1

იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტი

ხელნაწერის უფლებით

თინათინ ბერიაშვილი

ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ ლექსიკურ-

სემანტიკური ასპექტები ქართულ და ფრანგულ ფრაზეოლოგიურ

ერთეულებში

ფილოლოგიის დოქტორის (1005) აკადემიური ხარისხის

მოსაპოვებლად

წარმოდგენილი დისერტაციის

ა ვ ტ ო რ ე ფ ე რ ა ტ ი

სპეციალობა ტიპოლოგიური ლინგვისტიკა

თელავი 2016 წ

2

ნაშრომი შესრულებულია იაკობგოგებაშვილის სახელობის თელავის სახელმწიფო

უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართული ფილოლოგიისა და

უცხო ენებისა და ლიტერატურის დეპარტამენტებში.

სამეცნიერო ხელმძღვანელ(ებ)ი:

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორი: ნუნუ გელდიაშვილი;

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორ-ემერიტუსი: ციური ახვლედიანი

რეცენზენტები:

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორი: როინ ჭიკაძე

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორი: ქეთევან გაბუნია

დაცვა შედგება 2016 წლის ივლისს, __საათზე იაკობ გოგებაშვილის სახელობის თელავის

სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის სადისერტაციო

საბჭოს სხდომაზე: კორპუსი _____ აუდიტორია ________

მისამართი: საქართველო, თელავი, 2200

ქართული უნივერსიტეტის ქუჩა N 1

ტელ: +995 350 27 24 01

დისერტაციის გაცნობა შეიძლება თელავის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ბიბლიოთეკასა და

ვებ-გვერდზე :http://tesau.edu.ge

სადისერტაციო საბჭოს მდივანი

ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი,

პროფესორი: ნინო კოჭლოშვილი

3

სადისერტაციო ნაშრომის ზოგადი დახასიათება

წარმოდგენილი სადისერტაციო ნაშრომი „ლინგვო-

კულტუროლოგიურ კონცეპტ ღვინის ლექსიკურ სემანტიკური ასპექტები

ქართულ და ფრანგულ ფრაზეოლოგიურ ერთეულებში“ შედგება

შესავლის, სამი თავისა და დასკვნითი ნაწილისაგან.

ნაშრომის შესავალში გაანალიზებულია საკვლევი თემის

აქტუალობა, კვლევის მიზნები, ამოცანები, ანალიზის კონკრეტული

მეთოდები, გამოკვეთილია მეცნიერული სიახლე, მისი თეორიული და

პრაქტიკული ღირებულება.

საკვლევი საკითხის აქტუალობა: დღეს, როდესაც ასე აქტუალური

გახდა ღვინის წარმოება და მსოფლიო ბაზარზე ქართული ღვინის

წარმოჩენა, მიგვაჩნია, რომ ამ სფეროში ლინგვისტური კუთხითაც ბევრი

საქმეა მოსაგვარებელი. მაღალი ხარისხის ღვინოს შესაბამისი სიტყვებით

და ტერმინებით სჭირდება წარდგენა. მათი შეკრება- მოძიება კი ჩვენი

კვლევის მიზნად დავისახეთ, რადგან,მიგვაჩნია, რომ მიუხედავად

საზოგადოებაში არსებული მზარდი ინტერესისა აღნიშნული სფეროს

მიმართ, დღემდე არ არსებობს ნაშრომი, რომელშიც სრულყოფილად

არის შეკრებილ-გაანალიზებული აღნიშნული სფეროს ლექსიკა, ხოლო

ფრანგულ ანალოგიურ ერთეულებთან მათი შეპირისპირება და

კონტრასტულ ჭრილში კვლევა განსაზღვრავს სადისერტაციო თემის

აქტუალობას.

ნაშრომის მიზანი და ამოცანები: ლინგვოკულტუროლოგიურ

კონცეპტ „ღვინის“ ლექსიკურ-სემანტიკური ასპექტების შესწავლა-

ანალიზი ქართული და ფრანგული მასალის საფუძველზე. მიზნიდან

გამომდინარე, ისეთი კონკრეტული ამოცანების გადაჭრა, როგორიცაა,

მაგალითად:

1.ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ შემცველი ქართული

და ფრანგული ლექსიკური და ფრაზეოლოგიური ერთეულების

სისტემატიზაცია და კლასიფიკაცია;

2.ლექსიკურ-სემანტიკური ასპექტების დადგენა-განსაზღვრა და

ანალიზი კონტრასტულ ჭრილში;

3. იზომორფიზმებისა და ალომორფიზმების გამოვლენა და ზოგადი

უნივერსალიების დადგენა.

ნაშრომის მეცნიერული სიახლე იმაში მდგომარეობს, რომ

პირველად ხდება კონკრეტული საკვლევი ობიექტის-

ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ და მის ბაზაზე

წარმოქმნილი ლექსიკური და ფრაზეოლოგიური ერთეულების

4

სტრუქტურირება და ანალიზი შეპირისპირებით ჭრილში, კერძოდ,

ქართული და ფრანგული ენების მასალაზე დაყრდნობით, რაც, ერთი

მხრივ, აღნიშნული ფენომენის სიღრმისეულ შესწავლას შეუწყობს ხელს

მომავალში და, მეორე მხრივ, გარკვეულ წვლილს შეიტანს ქართული

ფრაზეოლოგიური პრობლემატიკის კვლევის და ლექსემა „ღვინის“

კონცეპტოსფეროს ამსახველ ქართულ-ფრანგული ლექსიკონის შექმნაში.

ნაშრომის თეორიულ ღირებულებას განსაზღვრავს შემდეგი

ფენომენი:

ა) ნაშრომში განხილული კონცეფციები სხვადასხვა ასპექტში

წარმოგვიდგენს ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“

ლექსიკურ ფონდს;

ბ)კვლევის საფუძველზე გამოვლენილი კონცეპტ „ღვინის“ შემცველი

ლექსიკა-ფრაზეოლოგიისათვის დამახასიათებელი თავისებურებები და

ქართულსა და ფრანგულ ენებში არსებული მსგავსება-განსხვავებები

ტიპოლოგიურ ჭრილში წარმოადგენს სიახლეს;

გ) შემუშავებულია ღვინის კონცეპტოსფეროს ამსახველი

(დამუშავება,ხარიხი, შეფასება, მოხმარება) ტერმინოლოგია.

პრაქტიკული მნიშვნელობა. ნაშრომში განხილული მასალა და

მიღებული

შედეგები შეიძლება გამოვიყენოთ, როგორც:

ა) დამხმარე, დამატებითი მასალა ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ

„ღვინის’’ ლექსიკური ფონდის შემდგომი კვლევისთვის;

ბ) მთარგმნელობითი მუშაობისას;

გ) როგორც პრაქტიკული, ან თეორიული კურსის სალექციო მასალა

ლექსიკოლოგიაში, შეპირისპირებით ენათმეცნიერებაში, სემიოტიკასა და

სტუდენტთა მეცნიერულ-კვლევით სამუშაოებში;

დ) დამხმარე სახელმძღვანელო არა მარტო ლინგვისტების, არამედ

მეღვინეობის სფეროში მომუშავე პერსონალისთვისაც.

კვლევის მეთოდოლოგია

თემაზე მუშაობისას გამოვიყენეთ შემდეგი მეთოდები:

კომპონენტური და სემური ანალიზის მეთოდი, რომელიც

გამოარჩევს ფრაზეოლოგიური გამოთქმის შემადგენელ ერთეულებს და

საშუალებას იძლევა, ცხადად წარმოვაჩინოთ არა მარტო

ფრაზეოლოგიური ერთეულების სტრუქტურა, არამედ ის კავშირებიც,

რომლებიც მყარდება ერთი სემანტიკური ველის შემადგენელ სიტყვებს

შორის;

სემანტიკურ-სტრუქტურული და კომპარატიულ მეთოდები,

რომლებიც ცხადად წარმოაჩენს ფრაზეოლოგიზმების დამახასიათებელ

თვისებებს;

5

დისტრიბუციონალური ანალიზის მეთოდი

, რომელიც გულისხმობს ფრაზეოლოგიური და ლექსიკური

ერთეულების აღწერას სხვა სიტყვებთან მიმართებით.

თეორიული პოსტულატები, რომლებსაც დავეყრდენით ნაშრომზე

მუშაობისას:

ყოველდღიური ცხოვრების ამსახველი თემები, რომლებსაც,

შესაძლოა, შევხვდეთ ღვინის წარმოება- დამუშავება- მოხმარების

პეროდში:

ღვინო და ღვინის წარმოება-მოხმარების კულტურა, გამოხატული

ფრაზეოლოგიზმებსა და ლექსიკურ ერთეულებში, როგორც

ქართულ, ასევე, ფრანგულ ენებში; მათ შორის გამოვლენილი

მსგავსება-განსხვავებები;

ასოციაციები, რომლებიც იბადება ფრაზეოლოგიური გამოთქმების

განხილვისას, საშუალებას გვაძლევს სიტყვების მიღმა აღმოვაჩინოთ და

დავინახოთ მათი შემქნელი ქართველი და ფრანგი ხალხის

დამახასიათებელი თვისებები.

სადისერტაციო ნაშრომი შედგება: შესავლის, სამი თავის,

დასკვნის და გამოყენებული ლიტერატურის ჩამონათვალისგან და

მოიცავს 148 ნაბეჭდ გვერდს.

ნაშრომის ძირითადი შინაარსი

ვაზისა და, შესაბამისად, ღვინის ფაქტორს განსაკუთრებული

ადგილი უკავია, როგორც ქართველი, ასევე, ფრანგი ხალხის ცხოვრებაში.

ღვინო არ არის ის პროდუქტი, რომელსაც უბრალოდ დალევ და

დაივიწყებ. მისი დამუშავება დაწურვიდან დავარგებამდე ხანგრძლივი

პროცესია და გულისხმობს მრავალი ადამიანის ერთობლივ,

შეხმატკბილებულ შრომას. აღნიშნული პროცესის საწარმოებლად

საჭიროა: ადამიანური რესურსი, სამუშაო იარაღები, ადგილი, სადაც

აღნიშნული პროცესები მიმდინარეობს, ბოლოს კი, მისი მოხმარება და ეს

ყველაფერი ხდება საუკუნეების განმავლობაში, ერთ საზოგადოებრივ

წყობას მეორე ენაცვლება, უამრავი სიტყვა იბადება და კვდება, მაგრამ

ღვინო, როგორც სასმელი, და „ღვინო“, როგორც მისი აღმნიშვნელი

ლექსემა მარადიულია. მისი დახასიათება-აღწერა დღეს უკვე ცოცხალი

ადამიანისთვის დამახასიათებელი ლექსიკით გადმოიცემა: „ძარღვიანი“,

„ხორციანი“, „სხეულიანი“.... ამ ლექსემების მოსმენისას, დაფიქრებაა

საჭირო: ღვინოზეა ლაპარაკი თუ ადამიანზე. დღეს, როდესაც ასე

აქტუალური გახდა ღვინის წარმოება და მსოფლიო ბაზარზე ქართული

6

ღვინის წარმოჩენა, მიგვაჩნია, რომ ამ სფეროში ლინგვისტური კუთხითაც

ბევრი საქმეა მოსაგვარებელი.

I თავი

ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ ლექსიკური ასპექტები

პირველი თავი-მოიცავს რვა პარაგრაფს: 1.ლექსემა „ღვინო“,

როგორც ლინგვოკულტუროლოგიური კონცეპტი, 2. კონცეპტ „ღვინის“

ფლექსია-დერივაციის შედეგად მიღებული ქართული ლექსიკური

ერთეულები, 3. კონცეპტ „ღვინის“ ფლექსია-დერივაციის შედეგად

მიღებული ფრანგული ლექსიკური ერთეულები, 4. ღვინის სმის

პროცესის გამომხატველი ლექსიკური ერთეულები, 5. პოლისემიური

სიტყვები, 6. ერთწევრიანი ფრაზეოლოგიზმები, 6.1. ღვინის ხარისხის

გამომხატველი ლექსიკური ერთეულები, 6.2. დალევის გამომხატველი

ლექსიკური ერთეულები, 6.3. ნასმურობის გამომხატველი ლექსიკური

ერთეულები, 7. კონცეპტ „ღვინოსთან“ დაკავშირებული ტერმინები, 8.

ღვინის დაჭაშნიკებასთან დაკავშირებული ლექსიკა-ტერმინოლოგია.

ზოგადად, ადამიანის ყველა ქმედება მიმართულია იქითკენ,

რომ მოახდინოს გარემომცველი სამყაროს აღქმა თავის კოგნიტიურ

გამოცდილებაზე დაყრდნობით. ბუნებრივია, რომ საგნების

დიფერენცირების და იდენტიფიკაციის პროცესები ენის საშუალებით

ხორციელდება. ლინგვოკულტუროლოგია მეცნიერების ახალ დარგს

წარმოადგენს და, ცხადია, მას ახალი ცნებები და კატეგორიები

დასჭირდა, რომლებშიც ადეკვატურად აისახა, როგორც ლინგვისტური,

ასევე, კულტუროლოგიური საწყისი. ამგვარი ტერმინოლოგიური

აპარატის საფუძველი გახდა კონცეპტის ცნება.ზოგიერთი კონცეპტი

(მზე, ცა, დედამიწა), განეკუთვნება უნივერსალური კონცეპტების ჯგუფს.

ჩვენი აზრით, მათ რიცხვს შეგვიძლია მივაკუთვნოთ ლექსემა „ღვინო“, იმ

ლექსიკური სინონიმებისა თუ თემატური ველების გათვალისწინებით,

რომელსაც ქმნის, როგორც ქართულ, ასევე, ფრანგულ ენაში.

ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ ლექსიკურ-

სემანტიკური ბუდე ქართულ ენაში წარმოდგენილია მდიდარი

ლექსიკური ფონდით, რომელშიც აისახება საზოგადოებრივი ცხოვრების

სხვადასხვა ასპექტი.

შევეცადეთ, შეძლებისდაგვარად წარმოგვედგინა

ლინგვოკულტუროლოგიურ კონცეპტ „ღვინის“ ლექსიკურ-სემანტიკური

ბუდე. შედეგმა მოლოდინს გადააჭარბა. ერთი ძირეული სიტყვისაგან

7

მივიღეთ 37 ლექსიკური ერთეული, რომლებიც შედგება: დერივაციით

მიღებული სიტყვების, კომპოზიტების და რედუპლიკაციით მიღებული

ერთი სიტყვისაგან. შემდეგი საფეხური გახლდათ მათი სტრუქტურირება

ასეთი თანამიმდევრობით:

ა) მარტივი ნომინაციური ერთეულები;

ბ) რთული ნომინაციური ერთეულები (ნაწარმოები სიტყვები და

მყარი სიტყვათშეხამებანი);

გ) მეორადი ნომინაციური ერთეულები (პოლისემიური სიტყვები).

მყარმა სიტყვათშეხამებებმა და გამოთქმებმა, თავის მხრივ, მოგვცა

ოთხი სემანტიკური ჯგუფი: ღვინო ა) ფერის მიხედვით, ბ) ხარისხისა და

დამზადების მიხედვით, გ)მოძველებული სიტყვები და გამოთქმები,

დ)სიტყვათწარმოებითი კალკების ჯგუფში გაერთიანებული

კომპოზიტები. მოძიებული ერთეულები შეიცავენ ისეთ სიტყვებს და

გამოთქმებსაც, რომლებიც არ იძებნება დღემდე გამოსულ არც ერთ

ლექსიკონში.

სტრუქტურული თვალსაზრისით შესწავლილია ლექსემა

„ღვინის“ კონცეპტოსფეროს ამსახველი ქართული და ფრანგული

ლექსიკური ერთეულები. მათმა სტრუქტურამ შემდეგი სახე მიიღო:

ქართულ ენაში: N+N, ADJ+N, PART+N;

ფრანგულ ენაში: N+ADJ, N+PART. N+PREP.+N,

N+ADJ+PREP+V, ADJ+N.

ყველა მათგანში, ლექსემა „vin“ „ღვინო“ წარმოდგენილია,

როგორც საზღვრული. მსაზღვრელად გვევლინება:

ა) გაადიექტივებული სუბსტანტივი;

ბ) ზედსართავი სახელი;

გ) მიმღეობა ადიექტივის ფუნქციით;

3. მოძველებული სიტყვები და გამოთქმები: ღვინის მწდე, პირის

მეღვინე, ღვინის დასალევი, მეღვინეთუხუცესი. vin de veille, vin de

couchier, Vin de l'étrier, vin de cargaison, vinade, pot-de-vin, vinaire, gouteur

de vin.

შემდეგ საფეხურზე მოვიძიეთ ღვინის სმის პროცესის

გამომხატველი ლექსიკური ერთეულები. ქართულ ენაში ასეთებად

მოიაზრება: გასინჯვა, დაგემოვნება, გემება, დაჭაშნიკება, დალევა, სმა,

შესმა. განხილულ შემთხვევებში, სხვებთან შედარებით დიდი

ექსტენსიონალით გამოირჩევა ლექსემა „სმა“. მას და მის სინონიმურ

რიგში მყოფ დანარჩენ საწყისებს მოვუძებნეთ ფრანგული ეკვივალენტი

Boire. მისი სინონიმებია: absorber, avaler, aviner, biberonner, buvoter,

chopiner, déguster, désaltérer, écluser, ingurgiter, laper, licher, picoler,

s'enivrer,se soûler, se taper, sécher, siffler, siroter, trinquer, vider.

8

ღვინის სმის აღმნიშვნელმა ზმნებმა ჩამოაყალიბა სამი

სემანტიკური ჯგუფი: სასმისის სწრაფად დალევა, სასმისის ბოლომდე

შესმა და დალევის მანერა (დალევისას გამოცემული ხმების

გათვალისწინებით). გამოიკვეთა ერთი ნიუანსი: ღვინის გადაჭარბებული

სმის აღმნიშვნელ ზმნებში გამოსჭვივის მკვეთრად გამოხატული

უარყოფითი დამოკიდებულება, როგორც ქართულ, ასევე, ფრანგულ

ლექსიკურ ერთეულებში.

ჩვენი კვლევა წარმართულია, ასევე, ლექსიკური პოლისემიის

კუთხით, რადგან ლექსიკაში პოლისემია კარგადაა გამოკვეთილი.

მოკვლეული მასალები ძირითადად, სიტყვის მნიშვნელობის

მეტაფორულ გადატანაზე მსჯელობის საშუალებას იძლევა, მაგრამ,

ასევე, შეგვიძლია დარწმუნებით ვთქვათ, რომ ერთი და იგივე სიტყვა

სემანტიკურად სხვადასხვა პოზიციაში განსხვავებულ მნიშვნელობებს

იძენს. აღნიშნულის ფარგლებში, თავდაპირველად განვიხილეთ

ქართული პოლისემიური სიტყვები, რომელთაც შევურჩიეთ

სემანტიკურად თანხვედრი ფრანგული ანალოგები: 1.შესანდობარი- la

libation, 2. მონათვლა- რელიგიური პროცესი; ღვინოზე წყლის დასხმა

რაოდენობის გაზრდის მიზნით-Baptiser; Baptiser du vin; 3. დასველება,

წარმატების ან რაიმე შენაძენის ღვინის სმით აღნიშვნა, ღვინით

დასველება- Arroser; arroser ses succès; 4. რაკრაკი, რუკრუკი ნაკადულის,

სიმღერის, ღვინის სმის დროს გადმოცემული ხმიანობა- Glouglouter, un

glouglou.

მომდევნო პარაგრაფში, ერთწევრიანი ფრაზეოლოგიზმების

რანგში განვიხილეთ ლექსიკური ერთეულები, რომლებიც დავალაგეთ

თემატიკის გათვალისწინებით: ა) ღვინის ხარისხის გამომხატველი

ლექსიკური ერთეულები;

ბ)დალევის გამომხატველი ლექსიკური ერთეულები; გ) ლექსიკური

ერთეულები, რომლებიც გამოხატავენ ნასმურობას. ღვინის ხარისხის

გამომხატველი ლექსიკური ერთეულები, ქართულ ენაში

წარმოდგენილია ორი ლექსემით: გაგალება და აიძაფება. „აიძაფება“-

კუთხურია, მაგრამ მოიძებნა მისი ფრანგული ანალოგი: filer (Le vin qui

file).

ღვინის სმის გამომხატველმა ფრაზეოლოგიზმებმა, თავის მხრივ,

შექმნეს განსხვავებული თემატიკა: სწრაფად დალევა, სასმისის ბოლომდე

დაცლა, სასმელის უშნოდ დალევა, სასმელის სასიამოვნო ხმოვანება.

ცალკე სემანტიკური პარადიგმა წარმოადგინეს ნასმურობის

გამომხატველმა ლექსიკურმა ერთეულებმა, რომლებმაც, თავის მხრივ,

მოგვცეს ორი ქვეჯგუფი: მცირე სიმთვრალე და ლოთობა. ნასმურობა

ფრანგულ ენაში, შესაძლოა, გადმოიცეს არსებითი სახელით, მიმღეობით,

9

ზმნით; ყველა სახელს არ მოეპოვება შესაბამისი ზმნა და პირიქით;

სახელზმნისა და ზმნის გრაფები მსგავსი ლექსემებითაა შევსებული,

გამომდინარე იქიდან, რომ ფრანგულ ენაში ზმნის საწყისით გადმოცემა

ბუნებრივი მოვლენაა და ის თავის თავში გულისხმობს, რომ აღნიშნულ

ლექსემას შეუძლია ცვლილება განიცადოს პირისა და რიცხვის

მიხედვით.

მეცნიერების ყველა დარგს, თავისი შესაფერისი ტერმინოლოგია

გააჩნია. მეღვინეობა, სოფლის მეურნეობის დარგია, რომელიც ქართულ

ენაშიც და ფრანგულშიც, თავის შესაფერის ტერმინთა მდიდარი

სისტემითაა წარმოდგენილი. მოძიებული ტერმინები დავყავით შემდეგი

ნიშნების მიხედვით: ა) ღვინის სახელწოდებები, ბ) მეღვინეობის

სფეროში მომუშავე ადამიანთა თანამდებობები, გ) ღვინის

დამუშავებისას გამოყენებული ტერმინები.

ფრაზეოლოგიურ ერთეულებსა და ტერმინებს შორის

გამოვლინდა განსხვავებები:

ა) ტერმინოლოგიური ერთეულები მთლიან აზრს გადმოსცენ

კომპონენტების პირდაპირი მნიშვნელობებით;

ბ) ტერმინოლოგიურ ერთეულებს აქვთ საგნობრივი შინაარსი;

გ) ტერმინი მხოლოდ ასახელებს და ვერ ახასიათებს, იგი ნეიტრალურია

სტილისტიკური თვალსაზრისით და მხოლოდ ერთი მნიშვნელობის

გამოხატვა შეუძლია;

მოძიებულმა ტერმინებმა შეადგინა სამი თემატური ჯგუფი:

ა)ღვინის სახელწოდებები, ბ) მეღვინეობის სფეროში მომუშავე

ადამიანთა თანამდებობები, გ) ღვინის დამუშავებისას გამოყენებული

ტერმინები.

ქართული და ფრანგული ტერმინების შედარებამ საშუალება

მოგვცა გაგვეკეთებინა შემდეგი დასკვნა:

1. ქართველებს და ფრანგებს ერთნაირი პრინციპი აქვთ არჩეული ღვინის

კლასიფიკაციისას (იწყება ახალგაზრდა და მთავრდება ძველი

ღვინოებით).

2. ღვინის შენახვა-დავარგების, საღვინე სახლის და ამ სფეროში

დასაქმებულთა თანამდებობი სემანტიკურად იდენტურია, მხოლოდ

სიტყვაფორმით განსხვავდებიან ერთმანეთისგან; საღვინე სახლი-Vineries,

მარანი- Cave, მეღვინეთუხუცესი- Echanson,

პირის მეღვინე, პირის მწდე- goûteur de vins, le sommelier,

მეხელადეთუხუცესი, მეხელადენი-bouteillers, მემარნე- Caviste;

აღნიშნული ტერმინები, შესაძლოა, მივიჩნიოთ სემანტიკურ

უნივერსალიებად;

10

3. ქართულ, თანამედროვე ტერმინთსისტემაში, აქტიურად გამოიყენება

ფრანგული ტერმინები.

ღვინის დაჭაშნიკებასთან დაკავშირებული ლექსიკა-

ტერმინოლოგია-დეგუსტაცია, ღვინის შეფასების უმნიშვნელოვანეს

საშუალებას წარმოადგენს.

თანამედროვე სტანდარტებით ღვინოს აფასებენ: ფერის, გემოს და

სურნელის მიხედვით;

ღვინის დაგემოვნება ხდებოდა როგორც საფრანგეთში, ასევე

საქართველოში;

ღვინის შეფასებისას ქართველები ყურადღებას აქცევდნენ შემდეგ

კომპონენტებს: ფერი, გემო, ალკოჰოლის შემცველობა, აგებულება, არ

დასტურდება სურნელის გამომხატველი ლექსემები; დეგუსტაციისას

გამოყენებული ქართული ტერმინოლოგია მივიწყებულია და

ჩანაცვლებულია ფრანგული ტერმინებით.

თავი II

კონცეპტ „ღვინის“ შემცველი ფრაზეოლოგიზმები

მეორე თავი შედგება ოთხი პარაგრაფისგან: პირველ პარაგრაფში-

ფრაზეოლოგიური ერთეულების მიღების შესაძლებლობები,

განხილულია Weinreich-ის, ა.თაყაიშვილის და ა. ნაზარიანის თეორიები,

ფრაზეოლოგიური ერთეულების წარმოშობის შესახებ. აღმოჩნდა, რომ,

ფრაზეოლოგიური ერთეულები მიიღება:

ა) დენოტატიური გადააზრებით; ბ) მეტონიმური გადააზრებით; გ)

მეტაფორული გადააზრებით; დ) ხალხური ეტიმოლოგიით; ე)

არქაიზმებით.

აღნიშნული პროცესები თანაბრადაა დამახასიათებელი როგორც

ქართული, ასევე, ფრანგული ფრაზეოლოგიური ერთეულებისთვის.

მეორე პარაგრაფი ეძღვნება იდიომების სტრუქტურის

განხილვას. ლექსიკურ-გრამატიკული თავისუბურებების

მიხედვით, გამოიყოფა სახელური (ნომინაციური) და ზმნური

(პრედიკატული) იდიომური გამოთქმები. მოძიებულ ენობრივ მასალაში

იდიომური გამოთქმების კომპონენტთა რაოდენობა მერყეობს ორიდან

ოთხამდე. ორკომპონენტიანი სახელური იდიომების სტრუქტურა

ჩამოყალიბდება შემდეგი სახით:

1) NP=a(N)+b(N), 2)NP=a(ADJ)+b(N);

11

ხოლო ფრანგული ფრაზეოლოგიური ერთეულების

განხილვისას გამოიკვეთა შემდეგი:

1. ყველაზე გავრცელებული ფორმაა სუბსტანტიური ფრაზემა

დამოკიდებული სტრუქტურით. ისინი აგებულნი არიან შემდეგი

გრამატიკულ-სტრუქტურული მოდელის მიხედვით:

ა) N1+prép.+ (art)N2, სადაც N2 ზოგჯერ წარმოდგენილია არტიკლით,

ზოგჯერ კი მის გარეშე. ბ) სუბსტანტიური ფრაზემების მიღება

შესაძლებელია ასევე ზედსართავისა და არსებითი სახელის შეერთებით.

გვხვდება: Adj+N ან შებრუნებული სრუქტურა- N+Adj, Adj.+prép +Nom.

ფრანგულ ენაში ადიექტური ფრაზემები, შესაძლოა, წარმოდგენილი

იყოს როგორც დამოუკიდებელი, ასევე, დამოკიდებული სტრუქტურით.

მათი სტრუქტურა ასეთი სახითაა წარმოდგენილი: Adj + comme +(art.)N.

ადიექტური ფრაზეოლოგიზმების რიგში განხილულ კომპარატიულ

(ადიექტური) ფრაზეოლოგიზმებს, ანალოგები ქართულ ენაში არ

ეძებნება.

ისევე როგორც ქართულში, ფრანგულმა სახელურმა ფრაზემებმა

წინადადებაში შეიძლება შეასრულონ ქვემდებარის, დამატების,

შედგენილი შემასმენლის სახელადი წევრის ფუნქცია.

ცვლილება ხდება სქესისა და რიცხვის მიხედვით.

იდიომური გამოთქმების შიგნით არსებობს ლექსიკური და

სემანტიკური კავშირები. თავის მხრივ, სემანტიკური კავშირი არის სამი

სახის: 1. იდიომური გამოთქმის არც ერთი კომპონენტი არ ფიგურირებს

მის მნიშვნელობაში. მაგ: ქვევრში თავის ჩახრჩობა- ღვინის უზომო სმა,

ცას უცქირე-სულ გამოსცალე ღვინით სავსე ჭიქა, შიგ წვეთიც არ

ჩასტოვო, ღვინის ალმური ასდიოდა-სიმთვრალე ეტყობოდა 2.

იდიომური გამოთქმის ყველა კომპონენტი ფიგურირებს მის

მნიშვნელობაში. მაგ: ღვინის ქუდის გატეხვა-მაჭრის თავზე მოგდებული

და გამაგრებული ჭაჭის ჩატეხვა ქვევრის დარევის დროს, ფრჩხილზე

ღვინის კოკობის დასმა-ყანწის დაცლისას ერთი წვეთი ღვინის ფრჩხილზე

დასმა. 3. იდიომური გამოთქმის მხოლოდ ნაწილი ფიგურირებს მის

მნიშვნელობაში. მაგ: ღვინო ჩაცეცხლა-არ უნდა დაელია, მაგრამ მაინც

დალია, ღვინოს ხელი აქვს-ღვინოს არასასიამოვნო გემო აქვს.

ფრაზეოლოგიზმებს ნაკლებად ახასიათებთ პოლისემიურობა. ა.

ნაზარიანი ამ ფაქტს ასეთ ახსნას უძებნის: „ყოველი ახალი მნიშვნელობის

მიღებისას, ფრაზეოლოგიური ერთეულების ხმარების სიხშირე იზრდება;

გასათვალისწინებელია ის ფაქტიც, რომ რაც უფრო ხშირად ხმარობენ ფე,

მით უფრო ჩქარა ცვდება, და სუსტდება მისი ექსპრესიული

ზეგავლენა“(ნაზარიანი, 1976:214).

12

საინტერესო სურათი წარმოაჩინა ანდაზების განხილვამ.

ანდაზები ერის ლინგვისტურ სიმდიდრეს წარმოადგენს. მათი

ფორმირება ხდება ენის წიაღში.გერმანელი ლინგვისტის Seiller -ის

მიხედვით იმისათვის, რომ გამოთქმას ანდაზის სტატუსი მიენიჭოს,

უნდა აკმაყოფილებდეს შემდეგ ოთხ კრიტერიუმს: ა)უნდა იყოს

ტრადიციების ამსახველი; ბ)დამრიგებლური; გ) მოიპოვოს საყოველთაო

აღიარება; დ)იმდენად სხარტი, რომ ვინც მას მოისმენს, ადვილად

დაიხსომოს და შემდეგ გაიმეოროს(Seiller,1922:11), ციტირებული J.

Zouogbo-ს მიერ(J. Zouogbo,2009:68). მოძიებულ მასალაზე დაყრდნობით,

ქართული და ფრანგული ანდაზების დავაჯგუფეთ თემატიკის

მიხედვით:

ა) ანდაზები, რომლებშიც ფიგურირებს ღვინის ხარისხი და მისი

დადებითი თვისებები, ბ) ღვინის სმისას უფროს-უმცროსობის ტრადიცია;

გ) სტუმარ- მასპინძლობა და ამ ტრადიციის პატივისცემა: დ) ღვინის

გადამეტებული მოხმარების შედეგად გამოწვეული უარყოფითი

შედეგები:

შეპირისპირებამ დაგვანახა, რომ ღვინის მოხმარებასთან

დაკავშირებით ქართველები და ფრანგები მსგავს შეხედულებებს

ავლენენ, მაგრამ აღმოვაჩინეთ განსხვავებაც, კერძოდ: ფრანგულ

ანდაზებში არ არის გამოკვეთილი უფროს- უმცროსობის, სტუმარ-

მასპინძლობის ტრადიციები; როგორც ფრანგული ასევე ქართული

ანდაზებისთვის საერთოა შემდეგი პათოსი: ღვინო ზომიერად

მოხმარებული ჯანმრთელობისთვის სამარგებლოა, გადამეტებული კი -

საზიანო. ფრაზეოლოგიური ერთეულებისა და ანდაზების

სემანტიკურმა განხილვამ კიდევ ერთხელ, ცხადად დაგვანახვა, რომ

ისინი სამყაროს ეროვნული სურათის ეთიკურ- ზნეობრივ პარამეტრებს

წარმოაჩენენ. მსგავსი სემანტიკის მატარებელი ანდაზები, რომლებიც

გვხვდებიან არამონათესავე ენებში, იწოდებიან უნივერსალურ

ანდაზებად. მათთვის დამახასიათებელია ექსპლიციტური და

იმპლიციტური მნიშვნელობების თანხვედრა. ექსპლიციტურ დონეზე

გამოიყოფა ანდაზის პირდაპირი მნიშვნელობა, რომელიც გამოხატულია

მეტაფორულად, ხოლო იმპლიციტურ დონეზე-ანდაზის მეტაფორის

გადატანითი მნიშვნელობა, რომელიც უკავშირდება კონკრეტულ

სიტუაციას ან კონკრეტულ კონტექსტს. ღირსსაცნობია, რომ ერთი ერის

კულტურაში არსებული ანდაზების მსგავსება სხვა ეთნკულტურის

ანდაზებთან არ განისაზღვრება სრული

აზრობრივი და ლექსიკური თანხვედრით, არამედ იმ თემატიკისა და

პრობლემის თანხვედრით, რომლებსაც ეს ანდაზები წარმოაჩენენ:

13

პური და ღვინო ძველი ჯობია, ბატონი კი-ახალიო;

Or, ami, vin, serviteur, le plus vieux est le meilleur -ოქრო, მეგობარი,

ღვინო, მსახური, რაც უფრო ძველია, მით უფრო კარგია;

Ce que le sobre tient au coeur, est sur la langue du buveur;

ღვინო ადამიანს აალაპარაკებსო; რაც ფხიზელს გულში აქვს, ის

მთვრალს ენაზე აკერია; - ღვინო კაცს სწორეს ათქმევინებსო;

აღნიშნული ანდაზები შეგვიძლია განვიხილოთ, როგორც

სემანტიკურად უნივერსალური ანდაზები, რადგან მათში გვხდება

როგორც ექსპლიციტური, ასევე, იმპლიციტური თანხვედრის

შემთხვევები.

მოცემული თავის მეოთხე პარაგრაფი ეთმობა გამოცანებს. მიგვაჩნია,

რომ გამოცანას გააჩნია, როგორც შემეცნებითი, ასევე, მხატვრულ-

ესთეტიკური ფუნქცია. დიდაქტიკური ელემენტები გამოცანებშიც

შეიმჩნევა:

ა) ღვინო ზომიერად მოსახმარი სამარგებლო სასმელია; ბევრი ღვინის

დალევა,უსისმოვნებებს შეგამთხვევს: „მაგრამ ვინც შემებრძოლება, ის

ვერა ნახავს ლხინსაო, წაუქცეველს არ გავუშვებ ვაჟკაცად ნაქებ გმირსაო,

ჭკუას, გონებას, ავურევ, ჩავაგდებ სადმე თხრილსაო, თუ თავი არ

დამანება, გავუჩენ მუდმივ ჭირსაო; „უზომოდ მისი დამლევი, მიწასა

დაჰგვის წვერითა;“ „.ჯერ მწარეა, მერე ტკბილი, ბოლოს კი მატირებელი;“

„ცოტა წამალია და ბევრი- საწამლავიო.“

განხილული გამოცანები დადასტურდა: 1. მარტივი წინადადების

სტრუქტურით;

2. რთული თანწყობილი წინადადების სტრუქტურით; 3. ელიფსური

ფორმით (აკლია შემასმენელი); 4. გვხვდება მხოლოდ მტკიცებით

ფორმაში; 5. ახასიათებთ რიტმულობა.

გამოცანების თემაზე მუშაობისას გამოიკვეთა, რომ ამ

კონკრეტული საკითხის შესახებ ქართულ ენაზე შესრულებული

ნაშრომი, თითქმის არ იძებნება.

14

თავი III

ფრაზეოლოგიური ერთეულების სემანტიკური ასპექტები

აღნიშნული თავი შედგება ექვსი პარაგრაფისგან და მასში

განხილულია შემდეგი საკითხები: ფრაზეოლოგიური ერთეულების

წარმოშობა, სემანტიკური დერივაცია, ვარიანტულობა, სტილისტური

კლასიფიკაცია,ფრაზეოლოგიურ ერთეულთა თემატიკა და

სემანტიკური იდენტობები.

ფრაზეოლოგიური ერთეულების წარმოშობას ბევრი ფაქტორი

განაპირობებს. ღვინო ისეთი პროდუქტია, რომლის დაყენება-დავარგებას

ხანგრძლივი დრო სჭირდება. ამავე დროს, ის კოლექტიურ შრომას

საჭიროებს და დალევაც ძირითადად ფართო წრეში ხდება. ასე რომ,

ადამიანები აკვირდებიან ღვინოს, ერთმანეთს და ახალ-ახალი

გამოთქმებიც იბადება.მაგ.: „ყური შეახურე“! დაკვირვებულმა ადამიანმა

იცის, რომ ბევრი სასმელის დალევით, მსმელს ყური უწითლდება,

ამიტომ ეუბნება: „ყური შეახურე“ ანუ ბევრი დალიეო.

მეორე პარაგრაფი ეძღვნება სემანტიკური დერივაციის განხილვას,

რომელიც მდგომარეობს უკვე არსებული, სემანტიკური მნიშვნელობის

მქონე სიტყვიდან, ახალი, მეორადი მნიშვნელობის შექმნაში, ახალი

მნიშვნელობისა და არსებულის სიახლოვის გზით. მოვყვანთ მაგალითს,

რომელიც გვიჩვენებს, როგორ იძენს სიტყვა ახალ მნიშვნელობას

ფრაზეოლოგიზმის გავლით: .ღობე -სარებზე წნელით მოწნული ან

მწკრივად ჩარჭობილი სარებით და სხვ. შემოვლებული ზღუდეა, მაგრამ

ღობურად სმა- სუფრაზე ერთმანეთის მიყოლებით დალევას ნიშნავს.

ჩვენს კვლევაში განხილული გვაქვს ფრაზეოლოგიური

ერთეულებისთვის დამახასიათებელი კიდევ ერთი თვისება-

ვარიანტულობა: ესაა ფრაზეოლოგიური ერთეულების სახესხვაობა,

რომლის დროსაც მისი შემადგენელი რომელიმე წევრი წარმოგვიდგება

შეცვლილი ფორმით. მთავარ პირობად კი სემანტიკური მნიშვნელობის

უცვლელობა რჩება. ასევე, მათ უნდა შეასრულონ ერთნაირი ფუნქცია,

უნდა მიეკუთვნონ ერთსა და იმავე კლასს ლექსიკურ-გრამატიკული

კლასიფიკაციის გათვალისწინებით. ასევე, უნდა ემთხვეოდეს მათ მიერ

გამოხატული მნიშვნელობათა რაოდენობა. მაგ.: ღვინო ისეთია, რომ

კაჭკაჭს დააჩხავლებს-ღვინო ისეთია, რომ ყვავს დააჩხავლებს-ლექსიკური

ვარიანტებია, ხოლო Cuver le vin- Cuver son vin-გრამატიკულ ვარიანტს

წარმოადგენს.

თემატიკის მიხედვით ჩვენ მიერ მოძიებულმა მასალამ

საშუალება მოგვცა მოგვეხდინა ქართული და ფრანგული

15

ფრაზეოლოგიური ერთეულების შემდეგნაირი კლასიფიკაცია: ღვინის

რაოდენობა,ღვინის ხარისხი, ღვინის სმა, გადაჭარბებული სმა (ლოთობა),

,,ღვინო“ არ არის ნახსენები, მაგრამ იგულისხმება, ღვინო არის ნახსენები

მაგრამ კავშირი არა აქვს ღვინოსთან. მოძიებულ ფრაზეოლოგიზმებზე

დაკვირვებამ გვიჩვენა, რომ ფრანგებიც და ქართველებიც

განსაკუთრებულ ყურადღებას აქცევენ ღვინის ზომიერ დალევას, ხოლო

შემდგომ, თავის ღირსეულად დაჭერას, რაც ხშირად უძნელდებათ

მსმელებს. ირონია და დაცინვა არის მათი თანამდევი ორივე ენაში.

მოვიძიეთ პარალელური გამოთქმები:

1.ღობურად

სმა

ერთიმეორის

მიყოლებით

სმა

Boire à la

ronde

წრიულად(ერთიმეორის

მიყოლებით) სმა

2.ღვინოში

თავს იხრჩობს

ბევრ ღვინოს

სვამს

se noyer dans

le vin

ღვინოში თავს იღრჩობს

3.თავში ასვლა

ღვინისა

დათრობა avoir du vin

dans la tête

თავში ასვლა ღვინისა

(თავში ღვინის ქონა)

4.ჭიქის ჭიქაზე

დაცლა

ბევრი ღვინის

დალევა

Boire chopine

à chopine-

ბევრი ღვინის დალევა

და ა.შ.

ბ)სხვადასხვა თემატიკიდან ამოკრეფილი

ქართული ფ. ე. მნიშვნელობა ფრანგული ფ.

ე.

მნიშვნელობა

1. ღვინის ქუდი ღვინის ზემოთ

მოგდებული ჭაჭა

le chapeau du

vin

ღვინის ქუდი

2.ზედაშე ღვინო წირვისას

გამოსაყენებელი

ღვინო(საუკ.ხარისხ)

Vin de messe წირვისას

გამოსაყენებელი

ღვინო

3.მონათლული

ღვინო

წყალგარეული

ღვინო

Vin baptisé მონათლული

ღვინო

4.ღვინო

აიძაფება

გაფუჭდება,

აიმღვრევა

Vin qui file ღვინო აიძაფება,

გაფუჭდება,

აიმღვრევა

16

ქართული და ფრანგული ფრაზეოლოგიური ერთეულების

სემანტიკურმა განხილვამ დაგვანახვა, რომ არსებობს მთელი რიგი

ფრაზეოლოგიზმებისა, რომელთაც მსგავსი სემანტიკა გააჩნიათ. ჩვენი

აზრით აღნიშნული მსგავსება გამოწვეულია საერთო თემატიკით-

ღვინის მიღება- მოხმარების ერთნაირი ტრადიციებით.

17

დასკვნა

კვლევამ ცხადყო, რომ კონცეპტი „ღვინო“ შეგვიძლია

მივიჩნიოთ უნივერსალურ კონცეპტად, რადგან:

ლექსემა „ღვინო“ ქმნის როგორც ფლექსიურ, ასევე, დერივაციულ

პარადიგმებს;

ლექსემა „ღვინის“ ლექსიკურ-სემანტიკური ბუდე ქართულ ენაში

წარმოდგენილია მდიდარი ლექსიკური ფონდით, რომელიც შედგება

დერივაციით მიღებული სიტყვებისგან და კომპოზიტებისგან.

დერივაციული აფიქსებით მიღებული ქართული მარტივი

ნომინაციური ერთეულები წარმოდგენილია: არსებითი სახელის,

საწყისის, მიმღეობის და ზმნის პირიანი ფორმებით;

დერივაცია განხორციელდა მარტივ ფუძეზე აფიქსაციით;

არსებითი სახელი მივიღეთ: ა) სუფიქსის, ბ) პრეფიქსისა და

სუფიქსის დამატებით, მოხდა სუბსტანტივაცია;

ორი ზმნა მივიღეთ „ღვინ“ ფუძეზე აფიქსების დამატებით, ერთი-

სუფიქსის დამატებით.

ქართულ, ენაში, მყარმა სიტყვათშეხამებებმა და გამოთქმებმა

შეადგინეს ოთხი სემანტიკური ჯგუფი: ღვინო ა) ფერის მიხედვით,

ბ)ხარისხისა და დამზადების მიხედვით, გ)მოძველებული სიტყვები და

გამოთქმები, დ)სიტყვათწარმოებითი კალკების ჯგუფში

გაერთიანებული კომპოზიტები;

კომპოზიციის საშუალებით მოხდა არსებითი და ზედსართავი

სახელების წარმოქმნა;

მიღებული კომპოზიტები შედგება ორი ფუძისგან, გვაქვს მხოლოდ

ერთი სამფუძიანი კომპოზიტი (რძე და ღვინისფერი);

კომპოზიტების სტრუქტურა სქემატურად ასე გამოისახება: N+N;

N+ADJ; N+PART.; N+CONJ.+ADJ;

ფორმის მიხედვით მივიღეთ სამი სახის კომპოზიტი: ა) მარტივი

ფორმა (ღვინომასალა); ბ)ტირეთი შეერთებული ორი სიტყვა(ღვინო-

არაყი ); გ),,და“-კავშირით შეერთებული: რძე და ღვინისფერი;

დ)რედუპლიკაციით მიღებული: ღვინაღვინა; ნასესხები სიტყვები

გვხვდება ნეოლოგიზმების სახით.

მყარი სიტყვათშეხამებების სტრუქტურა სქემატურად ასე

გამოვსახეთ: N+ADJ, N+PART, N+N. მათში ლექსემა „ღვინო“

წარმოდგენილია, როგორც საზღვრული; მსაზღვრელებია:

ა)გაადიექტივებული სუბსტანტივი, ბ)ზედსართავი სახელი, გ)მიმღეობა

ადიექტივის ფუნქციით, დ)განკუთვნილების ან დანიშნულების სახელი,

18

რომელიც ვითარებითი ადიექტივის როლში გამოდის და სინტაქსურ

წყვილში მსაზღვრელის ფუნქციას ასრულებს;

ლექსემა „vin“ -ს ფრანგულ ენაში მრავალრიცხოვანი სინონიმური

შესატყვისი გააჩნია; ღვინის გამომხატველი ლექსემები დავყავით სამ

ჯგუფად:

ა)პირდაპირი მნიშვნელობის მქონე ფორმები; ბ)ფამილიარული და

კნინობითი ფორმები; გ)ფართო(გადატანითი) მნიშვნელობით ნახმარი

ფორმები;

ლექსემა „vin“ ქმნის როგორც ფლექსიურ, ასევე, დერივაციულ

პარადიგმებს;

ლექსემა „vin“-ის ლექსიკურ-სემანტიკური ბუდე ფრანგულ ენაში

წარმოდგენილია მდიდარი ლექსიკური ფონდით, რომელიც შედგება

დერივაციით მიღებული სიტყვებისგან, და კომპოზიტებისგან.

დერივაციული აფიქსებით მიღებული ფრანგული მარტივი

ნომინაციური ერთეულები წარმოდგენილია: არსებითი სახელის,

საწყისის, მიმღეობის და ზმნის პირიანი ფორმებით;

დერივაცია განხორციელდა მარტივ ფუძეზე აფიქსაციით;

სახელები (არს.სახ. და ზედ. სახ.) მივიღეთ „vin“ ფუძეზე

სუფიქსების დამატებით;

ზმნები მივიღეთ „vin“ ფუძეზე სუფიქსების დამატებით და

აფიქსაციით.

კომპოზიციის შედეგად მოხდა არსებითი და ზედსართავი

სახელების წარმოქმნა, რის შედეგადაც მივიღეთ: ორფუძიანი და ერთი

სამფუძიანი კომპოზიტები;

კომპოზიტების სტრუქტურამ ასეთი სქემატური სახე მიიღო: N+N;

N+ADJ; V+N

ფორმის მიხედვით მივიღეთ სამი სახის კომპოზიტი: ა) მარტივი

ფორმა, (viniculture ); ბ)ტირეთი შეერთებული ორი სიტყვა( goute-vin);

გ)წინდებულებით შეერთებული(ძითადად à და de წინდებულებით)

tache de vin, sac à vin. დაფიქსირდა ასევე, ბერძნულიდან და

ლათინურიდან ნასესხები სიტყვები;

ფრანგულ ენაში, მყარმა სიტყვათშეხამებებმა და გამოთქმებმა

შეადგინეს ოთხი სემანტიკური ჯგუფი: ღვინო ა) ფერის მიხედვით,

ბ)ხარისხისა და დამზადების მიხედვით, გ)მოძველებული სიტყვები და

გამოთქმები, დ)სიტყვათწარმოებითი კალკების ჯგუფში

გაერთიანებული კომპოზიტები;

მყარი სიტყვათშეხამებების სქემატური სტრუქტურა ასეთი სახით

ჩამოყალიბდა: N+ADJ, N+PART. N+PREP+N, N+ADJ+PREP+V,

ADJ+N. მათში ლექსემა „vin“ (ღვინო) წარმოდგენილია, როგორც

19

საზღვრული; მსაზღვრელებია: ა)გაადიექტივებული სუბსტანტივი,

ბ)ზედსართავი სახელი, გ)მიმღეობა ადიექტივის ფუნქციით;

სამი ძირითადი ფერი დომინირებს ფრანგული ღვინის

დახასიათებისას: vin rouge (წითელი ღვინო), vin blanc (თეთრი ღვინო),

vin rosé (ვარდისფერი ღვინო);

მიღებული შედეგების ტიპოლოგიური შედარება-შეპირისპირებისას

გამოიკვეთა,რომ ორივე საანალიზო ენაში:

ლექსემა „ღვინო“ („vin“) ქმნის როგორც ფლექსიურ, ასევე,

დერივაციულ პარადიგმებს;

დერივაცია განხორციელდა მარტივ ფუძეზე აფიქსაციით;

დერივაციული აფიქსებით მიღებული მარტივი ნომინაციური

ერთეულები წარმოდგენილია: არსებითი სახელის, საწყისის, მიმღეობის

და ზმნის პირიანი ფორმებით;

კომპოზიციის შედეგად მოხდა არსებითი და ზედსართავი

სახელების წარმოქმნა;

მყარმა სიტყვათშეხამებებმა და გამოთქმებმა შეადგინეს ოთხი

სემანტიკური ჯგუფი: ღვინო ა) ფერის, ბ)ხარისხის და დამზადების

მიხედვით, გ)მოძველებული სიტყვები და გამოთქმები,

დ)სიტყვათწარმოებითი კალკების ჯგუფში გაერთიანებული

კომპოზიტები;

ფერის მიხედვით როგორც ფრანგები, ასევე, ქართველები,

განარჩევენ სამი ფერის ღვინოს: vin rouge (წითელი ღვინო), vin blanc

(თეთრი ღვინო), vin rosé (ვარდისფერი ღვინო);

განსხვავებულია ქართულში: ნასესხები სიტყვები გვხვდება

ნეოლოგიზმების სახით;

განსხვავებულია ფრანგულში: გვხვდება ბერძნულიდან და

ლათინურიდან ნასესხები სიტყვები.

ღვინის სმის გამომხატველი ზმნები ფართო სპექტრითაა

წარმოდგენილი როგორც ქართულ, ასევე, ფრანგულ ენებში. ორივე

საანალიზო ენაში დასტურდება ფლექსიური და დერივაციული

პარადიგმების არსებობა; ქართული ზმნებისთვის დამახასიათებელია

ზმნისწინების დართვა, რაც არ ფიქსირდება ფრანგული ზმნების

შემთხვევაში.

ღვინის სმის აღმნიშვნელმა ზმნებმა მოგვცა სამი სემანტიკური

ჯგუფი: სასმისის სწრაფად დალევა; სასმისის ბოლომდე შესმა; დალევის

მანერა (დალევისას გამოცემული ხმების გათვალისწინებით).

ღვინოსთან დაკავშირებული ლექსიკის დიდი ნაწილი

პოლისემიურია. მათი წარმოშობა განაპირობა სოციალურმა და

პრაგმატიკულმა ფაქტორებმა. გამოვლინდა სემანტიკურად თანხვედრი

20

ანალოგები: შესანდობარი- la libation; მონათვლა- Baptiser, Baptiser du vin;

დასველება- Arroser; arroser ses succés; აღნიშნული გამოთქმები

შეგვიძლია განვიხილოთ, როგორც სემანტიკური უნივერსალიები.

მოვიძიეთ მეღვინეობასთან დაკავშირებული ქართული და

ფრანგული ტერმინოლოგია. მოძიებულმა ტერმინებმა შეადგინა სამი

თემატური ჯგუფი: ა) ღვინის სახელწოდებები, ბ)მეღვინეობის სფეროში

მომუშავე ადამიანთა თანამდებობები, გ) ღვინის დამუშავებისას

გამოყენებული ტერმინები.ქართული და ფრანგული ტერმინების

შედარებამ საშუალება მოგვცა დაგვედგინა: საანალიზო ენებში ღვინის

შენახვა-დავარგების, საღვინე სახლის და ამ სფეროში დასაქმებულთა

თანამდებობი სემანტიკურად იდენტურია, მხოლოდ სიტყვაფორმით

განსხვავდებიან ერთმანეთისგან; საღვინე სახლი-Vineries, მარანი- Cave,

მეღვინეთუხუცესი- Echanson, პირის მეღვინე, პირის მწდე- goûteur de vins, le sommelier, მეხელადეთუხუცესი,მეხელადენი-bouteillers, მემარნე-

Caviste;

აღნიშნული ტერმინები შესაძლოა, მივიჩნიოთ სემანტიკურ

უნივერსალიებად;

დეგუსტაცია ღვინის შეფასების უმნიშვნელოვანეს საშუალებას

წარმოადგენს; ღვინის დაგემოვნება ხდებოდა როგორც საფრანგეთში,

ასევე საქართველოში; ღვინის შეფასებისას ქართველები ყურადღებას

აქცევდნენ შემდეგ კომპონენტებს: ფერი, გემო, ალკოჰოლის შემცველობა,

აგებულება, არ დასტურდება სურნელის გამომხატველი ლექსემები;

დეგუსტაციისას გამოყენებული ქართული ლექსიკა მივიწყებულია და

ჩანაცვლებულია ფრანგული ტერმინებით.

დადგინდა, რომ ფრაზეოლოგიური ერთეულების წარმოშობა

ხდება: ა)დენოტატიური ბ) მეტაფორული და გ) მეტონიმური

გადააზრებით;

მეტონიმური გადააზრებისას, თავისუფალი შესიტყვების

მნიშვნელობა ნაწილობრივ შენარჩუნებულია მის ბაზაზე

წარმოქმნილ ფრაზეოლოგიური ერთეულის მნიშვნელობაში, ხოლო

მეტაფორული გადააზრებისას, თავისუფალი შესიტყვების მნიშვნელობა

აღარ ფიგურირებს მის ბაზაზე წარმოქმნილ ფრაზეოლოგიური

ერთეულის მნიშვნელობაში;

ფრაზეოლოგიური ერთეულების წარმოშობა ხდება ასევე

ა)ხალხური ეტიმოლოგიის ბაზაზე და ბ)არქაიზმების გამოყენებით;

აღნიშნული პროცესები დამახასიათებელია როგორც ქართული, ასევე

ფრანგული ფრაზეოლოგიური ერთეულებისთვის.

21

ფრაზეოლოგიური ერთეულების ფორმალური ანუ მორფო-

სინტაქსური სტრუქტურების კვლევისას გამოიკვეთა შემდეგი ფაქტორები:

ფრაზეოლოგიური ერთეულების კომპონენტთა რაოდენობა

მერყეობს ორიდან ოთხამდე;

ლექსიკურ გრამატიკული თავისებურებების მიხედვით მივიღეთ:

სახელური და ზმნური ფრაზეოლოგიური ერთეულები;

შიდა კავშირები ყალიბდება მსაზღვრელ-საზღვრულის

ურთიერთობით; ახასიათებთ ცვლილება ბრუნვის მიხედვით;

წინადადებაში ასრულებენ ქვემდებარის, დამატებების ან

შედგენილი შემასმენლის სახელადი წევრის(ატრიბუტის) ფუნქციას;

აღნიშნული თვისებები დადასტურდა ორივე საანალიზო ენაში, ხოლო

ფრანგული კომპარატიული (ადიექტური) ფრაზეოლოგიზმების

ანალოგები ქართულ ენაში არ იძებნება.

რიცხვის მიხედვით ცვლილება დამახასიათებელია ორივე ენის

ფრაზეოლოგიური ერთეულებისთვის, ხოლო სქესში ცვლილება

მხოლოდ ფრანგულ ენაში დასტურდება.

ზმნურ სინტაგმის შემადგენელი ზმნები, შესაძლოა იყოს

გარდამავალი, გარდაუვალი, ნაცვალსახელოვანი.

ზმნური ფრაზეოლოგიური ერთეულების სინტაქსური

თვალსაზრისით განხილვამ დაგვანახა მსგავსება ქართულ, იდენტური

სტრუქტურის მქონე ფრაზეოლოგიზმებთან, კერძოდ, როდესაც ზმნა

წარმოდგენილია ინფინიტივით, წინადადებაში ასეთ ფრაზეოლოგიურ

ერთეულებს დაკისრებული აქვთ ნომინატიური ფუნქცია, ხოლო

პირიანი ფორმით წარდგენის შემთხვევაში, მათ შეუძლიათ შექმნან,

როგორც მარტივი, ასევე რთული წინადადება.

იდიომური გამოთქმების შიგნით გავმიჯნეთ ლექსიკური და

სემანტიკური კავშირები. თავის მხრივ, სემანტიკური კავშირის

დიფერენციაციამ მოგვცა სამი სახის კავშირი: ა)იდიომური გამოთქმის

არც ერთი კომპონენტი არ ფიგურირებს მის მნიშვნელობაში;

ბ)იდიომური გამოთქმის ყველა კომპონენტი ფიგურირებს მის

მნიშვნელობაში; გ) იდიომური გამოთქმის მხოლოდ ნაწილი

ფიგურირებს მის მნიშვნელობაში; ხოლო უარყოფით ფორმაში

ჩაყენებული იდიომები გამოხატავენ ილოკუციურ ძალას (ადრესატის

ინტენციას), აძლიერებენ ან ასუსტებენ მას.

დადგინდა, რომ ორივე საანალიზო ენაში, ფრაზეოლოგიური

ერთეულების წარმოშობა ხდება: ა) ფრაზეოლოგიური ერთეულის

ლექსიკალიზაციით, ბ) სემანტიკური დერივაციით, გ)ვარიანტულობის

გათვალისწინებით;

22

ფრაზეოლოგიური ერთეულების სტილისტური კლასიფიკაციის

სახეობებია:

ლიტერატურული: სალაპარაკო- ფამილიარული; ჟარგონი

(პროფესიული), პოეტური; ირონიული შეფერილობის მქონე

(ხუმრობის).

მოვახდინეთ ქართული და ფრანგული ფრაზეოლოგიური

ერთეულების კლასიფიკაცია თემატიკის მიხედვით: ა)

ფრაზეოლოგიზმები, რომლებშიც გადმოცემულია ღვინის რაოდენობა; ბ)

ფრაზეოლოგიზმები, რომლებშიც გადმოცემულია ღვინის ხარისხი; გ)

ღვინის სმასთან დაკავშირებული ფრაზეოლოგიზმები; დ) ღვინის

გადაჭარბებულ მოხმარებასთან დაკავშირებული (ლოთობა); ე) ლექსემა

„ღვინო“ არის ნახსენები, მაგრამ კავშირი არა აქვს ღვინოსთან; ვ) ლექსემა

„ღვინო“ ,,vin” არ არის ნახსენები, მაგრამ იგულისხმება.

ფრაზეოლოგიური ერთეულების მეტი რაოდენობა დაფიქსირდა

ღვინის გადაჭარბებული მიღების გამომხატველ ფრაზეოლოგიურ

ერთეულებში, როგორც ქართულ, ასევე, ფრანგულ ენაში. აღნიშნული

შედეგი გვაძლევს უფლებას დავასკვნათ, რომ ღვინის სწორად

მოხმარება, სენსიტიურ თემას წარმოადგენს ორივე ერისათვის.

დადგინდა, სემანტიკურად მსგავსი ქართული და ფრანგული

ფრაზეოლოგიური ერთეულები- სემანტიკური უნივერსალიები;

თემატიკური დიფერენცირებისას ქართულ ანდაზებში გამოიკვეთა

მკვეთრად გამოხატული სტუმარ- მასპინძლობისა და უფროს-

უმცროსობის ტრადიცია, რაც დამახასიათებელი არ არის ფრანგული

ანდაზებისთვის; მოვახდინეთ ქართული და ფრანგული პარემიების

თანხვედრა სტრუქტურული თვალსაზრისით;

მოვიძიეთ და განსახილველად წარმოვადგინეთ ლექსემა „ღვინის“

თემატიკაზე შექმნილი გამოცანები. ვფიქრობთ, აღნიშნულმა მასალამ

მრავალფეროვნება შესძინა ჩვენს კვლევას. დასანანია, რომ ამ ეტაპზე,

ფრანგულ ენაში არ დასტურდება იდენტური სახეობების არსებობა.

ამდენად, შესწავლილმა მასალამ დაადასტურა, რომ კონცეპტ

„ღვინის“ ლექსიკურ-სემანტიკური და ფრაზეოლოგიური ასპექტების

განხილვა, მსგავსება-განსხვავების გამოვლენით, უფრო ნათლად

წარმოაჩენს ცალკეული საანალიზო ენის შიგნით არსებულ

თავისებურებს და ქმნის საფუძველს, ცალკეული საკითხების

შემდგომი, სიღრმისეული კვლევისათვის.

23

სადისერტაციო ნაშრომის ძირითადი დებულებები ასახულია შემდეგ

პუბლიკაციებში:

1. დეგუსტაციის დროს გამოყენებული ენოლოგიური ტერმინოლოგიის

რეპრეზენტაცია-კულტურათაშორისი დიალოგები III, შრომები.

გამომცემლობა „მერიდიანი“, 2015.

2. კონცეპტ „ღვინისგან“ წარმომდგარი ფრანგული და ქართული

ლექსიკური ერთეულები-ენა და კულტურა III შრომები. ქუთაისი,

გამომცემლობა „მერიდიანი“, 2015.

3. კონცეპტ „ღვინოსთან“ დაკავშირებული პოლისემიური ლექსიკა და მათი

ფრანგული ანალოგები -სამეცნიერო რეფერირებადი ჟურნალი „ენა და

კულტურა“ №15. ქუთაისი, 2016.

4. Structural analysis of two-component nominal phraseological units on the basis

of the lexeme “Wine” in the Georgian and French languages (ლექსემა

„ღვინისგან“ მიღებული ორკომპონენტიანი სახელური ფრაზეოლოგიური

ერთეულების სტრუქტურული ანალიზი) -Humanities in the 21stcentury:

scientific problems and searching for effective humanist technologies. San

Francisco, California, USA. 2016

5. Les éléments lexiques employés pour désigner le terme « boire du vin » dans de

différentes langues (ღვინის სმის პროცესის გამომხატველი ლექსიკური

ერთეულები სხვადასხვა სისტემის ენებში) -VIII Colloque international ‘‘LE

MIROIR LINGUISTIQUE DE L’UNIVERS’’, organisé dans le cadre des

Journées de la Francophonie.

24

Université d’Etat Iacob Gogebashvili de Télavi

Tous droits réservés

Tinatini Beriashvili

Les aspects lexiques et sémantiques du concept lingo-culturel « Vin »

dans les éléments phraséologiques géorgiens et français

Pour obtenir le grade académique de doctorat (1005)

R é s u m é

de l’ouvrage

Spécialité : linguistique typologique

Télavi 2016

25

L’ouvrage a été effectué dans le département de la philologie géorgienne

et dans le département des langues étrangères de la faculté des sciences

humaines de l’Université d’Etat Iacob Gogebashvili de Télavi

Directrices de la thèse :

Docteur de philologie,

Professeur: Nunu Geldiashvili ;

Docteur ès sciences en philologie,

Professeur-emerite : Tsiuri Akhvlediani

Correcteurs :

Docteur de philologie,

Professeur: Roin Tchikadze

Docteur de philologie,

Professeur: Ketevan Gabunia

La soutenance aura lieur le « 15 » juillet 2016, à _13_ heures lors de la réunion

du jury de thèse de la faculté des sciences humaines de l’Université d’Etat Iacob

Gogebashvili de Télavi : Bât. _____ Salle ________

Adresse : Télavi 2200, Géorgie

N 1, rue de l’Université géorgienne

Tél.: +995 350 27 24 01

La thèse peut être consultée dans la bibliothèque de l’Université d’Etat de Télavi

et sur le site Internet :http://tesau.edu.ge

Secrétaire du conseil des dissertations :

Docteur de philologie,

Professeur : Nino Kotchloshvili

26

Caractéristiques générales de la thèse

Le présent ouvrage « Les aspects lexiques et sémantiques du concept

linguo-culturel « Vin » dans les éléments phraséologiques géorgiens et français »

est composé d’une introduction suivie par trois chapitres et une conclusion.

L’introduction analyse l’actualité du sujet, le but recherché, les missions,

les méthodes d’analyse, la nouveauté scientifique de l’ouvrage ainsi que ses

valeurs théoriques et pratiques.

L’actualité du sujet : Aujourd’hui, quand le vin géorgien cherche à

renforcer sa place sur le marché mondial, beaucoup reste à faire du point de vue

linguistique. Le vin de qualité nécessite à être représenté par une terminologie

convenable. La recherche de ces termes est l’objet principal à atteindre puisque

malgré l’intérêt croissant de la société envers ce domaine, l’ouvrage qui

réunirait et analyserait son lexique n’existe pas ; l’actualité du sujet de la thèse

est renforcée par la comparaison de ce lexique avec les éléments équivalents en

français.

Le but recherché et les missions de l’ouvrage : Etude et analyse des

aspects lexiques et sémantiques du concept linguo-culturel « Vin » suivant les

ressources géorgiennes et françaises, ainsi que la résolution de certaines

problématiques, telles:

1. Systématisation et classification des éléments lexiques et phraséologiques

géorgiens et français contenant le concept lingo-culturel « Vin » ;

2. Définition et analyse des aspects lexique et sémantique par voie de

comparaison ;

3. Exposition des isomorphismes et des allomorphismes ainsi que des

universalités générales ;

La nouveauté scientifique de l’ouvrage consiste dans le fait que l’objectif

de la recherche, le concept lingo-culturel « Vin » ainsi que les éléments lexiques

et phraséologiques qu’il a générés a été structuré et analysé pour la première

fois par voie de comparaison, suivant les ressources linguistiques géorgiennes et

françaises. Ceci encouragera d’une part l’étude approfondie de ce phénomène

dans l’avenir et d’autre part, aidera à la recherche de la phraséologie géorgienne

et à la création d’un dictionnaire franco-géorgien basé sur le lexème « Vin ».

La valeur théorique de la thèse consiste au phénomène suivant :

a) Les concepts discutés dans l’ouvrage représentent le fonds lexicologique du

concept lingo-culturel « Vin » ;

b) Les particularités du lexique et de la phraséologie du concept « Vin » trouvées

grâce à la recherche ainsi que les similitudes et les différences dans les langues

géorgiennes et françaises représentent la nouveauté typologique ;

27

c) Une terminologie du concept « Vin » (production, qualité, usage) a été

élaborée.

La valeur pratique : Les ressources utilisées dans l’ouvrage ainsi que les

résultats obtenus peuvent servir :

a) De ressources complémentaires pour l’étude approfondie du lexique lié au

concept lingo-culturel « Vin » ;

b) Lors de la traduction ;

c) De ressources lexicologiques pour des cours pratiques ou théoriques, dans la

linguistique comparée, dans les ouvrages des étudiants ou scientifiques ;

d) Un ouvrage de support pour les professionnels du domaine linguistique et

viticole.

Méthodologie de la recherche

Les méthodes suivantes ont été utilisées pour effectuer le présent

ouvrage :

Méthode d’analyse sémique et des components, qui étudie les éléments

des expressions phraséologiques et permet à souligner non seulement la

structure des éléments phraséologiques mais aussi les liaisons entre les mots

ayant le même champ sémantique ;

Méthode sémantique, structurelle et de comparaison qui souligne les

caractéristiques des phraseologisms ;

Méthode d’analyse distributionnelle qui décrit les éléments

phraséologiques et lexiques en liaison avec d’autres mots.

Les postulats théoriques utilisés lors du travail sur la thèse :

Les termes utilisés au quotidien, lors de la production ou de l’usage du

vin ;

La culture de boire du vin exprimée dans les phraseologisms et les

éléments lexiques en géorgien ainsi qu’en français.

Les associations nées lors de l’étude des expressions phraséologiques

nous permettent de contempler les caractéristiques des peuples géorgien et

français qui les ont créées.

La présente thèse comprend une introduction, suivie par trois chapitres

et une conclusion.

Résumé principal de l’ouvrage

Le facteur du vin occupe une place toute particulière dans la vie des

peuples géorgiens et français. Le vin est le produit qui ne peut pas être juste

consommé et oublié. Sa production est un long processus nécessitant du travail

commun des gens ainsi que des ressources humaines, des outils de travail, de

l’endroit où déroulerait ce processus et enfin, sa consommation. Ces processus

28

continuaient pendant des siècles, les sociétés ont subi des transformations,

plusieurs mots sont nés et morts mais le vin, en tant qu’une boisson et le « Vin »

en tant qu’un lexème qui le décrit restent toujours. Certains termes utilisés pour

le caractériser peuvent également décrire les êtres humains, ainsi, en entendant

certains lexèmes, il faut réfléchir avant d’affirmer s’ils décrivent du vin ou un

être humain. Aujourd’hui, quand une attention toute particulière est attribuée

au renforcement du rôle du vin géorgien sur le marché mondial, on pense que

beaucoup reste à faire du point de vue linguistique.

Chapitre I

Les aspects lexiques du concept linguo-culturel « Vin »

Le premier chapitre comprend huit paragraphes : 1. Le lexème « Vin »

en tant qu’un concept linguo-culturel ; 2. Les éléments lexiques géorgiens

obtenus par la flexion-dérivation du concept « Vin » ; 3. Les éléments lexiques

français obtenus par la flexion-dérivation du concept « Vin » ; 4. Les éléments

lexiques décrivant le processus de boire du vin ; 5. Les mots polysémiques ; 6.1.

Les éléments lexiques exprimant la qualité du vin ; 6.2. Les éléments lexiques

décrivant le processus de boire du vin ; 6.3. Les éléments lexiques décrivant

l’état d’ébriété ; 7. Les termes liés au concept « Vin » ; 8. Le lexique lié à la

dégustation du vin.

En général, les actions d’un être humain sont dirigées à la conception

du monde suivant son expérience cognitive. Il est clair que la différenciation et

l’identification des objets sont effectuées à l’aide de la langue. La lingo-

culturologie est un nouveau domaine scientifique et bien évidemment, elle a

nécessitée de nouvelles conceptions et catégories qui décriraient d’une manière

adéquate les bases linguistiques ainsi que culturelles. La référence d’une telle

terminologie est le concept. Certains entre ces concepts (soleil, ciel, terre) sont

des concepts universels et le lexème « Vin » peut être également considéré

parmi eux vu les synonymes lexicologiques et les champs thématiques qu’il crée

en géorgien ainsi qu’en français.

La base lexique et sémantique du concept lingo-culturel « Vin » est

très riche sémantiquement en géorgien et exprime des aspects variés de la vie

sociale.

Nous avons cherché à présenter la base lexique et sémantique du

concept linguo-culturel « Vin ». Le résultat a dépassé toutes nos attentes. 37

éléments lexiques ont été obtenus d’un mot de base constitués des mots obtenus

par la dérivation, des mots composés et d’un mot obtenu par la réduplication.

L’étape suivant consistait à leur structuration de la manière suivante :

29

a) Les éléments nominatifs simples ;

b) Les éléments nominatifs composés ;

c) Les éléments nominatifs secondaires (les mots polysémiques).

Les éléments nominatifs composés ont de leur part, créés quatre

groupes sémantiques : du vin a) selon la couleur, b) selon la qualité et la

production, c) des mots et expressions archaïques d) des mots composés unis

dans le groupe des calques. Les éléments trouvés comprennent les mots et les

expressions qui ne sont pas mentionnés dans aucun des dictionnaires publiés

jusqu’à ce jour.

Les éléments lexiques géorgiens et français exprimant les concepts du

lexème « Vin » ont été étudiés afin de trouver leur structure :

En géorgien : N+N, ADJ+N, PART+N;

En français : N+ADJ, N+PART. N+PREP.+N, N+ADJ+PREP+V,

ADJ+N.

Dans tous les cas, le lexème « Vin » est représenté comme un adjectif :

a) Substantif jouant le rôle d’un adjectif ;

b) Adjectif ;

c) Participe avec fonction d’un adjectif.

3. Les mots et expressions archaïques, tels : vin de veille, vin de coucher, vin de

l'étrier, vin de cargaison, vinade, pot-de-vin, vinaire, gouteur de vin.

En étape suivante, nous avons recherché les éléments lexiques décrivant

le processus de boire du vin. En géorgien, ce sont : gasinjva, dagemovneba,

gemeba, datchashnikkeba, daleva, sma, shesma. Dans ces cas étudiés, le lexème

« sma » a le potentiel le plus extensif. Nous avons trouvé l’équivalent français

pour ce mot ainsi que ses synonymes : Boire, dont les synonymes sont :

absorber, avaler, aviner, biberonner, buvoter, chopiner, déguster, désaltérer,

écluser, ingurgiter, laper, licher, picoler, s'enivrer,

se soûler, se taper, sécher, siffler, siroter, trinquer, vider.

Les verbes décrivant le processus de boire du vin ont formé trois

groupes sémantiques : boire d’un coup, boire cul sec et la manière de boire

(selon les bruits émis quand on boit). La particularité découverte dans les

éléments lexiques géorgiens ainsi que français est le rapport négatif dans les

verbes qui décrivent le processus de boire du vin en trop grande quantités.

Notre recherche a également porté sur la polysémie lexique. Les

ressources trouvées donnent la possibilité de discuter de la métaphore du mot.

Cependant, nous pouvons également déclarer que le même mot, mis en

différentes positions sémantique, acquiert des significations différentes. Nous

avons d’abord étudié les mots polysémiques géorgiens pour lesquels nous avons

trouvé des équivalents sémantiques français : 1. Shesandobari – la libation ; 2.

30

Monatvla – processus religieux ou ajouter de l’eau dans le vin pour augmenter

sa quantité – Baptiser, Baptiser du vin ; 3. Dasveleba – marquer un succès avec

du vin – Arroser ; Arroser ses succès ; 4. Rakraki, rukruki nakadulis, simgeris,

des bruits émis en buvant du vin – Glouglouter, un glouglou.

Dans le paragraphe suivant, nous avons étudié les éléments lexiques

dans les rangs des phraseologisms uni-membres qui ont été classifiés selon la

thématique :

a) Les éléments lexiques décrivant le degré de boire du vin ;

b) Les éléments lexiques exprimant le processus de boire du vin ;

c) Les éléments lexiques qui décrivent l’état d’ébriété. Les éléments lexiques

exprimant la qualité du vin sont représentés par deux lexèmes en géorgien :

gagaleba et aidzafeba. Ce dernier est un dialecte mais a son équivalent en

français : filer (le vin qui file).

Les phraseologisms décrivant les processus de boire du vin ont de leur

part, présenté une thématique différente : boire rapidement, boire cul sec, boire

d’une manière dégoutante, les bruits plaisants émis par la boisson.

Les éléments lexiques exprimant l’état d’ébriété ont présenté un

paradigme sémantique à part en deux sous-groupes : l’état quand on n’a pas

beaucoup bu et l’ivresse. En français, l’état quand on n’a que légèrement bu,

peut être exprimé par le nom, le participe, le verbe ; en même temps, tous les

noms n’ont pas leur verbe et vis vers ça ; les tableaux de noms verbaux et des

verbes sont remplis par des lexèmes identiques étant donné qu’en français,

l’infinitif du verbe est une forme habituel qui entend que ce lexème peut être

modifié suivant la personne ou le nombre.

Les termes liés au concept « Vin » : tous les domaines scientifiques

possèdent leur propre terminologie. La viniculture est un des domaines de

l’agriculture très riche en terminologie en géorgien tout comme en français.

Nous l’avons classifiée suivant a) noms du vin ; b) fonction des professionnels

dans le domaine vinicole, c) termes utilisés en produisant du vin.

Des différences ont été trouvées entre les éléments phraséologiques et

les termes :

a) Les éléments terminologiques expriment le sens avec une signification

directe de leurs components ;

b) Les éléments terminologiques ont du sens objectif ;

c) Le terme nomme mais ne peut pas caractériser, il est neutre du point de vue

stylistique et ne peut exprimer qu’une seule signification.

Les termes trouvés ont formés trois groupes thématiques :

a) noms du vin, b) fonctions des professionnels de viniculture, c) termes utilisés

dans la production du vin.

31

La comparaison des termes géorgiens et français nous a permis de

conclure que :

1. Le principe choisi par les Géorgiens ainsi que les Français lors de la

classification du vin est identique (commence par les vins jeunes et termine par

des vins vieillis).

2. Les fonctions des professionnels sont identiques du point de vue sémantique,

seules les formes sont différentes : sagvine sakhli – Vinerie, marani – Cave,

megvinetukhutsesi – Echanson, piris megvine, piris mtsde – Goûteur de vins, le

sommelier, mexeladetukhutsesi, mekheladeni – Bouteillers, memarne – Caviste.

Les termes ci-dessus peuvent être considérés comme des termes

universels.

3. On emploie fréquemment des termes français en géorgien.

Le lexique lié à la dégustation représente un moyen important pour

évaluer du vin. Selon les standards contemporains, le vin est évalué suivant la

couleur, le goût et l’odeur ; La dégustation du vin est faite en France ainsi qu’en

Géorgie. En dégustant du vin, les Géorgiens évaluent sa couleur, le goût, le

degré d’alcool, le corps, les lexèmes exprimant l’odeur n’ont pas pu être

retrouvés. La majorité absolue de la terminologie géorgienne en matière de

dégustation a été oubliée et remplacée par des termes français.

Chapitre II

Phraséologismes du concept « Vin »

Le deuxième chapitre est composé de quatre paragraphes : le premier,

les modes de composition des éléments phraséologiques, étudie les théories de

Weinreich, d’A. Takaishvili et d’A. Nazaryan sur la création des éléments

phraséologiques. Il a été découvert que les éléments phraséologiques sont créés

par :

a) méthode dénotative, b) méthode métonymique, c) méthode métaphorique, d)

par étymologie populaire, e) par les archaïsmes.

Ces processus caractérisent les éléments phraséologiques géorgiens et

français d’une manière identique.

Le deuxième paragraphe étudie la structure des idiomes. Suivant les

caractéristiques lexiques et de grammaire, on définie les idiomes nominatifs et

prédicatifs. Dans les ressources recherchées, la structure des idiomes nominatifs

composés est la suivante :

1) NP=a(N)+b(N), 2)NP=a(ADJ)+b(N);

L’étude des éléments phraséologiques français a montrée que :

32

1. La forme la plus rependue est le phraseme substantif avec une structure

dépendent construite selon le modèle grammatical suivant:

a) N1+prép.+ (art)N2, où N2 peut être représenté par un article ou sans article ;

b) La création des phrasemes substantifs peut être effectuée par la composition

de l’adjectif et du nom Adj+N ou en structure renversée N+Adj, Adj.+prép

+Nom. En français, les phrasemes adjectivaux peuvent être représentés par une

structure dépendante ou indépendante, par exemple : Adj + comme +(art.)N. Les

phraseologisms comparatifs n’ont pas été retrouvés en géorgien.

En français, tout comme en géorgien, les phrasemes nominatifs

peuvent jouer le rôle du sujet, de l’objet, de la partie nominale du prédicat

composé.

Modification est faite suivant le sexe et le nombre.

Les expressions idiomatiques comprennent des liaisons lexiques et

sémantiques. Ces dernières peuvent être de trois types : 1. Aucun component

d’une expression idiomatique n’est présent dans la signification, par exemple :

qvevrshi tavis chakhrchoba – boire trop de vin ; tsas utskire – bois cul sec ; 2. La

signification comprend tous les components de l’expression idiomatique : gvinis

qudis gatekhva – action accomplie dans la production du vin ; frtchkhilze gvinis

kokobis dasma – laisser juste une goute du vin dans le verre ; 3. Seule une partie

d’une expression idiomatique est présente dans sa signification : gvino

chatseskhla – il ne devait pas boire du vin mais l’a fait tout de même ; gvinos

kheli aqvs – le vin a un goût amer. Les phraseologisms se caractérisent rarement

par une polysémie. A. Nazaryan explique cet événement : « En acquérant

chaque nouvelle signification, la fréquence de l’usage des éléments

phraséologiques augmente ; il est aussi à considérer qu’avec un usage fréquent

des phraseologisms, leur influence expressive diminue (Nazaryan, 1976 :214).

L’étude des proverbes a donné une image intéressante. Elle a été

effectuée dans le troisième paragraphe.

Les proverbes font preuve de la richesse linguistique de la langue.

D’après le linguiste allemand Seiller, pour qu’une expression puisse être

considérée comme un proverbe, il faut que quatre critères suivants soient

présents : a) doit décrire des traditions ; b) doit sermonner ; c) doit être

reconnu ; d) doit être laconique (Seiller, 1922 :11), citation par J. Zouogbo (J.

Zouogbo, 2009:68). Selon les ressources trouvées, les proverbes français et

géorgiens ont été regroupés suivant la thématique :

a) Les proverbes qui décrivent la qualité et les valeurs du vin ; b) La tradition ; c)

l’hospitalité ; d) Les résultats négatifs de boire trop de vin.

La comparaison effectuée a prouvé que les perceptions de Géorgiens

et des Français en ce qui concerne le vin, sont identiques, cependant, les

33

proverbes français ne soulignent pas les traditions ou l’hospitalité. En revanche,

les deux affirment que le vin doit être consommé modérément. L’étude

sémantique des éléments phraséologiques et des proverbes a encore une fois

prouvé qu’ils expriment les paramètres éthiques et morals du monde. Les

proverbes d’un sémantisme identique existant dans les langues n’appartenant

pas à la même famille s’appellent les proverbes universels. Ils se caractérisent

par une concordance de signification explicite et implicite. Au niveau explicite,

la signification directe du proverbe est exprimée de manière métaphorique et au

niveau implicite, la signification du proverbe est liée à une situation ou contexte

concrets. Il est à noter que la ressemblance des proverbes d’un peuple avec les

proverbes dans la culture d’un autre peuple ne se caractérise pas par une

ressemblance absolue du contenu ou du lexique, c’est surtout la problématique

décrit par ces proverbes qui est identique :

Or, ami, vin, serviteur, le plus vieux est le meilleur ;

Ce que le sobre tient au cœur, est sur la langue du buveur;

Ces proverbes peuvent être considérés en tant que des proverbes

universels du point de vue sémantique puisque il y a une concordance explicite

ainsi qu’implicite.

Le quatrième paragraphe du présent chapitre décrit les devinettes qui à

notre avis, ont des fonctionnalités cognitives et esthétiques en même temps. Des

éléments didactiques sont également présents dans les devinettes :

a) Le vin est une boisson qu’il faut boire en quantités modérées ; son usage

excessif est mauvais : « Celui qui veut me combattre sera vaincu, aucun brave

héro ne peut me résister, il aboutira dans un canal » ; « Celui qui en boira trop,

va balayer la terre par sa barbe » ; « Il est d’abord amer, puis bon et fait pleurer

au bout » ; « Peu est médicament, beaucoup est poison ».

D’après la structure, les devinettes discutées ont été : 1. Phrase simple ;

2. Phrase composée ; 3. A la forme elliptique (absence du prédicat) ; 4.

N’existent qu’en affirmatif ; 5. Sont rythmiques.

La recherche a démontré que les ouvrages en géorgien sur ce sujet

n’existent pratiquement pas.

Chapitre III

Les aspects sémantiques des éléments phraséologiques

34

Le présent chapitre est composé de six paragraphes qui examinent les

questions suivantes : création des éléments phraséologiques ; dérivation

sémantique ; pouvant générer plusieurs versions, classification stylistique,

thématique des éléments phraséologiques et identités sémantiques.

La création des éléments phraséologiques dépend de plusieurs facteurs.

Le vin est le produit dont la création exige beaucoup du temps. En même temps,

il exige du travail collectif et il est d’habitude bu dans un cercle élargi des gens.

On peut donc dire que les gens examinent le vin, l’un l’autre et en résultat, des

nouvelles expressions sont nées, par exemple : « khuri sheakhure », cette

expression est née de l’opinion que les oreilles de ceux qui boivent beaucoup,

deviennent rouges.

Le deuxième paragraphe est dédié à l’étude de la dérivation sémantique

ce qui entend la production d’un mot à une signification nouvelle à partir d’un

mot existant, par exemple : gobe est une barrière en bois, cependant, goburad

sma signifie boire sans arrêt.

Nous avons également un des caractéristiques des éléments

phraséologiques, ils peuvent générer plusieurs versions : il s’agît des éléments

phraséologiques dans lesquels, une des parties change sa forme sans que sa

signification sémantique soit modifiée. Ils doivent également accomplir la

même fonction et doivent appartenir à la même classe lexique et grammaticale.

La quantité des leurs significations est également identique, par exemple : gvino

isetia rom kachkachs daachkhavlebs, gvino isetia rom khvavs daachkhavlebs,

sont des versions lexiques tandis que Cuver le vin, Cuver son vin sont des

versions grammaticales.

Selon la thématique, les ressources retrouvées nous ont permis de

classifier les éléments phraséologiques géorgiens et français d’une manière

suivante : quantité du vin, qualité du vin, boire du vin, boire trop de vin

(s’enivrer), dans certains cas, le vin n’est pas mentionné mais il est sous-entendu,

dans d’autres, il est mentionné sans avoir de rapport réel avec du vin.

la thématique des éléments phraséologiques français

35

quantité du

vin

qualité du

vin

boire du

vin

boire trop de

vin

le vin n’est

pas

mentionné

mais il est

sous-

entendu

mentionné

sans avoir

de rapport

réel avec

du vin

Prendre une

goutte de vin

Le

vinbaptisé

Boire à la

santé de

quelqu'un

.Boire comme

un Templier

un petit

dernier pour

la route

Boire dans

son verre

boire un

canon

Le vin

arrosé

Siffler un

grand verre

de vin

Boire comme un

trou

rafraîchir la

gorge

Boire le vin

du marché

Boire un

doigt de vin

Le vin

d`une

oreille

Boire au

bon retour

de

quelqu'un

Etre dans la

gloire de

Bacchus

arroser le

porte-mors

S'enivrer de

son vin

Une larme de

vin

Rinçure de

verre

Boire aux

anges

se jeter dans le

vin

noyer son

chagrin

Boire le vin

jusqu’à la lie

boire un

canon

C`est du

veritable

pipi d`ange

Boire

chopine à

chopine

avoir une pente

dans le gosier

charger la

brouette

Vin de

Messager

36

L’étude des phraseologismes a démontré que les Géorgiens tout comme les

Français prêtent une attention toute particulière à boire du vin en quantités

modérées pour ne pas perdre la tête. Ceux qui boivent beaucoup, sont moqués

dans les deux langues :

1. goburad sma Boire l’un après

l’autre

Boire à la ronde

2. gvinoshi tavs

ikhrchobs

Boire beaucoup se noyer dans le vin

3. tavshi asvla gvinisa Devenir ivre avoir du vin dans la tête

4. tchikis tchikaze dacla Boire beaucoup de

vin

Boire chopine à chopine-

b) Exemples pris de différentes thématiques

Eléments

phraséologiques

géorgiens

Signification Eléments

phraséologiques

français

1. gvinis qudi Le dessus du vin le chapeau du vin

2. zedashe gvino Le vin utilisé lors de la

messe (vin de la

meilleure qualité)

Vin de messe

3. monatluli gvino Du vin avec de l’eau Vin baptisé

4. gvino aidzafeba Du vin gâché Vin qui file

L’étude sémantique des éléments phraséologiques géorgiens et français

a montré qu’il y a plusieurs phraseologisms à la sémantique identique. A notre

avis, ceci est provoqué par l’existence d’une thématique et traditions identiques

de la production et de l’usage du vin

Conclusion

37

La recherche a prouvé que le concept « Vin » peut être considéré en

tant qu’un concept universel puisque :

Le lexème « Vin » produit des paradigmes flexibles ainsi que

dérivationnels ;

La base lexique et sémantique du lexème « Vin » est représentée en

géorgien par un riche lexique composé des mots et des mots composés reçus

suite à la dérivation ;

Les unités géorgiennes simples reçues grâce aux affixes dérivationnelles

sont représentées par les formes du nom, du participe et du verbe ;

La dérivation a été effectuée par voie d’affixation sur la base ;

Le prénom a été reçu par voie d’ajouter a) de suffixe, b) de préfixe et de

suffixe ;

Deux verbes ont été produits par voie d’ajouter des affixes sur la base de

« Vin », un verbe a été produit par voie d’ajouter un suffixe ;

Les expressions composées ont formées quatre groupes sémantiques en

géorgien : le vin a) selon la couleur, b) selon la qualité et la production, c) les

mots et les expressions archaïques, d) les mots composés du groupe des calques

qui forment les mots ;

La formation des noms et des adjectifs a été effectuée par voie de

composition ;

Les mots composés ont deux bases, il n’y a qu’un seul mot composé ayant

trois bases ;

Le schéma de la structure des mots composés est le suivant : N+N; N+ADJ;

N+PART.; N+CONJ.+ADJ;

Il y a trois types des mots composés suivant la forme : a) forme simple

(gvinomasala) ; b) deux mots unis par un tiré (gvino-arakhi) ; c) mots unis par la

liaison « da » (rdze da gvinisferi) ; d) obtenu suite à la réduplication

(gvinagvina) ; les mots empruntés à une autre langue existe en tant que

néologismes ;

La structure des mots composés est la suivante : N+ADJ, N+PART, N+N.

Le lexème « Vin » est représenté comme déterminé, tandis que les déterminants

sont : a) substantif adjectival, b) adjectif, c) participe avec fonction d’adjectif, d)

prénom possessif qui a le rôle d’adjectif et a la fonction de déterminant dans le

coupe syntaxique ;

Le lexème « Vin » a plusieurs synonymes en français, ces lexèmes peuvent

être divisés en trois groupes : a) aux formes ayant une signification directe, b)

aux formes familières, c) aux formes utilisés au sens général ;

Le lexème « Vin » produit des paradigmes flexibles et dérivationnels ;

38

La base lexique et sémantique du lexème « Vin » est riche en vocabulaire

en français qui est formée des mots et des mots composés obtenus suite à la

dérivation ;

Les unités français simples reçues à l’aide des affixes dérivationnelles sont

représentées par le prénom, la base, le participe et les formes du verbe ;

La dérivation a été effectuée par affixation sur la base simple ;

Les prénoms (noms et adjectifs) ont été reçus par voie d’ajouter des

suffixes sur la base « Vin » ;

Les verbes ont été reçus par voie d’ajouter des suffixes et par affixation ;

Suite à la composition, des prénoms et des adjectifs ont été formés, on a

reçu des mots composés à deux bases et un mot composé à une base ;

La structure des mots composés est illustrée par le schéma suivant : N+N;

N+ADJ; V+N

Trois types des mots composés suivant la formes ont été illustrés : a) au

forme simple (viniculture) ; b) deux mots unis par un tiré (goute-vin) ; c) des

mots unis par des prépositions (en général, avec l’usage des prépositions à et

de) : tache de vin, sac à vin, des cas des mots empruntés du grec et du latin ont

également été trouvés ;

En français, les mots et les expressions composés ont formés quatre

groupes sémantiques : vin a) selon la couleur, b) selon la qualité et la

production, c) des mots et des expressions archaïques, d) les mots composés du

groupe des calques ;

Le schéma de la structure des mots composés est le suivant : N+ADJ ;

N+PART. N+PREP+N ; N+ADJ+PREP+V ; ADJ+N. Ici, le lexème « Vin »

est représenté comme un déterminé et les déterminants sont : a) substantif

adjectival, b) adjectif, c) participe avec fonction d’adjectif ;

Trois couleurs prédominèrent en caractérisant le vin : vin rouge, vin

blanc, vin rosé ;

Suite à la comparaison typologique des résultats obtenus, il a été déduit que

dans les deux langues :

le lexème « Vin » crée des paradigmes flexibles et dérivationnels ;

dérivation a été effectué par voie d’affixation sur la base simple ;

Les éléments nominatifs reçus à l’aide des affixes dérivationnels sont

représentés par : le prénom, la base, le participe et les formes du verbe ;

Les noms et les adjectifs ont été créés suite à la composition ;

Les mots et les expressions composés ont formé quatre groupes

sémantique : le vin a) selon la couleur, b) selon la qualité et la production, c) les

mots et les expressions archaïques, d) les mots composés dans le groupe des

calques ;

39

Selon la couleur, les Français ainsi que les Géorgiens définissent trois

types du vin : vin rouge, vin blanc, vin rosé;

Différence en géorgien : les mots empruntés sont sous la forme de

néologismes ;

Différence en français : il y a des mots empruntés du grec et du latin ;

Les verbes décrivant le processus de boire du vin sont nombreux en

géorgien ainsi qu’en français. La présence des paradigmes flexibles et

dérivationnels est notée dans les deux langues ; les verbes géorgiens se

caractérisent par l’ajout des adverbes qui n’est pas typique pour le français ;

Les verbes qui expriment le processus de boire du vin, ont formé trois

groupes sémantiques : boire rapidement, boire cul sec, manière de boire (selon

les bruits exprimés en buvant) ;

La grande partie du lexique lié au vin est polysémique. Leur création a été

suscitée par des facteurs pragmatiques. Des équivalents sémantiques a été

déduit : la libation, baptiser, baptiser du vin, arroser, arroser ses succès : ces

expressions peuvent être considérées en tant que des universels sémantiques ;

Nous avons trouvé la terminologie géorgienne et française liée avec la

viniculture. Les termes archaïques ont formés trois groupes thématiques : a) les

noms du vin, b) les fonctions des professionnels travaillant dans le domaine de

la viniculture, c) les termes utilisés lors de la production du vin. La comparaison

des termes géorgiens et français nous a permis de déduire que les fonctions des

professionnels sont identiques du point de vue sémantique mais différents par la

forme : sagvine sakhli - vineries, marani - cave, megvinetoukhoutsesi -

echsanson, piris megvine - goûteur de vins, le sommelier, mekheladetukhutsesi

- bouteillers, memarne - caviste ;

La dégustation est un moyen important pour évaluer le vin. La

dégustation est propre pour les Français ainsi que pour les Géorgiens ; les

components principaux pour les Géorgiens en dégustant étaient la couleur, le

goût, le degré d’alcool, le corps, les lexèmes exprimant l’odeur n’ont pas été

trouvés ; le lexique géorgien original a été oublié et remplacé par les termes

français ;

Il a été déduit que la création des éléments phraséologique a été effectué

par voie de a) dénotation, b) métaphorique, c) métonymique ;

Dans le cas de la méthode métonymique, le sens d’équivalents libres est

partiellement préservé dans la signification d’un élément phraséologique, lors

de la méthode métaphorique, il n’y a plus d’équivalents indépendants dans la

signification d’un élément phraséologique créé sur sa base ;

40

La création des éléments phraséologiques est également effectuée a) sur la

base de l’étymologie populaire, b) avec usage des archaïsmes. Ces processus sont

caractéristiques aux éléments phraséologiques géorgiens et français.

Les facteurs suivants ont été étudiés lors de la recherche sur la structure

morphologique et syntaxique des éléments phraséologiques :

Le nombre des components des éléments phraséologiques varie de deux

jusqu’à quatre ;

Selon les particularités lexique et grammaticale, on a des éléments

phraséologiques nominaux et verbaux ;

Les liaisons internes sont formées par voie de relation entre le déterminé

et le déterminant ; ils peuvent changer en conjuguant ;

Leurs fonctions dans une phrase sont le prénom, la base ou la partie

nominale du prédicat composé ;

Ces caractéristiques ont été confirmées dans les deux langues qu’on analysait, en

même temps, les équivalents des phraseologisms comparatifs français n’ont pas

pu être trouvé en géorgien ;

Selon le nombre, les éléments phraséologiques subissent des changements

dans les deux langues, et seulement en français selon le sexe ;

Les verbes qui composent le syntagme verbal peuvent être transitifs,

intransitifs et pronominaux ;

L’étude syntaxique des éléments phraséologique verbaux a montré la

ressemblance avec les phraseologisms géorgiens ayant la structure identique,

notamment, quand le verbe est présenté sous forme de l’infinitif, ces éléments

phraséologiques ont une fonction nominative, sinon, ils peuvent créer une

phrase simple ou composée ;

Au sein des expressions idiomatiques, on a des liaisons lexiques et

sémantiques. La différentiation de la liaison sémantique a donné trois types de

liaison : a) aucun component d’une expression idiomatique ne figure dans sa

signification ; b) tous les components d’une expression idiomatique figurent

dans sa signification ; c) une partie d’une expression idiomatique figure dans sa

signification. En même temps, les idiomes en forme négative expriment sa force

illocutionnaire (intentionnelle), la renforcent ou l’affaiblissent ;

Il a été découvert que dans les deux langues à analyser, la création des

éléments phraséologiques s’effectue par a) la lexicalisation d’un élément

phraséologique, b) la dérivation sémantique, c) par moyen des versions ;

Les types de classification stylistiques des éléments phraséologiques sont :

Littéraire, langue parlée-langage familier ; jargon (professionnel), poétique,

ironique (blague)

41

Nous avons effectué la classification thématique des éléments

phraséologique géorgiens et français : a) phraseologisms qui annoncent la

quantité du vin ; b) phraseologisms qui décrivent la qualité du vin ; c)

phraseologisms liés au processus de boire ; d) phraseologisms liés au processus

de boire trop de vin ; e) lexème « Vin » est mentionné mais n’a aucun rapport

avec le vin ; f) lexème « Vin » n’est pas mentionné, mais il est sous-entendu ;

La quantité des éléments phraséologique a été plus élevée quand ils

décrivent le processus de boire trop de vin en géorgien tout comme en français.

Le résultat obtenu nous permet de déclarer que la bonne utilisation du vin est

un sujet sensitif pour les deux peuples. Les éléments phraséologiques, les

universels sémantiques ont été trouvés en géorgien et en français ;

Lors de la différenciation thématiques, les traditions du respect des aînés

et de l’hospitalité ont été déduites dans les proverbes géorgiens qui ne sont pas

caractéristiques pour les proverbes français ;

Nous avons également présenté des devinettes créées sur la thématique

du lexème « Vin » dans le but d’enrichir notre recherche.

Ainsi, les ressources étudiées ont confirmé que l’étude des aspects

lexiques, sémantiques et phraséologiques du concept « Vin » avec la méthode de

comparaison, permet de mieux observer les particularités de la langue analysée

et crée la base pour une étude plus approfondie des questions séparées dans

l’avenir.

42

Les publications suivantes comprennent les principaux points

de la présente thèse

6. Représentation des termes œnologiques utilisés lors de la dégustation- Les

dialogues interculturelles III ouvrages. Télavi, 2015.

7. Les éléments lexiques français et géorgiens produits du concept « Vin » - Langue

et culture III ouvrages. Koutaissi, 2015.

8. Le lexique polysémique du concept « Vin » et ses équivalents français – Le

magazine scientifique « Langue et culture » n°15, Koutaissi.

9. Structural analysis of two-component nominal phraseological units on the basis

of the lexeme “Wine” in the Georgian and French languages-Humanities in the

21stcentury: scientific problems and searching for effective humanist

technologies. San Francisco, California, USA. 2016

10. Les éléments lexiques employés pour désigner le terme « boire du vin » dans de

différentes langues -VIII Colloque international LE MIROIR LINGUISTIQUE

DE L’UNIVERS, organisé dans le cadre des Journées de la Francophonie.