VIETNAM NEWS NETWORK (VNN)P.O. Box 661162Sacramento, CA 95866Phone & Fax: 916-480-2724 Email: vnn@vnn-news.comWebsite: www.vnn-news.com

**********************************Bài Vª Hàng NgàyNgày 03 Tháng 05 Næm 2007**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam- ThÃm thía niŠm Çau QuÓc HÆn!!!Bán nguyŒt san T¿ do ngôn luÆn (sÓ 26 ngày 01-05-2007)

2- Th©i S¿ ViŒt Nam- Ngày 30 Tháng 4, ñ†c LåiTrÀn Khäi

3- Tài LiŒu- LuÆt Lao ñ¶ng Và VÃn ñŠ ñình Công Trong Ch‰ ñ¶ CSVNNguyÍn Cao QuyŠn

4- Tham Khäo- Ngày 30-4-1975, QLVNCH buông súng nhÜng không ÇÀu hàngMÜ©ng Giang

5- Câu ChuyŒn ViŒt Nam- ñiŠu džng låi phía sau m¶t vø ánVæn Quang

6- DiÍn ñàn Væn H†c- NgÜ©i con gái không nÎt ng¿cAmy PhÜÖng Lê

7- Væn H†c NghŒ ThuÆt- MË già trên xÙ lå!!!NDT

**********************************

1- Bình LuÆn ViŒt Nam

- ThÃm thía niŠm Çau QuÓc HÆn!!!

Bán nguyŒt san T¿ do ngôn luÆn (sÓ 26 ngày 01-05-2007)(Phát hành trong nܧc)

Ngày QuÓc hÆn 30 tháng 4 lÀn thÙ 32 låi vŠ v§i toàn th‹ dân t¶c trong bÓi cänh tåi ViŒt Nam, båo quyŠn C¶ng sän Çang ra sÙc Çàn áp qui mô các vÎ lãnh Çåo tinh thÀn, các nhà ÇÃu tranh dân chû, các công nhân Çình công và các dân oan khi‰u kiŒn... Trܧc h‰t, chúng ta kính cÄn dâng nén hÜÖng lòng tܪng niŒm các con dân ÇÃt ViŒt, nhÃt là tåi miŠn Nam, Çã hy sinh vì lš tܪng t¿ do trܧc và sau ngày 30-4-1975, Çã bÕ mình tåi chi‰n trÜ©ng, trong tù ngøc, gi»a rØng sâu và trên bi‹n cä, Ç‹ hét lên cho th‰ gi§i thÃy dân t¶c ViŒt Nam chúng ta là dân t¶c anh dÛng bÃt khuÃt, không chÎu sÓng quÿ.Ngày QuÓc hÆn 30 tháng 4 g†i là trª vŠ v§i toàn th‹ dân t¶c, bªi lë Çây là n‡i Çau chung, n‡i Çau r¶ng l§n bao trùm tØ quÓc n¶i ra t§i häi ngoåi, phû lên hÀu h‰t m†i ÇÙa con cûa MË ViŒt. Nó ch£ng ÇÖn giän là n‡i thÜÖng nh§ Quê nhà Çã phäi r©i bÕ hay nhung nh§ Thân thu¶c Çã ra xÙ ngÜ©i, cách nhau nºa vòng trái ÇÃt, trùng khÖi vån d¥m, nhÜng là m¶t n‡i Çoån trÜ©ng thÃm thía Çã kéo dài gÀn m¶t phÀn ba th‰ k›.ñúng th‰, cách Çây 32 næm, cu¶c chi‰n ViŒt Nam chÃm dÙt v§i s¿ toàn th¡ng cûa l¿c lÜ®ng miŠn B¡c. Sách lÜ®c xích hóa th‰ gi§i cûa c¶ng sän quÓc t‰ Çã Çåt ÇÜ®c m¶t "thành công lØng lÅy". Chû trÜÖng nhu¶m ÇÕ toàn cÀu ÇÜ®c Liên Xô phát Ƕng công khai tØ Lênin qua các cu¶c xâm nhÆp và thôn tính các nܧc ñông Âu, rÒi dùng các chi b¶ CS, các Çäng CS dܧi quyŠn chÌ huy cûa ñŒ Tam QuÓc T‰ Ç‹ xâm chi‰m nhiŠu quÓc gia khác, Çã ti‰n m¶t bܧc l§n tåi châu Á, trên toàn b¶ ÇÃt ViŒt.NhÜng Çó chÌ là chi‰n th¡ng cûa nh»ng lãnh Çåo c¶ng sän Ù tràn bän næng quyŠn l¿c, ám änh cuÒng v†ng thÓng trÎ, muÓn b¡t tÃt cä nhân loåi phäi quÿ dܧi chân, làm nô lŒ cho mình. TØ nhà ngøc miŠn B¡c, thi sï NguyÍn Chí ThiŒn cùng các bån tù nghe tin "giäi phóng", Çã buông tay thÃt v†ng, rÒi chܪi Ç°ng miŠn Nam hèn nhát. Bên vŒ ÇÜ©ng thành phÓ Sài Gòn còn ng°n ngang, m¶t DÜÖng Thu HÜÖng ngÒi khóc tÙc tܪi, m¶t NguyÍn Kh¡c Toàn ÇÙng trân bàng hoàng vì thÃy mình Çã bÎ lØa gåt m¶t cách tr¡ng tr®n. Và ch¡c ch¡n vô sÓ ngÜ©i miŠn B¡c tØng ÇÜ®c "bác Çäng" kêu g†i "c¡n Çôi håt muÓi, sÈ nºa bát cÖm" Ç‹ cÙu giúp ÇÒng bào ru¶t thÎt miŠn Nam bÎ MÏ Ngøy áp bÙc bóc l¶t, nay m§i thÃy chân tܧng các lãnh Çåo CS và th¿c chÃt cu¶c "chÓng MÏ cÙu nܧc!" Th‰ nhÜng Çó chÌ m§i là khªi Çi‹m cho niŠm Çau QuÓc hÆn. Vì chÌ m¶t th©i gian ng¡n, toàn th‹ dân t¶c Çã phäi qu¢n quåi trong cái g†i là xã h¶i xã h¶i chû nghïa, ÇÜ®c khªi s¿ xây d¿ng v§i ba thành tÓ: m¶t chû nghïa phi nhân sai låc, m¶t ch‰ Ƕ gian dÓi båo tàn và m¶t chính Çäng Ƕc tài s¡t máu.1- Thành tÓ thÙ nhÃt, tÙc cái chû nghïa phi nhân sai låc mang tên h†c thuy‰t Mác-xít, b¡t ÇÀu hoành hành trên cä nܧc. Nó ÇÜ®c nhÒi nhét vào ÇÀu óc tØ ông già bà cä ljn thi‰u niên nhi ÇÒng, qua các phÜÖng tiŒn truyŠn thông, các bu°i h†c

tÆp chính trÎ, các giáo khoa nhà trÜ©ng, k‹ cä trÜ©ng Çåo, và ljn nay vÅn vÆy. Bao nhiêu giá trÎ væn hóa, Çåo ÇÙc cao ÇËp ngàn Ç©i vÓn Çã ÇÜ®c t° tiên xây d¿ng và bÒi Ç¡p nh© s¿ tr® l¿c cûa các tôn giáo, nay bÎ thÙ chû nghïa duy vÆt vô thÀn, lai cæng tÒi tŒ Çó coi khinh, xóa bÕ. Gia Çình, tôn giáo, t° quÓc chÌ còn là nh»ng khái niŒm vô nghïa và bÎ thay th‰ bªi Çäng, lãnh tø, giai cÃp, quÓc t‰ vô sän, th‰ gi§i Çåi ÇÒng... Lãnh Çåo C¶ng sän s¤n sàng dâng ÇÃt dâng bi‹n qua hiŒp ÇÎnh lãnh th° và lãnh häi v§i Trung QuÓc næm 1999 và 2000. ñÀu tháng 3-2007 m§i Çây, dù bÎ nh»ng ngÜ©i yêu nܧc phän ÇÓi, b¶ chính trÎ Çäng låi ra m¶t quy‰t ÇÎnh tày tr©i: xây d¿ng trø sª QuÓc h¶i m§i ngay trong khu v¿c di tích lÎch sº Hoàng thành ñåi La - Thæng Long th©i Lš - TrÀn - Lê ÇÜ®c phát hiŒn tØ mùa xuân næm 2003. Møc Çích là hå thÃp viŒc k› niŒm Nghìn næm Thæng Long (1010-2010), tâng công v§i B¡c triŠu vÓn không Üa nghe nói ljn Lš ThÜ©ng KiŒt và TrÀn HÜng ñåo...Luân lš truyŠn thÓng phäi nhÜ©ng ch‡ cho cái g†i là "Çåo ÇÙc cách mång" vÓn chÌ gÒm nh»ng "sát ÇÙc" (không phäi nhân ÇÙc) là dò xét, tÓ cáo, hÆn thù, vâng phøc Çäng.... Lòng nhân ái, s¿ tha thÙ, ÇÙc bao dung bÎ phê phán là hèn y‰u, ûy mÎ. Yêu nܧc ÇÜ®c ÇÒng hóa v§i yêu Çäng, yêu xã h¶i chû nghïa. HÆu quä là trí óc và tâm hÒn dân ViŒt tåi quÓc n¶i Çã dÀn dÀn bÎ ÇÀu Ƕc. Tình ngÜ©i trª thành thi‰u v¡ng, tÜÖng tr® trª nên hi‰m hoi, lš luÆn dÍ dàng ngøy biŒn và lÜÖng tâm dÓi trá cách bình thän. Bi‹u hiŒn rõ nhÃt là m¶t nŠn y t‰ v§i cänh "chém tiŠn thuÓc" kÈ nghèo, xe cÙu thÜÖng chª bác sï Çi æn nhÆu, bŒnh nhân bÎ vÃt xuÓng bên ÇÜ©ng..; và m¶t nŠn giáo døc ngày càng suy ÇÒi v§i cänh thÀy cÜ«ng dâm trò, h†c dÓt vÅn lên l§p, b¢ng giä m†i cÃp, k‹ cä ti‰n sï, tràn lan... ñó là s¿ tàn phá tâm linh cách ghê g§m cûa chû nghïa Mác-xít phi nhân sai låc.2- Thành tÓ thÙ hai là cái ch‰ Ƕ gian dÓi båo tàn mang tên ch‰ Ƕ xã h¶i chû nghïa. KhÄu hiŒu "m‡i ngÜ©i vì m†i ngÜ©i", "chính quyŠn cûa dân, do dân, vì dân" luôn ÇÜ®c cán b¶ CS ngoác mÒm nói to nhÜng rÒi ch£ng thÃy Çâu cä, m¶t chÌ thÃy óc cá nhân, nån bè phái, thói phe Çäng m¥c sÙc hoành hành. Xã h¶i ViŒt Nam bi‰n thành m¶t ch® Ç©i cånh tranh khÓc liŒt, ai nÃy hÀu nhÜ Çåp lên nhau mà sÓng; bi‰n thành m¶t trÜ©ng dåy nói dÓi kh°ng lÒ, m†i ngÜ©i hÀu h‰t phäi tìm Çû ki‹u luÒn lách, thÕa hiŒp Ç‹ cho ÇÜ®c viŒc. CÖ ch‰ "xin-cho" ÇÜ®c nhà nܧc quy‰t tâm duy trì b¢ng Çû mánh l§i. GiÃy phép mË, giÃy phép con, giÃy phép cháu lúc nhúc sinh sän. LŒnh trung ÜÖng, lŒnh ÇÎa phÜÖng, lŒnh væn bän, lŒnh truyŠn miŒng tha hÒ ban ra. Tham nhÛng, hÓi l¶ trª thành chuyŒn bình thÜ©ng. ñàn áp, bóc l¶t xäy ra nhÜ cÖm b»a. Cán b¶ viên chÙc hÀu h‰t trª thành nh»ng ông tr©i con tham lam và gian dÓi. Ai ch£ng bi‰t các ông bà trong b¶ chính trÎ và trung ÜÖng Çäng là nh»ng ngÜ©i giàu nhÃt ViŒt Nam. M¶t Çäng viên tên Phan Væn Trung vØa gªi m¶t lá thÜ tÓ cáo thû tܧng CS NguyÍn TÃn DÛng "Çã hình thành m¶t nhóm tÜ bän dܧi trܧng và tåo m†i ÇiŠu kiŒn Ç‹ nhóm này thâu tóm nŠn kinh t‰ VN hÀu th¿c hiŒn mÜu ÇÒ dÖ bÄn. Tài sän ông ta có hiŒn nay Çã ÇÜa ông ta trª thành ngÜ©i giàu nhÃt châu Á" (VNN 27-04-2007).Công an cänh sát Ça sÓ trª nên nh»ng hung thÀn mù quáng và tàn båo. ViŒc Çàn áp dân oan cách nhÅn tâm và tr¡ng tr®n tåi væn phòng ti‰p dân Trung ÜÖng 1 ª Hà N¶i và væn phòng ti‰n dân Trung ÜÖng 2 tåi Sài Gòn là thành tích cûa nhiŠu kÈ mang danh bån dân nhÜng th¿c chÃt là côn ÇÒ, chÌ bi‰t làm theo mŒnh lŒnh chÙ không làm theo luÆt pháp, låi càng không theo lÜÖng tâm. Chính quyŠn chû y‰u bóc l¶t nhân dân, lØa gåt quÓc t‰ và khai thác ÇÒng bào häi ngoåi. LuÆt pháp chû y‰u nghiêm trÎ nh»ng ngÜ©i ngoài Çäng. Vø æn ÇÃt ª ñÒ SÖn, ª Gò VÃp là nh»ng

b¢ng chÙng. Dân thÜ©ng y‰u th‰, không tiŠn båc trª thành bÖ vÖ, bÎ gåt ra bên lŠ cu¶c sÓng: ho¥c vÃt vܪng ÇÀu ÇÜ©ng xó ch®, vÆt vå trܧc cºa quan im lìm, do Çã bÎ cán b¶ tܧc Çoåt ÇÃt Çai, ru¶ng vÜ©n, nhà cºa qua trò qu› thuÆt "quy hoåch phát tri‹n", ho¥c bÎ bóc l¶t bªi công ty ngoåi quÓc ljn ÇÀu tÜ, bÎ khai thác tình døc và sÙc khÕe bªi bao chû nhân ª nܧc ngoài. ñó là s¿ tàn phá xã h¶i cách ghê g§m cûa ch‰ Ƕ båo tàn gian dÓi.3- Thành tÓ thÙ ba là cái chính Çäng Ƕc tài s¡t máu mang tên Çäng C¶ng sän. TØ ngày ÇÜ®c thành lÆp bªi tên t¶i ÇÒ dân t¶c sÓ m¶t là HÒ Chí Minh, Çäng chính trÎ Çó Çã coi cä t° quÓc nhÜ tài sän riêng, bi‰n cä ÇÃt nܧc thành m¶t nhà tù và ÇÓi xº v§i toàn dân nhÜ lÛ tôi m†i. QuÓc h¶i, tòa án, chính quyŠn cÛng có nhÜ ai, nhÜng Çó không phäi là ch‰ Ƕ tam quyŠn phân lÆp mà là tam quyŠn phân công theo s¿ chÌ Çåo cûa Çäng c¶ng sän. ñäng ngang nhiên chuÄn bÎ cu¶c bÀu cº QuÓc h¶i s¡p t§i v§i Çû mánh l§i gian dÓi và cÜ«ng bÙc không cÀn che ÇÆy. Các quyŠn l¿c khác nhÜ cänh sát quân Ƕi, báo chí truyŠn thông nói chung ÇŠu bÎ bu¶c trª thành công cø s¡t máu và vô lÜÖng tâm. Báo chí tÜ nhân không ÇÜ®c quyŠn hiŒn h»u. ThÆm chí các tôn giáo, các chÙc s¡c cÛng bÎ thuÀn hóa, quÓc doanh hóa m¶t phÀn Ç‹ trª thành nô b¶c im l¥ng và ngoan ngoãn. Vø án linh møc NguyÍn Væn Lš bÃt công nhÜ th‰, v§i cänh bÎt miŒng tàn båo nhÜ th‰, gây phÅn n¶ cho toàn th‹ næm châu, th‰ mà vÅn có nh»ng ÇÒng Çåo cûa cha m¶t m¿c câm miŒng không bênh v¿c, ngÜ®c låi vu cáo cha làm chính trÎ, coi thÜ©ng giáo luÆt, chÓng lŒnh bŠ trên... khi‰n Çäng vô cùng Ç¡c š vì công lao thuÀn hóa cûa Çäng Çã Çåt k‰t quä!M†i ngÜ©i dân trong nܧc bÎ Çäng xem nhÜ con cái Ç‹ xoa ÇÀu dåy d‡, xem nhÜ con ª Ç‹ sai bäo bóc l¶t, xem nhÜ con vÆt Ç‹ bÎt miŒng giam nhÓt, xem nhÜ con n® Ç‹ bán cho nܧc ngoài và xem nhÜ con tin Ç‹ thÜÖng lÜ®ng v§i quÓc t‰. ñó là trÜ©ng h®p các nhà dân chû Çang bÎ cÀm tù. H† là nh»ng lá bài CS luôn có trong tay Ç‹ xòe ra khi cÀn trên bàn m¥c cä. Nhân dân và nhÃt là gi§i trÈ bÎ nhÒi s† Ç‹ chÌ còn xem Çäng c¶ng sän nhÜ ÇÃng tuyên phán chân lš, chÌ dåy Çåo ÇÙc, thông ban ân huŒ. Có gì mà không phäi xin Çäng và nhà nܧc rÒi ÇÜ®c nhà nܧc và Çäng ban cho nhiŠu ít tùy mÙc Ƕ tùng phøc hay bi‰t ÇiŠu. Nòi giÓng ViŒt ngàn næm kiêu hùng, muôn Ç©i ÇÙng th£ng, chi‰n th¡ng h‰t m†i kÈ thù, nay nhÜ phäi cúi ÇÀu quœ løy Çäng c¶ng sän Ƕc tôn và Ƕc ác, bÎ Çäng làm cho ra hèn nhát và khi‰p nhÜ®c. ñó là s¿ tàn phá dân t¶c cách ghê g§m cûa cái chính Çäng s¡t máu và Ƕc tài.N‡i Çau sâu th£m cûa m‡i ngÜ©i chúng ta, n‡i nhøc l§n lao cho dân t¶c chúng ta trong mùa QuÓc hÆn này n¢m ª ch‡ Çó, chÙ không n¢m ª thân phÆn nhÜ®c ti‹u, tình trång Çói nghèo nhÜ bao nhiêu nܧc thu¶c th‰ gi§i thÙ ba. N‡i Çau và n‡i nhøc thÃm thía này càng gia tæng vì trong nh»ng næm tháng gÀn Çây, båo quyŠn C¶ng sän Çang tìm cách ngæn cän, trÃn áp, trä thù nh»ng con dân can Çäm tåi quÓc n¶i lÅn häi ngoåi, cách cá nhân ho¥c tÆp th‹, quy‰t liŠu mình Ç‹ rºa såch n‡i nhøc, xoa dÎu n‡i Çau, khº trØ mÓi h†a mà MË Âu CÖ, QuÓc T° Hùng vÜÖng và bao Anh hùng dân t¶c Ƕi mÒ sÓng låi cÛng không th‹ hi‹u n°i và ng© n°i. VÆy còn ch© Ç®i gì mà không bi‰n niŠm Çau chung thành sÙc månh t°ng h®p, n‡i hÆn chung thành mÓi dây liên k‰t, Ç‹ cùng chung tay th¿c hiŒn Çåi cu¶c xây d¿ng m¶t nܧc ViŒt Nam Ça nguyên Ça Çäng, dân chû nhân quyŠn?

BAN BIÊN TP

=END=

2- Th©i S¿ ViŒt Nam

- Ngày 30 Tháng 4, ñ†c Låi

TrÀn Khäi(VNN)

ñó là m¶t ngày không th‹ quên, cho dù chúng ta ÇÙng ª phía nào cûa cu¶c chi‰n. ñó là ngày Saì Gòn thÃt thû, ngày chính phû ViŒt Nam C¶ng Hòa tuyên bÓ ÇÀu hàng, tuy là khªi ÇÀu cho nh»ng ngaÿ cûa hòa bình nhÜng låi b¡t ÇÀu cho nh»ng ngày cûa gian nan m§i, cûa lòng trä thù hËp hòi cûa các lãnh tø CSVN khi tr¿c ti‰p ÇÄy nhiŠu træm ngàn ngÜ©i MiŠn Nam vào tråi tù, ÇÄy vài triŒu ngÜ©i dân thành thÎ MiŠn Nam vŠ vùng kinh t‰ m§i, làm cä triŒu ngÜ©i lên ghe vÜ®t bi‹n Ç‹ tìm t¿ do, và làm cho quá nhiŠu ngÜ©i phäi ch‰t u Än trong th©i hòa bình ª quê nhà, chÌ vì quy‰t tâm trä thù và lòng kiêu cæng cûa m¶t sÓ lãnh tø CSVN.NÖi Çây, trong ngày 30 tháng 4, gi»a lúc chi‰n dÎch công an gay g¡t Çàn áp nh»ng ngÜ©i dân chû, ngÜ©i vi‰t xin trích Çoån m¶t bän væn cûa Hòa ThÜ®ng Thích HuyŠn Quang vi‰t ngày 21-4-2000, tØ Nghïa Hành, nÖi ngài bÎ quän thúc, nhân danh ViŒn Tæng ThÓng Giáo H¶i PhÆt Giáo ViŒt Nam ThÓng NhÃt, m¶t giaó h¶i bÎ CSVN ngæn cÃm, gºi t§i các lãnh tø cao cÃp nhÃt lúc Çó - Ông Lê Khä Phiêu, T°ng bí thÜ ñäng C¶ng sän ViŒt Nam; Ông TrÀn ñÙc LÜÖng, Chû tÎch CHXHCNVN; Ông Phan Væn Khäi, Thû tܧng CHXHCNVN; Ông Nông ñÙc Månh, Chû tÎch QuÓc h¶i CHXHCNVN - Ç‹ kêu g†i lÃy ngày 30.4. làm "Ngày Sám HÓi và Chúc Sinh toàn quÓc".Bän væn trích Çoån nhÜ sau.Nghïa Hành, ngày 21 tháng 4 næm 2000ThÜa quš Ngài,TØ hÖn m¶t tháng qua ñäng và Nhà nܧc b¡t ÇÀu t° chÙc æn mØng ngày k‰t thúc chi‰n tranh 30.4.1975. "ñåi th¡ng mùa xuân", "Giäi phóng miŠn Nam", "ThÓng nhÃt ÇÃt nܧc", "ñ¶c lÆp và hòa bình", v.v... së là nh»ng ÇŠ tài ÇÜ®c ca ng®i.Nhân danh ViŒn Tæng thÓng và H¶i ÇÒng LÜ«ng viŒn Giáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃt, tôi muÓn nói lên nh»ng ÇiŠu mà có lë ñäng và Nhà nܧc së không có cÖ h¶i nh¡c t§i trong dÎp K› niŒm 25 næm này.Nghï ljn nh»ng ngÜ©i Çã ch‰t và Ç‹ tâm lo cho gia Çình h†.Hai ÇiŠu tôi mong ÇÜ®c quš Ngài lÜu tâm, là nh»ng ngÜ©i tº vong, tàn tÆt vì cu¶c chi‰n, và quyŠn sÓng cûa ngÜ©i dân v§i ÇÀy Çû các quyŠn t¿ do cæn bän chÜa ÇÜ®c công nhÆn.Theo sÓ liŒu chính thÙc cûa Nhà nܧc, trong cu¶c chi‰n vØa qua có ba triŒu ngÜ©i ch‰t, 300.000 b¶ Ƕi mÃt tích chÜa tìm thÃy m¶ phÀn. Trong th¿c t‰, sÓ liŒu này còn cao hÖn gÃp b¶i. ChÜa k‹ h¢ng triŒu ngÜ©i tàn tÆt, h¢ng triŒu gia Çình có con em ch‰t trÆn không ÇÜ®c nâng Ç« hay ÇŠn bù xÙng Çáng. ChÜa k‹ sÓ phÆn Çông Çäo binh sï tº vong hay tàn tÆt thu¶c miŠn Nam cÛ chÜa hŠ ÇÜ®c

nh¡c nhª nhÜ con dân m¶t nܧc, dù chi‰n tranh chÃm dÙt tØ lâu, dù lÜ«ng c¿c phân tranh trên th‰ gi§i Çã cáo chung. ChÜa k‹ nån nhân ch‰t oan Ùc ho¥c bÎ hành hå tàn båo trong th©i Cäi cách Ru¶ng ÇÃt, mà con sÓ 700.000 ngÜ©i Çã ÇÜ®c các cán b¶ trong cu¶c ti‰t l¶. ChÜa k‹ nån dân bÎ tàn sát trong cu¶c T°ng ti‰n công T‰t MÆu Thân, Ç¥c biŒt tåi Hu‰. ChÜa k‹ trên 100.000 ngÜ©i bÎ hành quy‰t trong các Tråi Cäi tåo, và gÀn m¶t triŒu ngÜ©i bÕ thân trên bi‹n cä khi vÜ®t bi‹n tìm t¿ do. Bi‰t bao dâu b‹ thäm sÀu trong m¶t bài tính c¶ng...(...)...S¿ thÆt ngày nay, 80% nông dân và ngÜ©i lao Ƕng sÓng trong cänh bÀn hàn, Çói kh°. Sung túc bŠ ngoài chÌ thÃy ª vài thành phÓ l§n, làm màu mè cho khách du lÎch hay nh»ng nhà ngoåi giao phÜÖng Tây, nh¢m cÀu viŒn tr® kinh t‰. Sung túc nói Çây là sung túc trong tham nhÛng và chøp gi¿t cûa nhau, chÙ chÜa là Ç©i sÓng °n ÇÎnh thái hòa cûa m¶t xã h¶i an sinh.MuÓn bi‰t quÓc gia thÎnh suy nhÜ th‰ nào, chÌ cÀn nhìn vào Ç©i sÓng cûa m¶t ngÜ©i dân thÜ©ng, m¶t Çoàn th‹, m¶t tôn giáo. HiŒn tåi ª nܧc ta, Çoàn th‹ hay tôn giáo không ÇÜ®c quyŠn t¿ do tÒn tåi, vì ÇiŠu 4 trên Hi‰n pháp quy ÇÎnh s¿ Ƕc tôn cûa tÜ tܪng Mác Lê-nin, và ǶÌc quyŠn cai trÎ cûa ñäng C¶ng sän. M†i hình thái sinh hoåt cûa Çoàn th‹, tôn giáo ngoài chû nghïa c¶ng sän ÇŠu bÎ loåi trØ. Con ngÜ©i ViŒt ª ÇÀu th‰ k› 21 chÌ còn hai ch†n l¿a: vào nhà tù hay vào guÒng máy ñäng. Kh° thay khi vào guÒng máy ñäng, con ngÜ©i ch£ng còn ÇÜ®c hiŒn h»u theo cá tính t¿ do cûa h†. Có miŒng không ÇÜ®c nói, có ÇÀu óc không ÇÜ®c suy nghï, có trái tim không ÇÜ®c thÜÖng yêu nòi giÓng và quê hÜÖng theo quan Çi‹m riêng biŒt. Còn vào nhà tù hay tråi cäi tåo thì ÇÜ®c t¿ do suy nghï m¶t mình, t¿ do æn nói m¶t mình. Song t¿ do nhÜ th‰ là t¿ do di Ƕng trong mÒ sÓng, ch£ng ai bi‰t ch£ng ai hay, vô tích s¿ v§i xã h¶i, nhân quÀn. T¿ do theo ki‹u này, khi nhân phÄm Çã bÎ giäi th‹, có khác chi thÙ t¿ do cûa loài trùn qu¢n quåi trong lòng ÇÃt? (...)...Câu hÕi tôi Ç¥t ra Çây không là s¿ oán hÆn cá nhân hay l©i than phiŠn cûa m¶t tôn giáo. Mà là l©i tra vÃn thÓng thi‰t vŠ tiŠn ÇÒ cûa nŠn væn hi‰n ViŒt, và s¿ sinh tº cho m‡i con ngÜ©i. Là nån nhân và chÙng nhân lÎch sº 55 næm qua, tôi muÓn ÇÜ®c thÃy ÇÃt nܧc Ç°i thay trong khi mình còn sÓng. ChÙ không muÓn tØ giä cõi Ç©i v§i hình änh cûa m¶t chính th‹ bÃt bi‰n trong chû trÜÖng kÿ thÎ và Çàn áp t¿ do tôn giáo, t¿ do ngôn luÆn, t¿ do báo chí, t¿ do lÆp h¶i cùng m†i quyŠn t¿ do cæn bän cûa nhân quyŠn...(...)

Kÿ thÎ và Çàn áp PhÆt giáo sau ngày 30.4.1975Sau ngày 30.4.1975, chính quyŠn Cách mång lên ngôi, ai cÛng tܪng m†i thành phÀn dân t¶c, m†i tÀng l§p nhân dân së ÇÜ®c yên °n làm æn, t¿ do sinh h†at trong tinh thÀn hòa h®p hòa giäi ghi trong HiŒp ÇÎnh Paris. NhÜng không, chuyŒn cÛ tái hiŒn. Thành phÀn Çông Çäo quÀn chúng là PhÆt giáo ÇÒ, t° chÙc có truyŠn thÓng dân t¶c và quy mô là Giáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃt, là nh»ng nån nhân bÎ kÿ thÎ và bÎ Çàn áp trܧc tiên. M¥c dù lÆp trÜ©ng cûa Giáo h¶i chúng tôi trܧc sau nhÜ m¶t: dân t¶c, hòa bình, tØ bi, cÙu kh°.Chính sách kÿ thÎ và Çàn áp th‹ hiŒn qua viŒc b¡t Tæng Ni hoàn tøc, b¡t h† Çi kinh t‰ m§i, Çi nghïa vø sang chi‰n trÜ©ng Kampuchia hay Çem giam vào tråi Cäi tåo ; chi‰m Çoåt tåi Saigon và trên kh¡p các tÌnh thành ª miŠn Nam tÃt cä các cÖ sª t¿ viŒn, gia Óc cûa Giáo h¶i, các cÖ sª væn hóa, giáo døc, xã h¶i, kinh t‰, viŒn Çåi h†c Vån Hånh, hŒ thÓng trÜ©ng trung, ti‹u h†c BÒ ñŠ, trÜ©ng Thanh niên

Phøng s¿ xã h¶i, cÖ quan tØ thiŒn, nhà nuôi trÈ, cô nhi viŒn, ÇÃt chùa, kinh sách, v.v.... Khi‰n cho 12 Tæng Ni Çã phäi t¿ thiêu tÆp th‹ tåi Chùa DÜ®c SÜ ª CÀn ThÖ ngày 2.11.1975 Ç‹ phän ÇÓi và yêu sách quyŠn t¿ do tôn giáo.(...)ñåi lão Hòa thÜ®ng Thích ñôn HÆu ª miŠn B¡c trª vŠ Nam thÃy tình hình Çàn áp nhân quyŠn nói chung và khûng bÓ PhÆt giáo nói riêng, Çã phäi thán lên trong bæng hÒi niŒm mà ngài cho ghi âm, hiŒn chúng tôi còn gi», r¢ng: "Tình Çoàn k‰t, thÜÖng yêu, kính tr†ng cûa nhân dân miŠn Nam chÌ ÇÜ®c 10 ngày. Sau 10 ngày ("giäi phóng"): tình Çoàn k‰t tan rã, lòng yêu thÜÖng Ç°i thành ghét cay ghét Ç¡ng, s¿ kính tr†ng bây gi© ngÜ©i dân trª låi khinh Çáo Ç‹".Dù tình hình khó khæn khÓc liŒt nhÜ th‰, nhÜng ViŒn Hóa ñåo, Giáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃt, vÅn nghï ljn s¿ Çóng góp phÀn mình vào cu¶c tái thi‰t quê hÜÖng sau th©i chi‰n, nghï ljn viŒc thÓng nhÃt khÓi lÜ®ng PhÆt giáo ÇÒ hai miŠn Nam B¡c, y nhÜ th©i ÇÃt nܧc chÜa bÎ HiŒp ÇÎnh Genève qua phân, Ç‹ chÃn chÌnh Çåo ÇÙc, bäo vŒ nŠn hòa bình dân t¶c, bæng bó v‰t thÜÖng tranh chÃp, bÃt hoà, và bài trØ các tŒ nån xã h¶i. ViŒn chúng tôi Çã cÄn thÌnh ñåi lão Hòa thÜ®ng Thích ñôn HÆu Çåi diŒn ljn g¥p ông NguyÍn Væn Hi‰u, B¶ trܪng b¶ Væn hóa, trình bày s¿ viŒc. NhÜng ông Hi‰u trä l©i: ThÓng nhÃt rÃt tÓt, nhÜng không thÓng nhÃt v§i PhÆt giáo phän Ƕng. HÕi PhÆt giáo phän Ƕng là ai? Ông Hi‰u không trä l©i. Phäi chæng ông Hi‰u và chính quyŠn Cách mång không muÓn cho PhÆt giáo ÇÒ B¡c Nam Trung thÓng nhÃt trong lë ñåo, mà chÌ nh¢m b¡t h† "thÓng nhÃt" v§i chính trÎ? Nh»ng ai không chÎu th‰ tøc hóa Çåo PhÆt liŠn bÎ b¡t nhÓt, bÎ chøp cho Çû thÙ mÛ. HiŒn trång mà næm 1977, tôi cùng các vÎ lãnh Çåo cao cÃp và trung cÃp trong ViŒn Hóa ñåo, nhÜ quš ThÀy ThiŒn Minh, Quäng ñ¶, Trí Giác, Thông HuŒ, v.v... bÎ b¡t giam ª Phan ñæng LÜu. CuÓi næm 1977, Hòa thÜ®ng Thích ThiŒn Minh bÎ tra tÃn ljn ch‰t trong tù, Giáo h¶i xin nhÆn thi hài làm lÍ an táng, thì bÎ tØ chÓi. Hai næm sau, tÃt cä chúng tôi bÎ ÇÜa ra tòa xét xº mà vÅn không bi‰t mình phåm t¶i gì. Bªi chÌ ÇÙng nghe l©i vu cáo phán quy‰t, không ÇÜ®c quyŠn t¿ biŒn h¶, cÛng ch£ng có luÆt sÜ bäo vŒ nhÜ tåi các nܧc væn minh tôn tr†ng pháp quyŠn. NgÜ©i lãnh án treo, ngÜ©i tha b‡ng, ngÜ©i bÎ 2 næm, 3 næm, 7 næm tù....(...)Con chim s¡p ch‰t ti‰ng nó kêu thÓng thi‰t. NgÜ©i lão tæng s¡p vŠ cõi PhÆt nhÜ tôi không nói l©i gian dÓi: ñäng và Nhà nܧc không th‹ mãi mãi che ÇÆy nh»ng l‡i lÀm cûa mình Ç‹ làm chuyŒn thÃt ÇÙc, mà hÆu quä khi‰n nhân dân bÀn cùng, tôn giáo bÎ Çàn áp, trí thÙc mÃt t¿ do tÜ tܪng, nhà báo mÃt t¿ do ngôn luÆn, væn nghŒ sï mÃt quyŠn sáng tåo, ngÜ©i lao Ƕng không t¿ do nghiŒp Çoàn...ñã ljn lúc cÀn chÃm dÙt tình trång làm cho dân nghèo nܧc y‰u, nhân tài và trí thÙc tiêu ma.ñÓi v§i PhÆt giáo, chúng tôi yêu sách Giáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃt phäi ÇÜ®c phøc hÒi quyŠn t¿ do sinh hoåt trên pháp lš hiŒn hành, vÓn ÇÜ®c quy ÇÎnh và bäo Çäm tåi Hi‰n chÜÖng, Tuyên ngôn QuÓc t‰ Nhân quyŠn và Công ܧc quÓc t‰ vŠ các quyŠn dân s¿ và chính trÎ cûa LHQ. Các Hòa thÜ®ng, ThÜ®ng t†a, ñåi ÇÙc Tæng Ni, PhÆt tº sau khi ÇÜ®c trä t¿ do phäi ÇÜ®c phøc hÒi h¶ khÄu, quyŠn công dân và quyŠn t¿ do hành Çåo ; bãi bÕ NghÎ ÇÎnh 31/CP Ç‹ chÃm dÙt vïnh viÍn ch‰ Ƕ quän ch‰ hành chính phi luÆt pháp khi‰n kÈ ÇÜ®c trä t¿ do vÅn thÃy nhÜ mình bÎ dÅn Ƕ tØ nhà tù nhÕ sang nhà tù l§n, khi‰n ai nÃy nÖm n§p lo âu bÎ b¡t vô c§ bÃt cÙ lúc nào. Các Tæng sï, PhÆt tº còn bÎ giam gi» hay quän ch‰ phäi ÇÜ®c trä t¿ do và giäi ch‰. (...)

Linh quyŠn cho ngÜ©i ch‰t và Nhân quyŠn cho ngÜ©i sÓng: 3 l©i ÇŠ nghÎK› niŒm 25 næm chÃm dÙt chi‰n tranh, theo tôi nghï, ñäng và Nhà nܧc nên làm chuyŒn có m¶t không hai, chuyŒn không ai dám làm, ngoåi trØ kÈ có hùng tâm tráng chí. ƒy là th¿c hiŒn ba nghïa cº væn minh:ThÙ nhÃt, chÃm dÙt vïnh viÍn s¿ gây chi‰n trong š nghï (tÜ duy) cÛng nhÜ trong hành Ƕng, ÇÓi v§i m†i thành phÀn dân t¶c và tôn giáo ngoài Çäng C¶ng sän. S¿ gây chi‰n Ãy Çã tØ lâu hóa trang b¢ng chû trÜÖng ÇÃu tranh giai cÃp và chuyên chính vô sän ;ThÙ hai, lÃy ngày 30.4. làm "Ngày Sám hÓi và Chúc Sinh toàn quÓc". Sám hÓi v§i ngÜ©i ch‰t và Chúc Sinh ngÜ©i sÓng. Các nܧc dân chû Tây phÜÖng làm cu¶c sám hÓi các l‡i lÀm h¢ng ngày, qua cÖ ch‰ t¿ do báo chí, t¿ do ngôn luÆn, t¿ do phê phán Ç‹ chính quyŠn sºa sai. M¶t tôn giáo l§n cûa phÜÖng Tây nhÜ Giáo h¶i Công giáo, mà vØa Çây ÇÙc Giáo hoàng cÛng phäi làm cu¶c ThÓng hÓi các sai lÀm bÙc tº và båo Ƕng cûa Giáo h¶i d†c hai ngàn næm qua ÇÓi v§i ÇÒng loåi và các tôn giáo khác. Có th‹ nào ñäng và Nhà nܧc Xã h¶i Chû nghïa dám kh£ng ÇÎnh không vi phåm sai lÀm trong 55 næm qua? Bao nhiêu l©i tä oán tØ hai cu¶c chi‰n, trong Cäi cách ru¶ng ÇÃt, trong T°ng ti‰n công T‰t MÆu thân ª Hu‰, trong các vùng Kinh t‰ m§i, và tåi các Tråi tÆp trung Cäi tåo. Dù chÓi bÕ cách nào chæng, vÅn khó tránh né m¶t th¿c t‰, là oan hÒn bÎ bÙc tº ljm không xi‰t. ñäng và Nhà nܧc hãy xót thÜÖng nh»ng ngÜ©i ch‰t, hãy nghï ljn Linh quyŠn cûa h† mà Sám hÓi và làm lÍ CÀu Siêu cho vong hÒn h† thôi vÃt vܪng g†i kêu báo oán.Linh quyŠn cho ngÜ©i ch‰t. Nhân quyŠn cho ngÜ©i sÓng, Çây là š nghïa cûa lÍ Chúc Sinh. XÜa các vua chúa T‰ Tr©i m‡i næm ª Çàn Nam giao cÀu cho quÓc thái dân an. Nay ª th©i Çåi m§i, Nhà nܧc nên áp døng luÆt pháp bäo Çäm các quyŠn t¿ do cæn bän vŠ dân s¿ và chính trÎ cho m†i công dân, nhÜ m¶t cách T‰ th© NgÜ©i.ThÙ ba, ban hành thành S¡c luÆt trong viŒc tìm ki‰m thi hài kÈ ch‰t trÆn, dù h† thu¶c b¶ Ƕi miŠn B¡c hay binh sï miŠn Nam Ç‹ chôn cÃt và trä nghïa cho gia Çình h† khÕi ngÆm ngùi ; trä t¿ do cho toàn b¶ nh»ng ngÜ©i tù vì chính ki‰n hay tôn giáo ; phøc hÒi danh d¿ nh»ng kÈ ch‰t oan, và cÃp dÜ«ng xÙng Çáng nh»ng ngÜ©i tàn tÆt vì chi‰n tranh, không phân biŒt Nam B¡c, chính ki‰n.Làm ÇÜ®c ba ÇiŠu nói trên cùng v§i viŒc tôn tr†ng quyŠn t¿ do sinh hoåt cûa Giáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃt, chi‰n tranh m§i th¿c s¿ chÃm dÙt, cu¶c lÍ 25 næm m§i mang š nghïa khªi ÇÀu cho cu¶c hòa h®p dân t¶c th¿c s¿.Mong l¡m thay.Trân tr†ng chào quš Ngài.Xº lš ThÜ©ng vø ViŒn Tæng ThÓngGiáo h¶i PhÆt giáo ViŒt Nam ThÓng nhÃtTÿ kheo Thích HuyŠn Quang

=END=

3- Tài LiŒu

- LuÆt Lao ñ¶ng Và VÃn ñŠ ñình Công Trong Ch‰ ñ¶ CSVN

NguyÍn Cao QuyŠn

Tåi ViŒt Nam, tØ 1995 ljn nay, Çã có hÖn 1100 cu¶c Çình công cûa công nhân mà hÀu h‰t bÎ coi là bÃt h®p pháp. ñ¥c biŒt trong tháng 3 næm nay (2007) Çã xäy ra 35 vø Çình công, trong sÓ Çó có 33 vø ª các doanh nghiŒp có vÓn ÇÀu tÜ nܧc ngoài (FDI). PhÀn l§n các vø Çình công xäy ra tåi hai tÌnh ñÒng Nai và Bình DÜÖng, là nÖi có các khu công nghiŒp v§i nhiŠu FDI nhÃt.Báo chí trong nܧc cho bi‰t r¢ng các vu Çình công xäy ra vì công nhân bÎ bóc l¶t sÙc lao Ƕng và bÎ ÇÓi xº tàn båo. NgÜ©i sº døng lao Ƕng không nh»ng trä lÜÖng thÃp, chÆm trä lÜÖng, n® lÜÖng, ÇÎnh mÙc lao Ƕng quá cao, mà còn xúc phåm nhân phÄm ngÜ©i lao Ƕng.Nh»ng Çoån vi‰t sau Çây së trình bày vÃn ÇŠ Çình công dܧi hai khía cånh luÆt pháp và th¿c t‰ Ç‹ Ƕc giä tiŒn theo dõi nh»ng diÍn ti‰n hiŒn Çang xäy ra ª trong nܧc và ÇÒng th©i phÓi h®p ÇÃu tranh Ç‹ bäo vŒ ngÜ©i lao Ƕng ViŒt Nam.

I/- LuÆt lao Ƕng vŠ Çình công tåi VNM¥c dÀu không công nhÆn quyŠn lÆp h¶i nhÜng luÆt lao Ƕng CSVN cho phép Çình công. S¿ cho phép này ÇÜ®c minh thÎ trù liŒu tåi ÇiŠu 7 b¶ luÆt Lao ñ¶ng næm 1994. ñoån chót cûa ÇiŠu 7 xác nhÆn: "NgÜ©i lao Ƕng có quyŠn Çình công theo s¿ quy ÇÎnh cûa luÆt pháp".S¿ quy ÇÎnh cûa luÆt pháp n¢m trong các ÇiŠu 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178 và 179 cûa b¶ luÆt nói trên và có th‹ ÇÜ®c tóm t¡t nhÜ sau:"ñình công là s¿ ngÜng viŒc tåm th©i, t¿ nguyên và có t° chÙc cûa tÆp th‹ lao Ƕng Ç‹ giäi quy‰t tranh chÃp lao Ƕng tÆp th‹. ñình công phäi ÇÜÖc quy‰t ÇÎnh bªi Ban ChÃp Hành Công ñoàn CÖ Sª sau khi ÇÜ®c Ça sÓ lao Ƕng chuÄn nhÆn b¢ng ch» kš.Không ÇÜ®c Çình công ª m¶t sÓ doanh nghiŒp cung Ùng các sän phÄm và dÎch vø công ích, doanh nghiŒp thi‰t y‰u cho nŠn kinh t‰ quÓc dân ho¥c an ninh quÓc phòng, theo danh møc do chính phû quy ÇÎnh.ñình công ÇÜ®c coi là bÃt h®p pháp n‰u không xuÃt phát tØ tranh chÃp lao Ƕng. Tòa án nhân dân có ti‰ng nói sau cùng Ç‹ chÃm dÙt Çình công và tranh chÃp lao Ƕng.N‰u Çình công trª thành m¶t hi‹m h†a nghiêm tr†ng cho nŠn kinh t‰ quÓc gia hay cho an ninh công c¶ng thì thû tܧng chính phû có quyŠì hoãn låi ho¥c chÃm dÙt Çình công.V§i s¿ quy ÇÎnh này, 10 ÇiŠu khoän nói trên Çã n¢m yên trong b¶ luÆt Lao ñ¶ng cûa CSVN tØ næm 1994 cho ljn ngày 29 tháng 11 næm 2006, m§i ÇÜ®c sºa Ç°i và b° sung do luÆt sÓ 74/2006/QH11 có hiŒu l¿c tØ ngày 01 tháng 7 næm 2007.Ngay cä Çåo luÆt rÃt quan tr†ng sÓ 35/2002/QH10 næm 2002, v§i 56 møc b° sung và sºa Ç°i luÆt Lao ñ¶ng næm 1994, cÛng không nh¡c gì t§i vÃn ÇŠ Çình công tåi ViŒt Nam.

II/- ñình công trong luÆt pháp CSVN

LuÆt sÓ 74/2006 quy ÇÎnh chi ti‰t và ch¥t chë hÖn vŠ vÃn ÇŠ Çình công, nhÜng ch¥t chë hÖn ÇÓi v§i ngÜ©i lao Ƕng chÙ không phäi ÇÓi v§i ngÜ©i sº døng lao Ƕng. Nh»ng ÇiŠu khoän m§i cûa luÆt 74/2006 có th‹ vi‰t låi v¡n t¡t nhÜ sau:"ñiŠu 172a: ñình công phäi do BCH công Çoàn cÖ sª ho¥c do BCH công Çoàn lâm th©i t° chÙc và lãnh Çåo. ñÓi v§i doanh nghiŒp chÜa có BCH công Çoàn cÖ sª thì viŒc t° chÙc lãnh Çåo Çình công phäi do Çåi diŒn ÇÜ®c tÆp th‹ lao Ƕng cº và viŒc cº này Çã ÇÜ®c thông báo v§i công Çoàn cÃp trên.ñiŠu 173 b° sung: Cu¶c Çình công thu¶c m¶t trong nh»ng trÜ©ng h®p sau Çây là bÃt h®p pháp: không phát sinh tØ tranh chÃp lao Ƕng tÆp th‹ - không do nh»ng ngÜ©i cùng làm viŒc trong m¶t doanh nghiŒp ti‰n hành - khi vø tranh chÃp lao Ƕng Çang ÇÜ®c hay chÜa ÇÜ®c giäi quy‰t - không lÃy š ki‰n cûa ngÜ©i lao Ƕng theo luÆt ÇÎnh - không tuân theo luÆt vŠ t° chÙc và lãnh Çåo Çình công - ti‰n hành tåi các doanh nghiŒp không ÇÜ®c Çình công - khi Çã có quy‰t ÇÎnh ho¥c ngÜng Çình công cûa thû tܧng chính phû.ñiŠu 174a: ViŒc lÃy š ki‰n Ç‹ Çình công phäi theo quy ÇÎnh sau Çây: ñÓi v§i doanh nghiŒp có dܧi 300 lao Ƕng thì lÃy š ki‰n tr¿c ti‰p cûa ngÜ©i lao Ƕng, - ÇÓi v§i doanh nghiŒp có trên 300 lao Ƕng thì lÃy š ki‰n cûa thành viên BCH công Çoàn cÖ sª, t° trÜÕng t° công Çoàn và t° trܪng t° sän xuÃt - trÜ©ng h®p không có công Çoàn cÖ sª thì lÃy š ki‰n cûa t° trܪng, t° phó t° sän xuÃt.ñiŠu 174b: Quy‰t ÇÎnh Çình công phäi có s¿ ÇÒng š cûa trên 50% t°ng sÓ ngÜ©i lao Ƕng n‰u doanh ngiŒp có dܧi 300 lao Ƕng. Con sÓ này là trên 75% n‰u doanh nghiŒpho¥c b¶ phÆn doanh nghiŒpcó trên 300 lao Ƕng.ñiŠu 175: Tranh chÃp lao Ƕng tÆp th‹ do H¶i ñÒng Tr†ng Tài Lao ñ¶ng giäi quy‰t. N‰u m¶t ho¥c cä hai bên không ÇÒng š v§i H¶i ñÒng Tr†ng Tài thì có quyŠn yêu cÀu Tòa Án Nhân Dân giäi quy‰t.ñiŠu 177: Tòa án nhân dân có thÄm quyŠn là tòa án nhân dân cÃp tÌnh nÖi xäy ra Çình công. Tòa Phúc ThÄm thu¶c Tòa Án Nhân Dân TÓi Cao có thÄm quyŠn giäi quy‰t khi‰u nåi ÇÓi v§i quy‰t ÇÎnh vŠ tính h®p pháp cûa cu¶c Çình công cuä tòa nhân dân cÃp tÌnh.

III/- Th¿c trång Çình công tåi VNBô LuÆt Lao ñ¶ng 1994 ra Ç©i ÇÜ®c m¶t næm thì hiŒn tÜ®ng Çình công xuÆt hiŒn tåi ViŒt nam. Lúc ÇÀu Çình công chÌ n° ra tåi các doanh nghiŒp có vÓn ÇÀu tÜ nܧc ngoài, nhÜng dÀn dÀn lan qua cä các doanh nghiŒp nhà nܧc và các doanh nghiŒp tÜ nhân.Gi»a næm 1995 và næm 2000 Çã n° ra khoäng 450 vø công nhân xuÓng ÇÜ©ng. ChÌ riŒng næm 2000 Çã có t§i 70 vu Çình công. NgÜ©i ta không nghï r¢ng s¿ gia tæng cûa Çình công là hÆu qûa cûa s¿ gia tæng hoåt Ƕng thÜÖng måi mà chính là hÆu qûa cûa š thÙc vŠ nhân quyŠn và vŠ gía trÎ cûa lao Ƕng trong ÇÀu óc l§p công nhân trÈ trong nܧc.ñình công, xuÃt hiŒn nhiŠu nhÃt tåi các tÌnh miŠn Nam, v§i lš do là lÜÖng qúa thÃp và không ÇÜ®c thanh toán xòng ph£ng. Tuy nhiên Çình công, cho ljn nay, m§i chÌ có tính cách tÜ®ng trÜng (kéo dài chÌ 1 hay 2 ngày) chÙ chÜa có áp l¿c thÆt s¿ ÇÓi v§i gi§i chû ho¥c ÇÓi v§i chính quyŠn.Cho ljn næm 2002, chính quyŠn CSVN vÅn không coi Çình công là m¶t hi‹m h†a Çe d†a sinh mång chính trÎ cûa h†, nên m¥c dù toàn b¶ các cu¶c Çình công ÇŠu có

tính cách bÃt h®p pháp, chính quyŠn vÅn ûng h¶ ngÀm. N‰u Ç‹ š ta có th‹ thÃy là luÆt sÓ 35 ngày 2 tháng 4 næm 2002, sºa Ç°i va b° xung t§i 56 ÇiŠu cûa b¶ LuÆt Lao ñ¶ng næm 1994, nhÜng không hŠ Çä Ƕng gì ljn nh»ng ÇiŠu khoän vŠ Çình công.ChÌ t§i th©i gian gÀn Çây, v§i Çà h¶i nhÆp vào nŠn kinh t‰ toàn cÀu m‡i ngày m¶t gia tæng và v§i s¿ xuÃt hiŒn cûa Ñy Ban Bäo VŒ NgÜ©i Lao ñ¶ng VN ª Warsaw vào tháng 10 næm 2006, CSVN m§i cho ra Ç©i luÆt sÓ 74 ngày 29 tháng 11 næm 2006 Ç‹ sºa Ç°i và xi‰t ch¥t thêm m¶t sÓ ÇiŠu khoän liên quan ljn tranh chÃp lao Ƕng và Çình công.Trong luÆt 74 ngàÿ 29-11-1006, CSVN quy ÇÎnh r¢ng Çình công phäi do Ban ChÃp Hành công Çoàn cÖ sª ho¥c Ban ChÃp Hành công Çoàn lâm th©i t° chÙc và lãnh Çåo. (ñiŠu 172a) Khi trù liŒu ÇiŠu này ch‰ Ƕ toàn trÎ muÓn toàn th‹ giai cÃp công nhân phäi ngoan ngoãn tuân theo mŒnh lŒnh cûa Çäng Ç‹ Çäng ng¿ trÎ muôn næm ª vÎ th‰ chính quyŠn. Tuy nhiên š muÓn cûa Çäng Çã bÎ th¿c t‰ ruÒng bÕ.Vì không th‹ t° chÙc công Çoàn cÖ sª ª kh¡p m†i nÖi nên ÇiŠu 174a cûa luÆt 74 cho phép các doanh nghiŒp ho¥c b¶ phÆn doanh nghiŒp có dܧi 300 lao Ƕng thì có th‹ lÃy š ki‰n tr¿c ti‰p cûa ngÜ©i lao Ƕng Ç‹ Çình công (nghiã là không phäi lÃy š ki‰n cûa Ban ChÃp Hành công Çoàn cÖ sª). ñây là m¶t Çi‹m tr†ng y‰u mà nh»ng ngÜ©i VN ÇÃu tranh cho dân chû cÀn lÜu š Ç‹ nghiên cÙu và khai thác.M¶t Çi‹m thÙ hai cÛng cÀn lÜu š là, m¥c dÀu có s¿ ki‹m soát rÃt ch¥t chë tØ phía chính quyŠn, các nghiŒp Çoàn Ƕc lÆp vÅn xuÃt hiŒn và hoåt Ƕng riêng rë. ñó là nh»ng nghiŒp Çoàn xe taxi, xe môtô ôm, ÇÀu b‰p và lao Ƕng khuân vác. Nh»ng nghiŒp Çoàn này xuÃt hiŒn nhiŠu nhÃt tåi Saigon, trܧc m¡t cûa T°ng Liên ñoàn Lao ñ¶ng ViŒt Nam.Theo tài liŒu chính thÙc cûa chính quyŠn CS thì vùng nông thôn VN chi‰m Ça sÓ lao Ƕng chuyên làm công viŒc cày cÃy và không tham gia công Çoàn. ñây là m¶t kë hª thÙ ba có th‹ giúp ích cho nh»ng nhà dân chû soån thäo nh»ng k‰ hoåch ÇÃu tranh h»u hiŒu.Trܧc khi chÃm dÙt bài này, xin phép ÇÜ®c nh¡c låi m¶t lÀn n»a là tåi ñông Âu, và Çi‹n hình nhÃt là tåi Ba Lan, cách Çây không lâu, chính bàn tay công nhân Çã k‰t thúc cu¶c Ç©i chính trÎ cûa nh»ng ngÜ©i c¶ng sän Ƕc tài, tham nhÛng, thÓi nát và bÃt l¿c.NguyÍn Cao QuyŠn, Maryland 25.4.2007

=END=

4- Tham Khäo

- Ngày 30-4-1975, QLVNCH buông súng nhÜng không ÇÀu hàng

MÜ©ng Giang(VNN)

TØ chiŠu 29 cho t§i trÜa ngày 30-4-1975, súng Çû loåi l§n nhÕ Çã b¡t ÇÀu n° vang kh¡p Sài Gòn. Kinh khi‰p hÖn h‰t là các loåi bích kích pháo B40-41, hÕa tiÍn 122

ly, cÙ bÎ bÕm liên tøc, r§t xuÓng phi trÜ©ng Tân SÖn NhÃt và các vùng Çông dân lân cÆn.RÓt cøc chÌ có m¥t nh¿a ª phi Çåo bÎ Çån làm xoáy tung mà thôi. NÖi nÖi bôn hܧng, cây cÓi, dây ÇiŒn, gåch vôi và thân xác cûa nh»ng ngÜ©i lính quèn lúc Çó, vÅn còn ª låi Ç‹ phòng thû cái phi trÜ©ng trÓng không, chÆp choäng, ngä nghiêng thäm thê theo làn Çån ÇÎch. Ánh lºa hÒng tØ các Çám cháy, quyŒn v§i mùi khói khét và sÖn vôi gåch vøn, theo gió bÓc mùi vào các ô cºa kính bÎ v« vì mãnh Çån bay låc. Trong ViŒn QuÓc Gia Nghïa Tº, n¢m cånh khu nghïa trang Thánh Tây và phi trÜ©ng, trên ÇÜ©ng Võ Tánh, là nÖi tåm trú cûa mÃy træm gia Çình di tän thu¶c các Ty C¿u Chi‰n Binh tØ MiŠn Trung chåy vào. M†i ngÜ©i ai cÛng Çang co rúm gi»a bÓn bÙc tÜ©ng mÕng manh loang l° Çan, n¢m ngÒi trên nŠn xi mæng hay các bàn gh‰ h†c trò lånh lëo, Çói khát. LÛ con nít thi‰u nܧc, thi‰u s»a nên la khóc inh Õi.Lúc Çó trên ÇÜ©ng Võ Tánh tØ c°ng chính cûa B¶ T°ng Tham MÜu gÀn ngã ba TrÜÖng TÃn Bºu chåy t§i ngã ba Bäy HiŠn, xa nhìn ngút m¡t, có các Çám cháy l§n và nhiŠu quân xa chª lính cÛng nhÜ thi‰t giáp Çang dÒn dÆp di chuy‹n. Khói lºa, Çiêu linh và ch‰t chóc, Çã ÇÜ®c Çám khoa bäng trí thÙc vô døng, æn chén Çá bát cûa miŠn Nam, qua cái r° t¿ do dân chû, hòa h®p dân t¶c, Ç‹ rܧc c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰ Hà N¶i, mang tØ Liên Xô và Trung C¶ng, vào tÆn ÇÃt Sài Gòn thÖ m¶ng hiŠn hòa.Trong n°i câm nín cûa nh»ng ngày ViŒt Nam s¡p mÃt nܧc, ÇÃt tr©i nhÜ cÛng cäm thông chia s§t v§i thân phÆn cûa m¶t dân t¶c nhÜ®c ti‹u, bÎ chính ÇÒng bào mình, qua nhân danh lãnh tø, Çem bán ÇÙng cho các th‰ l¿c ngoåi nhân, trong có lj quÓc Trung C¶ng, là m¶t kÈ thù ngàn Ç©i mãn ki‰p cûa nܧc ViŒt... Bªi vÆy bÓn bŠ quang cänh mông mênh sÀu thäm, qua cÖn mÜa hè ÇÀu mùa søt sùi lŒ m¡t. Trong góc phòng, có chi‰c máy thu thanh cûa ai Çó mª suÓt tØ Çêm qua, nhÜng âm thanh tuyŒt nhiên v¡ng ng¡t, lâu lâu phát ra nh»ng ti‰ng gió sè sè lãng xËt.Gi»a gi© thÙ 25 ch‰t chóc Çang ch¿c ch©, b°ng thÃy thèm nh»ng gi†ng ca thÜÖng lính thuª nào, cûa nh»ng nam n» ca sï phong lÜu dÕm dáng, tr¡ng trÈo no tròn, v§i b¶ ÇÒ trÆn r¢n ri, lúc nào cÛng còn nguyên n‰p g¡p và mùi thÖm väi. Tình nhÃt là trên túi aó có lúc l¡c chùm huy chÜÖng Çû loåi, cÛng nhÜ các phù hiŒu cûa nh»ng binh chûng d» d¢n nhÜ Nhäy Dù, TQLC, BñQ, Lôi H°... CÛng thÃy nh§ t§i nh»ng bài diÍn væn bÓc lºa, ÇÜ®m tình m‰n nܧc yêu dân cûa các ÇÃng nguyên thû, chính khách, lãnh tø, cha-thÀy, k‹ cä các trí thÙc khoa bäng cûa Sài Gòn. RÒi nhÜng cu¶c bi‹u tình chÓng chính phû, chÓng tham nhÛng, chÓng Çàn áp tôn giáo, báo chí ljn n‡i kš giä phäi Çi æn mày Ç‹ có ÇÜ®c t¿ do ngôn luÆn nhÜ các ÇÒng nghiŒp Çang sÓng ª Hà N¶i, trong thiên Çàng xã hôi chû nghïa, cái gì cÛng có.NhÜng gi© này h† ª Çâu, vì hôm qua còn thÃy chÜ©n m¥t Çû trên Çài truyŠn hình hay báo chí, hùng h° phun b†t mép, khua cä tay chân quä ÇÃm Çòi này n†, Ç‹ có th¿c quyŠn ÇÓi m¥t v§i mÃy træm ngàn b¶ Ƕi miŠn B¡c, Çang læm læm súng Çån, mä tÃu, Ç‹ phanh thây xé xác ÇÒng bào. H† nói có quyŠn m§i có hòa h®p hoà giäi, mang låi hòa bình cho ÇÃt nܧc và trên h‰t ngÜ©i ViŒt không cÀn phäi bÕ nܧc ra Çi Ç‹ phäi ch‰t vì thèm mÃm tôm cà pháo nÖi xÙ ngÜ©i.TÃt cä gÀn nhÜ chåy h‰t rÒi, bÕ låi ÇÒng bào thân yêu, lính tráng ÇÒng Ƕi Çang còn tº chi‰n v§i gi¥c kh¡p chi‰n trÜ©ng, các thÜÖng bŒnh binh Çang rên la trong quân y viŒn và mänh ÇÃt Sài Gòn ba træm næm, trong cÖn hÃp hÓi:

+ Sài Gòn, nh»ng phút gi© hÃp hÓiHai mÜÖi næm chinh chi‰n, bao gi© cÛng vÆy, t§i lúc cuÓi cùng ch© ch‰t, vÅn là ngÜ©i lính trÆn và ÇÒng bào nghèo, không có phÜÖng tiŒn Ç‹ vÜ®t thoát khÕi cänh bom Çån. Lính ch‰t thÆt oan khiên vì chi‰n ÇÃu trong ÇÖn Ƕc, không có ÇÒng minh cÛng nhÜ ÇÒng Ƕi y‹m tr®, vì vào gi© thÙ 25, Çâu có ai ngu nhÜ ngÜ©i lính VNCH, ª låi ch‰t Ç‹ không có tiŠn tº tuÃt, k‹ cä chi‰c quan tài vùi thây Ç©i lính. Bi‰t nghï nhÜ vÆy, nh»ng ai còn sÓng sót t§i ngày hôm nay, phäi nhÕ m¶t gi†t nܧc m¡t, dù mu¶n màng Ç‹ cäm Ön h†. Lính ch‰t oan khiên ch£ng nh»ng ngoài chi‰n trÜ©ng khi phäi ÇÓi m¥t v§i kÈ thù hung ác, mà còn ch‰t lãng nhách nÖi hÆu phÜÖng bªi nh»ng cái lÜ«i t¡c kè xanh xanh ÇÕ ÇÕ, gi© này nhìn låi cÛng ÇÕ ÇÕ xanh xanh, Çâu có thÃy Ç°i màu. Thäm nhÃt là trên ÇÀu lính, gÀn h‰t là b†n lãnh Çåo tÒi, thÙ này gi© Çã h‰t ræng Ç‹ mà æn, nhÜng lúc nào cÛng muÓn chÜ©ng ra gi»a bia miŒng, ch†c cho thu¶c hå và con cháu khinh nh©n, khi cÙ xÜng chÙc, Çeo huy chÜÖng và trä l©i nh»ng phÕng vÃn cu¶i, nhÜ m§i Çây có Çám viŒt gian ª häi ngoåi vŠ Sài Gòn phÕng vÃn lÛ tܧng ÇÀu hàng VC, trong Çó có NguyÍn H»u Hånh và TriŒu QuÓc Manh, thu¶c hàng tép riu, không quân, không ÇÖn vÎ trܧc khi DÜÖng Væn Minh ÇÜ®c làm t°ng thÓng hai ngày, Ç‹ b¡t QLVNCH buông súng rã ngÛ.NgÜ©i lính MiŠn Nam bi hùng là th‰ Çó, nhÜ vÆy làm sao bäo h† phäi chi‰n th¡ng khÓi c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰, trong Çó có Liên-Xô và Trung C¶ng? NgÜ©i lính Çã ª låi t§i gi© phút cuÓi cùng vào trÜa ngày 30-4-1975, Çã là anh hùng, thº hÕi có quân Ƕi nào anh hùng hÖn, k‹ cä quân Pháp, ñÙc, Anh trong Th‰ chi‰n 2.Sau khi Hoa Kÿ cùng B¡c ViŒt ÇÒng thuÆn ngøy tåo cu¶c ngÜng b¡n bÎp vào tháng 2-1973, chÃm dÙt s¿ hiŒn h»u cûa MÏ tåi chi‰n trÜ©ng. CÛng tØ Çó, QLVNCH bÎ Çem con bÕ ch®, chi‰n ÇÃu trong thi‰u thÓn, thi‰u cÃp chÌ huy trên thÜ®ng tÀng, thi‰u Çån dÜ®c, thuÓc men, xæng nh§t, các quân døng khi‰n cho nhiŠu phi cÖ, chi‰n xa phäi n¢m ø vì không cÖ phÆn sºa ch»a hay thay th‰. Tóm låi m†i s¿ ÇŠu do ngÜ©i bån ÇÒng minh Hoa Kÿ tåo ra, nhÜ c¡t quân viŒn, b¶i ܧc l©i thŠ 'm¶t LJi m¶t' ÇÜ®c chính siêu cÜ©ng kš nói hÙa hËn b¢ng giÃy tr¡ng m¿c Çen. Trong khi Çó thì B¡c ViŒt, tØ HÒ Chí Minh t§i Lê DuÄn, Lê ñÙc Th†, Phåm Væn ñÒng... Çã Çem mänh giang sÖn gÃm vóc cûa tiŠn nhân, cÀm bán th‰ chÃp cho ÇŒ tam c¶ng sän, nên ÇÜ®c cä khÓi nhÜ Liên Xô-Trung C¶ng, ñông Âu, B¡c Hàn, Cu Ba, các Çäng c¶ng sän Ý, Pháp, MÏ và nh»ng thành phân æn cÖm miŠn nam låi theo VC miŠn b¡c, giúp Ç« h‰t lòng, tØ cây kim h¶t gåo, cho t§i bom Çån, tæng, máy bay, tiŠn båc và nh»ng cái lÜ«i t¡c kè ÇÕ ÇÕ xanh xanh Çäo l¶n s¿ Ç©i. TŒ nhÃt là lÛ hŠ h»u danh vô th¿c, trong cái g†i là Liên HiŒp QuÓc, lúc nào cÛng bÜng b® Hà N¶i, nhÜ muÓn Ç° dÀu vào bi‹n lºa thÓng hÆn trùng h¢ng tåi MiŠn Nam.Không chÎu n°i cái cänh Ùa gan, hi‰p ngÜ©i ngã ng¿a, nhà bÌnh bút quân sº th‰ gi§i lÜÖng thiŒn và n°i ti‰ng là Louis A Fanning, Çã phäi vi‰t l©i chºi MÏ: 'Sau hiŒp ÇÎnh Paris 1973, hÖn 300.000 b¶ Ƕi c¶ng sän quÓc t‰, ÇÜ®c ngÜ©i MÏ b‡ng dÜng t¿ tác cho ª låi trên lãnh th° cûa nܧc khác. ñó là MiŠn Nam VN, m¶t quÓc gia Ƕc lÆp, có chû quyŠn, quÓc h¶i và không hŠ là thu¶c ÇÎa hay các ti‹u bang cûa Hoa Kÿ. Trong lúc Çó, VNCH là m¶t ÇÒng minh v§i MÏ tØ khuya, låi bÎ chính MÏ phän b¶i, lÜ©ng gåt, c¡t viŒn tr® và sÌ nhøc m†i ÇiŠu. ñúng là thái Ƕ cûa b†n con buôn chính trÎ, hèn chi ngÜ©i MÏ Çã bÎ th‰ gi§i t¿ do coi thÜ©ng, vì Çã b¶i tín v§i nhiŠu ÇÒng minh cûa mình.'Vi‰t vŠ tình trång ÇÒng bào VN, sÓng gi»a cänh ch‰t chóc cûa chi‰n tranh måt ki‰p, Çáng lë së ch£ng bao gi© xäy ra n‰u không có Çäng c¶ng sän Hà N¶i, khi

‰n cho ÇÃt nܧc sau khi NhÆt ÇÀu hàng, thay vì së có hòa bình nhÜ nhiŠu nܧc trong vùng Á Châu, lúc Çó cÛng Çang là thu¶c ÇÎa cûa b†n th¿c dân da tr¡ng. ñ‹ diÍn tä s¿ bÃt hånh này, nhà báo ngÜ©i Tây ñÙc, Une Siemon Netto, Çã vi‰t trong t© International Herald Tribune: 'gi© thì m†i ngÜ©i Çã bi‰t rõ cái th¿c chÃt cách mång cÙu nܧc, mà c¶ng sän Hà N¶i luôn dùng làm chiêu bài Ç‹ có c§ gây nên m¶t cu¶c chi‰n vô luân, nÒi da xáo thÎt. Ti‰c thay trܧc tháng 5-1975, nhiŠu trí thÙc khoa bäng và nhà báo Tây PhÜÖng Çã bi‰t rõ c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰ gây chi‰n tranh chÌ vì š thÙc hŒ và trên h‰t chúng rÃt dã man tàn båo. NhÜng vì h† ích k›, ham danh và trên h‰t nhiŠu kÈ Çã táng tÆn lÜÖng tâm, nên muÓi m¥t, bÈ cong ngòi bút, vi‰t láo sai s¿ thÆt Ç‹ ÇÀu Ƕc môi ngÜ©i; nhÃt là dân chúng Hoa Kÿ Çang có nhiŠu ngÜ©i thân tham d¿ cu¶c chi‰n thÀn thánh, bäo vŒ t¿ do cho nhân loåi tåi ñông DÜÖng, Çang bÎ ñŒ tam c¶ng sän quÓc t‰ tàn sát nhu¶m ÇÕ.' Hành Ƕng vô lÜÖng cûa b†n bÒi bút Çã gây nên nhiŠu n°i oan khiên t¶i nghiŒp, khi‰n bao oan hÒn lÜÖng dân vô t¶i, Çã bÎ b¶ Ƕi c¶ng sän miŠn b¡c tàn sát dã mang trong t‰t MÆu Thân, nhÃt là tåi Hu‰. RÒi mùa hè ÇÕ lºa 1972 trên Çåi l¶ kinh hoàng, tØ ñông Hà vŠ Hu‰, trên quÓc l¶ 14 Dakto-KomTum, ÇÜ©ng 13 An L¶c-B‰n Cát và Çoån ÇÜ©ng sÓ 1, tØ Tam Quan-Hoài NhÖn-Phù MÏ vŠ Qui NhÖn, qua nh»ng Lai Giang, sông Côn, sông Cä.... NhÜng bi thäm nhÃt cÛng vÅn là nh»ng ngày cuÓi cùng di tän tåi Vùng I, vùng II trên ÇÜ©ng sÓ 7, dân chúng lánh nån gøc ch‰t nhÜ ra vì Çån kích pháo cûa gi¥c, không cÀn bi‰t hay thÜÖng håi cho mång ngÜ©i lá røng, dù nh»ng mång sÓng Çó vÓn cùng b¶ Ƕi VC, chung cháu Låc Con HÒng. Tóm låi tÃt cä ÇŠu vô lš, Çã khi‰n cho nhiŠu nhà báo ngoåi quÓc sau này, phäi kêu tr©i không ng§t, vì t¿ vÃn lÜÖng tâm khi h† Çä vô tình hay cÓ š, câm nín trܧc nh»ng thäm trång cûa nam VN. Trong lúc Çó vø MÏ Lai (Quäng Ngãi), do chinh Hà N¶i giÆt dây Çåo diÍn, ÇÄy dân lành vô t¶i ra làm bia Ç« Çån cho lính MÏ, thì ÇÜ®c báo chí Tây phÜÖng làm l§n chuyŒn, tuyên truyŠn không công cho Hà N¶i trong suÓt cu¶c chi‰n.Sài Gòn Çã b¡t ÇÀu xáo tr¶n tØ tháng 3-1975, tØ lúc miŠn Trung bÎ mÃt qua quy‰t ÇÎnh sai lÀm rút bÕ quân Çoàn I và II cûa TT. NguyÍn Væn ThiŒu, Thû TÙ§ng TrÀn ThiŒn Khiêm và ñåi Tܧng Cao Væn Viên, T°ng Tham MÜu trܪng QLVNCH lúc Çó. Ngày 21-4-1975, T°ng ThiŒu qua áp l¿c cûa MÏ, muÓn thay ng¿a theo š cûa c¶ng sän B¡c ViŒt Ç‹ hòa h®p hòa giäi, nên ông phäi tuyên bÓ tØ chÙc t°ng thÓng trong lúc ÇÃt nܧc nguy ngÆp, ngàn cân treo chÌ mành và Çã cùng Thû tܧng Khiêm, ÇÜ®c Tòa ñåi SÙ MÏ, ÇÜa ra khÕi Sài Gòn, t§i ñài B¡c trong Çêm tÓi b¢ng máy bay quân s¿. ViŒc bÕ nܧc ra Çi cûa TT. ThiŒu, khác v§i trÜ©ng h®p cûa Thû TÙÖng Khiêm hay ñåi Tܧng Viên, vì hai ngÜ©i này ch£ng hŠ bÎ Çe d†a hay b¡t bu¶c. Trái låi T°ng ThÓng NguyÍn Væn ThiŒu vào gi© thÙ 25 cûa VNCH trong tháng 4-1975, giÓng nhÜ cái ch‰t cûa T°ng ThÓng Ngô ñình DiŒm ngày 2-11-1963, ÇÜ®c quy‰t ÇÎnh bªi bàn tay cûa ngÜ©i MÏ. T°ng ThÓng DiŒm không cho ngÜ©i MÏ Çem quân vào VN nên bÎ gi‰t trong danh d¿. TT ThiŒu khôn ngoan tØ chÙc ra Çi, nên ÇÜ®c sÓng nh»ng ngày thØa nÖi quê ngÜ©i, chÎu bia miŒng nguyŠn rûa, vì ham sÓng s® ch‰t, dù r¢ng con ki‰n cÛng muÓn sÓng. ñó là s¿ thÆt cûa lÎch sº, cûa thân phÆn nhÜ®c tiŠu VN, mà các tài liŒu MÏ Çã hé mª cho m†i ngÜ©i cùng džc, trong vài næm trܧc Çây và còn ÇÜ®c lÜu tr» ph° bi‰n kh¡p m†i væn khÓ, k‹ cä VC. Ngoài ra, cÛng theo sº liŒu, chính T°ng ThÓng TrÀn Væn HÜÖng muÓn ngÜ©i MÏ Çem T°ng ThÓng ThiŒu ra khÕi nܧc, mà theo TT HÜÖng, Çó là kÿ Çà cän mÛi, nên ông ta không th‹ trÎ nܧc hay chÓng C¶ng ÇÜ®c.

ThÜÖng nhÃt là Cø TrÀn væn HÜÖng lúc Çó Çã gÀn ÇÃt xa tr©i, thêm m¡t mÛi kém, låi bÎ MÏ b¡t làm T°ng ThÓng VNCH, theo ÇiŠu kiŒn cûa B¡c ViŒt. Nguyên thû nhÜ vÆy, nên miŠn Nam bÎ mÃt là cái ch¡c, dù s§m hay mu¶n cÛng th‰ thôi. Sau Çó låi màn thay ng¿a cuÓi cùng Ç‹ DÜÖng Væn Minh danh chánh ngôn thuÆn, k‰t thúc cu¶c chi‰n tØ ÇÀu cÛng do VC s¡p Ç¥t và cuÓi cÛng cÛng do VC quy‰t ÇÎnh, qua miŒng kÈ cÀm quyŠn cûa miŠn Nam, dù chÌ có hai ngày ng¡n ngûi.VNCH Çang lúc lâm nguy vì thù trong gi¥c ngoài. Cä triŒu quân, công, cán, cänh.... lúc Çó Çang xã thân, dùng xác ngÜ©i thay súng Çån MÏ, làm công s¿ cän xe tæng hÙng Çån pháo cûa c¶ng sän kh¡p m†i nÈo ÇÜ©ng dÅn vào thû Çô, thì cÛng lúc Çó nhÜng sâu b† nÖi hÆu trÜ©ng chính trÎ, hæng say to¡c mÒm, áo thøng vái låy ông, bày ra nh»ng trò hŠ tác tŒ Ç‹ t¿ phong quan g¡n chÙc, làm nän chí nh»ng ngÜ©i lính Çang xä thân nÖi chi‰n trÜ©ng, b¡t QLVNCH phäi tan hàng rã ngÛ trong tÙc tûi oan khiên và cuÓi cùng làm cho cä nܧc phäi sÓng dža Çày thÜÖng Çau, trong cùm gông xã nghïa tØ Ãy cho t§i bây gi©, vÅn không hŠ thay Ç°i, vÅn không có t¿ do dù chút t¿ do Ç‹ nói l©i chân thÆt trong Çáy hÒn mình.NhÜng dù g¥p khó khæn nguy hi‹m, các l¶ quân còn låi cûa VNCH vÅn cän n°i quân xâm læng B¡c ViŒt, trên kh¡p các tuy‰n ÇÜ©ng dÅn vào Sài Gòn. Chính hành Ƕng phi thÜ©ng này, nên dù VNCH không còn n»a, vÅn ÇÜ®c th‰ gi§i ng®i khen và kính phøc, nhÜ Peter Kohn Çã vi‰t trên t© the Wall Street Journal: 'Quân Ƕi VNCH là m¶t quân Ƕi can Çäm và chi‰n ÇÃu lão luyŒn. Quân Ƕi Ãy Çã chi‰n ÇÃu giÕi trên nhiŠu ÇÎa danh, mà ngÜ©i MÏ ho¥c th‰ gi§i bi‰t hay chÜa bi‰t t§i. Quân Ƕi Ãy Çã hào hùng ngåo nghÍ v§i ÇÎch, qua hàng ngàn chi‰n trÆn, tiŠn ÇÒn hÈo lánh hiu h¡t. Quân Ƕi Ãy không ÇÜ®c trang bÎ nhÜ quân MÏ hay b¶ Ƕi c¶ng sän Hà N¶i. Th‰ nhÜng tØ khi Hoa Kÿ rút quân vŠ nܧc hay lúc ÇÀu quân MÏ chÜa vào VN, vÅn hiên ngang chi‰n ÇÃu trong suÓt 20 næm khòi lºa, gÀn nhÜ bäo toàn tr†n lãnh th° cûa cha ông, tØ phía bên này vÏ tuy‰n 17 cho t§i Cà Mâu, ljn khi bÎ ViŒt gian Çâm sau lÜng, VC b¡n trܧc m¥t, m§i Çành Ç‹ mÃt non sông vào tay ÇŒ tam c¶ng sän quÓc t‰.CÛng vì phäi chi‰n ÇÃu kh¡p các m¥t trÆn, nên Çã có h¢ng tram ngàn ngÜ©i lính phäi ch‰t, h¢ng triŒu thÜÖng ph‰ binh, cô nhi quä phø. T§i gi© phút cuÓi cùng, Çã bi‰t nܧc s¡p mÃt, ch‰t chÌ thêm u°ng mång nhÜng h† vÅn hiên ngang chi‰n ÇÃu tåi Khánh DÜÖng, Phan Rang, Phan Thi‰t, Xuân L¶c, Long An, Tây Ninh, Cû Chi, Biên Hòa và Sài Gòn. TÃt cä ÇŠu là nh»ng chi‰n tích Ç‹ Ç©i và lÜu danh thiên c° trong dòng sº ViŒt.CuÓi cùng trong gi© thÙ 25, QLVNCH Çã xº s¿ m¶t cách mã thÜ®ng anh hùng. Thay vì dùng vÛ l¿c b¡t tr†n Toà ñåi SÙ và CÖ Quan Dao làm con tin, nhÜ Iran Çã tØng làm Ç‹ gây áp l¿c, b¡t Hoa Kÿ phäi gi» l©i hÙa, dùng B52 Çu°i b¶ Ƕi c¶ng sän rúr vŠ phía bên kia vÏ tuy‰n 17 nhÜ HiŒp ÇÎnh Geneve næm 1954 và 1973. NhÜng h† vÅn không làm nhÜ vÆy, vÅn tôn tr†ng k› luÆt quân Ƕi, bi‹u l¶ nét hào hùng væn hi‰n ngàn Ç©i cûa m¶t dân t¶c có væn minh, væn hóa VN, khi cÓ g¡ng phòng thû và ti‰p tøc chi‰n ÇÃu kh¡p nÖi, giúp cho MÏ và nh»ng ÇÒng Ƕi, cÃp chÌ huy hèn nhát, bÕ chåy khÕi nܧc m¶t cách an toàn, trܧc khi gi¥c HÒ vào Sài Gòn trÜa 30-4-1975. H† Çáng ÇÜ®c ca tøng và kính phøc'.

+ QLVNCH tº chi‰n trong gi© thÙ 25:Sau khi ÇÜ®c 400.000 quân Trung C¶ng phòng thû ÇÃt B¡c, c¶ng sän Hà N¶i xua toàn b¶ quân Ƕi xâm læng miŠn Nam. Mai mÌa nhÃt là lúc mà DÜÖng Væn Minh

cùng n¶i các m§i, hy v†ng ÇÜ®c hòa h®p hòa giäi v§i VC, Ç‹ chúng chia chÙc nhín cho m¶t chút quyŠn trong cái chính phû liên hiŒp, n‰u có cÛng chÌ là thÙ bù nhìn, nhÜ MTGPMN ÇÜ®c d¿ng lên, tØ 12-1960 t§i tháng 5-1975. ñây chính là th©i Çi‹m mà B¡c B¶ Phû g†i là gi© G, ngày N, Ç‹ t°ng tÃn công chi‰m Sài Gòn. ñó là lúc nºa Çêm 29-4-1975, th©i gian Hà N¶i qui ÇÎnh cho tÃt cä các cánh quân, tØ næm hܧng ti‰n vào thû Çô. ñây cÛng là th©i gian qui ÇÎnh cho b†n Ç¥c công, biŒt Ƕng n¢m vùng, chui ra khÕi các hang ° Ç‹ gây h‡n loån trong thành phÓ, chÌ ÇÜ©ng, b¡t tay cho b¶ Ƕi miŠn B¡c.Tåi M¥t TrÆn MiŠn ñông Nam PhÀn, tØ sau ngày Sñ18BB và L» ñoàn 1 Dù, rút lui an toàn vŠ Bà RÎa, Quân ñoàn III Çã tái phÓi trí låi các phòng tuy‰n m§i vào nh»ng ngày cuÓi tháng 4-1975.Vì SD18BB cûa Thi‰u Tܧng Lê Minh ñäo bÎ thiŒt håi n¥ng nŠ sau 12 ngày ác chi‰n v§i c¶ng sän B¡c ViŒt. Ngoài Trung ñoàn 48/18 cûa Trung Tá Công, tÜÖng ÇÓi quân sÓ còn nguyên vËn, các Trung ñoàn 52/18 cûa ñåi Tá Ngô Kÿ DÛng tåi M¥t TrÆn Ngã Ba DÀu Giây-Túc TrÜng, thiŒt håi hÖn 80% quân sÓ và Trung ñoàn 43/18 cûa ñåi Tá Lê Xuân Hi‰u, tº thû trong thÎ xã Xuân L¶c, thiŒt håi trên 30%, nhÃt là Ti‹u ñoàn 2/43/18 cûa Thi‰u Tá NguyÍn H»u Ch‰, là ÇÖn vÎ cuÓi cùng r©i Long Khánh. Do Çó sau khi chÌnh ÇÓn låi ÇÖn vi, SD18BB ÇÜ®c giao trách nhiŒm phòng thû tuy‰n phía Çông Sài Gòn, tØ kho Çan thành Tuy Hå chåy dài t§i T°ng Kho Long Bình. Riêng BCH Hành quân cûa SD18BB Ç¥t tåi cæn cÙ Häi Quân Cát Lái. Phòng tuy‰n cûa SD 18BB ti‰p giáp v§i vÎ trí phòng thû cûa L¿c lÜ®ng Nhäy Dù, TrÜ©ng Thi‰t Giáp và B¶ Binh Thû ñÙc.TÌnh Phܧc Tuy và ñ¥c Khu VÛng Tàu, trong Çó có quÓc l¶ 15 ÇÜ®c L» ñoàn 1 Nhäy Dù, SD3BB phÓi h†p v§i các l¿c lÜ®ng DPQ + NQ cûa Phܧc Tuy và Bình ThuÆn di tän tØ miŠn trung t§i. Thi‰u Tܧng Bùi Th‰ Lân, tÜ lŒnh SDTQLC kiêm T°ng trÃn Ç¥c khu VÛng Tàu. Riêng SD3BB tØ vùng 1CT di tän vào, quân sÓ k‹ luôn SD1BB c¶ng ÇÜ®c hÖn 1000 ngÜ©i, lÆp thành 2 ti‹u Çoàn thu¶c Trung ñoàn 2/3 và 56/3 vÅn do Thi‰u tܧng NguyÍn Duy Hinh làm tÜ lŒnh. SD3BB ÇÜ®c tæng cÜ©ng thêm Chi Çoàn 2/15 Thi‰t Kœ và L» ñoàn 1 Dù, bäo vŒ QL15, thÎ xã Bà RÎa-VÛng Tàu.TÌnh Biên Hòa và phi trÜ©ng do L¿c lÜ®ng III xung kích cûa ChuÄn Tܧng TrÀn Quang Khôi, ÇÜ®c tæng phái thêm 2 L» Çoàn 147 và 258 TQLC phòng thû. TØ ngày 28-4-1975, Ç‹ bäo vŒ thành phÓ Biên Hòa, Liên ñoàn 81 BiŒt Kích Dù bÓ trí trong phi trÜ©ng gi» m¥t b¡c B¶ tÜ LŒnh QDIII. M¶t TD/TQLC thu¶c L» ñoàn 2 bäo vŒ BTL.QDIII, các thành phÀn còn låi cûa L» ñoàn, phòng thû m¥t nam BTL. Quân ñoàn. L» ñoàn Nhäy Dù gi» hai CÀu M§i và S¡t cùng các nút chÆn vào thÎ xã. Riêng L¿c LÜ®ng III Xung kích gÒm Chi‰n ñoàn 315 phòng thû tØ Ngã ba HÓ Nai ljn Ngã tÜ Lò Than. Chi‰n Çoàn 322 gi» tØ Ngã tÜ Lò Than t§i c°ng phi trÜ©ng Biên Hòa và Chi‰n Çoàn 318 tØ phi trÜ©ng t§i CÀu M§i.VŠ phía b¡c Sài Gòn có SD25BB cûa ChuÄn Tܧng Lš Tòng Bá ÇÜ®c tæng phái thêm hai Liên ñoàn 8 và 9 BiŒt ñ¶ng Quân, trách nhiŒm Tây Ninh và Cû Chi-HÆu Nghïa. M¥t trÆn phiá b¡c tÌnh Bình DÜÖng là trách nhiŒm cûa SD5BB cûa ChuÄn Tܧng Lê NguyênVÏ, k‹ cä Trung ñoàn 8/5 cûa ñåi Tá NguyÍn Bá Månh Hùng tæng phái cho L¿c LÜ®ng III Xung kích cûa Tܧng Khôi ª HÜng L¶c, vØa ÇÜ®c trä vŠ. Phòng tuy‰n phía nam Sài Gòn là Long An, có SD22BB ª Bình ñÎnh di tän t§i, phÓi h®p v§i L¿c LÜ®ng 99 TuÀn Thám Ngæn ChÆn cûa Häi Quân và DPQ+NQ.Long An, tØ lâu n°i ti‰ng là kiêu dÛng thiŒn chi‰n, không kém gì quân chû l¿c. NhÜ vÆy trØ ba SD7,9 và 21BB cûa QDIV phäi bäo vŒ lãnh th° cûa các tÌnh thu¶c Vùng 4/CT... Phía VNCH

chÌ còn låi: sáu SÜ ñoàn gÒm SD5,18,22,25 bô binh + Hai L» ñoàn 1 và 4 Nhäy Dù + SÜ Çoàn TQLC + L¿c LÜ®ng III Xung Kích +Liên ñoàn 81 BiŒt Cách Nhäy Dù +4 Liênñoàn BDQ + DPQ và NQ + 625 chi‰n xa Çû loåi và 400 pháo, tÃt cä chØng 240.000 ngÜ©i Ç‹ bäo vŒ Sài Gòn. Trong khi Çó VC tung vào 5 l¶ quân v§i quân sÓ trên 280.000, gÒm 15 SÜ Çoàn BB + 5 L» Çoàn biŒt lÆp + 4 L» Çoàn thi‰t giáp + 6 Trung ñoàn ñ¥c công. TÃt cä ÇÜ®c trang bÎ ÇÀy Çû v§i các vÛ khí bom Çån hiŒn Çåi, không thua gì quân Ƕi MÏ.TØ chiŠu ngày 29-4-1975, hai B¶ TÜ LŒnh Không Quân và Häi Quân VNCH Çã di tän chi‰n thuÆt, k‹ cä Tܧng NguyÍn Væn Toàn (TÜ LŒnh QDIII) và ñåi Tܧng Cao Væn Viên, T°ng TMT tØ chÙc. Do Çó, t°ng thÓng m§i nhÆm chÙc là DÜÖng Væn Minh, cº Tܧng Vïnh L¶c lên th‰ chÙc T°ng Tham MÜu Trܪng. ñ‰n tÓi cùng ngày, Tܧng L¶c ra lŒnh cho SD18BB vŠ bÓ trí tØ Nghïa Trang Quân ñ¶i Biên Hoà, t§i Thû ñÙc.TØ ÇÀu tháng 4-1975, trÜ©ng B¶ Binh Thû ñÙc Çã d©i vŠ Long Thành-Biên Hòa, Çông nghËt sinh viên các khóa, trong Çó có hai quân trÜ©ng tØ ñà Låt di chuy‹n vŠ nhÜ TrÜ©ng Võ BÎ và Chi‰n Tranh Chính TrÎ. Lúc 8 gi© tÓi ngày 27-4-1975, trÜ©ng B¶ Binh låi có lŒnh di chuy‹n trª vŠ trÜ©ng cÛ ª Thû ñÙc. T§i 8 gi© sáng ngày 30-4-1975, có bÓn T54 cûa c¶ng sän B¡c ViŒt tØ Xa L¶ Biên Hòa, tÃn công trÜ©ng, bÎ Pháo Binh 105 bán tr¿c xå cháy 3 chi‰c tåi ch‡. NhÜng chi‰c còn låi Çã nhÆp dÜ®c vào trung tâm, sau khi thoát ÇÜ®c các tÀm Çån M72 cûa sinh viên, b¡n tº thÜ®ng Trung Tá Ông væn Tuyên, Trung sï I Nhân và 5 sinh viên, cùng 10 ngÜ©i bÎ thÜÖng, trong sÓ này có Trung Tá VÜÖng Bá ThuÀn. CuÓi cùng chi‰c tæng trên bò ra khÕi trÜ©ng và bi M72 b¡n ÇÙt xích, n¢m tåi NiŒm PhÆt ñÜ©ng cånh Ch® NhÕ, nhÜng vÅn tác xå d» d¶i vào trÜ©ng. Gi© chót, có hai sinh viên Thû ñÙc, chÜa ÇÜ®c g¡n Alpha, tình nguyŒn mang l¿u Çån lân tinh loåi xuyên phá m§i tiêu diŒt ÇÜ®c chi‰c T54 này.CÛng tåi Long Bình vào sáng ngày 29-4-1975, Ti‹u ñoàn 43 thu¶c Liên ñoàn 4 BDQ do Thi‰u Tá XÈn làm TDT ÇÜ®c lŒnh cûa BiŒt Khu Thû ñô tæng phái phòng thû Trung Tâm HuÃn LuyŒn Quang Trung. TØ 2 gi© 30 chiŠu cùng ngày, VC Çã vŠ t§i Trung Chánh-Hóc Môn, sau khi chi‰m ÇÜ®c Cæn cÙ ñÒng Dù cûa SD25BB, cæn cÙ Pháo Binh Lòng Täo và Çánh tan Trung ñoàn 46/25BB trên QL sÓ 1 tØ Cû Chi vŠ Tân Phú Trung. Lúc Çó TrÜ©ng Quân VÆn ÇÓi diŒn v§i TTHL Quang Trung cÛng Çã mÃt, nên Chi‰n xa cûa VC b¡t ÇÀu tÃn công trung tâm, nhÜng không ng© trong Çó không phäi chÌ có tân binh quân dÎch, mà còn s¿ hiŒn diŒn cûa m¶t ti‹u Çoàn BDQ vÖí hÖn 500 tay súng, suÓt cu¶c chi‰n Çã cùng v§i các TD41, 42, 44 là nh»ng c†p ba ÇÀu r¢n tung hoành nhÜ ch‡ không ngÜ©i trong mÆt khu sình lÀy cûa Vùng 4 Chi‰n thuÆt. TÓi 29-4-1975, qua hŒ thÓng truyŠn tin cûa TD43BDQ, m§i biŒt BTL BiŒt Khu Thû ñô Çã bÕ chåy, chÌ còn các sï quan cÃp uš ª låi nhÜng BCH.BiŒt ñ¶ng Quân và Tܧng ñ° K‰ Giai vÅn còn nguyên vËn tåi Tråi Tô Hi‰n Thành. Bên trong chi‰n hào cûa TTHL Quang Trung, cÛng nhÜ suÓt Çoån ÇÜ©ng tØ ngã ba Trung Chánh- Hóc Môn, vŠ t§i Ngã ba Bäy HiŠn, các ÇÖn vÎ kiŒt liŒt nhÃt cûa QLVNCH nhÜ BDQ, BiŒt Cách Dù và Nhäy Dù Çang Ç®i ch© m¶t trÆn Çánh cuÓi cùng dÛng liŒt nhÜ SD18BB, LD1ND,TD82BDQ và DPQ Long Khánh, tåi Xuân L¶c, thì trÜa 30-4-1975 bÎ DÜÖng Væn Minh ban lŒnh buông súng rã ngÛ m¶t cách tÙc tûi Çoån trÜ©ng.5 gi© chiŠu ngày 29-4-1975, các m¥t trÆn, lính vÅn chi‰n ÇÃu không ngØng nghï. Tåi Biên Hòa, TQLC, BiŒt Cách Dù và các Chi‰n ñoàn thu¶c L¿c LÜ®ng III Xung Kích, Çã ngæn chÓng VC tåi các phòng tuy‰n vô cùng ÇÅm máu kinh hoàng.

Tåi BCH. Thi‰t Giáp trong tråi Phù ñ°ng, cÛng là nÖi Ç¥t tåm BTL.QDIII tØ Biên Hòa di tän vŠ, cÛng nhÜ Trung Tâm Hành Quân /BTTM/QLVNCH gÀn nhÜ không còn Çåi bàng Ç‹ nhÆn tin chi‰n trÜ©ng và quy‰t ÇÎnh lŒnh låc. Cho t§i 22 gi© 30 Çêm 29-4-1975, Ph‰ tܧng NguyÍn H»u Có, ngÜ©i vào næm 1965 bÎ NguyÍn Cao Kÿ l¶t chÙc và b¡t ª låi HÒng Kông không cho vŠ nܧc, cách Çó vài gi©, vØa ÇÜ®c TT.DÜÖng Væn Minh g¡n cho cái lon Trung Tܧng, lên máy ra lŒnh cho SD18BB cûa Thi‰u Tܧng ñäo và LL3XK cûa Tܧng Khôi, cÓ g¡ng gi» yên phòng tuy‰n trong Çêm 29-4-1975, Ç‹ rång sáng ngày 30-4-1975 së có hòa bình vì c¶ng sän B¡c ViŒt Çã chÎu hòa h†p hoà giäi hòa chung máu lŒ v§i TT. Minh và l¿c lÜ®ng thÙ ba ÇÓi lÆp.NhÜng 23 gi© 45 Çêm 29-4-1975, B¡c ViŒt Çã không hòa h®p mà låi tÃn công d» d¶i b¢ng b¶ binh và chi‰n xa kh¡p các phòng tuy‰n tåi Biên Hòa. Hai bên gÀn nhÜ cÆn chi‰n v§i khoäng cách chØng 10-15m, nhÃt là tåi phòng tuy‰n do quân Dù, TQLC và Chi‰n ñoàn 315 cûa Trung Tá ñ° ñÙc Thäo có chi‰nxa M48.2 gi© sáng ngày 30-4-1975, phòng tuy‰n SD18BB cûa Tܧng ñäo tåi Long Bình bÎ VC tràn ngÆp, quân ta tØ Nghïa Trang Quân ñ¶i Biên Hòa phäi rút vŠ Thû ñÙc.Riêng Chi‰n ñoàn 3, thu¶c Liên ñoàn 81 BiŒt Cách Nhäy Dù cûa Thi‰u Tá Phåm Châu Tài, quân sÓ hÖn 1000 ngÜ©i, tØ Biên Hòa ÇÜ®c ÇiŠu Ƕng vŠ bäo vŒ B¶ T°ng Tham MÜu tØ 5 gi© 30 ngày 26-4-1975. B¶ ChÌ Huy Chi‰n ñoàn Çóng tåi Building sÓ 1, ÇÓi diŒn vÓi Tråi Võ Tánh. Các BiŒt Ƕi 811 cûa ñåi Uš Lâm Çóng trong Løc Quân Công Xܪng. BiŒt Ƕi 812 cûa ñåi Uš Ánh Çóng ª gi»a c°ng sau TTM và T°ng Y ViŒn C¶ng Hòa. BiŒt Ƕi 813 ûa ñåi Uš Thåch räi quân tØ Ngã TÜ Bäy HiŠn t§i Tråi Phi Long cûa Nhäy Dù và BiŒt ñ¶i 815 cûa ñåi Uš L®i là l¿c lÜ®ng trØ bÎ cûa Chi‰n ñoàn, Çóng trܧc c°ng B¶ TTM.TØ ngày 28-4-1975, các Çåi bàng ª B¶ TTM, B¶ TÜ LŒnh QD3, Quân Khu Thû ñô... tØ ñåi Tܧng trª xuÓng Çã di tän chi‰n thuÆt, nên coi nhÜ không còn ai ra lŒnh cho thu¶c cÃp dܧi quyŠn. VŠ viŒc tên phi công n¶i tuy‰n NguyÍn Thành Trung, dÅn Çoàn máy bay cûa KQ.VNCH bÕ låi ª Phù Cát, Phan Rang vào oanh tåc phi trÜ©ng Tân SÖn NhÃt, không bÎ Chi‰n ñoàn 3 BiŒt Cách Dù b¡n hå, vì Çã tܪng là phe ta làm Çäo chánh.ChiŠu ngày 29-4-1975, Tܧng Vïnh L¶c ÇÜ®c TT.Minh cº làm T°ng Tham MÜu Trܪng thay Cao Væn Viên, còn NguyÍn H»u Có thÌ g¡n ba sao, xÜng là T°ng Tham MÜu Phó. Ngoài ra còn có VC n¢m vùng NguyÍn H»u Hånh, cÛng ÇÜ®c DÜÖng Væn Minh g¡n sao tܧng, dù Có và Hånh Çã bÎ giäi ngÛ tØ lâu. M§i Çây VC låi cho các tên hŠ Có, Hånh và TriŒu QuÓc Månh làm cu¶c phÕng vÃn cu¶i tåi Sài Gòn, do b†n ViŒt gian häi ngoåi tØ Canada vŠ th¿c hiŒn, rÒi Çem phát trên Çài Ç‹ lØa bÎp ngÜ©i ViŒt trong và ngoài nܧc, m¶t cách trÖ trën vì câu chuyŒn lãng xËt cûa Çám sâu b†, tØng làm xÃu h° danh d¿ và th‹ thÓng cûa ngÜ©i lính VNCH næm nào.TØ 6 gi© 30 sáng ngày 30-4-1975, VC pháo kích bØa bãi hÕa tiÍn 122 ly vào khu dân cÜ Çông Çúc, nhiŠu trái r§t xuÓng ÇÜ©ng Võ Di Nguy, làm nhiŠu ÇÒng bào thÜÖng vong. NhiŠu trái khác rÖi vào vòng thành B¶ TTM. Trên các ÇÜ©ng phÓ dÅn t§i ñåi L¶ Chí Læng, chi‰n xa B¡c ViŒt Çã xuÃt hiŒn, b¡n vào BŒnh ViŒn Vì Dân tåi Ngã TÜ Bäy HiŠn nhÜng bÎ BiŒt Cách Dù, dùng súng Çåi bác M90 ly không gi¿t, chÌ trong vòng 15 phút, b¡n cháy 6 chi‰c T54, PT76 cùng v§i m¶t khÄu pháo phòng không có bánh xe kéo, v§i nhiŠu Ç¥c công bÎ ch‰t, n¢m räi rác tØ Bäy HiŠn t§i B¶ TTM.

9 gi© 30 sáng ngày 30-4-1975, DÜÖng Væn Minh ra lŒnh cho Chi‰n ñoàn 3 BiŒt Cách Dù, lúc Çó cÛng Çang tº chi‰n v§i VC, phäi ngÜng Çánh nhau, Ç‹ ch© ÇÀu hàng. Tuy nhiên nhiŠu toán không tuân lŒnh, vÅn ti‰p tøc b¡n vào các Çoàn xe cûa VC, sau Çó t¿ tº tÆp th‹ b¢ng l¿u Çån vào gi© thÙ 25. Riêng 2 Chi‰n ñoàn BiŒt Cách Dù do ñåi Tá Phan Væn HuÃn chÌ huy, sáng ngày 30-4-1975, tØ SuÓi Máu rút vŠ Nghïa trang Quân ñ¶i Biên Hòa, khi nghe lŒnh DÜÖng Væn Minh b¡t ÇÀu hàng, nên cÛng rã ngÛ tåi Çây.Khôi hài nhÃt là lúc mà ngÜ©i lính Çang nÓi ti‰p nhau ngã gøc kh¡p các chi‰n trÜ©ng, Ç‹ bäo vŒ cho thû Çô Sài Gòn và cu¶c di tän b¢ng máy bay tr¿c thæng cûa MÏ, trên các mái nhà tåi CÖ Quan DaAO và Tòa ñåi SÙ, thì gÀn h‰t tܧng lãnh bÕ chåy trܧc. Còn Chính phû DÜÖng Væn Minh vØa m§i nhÆm chÙc, thì Çã sai NguyÍn Væn HuyŠn vào Tråi David, Ç‹ thÜÖng thuy‰t v§i gi¥c xin ÇÀu hàng, nhÜng bÎ Võ ñông Giang làm nhøc và b¡t giam luôn b†n ViŒt Gian Chân Tín, Châu Tâm Luân và TrÀn Ng†c LiÍng, tØ chiŠu ngày 29-4-1975, khi vào làm sÙ giä hòa bình.Trong cu¶c di tän ra khÕi nܧc, ngoài ngÜ©i MÏ còn có Çû m†i thành phÀn lúc Çó, tØ quan tܧng, trí thÙc, thÀy cha, nhà báo, ca sï, mË mìn, Çï Çi‰m. TÃt cä Çåp lên ÇÀu lÅn nhau Ç‹ ki‰m m¶t ch‡ chåy ra khÕi nܧc trÓn c¶ng sän. Lúc Çó không còn ai thèm nghï t§i tÜ cách, th‹ diŒn, trinh ti‰t hay gì gì n»a. Kÿ cøc nhÃt là nh»ng chuyên viên ÇÓi lÆp, phän chi‰n, phá hoåi và nói xÃu chính phû VNCH, gi© phút cuÓi låi là nh»ng thành phÀn hæng hái chåy trÓn nhiŠu và trܧc h‰t. Ba mÜÖi næm sau m§i ch®t hi‹u, thì ra h† chÌ có th‹ chÛi ngÜ©i quÓc gia mà thôi. V§i c¶ng sän, dù chÌ m§i léng phéng mÒm miŒng, không bÎ roi Çòn thoi ÇÃm, hay æn mã tÃu, vào tù, bÎ c¶t Çá neo sông, m§i là chuyŒn lå. Bªi vÆy phäi nhanh chân chåy trܧc ra ngoåi quÓc, Ç‹ ÇÜ®c ti‰p tøc ÇÓi lÆp v§i ngÜ©i ViŒt tÎ nån, lÀn n»a làm tôi m†i cho c¶ng sän, dù r¢ng Çã vì chúng mà phäi m¶t lÀn chuÓc lÃy s¿ nhøc nhã næm nào.Sài Gòn náo loån kh¡p nÖi, dân chúng ùn ùn kéo t§i các ngân hàng rút tiŠn kš thác. Các Tòa ñåi SÙ lÀn lÜ®t Çóng cºa, cÛng nhÜ nhiŠu Hãng Máy bay ngÜng hoåt Ƕng vì s® h†a lây. Hòn Ng†c ViÍn ñông nhÜ Çã ch‰t vào nh»ng ngày gÀn cuÓi tháng 4-1975Th‰ rÒi 9 gi© 30 sáng ngày 30-4-1975, trong lúc m†i ngÜ©i Çang mê tÌnh trong cÖn hÃp hÓi cûa ÇÃt nܧc, thì DÜÖng Væn Minh vì quá nghe l©i xúi dåi cûa b†n thân C¶ng nhÜ Lš Quš Chung, NguyÍn H»u Thái, NguyÍn H»u Hånh, nên l®i døng chÙc vø t°ng thÓng t°ng tÜ lŒnh quân Ƕi, ép QLVNCH buông súng rã ngû, trong khi tÃt cä còn Çang tº chi‰n v§i gi¥c ngoài biên Çình.H«i Öi VN chÌ vì m¶t tên hám danh lØng khØng, mà cä m¶t dân t¶c chÎu cänh lÀm than nô lŒ tØ ba chøc næm qua và không bi‰t t§i bao gi© m§i thoát khÕi xích xiŠng tù ngøc. TÃt cä ÇŠu là š tr©i, là sÓ mŒnh, là hÆu quä tÃt y‰u cûa m¶t hÆu phÜÖng miŠn Nam vô tình båc nghïa, chÌ bi‰t hܪng thø cá nhân, nên ch£ng bao gi© chÎu chia xÈ n‡i Çau cùng c¿c cûa ngÜ©i lính, Çã vì h† mà vong thân hay tàn ph‰ n»a Ç©i.NhÜng rÒi gi¥c chi‰m ÇÜ®c nܧc, tÃt cä dân lính cùng chÎu cänh tan tác phân ly không chØa hay bÕ sót m¶t thành phÀn nào, k‹ cä nh»ng ngÜ©i m¶t th©i theo gi¥c. Lính bÕ súng vào tù, dân không còn ÇÜ®c lính bäo vŒ, nên bÎ Çe d†a mång sÓng và mÃt h‰t t¿ do k‹ cä quyŠn sÓng làm ngÜ©i dân thÜ©ng bên vŒ ÇÜ©ng.TrÜa 30-4-1975, b¶ Ƕi B¡c ViŒt hÒ hªi ti‰n vào Sài Gòn. NgÜ©i ngÜ©i cùng cÜ©i dù Çang thúi ru¶t, vì lÀn ÇÀu tiên ÇÜ®c chåm m¥t v§i lính cø HÒ, lù khù, ngô nghê.

NhiŠu chàng nàng cøc mÎch trong b¶ ÇÒ trÆn, v§i nón cÓi, dép râu, y chang nh»ng con dã nhân trong sª thú. VÆy mà suÓt ba mܧi næm qua, tháng tÜ nào cÛng khoe là mùa xuân Çåi th¡ng, hay huênh hoang nhÆn Çåi là quân Ƕi nhân dân anh hùng.Phút cuÓi vÅn còn m¶t sÓ ÇÖn vÎ Dù, TQLC, BDQ, BiŒt Cách Dù... không thèm nghe lŒnh cûa DÜÖng Væn Minh. H† chÆn Çánh c¶ng sän B¡c ViŒt trên các ÇÜ©ng phÓ HÒng ThÆp T¿, ThÎ Nghè. Tåi ñåi l¶ ThÓng NhÃt, lính Dù và BDQ b¡n M72 vào xe tæng VC khi chúng ti‰n vào chi‰m Dinh ñ¶c LÆp.ñúng 12 gi© 30 trÜa ngày 30-4-1975, lá c© vàng ba s†c ÇÕ cûa quÓc dân VN treo trên nóc Dinh T°ng ThÓng VNCH bÎ gi¥c tܧc bÕ. DÜÖng væn Minh và toàn b¶ n¶i các có m¥t tåi dinh bÎ b¶ Ƕi miŠn b¡c nhÓt gi» tåi ch‡, dù tØ l§n t§i nhÕ, Çã sùi b†t mép nÎnh b® ca tøng chúng. Nhøc nhã muôn Ç©i là cä Çám bÎ thu hình trܧc Óng kính cûa h¢ng træm nhà báo ngoåi quÓc. CÛng vào gi© phút mà DÜÖng væn Minh bÎ còng tay gøc ÇÀu, thì tåi B¶ QuÓc Phòng, Trung Tá NguyÍn væn Cung, thu¶c SD18BB khi nghe tin ÇÀu hàng Çã t¿ sát. NhiŠu lính Dù cÛng dùng súng M16 k‰t liÍu Ç©i trai trܧc T°ng Cøc Chi‰n Tranh Chính trÎ. Trong tråi Hoàng Hoa Thám, m¶t toán lính Nhäy Dù, n¡m tay làm thành vòng tròn, rÒi mª chÓt l¿u Çån Ç‹ cùng ch‰t tÆp th‹. M¶t ñåi Úy Cänh Sát t¿ b¡n vào ÇÀu ch‰t trܧc QuÓc H¶i. Trong khi Çó các tܧng lãnh Phåm væn Phú, NguyÍn Khoa Nam, Lê væn HÜng, Lê nguyên V›, Phåm Væn Hai... cÛng quyên sinh khi thành mÃt. ñó là nh»ng hình änh tuyŒt v©i, ngàn Ç©i kh¡c sâu trong tâm khäm cûa ngÜ©i ViŒt và nh»ng trang sº bÃt diŒt cûa dân t¶c.Sài Gòn Çã ch‰t tØ Çó, dân chúng thành Çô dºng dÜng trܧc chû m§i. Cùng lúc, có nhiŠu con khÌ trong sª thú vØa ÇÜ®c s° chuÒng, c° quàng khæn ÇÕ, tay phÃt c© máu, trang bÎ súng Çån lÜ®m ÇÜ®c cûa lính bÕ bên vŒ ÇÜ©ng, chÍm chŒ trên các xe quân Ƕi, tung tæng múa rÓi kh¡p ÇÜ©ng phÓ, c° võ, làm oai, hoan hô, Çã Çäo m¶t cách lÓ bÎch.TrÜa Çó, 125 nhà báo ngoåi quÓc còn nán låi, Ç° xô t§i chiêm ngÜ«ng nh»ng anh hùng cách mång, mà tØ næm 1960-1975, h† Çã không ng§t xÜng tøng và tô son Çánh phÃn kh¡p th‰ gi§i không ti‰c l©i. NhÜng s¿ thÆt Çã làm té ngºa các trái tim thú vÆt, khi bi‰t ÇÜ®c tÃt cä chì là s¿ tuyên truyŠn lØa bÎp cûa miŒng lÜ«i c¶ng sän, møc Çích Ç‹ cho th‰ gi§i có thành ki‰n không tÓt và ghét bÕ VNCH. Có nhÜ vÆy h† m§i bÌ °i ca tøng m¶t chiŠu cu¶c xâm læng miŠn Nam cûa B¡c ViŒt, mà không cÀn phäi tìm hi‹u s¿ thÆt.TØ Çó, th‰ gi§i m§i b¡t ÇÀu tÌnh ng¶ và chÎu vi‰t vŠ m¶t s¿ thÆt mà h† Çã cÓ tình dÃu di‰m: 'Không có ai là ngÜ©i miŠn nam, tÃt cä ÇŠu là b¶ Ƕi miŠn b¡c, trong tÆp Çoàn ÇŒ tam c¶ng sän quÓc t‰, do Liên Xô-Trung C¶ng cÀm ÇÀu '. Riêng Norman Podhreta, khi vŠ nܧc Çã vi‰t trên t© Los Angeles times: 'Nam VN bÎ mÃt không phäi vì cÃu xé n¶i b¶, cÛng không do nhiŒt thành quÓc gia hay vì chính phû không tranh thû ÇÜ®c lòng dân. S¿ thÆt tÃt cä do s¿ xâm læng cûa B¡c ViŒt, qua hÆu thuÆn cûa khÓi c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰, trong Çó có Çäng c¶ng sän Hoa Kÿ.' Còn n» kš giä Ý tØng ca tøng HÒ Chí Minh, tên Tiziano Tersani thì vi‰t: 'Binh sï tÃn công vào Sài Gòn ÇŠu là b¶ Ƕi B¡c ViŒt. S¿ phân biŒt rÃt dÍ dàng nh© hình vóc và ti‰ng nói, ngÜ©i miŠn b¡c hoàn toàn khác lå v§i VC miŠn nam.' M¶t n» kš giä Pháp, Brigitte Friang thì mai mÌa hÖn: 'TrÜa 30-4-1975, b¶ Ƕi B¡c ViŒt vào Sai Gòn. ñây là m¶t thành phÓ ch‰t, chÌ có 125 nhà báo ngoåi quÓc và hÖn m¶t chøc ÇÙa con nít nam n», trÜÖng c© máu lj chào Çón chúng. Ba triŒu dân miŠn Nam nhìn chúng b¢ng thái Ƕ lãnh Çåm. VÆy mà TrÀn væn Trà, NguyÍn ThÎ Bình Çi Çâu

cÛng tuyên bÓ r¢ng, chính nhân dân miŠn nam Çã t°ng n°i dÆy Ç‹ lÆt Ç° chính phû VNCH'.NhÜng cay cú nhÃt, phäi là l©i vi‰t cûa Jean Larteguy, m¶t nhà báo Pháp tØng cuÒng nhiŒt ca tøng HÒ Chí Minh và VC nhÜ thÀn thánh trong nhiŠu næm qua. Ông vi‰t: 'Sài Gòn mÃt bªi Çåo quân B¡c ViŒt. Nhìn Çoàn quân chi‰n th¡ng Çang hÒ hªi trên nh»ng chi‰c tæng T54 hay PT46, treo c© máu, Çâu có khác gì cänh quân Sô Vi‰t Çàn áp, xâm læng Hung Gia L®i, Ti‰p Kh¡c, Ba Lan tai ñông Âu næm nào.'Ba mÜÖi hai næm qua, hÀu h‰t ÇÒng bào VN trong cÛng nhÜ ngoài nܧc tan nát cºa nhà sau cu¶c Ç°i Ç©i không bao gi© dám nghï là së có. Nên cÙ m‡i lÀn tháng tÜ quÓc hÆn t§i, cho dù ai chæng n»a, Çåi Ça sÓ ngÜ©i dân sÓng thÀm l¥ng bên vŒ ÇÜ©ng th©i gian hay thi‹u sÓ dÃn thân trên con ÇÜ©ng ÇÃu tranh quang phøc ÇÃt nܧc, ÇŠu mang chung tâm trang bi thÜÖng, tÙc tܪi, ngÆm ngùi.TÃt cä ÇŠu là s¿ thÆt vì m†i bí mÆt cûa cu¶c chi‰n Çã ÇÜ®c cac phe phái, chính ngÜ©i trong cu¶c hay các sº gia tìm hi‹u, nhÜ giáo sÜ Morris: 'C¶ng sän Hà N¶i Çã th¡ng cu¶c xâm læng miŠn nam, nh© tuyên truyŠn, ÇÈ và th°i phÒng bÎa Ç¥t các huyŠn thoåi chính trÎ mà hÀu h‰t, ÇŠu là chuyŒn trên tr©i dܧi bi‹n. Có nhÜ vÆy, VC m§i dø d‡ và phÌnh gåt ÇÜ®c nhiŠu trí thÙc khoa bäng nhà báo trong và ngoài nܧc. Nh© th‰ suÓt cu¶c, chính thành phÀn này Çã góp phÀn chi‰n th¡ng cho Hà N¶i, không phäi ª chi‰n trÜ©ng, mà là tåi Paris, Luân ñôn và Hoa ThÎnh ñÓn.'Ba mÜÖi hai næm rÒi, xin hãy trä låi cho ngÜ©i lính trÆn miŠn nam nh»ng gì h† Çã mÃt tØ lâu, do nh»ng kÈ cÙ hay t¿ xÜng mình là trí thÙc, Çã cܧp Çoåt. NgÜ©i lính VNCH không cÀn bÃt cÙ ai phäi vinh danh, vì chính cái phÄm cách tuyŒt luân phi thÜ©ng cûa lính Çã có m¶t vÎ trí xÙng Çáng trong lòng dân t¶cB‡ng ao ܧc sao cho ÇÃt nܧc s§m có t¿ do, cu¶c Ç©i trª låi nhÜ thuª nào Ç‹ dân-lính låi thÕa tình cá nܧc, lính tØ dân mà có và dân sÓng ÇÜ®c nh© s¿ bäo vŒ thÀn thánh và chân thành cûa lính; Çi‹n hình nhÜ các cu¶c di tän khÕi vùng chi‰n cu¶c T‰t MÆu Thân 1968, mùa hè ÇÕ lºa 1972, cu¶c di tän tåi Bình ThuÆn, Xuân L¶c và nh»ng ngày Sài Gòn hÃp hÓi, cuÓi tháng 4-1975.'Ta vŠ cúi m¥t ÇÀu sÜÖng Çi‹mnghe n¥ng tØ tâm lÜ®ng ÇÃt tr©icám Ön hoa Çã vì ta nªth‰ gi§i vui vì m†i lÈ loi'(ThÖ Tô Thùy Yên)Ba mÜÖi hai næm trܧc hay bây gi©, ngÜ©i MÏ cÛng chÌ nghÌ Ç‰n quyŠn l®i cûa quÓc gia mình mà thôi. Bªi vÆy muÓn Çem quân vào VN, ngÜ©i MÏ phäi gi‰t m¶t t°ng thÓng dân cº cûa bän xÙ. RÒi Ç‹ rút quân an toàn vŠ nܧc, khi Çã Çåt xong møc Çích chi‰n lÜ®c kinh t‰ cûa mình, MÏ låi dùng áp l¿c quân viŒn, Ç‹ b¡t bu¶c ÇÒng minh cûa mình, kš vào m¶t hiŒp ܧc giä måo phi luân. CuÓi cùng dùng nó Ç‹ bán ÇÙng quÓc gia VN, chôn vùi tÜÖng lai cûa dân t¶c anh hùng trong vòng nô lŒ cûa c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰, suÓt th©i gian tØ Çó t§i bây gi©. TÃt cä Çúng nhÜ l©i Sir R.Thompson Çã vi‰t næm 1989 trong tác phÄm 'Make for the hill', Çåi š ông nói r¢ng, s¿ sÓng cûa miŠn nam VN Çã bÎ bán ÇÙng, vì cänh cÃu xé cûa nܧc MÏ. Riêng Nixon, nhân vÆt chính Çã cùng Kissiger Çåo diÍn tÃn thäm kÎch VN hôm nay, cÛng Çã vi‰t nh»ng l©i sám hÓi trong 'No More VietNam'. Ông vi‰t r¢ng, tôi Çã nhìn thÃy nh»ng vÃn ÇŠ nan giãi cûa hiŒp ÇÎnh Ba Lê, nhÃt là s¿ thÕa hiŒp, cho phép b¶ Ƕi B¡c ViŒt công khai ª låi và xâm læng miŠn Nam. NhÜng Çau ǧn nhÃt,

có lë là l©i phát bi‹u cûa M. Gauvin, nguyên Ñy Viên Giám Sát QuÓc T‰ (ISCC) tåi VN. Ngay khi thÃy CS Hà N¶i ngang nhiên xé bÕ hiŒp ÇÎnh ngÜng b¡n mà chúng vØa kš k‰t chÜa ráo m¿c, tÃn công xâm læng VNCH, bÃt chÃp cä Hoa Kÿ và Liên HiŒp QuÓc. Vì vÆy ông Çã vi‰t bài Çæng trên t© The Times sÓ 59362 ngày 5-4-1975 r¢ng, s¿ thÃt båi cûa VNCH Çã b¡t nguÒn tØ hiŒp ÇÎnh Ba Lê, vì nó ch£ng bao gi© phän änh ÇÜ®c š muÓn và nguyŒn v†ng cûa dân-nܧc VNCH.M¶t thÆp niên sau ngày MÏ bÕ chåy khÕi Sài Gòn trong Çêm tÓi trên mái nhà, do nh»ng bi‰n chuy‹n chính trÎ th‰ gi§i, quan tr†ng nhÃt là s¿ hòa hoãn gi»a Nga-Hoa cÛng nhÜ s¿ liên hŒ cûa MÏ và Trung C¶ng có chiŠu hܧng thay Ç°i. ñ‹ chi‰m phÀn Üu tiên, ngÜ©i MÏ låi tìm cách mon men trª låi ñông DÜÖng lÀn thÙ 4 vào tháng 4-1985. Bªi vÆy m¶t phái Çoàn cao cÃp cûa MÏ, do Richard Armitage cÀm ÇÀu, cùng v§i phø tá ngoåi trܪng MÏ là Paul Wolfonwitz (Ç¥c trách ñông Á và Thái Bình DÜÖng), lÀn ÇÀu t§i Hà N¶i, v§i chiêu bài 'tìm lính MÏ mÃt tích và hài cÓt quân Hoa Kÿ còn tåi VN'. S¿ kiŒn gi¢ng co úp mª gi»a hai nܧc, cho t§i khi phái Çoàn nghiên cÙu MÏ do cÜu b¶ trܪng quÓc phòng Mc.Namara, sau khi thæm vi‰ng Hoa Løc vŠ, Çã ti‰t l¶ âm mÜu Trung C¶ng Çang có dã tâm muÓn trª thành Á Châu và Thái Bình DÜÖng. Vì th‰ Hoa Kÿ m§i mª phòng liên låc gi»a hai nܧc vào ngày 3-2-1995 và nÓi låi bang giao næm 1996. M¶t ñåi SÙ MÏ tåi Hà N¶i ÇÜ®c ThÜ®ng viŒn Hoa Kÿ chÃp thuÆn sau 22 næm chi‰n tranh chÃm dÙt, Çã chính thÙc xác nhÆn s¿ bình thÜ©ng hoá ngoåi giao v§i VC.Ngày nay, lÎch sº Çã ngØng låi và quay tròn Çúng vào th©i Çi‹m cû trên ÇÃt nܧc t¶i nghiŒp VN. Cä hai: Tài phiŒt Hoa Kÿ và c¶ng sän ÇŒ tam quÓc t‰ cÛng ÇŠu vì quyŠn l®i riêng tÜ cûa mình, nên muÓi m¥t Ç°i thù thành bån. LÀn này không còn có chiêu bài VN là tiŠn ÇÒn chÓng c¶ng, nên ngÜ©i MÏ Çã công khai t§i VN qua danh phÆn lái buôn lái súng. HiŒn trong c¶ng Çäng cÀm quyŠn Çã manh nha hai phe theo Tàu, theo MÏ. NhÜng dù VN có theo phe nào chæng n»a, thì ch¡c ch¡n ÇÃt nܧc chúng ta cÛng së bÎ cuÓn hút theo v‰t xe lÎch sº, khi Trung C¶ng công khai gây nên th‰ chi‰n lÀn thÙ 4 tåi Á Châu-Thái Bình DÜÖng.ñ†c và vi‰t lÎch sº không phäi Ç‹ khóc hÆn than thân, mà là lÃy Çó làm m¶t kinh nghiŒm Ç‹ hành Ƕng cÙu nܧc trong th¿c tåi và tÜÖng lai. Næm 1954, khi c¶ng sän ÇŒ tam chi‰m ÇÜ®c miŠn b¡c, m¶t sÓ ít trí thÙc khoa bäng chåy vào làm trùm tåi VNCH nên h† ch£ng hŠ bi‰t gì vŠ kinh nghiŒm sÓng chung v§i VC. Ngày 30-4-1975, khi VC chÜa vào Sài Gòn, sÓ trí thÙc khoa bäng trên låi ù trÓn chåy sang MÏ hay ngoåi quÓc. H† không hŠ bi‰t th‰ nào là s¿ Ç°i Ç©i cûa phÆn ngÜ©i xuÓng hàng súc vÆt. Ÿ ngoåi quÓc, vì quá t¿ do, nên vÅn chÙng nào tÆt Çó, coi s¿ hi‹u bi‰t cûa mình ngang hàng v§i lãnh tø, muÓn ai cÛng phäi theo š và ÇÙng sau lÜng mình. H† vì không sÓng thÆt v§i lÎch sº nên ch£ng bao gi© có kinh nghiŒm lÎch sº, vÅn äo tܪng xây lâu Çài và chÙc phÆn trên cát bi‹n, vÅn ngây thÖ muÓn hòa h®p hòa giäi, v§i m¶t Çäng cܧp tàn båo bÃt lÜÖng, qua bäy mÜÖi næm chÌ lØa bÎp lÜ©ng gi‰t ÇÒng bào và bán nܧc mình mà thôi... TŒ nhÃt là mình và gia Çình lúc nào cÛng thích sang giàu hånh phúc nÖi thiên ÇÜ©ng Âu MÏ, mà mÒm thì luôn xuí ngÜ©i khác, n‰u Çi h‰t bi‹n, thì phäi trª vŠ Ç‹ làm nô lŒ cho c¶ng sän.CÛng may b†n ngÜ©i này không nhiŠu và ngày nay hÀu h‰t ÇŠu giÓng nhÜ nh»ng bình v¶i gìa nua, mà Phan Khôi tØng ví v§i b†n cán ngÓ miŠn b¡c trong tác phÄm 'Træm Hoa ñua Nª', chÌ n° trên giÃy hay n¢m trÖ tr†i trong góc Ç©i hiu quånh vŠ chiŠu...

Thäm thê cho thân phÆn nhÜ®c ti‹u VN, h‰t bÎ Tàu Çô h¶ t§i Pháp, NhÆt, MÏ, Liên Xô... rÒi nay låi làm ÇÀy t§ cho cä th‰ gi§i, mà Çi‹n hình nhÃt là hình änh cûa nh»ng công nhân lao Ƕng và phø n» bÎ bán ra nܧc ngoài. Không bi‰t bao gi© ÇÃt nܧc và ÇÒng bào m§i thoát ÇÜ®c n°i thÓng hÆn trên, Ç‹ cho con cháu có cÖ h¶i ngÄn m¥t nhìn tr©i, ngÜ©i ViŒt tÎ nån tha phÜÖng trª vŠ cÓ quÓc, m¶t cõi lòng mà ai cÛng hoài v†ng ao ܧc, khi quê hÜÖng không còn bóng dáng lá c© máu và Çäng CSQT.

Xóm CÒnMùa QuÓc HÆn 32MÜ©ng Giang

=END=

5- Câu ChuyŒn ViŒt Nam

- ñiŠu džng låi phía sau m¶t vø án

Væn Quang(VNN)

NguÒn tin vŠ vø thäm sát ÇÅm máu ngày 16-4 làm 32 giáo sÜ và sinh viên ch‰t tåi MÏ không chÌ làm dân MÏ kinh hoàng mà ngay cä nh»ng ngÜ©i ª ViŒt Nam, nhÃt là ngÜ©i Sài Gòn cÛng bàng hoàng không kém. N‡i bàng hoàng Çó không chÌ vì tình ngÜ©i, mà còn vì có m¶t sÓ khá Çông ngÜ©i ViŒt có thân nhân, v® con, anh em, bà con và nh»ng ngÜ©i ÇÒng hÜÖng, ÇÒng bào ta sÓng trên ÇÃt MÏ. NgÜ©i ViŒt trong nܧc lo l¡ng "không bi‰t trong sÓ nh»ng nån nhân Ãy có ngÜ©i Viêt cûa mình hay không?". T¿ trong thâm tâm tôi cÛng có ngay câu hÕi Ãy. Løc l†i trên internet Ç‹ may ra tìm ÇÜ®c thông tin ban ÇÀu tÜÖng ÇÓi chi ti‰t, chÙ chÜa th‹ nói là chính xác. Tôi ch¡c nhiŠu ngÜ©i ª ViŒt Nam cÛng Çã løc tìm thông tin nhÜ tôi.

Nh»ng trái tim cùng nhÎp ÇÆpM¶t sÓ không ít nh»ng ngÜ©i ª VN, có bà con thân nhân ª nܧc ngoài, nhÜng thÜ©ng là không bi‰t ch¡c bà con, anh em mình h†c ª trÜ©ng nào, ti‹u bang nào. Thông thÜ©ng ngay cä bà con cÛng chÌ bi‰t "nó h†c ngành nào, næm thÙ mÃy" là Çû rÒi. Vì th‰ s¿ lo ngåi càng tæng. Cái tinh thÀn gia t¶c và tình ÇÒng bào hÖn bao gi© h‰t, tr‡i dÆy månh më.Tôi Çã nhÆn ÇÜ®c 3 cu¶c ÇiŒn thoåi tØ Sài Gòn - Hà N¶i hÕi thæm có tin nào m§i không? Bªi h† bi‰t tôi thÜ©ng xuyên "mò vào internet" và ÇiŒn thoåi cho bån bè ª nܧc ngoài. ñêm Çó, tôi phây phây trä l©i h† là theo nguÒn tin m§i nhÃt trên web cûa m¶t phóng viên TTXVN ª MÏ thì không có bÃt cÙ m¶t ngÜ©i ViŒt Nam nào là nån nhân trong cu¶c thäm sát Çó. Tôi džc nguyên væn bän tin:"Theo thông tin tØ nh»ng sinh viên mà phóng viên TTXVN tåi MÏ liên hŒ ngay sau vø thäm sát, gÒm hai sinh viên ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt h†c tåi trÜ©ng và m¶t nghiên

cÙu sinh ViŒt Nam Çang làm luÆn án ti‰n sï tåi ñåi h†c T°ng h®p Virginia bên cånh, t§i Çêm 16.4 (sáng 17.4 gi© Hà N¶i), không có sinh viên ViŒt Nam nào, k‹ cä sinh viên tØ trong nܧc sang cÛng nhÜ sinh viên ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt, là nån nhân trong vø thäm sát trên.Nh»ng sinh viên am hi‹u ViŒt Nam nói r¢ng tåi trÜ©ng, ngoài hÖn 10 sinh viên ViŒt Nam tØ trong nܧc sang h†c theo dång Nhà nܧc cÃp h†c b°ng (D¿ án 322) và dång t¿ túc, có hàng træm sinh viên ngÜ©i MÏ gÓc ViŒt theo h†c tåi trÜ©ng. M¥c dù công tác kh¡c phøc hÆu quä hiŒn th©i Çã hoàn tÃt, sinh viên ngoåi trú Çã ÇÜ®c vŠ nhà, song nhiŠu sinh viên ñåi h†c Công nghŒ Virginia vÅn ª trong trång thái hoäng hÓt."NgÜ©i ViŒt Nam mØng vì không có nån nhân là ngÜ©i ViŒt, chÙ không vui. Và ngÜ©i ViŒt chÌ còn bi‰t chia buÒn v§i nhân dân MÏ niŠm Çau thÜÖng này. Có th‹ nói không m¶t ai có th‹ tin r¢ng m¶t cu¶c thäm sát nhÜ th‰ låi xäy ra trên ÇÃt MÏ. M¶t nܧc mà nŠn an ninh ÇÜ®c coi là v»ng ch¡c hàng ÇÀu trên th‰ gi§i. Tuy nhiên, n‰u xét kÏ thì båo l¿c låi hay xäy ra. ñây không phäi là lÀn ÇÀu m¶t trÜ©ng h†c bÎ båo l¿c tÃn công. Tôi không ÇŠ cÆp ljn "nŠn væn minh súng Çån" mà ngÜ©i ta nói vŠ nܧc MÏ vì luÆt ngÜ©i dân ÇÜ®c phép mang súng Ç‹ t¿ vŒ.Ngày hôm sau, tôi bi‰t là "hÓ to" vì trong sÓ nh»ng nån nhân, có 1 ngÜ©i ViŒt. Nån nhân gÓc ViŒt là Henry Lee.Tôi låi phäi ÇiŒn thoåi "Çính chính" v§i nh»ng ngÜ©i tôi Çã thông báo "tin mØng" hôm qua. M†i ngÜ©i vui vÈ thông cäm, có ngÜ©i bån tôi còn bình luÆn vŠ cái video clip trên các trang thông tin. Hình änh anh Henry Lee ÇÜ®c ngÜ©i ViŒt, nhÃt là gi§i thanh niên, sinh viên ViŒt Nam Ç¥c biŒt chú š.NhÜng cuÓi cùng låi có tin anh Henry Lee là ngÜ©i Trung Hoa, thÆm chí không phäi là ngÜ©i ViŒt gÓc Hoa. NguÒn tin này cÛng låi do VNTTX cung cÃp. Tuy nhiên, có m¶t sÓ ngÜ©i ViŒt gÓc Hoa khi sang ÇÎnh cÜ ª MÏ låi khai là quÓc tÎch Trung Hoa. Cho nên ljn bây gi© chúng tôi cÛng chÜa bi‰t ch¡c anh là ngÜ©i nܧc nào. NhÜng dù là ngÜ©i nܧc nào cÛng xin chia buÒn cùng gia Çình anh Henry Lee.Ÿ Çây, tôi chÌ xin nhÃn månh ljn cái tinh thÀn gia t¶c và tình ÇÒng bào cûa chúng ta ª kh¡p nÖi trên th‰ gi§i. Trong khi nh»ng ngÜ©i ª MÏ låi bi‰t rõ hÖn vŠ nÖi theo h†c cûa con em mình nên tuy có kinh hoàng nhÜng có th‹ yên tâm hÖn. Có lë nh»ng ngÜ©i ViŒt trên ÇÃt Canada, Pháp, BÌ, ñÙc... cÛng giÓng nhÜ ª ViŒt Nam trong nh»ng ngày qua. ñó là th©i kh¡c nh»ng trái tim cùng rung lên m¶t nhÎp trܧc nh»ng thäm h†a không ai lÜ©ng trܧc ÇÜ®c cho con ngÜ©i. Và ljn bây gi© dÜ©ng nhÜ n‡i lo cûa m¶t sÓ ngÜ©i ViŒt vÅn chÜa h‰t, gÀn Çây låi có cu¶c thäm sát 2 ngÜ©i ngay trong Trung Tâm NASA, m¶t nÖi gÀn nhÜ "bÃt khä xâm phåm". Nh»ng nguÒn tin còn Çang lan r¶ng vŠ s¿ báo Ƕng tåi 10 bang ª MÏ:"NhiŠu trÜ©ng h†c tåi ít nhÃt 10 ti‹u bang cûa nܧc MÏ Çã phäi Çóng cºa hôm 17.8 sau khi nhÆn ÇÜ®c nh»ng l©i Çe d†a. Tåi Louisiana, Montana và Washington, các l©i Çe d†a có nh¡c t§i vø thäm sát ª Virginia; trong khi Çó, ª m¶t sÓ nÖi khác nhÜ Tennessee, Michigan, Texas..., ngÜ©i ta phát hiŒn m¶t sÓ "vÃn ÇŠ khä nghi". Hãng tin AP cho bi‰t tåi Montana, m¶t sinh viên Çã nh¥t ÇÜ®c mÄu giÃy trong phòng h†c v§i l©i Çe d†a: "Vø thäm sát së xäy ra tåi Great Fall High vào lúc 12 gi© 30 và có th‹ tÒi tŒ hÖn vø Virginia". Còn tåi Louisiana, các bÆc cha mË Çã chåy t§i trÜ©ng Çón con cái vŠ sau khi nhÆn ÇÜ®c tin m¶t ngÜ©i Çàn ông bÎ b¡t vì Çe d†a gi‰t ngÜ©i hàng loåt."

RÃy may là nhà cÀm quyŠn MÏ Çã trÃn an, cho r¢ng Çó chÌ là nh»ng thông tin không trung th¿c. Nh»ng ngÜ©i ª ViŒt Nam cÛng mong nhÜ vÆy.ñôi ÇiŠu chia sÈ v§i bà con ViŒt Nam ª MÏ, trong Çó có thân nhân, bån bè cûa tôi.

NgÜ©i Sài Gòn Ç¥c biŒt chú š ljn hình änh cûa anh Henry Lee

Phía sau m¶t vø ánTrª låi chuyŒn trong nܧc, nhân nói vŠ chuyŒn sinh viên, tôi tÜ©ng trình v§i bån džc vŠ vø án m¶t sinh viên tông xe làm ch‰t 2 n» sinh và nhÃt là nh»ng chuyŒn mÆp m©, r¡c rÓi phía sau vø án Çó.ñiŠu trܧc tiên phäi nói ljn "bÎ cáo" là con m¶t ông trung tá Cänh sát giao thông Hà N¶i. Còn 2 cô n» thiŒt mång là con cûa m¶t trung tá quân Ƕi. Bên tám lång, bên nºa cân. Cho nên vø án càng thêm phÀn gay go khi Ç¢ng sau nó có nh»ng "nghi vÃn" quan tr†ng chÜa tìm ra l©i giäi Çáp. Dù ljn phiên xº m§i nhÃt vào ngày 18-4 này, Çã qua gÀn 6 næm v§i 7 phiên tòa ÇÜ®c ÇÜa ra xét xº, trong Çó có 3 phiên tòa phúc thÄm, vÅn chÜa giäi Çáp thÕa Çáng cho nh»ng bÃt bình cûa gia Çình "ngÜ©i bÎ håi". Cho ljn khi k‰t thúc phiên tòa phúc thÄm hôm 19-4 vØa qua, chû t†a phiên tòa tuyên y án sÖ thÄm. BÎ cáo Phåm HÒng Quân, phåm t¶i "Vi phåm quy ÇÎnh ÇiŠu khi‹n phÜÖng tiŒn giao thông ÇÜ©ng b¶", vÅn lãnh 8 næm tù giam. Ngay cä nh»ng ngÜ©i ngoài cu¶c cÛng thÃy vÅn còn m¶t cái gì Çó "vܧng m¡c", dÜ luÆn vÅn còn có nhiŠu ÇiŠu hoài nghi. NgÜ©i ta tin ch¡c gia Çình các nån nhân së còn kháng cáo và nhÜ th‰ vø án vÅn chÜa th‹ chÃm dÙt ª Çây.

Tính chÃt vø án khác nh»ng vø án lÀn trܧcñiŠu này không giÓng nhÜ phiên tòa ª Häi Phòng xº vø án "æn ÇÃt" tåi ñÒ SÖn, bÕ l†t t¶i hàng ÇÓng quan chÙc l§n là nh»ng t¶i phåm chính. NhÜng trܧc sÙc ép và s¿ phÅn n¶ cûa ngÜ©i dân, vø án phäi xº låi. ñ‰n nay, sau khi "ÇiŠu tra b° sung", mãi ljn ngày 20-4 vØa qua, ViŒn ki‹m sát TÓi cao Çã kš bän cáo trång vø án tham nhÛng ÇÃt Çai tåi thÎ xã ñÒ SÖn (Häi Phòng), quy‰t ÇÎnh truy tÓ 9 bÎ can. NhÜ th‰ là có t§i 9 quan l§n lÀn trܧc vô t¶i, lÀn này có vô sÓ t¶i. Hãy thº nhìn vào danh sách các vÎ tai to m¥t l§n Çó:Chu Minh TuÃn - nguyên Gñ Sª Tài nguyên - Môi trÜ©ng Thành phÓ Häi Phòng; VÛ ñÙc VÆn - nguyên Bí thÜ ThÎ u›; Hoàng Anh Hùng - nguyên Chû tÎch; LÜu Kim Thái - nguyên Phó Chû tÎch UBND thÎ xã ñÒ SÖn; VÛ ñình L¶c - nguyên Bí ThÜ ñäng u›; Hoàng Gia Mai - nguyên Chû tÎch UBND phÜ©ng Vån SÖn; VÛ Væn ñÎnh - nguyên Bí

thÜ ñäng u›; Hoàng Gia ThiŒp - nguyên Chû tÎch UBND phÜ©ng Vån SÖn bÎ truy tÓ vŠ t¶i: "L®i døng chÙc vø, quyŠn hån trong khi thi hành công vø". BÎ can NguyÍn Væn Phong - nguyên Trܪng phòng Quän lš ÇÃt Çai, Sª Tài nguyên-Môi trÜ©ng bÎ truy tÓ vŠ t¶i: "Thi‰u trách nhiŒm gây hÆu quä nghiêm tr†ng".Toàn là nh»ng vÎ chóp bu n¡m vÆn mång nhân dân, ÇÜ®c "che ch¡n" nhÜ nh»ng pháo Çài, lŒnh trên ban xuÓng, lŒnh tòa cÙ th‰ ban ra, tܪng là thoát hi‹m, n‰u vø án không quá tr¡ng tr®n có lë Çã ÇÜ®c "buông xuôi".Vø án Hòa Låc, không có "màu s¡c" cûa nh»ng "chÌ thÎ" cho các quan tòa trܧc khi phiên tòa ÇÜ®c mª, có nghïa là anh nào bÎ tù bao nhiêu næm, anh nào ÇÜ®c hܪng án treo, anh nào có phúc hÖn ÇÜ®c tha b°ng Çã có s¤n rÒi. Ho¥c nhÜ l©i bà chánh án Råch Giá chÌ dåy cho nguyên cáo phäi có "phong bì" Çi vào công ÇÜ©ng m§i "Çúng ÇiŒu", chÙ không phäi "Çúng luÆt". Tuy nhiên. "Çúng ÇiŒu" hay "Çúng luÆt" cÛng nhÜ nhau cä thôi. Tách båch ch» nghïa làm gì cho thêm r¡c rÓi cái s¿ Ç©i! ñó cÛng chÌ là thÙ "væn hóa phong bì", bà quan tòa dåy rÃt Çúng.

LÆp biên bän Ç‹ chåy t¶i cho con "s‰p"Ÿ Çây là nh»ng nghi vÃn khác h£n, Çó là nh»ng chuyŒn "m¥t sau" cûa vø án. Có hay không viŒc con ông trung tá Cänh sát giao thông Çua xe làm ch‰t 2 ngÜ©i con gái cûa ông trung tá quân Ƕi? Có hay không viŒc nh»ng anh Cänh sát giao thông Çã làm sai lŒch biên bän Ç‹ "chåy t¶i" cho con ông trung tá Cänh sát giao thông là "s‰p" mình ho¥c ít ra cÛng là bån ÇÒng nghiŒp cûa "cánh mình".Th‰ cho nên gia Çình ngÜ©i bÎ nån m§i quy‰t tâm tìm ra Çích danh t¶i phåm. Nhìn th£ng vào vào s¿ viŒc, theo tôi nghï, không phäi gia Çình ngÜ©i bÎ håi cÓ làm cho Phåm HÒng Quân Çi tù thêm vài næm. Mà chính là không Ç‹ cho anh trung tá Cänh sát giao thông qua m¥t mình, không chÎu cho kÈ khác bÎp mình dÍ dàng nhÜ bÎp mÃy anh thÜ©ng dân thÃp c° bé miŒng.ñÃy m§i thÆt là lš do chính. Và pháp luÆt cÛng cÀn phäi tìm ra nguyên nhân chính Ç‹ k‰t t¶i. Dù r¢ng, n‰u cæn cÙ theo pháp luÆt thì Phåm HÒng Quân cÛng chÌ bÎ phåt tù t§i 8 næm ho¥c ít hÖn cÛng ÇÜ®c, nhÜng phäi làm Çúng bän chÃt s¿ viŒc.Phäi làm cho rõ ràng viŒc Çâm xe ch‰t 2 ngÜ©i có phäi vì máu Çua xe không hay Çó chÌ là m¶t tai nån bÃt ng© vì låc tay lái ho¥c do m¥t ÇÜ©ng trÖn trÜ®t. Không phäi là gia Çình hai nån nhân mà gia Çình nào cÛng muÓn bi‰t rõ ÇiŠu gì Çã gây ra cái ch‰t thäm khÓc cho 2 ngÜ©i con cûa h†.

M‡i nÖi ÇÜa ra m¶t k‰t quä giám ÇÎnh trái ngu®cVø án xe hÖi Çâm ch‰t 2 h†c sinh l§p 9 Phåm PhÜÖng Linh và Phåm Anh ThÜ xäy ra ngày 19-11-2001, trên ÇÜ©ng cao tÓc Láng - Hòa Låc, Hà N¶i. Thû phåm gây tai nån là Phåm HÒng Quân, con m¶t trung tá cänh sát giao thông thành phÓ. Phía cÖ quan ÇiŠu tra tØ cÃp Hà N¶i v§i B¶ Công an ÇŠu kh£ng ÇÎnh nguyên nhân tai nån không phäi do Quân Çua xe hÖi trên ÇÜ©ng cao tÓc, mà vì thi‰u quan sát tình trång m¥t ÇÜ©ng. Trong khi Çó, gia Çình 2 nån nhân ÇÜa ra chÙng cÙ, chÙng minh k‰t quä ngÜ®c låi.Nh»ng ÇiŠu lÌnh kÌnh cûa phiên tòa là tØ ÇÀu t§i cuÓi vø án, các nhân chÙng cÙ nhÜ Än nhÜ hiŒn. Khi cu¶c ÇiŠu tra b¡t ÇÀu, nh»ng nhân chÙng "sÓng" hÀu nhÜ ÇŠu bi‰n mÃt, m‡i ngÜ©i m¶t lš do, và có cä nh»ng ngÜ©i không có lš do. CÙ nhÜ có m¶t cu¶c dàn x‰p nào Çó cho nhân chÙng lánh m¥t Ç‹ có thì gi©... làm nh»ng

công viŒc cÀn thi‰t khác. H£n bån džc và dÜ luÆn cÛng có th‹ suy luÆn ra ai t° chÙc, và møc Çích là gì. RÒi sau Çó là nh»ng cái biên bän tåi hiŒn trÜ©ng... không giÓng ai. Thi‰u Çû thÙ, sai sót lung tung. Tåi phiên tòa, cáo trång cûa ViŒn ki‹m sát tÓi cao Çã nêu chi ti‰t: có viŒc cán b¶ công an sºa ch»a, ghi thêm sÓ liŒu trên sÖ ÇÒ hiŒn trÜ©ng.Vì th‰ nên các viên chÙc công an có liên quan, ViŒn ki‹m sát tÓi cao trong cáo trång cho bi‰t Công an Hà N¶i Çã cänh cáo bÓn viên chÙc, khi‹n trách hai ngÜ©i và phê bình hai ngÜ©i khác. Riêng chánh væn phòng CÖ quan CSñT - Công an TP VÛ Hoàng Kiên Çã bÎ b¶ trܪng B¶ Công an ra quy‰t ÇÎnh cänh cáo.Rõ ràng phía CA Çã xác nhÆn biên bän không Çúng v§i s¿ viŒc xäy ra. Vì n‰u phía Cänh sát giao thông không làm sai thì tåi sao bÎ k› luÆt?

Nh»ng ÇiŠu còn džng låiTrong khi thÄm vÃn, næm nhân chÙng quan tr†ng nhÃt, có hai luÒng l©i khai khác nhau: m¶t phía cho r¢ng xe cûa bÎ cáo Phåm HÒng Quân tránh xe ngÜ®c chiŠu gây tai nån; phía kia kh£ng ÇÎnh hai xe Matiz chåy nhanh, có bi‹u hiŒn Çua xe, va chåm dÅn ljn tai nån. H¶i ÇÒng xét xº Çã cho ÇÓi chi‰u các bän änh khám nghiŒm và m©i ông NguyÍn Væn Trø, viên chÙc Phòng giám ÇÎnh kÏ thuÆt hình s¿ - B¶ QuÓc phòng, k‰t luÆn vŠ các dÃu v‰t va chåm.Theo ông Trø, các dÃu v‰t va chåm cûa xe Matiz do Phåm HÒng Quân ÇiŠu khi‹n không phäi do va chåm v§i xe hÖi cùng chiŠu mà do va chåm v§i các trø ÇÜ©ng. Ông Trø Çã công bÓ bÙc änh cûa cÖ quan giám ÇÎnh kÏ thuÆt hình s¿ - B¶ QuÓc phòng Ç‹ chÙng minh ÇiŠu này. ñây là lÀn ÇÀu tiên bÙc änh này ÇÜ®c công bÓ công khai trܧc tòa.NhÜ th‰ cÖ quan ÇiŠu tra cûa B¶ QuÓc Phòng ngÜ®c h£n v§i nh»ng chÙng cÙ và biên bän cûa CA. ñiŠu có th‹ nhìn thÃy là bÓ mË cûa nån nhân là trung tá quân Ƕi, còn "thû phåm" gây ra tai nån là con cûa trung tá công an.M¶t ÇiŠu Çáng chú š là luÆt sÜ TrÀn ñình Tri‹n ÇÜa ra nhiŠu chÙng cÙ cho thÃy Quân không có chÙng chÌ lái taxi, tåi th©i Çi‹m xäy ra tai nån, Th‰ K› M§i không có dÎch vø taxi, chÌ có cho thuê xe t¿ lái. Xe do Quân ÇiŠu khi‹n låi không có logo taxi, b¶ Çàm... Nh»ng ÇiŠu ông Tri‹n nêu không ÇÜ®c tòa làm rõ.Yêu cÀu ÇŠ nghÎ xº lš hình s¿ m¶t sÓ công an Hà N¶i trong vø án do gia Çình bÎ håi và các luÆt sÜ trình bày cÛng bÎ tòa bác. Tòa án nhÆn ÇÎnh: "Sai sót l§n nhÃt cûa nh»ng ngÜ©i này là lÆp sÖ ÇÒ hiŒn trÜ©ng không Çúng hiŒn trång, có sºa ch»a...". NhÜng cÃp phúc thÄm cho r¢ng Çó chÌ là s¿ cÄu thä ª giai Çoån khám nghiŒm hiŒn trÜ©ng. ViŒc này không làm thay Ç°i bän chÃt vø án. CÖ quan ÇiŠu tra không chÙng minh ÇÜ®c có dÃu hiŒu cÓ š làm sai lŒch hÒ sÖ nên không xº lš hình s¿. V§i nh»ng sai phåm trên, 8 công an Hà N¶i Çã phäi nhÆn hình thÙc k› luÆt cänh cáo, khi‹n trách...Trong khi Çó, tåi tòa, phía bÎ håi liên tøc ÇÜa ra chÙng cÙ cho thÃy hÒ sÖ Çã ÇÜ®c tåo d¿ng Ç‹ làm sai lŒch bän chÃt vø án nh¢m "bi‰n" vø Çua xe gây ch‰t ngÜ©i thành tai nån giao thông thông thÜ©ng. ñÃy m§i là Çi‹m then chÓt.M¶t s¿ kiŒn khác là ngày 27-12, tåi Tòa án TP Hà N¶i, có m¶t ÇŠ nghÎ rÃt Çáng lÜu š cûa phía bÎ håi - gia Çình hai em h†c sinh tº nån Phåm PhÜÖng Linh và Phåm Anh ThÜ.

H† ÇŠ nghÎ h¶i ÇÒng xét xº (HñXX) cho triŒu tÆp ông VÛ Hoàng Kiên - phó trܪng CÖ quan CSñT - và ông Bùi Bá Månh - phó trܪng Phòng cänh sát giao thông Công an Hà N¶i - ra trܧc tòa vì Çã "chÌ Çåo và can thiŒp quá sâu vào ti‰n trình ÇiŠu tra vø án". Tuy vÆy HñXX Çã bác bÕ yêu cÀu này.ñó là nh»ng ÇiŠu dÜ luÆn Ç¥c biŒt chú š, không phäi vì h† bênh ai bÕ ai. NhÜng ÇiŠu džng låi l§n nhÃt là n‰u vø án này mà nån nhân chÌ là m¶t ngÜ©i dân thÜ©ng, thÃp c° bé miŒng, thì coi nhÜ cái biên bän nhÜ th‰ Çã là xong. Vø án khép låi tØ lâu rÒi, các cÖ quan không tÓn nhiŠu thì gi© xº Çi xº låi và làm tÓn nhiŠu tiŠn båc cûa nhà nܧc nhÜ th‰. NgÜ©i dân cÛng không Çû "thÄm quyŠn" Ç‹ bi‰t ÇÜ®c cái biên bän có sai lŒch hay không. Và Çã có bao nhiêu cái biên bän sai lŒch nhÜ th‰? Cái bŒnh kéo bè kéo cánh che ch¡n cho nhau, dù cho Çó là t¶i ác, còn hoành hành ljn bao gi©? ñÃy m§i thÆt là nh»ng vÃn ÇŠ phía sau m¶t bän án. NgÜ©i dân chÌ thÃy thÃp thoáng mà khó diÍn tä thành l©i.

nh cûa hai nån nhân bÎ tông xe ch‰t trên ÇÜ©ng Hòa Låc thÜ©ng ÇÜ®c bÓ mË các em mang ra trܧc tòa.

Nh»ng con sÓ giÆt mình vŠ sinh viên VNCó t§i 57,2% sinh viên không chÎu h†c hành! Con sÓ trên ÇÜ®c bà Lê ThÎ Bích HÒng, chuyên viên Vø Væn hóa, ÇÜa ra tåi cu¶c h¶i thäo "ñ©i sÓng væn hóa SV toàn quÓc" diÍn ra ngày 19-4 vØa qua tåi Hà N¶i"ñ¶ tu°i quan hŒ tình døc Çang ÇÜ®c "trÈ hóa". Ngày càng nhiŠu n» sinh trong b¶ ÇÒng phøc, Çeo phù hiŒu ljn x‰p hàng tåi các trung tâm nåo phá thai". ñó là nhÆn ÇÎnh cûa ông Lê Xuân Chung, Chû tÎch H¶i sinh viên ñåi h†c Xây d¿ng Hà N¶i cÛng trong bu°i h¶i thäo này.Khäo sát trong næm 2006 cûa Vø Væn hóa cho thÃy, trong sÓ 13 bi‹u hiŒn chÜa tÓt cûa sinh viên, ÇÙng ÇÀu là không chÎu h†c hành, xin Çi‹m và quay cóp, ti‰p ljn là "sÓng thº' trܧc hôn nhân, th¿c døng, cá nhân, ích k›, cÖ h¶i, m¡c các tŒ nån xã h¶iÔng Hoàng Bá ThÎnh, Phó Giám ÇÓc Trung tâm Dân sÓ và Công tác xã h¶i, ñåi h†c Khoa h†c Xã h¶i Nhân Væn (ñH KHXH&NV), ñH QuÓc gia Hà N¶i cho bi‰t, theo khäo sát trên 300 sinh viên ª n¶i thành Hà N¶i, hÖn 10% nam sinh viên và 7,5% n» sinh viên Çã tØng có quan hŒ tình døc. ñáng chú š, gÀn 40% sÓ ngÜ©i Çã quan hŒ tình døc låi có quan hŒ v§i ngÜ©i khác không phäi là ngÜ©i mình Çang yêu (31% là nam và 8% là n»).

Theo báo cáo cûa Vø Væn hóa, "sÓng thº" Çang trª thành hiŒn tÜ®ng ph° bi‰n trong sinh viên, nhiŠu sinh viên coi Çây là chuyŒn bình thÜ©ng, h† t¿ ljn v§i nhau Ç‹ Ç« tÓn khoän thuê nhà, chia sÈ lúc buÒn vui, Ç‹ không sai lÀm khi "sÓng thÆt".Trܧc nh»ng thông tin này, không ít các bÆc phø huynh choáng váng. Có vÎ xót xa: "Thà r¢ng nó quan hŒ v§i ngÜ©i yêu còn chÃp nhÆn ÇÜ®c, Ç¢ng này nó quan hŒ nhÜ th‰ là theo thú tính".Qûa thÆt Ç©i sÓng cûa sinh viên bây gi© có quá nhiŠu nét Ç°i thay. TÃt nhiên là chÌ có m¶t sÓ, chÙ không phäi là tÃt cä. NhÜng cái tÌ lŒ "m¶t sÓ" Ãy cÙ ngày m¶t gia tæng. B¡t chܧc lÓi sÓng cûa ngÜ©i nܧc ngoài chÜa ch¡c Çã Çúng h£n, theo Çòi mÓt cûa phim änh Hàn QuÓc cÛng trª thành l‡i th©i. Và nguy hi‹m hÖn cä là phong trào chåy theo m†i thÙ mÓt dù cho Çó là trøy låc, càng trøy låc càng ÇÜ®c coi là dân chÖi bänh, dân chÖi sành ÇiŒu, dân "xÎn" và còn hàng chøc tØ ng» có cánh khác Ç‹ tâng bÓc nh»ng "dân anh chÎ" trong làng sinh viên Çó.CÖn lÓc "sÓng thº" tØ lâu Çã "quét' ljn Làng sinh viên Hacinco, khi‰n nhiŠu "dân làng" yêu nhau phäi chuy‹n ra ngoài lÆp "gia Çình sinh viên". M¶t vài n» sinh trong "Làng sa ngã", làm gái g†i, Çã khi‰n các bån cùng phòng than thª: "Cä phòng có hai ÇÙa nhÜ th‰ nhÜng trong làng cÙ ÇÒn cä phòng mình là gái g†i, änh hܪng l¡m".Khäo sát cûa Vø Væn hóa cho thÃy, hÖn 30% sinh viên cho bi‰t thÜ©ng xuyên vào các trang web sex Ç‹ giäi trí sau nh»ng gi© h†c cæng th£ng. ThÆm chí, nhiŠu sinh viên còn dành h£n m¶t ° riêng trong máy tính Ç‹ lÜu tr» phim và hình änh "tÜÖi mát".Sau khi xem phim sex, có thanh niên Çã giäi quy‰t "bÙc xúc" cûa bän thân b¢ng viŒc xâm håi tình døc ngÜ©i giúp viŒc (ª Hà N¶i) ho¥c v§i cháu bé 3 tu°i (ª Ninh Bình).Lê Xuân Chung, Chû tÎch H¶i sinh viên ñH Xây d¿ng Hà N¶i nhÆn ÇÎnh: "Không chÌ nam sinh viên mà ngay cä n» sinh, viŒc xem phim "Çen" cÛng không có gì lå. "ThÃy lÛ con trai trong l§p suÓt ngày xì xào tranh luÆn, các bån n» rû nhau h†c nhóm rÒi "tranh thû" xem thº cho bi‰t. Khi l« bÎ phát hiŒn, các nàng thanh minh: Th©i Çåi nam n» bình Ç£ng, con trai xem ÇÜ®c, sao con gái låi không ÇÜ®c xem?",TÃt cä nh»ng thÙ Çó dÅn d¡t, thúc ÇÄy h† Çi tìm m¶t "cäm giác månh" trong cu¶c sÓng. ñÓt giai Çoån, Çánh mÃt nh»ng rung Ƕng quš báu nhÃt cûa chính h†.

Ti‰c cho cái thuª ban ÇÀu lÜu luy‰n Ãyñã qua rÒi cái th©i kÿ trai gái m§i l§n g¥p nhau e lŒ, thËn thùng, ÇÕ m¥t cúi ÇÀu, thÆm chí chÌ dám "li‰c nhìn nhau" cho con m¡t còn có Çuôi. CÀm tay nhau Çã là chuyŒn khó, Çã là m¶t chuyŒn "táo båo nhÃt trong cu¶c Ç©i", chÙ chÜa nói ljn m¶t nø hôn. Cái cäm giác cÙ lâng lâng, cÙ bay b°ng, cÙ chÆp ch©n trong tØng b»a æn, giÃc ngû. Và, nó së theo ta suÓt cä cu¶c Ç©i chÙ không riêng gì cho khoäng th©i gian Çó."Cái thuª ban ÇÀu lÜu luy‰n Ãy? Ngàn næm hÒ dÍ mÃy ai quên". Các bån trÈ sÓng v¶i làm mÃt Çi khoäng th©i gian vàng ng†c Ãy cûa mình. Có lë bây gi© chÌ còn "cánh già" m§i hi‹u ÇÜ®c th‰ nào là khoäng th©i gian v§i nh»ng rung Ƕng ÇÀu Ç©i. Không ít các ông bån già, thÜ©ng hay ôn låi dï vãng v§i tÃt cä vÈ Ç¡m say, t¿ hào, thích thú. Có ông bà còn k‹ cä cho con cháu nghe vŠ nh»ng k› niŒm th¡m thi

‰t Çó. M¶t chút thôi, cÛng Çû thÃy hÜÖng vÎ cûa nh»ng mÓi tình "chÆp ch©n" Çó là nhÜ th‰ nào. ñó chính là hånh phúc còn låi mãi mãi.Tôi còn nh§, hÒi còn trÈ, khi vi‰t ti‹u thuy‰t "Nh»ng lá thÜ màu xanh", tôi Çã không ngÀn ngåi Ç‹ ngay lên ÇÀu sách hàng ch»: "N‰u không có nh»ng là thÜ màu xanh cûa em thì cu¶c Ç©i không còn thi sï và mai này anh bi‰t lÃy gì Ç‹ vi‰t vŠ nh»ng k› niŒm ngày xÜa". Và bây gi© nghe låi m¶t chÜÖng trình nhåc, có rÃt nhiŠu nh»ng ông bà già 60-70 tu°i vÅn còn k‹ l‹ vŠ nh»ng mÓi tình thoáng qua, nh»ng mÓi tình thÖ m¶ng, Çôi khi chÌ là "tình câm" cûa Ç©i mình.Tôi cho r¢ng nh»ng ngÜ©i yêu cuÒng, sÓng v¶i Çã t¿ làm ch‰t Çi khoäng th©i gian qúy báu Çó, không bao gi© tìm låi ÇÜ®c.

SÓng thº và nh»ng Ç¡ng cay"SÓng thº" Çang trª thành hiŒn tÜ®ng sành ÇiŒu bình thÜ©ng trong sinh viên VN. Cách Çây 50-60 næm ª NhÆt cÛng bùng n° hiŒn tÜ®ng sÓng thº. NhÜng ljn nay thì Çã không còn. ThÆm chí các nܧc phÜÖng Tây Çang có quan niŒm ch¥t chë hÖn vŠ chuyŒn này. Trong khi ª ViŒt Nam låi Çang là "phong trào" khá rÀm r¶. Nam n» sinh viên sÓng thº là vÃn ÇŠ nhÙc nhÓi, là n‡i Çau Çã có nhiŠu nhÜng l©i giäi thì chÜa. Lo ngåi hÖn, nó ÇÄy hiŒn tÜ®ng lŒch låc væn hoá này sang m¶t mÙc Ƕ m§i: nhanh hÖn, ph° bi‰n hÖn và cÛng Çáng s® hÖn.Tôi chÌ xin nêu hai thí dø Çi‹n hình xäy ra trong th©i gian gÀn Çây:Cách Çây không lâu, dÜ luÆn cÛng nhÜ toàn b¶ gi§i sinh viên TrÜ©ng Çåi h†c SÜ phåm Thái Nguyên không khÕi bàng hoàng khi cô sinh viên næm thÙ nhÃt TrÀn Thu H. ch‰t vì nåo phá thai. H chuy‹n ra khÕi kš túc xá Ç‹ ÇÜ®c sÓng thoäi mái v§i ngÜ©i yêu. Cô mang thai và ch‰t trên bàn phÅu thuÆt khi cÓ g¡ng loåi bÕ cái thai ngoài š muÓn.Câu chuyŒn cûa c¥p tình nhân TrÜ©ng Trung CÃp Thu› sän Thanh Hoá còn Çau lòng hÖn. Phùng Minh Thông sau khi chung sÓng m¶t nhà nhÜ v® chÒng v§i Phåm ThÎ Dung Çã gi‰t håi ngÜ©i mình yêu. ñau ǧn hÖn nguyên nhân cûa hành Ƕng man r® này chÌ vì 1 triŒu ÇÒng. Thông n® Dung 1 triŒu ÇÒng mà chÜa ki‰m ÇÜ®c tiŠn trä!

Nh»ng phÜÖng tiŒn ti‰p tay cho h† Çåt ÇÜ®c š nguyŒn.Tåi Hà N¶i, trên ÇÜ©ng TrÀn Duy HÜng, cä Çoån ÇÜ©ng dài khoäng 2km nhÜng có ljn hàng chøc nhà nghÌ v§i nh»ng cái tên mÏ miŠu nhÃt. M¶t con ÇÜ©ng suÓt Çêm xe täi quÀn thäo, giáp v§i Vành Çai III, cÛng không gÀn bÃt cÙ m¶t khu du lÎch nào, vÆy mà cÙ tÃp nÆp lå thÜ©ng. CÛng thÆt dÍ hi‹u, Çây là ngõ vào cûa nhà tr† Trung Kính, ch‡ tr† cûa hàng træm sinh viên các trÜ©ng ñåi h†c Dân lÆp PhÜÖng ñông, H†c viŒn Hành Chính QuÓc gia, ñåi h†c LuÆt, ñåi h†c Lao Ƕng & Xã h¶i. Cách Çó m¶t quãng là Làng sinh viên (LSV) Hacinco và khu Quan Nhân v§i hàng ngàn sinh viên cÜ trú."Ti‰ng tæm" nhÃt phäi k‹ ljn dãy nhà nghÌ trên ÇÜ©ng Phåm Væn ñÒng và Hoàng QuÓc ViŒt toå låc ngay khu v¿c m¶t loåt các trÜ©ng Çài h†c: ñåi h†c SÜ phåm I, ñåi h†c QuÓc gia, ñåi h†c PhÜÖng ñông...V§i Üu th‰ dÍ thuê, tiŒn nghi và Ç¥c biŒt giá cä rÃt...sinh viên. M‡i gi© giá chÌ 20 ngàn, qua Çêm là 90 ngàn ÇÒng. Thông thÜ©ng sinh viên chÌ thuê theo gi©, ljn nh»ng ngày cuÓi tuÀn thì có rÃt nhiŠu ngÜ©i qua Çêm, thÆm chí thuê h£n 2 - 3

ngày. Trong mÃy ngày Çó, h† không bܧc chân ra khÕi cæn phòng, khi cÀn "tÄm b°, ti‰p næng lÜ®ng" Çã có ÇiŒn thoåi n¶i b¶, nhân viên nhà nghÌ së phøc vø... tÆn ræng. M¶t Çi‹m Ç¥c biŒt các xe vào Çây ÇŠu ÇÜ®c các nhân viên phøc vø quay bi‹n sÓ vào tÜ©ng, tránh trÜ©ng h®p g¥p ngÜ©i quen, khÕi lo "Çøng hàng".Ngay trܧc c°ng Làng sinh viên Hacinco cÛng vØa khai trÜÖng m¶t nhà nghÌ mà thÜ®ng lj là ai thì không nói cÛng bi‰t. Khôi hài hÖn có nhà nghÌ ª Quan Nhân, cách Çó khoäng hÖn 1km nhÜng låi có m¶t loåt các bi‹n dÅn ª các ngä rë. Các bi‹n chÌ dÅn ÇÜ®c Ç¥t tØ Làng sinh viên ra ljn nhà nghÌ. Không bi‰t có phäi nh»ng ngÜ©i kinh doanh dÎch vø "ti‰p sÙc" dÎch vø sÓng thº Üu tiên cho sinh viên hay Çã nhanh chóng Çánh hÖi ÇÜ®c m¶t lÜ®ng khách hàng tiŠm næng ÇÓi v§i dÎch vø này.Ngoài nhà nghÌ thì các sinh viên ham "thº" cÛng khoái ljn các dÎch vø nhÜ cà phê vÜ©n, cà phê "chuÒng" hay câu cá ª các khu ngoåi vi nhÜ ñông Anh, b© b¡c cÀu Thæng Long... Có nh»ng tÃm quäng cáo cÛng kích thích các cô cÆu lào vào sÓng theo phim änh. Cø th‹ nhÜ quäng cáo cho phim "S¿ thÆt vŠ tình yêu" treo ÇÀy trên ÇÜ©ng v§i hàng ch»: "Hãy "cû cäi" em Çi!". NgÜ©i ta không th‹ hi‹u "cû cäi em Çi" là th‰ nào? ThÙ væn hóa nhÜ th‰ chÌ là quäng cáo cho lÓi sÓng suy ÇÒi mà thôi. Ch¡c không cÀn bàn ljn nh»ng thÙ ngôn tØ quái dÎ khác mà n‰u bån ª nܧc ngoài vŠ ch¡c không hi‹u h† nói gì. Thôi thì Çành tåm g†i là "væn hóa cû cäi" cho có ch» mà g†i.

Xóm tr† nhiŠu c¥p sinh viên xây t° Ãm và cÛng tan nát vì t° Ãm

Cà phê "chòi", nÖi thích h®p túi tiŠn cûa nh»ng c¥p SV nghèo Çi tìm cäm giác månh

Quäng cáo phim: "Hãy cû cäi em Çi"

=END=

6- DiÍn ñàn Væn H†c

- NgÜ©i con gái không nÎt ng¿c

Amy PhÜÖng Lê

Sau khi ÇÜ®c tàu MÏ v§t, chúng tôi n¢m la liŒt trên sàn tàu. MÜ©i sáu ngày vùi dÆp bªi sóng bi‹n, Çói khát, rét lånh làm m†i ngÜ©i tÖi tä. M¶t em bé sanh ra trên tàu ÇÜ®c cÃp tÓc ÇÜa vô phòng cÃp cÙu. Chi‰c tàu nhÕ loåi Çánh cá chª chúng tôi Çi bu¶c dây kéo theo sau, nhÕ bé nhÜ con ki‰n Çi cånh con voi. ChÌ m¶t th©i gian ng¡n sau, các mi‰ng g‡ cûa tàu cÛng sút ra tØng mänh, trôi lênh Çênh...Ôi! Chi‰c tÀu nhÕ, quá nhÕ, chÌ ba mÜÖi ba ngÜ©i mà Çã chÆt không còn ch‡ ngÒi hay ÇÙng. ChÌ m§i qua Çêm thôi, khi ngÒi bó gÓi trong thân tÀu, bÎ sóng bi‹n nhÆn chìm, ÇÜa lên rÒi låi bÎ nhÆn chìm sâu hÖn n»a vào trong lòng bi‹n lånh, rÒi nghe ti‰ng kêu ræng r¡c cûa nh»ng månh g‡ b¡t ÇÀu bÎ lÒi ra nh»ng cây Çinh thì chúng tôi hi‹u r¢ng chi‰c tÀu thân yêu không còn có th‹ gánh vác mång sÓng cûa chúng tôi xa hÖn ÇÜ®c n»a.Tôi ÇÜa m¡t nhìn nh»ng thûy thû trên tÀu MÏ, lòng tràn ngÆp niŠm vui và niŠm bi‰t Ön khó diÍn tä. Và lon Cola mà tôi ÇÜ®c phát, chao ôi sao mà nó ngon! Trôi tu¶t vào c° h†ng khô khát... Có lë Çó là lon coca ngon nhÃt trên Ç©i tôi ÇÜ®c uÓng. ChÌ m§i hôm qua thôi, ngày thÙ mÜ©i læm, khi m¶t em nhÕ trên tàu thoi thóp khóc vì quá khát thì mË em Çã gieo cho em chút hy v†ng: "Ráng Çi con, khi nào có tÀu v§t thì con së ÇÜ®c uÓng nhiŠu nܧc. Có khi låi có Coca!". Lúc Ãy chúng tôi m§i chÌ nghï Çó nhÜ m¶t giÃc mÖ. Hai ÇÙa em tôi n¢m bên cånh, rên lên khi nghe nói t§i nܧc...TØ cä hÖn mÜ©i mÃy ngày trܧc, khi Çói và khát quá thì th¢ng nhÕ nhÃt b¡t ÇÀu mÖ tܪng ljn ÇÒ æn thÙc uÓng: " ChÎ Öi! Em Çói quá! Em thèm m¶t tô phª. Và m¶t ly trà Çá thÆt b¿! Hay cái gì cÛng ÇÜ®c! M¶t tô mì, bánh xèo, hay bún bò..." M¶t bà trên tÀu g¡t lên: "Tr©i Öi! ñói khát th‰ này mà cÙ k‹ ra mÃy món Ãy có ch‰t không cÖ chÙ?". RÒi bà lâm râm džc kinh, cä tÀu cÛng džc kinh... Em tôi

không dám nói l§n n»a, nhÜng ráng thì thào bên tai tôi: "ChÎ Öi! Hay chÎ cho em m¶t chén cÖm ngu¶i cÛng ÇÜ®c!" T¶i nghiŒp! Nó quá nhÕ Ç‹ hi‹u cu¶c hành trình này không có quyŠn ch†n l¿a. RÒi nó không thì thào ÇÜ®c n»a, mà b¡t ÇÀu khóc, và chÌ vào hå b¶ cûa nó Çang sÜng ÇÕ vù. TÀu nhÕ, không có ch‡ ngÒi huÓng chi ch‡ Çi ti‹u, Çi cÀu...Lúc ÇÀu m†i ngÜ©i còn ráng ra ngoài Ç‹ tìm ch‡ Çi, nhÜng khi say sóng và ÇuÓi sÙc thì ai ngÒi ch‡ nào Çi ch‡ nÃy. Sau nh»ng ngày không ÇÜ®c chùi rºa vŒ sinh, hå b¶ ÇÕ u lên. Em tôi không hi‹u tåi sao hå b¶ nó sÜng phÒng, ÇÕ lòm và to gÃp hai, ba lÀn bình thÜ©ng. M‡i lÀn nܧc bi‹n tåt vào, nܧc muÓi m¥n sát vào da thÎt rát quá làm m†i ngÜ©i kêu la, o¢n oåi nhÜ thÃu tr©i xanh. RÒi c¶ng thêm v§i nh»ng Çêm bão lånh kinh hoàng mà m‡i gi†t nܧc rót vào ngÜ©i là nhÜ mÛi dao xÈ thÎt xÈ da, thì em tôi cäm giác nhÜ có nh»ng mÛi dao c¡t ÇÙt Çi cái phÀn cÖ th‹ riêng tÜ quš báu Çang bÎ sÜng vù nên v‹nh lên cao nÖi hå b¶ cûa nó. Cho t§i bây gi© tôi vÅn còn hình dung thÃy hình änh nh»ng em trai nhÕ và nh»ng ngÜ©i con trai cúi cong ngÜ©i che hai chân låi rên xi‰t m‡i lÀn nh»ng cÖn và sóng bi‹n Æp xuÓng.Trên tÀu MÏ, vì không Çû phòng t¡m cho m†i ngÜ©i cùng vào, chúng tôi ÇÜ®c chia làm hai hàng nam và n». Hai thûy thû cÀm hai Óng nܧc gÃp rút xÎt nܧc t¡m cho m†i ngÜ©i, tÃt cä quÀn áo ÇÜ®c cªi ra Ç‹ Çem khº trùng gi¥t sÃy. Các thûy thû gom góp áo quÀn cûa mình phân phát cho m†i ngÜ©i m¥c tåm. Nh»ng b¶ quÀn áo MÏ r¶ng l§n bao che thân th‹ ViŒt gÀy nhÕ, chúng tôi bÖi l¶i trong Çó nhÜ bÖi l¶i trong niŠm hånh phúc và lòng tri ân ÇÜ®c vÜ®t thoát bình an.Ngày hôm sau quÀn áo gi¥t sÃy xong ÇÜ®c trä vŠ cho m†i ngÜ©i. Vì ª räi rác trên boong tÀu không có m¥t lúc phát låi quÀn áo, ho¥c có nh»ng ngÜ©i nhÆn l¶n ÇÒ, chúng tôi Ça sÓ ngÜ©i låc áo k‹ låc quÀn, giÀy dép không còn. Tôi còn låc mÃt chi‰c nÎt ng¿c. Ngày Ç¥t chân lên tråi tÎ nån, Çôi chân trÀn bܧc trên ÇÃt nóng, tôi vÅn không thÃy ngåi b¢ng cäm thÃy b¶ ng¿c vô cùng trÓng träi. Thûa Ãy tôi m§i vØa mÜ©i tám tu°i, sinh ra và l§n lên trên cao nguyên ñà Låt. Ÿ thành phÓ nhÕ hoa anh Çào Çó, Ç©i sÓng là áo tr¡ng hiŠn ngoan, má ÇÕ môi hÒng, thËn thùng e Ãp. VÆy mà b‡ng chÓc læn vào Ç©i, chân không giÀy dép, ngÜ©i không nÎt ng¿c. Cái nÎt ng¿c ÇÓi v§i tôi, nhÃt là ª xÙ lånh, là m¶t vÆt døng thân thi‰t ít khi r©i. Nó vØa gi» Ãm cho ngÜ©i, vØa che ÇÆy nâng Ç« m¶t phÀn cÖ th‹ kín Çáo. Ÿ phÀn dܧi nÎt ng¿c thÜ©ng có m¶t viŠn s¡t mÕng hay viŠn väi ch¡n ngang, và m¶t l§p väi dÀy v§i mi‰ng mút ôm g†n hai bÀu vú Ç‹ gi» cho phÀn ng¿c không rung rinh di chuy‹n theo m‡i bܧc Çi và không l¶ rõ núm vú. Khi sinh hoåt, dù trong nhà, cÛng nên mang. Th‰ mà bây gi©, ª chÓn Çông ngÜ©i, gi»a ban ngày ban m¥t, tôi Çi ÇÙng chåy nhäy mà ch£ng mang nÎt ng¿c. Cái cäm giác trÓng träi không kín Çáo này ÇÓi v§i tôi, m¶t ngÜ©i con gái Á ñông lÀn ÇÀu bܧc vào Ç©i là cái cäm giác không an toàn, hª hang, bÃt an...Tôi lên tråi xin cÃp nhÜng chÜa có. Tråi chuy‹n ti‰p có nh»ng nhu cÀu cÀn thi‰t hÖn phäi ÇÜ®c giäi quy‰t trܧc. Mi‰ng æn, nܧc uÓng, thuÓc men, nhà vŒ sinh, tÃt cä còn thi‰u mà ngÜ©i tÎ nån Ç° vŠ m‡i lúc m¶t Çông. Lúc bÃy gi© ª ViŒt Nam mà Ça sÓ là Çàn ông thanh niên bÎ kêu g†i tham gia "thanh niên xung phong" ho¥c bÎ gªi qua chi‰n trÜ©ng Cam BÓt khÓc liŒt. M†i ngÜ©i v¶i vã tìm ÇÜ©ng vÜ®t biên, tråi rÃt Çông Çàn ông con trai. Và Çû m†i hång ngÜ©i. M‡i lÀn sáng chiŠu Çi lãnh cÖm, Çi t¡m, Çi hÙng nܧc hay có loa g†i gÃp lên làm giÃy t©, tôi Çi gi»a nh»ng hàng chòi lá và dãy nhà tÆp th‹, cäm nhÆn có nh»ng c¥p m¡t nhìn theo b¶ ng¿c vô tình nhÃp nhô theo tØng bܧc chân chåy...

Tôi vØa mÃt cha nên có mi‰ng tang Çeo trܧc ng¿c, không bi‰t ngÜ©i ta nhìn mi‰ng tang cäm thông v§i tôi hay nhìn vào ng¿c và bi‰t tôi thi‰u cái nÎt ng¿c...Có nh»ng cái nhìn rÃt soi mói, nhÜ l¶t trÀn mình ra. Con gái m§i l§n, b¶ ng¿c nª nang không làm tôi hãnh diŒn mà chÌ làm tôi thêm ngåi ngùng kh° sª. Ÿ lÙa tu°i h†c trò ngây thÖ thûa Çó, cäm giác nhÆn ÇÜ®c là nh¶t nhåt, khó chÎu, bÃt an. Tôi bÕ luôn thói quen m‡i sáng tÆp th‹ døc ngoài tr©i, vì khi không có nÎt ng¿c thì nh»ng Ƕng tác nhún nhÄy có th‹ tåo s¿ chú š. Ngay cä nh»ng ngày hè nóng n¿c ª tråi tÎ nån cÛng không thoäi mái thä mình theo sóng bi‹n, bªi quÀn áo càng dính ch¥t vào ngÜ©i, núm vú càng hiŒn rõ, l¶ liÍu. Ÿ cái tu°i con gái tÜÖi trÈ tung tæng mà tôi không hŠ dám tung tæng. Có hôm Çang Çi, nghe ti‰ng hušt sáo trêu ghËo Çu°i theo, tôi ngåi và m¡c c« quá lính qušnh Çi nhÜ chåy, vÃp té làm áo bÎ sút khuy nút. Hai tay v¶i vã cÓ gài khuy áo, tôi Çi ti‰p trong nh»ng ti‰ng cÜ©i tinh nghÎch nham nhª. Có lÀn vØa s¡p hàng Çi hÙng nܧc t¡m vŠ, thì nhåc quÓc ca cûa tråi tr‡i lên, m†i ngÜ©i Çang Çi ÇÜ©ng ÇÙng nghiêm låi hát chào quÓc kÿ. Tôi Çang ÇÙng nghiêm chÌnh b‡ng nghe ti‰ng cÜ©i chÌ trÕ vŠ phía mình, M¶t vài thanh niên Çang ngÒi trên tÀng trên cûa chòi lá thò ÇÃu ra nhìn tôi rÒi m¶t ngÜ©i ch®t nói: "Ch¡c t¡m vŠ Ç‹ quên cái nÎt ng¿c!" RÒi h† cÜ©i hô hÓ. M¶t ngÜ©i khác ti‰p theo: "Tên gì th‰ em! TÓi nay Çi chÖi tr†n Çêm v§i anh nhá?" M¶t ngÜ©i l§n tu°i Çang ÇÙng chào c© không xa, tÕ vÈ khó chÎu. Ông ta nói vØa Çû tôi nghe: "LÀn sau có ra ÇÜ©ng hay chào quÓc kÿ thì nh§ m¥c nÎt ng¿c! Con gái l§n ra ÇÜ©ng æn m¥c Çàng hoàng m¶t chút!"Tôi còn Çang ngÖ ngác thì ti‰ng quÓc ca và m¥c niŒm chÃm dÙt, m†i ngÜ©i ti‰p tøc Çi. Tôi cúi xuÓng cÀm xô nܧc, ng« ngàng. Tr©i Öi! Thì ra có ngÜ©i tܪng tôi cÓ tình không m¥c ÇÒ Çàng hoàng. ñây là lÀn ÇÀu tiên tôi bi‰t ÇiŠu này. Tôi cäm thÃy nghËn không th‹ nói thành l©i, muÓn chåy ljn ngÜ©i Çàn ông khi nãy Ç‹ nói r¢ng là tôi không phäi cÓ š nhÜ th‰, mà hai chân tôi cÙ bܧc nhÜ ngÜ©i không hÒn, xô nܧc sóng sánh Ç° ra mà không bi‰t.DÜ©ng nhÜ có gi†t lŒ nào, không chäy xuÓng mà chäy ngÜ®c vào tim tôi, læn mãi, và læn mãi...ChiŠu chiŠu trong chòi lá nghe tØ loa v†ng låi bài hát "NgÜ©i Di Tän BuÒn", tôi thÃy nhÜ bóng dáng mình trong Çó..." ChiŠu nay có m¶t ngÜ©i Çôi m¡t buÒn, ngày ra Çi l¥ng câm trong Çau ǧn..." Tôi ngÒi bên xong cºa, thÃy chiŠu rÖi rÃt chÆm, rÒi "rÜng rÜng lŒ vÜÖng m¡t lŒ nhòa "...RÒi tôi cÛng ÇÜ®c chuy‹n sang m¶t tråi tÎ nån chính thÙc khá hÖn m¶t chút, và xin ÇÜ®c cái nÎt ng¿c cÛ. Cái cäm giác ÇÀu tiên khi ÇÜ®c mang låi vÆt døng thân thi‰t Ãy cûa ngÜ©i n» làm tôi thÆt an toàn, yên °n. Dù không vØa v¥n nhÜng th‰ là quá Çû!RÒi tôi liên låc ÇÜ®c v§i ngÜ©i chÎ tØ m¶t tråi khác vØa sang MÏ. Ngày ÇÜ®c bäo lãnh, khi chÎ Çón ª phi trÜ©ng, tôi nhìn chÎ, rÒi nhÜ bÎ ám änh bªi hình änh cûa chính mình trong nh»ng ngày ÇÀu tÎ nån, tôi len lén nhìn vào ng¿c chÎ, trong phút chÓc ch®t mûi lòng, nh§ cha nh§ mË, nܧc m¡t âm thÀm læn dài trên má. ChÎ cÛng khóc, nhÜng có lë lúc Ãy chÎ không hi‹u Çích xác cái tûi buÒn thÀm kín cûa em mình.Ngày hôm sau, vì trúng ngày thi cuÓi khóa nên chÎ nh© ngÜ©i bån trai là hôn phu chª chúng tôi Çi làm giÃy t© và mua ít vÆt døng cÀn thi‰t. Tôi Çi trong thÜÖng xá r¶ng l§n, rÒi b‡ng sáng m¡t khi nhìn thÃy quÀy bán nÎt ng¿c, Chao Öi nhiŠu! Çû mÀu Çû sÓ. Tôi mân mê vuÓt nhË lên tØng phi‰n väi mŠm, nhÜ muÓn cäm nhÆn ÇÜ®c tÃt cä s¿ dÎu êm cûa tØng mi‰ng ren väi løa, thÃy lòng hånh phúc reo vui nhÜ th‹

ÇÜ®c cái gì quí giá l¡m. Tôi ch†n lÃy m¶t cái vØa v¥n và m¶t quÀn lót nhÕ cùng màu. Th‰ nhÜng ljn lúc ra quÀy tính tiŠn, nhìn thÃy ngÜ©i bån trai cûa chÎ Çang ÇÙng ch©, tôi ch®t thÃy ngåi. Tܪng tÜ®ng phäi thä cái nÎt ng¿c và cái quÀn lót nhÕ xuÓng trܧc m¥t anh, tôi Çã thÃy ngÜ®ng. Tôi len lén bÕ låi, mÖ hÒ m¶t cäm giác luy‰n ti‰c sâu kín...Hai em tôi Çã ch†n ÇÜ®c c¥p táp, vª h†c, và m¶t ít quÀn áo. Còn tôi, tôi Çã dành tr†n th©i gi© bên quÀy nÎt ng¿c...Bây gi© tôi Çã có nhiŠu chi‰c nÎt ng¿c, khác mÀu, khác ki‹u. NhÜng trong m¶t góc ngæn kéo, tôi vÅn còn gi» låi cái chi‰c chÆt cÛ cûa nh»ng ngày tÎ nån. Và trong m¶t góc ngæn kéo rÃt sau th£m cûa kš Ùc vÅn nhÜ còn džng låi hình dáng m¶t chi‰c nÎt ng¿c ao ܧc mãi cûa ngày xÜa...Sau này, khi các con tôi khôn l§n, së có m¶t lúc nào Çó tôi dÅn vào thÜÖng xá, rÒi nhÜ vô tình, Çi ngang quÀy bán nÎt ng¿c, tôi së k‹ các con nghe vŠ chút k› niŒm cûa th©i m§i l§n. ñÖn giän thôi các con! ChÌ là m¶t chi‰c nÎt ng¿c, mà Çã tØng là niŠm mÖ Ü§c, n‡i ám änh cûa mË trong m¶t khoäng Ç©i con gái.Gi© Çây, tu°i trÈ các con l§n lên trong nŒm Ãm chæn êm. ThÃy nh»ng gì Çang có s¤n là t¿ nhiên, là bình thÜ©ng. ñôi khi còn than thª, so sánh...Có bi‰t Çâu có nh»ng không gian và th©i gian mà ª Çó, ngay cä nh»ng cái nhÕ bé bình thÜ©ng nhÃt cÛng có th‹ là n‡i tûi nhøc, niŠm ao ܧc cháy bÕng. ñØng nói chi ljn cái bÀu tr©i t¿ do Ç‹ thª nhÜ ª Çây thì Çã là quá tuyŒt diŒu và Çã tØng Çánh Ç°i b¢ng bi‰t bao là Çau kh° chÒng chÃt.Có m¶t th©i gian, nh»ng câu chuyŒn vÜ®t biên thÓng kh° nhÜ nh»ng v‰t thÜÖng mà ngÜ©i ta muÓn quên Çi Ç‹ b§t nhÙc nhÓi trong m¶t cu¶c sÓng m§i xa lå và tÃt bÆt. Th‰ nhÜng khi có dÎp ôn låi và tìm vŠ nh»ng k› vÆt cÛ Ãy, tôi ch®t nhÆn ra r¢ng nh»ng ÇŠ tài cÛ và ÇÃy dÃu tích Çau kh° Ãy, låi là nh»ng bài h†c tiêu bi‹u vô cùng cho nh»ng th‰ hŒ sau...Và tôi hi‹u ra r¢ng Çó còn chính là bài h†c cho chính tôi...Ôi thäm nån cûa nh»ng cu¶c hành trình vÜ®t ch‰t vô tiŠn khoáng hÆu! Ôi nh»ng chi‰c tÀu nhÕ bé m¶t bloc chÌ có th‹ chåy trên sông mà Çã bæng bi‹n vÜ®t sóng rÒi giông tÓ bi‹n khÖi, häi t¥c tàn båo, và nhøc nh¢n cûa bao ngÜ©i trong cu¶c hành trình vÜ®t ch‰t...Th‰ mà bây gi©, tôi ngÒi Çây, trong cu¶c sÓng có th‹ g†i là ÇÀy Çû, nhiŠu lúc låi cho r¢ng Ç©i sÓng sao mà kh°! Nào con cái, viŒc làm, nhà cºa, sao mà bÆn bÎu! Nào "bill", nào "Job", nào chÙng khoán trÒi søt...nhÜng nghï cho cùng, thì có phäi là nh»ng ngày Çêm dài thæm th£m trôi dåt trên thân tÀu s¡p v«, lúc gÀn chôn thây trong bi‹n lånh, lúc cÆn kŠ cái ch‰t trong gang tÃc, tôi chÌ Ü§c mÖ ÇÙng trên ÇÃt liŠn, ÇÜ®c sÓng...Có phäi là khi ra Çi tôi chÌ mong m¶t bÀu tr©i t¿ do hÖn Ç‹ thª, có phäi là tôi Çã ngû quên cái hånh phúc l§n lao mà bi‰t bao ngÜ©i không may m¡n có ÇÜ®c... và, nhìn låi tû áo, có phäi là m¶t lúc nào Çó trong Ç©i tôi chÌ ao ܧc m¶t cái nÎt ng¿c...Có nghe, có džc, có nh§, có hình dung låi nh»ng cu¶c hành trình bi‹n Çông næm xÜa thì dÜ©ng nhÜ ta m§i cäm nhÆn ÇÜ®c thÃm thía hÖn tÃt cä cái may m¡n và hånh phúc mình Çang có.Nh»ng thÓng kê vŠ di dân Çã cho thÃy th‰ hŒ di dân ÇÀu tiên, nhÜ chúng ta, là th‰ hŒ làm cÀu nÓi cho các th‰ hŒ k‰ ti‰p vÓn không có chút k› niŒm và Ãn tÜ®ng gì vŠ quê hÜÖng mà cha mË Çã phäi bÕ låi. ñó là nh»ng th‰ hŒ rÃt dÍ ngày càng xa nguÒn gÓc n‰u không ÇÜ®c h†c hÕi giä thích.

Tôi t¿ nhû, tôi së không nhÃt thi‰t phäi Çi làm cho thÆt nhiŠu Ç‹ các con có cu¶c sÓng dÜ thØa, rÒi Ç‹ låi cho các con gia tài tiŠn cûa. NhÜng, Çåi dÜÖng sóng sau dÒn sóng trܧc, tôi së góp phÀn làm gåch nÓi gi»a các con v§i nh»ng giá trÎ muôn Ç©i cûa c¶i nguÒn dân t¶c. Các con së ÇÜ®c chia xÈ, rút tÌa nh»ng kinh nghiŒm quí báu cûa cha ông ÇÒng th©i h†c hÕi nh»ng cái hay cái lå cûa xÙ ngÜ©i. Cái Çó m§i là cái ÇËp riêng, là gia tài hành trang cûa các con, khi m¶t lúc nào Çó nhìn màu da khác ngÜ©i bän xÙ, së t¿ hÕi: "Tôi là ai? tØ Çâu ljn, vì sao tôi ª chÓn này?" Các con së ÇÜ®c giäi thích Ç‹ hi‹u rõ, Ç‹ t¿ tin, hãnh diŒn, và së có lúc giäi thích cho các con cûa mình hi‹u. Nh»ng lúc y‰u mŠm, không nghÎ l¿c, không lÓi thoát, hãy læn bành m¶t chút vŠ dï vãng, h†c ª Çó nh»ng bài h†c xÜÖng máu. Khi tìm hi‹u vŠ nh»ng chi‰n trÆn anh hùng, nh»ng hành trình thÓng kh° ÇÀy gÜÖng can Çäm, các con së thÃy r¢ng ª Ç©i có muôn ngàn cái kh°, nhÜng có nh»ng cái kh° và cái can Çäm làm rung chuy‹n lÜÖng tâm nhân loåi. Máu, mÒ hôi, nܧc m¡t nhiŠu khi liên ti‰p Ç° ra mà chÜa ch¡c Çánh Ç°i ÇÜ®c nh»ng gì chúng ta Çang có. RÒi hãy hít thª Çi cho ngÆp tràn khí quän cái t¿ do hånh phúc quí báu vô vàn, rÒi can Çäm ti‰p bܧc Çi trên ÇÜ©ng Ç©i ngang d†c.ñØng quên r¢ng chung quanh chúng ta, có nh»ng không gian và th©i gian mà ª Çó có nh»ng ÇiŠu cÀn thi‰t, tuy nhÕ bé và bình thÜ©ng, nhÜng chÌ m¶t chi‰c nÎt ng¿c thôi, cÛng có th‹ là n‡i ܧc ao triŠn miên cûa nh»ng khoäng Ç©i cÖ c¿c...

=END=

7- Væn H†c NghŒ ThuÆt

- MË già trên xÙ lå!!!

NDT

TÓi hôm qua thÙc khuya Ç‹ lo cho mË bÎ Çau, cä Çêm Thûy không tài nào ngû ngon giÃc, thÌnh thoäng Thûy låi chÒm ngÜ©i qua r© trán mË, xem mË có b§t sÓt, có dÍ thª không? Cho nên sáng hôm sau Thûy Çã dÆy trÍ, Çã vÆy mà trܧc khi chuÄn bÎ Çi làm cho hãng ÇiŒn tº, Thûy cÛng ráng Çi qua phòng ÇÙa con gái ÇÀu d¥n dò:- Ngoåi bÎ Çau, tÓi hôm qua mË Çã cåo gió cho ngoåi rÒi và cho ngoåi uÓng thuÓc Paracetamol Ç‹ hå sÓt. Sáng nay thÃy ngoåi có Ç« Çôi chút, nhÜng trông ngoåi còn mŒt l¡m, nên chiŠu nay Çi h†c vŠ, con lÃy cháo mË Çã nÃu s¤n, Ç‹ trong tû lånh, con Çem ra hâm låi cho ngoåi æn.Tuy‰n, ÇÙa con gái ÇÀu nghe mË nói, nhÕ nhË trä l©i:- Då, con së làm theo nh»ng gì mË d¥n.RÒi Tuy‰n nói v§i låi:- MË å, cä tuÀn nay mÜa bão, tr©i låi b¡t ÇÀu vào Çông, lånh lëo, mà thÜ©ng vào nh»ng mùa nhÜ vÀy, ngoåi dÍ bÎ Çau nhÙc các kh§p xÜÖng, cäm ho và s° mÛi.NgÜng m¶t tí, Tuy‰n låi nói:- ThÌnh thoäng ngoåi thÜ©ng hay nói v§i con: BÓ chúng mày ch£ng may mÃt s§m, mË chúng mày Çã cáng Çáng thay chÒng, Ç‹ nuôi hai ÇÙa chúng mày, mày và th¢ng ThÙc, mà còn nuôi cä ngoåi n»a. NhiŠu khi thÃy mË chúng mày lam lÛ, vÃt vä,

Çi lo làm æn, ki‰m tiŠn Ç‹ nuôi cä gia Çình. ñã vÆy mà ch£ng bao gi© thÃy mË mày mª miŒng than thª, c¢ng nh¢ng, trách móc ai trong gia Çình bao gi©. Lúc nào cÛng thÃy mË mày vui vÈ, nhÅn nhøc, hy sinh, chÎu Ç¿ng, Ç‹ làm cho mË và các con vui lòng, Ç‹ không khí trong gia Çình lúc nào cÛng ÇÀm Ãm, vui tÜÖi. ThÃy mË chúng mày mà ngoåi thÜÖng ÇÙt ru¶t, nên nhiŠu khi ngoåi có Çau nhÙc, có bÎ cäm sÓt... ngoåi cÛng cÓ g¡ng chiø Ç¿ng, chÙ nói ra, chÌ s® làm cho mË chúng mày bÆn tâm, thêm lo. chÌ khi nào Çau n¥ng l¡m, ngoåi m§i dám nói cho mË chúng mày bi‰t.Nghe con nói xong, Thûy thÃy lòng mình xúc Ƕng, cäm xúc dåt dào, trܧc nh»ng l©i nói cûa con mình vØa m§i trình bày, vŠ nh»ng suy nghï cûa mË, Çã nghï ljn mình.ñ‹ tránh cho con thÃy nh»ng xúc Ƕng, Thûy v¶i quay m¥t Çi nÖi khác, rÒi nói nhanh v§i con:- Con lo ngoåi dùm mË nhé, mË phäi Çi làm ngay bây gi©, kÈo Çã trÍ gi© rÒi.Th‰ là nh»ng gi†t nܧc m¡t thÜÖng mË b¡t ÇÀu rÖi. NgÒi trên xe lái t§i ch‡ làm, Thûy Çã b¡t ÇÀu nh§ låi, tÃt cä quãng Ç©i th©i thÖ Ãu, cho ljn khi l§n lên.Khi bÓ ch‰t Çi Thûy lúc Çó khoäng 14 tu°i, cä gia Çình ª trong m¶t thôn xóm hÈo lánh MÜÖng Khai, mË Çã thÙc khuya dÆy s§m buôn bán Õ ch® MÜÖng ñi‹m, Ç‹ ki‰m tiŠn nuôi Thûy æn h†c. tÓt nghiŒp l§p 12, Thûy vào trÜ©ng Cao ñ£ng SÜ Phåm ÇÜ®c hai næm, ra trÜ©ng Thûy dÆy cÃp I ª xã. Trong th©i gian này Thûy quen v§i trung sï NguyÍn Væn SÖn, m¶t gia Çình nghèo khó, có bäy chÎ em, SÖn là anh Hai. Lúc ÇÀu mË không ÇÒng š cho hai ÇÙa lÃy nhau, chÌ s® hai ÇÙa lÃy nhau nghèo nhÜ th‰, rÒi sinh con ra, chúng nó së kh°. NhÜng vì hai ÇÙa thÜÖng nhau thÆt tình, muÓn sÓng chung v§i nhau, nên ngoåi không n« Ç‹ hai ÇÙa chia tay, nên Çã Üng thuÆn cho hai ÇÙa lÃy nhau.Sau hÖn sáu næm chung sÓng trong tình nghïa v® chÒng, thûy sinh ÇÜ®c m¶t cháu trai ÇÀu lòng là NguyÍn Væn ThÙc và sinh ÇÙa con gái hai næm sau, là NguyÍn ThÎ Tuy‰n.SÖn chÒng nàng Çã ch£ng may vïnh viÍn ra Çi, bÕ låi v® và hai con trong m¶t trÆn Çánh ác liŒt v§i b†n viŒt c¶ng tåi Bình Long.Sau ki chÒng ch‰t, cä ba mË con v§i mË già, vŠ tÌnh Råch Giá sÓng b¢ng nghŠ bán cá. MË cûa Thûy bán cá ª ch® Rách Giá, bu°i sáng, rÒi ª nhà trông coi hai cháu. Thûy lÃy mÓi cá ª v¿a, Çem vŠ các huyŒn lœ, xã xa xôi Ç‹ bÕ mÓi, cho các chÎ bán lÈ låi ª ch®. Chính nh© th‰ Thûy Çã quen bi‰t nhiŠu chû tàu Çánh cá.Cho nên khi c¶ng sän cÜ«ng chi‰m MiŠn Nam, cä gia Çình Çã r©i bÕ quê hÜÖng ViŒt Nam thân yêu Ç‹ di theo v§i m¶t chû tàu Çánh cá quen bi‰t, t§i Mã Lai, rÒi ÇÎnh cÜ tåi MÏ.Chính vì tình thân thÜÖng g¡n bó, Çùm b†c sÓng chung v§i nhau tØ khi còn ª ViŒt Nam nhÜ vÆy, nên khi ljn MÏ ÇÎnh cÜ, thì nh»ng tình cäm kh¡ng khít Çó vÅn còn ÇÜ®c g¡n bó, duy trì, cho nên Thûy ÇÓi v§i mË rÃt kính tr†ng. Nói chuyŒn v§i mË m¶t ÇiŠu bÄm hai ÇiŠu thÜa, Ç‹ nàng muÓn làm gÜÖng cho các con cái bi‰t thái Ƕ cûa mình ÇÓi v§i mË, Ç‹ các con nó h†c tÆp sau này. Còn các cháu vÅn gi» s¿ lÍ phép và yêu thÜÖng ngoåi nhÜ dåo nào.Bà ngoåi thì cu¶c sÓng Çã khó khæn nghèo kh° ngay tØ nhÕ, Çã tØng chÎu nh»ng cay Ç¡ng cûa cu¶c Ç©i, khi Çi làm công cho ngÜ©i ta, nên bà lúc nào cÛng muÓn sÓng an phÆn, bi‰t ngÜ©i, bi‰t ta, không Çòi hÕi nh»ng gì quá Çáng cho riêng

mình. CÛng không b¡t l‡i con cái vô lÓi bao gi©, lúc nào bà cÛng bình thän, xuŠ xòa, vui vÈ, niŠm nª v§i m†i ngÜ©i. M¥c dÀu bà næm nay Çã ngoài 75 tu°i.Có hôm Thøc, ngÜ©i bån thân cûa Thûy nói:- Sao không ÇÜa cø vào nhà dÜ«ng lão cho khÕe, vì trong Çó có nhiŠu nhân viên, ngÜ©i ta phøc vø, chæm sóc cho bà.Thûy nghe vÆy chÌ trä l©i:- H† chæm sóc cho mË mình th‰ nào Çi chæng n»a, cÛng không th‹ nào b¢ng tình thÜÖng cûa m¶t ÇÙa con ÇÙng ra lo l¡ng và chæm sóc cho mË mình ÇÜ®c. Cho dù bän thân Thûy có chæm sóc mË mình c¿c nh†c, kh° c¿c ljn th‰ nào Çi chæng n»a, Thûy cÛng cÛng cÓ g¡ng chÎu Ç¿ng, hy sinh chÙ không th‹ Ç‹ mË mình vào viŒn dÜ«ng lão ª ÇÃt MÏ này ÇÜ®c. Vì vào Çó, n¶i thÃy khung cänh xa lå, ngÜ©i xa lå, ngôn ng» bÃt ÇÒng, cÛng khi‰n bà buÒn tûi, cô ÇÖn mà ch‰t s§m.

***

Có hôm Thøc k‹ chuyŒn cho Thûy nghe vŠ câu chuyŒn có thÆt cûa cô bån gái tên Khanh. Vì là ngÜ©i bån rÃt thân v§i thøc, coi nhau nhÜ chÎ em, nên m†i chuyŒn trong nhà cûa Khanh, Thøc ÇŠu bi‰t.Gia Çình Khanh có ba anh em, hai anh trai và Khanh là con gái út. Cä ba ÇŠu giÓng tính tình cûa bÓ, nên rÃt nóng näy. Cä ba ÇŠu có gia Çình và ÇŠu Çã có con. Mà các con ÇŠu ÇÜ®c sinh ra ª xÙ MÏ, mà bÓ mË låi không Ç‹ š dåy d‡ các con nói ti‰ng viŒt, hay dÆy các con cách cÜ xº, ÇÓi xº v§i nhau, v§i ngÜ©i l§n nhÜ ông bà, cha mË, chú, bác ª Ç©i sÓng xã giao hàng ngày trên ÇÃt MÏ. Nên b†n chúng sÓng rÃt giÓng MÏ, toàn nói ti‰ng MÏ, thích æn ÇÒ MÏ, cÜ xº cÛng giÓng MÏ, æn nói v§i ngÜ©i l§n thì cÛng c¶c lÓc, chÌ có hai, bai, you and me... you know? You understand? What did you say? What do you think? I'm sorry... trên miŒng.Lúc ÇÀu bà mË cûa Khanh tên Sung sÓng v§i cÆu con trai trܪng tên ñåt, và ÇÙa cháu Çích tôn tên ñÜ©ng. NhÜng ª v§i nhau ÇÜ®c gÀn sáu tháng, dܧi cänh mË chÒng, nàng dâu, tÓi ngày gây g‡, b¡t bÈ nhau tØng tí, nên bà không sÓng ÇÜ®c phäi vŠ ª v§i cÆu Ãm thÙ ba tên ñæng.M¶t hôm v® ñæng Çi ch®, các con Çi h†c, chÌ có m¶t mình ñæng ª nhà.Bà g†i ñæng ljn và bäo:- Tao là mË cûa mày, mË cûa chúng mày, tao ÇÈ ÇÜ®c ra mày, thì mày, v® mày, con cái mày phäi kính tr†ng tao chÙ. Dù Çi Çâu hay vŠ nhà, g¥p tao thì phäi cúi ÇÀu chào hÕi, cung kính, lÍ phép Çàng hoàng, chÙ không phäi là chúng mày cÙ khinh khÌnh cái m¥t thÎt cûa chúng mày ra v§i tao ÇÜ®c.ñæng nghe mË nói vÆy, giä lä:- MË Öi, mË thông cäm v§i con cái trên ÇÃt MÏ chÙ, bây gi© sÓng trên ÇÃt nܧc ngÜ©i ta rÒi, m¶t xã h¶i væn minh, tân ti‰n, thì cu¶c sÓng cÛng phäi thay Ç°i, phäi sÓng thích nghi v§i ngÜ©i ta chÙ.Bà tÙc quá chºi:- Tân ti‰n v§i væn minh cái t° cha chúng mày chÙ, Çi không thÜa, vŠ không trình, bäo không thÜa, g†i không då. Là thÙ tân ti‰n, væn minh vô Çåo ÇÙc cûa chúng mày là nhÜ vÆy Ü?ñæng chÜa kÎp phän Ùng Çáp låi, bà Çã g¢n gi†ng ti‰p:

- Mày làm cái gì, mày cÛng phäi hÕi tao, vì tao là mË cûa mày. Lâu lâu mày cÛng phäi bÕ th©i gian Ç‹ chª con mË già này Çi Çây, Çi Çó, Çi chÖi v§i ngÜ©i ta chÙ. N‰u mày không có th©i gian rãnh r‡i, thì mày phäi bi‰t bÕ tiŠn ra Ç‹ con mË già này Çi tua du lÎch v§i nh»ng ngÜ©i ViŒt Nam. ChÙ có Çâu nhÜ lÛ chúng mày cÙ nhÓt con mË già này, ª trong nhà suÓt ngày, chÌ trØ có ngày chû nhÆt Çi lÍ, Çi nhà hàng æn qua loa là vŠ nhà, nhÜ vÆy ÇÜ®c.ñæng ch© Ç®i nãy gi© cho mË nói h‰t câu, m§i mª l©i nói låi:- MÃy ÇÙa con cûa con, chúng vÅn chào "HAI B€" khi Çâu hay vŠ nhà kia mà.Nghe câu Çó, bà tÙc quá quát lên:- Tao là ngÜ©i ViŒt Nam, tao hi‹u ti‰ng cha sanh mË ÇÈ cûa tao là ngÜ©i ViŒt Nam, chÙ không phäi xí xa, sí xô nhÜ vÆy. Tao cÀn chúng nó chào tao là: Då thÜa bà con Çi h†c, hay thÜa bà con Çi h†c Çã vŠ....ChÙ tao Çâu phäi là ngÜ©i Tây, ngÜ©i MÏ gì Çâu mà HAI v§i BA, nói tr‡ng tr‡ng nhÜ nh»ng ÇÙa vô h†c nhÜ vÆy ÇÜ®c.ñæng Ç®i bà nói dÙt câu, m§i chen vào giäi thích cho viŒc mË mình Çòi Çi du lÎch:- Còn chúng con nghèo, hai v® chÒng phäi làm quÀn quÆt suÓt tuÀn. con phäi làm hai, ba jobs, Ç‹ trä bills hàng tháng, nào tiŠn nhà, tiŠn xe, tiŠn ÇiŒn, tiŠn gas, tiŠn nܧc, tiŠn rác, tiŠn phôn... Thì làm sao mà có th©i gian rãnh r‡i, làm sao mà có nhiŠu tiŠn dÜ giä Ç‹ cho mË Çi chÖi.Nghe vÆy, bà cÛng không vØa ch¥n h†ng nói:- Mày giàu hay nghèo làm sao tao bi‰t ÇÜ®c. Mày có thÃy th¢ng Thº con bà Cang không? V® chÒng nó có giàu gì Çâu? ñi cái xe Çã cÛ mèm, chåy cà rÎch, cà tàng, nay hÜ, mai sºa, mà chúng nó còn dám bÕ tiŠn cho mË chúng nó Çi tua theo nh»ng Çoàn du lÎch ViŒt Nam t° chÙc Çi Trung Hoa, Çi Âu Châu, Çi qua toà Thánh Roma....ChÌ có tao là tÓi ngày ru rú ª trong nhà, ch£ng ÇÜ®c Çi chÖi Çâu cä.NgÜng m¶t tí lÃy hÖi, không Ç‹ cho ñæng chen vào, bà låi g¢n gi†ng Ç°i møc tiêu:- Cä con v® cûa mày n»a chÙ, tØ ngày tao vŠ ª cæn nhà này t§i gi© v§i chúng mày, mà ch§ hŠ nó mª miŒng hÕi han tao ljn m¶t câu, là mË có khÕe không? MË có muÓn æn cái gì không?... Nó cÛng ch£ng thèm Ìa vào cái miŒng cûa tao ljn m¶t ch». Nó cÙ vênh vênh, váo váo cái m¥t th§t cûa nó lên, nó chu cái mÒm cong cûa nó ra, nhÜ là mË cûa tao không b¢ng. Tao nói thÆt v§i mày chÙ, n‰u nó là con ru¶t cûa tao, thì tao së vã xÜng cái mÒm chó cûa nó låi.VØa dÙt câu, không may cho bà, tr©i xui ÇÃt khi‰n ÇÜa dÄy th‰ nào không bi‰t. DiÍm v® cûa ñæng mª cºa bܧc vào, Çã tÙc tÓi hét lên, vØa vung tay quÖ chân vØa nói:- ñây cái mÒm cûa con này Çây, bà có dám vã xÜng cái mÒm chó con này lên không?RÒi nàng buông m¶t câu:- ñÒ thÙ mË chÒng Çanh Çá, cá cÀy.Th‰ là m¶t màn cãi vã diÍn ra gây cÃn gi»a mË chÒng, nàng dâu choäng nhau, chºi nhau, la nhau, inh Õi. Không bên nào chÎu thua bên nào, bên tám lång, bên nºa cân. 49 g¥p 50.Sau cu¶c cãi vã khÓc liŒt Çó, bà Sung Çành phäi quÃn gói, d†n sang ª v§i ÇÙa con gái út là Khanh. Mà bän thân chÒng cûa Khanh rÃt khó tính, khó chÎu, và vÈ m¥t lúc nào cÛng lÀm lì, ít nói. Chính vì th‰ ngay tØ ÇÀu, bà Çã không muÓn ª v§i Khanh,

nhÜng nay trên ÇÃt MÏ, ch£ng còn con nào khác Ç‹ ª, bà Çành vŠ ª tá túc v§i Khanh sÓng cho qua ngày.NhÜng tính bà Sung bän chÃt là hay khó chÎu, hay b¡t bÈ, hay b¡t l‡i con cái, vì bà cÙ › mình là mË, nên b¡t các con phäi ræm r¡p nghe theo nh»ng š ki‰n cûa bà.ChÙ không phäi là ngÜ©i mË trên ÇÃt nܧc ngÜ©i ta, phäi thông cäm v§i hoàn cänh cûa con cái, thông cäm v§i Ç©i sÓng th¿c t‰ khó khæn hàng ngày ª Çây. Và cÛng nên tôn tr†ng con cái, là vì nó Çã có gia Çình riêng và có con cái riêng cûa chúng nó.Chính vì tính bà ÜÖng ngånh nhÜ th‰, nên hai mË con cÙ gây s¿ v§i nhau hàng ngày, tØ nh»ng chuyŒn nhÕ nh¥t, t§i nh»ng chuyŒn không Çâu, nh»ng chuyŒn ch£ng ra gì. Và nhÃt là m¶t hôm, bà ra m¥t c¿ n¿ v§i th¢ng con r‹, chÒng cûa Khanh n»a. Sau lÀn cãi nhau v§i chÒng cûa Khanh, bà låi phäi d†n quÀn áo ra Çi n»a. T§i bây gi© thì bà ch£ng còn ÇÙa con nào n»a Ç‹ mà tá túc. Bà bèn liên låc v§i ÇÙa cháu gái con cûa bà chÎ ru¶t, tên Lan ª Los Angeles, Ç‹ xin ÇÜ®c vŠ sÓng chung v§i nó.Sª dï bà khó chÎu và b¡t bÈ con cái nhÜ vÆy, vì bà cÙ › mình là mË, là ngÜ©i trên, là kÈ cä nên con cái phäi nghe theo l©i bà. ChÙ có bi‰t Çâu cu¶c sÓng trên ÇÃt MÏ này vÓn Çã phÙc tåp vŠ phong tøc, tÆp quán, cách thÙc làm æn, buôn bán, væn hóa khác biŒt, ngôn ng» bÃt ÇÒng, gi© giÃc h¶i h†p, sinh hoåt, kËt xe, kËt c¶... Cho nên sÓng trên ÇÃt MÏ, Çôi khi chúng ta phäi thông cäm, tha thÙ, châm chܧc cho nhau mà sÓng, chÙ ÇØng Ç¥t cái tôi cûa mình cao quá, rÒi æn nói không khéo, Ç‹ Çi ljn ch‡ cãi vã, Äu Çä nhau mà không th‹ sÓng chung v§i nhau ÇÜ®c.Ÿ v§i ÇÙa cháu vì không phäi là con ru¶t cûa mình, bà Çã phäi bi‰t thân, bi‰t phÆn, phäi xuÓng nܧc, phäi chiŠu ÇÙa cháu, æn nói phäi nhÕ nhË, tØ tÓn, và không dám b¡t l‡i, trách móc, ta thán, kêu ca, chºi b§i nhÜ là con ru¶t cûa bà ÇÜ®c. Chính vì cái tính hå mình, khiêm nhÜ©ng, ª vào cái tình th‰, hoàn cänh ch£ng Ç¥ng ÇØng Çó, Ç‹ ÇÜ®c sÓng trong cæn nhà cûa cháu, mà bà cho nó quá tù túng, quá gi» kë, quá tûi h°, hÖn là khi sÓng v§i nh»ng ÇÙa con ru¶t cûa mình. Mà t§i bây gi© bà m§i nhÆn ra nh»ng l‡i lÀm, nh»ng viŒc làm sai trái cûa mình trܧc Çây khi sÓng v§i con cái. Hôm nay bà m§i nhÆn thÙc ra, thì coi nhÜ Çã quá trÍ. Bây gi© cä con r‹, con dâu, cháu ch¡t nó có coi bà ra gì Çâu? NhiŠu khi nghï låi bà cäm thÃy ân hÆn cho nh»ng hành Ƕng không Çúng cûa mình trܧc Çây. Âu Çó cÛng là m¶t bài h†c cho bà, và cho nh»ng bà mË khác lÃy Çó mà làm gÜÖng. Hãy bi‰t cách mà cÜ xº v§i nhau sao cho trên thuÆn, dܧi hòa gia Çình ÇÀm Ãm, vui tÜÖi, các cháu ch¡t qúi m‰n.Bây gi© ª v§i ÇÙa cháu bà phäi nhÎn nhøc Çû thÙ, nhÎn nhøc v® chÒng nó, con cái nó, nó có làm sai, bà cÛng không dám nói, có thái Ƕ h© h»ng, bÃt mãn, bà cÛng vui vÈ Çâu dám buÒn, Ç‹ sÓng trong cæn nhà cháu cho qua ngày. Vì bà cÙ bÎ ám änh là n‰u không sÓng ÇÜ®c v§i cháu n»a, mà phäi bÎ tÓng vào viŒn dÜ«ng lão ª MÏ, bà së nhÜ là m¶t ngÜ©i xa lå, Çã låc vào gi»a Çám rØng ÇÀy cây lå, cÕ dåi, m†i ti‰ng chim kêu, m†i ti‰ng nói lå lÅm trong Çó, mà bà không hi‹u gì h‰t. ChÌ nghï ljn Çó thôi, là bà Çã thÃy Çau kh° vô cùng.ThÃy hoàn cänh Çó, có nhiŠu ngÜ©i t¿ hÕi,tai sao, các con cûa bà, bà låi không sÓng ÇÜ®c v§i ÇÙa nào. ñ‰n bây gi© phäi Çi ª chung v§i m¶t ÇÙa cháu gái, Ç‹ sÓng cho qua nh»ng ngày tháng sÓng nÖi xÙ lå quê ngÜ©i này.VÆy bªi lš do nào? Tåi mË? Tåi con? Hay bªi tåi cä hai, mà bây gi© bà chÌ có th‹ sÓng ÇÜ®c v§i ÇÙa cháu gái mà thôi.

***

Nh»ng cô giúp viŒc trong khu nhà dÜ«ng lão vÃt vä l¡m m§i thay quÀn áo cho bà NguyŒt m§i vào Çây ÇÜ®c m¶t tuÀn, bªi bà næm nay Çã ngoài 85 tu°i, thân hình låi phÓp pháp, to l§n, ÇÅy Çà, chÙng tÕ trܧc Çây bà thu¶c hång ngÜ©i giàu có và sang tr†ng. Bây gi© bà bÎ tai bi‰n måch máu não, loåi thuyên t¡c Ƕng måch não, nên liŒt nºa ngÜ©i bên phäi, kèm theo chÙng khó nói, mà các bác sï hay g†i là dÃu hiŒu Broca.Nghe các cô trong tråi ÇiŠu dÜ«ng trong tråi k‹ låi, bà NguyŒt có næm ÇÙa con, ba trai, hai gái, tÃt cä ÇŠu Çã có gia Çình và cháu ch¡t ÇÀy Çàn. Ba cÆu con trai làm bác sï, m¶t cô là nha sï, và cô út là dÜ®c sï.Nghe nói th©i gian ÇÀu bÎ tai bi‰n måch máu não, næm anh em Ç‹ cø ª nhà cô con gái út, rÒi m‡i ngày chia phiên nhau ljn thæm nom, chæm sóc và lo l¡ng cho cø. NhÜng tính cø hay g¡t gÕng, la lÓi om sòm, låi hay b¡t l‡i luôn, nên cháu ch¡t ch£ng ÇÙa nào dám t§i gÀn. Nh»ng ngÜ©i l§n có b°n phÆn t§i trông nom cho cø, thÃy cø càm ràm quá, làm ai cÛng cäm thÃy mŒt mÕi, chán ngán.Mà thÜ©ng ª ViŒt Nam cha mË có càm ra, có la con cái, thì coi b¶, con cái dÍ chÃp nhÆn nh»ng l©i giáo døc, dåy bäo Çó Ç‹ sºa thân, hay Ç‹ thông cäm cho cha mË già cä rÒi, Çã thay Ç°i tính tình, Çâm ra khó chÎu, càm ràm nhÜ vÆy thôi, chÙ ª bên MÏ này thì khó khæn l¡m, vì con cái chÃp nhÃt v§i bÒ mË tØng ly tØng tí, nói vÆy không phäi là vÖ ÇÛa cä n¡m, nhÜng có m¶t sÓ Çáng k‹ Çã xº s¿ nhÜ vÆy.Vì th‰ có bà Çã nói:- Ÿ xÙ MÏ này mình phäi nhÎn con cái mà sÓng các bà å, chÙ không nên không phäi, là b†n mình phäi d†n ra ngoài mà ª thì kh° thân l¡m".Có bà khác thÃy nói vÆy chen vào:- Ÿ ViŒt Nam cha mË có Çánh con cºa trܧc, con låi Çi vào cºa sau. ChÙ ª MÏ chÌ m§i la nó cºa trܧc thôi, là nó Çã d†n ÇÒ ra Çi b¢ng cºa sau, nói quá nó bÕ nhà ra Çi luôn không thèm vŠ, còn n‰u làm quá, là nó kêu cänh sát b¡t bÓ mË, vŠ t¶i hành hung con cái, là kh° cho cái thân già cûa chúng mình Çó. May mà nh»ng trÜ©ng h®p xäy ra nhÜ vÆy cÛng rÃt hi‰m hoi. ñ©i sÓng ª MÏ là nhÜ vÆy ÇÃy.Cho nên các cô dâu và con r‹ ª MÏ cûa bà NguyŒt, coi b¶ không ai kham n°i bà mË thÙ hai khó tính nhÜ vÆy. ñã vÆy các cô dâu låi cånh nanh v§i nhau, cho kÈ trông nhiŠu ngÜ©i trông ít, ngÜ©i làm vÃt vä, ngÜ©i làm chÖi chÖi cho có lŒ, nhÜ không lau chùi, t¡m rºa cho bà såch së Ç‹ bà cø hôi hám....RÒi Çi ljn các cô dâu ÇÙng ra cãi nhau, xích mích b¡t ÇÀu nhen nhúm tØ bà mË chÒng khó chÎu.Cä mÜ©i ngÜ©i con cä dâu lÅn r‹ ÇŠu nghï r¢ng n‰u bà dÍ chÎu m¶t tí, ÇØng càm ràm và b¡t l‡i nhiŠu n»a, thì h† cÓ g¡ng Ç‹ nuôi cø ª nhà cho ljn khi qua Ç©i. NhÜng Çàng này h† cÙ d¿a vào l‡i cûa bà cø là hay nói nhiŠu, càm ràm, cáu g¡t hay khó chÎu Çã làm nhiŠu ngÜ©i con ru¶t, con dâu và con r‹ phäi b¿c tÙc, khó chÎu låi chÒng chÃt nhiŠu hÖn, vŠ ngÜ©i mË bŒnh hoån, phäi n¢m liŒt giÜ©ng, liŒt chi‰u. Cho nên m¶t hôm næm anh chÎ em ru¶t Çã quy‰t ÇÎnh ÇÜa mË vào viŒn dÜ«ng lão, Ç‹ ngÜ©i ta chæm sóc, rÒi cuÓi tuÀn cùng nhau rû vào Çó mà thæm cø, Ç‹ Ç« hôi hám, Ç« bÄn thÌu cho cä nhà, và nhÃt là không còn ti‰ng càm ràm, cáu g¡t, håch sách n»a.Th‰ là tØ khi vào viŒn dÜ«ng lão, bà thÃy m†i cänh vÆt chung quanh tØ con ngÜ©i, nhà cºa, ngõ ngách, ÇÜ©ng Çi, cây cänh, døng cø trang trí trong phòng

quanh bà ÇŠu hoàn toàn xa lå. Ngôn ng» bÃt ÇÒng. V§i môi trÜ©ng hoàn toàn thay Ç°i nhÜ vÆy, bà nhÜ m¶t ngÜ©i bÎ låc gi»a chÓn rØng hoang vu, rÆm råp ÇÀy nguy hi‹m v§i thú rØng bao vây. Bà b‡ng nhiên cô ÇÖn, buÒn tûi, chán chÜ©ng, thÃt v†ng, cho cu¶c Ç©i sao có quá nhiŠu cay Ç¡ng cho tu°i Ç©i cûa bà Çã b¡t ÇÀu x‰ bóng, bÎ con cái hÃt hûi, ruÒng bÕ ÇÄy bà vào ch‡ ch‰t tiŒt ÇÀy cay Ç¡ng và tûi nhøc này, Ç‹ chúng nó rãnh cûa n®, Ç‹ khÕi phäi nÜôi nÃng, chæm sóc con mË già, liŒt giÜ©ng, liŒt chi‰u, lª loét, Çái Ìa lung tung.BuÒn tûi quá bà Çâm bi‰ng æn, æn không ngon, nuÓt không trôi, bà Óm y‰u dÀn, gÀy còm h£n Çi. ThÃy mË càng ngày càng sa sút, xuÓng tinh thÀn ljn th‰, nhÜng các ông bà có h†c, có b¢ng cÃp cao kia có Çoái hoài, có thÜÖng xót ljn ngÜ©i mË già Çang hao mòn ch‰t dÀn ª nh»ng ngày cuÓi Ç©i, trong khu dÜ«ng lão kia trong buÒn tûi, cô ÇÖn, bên cånh nh»ng ngÜ©i hoàn toàn xa lå. Và vì th‰ bà Çã ch‰t sau 5 tháng vào viŒn dÜ«ng lão Çó, v§i m¶t thân hình Óm nhom, gày còm, da chÌ còn b†c xÜÖng. Trܧc khi nh¡m m¡t, bà vÅn còn tÙc tÓi, cay cú v§i nh»ng ÇÙa con vô Ön, båc nghïa, Çã Ç‹ bà ch‰t trong m¶t th‰ gi§i hoàn toàn xa lå.Bà trܧc khi ch‰t, cÛng Çã nghï bøng: Cha ông mình nói Çúng: M¶t mË có th‹ nuôi ÇÜ®c mÜ©i con, nhÜng mÜ©i con chÜa ch¡c Çã nuôi ÇÜ®c m¶t mË. Vì nܧc m¡t chäy xuÓng, chÙ không bao gi© nܧc m¡t låi chäy lên.

NDT4-27-07

=END=

**********************************