as 't ,.,. . n10.u aoverkummen was _"mi J persoonlik nioh

Mans tuklkern ieff z maol beni'jd an. en: ' e keken um a.1-

"D~m mut 't toch k ·zreg Ploogstat. wa ras helJben woo.!"

"Dat was "t ook " M weten, wi'j gun,ge'.u ~!iddans. "l'jle:u mu~ 2eha.zenloopen oop .d , agei;is aait her. ~fadrid dao w. 't ;J gr·o-0te l!e,sbaan v:a.n 'n ;ple~ken bi'j,5 Ik 1 ;,:;m~r.sigoo~ nog roer van mien vaar ver.sitö >e. snuds.s.chazen Non pooh 'k . rven met nu:mmen mer dow 'k1' nwh g:eern oop mi'j zölfs.

nogi nen Jonuen k 1 ' nums tegen mi'· . 0 eer W3;S kon heele heerl~he:i:d J nicli~a~:~;~open, . m de •wa:t gung mi"j d·at en g.en. èn scb.e ie.shaan! er_ van 00.P dee Spa.an-

h iDadn ees . lb·oetenibeens zwaai'Jen t d an , a:µ 't ies, dan ee.s Mht me e

slinger.slag ·dan wie ereeTs met nen ' · r vuuroot met duvels-

gèwèld, a.nien, snien, roàn, dat manga zuk.r. ke. blasters V"an 'n \half pond oet 't iea

vleugen. Non kö'j 'it leuven, le;u, of niob, :mer dee Spaall!SCihe vrouwleu van 't hof, almaol hooge ·da:roeis, 1graovinnen en priniSiesse.a, dee lb.öwwen zik der um, wiel :roet :roi'j rien .zol, benaamd dee graovin ill'ra.tski·

1

mit.sk.ia. ·wa-s gladi ge:k oop mi'j t En wa.t wil 't ge.v-al ~ Oop nen aoV'end stemt .d~ g:rao'Vin m:i'j bod ik ·2:101 um aiciht :uur ibi1j eer kommen in eer .pale:i.B ian ·de ;plaza M1ajor. Ze ne;ug.en mi'j 1oop 'n vretmäölken! 1kke der ibèn. Keerl en gen èn, wa.t 'n k>R1steel har dat roènske, .dao wa;s dat iheer· sehopshoes vian de graof van Almelo nog mer 'n kootj·en lbi'j. 1Eerst 1kwam: ik duUJ: zon onderschoer, .dat rUJS.ten ·oorp di:kk~ pi­lasters, dow gllng 't nen onwie:zen gank duur, woe lakkeien mi'j .de weg wezen eo a.ntles.ten .tredden ik drieste d~ etz.aal hin- · nen, d,aio was '.t zoo mooi aiS in 'n .z.euven­d·en hemmel. \Ne iheele koppel :knooh"n .en maiegde dreug,en scllöttela vol leikker etten an en de g,raovin ne.U1gen roi'j vrendeli~? ik z.ol im:er voort anvia,llen. Ik leut nn'J dat gen tweemaol q;e,gog·en, bidden' gaau w 'n Onze ;Va·der oohter de :beerm~1 en trök lö.s. Jonge, wat ih.e'k um ra.a;kt. !De tuf.foln, oop z,ie:rr Sipaan.soh: aardappele1~, waren dre€l maol :bakk1en in .rO"om!bot.oor. [)é gra.ovin lèè mi'j now ees 'n hoonder­bilken oop 'n teelder, dan nen achterènde van nen ib.az;en en z.ee bleef mier a.l va.n­dan an 't neug.en. 1!k kon '1i nich of

1 OOhie· J

Twentse Taalbanklen. tA.n:tfosten lèè ik de vork.e daa.1 -0.n zèè: "Juffer, ik mag nfoh mee.r, 't rwil ab.slo-et nich meer striekeu, 'n anènske kJa.n :zio.h .ook ka.pot etten."

,~Don: !Main.sio /Kaphergia.", zeg 't doo.rn­ken dow me1t 'n so1k:k·erzeut mundjen, "'t iJ3 u anders ' van !harte :geA"Ulld, maa.r laten ·We dan ieens .klinken.''

,,[)a's igood," zeg ik, "wèl z.i!k in ·Twente vaste .hef vrett.en in den !bookweiten J.an­hennik, den vr.et zik wier los in de kaan­mel1k."

Z·ee drok:ken oop nen elektriekaen knop en dow 1brac:h'n e.ere maegde 'n heel ·S·pil vle.sken met gedrenk.te. Non, i'jleni ·be­griept, ik fout mi'j ni~h neugen. Ik ha.r 't g·o-0<l preuwd, <low de 1klok lös foup van elf uur en ik zei: ,7Juff er,' zeg iik, "non mu'k gaon, want um elf uur mu'k in wèè>n, :ander& g.eet :den .a.olen Ney an 't domnee­x.en, ·dat ia 'n man van de klok." nat apeei die graovin na. Z·ee hra-Oih'n ani'j tot de deur v1ot. [)n,o dee 'k oor de ihaand .en .zèè: "'Non, g:ood :gaon juffer, en kom de ihoon­derbi1ke.s eeis 'n anaol wier oophden, M dow fö Twente .k:arnJ>IS, dan. m'lllS ·dier eea :ach.tel" ihèn ikie:ken, mien lbesmood:er zal di'j 'n dreedräödjen zetten van 'n ·besten sok:kerij, den .Rö'bken in lAlbènge maakt. Ook doon, W.eiur P' Mèt da'k :de hlinke wol umdrei'jen, 'ZB.JC ik', da.t 't imènS!ke de tra-0-nen in de oogen ih.ar staün. Ik Z€gge: ,JMer juffärken, wat is 't non~'' Dow zeg ze: ,,Don iM.ansio, gü iZijt e.en .T:wentscli sol· da.at en ii:k wil ronduit met 'll' p:raiten" Toe"J

• da; n en !hoorde zin-lk u zood mi01 :a,~nd:evan !Napolion, ~n gen .op , . e oos sciliazenfoopen, toen -ib. zoo sohoon zag

~oen - .toen .__ ,.....)' · fferkeu, zeg '' il k. zegge: "Too mer, JU d . te'"

meDr ries f1'.' ze en eer st-emke? beewen:I ow: :Zee ' d Ïlk verhef:d op u moen ~ toen ..- .wier . . t wen',,, ".1. · , • ït ge met m13 rou i

[)on lM.ans10, w1 . tao wat kan 'n ,Verdulleme nog1 °~~ ft d h..a;bben in d..ll . t h 'n tegen8~n . ""' k. mènske , oo . n , a,of van ·F.rats i-

waal~ ! Da..? ~o~ llk n~ee~~heid tien ma?l mitsk1a wod •en,Ji nel r.rukkerlaand, mer ik zoo .groot ~s 't ee e verze an Krröm!IIl~ls ~of ~foh, Jikî t ;a}r!ndervè: l En wat waa J ·anno~en :oo , mènskie ! Hoor har ze d(l.e graovm n ll(lttt. . de ikinbakken1 as

' kop as zwa. e zie ' k oop n d 'ki mos ee.rlik !bel einn~n, melk en h~oo J' "keni nog aner 'n ,;.oh1w dao was llllen anno

lbi'jk. dh'n ees 'n m'aol en d.ow zeg. ik! o~7 ·1 zu k. J ffer wat !kan lll1l J

der oet 'n bo.~._ · i~.;!n 1 ~bow fä met ~a.· dat non van dl J .6P . · he'k [K.römmels­polio:;i nao 1Spa~t8Ma.1::l!~vèn 't ja.owoo.rd Jannoken oet . . non vast as !Munster, geven. En datTisentsohien jongen ibeloa.wd want :wat nen wk ,..,.. a.l völ '·t uim ook. !hef dat volbren e oo.....,

' " ! nog ~oo iZoer. . dow ver.greld w ait wöddien1 d~e gr~~ek.kien ! Ze har

Ik kennen oor ~~~ 1::~· i!k :bfoef bedaard nen ook a-s ne u3

• ;,i oot 'n ga.nk: in. De en soheuf ·de etza ' l ei · ksen knop graovin drukken oop nen e e rie

Twentse Taalbank

ei1 r.eup a1 eer volk' . h knooh'n en maegde1

.::. o~p.o, . ;ra vief tig de hoed ihi.ssen . me~ ik. wo nu J dee oop a.':k ow rao da~ bliewt z.e~~e: ,~Moone1kes , ~;id~ms dooo'k ow alma~1 m1 ~ va~ de. hoed, N ?,~' 'ZiOO ,waren .zoo de_ bu~ m 'n zak P' lll:l J g.aon en ik! iheur ve.r.standig ien fouten vm mi'j a-0htern

0 en nog, dat de ,O"l'ao-

H,e . . J.U>lo reup: ~4

" t :zal Je ·berouwen · ·· , . ger . zult er voor !boet ' 1 ~,1J en t iheele Ie·

rik dooh'n: ,,':t Ge~fe· w.aald ikommien1 !kan . ' wat er" ·oop de yrommen.s;ke," .gun. ' JJS itooh 'n verlfof d m de val en dooh~ ~~de kazerne, kreup

fMer d.at ao.s hef woord meer an d€1 z.aak. &morgens ·Was ter 'n heulen! 's lA.nder­kazern.es van i:Mia-0.rif ro.ot alaarm in alle puurd.61 iDe igraovin . !Wa,t . W".l'S ~r ge­s naooens oet all iFratskimQtsik1a. .har ren :rot laoten l~o~l~~n~~: 'n aol~n klao· ~rid gen spier Sch "ed· o da.s m theel krie.gen. 1 a.mmer meer te

,~Hotten:tonie 1 fH d ibeite1.s! z.onn~Il' ·~ erd doe~·end donder-reu:p ik sm"'"'+ ' len, verhefden .O'.e1'-I' ' d ' """''" n eers ~ ' b :!!>' ·A. • uveln nao de Plaza d ~~0 l:' • n ' roen.en1 eri den Neij1 al an 't . e riente, dao waa van Filips IiV, daf1~n ron~ um staandb ·eld ba.ntsohe lk·eien1 steuvee vonken oeit de lHrao·

Jon " n. " .gs , z.e1giO'•e ' 1

d

oop, non kTiege, ;f,j iW ·en kdlaoren is· à1 e nötte, ·want

1 t , V€or uld nog. a.n

'n dösti~ 'Wi'" mwa mru w non drinken vuur ihen: komt!" JfN'o~t d~k~, da'w n.ao 't thoes ga.au1W1 daon e~ a t ew .dow ook mer wa. was dat ne lblied-

se.hop, as wi'j w11r 't eerste wier Twent­sdhen ig;rond ond.er de· veute ve:u1en ! (Bi'j de \K.To.rodiek:er ibrogge k1wam i:mien Jan­nöken roi'j in ·de meute. IDow ikj 't a.orige wioht za~ staon, kre~g :i\k 't \hao~oo vot en Ï'k was bli'j, da!ik mi'j -zoo tra.nik.iel har ib.eulen t,e.genaov.er dee. igraovin 1Fr.atski­roitaka. .En zoo kan 'k 't o·w vertellen, leu, me.r now mu'k nao 't noe·S 1hen, onz.e \J·an­na.o •Z>al d~ kaanmelk wa. :gaar ib.eb;}}en !"

Daoroet drunk: \Mans Kapberg 't er seJhoon

oet en gung hen. !De amderen !bfoven nog 'n lu1k te ·hoope en 't (H'.6siburu:rken ·ze.g: "I'j z.ollen z,e:ggen woe lkrig den! lögig:enib;u,ul 't al bi'j me

1

k:a ! }ffor ik ma~ um toclb: du'j1k'ersg.eern heur:en

. ve:rtellen". . zee; drunken no.g. nen bo·rr·el op "den groot·st·en lög:genlbuul van 't Tuk!k.erl:a.nd, den held iMlane Kaiplbè:Dg oet 'n LK.roonmJen­die.hl' .en: dow .gun:gen ize ook nao de

~ökii{en.

1)1

Wat in dit doon~en oog. wödt van den · a-0len klaoren, d.ao roa.g 'n ieder ge­ruist bi'i denken:: "In dee tied wussen ·de leu nog. nidh te bett.er". . ~) \De hiewoners. van d.e; B:alearen, d.1. eilanden der slin.gieraans, van oud8\h.e;r be­roemd om de wijze·, waa;rop ze het wa.pen van ikoning [)avid wisten te ha,nteereD'.

s) D e h er tog van Wellington.

" -