Embed Size (px)
Citation preview
1
ΓΡΑΨΤΕ
ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ!
…και οδηγός επιβίωσης στον κόσμο της tv
Από τον Αλέξανδρο Γεωργιακάκη
Email: [email protected]
Αλέξανδρος Γεωργιακάκης Μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδος
© Το βιβλίο έχει κατοχυρωμένα πνευματικά δικαιώματα.
Μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν για προσωπική χρήση,
όπως και να διανεμηθεί από άλλους ιστοτόπους, πάντα όμως δωρεάν
με πλήρη αναφορά στην πνευματική ιδιοκτησία.
2
ΑΣ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ ΛΙΓΟ ΑΝΑΠΟΔΑ
(και πέρα απ’ τους κανόνες…)
3
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Syd Field. Το σενάριο – Η τέχνη και η τεχνική (Κάλβος).
Χριστίνα Kallas-Καλογεροπούλου. Σενάριο (Νεφέλη)
Στάθης Βαλούκος. Το σενάριο (Αιγόκερως).
Αντώνης Κεχαγιάς. Το Σενάριο. Από την Αρχική Ιδέα στην
Εκτέλεση (Έλλην).
Θανάσης Σκρουμπέλος. Πώς Γράφεται το Σενάριο (Έλλην).
ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
Adams, Max. The Screenwriter's Survival Guide (Warner Books).
Armer, Alan A. Writing the Screenplay (Wadsworth).
Aronson, Linda. Screenwriting Updated: New (and Conventional)
Ways of Writing for the Screen (Silman-James Press).
Axelrod, Mark. Aspects of the Screenplay: Techniques of
Screenwriting (Heinemann).
Blum, Rick. Television and Screen Writing: From Concept to
Contract (Focal Press).
Brady, Ben & Lance Lee. The Understructure of Writing for Film &
Television (Univ. of Texas).
Brady, John. The Craft of the Screenwriter (Simon and Schuster).
Bronfeld, Stewart. Writing for film and television (Prentice-Hall).
Caldwell, Sara & Marie-Eve Kielson. So You Want to be a
Screenwriter (Allworth).
Cook, Martie. Write to Tv (Focal Press).
Cooper, Dona. Writing Great Screenplays for Film and TV
(Arco/Prentice-Hall).
Cowgill, Linda. Secrets of Screenplay Structure (Lone Eagle).
Dancyger, Ken & Rush, Jeff. Alternative Screenwriting (Focal
Press).
DiMaggio, Madeline. How To Write For Television (Fireside).
Douglas, Pamela. Writing the Tv Drama Series (Michael Wiese
Productions).
Egri, Lajos. The Art of Dramatic Writing (Simon &
Schuster/Touchstone).
4
Flinn, Denny Martin. How Not to Write a Screenplay (Lone Eagle).
Froug, William. The New Screenwriter Looks at the New
Screenwriter (Silman-James Press).
Froug, William. Zen and the art of screenwriting 1& 2 (Silman-
James Press).
Finer, Abby & Pearlman, Deborah. Starting Your Television Career :
The Warner Bros. Television Writers Workshop Guide (Syracuse
University Press).
Geller, Stephen. Screenwriting (Bantam).
Goldberg, Lee & Rabkin William. Successful Television Writing
(John Wiley & Sons).
Horton, Andrew. Writing the Character-Centered Screenplay (Univ.
of California Press).
Hunter, Lew. Lew Hunter's Screenwriting 434 (Perigee).
Krevolin, Richard. Screenwriting from the Soul – Letters to an
Aspiring Screenwriter (Renaissance Books).
Johnson, Claudia & Stevens, Matt. Script Partners (Michael Wiese
Productions).
Lazarus, Tom. Secrets of Film Writing (St Martin's Griffin).
McKee, Robert. Story: Substance, Structure, Style, and the
Principles of Screenwriting (Harpercollins).
Packard, William. The Art of Screenwriting (Paragon House).
Press, Skip. The Complete Idiot's Guide to Screenwriting (Alpah
Books).
Sandler Ellen. The Tv Writer’s Workbook (Delta Trade
Paperbacks).
Seger, Linda. Making a Good Script Great (Samuel French).
Straczynski, J. Michael. The Complete Book of Scriptwriting
(Writer's Digest Books).
Tierno, Michael. Aristotle's Poetics for Screenwriters (Hyperion).
Trottier, David. The Screenwriter's Bible (Silman-James).
Vale, Eugene. The Technique of Screen and Television Writing
(Touchstone).
Vogler, Christopher. The Writer's Journey: Mythic Structure for
Storytellers & Screenwriters (Michael Wiese Productions).
Walter, Richard. Screenwriting: The Art, Craft and Business of Film
and Television Writing (Plume).
5
Webber, Marilyn. Gardner's Guide to Television Scriptwriting
(Garth Gardner Company).
Whitcomb, Cynthia. The Writer's Guide to Writing Your Screenplay
(The Writer Books).
Whiteside, Rich. The Screenwriting Life: The Dream, the Job, and
the Reality (Berkley Publishing Group).
Wolff, Jurgen and Kerry Cox. Top Secrets: Screenwriting (Lone
Eagle).
6
ΓΙΑ ΞΕΚΙΝΗΜΑ…
Καλωσήλθατε στον μαγικό κόσμο της τηλεόρασης… Κατεβάζοντας αυτό το
βιβλίο θελήσατε να μάθετε τους κανόνες της και τα καλά κρυμμένα μυστικά
της.
Όμως, όπως ήδη καταλάβατε από το πρώτο μας βήμα, ξεφύγαμε λίγο...
Συνήθως, η προτεινόμενη βιβλιογραφία παρατίθεται στο τέλος, εδώ ήταν
στις πρώτες μας σελίδες. Μια ελάχιστη παραβίαση «κανόνα», που κάποιοι
την προσπέρασαν αδιάφορα, ενώ μερικοί, ίσως λιγότεροι, την εντόπισαν και
τη θεώρησαν ενοχλητική ή ως ένα πρώτο λάθος.
Βέβαια, πέρα από τούτη την πολύ μικρή και ασήμαντη -αλλά ίσως
ενδεικτική- λεπτομέρεια, εκείνο που μας ενδιαφέρει πραγματικά είναι να
μάθουμε αν η τήρηση κάποιων κανόνων μπορεί να βοηθήσει τη διαδρομή
μας στο επάγγελμα του σεναριογράφου (επάγγελμα - και καθόλου χόμπι…).
Γεγονός είναι πως όταν κάνουμε τα πρώτα μας βήματα στη σεναριογραφία
μας ενοχλούν οι όποιοι κανόνες και ώρες-ώρες νιώθουμε ότι η ύπαρξή τους
δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα περιττό βάρος. Είμαστε
πλημμυρισμένοι από τη σιγουριά (συνήθως, λόγω άγνοιας κινδύνου…) και
την πίστη ότι θα επεξεργαστούμε μοναδικές ιδέες, λίγο πριν τον προσωπικό
μας θρίαμβο και τις μεγάλες στιγμές που έρχονται.
Μέσα όμως απ’ όλη αυτή την αντάρα ενός ελπιδοφόρου ξεκινήματος κι ενώ
αποζητούμε το ελεύθερο πεδίο όπου θα αναπτύξουμε τη δημιουργικότητά
μας, ξεπερνώντας τα γνωστά και τετριμμένα, έρχονται και οι άλλες στιγμές
που νιώθουμε την ανασφάλεια να μας προσγειώνει. Τότε ίσως είναι η
στιγμή που έχουμε ανάγκη να στραφούμε σε κάποιους κανόνες. Να
δώσουμε μια -ελάχιστη έστω- φόρμα στη δημιουργία μας.
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, μπορούμε να ξεκινήσουμε μαζί ένα άλλο
ταξίδι…
Ν’ ανοίξουμε την πόρτα του ονείρου, για να δούμε την αλήθεια του και τις
αμυχές του… Να μιλήσουμε για πρόσωπα και καταστάσεις που θα
συναντήσουμε στην πορεία μας. Και ν’ αφήσουμε ένα μεγάλο ανοιχτό
παράθυρο στη δημιουργικότητα, στις αναζητήσεις και τις προσδοκίες μας.
7
Ας κάνουμε λοιπόν πρώτα έναν σχολιασμό της τρέχουσας βιβλιογραφίας.
Σήμερα κυκλοφορούν πάρα πολλά εγχειρίδια (κυρίως στην αγγλική
γλώσσα) για το σενάριο.
Σε κάποια θα βρείτε χρήσιμες πληροφορίες για την ανάπτυξη της
μυθιστορίας, των χαρακτήρων σας κ.ο.κ.
Σε αρκετά από αυτά, όμως, περιέχονται αναφορές που δεν έχουν καμία
σχέση με τα όσα συμβαίνουν στην χώρα μας. Οι συνθήκες εργασίας και τα
εδώ επαγγελματικά δεδομένα είναι εντελώς διαφορετικά.
Για παράδειγμα, ένα μεγάλο μέρος των ξενόγλωσσων βιβλίων περιέχει
συμβουλές για το πώς θα προσεγγίσετε τους καλλιτεχνικούς πράκτορες, πώς
θα «πουλήσετε» το σενάριό σας, πώς θα το μορφοποιήσετε σύμφωνα με τα
αυστηρά πρότυπα που επικρατούν σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, Βρετανία,
Αυστραλία κ.ά.
Στην Ελλάδα δεν έχουμε καλλιτεχνικούς πράκτορες-ατζέντες για τη δουλειά
μας (και όχι μόνο), οπότε η εργασία τους επαφίεται στις προσωπικές μας
προσπάθειες και πρωτοβουλίες, ενώ όσον αφορά την μορφοποίηση των
σεναρίων δεν ακολουθείται λεπτομερής και απόλυτα καθορισμένη φόρμα
(σενάρια μορφοποιημένα με ακρίβεια "χιλιοστού", εδώ δεν υπάρχουν).
Και ενώ στο εξωτερικό, ιδίως την τελευταία δεκαετία, έχουν εκδοθεί πολλά
βιβλία για τη σεναριογραφία, στην Ελλάδα… χιλιάδες χρόνια πριν
γράφτηκε ένα έργο που θεωρείται ότι αποτελεί βασικό εργαλείο δουλειάς
για τους σεναριογράφους όλου του κόσμου.
Στο έργο «Περί Ποιητικής» του Αριστοτέλη αναπτύσσεται η θεωρία της
δομής των τριών πράξεων (με εφαρμογή της στον κινηματογράφο), στο
πνεύμα της οποίας κινείται η πλειοψηφία των σεναριογράφων ανά τον
πλανήτη.
«Το πιο σημαντικό ωστόσο από αυτά είναι η σύσταση [δομή] των
πραγμάτων, διότι η τραγωδία είναι μίμηση όχι ανθρώπων αλλά πράξεων και
ζωής».
«Περί Ποιητικής» του Αριστοτέλη
Μετάφραση: Δρ. Η. Π. Νικολούδης
Εκδόσεις Κάκτος
Ένας από τους ξένους σεναριογράφους που προσκαλούνται στην χώρα μας
για να διδάξουν τα μυστικά της σωστής σεναριογραφίας, ο Nick Proferes,
εκπαιδευτής συγγραφής σεναρίου και καθηγητής του Τμήματος
Κινηματογράφου στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης, δήλωσε
8
στην εφημερίδα «Το Βήμα» της 1ης
Οκτωβρίου του 2000: «…όλα όσα
διδάσκονται στις αμερικανικές σχολές κινηματογράφου προέρχονται από
τον Αριστοτέλη. Και είναι πολύ ειρωνικό να ερχόμαστε εδώ να τους λέμε
πράγματα που έχουν ειπωθεί στην χώρα τους 25 αιώνες πριν. Είναι ανόητο,
όταν τους ανήκουν!». «Βρήκα αρκετά βιβλία που αφορούν στη σεναριογραφία, όπου τονίζουν τη
σημασία της Ποιητικής του Αριστοτέλη για κάθε σεναριογράφο. Με
συνεπήραν τα λόγια του Richard Walter (Καθηγητή και Πρόεδρο της
Σχολής Σεναριογραφίας του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Λος
Άντζελες - UCLA):
"Δεν περιμένουμε από τους σεναριογράφους τόσο να κατανοήσουν πλήρως
την Ποιητική, όσο να τη μελετούν επανειλημμένα. Πρέπει να την κάνουν
κομμάτι της ζωή τους. Δεν είναι απαραίτητο να την μελετούν με μια σειρά,
από την αρχή έως το τέλος, αλλά μπορούν να μεταβαίνουν τυχαία από το
ένα σημείο στο άλλο. Το κόλπο με την Ποιητική δεν είναι να προσπαθούν
να εξάγουν διαχρονικές αρχές, παρ’ όλο που αναμφίβολα εμπεριέχονται σε
αυτή, αλλά περισσότερο να την ακολουθούν πιστά με έναν χειροπιαστό και
πρακτικό τρόπο, να μην ερμηνεύουν αλλά να υπακούν”.»
Ari Hiltunen
UK Screenwriters Network
Σε κάποια από τα ξενόγλωσσα εγχειρίδια περιέχονται μερικές
ενδιαφέρουσες αναλύσεις και τεχνικές. Ξεχωρίστε τις, αξιολογήστε και
επεξεργαστείτε τις, κάνοντας προσεκτικές επιλογές - κι αυτό για να μην
καταλήξετε μπερδεμένοι από τον κυκεώνα των πληροφοριών και της
ενημέρωσής σας...
(Σημ.: σε αρκετά βιβλία υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες απόψεις και
συμβουλές, ενώ δεν είναι λίγα εκείνα που αποτελούνται από θεωρίες κενές
περιεχομένου, στην ουσία δηλαδή εξυπηρετούν αποκλειστικά τον ίδιο τον
συγγραφέα τους ή και το ρόλο που θέλει να υποδυθεί).
Στο βιβλίο «Γράψτε τη δική σας τηλεοπτική σειρά! – …και οδηγός
επιβίωσης στον κόσμο της tv» θα βρείτε μερικές, χρήσιμες θέλω να
πιστεύω, συμβουλές τόσο για την επαγγελματική όσο και την προσωπική
ζωή του σεναριογράφου. Δεν ξεχωρίζω τη μία από την άλλη, από τη στιγμή
που αλληλοεπηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό.
Μέσα από τις σελίδες του θα κάνετε μια πρώτη γνωριμία με τον χώρο της
τηλεοπτικής σεναριογραφίας, θα μάθετε μερικά βασικά στοιχεία της και
τους τρόπους με τους οποίους θα αποφύγετε τα πιο συνηθισμένα λάθη. Θα
9
γνωρίσετε τις παγίδες που σας περιμένουν, αλλά και το ανθρώπινο
περιβάλλον μέσα στο οποίο θα κινηθείτε.
Όσο το δυνατόν πιο περιεκτικά – και με πολύ απλά λόγια.
Ακόμα κι αν διαφωνείτε με τα όσα θα διαβάσετε, βάλτε τα σε κάποια άκρη
του μυαλού σας και θυμηθείτε τα αν χρειαστείτε κάποια «κατατεθειμένη
εμπειρία».
Σε αυτό το βιβλίο θα βρουν ορισμένες χρήσιμες πληροφορίες και όσοι
θέλουν να γίνουν ηθοποιοί, σκηνοθέτες κ.ά.
Απευθύνομαι όμως κυρίως σε όσους αγαπούν πραγματικά τη συγγραφή και
είναι διατεθειμένοι να υποστούν όλες τις θυσίες -ίσως και τις συνέπειες- που
απαιτούνται για να ενταχθούν στον κόσμο του θεάματος.
10
ΑΣ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΑΛΗΘΕΙΕΣ…
Η ιδέα να γράψω ένα βιβλίο για την τηλεοπτική σεναριογραφία έχει ήδη
αρχίσει να υλοποιείται. Η "κενή οθόνη" γεμίζει σιγά-σιγά και οι φόβοι μου
κάπως περιορίζονται.
Η υλοποίηση της ιδέας για τη συγγραφή ενός βιβλίου που θα ασχολείται με
την τηλεοπτική σεναριογραφία, ξεκίνησε, όπως πρόκειται να ξεκινήσει σε
λίγο και το δικό σας σενάριο. Από ένα λευκό-ολόλευκο χαρτί (ή, το
συνηθέστερο, από μια "κενή" οθόνη).
Είναι μια από τις πιο αγχωτικές αλλά και δημιουργικές στιγμές, που
βρίσκεται στην καθημερινότητα τού κάθε συγγραφέα. Μια πρωτότυπη ιδέα,
ακόμα και η πιο ενδιαφέρουσα, για να έχει αξία θα πρέπει να μεταφερθεί
σωστά στο χαρτί. Όμως για τους σεναριογράφους, την ίδια -ή και ακόμα
μεγαλύτερη- αξία έχει η σωστή και επιτυχημένη μεταφορά του σεναρίου
τους στην (μικρή ή μεγάλη) οθόνη.
Εδώ θα ασχοληθούμε κυρίως με την τηλεόραση, αν και αρκετά από τα όσα
θα αναφερθούν έχουν εφαρμογή και στο κινηματογραφικό σενάριο.
Τα όσα θα καταγραφούν στο βιβλίο αυτό είναι προϊόν προσωπικής
εμπειρίας και γνώσης.
Όταν ξεκίνησα, δεν γνώριζα τίποτα. Απολύτως τίποτα. Αυτό είχε σαν
συνέπεια να κάνω πολλά λάθη, που βέβαια τα πλήρωσα.
Όπως οι περισσότεροι από εσάς, πριν μπω στον χώρο είχα σχηματίσει μια
διαφορετική εικόνα από αυτήν που πραγματικά υπάρχει. Στην αρχή
εθελοτυφλούσα, ήθελα τα όσα άσχημα έβλεπα να ήταν ατυχείς συγκυρίες ή
τέλος πάντων, αποτέλεσμα κάποιας δικής μου παρανόησης. Σιγά-σιγά
καταλάβαινα (και πάντα μέσα από δικά μου λάθη) ότι θα έπρεπε να δω την
πραγματικότητα όπως είναι. Έτσι προχώρησα. Κι έτσι προχωρώ.
Δεκάδες χιλιάδες σενάρια γράφονται κάθε χρόνο, σε ολόκληρο τον κόσμο,
με την ελπίδα των συγγραφέων τους ότι θα συναντήσουν την αναγνώριση
και το χρήμα.
Ίσως να πιστεύετε ότι οι επίδοξοι σεναριογράφοι αποτελούν μια μικρή
ομάδα, τόσο εδώ όσο και στο εξωτερικό. Δεν είναι όμως έτσι.
Κάθε χρόνο ακόμα στην Ελλάδα γράφονται εκατοντάδες σεναριακές
προτάσεις, αν και ελάχιστες από αυτές καταφέρνουν να δουν το δρόμο της
παραγωγής. Είναι πάρα πολλοί εκείνοι που θέλουν να γίνουν σεναριογράφοι
– κι όσο κι αν η αλήθεια αυτή δεν είναι ευρέως γνωστή εδώ, σε πολλές
11
χώρες του εξωτερικού (με σαφώς απείρως μεγαλύτερες-ενδιαφέρουσες
αγορές) έχει γίνει αντιληπτή και αξιοποιείται ευρέως…
Για την εκπαίδευση, την ενημέρωση και την υποστήριξή τους έχουν γραφτεί
πολλά βιβλία, ενώ υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από πανεπιστημιακά
τμήματα, ιδιωτικές σχολές, κολέγια, εργαστήρια σεναρίου, σεμινάρια,
διαλέξεις, μαθήματα on-line (μέσω Διαδικτύου), σύμβουλοι, αναλυτές
σεναρίων κ.λπ., ένα πολλά υποσχόμενο σύνολο που, συν τοις άλλοις,
αποτελεί το αποκούμπι τού κάθε πικραμένου.
Προσέξτε. Από την παραπάνω εικόνα η χώρα μας κρατάει σαφείς
αποστάσεις - ίσως λόγω μεγέθους της τηλεοπτικής & κινηματογραφικής μας
αγοράς, του εσωστρεφούς προσανατολισμού και των δυνατοτήτων της
εγχώριας παραγωγής.
Και δεν αναφέρω καν το θέμα της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τα
τελευταία χρόνια την χώρα μας. Δεν το αναφέρω γιατί τίποτα δεν κινείται
στον τηλεοπτικό –και όχι μόνο- χώρο, απολύτως τίποτα – οπότε αν έπαιρνα
την κατάσταση αυτή τοις μετρητοίς δεν θα έγραφα λέξη – υποθέστε κι εσείς
ότι όλα όσα θα διαβάσετε θα έχουν την «τρέχουσά» τους αξία σε… κάποια
χρόνια. Κλείνω την παρένθεση, ευελπιστώντας ότι όλοι μας ζούμε μια
δύσκολη εποχή, μια σύντομη όμως παρένθεση που από κάποια στιγμή και
μετά δεν θα είναι τίποτα περισσότερο από παρελθόν.
Όσα προαναφέρθηκαν, λοιπόν, δεν ισχύουν στη γενέτειρα του Αριστοτέλη,
που στο «Περί Ποιητικής» έργο του θεωρείται ότι βρίσκονται οι βάσεις της
σεναριογραφίας, γι’ αυτό και διδάσκεται -είναι μάλιστα ένα από τα βασικά
μαθήματα- στις σχολές σεναρίου του εξωτερικού.
Ελάχιστα είναι -μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού- τα ελληνικά
βιβλία για το σενάριο και μέχρι πρόσφατα ακόμα λιγότερες ήταν οι εγχώριες
σεναριογραφικές σχολές, οι οποίες συνήθως αποτελούσαν μεμονωμένες,
βραχύβιες και μερικές φορές χωρίς ιδιαίτερη αξία προσπάθειες.
Εδώ και λίγο καιρό, όμως, η Ένωση Σεναριογράφων Ελλάδας διοργανώνει
αξιόλογα σεμινάρια. Σας προτείνω να επικοινωνήσετε μαζί της (στοιχεία
επικοινωνίας υπάρχουν σ’ αυτό το βιβλίο) ώστε να ενημερωθείτε σχετικά.
Ακόμα πιο πρόσφατη είναι η ίδρυση ιδιωτικής σχολής σεναριογραφίας, της
Tabula Rasa (που παρέχει και τη δυνατότητα της εξ αποστάσεως
εκπαίδευσης - distance learning), στην οποία διδάσκουν αρκετοί
διακεκριμένοι σεναριογράφοι και γενικότερα άτομα του τηλεοπτικού-
καλλιτεχνικού χώρου. Στοιχεία επικοινωνίας θα βρείτε στο site
http://www.tabula.gr/.
12
Το βιβλίο αυτό αποτελείται από δύο μέρη:
Α) Στο 1ο και μεγαλύτερο μέρος δίνονται κάποιες συμβουλές για τα πρώτα
σας βήματα. Διαβάστε τις, αλλά αν νιώθετε ισχυροί για διαφορετικές
επιλογές, ακολουθήστε τις. Αν δείτε ότι δεν λειτουργούν, επιστρέψτε στις
συμβουλές αυτές και αναπροσαρμόστε την τακτική σας. Οι γνώσεις και οι
εμπειρίες κάποιων άλλων ενδεχομένως να σας φανούν πολύτιμες, αλλά
νομίζω ότι καλό θα είναι, επίσης, να σας οδηγεί και η δική σας «εσωτερική
φωνή», μακριά από γενικές κατευθύνσεις, στερεότυπους κανόνες και
δόγματα. Το 1ο μέρος ξεκινάει από τη… λευκή σελίδα, από τη στιγμή
δηλαδή που θα ξεκινήσετε (πριν ακόμα γράψετε την πρώτη σας λέξη), μέχρι
την περίοδο που θα είστε πλέον ένας νέος, αλλά επαγγελματίας πλέον,
σεναριογράφος. Όταν δηλαδή θα έχετε κατακτήσει την πρώτη σας έγκριση
και θα απολαμβάνετε την πρώτη τηλεοπτική σας δουλειά.
Β) Στο 2ο μέρος υπάρχουν τρία δικά μου σενάρια. Ο λόγοι για τους οποίους
τα έχω προσθέσει στο βιβλίο είναι για να δείτε τη σεναριακή φόρμα, αλλά
και για να μπείτε «στο πνεύμα» της σεναριακής ανάπτυξης. Όσον αφορά τη
φόρμα, αυτή τη διαμόρφωση θα πρέπει να ακολουθείτε αν θέλετε να
υποβάλετε τις προτάσεις σας σε τηλεοπτικές εταιρείες ή κατευθείαν σε
τηλεοπτικούς σταθμούς. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσοι είναι αυτοί που
στέλνουν τα "σενάριά" τους χωρίς να είναι… σενάρια (!). Μπορεί να έχουν
τη μορφή διηγημάτων ή θεατρικών έργων, όμως το σενάριο είναι κάτι άλλο.
Όσο κι αν στην χώρα μας δεν είμαστε απόλυτα προσκολλημένοι σ’ έναν
αυστηρά καθορισμένο τύπο, αν το έργο σας δεν ακολουθεί μια βασική
σεναριακή μορφή δημιουργεί πολύ αρνητική εικόνα και τις περισσότερες
φορές… δεν διαβάζεται καν.
«Η τεχνική διδάσκεται, κατακτάται αν δεν υπάρχει εξαρχής. Η ουσία όχι.
Αυτή αφορά το περιεχόμενο της ψυχής του συγγραφέα∙ κι εκεί δύσκολα
γίνονται μεταμοσχεύσεις. Το τάλαντο που τυχόν βρίσκεται παραχωμένο σε
τούτο το χωράφι ξεθάβεται με κόπο και με πόνο».
«Μία Λέξη Χίλιες Εικόνες», του Αλέξη Πανσέληνου (Εκδόσεις Πατάκη)
13
ΥΠΑΡΧΟΥΝ «ΚΩΔΙΚΕΣ» ΣΕ ΜΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ;
Το βιβλίο δεν σας προτείνει κάποιες απαράβατες νόρμες, που αν αποφύγετε
θα οδηγηθείτε στον όλεθρο… Άλλωστε δεν πιστεύω στους αυστηρούς
κανόνες - πολύ περισσότερο σε ό,τι αφορά τη δημιουργική διαδικασία.
«Η συγγραφή είναι ταξίδι στο άγνωστο, όχι συναρμολόγηση»
Από την ταινία “Adaptation” – Τσάρλι Κάουφμαν
Όμως, η σεναριογραφία, πέρα από το δημιουργικό της μέρος, έχει μια
συστηματική και καθαρά τεχνική πλευρά. Κάποια πράγματα, λοιπόν, θα
πρέπει να τα γνωρίζετε και μερικά από αυτά είναι πρακτικά αδύνατον να
μην τα ακολουθείτε. Ούτως ή άλλως, όλα θα τεθούν στη δική σας βάσανο
και θα αποκτήσουν υπόσταση -στο βαθμό που θα συμβεί κάτι τέτοιο- μέσα
από τη δική σας αξιολόγηση, αποδοχή και επεξεργασία.
Δεν αμφισβητείται ότι η σεναριογραφία απαιτεί τη γνώση κάποιων
«κωδίκων», που έχουν να κάνουν τόσο με τη γλώσσα του σεναρίου όσο και
του μέσου που υπηρετεί (τηλεόραση, κινηματογράφο κ.ά.).
Τους κώδικες αυτούς μπορείτε να τους διδαχτείτε σε κάποια σχολή του
εξωτερικού ή και στις λίγες σχολές που υπάρχουν στη χώρα μας, υπάρχει
επίσης η δυνατότητα να τους μάθετε διαβάζοντας κάποια αναγνωρισμένης
αξίας βιβλία, μπορείτε όμως να αναπληρώσετε αρκετά κενά και με μια
βιωμένη γνώση. Σε κάθε περίπτωση, οι γνώσεις αυτές θα ξεκλειδώσουν τη
δημιουργικότητά σας.
Προσωπικά πιστεύω ότι θα πρέπει να μελετήσουμε τους κώδικες της
σεναριογραφίας, άλλωστε η κατανόησή τους βοηθάει στο λειτουργικό
σχεδιασμό του σεναρίου μας, ενώ παράλληλα αποτελεί μια «δικλείδα
ασφαλείας» κατά την επαγγελματική μας ζωή - δεν χρειάζεται όμως να
φτάσουμε στο άλλο άκρο, να αποστεώσουμε δηλαδή τη δημιουργικότητά
μας μέσα σε αυστηρούς κώδικες και περιοριστικές συμβάσεις.
Στο σενάριο υπάρχουν πρότυπα δομής, αλλά όχι απαρέγκλιτοι κανόνες. Αν
δεν συνέβαινε αυτό, το όποιο δημιουργικό αποτέλεσμα θα ήταν τόσο
συμβατικό, ώστε την ίδια στιγμή θα αναιρούσε τη δημιουργική του ουσία.
Υπάρχουν διεθνώς αναγνωρισμένοι σεναριογράφοι που συνιστούν να
αποφύγουμε τις σχολές και τα κολέγια σεναριογραφίας, μερικοί μάλιστα
έχουν παραβιάσει κάθε σεναριακό «κανόνα» με απόλυτη επιτυχία (βλ. π.χ.:
Quentin Tarantino), ενώ την ίδια στιγμή πάρα πολλοί άλλοι έχουν
τυποποιήσει τη δουλειά τους στο μέγιστο βαθμό, θεωρώντας ότι χωρίς
14
πολυετείς σπουδές στο αντικείμενο, συνεχείς μελέτες και αυστηρή
συστηματοποίηση, κάθε ενασχόληση με τη σεναριογραφία είναι επισφαλής
και επαγγελματικά ατελής.
Υπάρχουν "λάτρεις" των κανόνων που πιστεύουν ότι η σεναριογραφία είναι
η πιο αυστηρά δομημένη μορφή δημιουργικού γραψίματος.
«Η συγγραφή ενός σύντομου διηγήματος μοιάζει με τη δημιουργία ενός
γλυπτού. Η συγγραφή ενός σεναρίου μοιάζει με την κατασκευή ενός
κομψού ερμαρίου. Ποιο από τα δύο θα θέλατε να δοκιμάσετε, εάν δεν είχατε
ποτέ έως τώρα ασχοληθεί με κάποιο από τα δύο; Όπως η κατασκευή ενός
κομψού ερμαρίου, έτσι και η συγγραφή ενός σεναρίου απαιτεί
σχολαστικότητα και δεξιοτεχνία, καθώς και μια προκαθορισμένη δομή που
χρήζει εμπειρίας και συγκεκριμένων ικανοτήτων. Η δημιουργία ενός
γλυπτού από την άλλη πλευρά είναι κάτι πιο ελεύθερο από άποψη μορφής,
βασίζεται περισσότερο στην ικανότητα επινόησης και δημιουργίας και κατ’
επέκταση χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη ανεκτικότητα».
Barry Pearson
Βραβευμένος σεναριογράφος, παραγωγός & συγγραφέας
Screentalk Magazine / May-June 2004
Υπάρχουν βέβαια και εκείνοι που επιλέγουν την μέση οδό, το συνδυασμό
της γνώσης των κωδίκων με το ξεπέρασμά τους και την ελεύθερη
δημιουργικότητα.
«Εάν παίζετε με τις συμβάσεις, τότε είστε δημιουργικοί. Εάν δεν γνωρίζετε
ποιες είναι οι συμβάσεις αυτές εξαρχής, τότε είστε υπερβολικά φυγόπονος
για να μάθετε την τέχνη σας. Όταν κάνετε αλλαγές από άγνοια, αυτό
αποκαλείται λάθος, κι όχι καινοτομία και δεν πρόκειται ποτέ ξανά να
επιτύχετε το ίδιο αποτέλεσμα, γιατί δεν γνωρίζετε τους κανόνες που
παραβήκατε και με ποιον τρόπο τους παραβήκατε. Πώς λοιπόν θα το
καταφέρετε ξανά με ένα ικανοποιητικό, συνεπή τρόπο;
Ο Πικάσο ξεκίνησε ως παραδοσιακός ζωγράφος με όλες τις παραδοσιακές
δεξιότητες, συμπεριλαμβανομένων και των ικανοτήτων δημιουργίας και
χρήσης της προοπτικής, του φωτισμού, της σκίασης, της έμφασης της
πινελιάς, του χρώματος, της ανατομικής ακρίβειας, κτλ.
Όταν ζωγράφιζε 13 στήθη στη μία πλευρά ενός μονοδιάστατου γυναικείου
προσώπου (εντάξει, ίσως κάπως υπερβολικό) δεν το έκανε, επειδή δεν είχε
ποτέ του δει γυμνή γυναίκα ή επειδή δεν γνώριζε πώς να δημιουργήσει την
εντύπωση του βάθους ή γιατί δεν γνώριζε βασική βιολογία και ανατομία,
αλλά τουναντίον διότι γνώριζε τους "κανόνες" και αποφάσιζε να τους
15
παραβεί, προκειμένου να επιτύχει ένα πολύ συγκεκριμένο αποτέλεσμα. Το
αποτέλεσμα είναι ίσως αλλόκοτο, αλλά είναι τουλάχιστον σκόπιμο και
κάποιος μπορεί να κάνει τη διαφοροποίηση μεταξύ εικονοκλασίας και
άγνοιας. Η ατονία και "εγγενής απλότητα" των πρόχειρων σχεδίων μου είναι
τυχαία. Η έλλειψη βάθους και η προφανής άγνοια της γυναικείας ανατομίας
που παρατηρείται στα έργα του Πικάσο είναι σκόπιμα. Κάποιος μπορεί να
καταλάβει τη διαφορά ανάμεσα στα ορνιθοσκαλίσματά μου και την τέχνη
του Πικάσο, πιστέψτε με! Αν μη τι άλλο, για να γνωρίζετε τους κανόνες που
παραβιάζετε, μάθετε ποιοι είναι οι κανόνες εκείνοι».
Rob Tobin
Script Magazine - September 2004
Η Bobette Buster, διακεκριμένη σεναριογράφος και σύμβουλος σεναρίου
στο Χόλυγουντ, επί σειρά ετών καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Τζορτζ
Λούκας της Νότιας Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες, έχει την ίδια άποψη:
«Οι κανόνες είναι πάρα πολλοί και από τη στιγμή που θα τους κατανοήσεις
μπορείς να τους καταπατήσεις. Αυτός είναι και ο τρόπος να κάνεις σπουδαία
σενάρια!»
Εφημερίδα «Το ΒΗΜΑ», 06/02/2000
Ο Ρώσος σκηνοθέτης Budimir Metalnikov, κατά τη διάρκεια της
«Εβδομάδας Σεναρίου» που οργανώθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων
Σκηνοθετών, διατύπωσε την εξής άποψη για το θέμα:
«Υπάρχουν κάποιοι κανόνες που μπορείς να τους συγκρίνεις με τους
κανόνες της γραμματικής ή τους κανόνες της αριθμητικής. Υπάρχουν
κάποιες, μάλλον, θα ’λεγα αρχές που πρέπει να τις ξέρεις, να τις
αφομοιώνεις ώστε να τις χρησιμοποιήσεις και μετά να τις ξεχάσεις»
(“Τα Πρακτικά από την Εβδομάδα Σεναρίου” - Εταιρεία Ελλήνων
Σκηνοθετών – Κέντρο Ελληνικού Κινηματογράφου).
16
ΟΙ 10 ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΟΙ «ΜΥΘΟΙ»
17
ΟΙ 10 ΠΙΟ ΓΝΩΣΤΟΙ «ΜΥΘΟΙ»
Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν, προσπαθώντας πρώτα-πρώτα να διαλύσουμε
κάποιους ευρέως διαδεδομένους μύθους…
Μύθος 1ος
«Γράφω καλά, αυτό το αναγνωρίζουν οι πάντες»
Εξαρτάται από το ποιοι είναι αυτοί «οι πάντες». Αν πρόκειται για τους
φίλους, τους γονείς ή τους συγγενείς μας, τίποτα δεν μπορεί να είναι
ξεκάθαρο… Οι άνθρωποι που μας αγαπούν αρέσκονται να βλέπουν τα
πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που θέλουμε να τα βλέπουμε κι εμείς.
Επιθυμούν το καλύτερο για εμάς, σίγουρα όμως δεν είναι οι
αντικειμενικότεροι κριτές μας. Μέσα σε αυτό τον κύκλο υπάρχουν κι
εκείνοι που, απλά, δεν θέλουν να μας κακοκαρδίσουν ή να χάσουν κι άλλο
την ώρα τους με αδιάφορες γι’ αυτούς καταστάσεις… «Συνέχισε», μας λένε,
«θα τα πας πολύ καλά», λόγια αβασάνιστα ή της στιγμής, χωρίς καμία αξία -
όμως ακόμα κι αυτά πολλοί τα θεωρούν ως άλλη μια επιβεβαίωση των -
τελικά, «αδιαμφισβήτητων»- ικανοτήτων τους...
Το πρόβλημα, αν υπάρξει, θα παρουσιαστεί λίγο αργότερα. Όταν, δηλαδή,
καταθέσουμε το έργο μας σε τηλεοπτική εταιρεία ή κανάλι, εκεί όπου είναι
σίγουρο ότι δεν θα βρεθεί ούτε ένας που θα διαβάσει το έργο μας με το ίδιο
φιλικό ενδιαφέρον και με τα ίδια συναισθήματα.
Μύθος 2ος
«Από το σχολείο ακόμα έγραφα πολύ καλές εκθέσεις»
Μια πρόταση που ακούγεται συχνά - και μάλιστα αρκετοί είναι αυτοί που
θα σας ρωτήσουν αν είχατε τη σχετική εμπειρία.
Σίγουρα είναι μια πρώτη καλή ένδειξη, αλλά σε καμία περίπτωση δεν
μπορεί να αποτελέσει σοβαρό κριτήριο για να αξιολογήσει κάποιος τη
σεναριογραφική σας ικανότητα ή έστω να κάνει μια αρχική εκτίμηση. Οι
πολύ καλές εκθέσεις στα σχολικά μας χρόνια και τα άθλια σενάρια στη
σεναριογραφική μας ζωή μπορεί να αποτελέσουν ένα λογικό -και διόλου
σπάνιο- συνδυασμό...
18
Μύθος 3ος
«Έχω βραβευτεί στους “Χ” (λογοτεχνικούς, θεατρικούς κ.ά.)
διαγωνισμούς, άρα η συγγραφική μου αξία έχει ήδη αναγνωριστεί»
Όταν κάποιος από εμάς είναι πραγματικά καλός σε έναν δημιουργικό
συγγραφικό τομέα, δεν σημαίνει ότι είναι καλός σε όλους. Η βράβευσή σας
μία ή περισσότερες φορές σε διαγωνισμούς συγγραφής, δεν εισάγει κανένα
επιπλέον επιβεβαιωτικό στοιχείο για το σεναριογραφικό σας ταλέντο, το
οποίο θα παραμένει αμφισβητούμενο μέχρι να αποδειχθεί στην πράξη.
Μύθος 4ος
«Μπορώ να γράψω καλύτερα σενάρια από αυτά που βλέπω σε διάφορες
τηλεοπτικές σειρές»
Δεν αποκλείεται να έχετε πράγματι αυτή την ικανότητα, αλλά θα πρέπει να
γνωρίζετε ότι, πολλές φορές, αυτό που βλέπετε στην τηλεόραση δεν είναι…
ακριβώς αυτό που έγραψαν οι σεναριογράφοι. Είτε για λόγους κόστους, είτε
από «σκηνοθετική άποψη», είτε γιατί δεν επιτεύχθηκε η σωστή τηλεοπτική
χημεία στους ηθοποιούς κ.ο.κ., αυτό που είδατε ως τελικό τηλεοπτικό
αποτέλεσμα απείχε αρκετά από το κείμενο που είχε παραδοθεί. Αν λοιπόν
«μπείτε στα πράγματα», το δικό σας έργο μπορεί να παρουσιαστεί πολύ
χειρότερο απ’ όσο σήμερα μπορείτε να φανταστείτε.
Μύθος 5ος
«Είμαι άξιος, αλλά δεν έχω γνωριμίες – αν είσαι έξω από τα κυκλώματα
δεν γίνεται τίποτα»
Ένας από τους μεγαλύτερους μύθους στον χώρο μας…
Σίγουρα «μια καλή γνωριμία» βοήθησε κάποιους – μερικοί μάλιστα
στήριξαν όλη τους την καριέρα σε κάποια γνωριμία, ενώ η όποια διαδρομή
τους θα ήταν εντελώς διαφορετική υπό άλλες συνθήκες.
Όμως εδώ δεν μιλάμε για ένα υποσύνολο (ναι, δεν είναι πολλοί αυτοί που
προχώρησαν έτσι…) αλλά για τον κανόνα, στον οποίο πιθανότατα θα
ενταχθείτε κι εσείς. Τα "10" πρόσωπα που έχετε στο μυαλό σας δεν είναι
τίποτα μπροστά στις εκατοντάδες των ανθρώπων που καθημερινά κινούνται
στον χώρο, μακριά από βοηθητικές γνωριμίες, φιλικές εξυπηρετήσεις και τα
σχετικά…
Την πορεία σας θα τη διαμορφώσει το ταλέντο, η αγάπη σας γι’ αυτό που
κάνετε, η επιμονή, η υπομονή και οι αντοχές σας, αλλά -σε σημαντικό
βαθμό- και οι συγκυρίες. Όσοι νομίζουν ότι κάνοντας κάποια «καλή»
19
γνωριμία θα κατακτήσουν το καλλιτεχνικό σύμπαν, πολύ φοβάμαι ότι
κάνουν λάθος.
Αν διαθέτετε καλή εμφάνιση, είστε ιδιαίτερα συμπαθητικός και κοινωνικός,
ενώ παράλληλα ξέρετε να εκμεταλλεύεστε τις ευκαιρίες που μπορεί να σας
τύχουν, ίσως, κάποια στιγμή, για κάποιο λόγο, να βρείτε συμμάχους, αλλά
αυτή η στιγμή δεν πρόκειται να καθορίσει συνολικά την καριέρα σας.
Επιπλέον, μια πρόσκαιρη βοήθεια μπορεί να έχει και αρνητικά
αποτελέσματα, όπως το να υπερεκτιμήσετε τον εαυτό σας και λίγο αργότερα
να βρεθείτε απελπιστικά μόνοι και ίσως -τότε, αν και λίγο αργά-
απελπιστικά… συνειδητοποιημένοι.
Οι παρέες και οι γνωριμίες μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο τους
ηθοποιούς, αλλά ακόμα κι εκεί υπάρχει ένας τεράστιος μύθος γύρω από τις
γνωριμίες και τα κυκλώματα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των ηθοποιών προσπαθεί σκληρά για να κάνει
κάποια καριέρα, υποβάλλεται σε ατέλειωτες προσπάθειες και περνάει από
απίστευτες στερήσεις, χωρίς την ελάχιστη βοήθεια από κανένα. Η ψυχή
τους δακρύζει καθημερινά.
Μέσα σ’ αυτό το τοπίο, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό ηθοποιών (πραγματικά
μικρό όμως) που προσπαθεί να επιτύχει με κάθε μέσο. Γιατί αυτός είναι ο
χαρακτήρας τους, γιατί απελπίστηκαν, γιατί βρέθηκαν κάποια στιγμή
μπροστά σε μια ευκαιρία και, βλέποντας κάποια «καλά παραδείγματα»
ένιωσαν ότι δεν αντέχουν πια, ότι δεν πάει άλλο.
Ιστορίες όμως με τέτοιας μορφής παραχωρήσεις ρόλων δεν έχουν
ουσιαστικό επαγγελματικό αποτέλεσμα για τον ηθοποιό που
χρησιμοποιείται και χρησιμοποιεί τον όποιο παραγωγό, σκηνοθέτη ή
σεναριογράφο. Η καριέρα του κατά πάσα πιθανότητα θα είναι μικρή και ο
μικρός ρόλος που θα «κατακτήσει» θ’ αποτελέσει μια ελάχιστη αναφορά
στο ανομοιογενές βιογραφικό του (εκτός αν πρόκειται για έναν άνθρωπο με
πραγματικό ταλέντο και επιμονή, που χρησιμοποιεί κάθε αριβιστικό
μηχανισμό για να επιτύχει τους στόχους του).
Η μεγάλη πλειοψηφία των ηθοποιών, των σκηνοθετών, των σεναριογράφων
κ.ο.κ., κατάφεραν ό,τι κατάφεραν γιατί το άξιζαν και γιατί, αν θέλετε, τους
βοήθησε η τύχη.
Η γνωστή σε όλους μας ρήση: «δεν τα κατάφερα γιατί δεν είμαι στα
κυκλώματα», είναι η πιο διαδεδομένη δικαιολογία για μια θλιβερή διαδρομή
στον καλλιτεχνικό χώρο ή, αν θέλετε, ένα πολύ καλό άλλοθι.
Δεν ωφελεί να παριστάνουμε κάτι που δεν είμαστε, ούτε και να
προσπαθούμε να είμαστε κάτι που δεν μας ταιριάζει.
20
Πάντως, είμαι βέβαιος ότι όσοι θέλουν να δικαιολογήσουν κάποια πράγματα
(στο περιβάλλον τους, ίσως όμως περισσότερο στον εαυτό τους) ή απλά
τους αρέσει να βλέπουν κλειστές παρέες και συνωμοσίες πίσω από κάθε
δραστηριότητα, αποκλείεται να πειστούν με τα παραπάνω ούτε πρόκειται να
περιορίσουν τις σχετικές αναφορές τους.
Κάπου όλα έχουν μια λογική, ίσως και μια αναγκαιότητα.
Μύθος 6ος
«Γράφω καλά σενάρια, αλλά αυτοί που εγκρίνουν τις σειρές στα
κανάλια είναι μια κλίκα, οπότε τι να περιμένω;»
Πρόκειται περισσότερο για μια συνέχεια του προηγούμενου μύθου.
Η σκέψη ότι κάποια κλειστά κυκλώματα σάς κλείνουν το δρόμο είναι μια
σκέψη παρηγορητική και βοηθητική, αλλά καθόλου αληθινή.
Η… κλίκα δεν είναι τίποτα περισσότερο από απλοί εργαζόμενοι.
Εργαζόμενοι, μάλιστα, στις «ηλεκτρικές καρέκλες» των τηλεοπτικών
καναλιών, κάτι που σημαίνει ότι μπορεί, με συνοπτικές διαδικασίες, να
βρεθούν στο δρόμο απ’ τη μια στιγμή στην άλλη. Οι άνθρωποι αυτοί είναι
αναγκασμένοι να διαβάζουν εκατοντάδες σενάρια (τα περισσότερα εκ των
οποίων είναι από μέτρια έως κακά, ενώ δεν απουσιάζουν και οι απίστευτες
ανοησίες) και θα πρέπει να επιλέξουν ελάχιστα από αυτά, όσα κατά τη
γνώμη τους είναι καλύτερα, με περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Αν οι
επιλογές τους δεν οδηγήσουν στα αναμενόμενα, οι σχέσεις τους με το
κανάλι θα μπουν σε περίοδο κρίσης και στο επόμενο στραβοπάτημά τους θα
πρέπει να αρχίσουν να ψάχνουν για δουλειά…
Φυσικά μέσα από αυτή τη διαδικασία και σε καθεστώς εργασιακής
ανασφάλειας (γιατί περί αυτού πρόκειται) μπορεί να σας αδικήσουν ή να
εγκρίνουν ένα έργο όχι τόσο καλό όσο το δικό σας.
Το πιθανότερο είναι να προτιμήσουν το έργο κάποιας «παλιάς καραβάνας»,
που έστω κι αν δεν το βρίσκουν ιδιαίτερα αξιόλογο θα τους δίνει κάποια
ελάχιστα εχέγγυα -λόγω της εμπειρίας του σεναριογράφου- ότι δεν θα
βρεθούν προ εξαιρετικά δυσάρεστων εκπλήξεων τόσο για το κανάλι που
εργάζονται όσο και για την ίδια την επαγγελματική τους ζωή.
21
Μύθος 7ος
Έχω γράψει «100» σενάρια μέχρι σήμερα, πιστεύω καλά, παρ’ όλ’ αυτά
είτε δεν ασχολούνται καθόλου μαζί μου είτε μου δίνουν αρνητικές
απαντήσεις. Έχω απογοητευτεί.
Κανείς δεν τα έχει μαζί σας, ούτε φυσικά έχει κάποιο προηγούμενο. Ίσως να
μη «διαχειρίζεστε» καλά τον εαυτό σας, με την έννοια ότι μπορεί να μην
κάνετε τις σωστές κινήσεις, να μην παίρνετε πρωτοβουλίες ή ακόμα-ακόμα
να μη σας βοηθούν οι συγκυρίες, ίσως να μην υπήρξε το σωστό timing για
εσάς ή -σκεφτείτε το κι αυτό- ίσως να μη γράφετε τόσο καλά όσο πιστεύετε.
Αν όμως απογοητευτείτε και εγκαταλείψετε την προσπάθειά σας, σημαίνει,
επίσης, ότι δεν άξιζε καν να την αρχίσετε…
Κι αυτό γιατί, ούτως ή άλλως, η πορεία σας στη σεναριογραφία θα έχει
απογοητεύσεις που θα πηγάζουν από χίλιες δυο πλευρές.
Για παράδειγμα, σκεφτείτε τι θα γίνει το σενάριό σας (για το οποίο δώσατε
την ψυχή σας ώστε να είναι όσο το δυνατόν καλύτερο), αν ο πρωταγωνιστής
σας δεν αποδώσει τα αναμενόμενα, αν δεν ταιριάξει η «χημεία» στο
πρωταγωνιστικό ζευγάρι, αν ο σχετικά άπειρος σκηνοθέτης σας δεν τα πάει
καλά ή αν η συγκεκριμένη δουλειά «ξεφύγει» από τον αναγνωρισμένο
σκηνοθέτη σας, αν ο παραγωγός σας αντιμετωπίζει προβλήματα και
προσπαθεί να βγάλει από παντού κατεβάζοντας την ποιότητα της
παραγωγής κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ…
Συνεχίστε, λοιπόν, παρά τις απογοητεύσεις, γιατί αυτές δεν πρόκειται να
σταματήσουν. Και να γράφετε. Να γράφετε συνέχεια, προσπαθώντας να
βελτιώσετε τον τρόπο γραφής σας. Υπάρχουν πάντα περιθώρια για
βελτίωση, αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάτε ποτέ.
Μύθος 8ος
«Εγώ αυτό που ξέρω είναι ότι έχει χρήμα αυτή η ιστορία – και το πρώτο
που μ’ ενδιαφέρει είναι να μάθω πόσα θα παίρνω»
Αν αυτό αποτελεί ένα από τα πρώτα, βασικά ερωτήματά σας (και δυστυχώς
αυτό συμβαίνει σε πολλούς, πριν ακόμα κάνουν το ξεκίνημά τους), τότε….
ίσως θα πρέπει να το ξανασκεφτείτε. Η σεναριογραφία είναι πρώτα-πρώτα
μια πράξη ψυχής.
Δεν αμφιβάλλω ότι υπάρχουν σεναριογράφοι και καλλιτέχνες γενικότερα,
που το κύριο ζητούμενό τους είναι το χρήμα και όλα τ’ άλλα ακολουθούν σε
απόσταση. Μπορεί μάλιστα να έφτασαν στο σημείο ν’ αποκτήσουν
κυνικότητα ή να παζαρεύουν ψυχρά τα πάντα, αλλά αυτό συνέβη μετά από
μια δύσκολη διαδρομή και ύστερα από πολλές πικρίες που τους άλλαξαν
πολύ, τους σκλήρυναν. Επιπλέον, όταν μιλάμε γι’ αυτόν τον παράγοντα
22
αναφερόμαστε σε μιαν άλλη εποχή, τότε που όντως το χρήμα έρρεε άφθονο,
αλλά τι σχέση έχει το τώρα με ό,τι ζούσαμε λίγα μόνο χρόνια πριν; Καμία…
Γενικότερα, το να αρχίζει κάποιος, σε αυτόν τον χώρο με την προοπτική
του… πλουτισμού, είναι εξίσου ακραίο - και σίγουρα εντελώς ανόητο.
Ξεκινήστε πρώτα, γράψτε κάτι καλό, αποδείξτε την αξία σας – και μετά
εξετάστε το οικονομικό. Προσπαθήστε πρώτα να προσφέρετε κάτι αξιόλογο
στους τηλεθεατές (που σίγουρα το έχουν ανάγκη) και στη συνέχεια γίνετε οι
σκληρότεροι διαπραγματευτές με τους παραγωγούς σας. Άλλωστε, μην
ξεχνάτε ότι το ισχυρότερο όπλο σας είναι το σενάριό σας.
Πάντως, η εμπειρία μου λέει ότι όσους τους απασχολεί, ως ένα από τα
πρώτα και βασικά ερωτήματά τους, το «πόσα θα παίρνουν», παρέμειναν στα
ερωτήματα και δεν προχώρησαν σε τίποτα περισσότερο.
Μύθος 9ος
«Ακόμα κι αν έρθει ο κόσμος τα πάνω κάτω, εγώ είμαι σίγουρος ότι
αξίζω και ότι δεν μου ταιριάζει η άσχημη θέση που βρίσκομαι σήμερα.
Είμαι βέβαιος ότι αργά ή γρήγορα θα τα καταφέρω»
Ασφαλώς και μπορεί να αξίζετε, ασφαλώς και μπορεί να έχετε πολύ
περισσότερο ταλέντο απ’ όσους σήμερα θεωρούνται επιτυχημένοι.
Ακόμα όμως κι αν ο κόσμος γυρίσει ανάποδα, δεν γίνεται να ξεχωρίσουν
όλοι οι ταλαντούχοι, οι άξιοι και ικανοί… Η αγορά, βλέπετε, είναι δεδομένη
– και είναι μικρή στην χώρα μας. Υπάρχουν οι παλαιότεροι και
επιτυχημένοι σεναριογράφοι που δεν μπορούν να… εξαφανιστούν από
προσώπου γης για να βρουν χώρο οι νέοι. Αλλά και πολλές χρονιές
τηλεοπτικής-οικονομικής κρίσης, στις οποίες οι τηλεοπτικές σειρές είναι
μετρημένες έως… ανύπαρκτες. Τα χρόνια αυτά κλαίει πολύς κόσμος…
Κόσμος που έχει διαδρομή και αποδεδειγμένη αξία. Μερικοί, λοιπόν, θα
κάνουν απλώς ένα πέρασμα, ενώ κάποιοι άλλοι, οι περισσότεροι, θα μείνουν
για πάντα απ’ έξω (γι’ αυτό και κάπου είναι δικαιολογημένα τα φριχτά
παράπονα αλλά και οι απίστευτες κακίες που μπορεί να ακουστούν από
αυτούς τους ανθρώπους).
Πάρα πολλοί, χιλιάδες, έστω κι αν δεν πρόκειται ποτέ να μάθετε το
παραμικρό γι’ αυτούς, κάνουν σκληρές προσπάθειες για να καταφέρουν να
έχουν παρουσία στον χώρο.
Οι προσπάθειές τους είναι απαραίτητες για να φτάσουν εκεί που επιθυμούν,
αλλά σε καμία περίπτωση δεν οδηγούν απαραίτητα στην επιτυχία.
23
Μύθος 10ος
«Τελικά, μου φαίνεται ότι δεν αξίζει καθόλου να προσπαθήσω…»
Αυτός, ίσως, είναι ο μεγαλύτερος μύθος…
Κανείς δεν μπορεί να μας σταματήσει όταν πιστεύουμε σε κάτι πραγματικά
– η πορεία μας αποτελεί πρώτα απ’ όλα μια πράξη ψυχής.
Προσπαθώντας να καταρρίψω κάποιους μύθους, θέλησα να παρουσιάσω
την αλήθεια, τουλάχιστον όπως τη βλέπω εγώ.
Μέσα από αυτό το βιβλίο ίσως βοηθηθούν μερικοί να αποφύγουν κάποια
στραβοπατήματα ή να μην χάσουν τον χρόνο τους σε κάτι που δεν τους
ταιριάζει πραγματικά.
Δεν βοηθάει κανέναν μας να κυνηγάει χίμαιρες και να στηρίζει το
οικοδόμημα της ζωής του σε ανυπόστατες φαντασιώσεις. Οι ψευδαισθήσεις
μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε καλύτερα (άλλωστε, με τον ένα ή άλλο
τρόπο, αποτελούν αχώριστα στηρίγματα της ζωής μας), αλλά αργά ή
γρήγορα πληρώνονται και ενίοτε με πολύ υψηλό τίμημα.
Η προσπάθειά μας στη σεναριογραφία θα πρέπει να είναι συνειδητή, να
έχουμε γνώση των δυσκολιών που θα συναντήσουμε και να είμαστε έτοιμοι
για κάθε ενδεχόμενο.
Το υπέροχο ταξίδι στον κόσμο του σεναρίου ξεκινάει από μέσα μας, από μια
ζωτική για μας εσωτερική διαδρομή, με βασικό ζητούμενο το ίδιο το ταξίδι.
Η επιτυχία και η αναγνώριση, αν έρθουν, θα είναι καλοδεχούμενες. Το
στήριγμά μας, όμως, σε μια καθημερινότητα που θέλουμε να κρατήσει για
πολλά χρόνια, δεν μπορεί να είναι άλλο από τη μέγιστη ευχαρίστηση που
νιώθουμε τις στιγμές που δημιουργούμε.
Τότε που νιώθουμε την ψυχή μας να χαμογελά…
24
ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΕΝΑ ΓΡΗΓΟΡΟ
ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ...
25
26
27
28
ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΑΣ ΒΗΜΑΤΑ
ΣΤΗ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΓΡΑΨΤΕ ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΣΑΣ ΣΕΝΑΡΙΟ
29
ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ 10 ΣΕΛΙΔΕΣ
Προσέξτε τον τρόπο με τον οποίο θα ξεκινήσετε το 1ο επεισόδιο (το οποίο
θα περιέχεται στη σεναριακή σας πρόταση που θα υποβληθεί για έγκριση
στους τηλεοπτικούς σταθμούς). Οι περισσότερες πιθανότητες να αδικηθεί
ένα -κατά τ’ άλλα- πολύ καλό σενάριο βρίσκονται σε αυτό το στάδιο. Αν οι
πρώτες δέκα σελίδες του σεναρίου σας δεν έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον -
ακόμα κι αν στη συνέχεια του επεισοδίου έχετε κάνει πραγματικά αξιόλογη
δουλειά- θα σας κλείσουν την πόρτα.
Κατ’ άλλους ο αριθμός των 10 σελίδων είναι υπερβολικός, ενώ οι πιο…
προσγειωμένοι κάνουν λόγο για τις 3 πρώτες σελίδες, θεωρούν μάλιστα ότι
αυτές οι 3 πρώτες σελίδες είναι τόσο σημαντικές που αξίζει να τις γράψετε
«στο τέλος»... (αφιερώνοντάς τους έτσι πολύ περισσότερο χρόνο).
Σε κάθε περίπτωση κανείς δεν πρόκειται να συνεχίσει την ανάγνωση των
σεναρίων σας, αν οι πρώτες σελίδες του 1ου
επεισοδίου δεν τραβήξουν το
ενδιαφέρον. Μπορεί για εσάς εκεί να βρίσκεται η πρώτη σας ανάσα πριν το
μεγάλο ξεκίνημα, θα βρεθούν όμως πολλοί που θα… στραγγαλίσουν το
δημιούργημά σας, χωρίς φόβους και ενοχές, μετά από μια ολιγόλεπτη
ανάγνωση.
Και επειδή θέλετε να γίνετε σεναριογράφοι, δηλαδή να «σκέφτεστε με
εικόνες», όπως μας υπαγορεύει το σχετικό -όχι ιδιαίτερα σωστό- μότο, δείτε
τον εαυτό σας να περιμένει γεμάτος αγωνία την πολυπόθητη απάντηση και
την ίδια ώρα το παρεξηγημένο έργο σας να έχει θεωρηθεί αδιάφορο και να
βρίσκεται καταχωνιασμένο σε κάποιο συρτάρι στελέχους τηλεοπτικού
σταθμού. Κανένας δεν πρόκειται να σας ενημερώσει, τόσο γιατί έτσι το
συνηθίζουν όσο και γιατί κανείς δεν θέλει να ασχοληθεί μαζί σας. Το έργο
σας δεν πρόκειται ποτέ να πληρωθεί, μαζί φυσικά με την αγωνία σας που -
ειδικά αυτή- δεν πληρώνεται με τίποτα.
30
ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΑ - ΠΛΟΚΗ
- Η πλοκή είναι η σπονδυλική στήλη της ιστορίας σας, ο εσωτερικός της
ρυθμός. Φροντίστε, λοιπόν, να έχει ειρμό και εσωτερική συνοχή.
Όσον αφορά την ίδια τη μυθιστορία σας, εάν αυτή δεν λειτουργεί (δεν είναι
ενδιαφέρουσα, έχει πολλά κενά και ασάφειες, είναι δυσνόητη κ.ο.κ.), δεν θα
λειτουργήσει ούτε και το σενάριό σας.
- Μην ξεκινάτε το γράψιμό σας έχοντας μια γενική και αφηρημένη εικόνα
της πλοκής σας, ελπίζοντας ότι η εξέλιξή της θα αναπτυχθεί σιγά-σιγά όταν
«ζωντανέψουν» περισσότερο οι ήρωές σας. Δεν αποκλείεται να συμβεί κάτι
τέτοιο, να μπείτε δηλαδή κατά τη διάρκεια της συγγραφής σε καταστάσεις
πλοκής που αρχικά δεν είχατε προβλέψει. Παρ’ όλ’ αυτά ο «βασικός
εξοπλισμός» σας θα πρέπει να υπάρχει από το ξεκίνημα, κάτι που θα
βοηθήσει και στο να αποφευχθούν τυχόν δομικές ρωγμές στην πλοκή.
Χρειάζεστε, λοιπόν, μια ιστορία με αρχή, μέση και τέλος - και όχι την
παράθεση μιας σειράς γεγονότων που δεν πηγαίνουν πουθενά και δεν
σημαίνουν τίποτα.
Στην τηλεόραση, όμως, πέρα από την ανάγκη να υπάρχει στη μυθιστορία
σας αρχή, μέση και τέλος (ένας από τους βασικότερους σεναριακούς
κανόνες – με πηγή τον Αριστοτέλη), είναι απαραίτητο να υπάρχουν και όλες
εκείνες οι προϋποθέσεις που θα της επιτρέψουν να σχηματιστούν το
λιγότερο 16 επεισόδια (στη βασική σας πρόταση, τον πραγματικό αριθμό
των επεισοδίων θα τον αποφασίσει το κανάλι, αν η σειρά σας εγκριθεί).
- Βρείτε ποιο θα είναι το στοιχείο που θα τραβήξει το ενδιαφέρον των
τηλεθεατών και το συνολικό βασικό κορμό της πλοκής σας. Οι τραβηγμένες
ιστορίες και οι υπερβολές, έστω κι αν πρόκειται για καταστάσεις που μπορεί
να συμβούν στην καθημερινότητα, δεν πρέπει ν’ ανήκουν στον εξοπλισμό
σας. Στη ζωή όλα μπορούν να συμβούν, στα σενάρια όχι (εκτός βέβαια αν
γράφετε «τραβηγμένες από τα μαλλιά» κωμωδίες ή επιστημονική
φαντασία…).
-Επινοήστε τα σημαντικά γεγονότα και τις καταστάσεις που θα δημιουργούν
στους τηλεθεατές σας το αίσθημα της αναμονής, χωρίς όμως να
σκαρφίζεστε συνέχεια καταστάσεις "επί τούτου", που από κάποια στιγμή
και μετά θ’ αρχίσουν να φαίνονται στημένες.
Αν δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, οι τηλεθεατές σας θα αλλάξουν κανάλι και το
μόνο που θα περιμένουν πλέον «από εσάς» είναι να τελειώσει το σίριάλ σας
μήπως παίξει επιτέλους κάτι καλύτερο...
31
- Ξεκαθαρίστε ποια είναι η κύρια-βασική ιστορία σας και ποιες είναι οι
δευτερεύουσες - και παραμείνετε σε αυτή τη γραμμή. Η δευτερεύουσα
πλοκή δεν θα πρέπει να συντρίψει την κύρια. Είναι πολύ εύκολο, ως νέος
σεναριογράφος, όταν νιώσετε ένα δημιουργικό κενό στη βασική σας
ιστορία, να καταφύγετε στη δευτερεύουσα και να την… αναβαθμίσετε.
Σκέφτεστε ότι αυτό θα γίνει μόνο προσωρινά, ενδέχεται όμως κάτι τέτοιο να
έχει μόνιμα αποτελέσματα στη σειρά σας. Οι τηλεθεατές θα μπερδευτούν
και κάποιοι από αυτούς θα σας εγκαταλείψουν…
Είναι απαραίτητο να υπάρχει ένα τουλάχιστον ισχυρό και σταθερό
δραματικό κέντρο ενδιαφέροντος στο μυθοπλαστικό σας άξονα.
- Βοηθάει αν οι χαρακτήρες σας εκπλήσσουν με τις ενέργειές τους (χωρίς
βέβαια να χρησιμοποιείτε αυτά τα δραματουργικά τεχνάσματα σε
υπερβολικό βαθμό). Οι εκπλήξεις και τα απρόοπτα δίνουν χρώμα στην
πλοκή σας. Σκεφτείτε, π.χ., πώς νιώθετε ως θεατής όταν, ό,τι προβλέπετε ότι
θα συμβεί στην ταινία ή στην τηλεοπτική σειρά που παρακολουθείτε…
τελικά συμβαίνει. Δεν είναι άκρως απογοητευτικό; Αρκετοί δάσκαλοι της
σεναριογραφίας θεωρούν το στοιχείο της έκπληξης ως ένα από τα
ισχυρότερα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του ένας σεναριογράφος.
- Ενδεχομένως να χρειαστεί κάποια έρευνα, για να μπείτε στο πνεύμα της
ιστορίας σας, όπως ακριβώς μπορεί να κάνετε και με κάποιο συγκεκριμένο
χαρακτήρα. Αν η ιστορία σας αναφέρεται σε κάποιο θέμα που δεν σας είναι
απόλυτα οικείο ή αν διαθέτει μερικές μόνο τέτοιες πτυχές, είναι αναγκαίο να
αφιερώσετε χρόνο για να ξεκαθαρίσετε μέσα σας τις συνθήκες και το
πλαίσιο του μυθιστορηματικού σας κορμού. Ακόμα πιο ενδελεχής έρευνα
(σε βιβλιοθήκες, στο διαδίκτυο, με συνεντεύξεις ή επιτόπια έρευνα κ.ο.κ.)
θα χρειαστεί αν αναφέρεστε σε πραγματικά περιστατικά ή ιστορικά
γεγονότα.
Σημειώστε εδώ δύο πράγματα:
α) ότι η έρευνα δεν είναι υποκατάστατο της δημιουργικότητας και θα πρέπει
κάποια στιγμή να τελειώσει…
β) Αν αφιερώσετε περισσότερο χρόνο στη διαμόρφωση ενός χαρακτήρα,
προσπαθήστε να μην τον ξεχωρίζετε από τους υπόλοιπους, ταυτιζόμενος
περισσότερο μαζί του. Ο σεναριογράφος δεν πρέπει να συνδέεται
περισσότερο με κάποιο ρόλο, είτε γιατί αυτός ταιριάζει περισσότερο στο
δικό του χαρακτήρα και τις εμπειρίες του, είτε γιατί για τη διαμόρφωσή του
απαιτήθηκε περισσότερη έρευνα και επεξεργασία.
Για εσάς, κάθε βασικός ρόλος διεκδικεί την ίδια δημιουργική φροντίδα και
προσοχή.
32
- Ο Stephen King μάς καλεί να γράφουμε με το τρίτο μας μάτι – το μάτι της
φαντασίας και της μνήμης («Περί Συγγραφής», σελ. 181, Εκδόσεις BELL).
Χρησιμοποιήστε τη φαντασία και την μνήμη σας, οργανώστε την ιστορία
σας, γράψτε και ξαναγράψτε τα σημεία εκείνα όπου νιώθετε ότι «δεν
περπατάνε».
- Οι Αμερικανοί σεναριογράφοι λένε: «Τα σενάρια δεν γράφονται,
ξαναγράφονται». Αυτό ισχύει πάντα κατά τη συγγραφή ενός
κινηματογραφικού σεναρίου, ισχύει όμως και στο τηλεοπτικό πεδίο όταν
ετοιμάζετε τη νέα σεναριακή σας πρόταση, στην οποία θα περιλάβετε τα 2
πρώτα επεισόδια (στη φάση αυτή έχετε όσο χρόνο θέλετε).
Το ξαναγράψιμο δεν είναι μια ανιαρή ρουτίνα, αλλά μια διαδικασία
αναθεωρήσεων και πηγή ανακαλύψεων για το σεναριογράφο.
Μη διστάζετε να αποβάλετε τα αδύναμα σημεία του σεναρίου σας, ακόμα κι
αν στην αρχή κάποια από αυτά σάς φάνηκαν σαν άριστες καταγραφές ή
δυνατές εμπνεύσεις. Ακόμα και οι πιο έμπειροι σεναριογράφοι αναπτύσσουν
την ιστορία τους μέσα από τη δοκιμή και το λάθος.
- Ενώ συνιστάται ανεπιφύλακτα να γράφετε εκμεταλλευόμενοι τους τομείς
που συγκεντρώνουν τις εμπειρίες και τα ενδιαφέροντά σας, να γράφετε
δηλαδή πάνω σ’ αυτά που ξέρετε και σας συναρπάζουν αληθινά, θα πρέπει
να αποφεύγετε να αναπτύσσετε προσωπικές σας ιστορίες ή βιώματα, ένα
είδος δηλαδή αυτοβιογραφίας.
Γράφετε σενάριο και όχι ημερολόγιο, θα πρέπει λοιπόν να είστε
αντικειμενικοί απέναντι σε πρόσωπα και καταστάσεις, κάτι που δεν θα
επιτρέψει η πιστή καταγραφή των εμπειριών και των βιωμάτων σας ή αν
φτιάξετε χαρακτήρες… κλώνους σας.
Εκ των πραγμάτων κανείς μας δεν αποφεύγει την «προσωπική ανάμειξη»,
είμαστε… κι εμείς εκεί, αρκεί όμως αυτό να μην είναι εντελώς κραυγαλέο.
Σε κάθετί που γράφουμε, βάζουμε ένα κομμάτι εμπειρίας ή γνώσης, δεν
υπάρχει ούτε λέξη που βρίσκεται “έξω από εμάς”.
«Η συμπεριφορά των πλασματικών χαρακτήρων πρέπει να βασιστεί στη
γνώση της ανθρώπινης ψυχολογίας και την εμπειρία σας. Κάθε χαρακτήρας
που δημιουργείτε είναι μια αντανάκλαση κάποιας πτυχής σας, ακόμη κι
εκείνες οι πτυχές που κρατάτε κρυμμένες ή δεν καταλαβαίνετε εντελώς»
(American Film Institute – AFI – http://www.afi.com/)
33
- Καταστάσεις «απόλυτης ευτυχίας» δεν βοηθούν, το ξέρετε αυτό…
Εδώ αξίζει να δούμε την άποψη του Κωστή Παπαγιώργη, σε συνέντευξή
του στη «Βιβλιοθήκη» της «Ελευθεροτυπίας», τεύχος 260:
«Η λογοτεχνία γνωρίζει πολύ καλά ότι οι ανώδυνοι ήρωες δεν έχουν
ενδιαφέρον. Κανένα βιβλίο δεν περιγράφει την ευτυχία. Όλοι τη θέλουν,
αλλά κανέναν δεν ενδιαφέρει ως ανάγνωσμα. Καθημερινά κάνουμε πόλεμο
με το λάθος, με την ασχήμια, με την ατέλεια, με την αδυναμία, με την όποια
απειλή… Χωρίς αυτή το ψωμί δεν έχει νοστιμιά».
34
ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ
- Πριν γράψετε την πρώτη λέξη στο σενάριό σας, πλάστε τους χαρακτήρες
που θα χρησιμοποιήσετε.
Οι χαρακτήρες είναι οι δημιουργικές σας πηγές και θα τους αδικήσετε αν,
άθελά σας, τους επιφυλάξετε ρόλο μαριονέτας∙ τελικά, θα αδικήσετε και την
καριέρα σας.
Οι χαρακτήρες είναι η καρδιά και η ψυχή μιας ιστορίας και η ύπαρξη ενός
αριθμού προβλημάτων στη σεναριακή τους διαμόρφωση καταδικάζει σε
ανάλογο βαθμό την τηλεοπτική σας σειρά.
Φτιάξτε το βιογραφικό τους, «μάθετε» τα πάντα γι’ αυτούς (αναφέρομαι
στους βασικούς πρωταγωνιστικούς ρόλους), έστω κι αν τα περισσότερα από
αυτά τα στοιχεία δεν πρόκειται να χρησιμοποιηθούν στην εξέλιξη της
ιστορίας σας. Το βιογραφικό τους θα πρέπει να αναφέρεται από την ημέρα
της γέννησής τους μέχρι τη στιγμή που ξεκινάει η δράση τους στο σενάριο.
Εντοπίστε τα σημαντικά γεγονότα από το παρελθόν τους, τις
ενδοοικογενειακές, επαγγελματικές, φιλικές και ερωτικές σχέσεις τους, τις
συνήθειες, τις φιλοδοξίες, τις καταπιεσμένες επιθυμίες, τη στάση τους
απέναντι στη ζωή. Κατανοήστε τα κίνητρα και τους στόχους τους, τις
επιλογές, τις εσωτερικές συγκρούσεις, τις ευαισθησίες, τις αντιφάσεις, τα
διλήμματα, τις ιδιορρυθμίες, τις ενοχές, τις αυταπάτες, τις ελλείψεις, τις
απογοητεύσεις, τα ζητούμενα και τις ανάγκες τους.
Τις «αποσκευές» τους, τις καθοριστικές περιόδους στη ζωή τους και τα
γεγονότα που τους σημάδεψαν. Πώς συμπεριφέρονται και πώς αντιδρούν σε
όλες τις καταστάσεις, πώς φαίνονται στους άλλους και πώς είναι
πραγματικά.
"Ένα σπίτι δεν χτίζεται με ένα φορτίο τούβλων επάνω στο γρασίδι, γιατί θα
κατέρρεε προτού ολοκληρωθεί η κατασκευή του... Αλλά υπάρχουν αρκετά
μέτρα θεμελίων κάτω από την επιφάνεια. Υλικό που δεν βλέπουμε και ΔΕΝ
ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ να δούμε, αλλά είναι ουσιαστικό στην ύπαρξη εκείνου του
σπιτιού. Είναι αυτό που κάνει το σπίτι να σταθεί όρθιο. Ένας καλός, πλήρως
ανεπτυγμένος πλασματικός χαρακτήρας δημιουργείται ΑΚΡΙΒΩΣ με τον
ίδιο τρόπο. Και είναι κάτι που πολλοί νέοι συγγραφείς παραβλέπουν.
Για να πετύχει πραγματικά ένας χαρακτήρας, πρέπει να τον ξέρετε απ’ έξω.
Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο εάν του βάλετε θεμέλια - δηλαδή είναι
σημαντικό να εφευρεθεί ο τρόπος ζωής του χαρακτήρα, η παιδική ηλικία, το
υπόβαθρο και η βασική προσωπικότητα προτού να μπορέσει να γραφτεί
οποιοδήποτε μέρος του σεναρίου σας. Ό,τι βλέπουμε στην οθόνη είναι
35
πραγματικά μόνο η κορυφή του παγόβουνου και είναι το αποτέλεσμα όλων
αυτών που έχουν συμβεί στο παρελθόν σε εκείνο τον χαρακτήρα ".
Matthew Carless, formerly of the BBC Comedy Development Unit (The BBC
Writers’ Room)
- Καταλάβατε, λοιπόν, ότι οι χαρακτήρες που θα δημιουργήσετε θα είναι για
εσάς πολύ πιο οικείες «προσωπικότητες» από όλες όσες σας περιβάλλουν
στην καθημερινότητά σας.
Ακόμα και από τα πιο κοντινά σας πρόσωπα...
Τον καλύτερο φίλο ή τη φίλη σας, τον αδελφό ή την αδελφή σας, τον
πατέρα και τη μητέρα σας… Υπάρχουν στιγμές ή κεφάλαια στη ζωή τους
εντελώς άγνωστα σε εσάς, όσο δε για τις κρυφές σκέψεις, τους πόθους, τις
επιθυμίες και τις ενοχές τους, αν ποτέ τις μαθαίνατε, πιθανότατα θα σας
περίμεναν εκπλήξεις - αυτό δεν θα πρέπει να συμβαίνει με τους βασικούς
χαρακτήρες του σεναρίου σας. Οι χαρακτήρες αυτοί θα είναι πραγματικά
"ανοιχτό βιβλίο" για εσάς, μόνον έτσι θα μπορέσετε να τους δώσετε πνοή
ώστε να αποκτήσουν ενδιαφέρον για τους τηλεθεατές σας.
Οι καλοδουλεμένοι χαρακτήρες "μιλάνε καλύτερα" και δρουν πιο πειστικά.
- Οι χαρακτήρες σας θα πρέπει να είναι ευδιάκριτοι. Να μη μοιάζει ο ένας
με τον άλλο, να έχουν τις ιδιαιτερότητές τους όπως και οι άνθρωποι στην
πραγματική ζωή. Η σκιαγράφηση και η διαφοροποίηση των ηρώων είναι
απαραίτητη. Ακόμα και οι πιο μικρές πτυχές στις προσωπικότητές τους είναι
χρήσιμες για να τους καταστήσουν -αθροιστικά- διαφορετικούς. Καμία
«λεπτομέρεια» δεν μπορεί να θεωρηθεί άχρηστη ή περιττή, γιατί είναι αυτή
που σμιλεύει τα όριά τους ώστε να αποκτήσουν βάθος και ένταση. Για τους
σεναριογράφους δεν θα πρέπει να υπάρχουν αδιευκρίνιστα και σκοτεινά
σημεία στους χαρακτήρες που δημιουργούν.
- Πρέπει να ξεκαθαρίσετε μέσα σας τους στόχους των ηρώων σας. Οι στόχοι
αυτοί, π.χ., μπορεί να είναι κοινωνικοί, συναισθηματικοί ή ακόμα και
ψυχολογικοί, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι σαφέστατα
προσδιορισμένοι. Οι ασαφείς στόχοι και οι αόριστα καθορισμένοι
χαρακτήρες αποτελούν το πιο καταστρεπτικό μείγμα ακόμα και για την πιο
καλή σεναριακά ιδέα.
- Σημαντικότατη είναι και η δυναμική στις σχέσεις των ηρώων σας. Ποια
είναι τα συναισθήματα τού ενός για τον άλλο, τι είναι αυτό που τους ενώνει
και τους φέρνει κοντά, ποιες είναι οι αντιθέσεις τους και ποια είναι τα
στοιχεία εκείνα που μπορούν να τους φέρουν σε μια δραματική σύγκρουση.
36
Αρκετοί επαγγελματίες σεναριογράφοι θεωρούν ότι, στον χώρο της
τηλεόρασης, περισσότερο σημαντικές ακόμα και από το βάθος των
χαρακτήρων, είναι οι μεταξύ τους σχέσεις.
- Αποφύγετε το «μαύρο-άσπρο», δηλαδή τους απόλυτα καλούς ή τους
απόλυτα κακούς χαρακτήρες, χωρίς κανέναν ιδιαίτερο χρωματισμό. Οι
ανθρώπινες προσωπικότητες είναι περισσότερο σύνθετες, οπότε ο
προσδιορισμός κάποιων ως απόλυτα «καλών» ή απόλυτα «κακών» δεν είναι
τίποτα περισσότερο από πρόχειρες επιφανειακές προσεγγίσεις.
"Δεν μπορεί όλοι οι χαρακτήρες να είναι καθ’ όλα καλοί ή καθ’ όλα κακοί.
Ο κύριος χαρακτήρας θα μπορούσε κάλλιστα να έχει ένα μοιραίο ελάττωμα,
μια αδυναμία που σαμποτάρει ή υπονομεύει τις καλύτερες προσπάθειές του.
Ένας συγγραφέας χρησιμοποιεί αυτά τα χαρακτηριστικά όπως ένας
ζωγράφος χρησιμοποιεί τα χρώματα".
http://scriptprof-filmand.tv/
Ο σεναριογράφος πρέπει να μπαίνει στην ουσία των ανθρώπινων
χαρακτηριστικών και να διαμορφώνει προσωπικότητες ικανές να
αντεπεξέλθουν σε σύνθετες δραματουργικές απαιτήσεις.
Για παράδειγμα, αν προσδώσετε σ’ έναν «τέλειο» χαρακτήρα μερικές…
ατέλειες, ο χαρακτήρας αυτός θα γίνει πιο ανθρώπινος, πιο προσιτός (και
δελεαστικότερος για τον ηθοποιό που θα κληθεί να τον ερμηνεύσει...).
"Οι αδυναμίες, οι ατέλειες, οι ιδιορρυθμίες και τα ελαττώματα κάνουν έναν
χαρακτήρα πιο πραγματικό και ελκυστικό."
Elizabeth English – “Creating Character and Characterization in
Screenplays”
http://www.writing-world.com/
Όλοι οι χαρακτήρες έχουν τις «σκιές» τους και είναι αυτές που τους ορίζουν
σε σημαντικό βαθμό:
«Κάθε χαρακτήρας έχει μια σκοτεινή και μια φωτεινή, μια κακή και μια
καλή πλευρά. Εάν δε γνωρίζεις και τις δυο πλευρές των χαρακτήρων σου
παραμένεις στην επιφάνεια. Η σκιά (the shadow) μιας προσωπικότητας
εκφράζει την «άλλη» πλευρά: Εάν πρόκειται για ένα θετικό χαρακτήρα, η
σκιά είναι η σκοτεινή του πλευρά, εάν πρόκειται για ένα σκοτεινό, αρνητικό
χαρακτήρα, η σκιά είναι η θετική πλευρά του. Σε κάθε περίπτωση η σκιά
είναι ο αχώριστος σύντροφος κάθε χαρακτήρα – και ως δημιουργοί έχουμε
37
υποχρέωση να την εξερευνήσουμε, να την κατανοήσουμε, να την
αποκαλύψουμε και, ανάλογα με τις ανάγκες της ιστορίας που διηγούμαστε,
ίσως και να την προκαλέσουμε. Μόνο έτσι επιτυγχάνουμε και μεταδίδουμε
βαθιά γνώση, μόνο έτσι μπορούμε να εκμεταλλευτούμε όλο το δυναμικό
ενός χαρακτήρα και της ιστορίας του – και βέβαια και το δικό μας δυναμικό
ως δημιουργών».
«Σενάριο»
Χριστίνα Kallas-Καλογεροπούλου
Εκδόσεις Νεφέλη
- Ακόμα και οι πιο δυσάρεστοι (οι περισσότερο «κακοί») χαρακτήρες σας
θα πρέπει να έχουν τα στοιχεία εκείνα που τους καθιστούν αξιοπρόσεκτους,
ενώ τα κίνητρα, οι κινήσεις και οι φιλοδοξίες τους θα πρέπει να είναι
αναγνωρίσιμες και κατανοητές από το τηλεοπτικό κοινό.
- Προσπαθήστε οι χαρακτήρες σας να ξεφεύγουν από τετριμμένα και
πληκτικά στερεότυπα. Π.χ. μια νοικοκυρά που δεν είναι τίποτα περισσότερο
από νοικοκυρά (…), ένας δημόσιος υπάλληλος που έχει πάντα μια
συγκεκριμένη ψυχοσύνθεση κ.ο.κ.
- Αν νομίζετε ότι αυτό θα σας βοηθήσει, μπορείτε να σκεφτείτε και τους
ηθοποιούς που θα ενσαρκώσουν τους χαρακτήρες που δημιουργείτε, αρκεί
βέβαια να έχετε στο μυαλό σας ότι πιθανότατα κάποιοι άλλοι ηθοποιοί θα
αναλάβουν τελικά τους ρόλους (γιατί οι «δικοί σας» θα έχουν κλείσει σε
άλλη δουλειά, γιατί δεν θα τα βρουν στα οικονομικά με τον παραγωγό σας
κ.ο.κ.).
- Εδώ αξίζει να τονίσουμε τον σπουδαίο ρόλο των δευτεραγωνιστών. Οι
πρωταγωνιστές στην ιστορία σας πλαισιώνονται από έναν αριθμό
δευτεραγωνιστών, το ρόλο των οποίων δεν θα πρέπει να θεωρείτε
σημαντικά υποδεέστερο. Σχεδόν κανείς από τους νέους σεναριογράφους δεν
το προσέχει αυτό, με αποτέλεσμα τις περισσότερες φορές να μοιάζουν
«μετέωροι». Οι δευτεροβάθμιοι χαρακτήρες παίζουν ουσιαστικό ρόλο σε
κάθε σενάριο, υποστηρίζοντας -συχνά σε κρίσιμο βαθμό- τους
πρωτοβάθμιους.
- Αν δεν δώσετε ιδιαίτερη επιμέλεια στην εμβάθυνση της ψυχοσύνθεσης
όλων των χαρακτήρων σας, αυτοί θα παρουσιαστούν ισχνοί και
μονοδιάστατοι, ενώ οι διάλογοί σας δεν θα είναι ρεαλιστικοί και αξιόπιστοι.
Αν γίνει καλή δουλειά στο σημείο αυτό, από κάποιο σημείο και μετά οι
38
ήρωές σας θα αποκτήσουν ισχυρή λεκτική αυτονομία. Πολύ σύντομα θα
παρατηρήσετε ότι ο διάλογος των ηρώων σας θα βγαίνει αβίαστα και
μερικές φορές θα έχετε την αίσθηση ότι μιλάνε… από μόνοι τους, χωρίς τη
δική σας συμμετοχή (μη σας κάνει εντύπωση αυτό, είναι κάτι που βιώνουν
όλοι οι σεναριογράφοι).
Εδώ, όμως, χρειάζεται προσοχή. Από τη στιγμή που οι χαρακτήρες σας
αναλάβουν «μόνοι τους» την ιστορία, ξεκινάει ένα παιχνίδι συναρπαστικό
αλλά και αβέβαιο. Συναρπαστικό γιατί, με τη δημιουργική σας διάθεση να
βρίσκεται στο ζενίθ, θα νιώθετε έκπληκτοι με την τροπή που θα παίρνουν τα
πράγματα. Αλλά και αβέβαιο, γιατί οι ήρωές σας, με τον τρόπο αυτό, μπορεί
να οδηγηθούν σε αδιέξοδες κατευθύνσεις και κάποια στιγμή… να σας
επιστρέψουν τη δράση.
Τότε, απελπισμένοι, θα αναρωτηθείτε «τι γίνεται τώρα;» και η απάντηση
που θα δώσετε μπορεί να είναι -ένα ακόμη- λάθος.
39
* ) Η “ταύτιση”
Όταν αναφερόμαστε στο πλάσιμο των χαρακτήρων και όλα τα
συμπαρομαρτούντα, η προεργασία σας δεν σταματάει σε μια τυπική
σύνθεση την οποία αργότερα, κατά τη διάρκεια της συγγραφής, θα
μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε ως τρίτοι παρατηρητές...
Δεν δημιουργήσατε «πλήρη βιογραφικά», απλά για να ακολουθήσετε μια
τυπική σεναριογραφική διαδικασία, αλλά για να μπορέσετε να μπείτε στο
πετσί των ηρώων σας.
Οι χαρακτήρες που θα πλάσετε θα βγαίνουν από μέσα σας. Ο άντρας, η
γυναίκα, το παιδί, ο ηλικιωμένος, ο καλοκάγαθος ή ο εγκληματίας, ο
αριστοκράτης ή ο απλός άνθρωπος κ.ο.κ. θα παίρνουν ζωή μέσα από τη δική
σας σκέψη και μέσα από τη δική σας ψυχή θα αποκτούν ανάσα και ζωή.
Είναι αδύνατον να μπείτε σε κάποια σκηνή, σε οποιαδήποτε, γράφοντας
αφηρημένα, αδιάφορα και αποστασιοποιημένα.
Αν εσείς δεν ταυτιστείτε με ένα ρόλο, αν δεν νιώσετε μαζί του απόλυτη
συναισθηματική οικειότητα, δεν θα το κάνουν ούτε οι τηλεθεατές σας. Στην
περίπτωση αυτή ο συγκεκριμένος χαρακτήρας θα λειτουργήσει σαν μια
περιφερειακή, βοηθητική καρικατούρα - και αν έχει σημαντικό ρόλο μπορεί
ακόμα και να υποσκάψει την τηλεοπτική σας σειρά.
Στην χαρά των ηρώων σας θα χαίρεστε κι εσείς, στον πόνο τους θα πονάτε
(αυτά βέβαια θα συμβαίνουν μόνον κατά τη διάρκεια της συγγραφής…).
Όποιοι κι αν είναι, ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία, τη μόρφωσή τους
κ.ο.κ.
Μπορεί αρχικά να σας φαίνεται δύσκολη αυτή η συναισθηματική ταύτιση,
είναι όμως μία από τις γοητευτικότερες διαδρομές που μας επιτρέπει η
σεναριογραφία.
Ο ηθοποιός θα μπει σε έναν ρόλο και θα τον ενσαρκώσει, εσείς θα πρέπει να
βιώσετε όλους τους ρόλους μαζί.
Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα έχετε κερδίσει και κάτι ιδιαίτερα
σημαντικό για την καθημερινότητά σας. Θα έχετε δηλαδή τη δυνατότητα να
κατανοήσετε πιο ουσιαστικά τα πρόσωπα και τις συνθήκες της ζωής και να
καταλάβετε καλύτερα τον εαυτό σας. Τα πάντα γύρω σας θα γίνουν πιο
ξεκάθαρα και θα αποκωδικοποιείτε με πολύ μεγαλύτερη
αποτελεσματικότητα συμπεριφορές και καταστάσεις που πριν δεν σας ήταν
ιδιαίτερα οικείες.
Τα πρώτα μηνύματα αυτής της νέας σας ικανότητας θα τα νιώσετε από το
ξεκίνημα κιόλας της ενασχόλησής σας με τη σεναριογραφία – αρκεί αυτή να
είναι σοβαρή και συνειδητή.
40
ΔΙΑΛΟΓΟΣ
- Ο διάλογος χρειάζεται να είναι ζωντανός και πραγματικός. Σαφής,
γρήγορος και κατάλληλος για το συγκεκριμένο χαρακτήρα – να μην έχει
γραφτεί σε γλώσσα που διαβάζεται αλλά σε γλώσσα που μιλιέται και
ακούγεται.
- Ο λόγος θα πρέπει να ρέει και να μην εκβιάζεται. Η περιττολογία και η
ανεξέλεγκτη μακρηγορία, οι τραβηγμένοι μονόλογοι και οι κραυγαλέες
ρητορείες έρχονται σε αντίθεση με βασικούς δραματολογικούς κανόνες. Οι
πολυλογίες και οι «ψιλοκουβέντες» είναι εχθροί σας.
Μπορεί κάποιοι από εσάς να προβληματιστούν με αυτά που γράφω,
φέρνοντας στο μυαλό τους κάποιες τηλεοπτικές δουλειές στις οποίες ο
διάλογος, η αλήθεια του σεναρίου τους και η εν γένει επαφή τους με την
πραγματικότητα είναι κάτι το εξαιρετικά σχετικό.
Στις καθημερινές τηλεοπτικές σειρές η φλυαρία -ή και η φλυαρία- δεν
μπορεί να αποφευχθεί εντελώς – ενώ σε κάποιες κωμικές σειρές ο
«ιδιαίτερος» και πέρα από κάθε γνωστή φόρμα διάλογος αποτελεί το πλέον
προκλητικό και πρωτότυπο στοιχείο τους.
- Ο διάλογος προωθεί τη δράση και αποκαλύπτει τους χαρακτήρες. Αν δεν
εξυπηρετεί έναν τουλάχιστον από τους δύο αυτούς σκοπούς, αφαιρέστε τον
από το σενάριό σας. Μέσα από το διάλογο χτίζονται και διαμορφώνονται οι
χαρακτήρες – και αν είναι σωστός, θα εμπεριέχει τους δραματικούς όρους
που αποδεικνύουν την καλή ανάπτυξή τους.
- Όλοι οι χαρακτήρες βγαίνουν από μέσα σας, αλλά δεν μπορεί να μιλούν με
τη δική σας φωνή. Θα πρέπει δηλαδή «να μη μιλάει το ίδιο» ο ένας με τον
άλλο, να μη χρησιμοποιούν το ίδιο ακριβώς λεξιλόγιο, να μην έχουν τον ίδιο
ρυθμό και τρόπο ομιλίας.
Είναι το συνηθέστερο λάθος των πρωτοεισερχόμενων στον χώρο και μπορεί
να ξεπεραστεί με αρκετή προεργασία. Θα πρέπει ένας αναγνώστης του
σεναρίου σας, ακόμα και αν αφαιρεθούν τα ονόματα των ηρώων από το
γραπτό σας, να είναι σε θέση να αναγνωρίσει χωρίς δυσκολία ποιος είναι
αυτός που έχει κάθε φορά το λόγο. Αν οι διάλογοί σας εναλλάσσονται χωρίς
την ύπαρξη λεκτικών και εκφραστικών ιδιαιτεροτήτων, αυτό σημαίνει ότι
έχετε να κάνετε ακόμα πολλή δουλειά τόσο στο ίδιο το έργο, όσο και
γενικότερα στον προσωπικό σας σεναριογραφικό εξοπλισμό.
Στην πραγματική ζωή ο λόγος τού ενός από τον άλλο διαφέρει -ανάλογα με
τη μόρφωση, τα βιώματα, την κοινωνική του θέση κ.ά.- μέσα από
41
αναρίθμητα λεκτικά σχέδια και αποχρώσεις. Προσέξτε το σημείο αυτό, για
να είναι οι ήρωές σας αληθινοί και αναγνωρίσιμοι.
- Οι ελλιπείς προτάσεις ή ακόμα και οι διακοπές (όταν ο ένας διακόπτει το
λόγο του άλλου) είναι χρήσιμες για τη ζωντάνια του διαλόγου. Εξίσου
χρήσιμες είναι και οι σιωπές, που μπορεί μέσα τους να εμπεριέχουν
«χιλιάδες» λέξεις.
- Προσέξτε ιδιαίτερα τα υπονοούμενα ή τις «κρυμμένες λέξεις». Οι
άνθρωποι, στην πραγματική τους ζωή (κι εσείς μια τέτοια εικόνα θέλετε να
παρουσιάσετε) όταν συζητούν κρύβουν ένα μεγάλο μέρος των όσων
σκέφτονται, τη διάθεση και τα συναισθήματά τους. Μέσα από αυτή τη
διαδικασία υπάρχει μια δεύτερη -εξίσου ή περισσότερο σημαντική-
δραματουργική πλοκή που βρίσκεται κάτω από αυτό που γίνεται ή λέγεται.
Το μεγαλύτερο κομμάτι ενός καλά ανεπτυγμένου διαλόγου, η ουσία του,
βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια.
Αφήστε λοιπόν τους αναγνώστες των σεναρίων σας και αργότερα -αν όλα
πάνε καλά- τους τηλεθεατές σας να διαβάσουν μόνοι τους ανάμεσα στις
γραμμές, δίνοντάς τους έτσι τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη σειρά σας.
- Η προσπάθειά σας να φανεί πραγματικός ο διάλογος στο σενάριό σας, δεν
θα πρέπει να σας οδηγήσει στο στόχο τού απόλυτα πραγματικού διαλόγου!
Ρίξτε μια ματιά γύρω σας. Και ακούστε. Βλέπετε τους περισσότερους από
τους διαλόγους να έχουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον; Μάλλον όχι.
Ο διάλογός σας, για να έχει ενδιαφέρουσα ανάπτυξη, θα πρέπει να είναι
επεξεργασμένος, έχοντας σα στόχο να δίνει την ψευδαίσθηση του
πραγματικού. Υπάρχει διαφορά. Τίποτα δεν είναι πιο ενοχλητικό από έναν
άσκοπο, ανούσιο και στατικό διάλογο, που προσπαθεί να μιμηθεί τους
καθημερινούς, αδιάφορους διαλόγους που ακούμε γύρω μας.
"Η δουλειά σας ως συγγραφέας δεν είναι να γράψετε έναν διάλογο που να
είναι πραγματικός, η εργασία σας είναι να δημιουργήσετε έναν διάλογο που
ηχεί σαν να είναι πραγματικός . Η διάκριση εδώ – είναι το εάν "ηχεί σαν να
είναι πραγματικός" – αυτό είναι το παν".
"Screenwriting from the Soul"
Richard W. Krevolin
42
ΧΡΟΝΟΣ
Ο χρόνος σε μια τηλεοπτική σειρά είναι ίσως το τελευταίο πράγμα που
σκέφτεται ένας σεναριογράφος στο ξεκίνημά του. Κι όμως, ο παράγοντας
«χρόνος» είναι μία από τις βασικότερες παραμέτρους στη σεναριογραφία,
αλλά και ο απόλυτος περιορισμός μας.
Για τις ανάγκες του βιβλίου θα δώσουμε στον παράγοντα χρόνο δύο
ερμηνευτικές οδούς: Ο 1ος
έχει σχέση με τον χρόνο που απαιτείται για τη
συγγραφή των επεισοδίων, μέχρι την παράδοσή τους για τα γυρίσματα & ο
2ος
με τον εσωτερικό χρόνο τού κάθε επεισοδίου, τον τηλεοπτικό δηλαδή
χρόνο που αναλογεί σε κάθε επεισόδιο.
Α) Όπως ήδη γράψαμε, όλος ο χρόνος είναι δικός σας όταν προετοιμάζετε
μια σεναριακή πρόταση. Τότε, μπορείτε να γράψετε και να ξαναγράψετε το
σενάριό σας, να ελέγξετε κάθε παράμετρό του για να το βελτιώσετε και να
διορθώσετε τα πιθανά λάθη.
Τα πράγματα αλλάζουν από τη στιγμή που θα εγκριθεί η σεναριακή σας
πρόταση. Χαμόγελα, ευτυχία, και ξάφνου ο κόσμος γίνεται καλύτερος για
εσάς. Αλλά, μεταξύ μας, τώρα μόλις αρχίζει η δουλειά…
Τώρα θα πρέπει να γράφετε γρήγορα και να γράφετε… πολύ. Ένας
ολόκληρος κόσμος περιμένει να παραδώσετε τα επεισόδιά σας για να
αρχίσει να δουλεύει με αυτά (ηθοποιοί, καλλιτεχνικοί συντελεστές, τεχνικοί
κ.ο.κ.).
Τα επεισόδια δεν γυρίζονται ένα-ένα. Γκρουπάρονται για λόγους κόστους
και… λογικής. Απλό, κοινότοπο για τους επαγγελματίες του χώρου, αλλά
εντελώς άγνωστο σε όσους είναι έξω από αυτόν.
Π.χ., παραδίδετε 5-5 τα επεισόδια και με τον ίδιο τρόπο γίνεται ο
προγραμματισμός του γυρίσματος των γκρουπαρισμένων σκηνών τους.
Έτσι, αν στα επεισόδια 1-5 υπάρχουν 10 σκηνές που διαδραματίζονται στον
χώρο: «ΚΟΥΖΙΝΑ ΕΛΕΝΗΣ», αυτές θα γυριστούν την ίδια μέρα. Ανάλογα,
γίνεται με όλες τις σκηνές που ανήκουν σε συγκεκριμένους χώρους.
Μην έχετε καμία αγωνία να μάθετε από τώρα για το κάθε πότε ακριβώς θα
παραδίδετε για γύρισμα τα επεισόδιά σας. Θα φροντίσουν, με πλήρη
επάρκεια, να σας ενημερώσουν σχετικά ο σκηνοθέτης και ο παραγωγός
σας... Αν βρίσκετε λίγο το διαθέσιμο χρόνο, διαμαρτυρηθείτε όσο θέλετε
αλλά αμέσως μετά καθίστε να γράψετε το σενάριό σας.
43
Β) Κάθε επεισόδιο έχει αυστηρά καθορισμένη διάρκεια και είναι αδιανόητη
ακόμα και η παραμικρή υπέρβασή του.
Σχηματικά, θεωρήστε ότι κάθε σελίδα του σεναρίου σας αντιπροσωπεύει
ένα λεπτό τηλεοπτικού χρόνου (σε σελίδα Α4 – τα σενάρια που περιέχονται
σ ’αυτό το βιβλίο έχουν αναγκαστικά, για λόγους έκδοσης, διαφορετική
διάταξη σελίδας). Αυτό σημαίνει ότι αν θέλετε να δημιουργήσετε ένα
τηλεοπτικό επεισόδιο 43 λεπτών, θα πρέπει να γράψετε 43 σελίδες. Αυτό
βέβαια με μια πρώτη ανάγνωση και «στρογγυλεύοντας» κάπως τα
πράγματα. Το στερεότυπο τού ενός λεπτού ανά σελίδα και η δημιουργία
κάποιων τυποποιημένων μέσων όρων, δεν αντιστοιχεί σε όλα τα σενάρια και
σε όλες τις καταστάσεις. Μια σελίδα, π.χ., που περιλαμβάνει αφηγηματική
δράση είναι σαφώς μεγαλύτερης διάρκειας από κάποια άλλη που έχει μόνο
διάλογο. Αν εγκριθεί το σενάριό σας, συζητήστε το θέμα με τον σκηνοθέτη
ή ακόμα και με τον -έμπειρο- βοηθό του και ζητήστε τους να σας
βοηθήσουν.
Δώστε προσοχή στο σημείο αυτό, γιατί δεν αποκλείεται να ανακύψει ένα
πρόβλημα που αρχικά κανείς δεν υπολογίζει. Η αλήθεια είναι ότι ένα τέτοιο
ενδεχόμενο δεν συνηθίζεται, αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί. Στην Ελλάδα,
όπου οι νέοι σεναριογράφοι είναι συνήθως «πρακτικοί", χωρίς ανάλογες ή
σημαντικές σπουδές στη σεναριογραφία, δεν είναι τόσο σπάνιο φαινόμενο
οι χρόνοι των τηλεοπτικών επεισοδίων (αλλά και των κινηματογραφικών
ταινιών) να ξεφεύγουν από αυτούς που έχουν προκαθοριστεί.
Στον κινηματογράφο, αυτό το λάθος μπορεί να προκαλέσει σημαντικά
προβλήματα, μεταξύ των οποίων μια σοβαρή επιβάρυνση του κόστους.
Στην τηλεόραση τα προβλήματα από μια τέτοια χρονική υπέρβαση είναι
σαφώς λιγότερα, περισσότερο όμως τραγελαφικά… Δηλαδή, αν ένα σενάριο
διάρκειας «43» λεπτών διαρκεί «50», τότε το επεισόδιό σας θα σταματήσει
σε σημείο όπου δεν είχατε προκαθορίσει, το τέλος του συγκεκριμένου
επεισοδίου θα γίνει η αρχή του επόμενου κ.ο.κ. Με δυο λόγια, ακόμα κι αν
γράφετε μια δραματική σειρά, εσείς θα ζείτε σε μια «κωμική» κατάσταση
που θα σας φέρνει δάκρυα στα μάτια (πάντως όχι από τα γέλια…).
44
Η ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΣΑΣ
Πρώτα απ’ όλα το σενάριό σας θα πρέπει να είναι… σενάριο. Αρκετοί είναι
αυτοί που, κάνοντας το ξεκίνημά τους στη σεναριογραφία, δημιουργούν και
αποστέλλουν σενάρια που… δεν είναι σενάρια. Τις περισσότερες φορές
μοιάζουν με διήγημα και κάποιες άλλες με θεατρικό έργο.
Σας προτείνω να διαβάσετε προσεκτικά τα σενάρια που περιλαμβάνονται σε
αυτή την έκδοση. Σε αυτά θα δείτε πώς θα πρέπει να είναι η φόρμα του
δικού σας σεναρίου και θα εντοπίσετε κάποια βασικά στοιχεία, όπως π.χ. το
ότι στην ανάπτυξη του σεναρίου θα πρέπει να βάζετε ΠΑΝΤΑ τα ονόματα
των χαρακτήρων με ΚΕΦΑΛΑΙΑ, εκτός αν εμφανίζονται κατά τη διάρκεια
του διαλόγου.
Οι σκηνές αποτελούνται από τη δράση (τα γεγονότα), το διάλογο (τι λένε
μεταξύ τους οι χαρακτήρες) και, περιστασιακά, κάποια σχόλια (όταν είναι
απαραίτητο).
Στον τίτλο τής κάθε σκηνής –γραμμένο με έντονα Bold στοιχεία- δίνουμε 4
πληροφορίες:
1) Τον αριθμό της σκηνής
2) Αν το γύρισμα είναι εσωτερικό ή εξωτερικό (σε εσωτερικούς ή
εξωτερικούς χώρους)
3) Αν πρόκειται για ημερήσιο γύρισμα ή νυχτερινό
4) Τον χώρο που θα γίνει το γύρισμα.
Π.χ.
ΣΚΗΝΗ 11η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΚΡΕΒΑΤΟΚΑΜΑΡΑ ΜΑΡΙΑΣ
Οι λεπτομερείς περιγραφές των σκηνών δεν χρειάζονται. Γράψτε μόνο τα
απολύτως απαραίτητα.
Επιστρέφοντας, λοιπόν στη μορφοποίηση των σεναρίων μας, θα πρέπει να
αναφέρουμε ότι στην χώρα μας τα πράγματα είναι αρκετά ελαστικά στο
θέμα αυτό.
Οι περισσότεροι χρησιμοποιούν τη βασική σεναριακή φόρμα με τις
γραμματοσειρές Times New Roman 14 ή Arial 12.
Στο εξωτερικό (κυρίως στις αγγλοσαξονικές χώρες) υπάρχουν απόλυτα
καθορισμένες φόρμες, για τις οποίες μπορούν να λειτουργήσουν εξαιρετικά
βοηθητικά τα ειδικά προγράμματα λογισμικού που κυκλοφορούν εδώ και
45
αρκετά χρόνια και είναι πλέον ιδιαίτερα εξελιγμένα (π.χ. "Final Draft",
"Movie Magic Screenwriter", "Sophocles" - ενώ υπάρχουν και κάποια πολύ
καλά δωρεάν προγράμματα, π.χ. κυρίως το “Celtx” – το "RoughDraft" κ.ά.).
Ψάξτε τα στο Διαδίκτυο, θα τα συναντήσετε πολύ εύκολα αφού πρόκειται
για πολύ γνωστά και διαδεδομένα προγράμματα. Δοκιμάστε τα και βρείτε
ποιο ταιριάζει περισσότερο σε εσάς, αυτό είναι το σημαντικότερο.
Πάντως στην χώρα μας δεν υπάρχει τόση αυστηρότητα στη φόρμα, ούτε και
είναι απαραίτητο το εξειδικευμένο λογισμικό, ιδίως όταν σε αυτό δεν
υποστηρίζεται ολοκληρωμένα η ελληνική γλώσσα, όμως όπως είπαμε θα
πρέπει και πάλι να ακολουθήσουμε μια γενικά αναγνωρίσιμη γραμμή. Για
τη διαμόρφωσή της αρκεί ένα οποιοδήποτε πρόγραμμα επεξεργασίας
κειμένου (Microsoft Office αλλά και οι πολύ καλές εναλλακτικές -και
δωρεάν- επιλογές όπως τα: OpenOffice, LibreOffice, Kingsoft Office Free,
SoftMaker Office, IBM Lotus Symphony).
46
ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ...
ΜΗΝ ΑΛΛΑΞΕΤΕ ΒΙΒΛΙΟ,
ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΥΜΕ ΑΜΕΣΩΣ
47
48
49
50
ΓΡΑΦΟΝΤΑΣ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΑΣ
Για αρκετά χρόνια διάβαζα σενάρια νέων σεναριογράφων, ανθρώπων
μάλιστα που είχαν σπουδάσει ή απλά συμμετάσχει σε σεμινάρια
σεναριογραφίας ή έστω είχαν διαβάσει ουκ ολίγα σχετικά βιβλία.
Ήξεραν, λοιπόν… Παρ’ όλ’ αυτά, οι περισσότεροι με εξέπλητταν με τα
σενάριά τους, που θα μπορούσε να τα γράψει κάποιος χωρίς την ανάλογη
διαδρομή, χωρίς εξειδικευμένη μελέτη ή ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Λες και σπούδαζαν, συμμετείχαν ή διάβαζαν - και την ίδια στιγμή… ήταν
κάπου αλλού - ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που σκέφτηκα ότι όσοι τους
δίδαξαν δεν ήταν οι κατάλληλοι ή ότι τα βιβλία που διάβασαν ήταν «του
σωρού».
Φαντάζομαι, λοιπόν, ότι για πολλούς τα όσα διαβάζουν και σ’ αυτό το
βιβλίο θα είναι στο πλαίσιο άλλης μίας «σφαιρικής» ενημέρωσής τους για
το θέμα…
Δεν είναι κακό αυτό και δεν κατηγορώ κανέναν για κάτι, απλά εδώ θα
ήθελα πραγματικά να σας βοηθήσω – και όχι να πω ότι έγραψα ένα βιβλίο
που να καλύπτει εμένα και την ματαιοδοξία μου.
Οι περισσότεροι επίδοξοι σεναριογράφοι ενθουσιάζονται να ασχολούνται με
το αντικείμενο που τους ενδιαφέρει (με σεμινάρια, εγχειρίδια κ.λπ.), ίσως
μέσα από αυτή τη διαδικασία να αισθάνονται ήδη ως ένα μέρος αυτού του
επαγγελματικού συνόλου, ενώ παράλληλα τους γοητεύει η ιδέα ότι κάποια
στιγμή θα πάρουν σάρκα και οστά τα όνειρά τους…
Όπως και με αυτό το βιβλίο…
Θέλουν να το διαβάσουν, κρατούν σημειώσεις κατά την ανάγνωσή του,
συμφωνούν «μετ’ επαίνων» σε πολλά σημεία ή διαφωνούν σε άλλα, μπορεί
και να βρουν πράγματα που τους κάνουν να νιώθουν ότι διευρύνεται η
σκέψη και ο προβληματισμός τους αλλά…
…Αλλά μόλις αρχίσουν να γράφουν σενάριο τα ξεχνούν όλα – και τότε
αρχίζει ο μικρός μας τραγέλαφος…
Προσέξτε τώρα.
Θ’ αλλάξουμε ύφος. Για λίγο.
Θα έρθει ο ένας απέναντι στον άλλο και θα κοιτάξουμε μαζί ένα σενάριο
που έχετε γράψει. Είπαμε κάποια πράγματα πριν. Θα πούμε και άλλα στη
συνέχεια. Τώρα μας ενδιαφέρει να κάτσουμε σε μια γωνιά και να
δουλέψουμε.
51
Χθες ήμουν με έναν επίδοξο σεναριογράφο, πολύ διαβασμένο…
Θεωρούσε ότι το σενάριό του ήταν ένα έργο τέχνης… Μορφοποιημένο με
ακρίβεια εκατοστού μέσα από εξειδικευμένο λογισμικό επεξεργασίας
σεναρίων και… διακοσμημένο με ένα πλήθος από τεχνικές οδηγίες (οι
τελευταίες δεν χρειάζονταν, αλλά αυτός τις έβαλε σε αφθονία). Σας είπα. Ο
άνθρωπος «ήξερε» και ήθελε να το δείξει αυτό, έχει παρακολουθήσει
μαθήματα σεναρίου σε αρκετά σεμινάρια, έχει διαβάσει πολλά σχετικά
βιβλία κ.λπ.
Τα όσα θα αναφέρουμε είναι μόνο κάποια από αυτά που του είχαν
«ξεφύγει», αλλά τούτο δεν του απαγόρευε να απορεί για το πώς είναι
δυνατόν, εκείνος, ένας αρκετά καταρτισμένος σεναριογράφος να
απαξιώνεται από τη συνεχή μηδενική ανταπόκριση των προσπαθειών του.
Κι όμως, το σενάριό του ήταν δεν ήταν καθόλου καλό…
Κι αυτό γιατί, μεταξύ άλλων παράλειψε να κάνει αυτά που θα πούμε στη
συνέχεια.
Πάμε λοιπόν στο δικό σας σενάριο.
Θεωρήσατε ότι είχατε έμπνευση, γράφοντάς το ασταμάτητα και με περισσή
άνεση. Χαμογελάτε, νιώθετε ικανοποιημένοι από τον εαυτό σας, η ιστορία
σας ρέει σαν γάργαρο νερό, γράψατε ένα ολόκληρο επεισόδιο!
Πάμε λίγο πίσω, από την αρχή. Για να δούμε τι κάνατε...
Κοιτάξτε τις σκηνές σας… Γράψατε ατέλειωτες –εννοώ: πολύ μεγάλες-
σκηνές, τη μία πίσω από την άλλη. Ατέλειωτες σκηνές και ασταμάτητη
πολυλογία. Ο Χ μιλάει ακατάπαυστα… και παίρνει τη σκυτάλη η Ψ με τον
ίδιο ακριβώς τρόπο… Σε αυτό το ρυθμό τελειώνει κάποια στιγμή η τεράστια
σκηνή και ακολουθεί η επόμενη, στο ίδιο μήκος κύματος.
Εσείς δεν κάνατε τέτοια πράγματα;
Εντάξει, ας πάρουμε μία-μία σκηνή.
Και ας το κάνουμε πιο μεθοδικά…
Α) Κόψε κάτι...
Πάμε στο διάλογό σας. Τι κάνουμε; ΚΟΒΟΥΜΕ… Κόβουμε ό,τι δεν
χρειάζεται. Βάλατε μεν τον «Χ» να λέει ό,τι λέει, αλλά δεν μπορεί να τα πει
πιο σύντομα; Μήπως να κάνουμε και με την Ψ το ίδιο; Για δοκιμάστε… Και
συνεχίστε να το κάνετε αυτό μέχρι το τέλος της σκηνής, σε όλο το διάλογο.
Τελειώσατε; Έχετε όμως κι άλλα να αφαιρέσετε, οπότε πάμε πάλι από την
αρχή…
52
Β) Μετά το κόψιμο, η διαγραφή…
Κόψατε όλο τον περιττό διάλογο, επίπονο όλ’ αυτό γιατί τον γράψατε με
κόπο. Αλλά τώρα ο διάλογός σας έχει περισσότερη «ουσία», έτσι δεν είναι;
Εντάξει, μόνο που δεν τελειώσαμε ακόμα…
Ας πάρουμε μία-μία τις σκηνές σας. Εξελικτικά θα δούμε ότι… ίσως δεν
χρειάζεστε και τόσο τις σκηνές 8, 14, 23, 29 και 35. Τις χρειάζεστε λέτε…
Ξαναδείτε το. Αν τις βγάλουμε θα συμβεί κάτι στο σενάριό σας; Θα λείψουν
σε κανέναν άλλο, εκτός από εσάς; Μάλλον όχι… Το σενάριό σας θα
«τρέχει» καλύτερα. Μην περιμένετε. Ξεκινήστε να διαγράφετε.
Και τώρα είμαστε εντάξει… Κοιτάξτε τώρα το σενάριό σας. Χωρίς
περιττούς διαλόγους και περιττές σκηνές. Είστε πραγματικά αξιέπαινος,
αλλά βραβείο μην περιμένετε γιατί έχουμε πρόβλημα (!)
Γ) Τελικά, όλα είναι μια ιδέα…
Αφαιρούσατε διαλόγους, κόβατε από ’δω, κόβατε από ’κεί, διαγράφατε
σκηνές… Φτιάξατε ένα πολύ καλύτερο σενάριο. Μόνο που… λέπτυνε πολύ.
Εκεί που είχατε φτιάξει ένα «πλήρες» σενάριο, π.χ. 40 σελίδων, τώρα σας
έμειναν 30 και ούτε…
Άρα θα πρέπει κάτι να γράψετε για να το «γεμίσετε». Κι άντε τώρα να
γράψετε άλλες 10 σελίδες.
Που, βέβαια, δεν θα πρέπει να κάνετε μία από τα ίδια… Δηλαδή ξανά-μανά
τεράστιους διαλόγους και άχρηστες σκηνές.
Είχατε, λοιπόν, καταφέρει να γράψετε ένα πλήρες επεισόδιο, αλλά στην
πραγματικότητα είχατε αποτύχει πλήρως. Κανείς δεν θα ενδιαφερόταν γι’
αυτό. Θα περνούσαν οι μήνες, κανείς δεν θα είχε απαντήσει στη σεναριακή
σας πρόταση και το πολύ-πολύ να βρίσκατε παρηγοριά στα λόγια της
μητέρας σας, του συζύγου ή του καλύτερού σας φίλου που θα σας έλεγαν
ότι «χωρίς γνωριμίες, μην περιμένεις τίποτα». Τα γνωστά.
Πίκρα και ανακούφιση… Είναι το ίδιο «έργο» που έχουν δει χιλιάδες πριν
από εσάς. Και έπονται πολλοί ακόμα…
Βρείτε, λοιπόν, τι θα γράψετε στις σελίδες που απομένουν. Αν χρειάζεται
αλλάξτε όλη τη δομή του επεισοδίου. Δουλέψτε με τον τρόπο που είπαμε
στα προηγούμενα βήματα. Με προσοχή. Χωρίς βιασύνες.
Και μην ξεχνάτε.
Μπορεί να είναι επίπονο και ψυχοφθόρο, αλλά θα πρέπει πάντα να
αφαιρείτε ό,τι δεν χρειάζεται στο σενάριό σας.
53
Κάθε σημείο του διαλόγου που δεν είναι απαραίτητο, αλλά και ολόκληρες
σκηνές αν αυτές μπορούν να αφαιρεθούν χωρίς να δημιουργήσουν δομικό
πρόβλημα.
Αν δεν το κάνετε, δεν θα μπορέσετε να προχωρήσετε.
54
The Twilight Zone – Χώρος & Χρόνος
Και πάμε τώρα να ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα.
Κάθε σκηνή περιλαμβάνει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΧΩΡΟ & ΧΡΟΝΟ.
Διαβάστε το πολλές φορές αυτό.
Α) Αν αλλάξετε χώρο, έχετε άλλη σκηνή. Αν π.χ. η δράση πάει από την
κουζίνα στο σαλόνι, από δρόμο σε σπίτι, από σπίτι σε άλλο σπίτι κ.λπ.)
Β) Αν αλλάξετε χρόνο, επίσης έχετε άλλη σκηνή. Αν π.χ. γίνουν… όλα τα
παραπάνω, είναι προφανές ότι έχουμε και αλλαγή χρόνου.
* Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε ότι έχουμε άλλη σκηνή ακόμα κι αν, σε
συγκεκριμένο χώρο, αλλάξει μόνον ο χρόνος, αν δηλαδή η δράση μας πάει
λίγη ώρα αργότερα.
Σας κούρασα; Ας το… διασκεδάσουμε λίγο με ένα παράδειγμα:
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΚΟΥΖΙΝΑ / ΣΠΙΤΙ ΝΤΙΝΑΣ-ΣΤΕΛΙΟΥ
Η ΝΤΙΝΑ και ο ΣΤΕΛΙΟΣ γευματίζουν. Ο ΣΤΕΛΙΟΣ την παρακολουθεί
προσεκτικά, η ΝΤΙΝΑ δείχνει να δυσφορεί.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Σ’ αρέσει;
ΝΤΙΝΑ
Μμμμ….
ΣΤΕΛΙΟΣ
Για να μη λες…
ΝΤΙΝΑ
Τι να μη λέω;
ΣΤΕΛΙΟΣ
Ότι δεν ξέρω να μαγειρεύω.
ΝΤΙΝΑ
Σιγά ρε Στέλιο.
Τηγανιτά αυγά με πατάτες έκανες.
55
ΣΤΕΛΙΟΣ
Όλο γκρίνια…
ΝΤΙΝΑ
Σάββατο μεσημέρι είναι.
Αφού είπες ότι θα μαγειρέψεις,
ας προσπαθούσες κάτι καλύτερο.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Σούσι; Φουά γκρα;
ΝΤΙΝΑ
Τι να σου πω…
Ξαφνικά η έκφραση της ΝΤΙΝΑΣ αλλάζει, κοιτάζει προς την ΚΑΜΕΡΑ.
Το βλέμμα της είναι επιθετικό, γνέφει αρνητικά.
ΝΤΙΝΑ
(προς την Κάμερα)
Τρώω τώρα!
ΣΤΕΛΙΟΣ
Τι κοιτάς; Σε ποιον μιλάς;
Η ΝΤΙΝΑ σηκώνεται πετώντας εκνευρισμένη την πετσέτα στο τραπέζι και
βγαίνει από το δωμάτιο, ο ΣΤΕΛΙΟΣ κάνει το σταυρό του…
ΣΚΗΝΗ 2η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΧΩΛ / ΣΠΙΤΙ ΝΤΙΝΑΣ-ΣΤΕΛΙΟΥ
Η ΝΤΙΝΑ είναι στο χωλ, ανοίγει την εξώπορτα και βγαίνει από το
διαμέρισμα. Ακολουθεί ο ΣΤΕΛΙΟΣ.
56
ΣΚΗΝΗ 3η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Η ΝΤΙΝΑ ανοίγει την πόρτα του ασανσέρ, ο ΣΤΕΛΙΟΣ δίπλα της την
παρακολουθεί έκπληκτος.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Πού πας;
Η ΝΤΙΝΑ μπαίνει στο ασανσέρ, ο ΣΤΕΛΙΟΣ κάνει να την ακολουθήσει, δεν
την προλαβαίνει, αρχίζει να ανεβαίνει τις σκάλες.
ΣΚΗΝΗ 4η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΚΑΛΕΣ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Ο ΣΤΕΛΙΟΣ ανεβαίνει λαχανιασμένος τις σκάλες της πολυκατοικίας.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Έλα Χριστέ…
ΣΚΗΝΗ 5η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥ ΟΡΟΦΟΥ
Η ΝΤΙΝΑ βγαίνει από το ασανσέρ και ανεβαίνει τις σκάλες. Λίγα δεύτερα
μετά εμφανίζεται και ο ΣΤΕΛΙΟΣ.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Ντίνα;
ΣΚΗΝΗ 6η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΕ ΤΑΡΑΤΣΑ ΠΟΛΥΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Η ΝΤΙΝΑ βγαίνει στην ταράτσα, κάνει μερικά βήματα, βγαίνει και ο
ΣΤΕΛΙΟΣ. Η ΝΤΙΝΑ κοιτάζει προς την ΚΑΜΕΡΑ εκνευρισμένη.
ΣΤΕΛΙΟΣ
Τρελάθηκες; Τι έπαθες;
Γιατί ήρθες στην ταράτσα;
57
ΝΤΙΝΑ
(δείχνει προς την Κάμερα)
Αυτόν ρώτα!
ΣΤΕΛΙΟΣ
Ποιον;
ΝΤΙΝΑ
Τον σεναριογράφο!
Με έβαλε να πηγαίνω
από ’δω κι από ’κει
μόνο και μόνο για να δείξει
ότι σε κάθε αλλαγή χώρου
έχουμε και αλλαγή σκηνής!
ΣΤΕΛΙΟΣ
Δεν πάει καλά ο τύπος…
Η ΝΤΙΝΑ με γρήγορα βήματα μπαίνει πάλι στην πολυκατοικία, το ίδιο
κάνει και ο ΣΤΕΛΙΟΣ, ρίχνοντας όμως τώρα και αυτός, ενόσω αποχωρεί,
μερικά πολύ έντονα βλέμματα προς την ΚΑΜΕΡΑ.
Δεν τελειώσαμε, όμως, με το παραπάνω παράδειγμα. Θα πάμε και σε ένα
ακόμα αλλά, πριν από αυτό, θα επαναλάβουμε κάτι:
Κάθε σκηνή περιλαμβάνει ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΧΩΡΟ & ΧΡΟΝΟ.
Αν αλλάξουμε χώρο έχουμε άλλη σκηνή. Αν αλλάξουμε χρόνο, ακόμα και
στην ίδια σκηνή (π.χ., λίγα λεπτά αργότερα), επίσης έχουμε άλλη σκηνή.
Και πάμε τώρα σε άλλο ένα παράδειγμα. Μια φίλη μου (ας μου συγχωρήσει
εδώ τη σχετική αναφορά) μου έστειλε πρόσφατα ένα σενάριό της για να της
πω τη γνώμη μου. Από την πρώτη κιόλας σκηνή είχε διαπράξει το…
έγκλημα.
Η σκηνή αυτή περιλάμβανε τη διαδρομή από το Σύνταγμα μέχρι την
Ομόνοια, όπου η πρωταγωνίστριά της περιδιάβαινε τα μαγαζιά, άκουγε για
λίγο μια μπάντα μουσικών, στάθηκε να κοιτάξει κάποιες μαϊμού τσάντες
αφρικανών μικροπωλητών…
Όταν τη ρώτησα γιατί όλο αυτό, μου απάντησε ότι δεν υπήρχε πουθενά
διακοπή χρόνου, ο χρόνος όπου διαδραματιζόταν η σκηνή ήταν…
συνεχόμενος.
58
Ευτυχώς το απέφυγα το εγκεφαλικό, αλλά δεν μπόρεσα να μην εκφράσω
την έκπληξή μου γι’ αυτή τη σεναριογραφική της… ευελιξία.
Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια σεναριογραφίας στο εξωτερικό αλλά και
στη χώρα μας, έχει διαβάσει ό,τι κυκλοφορεί για το σενάριο αλλά…
Σκεφτείτε τώρα εσείς… Μπορεί να γίνει όλο αυτό σε μία σκηνή; Πώς το
βλέπετε; Τώρα βέβαια πολλοί θα πείτε ότι με μια ανάλογη σκηνή φτιάχνει
κανείς ημίωρο ντοκιμαντέρ με θέμα «Ένα πρωινό στην Αθήνα», και είναι
σωστό, αρκετοί αρχάριοι όμως γράφουν μια εξωτερική σκηνή με ανάλογο
τρόπο. Σε πάρκο π.χ., όπου ο πρωταγωνιστής πηγαίνει από τη μία μεριά του
πάρκου στην άλλη, ταΐζει τις πάπιες, ξαποσταίνει σ’ ένα παγκάκι και κάνει
τσιγάρο, πηγαίνει μέχρι τις κούνιες, φλερτάρει με μια όμορφη μαμά και
κάνει διάφορα άλλα ενδιαφέροντα, όλα στην ίδια ακριβώς σκηνή.
59
Στιγμές όπου ο πρωταγωνιστής σας δεν φαίνεται. Εδώ έχουμε να κάνουμε με τις στιγμές εκείνες σε κάποιες σκηνές όπου
ακούμε τη φωνή του πρωταγωνιστή μας ή οποιουδήποτε άλλου, χωρίς αυτός
να φαίνεται. Στην περίπτωση αυτή δίπλα στο όνομά του γράφουμε τη λέξη
«OFF». Παράδειγμα:
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΠΙΤΙ ΒΑΓΓΕΛΗ/ΑΝΤΑΣ
Η ΑΝΤΑ βλέπει τηλεόραση, ακούγεται άνοιγμα εξώπορτας, η ΑΝΤΑ
παραμένει προσηλωμένη στην οθόνη.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ (OFF)
Γεια σου αγάπη μου!
ΑΝΤΑ
(πολύ σιγά, δεν την ακούει)
Γεια…
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ μπαίνει στο δωμάτιο.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι κάνεις;
ΑΝΤΑ
Καλά.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Είχε μια κίνηση…
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ κάθεται δίπλα της.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Τι βλέπεις;
Η ΑΝΤΑ δεν του απαντάει.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Πάλι ντοκιμαντέρ με ζώα;
60
ΑΝΤΑ
Προτιμώ αυτά τα ζώα.
Ο ΒΑΓΓΕΛΗΣ την κοιτάζει ενοχλημένος, στη συνέχεια στρέφεται στην
τηλεόραση. Για λίγα δεύτερα δε μιλάνε.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ξέρεις τι σκέφτομαι;
(Μικρή παύση)
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Αφού σου αρέσουν τόσο,
γιατί δεν παίρνουμε ένα σκυλάκι;
ΑΝΤΑ
Δηλαδή δεν φτάνει που λερώνεις εσύ το σπίτι,
θα πάρουμε και σκύλο! Ο κοπρίτης μας έλειπε!
Από την έκφρασή του, καταλαβαίνουμε ότι εκνευρίστηκε. Η ΑΝΤΑ
σηκώνεται και πάει σε άλλο δωμάτιο.
ΑΝΤΑ (OFF)
Να σου φτιάξω κάτι να φας;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ναι!
ΑΝΤΑ (OFF)
Τι θες;
ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Κονσέρβα για κοπρίτες! Και το πιατάκι στο πάτωμα!
61
Συνομιλία στο τηλέφωνο Αυτό θα το συναντάμε συχνά, δηλαδή θα έχουμε δυο ηθοποιούς μας να
συνομιλούν στο τηλέφωνο. Είναι προφανές ότι έχουμε δύο σκηνές με
ταυτόχρονη ανάπτυξη, έχουμε λοιπόν διπλή σκηνή.
Για να το παρουσιάσουμε αυτό χρησιμοποιούμε την αναφορά “INTERCUT
SEQUENCE” (αν και δεν θα ήταν λάθος η παράλειψή της).
Πάμε σ’ ένα ακόμα παράδειγμα:
(* ΣΚΗΝΕΣ 1 & 2 * - INTERCUT SEQUENCE)
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΥ
ΣΚΗΝΗ 2η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΖΕΛΑΣ
Χτυπάει το τηλέφωνο στο γραφείο της ΤΖΕΛΑΣ. Ο ηλικιωμένος
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ φοράει τις πυτζάμες του και κάθεται αριστοκρατικά στην
πολυθρόνα.
ΤΖΕΛΑ
Παρακαλώ.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Θα ήθελα τον Διομήδη.
Εσείς ποια είστε;
ΤΖΕΛΑ
Πάντως όχι ο Διομήδης.
Πήρατε λάθος.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Εσείς βγήκατε λάθος!
ΤΖΕΛΑ
Ξαναπροσπαθήστε.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Δώστε μου τον Διομήδη!
ΤΖΕΛΑ
Σας είπα ότι πήρατε λάθος.
62
Η ΤΖΕΛΑ κατεβάζει το τηλέφωνο. Λίγα δεύτερα μετά ακούγεται ξανά
χτύπημα του τηλεφώνου. Η ΤΖΕΛΑ το σηκώνει εκνευρισμένη.
ΤΖΕΛΑ
Λάθος!
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Κυρία μου, τηλεφωνώ στον αδελφό μου
εδώ και 50 χρόνια, χωρίς ποτέ να κάνω λάθος!
ΤΖΕΛΑ
Για όλα υπάρχει η πρώτη φορά.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Με ειρωνεύεστε.
ΤΖΕΛΑ
Θα αφήσω ανοιχτό το ακουστικό
και ξανακαλέστε.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Για να μην μπορώ να πιάσω γραμμή;
ΤΖΕΛΑ
Ακριβώς το αντίθετο.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Τι κάνατε στον αδελφό μου;
ΤΖΕΛΑ
Μια χαρά είναι… Ξανακαλέστε.
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Θα καλέσω, και μάλιστα τώρα αμέσως,
το 100!
ΤΖΕΛΑ
Καλέστε το 100, το 199…
Καλέστε ό,τι θέλετε. Αλλά όχι εμένα!
63
ΑΡΙΣΤΑΡΧΟΣ
Μα το 199 είναι η Πυροσβεστική κυρία μου!
Τι του κάνατε; Τον κάψατε;
Η ΤΖΕΛΑ κατεβάζει με δύναμη το ακουστικό, γυρίζει… ανάποδα το
τηλέφωνο και πιάνει το πρόσωπό της με απόγνωση…
Λοιπόν;
Θυμάστε αυτά που έχουμε πει μέχρι τώρα;
Για πολύ λίγο άλλαξα ύφος ελπίζοντας, με αυτό τον τρόπο, ότι κάποια
πράγματα θα τα θυμάστε καλύτερα. Τι λέτε; Καταφέραμε τίποτα;
64
ΤΙ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ
* ) Τους πολλούς χαρακτήρες. Αν το έργο σας αποτελείται από μια αέναη
κυκλοφορία πολλών χαρακτήρων, τους οποίους οι τηλεθεατές
δυσκολεύονται να αφομοιώσουν (καθώς και τις μεταξύ τους σχέσεις), τότε
τα πράγματα μπορεί να οδηγήσουν σε σύγχυση. Η πλοκή διαχέεται και
δυσκολεύεται η εστίαση στα πιο ενδιαφέροντα σημεία. Ελάχιστοι είναι οι
τηλεθεατές που θα προσπαθήσουν να καταλάβουν ένα σύνθετο έργο.
Η δυσκολία δεν βοηθά στην τηλεθέαση…
* ) Τους εκτεταμένους μονολόγους. Κάναμε ήδη μια νύξη, η αναφορά εδώ
έχει να κάνει με την προτίμησή σας σε συχνά ξεσπάσματα-μονολόγους.
Μπορεί να έχετε κάθε διάθεση και όλο τον απαραίτητο δημιουργικό οίστρο
για να γράψετε έναν ατέλειωτο μονόλογο, προσφέροντας παράλληλα τη
δυνατότητα σε ηθοποιό της τηλεοπτικής σας σειράς να δώσει ένα ρεσιτάλ
ηθοποιίας, αλλά μην ξεχνάτε ότι όλα γίνονται για τον τηλεθεατή…
Αν ο τηλεθεατής δυσανασχετήσει, το παιχνίδι θα χαθεί παρά τις καλές σας
προθέσεις και τα επαινετικά για εσάς λόγια του ερμηνευτή ηθοποιού…
* ) Τις τεχνικές περιγραφές. Δηλαδή τις αναφορές σε κοντινά ή γενικά
πλάνα, σε κινήσεις της μηχανής κ.λπ. Αρκετοί σεναριογράφοι, κυρίως στο
ξεκίνημά τους, θεωρούν ότι η προσθήκη τεχνικών υποδείξεων εμπλουτίζει
τα σενάριά τους, προσδίδοντάς τους μια ολοκληρωμένη επαγγελματική
εικόνα. Δεν είναι όμως έτσι. Οι σκηνοθέτες ενοχλούνται γιατί προσπαθούμε
να μπούμε -χωρίς λόγο- στα δικά τους χωράφια, ενώ οι αναγνώστες των
σεναρίων μας (τα στελέχη των καναλιών που θα δώσουν την έγκριση ή θα
μας απορρίψουν) αντιμετωπίζουν τις τεχνικές αναφορές ως προσκόμματα
στην ανάγνωσή τους. Χρησιμοποιήστε τις, λοιπόν, μόνο αν θεωρείτε ότι
υπάρχουν σημαντικοί λόγοι (π.χ. η αναφορά σε κάποιο κοντινό πλάνο, όταν
θέλετε να υπογραμμίσετε κάτι στην πλοκή σας) και πάντα κατ’ εξαίρεση.
* ) Τις πολλές επεξηγηματικές παρενθέσεις, κυρίως όταν αναφέρεστε στα
προφανή. Αν δηλαδή γράψετε:
ΜΑΡΚΟΣ
(απειλητικά)
Θα σε σκοτώσω!
…το μόνο που απειλείται είναι η νοημοσύνη του ηθοποιού που θα το
διαβάσει, του σκηνοθέτη και όλων των λοιπών μαρτύρων.
65
* ) Τις εσωτερικές περιγραφές. Στους διαλόγους σας αλλά και στην ιστορία
σας θα πρέπει να αποφεύγετε τις συνεχείς και εκτεταμένες διασαφηνίσεις.
Π.χ.
ΜΑΙΡΗ
(σύζυγος του Δημήτρη, χήρα δύο φορές,
ο τελευταίος της σύζυγος πέθανε από πολυετή κλινική κατάθλιψη)
Δημήτρη μου, πάμε αν θες αύριο στη μαμά μου.
Μας περιμένει.
Θυμηθείτε ότι οι τηλεθεατές δεν διαβάζουν το σενάριό σας, ούτε το έχουν
στα χέρια τους όταν βλέπουν το έργο σας. Αν οι διασαφηνίσεις και οι
περιγραφές είναι πραγματικά απαραίτητες στον αναγνώστη των σεναρίων
σας για να καταλάβει τι ακριβώς συμβαίνει, αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα οι
τηλεθεατές σας θα βρεθούν σε κατάσταση πλήρους σύγχυσης όταν έρθει η
ώρα της τηλεοπτικής προβολής.
* ) Τις εκτενείς περιγραφές και διασαφηνίσεις. Το σενάριο απευθύνεται σε
επαγγελματίες και όχι στον μέσο αναγνώστη. Το ζητούμενο από εσάς είναι
να γράψετε εκείνα που είναι απαραίτητα για να μεταφερθεί το σενάριο στη
μικρή οθόνη, χωρίς περιττές αναφορές και λεξιλογικούς καλλωπισμούς.
Το σενάριό σας αποτελεί εργαλείο δουλειάς και όχι ένα πεδίο ανάδειξης των
λογοτεχνικών σας ικανοτήτων. Απευθύνεστε σε επαγγελματίες που μπορούν
να καταλάβουν πολύ καλά τα όσα γράφετε, χωρίς να χρειάζεται κάθε τόσο
να αντιμετωπίζουν και από μια επεξηγηματική αναφορά, ούτε και να
πέφτουν θύμα της αβεβαιότητας και της ματαιοδοξίας σας υπενθυμίζοντάς
τους με τον… τρόπο σας, σε κάθε ευκαιρία, ότι «κοιτάξτε πόσο ωραία
γράφω, αξίζω πολλά»…
Τα σενάρια «δεν διαβάζονται», δηλαδή ένας μη επαγγελματίας είναι σχεδόν
αδύνατο να βρει ενδιαφέροντα το συγκεκριμένο τρόπο γραφής.
Αυτό δεν θα πρέπει να σας απασχολεί. Δεν υπάρχουν «μη επαγγελματίες»
αναγνώστες των σεναρίων - και οι τηλεθεατές βλέπουν μόνο το τελικό,
συνολικό αποτέλεσμα.
Το γράψιμό σας πρέπει να είναι «στεγνό» και ας φαίνεται στους μη
επαγγελματίες σαν πρόχειρο – έστω κι αν είναι αποτέλεσμα επιμελούς και
χρονοβόρας εργασίας.
* ) Τις αναφορές στις σκέψεις των ηρώων σας. Οι σκέψεις των ηρώων σας
δεν μπορούν να μεταφερθούν στη μικρή οθόνη. Αν λοιπόν γράφετε «ο
ΔΗΜΗΤΡΗΣ σκέφτεται ότι ο τρόπος που φέρθηκε στη ΜΑΝΙΑ δεν ήταν
σωστός» αντιλαμβάνεστε ότι έχετε υποπέσει σε ένα προφανές σφάλμα.
66
Μεταφέρετε στο σενάριό σας μόνον αυτά που μπορούν να λεχθούν ή να
διαδραματιστούν με εικόνες. Μην γράφετε ποτέ τις σκέψεις των ηρώων σας.
Η κάμερα δεν μπορεί να τους κάνει ψυχογράφημα και οι τηλεθεατές σας δεν
θα είναι σε θέση να καταλάβουν σημαντικές, ίσως, πτυχές της ιστορίας σας,
που αν δεν τις μετατρέψετε σε εικόνα και λόγο θα παραμείνουν στο μυαλό
σας – και μόνο.
* ) Βρείτε τα ονόματα που ταιριάζουν στους ήρωές σας. Δεν είναι χωρίς
σημασία και αυτή η παράμετρος, αφού ένα όνομα προβάλει την
προσωπικότητα του χαρακτήρα και έχει τη δική του δραματουργική αξία.
Είναι βέβαια προφανές ότι δεν χρειάζεται να δίνετε ονόματα και σε αυτούς
που θα κάνουν ένα μόνο γρήγορο πέρασμα από κάποια σκηνή.
"Ένα όνομα είναι όπως μια σφιχτοδεμένη πληγή, ένα μόριο DNA, ικανό να
αποδώσει πληροφορίες για το χαρακτηρισμό, τον τόνο, την ιστορία και το
θέμα. Η ονομασία των χαρακτήρων σας είναι ένας κρίσιμος δημιουργικός
στόχος."
Terry Rossio
Wordplay.com
* ) Δεν θα πρέπει να… ξεχάσετε να αναφέρετε τα ονόματα των ηρώων σας!
Παρατηρείται, κυρίως σε σενάρια νέων σεναριογράφων, να μη δίνεται
προσοχή στο συγκεκριμένο θέμα. Ο σεναριογράφος γνωρίζει τα ονόματά
τους, στη γραπτή μορφή του σεναρίου αναφέρονται συνέχεια (στους
διαλόγους και στην περιγραφή των σκηνών), στους διάλογους όμως του
φιλμ ή του επεισοδίου δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά!
*) Τη συχνή επανάληψη των ονομάτων (στους διαλόγους), που είναι κάτι
πολύ περισσότερο σύνηθες. Και πάμε δηλαδή στο άλλο άκρο.
Μην επαναλαμβάνετε συχνά, στους διαλόγους σας, τα ονόματα των ηρώων.
Π.χ.:
«Μαρία, τον τελευταίο καιρό η συμπεριφορά σου απέναντί μου έχει
αλλάξει», «Δεν νομίζω, Πέτρο», «Κι όμως, Μαρία, είναι αλήθεια και κάθε
μέρα αυτή η αλλαγή γίνεται όλο και πιο έντονη», «Πέτρο, όλα βρίσκονται
στη φαντασία σου».
Σίγουρα όλοι μας φέρνουμε στο μυαλό μας διάφορα «λαμπρά»
παραδείγματα, δηλαδή τηλεοπτικές σειρές που παραβιάζουν αυτό τον
κανόνα, αλλά…
67
* ) Ιστορίες της διπλανής πόρτας (με την κακή έννοια…).
Είναι μύθος ότι οι τηλεοπτικές σειρές που φτιάχνονται με «καθημερινές
ιστορίες» και με «ανθρώπους της διπλανής πόρτας» δεν πρέπει να διαθέτουν
το σεναριογραφικό άγγιγμα. Ακόμα και σε ιστορίες με απλούς ανθρώπους,
σε συνηθισμένες καταστάσεις, πρέπει να υπάρχει κάποιο στοιχείο ή κάποια
πτυχή στη σεναριακή προσέγγιση που να δίνει ένα φρέσκο και πέρα από τα
συνηθισμένα αποτέλεσμα.
Προσπαθώντας να δημιουργήσετε καθημερινούς, αναγνωρίσιμους ήρωες
μιας οικείας στους τηλεθεατές καθημερινότητας, μπορεί να πέσετε σε
παγίδα. Αν δεν προσθέσετε «μια δόση παραπάνω» (σε λογικά πλαίσια…) η
ιστορία σας θα είναι αδιάφορη. Η καθημερινή μας ρουτίνα δεν μπορεί να
περάσει στα σενάρια ή τουλάχιστον δεν μπορεί να την κάνει ενδιαφέρουσα.
Ακόμα και αυτοί που λένε ότι δημιουργούν καθημερινούς χαρακτήρες, με
γεγονότα «μέσα απ’ τη ζωή», ξέρουν πολύ καλά ότι βάζουν λίγο… αλάτι
παραπάνω.
ΑΠΟΦΥΓΕΤΕ ΕΠΙΣΗΣ...
* ) Τον ενθουσιασμό που τυφλώνει…
Όσο σίγουροι κι αν είστε για το σενάριό σας, δώστε χρόνο στην
επεξεργασία του πριν το υποβάλετε σε τηλεοπτικές εταιρείες ή τηλεοπτικά
κανάλια. Μπορεί κάτι να σας έχει ξεφύγει και ο ενθουσιασμός δεν είναι
αυτός που θα σας βοηθήσει να το αναγνωρίσετε. Κενά στην ιστορία σας,
λάθη στους διαλόγους και πολλά άλλα, μπορεί να περάσουν απαρατήρητα
στην αρχή - όταν μάλιστα, λίγο αργότερα, έρθουν στην επιφάνεια θα μείνετε
έκπληκτοι με τον ίδιο σας τον εαυτό…
Μια πολύ καλή μέθοδος είναι αυτή του «ψυγείου»… Αφού τελειώσετε το
σενάριό σας, αφήστε το για λίγες μέρες ή και εβδομάδες και ασχοληθείτε με
κάτι άλλο ή και με τίποτα... Όταν το ξαναδιαβάσετε πιθανότατα θα
αναγνωρίσετε κάποια λάθη τα οποία -περιέργως πώς- σας είχαν ξεφύγει
μέχρι εκείνη τη στιγμή.
Και κάτι ακόμα, μεταξύ μας… Μη στείλετε το σενάριό σας γνωρίζοντας ότι
έχει κάποια προβλήματα, ελπίζοντας ότι οι άλλοι δεν θα τα εντοπίσουν. Θα
τα εντοπίσουν…
Και δεν πρόκειται να ξαναδιαβάσουν το ξαναγραμμένο και διορθωμένο -εκ
των υστέρων- σενάριό σας.
* ) Μία από τις πρώτες βασικές οδηγίες που μαθαίνουν οι σεναριογράφοι
στις σχολές σεναρίου του εξωτερικού είναι: «Συνεχής επεξεργασία, γράψιμο
και ξαναγράψιμο».
68
Εντούτοις, λάβετε υπόψη σας ότι ένα σενάριο ποτέ δεν τελειώνει
πραγματικά -πάντα θα υπάρχει κάτι να προσθέσετε, να αφαιρέσετε κ.ο.κ.-,
οπότε δεν χρειάζεται να γεράσετε γράφοντας και ξαναγράφοντας την ίδια
ιστορία...
69
ΓΡΑΨΤΕ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥΣ ΤΩΝ ΕΓΧΩΡΙΩΝ
ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΩΝ ΣΕΙΡΩΝ
*) Φροντίστε η υπόθεση του σεναρίου που πρόκειται να ξεκινήσετε να είναι
υλοποιήσιμη σε οικονομικό επίπεδο. Δεν γράφετε μυθιστόρημα και δεν
έχετε τη δυνατότητα να αφήσετε τη φαντασία σας απόλυτα ελεύθερη. Κάθε
σκηνή και κάθε αναφορά σας συνεπάγεται οικονομικό κόστος, αυτό δεν θα
πρέπει να το ξεχνάτε ούτε στιγμή.
Δεν είναι ό,τι καλύτερο να ξεκινήσετε προτείνοντας μια υπερπαραγωγή…
Οι μεγαλεπήβολες και αυτάρεσκες ιδέες δεν προσθέτουν τίποτα στην
επαγγελματική σας αξία, ούτε σημαίνουν κάτι. Οι μεγάλες ιδέες και τα
«μικρά» σενάρια δεν είναι και τόσο σπάνιος συνδυασμός…
Είστε νέος σεναριογράφος και οι πιθανότητες να εγκριθεί κάποιο σενάριό
σας είναι περισσότερες αν η πρότασή σας αναφέρεται σε μια σειρά χαμηλού
κόστους, με εσωτερικά γυρίσματα και μικρό αριθμό ηθοποιών.
Αργότερα θα έχετε τη δυνατότητα να αναπτύξετε πιο ελεύθερα τη φαντασία
σας σε σειρές με πιο υψηλό κόστος παραγωγής και με τα εξωτερικά
γυρίσματα που επιθυμείτε – στο βαθμό βέβαια που θα το επιτρέψουν οι
γενικότερες οικονομικές συνθήκες και η «ετήσια» πολιτική των
τηλεοπτικών σταθμών.
Πάντως, ούτως ή άλλως οι σειρές χαμηλού κόστους προτιμούνται από τα
κανάλια, γι’ αυτό πολύ συχνά ακόμα και φτασμένοι σεναριογράφοι
καταφεύγουν σ’ αυτή την πιο «σίγουρη» λύση.
* ) Καθορίστε τους χώρους που χρειάζεστε. Δεν μπορείτε να πηγαίνετε από
χώρο σε χώρο, χωρίς κανέναν απολύτως περιορισμό. Κάθε εσωτερικός
χώρος που θα χρειαστεί για το γύρισμα, απαιτεί το δικό του χρόνο για να
δημιουργηθεί, τις ανάλογες δαπάνες και πολλή δουλειά από αρκετούς
καλλιτεχνικούς συντελεστές. Προσδιορίστε, λοιπόν, τους εσωτερικούς
χώρους που χρειάζεστε και από εκείνη τη στιγμή διαμορφώστε την πλοκή
σας μέσα στους χώρους αυτούς.
* ) Τις εξωτερικές σκηνές θα πρέπει να τις αποφεύγετε, στο μέτρο του
δυνατού. Οι εξωτερικές σκηνές (ιδίως οι δαπανηρότερες νυχτερινές)
αρέσουν σε όλους μας, αλλά ανεβάζουν πολύ το συνολικό κόστος της
δουλειάς μας.
* ) Οι σκηνές πλήθους είναι ευνόητο ότι κοστίζουν αρκετά. Χρειάζονται
πολλά άτομα-κομπάρσοι και δημιουργούνται αυξημένες ανάγκες για
70
αμοιβές, τροφοδοσία, μεταφορές, ειδικές άδειες για γυρίσματα σε δρόμους
και πλατείες κ.ά. Τα γυρίσματα -για να οργανωθεί όλος αυτός ο κόσμος-
είναι περισσότερα χρονοβόρα, ενώ η παρουσία πλήθους (κομπάρσων ή
κατοίκων μιας περιοχής) μπορεί να έχει συνέπειες στην αληθοφάνεια των
συγκεκριμένων σκηνών σας.
* ) Μη βάζετε έναν ηθοποιό να κάνει ένα ελάχιστο πέρασμα από κάποια
σκηνή. Οι ηθοποιοί πληρώνονται ανά επεισόδιο και για ένα πέρασμα «10
δευτερολέπτων» ένας ηθοποιός μας ενδέχεται να πάρει το ίδιο ποσό με αυτό
που θα έπαιρνε αν είχε πλήρη συμμετοχή.
Γενικά, θα πρέπει να σκέφτεστε ότι ο προϋπολογισμός μιας σειράς δεν είναι
απεριόριστος και ειδικά για την περίπτωση που αναφερόμαστε δεν θα
πρέπει να “βάζετε κόσμο” να μπαίνει και να βγαίνει από τη σειρά σας,
ανάλογα με τις εμπνεύσεις της στιγμής...
* ) Οι σειρές εποχής είναι ό,τι πιο δύσκολο για τους διαθέσιμους
προϋπολογισμούς των τηλεοπτικών μας σταθμών. Κάθε σκηνή έχει πολύ
περισσότερα προβλήματα απ’ ότι μια σύγχρονη σειρά, ενώ κάποια
εξωτερικά γυρίσματα καταλήγουν σκέτος Γολγοθάς…
Πρόσθετα προβλήματα θα έχετε τόσο για να εγκριθεί η σειρά σας όσο και
στη συνέχεια.
71
ΠΩΣ ΘΑ «ΠΑΚΕΤΑΡΕΤΕ»
ΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΣΕΝΑΡΙΑΚΗ ΣΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ.
Για μια πλήρη τηλεοπτική πρόταση χρειάζονται:
1) Τίτλος και θέμα
2) 2 ολοκληρωμένα επεισόδια
3) Συνοπτική παρουσίαση της μυθιστορίας σας (2-3 σελίδες)
4) Αναφορά στους βασικότερους χαρακτήρες της τηλεοπτικής σας σειράς
(μισή σελίδα ο κάθε χαρακτήρας) &
5) Σκαλέτες των επεισοδίων (π.χ. 3 επεισόδια-σκαλέτες ανά σελίδα, οπότε
αν η πρότασή σας περιλαμβάνει 20 επεισόδια, για τα 18 που μένουν, από το
3ο-20
ο, θα πρέπει να υπολογίσετε γύρω στις 18 σελίδες).
* ) Για τους πιο βιαστικούς, υπάρχει η λύση τού ενός μόνο επεισοδίου και
μιας σύντομης περίληψης της μυθοπλασίας σας. Γράφετε δηλαδή 1 μόνο
επεισόδιο και μια περίληψη της πλοκής σας 1-2 σελίδων, βλέπετε αν θα
προκαλέσει το ενδιαφέρον της τηλεοπτικής εταιρείας στην οποία θα
στείλετε την πρότασή σας και πράττετε αναλόγως.
Η συγκεκριμένη επιλογή δεν δείχνει, σε αυτούς που θα παραλάβουν την
πρότασή σας, ιδιαίτερο ενδιαφέρον από μέρους σας ούτε και φαίνεται να
σας διακρίνει κάποιος «τρελός» ενθουσιασμός (δεν σας γνωρίζουν και δεν
είστε ακόμα σεναριογράφος – αλλά η πράξη σας δείχνει συμπεριφορά
παλαίμαχου επαγγελματία...), όμως από την άλλη μπορεί να σας γλιτώσει
από αρκετό άσκοπο γράψιμο.
Επιπλέον, αν η σύντομη περίληψη και το μικρό έστω δείγμα δουλειάς σας
δείξει ότι έχουν να κάνουν με έναν ταλαντούχο νέο σεναριογράφο, το
αποτέλεσμα μπορεί να είναι το ίδιο καλό για σας.
Είπαμε... Πολλές φορές η πραγματικότητα στον χώρο μας ακυρώνει κάθε
«κανόνα».
Και συνεχίζουμε:
- Αποφύγετε τα «κορδελάκια» και τις πολυτελείς συσκευασίες των
σεναρίων σας. Στην καλύτερη περίπτωση προκαλούν τη σκέψη ότι είστε
ένας ρομαντικός ερασιτέχνης (αλλά πάντως: ερασιτέχνης) και στην
χειρότερη ότι προσπαθείτε να κρύψετε κάποιες σεναριακές αδυναμίες.
- Αποφύγετε, επίσης, τις έγχρωμες σελίδες και τα εξεζητημένα στιλ
κειμενογραφικής επεξεργασίας και εκτύπωσης. Όλ’ αυτά τα τεχνάσματα το
μόνο που κάνουν είναι να χαντακώνουν τη δουλειά σας.
- Τυπώστε τα σενάριά σας σε απλές, λευκές, αριθμημένες σελίδες Α4 και με
ευανάγνωστα στοιχεία, στη μέγιστη δυνατή ποιότητα εκτύπωσης. Οι
72
αναγνώστες-κριτές σας δεν θα πρέπει να είναι αναγκασμένοι να
προσπαθήσουν να διαβάσουν τα σενάριά σας, γιατί, πολύ απλά, δεν θα το
κάνουν (πάντως ήδη κάποιοι τηλεοπτικοί σταθμοί και τηλεοπτικές εταιρείες
θέλουν οι σεναριακές προτάσεις να τους αποστέλλονται, μέσω email, σε
αρχεία Word, οπότε εδώ δεν υπάρχει καν ζήτημα).
- Κάντε έναν τελικό έλεγχο για ορθογραφικά λάθη, αλλά μη βασιστείτε
αποκλειστικά στον ορθογραφικό έλεγχο των λογισμικών επεξεργασίας
κειμένου.
Τα ορθογραφικά λάθη δεν κρίνουν την ποιότητα ενός σεναρίου, όμως είναι
χρήσιμο τα πρώτα επεισόδια της πρότασής σας να μη δίνουν εικόνα
βιασύνης και προχειρότητας. Θα πρέπει να είναι κατά το δυνατόν τέλεια,
από κάθε άποψη.
Προσοχή: Μην θεωρήσετε ότι η περίληψη έχει υποδεέστερη σημασία στην
πρότασή σας. Αυτοί που θα σας κρίνουν είναι πολύ πιθανόν να ξεκινήσουν
από εκεί, καταλαβαίνετε λοιπόν ότι στο σημείο αυτό μπορεί να κριθούν τα
περισσότερα.
Μια αδιάφορη ή προχειρογραμμένη περίληψη θα κάνει το με τόσο κόπο
γραμμένο σενάριό σας να πάει χαμένο.
73
Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΔΟΥΛΕΙΑΣ ΣΑΣ
Καθιερώστε ένα πρόγραμμα στο γράψιμό σας. Η συγγραφή είναι έμπνευση
και δεν μπαίνει σε εξαντλητικά καλούπια, όμως η σεναριογραφία είναι και
πολλά άλλα… Είναι δημιουργία και έμπνευση, αλλά και σκληρή εργασία.
Σίγουρα δεν είναι ένας εύκολος τρόπος γραφής, όπως νομίζουν κάποιοι.
Το σενάριο προϋποθέτει αυστηρά καθορισμένους χρόνους παράδοσης και
απαιτεί συγκεκριμένο όγκο δουλειάς. Βρείτε λοιπόν τις ώρες που σας
ταιριάζουν καλύτερα και προσπαθήστε να τις τηρήσετε, έστω κι αν στο
ξεκίνημα μιας μέρας δεν έχετε καθόλου έμπνευση και είστε βέβαιοι ότι «δεν
πρόκειται να βγει λέξη».
Υπάρχουν δύο τρόποι για να αναπτύξετε το σενάριό σας:
1) Ο ελεύθερος:
Εδώ ακολουθείτε, ελεύθερα και χωρίς επιμέρους σχεδιασμούς τις οδούς της
έμπνευσής σας (αναφέρομαι στην ανάπτυξη τού κάθε επεισοδίου και όχι
γενικότερα στην μυθιστορία σας). Αν η έμπνευσή σας είναι δαιδαλώδης,
δαιδαλώδες θα είναι και το αποτέλεσμα. Αν πάλι η ελεύθερη ανάπτυξη του
σεναρίου, με δεδομένους τους σεναριακούς περιορισμούς, είναι αυτό που
σας ταιριάζει και αν έτσι παίρνουν δύναμη οι δημιουργικές σας ανάσες, τότε
δεν έχετε άλλη επιλογή (αλλά ρίξτε μια ματιά και στον άλλο τρόπο…).
Αν και όλα όσα περιλαμβάνονται στο πακέτο της σεναριακής σας πρότασης
(τα αναφέραμε προηγουμένως) δεν θα πρέπει με τίποτα να είναι «ευέλικτα»,
όταν η σειρά σας εγκριθεί και υπάρχει επιτυχία θα σας επιτραπεί να
ξεφύγετε από αυτά που είχατε προκαθορίσει. Τότε, ο ελεύθερος τρόπος
ανάπτυξης που προτιμάτε θα έχει πλέον την έγκριση του καναλιού (αφού
όμως έχει έρθει πρώτα η έγκριση των τηλεθεατών…).
Επαναλαμβάνω, πάντως, ότι σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ένα αρχικό
πλάνο, που θα πρέπει να αναπτυχθεί με επάρκεια ώστε, με αυτό ως βάση, να
δοθεί η έγκριση της σεναριακής σας πρότασης από τους τηλεοπτικούς
σταθμούς.
2) Η προγραμματισμένη, μέσω σκαλέτας, ανάπτυξη:
Η μέθοδος αυτή είναι περισσότερο οργανωτική και βοηθάει όσους θέλουν
να κάνουν πιο σταθερά βήματα. Η σκαλέτα αποτελεί τον «οδικό χάρτη» σας
και μέσω αυτής μπορεί να αποτραπεί το γράψιμο ενός σεναρίου που δεν έχει
καμία πραγματική κατεύθυνση.
Στην αρχή σχεδιάζετε -περιληπτικά- τη βασική πλοκή τής κάθε σκηνής του
επεισοδίου σας, φτιάχνετε δηλαδή μια σκαλέτα. Όταν, με αυτή τη συνοπτική
74
ανάπτυξη, ολοκληρώσετε και την τελευταία σας σκηνή μπορείτε να πάτε
στην πλήρη σύνθεση του επεισοδίου σας, έχοντας όμως ήδη έναν πολύ καλό
οδηγό.
Με την μέθοδο αυτή μπορείτε να αποφύγετε αρκετά λάθη, να ενισχύσετε τα
σημεία που έχουν προβλήματα και να αφαιρέσετε τις σκηνές που με μια
δεύτερη ανάγνωση βλέπετε ότι δεν προσθέτουν τίποτα στο σενάριό σας.
Σαφώς είναι μια πιο επαγγελματική μέθοδος, που αν δεν δημιουργεί
προβλήματα στη δημιουργικότητά σας (δημιουργικό «ακρωτηριασμό» λόγω
των πιο αργών ρυθμών δουλειάς και της όποιας στατικότητας), μπορεί να
σας βοηθήσει σε ένα σεναριακά καλύτερο αποτέλεσμα.
75
ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΔΟΥΛΕΙΑΣ
1) Τηλεόραση…
Σε αυτό το θέμα είστε -τρόπον τινά- τυχεροί. Αποφασίσατε να γράψετε για
την τηλεόραση – και το ίδιο το μέσο έχει πολλά να σας μάθει. Καθημερινά
προβάλλονται αρκετές τηλεοπτικές σειρές (έστω και σε επανάληψη…),
παρέχοντάς σας τη δυνατότητα να ανιχνεύσετε τις λεπτομέρειες, τα λάθη,
τις παραλείψεις, το διάλογο και τη δομή τους.
Ποιες σειρές σάς αρέσουν περισσότερο; Δείτε τις προσεκτικά, μελετήστε
την κάθε σκηνή τους, τον τρόπο που αναπτύσσεται ο σεναριακός μύθος
μέσα από ακολουθίες σκηνών και δράσης, προσέξτε το διάλογο των
χαρακτήρων και τη δυναμική των σχέσεων.
Εξετάστε και τις σειρές που θεωρείτε απαράδεκτες... Ποια πιστεύετε ότι
είναι τα λάθη τους; Τι είναι αυτό που τις κάνει απωθητικές για εσάς; (και για
πολλούς άλλους, ενδεχομένως...).
Δώστε, όμως, μεγαλύτερη βαρύτητα στις σειρές που θεωρείτε καλές και
βέβαια σε αυτές που έχουν την έγκριση του τηλεοπτικού κοινού.
Επιπλέον, καλό θα είναι να ξέρετε «τι παίζει» στην τηλεόραση. Σκεφτείτε,
π.χ., το ενδεχόμενο να γράφετε μια ιστορία παραπλήσια με κάποια άλλη που
προβάλλεται στην tv (αν και αυτά συμβαίνουν...).
2) Dvd
Το Dvd θα σας βοηθήσει να γράψετε τις τηλεοπτικές δουλειές που σας
ενδιαφέρουν περισσότερο (ακόμα και αυτές που θεωρείτε ως παράδειγμα
προς αποφυγή…) και να τις μελετήσετε αργότερα, σύμφωνα με τους δικούς
σας ρυθμούς και ανάγκες.
3) Ίντερνετ
Εδώ μια ατέλειωτη ποικιλία τηλεοπτικών σειρών μπορεί να βρεθεί στην
οθόνη του υπολογιστή σας, σύγχρονες σειρές όσο και αυτές που αποτελούν
κομμάτι στην ιστορία της τηλεόρασης. Όρεξη και διάθεση χρόνο να έχετε
και θα βρείτε μπροστά σας ατέλειωτο… διδακτικό υλικό.
3) Ηλεκτρονικός Υπολογιστής
Όσοι είναι εξοικειωμένοι με τους υπολογιστές, καταλαβαίνουν ότι η γνώση
του χειρισμού τους αποτελεί ένα πολύ καλό στοιχείο στο ξεκίνημα της
συγγραφικής τους ζωής. Ακόμα κι ένας μεταχειρισμένος υπολογιστής ή το
πιο φτηνό νέο επιτραπέζιο computer (ιδανικότερα: ένα φορητό – laptop), με
κάποιο λογισμικό επεξεργασίας κειμένου (π.χ.: Microsoft Word ή το πολύ
76
καλό -και δωρεάν- OpenOffice κ.ά.), θα αποδειχτεί πολύτιμος σύμμαχος
στις καθημερινές σεναριακές διαδρομές σας.
Αυτό που θα σας λύσει πραγματικά τα χέρια είναι η γνώση κάποιου τυφλού
συστήματος δακτυλογράφησης...
Γράφω «κάποιου», γιατί αρκετοί είναι εκείνοι που ακολουθούν ένα εντελώς
προσωπικό σύστημα δακτυλογράφησης. Και αυτό είναι χρήσιμο, αρκεί να
μη χρειάζεται για κάθε πλήκτρο που θα πατήσουμε να ρίχνουμε και από μια
αναγνωριστική ματιά στο πληκτρολόγιό μας. Ειλικρινά, δεν μπορώ να
φανταστώ έναν σεναριογράφο, την ώρα που γράφει π.χ. μια έντονη σκηνή,
να πρέπει από τη μία να πληκτρολογεί σε ρυθμό χελώνας και από την άλλη
να κοιτάζει αριστερά-δεξιά στο πληκτρολόγιό του για να δει πού βρίσκεται
το επόμενο γράμμα.
Φυσικά, υπάρχουν και οι άνθρωποι που αδυνατούν να γράψουν σε
πληκτρολόγιο, είτε πρόκειται για πληκτρολόγιο υπολογιστή είτε για απλή
γραφομηχανή (που, ναι, υπάρχουν ακόμα…). Αν ανήκετε σε αυτούς, δεν
χρειάζεται να απογοητευτείτε, θα πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι
δυσκολεύετε αρκετά τη ζωή σας. Τα πλεονεκτήματα από τη συγγραφή σε
υπολογιστή είναι πάρα πολλά και ίσως θα πρέπει να σκεφτείτε καλύτερα την
ενασχόλησή σας με το αντικείμενο. Αν κάτι τέτοιο -για προσωπικούς σας
λόγους- το θεωρείτε ανέφικτο, θα πρέπει να λάβετε υπόψη σας πως, όταν
τελειώσετε το σενάριό σας, είναι απαραίτητο να το δώσετε σε κάποιον να το
δακτυλογραφήσει.
Ούτε να σκεφτείτε να στείλετε σε τηλεοπτικές εταιρείες χειρόγραφα
σενάρια. Για όλους εσάς που θέλετε να γράφετε μόνο σε χειρόγραφο,
μάθετε ότι μερικοί από τους πιο γνωστούς Έλληνες σεναριογράφους
γράφουν αποκλειστικά με αυτόν τον τρόπο! Στη συνέχεια, βέβαια, δίνουν τα
χειρόγραφά τους για δακτυλογράφηση.
4) Αποθηκευτικά μέσα
Παρότι τα CD, τα DVD, τα Memory Sticks, οι εξωτερικοί σκληροί δίσκοι
και γενικά τα μέσα αποθήκευσης αποτελούν «αναπόσπαστα» κομμάτια της
ζωής μας στον υπολογιστή, τα ξεχωρίζω γιατί τυχόν αδιαφορία,
παραμέληση ή και… υπερβολική αισιοδοξία μπορεί να οδηγήσουν σε
οδυνηρές καταστάσεις μέσα από σημαντικές απώλειες.
Μία επιπλέον επιλογή σας είναι η αποθήκευση των αρχείων σας online, σε
sites που παρέχουν ελεύθερο χώρο, προσφέροντάς σας μια πρόσθετη
εξασφάλιση ακόμα κι αν όλα τ’ άλλα πάνε στραβά. Είναι πολλοί πλέον όσοι
χρησιμοποιούν και αυτή τη λύση, ενώ πολλές είναι και οι σχετικές
ιστοσελίδες, όπως: Google Docs, DropBox, Sky Drive, Mozy, Adrive,
Badongo, Binfire, Box.net, iDrive κ.λπ.
77
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη ότι οι υπολογιστές έχουν την… κακή συνήθεια
να παθαίνουν «ανεξήγητα» blackout την χειρότερη δυνατή στιγμή,
σκεφτείτε τον πανικό σας αλλά και την πραγματικά αδιέξοδη κατάσταση
στην οποία θα περιέλθετε αν, χωρίς να έχετε κρατήσει αντίγραφα ασφαλείας
(backup) των αρχείων που περιέχουν τα σενάριά σας, ο υπολογιστής σας
τεθεί οριστικά εκτός λειτουργίας την ώρα που είστε έτοιμοι να στείλετε 5 ή
περισσότερα πλήρη επεισόδια για γύρισμα. Η μόνη -απίστευτα ψυχοφθόρα-
λύση είναι να γράψετε τα σενάριά σας από την αρχή, δαπανώντας επιπλέον
χρόνο σε μια γρήγορη και πρόχειρη πλέον συγγραφή. Ακόμα κι έτσι, όμως,
θα έχετε ήδη καθυστερήσει αρκετά - και υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος
από ηθοποιούς, τεχνικούς κ.ά. που έχουν άμεση ανάγκη τα σενάριά σας για
να τα μελετήσουν και να ξεκινήσουν τη διαδικασία των γυρισμάτων…
*** Να σας πω ότι χρειάζεστε λογισμικό antivirus, να είστε προσεκτικοί σε
ανοίγματα αρχείων, και να αποφεύγετε επισκέψεις σε ύποπτες ιστοσελίδες;
Θα έπρεπε να γράψω πολλά πράγματα γύρω από αυτό, είναι όμως άσχετα με
το βασικό μας θέμα. Άλλωστε φαντάζομαι ότι θα προσέχετε τον υπολογιστή
που περιέχει τα σενάρια που με τόσο κόπο γράψατε.
5) Συστήματα Αναγνώρισης Φωνής (ή Δημοσιογραφικό Κασετοφωνάκι)
Ένα εργαλείο δουλειάς που θ’ αποδειχθεί χρήσιμος καθημερινός σύμμαχος
των σεναριογράφων, είναι το λογισμικό αναγνώρισης φωνής. Μέσω αυτού
θα μπορείτε να υπαγορεύετε τα κείμενά σας στον υπολογιστή, χωρίς να σας
αποσπά η διαδικασία της δακτυλογράφησης.
Παρότι τα συστήματα αυτά έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται σε
ικανοποιητικό βαθμό, η εφαρμογή τους στην ελληνική γλώσσα παρουσιάζει,
προς το παρόν, κάποια υστέρηση. Όπως κάθε λογισμικό, είναι και αυτό
εξελίξιμο – αν και το συγκεκριμένο παρουσιάζει αξιοσημείωτη
στασιμότητα. Σε κάθε περίπτωση, όταν διαβάζετε αυτές τις γραμμές και
βρίσκετε ενδιαφέρον το θέμα, αξίζει να κάνετε μια έρευνα αγοράς.
Πάντως, την περίοδο που γράφεται το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας…
η μόνη σίγουρη λύση είναι το κλασικό δημοσιογραφικό κασετοφωνάκι, το
οποίο θα σας βοηθήσει, αν σας εξυπηρετεί, να δημιουργείτε ζωντανούς δια-
λόγους που αργότερα θα τους μεταφέρετε στο χαρτί ή στον υπολογιστή σας.
Αν δεν βρίσκετε βοηθητικά τόσο τα προγράμματα αναγνώρισης φωνής όσο
το κασετοφωνάκι, μπορείτε να τα αγνοήσετε εντελώς. Απλά, δεν σας
κάνουν.
78
6) Σημειωματάριο.
Η πιο φτηνή και πρακτική λύση είναι το απλό σημειωματάριο, το οποίο δεν
πρέπει να λείπει από κανέναν σεναριογράφο. Ιδέες για νέες σειρές και
σκέψεις πάνω σε συγκεκριμένες σκηνές μπορεί να έρθουν ανά πάσα στιγμή,
όταν δεν βρίσκετε κοντά στον υπολογιστή ή στο σεναριογραφικό ντοσιέ
σας. Παρότι οι περισσότεροι πιστεύουμε ότι θα θυμηθούμε αυτές τις
σκέψεις της στιγμής, επίσης οι περισσότεροι, για έναν περίεργο λόγο,
αδυνατούμε να τις επαναφέρουμε στη μνήμη μας.
79
BREAK!
80
81
82
ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΣΕΝΑΡΙΟ –vs- ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΥΗ
1) ΠΡΩΤΟΤΥΠΟ ΣΕΝΑΡΙΟ
Πρωτότυπο σενάριο έχουμε όταν η μυθιστορία σας βασίζεται σε δική σας
πρωτότυπη ιδέα.
Ένα πρωτότυπο σενάριο προσφέρει όλες τις διεξόδους για να απολαύσετε
τις δημιουργικές σας αναζητήσεις, κάνοντας κοινωνούς της προσωπικής σας
έμπνευσης εκατοντάδες χιλιάδες τηλεθεατές.
Πάνω απ’ όλα, όμως, ένα πρωτότυπο σενάριο σάς προσφέρει τη δυνατότητα
να εργαστείτε σε πολύ πιο ελεύθερες συνθήκες απ’ ότι σε μια τηλεοπτική
διασκευή. Δεν είστε υποχρεωμένοι ν’ ακολουθήσετε τις γραμμές ή το
πνεύμα του βιβλίου που διασκευάζετε και κανείς δεν πρόκειται να σας
κατηγορήσει ότι φερθήκατε… σκαιότατα στον συγγραφέα (αν κάνετε
κάποια διασκευή, είναι εξαιρετικά απίθανο να μη βρεθούν κάποιοι που θα
σας κατηγορήσουν, όσο καλή σεναριακά κι αν είναι η δουλειά σας).
Στο πρωτότυπο σενάριο η δική σας ιστορία και οι δικοί σας ήρωες-
χαρακτήρες είναι προϊόντα της ελεύθερης φαντασίας και της
δημιουργικότητάς σας.
2) ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΔΙΑΣΚΕΥΗ
Όταν το σενάριο δεν βασίζεται σε δική σας πρωτότυπη ιδέα, αλλά αποτελεί
σεναριακή επεξεργασία άλλου πνευματικού έργου, τότε έχουμε τηλεοπτική
διασκευή. Οι πιο πολλές τηλεοπτικές διασκευές βασίζονται σε
μυθιστορήματα που συνήθως είναι ήδη γνωστά στο κοινό.
Θεωρητικά υπάρχουν δυο ειδών τρόποι στο να μετατρέψουμε ένα
λογοτεχνικό έργο (μυθιστόρημα) σε σενάριο: α) Αυτό της μεταφοράς, που
είναι πιστή απεικόνιση και β) αυτό της διασκευής, που είναι ελεύθερη
απόδοση. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά -στην πράξη
δεν μπορεί να γίνει πιστή μεταφορά, στην ουσία πρόκειται πάντα για
διασκευή.
Όλα τα μυθιστορήματα δεν είναι κατάλληλα για τηλεοπτική αξιοποίηση.
Ανεξάρτητα από τη μεμονωμένη λογοτεχνική του αξία, ένα βιβλίο για να
μεταφερθεί στην τηλεόραση θα πρέπει να είναι «πυκνογραμμένο». Θα
πρέπει, δηλαδή, να δίνει τη δυνατότητα μέσα από σελίδες του να δομηθούν
αρκετά επεισόδια. Υπάρχουν π.χ. βιβλία που μία και μόνο σελίδα τους σου
επιτρέπει να φτιάξεις πολλές σκηνές ή και ολόκληρο επεισόδιο, ενώ σε
83
κάποια άλλα μπορείς να βγάλεις το αντίστοιχο υλικό αναλώνοντας το ¼ του
βιβλίου.
Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει όλοι, τηλεθεατές - κριτικοί – δημιουργοί, να
συνειδητοποιήσουν ότι είναι εντελώς διαφορετικό ένα βιβλίο από την
τηλεοπτική ή κινηματογραφική του αξιοποίηση. Οι συνθήκες συγγραφής
ενός μυθιστορήματος είναι πολύ διαφορετικές από τις συνθήκες συγγραφής
και εργασίας σε ένα σενάριο, οι περιορισμοί στη δεύτερη περίπτωση είναι
απείρως περισσότεροι, ενώ κάθε σύγκριση των χρόνων ανάπτυξής τους
αγγίζει τα όρια του αστείου.
Αν αποφασίσετε να διασκευάσετε κάποιο βιβλίο, ξεκινήστε τη σεναριακή
σας εργασία… «τρώγοντας και τα εξώφυλλα», διαβάζοντάς το δηλαδή
αρκετές φορές και κρατώντας σημειώσεις, πριν ακόμα γράψετε την πρώτη
σας λέξη. Οι χαρακτήρες είναι έτοιμοι, όπως και ένα μέρος της πλοκής.
Προσθέστε ή αφαιρέστε χαρακτήρες σύμφωνα με τις ανάγκες του σεναρίου
σας – και κάντε το ίδιο με την πλοκή σας σε σχέση με την πλοκή του
μυθιστορήματος. Με δυο λόγια, κρατήστε όσα στοιχεία θεωρείτε χρήσιμα,
προσθέστε νέα λειτουργικά στοιχεία, χωρίς να απομακρυνθείτε ιδιαίτερα
από το πνεύμα και το ύφος του βιβλίου.
Οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεν αποκλείεται να δουν θετικά μια αξιόλογη
προσπάθειά σας, τόσο γιατί η ίδια η ύπαρξη μιας έκδοσης (και η όποια
αναγνωρισιμότητά της) προσθέτει κύρος στη σειρά όσο και γιατί υπάρχει
μια γενική κατευθυντήρια γραμμή (έτοιμοι χαρακτήρες, συμπαγής δομή)
που επιτρέπει, θεωρητικά τουλάχιστον, σε ένα νέο σεναριογράφο να
αποφύγει αρκετές ασάφειες και ελλείψεις.
* Προσωπικά πιστεύω ότι η τηλεοπτική διασκευή κάποιου μυθιστορήματος
είναι μια δύσκολη δουλειά, που κατά κανόνα θα πρέπει να γίνεται από
έμπειρους σεναριογράφους.
** Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, όπου περιέρχονται 3 σενάριά μου, το
πρώτο είναι ελεύθερη τηλεοπτική διασκευή από το εξαιρετικό μυθιστόρημα
«Άτροπος», της Μαρίας Σκιαδαρέση. Σας προτείνω, πριν διαβάσετε το
σενάριο, να διαβάσετε αυτό το ιδιαίτερα αξιόλογο μυθιστόρημα (δεν θα το
μετανιώσετε). Στη συνέχεια θα δείτε ότι στην ελεύθερη τηλεοπτική
διασκευή κράτησα μόνον το «πνεύμα» του βιβλίου, τα όσα αναφέρονται
εκεί έχουν σχέση με την προσωπική μου σεναριακή αντίληψη – και σίγουρα
κάποιος άλλος, για το ίδιο μυθιστόρημα, θα έγραφε κάτι τελείως
διαφορετικό.
84
ΕΒΔΟΜΑΔΙΑΙΕΣ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΣΕΙΡΕΣ
Εβδομαδιαίες Τηλεοπτικές Σειρές
Θα είναι οι σειρές σας… Αυτές -λογικά- θα πρέπει να σας αφορούν
περισσότερο και εκεί θα αναπτύξετε τις δημιουργικές στιγμές σας, αν όλα
πάνε καλά. Επειδή όμως κυρίως γι’ αυτές γράφτηκε το βιβλίο, δεν
χρειάζεται να γίνει εδώ ιδιαίτερη αναφορά.
*) Υπάρχουν βέβαια και οι τηλεταινίες. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη
κατηγορία, για την οποία δεν υπάρχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη χώρα μας
από τους τηλεοπτικούς σταθμούς.
Καθημερινές Τηλεοπτικές Σειρές
Οι καθημερινές τηλεοπτικές σειρές έχουν συνδεθεί με την ιστορία της
τηλεόρασης.
Αν αποκτήσετε τη δική σας καθημερινή τηλεοπτική σειρά θ’ αρχίσετε πλέον
να ζείτε στο προσωπικό σας σύμπαν… Οι ανάγκες καθημερινής πολύωρης
παραγωγικής εργασίας, δημιουργούν συνθήκες αναγκαστικής προσαρμογής
σ’ έναν μικρόκοσμο ανταγωνιστικότητας, έντασης και άγχους.
Από την άλλη, τα έσοδα που θα σας φέρνει θα είναι τέτοια που, ενώ ώρες-
ώρες θα έχετε την τάση να μεταναστεύσετε σε άλλο πλανήτη, θα είστε
έτοιμος, αν η δουλειά σας έχει την έγκριση του τηλεοπτικού κοινού, να
συνεχίσετε την ενασχόλησή σας με αυτήν μέχρι το βαθύτατο γήρας ή,
καλύτερα, μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία (αρκεί βέβαια να… πληρώνεστε,
γιατί τα τελευταία χρόνια παρουσιάστηκαν πολύ δυσάρεστες καταστάσεις
ακόμα και σ’ αυτό. Τηλεοπτικές εταιρίες, δηλαδή, που χρωστάνε αμοιβές σε
όλους τους συντελεστές καθημερινών –και όχι μόνο- τηλεοπτικών σειρών –
αμοιβές ακόμα και… ετών).
Οι καθημερινές σειρές είναι ένας κόσμος με πολλές ιδιαιτερότητες.
Για παράδειγμα, οι περισσότεροι απ’ όσους συμμετέχουν στη σειρά σας,
ενδεχομένως (για να μην γράψω: το πιθανότερο) να νιώθουν κούραση και
ανία, όπως δηλαδή κι εσείς… Την ίδια όμως στιγμή δοξάζουν το Θεό που
τους έτυχε αυτό το "λαχείο".
Στις καθημερινές σειρές αποκτάει ένα εισόδημα, μικρότερο ή μεγαλύτερο,
πολύς κόσμος, από τεχνικούς και καλλιτεχνικούς συντελεστές μέχρι τους
λιγότερο ή περισσότερο γνωστούς ηθοποιούς. Υπάρχουν ηθοποιοί που,
χωρίς τη δική σας δουλειά, θα έμεναν στα αζήτητα (όπως, δηλαδή, οι
περισσότεροι από τους χιλιάδες συναδέλφους τους), ηθοποιοί που έχασαν
την πάλαι ποτέ λάμψη τους και με τη δική σας δουλειά είχαν τη δυνατότητα
να επανέλθουν, καθώς και μια πλειάδα νέων ηθοποιών (με εξυπηρετικά
85
χαμηλές, για το παραγωγό σας, αμοιβές) που βρήκαν μια καλή ευκαιρία να
προβληθούν, επενδύοντας στο μέλλον.
Αλλά ας μη γελιόμαστε. Από τη στιγμή που είστε στο ξεκίνημά σας θα
πρέπει να ξεχάσετε εντελώς την ιδέα να αποκτήσετε μια καθημερινή
τηλεοπτική σειρά. Για να έχετε το δικό σας καθημερινό θα πρέπει να είστε
έμπειρος σεναριογράφος, με ανεξάντλητη διάθεση για δουλειά και
αστείρευτη φαντασία. Απαραίτητες όμως είναι και οι οργανωτικές
ικανότητες: για να συντονίσετε άλλους ανθρώπους, τους βοηθούς σας, αλλά
και για να αντεπεξέλθετε στις εξαντλητικές προθεσμίες.
Εσείς, στο ξεκίνημά σας, το μόνο που μπορείτε να επιδιώξετε είναι να
συμμετάσχετε σε μια καθημερινή τηλεοπτική σειρά, ως βοηθός
σεναριογράφος. Σε κάποιους, τους πιο αισιόδοξους από εσάς, μπορεί να
φανεί «λίγο», πάντως να ξέρετε ότι ακόμα και γι’ αυτό οι πιθανότητες που
έχετε είναι πραγματικά ελάχιστες.
Οι θέσεις των βοηθών σεναριογράφων συνήθως καταλαμβάνονται από
έμπειρους σεναριογράφους που θέλουν μια σχετικά "τακτοποιημένη"
δουλειά (έναν, δηλαδή, καλό μισθό), ή από επαγγελματίες σεναριογράφους
που το τελευταίο διάστημα δεν τους πήγαν καλά τα πράγματα και
αναζητούν μια κάποια λύση.
Αν θέλετε να γράψετε, ως βοηθός, για μια καθημερινή τηλεοπτική σειρά θα
πρέπει να… τη βλέπετε. Να ξέρετε την πλοκή της, τους χαρακτήρες της
κ.ο.κ. Μην αποπειραθείτε να γράψετε γι’ αυτήν αν έχει προχωρήσει πολύ,
αν ήδη, π.χ., βρίσκεται στο… 500ο επεισόδιό της και εσείς δεν γνωρίζετε
ούτε περί τίνος πρόκειται. Αν αρχίσετε να τη βλέπετε τώρα, θα πρέπει να
περάσει κάποιο διάστημα ώστε να μπείτε κάπως στο πνεύμα, αλλά ακόμα
κι έτσι τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα.
Από τη στιγμή που θα αρχίσετε να εργάζεστε σε μια καθημερινή παραγωγή,
ως βοηθός σεναριογράφος, είναι απαραίτητο να διαθέτετε γερά νεύρα,
πνεύμα συνεργασίας αλλά και… διπλωματικές ικανότητες.
Το ζητούμενο από εσάς είναι να είστε ένας αποδοτικός, σιωπηλός και
πρόθυμος συνεργάτης που θα "βγάζει δουλειά".
Θα πρέπει να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι δεν είστε εσείς ο δημιουργός
της σειράς και ότι εργάζεστε πάνω στην ιδέα και στην έμπνευση κάποιου
άλλου. Μην “επεμβαίνετε” σε αυτά που θέλει ή στις οδηγίες που σας δίνει,
μην προσθέτετε κάτι παραπάνω από αυτά που σας έχει πει και ξεχάστε
τελείως οποιαδήποτε “καλή ιδέα” δεν έχει την απόλυτη έγκρισή του.
86
Οποιοδήποτε δικό σας χρώμα μπει στη σειρά, χωρίς έγκριση, θα έχει
δυσάρεστες συνέπειες για τη συμμετοχή σας σε αυτή.
Θα παίρνετε τις σκαλέτες (πιθανότατα κάποιες προχειρογραμμένες σελίδες -
που όμως, αν ο επικεφαλής ξέρει καλά την τέχνη της σκαλέτας, αποτελούν
τον θησαυρό στα καθημερινά), όπου θα αναφέρεται, μέσα σε λίγες λέξεις ή
προτάσεις, τι διαδραματίζεται σε κάθε σκηνή. Εσείς θα αναπτύσσετε αυτές
τις σκηνές και θα γράφετε τους διαλόγους.
Δεν είναι εύκολη η αποστολή σας, ούτε και καλοπληρωμένη σε σχέση με
αυτό που προσφέρετε, δεν θα πρέπει όμως να ξεχνάτε ότι άλλος ή άλλοι
είναι οι βασικοί σεναριογράφοι, αυτός/οί σας "φιλοξενούν" σε δική τους
δουλειά και είναι λογικό να παίρνουν τα πολλά -πολύ περισσότερα, είναι η
αλήθεια- χρήματα.
Από ’κεί και ύστερα θα πρέπει να ξέρετε ότι δουλεύοντας σε μια
καθημερινή σειρά θα αποκτήσετε πολύ καλή εμπειρία για να συνεχίσετε
αργότερα την καριέρα σας όπως εσείς θέλετε ή ακόμα και να αποκτήσετε το
δικό σας καθημερινό.
Αν συμβεί κάτι τέτοιο (να έχετε δηλαδή κι εσείς μια καθημερινή σειρά)
ακόμα κι αν ήσασταν, στην προηγούμενη δουλειά που εργαστήκατε ως
βοηθός, ο καλύτερος συνεργάτης τού επικεφαλής σεναριογράφου (σ.σ.:
πάντα πρόθυμος, πάντα παραγωγικός και πάντα… με κλειστό στόμα) θ’
αρχίσει να κατηγορεί τη δουλειά σας, αρχίζοντας με την εκδήλωση της
"καλύτερης" περιφρόνησης που διαθέτει…
Εσείς θα βγείτε και θα πείτε ότι τιμάτε τη δουλειά του όλ’ αυτά τα χρόνια,
από πίσω βέβαια θα τον λούζετε με τα χειρότερα κοσμητικά και θα τον
αντιμετωπίζετε με την ίδια ακριβώς περιφρόνηση.
Δημοσίως θα είστε κάτι σαν δυο ξεχωριστοί άνθρωποι που
αλληλοεκτιμούνται (γιατί "δεν έχετε τίποτα να χωρίσετε"), παρασκηνιακά
θα σκάβει ο ένας τον τάφο του άλλου.
Εσείς, πάντως, θα κοιμάστε ήσυχοι, τουλάχιστον σε σχέση με αυτό το θέμα:
γιατί έτσι είναι η τηλεόραση και αυτοί είναι οι άνθρωποί της, γιατί δεν
φταίτε σε κάτι και δεν αλλάξατε σε τίποτα την πραγματικότητα που ήδη
υπήρχε πολύ πριν από σας (το μόνο που σίγουρα άλλαξε είναι το ύψος του
τραπεζικού σας λογαριασμού...).
87
ΣΟΛΟ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΙ VS ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΟΙ ΖΕΥΓΑΡΙΑ
1) Σόλο καριέρα
Οι περισσότεροι σεναριογράφοι ξεκινούν μια μοναχική καριέρα στη
σεναριογραφία (και η συντριπτική πλειοψηφία παραμένει σε αυτή).
Όταν δουλεύετε μόνοι σας έχετε περισσότερη ελευθερία να κατευθύνετε και
να ελέγχετε την καριέρα σας, χωρίς σε κάθε σας βήμα να είναι απαραίτητη η
σύμφωνη γνώμη του συνεργάτη σας. Είστε μόνοι σας απέναντι στη «λευκή
σελίδα» (σ.σ.: όταν δηλαδή βρίσκεστε αντιμέτωπος με το… απόλυτο μηδέν,
περιμένοντας εναγωνίως να εμπνευστείτε) και ελεύθεροι να αναπτύξετε τη
δημιουργικότητά σας ανάλογα με τις δικές σας δημιουργικές ανάγκες. Κάθε
κίνηση οργανώνεται από εσάς, χωρίς να δίνετε λόγο σε κανένα, ούτε και
οφείλετε να απολογείστε για τα λάθη ή τις αβλεψίες του συνεργάτη σας.
Δουλεύετε πάντα με βάση τους δικούς σας ρυθμούς, χωρίς να χρειάζεται να
προσαρμόζετε τους ρυθμούς της δουλειάς σας στους ρυθμούς ή τις ανάγκες
κάποιου άλλου, χωρίς να αναζητάτε κοινές δημιουργικές φόρμουλες και
συμβιβαστικές λύσεις.
Έχετε να αντιμετωπίσετε μόνο τα δικά σας θέματα και δεν φορτώνεστε με
τα προβλήματα και τις ιδιοτροπίες κανενός.
Και τελικά (γιατί να το κρύψετε;) είστε αρκετά εγωιστής ώστε να σας
φαίνεται εντελώς παράλογο να μοιραστείτε τη δόξα ή να παραβλέψετε το
παραπάνω χρήμα που -νομίζετε ότι- θα έχετε αν ακολουθήσετε μια
μοναχική διαδρομή.
Βέβαια η λογική αυτή δεν είναι πάντα σωστή – και η επιλογή μιας
μοναχικής διαδρομής μπορεί να σας αφήσει έρμαιο στις αδυναμίες σας
(συγγραφικές και ανθρώπινες) και αποκλειστικό διαχειριστή μιας
ματαιωμένης καριέρας.
2) Συνεργασία με άλλον σεναριογράφο
Τα πλεονεκτήματα της συνεργασίας είναι πολλά και διόλου αμελητέα.
Δεν είναι εύκολο, όμως, να βρείτε έναν καλό συνεργάτη που να ταιριάζει
μαζί σας, είναι κάτι σαν "δώρο Θεού"...
Ακόμα κι αν δύο σεναριογράφοι έχουν θεωρητικά κάθε καλή πρόθεση να
συνεργαστούν, μπορεί να προκύψουν αγεφύρωτες αντιθέσεις στην πράξη.
Υπάρχουν αρκετοί σεναριογράφοι που προχώρησαν σε κάποια συνεργασία,
αλλά η εμπειρία τους ήταν τόσο φρικτή που ορκίστηκαν ότι δεν θα
επαναλάβουν το εγχείρημα εις τους αιώνας των αιώνων...
Βασική προϋπόθεση για την επιτυχία μιας συνεργασίας μ’ έναν άλλο
σεναριογράφο είναι «να ταιριάζουν τα χνώτα σας» και οι δημιουργικές σας
88
ανησυχίες, αλλά και να υπάρχουν οι συνθήκες που θα σας επιτρέψουν να
αλληλοσυμπληρώνεστε.
Οι περισσότεροι σεναριογράφοι δεν είναι το ίδιο καλοί σε όλους τους
τομείς. Κάποιος π.χ. έχει πρόβλημα στη σύνθεση της πλοκής, ενώ κάποιος
άλλος στους διαλόγους. Η συνεργασία μπορεί να δώσει τη λύση κι έτσι δυο
δημιουργοί που δεν θα μπορούσαν να κάνουν προσωπική καριέρα ή θα
είχαν περιορισμένη επαγγελματική διαδρομή, έχουν τη δυνατότητα μέσω
της συνεργασίας τους να φθάσουν ψηλά.
Αν μάλιστα η συγκυρία φέρει κοντά δυο ταλαντούχους δημιουργούς, τα
αποτελέσματα μπορεί να είναι εκπληκτικά.
Δύο φαντασίες είναι καλύτερες από μία... Το πρόβλημα της «λευκής
σελίδας» περιορίζεται - ακόμα και στις πιο στεγνές δημιουργικά ημέρες σας
θα έχετε την υποστήριξη του συνεργάτη σας.
Ο συνεργάτης σας θα είναι αυτός που θα σας καταλάβει (ίσως, ο μόνος) και
θα σταθεί δίπλα σας τις μέρες που θα νιώθετε ανασφαλείς, θυμωμένοι,
απογοητευμένοι. Πολλά από τα λάθη που θα κάνατε αν ακολουθούσατε μια
σόλο καριέρα μπορούν να αποφευχθούν μέσα από τις συμβουλές του
συνεργάτη σας, όσο και μέσα από την καθημερινή σας συζήτηση και την
κοινή επεξεργασία.
Συνοπτικά, θα μπορείτε να συζητήσετε και να αναπτύξετε τις ιδέες σας
γρηγορότερα, θα έχετε καλύτερο έλεγχο των γραπτών σας, θα
απολαμβάνετε μια άμεση και αξιόπιστη κριτική και θα έχετε τη δυνατότητα
να αντεπεξέρχεστε σε καταστάσεις αναβλητικότητας, κόπωσης και
δημιουργικής άπνοιας.
Όσο για το πρόβλημα της μοναξιάς (ακόμα και οι πιο μοναχικοί δημιουργοί
κάποιες φορές νιώθουν ασφυκτικά μέσα στη σιωπή και τη ρουτίνα τους), θα
έχετε βρει το καλύτερο φάρμακο για την αντιμετώπισή της.
Αν μπορέσετε να βρείτε έναν συνεργάτη με κοινή δημιουργική ροή,
ζητούμενα και αντοχές -και βέβαια αν υπάρχει διάθεση για αμοιβαίες
υποχωρήσεις- θα έχετε κάνει το καλύτερο βήμα για την καριέρα σας.
89
ΜΕΡΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ ΚΑΙ… Η ΠΑΓΙΔΑ
*) Ξέρω ότι κάποιοι από εσάς διστάζετε, διστάζετε πολύ… Πιστεύετε ότι
δεν έχετε το ταλέντο και ότι αν όλος ο κόσμος καθόταν να γράψει ένα
σενάριο πιθανότατα θα το έγραφε πολύ καλύτερα από εσάς. Όσο κι αν
διψάει η ψυχή σας να γράψετε, νιώθετε εντελώς ανίκανοι για κάτι τέτοιο.
Πιστεύετε ότι έχετε μόνο μια "τρέλα" και ίσως όλη την καλή διάθεση, αλλά
σας λείπει το πιο βασικό: η ικανότητα.
Μην ανησυχείτε. Είστε σε σωστό δρόμο. Όχι, δεν αστειεύομαι, απλά σας
γράφω ότι όλοι οι επαγγελματίες σεναριογράφοι πέρασαν από αυτό το
στάδιο (και το ξαναπερνούν, κατά περιόδους, σε όλη τη διάρκεια της
καριέρας τους).
Επίσης, κανένας δεν ξεκίνησε γράφοντας… αριστουργήματα. Όλοι κάνουν
λάθη, που τα αναγνωρίζουν καλύτερα αρκετά χρόνια αργότερα. Κανείς δεν
ξεκίνησε τέλειος, αλλά και κανένας δεν πρόκειται να γίνει «τέλειος», όσα
χρόνια κι αν περάσουν, όση εμπειρία κι αν διαθέτει.
Πάρτε λοιπόν τα "μολύβια" σας και ξεκινήστε. Συνεχίστε να κάνετε αυτό
που θέλετε και αυτό που αγαπάτε – όλα τ’ άλλα φτιάχτηκαν μόνο για να μας
ταλαιπωρούν...
*) Στην τηλεόραση η δουλειά σας χρειάζεται μια πραγματιστική
προσέγγιση. Έχετε θαυμάσιες ιδέες, ταλέντο και ικανότητα να
δημιουργήσετε μια αξιόλογη σεναριακή σύνθεση, απευθύνεστε, όμως, σε
ένα ευρύτατο κοινό που περιλαμβάνει κάθε επίπεδο μόρφωσης, όλες τις
ηλικίες κ.ο.κ., άρα είναι λογικό το σενάριό σας να πρέπει να διαθέτει ισχυρή
προσαρμοστικότητα σε όλες αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες – με κάποια
ιδιαίτερη προσοχή στις μικρότερες, αυτές είναι οι αγαπημένες των καναλιών
(βλέπε: διαφημιστικών εταιρειών).
Κάποιοι από εσάς έχετε ήδη προβληματιστεί - και μάλλον μπερδευτήκατε
τώρα, έτσι δεν είναι;
Αυτές οι δυσάρεστες σκέψεις είδατε να σας οδηγούν σε δύο εξίσου, αν όχι
περισσότερο, δυσάρεστες κατευθύνσεις:
Είτε να εξασθενίσετε τη δημιουργική σας διάθεση, είτε -στην προσπάθειά
σας να «απλουστεύσετε» την ιστορία σας- να ανοίξετε διάπλατα τις πόρτες
της μετριότητας και των σεναριακών προβλημάτων.
Η συνειδητοποίηση, όμως, κάποιων πραγματικοτήτων στη δουλειά ενός
σεναριογράφου δεν θα πρέπει να μετατρέπεται σ’ έναν ασφυκτικό-
αντιδημιουργικό περιορισμό.
90
Κι αυτό γιατί η επίμονη προσπάθεια να επιτευχθεί «ιδανική» προσαρμογή
στα δεδομένα της αγοράς, μπορεί να έχει τα ακριβώς αντίθετα
αποτελέσματα. Να οδηγήσει, δηλαδή, σε έναν εντελώς αδιάφορο-
ανέμπνευστο τρόπο γραφής και τον φιλόδοξο σεναριογράφο με τις καλές
πάντως προθέσεις αλλά και τη ματαιωμένη καριέρα να απορεί, ως το τέλος,
πώς έγινε και οδηγήθηκαν εκεί τα πράγματα, παρά τις «κατ’ αρχήν»
ευπροσάρμοστες και ενδελεχώς μελετημένες προσπάθειές του.
Η ΠΑΓΙΔΑ
Υπάρχουν κάποιες, στην ουσία ανύπαρκτες, τηλεοπτικές εταιρείες και
διάφοροι ταλαίπωροι τύποι (αποτυχημένοι σκηνοθέτες, παραγωγοί της
κακιάς ώρας, γνωστοί γνωστών και γνωριμίες της συμφοράς κ.ά.) που θα
είναι ευτυχείς αν σας βάλουν να εργαστείτε γι’ αυτούς, ζητώντας σας να
διασκευάσετε ένα βιβλίο ή να αναπτύξετε κάποια δική τους -φαεινή- ιδέα.
Οι άνθρωποι αυτοί προσπαθούν να υπάρξουν στον χώρο υποσχόμενοι -σε
αρχάριους κυρίως- απίστευτα πράγματα, με μοναδική πραγματική επιδίωξή
τους να ξεφύγουν από την αφάνεια, με ό,τι αυτή συνεπάγεται.
Όσο συμπαθείς κι αν σας είναι, δεν έχετε καμία υποχρέωση να
συμμετάσχετε στην περιπέτεια που με ενθουσιασμό επιθυμούν να σας
βάλουν…
91
Η "ιδανική ηλικία" για έναν σεναριογράφο
Αναφέρομαι, φυσικά, στην "ιδανική" ηλικία για να κάνει κάποιος το
ξεκίνημά του. Από ’κεί και ύστερα μπορείτε να ακολουθήσετε αυτό το
επάγγελμα μέχρι την ηλικία που θα σας επιτρέψουν οι αντοχές σας και οι
αντοχές των… τηλεθεατών.
* ) Η πείρα του σεναριογράφου και οι εμπειρίες της ζωής.
Αν είστε μόλις 15 ετών, πολύ φοβάμαι ότι θα δυσκολευτείτε αρκετά να
ασχοληθείτε με τη σεναριογραφία. Αν βέβαια είστε εξαιρετικό ταλέντο, όλα
μπορεί να αλλάξουν (άλλη μια εξαίρεση-παγίδα, αφού οι περισσότεροι από
τους άμεσα ενδιαφερόμενους θα θεωρήσουν τον εαυτό τους ως εξαίρεση…),
αλλά όταν κάποιος ασχολείται με οποιοδήποτε συγγραφικό τομέα θα πρέπει
να έχει μαζέψει κάποιες εμπειρίες ζωής. Να έχει γεμίσει αρκετά τις βαλίτσες
του…
Ο Jostein Gaarder στο βιβλίο του «Η κόρη του διευθυντή του τσίρκου»
(Εκδόσεις Λιβάνη) αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Σε πολλούς επίδοξους συγγραφείς έλειπε κάτι βασικό: η εμπειρία της ζωής.
Η πίστη ότι μπορείς πρώτα να γράψεις κι έπειτα να ζήσεις είναι μια
μεταμοντέρνα παρεξήγηση. Αλλά πολλοί νέοι θέλουν να γίνουν συγγραφείς,
προπάντων για να ζήσουν τη ζωή του συγγραφέα. Έτσι αντιστρέφουν τα
πράγματα. Πρώτα ζεις κι έπειτα σκέφτεσαι αν έχεις να διηγηθείς κάτι. Αλλά
αυτό το αποφασίζει η ζωή. Το γραπτό είναι καρπός της ζωής. Η ζωή δεν
είναι καρπός του γραπτού».
* ) Και πάμε στην άλλη πλευρά… Αν, δηλαδή, δεν βρίσκεστε πια στην
πρώτη σας νιότη. Σε πολλές χώρες του εξωτερικού αν έχετε περάσει τα 40
και μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν έχετε καμία επαγγελματική εμπειρία στον
κινηματογράφο ή την τηλεόραση, για να τρέφετε κάποιες ελπίδες ότι θα
προχωρήσετε θα πρέπει να είστε πραγματικά αισιόδοξος άνθρωπος ή να τα
πηγαίνετε πολύ καλά με τη θεά Τύχη.
Στη χώρα μας δεν υπάρχουν αυτές οι υπερβολές, όμως… και εδώ ο
παράγοντας ηλικία δεν είναι και τόσο αδιάφορος.
Πρώτα-πρώτα με τα χρόνια οι άνθρωποι αποκτούν πρόσθετες
επαγγελματικές και οικογενειακές υποχρεώσεις, που τους δεσμεύουν
σημαντικά. Για τούτο, πολλοί από αυτούς είναι αρκετά πιο εφικτό να
ασχοληθούν με τα κινηματογραφικά σενάρια και όχι με την τηλεόραση, που
έχει σαφώς μεγαλύτερες απαιτήσεις όσον αφορά τις χρονικές δεσμεύσεις.
Αν έχετε αρκετό διαθέσιμο χρόνο για την τηλεοπτική συγγραφή, σίγουρα
αξίζει μια προσπάθεια. Κανένα στέλεχος τηλεοπτικού σταθμού ή
τηλεοπτικής εταιρείας δεν θα ενθουσιαστεί βλέποντας μπροστά του έναν
92
50άρη που επιθυμεί σε αυτή τη φάση της ζωής του να κάνει το πρώτο του
βήμα, αλλά πολύ δύσκολα θα αρνηθεί να σας δώσει μια ευκαιρία αν
διακρίνει σε σας ένα πραγματικό ταλέντο.
Τέλος, να ξέρετε ότι στη σεναριογραφία τίποτα δεν αποκλείεται, αλλά έχετε
υπόψη σας –έστω και στην άκρη του μυαλού σας- ότι ένας άνθρωπος που
κάνει το ξεκίνημά του σε αρκετά μεγάλη ηλικία συναντάει περισσότερα
προβλήματα.
93
ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ TV
ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΑΣ ΒΗΜΑΤΑ
ΣΤΗ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΑΣ
&
ΚΑΤΑΘΕΣΤΕ ΤΟ
94
ΚΑΤΟΧΥΡΩΣΤΕ ΤΑ ΕΡΓΑ ΣΑΣ
Η προστασία των πνευματικών έργων είναι ένα θέμα που απασχολεί το
σύνολο των δημιουργών σε ολόκληρο τον κόσμο. Πρόκειται για ένα πολύ
ευαίσθητο θέμα, με αρκετές δυσκολίες στην εφαρμογή της νομοθεσίας του
κάθε κράτους (για λόγους που θα εξηγηθούν στη συνέχεια).
Στην Ελλάδα φυσικά η κατάσταση δεν διαφέρει, το ευχάριστο όμως -αλλά
και αυτό που σώζει την κατάσταση- είναι ότι, στην πραγματικότητα, η
κλοπή των πνευματικών έργων δεν είναι ό,τι συνηθέστερο στον χώρο μας.
Οι αρχάριοι σεναριογράφοι αντιμετωπίζουν το θέμα με πολύ μεγαλύτερο
προβληματισμό απ’ όσο οι περισσότερο έμπειροι και ίσως αγωνιούν
υπερβολικά. Έχουν την εντύπωση ότι στέλνοντας το σενάριό τους "στο
άγνωστο", τους περιμένουν άνθρωποι που θα αντιγράψουν τις ιδέες τους και
ότι, όλοι αυτοί, θα τους κλέψουν αποκομίζοντας χρήμα και δόξα που δεν
τους ανήκει.
Δεν είναι έτσι.
Στην πραγματικότητα το πρόβλημα δεν εντοπίζεται στην απουσία ιδεών
αλλά στην έλλειψη ενός ικανοποιητικού αριθμού πραγματικά αξιόλογων
σεναρίων. Ιδέες πάντα υπάρχουν (και μάλιστα καλές), σενάρια δεν
υπάρχουν (καλά σενάρια).
Κανείς σοβαρός επαγγελματίας σεναριογράφος ή παραγωγός δεν θέλει να
μπει σε περιπέτειες – και κανείς δεν περιμένει στη γωνία για να κλέψει τη
δική σας ιδέα.
Σημειώστε όμως και αυτό.
Πολύ σπάνια οι ιδέες ή και οι μυθιστορηματικές μας πλοκές είναι τόσο
πρωτότυπες όσο εμείς νομίζουμε.
Η έννοια της πρωτοτυπίας σε κάποια ιδέα είναι κάτι πολύ σχετικό, αφού
λίγο έως πολύ οι περισσότεροι γράφουμε παραλλαγές κάποιων βασικών
μυθιστορηματικών κορμών. Σχετική είναι και η πραγματική αξία της ιδέας
μας, αν αναλογιστούμε ότι οι πιο πολλοί σεναριογράφοι (και ακόμα
περισσότερο όσοι βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα) εκτιμούν με
απολύτως προσωπικά -και αισιόδοξα- κριτήρια τα αποτελέσματα της
δημιουργικής τους έμπνευσης, χωρίς να γνωρίζουν ή να υπολογίζουν
πλήθος άλλες, συχνά παραπλήσιες, ιδέες που κυκλοφορούν ή έχουν ήδη
κυκλοφορήσει στην τηλεοπτική -και όχι μόνο- αγορά.
95
Τις περισσότερες δηλαδή φορές οι μυθοπλαστικές σεναριακές δουλειές μας
δεν απέχουν ιδιαίτερα από κάποιες άλλες που τα στελέχη των καναλιών ή
των τηλεοπτικών εταιρειών έχουν ήδη διαβάσει. Αν θα εγκρίνουν ή όχι τη
δική μας πρόταση έχει σχέση με τον τρόπο που παρουσιάζουμε το θέμα μας,
με τη σεναριογραφική μας ικανότητα και όχι τόσο με την πρωτοτυπία μας.
Όπως καταλαβαίνετε τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα και οι όποιες
κατοχυρώσεις του έργου σας δεν μπορούν να σας εξασφαλίσουν σε απόλυτο
βαθμό - και σίγουρα όχι στο βαθμό που εσείς επιθυμείτε.
Εκείνο που εξασφαλίζεται μέσω των κατοχυρώσεων είναι η πιστοποίηση
της χρονικής προτεραιότητας του έργου σας έναντι κάποιου άλλου.
Σε περίπτωση, όμως, που καταγγείλετε κλοπή πνευματικής σας ιδιοκτησίας,
η χρονική προτεραιότητα από μόνη της δεν είναι αρκετή... Για να κερδίσετε
την υπόθεση θα πρέπει να συντρέχουν πολύ σοβαρές και πέρα από κάθε
αμφιβολία ομοιότητες.
Εδώ, λοιπόν, έχουμε να κάνουμε δύο παρατηρήσεις:
α) Από την αρχή κιόλας θα πρέπει να επαναλάβω ότι είναι σπάνιες τέτοιες
κλοπές πνευματικής ιδιοκτησίας.
Αλλά αν σας απασχολεί έντονα το θέμα, θα πρέπει να σας πω ότι, στην
ουσία, είναι πολύ εύκολο κάποιος να σας κλέψει. Το μόνο που μπορεί να
σας προστατεύσει είναι να μην υπάρξει ποτέ κάποιος επιτήδειος που θα
βάλει ως "στόχο" του ένα σενάριό σας. Για τη συγκεκριμένη «δουλειά»
είναι ικανός και ένας άνθρωπος που απλά δεν είναι ιδιαίτερα περιορισμένης
αντίληψης... Κι αυτό γιατί αν κάνει μερικές αλλαγές και προσθαφαιρέσεις
στο έργο σας, θα δυσκολευτείτε να βρείτε το δίκιο σας (αν βέβαια το βρείτε
ποτέ).
Μόνο αν αντιγράψει λέξη τη λέξη ένα σενάριό σας, τότε ναι, υπάρχουν
σοβαρές πιθανότητες να κερδίσετε τη δίκη. Μόνο τότε, αλλά ποιος είναι
τόσο ανόητος να το κάνει;
β) Όσο απογοητευτική κι αν είναι η παραπάνω πραγματικότητα, με μια
άλλη οπτική φαντάζει ελπιδοφόρα... Σκεφτείτε τι θα συνέβαινε αν σε κάθε
έργο μας προέκυπταν κάποιος-οι που θα διατείνονταν ότι κλέψαμε την
πνευματική τους ιδιοκτησία, μόνο και μόνο γιατί ένα έργο μας “κάπου
θύμιζε” κάτι που είχαν κατοχυρώσει πριν από χρόνια.
Τώρα φοβάστε να μη σας κλέψουν, σκεφτείτε όμως τι μπορεί να συμβεί και
σε εσάς όταν γίνετε επαγγελματίας σεναριογράφος. Θα σας φανεί τραγικό,
τραγικά εξωφρενικό να προκύπτουν άνθρωποι “από το πουθενά” (άνθρωποι
παντελώς άγνωστοι σε εσάς, όπως παντελώς άγνωστο θα σας είναι και το
έργο τους) που θα σας κατηγορούν για κλοπή - και μάλιστα να πρέπει να
96
τρέχετε στα δικαστήρια ενόσω αυτοί θα προσπαθούν να βρουν το “δίκιο”
τους...
Ας πάμε τώρα στους βασικούς τρόπους κατοχύρωσης των πνευματικών μας
δικαιωμάτων. Όλ’ αυτά σας τα γράφω ως ένας από τους ανθρώπους του
χώρου της σεναριογραφίας και όχι σαν νομικός. Αν θέλετε κάτι παραπάνω
θα πρέπει να απευθυνθείτε σε δικηγόρο.
Η κατοχύρωση των σεναρίων γίνεται τρείς τρόπους. Έναν ανεπίσημο (και
αρκετά αβέβαιο), έναν «επίσημο», μέσω συμβολαιογραφικής πράξης και
έναν σύγχρονο, μέσω διαδικτύου.
1) Ο ανεπίσημος, πρακτικός (παλιός και ελαφρώς κομπογιαννίτικος…)
τρόπος κατοχύρωσης των σεναρίων γίνεται μέσω των Ελληνικών
Ταχυδρομείων (ΕΛΤΑ), με κατάθεση συστημένου φακέλου, στον οποίο
αποστολέας και παραλήπτης είναι το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή εσείς…
Αναλυτικότερα: Βάζετε τα σενάριά σας σε ένα φάκελο, μαζί με μια
ξεχωριστή σελίδα όπου αναφέρετε ότι κάνετε τη συγκεκριμένη ενέργεια με
στόχο την κατοχύρωση της πνευματικής σας ιδιοκτησίας. Υπογράφετε στο
τέλος αυτής της σελίδας, κλείνετε το φάκελο όσο πιο καλά μπορείτε,
πηγαίνετε στα ΕΛΤΑ και κάνετε συστημένη αποστολή… στον εαυτό σας.
Όταν ο ταχυδρόμος φέρει το φάκελο σε σας (δηλαδή, όταν σας
επιστραφεί…), τον φυλάσσετε καλά (χωρίς να τον ανοίξετε) μαζί με το
αποδεικτικό που είχατε πάρει όταν τον καταθέσατε στα ΕΛΤΑ.
Αν κάποια στιγμή διαπιστώσετε κλοπή της πνευματικής σας ιδιοκτησίας,
υποβάλετε μήνυση και το άνοιγμα του φακέλου θα γίνει από το δικαστήριο
που θα εκδικάσει την υπόθεσή σας.
2) Ο "επίσημος" τρόπος για να κατοχυρώσετε τα σενάριά σας, γίνεται μέσω
συμβολαιογραφικής πράξης. Η διαδικασία αυτή έχει φυσικά το κόστος της,
για το ύψος του οποίου μπορεί να σας ενημερώσει ένας συμβολαιογράφος.
Έβαλα τη λέξη "επίσημος" σε εισαγωγικά, γιατί στην πραγματικότητα δεν
υπάρχει επίσημη κατοχύρωση των σεναρίων μας.
Αντικείμενο προστασίας, στο πλαίσιο της πνευματικής ιδιοκτησίας, είναι το
πρωτότυπο πνευματικό δημιούργημα όχι ως ιδέα αλλά ως προς τη
συγκεκριμένη μορφή που έχει λάβει. Το γιατί συμβαίνει αυτό, το έχετε ήδη
καταλάβει με τα όσα προαναφέρθηκαν.
97
3) Ο νεότερος και οικονομικότερος τρόπος (με κόστος 25 €) είναι μέσω της
ιστοσελίδας της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδας (www.senariografoi.gr).
Απλά θα ανοίξετε λογαριασμό στο site, θα δώσετε τα πλήρη στοιχεία σας
και θα ανεβάσετε τα αρχεία με τα προς κατοχύρωση έργα σας. Σε κάποιο
χρονικό διάστημα θα παραλάβετε τις πιστοποιημένες αποδείξεις από την
Ε.Σ.Ε., από την πρώτη στιγμή, πάντως, θα μπορείτε να εκτυπώσετε τα
στοιχεία της κατοχύρωσής σας.
98
ΚΑΤΑΘΕΣΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΑΣ
Έχετε δύο επιλογές για να καταθέσετε το σενάριό σας:
1) Κατάθεσή του απευθείας σε κάποιο τηλεοπτικό σταθμό. Τηλεφωνήστε
στο κανάλι, ρωτήστε σε ποια διεύθυνση γίνεται η κατάθεση των σεναρίων
και ποιο είναι το αρμόδιο πρόσωπο. Αυτή η επιλογή είναι αρκετά επισφαλής
για εσάς, τους αρχάριους σεναριογράφους. Στα κανάλια υπάρχει πληθώρα
σεναρίων και ένα σενάριο, μόνο του, από άγνωστο συγγραφέα δεν πρόκειται
να συγκεντρώσει τίποτα περισσότερο από ένα βιαστικό κοίταγμα (εκτός κι
αν από τις πρώτες κιόλας λέξεις φανεί το διαμάντι – δεν συνηθίζεται).
2) Κατάθεση του σεναρίου σας σε τηλεοπτικές εταιρείες. Είναι η πιο
ενδεδειγμένη λύση. Τα στελέχη των τηλεοπτικών εταιρειών προσέχουν τα
σενάρια των νέων σεναριογράφων και, αν διακρίνουν κάτι ενδιαφέρον,
επικοινωνούν αμέσως μαζί τους. Επιπλέον, το να προωθηθεί το σενάριό σας
μέσω τηλεοπτικής εταιρείας δίνει πρόσθετη αξία στο έργο σας και
συγκεντρώνει περισσότερο την προσοχή των καναλιών. Από τη στιγμή που
μια τηλεοπτική εταιρεία «υπογράψει» το σενάριό σας και το προωθήσει στα
κανάλια, θα έχετε κάνει ένα πρώτο καλό βήμα, χωρίς τούτο να σημαίνει ότι
αυτή η διαδικασία θα φτάσει οπωσδήποτε στην τελική έγκριση. Και μέχρι
εκεί όμως θα έχετε ήδη κάτι: ένα καλό δείγμα γραφής (μπορεί να σας φανεί
χρήσιμο στο μέλλον), μια πρώτη ανεπίσημη αναγνώριση και κάποιες
βασικές γνωριμίες.
Και αυτή η λύση έχει τα μειονεκτήματά της. Κάθε τηλεοπτική εταιρεία
κάνει τους προγραμματισμούς της, όσον αφορά τις δραστηριότητές της και
τις σχέσεις της με τα κανάλια. Έτσι, μπορεί εσείς να επιθυμείτε διακαώς να
εγκριθεί το ταχύτερο δυνατόν η τηλεοπτική σας σειρά, αλλά ίσως η
τηλεοπτική σας εταιρεία να έχει ήδη δεσμευτεί σε άλλες δουλειές που
"τρέχουν" εκείνη την περίοδο, οπότε η ικανοποίηση της αγωνίας και των
αναγκών σας δεν θα βρεθεί στις άμεσες προτεραιότητές της.
Αν πάντως στείλετε το σενάριό σας και δεν πάρετε καμία απάντηση, μετά
από ένα εύλογο χρονικό διάστημα (από 2 εβδομάδες και μετά) τηλεφωνήστε
και ρωτήστε τους πού βρίσκεται το θέμα σας… Αν σας υποσχεθούν ότι θα
σας απαντήσουν πολύ σύντομα, προσπαθήστε να σας ορίσουν -ακόμα και
σε γενικές γραμμές- τον χρόνο αυτής της νέας επικοινωνίας. Αν δεν σας
απαντήσουν μέχρι τότε, φανείτε ευγενικοί και απλά εκδηλώστε την πρόθεσή
σας να παραδώσετε την πρότασή σας σε άλλη τηλεοπτική εταιρεία…
Κλείνοντας, στέλνετε το σενάριό σας σε μία εταιρεία κάθε φορά,
αποφεύγοντας να το κάνετε με πολλές εταιρείες ταυτόχρονα. Μπορεί αυτό
να είναι περισσότερο χρονοβόρο (και ψυχοφθόρο…), αλλά είναι πιο
επαγγελματικό και ενδεχομένως χρήσιμο για το μέλλον.
99
ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΙΕΣ
Ακολουθούν τα στοιχεία κάποιων τηλεοπτικών εταιρειών, εντελώς
ενδεικτικά. Φυσικά υπάρχουν και άλλες, τις οποίες μπορείτε να βρείτε και
μόνοι σας χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία.
Παρακολουθήστε τις σειρές που σας ενδιαφέρουν και δείτε στο τέλος των
τίτλων την ονομασία της εταιρείας που αναφέρεται ως "παραγωγός".
Επικοινωνήστε με το κανάλι που προβάλει τη σειρά και ζητήστε να σας
δώσουν περισσότερα στοιχεία.
1 ) ΑΝΩΣΗ Α.Ε.
Μπενάκη & Α. Νεκταρίου
152 38, Μεταμόρφωση Χαλανδρίου
Τηλ: 210-60.76.200
Fax: 210-60.76.201
http://www.anosi.gr/
2) ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ Α.Ε.
Διδότου 45
106 80, Αθήνα
Τηλ.: 210-33.92.900
Fax: 210-36.37.678
http://www.pap.gr
3) STUDIO ATA
Φλέμινγκ 14
151 23, Νέα Φιλοθέη Αμαρουσίου
Τηλ.: 210-68.53.628
Fax: 210-68.44.870
100
Για περισσότερες πληροφορίες:
ΕΝΩΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ
Ορμινίου 16
115 28, Αθήνα
Τηλ.: 210 38.24.922
URL: http://www.senariografoi.gr
Email: [email protected]
101
ΜΟΛΙΣ ΚΑΤΑΘΕΣΕΤΕ ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΣΑΣ
* ) Όταν καταθέσετε το έργο σας σε κανάλι ή σε τηλεοπτική εταιρεία
συνεχίστε τη δημιουργική σας δραστηριότητα γράφοντας ένα νέο έργο. Αν
θέλετε, αφήστε ένα μικρό χρονικό διάστημα μέχρι να «καθαρίσει» το μυαλό
σας και συνεχίστε με τη δημιουργία της νέας επόμενης ιδέας σας και τη
σεναριακή της σύνθεση.
Οι περισσότεροι σεναριογράφοι φλέγονται από βασανιστική αγωνία, αλλά
θα πρέπει να γνωρίζετε ότι η διαδικασία της έγκρισης ή μη ενός σεναρίου
υπακούει σε άλλους ρυθμούς και σε άλλες λογικές, που σχεδόν ποτέ δεν
συνδυάζονται με τα δικά σας ζητούμενα και επιθυμίες. Μπορεί να περάσει
αρκετός χρόνος ή, πιο σπάνια, χρόνια ολόκληρα μέχρι να δοθεί η τελική
έγκριση, οπότε, αν μη τι άλλο, θα αδικήσετε τον εαυτό σας αν εξαρτήσετε
την προσωπική σας διαδρομή από ένα και μόνο έργο, όσο κι αν
κουραστήκατε γι’ αυτό ή όσο «ισχυρό χαρτί» θεωρήσατε αρχικά ότι είναι.
* ) Ακολουθήστε την παραπάνω τακτική ακόμα κι αν δείτε ότι "κάτι
κινείται" με το σενάριό σας. Αν, δηλαδή, σας φωνάξουν τα στελέχη των
τηλεοπτικών εταιρειών για να σας γνωρίσουν από κοντά. Προσέξτε το, γιατί
πολλοί νέοι σεναριογράφοι απογοητεύονται στο σημείο αυτό.
Όταν δηλαδή δουν ότι εταιρείες -ή ακόμα και κανάλια- εκδηλώσουν κάποιο
ενδιαφέρον, θεωρούν ότι… ο ουρανός έγινε πιο γαλανός. Ότι μπήκαν στην
τροχιά της επιτυχίας, γι’ αυτό σκέφτονται ότι καλό θα είναι να καλέσουν
φίλους και γνωστούς για ένα χαρούμενο, λυτρωτικό ξεφάντωμα…
Δεν είναι όμως έτσι. Το ότι εκδηλώθηκε ενδιαφέρον μπορεί να σημαίνει
πολλά σε σχέση με την ικανότητά σας να γράφετε καλά και την πιθανότητα
να ξεκινήσετε αργά ή γρήγορα μια διαδρομή στον χώρο. Όμως οι πρώτες
αυτές συναντήσεις για οποιαδήποτε δουλειά (κάτι που ισχύει ακόμα και για
επαγγελματίες σεναριογράφους) δεν σημαίνουν τίποτα το οριστικό.
Αν δεν μπουν οι υπογραφές των συμβολαίων, μην πιστέψετε ποτέ ότι
κάποιο έργο σας θα εγκριθεί, ακόμα κι αν όλα δείχνουν για το αντίθετο.
Οπότε, αφήστε καλύτερα το πάρτι γι’ αργότερα…
Σημ.: Εκμεταλλευτείτε την επίσκεψή σας σε τηλεοπτική εταιρεία και τη
συνάντηση με στέλεχός της, ζητώντας του να σας δώσει σενάρια από δικές
τους παραγωγές. Θα σας βοηθήσει αν μελετήσετε σενάρια άλλων
σεναριογράφων, που ήδη έχουν πάρει το δρόμο των γυρισμάτων ή έχουν
ήδη προβληθεί.
102
* ) Μην επιμένετε σε ένα συγκεκριμένο σενάριο, αν όλα δείχνουν ότι δεν
πρόκειται να εγκριθεί για να φτάσει στο στάδιο της παραγωγής. Το
πρόβλημα γίνεται ακόμα μεγαλύτερο αν, από τη στιγμή που θα πιστέψετε
πολύ σε κάποιο έργο σας και στις αδιαμφισβήτητες αρετές του, αρχίσετε μια
ατέλειωτη προσπάθεια για να πάρετε την πολυπόθητη έγκριση. Να ξέρετε
ότι οι εμμονές του είδους δεν θα σας βοηθήσουν καθόλου.
Πολλοί είναι αυτοί που θα στολίσουν το σενάριό σας με τις καλύτερες
κριτικές, ακόμα και (στην περίπτωση που φτάσει στα χέρια τους)
διακεκριμένες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού κόσμου, αλλά δεν θα
κάνετε απολύτως τίποτα αν τα στελέχη των καναλιών, εκείνοι δηλαδή που
θα πάρουν την τελική απόφαση, δεν δώσουν τη δική τους, τελική έγκριση.
Οι ψευδαισθήσεις σας ενδέχεται να συνεχιστούν για καιρό, με συνέπεια να
χάσετε πολύτιμο χρόνο -ακόμα και χρόνια ολόκληρα- κυνηγώντας μια
χίμαιρα.
* ) Αν, παρά τις προσπάθειές σας, η πρότασή σας απορριφθεί από τα
κανάλια, δεν θα πρέπει να απογοητευτείτε.
Ακόμα και οι πιο επιτυχημένοι σεναριογράφοι υποβάλλουν προτάσεις που
απορρίπτονται. Για όλες αυτές δεν μαθαίνετε ποτέ το παραμικρό.
Στην καλύτερη περίπτωση, μετά από μια σειρά απορρίψεων από αρκετούς
τηλεοπτικούς σταθμούς, βρίσκεται κάποιο κανάλι που -σαν από θαύμα πια-
δίνει την πολυπόθητη έγκριση στον, ήδη απογοητευμένο, σεναριογράφο.
** ) Και κάτι που έχει άμεση σχέση με το παραπάνω:
Τα πρώτα σας σενάρια δεν τα γράφετε για να… ξεπουλήσετε, αλλά για να
μάθετε.
Αν πάντως γράψατε το 1ο σας έργο και το θεωρήσατε έξοχο (ή άντε, με
κάποια ελαττώματα που όμως -είστε σίγουροι πως- δεν πολυφαίνονται…)
και τώρα είστε αποφασισμένοι ότι:
α) είτε θα… εξαργυρώσετε την προσπάθειά σας (με δική σας πλέον
τηλεοπτική σειρά, αναγνώριση και χρήμα),
β) είτε θα σταματήσετε κάθε άλλη προσπάθεια,
τότε…
…έχω να σας συμβουλεύσω το εξής:
Σταματήστε. Η δουλειά αυτή δεν σας ταιριάζει.
103
ΜΙΑ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΗ ΣΦΗΝΑ
ΣΕ ΛΙΓΑ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΑ ΠΑΛΙ ΜΑΖΙ
104
105
ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ TV
ΠΩΣ ΝΑ ΚΑΝΕΤΕ ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΣΑΣ ΒΗΜΑΤΑ
ΣΤΗ ΣΕΝΑΡΙΟΓΡΑΦΙΑ
Η 1η σας δουλειά!!!
- ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΡΙΣΜΑΤΩΝ -
106
ΑΦΟΥ ΠΑΡΕΤΕ ΤΗΝ 1η ΣΑΣ ΕΠΙΣΗΜΗ ΕΓΚΡΙΣΗ
- ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΩΝ ΓΥΡΙΣΜΑΤΩΝ -
*** ) Τα καταφέρατε! Χιλιάδες χαμόγελα, ανακούφιση, ευτυχία… αλλά και
δουλειά. Πολλή δουλειά και ξεκινάμε αμέσως (τώρα δεν έχουμε χρόνο!)
*) Να είστε έτοιμοι να παραδίδετε τα ολοκληρωμένα επεισόδιά σας στο
χρόνο ακριβώς που πρέπει. Από τις πιο καταστροφικές συνέπειες σε μια
παραγωγή, είναι η αδυναμία του σεναριογράφου να παραδίδει τα σενάριά
του στους προσυμφωνημένους χρόνους. Η περίπτωση αυτή δεν συνηθίζεται,
αλλά είναι πάντα ένα υπαρκτό ενδεχόμενο, κυρίως από τους νέους
σεναριογράφους που δεν έχουν δώσει προηγούμενα δείγματα δουλειάς και
συνεργασίας.
Ακόμα κι αν δεν έχετε καμία διάθεση να γράψετε ή δεν έχετε καθόλου
έμπνευση, ακόμα κι αν είστε άρρωστος ή στεναχωρημένος από κάποιο
ιδιαίτερα δυσάρεστο γεγονός στην προσωπική σας ζωή (σκεφτείτε εκείνη
την περίοδο εσείς να γράφετε κωμωδία...) είστε υποχρεωμένος να
παραδίδετε τα σενάριά σας στον αυστηρά καθορισμένο χρόνο. Καμία
καθυστέρηση δεν δικαιολογείται και κανείς δεν πρόκειται να καταλάβει τον
πόνο σας. Το μόνο που τους αφορά (και έχουν δικαίωμα –και μάλιστα βάση
συμβολαίου- να το απαιτούν) είναι να παίρνουν από εσάς «καλό υλικό» και
έτοιμες για γύρισμα σελίδες.
Μπορεί να φαίνεται σκληρό, αλλά δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.
Πριν μπείτε στον χώρο (και στον χορό…) γράφατε τις στιγμές που θέλατε.
Τώρα είστε επαγγελματίες, οπότε θα πρέπει να γράφετε και τις στιγμές που
πρέπει.
* ) Αν νιώσετε ότι αδυνατείτε να προχωρήσετε, μην προσπαθήσετε να το
κρύψετε, άλλωστε πολύ σύντομα θα φανεί. Ενημερώστε τον παραγωγό σας
και αυτός θα βρει τη λύση.
Το πιθανότερο είναι τις αμέσως προσεχείς ημέρες (ή και… ώρες) να
συναντηθείτε με έναν άλλο επαγγελματία σεναριογράφο, που θα σας
ξεμπλοκάρει στα σημεία που χρειάζεται.
Και κάτι ακόμα. Πιθανότατα κανείς δεν πρόκειται να μάθει τίποτα, εκτός
βέβαια από τα απολύτως απαραίτητα πρόσωπα σε αυτή τη διαδικασία. Θα
συνεχίσετε μια χαρά την καριέρα σας, αρκεί βέβαια όταν υπάρξει το
πρόβλημα να μη διστάσετε να ενημερώσετε αυτούς που πρέπει, κρεμώντας
έτσι μια ολόκληρη παραγωγή, μια τηλεοπτική εταιρεία κι ένα κανάλι.
107
* ) Το ίδιο μπορεί να συμβεί (να έρθει δηλαδή να σας συνδράμει κάποιος
άλλος συνάδελφός σας) αν η σειρά σας δεν πηγαίνει καλά και σύμφωνα με
κάποιες εκτιμήσεις το πρόβλημα εντοπίζεται στο σενάριο - ή και στο
σενάριο. Δεν θα πρέπει να ανησυχήσετε ότι θα εκτεθείτε, ούτε και να
νιώσετε τραγικά αποτυχημένος… Δεν πρόκειται, σας διαβεβαιώνω, για μια
σπάνια πρακτική και δεν θα είστε ο πρώτος που θα τη ζήσει ούτε ο
τελευταίος (πιθανότατα, στο μέλλον, θα κάνετε κι εσείς τέτοιες απαραίτητες
βοηθητικές παρεμβάσεις σε δουλειές άλλων σεναριογράφων).
Ο συνάδελφός σας θα σας φερθεί με τον πιο φιλικό τρόπο, το όποιο
αποτέλεσμα της κοινής σας εργασίας θα αποδοθεί μόνο σε σας, ενώ η
παρέμβασή του θα μείνει μυστική, όπως δηλαδή και στην περίπτωση που
αναφέρθηκε στην προηγούμενη παράγραφο (σε αντίθετη περίπτωση, σε
αυτή δηλαδή της δημοσιοποίησης και του δικού του ονόματος, θα έχει
προηγηθεί συζήτηση και κοινή συμφωνία).
* ) Να είστε έτοιμοι να κάνετε στο σενάριό σας όσες αλλαγές χρειαστούν.
Μην είστε απόλυτοι, το σενάριο δεν είναι «βίβλος» και δεν χρειάζεται να
μείνει ανέγγιχτο και απαράλλαχτο.
Ενδεχομένως να έχει κάποιες καλές προτάσεις ο σκηνοθέτης, συζητήστε τις
μαζί του με ανοιχτό πνεύμα και θετική διάθεση.
Μερικοί σκηνοθέτες θέλουν να παρουσιάζονται ως οι "επικεφαλείς" μιας
τηλεοπτικής δουλειάς, κάτι που σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται
στην πραγματικότητα (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων).
Οι σκηνοθέτες στην τηλεόραση δεν διαθέτουν την επιρροή και τη δύναμη
που έχουν στον κινηματογράφο, ούτε υπάρχουν οι συνθήκες... του cinema
d’ auteur (σινεμά του δημιουργού), αλλά δεν παύουν να παραμένουν ισχυροί
και να είναι οι βασικότεροι συνεργάτες μας.
Είστε σεναριογράφοι και σε μια τηλεοπτική σειρά έχετε πολύ σπουδαίο
ρόλο, εσείς καθορίζετε τη μυθιστορία, την πλοκή και τους διαλόγους, έχετε
λόγο στο casting κ.ο.κ., αφήστε λοιπόν και σε άλλους τη δυνατότητα να
ενεργούν ελεύθερα - μη φτάνετε δηλαδή στο άλλο άκρο, να θέλετε να
ξεκινούν και να τελειώνουν όλα σε σας. Είναι αντιεπαγγελματικό,
υπερφίαλο και αντιλειτουργικό (και εδώ με κάποιες -πολύ καλές πάντως-
εξαιρέσεις).
Τώρα βέβαια αναφερόμαστε στις περιπτώσεις εκείνες των σεναριογράφων
που θέλουν να «ανακατεύονται» με όλα σχεδόν τα στάδια της παραγωγής.
Δεν είναι λίγοι αυτοί, είναι όμως οι λιγότεροι…
Οι περισσότεροι στέλνουν τα σενάριά τους στην εταιρεία και η όποια
συμμετοχή τους σταματάει εκεί.
108
Θα χρειαστούν αλλαγές και στις περιπτώσεις που αφήσατε τη φαντασία σας
εντελώς ελεύθερη, κάτι που είχε άμεσες συνέπειες στο κόστος της
τηλεοπτικής σας σειράς.
Επίσης, θα χρειαστούν αλλαγές στο σενάριο αν βρεθείτε προ δυσάρεστων
εκπλήξεων, αν π.χ. κάποιος ηθοποιός δεν μπορεί να αποδώσει. Αν υπάρχει η
δυνατότητα να περιοριστεί ένας συγκεκριμένος ρόλος (δεν είναι ο βασικός
σας ρόλος δηλαδή) θα πρέπει να το κάνετε, ενώ αν το πρόβλημα είναι
σημαντικό, θα πρέπει βρείτε τον τρόπο ο ρόλος αυτός να φύγει από τη σειρά
σας.
* ) Ακούστε τους ηθοποιούς σας. Οι ηθοποιοί, τις περισσότερες φορές,
διαθέτουν σημαντικές γνώσεις και έχουν ενδιαφέρουσες απόψεις. Ακούστε
τους προσεκτικά και σημειώστε οτιδήποτε θεωρείτε αξιόλογο. Αρκετοί από
αυτούς μελετούν το ρόλο τους εξαντλητικά και κάνουν εξαιρετικές
προτάσεις. Δείτε τις, μελετήστε τις και -αν το κρίνετε σκόπιμο- εφαρμόστε
τις.
Αρκεί βέβαια να μη φτάσετε στο άλλο άκρο. Οι ηθοποιοί ασχολούνται
αποκλειστικά με το ρόλο τους, με το ποσοστό και τη βαρύτητα της δικής
τους συμμετοχής, ενώ εσείς θα πρέπει να ενδιαφέρεστε για όλους τους
ρόλους, ακόμα και τους μικρότερους, καθώς και για τη συνολική δομή της
μυθοπλασίας σας.
Σε κάθε περίπτωση, οφείλετε να σέβεστε τους ηθοποιούς σας. Στηρίζουν
ένα κομμάτι της καριέρας τους σ’ εσάς, βοηθήστε τους λοιπόν όσο
περισσότερο μπορείτε. Έχουν ανάγκη την υποστήριξη και τα θετικά σας
συναισθήματα, γιατί όσο μεγάλοι κι αν είναι (σε αξία ή και… σε ηλικία)
παραμένουν πάντα «μικρά παιδιά». Να απαντάτε σε όλα τους τα ερωτήματα
και αυτό να το κάνετε ακόμα και με τον τελευταίο ρόλο.
Όσο για τους πολύ ιδιότροπους ηθοποιούς (που πάντως αποτελούν τη
μειοψηφία) θα πρέπει να τους αντιμετωπίζετε με τον ίδιο τρόπο,
τουλάχιστον για όσο διάστημα κρατήσει η συνεργασία σας μαζί τους. Στη
συνέχεια, είναι δικό σας θέμα αν θα τους βάλετε στην προσωπική σας black
list ή όχι.
* ) Προσανατολιστείτε στο έργο σας. Μη σας τυφλώνουν τα φώτα της
δημοσιότητας και οι προσκλήσεις που θα αρχίσετε να παίρνετε ακόμα και
από ανθρώπους που μέχρι χθες θεωρούσατε ότι ήταν αδύνατον να
προσεγγίσετε. Όλ’ αυτά δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα μέρος του
παιχνιδιού, στο οποίο εσείς γίνατε ένα ακόμα κομμάτι του.
Η τηλεοπτική σεναριογραφία δεν είναι μόνο μια μοναχική δουλειά,
περιλαμβάνει πολλές συναντήσεις κ.ο.κ. Υπάρχουν λοιπόν σεναριογράφοι
109
που κυριολεκτικά τα χάνουν βλέποντας να λαμβάνουν χώρα μεγάλες
αλλαγές στην προσωπική τους ζωή, κάτι που έχει άμεσες συνέπειες στην
απόδοσή τους. Τίποτα από αυτά δεν σας δίνει πρόσθετη αξία και καμία
κοινωνική δραστηριότητα του είδους δεν πρόκειται να σας καθιερώσει, αν
πρώτα το ίδιο το έργο σας δεν είναι «εμπορεύσιμο».
Αν η συγγραφική σας απόδοση αρχίσει να καθίσταται προβληματική, τα
έργα σας θα σταματήσουν να γίνονται αποδεκτά από τα κανάλια και αυτοί
με τους οποίους είχατε συνάψει σχέσεις θα πάψουν πλέον να ενδιαφέρονται
για εσάς – και μάλιστα με τον πιο απόλυτο τρόπο.
…και οι σεναριογράφοι με το θεληματικό πηγούνι.
Τώρα που αρχίσατε κι εσείς το όμορφο ταξίδι, προσέξτε να μη σας τρελάνει
ο καλός καιρός…
Ό,τι κι αν είστε, άντρας ή γυναίκα, θα βρεθούν ηθοποιοί άντρες ή γυναίκες
(εδώ κάντε ό,τι συνδυασμό θέλετε…) που θα σας πλησιάσουν με τις πιο
αγαθές προθέσεις, συμπεριλαμβανόμενης και μιας… «αποπλάνησής» σας.
Κάποιοι θα σας πλησιάσουν σαν φίλοι, πραγματικοί φίλοι. Κάποιοι άλλοι
ερωτικά, ας θεωρήσουμε ως βέβαιο ότι τους αρέσετε…
Αλλά, ξέρετε, αυτοί θα είναι οι λίγοι, οι ελάχιστοι (δεν γράφω «κανένας»,
όμως μπορεί να είναι κι έτσι).
Οι άλλοι… θα εντάξουν κι εσάς στον κύκλο των δημοσίων τους σχέσεων,
με τον έναν ή άλλο τρόπο – και για όσο διάστημα είστε «αξιοπρόσεκτοι».
Δεν είστε χαζοί, θα τους καταλάβετε, έτσι τουλάχιστον θέλετε να πιστεύετε.
Γιατί η αλήθεια είναι ότι εδώ υπάρχει ένα θέμα… Όλοι μας θέλουμε το
παραμύθι που μας πάει αλλού… Όλοι έχουμε ανάγκη από ζωτικές
ψευδαισθήσεις, ιδίως όταν βρισκόμαστε σ’ έναν έντονα ανασφαλή και
ανταγωνιστικό χώρο που δύσκολα συγχωρεί λάθη ή υπερβολές (όσο κι αν,
κάποιες φορές, παρουσιάζει προς τα έξω μια διαφορετική εικόνα).
Εν πάση περιπτώσει, από την πλευρά σας, τουλάχιστον, καλό θα είναι να
μην αρχίσετε να υπόσχεστε ρόλους σε όποιον-α ηθοποιό… σας εμπνεύσει.
Δε σας συνιστώ, επίσης, να γράψετε -στο μέλλον- ένα σίριαλ μόνο και μόνο
για να δημιουργήσετε ένα σημαντικό ρόλο για άτομο που σας ενδιαφέρει.
Μπορεί να το βοηθήσετε στην καριέρα του, αλλά δεν είμαι τόσο σίγουρος
ότι θα κάνετε καλό και στη δική σας.
Πολύ περισσότερο δεν θα σας συμβούλευα να αλλάξετε την πορεία του
σίριάλ σας γιατί κάτι προέκυψε στη διαδρομή... Σίγουρα όλοι θέλουμε να
έχουμε τη «μούσα» μας, όμως σκεφτείτε ότι η σειρά σας ξεκίνησε με άλλες
προοπτικές και υπό άλλες προϋποθέσεις.
110
Η αδυναμία σε κάποιον-α ηθοποιό της τηλεοπτικής σας σειράς θα επηρεάσει
τη δημιουργικότητά σας, γι’ αυτό να μη σας κάνει εντύπωση αν -αρκετά
αργότερα…- συνειδητοποιήσετε ότι δημιουργήσατε έναν υπέροχο ρόλο σ’
ένα απαίσιο -κατά τ’ άλλα- σίριαλ…
Με δυο λόγια: θα έχετε την τάση να αναδείξετε το συγκεκριμένο ρόλο εις
βάρος όλων των υπολοίπων, ενδεχομένως και εις βάρος όλης της
σεναριακής σας δουλειάς.
* ) Και πάμε τώρα σε κάτι που δεν έχει άμεση σχέση με την τηλεοπτική σας
σειρά, έχει όμως άμεση σχέση με εσάς…
Η σειρά σας εγκρίθηκε και βρίσκεστε πλέον στον αστερισμό ενός
ελπιδοφόρου επαγγελματικού ξεκινήματος και σε σημαντικές αλλαγές στην
προσωπική σας ζωή.
Προσέξτε την πρώτη παγίδα.
Μην εγκαταλείψετε την εργασία που κάνατε μέχρι σήμερα, αν αυτή είναι
αξιόλογη και είναι δύσκολο να ξαναβρεθεί.
Καταλαβαίνω ότι θέλετε να αφιερωθείτε σε αυτό που λατρεύετε να κάνετε,
τη σεναριογραφία. Γνωρίζετε νέους ανθρώπους, ζείτε νέες καταστάσεις,
ακολουθείτε μια απαιτητική επαγγελματική διαδικασία. Θέλετε να
αφιερωθείτε σε αυτά, χωρίς περισπασμούς και μακριά από τις επιβαρύνσεις
του παρελθόντος. Επιπλέον, έχετε ανάγκη από διαθέσιμο χρόνο.
Αν ζητήσετε από τους ανθρώπους στο νέο σας περιβάλλον να σας
συμβουλεύσουν αν θα πρέπει να κρατήσετε ή να αφήσετε την παλιά σας
εργασία, ασυζητητί θα σας πουν να φύγετε μακριά από το… ενοχλητικό
παρελθόν σας. Όμως και μόνον που τους ρωτήσατε κάνατε ένα μικρό λάθος.
Οι άνθρωποι αυτοί το μόνο που θέλουν είναι να αφιερωθείτε αποκλειστικά
στην τηλεοπτική σειρά που γράφετε -για εκείνους- τη συγκεκριμένη
περίοδο. Μετά δεν τους ενδιαφέρει τι θα κάνετε.
Όμως η ζωή σας δεν θα σταματήσει εκεί…
Και πιθανότατα το "σενάριο" της προσωπικής σας ζωής δεν θα είναι
ακριβώς όπως το σχεδιάζετε.
Πάντα σε αυτού του είδους τα σενάρια υπάρχουν αλλαγές, ακόμα και η
μεγάλη επιτυχία έρχεται με διαφορετικούς τρόπους από αυτούς που αρχικά
είχατε φανταστεί, ονειρευτεί ή προγραμματίσει.
"… αυτό που ήθελα μού έχει ξεφύγει, γιατί το ήθελα τότε. Ήταν τόσο
μακρινό, που, όταν τελικά το πέτυχα, είχα αλλάξει πολύ. Το απόλαυσε
άλλος, όχι εκείνος που το ονειρεύτηκε…"
Από συνέντευξη του Σταμάτη Φασουλή στο ένθετο "7 - Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ
ΖΩΗΣ (τεύχος 210), της εφημερίδας "Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία"
111
Δείτε λοιπόν με τα μάτια της πραγματικότητας και μετριάστε λίγο τους
υπέροχους νέους ήχους, πριν πάρετε την απόφαση να αφήσετε την εργασία
σας με την πρώτη ευκαιρία. Η εργασία που κάνατε μέχρι τώρα μπορεί να μη
σας αρέσει ιδιαίτερα ή να μη σας αρέσει καθόλου, ενδέχεται όμως να είναι
αυτή που θα σας στηρίξει στη συνέχεια, όταν, στις διακυμάνσεις της
σεναριογραφικής σας καριέρας θα ψάχνετε… γενικώς για στηρίγματα.
Ακόμα και οι πιο γνωστοί σήμερα σεναριογράφοι έχουν περάσει από πολλές
οικονομικές δυσκολίες. Όσο κι αν τώρα τους αντιμετωπίζετε "με δέος", να
ξέρετε ότι και αυτοί πέρασαν τις δικές τους μαύρες στιγμές.
Πάρα πολλοί νέοι σεναριογράφοι, σε όλο τον κόσμο, αντιμετωπίζουν
καθημερινά αυτό το δίλημμα. Πάρα πολλοί νέοι σεναριογράφοι αφήνουν τις
εργασίες τους για να αφιερωθούν σ’ εκείνο που τους αρέσει περισσότερο,
πιστεύοντας ότι οι μεγάλες δυσκολίες πέρασαν, ότι η αρχή έγινε και ότι
αυτό το "θορυβώδες" ξεκίνημα συνεπάγεται μια καλύτερη και απρόσκοπτη
καριέρα. Αλλά πάρα πολλοί νέοι σεναριογράφοι το μετανιώνουν οικτρά.
Σκεφτείτε το.
* ) Η τηλεοπτική σας σειρά έχει αρχίσει να προβάλλεται, τα γυρίσματα
συνεχίζονται όπως και η δική σας εργασία... Ξεχάστε την εικόνα -των
περισσότερων σκηνών ή και ολόκληρου του σεναρίου- που είχε πλάσει η
φαντασία σας κατά τη διάρκεια της συγγραφής του.
Το γυρισμένο σενάριό σας θα έχει ελάχιστη σχέση με αυτό που είχατε στο
μυαλό σας (με την καλή ή την κακή έννοια…).
Σε κάθε περίπτωση, το αποτέλεσμα θα είναι κάτι διαφορετικό.
*) Πολύ σύντομα θα αρχίσουν και οι κριτικές για το σενάριό σας σε
εφημερίδες και περιοδικά. Μερικές από αυτές μπορεί να είναι ισοπεδωτικές
και άδικες, όπως μπορεί να είναι και… αδικαιολόγητα καλές. Προσπαθήστε
και στη μία και στην άλλη περίπτωση η ψυχολογική σας κατάσταση να μην
ακολουθεί το ύφος της κριτικής που σας γίνεται...
Θα είστε πραγματικά τυχεροί αν η κακή κριτική σάς χρησιμεύσει στο να
εντοπίσετε κάποια σφάλματά σας και θα είστε απλώς άτυχοι αν η κριτική
είναι εντελώς άδικη.
* ) Σε κάποιους τα παραπάνω θα φανούν αρκετά θεωρητικά… Πιστεύουν
ότι, λίγο έως πολύ, γνωρίζουν τα λάθη και τις αδυναμίες τους και
προσπαθούν να βελτιωθούν - άρα δεν μπορούν να προσδώσουν καμία
ωφέλιμη αξία σε αρνητικές κριτικές, ιδίως όταν αυτές καταντούν… οχετός.
Υπάρχουν δημιουργοί που πιστεύουν ότι η αρνητική ή η άδικη κριτική που
τους γίνεται δεν τους βοηθάει σε τίποτα, αντιθέτως τους καταργεί
112
δημιουργικά, τους κόβει κάθε διάθεση να συνεχίσουν, πληγώνει τους ίδιους
και τους δικούς τους ανθρώπους.
Από τη στιγμή όμως που αποφασίσατε να "εκτεθείτε", κάνοντας αυτό το
επάγγελμα (μια δουλειά ανοιχτή στην κριτική εκατοντάδων χιλιάδων
ανθρώπων - και μερικών σκληρών επαγγελματιών: δημοσιογράφων και
κριτικών) πρέπει να είστε σε θέση να διαχειριστείτε τις αρνητικές κριτικές.
Γενικότερα, μη σας «τρελαίνουν» οι καλές κριτικές ούτε όμως και να
βυθίζουν στα τάρταρα οι κακές ή ακόμα και η τυχόν άσχημη συμπεριφορά
από κάποια άτομα που κινούνται ευρύτερα στον καλλιτεχνικό χώρο.
Κάποιες φορές το πρόβλημα είναι εντελώς δικό τους και καθόλου δικό σας..
*) Ακόμα όμως κι αν οι κριτικές των εφημερίδων και των περιοδικών είναι
αρνητικές για το σενάριό σας, έχετε μια σίγουρη πηγή θετικών κριτικών. Τις
κριτικές αυτές θα τις ακούτε σε κάθε σας βήμα, κυρίως -και πάλι- από
άτομα του καλλιτεχνικού κόσμου.
Αν μάλιστα δώσετε βάση σε αυτές τις αβανταδόρικες κριτικές, ένα
αεροδυναμικό καλάμι σάς περιμένει παρκαρισμένο στη γωνία… Και είναι
εντυπωσιακό το πόσα τέτοια καλάμια έχουν ιππεύσει επαγγελματίες του
καλλιτεχνικού χώρου, μόνο και μόνο γιατί ένιωσαν ότι συνάντησαν τη
γενικότερη αποδοχή από το ευρύτερο επαγγελματικό περιβάλλον τους.
Αντλούν άπληστα στιγμές ευδαιμονίας από τα βλέμματα θαυμασμού και
τους επαίνους του περίγυρου και εμφανίζονται στις συνεντεύξεις τους με
αυταρέσκεια που σκοτώνει ελέφαντα.
Όσο πιο θετικά σχόλια ακούτε από κάποιους, με τόσο πιο αρνητικές
κριτικές μπορεί να σας στολίσουν μόλις απομακρυνθείτε λίγα μόνο μέτρα
από αυτούς. Θα το κάνουν με τον ίδιο εύκολο τρόπο, αλλά με πολύ
μεγαλύτερη ευχαρίστηση.
*** Και πάμε τώρα στο επόμενο μέρος του βιβλίου.
Εκεί περιέχονται 3 σενάριά μου. Μία ελεύθερη διασκευή (από το
μυθιστόρημα «Άτροπος», της Μαρίας Σκιαδαρέση – πληρέστερη αναφορά
έκανα σελίδα 83), και δύο δικές μου προτάσεις, η πρώτη (το “Modus
Videndi”) αν και διαδραματίζεται σήμερα έχει αρκετό χρώμα από σειρά
εποχής και η δεύτερη (το “Ελεύθερη μαζί σου”), επίσης σύγχρονη σειρά, με
εξωτερικά γυρίσματα κυρίως στην Κύπρο.
113
ΠΑΜΕ ΓΙΑ ΕΝΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΔΙΑΛΕΙΜΜΑ
ΟΛΙΓΩΝ ΔΕΥΤΕΡΟΛΕΠΤΩΝ
114
115
116
117
118
2ο ΜΕΡΟΣ
ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΣΕΝΑΡΙΑ
119
1ο σενάριο
ΑΤΡΟΠΟΣ
ή
Η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας Δαπόντε.
120
Άτροπος
ή
Η ζωή και ο θάνατος της Βενετίας Δαπόντε.
Ελεύθερη τηλεοπτική διασκευή,
από το ομώνυμο μυθιστόρημα
της Μαρίας Ε. Σκιαδαρέση
1o επεισόδιο Σ' ένα νησί του Ιονίου, στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα.
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κάνει βόλτα με το ποδήλατό της. Σταματάει, μυρίζει ένα
λουλούδι, το χαϊδεύει απαλά και συνεχίζει. Ξαφνικά, βγαίνει μπροστά της ο
ΑΓΓΕΛΟΣ και την τρομάζει (σημ.: η ΒΕΝΕΤΙΑ είναι μια όμορφη 20άρα με
μακριά, μαύρα μαλλιά. Ο ΑΓΓΕΛΟΣ είναι συνομήλικός της, σωματώδης,
με αδρά χαρακτηριστικά).
ΑΓΓΕΛΟΣ
Βενετίαα!...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ααα!... Α να χαθείς... Με τρόμαξες.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μα δεν το 'θελα...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ναι, καλά.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ήμουν σ' ένα δέντρο, ψηλά...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πού δηλαδή;
121
ΑΓΓΕΛΟΣ
Στον ουρανό...
Και σ' έβλεπα να κόβεις βόλτες γύρω μου
με το ποδήλατό σου.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Φύγε από μπροστά μου. Μπαγαπόντη!...
Ε μπαγαπόντη!...
Χα-χα-χα...
Η ΒΕΝΕΤΙΑ πατάει πετάλι και απομακρύνεται, ο ΑΓΓΕΛΟΣ την ακολουθεί
(σημ.: έχει πρόβλημα με το πόδι του, τον βλέπουμε να το σέρνει και να
καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια για να κινηθεί κάπως γρήγορα).
ΣΚΗΝΗ 2η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ (σε άλλο σημείο)
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κατεβαίνει από το ποδήλατο και κάθεται σε μια πέτρα.
Κοιτάζει προς το μέρος που περιμένει ότι θα έρθει ο ΑΓΓΕΛΟΣ. Μετά από
λίγο, την πλησιάζει λαχανιασμένος.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κάνει κρύο σήμερα ή μου φαίνεται;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Κάνει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ευτυχώς, άλλαξε ο καιρός.
Βαρετά που είναι τα καλοκαίρια…
[Μικρή Παύση]
ΒΕΝΕΤΙΑ
Χθες πήγα... εκεί.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Πού;
122
ΒΕΝΕΤΙΑ
Εκεί βρε... που είναι ο πάππους μου.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Στο νεκροταφείο; Άντε...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μέχρι την είσοδο. Άπαπα.
Δε μου 'κανε καρδιά να συνεχίσω.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ώχου... Και λίγο ήθελε βρε Βενετία.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πάππου μου, πάππου μου...
Γιατί να χάνουμε τους ανθρώπους που αγαπάμε;
Δεν είναι άδικο; Πολύ άδικο.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Όσο να πεις, η ζωή είναι διαολοπαράξενη.
Μας κοροϊδεύει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ε τότε να την κοροϊδέψουμε κι εμείς!
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μπα...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κι εγώ σου λέω ότι θα τα καταφέρουμε!
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μπα, όχι. Όχι όσο ζούμε.
123
ΣΚΗΝΗ 3η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
Η ΑΝΕΖΑ μπαίνει στο δωμάτιο σε κατάσταση πανικού, ακούγοντας το
ρόπτρο της εξώπορτας να χτυπάει. Δίπλα της η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ, η ΡΗΝΙΩ, της
στρώνει το φουστάνι (σημ.: η ΑΝΕΖΑ είναι λίγο κάτω από τα 40, με μια
ψυχρή, απόμακρη ομορφιά. Ο σύζυγός της, ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ, πλησιάζει τα 50
και είναι σωματώδης, εμφανίσιμος, με αδρά χαρακτηριστικά, στοιχεία που
αναφέραμε πριν και για τον Άγγελο. Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ είναι κοντός και
παχουλός, κωμική φυσιογνωμία, εν αντιθέσει με τον γιο του, τον ΠΕΡΡΟ,
που είναι ψηλός, αριστοκρατικός και πολύ όμορφος. Η ΡΗΝΙΩ είναι 20
χρονών, πολύ λεπτή, με συμπαθητικό πρόσωπο).
ΑΝΕΖΑ
Τρέχα!...
Τρέχα να τους ανοίξεις και φεύγα αμέσως.
Μα πού στο...
Συγχώρα με Θε' μου.
Να τη βρεις και να της πεις αυτά που σου είπα!
ΡΗΝΙΩ
Μάλιστα, κυρία!
ΑΝΕΖΑ
Άνοιξε-άνοιξε!
Λινάρδο; Έλα!...
Ο σύζυγός της, ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ Δαπόντες, μπαίνει από την εσωτερική πόρτα,
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Μην κάνεις σαν υστερική.
Θα τρομάξεις τους ανθρώπους και θα φύγουνε.
ΑΝΕΖΑ
Λες να βρούνε καλύτερα; Δεν το νομίζω.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Σωστά. Εμείς έχουμε τη μεγαλύτερη μύτη...
124
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Καλώς σας βρήκαμε, κυρία Δαπόντε.
Κύριε Δαπόντε! Τιμή μου.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Καλώς ήρθατε...
ΑΝΕΖΑ
Μα περάστε! Περάστε.
Καλώς ήλθες, νεαρέ μου...
ΠΕΡΡΟΣ
Καλησπέρα σας.
ΑΝΕΖΑ
Καθίστε. Από 'δώ, όπως βολεύεστε!
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Να 'στε καλά.
Η ΑΝΕΖΑ χαμογελάει και πλησιάζει την ΡΗΝΙΩ, είναι κι οι δυο τους
σαστισμένες,
ΑΝΕΖΑ
(ψιθυριστά)
Τακτοποίησέ τις και τρέχα να φωνάξεις την άλλη.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Έχω να 'ρθω στη Μεσαριά... θα 'ναι και δέκα χρόνια.
Άλλαξε κάπως.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Διαβατικά τ' ανθρώπινα, κύριε Περικλή μου.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Χμ... Ναι.
[Μικρή Παύση]
125
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
(αμήχανος)
Ωραία, ωραία...
ΑΝΕΖΑ
Πολύ γουστόζικες οι γλαδιόλες που μας φέρατε.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ε;... Ναι, είναι καλές.
[Μικρή Παύση]
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Καλές...
Αν επιτρέπετε, με τι ενδιατρίβεστε αυτό τον καιρό, κύριε
Δαπόντε;
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ κοιτάζει με έκπληξη και ενόχληση την ΑΝΕΖΑ, που
προσπαθεί να μη γελάσει, ενώ για τον ΠΕΡΡΟ είναι ν' ανοίξει η γη και να
τον καταπιεί...
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Η...
ΑΝΕΖΑ
Η κόρη μας;
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Κορίτσι διαμάντι!
ΑΝΕΖΑ
Δόξα τω Θεώ.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Πέρρο; Πες κάτι και συ...
[Μικρή Παύση]
126
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Δε μ' αρέσει να μεγαλαυχώ,
αλλά πώς να το κάνουμε;
Μόνος μου μεγάλωσα τον Πέρρο.
Κι ορίστε. Κοιτάξτε παλικάρι!
Πιο άξιος καραβοκύρης από δαύτον
δεν υπάρχει, το υπογράφω.
Φυσικά είναι και νοικοκύρης...
ΠΕΡΡΟΣ
Πατέρα...
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Να κρύψω την αλήθεια γιε μου;
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τα ξέρουμε αυτά.
Αν δεν τα ξέραμε, να 'στε σίγουρος
ότι τώρα θα ήταν αλλιώς.
[Μικρή Παύση]
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Η...
ΑΝΕΖΑ
Η Βενετία... Εδώ δίπλα είναι. Τώρα θα έρθει.
ΣΚΗΝΗ 4η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ ακουμπάει το κεφάλι της στο στέρνο του ΑΓΓΕΛΟΥ.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ποιος να το περίμενε, βρε Άγγελε, ότι θα ερχόταν ο
καιρός που δε θα μας άφηναν ούτε να βλεπόμαστε.
Μα τόσο ανόητοι είναι; Τι φοβούνται;
127
ΑΓΓΕΛΟΣ
Έλα ντε.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Εμείς είμαστε σαν αδέλφια.
Δεν μπορεί να υπάρχει
κάτι το πονηρό ανάμεσά μας.
[Μικρή Παύση]
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ε, βέβαια. Μαζί μεγαλώσαμε.
Από τη μέρα που η μητέρα σου...
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ναι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
...έφυγε ψηλά. Πόσο αγαπούσε ο πάππους μου
το Δημητρό, δε λέγεται.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ο πατέρας μου αφιέρωσε τη ζωή του
στον πάππου σου. Και τώρα στον πατέρα σου.
''Ο καλύτερος επιστάτης στα χτήματά μας'',
έλεγε ο γέρος Δαπόντες. Ο καλύτερος.
[Μικρή Παύση]
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δε μου λες τώρα…
ΑΓΓΕΛΟΣ
Τι;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μήπως δεν έκανα καλά που ξάπλωσα
στο στέρνο σου;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Καλά έκαμες.
128
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κι αν μας δει κανείς;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Θα τον σκοτώσω.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Σιγά τα αίματα καλέ.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Θα τον κρεμάσω απ' το δέντρο.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Από ποιο;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Απ' αυτό. Αυτό.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αυτό εδώ;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ναι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πού πήγες και το βρήκες;
Αρρωστούλικο φαίνεται.
ΑΓΓΕΛΟΣ
(περιπαιχτικά)
Θα 'χει μαλάρια.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κόρυζα θα 'χει.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μπορεί να 'χει και ψώρα.
129
Κοιτάζονται στα μάτια, γελάνε νευρικά, η ΒΕΝΕΤΙΑ ανακάθεται, τα
πρόσωπά τους βρίσκονται πολύ κοντά. Ο ΑΓΓΕΛΟΣ πλησιάζει τα χείλη του
στα δικά της, κλείνουν τα μάτια τους. Ξαφνικά ο ΑΓΓΕΛΟΣ σηκώνεται και
απομακρύνεται μερικά βήματα από τη ΒΕΝΕΤΙΑ, που ανοίγει τα μάτια της
στο πρώτο σύρσιμο του ποδιού του.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Πάμε να φύγουμε.
Άντε, μην αρχίσουν πάλι να σε ψάχνουν οι δικοί σου
κι έχουμε ντράβαλα.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ σηκώνεται και στέκεται μπροστά του, κοιτάζοντάς τον
ενοχλημένη.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Πήγαινε στο σπίτι σου, θ' ανησυχούν.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δε με νοιάζει.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ παίρνει το ποδήλατό της. Αποφεύγει να τον κοιτάξει, είναι
μουτρωμένη.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Συνόδεψέ με μέχρι κάτω.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Αν μας δουν...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Φοβητσιάρη... Ανόητε!
ΑΓΓΕΛΟΣ
Οι τζιριτζάντζουλες της μήμουάπτου σινιορίνας.
Αφήνει το ποδήλατό της να πέσει, τον πλησιάζει εξαγριωμένη.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δεν άκουσα καλά. Με ειρωνεύτηκες;
130
ΑΓΓΕΛΟΣ
Όχι, προς Θεού! Να χάσω το ψωμί μου;
Πώς θα μπορούσα να ειρωνευτώ τη νέα κυρία
της οικογένειας Δαπόντε;
Κυρία, πλέον. Κυρία σωστή…
ΒΕΝΕΤΙΑ
Παπαρδέλα; Έχεις τα φεγγάρια σου μου φαίνεται.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Στην πρώτη δυσκολία, θα 'σαι η πρώτη
που θα με παρατήσεις.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τα 'χασες τα μυαλά σου, τα 'χασες.
Τι κόνξες είναι τούτες;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Δε σου κακιώνω! Στο Θεό κακιώνω.
Χα!… Άκουσες τι είπα;
Καλά λες, είμαι ανόητος.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Λέγε, λέγε εσύ...
ΑΓΓΕΛΟΣ
Θα πρέπει να είμαι πολύ ανόητος, αλήθεια,
για να κακιώνω σε κάτι που δεν υπάρχει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ώχου, ώχου, άναψε και κόρωσε ο λεβέντης μου.
Κοιτάζονται έντονα, αγκαλιάζονται, φιλιούνται με πάθος. Η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ,
που εκείνη την ώρα τους πλησίαζε, μένει με ανοιχτό το στόμα με τα όσα
είδε...
ΡΗΝΙΩ
Κυρία!
131
ΒΕΝΕΤΙΑ
Χριστέ μου...
ΡΗΝΙΩ
Η μητέρα σας μου είπε να 'ρθείτε αμέσως στο σπίτι!
Και να μπείτε απ' την πίσω πόρτα...
και να βάλετε τα κυριακάτικά σας και...
και μετά να κατεβείτε στο σαλόνι!
Η ΒΕΝΕΤΙΑ και ο ΑΓΓΕΛΟΣ κοιτάζονται θορυβημένοι,
ΒΕΝΕΤΙΑ
Εντάξει, Ρηνιώ, έρχομαι.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Τι τρέχει άραγε;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ποιος ξέρει; Κάποια επίσκεψη θα 'ναι.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Και σένα τι σε θέλουν;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Θα θέλουν να είμαστε όλη η οικογένεια μαζί.
Τι άλλο να σου πω; Ξέρω; Δεν ξέρω.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ σκύβει το κεφάλι της, πηγαίνει και παίρνει το ποδήλατό της.
Την ώρα που κάνει να ξεκινήσει, ο ΑΓΓΕΛΟΣ τη σταματάει πιάνοντάς τη
δυνατά από τον ώμο,
ΒΕΝΕΤΙΑ
Άγγελε, με πονάς!
Κοιτάζονται έντονα, μέχρι να την ''απελευθερώσει'' ο ΑΓΓΕΛΟΣ. Την
παρακολουθεί να απομακρύνεται…
132
ΣΚΗΝΗ 5η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ φθάνει στο σπίτι της. Αφήνει κάπου το ποδήλατό της και
πλησιάζει αργά-αργά σ' ένα από τα παράθυρα του σαλονιού (σημ.: σε κάθε
της κίνηση προσπαθεί να μην προκαλέσει θόρυβο).
ΣΚΗΝΗ 6η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Εγώ πάντως πιστεύω ότι δε θα πρέπει
να έχει η πατρίς μας ουδεμίαν εμπλοκήν
με τον πέραν της χώρας χώρο.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
(με περιφρόνηση)
Πώς το είπατε αυτό... το τελευταίο;
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Δηλονότι...
Κύριε Λινάρδε, είπα ότι στο τέλος
θα μας βάλουν σε πόλεμο.
Ο Βενιζέλος και οι μίσθαρνοι που τον περιτριγυρίζουν,
χαζιρεύουν να μας βάλουν, θάττον ή βράδιον,
σε μεγάλους μπελάδες. Οι αφάντουροι!
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ και η ΑΝΕΖΑ προσπαθούν να μη γελάσουν με τα λόγια και
την έξαψη του ΠΕΡΙΚΛΗ, ενώ ο ΠΕΡΡΟΣ βλέπει τώρα τη ΒΕΝΕΤΙΑ πίσω
από το τζάμι. Ξαφνιάζεται, χαμογελάει αμήχανα, αλλά δε λέει λέξη σε
κανέναν. Άλλωστε η ΒΕΝΕΤΙΑ βρίσκεται ήδη εκτός του οπτικού τους
πεδίου…
133
ΣΚΗΝΗ 7η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ στέκεται δίπλα στο παράθυρο, λαχταρισμένη που την είδε ο
ΠΕΡΡΟΣ.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ (OFF)
Τον είδατε το γιο μου;
Το νου του στο παράθυρο,
λες και περιμένει από 'κεί τη νύφη!
Εδώ είναι βρε η Βενετία! Στο σπίτι! Χα-χα...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τη... νύφη;(!!!)
ΣΚΗΝΗ 8η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΠΙΤΙ ΑΓΓΕΛΟΥ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ είναι μαζί με τον πατέρα του, το ΔΗΜΗΤΡΟ, που μερεμετίζει
κάποιο εργαλείο. Ο ΑΓΓΕΛΟΣ κάτι σημειώνει σε μια λογιστική φυλλάδα,
αλλά το μυαλό του φαίνεται να τρέχει αλλού. Ακούγεται ήχος από αστραπή.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Μμ... Άκου. Θ' ανοίξουν όπου να 'ναι οι ουρανοί.
Λίγο ακόμα να το κρατούσε, θα ξεραινόταν η γης.
[Μικρή Παύση]
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Τον έκλεισε το λογαριασμό του ο Καλφόγλου;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μου 'δωσε τα μισά. Για τ' άλλα, λέει, αύριο.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Τον απατεώνα.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μου ορκίστηκε.
134
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Τους έχουν εύκολους τους όρκους αυτοί.
Τζάμπα είναι.
[Μικρή Παύση]
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Αύριο θα πάω στο χτήμα, στη Λάμυρα.
Λυτούς άφηκε τους εργάτες του ο Δαπόντες
και τούτοι χωρίς ζόρισμα κι η καλημέρα τους πολλή.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μην το παρατραβήξεις πάλι.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Τους Αρβανίτες να δεις.
Αυτοί 'ναι χειρότερη φάρα. Θα τ' ακούσεις
που θα τα ιστορήσω σήμερα στον Δαπόντε.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Δε θα 'ρθω. Έχω άλλη δουλειά.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Μμ... Πότε λες να κλείσεις το μήνα;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Αύριο-μεθαύριο λέω.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Όταν δώκεις τις καταστάσεις στο αφεντικό,
πες του ότι θα φύγουμε για μια γύρα,
θα πάρει δυο τρεις μέρες δουλειά,
να ιδούμε τι απόκαμε η σοδειά στα χτήματά του.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Κάμε ντε και λίγο κράττει.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Τι μου λες;
135
ΑΓΓΕΛΟΣ
Το μυαλό σου... Συνέχεια γυροφέρνει
στο πώς θα ικανοποιήσεις τους Δαποντέους.
Το φχαριστώ τους δεν πρόκειται να τ' ακούσεις.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Αλλάζει, γιε μου, η φτιαξιά του ανθρώπου;
Όμως… όσο ζούσε ο γέρος ο Δαπόντες
ήταν αλλιώς τα πράματα. Πολύ καλύτερα.
Ετούτος εδώ, ο Λινάρδος, είναι από άλλη πάστα.
Στυφός... και μίζερος. Όλα τού φταίνε.
Ακόμα κι εσύ…
ΣΚΗΝΗ 9η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κοιτάζει τις πρώτες στάλες της βροχής να πέφτουν στο τζάμι
του παραθύρου της. Στρέφει το βλέμμα στο κρεβάτι της, πάνω του έχει
απλώσει το καλό της φόρεμα. Κοιτάζει τη φωτογραφία του παππού της.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πάππου; Τι κάνουν τώρα, μου λες;
Ε; Είσαι σίγουρος; Καλά, εντάξει.
Ρίχνει μια ματιά στον καθρέφτη, ανακατεύει τα μαλλιά της και βγαίνει έξω
(χωρίς να φορέσει το καλό της φουστάνι).
ΣΚΗΝΗ 10η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΠΙΤΙ ΑΓΓΕΛΟΥ
Στο φτωχικό σπίτι του ΑΓΓΕΛΟΥ ακούγονται ήχοι από καταρρακτώδη
βροχή.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Καρεκλοπόδαρα... Ρίξε, ρίξε να πιει το χώμα.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Τι να προλάβει; Λύσσαξε!
Θυμάσαι πέρσι τι μας έκαμε με τις πρώτες βροχές.
136
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Αν θυμάμαι…
Λίγο και θα 'παιρνε και μας η μπόρα.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Ε, τα ίδια πάλι, ποτάμια θα δεις.
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ σηκώνεται, ανοίγει την εξώπορτα και κοιτάζει έξω. Παίρνει
έναν άσπρο μουσαμά, τον κουκουλώνεται και κάνει να βγει.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Πού πας μωρέ;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Μπορεί ν' αργήσω λίγο.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Παλάβωσες;
Τι δουλειά έχεις να τρέχεις όξω με τέτοια βροχή;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Δουλειά, πατέρα... Που δεν παίρνει αναβολή.
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ φεύγει κλείνοντας πίσω του την πόρτα. Ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ
σηκώνεται και την ξανανοίγει.
ΣΚΗΝΗ 11η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΣΠΙΤΙ ΑΓΓΕΛΟΥ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ απομακρύνεται από το σπίτι του, κουκουλωμένος με το
μουσαμά (τον κρατάει έχοντας ανοιχτά τα χέρια του).
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Άγγελε!
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ δεν του απαντάει, ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ σταυροκοπιέται.
137
ΣΚΗΝΗ 12η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Να δούμε τώρα πώς θα φύγουμε, Πέρρο,
με τόσο βροχόνερο.
Και δε φτάνει που βρέχει.
Φορτσάρισε και Σορόκος.
ΠΕΡΡΟΣ
Σοροκολεβάντες.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Θα κόψει. Έχουν ανοίξει τα σύννεφα
και τρέχουν με μάνητα. Θα ξεφορτώσουν νωρίς.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Μακάρι.
ΑΝΕΖΑ
Αλήθεια... Πέρρο, τραβερσάρεις σε πολλές χώρες;
ΠΕΡΡΟΣ
Όπου ορίζουν τα νιτερέσα μας, σινιόρα.
Σε πολλές. Από Αμβέρσα μέχρι Οδησσό.
ΑΝΕΖΑ
Αμέρικα, έχεις πάει;
ΠΕΡΡΟΣ
Όχι ακόμα.
Μπαίνει μέσα η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ κρατώντας κάποιο κέρασμα.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Αα... να 'σαι καλά. Καλώς σας βρήκαμε.
ΑΝΕΖΑ
Καλώς ήλθατε στο σπιτικό μας, κύριε Μάνεση.
138
ΠΕΡΡΟΣ
Στην υγειά σας.
ΑΝΕΖΑ
Εις υγείαν.
(Σημ.: Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ, στις προπόσεις του ΠΕΡΙΚΛΗ και του γιου του,
απαντάει με βαριεστημένο χαμόγελο και ανάλογο νεύμα).
ΑΝΕΖΑ
Η... Βενετία κατεβαίνει;
ΡΗΝΙΩ
Κατεβαίνει, μάλιστα.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ωραία...
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κάνει την εμφάνισή της, αισθάνεται πολύ άβολα (αλλά
περισσότερο άβολα νιώθουν οι γονείς της, αντικρίζοντάς τη σ' αυτή την
κατάσταση...). Κοιτάζει γύρω της επιθετικά.
ΑΝΕΖΑ
Κατά φωνή... Βενετία; Χαιρέτησε τους κυρίους.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ωω... φως των ομματιών μου.
Η καλλιπάρειος, δεσποινίς Δαπόντε!
ΑΝΕΖΑ
Είδες τι κομπλιμεντόζος είναι ο κύριος Μάνεσης;
Η ΒΕΝΕΤΙΑ τείνει το χέρι της και στον ΠΕΡΡΟ, αυτός σηκώνεται, σκύβει
και της φιλάει το χέρι.
ΠΕΡΡΟΣ
Δεσποινίς Δαπόντε...
139
Η ΒΕΝΕΤΙΑ τα χάνει, δεν του απαντάει, πηγαίνει και κάθεται δίπλα στον
πατέρα της. Σκύβει το κεφάλι, βάζει τα μαλλιά της μπροστά στα μάτια της...
Οι γονείς της κοιτάζονται με αμηχανία.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Έξοχη, η κόρη σας! Έξοχη!
ΒΕΝΕΤΙΑ
(φταρνίζεται)
Αψού!
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Γείτσες!...
ΣΚΗΝΗ 13η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ φτάνει στο αρχοντικό, κουκουλωμένος με το λευκό μουσαμά
του. Πηγαίνει από την πίσω πόρτα.
ΣΚΗΝΗ 14η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΚΟΥΖΙΝΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ
ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ στέκεται έξω από την πίσω πόρτα (που οδηγεί στην κουζίνα),
βλέπει την ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ, χτυπάει το τζάμι. Του ανοίγει.
ΡΗΝΙΩ
Τι θες;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Η Βενετία... μέσα είναι;
ΡΗΝΙΩ
Μέσα.
140
ΑΓΓΕΛΟΣ
Και τι κάνει;
ΡΗΝΙΩ
Άντε φύγε, έχω δουλειά.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Γιατί της είπες να βάλει τα κυριακάτικά της;
ΡΗΝΙΩ
Γιατί έτσι μου είπαν να της πω.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Βρε Ρηνιώ. Σε παρακαλώ.
ΡΗΝΙΩ
Άντε, δρόμο, δρόμο!
Δε θέλω να βρω κάνα μπελά.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Πες μου και θα φύγω. Στ' ορκίζομαι.
ΡΗΝΙΩ
Παντρολογήματα...
ΑΓΓΕΛΟΣ
Παντρο...
ΡΗΝΙΩ
Προξενιό μωρέ!...
Ήρθανε κάποιοι, δυο, πατέρας και γιος.
Πάει ώρα που τα κουβεντιάζουνε.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Το... το προξενιό είναι... για τη Βενετία;
ΡΗΝΙΩ
Όχι για μένα!...
141
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ ταράζεται, το βλέμμα του θολώνει. Φεύγει τρέχοντας, η
ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ κουνάει το κεφάλι της και κλείνει την πόρτα.
ΣΚΗΝΗ 15η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ με τον ΠΕΡΡΟ ετοιμάζονται να φύγουν.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Λοιπόν... Χαρήκαμε που τα είπαμε.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Κι εμείς.
ΠΕΡΡΟΣ
(στην Βενετία)
Θέλετε να περάσω την Κυριακή
να πάμε μια βόλτα;
Αν δε θέλετε, δεν πειράζει.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ τον κοιτάζει, χαμογελάει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Την Κυριακή το πρωί... θα σας περιμένω.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ωσαννά εν τοις υψίστοις!
Δόξα τω Θεώ, καλά περάσαμε.
ΣΚΗΝΗ 16η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ βγαίνει έξω, τον ακολουθεί ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ και στη συνέχεια
οι υπόλοιποι (εκτός από τη ΒΕΝΕΤΙΑ).
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Πάντως νομίζω ότι θα έπρεπε να το ξανασκεφτείτε, πριν
έρθετε μέχρι εδώ με τα πόδια.
142
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Να σας πω.
Ο γιος μου οδηγεί την άμαξα όπως όλοι οι νέοι.
Γρήγορα.
Και δεν είναι για μένα αυτά.
Λέω, λοιπόν, καλύτερα με τα πόδια,
μα δε μένουμε μακριά.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Ούτε και κοντά.
Θέλετε να σας πάω στο σπίτι με το λαντό μου;
ΑΝΕΖΑ
Αυτό να κάνεις Λινάρδε.
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Προς Θεού, κυρία Δαπόντε!
Μα αφού σας είπα.
Να περπατήσω και λίγο, καλό θα μου κάνει.
ΠΕΡΡΟΣ
Έκοψε η βροχή.
ΑΝΕΖΑ
Χειμωνιάτικο φθινόπωρο θα μας φτιάξει φέτος.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Ό,τι βρέξει ας κατεβάσει…
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Σωστά! Λοιπόν… Εις το επανιδείν!
ΠΕΡΡΟΣ
Γεια σας.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Στο καλό να πάτε.
ΑΝΕΖΑ
Πέρρο; Την Κυριακή, έτσι;
143
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Οπωσδήποτε, κυρία Δαπόντε!
Οπωσδήποτε!
Ο ΠΕΡΡΟΣ χαμογελάει και γνέφει καταφατικά. Ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ και ο
ΠΕΡΡΟΣ φεύγουν περπατώντας βιαστικά. Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ με την ΑΝΕΖΑ
κοιτάζονται θορυβημένοι.
ΑΝΕΖΑ
Την είδες;
Έτρεξε αμέσως να κλειστεί στο δωμάτιό της.
Άσε που μας ήρθε με καθημερινά της,
ρεζίλι μας έκανε.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Το θέμα είναι να προλάβουμε, γυναίκα.
ΑΝΕΖΑ
Λες να ήταν πάλι με τον πετεινόμυαλο;
[Μικρή Παύση]
ΑΝΕΖΑ
Πάμε πάνω να της μιλήσουμε.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Δεν παίρνει από λόγια αυτή.
ΑΝΕΖΑ
Ε, σε κάποιον θα έμοιασε.
Μπαίνουν στο σπίτι. Στο κλείσιμο της σκηνής βλέπουμε τον ΑΓΓΕΛΟ που
παρακολουθούσε τα διαδραματιζόμενα κρυμμένος σε κάποια γωνιά. Μόλις
μπουν στο σπίτι τους οι Δαπόντε, βγάζει το μουσαμά του (τακτοποιώντας
τον κάπου προσεκτικά) και ακολουθεί τους Μανεσαίους, καταβάλλοντας
μεγάλη προσπάθεια για να ''τρέξει''.
144
ΣΚΗΝΗ 17η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ είναι στο δωμάτιό της, βάζει στη ντουλάπα το κυριακάτικο
φόρεμα που ήταν απλωμένο στο κρεβάτι της. Ανοίγει η πόρτα και μπαίνει ο
ΛΙΝΑΡΔΟΣ εκνευρισμένος (αμέσως μετά τον ακολουθεί και η ΑΝΕΖΑ).
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Άκου να σου πω, Βενετία!
Ανήκεις στη φαμίλια των Δαπόντε
και θα φέρεσαι όπως πρέπει!
ΑΝΕΖΑ
Αν μαθευτεί ότι υποδέχθηκες τους ανθρώπους
ξεμαλλιασμένη και φορώντας τα καθημερινά σου,
ξέρεις τι θα 'χουν να λένε για μας;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τι θα λένε;
ΑΝΕΖΑ
Βενετία; Μην κάνεις τη χαζή!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μα έτσι ακριβώς μου φέρεστε!
ΑΝΕΖΑ
Αλήθεια;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ξαφνικά, χωρίς να μου πείτε τίποτα,
μου φέρνετε στο σπίτι προξενιά!
ΑΝΕΖΑ
Δε μου λες, είδες να γίνεται κάτι τέτοιο;
Μια γνωριμία έγινε. Αυτό ήταν όλο!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μαμά! Προξενιό ήταν!
Και τι είμαι εγώ;
Ας μου λέγατε τουλάχιστον κάτι, μια κουβέντα!
145
ΑΝΕΖΑ
Ναι! Για να σηκώσεις επανάσταση, λες και δεν σε
ξέρουμε.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Και τώρα τι καταφέρατε;
Τίποτα!
ΑΝΕΖΑ
Για πρόσεξε πώς μιλάς…
Κι εσύ, Λινάρδε;
Τι κάθεσαι εκεί και την ακούς;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ίσως και να… ντρέπεται λίγο.
Για τον τρόπο που μου φερθήκατε.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Μάθε πρώτα να έχεις εσύ τρόπους,
κι ύστερα να λες για τους άλλους.
ΑΝΕΖΑ
Τουλάχιστον… σου άρεσε ο Πέρρος;
Είναι πολύ όμορφος.
Και φαίνεται σωστό παλικάρι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Α ναι. Συμφωνώ.
Πολύ τον εκτίμησα, τι να σου πω!
ΑΝΕΖΑ
Αφού σε είδα. Σου άρεσε!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αυτός; Χριστέ μου! Μα αυτός είναι βλάκας!
Βλάκας και παρασούσουμος!
ΑΝΕΖΑ
Μην υψώνεις έτσι τον τόνο της φωνής σου.
146
ΒΕΝΕΤΙΑ
Θα φέρομαι όπως μού φέρεστε!
ΑΝΕΖΑ
Αλήθεια!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κι όσο για τον… γαμπρό, να τον χαίρεστε!
Η ΑΝΕΖΑ την χαστουκίζει, η ΒΕΝΕΤΙΑ κρατάει το μάγουλό της
δακρυσμένη, κοιτάζοντας τον ΛΙΝΑΡΔΟ με παράπονο.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μπαμπά; Δε θα με χτυπήσεις;
Έχεις σειρά...
Πού είναι ο πάππους μου να μας δει
και να μας καμαρώσει!...
ΑΝΕΖΑ
Άρχισε πάλι με τον πάππου της…
ΒΕΝΕΤΙΑ
Όλα σ' ενοχλούν πάνω μου, ε μαμά;
Κάθε μου κουβέντα και μια σου ρομπατσίνα.
(ρομπατσίνα: επίπληξη)
ΑΝΕΖΑ
Αν σ' αφήναμε μόνη σου, θα έβγαζες τα μάτια σου
με τα ίδια σου τα χέρια.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Σταματήστε κι οι δυο! Σταματήστε!
Η ΑΝΕΖΑ ρίχνει μια αυστηρή ματιά στον ΛΙΝΑΡΔΟ και φεύγει. Η
ΒΕΝΕΤΙΑ κοιτάζεται έντονα με τον ΛΙΝΑΡΔΟ.
147
ΣΚΗΝΗ 18η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ φθάνει σ' ένα βραχάκι, προσπαθεί να συνέλθει από το
λαχάνιασμα. Βλέπει τον ΠΕΡΙΚΛΗ και τον ΠΕΡΡΟ να πλησιάζουν.
Κρύβεται και παίρνει στα χέρια του μια αρκετά μεγάλη πέτρα.
ΣΚΗΝΗ 19η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ κοιτάζει το λουλούδι που βρίσκεται δίπλα στη φωτογραφία
του πατέρα του (του Αντρέα). Το παίρνει στα χέρια του και το μυρίζει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ααχ... πάππου μου, εσύ μ' αγαπούσες.
Τι θα 'λεγε αν τα 'βλεπε όλ' αυτά; Δε μου απαντάς.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Δεν κάνεις καλά που αναφέρεις τον πάππου σου
σε κάθε σου κουβέντα.
Πατέρας μου είναι, κι εμένα μου λείπει.
Μόνο που εσύ, δυο χρόνια τώρα
και δεν έχεις πάει ν' ανάψεις ένα κερί στον τάφο του.
Από την άλλη, κάθε μέρα προσκυνάς εδώ μέσα
τη φωτογραφία του, του ανοίγεις κουβέντα,
του φέρνεις λουλούδια... Αρρωστημένα πράματα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ποιον πειράζω;
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τον εαυτό σου. Δε θες να παραδεχτείς
ότι ο πάππους σου δεν υπάρχει πια!
Τελείωσε! Αυτό ήταν!
Όλα στη ζωή έχουν αρχή και τέλος!
[Μικρή Παύση]
148
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Όσο κι αν πόνεσες, όσο κι αν όλα έγιναν
σε μια πολύ ιδιαίτερη μέρα για σένα,
η πραγματικότητα είναι αυτή.
Και δεν αλλάζει.
ΣΚΗΝΗ 20η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
(2 χρόνια πριν)
Πολλοί είναι οι καλεσμένοι στο σπίτι των Δαπόντε, για τα γενέθλια της
ΒΕΝΕΤΙΑΣ. Η ΒΕΝΕΤΙΑ παίζει ένα κλασικό κομμάτι στο πιάνο, οι
παριστάμενοι είναι καθισμένοι στο γεμάτο εδέσματα τραπέζι και την
παρακολουθούν προσεκτικά. Μόλις τελειώσει το κομμάτι της, η ΒΕΝΕΤΙΑ,
χειροκροτείται, υποκλίνεται ναζιάρικα και κάθεται δίπλα στον παππού της,
τον ΑΝΤΡΕΑ Δαπόντε, χαϊδεύοντας το άσπρο του γενάκι και δίνοντάς του
ένα φιλί (σημ.: ο ΑΝΤΡΕΑΣ είναι εβδομηντάχρονος, αριστοκρατικός,
φοράει μονόκλ στο αριστερό μάτι. / Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ είναι ο μόνος που δε
φοράει γραβάτα).
ΑΝΤΡΕΑΣ
Είσαι συ μια...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μία είμαι πάππου μου. Τι; Δύο;
Δύο θες; Εγώ δε σου φτάνω;
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ 1
Χρόνια σου πολλά, Βενετία!
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ 2
Άντε, κι εκατόχρονη!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ζηνοβία, μου εύχεσαι να ζήσω μέχρι το 1999;
Ευχή μού δίνεις ή κατάρα;
149
ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ
Ένα χρόνο, δηλαδή, πριν από τη δευτέρα παρουσία!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Γι' αυτό σας λέω. Άπαπα δε θέλω.
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ
Το 2000 θα καταστραφεί ο κόσμος,
αυτό πια είναι σίγουρο. Το έγραψε η εφημερίδα.
Όμως η δευτέρα παρουσία θα γίνει πολύ αργότερα.
Το είπε κι ο παπάς.
ΚΑΤΙΝΑ
Αμήν και πότε!...
ΑΝΤΡΕΑΣ
Κουβέντα που την ανοίξατε...
ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ
Κύριε Λινάρδε, σας εύχομαι να δείτε
την κόρη σας όπως επιθυμείτε!
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Και συ τη δική σου, Κωστή.
ΑΝΤΡΕΑΣ
Εδώ! Εδώ! Ένα λεπτό παρακαλώ.
Ησυχία!
Αγαπημένη μου εγγόνα.
Θα σου κάνω τώρα μια ερώτηση.
Ησυχία οι υπόλοιποι!
Ο ΑΝΤΡΕΑΣ κοιτάζει γύρω του περιπαιχτικά, χαϊδεύει το γενάκι του και με
πονηρό βλέμμα στρέφεται προς τη ΒΕΝΕΤΙΑ.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Σ' ακούω!
150
ΑΝΤΡΕΑΣ
Σκέφτηκα του χρόνου να πάμε ένα ταξιδάκι
εκεί όπου, αιώνες τώρα, φυτρώσανε οι ρίζες της
οικογένειάς μας.
Αλήθεια, πώς σου φαίνονται οι Ιταλιάνοι;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ορίστε;(!)
ΚΑΤΙΝΑ
Ούνα φάτσα ούνα ράτσα! Χα-χα...
ΑΝΤΡΕΑΣ
Σώπαινε εσύ, Κατίνα.
ΑΝΕΖΑ
Δεν μπορείς να μην ανοίξεις για λίγο
το στοματάκι σου;
Τρώγε, τουλάχιστον! Τρώγε!
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Σ' αρέσει να αποπαίρνεις την αδελφή σου.
Κοντέσα...
ΑΝΕΖΑ
Έλα τώρα και συ...
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ
Οι γυναίκες στην Ιταλία είναι περισσότερο-
ΑΝΤΡΕΑΣ
(τη διακόπτει)
Αφήστε με να αποσώσω την κουβέντα μου,
το διάολό μου μέσα! Άντε... Επιτέλους!
Βενετία. Για να μην τα πολυλογούμε, του χρόνου,
στα γενέθλιά σου, θα είμαστε στη Βενετία.
Εσύ κι εγώ. Μαζί.
Τι με κοιτάς έτσι; Δε σ' άρεσε η ιδέα μου;
151
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πώς... Αλλά εγώ θα 'λεγα να πάμε...
Εεε... Λοιπόν...
ΑΝΤΡΕΑΣ
Λοιπόν;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Στη... Ρώμη θα 'θελα να πάμε. Και στη Φλωρεντία, όμως,
θα πρέπει να είναι πολύ όμορφα.
ΑΝΤΡΕΑΣ
Εντάξει, εγγόνα μου.
Αλλά εγώ είχα την εντύπωση πως όλ' αυτά τα χρόνια
το μαράζι σου ήτανε ένα ταξιδάκι στη Βενετία.
Νόμιζα, αλλά φαίνεται πως…
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ναι, βέβαια. Θα πάω κι εκεί αλλά... μια... άλλη φορά.
ΚΑΤΙΝΑ
Με το γαμπρό, με το γαμπρό!
ΑΝΕΖΑ
Θεέ μου...
ΑΝΤΡΕΑΣ
Θα πάμε όπου θες.
Και θα ψωνίσεις ό,τι ποθεί η ψυχούλα σου,
ρούχα, αρώματα...
Χειροκροτήματα από την ομήγυρη: ''Μπράβο κυρ-Αντρέα'', ''Τυχερή
Βενετία'', ''Να μας πάρετε μαζί σας''. Μπαίνει η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ για να πάρει
μερικά πιάτα...
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ
(στην Βενετία)
Ο φίλος σου, ο Άγγελος, πού είναι;
Αμηχανία, κανείς δεν αποφασίζει να πει την πρώτη λέξη. Κάτι που
αναλαμβάνει, τελικά, να κάνει ο ΑΝΤΡΕΑΣ, έστω και καθυστερημένα.
152
ΑΝΤΡΕΑΣ
Δε θα της πεις; Κοίτα την. Θα σκάσει αν δε μάθει.
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ
Ε όχι κι έτσι, κύριε Δαπόντε μου...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Στην κουζίνα είναι, για τις ετοιμασίες.
Είναι κι ο πατέρας του εκεί.
ΑΝΤΡΕΑΣ
(σηκώνει το ποτήρι του)
Άντε στην υγειά μας!
ΣΚΗΝΗ 21η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΚΟΥΖΙΝΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
(2 χρόνια πριν)
Η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ μπαίνει στην κουζίνα φέρνοντας άδεια πιάτα. Ο ΑΓΓΕΛΟΣ
τα παίρνει, τα βάζει στο νεροχύτη και αρχίζει να τα πλένει. Ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ
καθαρίζει φρούτα.
ΡΗΝΙΩ
Πού έβαλες το κρασί βρε Άγγελε;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Στο δεύτερο ντουλάπι.
ΡΗΝΙΩ
Εδώ;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Δεξιά, ναι, αυτό.
ΡΗΝΙΩ
''Πού τα 'χεις βρε τα μάτια;'', να μου πεις
[Μικρή Παύση]
153
ΡΗΝΙΩ
Μέσα... Μια σινιόρα, ρώταγε για σένα.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Τι ρώταγε δηλαδή;
ΡΗΝΙΩ
Ε να... Τη Βενετία ρώταγε.
Πού είναι της λέει ο φίλος σου;
ΑΓΓΕΛΟΣ
Και;
ΡΗΝΙΩ
Ε, της είπε ότι σήμερα έπεσε δουλειά
και σε φέρανε να με βοηθήσεις,
τι άλλο να της πει;
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ κουνάει το κεφάλι του με θλίψη, ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ τον κοιτάζει
έντονα. Ακούγεται κάποιος να βήχει επίμονα.
ΚΑΛΕΣΜΕΝΟΣ (OFF)
Τι έπαθες, κύριε Αντρέα;
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ 1 (OFF)
Κάποιο κόκαλο θα του έκατσε στο λαιμό!
ΒΕΝΕΤΙΑ (OFF)
Χριστέ μου...
ΡΗΝΙΩ
Μα τι γίνεται εκεί μέσα;
Η ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ φεύγει από το δωμάτιο, το ίδιο ετοιμάζεται να κάνει και ο
ΑΓΓΕΛΟΣ, που σκουπίζει τα χέρια του.
154
ΣΚΗΝΗ 22η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΣΑΛΟΝΙ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΑΠΟΝΤΕ
(2 χρόνια πριν)
Όλοι οι καλεσμένοι έχουν σηκωθεί όρθιοι, κοιτάζοντας ή προσπαθώντας να
βοηθήσουν τον ΑΝΤΡΕΑ που βήχει ασταμάτητα. Στο δωμάτιο μπαίνει η
ΥΠΗΡΕΤΡΙΑ, ο ΑΓΓΕΛΟΣ και ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πάππου μου, τι έπαθες;
ΑΝΕΖΑ
Κάντε κάτι!
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Πατέρα!
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Χτύπα τον δυνατά στην πλάτη!
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Πατέρα, ίσιωσε το κορμί σου!
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Δεν είναι τίποτα, αφεντικό! Μη φοβάσαι.
ΚΑΤΙΝΑ
Δώστε του μια ψίχα ψωμί! Να! Να, πάρε!
ΑΝΕΖΑ
Ώ Θεέ μου, βοήθα μας...
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Πατέρα. Κατάπιε! Κατάπιε το!
Ο ΑΝΤΡΕΑΣ καταπίνει με πολύ κόπο την ψίχα, βήχει ακόμα μια δυο φορές,
δεν αντέχει άλλο. Πέφτει νεκρός, χτυπώντας με το πρόσωπό του πάνω στο
τραπέζι.
ΚΑΛΕΣΜΕΝΗ
Κύριε Αντρέα!
155
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Ωω που να πάρει...
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ παίρνει τους σφυγμούς του,
ΑΝΕΖΑ
Τι; Τι συμβαίνει;
Τι συμβαίνει, Λινάρδε;
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Βούλωσ' το ν' ακούσω!
[Μικρή Παύση]
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Έφυγε...
Οι περισσότεροι κάνουν το σταυρό τους (εκτός από το ΛΙΝΑΡΔΟ και τον
ΑΓΓΕΛΟ, τη ΒΕΝΕΤΙΑ που είναι σοκαρισμένη και την ΑΝΕΖΑ που
κάθεται σε μια καρέκλα κρύβοντας το πρόσωπό της στις παλάμες της).
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πάππου μου... Έλα, σήκω, σταμάτα πια το αστείο,
δε μ' αρέσει.
Σήκω... Μη μου το κάνεις αυτό.
156
ΣΚΗΝΗ 23η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ (''σήμερα'')
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μη μου το κάνεις αυτό....
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ την κοιτάζει με απορία. Πολύ γρήγορα, καταλαβαίνει.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Μέσα στη βδομάδα θα πάμε στο νεκροταφείο.
Για να δεις την αλήθεια. Να τη νιώσεις.
Κι όποτε θες να πεις μια κουβέντα με τον πάππου σου,
εκεί θα τη λες.
Αυτή είναι η πραγματικότητα. Θέλουμε δε θέλουμε.
Κι όσο για τον Πέρρο...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ξέρω-ξέρω. Είμαστε πλασμένοι ο ένας για τον άλλο.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Μην ειρωνεύεσαι. Πρέπει να μάθεις να ζεις.
Ξέρεις αυτό τι σημαίνει;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κάτι που… σίγουρα δεν μου αρέσει καθόλου.
ΣΚΗΝΗ 24η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Ο ΠΕΡΡΟΣ έχει γονατίσει, κρατώντας το πόδι του και σφαδάζοντας από τον
πόνο. Δίπλα του, ο ΠΕΡΙΚΛΗΣ, κοιτάζει ολόγυρα προσπαθώντας να δει τον
υπαίτιο...
ΠΕΡΙΚΛΗΣ
Ποιος κατάρατος το 'κανε; Ποιος;...
157
ΣΚΗΝΗ 25η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ έχει ξαπλώσει στο κρεβάτι της. Είναι ανήσυχη, προσπαθεί να
κλείσει τα μάτια της και να κοιμηθεί, αλλά δεν τα καταφέρνει. Ανακάθεται
στο κρεβάτι της, κοιτάζει γύρω της, νιώθει δυσφορία. Ξαναξαπλώνει και
μένει να κοιτάζει το ξέσπασμα της ορμητικής βροχής στο παράθυρό της.
ΣΚΗΝΗ 26η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ, κουκουλωμένος με τον άσπρο μουσαμά του, αρχίζει να
ανεβαίνει στο δέντρο που βρίσκεται σχεδόν ''κολλητά'' στο αρχοντικό των
Δαπόντε.
ΣΚΗΝΗ 27η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κλείνει σιγά-σιγά τα μάτια της, παραδίδεται στις αγκάλες του
Μορφέα. Στο παράθυρο βλέπουμε τον ΑΓΓΕΛΟ, σε άλλη μια προσπάθειά
του να προστατευθεί από τη χειμαρρώδη βροχή. Τεντώνει το ένα χέρι του
για να προστατευθεί καλύτερα με το λευκό μουσαμά του, κίνηση που του
αποδίδει μια εικόνα που ίσως δεν έχει προβλέψει…. Με το χέρι του, χτυπάει
το τζάμι για να τον ακούσει η ΒΕΝΕΤΙΑ, που όμως μόλις ανοίξει τα μάτια
της, πετάγεται έντρομη από το κρεβάτι, βγάζοντας άναρθρες κραυγές.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αα!... Αααα!...
ΣΚΗΝΗ 28η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ στην προσπάθειά του να κατέβει γρήγορα από το δέντρο,
γλιστράει και πέφτει με τα οπίσθια.
158
ΣΚΗΝΗ 29η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΒΕΝΕΤΙΑΣ
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ μπαίνει πανικόβλητος στο δωμάτιο της ΒΕΝΕΤΙΑΣ, που
κλαίει και τρέμει σοκαρισμένη.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τι έγινε; Βενετία!
Μπαίνει και η ΑΝΕΖΑ,
ΑΝΕΖΑ
Τι συμβαίνει;
Η ΒΕΝΕΤΙΑ δείχνει προς το παράθυρο. Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ πηγαίνει και
κοιτάζει, δεν βλέπει τίποτα.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Δεν καταλαβαίνω…
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δες... Δες! Εκεί.
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ ανοίγει το παράθυρο,
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τι να δω;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ένα φάντασμα... Ορκίζομαι ότι είδα ένα φάντασμα.
Αλλά μπορεί και να ήταν καλό φάντασμα.
Μπορεί να ήταν το φάντασμα του πάππου μου.
Λες να ήταν αυτό;
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Μπορείς να συνέλθεις λίγο;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μα το είδα, σας λέω, δεν είμαι τρελή!
159
ΑΝΕΖΑ
Βενετία; Πάλι τα ίδια;
Τι θα κάνουμε με σένα, μου λες;
Κι όσο για τον πάππου σου… σε όλους μας λείπει.
Και σε μένα, Βενετία, λείπει πολύ.
Ήταν ο μόνος άνθρωπος που με εκτιμούσε σ' αυτό το
σπίτι.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Στον κόσμο σου...
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ στέκεται δίπλα στην κόρη του, της χαϊδεύει τρυφερά τα
μαλλιά.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Αύριο το πρωί θα πάρουμε το λαντό
και θα κάνουμε αυτό που είπαμε.
Πρωί-πρωί. Γιατί, όπως βλέπω,
το πράμα δεν παίρνει αναβολές.
ΑΝΕΖΑ
Να σου φέρω ένα χαμομήλι;
Θα σε βοηθήσει να κοιμηθείς.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δε θέλω.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Καληνύχτα.
ΑΝΕΖΑ
Και σκεπάσου καλά με τη μπατανία.
Κάνει ψόφο σήμερα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Καληνύχτα...
160
ΣΚΗΝΗ 30η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ και ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ κατεβαίνουν από την άμαξα. Η ΒΕΝΕΤΙΑ
κρατάει ένα μπουκέτο λουλούδια, προχωράνε προς την είσοδο του
νεκροταφείου. Μόλις φτάσουν στην είσοδο, η ΒΕΝΕΤΙΑ κοντοστέκεται.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Σε παρακαλώ, άφησέ με να πάω μόνη μου.
Έλα μετά από λίγο.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ προχωράει μόνη της μέσα στο νεκροταφείο, ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ
δακρύζει.
ΣΚΗΝΗ 31η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ φτάνει στον τάφο του παππού της. Αφήνει την ανθοδέσμη
πάνω στον τάφο, νιώθει αμηχανία, χαμογελάει. Σε κάποια απόσταση
βλέπουμε να έρχεται και ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πάππου; Η εγγόνα σου είμαι.
[Μικρή Παύση]
ΒΕΝΕΤΙΑ
Είσαι καλά;
Έχω... έχω τόσα μα τόσα να σου πω.
Κοιτάζει τον τάφο, δεύτερο το δεύτερο αυξάνεται ο φόβος της, γίνεται
πανικός. Κοιτάζει πίσω της, ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ αρχίζει να περπατάει προς το
μέρος της, η ΒΕΝΕΤΙΑ τον πλησιάζει τρέχοντας. Αγκαλιάζονται.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Έλα, πάμε σιγά-σιγά.
Φεύγουν πιασμένοι χέρι-χέρι.
161
ΣΚΗΝΗ 32η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ παρακολουθεί τη ΒΕΝΕΤΙΑ και τον ΛΙΝΑΡΔΟ, που
ανεβαίνουν στην άμαξά τους και φεύγουν. Φεύγει κι αυτός, κρατώντας τον
ένα του γοφό (συνέπεια του χθεσινοβραδινού πεσίματος από το δέντρο…).
ΣΚΗΝΗ 33η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
Η άμαξα με τον ΛΙΝΑΡΔΟ και τη ΒΕΝΕΤΙΑ φτάνει στο αρχοντικό των
Δαπόντε, βλέπουν το ΔΗΜΗΤΡΟ να τους περιμένει καθισμένος σ' ένα
σκαλοπάτι.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Καλημέρα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Καλημέρα.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τι έχουμε, Δημητρό;
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Πέρασα από τα χτήματά σας στην Όξω Μεριά.
Οι Αρβανίτες... Ξάπλα και τεμπελιό.
ΒΕΝΕΤΙΑ
(περιπαιχτικά)
Μαρτυριάρη...
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Δεν είμαι μαρτυριάρης, κυρία.
Επιστάτης σας είμαι και θαρρώ πως πρέπει
να κάμω καλά τη δουλειά μου.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Σε πειράζω...
162
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Έλα, πέρνα μέσα να τα πούμε καλύτερα.
Το... γιο σου, τον Άγγελο, δεν τον έφερες;
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Δεν ξέρω τι γίνεται με δαύτον.
Μόλις ξελασκάρω λίγο με τις δουλειές σου,
αφεντικό, θα κοιτάξω και τα δικά μου.
Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ κοιτάζει την κόρη του. Και ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ, όμως, της ρίχνει
γρήγορες ματιές, γεμάτες σημασία.
ΔΗΜΗΤΡΟΣ
Μπορεί και να τον πήραν τα ζουμιά του...
Η ΒΕΝΕΤΙΑ καταβάλει μεγάλη προσπάθεια για να μη γελάσει.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Τι βλακείες είναι αυτές μπροστά στη...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αα... μην ενοχλείστε.
Εγώ θα πάω μια βόλτα με το ποδήλατό μου.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Εδώ, γύρω από το σπίτι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Γύρω-γύρω. Εντάξει.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Όχι ''εντάξει''. Σε μισή ώρα θα είσαι πίσω.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ φεύγει, ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ την στραβοκοιτάζει, ο ΔΗΜΗΤΡΟΣ τον
''κόβει με μισό μάτι''.
163
ΣΚΗΝΗ 34η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ κάνει ποδήλατο, ακούγονται καλπασμοί και παραμερίζει
φοβισμένη. Ο ΠΕΡΡΟΣ την πλησιάζει καβάλα στο άλογό του... Τον κοιτάζει
με θαυμασμό.
ΠΕΡΡΟΣ
Καλημέρα σας!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Καλημέρα...
ΠΕΡΡΟΣ
Δε νομίζω ότι σας έλειψα...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Γιατί το λέτε;
ΠΕΡΡΟΣ
Μπορεί και να κάνω λάθος.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Όχι, έτσι είναι, δε μου λείψατε καθόλου.
Ο ΠΕΡΡΟΣ την κοιτάζει με απορία, δεν ξέρει τι να της απαντήσει, η
ΒΕΝΕΤΙΑ χαμογελάει ευχαριστημένη.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πρώτη φορά σάς βλέπω σ' αυτά τα μέρη.
ΠΕΡΡΟΣ
Ναι... Καθημερινά, όμως, πηγαίνω εδώ παρακάτω,
στην παραλία, πίσω απ' τη Φραγκοκλησιά.
Ελάτε, ανεβείτε στο άλογο να πάμε μια βόλτα μέχρι εκεί.
ΒΕΝΕΤΙΑ
(για το ποδήλατό της)
Κι αυτό;
164
ΠΕΡΡΟΣ
Αφήστε το μα... αφού σας είπα, εδώ δίπλα,
στη θάλασσα θα πάμε.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Συνέχεια στη θάλασσα έχετε το μυαλό σας, καπετάνιε.
ΠΕΡΡΟΣ
Έχω δεθεί μαζί της. Με όρκο αιώνιας πίστης.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ τον κοιτάζει γοητευμένη. Στέκεται δίπλα στο άλογο, ο
ΠΕΡΡΟΣ τη βοηθάει ν' ανέβει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Είστε... και με τις γυναίκες τόσο πιστός;
ΠΕΡΡΟΣ
Μέχρι σήμερα δεν βρήκα κάποια που να το αξίζει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Το θέλετε όμως;
ΠΕΡΡΟΣ
Πολύ. Προσεύχομαι στην Παναγιά να με βοηθήσει.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μόνη της η Παναγιά τι να σας κάνει;
ΠΕΡΡΟΣ
Σωστά, πρέπει να βάλω κι εγώ το χεράκι μου.
Ξεκινάνε, η ΒΕΝΕΤΙΑ κάθεται μπροστά από τον ΠΕΡΡΟ που -έχοντας στα
χέρια του τα χαλινάρια του αλόγου- βρίσκει τον τρόπο να την κρατήσει
στην αγκαλιά του. Η ΒΕΝΕΤΙΑ κλείνει τα μάτια της ευχαριστημένη.
165
ΣΚΗΝΗ 35η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ και ο ΠΕΡΡΟΣ φτάνουν σε μια παραθαλάσσια περιοχή. Μόλις
ο ΠΕΡΡΟΣ πατήσει το πόδι του στο έδαφος, κάνει μια γκριμάτσα πόνου.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τι πάθατε;
ΠΕΡΡΟΣ
Χθες... Μου συνέβη ένα... ατύχημα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μετά που φύγατε από το σπίτι μας;
Ο ΠΕΡΡΟΣ γνέφει καταφατικά.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αχ, πολύ λυπάμαι.
ΠΕΡΡΟΣ
Δεν είναι τίποτα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
(τον πιάνει από τον αγκώνα)
Μου επιτρέπετε να σας στηρίξω λίγο;
ΠΕΡΡΟΣ
Ασφαλώς...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Σας ευχαριστεί που σας κρατάω το χέρι...
ΠΕΡΡΟΣ
Φαίνεται τόσο πολύ;
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αυτά δεν κρύβονται, καπετάνιε μου!
Κι είστε και κοσμογυρισμένος.
166
Η ΒΕΝΕΤΙΑ πιάνει αγκαζέ τον ΠΕΡΡΟ, προχωρούν με χαμόγελα
ευδαιμονίας...
ΣΚΗΝΗ 36η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ βλέπει το ποδήλατο της ΒΕΝΕΤΙΑΣ, ανησυχεί.
ΑΓΓΕΛΟΣ
Βενετία;
Βενετία, είσαι 'δώ;
Βενετία;
Αρχίζει να την ψάχνει.
ΣΚΗΝΗ 37η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ στέκεται δίπλα στον ΠΕΡΡΟ, κοιτάζουν τη θάλασσα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Είχατε σκεφτεί ποτέ να γίνετε κάτι άλλο;
Εκτός από καπετάνιος.
Ο ΠΕΡΡΟΣ χαμογελάει και της γνέφει αρνητικά.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δηλαδή... σα να γεννηθήκατε μ' ένα σκοπό.
ΠΕΡΡΟΣ
Ναι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Όπως κι ο Χριστός!
ΠΕΡΡΟΣ
Με τρομάζετε...
167
ΒΕΝΕΤΙΑ
Γιατί;
[Μικρή Παύση]
ΠΕΡΡΟΣ
Κοιτάξτε τη θάλασσα.
Και τώρα κάντε μια ευχή.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Εγώ το έχω ακούσει αλλιώς.
Λένε ότι την ώρα που πέφτει ένα αστέρι...
ΠΕΡΡΟΣ
Ξέρω.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Ε, τι θα γίνει; Σκέφτεστε να με πετάξετε στη θάλασσα;
Γελάνε.
ΒΕΝΕΤΙΑ
(περιπαιχτικά)
Αν ξαναγελάσεις, πονηρέ καπετάνιε,
και μάλιστα εις βάρος μου...
θα σε χαστουκίσω με όλη μου τη δύναμη!
ΠΕΡΡΟΣ
Κάν' το... Τι με κοιτάς; Περιμένω!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Αα... εσύ είσαι λωλός, παιδάκι μου.
Κοιτάζονται πολύ έντονα, ο ΠΕΡΡΟΣ την τραβάει στην αγκαλιά του και τη
φιλάει, η ΒΕΝΕΤΙΑ προσπαθεί να αντισταθεί...
168
ΣΚΗΝΗ 38η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ (από
σημείο ΑΓΓΕΛΟΥ)
Ο ΑΓΓΕΛΟΣ βλέπει ότι η ΒΕΝΕΤΙΑ προσπαθεί να αντισταθεί στην
''επίθεση'' του ΠΕΡΡΟΥ. Κατευθύνεται προς το μέρος τους, με πολύ άγριο
βλέμμα.
ΣΚΗΝΗ 39η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ αγκαλιάζει τον ΠΕΡΡΟ, φιλιούνται με πάθος. Ο ΑΓΓΕΛΟΣ
φεύγει με σκυμμένο το κεφάλι.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Πότε θα ξαναταξιδέψεις;
ΠΕΡΡΟΣ
Σε δυο τρεις μήνες. Εξαρτάται.
ΒΕΝΕΤΙΑ
''Εξαρτάται''...
Εγώ αυτό που κατάλαβα, θαλασσοφίλητέ μου,
είναι ότι εσύ... καλιγώνεις τον ψύλλο.
[Μικρή Παύση]
ΠΕΡΡΟΣ
Όσο βρίσκομαι στο νησί, έρχομαι εδώ σχεδόν
καθημερινά και κολυμπώ γι' αρκετή ώρα.
Ακόμα και το χειμώνα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Να προσέχεις.
ΠΕΡΡΟΣ
Προσέχω. Δε θα ήθελα να με δει κάποιο παιδί ή...
κάποια γυναίκα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Δεν κάνεις τίποτα κακό.
169
ΠΕΡΡΟΣ
Μα να με δουν έτσι, όπως με γέννησε η μάνα μου; Δεν
ξέρω...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Θες να πεις ότι... κολυμπάς... πίπιλο;(!)
(τοπ. διαλ. / πίπιλο = ολόγυμνος)
ΠΕΡΡΟΣ
Μα είναι υπέροχο η θάλασσα να σου χαϊδεύει το κορμί.
Όλο σου το κορμί...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Όπως... όπως οι πετροπέρδικες, όταν φυσάει ο μπάτης.
Έτσι κι αυτές... θα πρέπει να νιώθουν τον αέρα
να τις χαϊδεύει... παντού.
Σε ζηλεύω, ναυτίλε.
ΠΕΡΡΟΣ
Ε, κι εγώ ζηλεύω τις πετροπέρδικες.
Γελάνε, πολύ γρήγορα χάνουν το χαμόγελό τους, κοιτάζονται με πόθο.
Πρώτη συνέρχεται η ΒΕΝΕΤΙΑ, που κάνει αμέσως μεταβολή και φεύγει με
γρήγορο βήμα. Του φωνάζει, χωρίς να σταματήσει καθόλου.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μην ξεχάσεις την Κυριακή να περάσεις από το σπίτι!
ΠΕΡΡΟΣ
Περίμενε να σε πάω μέχρι το ποδήλατό σου!
ΒΕΝΕΤΙΑ
Κοντά είναι.
ΠΕΡΡΟΣ
Βρε Βενετία...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Γεια!
170
ΠΕΡΡΟΣ
Γεια σου...
ΣΚΗΝΗ 40η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΑΛΣΥΛΛΙΟ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ επιστρέφει στο σημείο που είχε αφήσει το ποδήλατό της. Το
ποδήλατό της δεν είναι εκεί. Κοιτάζει γύρω της με αγωνία, αρχίζει να
ψάχνει. Κάτι βλέπει και γελάει...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Χα-χα-χα... Ε λοιπόν είσαι...
Τι να σου πω!
ΚΟΝΤΙΝΟ, βλέπουμε το ποδήλατο της ΒΕΝΕΤΙΑΣ γυρισμένο ανάποδα
(''πατάει'' με το τιμόνι και τη σέλα του...).
ΒΕΝΕΤΙΑ
Μπαγαπόντη! Φεύγω εγώ τώρα... Ακούς; Φεύγω!
ΣΚΗΝΗ 41η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΣΕ ΠΑΡΑΘΑΛΑΣΣΙΑ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ
Η ΒΕΝΕΤΙΑ επιστρέφει στο σημείο που ήταν πριν από λίγο με τον ΠΕΡΡΟ.
Αφήνει το ποδήλατό της κοντά στο άλογό του και πλησιάζει προς την
παραλία όσο πιο διακριτικά μπορεί. Τον βλέπει να βγαίνει από τη θάλασσα.
Είναι ολόγυμνος. Τα χάνει, τον κοιτάζει με πόθο. Ο ΠΕΡΡΟΣ αρχίζει να
ντύνεται, η ΒΕΝΕΤΙΑ παίρνει το ποδήλατό της και φεύγει σιγά-σιγά.
171
ΣΚΗΝΗ 42η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΑΠΟΝΤΕ
ΚΟΝΤΙΝΟ στις άκρες ενός μαστίγιου που χτυπάει στο χώμα. Τώρα
βλέπουμε τον ΛΙΝΑΡΔΟ που κάθεται σ' ένα σκαλοπάτι χτυπώντας, χωρίς
δύναμη, το μαστίγιό του στο έδαφος. Πλησιάζει η ΒΕΝΕΤΙΑ, την κοιτάζει
έντονα, η ΒΕΝΕΤΙΑ τρομάζει. Ανοίγει η πόρτα του σπιτιού και βγαίνει η
ΑΝΕΖΑ. Η ΒΕΝΕΤΙΑ χαμηλώνει το βλέμμα της, αφήνει το ποδήλατο και
στέκεται αρκετά μέτρα μακριά, διστάζοντας να πλησιάσει τον πατέρα της.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Συγγνώμη. Άργησα λίγο αλλά...
Δε θα το ξανακάνω. Ειλικρινά.
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Ο Άγγελος...
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τι ''ο Άγγελος'';
ΑΝΕΖΑ
Δεν είναι καλά.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τι έχει;
ΛΙΝΑΡΔΟΣ
Ο Δημητρός λέει ότι... ήπιε δηλητήριο.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Τι;(!)
ΑΝΕΖΑ
Ισχυρό δηλητήριο.
Απ' αυτό για τα ποντίκια.
Τον τρέχουν τώρα στον γιατρό.
Είναι πολύ άσκημα.
ΒΕΝΕΤΙΑ
Χριστέ μου...
172
Η ΒΕΝΕΤΙΑ, μέσα στα δάκρυα, κάνει μερικά βήματα πάνω-κάτω στον
κήπο.
ΑΝΕΖΑ
Ήταν να μη γίνει. Έγινε.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ, κουρασμένη, λες από πολύωρη πεζοπορία, πηγαίνει για λίγο
και κάθεται στα σκαλοπάτια, δίπλα στον πατέρα της, που την παίρνει
αμέσως στην αγκαλιά του.
ΑΝΕΖΑ
Βενετία;...
Δεν του φταίει κανείς.
Η ΒΕΝΕΤΙΑ δίνει ένα φιλί στον ΛΙΝΑΡΔΟ, παίρνει το ποδήλατό της και
φεύγει. Ο ΛΙΝΑΡΔΟΣ αφήνει το μαστίγιο του να πέσει στο έδαφος και
χώνει απελπισμένος το πρόσωπό του στις παλάμες του. Η ΑΝΕΖΑ κοιτάζει
την κόρη της, παρακολουθούμε τη ΒΕΝΕΤΙΑ να απομακρύνεται...
ΤΕΛΟΣ 1ου ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ
173
2ο σενάριο
Modus Vivendi
174
Modus Vivendi
Σενάριο
Αλέξανδρος Γεωργιακάκης
Μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδας
1o επεισόδιο
Σημείωση: Το αρχοντικό Δελημάνου είναι διώροφο. Στο ισόγειο βρίσκεται
το σαλόνι, η κουζίνα και οι καθιστικοί χώροι, στον πρώτο όροφο οι
κρεβατοκάμαρες, ενώ πάνω από αυτόν υπάρχει μια μικρή σοφίτα, που είναι
το δωμάτιο του Δαμιανού.
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Μια φιγούρα ηλικιωμένης γυναίκας -δεν τη διακρίνουμε ξεκάθαρα- κοιτάζει
προς το παράθυρο, ενώ η κουνιστή πολυθρόνα της ακολουθεί ένα σταθερά
επαναλαμβανόμενο ρυθμό παλινδρόμησης. Η ΜΟΥΣΙΚΗ ξεκινάει από
χαμηλή ένταση, σταδιακά αυξανόμενη μέχρι την κορύφωσή της. Η κίνηση
του Φακού καταλήγει στο στρατιωτικό σπαθί που είναι κρεμασμένο στον
τοίχο.
175
ΣΚΗΝΗ 2η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Τήνος, προαύλιο του αρχοντικού Δελημάνου. Κάνουμε μια πρώτη γνωριμία
με τον χώρο. Ακούγεται σύρσιμο στο έδαφος, ακολουθεί ήχος από
ποδοβολητό. Η ΚΑΜΕΡΑ καταλήγει σ’ ένα από τα παράθυρα του ισογείου,
διακρίνουμε τη γυναικεία φιγούρα να κοιτάζει έξω από το παράθυρο.
Εμφανίζεται ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ. Έχει λαχανιάσει, η έκφρασή του μας τρομάζει.
Τώρα χαμογελάει σαν μικρό παιδί, κοιτάζει προς το έδαφος, βλέπει ένα
ποντίκι... Τρέχει για λίγα μέτρα πίσω του, γελάει σιγανά…
(Σημ.: Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ είναι 40χρονος, εμφανίσιμος, αριστοκρατικός -όπως
και η μητέρα του- αλλά συνάμα και πρωτόγονος. Αν μπορούσαμε να τον
χαρακτηρίσουμε με λίγες μόνο λέξεις, θα λέγαμε ότι είναι ένα
τρομοκρατημένο αγρίμι).
ΣΚΗΝΗ 3η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Βλέπουμε το φεγγάρι μέσα από το τζάμι του αρχοντικού. Ο Φακός
απομακρύνεται, γνωρίζουμε καλύτερα τον χώρο, την οικία Δελημάνου. Η
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ είναι καθισμένη στην κουνιστή πολυθρόνα της, στο πικάπ
παίζει η «Rhapsody Espagnole» του Ravel.
Κοιτάζει το φεγγάρι, φαίνεται συγκινημένη, ξαφνικά όμως, κάτι, στο
προαύλιο του αρχοντικού, τραβάει την προσοχή της.
(Σημ.: Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ είναι 76χρονη, κοκέτα, με μια αλλόκοτη και σχεδόν
απόκοσμη γοητεία).
ΣΚΗΝΗ 4η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ περπατάει κοιτάζοντας προς το χώμα, σαν να ψάχνει κάτι.
Δεν έχει προσέξει ακόμα τον ΓΙΑΝΝΑΚΗ (σ.σ.: έναν μικροκαμωμένο
40άρη, με αδρά χαρακτηριστικά - μόνιμο αξεσουάρ του: ένα ταγάρι), που
ήδη έχει πάρει θέση έξω από το αρχοντικό.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
(ψιθυριστά)
Δαμιανέ;...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Έλα μέσα.
176
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Μας βλέπει η μάνα σου.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Τι θες;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Δε με παίρνει ο ύπνος. Ξάπλωσα κι όλο...
εκείνο το πράμα στριφογυρνούσε στο μυαλό μου.
Ξέρεις τώρα.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Όχι, δεν ξέρω.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ε να... Μέρες πάνε. Βδομάδες, να σου πω.
Κάτι σε τρώει, μα δε μου λες.
Ποτές δεν είχες μυστικά από μένα.
Από μένανε ρε;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Είμαι άνθρωπος κι εγώ, Γιαννάκη.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Και τι μ’ αυτό;
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κατευθύνεται προς το αρχοντικό.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Καληνύχτα.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Και τι μ’ αυτό ρε Δαμιανέ;
[Μικρή Παύση]
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Καληνύχτα...
177
ΣΚΗΝΗ 5η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ μπαίνει στο σπίτι. Κοιτάζεται πολύ έντονα με την μητέρα
του, τη ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ.
ΣΚΗΝΗ 6η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΠΛΟΙΟ ΓΡΑΜΜΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝΟ
Ο ΗΛΙΑΣ και η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ακουμπάνε στην κουπαστή του πλοίου. Η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κοιτάζει προς το λιμάνι της Τήνου (που απέχει λιγότερο από
δυο μίλια) και ο ΗΛΙΑΣ μιλάει στο κινητό του (σημ.: η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ είναι
28χρονη, πολύ όμορφη, γοητευτική με εκλεπτυσμένους τρόπους. Βρίσκεται,
δηλαδή, σε πλήρη αντίθεση με τον ΗΛΙΑ, που είναι γύρω στα 40, απλοϊκός
και εντελώς χύμα...).
ΗΛΙΑΣ
Είπαμε, θα τα πάρεις πίσω.
Και ξέρεις πως ό,τι λέω εγώ...
Τι βρίζεις τώρα ρε; Ρε μεγάλε;...
Το ’κλεισε... Στα τσακίδια!
Πετάει το κινητό του στη θάλασσα, η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ τον κοιτάζει έκπληκτη.
ΗΛΙΑΣ
Τελειώνουν αυτά, Μαργαριτάκι.
Τελειώνουν...
[Μικρή Παύση]
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ξέχασα να σε ρωτήσω κάτι.
Πώς τον άκουσες;
ΗΛΙΑΣ
Λεφτά μού ζήταγε, τι άλλο;
Λυσσάξανε όλοι τους για φράγκα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Για τον φίλο σου σε ρώτησα. Τον Δαμιανό.
178
ΗΛΙΑΣ
Ε ναι, τι;
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Πώς τον άκουσες όταν του είπες
ότι θα έρθουμε στην Τήνο;
ΗΛΙΑΣ
Χάρηκε.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Του είπες και... ποιος είναι ο λόγος που τον
επισκεπτόμαστε;
ΣΚΗΝΗ 7η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η έκφραση της ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ είναι ψυχρή, παγωμένη. Κοιτάζει τον γιο
της, τον ΔΑΜΙΑΝΟ. Μόλις διασταυρώσουν τα βλέμματά τους, ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ κοιτάζει αλλού... Είναι φανερό ότι η κυριαρχία της πάνω του
είναι απόλυτη (σημ.: οι μόνοι ήχοι που συνοδεύουν τη σκηνή προέρχονται
από την κίνηση της κουνιστής πολυθρόνας και από το χτύπημα του
ρολογιού που βρίσκεται στον τοίχο, πάνω από το πιάνο).
ΣΚΗΝΗ 8η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ / ΚΟΝΤΑ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ
ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Ο ΗΛΙΑΣ και η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κοιτάζουν προς το λιμάνι. Φαίνονται
χαρούμενοι και -σαν να περιμένουν κάτι- το βλέμμα τους είναι
διερευνητικό.
179
ΣΚΗΝΗ 9η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΜΟΝΗΣ
ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Στην εκκλησία της μονής Κεχροβουνίου, την ώρα της Θείας Λειτουργίας. Η
ατμόσφαιρα είναι κατανυκτική και μόνο μια ηλικιωμένη καλόγρια, η
75χρονη γερόντισσα ΕΥΔΟΚΙΑ, αποσπά για λίγο την προσοχή της
κοιτάζοντας προς την έξοδο της εκκλησίας.
ΣΚΗΝΗ 10η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Το πλοίο ρίχνει άγκυρα στο λιμάνι της Τήνου.
ΣΚΗΝΗ 11η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ ρίχνει -όσο μπορεί πιο διακριτικά...- το πλεκτό που
βρίσκεται στο βραχίονα της πολυθρόνας της. Αμέσως σταματάει την κίνηση
της πολυθρόνας και κοιτάζει τον γιο της. Ένταση πλημμυρίζει την
ατμόσφαιρα, μέχρι τη στιγμή που ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ σκύβει, παίρνει το πλεχτό
και της το ξαναδίνει. Σηκώνει το χέρι της από τον βραχίονα και περιμένει...
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ το τοποθετεί στη θέση του και επιστρέφει δίπλα στο
παράθυρο. Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ αρχίζει πάλι να κουνάει την πολυθρόνα της.
ΣΚΗΝΗ 12η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Το πλοίο έχει φτάσει στο λιμάνι της Τήνου, κόσμος βγαίνει απ’ το καράβι,
ενώ κάποιοι ντόπιοι έχουν στήσει καρτέρι με «προσφορές» για δωμάτια και
λοιπές τουριστικές εξυπηρετήσεις. Μεταξύ αυτών και ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ, που
προσπαθεί να εξασφαλίσει τον επιούσιο.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Εδώ τα σπέσιαλ δωματιάκια! Λουκούμι! Μπιμπιλό!
Βλέπει μια ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ, την πλησιάζει.
180
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ε! Γιου! Καμ χίρα. Χαβ γκουντ ρουμ. Τρε γκουντ.
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ
Χάου ματς;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Φόρτι. Μόνο φόρτι γιούρο. Ντάξει μαντάμ;
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ
Τού ματς...
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ την πιάνει από το χέρι και... την τραβάει για να τον
ακολουθήσει.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Γκουντ... Γκουντ...
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ
Νόου! Ιτς τού ματς!
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Έλα μαζί μου μωρή...
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ
Στιούπιντ!...
Η ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ φεύγει.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Άει στο…
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ δεν πτοείται. Βλέπει τον ΗΛΙΑ και τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ε! Γιου! Καμ χίρα!
ΗΛΙΑΣ
Τι φωνάζεις ρε πατριωτάκι;
181
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Δωματιάκι μούρλια!
40 Γιούρο! Τζάμπα πράμα ρε...
ΗΛΙΑΣ
Να ’σαι καλά, θα μείνω σ’ ένα φιλαράκι.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ποιος;
ΗΛΙΑΣ
Τι ποιος;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ποιος είναι ο φίλος σου;
ΗΛΙΑΣ
Και σένα τι σε νοιάζει;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Όλους τους ξέρω. Φίλοι μου όλοι.
ΗΛΙΑΣ
Α έτσι. Καλά.
Δαμιανός λέγεται. Για να μη σκάσεις.
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ τον κοιτάζει έκπληκτος.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ο… ο Δελημάνος ρε;
ΗΛΙΑΣ
Ναι, τον ξέρεις βλέπω.
Φίλος σου κι αυτός.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Και λες ότι σας περιμένει…
182
ΗΛΙΑΣ
(κοιτάζει ολόγυρα)
Έτσι λέω.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Πηγαίνουμε, Ηλία;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Μη βιάζεσαι, κυρία. Εδώ πέρα κανείς δε βιάζεται.
ΗΛΙΑΣ
Έλα Μαργαριτάκι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Επιτέλους...
ΗΛΙΑΣ
Τον βλέπεις πουθενά;
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Όχι.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ποιον να βλέπει;
ΗΛΙΑΣ
(στη Μαργαρίτα)
Για πάμε από ’κει.
Ο ΗΛΙΑΣ και η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ παίρνουν πάλι τις αποσκευές τους και
πλησιάζουν τη σειρά των ταξί που περιμένουν.
ΣΚΗΝΗ 13η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ σταματάει την κίνηση της πολυθρόνας της, βγάζει τα
παπούτσια της.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Φέρε μου τις παντόφλες μου.
183
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Περιμένουμε κόσμο.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Περιμένεις.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ παίρνει τα παπούτσια της και πηγαίνει σε άλλο δωμάτιο. Η
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ τού φωνάζει,
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Και τοποθέτησέ τα όπως πρέπει! Όχι όπως ξέρεις!
ΣΚΗΝΗ 14η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Ο ΗΛΙΑΣ βοηθάει τον ΤΑΞΙΤΖΗ να τοποθετήσει τις βαλίτσες τους στο
πορτ-μπαγκάζ. Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κοιτάζει προς τον επιβλητικό ναό της
Ευαγγελίστριας.
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Μπείτε εσείς, κυρία.
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ μπαίνει στο ταξί.
ΣΚΗΝΗ 15η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΣΤΟ ΤΑΞΙ / ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Ο ΗΛΙΑΣ κλείνει την πόρτα του, κάθεται δίπλα στη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Κι αν άργησε λίγο κι έρθει τώρα να μας ψάχνει;
ΗΛΙΑΣ
Ντάξει, δε θα χαθούμε κιόλας...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ.
Σωστά. Σιγά μη χαλάσεις εσύ τη ζαχαρένια σου
με κάτι τέτοια.
Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ μπαίνει μέσα.
184
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Λοιπόν... Πού πάμε;
ΗΛΙΑΣ
Στα Κιόνια. Στο σπίτι του Δαμιανού Δελημάνου.
Μου ’πε ότι τον ξέρουν όλοι εκεί.
Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ έχει γυρίσει το κεφάλι του και τον κοιτάζει έκπληκτος.
ΣΚΗΝΗ 16η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ παρακολουθεί το ταξί να απομακρύνεται.
ΣΚΗΝΗ 17η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ τακτοποιεί προσεκτικά τα παπούτσια της μητέρας του,
παίρνει τις παντόφλες της και βγαίνει από το δωμάτιο (σημ.: Η
κρεβατοκάμαρα της ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ έχει μια χαρούμενη, εφηβική
διακόσμηση κι ένα στενό, σχεδόν παιδικό κρεβάτι).
ΣΚΗΝΗ 18η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΛΙΜΑΝΙ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ξύνει σκεπτικός το κεφάλι του, κοιτάζοντας το ποδήλατό
του. Κάθεται στο ποδήλατο, μετά από μερικές πεταλιές συναντά την
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ που της μίλαγε λίγο πριν.
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑ
Θέρτι! Θέρτι Γιούρο! Ok;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Άσε μας και συ μωρή...
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ είναι πια τελείως αδιάφορος για την αντιπροσφορά της
ΤΟΥΡΙΣΤΡΙΑΣ και απομακρύνεται χωρίς να σταματήσει ούτε δεύτερο...
185
ΣΚΗΝΗ 19η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ πατάει με τα γυμνά της πόδια στο πάτωμα, ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ
κατεβαίνει τις σκάλες φέρνοντάς της τις παντόφλες της.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Άργησες. Πάγωσαν τα πόδια μου.
Σκύβει και της βάζει τις παντόφλες.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Άργησαν. Πολύ συνεπείς είναι οι φίλοι σου...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Έπρεπε να πάω στο λιμάνι.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Δεν είναι ώρα για γκρίνιες...
[Μικρή Παύση]
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Φίλοι... Στην πρώτη ευκαιρία σού τρώνε τη σάρκα.
Κοράκια λιμασμένα...
ΣΚΗΝΗ 20η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΣΕ 1ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΚΙΟΝΙΑ
Το ταξί κινείται σε δρόμο προς τα Κιόνια.
186
ΣΚΗΝΗ 21η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΣΤΟ ΤΑΞΙ / ΣΕ 2ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ
ΚΙΟΝΙΑ
Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ περιεργάζεται τον ΗΛΙΑ και την ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ από το
εσωτερικό καθρεφτάκι του.
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Οκτώβριος, ο καλύτερος μήνας.
Έχει άλλη ησυχία.
Να ’σασταν εδώ τους περασμένους μήνες,
να βλέπατε.
ΗΛΙΑΣ
Ναι, μαζεύει κόσμο.
[Μικρή Παύση]
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Και θα μείνετε στης Φραγκίσκας Δελημάνου είπαμε.
ΗΛΙΑΣ
Στου... Στης Φραγκίσκας, ναι.
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Μάλιστα...
[Μικρή Παύση]
ΗΛΙΑΣ
Τρέχει τίποτα ρε φίλε;
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Τι να τρέχει; Τίποτα δεν τρέχει.
187
ΣΚΗΝΗ 22η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΑΠΟΓΕΥΜΑ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κοιτάζει με αδημονία το ρολόι του τοίχου.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Βάλε ν’ ακούσω αυτή την απαίσια
την Καλογεροπούλου.
Το «Addio del Passato», από την Traviata.
Τέτοιες ώρες ταιριάζουν με το απαίσιο τσίριγμά της.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ βάζει ένα δίσκο στο πικάπ, κάνει όμως λάθος το κομμάτι.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Το «Addio del Passato», σου είπα γιε μου...
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ βάζει τώρα το κομμάτι που του ζήτησε η μητέρα του.
Ακούμε, λοιπόν, τη Μαρία Κάλλας, το βλέμμα της ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ γεμίζει
κακία...
ΣΚΗΝΗ 23η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΣΕ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗ ΜΟΝΗ
ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ποδηλατεί, ανεβαίνει μια δύσκολη ανηφόρα. Του ’χει βγει
η γλώσσα από την κούραση.
ΣΚΗΝΗ 24η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ
ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Το ταξί με τον ΗΛΙΑ και την ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ φτάνει έξω από το αρχοντικό
Δελημάνου, ο ΗΛΙΑΣ βγαίνει πρώτος και αρχίζει να φωνάζει.
ΗΛΙΑΣ
Σειρά! Ρε σειρούλα! Φτάσαμε!
188
ΣΚΗΝΗ 25η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κοιτάζει αναστατωμένος από το παράθυρο.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Ήρθαν!...
Πηγαίνει προς την εξώπορτα.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Πού πας;...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Ήρθαν!...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Καλώς να ορίσουν, λοιπόν, στο σπιτικό μας...
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κάνει ν’ ανοίξει την πόρτα.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Σταμάτα!
[Μικρή Παύση]
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Πόρτα έχουμε, κουδούνι έχουμε.
ΣΚΗΝΗ 26η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ
ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΤΑΞΙΤΖΗΣ βγάζει τις αποσκευές από το πορτ-μπαγκάζ, ο ΗΛΙΑΣ τον
πληρώνει.
ΗΛΙΑΣ
(δεν παίρνει τα ρέστα)
Ντάξει είμαστε.
189
ΤΑΞΙΤΖΗΣ
Φχαριστώ κύριε. Άντε... καλή διαμονή.
Ο ΗΛΙΑΣ τον ευχαριστεί με νεύμα, κοιτάζοντας διερευνητικά τον
ΤΑΞΙΤΖΗ, που το ύφος του εξακολουθεί να είναι αινιγματικό. Ο
ΤΑΞΙΤΖΗΣ φεύγει, ο ΗΛΙΑΣ με την ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ παίρνουν τις βαλίτσες
τους και προχωρούν προς το αρχοντικό με αργά, διστακτικά βήματα.
ΣΚΗΝΗ 27η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΜΟΝΗΣ
ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Η γερόντισσα ΕΥΔΟΚΙΑ κάθεται μόνη της σ’ ένα πεζούλι, στο προαύλιο
του μοναστηριού. Την πλησιάζει η ΗΓΟΥΜΕΝΗ.
ΗΓΟΥΜΕΝΗ
Τι κάνεις εδώ μόνη σου, Ευδοκία;
Η ΕΥΔΟΚΙΑ την κοιτάζει χωρίς να πει λέξη.
ΗΓΟΥΜΕΝΗ
Κάτι σε απασχολεί εσένα.
Το πρόσεξα από χθες.
[Μικρή Παύση]
ΗΓΟΥΜΕΝΗ
Αν δε θες μη μου πεις.
Καλύτερη η σιωπή απ’ το ψέμα.
Η ΗΓΟΥΜΕΝΗ φεύγει, η γερόντισσα ΕΥΔΟΚΙΑ κοιτάζει θλιμμένη προς
το έδαφος.
190
ΣΚΗΝΗ 28η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
(Σημ.: Θα πρέπει να προσεχθούν τα πολύ έντονα βλέμματα που
ανταλλάσσουν ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ με τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. Ο ΗΛΙΑΣ, μέσα στην
αμηχανία του δεν αντιλαμβάνεται το παραμικρό, η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ όμως
καταλαβαίνει τα πάντα, γι’ αυτό και κοιτάζει τον ΔΑΜΙΑΝΟ και τη
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ με μια διαδοχική συνέπεια...).
Το κουδούνι της εξώπορτας χτυπάει, ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ πηγαίνει ν’ ανοίξει,
αφού πρώτα κοιτάξει τη μητέρα του, που τώρα είναι εντελώς ανέκφραστη.
ΗΛΙΑΣ (OFF)
Δαμιανέ! Σειρά!
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ υπομειδιά, ανοίγει την πόρτα, ο ΗΛΙΑΣ και η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
μπαίνουν μέσα. Οι επισκέπτες τα έχουν χαμένα, τόσο από την ψυχρή
υποδοχή που τους επιφυλάσσει ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ όσο και από το ιδιαίτερα
επιθετικό βλέμμα της μητέρας του...
ΗΛΙΑΣ
Καλησπερούδια!
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Καλησπέρα σας.
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ δεν τους ανταποδίδει τον χαιρετισμό.
ΗΛΙΑΣ
(στον Δαμιανό)
Από ’δώ η γυναίκα μου, η Μαργαρίτα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Χαίρω πολύ. Σας έχω δει σε μια παλιά φωτογραφία.
Από την εποχή που ήσασταν στρατιώτες με τον Ηλία.
ΗΛΙΑΣ
Η... κυρία Φραγκίσκα.
Η μάνα του Δαμιανού, ασφαλώς.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Ασφαλώς...
191
ΗΛΙΑΣ
Χαίρω πολύ. Ο... Ηλίας είμαι και...
και από ’δω η γυναίκα μου, η Μαργ-
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
(τον διακόπτει)
Το ακούσαμε, κύριε... Το ακούσαμε.
Ο ΗΛΙΑΣ κοιτάζει με... απόγνωση τον ΔΑΜΙΑΝΟ, που ακόμα δεν έχει
αρθρώσει λέξη. ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Καλώς ήρθατε.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Καλώς σας βρήκαμε.
ΗΛΙΑΣ
Ναι… Δεν ξέρεις πόσο χαίρομαι που σε...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Καθίστε.
Ένα λεπτό ν’ αφήσω τις βαλίτσες στο δωμάτιό σας.
ΗΛΙΑΣ
Ε όχι και μόνος σου ρε φίλε...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Να σε βοηθήσουμε.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Ο γιος μου σας είπε να καθίσετε.
Να σας το πω κι εγώ;
Καθίστε...
Ο ΗΛΙΑΣ και η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ βλέπουν ότι δεν μπορούν ν’ αποφύγουν αυτό
ακριβώς που φοβήθηκαν. Έτσι, αναγκάζονται να καθίσουν, ενώ ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ παίρνει τις βαλίτσες και ανεβαίνει τις σκάλες...
192
ΣΚΗΝΗ 29η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΜΟΝΗΣ
ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Η γερόντισσα ΕΥΔΟΚΙΑ σηκώνεται από το πεζούλι και κατευθύνεται προς
το κελί της. Στη μονή μπαίνει ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ (λαχανιασμένος) και της
φωνάζει.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Αγία Ευδοκία! Ευτυχώς που σας επέτυχα απ’ όξω!
ΕΥΔΟΚΙΑ
Σου έχω ξαναπεί να μη με λες «αγία».
Αμαρτία απ’ το Θεό.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ε, καλά.
ΕΥΔΟΚΙΑ
Τι με θες;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Το... Ε, να. Καλά είσαι;
ΕΥΔΟΚΙΑ
Σ’ ακούω…
ΣΚΗΝΗ 30η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ κοιτάζει πότε τον ΗΛΙΑ και πότε τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ... κι
εκείνοι ανταλλάσσουν βλέμματα αμηχανίας. Δεν λένε λέξη, μέχρι τη στιγμή
που θα κατέβει ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ. Τότε ο ΗΛΙΑΣ σηκώνεται και τον τραβάει
προς το μέρος του, προτρέποντάς τον να κάτσει δίπλα του στον καναπέ.
ΗΛΙΑΣ
Α ρε κολλητάρι... Να ’ξερες πόσο σε σκεφτόμουνα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Αυτό μπορώ να το επιβεβαιώσω κι εγώ...
193
ΗΛΙΑΣ
Ε λοιπόν το πιστεύετε ότι έχουμε να συναντηθούμε
15 χρόνια; Πώς περάσανε ρε σειρά;
Ο ΗΛΙΑΣ σκύβει και του λέει πονηρά στο αυτί.
ΗΛΙΑΣ
Τα γαμημένα...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Πες στο φίλο σου ότι είναι μεγάλη αγένεια να
ψιθυρίζουν στο αυτί, παρουσία άλλων!
[Μικρή Παύση]
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Πες του, Δαμιανέ.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Είναι... αγένεια.
ΗΛΙΑΣ
Ντάξει. Δηλαδή... συγγνώμη.
Αλλά είπα κάτι που...
Το ’κανα για να μην ενοχλήσω.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Αλήθεια;
ΗΛΙΑΣ
Αλήθεια, ναι.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Συνηθισμένες βλακώδεις δικαιολογίες...
194
ΣΚΗΝΗ 31η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΜΟΝΗ ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ, έξω από το μοναστήρι, πηγαίνει πάνω κάτω νευρικά (εκεί
δίπλα είναι το ποδήλατό του). Βγαίνει από τη μονή η γερόντισσα
ΕΥΔΟΚΙΑ, κρατώντας ένα βιβλίο που το δίνει στον ΓΙΑΝΝΑΚΗ.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Είναι αυτό που σου εζήτηξε ο Δαμιανός;
ΕΥΔΟΚΙΑ
Αυτό.
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ανοίγει το ταγάρι του και βάζει μέσα το βιβλίο.
ΕΥΔΟΚΙΑ
Πότε το ’μαθες;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Τώρα δα! Στο λιμάνι.
Είδα τους που φτάκανε με το παπόρι.
ΕΥΔΟΚΙΑ
Και γιατί ήρθες σε μένα;
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Γιατί... και σε ποιον να το πω;
Σε σένα, τη θεια του, τα λέει όλα.
Τώρα... πώς και δε στο ’πε;
[Μικρή Παύση]
ΕΥΔΟΚΙΑ
Όλ’ αυτά μπορεί να του κάνουν καλό.
Ας έχει κι αυτός ένα φίλο.
Κανείς δεν μπορεί να ζει συνέχεια
στη μιζέρια της μοναξιάς.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Μα κι εγώ... φίλος του είμαι.
Ο μίζερος φίλος του.
195
ΕΥΔΟΚΙΑ
Πήγαινε.
Η χάρη Της Παναγίας θα φροντίσει για τα υπόλοιπα.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Η χάρη Της, ναι μα...
ΕΥΔΟΚΙΑ
Μη φοβάσαι.
Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ παίρνει το ποδήλατό του.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Ούτε την κυρα-Φραγκίσκα να φοβούμαι;
ΕΥΔΟΚΙΑ
Ούτε αυτή.
ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
Αδελφή σου, το ίδιο αίμα, τι να πεις;...
Η ΕΥΔΟΚΙΑ χαμογελάει καλοσυνάτα, ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ κάθεται στο
ποδήλατό του και φεύγει (κάνοντας πετάλι νευρικά). Μόλις απομακρυνθεί
λίγο, η ΕΥΔΟΚΙΑ χάνει το γαλήνιο ύφος που προσπαθούσε να διατηρεί, το
πρόσωπο της γεμίζει αγωνία, κάνει το σταυρό της και ξαναμπαίνει στο
μοναστήρι.
ΣΚΗΝΗ 32η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ μπαίνει στο δωμάτιο κρατώντας ένα δίσκο με δυο πιατάκια
γλυκό του κουταλιού και τα προσφέρει στους φιλοξενούμενούς του.
ΗΛΙΑΣ
Ααα... να ’σαι καλά.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ.
Ευχαριστώ.
196
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Χωρίς νερό, γιε μου; Πού έχεις το μυαλό σου;
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ φεύγει πάλι από το δωμάτιο...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Ηλίας, είπαμε.
ΗΛΙΑΣ
Ηλίας. Ηλίας... και Μαργαρίτα.
Πέρσι το Σεπτέμβρη παντρευτήκαμε.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Φαίνεστε τόσο διαφορετικοί…
ΗΛΙΑΣ
Σιγά... Ίδιοι είμαστε!
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Δεν σας ενώνει το ίδιο φεγγάρι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Τίποτα δεν παίζει τόσο σοβαρό ρόλο όταν-
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
(τη διακόπτει)
-όταν υπάρχει αγάπη...
Ξέρω, κορίτσι μου, πάντα οι άνθρωποι έλεγαν τέτοιες
κουταμάρες.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ευτυχώς, όμως, πάντα βρίσκονταν και κάποιοι άλλοι,
προφανώς πιο ευφυείς, για να τους βάλουν στη θέση
τους...
Την έκρηξη της ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ αναβάλλει ο ερχομός του ΔΑΜΙΑΝΟΥ με
δυο ποτήρια νερό στα χέρια του... Τα αφήνει στο τραπέζι και κάθεται δίπλα
στον ΗΛΙΑ. Ο ΗΛΙΑΣ τον κοιτάζει έκπληκτος,
197
ΗΛΙΑΣ
Καλώς σε βρήκαμε ρε φίλε...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Έχετε ξανάρθει στην Τήνο;
Ο ΗΛΙΑΣ κοιτάζεται με τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, για να δουν ποιος θα της
απαντήσει...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Μιλάω σιγά και δεν ακούγομαι;
ΗΛΙΑΣ
Πρώτη... πρώτη φορά ερχόμαστε, κυρία Φραγκίσκα.
Δηλαδή... ούτε ’γω, ούτε η Μαργαρίτα έχουμε-
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Και τώρα;... Πώς και το αποφασίσατε;
ΗΛΙΑΣ
Ήρθαμε για...
Δε σας έχει μιλήσει ο Δαμιανός;
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Με τον άνδρα σου δεν μπορώ να συνεννοηθώ.
Πες μου.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Τι θέλετε να σας πω;
[ Μικρή Παύση ]
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Ο γιος μου... μου είπε ότι είσαι μουσικός.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Μάλιστα.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Και θεατρίνα.
198
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Απλά, έχω τελειώσει μια δραματική σχολή.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Άρα είσαι και θεατρίνα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Μάλιστα.
ΗΛΙΑΣ
Δαμιανέ; Πώς πάει;
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Και... τι μουσικός είσαι αλήθεια;
Γιατί «μουσικοί» λέγονται και όσοι δουλεύουν
σε καταγώγια.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Εδώ δεν έχω καμία σχέση με τέτοια μέρη.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Χαίρομαι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ούτε και με την όπερα, πάντως.
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ κοιτάζεται έντονα με τον έκπληκτο και θορυβημένο γιο
της. Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ και ο ΗΛΙΑΣ βλέποντας την τόσο έντονη αντίδρασή
τους κοιτάζονται με απορία. Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ στρέφεται προς τη
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, έχοντας ένα πολύ επιθετικό χαμόγελο.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Το φανταζόμουν.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Συνθέτω μουσική.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Λαϊκή;
199
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Έντεχνη.
Τουλάχιστον αυτό λένε όσοι έχουν ακούσει τα έργα μου.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Όπως ο σύζυγός σου, ας πούμε.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Όπως ο σύζυγός μου... όπως ο μανάβης της γειτονιάς
μας... ο υδραυλικός...
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Κατάλαβα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Χαίρομαι.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Κατάλαβα ότι το μόνο... έντεχνο που διαθέτεις,
κορίτσι μου, είναι η αγένεια.
ΗΛΙΑΣ
Έχει... έχει ένα πιανάκι βλέπω εδώ.
Μαργαρίτα;
Παίξε κάτι στην κυρία Φραγκίσκα να σ’ ακούσει.
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ
Όχι! Δεν χρειάζεται.
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ νιώθει πολύ άσχημα, γνέφει αρνητικά, κοιτάζει τον
ΔΑΜΙΑΝΟ που στρέφει αμέσως το βλέμμα του προς το πάτωμα... Η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ σηκώνεται και ανοίγει το καπάκι του πιάνου...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Δεν πρέπει...
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κάθεται και αρχίζει να παίζει μια σύνθεσή της. Ο ΗΛΙΑΣ
χαμογελάει αμήχανα, ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κοιτάζει τη μητέρα του με φόβο, ενώ η
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ, μέχρι να σηκωθεί, χτυπάει με δύναμη την παλάμη της στο
βραχίονα της πολυθρόνας. Μετά από λίγα δεύτερα σηκώνεται και κλείνει το
200
καπάκι, που πέφτει πάνω στους καρπούς της ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ,
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
(κραυγή πόνου)
Αααα!..
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ σηκώνεται και φεύγει από το σπίτι. Την ακολουθεί ο
ΗΛΙΑΣ και μετά από λίγα δεύτερα ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ.
ΣΚΗΝΗ 33η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΗΛΙΑΣ τρέχει πίσω από τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ - κι όταν τη φτάσει
αγκαλιάζονται με δύναμη. Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ τούς πλησιάζει σαστισμένος.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Με συγχωρείς... Με συγχωρείτε.
ΗΛΙΑΣ
Τι έγινε ρε Δαμιανέ; Όχι πες μου τι έγινε!
Κάναμε τίποτα... κακό; Ε;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Έτσι ’ναι η μητέρα μου.
ΗΛΙΑΣ
Πώς έτσι; Να φτύνει όλο τον κόσμο δηλαδή;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Συγγνώμη.
ΗΛΙΑΣ
Ρε που να πάρει γαμώ...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ηλία... Σε παρακαλώ.
ΗΛΙΑΣ
Αυτά δε μου τα ’χες πει.
201
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Δεν περίμενα ότι...
ΗΛΙΑΣ
«Ότι», τι;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Δεν τα ξέρεις όλα.
ΗΛΙΑΣ
Το βλέπω! Ρόμπα μάς έκανε, το κέρατό μου...
Και το κοριτσάκι μου...
Το κοριτσάκι μου εδώ...
Είδες; Είδες ρε τι έγινε;
Θα σαλτάρω λέμε!
ΣΚΗΝΗ 34η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
(ΚΟΝΤΙΝΟ στη μαυρόασπρη φωτογραφία μιας 15χρονης, πάνω στο
κομοδίνο). Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ τούς παρακολουθεί πίσω απ’ την κουρτίνα του
παραθύρου της. Η έκφρασή της είναι παγωμένη.
ΗΛΙΑΣ (OFF)
Ε όχι κι έτσι, γαμώ το διάολό μου!
Στη σκηνή αυτή ο Φακός μάς αφήνει να γνωρίσουμε καλύτερα την
κρεβατοκάμαρα της ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ, που σε τίποτα δεν θυμίζει χώρο
ηλικιωμένης γυναίκας. Τα έντονα, χαρούμενα χρώματα, το στενό κρεβάτι,
ακόμα και τα μικροαντικείμενα μάς υποβάλλουν τη σκέψη ότι είμαστε σε
δωμάτιο νέας κοπέλας.
202
ΣΚΗΝΗ 35η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
ΗΛΙΑΣ
Φέρε τα πράγματά μας να φύγουμε.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Μείνε. Σε παρακαλώ.
ΗΛΙΑΣ
Τι μου λες ρε σειρούλα;...
Τι μου λες, που να πάρει...
Εγώ ήρθα να δω το φιλαράκι μου απ’ το στρατό,
ντάξει, χαθήκαμε, σκατά η ζωή σκατά κι αυτό.
Θυμάσαι ρε; Λέγαμε ότι, όποιος παντρευόταν πρώτος,
ο άλλος θα τράβαγε την κουμπαριά.
Εγώ κολλητέ, παντρεύτηκα.
Σου έστειλα ειδοποίηση, περίμενα... αλλά...
Ε, είπα αυτή τη φορά να έρθω, να με δεις,
να δεις και την κουμπάρα σου...
κι ας μην έγινε κουμπάρα σου.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Σωστά.
ΗΛΙΑΣ
Σκατά σωστά.
Σε παίρνω τηλέφωνο και μου λες: «Έλα».
Πού να ’ρθω ρε; Το σκέφτηκες;...
Οι δυο φίλοι κοιτάζονται συγκινημένοι, ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ τείνει το χέρι του
για χειραψία, ο ΗΛΙΑΣ χαμογελάει και τον χτυπάει φιλικά στην παλάμη.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Καλά λένε ότι στο στρατό γίνονται οι καλύτερες φιλίες.
ΗΛΙΑΣ
Κι οι μεγαλύτερες μαλακίες! Τα λέω καλά ρε;
Α ρε Δαμιανέ... Μαλάκα Δαμιανέ…
203
ΣΚΗΝΗ 36η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΣΟΥΡΟΥΠΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ εξακολουθεί να τους κοιτάζει απ’ το παράθυρο και η όλη
εξέλιξη δεν φαίνεται να την ικανοποιεί ιδιαίτερα. Εκνευρισμένη, πηγαίνει
και βάζει στο πικάπ το δίσκο με την Τραβιάτα. Κάθεται στην πολυθρόνα τής
κρεβατοκάμαράς της (μια μεγάλη, αναπαυτική πολυθρόνα) ανασαίνοντας
γρήγορα, λες και μόλις επέστρεψε από έντονη πεζοπορία.
ΣΚΗΝΗ 37η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΚΕΛΙ ΕΥΔΟΚΙΑΣ / ΜΟΝΗ
ΚΕΧΡΟΒΟΥΝΙΟΥ
Η γερόντισσα ΕΥΔΟΚΙΑ βρίσκεται στο κελί της, είναι πεσμένη στα γόνατα
και προσεύχεται -ψιθυριστά- μπροστά στην εικόνα της Παναγίας (σ.σ.: το
δωμάτιο φωτίζεται μ’ ένα κερί).
ΣΚΗΝΗ 38η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΣΠΙΤΙ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
ΚΟΝΤΙΝΟ σε μια μεγάλη εικόνα της Παναγίας. Η εικόνα είναι
τοποθετημένη πάνω σ’ ένα παλιό ξύλινο τραπέζι κουζίνας. Ο ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ
τρώει το φτωχικό του δείπνο κοιτάζοντας το εικόνισμα και κουνώντας πότε-
πότε το κεφάλι του, λες και «συνεννοείται» με τη μητέρα του Χριστού...
ΣΚΗΝΗ 39η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΙΑΔΡΟΜΟΣ ΠΑΝΩ ΟΡΟΦΟΥ
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ ανεβαίνει με τους φιλοξενούμενούς του στον πάνω όροφο
του σπιτιού,
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Εδώ είμαστε.
ΗΛΙΑΣ
Δωμάτια από ’δώ... δωμάτια από ’κεί...
Ένας χαμός αδελφάκι μου.
204
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Τα περισσότερα είναι κλειστά.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ δείχνει ένα δωμάτιο.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Αυτό είναι το δικό σας.
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ και ο ΗΛΙΑΣ τον ακολουθούν επιφυλακτικά...
ΣΚΗΝΗ 40η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ μπαίνει στο δωμάτιο όπου θα φιλοξενήσει τον ΗΛΙΑ και τη
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ (στο δωμάτιο είναι ήδη οι βαλίτσες τους). Πρόκειται για ένα
ευρύχωρο δωμάτιο, στη μέση του οποίου δεσπόζει ένα μεγάλο, διπλό
κρεβάτι. Ο ΗΛΙΑΣ σφυρίζει με θαυμασμό.
ΗΛΙΑΣ
Καλόοο...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Συμφωνώ.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Θα πεινάτε. Δε φάγατε τίποτα.
ΗΛΙΑΣ
Φάγαμε. Στο καράβι.
Άκου... Δαμιανέ. Να σε ρωτήσω...
Η μάνα σου... πού κοιμάται.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Εγώ κοιμάμαι πάνω. Στη σοφίτα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Δαμιανέ; Δεν πιστεύω να σε βγάλαμε απ’ το δωμάτιό
σου.
205
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Όχι. Πάνω είναι το δωμάτιό μου.
Αυτό εδώ ήταν πάντα κλειστό...
ΗΛΙΑΣ
Ρε Δαμιανέ... Άκουσες τι σε ρώτησα;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Για τη μητέρα μου...
Η κρεβατοκάμαρά της βρίσκεται δυο-τρία δωμάτια
από τη δική σας. Όχι και τόσο κοντά...
Πάντως, θα κάνω ό,τι μπορώ για να μη σας
ξαναενοχλήσει.
ΗΛΙΑΣ
Ντάξει, Δαμιανέ...
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Σας είπα, θα κάνω ό,τι μπορώ.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Μπορείς;
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ, αλλά και ο ΗΛΙΑΣ, κοιτάζουν με απορία και έκπληξη την
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ...
ΣΚΗΝΗ 41η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Το φεγγάρι φωτίζει κάθε γωνιά στο επιβλητικό αρχοντικό Δελημάνου.
Διακρίνουμε μια φιγούρα να κινείται έξω από το σπίτι, δε διακρίνεται
ξεκάθαρα.
206
ΣΚΗΝΗ 42η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ στέκεται στο παράθυρο, ο ΗΛΙΑΣ έχει ξαπλώσει και
χασμουριέται...
ΗΛΙΑΣ
Α ρε Μαργαριτάκι... Τι τραβάς κι εσύ μαζί μου...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Το θέμα είναι να βγει κάτι.
ΗΛΙΑΣ
Θα βγει. Ο Δαμιανός είναι καλό φιλαράκι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ήταν. Στο στρατό.
ΗΛΙΑΣ
Ε και γιατί ν’ αλλάξει τώρα;
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Πέρασαν 15 χρόνια από τότε. Είναι πολλά.
Ο ΗΛΙΑΣ κοιτάζει προς το ταβάνι σκεπτικός.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Δίψασα. Πάω κάτω.
ΗΛΙΑΣ
Φέρε και σε μένα. Κοράκιασα.
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ φεύγει από το δωμάτιο.
207
ΣΚΗΝΗ 43η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κατεβαίνει τις σκάλες, το δωμάτιο φωτίζεται μόνο από ένα
μικρό πορτατίφ. Φαίνεται φοβισμένη, κοιτάζει ολόγυρα. Η πόρτα ανοίγει, η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κοντοστέκεται, είναι ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Δίψασα και...
Κάτω δεν είναι η κουζίνα;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Από ’δώ.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ πλησιάζει τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, κοιτάζονται έντονα, ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ πηγαίνει προς την κουζίνα, η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ τον ακολουθεί.
ΣΚΗΝΗ 44η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΚΟΥΖΙΝΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΥ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ ανοίγει ένα ντουλάπι, βγάζει ένα ποτήρι και το δίνει στη
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Σ’ ευχαριστώ.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ ανοίγει τη βρύση, η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ γεμίζει το ποτήρι της. Ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ εξακολουθεί να έχει το χέρι του στη βρύση, χωρίς να την
κλείσει, και την κοιτάζει έντονα ενόσω πίνει το νερό της, φέρνοντάς τη σε
αμηχανία. Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ξαναγεμίζει το ποτήρι της και κάνει να κλείσει
τη βρύση, ΚΟΝΤΙΝΟ: βάζει το χέρι της πάνω στο δικό του, ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ
απομακρύνει το χέρι του ξαφνιασμένος. Τον κοιτάζει σχεδόν τρομαγμένη,
σε λίγα δεύτερα τού χαμογελάει αμήχανα και κλείνει τη βρύση.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Είναι πολύ όμορφο να διατηρείται μια φιλία τόσα
χρόνια... Όπως εσένα και του Ηλία.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Ναι.
208
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
«Ο Δαμιανός και ο Δαμιανός»...
Δεν θέλω να με παρεξηγήσεις,
αλλά μου ’χε πάρει τ’ αυτιά.
Μου μίλαγε πολύ συχνά για σένα.
Φαντάζομαι ότι κι εσύ θα τον σκεφτόσουν.
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Ναι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Περάσατε δύσκολα στο στρατό, έτσι;
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Ναι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Και γίνατε πολύ καλοί φίλοι.
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ χαμογελάει αμυδρά και γνέφει καταφατικά με ικανοποίηση.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Οι δυσκολίες ενώνουν τους ανθρώπους.
Αλλά είναι σημαντικό να ξέρεις πότε τελειώνουν
αυτές οι δυσκολίες. Να έχουν το χρόνο τους,
ας πούμε, μια πορεία.
Όπως η στρατιωτική σας θητεία.
Ξέρατε ότι υπήρχε μια αρχή, μια μέση, κι ένα τέλος.
Τότε ο πόνος, οι δυσκολίες, όλα, μπαίνουν στην
κλεψύδρα. Αντέχονται.
Εγώ ποτέ δεν ένιωσα έτσι.
Κανένα πρόβλημά μου δεν ένιωθα ότι έχει τέλος.
Ένα ορατό τέλος. Απελπιζόμουν.
Κι εξακολουθώ ν’ απελπίζομαι.
Δεν ξέρω... καταλαβαίνεις τι λέω;
Από την έκφραση που είχε τόση ώρα ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ είναι προφανές ότι δεν
καταλάβαινε τι ακριβώς τού έλεγε η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. Στην ερώτησή της όμως
χαμογελάει και γνέφει καταφατικά.
209
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Όλο «ναι» μού λες. Δεν έχεις να μου πεις τίποτ’ άλλο;
Θ’ αρχίσω να σε βαριέμαι, Δαμιανέ, να το ξέρεις...
Χα-χα... Δε σ’ άρεσε το αστείο μου. Αστείο ήταν.
Αλλά δε γέλασες.
[Μικρή Παύση]
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Πάντα ήθελα να έρθω στην Τήνο. Δεν έτυχε.
[Μικρή Παύση]
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ώρα να πάμε για ύπνο. Έτσι Δαμιανέ;
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ γνέφει καταφατικά, η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ χαμογελάει,
κοιτάζονται έντονα.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Καληνύχτα
ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Καληνύχτα...
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ φεύγει από το δωμάτιο (κρατώντας ένα ποτήρι νερό), ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ στέκει να κοιτάζει για λίγο ακόμα προς το σημείο που έφυγε η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. Στη συνέχεια στρέφει το βλέμμα του προς τη βρύση, την
ανοίγει και την αφήνει να τρέχει... χαϊδεύοντας με το δείκτη του χεριού του
το νερό που πέφτει στο νεροχύτη.
ΣΚΗΝΗ 45η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ επιστρέφει στην κρεβατοκάμαρα, ο ΗΛΙΑΣ ανακάθεται
στο κρεβάτι.
ΗΛΙΑΣ
Λίγο ακόμα και θ’ άρχιζα να σε ψάχνω.
210
Ο ΗΛΙΑΣ πίνει το νερό που του έφερε η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, αφήνει το ποτήρι
του στο κομοδίνο. Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ δεν έχει ακόμα ξαπλώσει, κοιτάζει από
το παράθυρο.
ΗΛΙΑΣ
Έλα να ξαπλώσεις.
Δεν σε κούρασαν όλ’ αυτά σήμερα;
Καλά... Θα ’χουμε να θυμόμαστε.
Ο ΗΛΙΑΣ ξαπλώνει, κλείνει τα μάτια του.
ΣΚΗΝΗ 46η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ βγαίνει απ’ το σπίτι, κάνει μερικά βήματα. Κοιτάζει προς το
φωτισμένο παράθυρο του 1ου ορόφου. Εκεί όπου στέκεται η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ...
ΣΚΗΝΗ 47η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ γυρίζει και κοιτάζει τον ΗΛΙΑ. Ο ΗΛΙΑΣ έχει κλειστά τα
μάτια του, κάνει μερικές γκριμάτσες λίγο πριν τον ύπνο... Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
στρέφει πάλι το βλέμμα της προς το παράθυρο.
ΣΚΗΝΗ 48η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ κοιτάζεται με τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. Ακούγεται ένα σύρσιμο στο
έδαφος που του αποσπάει την προσοχή. Για πολύ λίγο, όμως. Άλλωστε η
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, που στέκεται αυτή τη φορά πλάτη στο παράθυρο, έχει ήδη
αρχίσει να βγάζει τα ρούχα της...
ΣΚΗΝΗ 49η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ κάθεται στην πολυθρόνα της, έχει κλειστά τα μάτια της.
Ακούγεται το «e lucevan le stelle» που παίζει σιγανά στο πικάπ. Ανοίγει τα
μάτια της, σηκώνεται κι αρχίζει να σιγοτραγουδά το κομμάτι που ακούγεται.
Κάθεται στο κρεβάτι της, ΚΟΝΤΙΝΟ: δακρύζει...
211
ΣΚΗΝΗ 50η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ τα έχει χάσει, κάνει να φύγει αλλά δεν τα καταφέρνει, λες
και τα πόδια του έχουν καρφωθεί στο χώμα. Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ γυρίζει και τον
κοιτάζει, έχει μείνει μόνο με τα εσώρουχά της. Κάποια στιγμή, ο
ΔΑΜΙΑΝΟΣ καταφέρνει να φύγει - με μεγάλη προσπάθεια, λες και σέρνει
αλυσίδες κατάδικου...
ΣΚΗΝΗ 51η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ παρακολουθεί από το παράθυρό της τον ΔΑΜΙΑΝΟ να
απομακρύνεται, μέχρι τη στιγμή που θα χαθεί στο σκοτάδι.
ΣΚΗΝΗ 52η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΣΕ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΩΝΑ / ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ
ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ είναι έξω από τον περιστεριώνα του. Με αργά βήματα και
όσο πιο σιγά μπορεί, ανοίγει την πόρτα τού περιστεριώνα και μπαίνει μέσα
(σημ.: στην Τήνο υπάρχουν πάνω από 1.000 περιστεριώνες, αρκετοί εκ των
οποίων αποτελούν μοναδικά κτίσματα, με πανέμορφη αρχιτεκτονική, που
θυμίζουν βυζαντινούς πύργους).
ΣΚΗΝΗ 53η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ είναι με τα εσώρουχα και κοιτάζεται στον καθρέφτη.
Κατεβάζει λίγο το στηθόδεσμό της, κοιτάζει το στήθος της. Ο ΗΛΙΑΣ δίπλα
της ροχαλίζει...
ΣΚΗΝΗ 54η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΣΕ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΩΝΑ / ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ
ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ βγαίνει από τον περιστεριώνα του, κρατώντας ένα
περιστέρι. Κλείνει την πόρτα και κάνει μερικά βήματα έχοντας στρέψει όλη
την προσοχή του στο περιστέρι.
212
ΣΚΗΝΗ 55η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι της και ακούει -με σιγανή
ένταση- το κονσέρτο Νο2 του Ραχμάνινοφ. Κοιτάζει το πικάπ, σηκώνεται
και ανεβάζει την ένταση στο υψηλότερο δυνατό σημείο.
ΣΚΗΝΗ 56η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ - ΔΙΠΛΑ ΣΤΟΝ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΩΝΑ /
ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ είναι ακόμα κοντά στον περιστεριώνα. Φιλάει το περιστέρι,
σηκώνει το χέρι του και το αφήνει να πετάξει.
ΣΚΗΝΗ 57η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑΣ-ΗΛΙΑ
Ο ΗΛΙΑΣ ξυπνάει και κοιτάζεται με την ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ. Φαίνονται και οι
δυο τους θορυβημένοι (από τη ΜΟΥΣΙΚΗ που έχει κατακλύσει και το δικό
τους δωμάτιο). ΗΛΙΑΣ
Από ’κει θα ’ναι το δωμάτιο της τρελής...
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
«Τρελή»...
ΗΛΙΑΣ
Λες και δεν είναι.
ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ
Ίσως… να θέλει μόνο να μας τρελάνει.
ΗΛΙΑΣ
Τι;
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ κατευθύνεται προς την πόρτα.
ΗΛΙΑΣ
Πού πας;
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ βγαίνει απ’ το δωμάτιο (όπως είναι, με τα εσώρουχα).
213
ΣΚΗΝΗ 58η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Η ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ είναι ξαπλωμένη στο κρεβάτι της, ακούει το «Πέερ Γκιντ»
του Γκρινγκ (στη διαπασών...). Χτυπάει η πόρτα της, αλλά δεν μπορεί ν’
ακούσει τίποτα. Η πόρτα ανοίγει σιγά-σιγά.
ΣΚΗΝΗ 59η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - ΒΡΑΔΥ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΕΛΗΜΑΝΟΥ
Ο ΔΑΜΙΑΝΟΣ είναι έξω από το σπίτι του. Κρατάει ένα ποντικάκι... Το
αφήνει όταν φτάσει στην είσοδο του αρχοντικού και μπαίνει μέσα.
ΣΚΗΝΗ 60η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ – ΒΡΑΔΥ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΦΡΑΓΚΙΣΚΑΣ
Η ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ στέκεται δίπλα στην μισάνοιχτη πόρτα κοιτάζοντας την
ΦΡΑΓΚΙΣΚΑ, που μόλις την αντιληφθεί ανοίγει διάπλατα τα μάτια της από
την έκπληξη. Δεν μπορεί να πιστέψει αυτό που βλέπει: Τη ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ,
δηλαδή, να βρίσκεται στο δωμάτιό της ξυπόλητη και... με τα εσώρουχα.
ΤΕΛΟΣ 1ου ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ
214
3ο σενάριο
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΑΖΙ ΣΟΥ
215
ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΑΖΙ ΣΟΥ
Σενάριο
Αλέξανδρος Γεωργιακάκης
Μέλος της Ένωσης Σεναριογράφων Ελλάδας
Τα πρόσωπα και οι καταστάσεις
που αναφέρονται στην τηλεοπτική σειρά
δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα
1o επεισόδιο
ΣΚΗΝΗ 1η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ - ΕΞΩ ΑΠΟ ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Δυο στρατιωτικά τζιπ και δύο μοτοσικλετιστές ασφαλείας, φτάνουν με
ταχύτητα έξω από τη νεοκλασική κατοικία του διοικητή της ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ένας στρατιώτης ανοίγει την πόρτα της κεντρικής εισόδου, τα οχήματα
μπαίνουν στον προαύλιο χώρο.
(σημ.: Έξω από την οικία έχουν στηθεί σκαλωσιές για κάποιες εργασίες).
216
ΣΚΗΝΗ 2η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο Συνταγματάρχης ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ βγαίνει από τη θέση
του συνοδηγού, στο πρώτο τζιπ. Γύρω του τα υπόλοιπα οχήματα είναι
σταματημένα και σε ετοιμότητα. Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ με γρήγορο βήμα
κατευθύνεται προς τη νεοκλασική οικία, ένας στρατιώτης του ανοίγει την
πόρτα.
ΣΚΗΝΗ 3η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΕ ΔΙΑΔΡΟΜΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ περπατάει βιαστικά, αγχωμένα, πλησιάζει σε μια
εσωτερική πόρτα, κάνει να μπει, κοντοστέκεται... Ακούγεται μουσική από
πιάνο… Κοιτάζει έκπληκτος αρχικά και στη συνέχεια ενοχλημένος. Ανοίγει.
ΣΚΗΝΗ 4η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ / ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ μπαίνει μέσα, βλέπει την ΟΛΓΑ να παίζει πιάνο, η ΟΛΓΑ
δεν τον έχει ακόμα αντιληφθεί...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Όλγα;
ΟΛΓΑ
Ααα! Με τρόμαξες...
Γιατί δεν χτύπησες την πόρτα;...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Είσαι καλά;
ΟΛΓΑ
Μα ναι... Γιατί να μην είμαι;
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ πιάνει το μέτωπό του, κουνώντας το κεφάλι του αριστερά
δεξιά...
ΟΛΓΑ
Τι έπαθες μπαμπά;
217
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Εσύ θα με τρελάνεις...
ΟΛΓΑ
Μακάρι να σε καταλάβαινα...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Με πήραν τηλέφωνο και μου είπαν
ότι είσαι άρρωστη, ότι πονάς πολύ.
Λοιπόν;...
ΟΛΓΑ
Ααα... ναι! Λες για...
Τρελάθηκα στον πόνο!...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τι έχεις;
ΟΛΓΑ
Είχα. Το δόντι μου.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Το δόντι σου;
ΟΛΓΑ
Δε σου είχα πει ότι πότε-πότε με ενοχλεί;
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κάθεται.
ΟΛΓΑ
Στο είχα πει...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Όλγα... Άκου ’με προσεκτικά.
Ναι, μου το είχες πει.
Κι εγώ όμως σου είχα επισημάνει
ότι δεν είμαστε στην Κύπρο για αναψυχή.
218
ΟΛΓΑ
Θα μου πεις πάλι ότι είσαι
ο Διοικητής της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου;
Το ξέρω! Είσαι ο Διοικητής της ΕΛ.ΔΥ.Κ.!
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Αμφιβάλλω αν το έχεις καταλάβει!
Ξέρεις πού ήμουν τώρα;
Σε σημαντική συνάντηση
στο αρχηγείο της Εθνοφρουράς.
Μου τηλεφώνησαν ότι δεν είσαι καλά.
ΟΛΓΑ
Μα δεν ήμουν! Στο είπα!
Τρελάθηκα στον πόνο!
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πίστεψα ότι κάτι σοβαρό έπαθες.
Δεν μπορείς να με αναστατώνεις για το τίποτα!
ΟΛΓΑ
Ά έτσι…
Εντάξει, μπαμπά... Δεν θα σε ξαναενοχλήσω.
Ακόμα κι αν πεθαίνω δεν θα το πω σε κανέναν...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τώρα λες ανοησίες…
ΟΛΓΑ
Ανοησίες, ναι…
Κανείς πια δεν πρόκειται να σε απασχολήσει
με κανένα δικό μου θέμα.
Θα επιστρέψεις μια μέρα... και θα σου πουν, απλά,
«κύριε Συνταγματάρχα, η κόρη σας είναι νεκρή».
219
ΣΚΗΝΗ 5η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ
/ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Έξω από την οικία του διοικητή της ΕΛ.ΔΥ.Κ., σε μια σκαλωσιά από αυτές
που έχουν στηθεί έξω από το σπίτι, ο ΙΣΜΑΗΛ βάφει τον τοίχο.
Είναι ελάχιστα πιο κάτω απ’ το παράθυρο στο δωμάτιο της ΟΛΓΑΣ. Ρίχνει
συνέχεια ματιές προς το παράθυρο, σα να ακούει τι συμβαίνει.
ΣΚΗΝΗ 6η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ / ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ πλησιάζει την κόρη του και της χαϊδεύει τα μαλλιά.
ΟΛΓΑ
Σε στεναχώρησα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Θέλω να φέρεσαι σαν ενήλικη.
Δεν είσαι μικρό κοριτσάκι πια.
Αύριο μεθαύριο θα κάνεις τη δική σου οικογένεια.
ΟΛΓΑ
Όχι... Ποτέ δε θα σ’ αφήσω.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Καλά-καλά... Ετοιμάσου τώρα...
ΟΛΓΑ
Για τι πράγμα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Να πάμε στον θείο σου.
ΟΛΓΑ
Μα σήμερα δεν είναι Κυριακή...
220
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Την Κυριακή πρέπει να είμαι σε κάτι ασκήσεις.
Χάλασα που χάλασα τη συνάντηση πριν,
ας πάμε τουλάχιστον εκεί.
ΟΛΓΑ
Μπαμπά... βαριέμαι.
Σκύβει το κεφάλι του, δείχνει να στεναχωριέται με αυτό που του είπε η
ΟΛΓΑ.
ΟΛΓΑ
Ε δεν θα λυπηθεί ο θείος που δεν θα ’ρθω...
Την κοιτάζει αυστηρά, η ΟΛΓΑ χαμηλώνει το βλέμμα της.
ΟΛΓΑ
Καλά... Συγνώμη... Πότε θα πάμε;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Σε μισή ώρα.
ΣΚΗΝΗ 7η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ
/ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΙΣΜΑΗΛ συνεχίζει το βάψιμό του στον τοίχο, του πέφτει το ρολό.
Εκείνη τη στιγμή πλησιάζει από κάτω ο ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΙΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
(αλέγκρα φυσιογνωμία, λίγο παχουλός, ψηλός, 25άρης).
ΙΣΜΑΗΛ
Με συγχωρείτε…
Ο ΙΣΜΑΗΛ σταματάει και τον κοιτάζει.
ΙΣΜΑΗΛ
Μου το πετάτε;
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά, ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ σκύβει το πιάνει.
221
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Πού θες να στο πετάξω αδελφέ μου;
ΙΣΜΑΗΛ
Εδώ… Σε μένα… Παρακαλώ…
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ κουνάει καταφατικά το κεφάλι του (αλλά με
περιπαικτικό τρόπο), του το πετάει αλλά ο ΙΣΜΑΗΛ δεν καταφέρνει να το
πιάσει, το ρολό ξαναπέφτει.
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Άιντε-άιντε! Κουλάδι…
Ο ΙΣΜΑΗΛ τον κοιτάζει χωρίς να πει λέξη. Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ σκύβει και
το ξαναπιάνει.
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Έτοιμος τώρα;
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά. Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ το πετάει και αυτή τη
φορά ο ΙΣΜΑΗΛ καταφέρνει να το πιάσει.
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Αυτός είσαι λεβεντιά…
ΙΣΜΑΗΛ
Ευχαριστώ!
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ συνεχίζει την πορεία του, σταματάει λίγα μέτρα πιο
κάτω, στο σημείο που έχει παρκάρει τη μηχανή του, δίπλα στη μηχανή του
άλλου μοτοσικλετιστή ασφαλείας, του ΜΠΑΜΠΗ (25άρης κι αυτός,
σωματώδης), που παρακολουθούσε τα τεκταινόμενα.
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Για κοίτα τον…
Εκεί δεν είναι το δωμάτιο της κόρης του Συνταγματάρχη;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Μμμ…
Δηλαδή, λίγο πιο πάνω να κάνει,
μια χαρά μάτι θα πάρει ο τύπος.
222
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Τυχεράκιας…
Γελάνε.
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Αυτή μπορεί να γδύνεται μέσα
χωρίς να πάρει χαμπάρι τι συμβαίνει.
Τέτοια χαζοβιόλα που είναι αδελφέ μου…
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Τα μυαλά σου και μια λύρα…
Χαζοβιόλα αυτή;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Στην κοσμάρα της λέμε...
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Και καλά κάνει.
Αλλά να ξέρεις,
είναι το πιο έξυπνο πλάσμα…
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Πλάσμα, ναι.
Το έξυπνο πού το είδες…
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Έχεις δει το μάτι της;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Θα ματιάζει εύκολα.
ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ
Εσένα, αποκλείεται.
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Τι;
Ο ΜΟΤ. ΜΠΑΜΠΗΣ του κάνει νόημα σα να του λέει «τίποτα», κοιτάνε και
οι δύο προς τον ΙΣΜΑΗΛ…
223
(* ΣΚΗΝΕΣ 8 & 9 * - INTERCUT SEQUENCE)
ΣΚΗΝΗ 8η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
ΣΚΗΝΗ 9η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΣΥΝΤ/ΡΧΗ ΠΑΜΠΟΥ ΙΓΝΑΤΙΟΥ
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ τακτοποιεί βιαστικά κάποια πράγματα στο γραφείο του,
χτυπάει το τηλέφωνο.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Παρακαλώ.
ΠΑΜΠΟΣ
Τι έγινε;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Εσύ ’σαι Πάμπο;
ΠΑΜΠΟΣ
Τι κάνει το παιδί;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Παιδί... Καλά το είπες.
ΠΑΜΠΟΣ
Τι έχει;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έπεσε... Χτύπησε... όχι πολύ.
Ένα στραμπούληγμα... αλλά,
καταλαβαίνεις, πονούσε...
ΠΑΜΠΟΣ
Δηλαδή τώρα είναι καλά.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Συγνώμη για πριν.
Χάλασα τη συνάντηση.
224
ΠΑΜΠΟΣ
Πάνω απ’ όλα η υγεία.
Άνθρωποι είμαστε όλοι μωρέ καλαμαρά....
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τέλος πάντων...
ΠΑΜΠΟΣ
Είπαμε να ξανακάνουμε τη συνάντηση
την άλλη βδομάδα. Την ίδια μέρα και ώρα.
Μπορείς;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Και βέβαια μπορώ.
ΠΑΜΠΟΣ
Σήμερα το βράδυ τι κάνεις;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Γιατί;
ΠΑΜΠΟΣ
Θα πάμε μ’ ένα φίλο... κάπου...
Θα έχει ενδιαφέρον...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Δεν έρχομαι, το ξέρεις.
Και καλά θα κάνεις να τα σταματήσεις κι εσύ αυτά.
Παντρεμένος άνθρωπος...
ΠΑΜΠΟΣ
Ε τότε πάρε την Όλγα και έλα αύριο στο σπίτι.
Η γυναίκα μου θα σας φτιάξει μεζεκλίκια
που θα γλείφετε και τα δάχτυλά σας.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Θα δούμε.
225
ΠΑΜΠΟΣ
Θα φτιάξει κι ένα γλυκό έκπληξη.
Συνταγή από τη μάνα της.
Θεός σχωρέσ’ την, μαύρη κι άραχνη ήταν,
αλλά έμαθε τουλάχιστον την κόρη της
να μαγειρεύει καλά.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι-ναι...
ΠΑΜΠΟΣ
Θα ’ρθετε;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Θα δούμε, σου είπα.
ΠΑΜΠΟΣ
Σας περιμένουμε.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Χαχαχα... Α ρε Πάμπο...
ΠΑΜΠΟΣ
Α ρε Αριστείδη....
Καλύτερα να γινόσουν καλόγερος παρά στρατιωτικός.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ε άει στο διάολο...
ΠΑΜΠΟΣ
Να πας!
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κατεβάζει το τηλέφωνο, το ίδιο και ο ΠΑΜΠΟΣ,
σκασμένοι όμως κι οι δυο στα γέλια...
226
ΣΚΗΝΗ 10η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ
/ ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η ΟΛΓΑ ανοίγει το παράθυρό της, κοιτάζει γύρω, δεν έχει δει ακόμα τον
ΙΣΜΑΗΛ που βάφει λίγο πιο κάτω από το παράθυρό της. Ακούει κάποιο
ήχο, σκύβει και τον βλέπει. Τα βλέμματά τους διασταυρώνονται έντονα, για
λίγο τα χάνουν και οι δύο.
ΙΣΜΑΗΛ
Καλημέρα...
ΟΛΓΑ
Καλημέρα!...
Ο ΙΣΜΑΗΛ προσπαθεί να ξεκολλήσει το βλέμμα του από πάνω της, και
συνεχίζει να δουλεύει. Η ΟΛΓΑ τον κοιτάζει συνέχεια...
ΟΛΓΑ
Τι κάνεις εκεί;
ΙΣΜΑΗΛ
Βάφω.
ΟΛΓΑ
Το βλέπω.
Ο ΙΣΜΑΗΛ την κοιτάζει, γελάνε.
ΟΛΓΑ
Είσαι πολλή ώρα εδώ;
ΙΣΜΑΗΛ
Όχι.
(Μικρή Παύση)
ΟΛΓΑ
Δεν ξέρω να βάφω.
227
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν πειράζει.
Εγώ πάλι δεν ξέρω να πλέκω.
ΟΛΓΑ
Ούτε ’γω.
Ξαναγελάνε, πιο διακριτικά αυτή τη φορά.
ΟΛΓΑ
Όλγα με λένε.
ΙΣΜΑΗΛ
Ισμαήλ.
ΟΛΓΑ
«Ισμαήλ»; Δεν είσαι Έλληνας;
ΙΣΜΑΗΛ
Όχι. Έρχομαι κάθε πρωί από την άλλη πλευρά.
Για δουλειά.
ΟΛΓΑ
Είναι καλά εκεί που μένεις;
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν… δεν ξέρω. Δεν είναι καλά.
ΟΛΓΑ
Και... γιατί δεν τα φτιάχνετε;
ΙΣΜΑΗΛ
Ποια;
ΟΛΓΑ
Τα πράγματα. Όπως είναι εδώ.
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν ξέρω.
228
ΟΛΓΑ
Μήπως είστε λίγο τεμπέληδες;
ΙΣΜΑΗΛ
Μπορεί.
ΟΛΓΑ
Ο πατέρας μου, λέει, ότι ο τεμπέλης άνθρωπος
χάνει τη μισή ζωή του.
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν είμαι τεμπέλης.
ΟΛΓΑ
Το βλέπω! Για να έρχεσαι να δουλεύεις εδώ...
(Μικρή Παύση)
ΟΛΓΑ
Ισμαήλ;
ΙΣΜΑΗΛ
Τι;
ΟΛΓΑ
Βάφεις ωραία.
ΙΣΜΑΗΛ
Ευχαριστώ.
(Μικρή Παύση)
ΟΛΓΑ
Δεν έχεις καλή φωνή;
Ο ΙΣΜΑΗΛ σταματάει να βάφει, την κοιτάζει με απορία.
ΟΛΓΑ
Δεν έχεις, ε;
229
ΙΣΜΑΗΛ
Γιατί ρωτάτε;
ΟΛΓΑ
«Ρωτάτε»... Εγώ σου μιλάω στον ενικό...
ΙΣΜΑΗΛ
«Ρωτάς»... Γιατί... ρωτάς;
ΟΛΓΑ
Γιατί εσείς όταν δουλεύετε τραγουδάτε.
Ο ΙΣΜΑΗΛ γελάει...
ΙΣΜΑΗΛ
Μιλάς... διαφορετικά. Όμορφα.
Δεν ξέρω.
ΟΛΓΑ
Πάλι δεν ξέρεις;
ΙΣΜΑΗΛ
Τι «πάλι»;
ΟΛΓΑ
Και πριν που σε ρώτησα για τα κατεχόμενα,
πάλι «δεν ξέρω» μου είπες.
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν είναι κατεχόμενα...
ΟΛΓΑ
Εκεί που μένεις, λέω.
ΙΣΜΑΗΛ
Απλά είναι η άλλη περιοχή.
ΟΛΓΑ
Εμείς τα λέμε κατεχόμενα.
230
(Μικρή παύση)
ΟΛΓΑ
Γιατί λοιπόν δεν τραγουδάς όπως όλοι;
Ο ΙΣΜΑΗΛ χαμογελά, σταματάει να δουλεύει και την κοιτάζει.
ΙΣΜΑΗΛ
Αυτά γίνονται μόνο στις ταινίες...
Τώρα βέβαια… ναι, ίσως κάποιοι να το κάνουν.
Εγώ ποτέ.
Η ΟΛΓΑ αρχίζει να του τραγουδάει κάτι (ένα παλιό ρομαντικό τραγούδι),
σιγά-σιγά, για να την ακούει μόνον αυτός. Ο ΙΣΜΑΗΛ την κοιτάζει
έκπληκτος και γοητευμένος...
ΟΛΓΑ
Σου άρεσε;
ΙΣΜΑΗΛ
Έχεις υπέροχη φωνή.
ΟΛΓΑ
Δεν έχω. Αλλά σ’ ευχαριστώ για την καλοσύνη σου.
Η ΟΛΓΑ κάτι ακούει μέσα από το δωμάτιο,
ΟΛΓΑ
Πρέπει να φύγω...
Για λίγο. Πρέπει να πάω στο θείο μου.
Θα είσαι εδώ όταν γυρίσω;
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν ξέρω...
ΟΛΓΑ
Τίποτα δεν ξέρεις εσύ...
ΙΣΜΑΗΛ
Μπορεί να έχω τελειώσει.
231
ΟΛΓΑ
Να κάνεις σιγά-σιγά.
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν μπορώ, δεν γίνεται.
ΟΛΓΑ
Όλο άρνηση είσαι!
Αν γυρίσω και δεν είσαι εδώ,
θα σου δώσω ένα χαστούκι
που θα το θυμάσαι μέχρι να γεράσεις.
ΙΣΜΑΗΛ
Ε τότε... θα δω τι θα κάνω.
Κοιτάζονται έντονα για λίγο, η ΟΛΓΑ χαμογελάει, μπαίνει μέσα και κλείνει
το παράθυρο.
ΣΚΗΝΗ 11η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ με την ΟΛΓΑ βγαίνουν στο προαύλιο, έξω τους
περιμένουν 2 στρατιωτικά τζιπ και οι μοτοσικλετιστές. Η ΟΛΓΑ ρίχνει μια
γρήγορη ματιά στον ΙΣΜΑΗΛ, αυτός ανταποδίδει με τον ίδιο τρόπο,
μπαίνει με τον πατέρα της στο 1ο τζιπ και φεύγουν.
ΣΚΗΝΗ 12η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ
ΚΟΝΤΙΝΟ στο έντονο, δακρυσμένο βλέμμα του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ. Το πλάνο
σιγά-σιγά γίνεται γενικότερο, ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ και η ΟΛΓΑ βρίσκονται στο
κοιμητήριο της Μακεδονίτισσας. Σε διακριτική απόσταση άντρες της
ασφάλειας του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ.
Νέο ΚΟΝΤΙΝΟ στην αναγραφή του ονόματος πάνω στο μνήμα:
«ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΣΤΕΡΓΙΟΠΟΥΛΟΣ, 1950-1974».
Η ΟΛΓΑ καθαρίζει τον τάφο, τακτοποιεί κάποια λουλούδια.
Στη συνέχεια στέκεται κάπου δίπλα και κοιτάζει τον πατέρα της, που είναι
συγκινημένος, έχοντας συνέχεια καρφωμένο το βλέμμα του στη
φωτογραφία του Λευτέρη, του αδελφού του.
232
Η ΟΛΓΑ απομακρύνεται λίγα βήματα, πηγαίνει και κάθεται κάπου
πρόχειρα. Κοιτάζει γύρω της, βυθίζεται στους δικούς της κόσμους...
Την «επιστρέφει» το χέρι του πατέρα της, που την ακουμπάει στην πλάτη. Η
ΟΛΓΑ σηκώνεται.
ΟΛΓΑ
Εντάξει μπαμπά;
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ γνέφει καταφατικά.
ΟΛΓΑ
Στεναχωρήθηκες πάλι...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Όχι.
ΟΛΓΑ
Δε μου αρέσει αυτό. Κάθε βδομάδα το ίδιο.
Μήπως να μην ερχόμαστε τόσο συχνά;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Το σωστό θα ήταν να ερχόμασταν κάθε μέρα.
Αλλά δεν προλαβαίνω.
ΟΛΓΑ
Είσαι τόσο γλυκός...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Εδώ είναι ο αδελφός μου, Όλγα.
Αν δεν συνέβαινε αυτό, τότε,
όλα θα ήταν διαφορετικά.
Η ΟΛΓΑ γνέφει καταφατικά, ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ απομακρύνεται. Η ΟΛΓΑ
κάνει να τον ακολουθήσει, μια ιδέα έρχεται στο μυαλό της, σκύβει βιαστικά
και παίρνει τρία από τα τριαντάφυλλα που είχε αφήσει πριν στον τάφο. Τα
κρύβει στο πανωφόρι της και ακολουθεί τον ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ.
233
ΣΚΗΝΗ 13η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΤΙΣΣΑΣ
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ και η ΟΛΓΑ κατευθύνονται προς το τζιπ που τους
περιμένει. Μαζί το άλλο τζιπ και οι μοτοσικλετιστές που προετοιμάζονται
να φύγουν. Κάποια στιγμή πέφτουν από το πανωφόρι της ΟΛΓΑΣ τα
τριαντάφυλλα. Την βλέπει ο ΜΟΤΟΣΙΚΛΕΤΙΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ της
ασφάλειας του πατέρα της, που στέκεται δίπλα στη μηχανή του. Η ΟΛΓΑ
σκύβει και μαζεύει βιαστικά τα τριαντάφυλλα, πηγαίνει στον ΜΟΤ.
ΑΝΔΡΕΑ και του δίνει βιαστικά τα δύο...
ΟΛΓΑ
Πάρε... Πάρ’ τα! Δικά σου...
Αλλά να μην πεις τίποτα, δεν είδες τίποτα,
μεταξύ μας, ε;
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ τα έχει χαμένα, παίρνει τα τριαντάφυλλα και γνέφει
καταφατικά. Η ΟΛΓΑ κρύβει βιαστικά στο πανωφόρι της το ένα που
κράτησε. Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ όμως έχει δει τις κινήσεις της και την κοιτάζει
έκπληκτος, έχοντας ήδη ανοίξει την πόρτα του τζιπ.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Όλγα!
Η ΟΛΓΑ τρέχει αλαφιασμένη προς το μέρος του.
ΟΛΓΑ
Φύγαμε μπαμπά!
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τι έκανες τώρα;
ΟΛΓΑ
Τι έκανα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Με κοροϊδεύεις;
ΟΛΓΑ
Τι έκανα βρε μπαμπά;
234
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Νομίζεις ότι δε σ’ είδα;
ΟΛΓΑ
Α, λες για το...
Έλα τώρα... Σιγά.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, θορυβημένος, μπαίνει στο τζιπ, το ίδιο κάνει και η ΟΛΓΑ,
η σειρά των οχημάτων αποχωρεί...
ΣΚΗΝΗ 14η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΜΕΡΑ – ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟ ΤΖΙΠ ΣΥΝΤΑΓΜΑΡΧΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ. / ΣΕ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κοιτάζει αυστηρά, αλλά και με απορία την ΟΛΓΑ, που
προσπαθεί τόσο να αποφύγει το βλέμμα του όσο και να κρύψει το
τριαντάφυλλο...
ΣΚΗΝΗ 15η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΣΕ ΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
Η σειρά των 2 στρατιωτικών τζιπ και των μοτοσικλετών κινείται σε δρόμο
της Λευκωσίας.
ΣΚΗΝΗ 16η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ
Ο ΙΣΜΑΗΛ συνεχίζει να βάφει τους εξωτερικούς τοίχους της οικίας, τώρα
όμως έχει μετακινήσει τη σκαλωσιά του... Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ, η ΟΛΓΑ και η
στρατιωτική τους συνοδεία μπαίνουν στο προαύλιο. Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
βγαίνει από το τζιπ και κατευθύνεται με γρήγορο βήμα προς την οικία, η
ΟΛΓΑ τον ακολουθεί...
235
ΣΚΗΝΗ 17η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΠΑΡΑΘΥΡΟ - ΔΩΜΑΤΙΟ
ΟΛΓΑΣ / ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η ΟΛΓΑ ανοίγει το παράθυρό της και κοιτάζει προς τα κάτω, στο σημείο
που ήταν πριν ο ΙΣΜΑΗΛ. Όμως η σκαλωσιά του έχει μετακινηθεί κι έτσι
τώρα βρίσκεται αρκετά μακριά της.
ΟΛΓΑ
(όσο μπορεί πιο σιγά)
Πσσσς.... Πσιτ! Ε! Ισμαήλ;
Ο ΙΣΜΑΗΛ την κοιτάζει, κουνάει αμήχανα το χέρι του. Η ΟΛΓΑ είναι για
λίγο διστακτική, μετά του κάνει νόημα να την περιμένει. Κλείνει το
παράθυρό της.
ΣΚΗΝΗ 18η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κάθεται στο γραφείο του και κάτι σημειώνει. Χτυπάει
σιγανά η πόρτα του.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι.
Ανοίγει και μπαίνει η ΟΛΓΑ.
ΟΛΓΑ
Τι κάνεις μπαμπά;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έχεις πολλή ώρα να με δεις;
Η ΟΛΓΑ κουνάει το κεφάλι της αμήχανα, πηγαίνει πάνω-κάτω νευρικά, ο
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ παρατηρεί τις κινήσεις της αλλά κάνει πως δε δίνει σημασία.
ΟΛΓΑ
Όπου να ’ναι θα νυχτώσει.
236
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι... Συνήθως νυχτώνει τέτοια ώρα...
ΟΛΓΑ
Πάμε καμιά βόλτα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πού;
ΟΛΓΑ
Στο... στον φίλο σου, τον Πάμπο.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έχω δουλειά. Κι ύστερα, ο Πάμπος
μου είπε ότι θα περάσει από εδώ.
Η απάντησή του δεν ικανοποίησε την ΟΛΓΑ...
ΟΛΓΑ
Άντε, πήγαινε να βάλεις τα πολιτικά σου,
Να πάμε μια βόλτα, για λίγο, για πολύ λίγο.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Όλγα σού είπα ότι έχω δουλειά!
Τι έχεις πάθει σήμερα;
ΟΛΓΑ
Τίποτα, τι να πάθω;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πάρε τηλέφωνο τη φίλη σου
την Άντρη και πες της να βγείτε.
ΟΛΓΑ
Μα δεν θα θέλει. Δεν την ξέρεις;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Μπορεί τώρα να θέλει.
237
ΟΛΓΑ
Έλα βρε μπαμπά...
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ την κοιτάζει έντονα, με απορία. Σηκώνεται.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Παράξενη είσαι σήμερα.
ΟΛΓΑ
Είμαι όπως κάθε μέρα…
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ την κοιτάζει για λίγο αναγνωριστικά, και βγαίνει από το
δωμάτιο. Η ΟΛΓΑ βγάζει το τριαντάφυλλο που έκρυβε, έχει τσαλακωθεί
αρκετά, η κατάσταση του τριαντάφυλλου τής προκαλεί ένα περιπαικτικό
χαμόγελο, πηγαίνει με λαχτάρα και ανοίγει το παράθυρο.
ΣΚΗΝΗ 19η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ /
ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η ΟΛΓΑ κοιτάζει χαρούμενη τον ΙΣΜΑΗΛ.
ΟΛΓΑ
Τι κάνεις εσύ;
ΙΣΜΑΗΛ
Καλά.
ΟΛΓΑ
Γιατί μετακίνησες τη σκαλωσιά;
Σε μπελάδες μ’ έβαλες.
ΙΣΜΑΗΛ
Δεν μπορώ να είμαι συνέχεια στο ίδιο σημείο.
ΟΛΓΑ
Μμμ... εντάξει.
Η ΟΛΓΑ τού προσφέρει το τριαντάφυλλο.
238
ΟΛΓΑ
Δικό σου.
Ο ΙΣΜΑΗΛ, έκπληκτος, παίρνει το τριαντάφυλλο.
ΙΣΜΑΗΛ
Ευχαριστώ!
Ευχαριστώ, αλλά...
ΟΛΓΑ
Τι αλλά;
ΙΣΜΑΗΛ
Κανονικά εγώ θα έπρεπε να σου φέρω λουλούδια.
Έτσι γίνεται σ’ εμάς.
ΟΛΓΑ
Και σ’ εμάς αυτό γίνεται, αλλά δεν είναι βαρετό
να γίνονται πάντα τα ίδια;
(Μικρή Παύση)
ΟΛΓΑ
Χιχιχι... Νομίζω ότι κοκκίνισες.
ΙΣΜΑΗΛ
Όχι...
ΟΛΓΑ
Βρε ναι που σου λέω...
Είμαι βέβαιη ότι καμιά δεν σου έχει
ξαναπροσφέρει λουλούδια.
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά.
ΟΛΓΑ
Ναι, αλλά μην το πάρεις πάνω σου, έτσι;...
Ο ΙΣΜΑΗΛ χαμογελάει και γνέφει αρνητικά.
239
ΟΛΓΑ
Όλο το κεφάλι σου κουνάς, πες και κάτι.
ΙΣΜΑΗΛ
Τι να πω; Με αιφνιδιάζεις συνέχεια.
ΟΛΓΑ
Καλό δεν είναι αυτό;
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά, το ίδιο κάνει περιπαικτικά και η ΟΛΓΑ,
γελάνε.
ΙΣΜΑΗΛ
Σε λίγο θα σχολάσω.
ΟΛΓΑ
Θα έρθεις αύριο;
ΙΣΜΑΗΛ
Ναι.
ΟΛΓΑ
Και πού θα είσαι;
ΙΣΜΑΗΛ
(της δείχνει)
Μάλλον εκεί.
ΟΛΓΑ
Δηλαδή γύρω-γύρω πας...
Με πολιορκείς....
Ο ΙΣΜΑΗΛ τής δίνει το λουλούδι που του πρόσφερε.
ΙΣΜΑΗΛ
Πάρ’ το, στο προσφέρω τώρα εγώ...
ΟΛΓΑ
Έτσι κάνουν στο χωριό σου;
240
ΙΣΜΑΗΛ
Δηλαδή;
ΟΛΓΑ
Δηλαδή... στο δικό μου, λένε ότι το δώρο
δεν δωρίζεται. Να μου φέρεις άλλο...
Άλλα!
ΙΣΜΑΗΛ
Καλά.
Ο ΙΣΜΑΗΛ κοιτάζει το ρολόι του.
ΙΣΜΑΗΛ
Πρέπει να φύγω.
Κοιτάζει κάποιους άλλους εργάτες που μαζεύονται στο προαύλιο.
ΟΛΓΑ
Να πας στο καλό.
ΙΣΜΑΗΛ
Αύριο...
ΟΛΓΑ
Καλό σου βράδυ.
ΙΣΜΑΗΛ
Και σε σένα.
Ο ΙΣΜΑΗΛ κατεβαίνει από τη σκαλωσιά, η ΟΛΓΑ τον κοιτάζει για λίγο
χαμογελώντας και μετά κλείνει το παράθυρο.
241
ΣΚΗΝΗ 20η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η ΟΛΓΑ κάνει να βγει από το γραφείο, αλλά την ίδια στιγμή ανοίγει η
πόρτα και μπαίνει ο πατέρας της.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Δεν γίνεται...
ΟΛΓΑ
Τι πράγμα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Να φύγουμε.
Πάνω που μπήκα στο δωμάτιό μου να ντυθώ,
πήρε τηλέφωνο ο Πάμπος και μου είπε
ότι είναι στο δρόμο.
ΟΛΓΑ
Ε καλά, δεν πειράζει...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Σίγουρα;
ΟΛΓΑ
Σίγουρα...
Σίγουρα, αγαπημένε μου μπαμπακούλη!
Σ’ ευχαριστώ…
Η ΟΛΓΑ αγκαλιάζει τον πατέρα της, τον φιλάει και στα δυο μάγουλα.
Βγαίνει από το δωμάτιο αφήνοντάς τον έκπληκτο αλλά και
προβληματισμένο... Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κάθεται στο γραφείο του σκεπτικός,
μετά από λίγο σηκώνει το τηλέφωνο.
242
(* ΣΚΗΝΕΣ 21 & 22 * - INTERCUT SEQUENCE)
ΣΚΗΝΗ 21η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ / ΟΙΚΙΑ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
ΣΚΗΝΗ 22η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΑΝΤΡΗΣ
- Η ΟΛΓΑ είναι στο δωμάτιό της, νιώθει χαρούμενη, ευτυχισμένη...
Ξαπλώνει στο κρεβάτι της, χαϊδεύει τα μαλλιά της, κι ένα χαμόγελο έχει
στολίσει το πρόσωπό της. Κάτι σκέφτεται, ανακάθεται δίπλα στο τηλέφωνο
και καλεί βιαστικά κάποια νούμερα.
- Η ΑΝΤΡΗ είναι πίσω από την μπαλκονόπορτα του δωματίου της,
κοιτάζοντας έξω. Το τηλέφωνο χτυπάει, το σηκώνει.
ΑΝΤΡΗ
Hallo!
ΟΛΓΑ
La vita e bella!
ΑΝΤΡΗ
Καλώς την...
ΟΛΓΑ
Τι κάνεις Άντρη μου;
ΑΝΤΡΗ
Καλά... Αλλά εσένα σ’ ακούω ακόμα καλύτερα...
ΟΛΓΑ
Ναι... Ναι!
ΑΝΤΡΗ
Δηλαδή;
ΟΛΓΑ
Δηλαδή... Σήμερα... σαν να ομόρφυνε ο κόσμος...
ΑΝΤΡΗ
Τυχαία; Από μόνος του;
243
ΟΛΓΑ
Τυχαία... αλλά έβαλα κι εγώ το χεράκι μου...
ΑΝΤΡΗ
Λέγε... Είμαι όλη αυτιά.
ΟΛΓΑ
Λοιπόν... Γνώρισα... έναν... άντρα...
ΑΝΤΡΗ
Αυτό το κατάλαβα.
Δε σκέφτηκα ότι γνώρισες κατσίκα...
ΟΛΓΑ
Χιχιχι....
Άντρα, άντρα!...
Έναν κούκλο...
Έναν ολοζώντανο κούκλο...
ΑΝΤΡΗ
Και;
ΟΛΓΑ
Και... αυτά.
ΑΝΤΡΗ
Λέγε βρε, θα με σκάσεις!
Πού τον γνώρισες;
ΟΛΓΑ
Αυτός ήταν σε μια σκαλωσιά.
ΑΝΤΡΗ
Σκαλωσιά; Κι εσύ πού ήσουν.
ΟΛΓΑ
Από πάνω του.
(Μικρή παύση)
244
ΟΛΓΑ
Μ’ ακούς;
ΑΝΤΡΗ
Σ’ ακούω αλλά... με δουλεύεις μού φαίνεται.
ΟΛΓΑ
Λοιπόν... Άκου πώς έχουν τα πράγματα!...
ΣΚΗΝΗ 23η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η πόρτα στο γραφείο του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ χτυπάει.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι!
Μπαίνει ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ, που πριν από λίγες ώρες η ΟΛΓΑ τού έδωσε
δυο τριαντάφυλλα...
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Καλησπέρα, κύριε Διοικητά.
Με καλέσατε.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι...
Και ξέρεις γιατί...
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Όχι... όχι.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Α έτσι...
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ σηκώνεται, τον πλησιάζει και στέκεται κοντά του,
κοιτάζοντάς τον προσεκτικά.
245
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τι τρέχει με σένα και την κόρη μου;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Τίποτα κύριε Διοικητά! Απολύτως τίποτα!
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ε τότε γιατί σου έδωσε τα τριαντάφυλλα;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Δεν ξέρω! Ειλικρινά δεν ξέρω!
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έτσι! Προέκυψε λοιπόν...
(Μικρή Παύση)
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Για να μην τα πολυλογούμε...
Μακριά από αυτήν...
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Μα-
(Τον διακόπτει)
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έγινα σαφής;
ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ
Μάλιστα...
Πάντως-
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
(Τον διακόπτει ξανά)
Πήγαινε.
Και να ξέρεις ότι αν σε ξανακαλέσω εδώ,
για τον ίδιο λόγο, θα έχεις προβλήματα...
Σοβαρά προβλήματα.
246
ΣΚΗΝΗ 24η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΣΕ ΔΙΑΔΡΟΜΟ / ΕΞΩ ΑΠΟ ΓΡΑΦΕΙΟ
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Η ΟΛΓΑ βγαίνει από το δωμάτιό της, χοροπηδώντας χαρούμενη σαν μικρό
παιδί. Ανοίγει η πόρτα στο γραφείο του πατέρα της και βγαίνει ο ΜΟΤ.
ΑΝΔΡΕΑΣ. Διασταυρώνουν τα βλέμματά τους.
ΟΛΓΑ
Ε, συ!
Δεν πιστεύω να είπες τίποτα στον πατέρα μου…
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ την κοιτάζει φοβισμένος, γνέφει αρνητικά.
ΟΛΓΑ
Σ’ ευχαριστώ...
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ απομακρύνεται όσο πιο γρήγορα μπορεί. Η ΟΛΓΑ τον
παρακολουθεί με απορία, μέχρι τη στιγμή που θα δει να έρχεται ο
ΠΑΜΠΟΣ (είναι ντυμένος στρατιωτικά) – τότε το πρόσωπό της θα γίνει
ξανά χαμογελαστό.
ΠΑΜΠΟΣ
Καλησπέρα λουλούδι μου!
ΟΛΓΑ
Μπα-μπα-μπα, ο κύριος Πάμπος!
Ο καλύτερός μας φίλος!
Ο ΠΑΜΠΟΣ την αγκαλιάζει απ’ τους ώμους.
ΠΑΜΠΟΣ
Είσαι καλά Ολγίτσα μου;
ΟΛΓΑ
Πολύ καλά... Πάρα πολύ καλά...
ΠΑΜΠΟΣ
Μμμ... το βλέπω.
Ο πατερούλης σου, μέσα είναι;
247
ΟΛΓΑ
Σας περιμένει.
ΠΑΜΠΟΣ
Καλά. Πες του αύριο να έρθετε στο σπίτι.
Αν δεν του το πεις εσύ, αυτός δεν ξεκουνάει.
Καρφωμένο τον έχουν...
ΟΛΓΑ
Χιχιχι... Κάπως έτσι.
ΠΑΜΠΟΣ
Θα ετοιμάσει η γυναίκα μου μια σεφταλιά...
ΟΛΓΑ
Μη μου λέτε τέτοια...
ΠΑΜΠΟΣ
Θα περάσουμε πολύ καλά.
Πάρα πολύ καλά!
ΟΛΓΑ
Είμαι σίγουρη…
Ο ΠΑΜΠΟΣ χτυπάει την πόρτα στο γραφείο του ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ πολύ δυνατά.
ΣΚΗΝΗ 25η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑ – ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ / ΟΙΚΙΑ
ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κάθεται στο γραφείο του, ακούει τα δυνατά χτυπήματα του
ΠΑΜΠΟΥ στην πόρτα.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι!
Ο ΠΑΜΠΟΣ απ’ έξω συνεχίζει τα δυνατά χτυπήματα.
248
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πέρνα!
Ο ΠΑΜΠΟΣ ανοίγει και μπαίνει μέσα.
ΠΑΜΠΟΣ
Χαχαχα...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πού το βρίσκεις το αστείο;
Ο ΠΑΜΠΟΣ καθίζει στην πολυθρόνα μπροστά στο γραφείο του
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ.
ΠΑΜΠΟΣ
Τι έχεις; Φουρτουνιασμένο σε βλέπω.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τίποτα.
ΠΑΜΠΟΣ
Σε γνωρίζω 3 δεκαετίες καλαμαρά...
Από μένα πας να κρυφτείς;
(Μικρή Παύση)
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Έχω πρόβλημα με την Όλγα.
ΠΑΜΠΟΣ
Εγώ μια χαρά την είδα.
Καλύτερα από άλλες φορές.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κουνάει το κεφάλι του με θλίψη.
ΠΑΜΠΟΣ
Τι τρέχει;
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ σηκώνεται, κάνει μερικά βήματα πάνω-κάτω στο δωμάτιο.
249
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ξέρεις τι έκανε;
(Μικρή Παύση)
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Είχαμε πάει στον αδελφό μου,
στο κοιμητήριο της Μακεδονίτισσας.
Φεύγοντας, πλησιάζει έναν από τους
μοτοσικλετιστές της ασφάλειάς μου και...
του δίνει δυο τριαντάφυλλα...
ΠΑΜΠΟΣ
Τι;
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ γνέφει καταφατικά.
ΠΑΜΠΟΣ
Τριαντάφυλλα; Και πού τα βρήκε;...
Μη μου πεις...
Χαχαχα....
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Γελάς;
ΠΑΜΠΟΣ
Μα μόνο που το σκέφτομαι...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Δεν είναι καθόλου αστεία τα πράγματα, Πάμπο.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ κάθεται πάλι στο γραφείο του.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Η Όλγα είναι διαφορετική...
Δεν είναι σαν τις άλλες γυναίκες...
ΠΑΜΠΟΣ
Το ξέρω. Είναι ένα τρυφερό λουλούδι.
250
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Τη μεγάλωσα μόνος μου,
η μάνα της πέθανε πριν πάει ακόμα στο
σχολείο... Τα χρόνια πέρναγαν... αλλά
η Όλγα μου δεν άλλαζε... Παρέμενε πάντα
ένα γλυκό και ευαίσθητο παιδί...
Λες και δεν την επηρέασε σε τίποτα η
σκληρότητα του κόσμου.
ΠΑΜΠΟΣ
Φοβάσαι μην πληγωθεί;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Φοβάμαι ότι θα πέσει πολύ εύκολα θύμα
στα χέρια του κάθε αλήτη.
ΠΑΜΠΟΣ
Λες για τον μοτοσικλετιστή σου...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Και γι’ αυτόν... Για όλους.
ΠΑΜΠΟΣ
Δεν είναι όλοι το ίδιο.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Το ξέρω. Αλλά η Όλγα δεν μπορεί να ξεχωρίσει
το κακό από το καλό... Γι’ αυτήν όλοι καλοί είναι,
τους βλέπει μέσα από τα δικά της μάτια.
ΠΑΜΠΟΣ
Δεν είναι χαζή...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Δε λέω αυτό.
Καταλαβαίνεις τι εννοώ.
Ο ΠΑΜΠΟΣ γνέφει καταφατικά.
251
ΠΑΜΠΟΣ
Και τι γίνεται τώρα;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Του μίλησα πριν από λίγο.
ΠΑΜΠΟΣ
Στον...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ναι.
ΠΑΜΠΟΣ
Θα χέστηκε πάνω του.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Το ελπίζω.
ΠΑΜΠΟΣ
Κι αν όχι;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Αν όχι... θα τον κυνηγήσω παντού.
Δεν θα βρει τόπο να σταθεί.
Κανένας, ποτέ, δεν θα πληγώσει την Όλγα μου.
ΠΑΜΠΟΣ
Και γιατί δηλαδή να την πληγώσει;
Από πού ξέρεις τι άνθρωπος είναι;
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Δε μου γεμίζει το μάτι.
ΠΑΜΠΟΣ
Μάλιστα… Κατάλαβα…
Ο ΠΑΜΠΟΣ σηκώνεται, ετοιμάζεται να φύγει.
252
ΠΑΜΠΟΣ
Φεύγω. Τζάμπα ανησυχείς.
Η Όλγα ξέρει τι κάνει, όλα θα πάνε καλά.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ρε Πάμπο, μια φορά να πάρεις τα πράγματα
στα σοβαρά και τι στον κόσμο!
ΠΑΜΠΟΣ
Πάρε τη μικρή αύριο κι ελάτε σπίτι.
Σας περιμένουμε. Έχω και καλό κρασάκι...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πάμπο, φύγε! Με εκνευρίζεις!
ΠΑΜΠΟΣ
Κακό μπελά βρήκε η κόρη σου με σένα,
εγώ αυτό ξέρω.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ευτυχώς που δεν έχει εσένα για πατέρα...
ΠΑΜΠΟΣ
Αυτό δεν έπρεπε να το πεις...
Μπορώ να καταλάβω πέντε πράγματα,
κι ας μην έχω παιδιά.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Ε, κάτι ήξερε ο Θεός...
ΠΑΜΠΟΣ
Απορώ πώς σε άντεξα...
Απ’ τη σχολή Ευελπίδων έχω φίλο έναν……
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Παρ’ τη σκούφια σου και βάρα ’με...
Ο ΠΑΜΠΟΣ κάνει να φύγει, ανοίγει την πόρτα.
253
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Πάμπο!
Ο ΠΑΜΠΟΣ κοντοστέκεται.
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Συγνώμη... Χίλια συγνώμη.
(Μικρή παύση)
ΠΑΜΠΟΣ
Θα ’ρθετε; Για αύριο λέω.
Ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ γνέφει καταφατικά.
ΠΑΜΠΟΣ
Ηλίθιε καλαμαρά...
ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ
Άει σιχτίρ βλαμμένε...
Κοιτάζονται στα μάτια με φιλική αγάπη, χαμογελάνε. Ο ΠΑΜΠΟΣ φεύγει,
ο ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ χαμηλώνει το βλέμμα του προς το γραφείο, το βλέμμα του
γεμίζει πάλι θλίψη.
ΣΚΗΝΗ 26η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ πλησιάζει στο σπίτι του, μια παλιά μονοκατοικία. Ο δρόμος
έχει λίγα σπίτια, δεν υπάρχει κανείς τριγύρω... Φτάνει στο σπίτι του.
254
ΣΚΗΝΗ 27η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ μπαίνει στο σπίτι, η μάνα του, η ΓΙΑΣΜΙΝ, στρώνει το
τραπέζι.
ΙΣΜΑΗΛ
Γεια...
ΓΙΑΣΜΙΝ
Καλώσ’ τον.
Πώς πήγε σήμερα;
ΙΣΜΑΗΛ
Καλά.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Σου έφτιαξα λίγα κεφτεδάκια και πατάτες.
ΙΣΜΑΗΛ
Ο....
ΓΙΑΣΜΙΝ
Δεν ήρθε ακόμα.
Πριν κάτσεις να φας, δεν πας να τον φωνάξεις;
Μη γυρίσει πάλι μεθυσμένος...
Ο ΙΣΜΑΗΛ δυσανασχετεί, η ΓΙΑΣΜΙΝ πηγαίνει δίπλα του και τον πιάνει
από την πλάτη.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Πήγαινε...
Ο ΙΣΜΑΗΛ φεύγει από το σπίτι.
255
ΣΚΗΝΗ 28η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ ΣΤΑ
ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ
Ο ΙΣΜΑΗΛ πλησιάζει ένα καφενείο στα κατεχόμενα. Και εδώ κανείς δεν
είναι έξω, μόνο ο ΙΣΜΑΗΛ. Στο τέλος βγαίνει κάποιος απ’ το καφενείο και
φεύγει με σκυμμένο το κεφάλι, σαν «κλέφτης».
Ο ΙΣΜΑΗΛ στέκεται στο παράθυρο, κοιτάζει μέσα, βλέπει τον πατέρα του,
τον ΜΟΥΣΤΑΦΑ, να παίζει χαρτιά. Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ κάνει μια κίνηση
στα χαρτιά και μετά αδειάζει μονοκοπανιά το ποτό του. Ο ΙΣΜΑΗΛ τον
κοιτάζει με οργή...
Χτυπάει το τζάμι, ο πατέρας του τον βλέπει, ο ΙΣΜΑΗΛ απομακρύνεται
μερικά βήματα και περιμένει. Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ, βγαίνει από το καφενείο,
βάζει το πανωφόρι του.
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Η μάνα σου σ’ έστειλε;
Ο ΙΣΜΑΗΛ δεν του απαντάει, προχωράει μπροστά, μετά από λίγο ο
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ τον ακολουθεί κακοδιάθετα, βήχοντας κάθε τόσο.
ΣΚΗΝΗ 29η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΕΞΩ ΑΠΟ ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ πλησιάζει στο σπίτι του. Αρκετά πιο πίσω είναι ο
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ. Ο ΙΣΜΑΗΛ μπαίνει στο σπίτι, αφήνοντας ανοιχτή πίσω
του την πόρτα.
ΣΚΗΝΗ 30η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ μπαίνει στο σπίτι, η μητέρα του κάθεται και τον περιμένει.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Έρχεται;
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά.
256
ΓΙΑΣΜΙΝ
Πήγαινε να πλύνεις τα χέρια σου
κι έλα κάτσε να φας.
Ο ΙΣΜΑΗΛ κοντοστέκεται λίγο, παίρνει ένα κεφτεδάκι και το τρώει.
Κοιτάζει επιθετικά προς την πόρτα - ακούγονται βήματα. Ο ΙΣΜΑΗΛ
πηγαίνει στο δωμάτιό του, την ώρα που ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ μπαίνει μέσα.
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Μην το ξανακάνεις αυτό.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Για τι πράγμα μιλάς Μουσταφά;
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Να στείλεις το γιο σου να με φωνάξει.
Με ξεφτιλίζετε. Δε σε νοιάζει...
Ποτέ δε σ’ ένοιαζε...
ΓΙΑΣΜΙΝ
Λες και νοιάστηκες εσύ ποτέ για μας...
Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ κάθεται στο τραπέζι.
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Γιασμίν; Φέρε κρασί.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Δεν ήπιες;
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Σου είπα, φέρε...
Ο ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ αρχίζει να τρώει από το φαγητό του ΙΣΜΑΗΛ.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Αυτά είναι για το παιδί.
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Δεν βλέπω κανένα παιδί. Και φέρε ό,τι σου είπα.
257
ΓΙΑΣΜΙΝ
Δεν είμαι υπηρέτριά σου.
Αρκετά πια.
ΜΟΥΣΤΑΦΑΣ
Πας γυρεύοντας...
ΣΚΗΝΗ 31η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΙΣΜΑΗΛ / ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ βγάζει από την εσωτερική τσέπη του μπουφάν του το
τριαντάφυλλο που του χάρισε η ΟΛΓΑ. Το μυρίζει, χαμογελάει.
Η ΓΙΑΣΜΙΝ ανοίγει την πόρτα και στέκεται εκεί, ο ΙΣΜΑΗΛ προσπαθεί να
κρύψει το λουλούδι – αλλά είναι αργά... Η ΓΙΑΣΜΙΝ ξαφνιάζεται,
προσπαθεί να μη χαμογελάσει...
ΓΙΑΣΜΙΝ
Δεν κάνεις καλά που δεν τρως.
Όλη μέρα στη δουλειά...
ΙΣΜΑΗΛ
Έχω φάει.
ΓΙΑΣΜΙΝ
Σίγουρα;
Ο ΙΣΜΑΗΛ γνέφει καταφατικά, η ΓΙΑΣΜΙΝ φεύγει. Ο ΙΣΜΑΗΛ βάζει το
τριαντάφυλλο κάτω από το μαξιλάρι του, προσπαθώντας να μην το χαλάσει
- και στη συνέχεια φεύγει από το δωμάτιο...
ΣΚΗΝΗ 32η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΣΠΙΤΙ ΙΣΜΑΗΛ
Ο ΙΣΜΑΗΛ περνάει μπροστά από τον ΜΟΥΣΤΑΦΑ που τρώει και πίνει
κρασί, χωρίς να του δώσει σημασία. Βγαίνει από το σπίτι, τη στιγμή που
εμφανίζεται η ΓΙΑΣΜΙΝ κοιτάζοντας προβληματισμένη προς την έξοδο.
258
(* ΣΚΗΝΕΣ 33 & 34 * - INTERCUT SEQUENCE)
ΣΚΗΝΗ 33η
ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΔΩΜΑΤΙΟ ΟΛΓΑΣ / ΟΙΚΙΑ ΔΙΟΙΚΗΤΗ
ΕΛ.ΔΥ.Κ.
ΣΚΗΝΗ 34η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΣΕ ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ
- Η ΟΛΓΑ είναι ξαπλωμένη μπρούμυτα στο κρεβάτι της διαβάζοντας ένα
βιβλίο. Είναι ποίηση της Μαρίας Πολυδούρη.
ΟΛΓΑ
Δε τραγουδώ, παρά γιατί μ’ αγάπησες
στα περασμένα χρόνια
Και σε ήλιο, σε καλοκαιριού προμάντεμα
και σε βροχή, σε χιόνια,
δε τραγουδώ παρά γιατί μ’ αγάπησες
Η ΟΛΓΑ σηκώνεται, ανοίγει το παράθυρό της και κοιτάζει έξω...
Στη σκηνή ξεκινάει δυνατή, ρομαντική ερωτική ΜΟΥΣΙΚΗ.
- Ο ΙΣΜΑΗΛ περπατάει σ’ ένα χωράφι, κάθε τόσο σταματάει και κοιτάζει
τ’ αστέρια. Η ΜΟΥΣΙΚΗ χαμηλώνει, ακούμε τη φωνή της ΟΛΓΑΣ να
συνεχίζει το ποίημα που διάβαζε:
ΟΛΓΑ (OFF)
Μονάχα για τη διαλεχτήν αγάπη σου
μου χάρισ’ η αυγή ρόδα στα χέρια.
Για να φωτίσω μια στιγμή το δρόμο σου
μου γέμισε τα μάτια η νύχτα αστέρια,
μονάχα για τη διαλεχτή αγάπη σου.
Μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες
έζησα, να πληθαίνω
τα ονείρατά σου, ωραίε, που βασίλεψες
κι έτσι γλυκά πεθαίνω
μονάχα γιατί τόσο ωραία μ’ αγάπησες.
Η ΜΟΥΣΙΚΗ δυναμώνει ξανά, η σκηνή κλείνει με ΚΟΝΤΙΝΑ στα μάτια
της ΟΛΓΑΣ και του ΙΣΜΑΗΛ.
259
ΣΚΗΝΗ 35η
ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΒΡΑΔΥ – ΠΡΟΑΥΛΙΟ ΟΙΚΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΤΗ ΕΛ.ΔΥ.Κ.
Ο ΜΟΤ. ΑΝΔΡΕΑΣ που πριν από λίγες ώρες είχε βρει τον μπελά του από
μια στιγμιαία αμήχανη κίνηση της ΟΛΓΑΣ, στέκεται στο προαύλιο, πίσω
από ένα δέντρο, κοιτάζοντας την ΟΛΓΑ που ακουμπάει στο παράθυρο
έχοντας βυθίσει το βλέμμα της στις εικόνες που της φέρνει ο έρωτας...
ΤΕΛΟΣ 1ου
ΕΠΕΙΣΟΔΙΟΥ
260
ΟΔΗΓΟΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΤΗΣ TV
ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Ξέρω ότι κάποιες στιγμές σας δυσκόλεψα, δεν θα ήθελα όμως να
παρουσιάσω ωραιοποιημένες εικόνες ή ανύπαρκτες «μαγικές» συνταγές.
Από ’κεί και ύστερα να είστε σίγουροι ότι θα απολαμβάνετε κάθε λεπτό της
νέας σας ζωής, μιας πολύ καλύτερης ζωής που θα σας απαλλάξει από
πλείστες όσες δυσάρεστες καταστάσεις σας ταλαιπώρησαν στο παρελθόν.
Για να συνεχιστεί όμως για καιρό η νέα αυτή πραγματικότητα ή για να μη
σας «πετάξουν» κάποιες στραβοτιμονιές, καλό θα είναι να γνωρίζετε και τη
συνολική εικόνα.
Έτοιμοι, λοιπόν, για όλα τα ενδεχόμενα και γνωρίζοντας πώς να αποφύγετε
τις παγίδες, τις κακοτοπιές και τα στραβοπατήματα ξεκινήστε το μεγάλο
ταξίδι της σεναριογραφίας.
Οι έννοιες «καλός σεναριογράφος» και «κακός σεναριογράφος» δεν έχουν
τόσο άμεση σχέση με την επιτυχία σας.
Βασικός παράγοντας για να επιτύχετε δεν είναι μόνο το ταλέντο σας, δεν
φτάνει μόνον αυτό. Είναι και οι συγκυρίες, η ευρηματικότητα, η
προσαρμοστικότητα, η υπομονή αλλά και η αντοχή σας (ελπίζω βέβαια ότι
αυτοί που αντέχουν να είναι και οι περισσότερο ταλαντούχοι…).
Και κλείνω με μία «παρένθεση».
Κάτι που δεν γράφεται σε κανένα βιβλίο σεναριογραφίας, δεν διδάσκεται σε
καμία σχολή. Αλλά ίσως εκεί να βρίσκεται η ουσία…
Είναι πολύ όμορφο να κάνουμε αυτό που αγαπάμε, να μας αναγνωρίζουν
στον χώρο μας και να είμαστε επιτυχημένοι.
Ακόμα πιο όμορφο, όμως, είναι να είμαστε σε θέση να νιώθουμε τη
δημιουργική ευτυχία συνθέτοντας το δικό μας «ζωντανό» σενάριο της
προσωπικής μας ζωής και ολοκλήρωσης. Που έχει να κάνει με τις
επιλεγμένες στιγμές που δημιουργούμε, την καθημερινότητά μας, με κάθε
άλλη δουλειά, με τους φίλους και την οικογένειά μας.
Καλό θα είναι το καλύτερο σενάριό μας να είναι αυτό της προσωπικής μας
ζωής, εκεί δηλαδή που μπορεί να αποτύχουν πλήρως ακόμα και οι πιο
επιτυχημένοι επαγγελματικά σεναριογράφοι.
Σας εύχομαι κάθε επιτυχία στην προσπάθειά σας. Και καλή τύχη.
Το ταξίδι είναι μεγάλο και, πιστέψτε με, πολύ γοητευτικό.
Καλή συνέχεια.
