)حسن عباسي(سياوش اوستا : نوشته

آئني اوستا

ايرانهفت هزار سال

پيشينه متدن

ستایش آتاب استو نكه آبنام ش آفتاب استــچراغ راه دین

ار خدایيــــمهين دستور درب ايــــ آریجوان شرف بخش

عارف قزویني

آیين اوستا سال پيشنيه تمدن 7000ایران

)خسن عباسي(نوشته سياوش اوستا :از انتشارات

Institu LEP 66 Av. Champs Elysees 75008 PARIS, FRANCE

آيهان جهاني . پيمان. پراآنده درنشریات نيمروز: چاپ نخست

آریایي7018درسالهاي آریایي ميترایي پارس7021تابستان: چاپ دوم

2

) حسن عباسي( سياوش اوستا

ميترایي آریایي 7024با اضافات زمستان : چاپ سوم

انسان آفريده اي ناشناخته؟

ان رها، انس ي عص مندان تمام اریخ و دانش ي ت ه گواه بت وده اس ناخته ب ودي ناش واره موج مندان . هم فه و اندیش فالس

ریات و رحها، نظ د، ط ده ان ا آم زاره ه ي ه بران در ط و پيامد وده ان ه نم م ارائ ي را ه رنامه های ته . ب ي نتوانس ز آس ا هرگ ام

ن عنص ت ای ه اس ابد آ كافد و دری كوك را بش رموز و مش ر م انسان چيست، آيست و در این جهان چه ميكند؟

درن نولوژي م دن و تك ریع تم رفت س ي ، پيش ان آنون درجهر از رحله اي فرات ه م ت، وي را ب ان اس ریده انس ٌا آف ه تمام آ

رید ت هآف انده اس ایش آش ي . ه م آفریدگ نجایش و حج ي گ یعنا ه ب ي در رابط ان آنون ت و انس يك و اینترن اهواره و انفورمات م

اليان ا س ه ت ت آ ترده اس دي گس درن بح نولوژیهاي م ر تك دیگزوده ر آن اف م ب رروز ه اده دارد و ه ي را آم رنامه های ال ب سناخته ر و ش ه ميس راي هم ا ب ي آنه رد تمام ان آارب ود و امك ميش

ت دي . نيس ون خداون ن چ ر روي زمي روز ب ه ام ان آ ن انس ایند و ي ميك ه زندگ ي را ب ر آرزوی ا ه ن و ی ن را ممك ر غيرممك ه

ند ير ميك ي گ ي از ناتوان از در مرزهای ند، ب ي آ بدیل م ت ت واقعي . و از راه مي ایستد

تي، ار تنگدس روز دچ مند، ام رفته و دانش ان پيش ن انس هميزوده ر آن اف ه روز ب ه روز ب ت آ ادي اس قوط م ر و س فق

. ميشودت آ ي، شكس يكاري، بيخانمان كالت ب رآتهاي مش يها و ش مپان

بران مندان و ره ت اندیش ن قداس ن رفت ك و از بي زرگ و آوچ به ت ب م دس ا ه ه ب ه هم تند آ ي هس روز، دردهای ان ام ي جه سياسقوط رحله س ه م ن را ب د زمي ان خداون ن انس ا ای ند ت ت ميده دس

انند ي از . بكش هاي فراوان قوط بخش ن س ا ای زمان ب ك هم ي ش بود ش، آس اه، آرام ه در رف ریت آ ه بش ري زمان ي دردس گي و ب

ه تند آ ي هس ندگان و آفرینندگان ند، آوش پري ميكن را س

3

ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

راي ي ب رنامه و طرح يزند ب واب برميخ ه از خ ربامداد آ ها اندن و درج ا م ریدن و ی ن آف د و در همي ن دارن ي نوی آفرینشه دو روزي ب ان دی ون انس روزي چ ان ام ه انس ت آ زدن اس

ود يم ميش روه تقس ته و گ ياري . دس ته بس تن الب تن و نداش داشانس ن ش ند، ای يل ميدان يان دخ اع آدم بود اوض انس را در به شابد ا دری ند ت كافي آ نون آالبدش ت تاآ ته اس ي نتوانس م آس را ه

براستي شانس یعني چه؟ و گوهر این آالم و سخن چيست؟دار د، خ ي دارن اور مذهب ه ب وده اآنانك انس نم ن ش جایگزی

ن دي را از او ميدان رخوب و ب د و ه مند ان ه اندیش د و آنانكر را از يبهاي بش راز و نش ا و ف تها و آمده ه رف تند هم هس

.اندیشه و خرد او ميدانندر و رز تفك وع ط ه ن ن س ه ای رایانه ب ع گ ي واق درنگاهرفت و ه پيش ي داد آ ن را گواه توان ای تي مي ه، براس اندیشال و ه فع ر اندیش يه ب واره تك ر، هم ازي بش دن س ي و تم ترق

تن ب اور داش رف ب ت و از آن ط وده اس ي ب ریدن و آفرینندگ ه آفي اني غيب اري رس ا ی انس و ی يروزي ش ي پ ان در پ اه انس ر گ هته و كل گش ار مش دري دچ يدنش ق دف رس ه ه ت، ب وده اس ب

.اندیشه از فعاليت و نوآوري دور شده استان ویي آس د، ياز س اور دارن ي ب م دین اي محك ه ه ه اندیش كه ب

:دو نوعندتن اني هس ت آس ت و نخس راي خالقي اور ب وع ب ن ن ه از ای د آ

م ي محك ه را آوه نگونه اندیش يرند و ای ره ميگ تر به ي بيش آگاهرفت و ي، پيش ا راه ترق ند ت رخود ميياب ت س توار پش و اسندي ي و خردم ه فرهيختگ روه ب ن گ ند و ای ي آن ي را ط آفرینندگ

.ميرسند و عادتا هستي را با بينشي خردگرا مينگرندا ر ب ي دیگ رده گروه واب ب ود را بخ ي خ رات دین تن تفك داش

ه ا ب ته و ی ر دانس ري دیگ وي عنص ي را از س د ورفت ر آم و هال مت انفع ه س ا ب يروند و ی ب ورزي م ي و تعص رف بنيادگرای ط

الش رده در ت ي م ودن یعن د ب يده! و راآ تا در عق ا . و ایس و عادتي« راد ب» تفكردین ن اف راي ای نه ب ه زلـهم د آ در ميباش واد مخ م …ا را از خود بيخود مينمایدآنه

4

) حسن عباسي( سياوش اوستا

5

ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

هـزاره ها در ايران درخشش هزار ساله هفت تاريخ و

ايران سالنامه هاي جهان

بزرگترین و قویترین ادیاني آه امروز مردم جهان را بخود و بگفته اي پيامبران از نسل » ادیان ابراهيمي«مشغول نموده است،

ادیاني هستند » تمسيحيت و یهودی« ، »اسالم« . ميباشند» آدم« آه از یك جایگاه، یك منشاء و یك مرآز برخاسته اند و هرآدام از

.اینها، تاریخي براي خود دارندتاریخگذاري «آه به تقليد از » تاریخ اسالم« -

بثبت رسيده است اآنون » عمر«در زمان خالفت » پارسيان « )گریز( ميباشد این تاریخ از هنگامه هجرت1424سال

بسوي » مكه« ، از »اسالمپيامبر در نظر گرفته شده است آه بر اساس ماه تنظيم » مدینه«

.گردیده و بعنوان هجري قمري مشهور استبعلت متغير بودن ماهها فقط » سالنامه هجري قمري« -

یك تاریخ سمبليك براي مسلمانان است و هيچ آشور اسالمي، كرده و سياسي خود را براساس آن تنظيم ن-تاریخ اداري

هجرت « آه سالنامه خویش را با » ایران« نميكند، بجز بجاي ماه، بر اساس و تطبيق داده است » پيامبر اسالم

آغاز » بهار«و» نوروز« خورشيد آنرا تنظيم نموده است و با .ميشود

بخش وسيع و گسترده دیگري از ساآنان آره زمين - ز هنگاميكه را استفاده مي آنند آه ا» تاریخ ميالدي« . مي شود2003تا به امروز سال » ميالد عيسي مسيح«

ميالد « از هنگاميكه زندگي و یا » سالنامه یهودیان« -این سالنامه از سپتامبر امسال وارد . تعيين شده است» آدم

.ميشود 5763

6

) حسن عباسي( سياوش اوستا

نيز آه نشات یافته از » تاریخ فراماسونري « - اختالف است با سه هزار سال» سالنامه یهودیان«

. مي باشد6003سال » پيش از تولد مسيح«

و فرزندانش» آدم« ده ان یادش ه ادی ت آ ر داش اید در نظ ویي ب ت، ( از س یهودی

الم يحيت، اس ي )مس از زندگ يات را از آغ يدایش ح » آدم« پند نكه . ميدان ه ای م ن تمدن« آنه ي م ي »زندگ ي آل ه زندگ ، بلك

.بشر آه در حالت توحش ميزیسته استي ا ي وحش را زندگ ا چ ه در ! م ي آ انه های نكه نش يل ای بدل

رآن« يل«، »ق ورات«و » انج ي » ت اره زندگ وا«در ب » آدم و حن ش ای يانگر توح يخورد، ب م م يه «بچش ر اول ن » بش ت، ای اس

.نام دارد» آدم«آه » بشر« .عریان زندگي ميكند - . ازگياهان و ميوه هایي درختي استفاده ميكنند - .سندهنوز آتش را نميشنا -ثل را - يد م رد و تول ي زن و م همخوابگ

.نميشناسندرد و داراي - ي زن و م ناخت همخوابگ س از ش پ

…فرزندشدن، فرزندانشان با هم همخوابه ميشوندو ش انه توح يز در » آدم«نش س از او ن رنها پ ي ق حت

.و دشت بين النهرین ادامه دارد» صحراي سينا«رزندان لي، » آدم«ف راي هرنس يل «ب يس قب ته » ه ايرئ داشه او د آ بر«را ان د، » پيام ده ان ي خوان دا م وي خ زیده از س برگ

ن ر برانای د را ه ده ان ب ميش ه مرتك ي آ تباه و خالف ر اش يله ه قب . بحساس خدا مي گذاشته اند

يله اي قب ن روس ریك از ای تثنایي ه يچگونه اس دون ه با در ن خالفه ه ای د آ ده ان ب ش ي مرتك اي بزرگ خالفكاریه

. آمده است» تورات«و » نجيلا«، »قرآن«

7

ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اري - ن خالفك ت بزرگتری ده اس ي آم ب دین نانچه در آت چيوه » آدم« تفاده از م ت و اس وده اس دا ب ت او از خ دم اطاع ع

ر ریات دیگ ي از نظ اس برخ ر اس ا ب نوعه؟ ی ت مم درخ ؟»حوا«همخوابگي با

ي س از همخوابگ وا«پ ي » آدم و ح ن دو داراي فرزندان ایه پسر وند آ يان ميش ه از م نش همخواب ت گزی ان در رقاب انش

ان تاده و وخواهرانش م اف ان ه يل« بج احب » قاب راي تص ب ..را ميكشد» هابيل«خواهر زیباتر برادرش

«

ا ي ب ئله جنس ر مس ه بخاط ت آ ري اس يله دیگ يس قب رئود ده ب رك او ش ه ت بور ب رزندش مج ورات . (ف ن–ت - - تكوی

) 26 و 25 و قرآن سوره هاي 16اصحاح »لوط«

گرا ت او همجنس ود و مل ده ب ه ش ود همخواب تر خ ا دو دخ ببا و يهمان زی ه دو م دازي ب ت ان ه دس ایل ب ي م ه حت د آ بودن

) و قرآن19 اصحاح - تكوین-تورات(جوان او بودند ه دو د آ ده ان ي ش ي مدع ب دین ران آت ترجمان و مفس م

ان ه مهم ي آ وان زیبای وط« ج تگاني از » ل د، فرش وده ان بما ا و آس ته ه خن را در نوش ن س تي ای ا نادرس د؟ م ده بودن ن آم

راي د ب ه خداون م آ يح داده ای وده و توض ت نم ين ثاب االت پيش مقم ه در جس تادن مالئك يازي بفرس ان ن ا انس ن ب خن گفت سبا وان زی د دو ج ر بخواه ویي اگ دارد و از س ر ن انهاي دیگ انس

راي وط«ب نكار ر » ل تواند ای تد مي ري بفرس خص دیگ ا ش ا و یگراي ت همجنس ت مل ه اي بدس ا بهان د ت ام بده رمامه انج مح

ندهد؟» لوط«تر و ر دخ ه ه ردم ب ه م يم آ يانه ميدان طالح عام ا در اص امرویان و ال خوش ند و آ ي ده ته م فت فرش ي ص ر زیبای پس

!!زیبایان را مالئكه و فرشته مي نامند

»ابراهيم«

8

) حسن عباسي( سياوش اوستا

رش ارا«همس را» س ه يرا ب رده ب تر و ب پند، ش او، گوس گ )12 اصحاح – تكوین –تورات . (فروخت» فرعون مصر«

يم « ته » ابراه ي گذاش ن اله اب فرامي رده بحس رچه آ يز ه ن .و آنرا دستور خدا ناميده است

يم« يان » ابراه تي در م ود تنگدس ي و وج روز قطح ي ب در په ت آ نيده اس را ش ند زی ي آ ت م ر حرآ وي مص انواده اش بس خ

با را از پ ان زی ر زن رواي مص ر فرمان رادران در براب دران و بند ریداري ميك ي خ تهاي خوب يم «…پرداخ ه را » ابراه ن معامل ای

.بحساب فرمان خدا مي گذارديم« ا » ابراه ر«ب ه » هاج ه هدی ر«آ رواي مص ه » فرمان ب

ارا« ته و » س ه گش ت همخواب وده اس ماعيل«ب ياي ( » اس نالم بر اس ریش و پيام زرگ ق ت ) ب ت (را آورده اس ته اس گف

!)افرمان خدارا« ند » س ش چ ي سفارش ت د رپ ده اس ه دار نميش ه بچ آ

ه با بخان وان زی يم«ج دن » ابراه اردار ش ند و ب ارا«ميآی را » سند بر ميده ه او خ يم «…ب ان » ابراه ن جوان ه ای ود آ ي ميش مدع

ه وان ب ره ج ه در چه د آ وده ان دا ب ود خ ه خ ه، بلك ه مالئك با ن زیارداري ژده ب ده و م ریم او وارده ش ه و ح رش را خان همس

!داده اند؟ه ن آ س از ای ارا«پ ي » س ود رقابت رزند ميش م داراي ف ه

ن خت بي ارا«س ر«و » س د» هاج ي آی د م ن دو پدی رزندان ای . و فيم« ميم » ابراه رانش تص يري همس ه درگ يدن ب ان بخش راي پای ب

ه ي ب نوان قربان ا ع يرد ب ود ميگ رزندان خ ي از ف ابودي یك ه ن ب ؟!امر خدا

يم« س از ا» ابراه رزند پ ربریدن ف راي س ود را ب نكه خ یي ده و مدع ناب ورزی تن او اجت ابد از آش ي ی اتوان م يدش ن رش

؟!مي شود آه خداوند خواسته است او را امتحان آندان يري زن يم«در گ ن رو » ابراه رد و بدی ي پذی ان نم پای

يم« ا » ابراه ود ت ر آن ميش ر«ب رزند او » هاج ماعيل«و ف » اسوزان ك و س حراي خش ازد را در ص ا س ي ره ت ( عرب ته اس گف

!)فرمان خدا

9

ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

»داود«ود اوز نم پاهش تج رماندهان س ي از ف ر یك ه همس سب از پ

تاد نگ فرس ه ج وهر او را ب د، ش ه ش ه آن زن از داود حامل آنكوهر، رگ ش س از م ند و پ ت بكش ا او را از پش تور داد ت و دس

ود آورد ریم خ ه ح ورات . (داود زن را ب اموئل اول –ت – س )11اصحاح

»سليمان«ق ه عش ت ب يار داش رزند بس نكه زن و ف ا ای يس«ب » بلق

ود و ي نم ور لشگرآش ه ان آش با، ب ه ص يس«ملك را » بلق )11 پادشاهان اول اصحاح -تورات. (ربود

ن ي ای كالت و در تمام ائل و مش ن مس ه ای ر هم ا در براب امتر ر و آگاه اني ت ب انس ران بمرات ردم ای دن و م ا تم نگامه ه ه

ته يان ميزیس گرایي و ازدواج م د و همجنس ر و «ان خواهرادر ادر«و » ب در و م ت و » پ ته اس ود نداش ران وج ز در ای هرگ

تاب نانچه در آ ویي چ ي«از س نداري و خردگرای تيم » دی نوشدا ي خ د يحت ر خداون ا در براب او توان ت دان ي اس يان خدای آریای

!!فرزندان ادم آه خدایشان، خدایي نادان و جاهل استرا خ انها زی ود انس د و و ج ي شناس دن را نم يان تم داي آدم

ت در آدم و از آدم ه هس ر چ د و ه ي دان ا را نم وي آبه در آنسود ي ش ت م اتم روای ا خ ه از آدم ت ي آ ه های ال قص د و آ ي دان مي ا م داي آنه ي خ ل و نادان خن از جه ه س ت آ ي اس انه های افس

. گویدر دم باالت ار ق ه چه د آ ي دان ا نم داي آنه ثال خ ه م تي آ از دش

ياهان ر و س زرگ مص اي ب رگردانند تمدنه وا در آن س آدم و حيوند ا پ ا آنه ند ب رزندانش ميتوان ه ف ود دارد آ ران وج ریقا و ای آفه ود همخواب ران خ ا خواه نكه ب اي ای ندند بج ویي بب زناشزي راه ون و خونری باتر خ ر زی نش خواه راي گزی وند، و ب ش

!!بيندازند

فلسفه قرباني

10 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ا د يره و اساس يس و غ ئه ابل نوعه و توط ت مم ه درخ ر قصنده ه آی ا ب ا و دان ه توان ت آ ي اس داي نادان يان خ داي آدم يز خ ن

!!نيست تا بداند آدم گول ميخورد و ابليس توطئه مي آندفه رنها فالس س از ق ه پ يز آ في ن يهات فلس ي در توج حتيس ياس ابل ئله ق د مس وده ان يه ب ردن قض رهم آ ه س ایل ب ي م دین

ل د را حم وده ان ل و ذات آدم نم ر و اص ي او از جوه ر نادان بيار دون اخت ت ب ه ایس ته و مالئك ود فرش يس خ ه ابل افل از آنك غدرت ه ق ت آ ن آدم اس ت و ای د اس رمان خداون ا در ف ه تمام آ

!!اختيار و عصيان دارد نه هيچ فرشته و مالئكه دیگريه نده و آنچ ه آی ادان ب يان ن داي آدم نكه خ يرغم ای و عل

ت خو د گذش اي ااه ریده ه تكاران و آف ر و خدم ه نوآ ت ، بلك سيس و آدم(او رزمان او ) ابل ریفان و هم با و ح ه رق بدیل ب ت

!!ميشونديس و آدم و ئله ابل ي مس في دین يهات فلس ي توج در برخن ودن ای يره را، آزم يم و غ ردن ابراه ي آ وح و قربان تي ن آش

د و فالس ته ان ده و دانس دا خوان ط خ يتها توس ي شخص فه مدعرفش ند بح ند ببي تحان آ ته آدم را ام دا خواس ثال خ ه م د آ ده ان شند تحان بك ته ام ي خواس يم را م ا ابراه ه، و ی ند یان ي آ وش م گ

دا رزندانش را در راه خ ا ف ه آی ي؟ (آ ه خدای ي و چ ه راه ) چ !!قرباني خواهد آرد یا نه د؟؟

دا ن خ ي ای ل و نادان ر جه ل ب م حم يه ه خن و توج ن س ایود يم ! !ميش يس و ابراه نده آدم و ابل ود آفرین ه خ د آ را خداون زی

ه ر چ س دیگ د پ ي باش يز م ل ن اي آ ا و توان ویي دان ت و از س اسازي كاني ب ون عروس ردم چ ي م ان و زندگ ا ج ه ب يازي دارد آ ن

؟!!آند و از آنها امتحان بگيرده ه ب يرد آ تحان ميگ اگردانش ام اه از ش م آنگ ك معل ی

اه ش او آگ ي و دان د توانای ا نباش اگرد !! و دان ه ش د آ ر بدان اگدارد تحان ن اي ام ر ج د دیگ د ش وزه خواه ا رف بول و ی از ! ق

ت اده نيس م س ك معل ه ی دا آ ي خ ن و ! طرف نده زمي دا آفرین خت تي اس ر و هس ان و بش يز !زم ه چ ه هم ا ب ادر و توان دا ق ؟ خ

ثل ي م ه آس دارد آ يازي ن س ن د پ ي باش س م ه آ و همند خ رزند دلب پندي ف وان گوس باس دوج ا درل رببرد و ی ودرا س

11 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ري ا دیگ ا ب د و ی دن بده در ش ژده پ ي م ه آس كار ب با و ورزش زی ؟!!چنان و چنين آند

ي را ه اوال قربان ت آ نظور اس ن م راي همي ت ب زردشش را يا خدای ند و ثان ي آ نوع م همم زدا « آ ورا م ي » اه یعن

ا« اي توان امد» دان ي ن او. م ي گ تر راو قربان نگامه مي ير از ه ا نترا نگامه مي را در ه ند زی ي ميك يز نف ت را ن وده اس تداول ب م

ير نطقه پام ن م ون زمي ي (چ تان آنون ع در تاجيكس ) واقر لخيزتر و پربارت راي حاص ترا ب ت، مي وده اس ود ب ند آ نيازمربریده و اوان را س ه گ د آ ي خواه ير م ردم پام ن از م دن زمي ش

نان ردم چ ند، م ش آن ن پخ رروي زمي ا را ب ون انه ند و خ ي آن مردم ود و م ربار ميش لخيز و پ ي حاص ن آودده ي ای ن در پ زميتور لي دس فه اص ه و فلس يان و ریش ون از بن س چ از آن پ

اه ي آگ ربریدن نميترای س س ه نف ند آ ي آن ان م د گم بوده ان . ده مي باشد» بار«و » نيكو«حيوان

ترا نگامه مي ان ه ران از هم داي ای ه خ يم آ راموش نكن ا ف اميو ا آ ردم را و ی ه م ت آ وده اس ا ب اه و توان ا، اگ ي دان مرث، خدای

ن رخالف ای ت و ب يخوانده اس يكوآاري م تي و ن تي درس ه راس بداي ران ، خ تكار ای داي درس يان«خ ت » آدم وده اس ي ب « خدای

كالِت الل مش بائل» ح بران ق رخود ! ره م ب بر ه ام پيام ته ن ه الب آد اده ان ي نه ه !! م رگاه آ كالت ه الل مش داي ح ن خ يس ای رئ

يله بر(قب ي ) پيام ته اي م ش فرش راي آمك ته ب كلي داش مشبائل اي ق ن روس ي ای ل و نادان ي جه تاده و تمام بران(فرس ) پيام

بر نام پيام يله ب بران قب ده و ره ته ميش دا گذاش اب خ يز بحس ن . خدا از قول و اراده او سخن مي گفته اند

ي« - يادیده و » موس يلكرده و دن رد تحص ه ف آنده ات ده ي«نج رایيلبن رزمين » اس ر«از س ي » مص م

را ت زی وم اس ن ق از ای تمدن س حيح و م بر تص د، پيام باشا ه وي ب ي«آ اي » ده فرمان انه ه ياري از نش يآورد بس ه م آ

.بي تمدني دیروز مردمش را منحل ميكندا از - برانش«و » رب«ام ون » پيام ، »آدم«چ

وط« وح«، »ل يم«، »ن ليمان«، »ابراه و » داود«، »ساید پ يره ب نگامه غ ر در ه ه اگ يد آ ي »آدم«رس ، همخوابگ

12 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

رادر« ر و ب وده » خواه بري ب ردیگر، ج بود بش ت ن بعلگرایي س از او، همجنس اي پ نگامه ه را در ه س چ ت، پ اس

يوند تر «و پ ا دخ در ب رادر «و »پ ر و ب ده » خواه ي نش ملغ !است؟

ا ي آنه ویي اگرتمام بر«ازس وده»پيام اس ب دا در تم ا خ و بد چگون وده ان تقيم ب ه مس ي آ زاره های رنها و ه د در ق ه خداون

گرایي و ه همجنس ت آ ود نميگف بران خ ه پيام ت ب ميگذش نادرست است؟» خواهر «و » دختر«همخوابگي با

ند ي«هرچ ا » موس رمان«ب ت تحو»ده ف ي در ل، ميتوانسوي را بس د آورده و آنان ود پدی وم خ ر ق ي «تفك دن جهان » تم

ر رزندان دیگ ا ف ند، ام زدیك آ يم«ن ه در »ابراه حراي « آ صه تان و مك س از » عربس ال پ دها س نان ص د همچ ته ان ميزیس

ي« ي«و» موس بل از »عيس ش ق نن توح ر س ي «، ب » موسرب ه س د آ ته ان گرایي و رميزیس ان، همجنس یدن فرزندانش

تر ه آم ه ایك ت، بگون ته اس ه داش ه ادام ي روی يهاي ب همخوابگردي را از يان«بزرگم ه در » قریش ت آ راغ گرف توان س مي

يله د ي قب اس زندگ د و اس ده باش زرگ ش ود ب ادر خ ان پدروم امي ته و حت ري داش ي برت ي خانواداگ بداهللا «اي برزندگ در (» ع پ

الم بر اس ت ) پيام اي بتهاس دن در پ ي ش ته از قربان ات یاف . نجي از ياورد، یك رزند ب ر ده ف ه اگ ود آ رده ب ذر آ درش ن را پ زی

!نان را در برابر بتها سرخواهد بریدآر نش ش دیگ ان«انه توح ردن »تازی ور آ ده بگ ، زن

.نقل شده است» قرآن«است آه آن نيز بخوبي در » دختران«

»آدم«بشنو از افسانه نوین ي بوط«از طرف اره » ه ي » آدم«را درب يد معن توان تبع مي

ودآه ي ش ر م وم ت اریخ مفه ناخت ت رد ش ر » آدم«آ ك عنص یراف، در تمدن اط هرهاي م ه از ش ت آ وده اس اري ب خطاآ

ت ده اس ا ش حرا ره تخراج . ص اریخ اس توان از ت نانچه مي را چ زیك رده، بيش ت » آدم«آ وده اس ري ب ران «ه در آبش د ای » نج

ه ياري آ ي بس اي جنس ر خطاه ت و بخاط يكرده اس ي م زندگود، ب ميش ان » رب«مرتك ه هم رمانده «آ بر «و » ف ره

13 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

زرگ هر» «ب يد » ش ه تبع م ب ت، حك وده اس وش ب در » آدم«شرهوت« حراي ب يناص ا » س ون …و ی يدهد و چ رمانده « م ف

وش ه ) رب(» ش ته آ ا » آدم«نميخواس ند، ت ثل آ يد م تواند تول به اي د آورد، وي را بگون ود پدی ي از خ رزندان ناباب وع «ف مقط

ل رش » النس راه همس وده و بهم وا«نم وي » ح حراي آنس در ص .رها ميكند» بين النهرین«

ا ا گوی وا«ام اآنان » آدم و ح نها س حرا«ت يناص بوده » ي س ننانچه د و چ تراليا «ان يه اس ت اول ابقه » مل ال س زار س ل ه چه

دن دارد ریكا«. تم تان آم رخ پوس ابقه » س ال س زار س نجاه ه پد و ي دارن ریقا «زندگ ت آف يان سياهپوس حراي «و » بوم ص

ينا د در »س تنه ان ود داش يش وج ال پ زار س ا ه ه از دهه يز آ نيد نگامه تبع ردي ا »آدم«ه ا ف راد و ی ياهان ، اف ریقا«ز س ا » آف ب

ياهان ن س ي از همي يه یك ت و توص ه طباب ده و ب نا ش او آشفا ود، ش ده ب يه ش ي ته ه از درخت ي آ ط داروی يكر توس ول پ غ

يكر ول پ ياه غ ا آن س ه بعده ابد آ ي ی يس«م ته » ابل ام گرف ن . استادي » آدم « انهاي ع ون انس تواند چ ار مي ر ب س دیگ از آن پ

ند ثل آ يد م ه م .تول دام ب تور » آدم«داواي اق رخالف دس بوش « رمانده ش ن ) رب(» ف ثل ای يد م ه تول ایل ب ه م وده آ ب

.عنصر نبوده استي يش بين ته پ وش «الب رمانده ش ت از آب در » رب» «ف درس

رزندان اهدیم ف اریخ ش نانچه در ت د و چ ي آی نها » آدم«م ه ت نوند ب ميش ير ه اي را مرتك الق و غ الف اخ اي خ رگونه آاره ه

ه آن ه هم م بلك ان را ه ته و خودش دا گذاش اب خ ا را بحس آارهدا « بران خ وده و » پيام ي نم ر «معرف دن بش اریخ تم را از » ت

رده و يان ب ينان «م ش صحرانش اریخ توح اي » ت اریخ «را بج تتمدن ن و م ر: آه ریقا-مص ران و آف ي » ای يان معرف ه جهان ب

ند و ي نمای ر«م يدایش بش يات » پ ابقه ح ال س يونها س ه ميل را آه دارد ي«را ب ال » آدم وحوای هزار س تر از شش ه آم آ

..عمردارند نسبت مي دهندت ا هف ي ب ان، تمدن وي جه ك س ه در ی ت آ ان اس اري بدینس ب

ابقه ال س ه هزارس ا ن يني«و ی ازي «-» شهرنش ه س -»خان

14 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ازي« انواده «-»ابزارس كيل خ يرد ودر » تش ا ميگ يره پ و غي د م يدي پدی ان تبع ك انس لي از ی ا، نس وي آبه رنها آنس ه ق آید آ

برد ر مي ي بس ي و نادان ي تمدن ل …درب اریخ آ ودرا ت اریخ خ و ت !!بشر ميسازد

ده در تفاده ش اي اس ي نامه ه تمام يم آ ت بدان ب اس جال :، نامهاي ایراني است چون» آدم«هنگامه

بشر، انسان : » آدم« سرور، آقا: »رب« ، بدبوننيرنگ باز، خش: »ابليس«و « زرگ ش رمانده ب اه و ف ردم از » شپادش يان م ه در م آ

ت، وده اس رخوردار ب ي ب ي خاص درت اهورای ترام و ق احي« ر توانای ي-مظه ود » دانای ه دوران خ ان نمون مبل انس و س

.از او یاد ميشده است» رب« آه با نام 0بوده استز » آدم « ه ج ه ب وش «آ اه ش تدر و » پادش ي مق ه فرمانده آ

ي ري را نم ر دیگ يروي برت ت، ن وده اس ا ب ت و توان ناخته اس شر « يروي برت وش (» ن اه ش ت، ) ش ته اس د را داش اه خداون جایگ

تور رخالف دس وش «ب اه ش يس ) رب(» پادش ت ابل ه طباب بود و ه ميش وا همخواب ا ح دن ب داوا ش س از م وش داده و پ گ

انه نوعه «افس ت مم يس«، »درخ ان دوران در …و » ابل از همانه ت افس اند و حال ي م رجاي م رزندان آدم ب يان ف ي م اي مذهب ه

.ميگيردش يد و توح رحله تبع ان م ت در هم ش »آدم«درس ، در بخ

.غربي ایران آنوني تمدن خطي پدید مي آیديش ال پ هزار س ا شش نج ت ده از پ ت آم ناد بدس نگامه (اس ه

يد آدم ه در ) تبع ند آ ان ميده ي «نش پایه غرب بال آوه له ج سلسرس بایل » زاگ ان «ق يان «-»هوری -»لول

يان« يا «-»گوت ا » نآاس را ب ه ظاه ر آ بایل دیگ ي ق يز برخ و ن .خویشاوند بوده اند، زندگي ميكرده اند» قبایل ایالمي«

15 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

بایل را ق ان«ظاه دود » هوری يش در ح ال پ در پنجهزارسه ه«دره رودخان يان«و » دیال ر از » گوت رقي ت ل ش در مح

. زندگي ميكردنده اند» لولوبيان«ش مر ي در بخ بایل آاش يش ق ال پ زار س زي در چهاه آ

رس« تان زاگ روز » آوهس ه ام رزميني آ تان«در س » لرسد ته ان ود، ميزیس ده ميش رز . خوان ا م دن ت ن تم تان«ای و » آردس

. امتداد داشته است» رود دیاله«وفه در اي مكش اني تمدنه باهت و همس ویي، ش از س

اك ه در خ ي آ ران و تمدنهای رزمين ای ن «س ن النهری -»بيغير« ياي ص تان «-»آس تانت «-»افغانس يره در » رآمنس و غ

اوندي ئله خویش ده، مس ود آم زدیك بوج م ن يش و آ ي ب زمانهایاور ان و خ زد باستانشناس والت را ن ن تح ه ای اء یگان و منش

. شناسان مطرح ساخته استته اوش قرارگرف ورد آ ا م ه ج يش از هم ه ب ران آ در ایزار ت ه توان از هف ي را مي يني و زراعت هر نش دن ش ت، تم اس

ا يش ی ال پ ه در س ود آ ت نم يالد ثب بل از م ال ق نجهزار س پاي نگامه تمدنه ان ه ونه«هم نوب »حس ع در ج ل«و اق » موص

دن ف «تم ل حل ت » ت ع در دش يا «واق ه عل دن » دجل و تمدو« اك » اری نوب خ ن «در ج ن النهری ور » بي ه ط م ب نا ره در آ

. مسالمت آميز ميزیسته اندنوان ا بع ي، م فيات تاریخ ا آش روز ب ن رو ام ر «بدی عناص

ي تم » ایران زاره هف ه ه نمان را ب تمدن ميه اریخ م يم ت ميتوانيم يوند بده دن در . پ ده از تم ف ش اي آش انه ه ن نش ه اولي را آ زی

ران « د ای ا » نج د و م ي رس يش م ال پ ت هزارس ه هف ل ب حداقاي ه ه ارت اندیش اید در اس را ب ي چ ر ایران نوان عناص » آدم«بع

رار ب دن او ق ي تم رزندان ب يدي و ف لي و تبع اریخ اص يریم و ت گيم؟ ده نكن ش را زن ي خوی ازي ر ا قدیم بر ت ك ره ز ی اریخ گری وت

يد رار ده ود ق اریخ خ ر، ت تاي دیگ ه روس تایي ب ه ژبوی! از روسه ي ب ارت و ویران ازش و غ نگامه ت اریخ، ه ن ت از ای نكه آغ ایاوز ورد تج ا م رزمين م ان وس ه زن ت آ تخار ماس رزمين پراف س

...ه اندمشتي صحراگرد قرار گرفت

16 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يه ر اول يدایش بش اریخ پ ه ت ت آ يده نيس ي پوش روز برآس امد ي رس يش م ال پ يونها س ه ميل ریكا و ! ب تان آم رخ پوس و س

دن ابقه تم ال س زار س ا ه تراليا دهه يان اس ریقا و بوم ياهان آف سل ي حداق اي باستانشناس ته ه اس یاف ر اس ا ب ران م د و ای دارن

. هفت هزار سال تمدن داردادآ ویي ی ا از س ه ج ا هم ه م ت آ روري اس ته ض ن نك وري اید اآنان نج الت(از س ردیم ) ف اد آ ي ی نوان ایران ا ع ران ب ای

ت وش و حكوم رزمين ش م در س اران قدی ند در روزگ هرچي ران آنون ام ای يره ن يان و غ ا و پارس ا و پارته يان و ماده ایالم

. هنوز متداول نبوده استن رو ي يه بر بدی ا تك يح ب ن توض وعهايم هژات ویای وض

يم ي توان ه م ت آ ران اس اي ای زاره ه اه از ه ن و آوت نویت كوه هف ش پرش ا درخش ران را ب مار ای النامه و گاهش ست اریخ هف يوند داده و از ت ود پ رزمين خ اله س هزارس

اله ي «هزارس ي-آریای ن » ميترای رده و از ای ام ب ا ن ه ج در هم .يمتاریخ بجاي هزاروسيصد هشتاد و اندي تازي استفاده آن

تازي1383برابر با » آریایي، ميترایي « 7025ساليم عار آن ته را ش يهاي گذش م و خوب ياد آوری روز را ب اگردی

يم يم و بتوان ت یاب ن دس عوري نوی ه ش ا ب قف «ت ك را س فل .آاري نيكوست» بشكافيم و طرحي نو در اندازیم

خن ش س ن خوی تآوردهاي آه ابقه و دس ي از س ر ملت اگيات گ ا تجرب د ت م بگوی د، آنه ردا باش روز و ف راغ راه ام ته چ ذش

.آاریست نيكول و ه اص ت ب ه ميبایس يماند آ انواده اي م ون خ ت چ ك مل یي و ت خوب ا را در جه ي بدیه وده وحت تخار نم ش اف ول خوی اص

. نيكویي ترميم آندتگي تن وهمبس اه پيوس ن جایگ اریخ برتری ول ت ت در ط ملي

ت وده اس ردم ب ي ان. م نگامه های ند دره ان و هرچ ا و ادی ه ه دیشد اي جدی ا ره آورده د، ام ته ان ي گرف ل پيش ن اص ر ای ي ب مذاهبي ر ملت ي ه ن مل اي آه ته ه ير از داش ي تاث رزميني ب ر س در ه

!نبوده است

17 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

يه و ا روس ن ب ت چي ه سوسياليس ت آ ر اس ن خاط بهميرق ي ف رب بكل ت غ ا سوسياليس نها ب ه ای ا و هم ا آوب يه ب روس

ا تان ب الم عربس ا اس ندو ی وریه ميك نان، س الم لب ر، . اس مص ..يكندفرق م ایران آيه ورآفریقاوهمه اینها با اسالم ت شمال

رب ه غ ان آ روز جه اهواره ام ن رو در گ ت «بدی حاآمييحي اي مس ا » آليس المي«و م ت اس ت فقاه در (را » حاآمي چق

ران ا ) گ ا ب يدارد ت ر آن م ردي را ب ا خ ر ب م، ه رده ای ربه آ تجا يرنگ و ری رافه، ن ل، خ وده و جه ه ب كلي آ ه هرش رنام و ب ا ه ب

ه ن آ اي موم وده ه ر ت برد ب ن ن ند ای ند هرچ بارزه آ ت م هسبيتهایي ژرف ا عص ته ب ا پيوس الي ام ند پوش ان هرچ مقدساتشر ر عنص يفه ه ا وظ د، ام ر باش خت پذی د و س ران آی د، گ ي باش مت يدارد آنس ام برم ه گ نگري جامع ت روش ه در جه ي آ خردگرای

!باشد» يبخشافشاگر و اگاه«آه س از ن پ ا از ای ه م ت آ ن روس اله «بدی زار س ت ه اریخ هف ت

ي ي -آریای ي » ميترای ا سنجش يم ب نانچه گفت يم و چ ي گوی خن م سد ي درنج دن آریای ي و تم اي زندگ انه ه ن نش ه از اولي الت(آ ) ف

دود توان درح اریخ آن را مي ه ت ت آ ي اس ران، و آن هنگام ایرارداد و يالد ق يش از م نجم پ زاره پ ه ه رفتي راآ يم پيش ميتوان

اع دون انقط با ب ران رخ داده تقری د ای اآنان نج ادي س دن م درتمي د ایران ن و خداون ن آئي ترا، اولي يدایش مي يم و پ ب آن تعقيت ران و حاآمي اهي در ای قوط شاهنش ا س م ت ت آورده ای بدس

ود ه ميش ان آ ال 7000مالی يش ( س ال پ زار س نج ه ا پ ر ب برابافه دوه ه اض يالد ب س از آناز م ال پ اریخ ) زار س (و از آن ت

ن22 ه ) بهم روز را آ ه ام زوده 25تاب رآن ف ذرد ب ي گ ال م س . ميترایي– آریایي 70025ایم آه ميشود سال

ه تي آ ن دوس رف و ميه ا ش ي ب ر ایران يفه ه س وظ ن پ از این ا ای د ت ي باش ت م ي اس ي آریای ن ایران وم و آیي يله و ق ر قب از ه

يغ تفاده، تبل اریخ را اس خن از ت ه س رجا آ اید و ه ي نم و معرفت اریخ هف ي از ت ه ایران ت آ ي بایس د م ي آی اریخ م م و ت تقوی

آئين ميترا!هزارساله سربلند خویش سخن گوید و بس

ایرانياياولين باور و آئين جهانگر

18 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

دن ر درتم ل دیگ يش از مل يان ب م ایران ل قدی يان مل از م

ير د هج المي تاث ي اس دن عرب وص در تم ي و بخص د ان ته ان . اشرف ترانه را تص اي مدی ا دری ي ت ياي غرب ر آس يان سراس ایران

ردند ترش . آ يز گس ر ن ا مص ودر ا ت رفات خ نه تص ي دام حت . دادندس از تراپام رد، پ م آ د عل ران ق ابل ای ه در مق ي آ وري مقدون

نانكه اي را چ نگ یون دن وفره ت تم كندر نتوانس رف اس تصند يل آ يان تحم ر ایران ت ب ب در ای. ميخواس تان مذاه ران باس

ي از تش بعض ا پرس ن آنه ي تری ه قدیم ده آ د آم تعددي پدی مري اء دیگ ریك را منش ه ه م آ ان قدی ت ادی وده اس ت ب واي طبيع قل ت ح ار یاف ران انتش ر ای ه در سرتاس ي آ ن مزدای ود در آیي ب

دند ت . ش ي دانااس ه معن زدا ب اقل از . م يم و ع داي حك زدا، خ مرآنا د و ب تاز ش ان مم ر خدای داي دیگ ن خ ت همچني به یاف ن غل

ت درت یاف ورا ق ه اه وم ب ر موس ود و . دیگ يرو ب ر ن ورا مظه اهراي ي ب داي توانای ر دو خ ت و ه ي در پپوس ه دانای يرو ب ن ن ای

د كيل دادن الم تش ي . ع زد وقت ا اورم زدا ی ه اهورام وم ب موسزیدند و او زد را برگ د، اورم ران درامدن رزمين ای ه س يان ب پارس

ا زرگ ع داي ب داي را خ ابل او خ ي در مق د ول رار دادن ود ق لم خود الم ب ر در ع ر ش ه مظه اختند آ ري س زد . دیگ را اورم زی

ار ریق از روزگ ن ط ود وبدی ير ب بدا خ نها م يم ت اقل حك داي ع خ . آهن ثنویت پدید آمد

واي وند س رو ميش رزميني روب ا س ران ب يان ای آریایند مي يان ه ه آریای رزميني آ ي و خشكس يس م آب ا آ ند ام الي و اب

ر و ار و تفك ر آ ه در براب ت آ نان نيس اك همچ ته خ ختي پوس سيند ار ننش ه ب كند و ب رو نش يز ف يك ن ه . تكن ت آ يان«اینس » آریائ

ون وارد ران «چ رزمين ای ورت » س رعت از ص وند بس ميشدار« بایل دام ين«و » ق رحله » چادرنش اورزي«وارد م » آش

ند و ي یاب كان م وند واس يني«ميش تا نش اریخ را در ت» روس .ایران بوجود مي آورند

يان ر م ران «اگ ند و ای يه ه يان اول تداي » آریائ در ابت ب نيس يم عجي باهتهایي بياب رزمين ش ن دو س ه ای ان ب ورودش

19 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ه يده ب ا و رس ده از یكج د و آم ه ان ك ریش ردو از ی ه ه آه ت آ ن بعدهاس رگون زمي ات دگ تفاوت، امكان رزمينهایي م س

ف نر و فلس ند و ه ان ميك تفاوت دیگرگونش كالي م ان را اش ه شد ي بخش تگاه . م ه دس ه مجموع يدهد آ ان م اریخ نش ه «ت اله

ند ب ودا«در » ه ه » مذاه ا مجموع م «ب ه ميترائيس ابه » اله مشت ند«در . اس ترا«، »ه يوا(» مي ران، ) ش ت و در ای دا اس خ

ر« ا آدر » مه و«نج نجا » دی ت و در ای دا اس و«خ ا آو در » دی نجنجا ردو (و ای ا«) ه ب خ» وارون ان دو مذه ام خدای ت تم داس

ند« ي در ه ران «و » ودای تي در ای ر پرس يش از »مه ، پ . یكي هستند» زرتشت«

ا تي «ام ر پرس ا » مه م«ی ه » ميترائيس ت آ تقاد اس ن اع ر ای ب .خداي بزرگ است و خدایان دیگر آوچكتر از او» مهر«

م« واي » ميترائيس تش ق ش و پرس تش آت اس پرس براسثل ت م ان «طبيع اد و طوف ار «-»ب ي و به مان «-»خرم آس

. است.. و »جنگل وشب «-»وآوهترا« ي » مي ت بمعن يمان«در لغ ثاق«و » پ ت از » مي اس

درت او در ایي و ارزش ق به قض ه جن ه ب وم آلم نرو بمفه ای . جامعه انساني ميتوان پي برد

زد ندوان«وي ن ي «، » ه ام اجتماع داي نظ ر «-» خ گوه . ست» عدالت الهيمظهر «و » دادگستري و عدالت پروري

ترا« ل Mitra» مي ا موآ مان ی ن و آس بان زمي داي نگاه خا د و ب ي باش ترا«آب م داي » مي م«خ يان قدی ه » ایران ریش

زدیك دارد ترا«. ن ه » مي بال ب ه ق فاتي را آ ياري از ص بسو« درا«و » وای ز Indra»ان ته حای ته رف د رف بت داده ميش نس

ب ن ترتي د و بدی يروزي و سرن «ش نگ و پ داي ج ت خ » وشن نده « وهمچني داي روزي ده د » خ ناخته ش ه اي . ش ر اراب او ب

ت وار اس ود س ي ش يده م فيد آش ب س يله دو اس ه وس ه ب -آت و ي اس رایض دین يروانش از ف ر پ ر در نظ او ن ي گ قربان

دس كرآور و ق ربت س يدن ش راه نوش وم«هم در Haom» ه . مراسم ستایش او برپا ميگشتSoma» سنسكریت سوم«

20 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

او ي گ ط قربان ترا« توس ودن » مي لخيز نم راي حاص ه ب آه ا ب د، بعده تداول ش ر م اریخ بش ار در ت ن ب راي اولي ن ب زمي

.آشيده شد» قبایل حجاز«ادیان دیگر و بویژه د ته ش نانچه گف يم«چ ت» ابراه ان یهودی در ادی يحيت «،پ مس

الم«و ي » اس وده و در پ تقل نم ه آدم من يوان ب ي را از ح قربانيان ه م ي آ رش اختالفات ارا«دو همس ر«و » س و ( » هاج

ي ه یك رزندان آن دو آ حاق «ف در » اس ان «پ و » یهودیيحيان« ري » مس ماعيل«و دیگ داد »اس در اج الم «پ بر اس » پيام

ادر وي م ه از س ر(آ ود) هاج رده زاده ب ود )ب ده ب يش آم ، پ . برآن شد تا فرزند خود را با بریدن سر، قرباني آند

ه گف ا ب رآمد ت دد ب يم در ص ان«ته ابراه حاق را »یهودی ، اسيري زاع و درگ ا ن ند ت ي آ ماعيل را قربان ملين، اس ته مس و بگف

رد ان پذی رش پای ا دو همس ایداري . وي ب ر پ يم در براب ا ابراه امرببرد ت وي را س رزندش نتوانس اي . ف پندي را بج وي گوس

يد از تبع ه حج ر را ب ماعيل و هاج ربریده و اس رزندش س فبه را ا آع وده و در آنج ارت نم راي تج زي ب ا مرآ اخت ت س

. فرزند و فرزندانش باشدنگامه ند از ه ي هرچ ر قربان ت«تفك ران از » زرتش در ای

يان ا در م ت، ام يان رف ان«م روز » تازی ه ام ا ب نان ت م چ هان را ان فرزندانش الم، تازی بل از اس ا ق ي ت انده و حت رجاي م ب

. بجاي حيوانات قرباني خدایان ميكردندواره برای ن هم لي م ي و اص ت عقل ه عل ودم آ ه ب ن اندیش

.قرباني نمودن گاو توسط ميترا چه بوده استود وار ب يار دش رایم بس ئله ب ن مس م ای ر . فه ه تفك را آ زی

ط ند توس ي هرچ ت«قربان ا »زرتش ود ام ده ب اده ش ناري نه ه آ بط ي «توس ان ابراهيم ژه » ادی ود بوی ده ب ته ش ئله پذیرف ن مس ای

ي ئله قربان نكه مس رزند «ای يمف ابل » ابراه ن ق راي م ز ب هرگاس و ن از احس ي چني ه مردم ه چگون ت، آ بوده و نيس م ن هض

ه دور باش ه ب ونعاطف ر ش ه حاض راي ند آ ود را ب رزند خ د فر ایند همس ت، خوش ياز اس ي ن ه ب دي آ ا خداون ون وی چ !گوسپندي ذبح آند

21 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اي اهان و روس ا، پادش رزندان خانه تار ف تل و آش ئله ق مسي اریخ بس بایل در ت ن ق راي درنگرفت ه ب ت آ وده س تداول ب ار م

رزندان و دران، ف ا پ اآم، باره رزندان ح يان ف درت م نگ ق ج !خویشاوندان خودرا آشته اند و یا بالعكس

يم« ریك » ابراه ه ه رانش، آ ریك همس ه تح ون ب يز چ نس از د و پ ر دارن رزندي پس يم«ف روري » ابراه ت و س حكوم

ا ود ت رآن ميش يد، ب د رس د خواه ر ارش ه پس اء ب راي بق ي را ب یكرده دا آ رمان خ ه ف تل را بهان ن ق د و ای ري بكش ت دیگ و حكومتحان دف ام ت و ه ته اس د از او خواس ه خداون ود آ ي ميش ومدع

! نمودن وي بوده استدارد رورت ن ت، ض اه اس ا و آگ يز دان ه چ ه بهم د آ ا خداون ام

ند تحان آ ود را ام نده خ ه ب اطل ! آ ر ب ن تفك فانه ای و متاس . رنها همچنان باقي مانده استقرباني، ق !گاو نر را قرباني ميكند؟» ميترا«چرا

ن ودن زمي لخيز نم راي حاص ترا ب ط مي ر توس او ن ي گ قربانت وده اس رد . ب ي ب ره م ود به اي آ اوان بج ون گ ترا از خ ي مي یعن

.تا بزمين توان حاصخيزي بدهديكه ترا«در آن هنگام ود » مي نوان آ اوان بع ون گ از خ

ل راي حاص ت و ب ي از برآ نوز آس ند ه تفاده ميك ن اس خيزي زميد د رش ردم را در ح ون م م چ ترا ه ت و مي ته س ي نداش ود آگاه سار يل آ ز و دل ا رم ه آنه ابد ب ي ی ب نم راي درك مطل ي ب آافي گي دین ك روش هميش ي ی ئله قربان ن مس ا ای د و بعده ي گوی نمك ه ی بدیل ب ت داده و ت ود را از دس لي خ اه اص ود و جایگ ي ش م

ن ط س نكه توس ا ای ود ت ي ميش يت دین ي خاص ت«ت ب از » زردشا يرود، ام يان م ي«م ي » قربان ر جاهل ه تفك ان«ب تقل » تازی من .شده و باقي ميماند

!ظهور ميترا از غار و فرود او از آوه تا«در ترا«، »اوس ناخته » مي نگاور ش تدار و ج ا اق زدي ب ای

ه ده و ب زاد«ش ك » اهورام ن آم ر اهریم يروزي ب راي پ ي ب م .نماید

22 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يروان يده پ نابر عق ترا«ب ر«، »مي يد(» ایزدمه ) خورشه باناني آ رد و ش ور آ ي ظه ار آوه ي در غ ورت آدم روزي بصند، وي را ي پرداخت ود م اي خ ه ه يدن گل ه چران يه ب در آن ناح

رویدند ه او گ د و ب د . دیدن ي ش زات و آرامات اء معج از . او منشرروي ش را ب ت و خون ري را آش او ن يان گ يد و آن م ن پاش زمي

بز ن سرس د زمي انده ش ون فش ره اي از آن خ ه قط ي آ ه هرجای بت ارآور گش ه . و ب اليان دراز آ س از س ترا «پ ن » مي در زمي

داد ت و در اع اال رف مان ب ه آس د ب ي ش ار بزرگ اء آث منشش ي روان د ول تقر ش مانها مس اویدان در آس ودات ج موج

ود ندگان خ تش آن تگيري پرس اري و دس اده ی ته آم در پيوس . زمين است

تدا نكه اب ه ای ر ب تان (نظ اطير مهرپرس ر اس نا ب ترا«) ب » ميود را در ابد خ يروانش مع نرو پ ر، از ای ور آ ي ظه در غارآوهتش او ه پرس ا ب ه ه اختند و درون دخم وه س اي آ ازه ه مغ

ند اط . پرداخت ي از نق نوز در بعض ه ه تان آ ابد مهرپرس در معران« رب ای نگاور(» غ ند آ ياري از و همچن) مان ن در بس يا « ي اروپ ها و » نواح ا تندیس ه ج ت، هم انده اس ي م اري باق آث

تلف از ياآل مخ ترا«ه ور » مي ریك از ص ت و ه ده اس اخته ش س .»آئين مهر پرستي«او رمزي است از اساطير

ترا« ال » مي ا آ ي ب يكر جوان بٌا در پ كل و هغال ي ش مخروطري او ن وي گ نجري در پهل يكه خ ان در حال اي پریش رو موه ف

ه اري ب زد، م ي گ ته، او را م م او آویخ ه تخ ي ب برد، عقرب مي . بدنش چسبيده و خونش را ميمكد، نشان داده شده است

يان، ان هخامنش را در زم ران ظاه ترا«در ای نوان » مي بعاور راه و ی زدا«هم ت » اهورام ده اس ع ميش تش واق ورد پرس . م

نام تقل ب ي مس ورت خدای ا بص ا بعده ر«ام ت (» مه ه آف ) ابالهد رود. درآم تا س تایش در اوس دح و س ي در م ترا«و ابيات » مي

ت ده اس ا«در . آم گ و دان ترا» «ری راه » مي ا«هم اد » وارون زیرود ك س ط ی ي فق ده ول ده آم اص داد ش تایش او اختص ه س ب

. است

آئين ميترا در سراسر اروپا

23 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ر پس در عص لوآيه و س ان س يان در زم س از هخامنش پكانيان، ن مهرپ«اش تيآئي غير و » رس ياي ص ریق آس از ط

ت و در عه یاف ط و توس م بس ور روم قدی ه آش تان ب ارمنس . سرتاسر اروپا گسترده و همه گير شد

رب وي غ تان بس ه از ارمنس ربازاني آ ط س ترا توس ن مي آئي .سرازیر شده بودند بتمامي اروپا سرایت نمود

ال ترا در س ن مي ال 4842آئي وب و در س ه دان ي ب ميترایال ب4872 تبورگ و در س يده 4892ه استراس ریش رس ه ات ب

. و پس از آن در سراسر اروپا فراگير شدتش ترا«پرس بدي از » مي نوز مع ه ه هر روم آ نها در ش ه ت ن

الك تي در مم ن مهرپرس ه آئي ت، بلك ت رواج یاف ود اس او موجت ترش یاف رب گس ه مغ رق ب ا از مش واحل . اروپ ي از س یعن

. انيا پيروان آثيري پيدا آرددریاي سياه تا جزایر بریتال نانچه در س يالدي 307چ ينيوس« م در Lisinius» ليس

.آنار رود دانوب معبدي به نام ميترا بنا آردال هر 1954در س ز ش ترا در مرآ نه از مي يم ت مه ن ك مجس ی

ندن هرداري ل وزه ش ال در م ه فع د آ يرون آم اك ب ر خ ندن از زی لود اهداري ميش وار ر«در روي . نگ يهادی مال «در » وم ش

. نيز نقشهاي ميترا دیده مي شود» انگندهي از رابه های ا و مه انه ه ان نش هرهاي آلم ثر ش يز در اآ و ن

ت ده اس ف ش ترا آش ثر . مي يالدي در اآ وم م رن س ا ق ال ت و آيا، وئيس، ایتال ه، س ان، فرانس ون آلم ي چ ورهاي اروپای آش

ترا از ا ن مي رقي، آئي اي ش ورهاي اروپ يس و آش ا انگل ان ب دی . ارزش و فراگير مردم این سرزمينها بوده است

اندر « ورج الكس يحي، » ج يك مس ذاران آاتول ه گ از پایا نگيني ب ربات س وده و ض ي ب من ميتراگرای ن دش بزرگتری

.جنگهایش به این آئين وارد نمود

مهرابه پارسي= محرب اسالمي ك و اي آوچ گاه ه ه پرستش ت آ ته ضرویس ن نك ادآوري ای ی

ي خانواد ترا «گ رابه «را » مي اجد » مه راب مس ند و مح ميگوی

24 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي از يز اقتباس المي ن ترا «اس اي مي رابه ه ت » مه وده اس . به ت آ ده اس اریخ آم ط در ت ه غل ه ب رخالف آنچ راب : ب مح

د، ي باش نگ م ل ج ي مح ه معن يآید و ب رب م المي از ح افل اس غنكه ه از ای ه ب ان آ ا خدای دا و ی تش خ نگامه پرس ان در ه انس !!رود؟ بلكه به راز و نياز و خلسه و عبادت ميرودجنگ نمي

بابانوئل همان ميترا و عمو نوروز ما استترا« ام » مي ا ن رب ب نن غ نگ و س نان در فره روزه همچ ام

. باقي مانده است» بابا نوئل«ثر آداب د، اآ ترا ش ن مي ن آئي يحيت جایگزی ه مس س از آنك پ

نن وم و س ي«و رس يحيت » ميتراگرای ش مس ر پوش در زی :جوامع اروپایي باقي ماند از جمله

تولد ميترا-»یلدا«جشن = جشن آریسمس -انوئل - ام باب ا ن ترا ب ور مي ن = حض ه همي آ

!عمونوروز ما استار - يزدهمين روز از به ن س در (جش يزده ب ا )= س ب

»عيد پاك«عنوان ند روز ا چ ت ب امبر اس نجم دس ت و پ ه بيس مس آ آریس

ن ميتراگ داي آه ن یل ان جش تالف هم نوان اخ ه بع ت آ ي اس رای . زادروز ميترا در اآثر نقاط جهان جشن گرفته ميشده است

ند دا«هرچ ي » یل ه معن ند «ب ب بل ل » ش ا در اص ت ام ده اس آمناي ه مع وري ب ان آش د«و زب ه » تول ت آ د«اس يالد«و » ول » م

ن يز از همي ازي ن ان ت دا«در زب ي » یل ه معن ه ب يالد «آ م .است ، خارج شده است»ميترا

ره ت و چه ترا اس اله مي ان آ ي هم اله مخروط ا آ ل ب ا نوئ بابن باس آه يز ل رخ ن باي س ترا و ق يري مي انه پ پيد نش ش س ریي ور م ادي و ش ژده و ش يانگر م رخي آن ب ه س ت آ ي اس ایران

ترا ت، مي بل از زردش ا ق ه ت ت آ ي اس د و گفتن ر(باش ا مه ) و ی . هدایایي در شب بلند یلدا براي آودآان ميآورده است

25 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

د ب ق ترام ش الم از ارج و اح ده و در اس رآن آم ه در ق ر آن ران آه داي ای ب یل ي از ش يز اقتباس ت ن رخوردار اس ي ب خاص

. بوده است

مهدویت در ميتراگرایيي نده و ناج ات ده ه نج يده ب دي(عق م ) مه اران قدی از روزگ

ود ج ب تان رای ران باس د . در ای اور بودن ن ب ر ای تان ب ميتراپرسا مان ب ه آس ترا ب ه مي تظار آ واره در ان ت و هم ته اس ال رف

ابودي ر و ن الح بش راي اص ن ب ه زمي اره اش ب ت دوب بازگشد يها بودن رارتها و ناپاآ تان، . ش يان باس يده ایران ه عق ب

ترا« رمان » مي ت ف ه تح نده آن آ ات ده ون و نج نده آ ام ده نظه ت آ تان نيس ران باس تاي ای داي اوس ز خ يزي ج ت، چ ان اس زم

. رفته استبه خود گ» زرواني«رنگ بلعد ان را مي ه جه ه هم ي راآ د و آتش د آم ترا روزي خواه مي

نانكه ت، همچ د افروخ يوا«خواه د »ش نان خواه ند چ داي ه ، خرد ي و . آ ند و تاریك اك آ ثافات پ وث آ ان را از ل يز جه ترا ن مي

» .اهریمن را ازميان براندازدنام ا ب ود بعده ده ب از ش م آغ ه از ميترائيس ت آ ه مهدوی اندیش

يانت« ر » سوش ان دیگ ر در ادی نده بش ات ده نان نج همچ . پارسي باقي ماند

ریعتي، ي ش تر عل ون دآ ي چ م«برخ ن «را » ميترائيس آئيحر ادو و س ناخت » ج ي و ش دم آگاه اس ع ر اس ه ب د آ ته ان دانس

د ته ان ن داش ن آئي يان ای بتاه از بن تي اش ي، برداش ه . آاف ي آنچ ولي ا ون تمام تي همچ ت ميتراپرس لم اس ط مس ا توس ان بعده دی

ري يله گ راف و ح اط و انح ه انحط ش ب يون مخصوص روحانه ه اندیش ي ب يچ ربط دي ه راف بع ن انح ه ای ت آ ده اس يده ش آش

ت ته اس ترا نداش يه مي ب . اول الح طل ان اص ي ادی ند تمام همانوي يام آورش از س رگ پ ي م ه در پ ر آ ش دیگ ات بخ ونج

ت، مي ده س يده ش راف آش تذال و انح ه اب يون ب م روحان ترائيسبوده ي ن اعده آل ن ق دا از ای يز ج ن ! ن يم ای ان آن نكه گم ي ای ول

ري ت فك ته اس يان یاف اود بن حر و ج ر س تدا ب ن از اب آئيت يرغم . خطاس ه عل ریعتي آ تر ش خني از دآ ن س ژه چني بوی

26 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ه تقادش ب يته«اع م«و » الئيس و » اگزیستانسياليسم« و » اومانيس ران ب ه ای ودن جامع ي نم ئول مذهب يره مس د و غ

!!جاي تفكر و تعجب است

آئين گيومرثتاني« نحل«در » شهرس ل و ال ه » المل بل از ورود ب ق

ریح يه«تش يه«از » زروان ك » گيومرث ي ش ه ب ت آ رده اس اد آ یي م پارس اي قدی ه ه ه اندیش م (هم يه–ميترائيس - گيومرث

يه ت و ) …زروان اي گرف وي ج ه نح ت ب ن زردش ا در آئي بعدها ا ت ب ت توانس ته اي زردش ا بگف تگان ب ي گذش تفاده از تمام س

.اجتهاد نوین، اندیشه اي فراخور عصر خویش پدید آوردن« ي مارت ناناپذیر (Gaya Maretan»گ ي ) ف ه پارس ه ب آ

روز يومرث «ام ي » گ ه عرب يومرث «و ب ا » آ يومرث «ی » جان تين انس ود، نخس ظ ميش يان (تلف ه پارس وده ) آدم اندیش ب

ت و . اس نش و آم ه م ت آ ي اس تين آس زدا او نخس زش اهوراما را رزمينهاي آری يان و س ژاد آریائ زدا، ن ت و اهورام را دریافر ه زودت تخوانهاي او از هم تاخيز اس د آورد و در روز رس پدی

. بپا خواهد خواست :در مورد آئين گيومرثيه مي نویسد» شهرستاني«

27 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

آئين زرواني« ت » زروان گرای ن اس س آه نهاي ب يان .. از آئي زروان

ند ان : ميگوی ق زم دود( مطل ير مح ا غ رزند ت) ی ان ؤدو ف مي : آورد زد«یك ري » اورم ن«و دیگ ر » اهریم بارت دیگ ه ع ب

»مبدٌا شر«و » مبدٌا خير«زد« ن«و » اورم ك و» اهریم درت دحای اوي در ق متس

ه تند آ تعادل هس وه م زاع و دو ق دال و ن واره در ج تند هم هسي ه آوشش ود نمون ن خ د و ای رپاي نباش ري ب دون دیگ ي ب یكك بدٌا در ی يدن آن دو م دت بخش راي وح يان ب ه زروان ت آ اس

ردند ار ب ه آ د ب بدٌا واح ت . م بي اس ري نس يدن ام دت بخش ن وح ایت زدوج نيس ورت م ت بص ن جوهری ي در عي اید . یعن در عق

28 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ان ریه زم اس نظ ي اس رونوس«زورائ ا در » آ ه بعده را آ . اندیشه یونانيان مقام ارجمندي یافت مي بينيم

نكه بگذ يان از ای ان از زروان تفكران یون اره اي از م م پ ریردند باس آ اره اي از . اقت نانكه پ المي «همچ رق اس يز » ف ن

به قع« م متعاق ي » يده عوال ت «یعن ه رجع يده ب ا » عق را از آنه . فرا گرفتند

دن د آم نگامه پدی نش و ه انه آفری ریدگار در افس ریده و آف آفان وعص نش انس ه آفری باهت ب ي ش يان ب ن زروان يس آئي يان ابل

. و هابيل و قابيل نيست :زروانيان مي گویند

ن و ه زمي مانها و ن ه آس ت ن يز وجودنداش يچ چ ه ه اه آ انگنها ند، ت مانها و روي زمين ه در آس ي آ يك از مخلوقات ه هيچ ن

ام ه ن ودي ب ت » زروان«موج ود داش ال زروان . وج زار س هد و اورا ود آی ري بوج ا از او پس ا داد ت ه ه زد«فدی نامد » اورم ب

ند ق آ ت خل ا اس ه در آنه ه راآ ن و آنچ مانها و زمي ا او آس د . ت بعن تاد و چني ك اف ه ش ود ب هاي خ ه آوشش بت ب ال نس زار س از هام ه ن ري ب ا پس ه ه ه فدی ن هم س از ای ا پ ه آی يد آ اندیش

زد« د » اورم ر خواه ي ثم ن ب اي م ه رنجه ا آنك ت ی م داش خواهود ا ندار ب ن پ رگرم ای ه س ال آ اند؟ در آنح ن در م زد و اهریم ورم

. شكم او پيدا شدنده ن ب ود و اهریم رده ب ه آ ي آ ه های ت فدی ه جه زد ب اورم

.سبب تردیدي آه او را حاصل شده بود بوجود آمدندون ت » زروان«چ ت گف ي یاف ال آگه ن ح ر : از ای از دو پس

اند ن نمای ه م ودرا ب ر خ رآدام زودت ت ه ن اس كم م ه در ش آ . پادشاه جهان خواهد بود

و ود چ رادر خ ت ب ي یاف در آگه ه پ زد از اندیش ن اورمت دو گف اخت وب بر س ا خ ال ب ن ح ن را از ای ا : اهریم در م پ

ر ) زروان( ه زودت ن آ ا دو ت ریك از م ه ه ت آ يده اس ن اندیش چني . خود را به او بنمایاند پادشاه خواهد بود

29 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

كم نيد، ش ن بش ون ای ن چ كافت و » زروان«اهریم را شدر ر زد پ ي ن راي معرف تب ه . ف ت آ ن ندانس د لك زروان اورا بدی

آيستي؟: آيست و از او پرسيد !من پسر توام: اهریمن در پاسخ گفت

ت ه او گف نده : زروان ب پذیر دارد و درخش ي دل ن بوی ر م پس .است اما تو بدبو و تاریكي

ند ي گفت خن م ر س ا یكدیگ ه آن دو ب ال آ زد«در آن ح » اورمن وش و درخش ي خ ا بوی رر ب ت مق ه در وق ود آ ده ب يا آم دگي بدن

زد تاد » زروان«ن راو اف م ب نانكه زروان را چش د و همچ آمود ا داده ب ه ه راي وي فدی را ب ت، زی ر وي اس ه او پس ت آ . دانس

ار ها بك ت و در ستایش ت داش ه دردس ي راآ ته چوب س دس پ . ميبرد به او اورمزد داد و گفت

و نگام ت ن ه و داده ام و از ای ي در راه ت ه های نون فدی اید تاآ بيداد وي دو م وب را ب ته چ ه دس اه آ ي و آنگ ه ده ن فدی راي م بدو ت و ب زد زروان رف ن ن نگام اهریم ن ه رد در ای س آ را تقدی

:گفته رزندم آ ریك از دو ف ه ه ودي آ رده ب ده نك و عه ر ت مگ

نخستين بار نزد من آید اورا به پادشاهي برميگزینم؟ من گفت؛زروان براي آنكه از عهد خود بازنگردد به اهری

ار ث و بدآ ود خبي را ! اي موج اهي ت ال پادش ه هزارس نه روع ب ریك ش ن ه زد و اهریم د از آن اورم ود و بع د ب خواهوب و د آورد خ زد پدی رچه اورم ردند و ه ود آ ات خ ق مخلوق خل

.فرید شوم و سرآش راست بود و هرچه اهریمن مي آت د اس بدٌا واح ه م ي آ ن زروان د در آئي ه ش نانچه مالحظ چ

ت = انزرو( ي نهای ا ب ق ی ان مطل انه ) Zurvan=زم افسيس نش ابل بل از آدم آ(آفری ده ق ریده ش يل !) ف ي هاب ان حت و انس

.و قابيل در یك سناریو آمده استراي د ب يس از خداون ت ابل ي خواس يز در پ الم ن و در اس

ن تن برزمي درت داش ن ! ق ر آدم ای جده ب رش س دم پذی ي ع در پ

30 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يس د ه ابل دا ب وي خ ت از س ه مهل ود آ ي ش وم «اده م ي ی ال .»الوقت المعلوم

ام ار ن ن ب ن » زروان« اولي ه در بي ي آ ته های نگ نوش در سن راق(النهری ور ع ده ) آش ت آم مالي بدس وذي ش ش ن در بخ

. است به چشم مي خورديده ه عق زد زروان ب نگرن . د. ه«ای و Ringern»ری

ترم« وده Strom»اس ریم ب ورد تك تري م يان باخ زد ایران نيز از .تاس ي ن اخذ یونان ده » زروان«در م يان آم ه م ام ب رر ن مك

تگي دارد ماني پيوس ردش آس ا گ درت زروان ب ت، ق …اسند يري ميك دازه گ يم و ان مان را تنظ ردش آس دم . زروان گ او مق

ت ت اس زد سرنوش يز ای ه چ ر هم اطير . ب ي از اس ر یك نا ب بت ه اس ت چهارگان ي زروان داراي مظهری ي از . قدیم بعض

م ارداري، دانش وم ب ر و مفه بار او را مظه ن اعت ه ای ندان باویدان م ج ه عل ت آن ب ان و برگش ت جه يري و آهول والدت؟ پ

ند ي دان رحله از . م ار م ت را چه ن مظهری ر ای ي دیگ برخد ناخته ان يري ش باب و پ ي، ش ي، نوجوان ر . آودآ ي دیگ گروه . زروان را ایزد زمان، مكان، عقل و نيرو مي دانند

ا اندیش ا بعده يزش ب ر آم ر اث ي ب م«ه زروان » زردشتيسته ر نوش نا ب را ب ت زی ي داش ي را در پ تاني«تحوالت » شهرس

:گفتند» زروانيه«ي ا روحان ه انه ه هم ور آ ي را از ن رد اشخاص داع آ ور اب ن

ام او ه ن م آ خص اعظ ن ش د و ليك ي بودن ت » زروان«و ربان اسب ن ترتي يزها و بدی يزي از چ رد در چ ك آ ت» زروان«ش ين نخس

.منشاء وجود عالم نيست

آیين زردشتب « ور و شس ن پ ت ب ان » زردش ن «در زم ب ب گشتاس

ب م » لهراس اه عج ران(پادش رد ) ای ور آ درش از . ظه پ

31 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ان ات(آذربایج ادرش ) آتورپ ام م ادرش از ري و ن ذو«و م » دغ .بود

ه ت آ ر آن اس ت ب ان«زردش ود و » مرایش بران ب را پيامان اهان و اول ایش يومرث«پادش ن (» گ GyaMaretanآيومرت

ود) يومرث، . ب د از گ راوك «و بع ن ف هنگ ب ه د » اوش ود آ بد از وي ود و بع غول ب وت مش ه دع ا ب ود و آنج ند ب ره

ورث« واروپ(» تهم ان او ) تخم ه در زم ابيه«بودآ ر » ص ظاهدند رادرش . ش د از ب اهي او و بع ال اول پادش م«در س و » ج

اها د و پادش بران بودن م پيام د از ج اهان بع ه پادش : ن و ازجملنوچهر« تهره (» م نوش چي م ) م د وعل رود آم ابل ف ه در ب ود آ ب

ان او ي در زم ه موس اورند آ رآن ب نان ب ت ای ر افراش اهي ب پادشد ر ش يم«. ظاه ت حك ز و » زردش داي ع ه خ ود آ اور ب ن ب ر ای ب

ي ش خلق وت خوی ي از ملك تاب اعل ي و آ حف اول نگام ص ل ه ج .آفرید روحاني

ال ا زار س ه ه تس نش گدش ن آفری ر آن . ز ای ي ب اراده الهان را ورت انس ب ص نده ترآي ور درخش ورت ن ه در ص ت آ رفه يه آدم س ند و بن ن را بيافری ا و زمي تاره ه اه و س د آورد و م پدی

.هزار سال بيحرآت بودن ي عليي ه در اعل ي آ ت را در درخت د از آن روح زردش بع

ه ا آنك ت ت و یاف و و نم رار داد ونش ود ق ریده ب الي آف ي س ه س بيد تاد و . رس ردم فرس وي م بري بس ه پيام ي اورا ب ق تعال س ح پ

ود ت نم ود و او اجاب ن خ ه دی ب راب ود، گشتاس وت نم اورا دعيطان و ي ش ود و نافرمان دا ب بادت خ ن او ع ه «و دی ر ب ام

:و دور بودن از پليدیه او گفت» نهي از منكر«و » معروف دیكدیگرند و ه ل ض ت دو اص ور و ظلم زدان و ن ن ی مچنيند ودات عالم بدٌا موج ردو م ن ه ن و ای ي …اهریم ق تعال و ح

ي است ا و او یك بدٌا آنه ت است و م ور و ظلم الق ن ریك«خ ال شه ت(» ل ریك نيس ت و روان ) اورا ش ثل اس ي م د، و ب ي ض ب

يه نانچه زروان ند چ بت آن وي او نس ت را بس ه ظلم يدارد آ نم ..گفتند

ر ه آن ت آ ي اس ت را آتاب تا«ا و زردش د اوس ند و » زن گوید از آن در ت و بع ده اس رود آم روي ف تاب ب ند آن آ ي گوی بعض

32 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ه ه س د وب زار ش خن گ ت س ان اس رآات انس ه ح يف آ وارد تكل م :قسم تقسيم نمود

)گفتار نيك(گویش - )آردار نيك( منش - )پندار نيك( آنش -

ي رس در ي ناج يد بخش زاره ام ي ه ه در پ ت آ زردشده د آم ي پدی ه پارس ن اندیش ر گرفت ا در نظ ت ب ي بایس ود م ب

تهاد ن، اج نهاي آه ان در آئي ه و زم يازهاي جامع رداري(ن ) نوپا، در تين آنه اي راس ه ه يادها و پای ه بن اور ب ا ب ي ب ند، یعن آ

. رساني نو پردازي و انقالب آند شيوه عمل و پياميازهاي ا و ن ت درده دن و مالكي ام تم ه نظ يل آ ن دل ه ای ي ب یك

ان ه ج ازه اي ب ان ت ه درم لحيني را ب د مص يریزد و بع ریت م بشيزد ي انگ ردن م ت، . آ ودا، زردش و، ب يوس، الئوتس نكه آنفوس ای

بعه« اي س ن » حكم ه همي رند ب ك عص ه دری ان هم فه یون و فالسا و ه درده ود ب خي ب ت در آن دوره پاس ت و زردش يل اس دل

.نيازهاي تازه ایرانيت ي اس ي و خردگرای ب واقعگرای ت، مذه ن زردش . آئي

ي را از د و زندگ ي دان ج م ان را رن ه جه ودا آ ب یه رخالف مذه بت امل ذل يازي را ع يوند و ن ر پ ابد و ه ي ی ج م م رن ر آنه ك عنص یت و ان و طبيع د و جه ي شناس اط م ج و انحط ي و رن و بدبخت

ند ي بي نانه م ي بدبي ا نگاه ان را ب ب . انس ت، مذه ن زرتش آئي .خوشبيني و واقعگرایي است

يد و آش ارو تول رایش آ ند و ب ي آ ویق م دت تش اورزي را بشمارد ي ش راوان م اي ف ه . ثوابه ن ب ي و ازدواج و پرداخت زندگ

اس ر اس ش ب ٌا اخالق يگذارد و اساس ایگان را ارج م همست اورزي اس ي آش ط عمل ر . رواب ه ب ي آ الق بودای رخالف اخ ب

ي و ه درون گرای ن ب ادي و پرداخت ي م ي زندگان اس نف ب «اس نقه م » زدن از درون ه روح ب ت، ب توار اس يعه اس اوراء الطب

. مذهب زردشت رآليستي شدید حاآم است

33 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

پل صراط–مهدویت و جبرئيل در آئين زردشت

مهدویت

مهدویته اور ب ر ب ترا و مه ن مي ون آئي ت چ ن زردش ي«در آئي » ناج

دي «و يانت (» مه بر، ) سوش دا و پيام ن خ ط بي ته اي راب و فرشود دارد راط وج ل ص يل و پ ن (جبرئ ار آه ته ا ز افك ر گرف ي ب یعن

ت ران اس اي ) ای رقه ه ب و ف ياري از مذاه ا در بس ن باوره ه ای آالمي يحيت(اس ت و مس انده ) و یهودی نان م يز وارد و همچ ن

. استن زردش ي در آئي دي و ناج ام تمه ا ن يانت« ب ده » سوش آم

ت ين . اس ن از واپس ه ت ام س نده و ن ي رهان ه معن يانت ب : سوشم وم - دوم-یك ان – س ه جه ه وي ب ت از تخم س از زردش پ

.خواهند بخشيده ي آ ان ابراهيم ون ادی ت چ ن زردش ه در آئي ب آ و عجي

بران ي پيام ي (تمام ي –موس د–عيس يم ) محم ه ابراه از تخمتند و دي«هس د » مه ل محم يز از نس الم(ن بر اس د ) پيام خواه

ود ا . ب يانت ه ت (سوش د از زردش ان بع يام آوران و مهدی يز ) پ ن !مه او خواهند بوداز تخ

فرستاده خدا، رسول خدا-جبرائيل ول تاده و رس ناي فرس ت بمع بري اس ه اي ع ه آلم يل آ جبرائ

.خداست آه در زبان پارسي سروش گفته مي شودد، يش آی نش پ از بدآ يرنگ ب رد ن ر م ر«اگ ده » مه دارن

ش را ندرو خوی ردونه ت ند گ اي ت ا گامه راخ، ب تهاي ف دش

34 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ازد و تابان س روش«ش ا و » س اك و توان نگ«پ ت » نریوس چس ..و چاالك نيز همگام وي شوند

تا، ن اوس ن مت نگ«در ای ته » نریوس ان فرش روش هم و سند يآید، مان مار م زدا بش يام آور اهورام يك و پ ه پ ت آ ایسن ام همي ي از ن ي در فارس اص نرس ام خ الم ن يل در اس جبرئ

ت ار اس يام آور خداوندگ ير پ روش ن ت و س ده اس ته آم ا . فرش امن انها از دام اهریم يدن انس راي رهان ت او ب راي زردش ط ب ه فق ن

.همگام با مهر به یاري مردم مي آید.و بدي زشتكار

پل صراط ت ده اس تا آم يایش «: در اوس ه ن انيكه ب ه آن آس ا هم ن ب م

»تو برگمارم از پل چينوت خواهم گذشتنوت نده ) Cinvat(چي نده و بازشناس ي آزمای ت بمعن در لغ

تگان و در ه روان گذش ت آ ي اس ام پل ت ن ن زردش طالح آئي اصد ي گذرن رگ از روي آن م س از م تر . پ و باریك ه از م ل آ ن پ ای

ودن اس ب ه حس ت ب بيهي اس د تش ي باش يزتر م ير ت و از شمشيدي ي و پل ن و پاآ زدا و اهریم دي، اهورام ي و ب يان نيك مرزم

…

زردشت ضد طبقه دیندارتوجه ر ت م ي زردش ه اساس وم و حمل ه هج ت آ يان اس وحان

ها و ثر نيایش ند و در اآ ي آ اد م و ی نوان دی ا ع ا ب وي از آنه . پيامهایش حيله گري آنان را رسوا ميكند

و « ا » دی ت ام روردگار اس د و پ ي خداون ل بمعن در اصا ان ب ه آئينش ود راآ يش از خ ي پ دان آریای روه خداون ت گ زردش

ود را ازگار ب ن وي ناس و «آئي يروان » دی د و از پ ن خوان اهریم .بشمار آورد

ين ان پيش يد ادی راجع تقل ان و م يانا از امام ت اح زردشه از ند آ اد ميك تان ی بر دروغ پرس ا پيام وان ی نوان دی ش بع خوی

.است) Graham(» گيرهم«جمله

35 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ورا«اي « ند » اه يرهم«هرچ ند آوازه » گ ناه بل ياري گ از بسا بهت ادداري و ب ه ی رآس را ب ره ه اداش و پاداف و پ ردید، ت ن گ ری

».منش از آن آگاهيوان«اي « تار »دی ه و گف ا اندیش ما ب يون ، ش ، روحان

يروان ما و پ ه ش ن ب ه اهریم نده اي آ باه آن ت و ت ردار زش آراه ي گم وب و جاودان ي خ ردم را از زندگ ت م دروغ آموخ

». ميكنيد و فریب ميدهيدي از تا تگا«برخ اي اوس ه » اه ي ب اني عجيب باهت و همس ش

رآن دار ات ق توا آی م در مح ي و ه م در معن ورد ! د ه در مان بد انس دي در آال يدن روح خداون ان و دم نش انس ه (آفری آی

)15 از سوره 29ت ده اس ا آم ان روان «: در گاثاه از جه و در آغ ه ت اه آ آنگ

ه اه آ يدي، انگ رد بخش ا خ ه م ش ب نش خوی ریدي و از م ا را آف مر زدي و آ يام ای ه پ اه آ يدي، آنگ ا دم بد م ان در آال ه ج يك ب دار ن

.».ما نمودي تا هرآس آزادانه آئين پذیرديگوید رآن م ه ق اه آ ا آنگ ا : و ی يان و آخونده بار (روحان اح

بان ا آن ) و ره زیدند وی ي برگ روردگاري و امام ه پ را بيخورند و احق م ه ن ردم را ب يهاي م ه دارائ ي آ ه …روحانيون آ

:دربخش گاثاهاي اوستا نيز آمده استو « ورا از ت ه اي آه ه مای ي آ ره آن بدآنش م پاداف ميپرس

ردار و ت آ اورزان درس ه آزار آش ز ب ش را ج ي خوی زندگ »چارپایان بدست نياورد چيست؟

براش « تداي پيام ه را در اب ار جامع ي اقش ت تمام زردشنش ه م را ب رده و آنان اب آ نش–خط يك - آ ش ن گوی

».فراميخواندان« ران! اي آزادگ وایان ! اي برزیگ ان (اي پيش و امام

يد راجع تقل وان ) ! م يون(اي دی نودي ) روحان راي خش زدا «ب مورا بر »اه يد و فرمان وش فراده ن گ وزش م تار و آم ه گف اید ب ب ».باشيد

واره ه هم ت آ رده اس يد آ ا تاآ م باره رآن ه نانچه ق چندان و بكاران و زورم د فری ك و حس ورد رش بران م پيام

36 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تند آ اني هس ن آس ان اولي وندو آن ع ميش ندان واق ه ثروتمند ي آن ب م بران را تكذی ه . پيام نان ب نه ای ت و آي ت از دس زردش

برد ناه مي دا پ نانچه . (خ ته چ تابالب روده -در آ رآن س ه ايق بي بك پارس تيم-س ياري از –. نوش اي بس ته ه الم برگرف اس

تا دارد ي وااوس ت ژ و حت رآن اس ياري در ق ي بس اي پارس ه ه .)..از جمله آیه آور و

ن « را از ب! اي بهم ه م تين ب ن راس ه از دی ي آ ن پاداش هتریه را ب ه چ پارم آ اد س ه ی ابم و ب ا دری از ت اه س يد داد اگ ن خواه م

»!من رشك مي برند

زردشت حامي زحتمكشاني ت در نزدیك انواده زردش نداري و » دغس«خ ه زمي ب

تند تغال داش داري اش بان و دام رورش اس ت از . پ ا زردش امتاب تن آ دن و نوش ه خوان تر ب ي بيش ر و آودآ ه تفك ا ب ها و بعده

درش ذا پ ته، ل رایش داش مندي گ بویپور«.. اندیش و » شادرش دو«م نام » دغ تادي ب ه اس ورش «اور ا ب ن آ ي » برزی م

.سپارند آه خواندن و نوشتن بياموزدبایل راین ق ه س بت ب ت نس الگي زردش انزده س از ش

رپانها ( نام ) گ فحات ب رانان آن ص وي «و حكم ي (» گ ه ) آ ه ب آت اورزان س ي آش ثار قربان م ن ه رس ياري ب اوان بس يكردند و گ م م

بان را اوان و اس ندو گ ي آ از م الف س ه مخ تند، نغم ي آش ما ریدگان دان زدا(آف ا و ) اهورام ندگان آنه تار آن يخواندو آش م

نش و تياران بدم داران را دس اورزان و دام ه آش تمگران ب س .مينامد) اهریمن-انگرامنيئن یو(پليد

ا ت س ت در بيس رده و زردش رك آ ود را ت انواده خ لگي خه ه آ ام آنچ ده و از تم نزوي ش اران م ر در آوهس راي تفك بي را ر آریای تي دوال آم ط آش د فق ه او ببخش ت ب درش خواس پ

. پذیرفتي تيآش ه معن ت ب وي آس و« از واژه پهل ب«، »پهل و » جان

احل« تار و » س ندار، گف انه پ ه نش تيان ب ه زردش ت آ ي اس ، دواليك از ردار ن ي آ ر م ار دور آم ه ب ي س ان زندگ ا پای وغ ت ن بل س

پيچيند

37 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

تي ن بهزیس انيت، آئي ت، انس ي از معنوی ت دریای ن زرتش آئي . و نيكوآاري و دوست داشتن است

ز در ه ج ن ب ن آئي د ای ته ش ن گف خن آغازی نانچه در س چيز زرگ ن فه ب مندان و فالس رداري اندیش ره ب ورد به ران، م ای

ثلهاي اف فه م ت و فلس رار گرف اي ق ده ه تين پدی ي از نخس الطون .ن مي باشدآ

رش ورد پذی د م ته ان دان گف يز ب ي ن ن به ه دی ت آ ن زردش آئيم و ت نظ د توانس ن جدی ن آئي د و ای ع ش خ واق ب در بل گشتاسه ویي ب د آورد و از س ان پدی ه آن زم ي در جامع ول نوین تحتعهد ه م ب آ را گشاس رد، زی ي آ ت بزرگ يز خدم ران ن تقالل ای اس

ا هر ود ت ه ب پردازد، ب ي ب راج هنگفت وران خ اه ت ه پادش ال ب سرد ودداري آ نكار خ ت از ای يه زردش ب توص ود موج ن خ و ای

ه ایل ب ه م ت آ ته اي زردش ه گف د و ب رزمين ش ن دو س نگ بي جا نگ ب يز از ج ود ن ود خ ي ب ر گيت ي در سرتاس ن به ر آئي نشرآت نگها ش ي ج ا در تمام رد و وي شخص تقبال آ يان اس توران

ود و در وم نم ي در هج زرگ ایران بر ب ت، پيام ان زردش پای . تورانيان به بلخ در پي مقاومتي دليرانه آشته ميشود

زو ناخته و آن را ج ميت ش ه رس ي را ب ن به يز آئي رآن ن قت ته اس تاب دانس ل آ يروانش را اه ماني و پ ان آس وره . (ادی س

)17 آیه 22ي ئله قربان ين، مس ان پيش ته ادی اي ناشایس ه آاره از جمل

يز ن ار را ن ن آ ت ای ه زردش ود آ اوان ب ژه گ ه وی يوانات ب ودن ح م . نادرست دانسته و ممنوع آرد

ترا در ن مي ه از آئي ي آ ئله قربان د مس ته ش نانچه گف ا چ امتقل س از او من ان پ يم و ادی ه ابراه ود و ب ده ب روع ش ران ش ایي الم باق ژه اس ه وی ي و ب ان ابراهيم نان در ادی ود همچ ده ب ش

. ماندي مانوی ي ایران ه های ر اندیش ن مظاه ي از مهمتری ت یكت ي«. اس يز » مان رانيت و ن ت و نص ار یهودی ياري از افك بس

ي« ن گنوس ت» آئي يش . را پذیرف ودرا از آ ت خ ه مانوی ا آنك بت رده اس ذ آ ادي اخ ب زی ي از آن مطال يدارد ول ي دور م . ميترای

38 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

هم ي س رب اقص رق و غ ي در ش ار ایران ر افك ت در نش مانوی . داشته استبسزایي

ه وم ب ي موس ي در دیه نو«مان يا » مردی ابل بدن ي ب در نزدیك . آمد

ندیم « حق ال ن اس د ب تاب » محم احب آ ت«ص ام » الفهرس ، ندر او را رزام«پ ي ب ن اب ابك ب تق ب ادر » ف ام م ت و ن ته اس نوشي يت«مان ي » نوش يت«و بقول ت«و در » یوس ، »الفهرس

. استو بنا بقولي دیگر مریم ثبت شده» راميس«ي ر ا م مان يها اس يكوس«روم يحي «و » مان نابع مس م

ي يقوس » «التين ي » قورب اخذ یونان ریكوس«و م ته » آوپ نوشد ال . ان دود س ي در ح را مان ر 5238ظاه ي براب ي ميترای آریایا يالدي در 216ب نو« م يا «در » مردی ي عل ي » آوی در نزدیك

. دبودن) اشكاني(پدر و مادر او پارتي . بابل بدنيا آمدتملكات زء مس تيال و ج ت اس نگام تح ن ه ابل در ای ب

ود انيان ب ال . ساس ي در س ا 5252مان ر ب ي براب 230 ميترایيالدي الگي(م ارده س ت و ) در چه ود پرداخ يش خ يع آ ه تبل ب

اجگذاري نگام ت ند ه ان و س فر خراس ت از س س از مراجع پاپور اول ال (ش دود س اپور ) 242ح رادر ش يروز ب ت ف ه دالل ب

ه در اید ب ش عق اران خوی ر از ی ا دو نف ت و ب ار یاف اه ب ار آن ش بود ي خ ورد دین ه م ا آ ت و گوی ار داش ه او اظه فون ب را در تيس

ت اپور قرارگرف ند ش ه . پس ود ب ن خ يغ آئي راي تبل ي ب مانت زدیك رف فرهاي دور و ن تاب . س انوي«در آ ي م » قبط

ا( ت) آفاالی ور اس ي مذآ ير، مان اهي اردش ال ش ن س ه در آخری آه ا ب ت ام ند رف ه ه تي ب ا آش رد و ب ت آ يغ حرآ د تبل زم و قص ع

ت و ت نشس ه تخ اپور ب رش ش رد و پس ير م ال اردش در آن سندیان الد ه تي از ب ا آش ند(او ب ا ) س يان و از آنج اك پارس ه خ ب

.و خوزستان شد و نزد شاپور آمد» ميسان«به بابل و ي رميبرد ول ه س ابل ب ي در ب ز، مان لطنت هرم ان س در زم

ون دان، چ ریك موب ه تح ت ب اي او نشس ه ج رام ب بهيون( ت ) روحان ه او نداش اعدي ب ر مس ر . نظ ذا در اواخ ل

ه احل دجل تداد س نوب در ام وي ج ه س ي ب رام، مان لطنت به سفر ازم س واز ع ون در اه يد و چ واز رس ه اه ا ب يمود ت نازل ميپ م

39 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

از ت ب ت او را از حرآ نگام عزیم د، ه ان ش ان و اوش خراسرمان تند و ف ه داش يان ب ذا از بام رود و ل وش ب ه ش ه ب يد آ رس

فون وي تيس ه س ه ب تي روي دجل ا آش ا ب ت و از آنج واز رف اهه فون ب دو از تيس ار ش ار احض ه درب ا ب د و از آنج روان ش

يا« نار »پرگل ع درآ ه«واق ت» رود دیال ي . رف ه آوخ ون ب چابد از ی اه ب ور ش ه حض ه ب د آ رمان آم يد ف ن . رس رح ای را ش ظاه

افرت را ي مس ام یك ه ن ارانش ب وح زادگ« از ی راه » ن ه هم آ :ماني بود، نوشته است

وح زادگ« ا » ن يله او ب ه بوس ت آ ي اس حاب مان ي از اص یكته ك نوش رام را در ی ي و به راي مان رده و ماج تگو آ اه گف پادش

:پارتي چنين شرح داده استذا رام از غ يكه به ت در حال فره برخاس د و از سرس ارغ ش ف

ردن ه گ ازویش ب ك ب كا «ی ه س ه دور » ملك رش ب ازوي دیگ و بردن ر«گ ر اردوان » آرت يخ(پس د ) زن و ش ي آم وي مان ود بس ب

يامدي وش ن ود، خ ن ب خنش ای ن س خ ! و اولي ه او پاس ي ب مان من به شما چه آرده ام؟: داد

ت رام گف ن : به ه ای ذارم ب و را نگ ه ت ورده ام آ وگند خ ن س م .آشور بيایي

ت ي گف ه مان رخاش ب ا پ و : و ب وب ت اري خ ه آ راي چ بو اید ت كار، ش ه ش ه ب يروي و ن نگ م ه ج ه ب را ن تي؟ زی هس

براي طبابت و درمان هستي آه آنرا هم نميكني؟خ داد ي پاس ياري از : مان رده ام بس دي نك يچ ب و ه ه ت ن ب م

ياري را ات دادم و بس ادو نج ياطين و ج ن از ش ما را م دام ش خيري را از ده آث ردم و ع ند آ يماري بل يز از ب رز ن ب و ل واع ت ان

اره د دوب رگ بودن ه دم م ياري را آ يدم و بس داوا(رهان و ) م …زنده آردم

. در پایان این گفتگو فرمان حبس ماني داده شدد ر موب ي، آرت ردن مان تار آ رام در گرف لي به رك اص مح

زرگ يد (ب رجع تقل ي و م ادي ) روحان وذ زی ه نف ود آ اري ب درب . بر شاه داشت

40 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي قبط ظ مان تاب واع ه درآ ي ب دن مان رح آم يز ش ي، نر آن نا ب ت و ب ور اس نازل مذآ يل م ا تفص رام ب ور به حض

. سبب احضار ماني شده است» آرتر«ير ا زنج ایش ب ت و پ يكه دس ش روز درحال ت و ش ي بيس مانير را ه زنج ت حلق يد و عاقب دان گذران ود، در زن ده ب ته ش بس

. چنان تنگ آردند تا مردال دود س ي در ح ا ميترا5252مان ر ب ي براب يحي 277ی مس

. درگذشت، برخي برآنند آه او را مصلوب آردندبود و ت ن ي در دس ي اطالع تابهاي مان يش از آ ندي پ تاچود و يحي ب ان مس ول مورخ د، از ق ته ميش اب گف ن ب رچه در ای ه

يان ه م اجراتي بودآ ثات و مش ه مباح ربوط ب ایان«م » ترسان«و ود» مانوی ته ب ورت گرف ن ا. ص ته مورخي رب الب ي و ع یران

ند ر «: مان ن عم ل ب يان «، »مفض ن ح بري«، »جابری و » طندیم« حق ال ن اس عودي«، »محمدب ي«و » مس ات » یعقوب اطالع

. بسيار گرانبهایي فراهم آرده اندان در ي از مانوی ار فراوان ير آث رن اخ يم ق ي در ن ن «ول ترف

ن ان » چي ه زب ن » ديغس«و ب ن دی وذ ای ره نف ه دای ده آ ت آم بدس . احتي تا به مصر نشان ميدهدو آئين ر

يز ه چ ته آ تاب نگاش ت آ ود هف ي خ يم دین راز تعال ي در اب مان …مهمي از آنها برجاي نمانده است

ه وي ود آ وم ميش ان معل اید مانوی ق عق ربه و تحق ا تج بند ران مان ي ای ب بوم اري از مذاه ي«افك تي«، »زروان ، »زردش

ریقه ایي، ط اید عيس ي، عق اطير بابل ي«اس ژه از (» گنوس بویيون اید رق ان عق يان آن ا«و ) م نا » هئبص ه ب ت آ ده اس ته ش گرف

».ن چه او ادعا ميكرده، جنبه علمي داردآبر رق زرگ ش تفكر ب وري «م بال اله د اق اب » محم ن ب درای

د ي : مينویس ول یمان ه ق ان«ا ب ن »اردم تيك«، ای رك » گنوس شل يزش دو اص يزها از آم ه چ ه هم وزد آ ي آم ا م ه م ن ب آفری

».دان نور و ظلمت از یكدیگر جدا و مستقل هستندجاوی :اصل نور متضمن ده مفهوم است

41 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

م - ت-حل م- معرف ي - فه م خف نش- عل ق- بي - عش خرد- نيكخواهي- ایمان-ایقان

اویدان را در وم ج نج مفه ت پ ل ظلم يوه اص ن ش برهمي :برميگيرد

تيرگي- سموم- حریق- دود-ميغ= ل آغازی ن ، دو اص ر ای الوه ب ي ع ن را مان مان و زمي ن آس

ت ند و معرف ي ميشناس م-جاودان ي - فه م خف نش- عل يم- بي - نس . آتش و روشني را به آن دو نسبت ميدهد- هوا-آب

ن ه م ه ب ت آ ر ـزلـظلم ناهگاه ش ت، پ تي اس نه هس ل مادی ه اص . است

ند و ز ميياب ان تمرآ رور زم ه م ر ب ن عناص ورتای ك بص ی . شيطان زشت پيكر ميشوند

ت ن زش ت اهریم ين ظلم دان آتش رورده زه تين پ يكر نخس پت ه . اس ه اي آ يرود و از آن لحظ مار م الم بش ت ع اء فعالي منش

. پدید ميآید، به خطه پادشاه نور یورش ميبردتين ان نخس يابد، انس ي ب ه بالگردان د آنك ه قص ور ب اه ن پادش

ند ان . را ميآفری يطان و انس يان ش يم م تيزه اي وخ س س په يرد و ب تين درميگ امد نخس ي انج ان م ت انس ر آن . شكس ر اث ب

يطان ن(ش ور ) اهریم ر ن نج عنص ا پ ت را ب ر ظلم نج عنص پ .مي آميزد

ند و ور را از ب ر ن ه عناص يد آ ن ام ور بدی اه ن اه پادش آنگرهاند ت ب دان ظلم ه . زن يفرماید آ ودرا م تگان خ ي از فرش برخ

. با آن عناصر آميخته این جهان را بسازندر ن ت عناص ورش ظلم ون ی ي در چ ر ظلمات ا عناص ور را ب

ایش ند ره ور نيازم ه ن ت، خط رده اس وده آ ته و آل م آميخ هت نجا اس ت و در ای وم اس ه مفه ي ب ي مان ه جهانشناس الح «آ ف

يحي يگراید» مس وم . م ل از مفه ي هگ نانكه جهانشناس چ .مایه ميگيرد» تثليث مسيحي«

42 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تل تلزم ق ماني و مس ياي جس ه دن ته ب انوي وابس الح م ا ف امع ن تقط ل اس تمرار . س ور را اس ارت ن ثل دوره اس يد م تول

. ميبخشد و این به زیان نور استرمك از رم ن ور ن وس ن نگونه، ذرات محس ي ای رتو فالح در پرا ه ف ند و ب ت ميره ت اس ه ظلم ه خان ن آ يرامون زمي ناي پ ژرفتگان ردي فرش ه پایم پس ب تابند و س اه ميش يد و م وي خورش س

ه ی اودان خان ه ج ور ب ه ن ه خط تانه ب ه آس ت ب ا بهش »..فرا ميرسند) پدر عظمت(» پيدوزرگي«

من ه متض ت آ ت زردش تي، از پنداش ن هس راي تبيي ي ب مانن ه ای ادي ب ري م ا نظ يد و ب ت، روي گردان الق اس دو روح خ

ت ئله نگریس ل . مس يزش دو اص ان، زاده آم ه جه د آ ر آن ش بل ي اص ل یعن ن دو اص ي از ای ت و یك اودان اس تقل و ج مس

ه ت ن ت ظلم اء فعالي ه منش ت، بلك الم اس ه ع ي از مای نها بخش تت يز هس از . ن د، ب ب فرارس ه مناس ون لحظ ه چ ود آ ي خم فعاليت

. شور وشر انگيزدي ي و جهانشناس ي مان يان جهانشناس ب م ن ترتي ه ای ب

. آن حكيم بزرگ هندي، شباهتي غریب هست» آاپيال« : آفرینش جهان را به سه عامل نسبت مي دهد » آاپيال« )نيكي(» ساتوا« -1 )تاریكي(» تاماس« -2 )شور و جنبش(»راجاس« -3

ن د، ای ي زدوده ش ا پراآریت ادل ی يكه تع اه او هنگام از دیدگ . سه با یكدیگر آميختند و طبيعت را زادند

ر داده تي نظ تت هس ئله تش ن مس م در تبيي ر ه يمان دیگ حكد ثال . ان ندي «م ریان ه رموز » وران تاآ وم م ا مفه ا«ب » مای

و ثر وج د تك رنها بع ردند و ق ن آ ي «د را تبيي تس آلمان ب ني » الیریه اد «نظ ر آح يز ناپذی اد تمي رارداد » اتح ئله ق ن مس يد ای . را آل

نماید ه مي نكه آودآان ا ای ثر ب ي از تك ن مان ي . تبيي ير تاریخ در س . انگارهاي فلسفي براي خود مقامي دارد

43 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

تين ي نخس ه مان ت آ ت و آن اینس لم اس ته مس ك نك ا ی امي د حكيم ا ب يطان و اساس ت ش ول فعالي ان را معل ه جه ت آ اس ». دانست

مزدك پيامبر برابري همي گفت هرآو توانگر بود تهيدست با او برابر بود

44 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يدن ت ورس ه مهدوی اور ب ت ب ترا و زردش ه مي نانچه اندیش چانيان رانه ساس لطه جاب ر س ه زی يان آ ت و پارس ي داش ناج

ت تند، در ان تن نداش د برافراش ي ق ور توانای يانت«ظار ظه » سوش .لحظه شماري ميكردند) مهدي(

ار و راف درب ت اش انيان حكوم ي ساس ام طبقات نظ

يون دان(روحان يرغم ) موب ود و عل رده ب يل آ ردم تحم را برمتمندان ود و مس رده ب روز آ ادي ب يق اقتص كافهاي عم نكه ش ایان ا و بازرگان اهزاده ه رده ش ش ب اش خوی رار مع راي ام ادار ب ن

.ن بودندو روحانياروتهاي بود و ث اآم ن رزمين ح ر س يز ب ي ن ت اجتماع امنييهاي رف عياش ه ص ان آ ا و دهگان وده ه ترنج ت ي و دس مليچ ه ه اند، آ د بم ت ميش تخوریهاي روحاني اد و مف ار و فس دربا را ب ت زی ت نداش يز امني ي ن يزه پارس انو و دوش بدا از د ج اخته بودن ش س راي خوی ان ب ه درباری راهایي آ حرمس

رو رد را ث ر م اور و همس ي، ی اي اجتماع ازوي توان ت، زن بنانچه دوازده د، چ ش درآورده بودن بقه خوی يار ط يز در اخت نرو اص خس را و خ ان حرمس نها زن زار ت ه ه ي س ه قول زار و ب هن تر از ای يزي آم يز چ زاده اي ن اهزاده و بزرگ ر ش ه ه د آ بودن

. را در اختيار نداشترو ري(خس زار زن در ح ) آس ه ه ت و س ته اس رم داش

ه يدادند ب ان م احب اوالد نش ان ص يوه زن يزگان و ب رآجا دوش ه :ابن بلخي نيز مي نویسد. تصرف خود در مي آورد

باري و « زرگواري، ج يد در ب ي رس ه درخت ري ب آسل باب تجم ه اس بود و از جمل ند او ن ي را مان ه ملك ي آ فرمانده

د راهاي او بودن يزك در س زار آن ر «از . او دوازده ه » یهس » .تا مطربه و خدمتكار) آنيز همخوابه شاه(

ير و ش را اس بقه خوی ترآان ط نها دخ اني ت وك ساس ملان ت و دهق ر تهيدس ي اگ ه حت يكردند، بلك ار نم يزك درب آنرف ود در تص ي ب م دخت ي را ه ته دل ر خس ا آارگ اتوان و ی ن

يآوردند ش در م ي . خوی م فردوس يم ابوالقاس نانچه حك چ

45 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

رام ناب به راید، ج تر ميس ار دخ ه چه مش ب ا چش ور ت گ :روستایي آسيابان ميافتد هرچهار را از پدر مي طلبد

رزهرچهار پرسيد بهرام گو ورـش ادـآز ایشان دلش اندر افت

آه اي گلرخان دخرتان يداآه

وزين آتش افروخنت بر چه آيد؟اي سرو : يكي گفت

باال سواريز ماننده ــبه هر چ

شهريار ايي ان يكـــــپدرم

آسيابان پريهسار ــدرين دام آ

خنجري گريهم اندر زمان آسيابان زآوه

بيامد زجنري خودبا گروه

بدو گفت هبرام آاين هرچهار

به من ده وزين بيش دخرتمدار

بفرمود تا خادمان سپاه

كوي شاهـــ برند آن بتان را به مش

ي و روتهاي مل ي و ث درت سياس ه ق رایطي آ ان و ش ن زم در چنيدان اني و موب ار ساس ت درب ي در خدم يزگان ایران انوان ودوش ب

و ي ظه ت و مان ي زردش ر در پ يانتي دیگ د، سوش ي بودن رروحانيامآ ا پ ورش آوررد ت ي ش ت رهای ه درجه ي در جامع ول آفرین وتح

ورش ود و ش تمندان ش تم و آزادي مس ير س يان اس يز پارس انگ .شاه و دربار شد

اران مل ي ی ه گرام ت آ يد اس بت ام ران نس ي و بي ای ئله تاریخ ن مس ه این انوان ميه ه ب ن ب اهان آه ق ش ير از عش ورد دلگ ن م ژه در ای م بوی ن قل ای

.نشوند

ر ت دوم پس رگان«زردش هر » خ ه در ش ارس آ باي ف از نجا« ا(» پس ران ) فس اي ای ري را در فض يام براب ود، پ ته ب د یاف تول

اگردان و ن ش ن، فداآارتری ن باوفاتری ند و بهتری اران او درافك یت ت، توانس رتوان داش ي و پ يه اي انقالب ه روح امداد آ ر ب زدك پس م

رمول ا ف ه ـب ردن اندیش ت دوم«ه آ يان » زردش ي پارس واي رهای پيش . از قيود محدودیتهاي طبقاتي شود

46 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ر ت دوم پس تباه زردش ه اش ان ب ياري از مورخ رگان«بس را » خد ته ان ي دانس زدك یك ا م رده. ب ل آ بري نق نانچه ط ا چ ت ( ام و درسد ي باش ریه م ن نظ ردم را .) تری يام م ت دوم ق ي زردش زدك در پ م

ت رده اس بري آ توان ره د و مي بوده ان ي ن ز یك ام هرگ ن دو ن و ایبر امدادان ره زدك ب الب و م م انق بر و معل ت دوم پيام ه زردش ت آ گف

. انقالب بوده است مسئله دیگر آه در قيام مزدك توسط ذهنهاي ناتوان در طول تاریخ

مسئله شعارها و اهداف، نظریات انقالبي وي ،خوب درك نشده است بر این مي باشد، زیرا تنها بر اثر اینكه او منادي برابري انسانها بوده و

باور بوده است آه تمامي انسانها باید درثروتهاي خدادادي شریك، صاحب و مالك دسترنج خود باشند و زنها نيز در خانه تمامي مردان

تاریخ نویسان (آنان . باشند تنها در اختيار درباریان اینكهنهباشند …اند آه مزدك را پيامبر فساد اجتماعي و را بجایي آشانده) نادان

بخوانند ولي چنانچه در سطور قبل آمد در آن زمان ساسانيان با زن همچون آاال برخورد ميكردند و تمامي زنهاي ميهن را در اختيار خود

چنانچه بهرام گور حتي از دخترآان آن آسيابان پير آه گرفته بودند، .عصاي پير و قوت تنگدستي او هستند نمي گذرد

عار س ش روت و زن«پ ري در ث ت » براب ي درس عار و اقدام شيكرده اب م زمان ایج ر آن اآم ب اص ح رایط خ زدك درش ه م وده آ ب

ند ل آ ان عم زرگ آن س تهادگر ب زدك آن اج ه م ت آ نانچه . اس چبري مينو دط زدك در : یس ه«م ه » مدری رقي دجل احل ش ع س واق . تولد یافت» آوت العماره«محل آنوني

ر ت پس رگان«زردش ود …» خ وس آورده ب ن مج ي در دی بدعتل ردي از اه دو م ده بودن وت او ش يرو دع ردم پ ه«و م نام » مدری ب

ه يخواند واز جمل ت وي م ه بدع ردم را ب امداد م ر ب زدك پس مي گ ردم م ه م يكه ب تچيزهای يكرد ف ب م دان ترغي يداد و ب : و رواج م . مساوات در مال و زن بود

اد ن ی ت در دی نوان بدع بري از آن بع ه ط ه را آ ان آنچ ي گم برفت امل و پيش ر تك ن براث ازي دی تهاد و بهس ز اج يزي ج ند، چ ميك

ت ان نيس وایان . زم بران و پيش ي پيام الت تمام ه رس اري آ آلما در او ت و مس وده اس اریخ ب تين ت ن راس اي ای نه ه تا زمي س

. نوپردازي هم وجود داشته است

47 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي« د » ثعالب ي نویس دا روزي در « : م ه خ ت آ ي گف زدك م مند ش آن اوات بخ ه مس ود ب يان خ ردم م ا م اد ت ان نه نانكه . جه چ

تم ر س ر یكدیگ ردم ب ي م د ول ي نباش ري فزون ر دیگ يچكس را ب ه .آردند وبرخي برتري جستند

تند ان را شكس ندان ناتوان ود زورم ه خ ال را هم و روزي و م .برگرفتند

ا ند ت نوایان ده ه بي يرند وب ندان بگ ه از دولتم ت آ نك الزم اس ای .همه در مال یكسان شوند

ا ق او بدانه ت ح تاع اس ا م ا زن ی ته ی ي درخواس رآس را فزون ه ».بيشتر از دیگري نيست

ن ژه اي از آئي انه وی زدك نش ي م م انقالب ن حك دور چني راي ص بن دارد یع تهاد و آه ن اج ن چني راي ای ي ب انه های تا نش ي در اوس ن

.نوپردازي اي موجود استداد«در ت » وندی ده اس ي « : آم ر همكيش ا –اگ رادري ی ب

ول تي، پ يخواهد –دوس ول م ه پ ي را آ اید آس ت، ب ند خواس ا پ زن ین ه آابي ي ب ت، زن تار زن اس ه خواس س را آ ول داد و آن آ او پ

».آالم مقدس یاد دادسپرد و آنرا آه خرد ميجوید، د عودي مينویس تا : مس زدك، اوس ت (م تاب زردش اویل ) آ را ت

يكرد ت .. م تقاد داش ن اع اویل و باط ه ت ه ب ود آ س ب تين آ وي نخسك … ق( زندی ي ) زندی ه معن يز و ب ش آم طالحي نكوه اصزارنده« يروان » گ ژه پ ان وبوی ندان ایش ان و همان ه مانوی ت و ب اس

تا، راي اوس ه ب زدك آ د«م زارش(ا ی» زن د، ) گ رده بودن راهم آ ف . اطالق ميشود

ر ودرا ابالغگ ه او خ د بلك دي نش ن جدی ي دی ز مدع زدك هرگ مرایط ه ش بت ب ود نس ا ب ه توان ري آ ت، ابالغگ تا ميدانس تين اوس راس

.زمان، اوستا را تفسير و تشریح آندخواجه نظام الملك آه از دشمنان تاریخي مزدك گرایي مي باشد به

مزدك از علم : مند بودن مزدك اعتراف ميكند و مينویسددانا و اندیشنجوم برخوردار بوده و لذا در شرایطي بنام خویش آغاز به دعوت آرده

. آه همه مردم چشم براه سوشيانتي از تبار زردشت بوده اند

48 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

م« ن ندی ورد » اب ده درم زدك اول خوان ت دوم را م ه زردش آ :عقایدش مي نویسد

ه از خ « يداد آ درز م ه ان يد و از آنچ ره جوی ي به يهاي زندگ وشتن را تكاري خویش ري و درس ه براب ت ب يدني اس ي و نوش خوردنيچ وازي ه يهمان ن يزید واز م م بپره ر ه لط ب ازید از تس يراب س س

».فرو مگذارید :محمد اقبال الهوري درمورد قيام مزدك مينویسد

راي …« ردم گ بر م زدك پيام ت( م ر ) آمونيس ه درعص آيران ساس يحي (اني انوش م مس ده شش ر ) س ت در براب ميزیس

ي يان«تكگرای ي » زروان ري، دوگرای رد ونظ ي آ ود واآنش ر خ عص ».آورد

يا ي اش ه گوناگون د آ رآن ش ي ب ند مان زدك مان ي از دو ءم ناشت اویدان اس تقل ج ل مس ل . اص ن دو اص ي از ای يد«یك » ش

. نام گرفته است) تاریكي(» تار«ودیگري ) روشنایي(رخالف زدك ب ينم ي يپيش ا جدای يزش ب ه آم ت آ اور داش ان ب

ول ه محص ت، بلك رون نيس يار مق د و اخت ه عم ن دو ب ي ای نهای .تصادف است

ت و در رخوردار اس اس ب زدك از احس ري م ام فك دا در نظ خلي دارد يروي اص ار ن رمدي خودچه ور س ه، : حض يز، حافظ تمي

رور م، س وند و . فه ي ميش ن متجل ار ت ه درچه يروهاي چهارگان نن پردازند ای انداري مي ه جه ر ب ن دیگ ار ت ياري چه ن ب . چهارت

وند، ر ميش ا از یكدیگ ي آنه ث جدای ه باع ودات آ ایص موج خص . زاده نسبت آميزي نيروهاي چهارگانه اند

ان ي گم ت و ب ي او اس زدك، مردمگرای يم م به تعال ن جن ممتازتریر ي موث ن مردمگرای ي در ای ي ميهن ه جهانبين ان ب رایش مانوی گ

ت وده اس ه . ب ت آ زدك ميگف رند: م ان براب راد انس ه اف ل . هم ا جع به ه ب ا آنك انند ب ي ميكش ه نامردم ردم را ب رادي، م ت انف وم مالكي مفهالت حت رس د و ص خن درآم دس بس ش مق زدك آت يروان م تقاد پ اع

ي داد زدك را گواه دان . م ا موب ت (ام يون زردش ه ) روحان آتند او وش نداش ن اورا خ ي آئي به اجتماع ا جن يروان مخصوص و پ

».فراوانش را آشتند

49 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ند ت چ ي و حاآمي ادي اجتماع ي اقتص امان سياس اع نابس اوضتكش و اي زحم وده ه ریع ت ي س ا خيل د ت ب ش انيان موج اله ساس سيام ه پ د ب ردم بودن ي م يداري و رهای ه ب ه در اندیش ا آ ندان دان خردم

.انقالبي مزدك پاسخ مثبت گویند و در گرد او جمع آیند

شم براه ناجيمردم هميشه چكيالتي در ي و تش بخش انقالب ت رهای ك حرآ از ی ر آغ براثت بانه زردش ري طل يام براب يان، پ وي مزدآ ران از س ر ای سرتاسي در ور انقالب ت ش د توانس بري ميش زدك ره وي م ه از س دوم آ

راه م ب ه چش ردم هميش يان م ي«م ه » ناج رروز آ ند و ه بيافرید زوده ميش زدك اف يروان م ر پ ت ب ه ق. ميگذش اني آ اه ساس باد پادش

تش ظ حاآمي راي حف ود ب بر ب ش باخ ایدار خوی رزان و ناپ لطه ل از سط له اش توس قوط سلس يري از س ب «و جلوگ يون برابرطل » انقالب

د زدك ش ن م رش آئي ه پذی بور ب يروهاي . مج رش، ن ن پذی ي ای در پو ي را لغ يازات طبقات ده و امت ت آم حنه سياس رروي ص ي ب انقالب

. آردندن د ام همچني اختار نظ ياد و س ي بن زرگ انقالب يزش ب ن خ ي ای ر پ

د يده ش م پاش ي از ه اهي بكل ان . شاهنش تان و دهگان تهيدسياري وریده و بس يون ش ران و روحان راف، توانگ ر اش تمدیده ب سيروان ي پ ات انقالب ر اقدام ه در براب ي آ ام طبقات دارهاي نظ از پاس

وا ي ام دند و تمام ابود ش يكردند ن ت م زدك مقاوم ع م ه نف ا ب ل آنه . توده هاي تهيدست تقسيم شد

ه ا ب ان ی تاده و اآثرش تدار اف يون از اق زدك، روحان ان م درزمر ر قه ه در براب د آ ت زدن ا دم از مخالف تند ی د پيوس ت جدی نهض

دند ابود ش ي ن ند . انقالب ان گریخت اط جه ایر نق ه س ران ب اهم از ای …یون ه چ ي آ دود روحانيون م و مع ده آ ك آن ع دون ش باد «و ب ا » ق ب

رویده ن گ ه نوی ه اندیش ان ب ظ جانش راي حف بار و ب راه و اج اآد يان . بودن ابودي مزدآ قوط ون ت و س ل خيان ن عوام لي تری اص

. بدست انوشيروان بودندس از ای راف و نپ ت، اش الب گذش يروي انق ي از پ كه مدت

نار ي آ ت و مفتخوارگ ي از سياس ه بكل ي آ اهزادگان و روحانيون شده بو ته ش دند و گذاش غول ش د مش ن جدی يه آئي ئه عل ه توط د ب دن

50 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

باد را تند راي ق يار نتوانس دات بس ریكات و تهدی ي تح ي در پ وقتد ا زدن ه آودت ت ب ورانند، دس يان بش يه مزدآ ند واو را برعل ر آن دیگ

اندند اهي نش ت ش باد را برتخ رادر ق ب، ب ن . و جاماس ي ای در پتگير و ب ي دس يان برخ ي مزدآ ر انقالب ا عناص ه آودت ياري ب س

.شهرهاي دیگر گریختند و خود مزدك در آذربایجان مستقر شدته ه وي نتوانس م آ اید ه يد و ش ري نپای ب دی اهي جاماس پادشان و ران، درباری ه توانگ يفه اي آ ده وظ ي از عه ود بخوب ب

رآید د ب رده بودن ول آ ه وي مح يون ب ه . روحان ت ب ان نوب بدینس . سي شاه نشستفرزند قباد، انوشيروان رسيد و وي برآر

ود يروان عه رو انوش ير«خس ابكپوراردش اد » ب يش نه را در پندد ار ب يتهاي او را بك ه وص د آ رآن ش دزاده . و ب ير موب اردش

ي( رزند روحان ب ) ف ه مذه ود و ب ني«ب يجه » مزدیس ند و درنت پایبوب ق محس ثال او زندی ي و ام ند مان ي مان ریعت او اشخاص در ش

. ميشدندت نش ه تخ ون ب رو چ ت خس ت گف ن : س ر دی ت ب دار دول م

ني « ر » مزدیس ار دیگ يچ آ ه ه تد ب ارغ نيف نكار ف ا از ای ت و ت اسبود بهتي ن تقاد ش ن اع ي در ای اید آ گر را ب رد و لش توان آ تفات ن ال

رد ر آ ران را حاض ران (و مدی ان–توانگ يان- درباری ) روحانت ان را گف ود و ایش ر او ب ي وزی ر ، آ ور بزرگمه ي : بحض يد آ بدان

ن ان ای ثل او هم ود و م افل ب ار او غ درم از آ بد و پ ك ميطل زدك مل مق « ي زندی ا » مان د م ي ج ت آ رام «اس وربه زپ ت » هرم اورا بكش

ت الم فرونشس نه او از ع ا فت رد . ت اید آ ي ب ن مردم ير ای نون تدب . اآ شما چه صواب مي بينيد؟

ند ان گفت ر « : همگ رده اي، ب ي آ ه آ ن اندیش م و ای نده ای ا ب مك ا بات مل ت ث يروان گف ام : نوش وآت تم يار و ش بع بس رد، ت ن م ای

ه م ز ب رما دراز كدارد، و اورا ج نكار ب رنه ای رد و گ توان آ الك ن ر هود ر. ش ن س نون ای ته داریدت رااآ يروان، ا هف يم و انوش ير آن ا تدب م

ا در م ي پ ر حق و ب ي ت ت آ وم اس ا را معل ي م يغام داد آ زدك را پ ميكرد ب م ه واج ت توب نون . متابع ي اآ ا آی زدیك م ادت، ن ر ع ي ب اید آ ب

ر ا ه زدیك م ش ن ت خوی ي و منزل ا گردان وم م ت معل ریق راس و ط . چه معمورتر داني

51 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

رمود تها ف يروان اورا آرام د و انوش زدیك او آم زدك ن يش . م بد ي از ح ت آ زدك پنداش ن م ي ای اد، آ ه او نه تن در آف و خویش

ه مي ن جمل ر ای م ب ا ه ي ب رد و مدت يد آ يروان را ص بودند، انوشد ته بودن ان گرف يروان را در زب يان انوش نانكه جهان ه . چ از آنچ

ود از ي ب رآجا یك تند و ه ي دانس ال نم ن ح اه«باط باع » دع و ات …مزدك سربرآوردند و آشكارا دعوت ميكردند

ت ك روز اوراگف يروان ی م و : انوش ن حش ن از ای ه م بدانكه ه ب يخواهم آ يرآمدم و م ود س واب خ ال و ن تكاران عم اي خدم ج

. هرآسي از ایشان یكي از شما بگذارمرفان و پاهيها و متص يان و س ر اع ه ذآ س ب ختي نوی نون نس اآغلي بي و ش ه منص ریك را ب ان ه ا ایش د ت بع توان ي از ت روفان، آ معا د، ت ت توان ه دربيع ت آ پاهي و رعي بقات س ختي ط ارم و نس بگم

».هرآس را نظري و نيكویي فرمایميرن ن ن ا ای يروان ب ازمان انوش واداران س اء و ه ي اعض گ تمام

ود رمانه ب ان مح ي و آارهایش ان مخف ه اآثرش زدك را آ ي م انقالب ».را خواست آه بشناسد و تمامي را نابود آندرد ه آ ن جمل ر ای خت ب زدك دو نس د و : م زون از یكص نانكه اف چ

:پس انوشيروان گفت. پنجاه هزار مرد برآمدند رجان رگان (مه ت ) مه ده اس زدیك آم ي از ن يخواهم هرآ و م

ا ي ت ه را بخوان د، جمل باع توان روفان ات رهنگان و مع يان و س داعغلها رآارها و ش ر ه ه را ب نم و هم ان آ دار ایش رجان پدی ن مه ای

». گمارمه زدك نام ادند و هم ن نه ه مدائ ان روي ب ا همگ ت ت ا بنبش

رجان ي روز مه ود، آ اد ب اعده نه ش ق گر خوی ا لش يروان ب انوشي ي عظ رخوان خوان باع اورا اول ب زدك و ات اد و م م نه م خواه

انم يرم و . نش ت گ نه در دس الح بره تم و س زدك بایس ر م ر س ن ب و منهان و د پ يده داری الح پوش ا س ه ه ر جام ي در زی اید آ ان ب ما همگ شير در ما شمش م، ش ي زن م آ ه اول زخ م، ب زدك را بكش ن م ون م چ

ا يد و همگ اره آن وان پ ر آن خ ان را ب يد و همگ اق نه ن اتف ر ای ن بيان الك و درم هرها و مم ه ش ه هم ت ب رمانها نبش دند و ف ت ش همدس

52 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ا روز تاد ت اد و فرس زدك نه باع م ختي از ات ي نس ر فرمان ه . آن جماعت را بگيرند و محبوس آنند) جشن مهرگان(مهرجان

رجان ون مه رگان(چ ن مه ه ) جش ط دجل ر ش ا ب رمود ت د ف درآمزدك را رنهادند و م يم ب ي عظ ر او خوان ر س ود ب اند وخ الش نش در ب

ر آن ي ب باع مزدآ ان و ات يان و مقدم رد از اع زار م تاد و دو ه ایسيرامون يده پ ه پوش ر جام الح در زی رد س د م تند و ص وان نشس خگرها ر لش اهدارند و دیگ ا اورا نگ د ت ب بودن يروان مرت انوشند و ته درگرفت رخوان نشس ي ب يان آ يرامون مزدآ ه پ درروی

يروان تب ت انوش ت داش ي در دس ي (رزین ند ناچخ ي گوی و ) و بعضزدك را ا م اخت ت ار س ن آ ر ای اچخ از به ن ن ه تبرزی ي آ اول آسك ه ی يروان ب ت و انوش ت داش ي توانس ير نم ند، شمش م آ دان زخ ب

نارش ا رمزدك درآ م س ند و در فكزخ يرها برآهيخت گر شمش ند و لشردند الك آ ه را ه تند و جمل ان بس م در آن ر. آن زندیق ي و ه وز هرآ

د ري بودن الك آس ود …در مم تني ب ه آش د و آن را آ تار آمدن گرفردند و بس آ ا ح رمود ت ود ف تي ب ي بازداش تند و هرآ ا بكش رمود ت ف

ردند ردن، آ ت آ بول شایس ه ق ي توب ود آ اي آن ب ه ج س ب و . آن آ . جهان از ایشان صافي ماند

ن ه جایگزی ا آ ي آید،گوی ي برم ن بلخ ارش اب نانچه از نگ چردن ج ا آ رد ت دان نك ار و موب راف و درب ه اش ي ب ب آمك اماس

ند ابود آن يان را ن ا . مزدآ ا ب انند ت ي رس درت م ه ق يران را ب ذا انوش لك رد را دری زار م نجاه ه د وپ دود یكص نانه اي ح يرنگ خائ ن ن چني

. روز در سراسر ایران قتل عام آنندتل امل ق ن ع لي تری ود اص يز خ زدك ن اي م تماد نابج ویي اع از س

ا ردیدع يان گ يآید و . م مزدآ د م ا پدی ثر انقالبه ه در اآ تباهي آ اش . منافع مردم تهيدست را شدیدٌا تهدید مي آند

ر ه از نظ ي را آ ش دولت ا ارت د ت رآن نش باد ب ان ق زدك در زم مان نافع درباری دار م ري پاس تواي فك يز مح اریخ و ن ران–ت - توانگ

ردم ي از م وده و ارتش نحل نم ود را م يون ب ت و روحان تهيدسرداند ن آن گ ودرا جایگزی وادار خ ان ه ي . دهگان ر انقالب را ه زی

ك ند ی دانقالبيون، نيازم اي ض ئه ه يري از توط ا و جلوگ راي بق بالب وادار انق ر ه ان عناص ط هم ه توس ت آ ي اس د و مردم ش جدی ارته اند آ د م يروز خواه اه پ ي آنگ ر انقالب ا ه د و اساس ته باش كل گرف ش

53 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي درت سياس ي-ق الب ا- نظام وادار انق ردم ه ه م ا ب ادي را تمام قتص . منتقل آند

ن يان اولي ي مزدآ يان انقالب ورش و عص ان ش بدینسان « تهاي جه ار » سوسياليس ط درب اه(توس ازار ) ش ران(و ب ) توانگ

. نابود ميشود) موبدان(و مالها اموش ران خ ع در ای ند در آن مقط الب هرچ ن انق عله ای ي ش ول

يروان بمنا ه انوش ود وب ر از ميش زار نف دوپنجاه ه ام ص تل ع بت ق ستان ان-تهيدس ر از - دهگان ب دادگ ران لق رمان ای ندان قه خردم

ان اره درباری ود و دوب ا ميش يان اعط وي روحان ران –س – توانگي را ام طبقات تحكم و نظ ودرا مس درت خ اي ق ي ه يان آرس روحانار و د درب يان ض بانه مزدآ ري طل ه براب ا اندیش ند، ام تقر ميكن مس

ر و توا يوننگ ي روحان ه باق راي هميش تر ب ر خاآس ي زی ون آتش چان ورت حاآم ر ص ي ب ت چنگ ي یاف تي م ه فرص رگاه آ يماند و ه م

خن ن س واه ای يد، گ ي آش ه آم ق«نك نام و (» زندی ه دش ي آ نامود تان ب ن دوس يان و ميه ان و مزدآ راي مانوی ي ب نان .) اتهام همچم ب الم ه د از اس ي بع يماند و حت ران م اي ای ياري از در فض س

ام ه اته يون ب ق«انقالب ه«و » زندی ل (» زنادق ن اه ران باط مفس . قتل عام ميشوند) آتاب و نوپردازان اجتهادگر

ران يان در ای ن مزدآ رار گرفت كنجه ق ت ش ام و تح تل ع بال ق بدنامات و ون روم و ش ر چ رزمينهاي دیگ ه س ياري ب ناه آبس يه پ نطاآ

ه يز ب ت ن رت و در غرب ك درهج ي ش ردندو ب اي آزادي و ب آرمانهمردند ا را ميش ه ه اندند و لحظ ایدار م ادار و پ ان وف بانه ش ري طل براب

ا ي«ت ند » ناج پاه آفرین ند و س يمه زن ول او خ ر ح يزد و ب ي برخ نوینار تم درب ران را از س يران (و ای زاران و دب ي آارگ اه و تمام ش

ت ران ) دول عيفان و (و توانگ ه ض اري آ رمایه داران و تج سان ان ناتوان قت آن ت و مش ج و زحم ا از رن ند ت ي ميگرفت ه بردگ را ب

ازند تر س ش را فزون اي خوی نه ه يان ) گنجي واره (و روحان ه هم آان داران منافعش ن پاس رمایه داران بهتری اه و س ت ش ت در دس دس

… آزاد آنند،بودند با فتواها و احكامي آه صادر ميكردند

!گداي شهر نگه آن آه مير مجلس شد

54 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي ري نپای تان دی وزان عربس ك و س حراي خش ردي از ص ه م د آران نطقه روم و ای اآم م ژه ح رایط وی ي از ش ره جوی ت و به برخاسر ي دیگ اریخ را برگ وزاند و ت د س ي جدی ر انقالب ش قه را در آت

. بگشود و بگفته حافظ شيراز گداي شهر، مير مجلس شد ستاره اي بدرخشيد و ماه مجلس شد

مونس شددل رميد ه ما را رفيق و نگار من آه به مكتب نرفت و خط ننوشت

به غمزه مسئله آموز صد مدرس شد به بوي اودل بيمار عاشقان چوصبا

فداي عارض نسرین و چشم نرگس شد مصطبه ام مينشاند اآنون دوستر به صد

گداي شهر نگه آن آه مير مجلس شد خيال آب خصربست و جام سكندر وارس شدبه جرعه نوشي سلطان ابوالف

ام ري در ج راب خض ا ش ت و ب وزان برخاس ریش س ه از ق آري آنچيان اه پارس ي ش رعه نوش كندري در ج وارس (اس لطان ابوالف ) س

ن تان و دی نهاي عربس يم ت هر و یت داي ش بداهللا گ ن ع د از محمدب شت با گف ه زی ود و چ ته ب يات گرف ات و ح ود نش ه او آورده ب ي آ نوین

ه يراز آ افظ ش هر : ح داي ش د گ س ش ير مجل افظ و ! م ٌال ح و آوي اریخ مول ول ت ي در ط ر ایران ته دیگ ا فرهيخ روده و دهه در س

ود را در ي خ ق و دلدادگ ر وعش ه مه ك بهان زار و ی ود به اي خ ه !آئين اوستا و دوري جستن از افكار تازیان نمایان ساختند

اوستا نخستين اندیشه خردگراوا ه هم ي آ فه های ا و فلس ه ه يان اندیش اریخ در م ول ت ره در ط

ر ه عم نه آ ه اي آه ت، اندیش وده اس غول نم ود مش ر را بخ ن بش ذهت ته اس تي توانس د، براس يش ميرس ال پ تهزار س ر از هف ه فرات آن بنش، ي آفری ي و عين ود ذهن ي وج ان را چگونگ ي انس ند گانگ چه اي نش را بگون تي و آفری فه هس ود، فلس تایي و جم ت، ایس خالقي

55 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ند و ا ریخ آ را تش ي خردگ راي تمام د ب ي باش نما و بنيادین ه راه ندیش …تفكرات و ادیان و فلسفه هایي آه پس از او آمده است

ن اران آه ه در روزگ ت آ وده اس تا ب ن اوس ه آیي ن اندیش اید ر یكص م ب ت یك ان زرتش ود و درزم ته ب ردم نهف ان م ا و اذه دردله

…و بيست پوشينه نوشته شده بود

اوستا ریشه ادیان جهانو فه ب ن فلس ته از همي ي برخاس ي و ژاپن رات چين ر تفك دا و دیگ

وي، دازه و نح ه ان ك ب ر ی يز ه ان ن ر ادی ت و دیگ ه اس اندیش . برگرفته هایي از این اندیشه آهن را دارا هستند

ه د آ يده ان ر نام ترا و مه يش مي اي پ زاره ه ه را در ه ن اندیش ایود ي بخ درن و جهان ره اي م تي، چه ب زرتش س از آن در قال پ

. ته استگرفاج و ود ت ي ب اهزاده اي ایران ودا ش ه ب ت آ اد آوریس ایان ی ش

وده و ا نم اهي را ره ت و پادش يگرددتخ الش م ت ت بازگشل يوه عم ردازي در ش ا نوپ نماید ب تي ب ي زرتش تن، ميترای بخویش

… ا ر اروپ يح در سراس ش مس وم زای ده دوم و س ا س ترا ت ن مي آیي

ش بزر راي بخ دي ب ن واح ود و آیي ير ب ریت فراگ ي از بش وب گ محسد ي ش پانيا و م تان،ا س ان، انگلس يا، آلم ياري در ایتال ابد بس و مع

ود ده ب اخته ش ترا س نام مي ه ب يحيت در . فرانس ور مس ي حض ا در پ امد پرده ش ي س ه فراموش ه ب ن اندیش رب، ای عارها و . غ ي ش ول

يحي ش مس ا پوش ترا ب ن مي ياري از آیي اي بس ه –یادبوده ا ب ي ت حتروز ت در ای–ام انده اس رجاي م ن ب ه ن دی تاب ب ن آ تداي ای ه در اب آ

ر از باس دیگ ر از اقت ي دیگ نك بخش ردیم وای اره آ ا اش ي از آنه بخش .اوستا را شرح ميدهيم

!اوستا درآئين عيسوي نوان ا ع تان را ب از زمس يش آغ ال پ تهزار س يان از هف آریای

د و ای ته ان ن ميگرف ترا جش ب و زادروز مي ن ش ب را بلندتری ن ش .بلندترین و پربرآت ترین شب سال ميدانسته اند

56 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تر يان و مي ش آریای ن زای ن جش ند روز اهمي ا چ گرایان بنوان زادروز ده و بع ت ش امبر ثاب نجم دس ت و پ ي در بيس جابجای

يح ش مس ترا–زای اي مي يح- بج ش مس س از زای ده پ ند س - از چود ته ميش ن گرف يحي. جش يهاي مس ها و ارمن ند ارتدآس ، روز هرچ

. دیگري را بعنوان زاد روز مسيح جشن ميگيرندرجاي ت ب يحيت و یهودی ه در مس ي آ نهاي ميترای ر جش از دیگ

ت ودي اس اح یه يحي و پس اك مس ن پ ت، جش انده اس اك در . م پان ند یهودی اح را هرچ ت و پس ده اس يز آم ي تم ه معن ي ب ان آریای زب

ند ر ميدان روج از مص يش از . روز خ ا ب م بزرگداآام ن ن ه ت ای شيزدهمين ي آن، س ل ميترای ت و اص وده اس وم ب ا مرس يان آنه روز مدت دوازده روز ار بم از به تراگرایان از آغ ت و مي ار اس روز از بهار از يزدهمين روز به د و در س ته ان ت را ميگرف ش طبيع ن زای جشدن يك و گذران يك ن راي پ ده و ب ارج ش هرها خ ا و ش ه ه خان

ان ط ه دام ار ب يزدهمين روز به د س ته ان بز ميرف اي س ت و فض . بيعا د ت ازه بده رائيل اج ردم اس ا بم ند ت نهاد ميك رعون پيش ه ف ي ب موس

دن راي گذران در«ب يزده ب ام » س س از انج وند و پ ارج ش هر خ از شروج س از خ يدهد و پ ازه م رعون اج ند، ف هر بازگردن ه ش م ب مراسرعون از ه ف س از آنك ند پ رار ميكن امعلوم ف وي ن ا بس هر آنه از ش

راي ف ند و آن ماج يج ميك پاهش را بس ود س اه ميش ا آگ رار آنهنگه اي از ي از ت د بخش زر و م ر ج ه براث د آ ي آی د م بور از آب پدی عه د آ ا روز بع ند ام رار ميكن ردمش ف ي و م ود و موس ي ميش آب تهت رده اس نگه را پرآ ند آب ت ل ميرس ه آن مح پاهش ب رعون و س ف

در … يزده ب ن س ام جش ان ن س یهودی اح از آن پ ن پس ا جش را بود از روج خ نوان روز آزادي و خ ن روز را بع رده و ای وض آ ع

..مصر جشن ميگيرنداریخ ي درت هر را آحت تهاي ش يم ب ه ابراه ت، روزي آ ده اس م

ت زرگ گذاش ت ب ت ب ر دس بر را ب ته وت يزده . شكس ان روز س همرده رك آ هر را ت ته و ش يرون رف ردم ب ام م ت و تم وده اس ار ب به

. بودندود رو وج ت س ته از بزرگداش مس برگرف ن آریس اج در جش آ . آریایي است

57 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ودي و ان یه مع در ادی ن ش ور و برافروخت يد ن تاره خورش سه س از آن ب ه پ ت آ ي اس نت ميترای ن و س ته اي آیي يحي، برگرف مس

اه ردو نگ د و در ه بدیل ش تي ت يد ،زرتش ش و خورش ور، آت ناص اه خ ترا وجایگ ه مي را آ ت زی ته اس ي داش ر محترم گرایان مه

…و ميترا را زاده و فرزند خورشيد ميدانسته اندي ره تخيل ي از چه مس اقتباس م آریس ل د رمراس ا نوئ ود باب وج

ت ترا اس ز در . مي ي قرم فيد و قبای ي س ر، ریش ي برس ا آالهك ترا ب ميي ا هدایای يآمده و ب رود م ا ف ومينه ه رد از ش تان س از زمس آغ

ت و ورد عنای زرگان را م رزندان و ب تف يداده اس رار م ر ق . مهده و يحيت ش يش وارد مس ال پ ت س انوئل دویس يافه باب ا ق ترا ب مي

.چهره اي مسيحي به خود گرفته استيز د ن تگان ميباش ن درگذش ه جش ن آ ا توس ن و ی ن هالوی جش

ت انده اس رجاي م رب ب نگ غ ه در فره تایي دارد آ ه اوس در . ریشن درگذش نوان جش ا ع ال را ب تا روزي در س ن اوس واره آئي تگان هم

تا در ر و اوس ترا و مه ن مي وذ آئي ي نف ه در پ تند آ ي ميداش گرامن ند جش يز بمان ن ن ن جش رب ای يحيت در غ ت مس س از تثبي ا، پ اروپدا و ان یل ه هم مس آ ن آریس ا و جش در م يزده ب ان س ه هم اك آ پ

د ار ش يح ماندگ ام مس ا ن رب ب نگ غ يز درفره ت ن ترا اس ش مي ! زاینوان يز باع يزده ن يدروغ س ریل وارد !! دروغ ماه ي آپ ا ماه و ی

. فرهنگ غرب شد

!عيسي، دانش پژوهي در ایران بزرگش تين نق ن و نخس يز مهمتری يحيت ن نش مس يان در آفری ایران

د ز ته ان د رایرا داش وده ان نا ب اي وي آش ه ه يح و اندیش ا مس …بران و الگي را در ای ت س ت و هش ا بيس الگي ت ازده س يح از ی مس

مير آ ند و آش وده ه يان ب لط ایران ت تس ا تح نگامه تمام ه در آن هگاههاي تا و دانش ي را از اوس اي فراوان ده و داده ه ت گذران اس

…ایراني برگرفته استيح ي مس بري عيس تاره پيام ه س ت آ ده اس دس آم تاب مق درآ

ت ده اس ب ش ت و تعقي يان یاف اه آریای تادگان ش ط فرس ي …توس یعنيح را ب ي مس ه عيس ي آ تين حكومت وده نخس ي نم بري معرف ه پيام

58 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د وده ان يان ب ت ایران ه . (اس ت آ ك واژه اس ل ی ا در اص ران و آری ای .)در لهجه هاي مختلف دو نوع تلفظ و نوشتن به خود گرفته است

گ بزرعيسي دانشجویي در ایرانده دود هج يح ح ه مس د آ نان دارن ان اطمي ي از تاریخنویس برخ

و پري نم ند س ران و ه رش را در ای ال از عم ن س ت و در ای ده اسازي و تي، داروس فه هس ندي و فلس ي ه ي بوداگری رزمينها نوع س

ت ته اس كي را فراگرف داواي . پزش ان و م ه درم اي وي آ زه ه معجت، وده اس ي ب ي و تراخم يماران غش ته از ب هايآموزشبرخاس

ب تاهاي عق ه در روس ت آ وده اس ران ب ته در ای كي فراگرف پزش …عاده و معجزه آسا بوده استافتاده آن دوران آاري خارق ال

رات تا در تفك ه اوس ه از اندیش ري آ م دیگ يار مه ورد بس مه ت آ ي اس ا قربان ت وي ب اله مخالف ود، مس وذ نم يح نف مس

ود ا او ب رزمينش ب رمایه داران س يري س ت درگ ليترین عل ي .. اص نفالم م اع ت یك ط زرتش د توس راي خداون يوان ب ا ح ان و ی ي انس قربان

بت ه نس ود آ ده ب ه ش ي آ ه قربان ا اندیش ه ب ود در رابط ه دوران خ بود ده ب تداول ش ترا م ن مي ي . در آئي ردازي بزرگ وآوري ونوپ ك ن ی

.) شرح داده ایمپيش از اینعلت پدیدآمدن قرباني را . (بوده استت ه و سياس رورده اندیش ي پ ه عيس ریه آ ن نظ يد ای در تای

:ایراني است، در انجيل آمده استي در د « ون عيس يرودیس و چ اهي ه وران پادش

تيس( يا )اگوس اه مجوس د، ناگ يا آم ه بدن م یهودی ت لح ي ندر بيي( ند ) ایرانيان ده، گفت ليم آم ه اورش رق ب ود : از مش ت آن مول آجاس

م و ده ای رق دی تاره او را در مش ه س را آ ت؟ زی ود اس اه یه ه پادش آم ده ای تش او آم راي پرس ه » ..ب يان را ب يرودیس مجوس اه ه آنگ

د وت خوان ردخل يق آ ان تحق تاره را از ایش ور س ت ظه س . ه وق پت وده گف ه نم م روان ت اللح ه بي ان را ب ل : ایش وال طف روید و از اح ب

يز ن ن ا م يد ت بر ده را خ يد م ون یافت يد و چ ص آن يق تفح ور دق بط . آمده و اورا پرستش نمایم

اه آن ه ناگ دند آ نيدند روان ش اه را ش خن پادش ون س يان چ ایرانر ه در مش تاره آ وق س ا ف ت ت ان ميرف روي ایش د پيش ده بودن ق دی

تاد يده بایس وده رس ل ب يكه طف ا …آنجای ل را ب ده طف ه درآم ه خان وب

59 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ردند و تش آ تاده او را پرس ه روي در اف ند و ب ریم یافت ادرش م ميدند ربوري گذران ندر و م ال و گ اي ط وده هدای ودرا گش ر خ …ذخائ

ر ردند و از راه دیگ ت نك يرودیس بازگش زد ه ه ن س ب ن پ ه وط ب ».مراجعت آردند) ایران(خویش

واب « د در خ ته خداون اه فرش دند ناگ ه ش ان روان ون ایش چت ده گف ر ش ف ظاه ته « : یوس ادرش را برداش ل و م يز و طف برخ

م بر ده و خ ه ت ا ب اش ت ا ب ن و در آنج رار آ ر ف ه مص را . ب زیاید الك نم ا اورا ه رد ت د آ تجو خواه ل را جس يرودیس طف س . ه پ

بانگاه بر ه ش ر روان وي مص ته بس ادر اورا برداش ل و م ته طف خاس )3 و 2انجيل متي ترجمه فارسي صفحه (» .شد

عيسي توسط ایرانيان تشویق به پيامبري

ميشودت ده اس يل آم ریح انج ن ص نانچه درمت بري و « : چ پيام

مندان وي دانش ارتي از س ي بش ت عيس ود بدس وم یه ي ق ات دهندگ نج ».استو ستاره شناسان ایراني بوده

ت بوده اس ت ن ي از سياس ارت خال ن بش نگامه . ای را از ه زیيش ر ب ه ب ت آ وده اس ي ب زرگ جهان درت ب ك ق ران ی يان، ای هخامنشر ه مص ور آن دوران از جمل ار آش ت و چه د و بيس از یكصوده يان ب خت وي روم ب سرس نها رقي ت و ت يكرده اس ت م حكوم

د يله و سيا. ان ي از هرح تمداران ایران ن رو سياس راي بدی تي ب سد يكرده ان تفاده م ود اس ب خ يروي رقي عيف ن يعي از ! تض ش وس بخ

ت وده اس تعمار روم ب ت اس ين تح ودي نش رزمين یه ویي . س از سري يچ دردس دون ه كاني ب ي و اش ران هخامنش ان در ای یهودی

ار ت فش تعماري روم تح يطه اس ا در ح د ام يكرده ان ي م و زندگندان ایرا نكه خردم ا ای د، ت وده ان قت ب ار را در آن ينمش اره آ چ

يه ان را برعل ي، یهودی يروهاي روم عيف ن راي تض ه ب ند آ ميبينورانند ان بش ك . آن ورات آم اي ت ده ه ورش از وع ن ش راي ای ب

نده ات ده ي و نج ده ناج ان وع ه یهودی ه ب يرند آ يح(ميگ را ) مساه از يح و پادش ي و مس راه منج م ب ان چش ون یهودی ت وچ داده اس

60 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د بري بودن ك پيام ورش خل. ی راي ش ه ب ن بهان بر بهتری ك پيام ق یت وده اس ي ب ر . آفرین رهاد دوم پس يح، ف ش مس يش از زای ال پ صدس

اه تم پادش يوآوس هف ه آنت راي ایك كاني ب اه اش م پادش رداد یك مهتریوس را رادر او دم ازد، ب غول س ي مش نگ داخل ه ج لوآي را ب ست اج و تخ ي ت ا مدع ود ت ا نم ود، ره رده ب ير آ م اس رداد یك ه مه آ

. شودال ا 90از س ت 63 ت م دول رداد شش يح، مه ش مس يش از زای پ

ود و د نم يان را س رفت روم كيل داد و راه پيش تدري را تش مق . چندین بار با آنها جنگيد

ال رزمينهاي 64درس ن س يان آخری يح، روم ش مس يش از زای پد و ود درآوردن رف خ ه تص وریه ب لوآيان را در س تيالي س ت اس تح

ران خير ای د تس ا قص كاني ب اهان اش ه پادش تند آ ند را داش و هختانه در ود، سرس رمانانه خ ي قه ي نظام ير سياس ا و تداب دالوریه

. برابر آنها مقاومت نمودندال يان 55در س ختي م برد س يز ن يح ن ش مس يش از زای پ

ن ن النهری نطقه بي پاه روم در م ت و س يان درگرف كانيان و روم اشپاهي رمانده س ورد و ف ي خ ت فاحش د شكس ته ش يوس آش در . ان پوبل

ارت ه اس ر ب زار نف ته و ده ه ي آش زار روم ت ه برد بيس ن ن ای …اشكانيان درآمدند

ال ي از آن 38در س يروزي دیگری يح پ ش مس يش از زای پ . روميان شد و آنها تا بيت المقدس را فتح نمودند

اردهم، ك چه اهي اش نگام پادش ه آدره ي ب ردار روم توان س نرات آ ه و ف ناطق دجل ي م رد ول ه آ ود حمل ران ب تيالي ای ت اس ه تح

. با شكست بزرگي مواجه شدي در ر سياس يح، مك ش مس بوبه زای نگها در بح ن ج س از ای پ

. ایران و روم جاي خود را به جنگ و شمشير ميدهدران، ا ای نه ب ط حس اد رواب راي ایج پراطور روم ب ت ام اگوس

ر ا ای نه ب ط حس اد رواب راي ایج پراطور روم ب ت ام ي از اگوس ان، یكا ود ت كاني نم اه اش رهاد پادش م ف ود را تقدی اله خ ارده س تران چه دخود و احب ش ران را ص ت ای اج و تخ تواند ت رزند او ب ریق ف از طر ي ب ند ایران مندان خردم ران و دانش نگام وزی ن ه ت در همي درس

61 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

يو ن ش ه همي ه ب وند آ ت ةآن ميش ناطق تح رد در م نگ س جور وده و ش الل نم تيالي روم اخ نداس ن دوران . ش بيافرین در همي

ت تاهاي بي وي روس ي بس تگان ایران ند از فرهيخ ي چ ه تن ت آ اسيح و بر، مس ي، پيام ك ناج تاره ی ا س وند ت ه ميش دس روان المق

ند د ده ان نوی راي یهودی اهي را ب ن . پادش ي در ای تگان ایران فرهيخي از ل یك ه اه ریم را آ انو م رزند ب وند و ف ق ميش ود موف رنامه خ ب

تاه س از روس ند و پ ان ميكن د را نش ي باش ریه م هرك ناص اي شنطقه، ر م بر در سراس ش خ ردن او و پخ ان آ ارج وي رانش خ

تيالي ت اس نگام تح يز در آن ه ر ن برند، مص ر ب ه مص وده و ب نمته و ران رف ه ای ي ب رت عيس س از مصر،حض ت و پ وده اس ران ب ایم ژه عل ود و بوی يل ميش غول تحص ران مش گاههاي ای در دانش

. كي را فرا ميگيردپزشاره را در ب ان خردگ گران و تاریخنویس نون پژوهش ند تاآ هرچي داده خها و آگاهيهای ي پاس رت عيس ي حض اي زندگ ي دورانه تمام

د خي داده س!ان ش پاس ن پرس ه ای ز ب ي هرگ س مذهب ا در تدری اموده ا ب الگي آج ي س ا س ي ت ي از آودآ رت عيس ه حض ت آ ده اس نش

ت؟ و ای يكرده اس ه م ت و چ ه وي در اس ت آ ي اس ان دوران ن همران ر، ای م ومص ژه عل ش بوی يري دان يل و فراگ رگرم تحص ند س ه

. پزشكي بوده استرخورد ي ب ا یحي ود ب ادرزادي خ نطقه م ه م ت ب س از بازگش پل ه اص ان را ب ت و یهودی وده اس ي ب ي انقالب يز عارف ه وي ن ند آ ميك

ت يخوانده اس را م ان ف ته خودش نانچه در افس . و گذش انه و چي تيم یحي ي نوش ده(ناج ام ) زن ریا خاخ رزند زآ ي و ف رادر عيس ب

…بزرگ اورشليم بوده استيآموزد و ي م يز از یحي ودي را ن نتهاي یه ي س رت عيس حضيخورد م م ه چش يل ب نانچه در انج تگيري وي چ س از دس پرت تدا حض ه د راب ود، آ از ميش يحيان آغ كيالت مس ازماندهي تش س

و راه خ ياد را هم ي دوص يگوید عيس ند و م مارا «: د ميك ا ش يد ت بيای )5انجيل متي صفحه ( ».صياد مردم گردانم

ود و وي از ميش ي آغ رت عيس يري حض نجا یارگ يقا از همي و دقا ه ش ود را آ ه اي خ كيالتي واندیش رنامه تش ي مب اده م ار م ل چه

.باشد را اعالم ميكند

62 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

برابري طلبي یهودیان تحت استعمار با روميان -ه خو - ت ب رفان و بازگش ه ع ه ب ان و توج ش یهودی ی

خداوند پاسخ دادن بدي به نيكي - .مبارزه با قرباني نمودن انسانها و حيوانات -

ته ه آمي م ب كي را ه م پزش كيالتي، عل اده تش ار م ن چه ي ای در پ . آموزش ميدهد) حواریون(مرآزي سازمان خود

ن رایط ممك ختترین ش طين در س تایيان فلس نگامه روس در آن هييزندگ زدم آن (كردند م نوز م ال ه زار س س از دوه روز پ ي ام وحت

ن ه در ای رائيل آ ز اس ند، بج ي آن ي م ت زندگ ت بدوی ه حال ناطق ب مدن ه تم بت ب ث نس ناطق از هرحي ر م ت دیگ ده اس اد ش ال، آب نجاه س پ

.)امروزي عقب افتاده اندود و وده ب ه نم دیدٌا آالف طين را ش ردم فلس يماري، م وع ب ك ن ی

ا قربا رروز دهه ون ه ود و چ ش ب ت غ يماري حال ن ب يداد، ای ي م نش ت غ ه حال ه ب ي را آ ناختند هرآس يماري را نميش ن ب ردم ای م

يكردند اك م تند و اورا در خ ي پنداش رده م تاد را م رت . ميف حضه ه ب ي را آ يمار غش ا ب اله دهه ن مس ه ای ي ب ش و آگاه ا دان ي ب عيس

ياء يال اول ده مي آخ يدهد و زن ات م د را نج رده بودن ان م ندن ردم ! ك مدام ن اق ه از ای م آ ار ه ين آن روزگ نه صحرانش نه و گرس پابرهه دند، وي را ب ند ميش ادمان و خرس ي ش رت عيس ه حض خداگونردم بود م انده و مع اري رس نده و خداوندگ ات ده يح، نج ه مس درج

ود ي را . ميش ي و ميترای نن آریای ن و س ياري از آئي اي بس انه ه نشيانگر و يم ب يحيت ميبين ه در مس د آ ن رش انگر همي ر نش ن فك ي ای

. بزرگمرد در سرزمينهاي ایران، هند و مصر است

اوستا در اسالمتاب ه درآ تا دارد آ ياري از اوس اي بس ته ه يز برگرف الم ن از «اس

د ا محم ترا ت ي«و » مي بك پارس ه س روده اي ب رآن س اراتي » ق اشبه ه آع ه ب ود را آ ي خ ف تاریخ ن آش نجا آخری ي در ای م ول ته ای داش

!ربوط ميشود را پيشكش مهربان یاران مي نمایيمم

63 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

یك آتشگاه ایراني بود! آعبهاهي ت، دوران پادش وده اس تداول ب نون م ه تاآ رخالف آنچ بال زار س ار ه ه چه يش و ب ال پ زار س ه ه ر از س يان فرات هخامنش

. ميرسده پردازیم، بلك وع ب ن موض ه ای ا ب تيم ت رآن نيس ته ب ن نوش در ای

رح چگ ا ش اه م ع در دیدگ ه واق هر مك به در ش اختن آع ي س ونگ . عربستان است

يز وش ن اه داری ه آرامگ ت آ گاهي اس ران، آتش تم ای ش رس در نق :درآنجاست و آعبه مكه بسبك و شكل همين آتشگاه است

ان ت، در زم به پيداس ن آتي اي ای ته ه نانچه از نوش چر ن و مص تان و یم يان، عربس را …هخامنش يطره ای ت س ود تح ن ب

ود ه ب د، مك يدا ميش ه در آن آب پ تان آ ده در عربس ن دهك . و مهمتریتقرار در آن ده و اس ن دهك ایش ای نگام گش ي ه پاهيان هخامنش سازند، ود بس يایش خ راي ن گاه ب ك آتش رآار ی يش از ه ه پ الزم بودآ

64 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ران اي ای كده ه بك آتش اس س ر اس كاه ب ن آتش ت (ای به زرتش مانندآعتم ش رس ب ) در نق كل آع ه ش از و ب قف آن ب ه س د آ اخته ش ه س

ته ش افروخ يان آن آت ود و در م وار آن ب ار دی ي در چه ه های دریچ . بودند

ت در ر اس يونها نف اه ميل بله گ ه ق ه آ ع در مك به واق ان آع بدینست و در ده اس اخته ش يان س ط ایران يش توس ال پ دود چهارهزارس حام اني از ن ي نش را و غيردین ي خردگ تابهاي تاریخ يك از آ هيچ

ان ط آن به توس اختن آع يه س راي توج ماعيل ب ا اس يم و ی ابراهه يم آ ي ابراه ي از زندگ تهاي تاریخ اس روای ر اس ال ب يم و آ نميبينر و ردن هاج ا آ راي ره يم ب ت، ابراه ده اس رآن آم ورات و ق درته ت آنهم ته اس تان، نميتوانس ك عربس حراي خش ماعيل در ص اس

.مسير صحرا را طي آندال س از اس ویي پ وح از س ا ن ه آدم و ی دند آ ي ش ده اي مدع م ع

ت و ي اس ند تاریخ ي از س خنان خال ن س ه ای ه هم د آ اخته ان را س آنيفزاید ي م ك آدم ر ش م . ب ازنده آنه ند س ه چ ك خان ه ی ت آ ه اس چگون

ریك از ته ه ت؟ الب ته اس اله داش ندهزار س تلف چ اي مخ در دورانهد به باش راي آع نده اي ب ام تعميرآن تواند ن ا مي ن نامه ثال ای ه م آ

يوان ( ه آ د ) خان وده ان اري نم يم …را بازس يز از ابراه رآن ن و در ق . بعنوان نظافتچي و تعميرآار آعبه یاد شده است

ده ان ش اك یكس ا خ ته و ب وم قرارگرف ورد هج ا م به باره آعيرات ت تغي ده اس ام ش ه انج ازیهایي آ ي بازس ن رو ط ت، بدی اس

ت و ب ده اس ده آم اختمان آن پدی ي در س ام اندآ اریخ ن ك در ت دون ش . ان تعميرآننده آعبه بچشم ميخوردوافراد بسياري بعنه گاه مك به (آتش يوان ) آع ه آ نام خان ال ب اليان س ل(س ت زح ) بي

ود هور ب ظ . مش ن حف ر یم ودرا ب لط خ يان تس نكه ایران س از ای ا پ امردند ا آ ه را ره د و مك عف .نمودن ه ض يان رو ب تدر ایران ت مق دول

ود و امك ته ب داري رف م نگه ا ه تند و ی تان را نداش ترل عربس ان آنبود، ر ن ان ميس يز برایش اني ن يروي انس نه و ن ر هزی از آن از نظا به را ره د و آع رك نمودن ه را ت يان مك پاه ایران نكه س س از ای ذا پ لر در آن ش مه ود و آت ده ب ناه ش ي پ ردم ب اه م به خوابگ ردند، آع آ

. خاموش شده بود

65 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ر راد زی ندي اف ر از چ ت و ه يم و مرم ا ترم ي ب ك و باهوشبه ودن آع يزه نم يوان «پاآ ه آ ه » خان دند و ب ل ميش ي آن مح متول

يآوردند ت م رب بدس بایل ع يان ق ي درم ي سياس م قدرت ه ه ن بهان ایه يدن ب ت بخش ذورات و مرآزی ت ن ا دریاف ادي ب ر اقتص م از نظ و ه

.مكه درآمدهاي سرشاري بدست ميآوردندالها ه س ازي آ حراگردان ت يان ص هاي ایران اهد نيایش نوان (ش بع

روز ان آن تدر جه تمدن و مق ت م يوان بو ) مل ه آ س از ددرخان د، پ نش در آن، بتهای ودن آت روآش نم وریه آورده و در يف را از س

يابد تري ب ق بيش ان رون ا بازارش ادند ت به نه تاب از . (درون آع درآري رح مختص به ش تلف آع تهاي مخ اره مدیری د درب ا محم ترا ت مي

.)ه ایمدادان د، تازی ته ان المي نوش نگاران اس ثر تاریخ بري و اآ نانچه ط چا يات ت ن عمل ه ای د آ يداده ان ام م ي انج يات همخوابگ به عمل در آع

.خانه آيوان ميشود. پيدایش اسالم هم ادامه داشته است

)بيت اهللا(خانه اهللا يوان ه آ دن خان بدیل ش ا ت ه ب ه در رابط تندي آ ت مس ت (روای بي

ل ه) زح دا ب ه خ ت اهللا( خان ه ) بي ت آ رار اس ن ق ت، از ای ده اس ل ش : نقا « ح ی ن ل نام عمروب ازي ب ي ت ي(شخص ند و ) لح ردي تنوم ه م آ

ه به را ب يكرد، آع بري م ي را ره تدر و راهزن روه مق ود و گ ير ب دل ».پایگاه و ستاد فرماندهي خود تبدیل نموده بود

ح ه ل به را خان ن روآع ح (بدی ت الل م آ ) بي ند، آ ) ح(م ميگفته بدیل ب ند ) ه(ت ت اهللا ميگفت ح را بي ت الل دو بي ر .ش ته اي دیگ ه گف ب

ان يان تازی ي درم ميت آامل تن رس نوز نوش ه ه در آن دوران آن تند و ای ردم نميدانس م م ح را ه ت الل تن بي ي نوش ت، چگونگ نداش

هور ابهي دارد، مش ي و مش ظ تقریب ك تلف ود ی ته ش رگونه نوش ام ه ند وری. ش ه س ح روزي ب ي را الل ردم بتهای ه م د آ ا دی ت ودر آنج ه رف

تند ي پرس وده و . م ریداري نم بل خ نام ه ي را ب ت بزرگ ه بوي ب ه خانود به (خ اي ) آع ت را بج ا آن ب ت ت ردمش خواس آورد و از م

ند تش آن د پرس بوب . خداون د مح اني ش ي انس ن اللح ن رو عمروب بدیدس هور و مق ود ر …و مش به ب ت آع ن ب ه بزرگتری بل را آ ت ه ا و ب

66 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يز ت » اهللا«ن ه ب ود دارد آ ي وج ند روایتهای يخواندند هرچ م . »اهللا«بزرگتري از هبل هم بوده است بنام

زي، نام الت، الع ي ب يز بتهای رب ن ر ع بایل دیگ س از آن، ق پنات و ح را…م ه الل ه خان ت اهللا(ب د) بي افه نمودن بر . اض داد پيام اج

بدالعزي اي ع يز نامه الم ن زي(اس ت الع نده ب ناف و ) ب بد م نده (ع بناف ت م بداهللا ) ب الم ع بر اس ام پدرپيام نانچه ن تند، چ بداللح(داش ) ع

. بودس ه پ تند آ اور هس ن ب رب برای نگاران ع ياري از تاریخ ته بس البرا ادند و آن به نه نام اودرآع يز ب يكل ن وي ه ي ق ح، بت رگ الل ازم

. ناميدند) اهللا(يوان ه آ ن رو خان ل(بدی ت زح گا) بي نوان آتش ه بع كل آ ه ش ه وب

ون ان چ ج آن زم گاههاي رای ي آتش ت «تمام به زرتش ش » آع در نقود ده ب يان بناش ط ایران تم توس اي . رس ه اهللا بج ي خان ت اهللا یعن بي

ابق يوان س ه آ ر ! خان ردم از سراس روز م ه ام ا ب ت و ت ام گرف نيگردند و ه دور آن م يروند و ب ا م ه آنج ارت ب راي زی ان ب جه

. آهن ایراني ميگردندنميدانند آه به دور آتشگاه

یكتایي در دوگانگي

ه ت آ ر اس ي دیگ زرگ انقالب ه ب ك اندیش ذار ی ه گ ت پای زرتشي ان اله وذ ادی ر نف نون بخاط امي(تاآ ازي-س رزمينهاي ) ت در س

ریح ي تش ترده و واقع ور گس ا بط ت ت ته اس ان نياف رب امك رق و غ ش . و تفسير شود

یكتایي در انسانيد ي برتوح ه برخ رخالف آنچ اور ب د ب تي خداون و یكتاپرس

تي ي در هس ي و دو نيروی ت دوگانگ اه زردش ن درنگ نظر م د، ب دارن . وجود دارد آه فقط در انسان به یگانگي و وحدت ميرسد

ي ي، نيك دي و اهریمن يروي خداون ردو ن ه ه ت آ ان اس ن انس ایيد ي و پلي دي، پاآ تواند يو ب م دارد و مي ا ه د را ب وب و ب ، خ

ي ا رلحظه و هنگام ي ه وي دوم ري بس ري و از دیگ ه دیگ ي ب ز یك . دررفت و آمد باشد

67 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

احق ق و ن با، ح ت و زی د، زش يك و ب يروي ن ند دو ن هرچد ي دارن رآوردهاي مختلف ا و ب انه ه لت . نش وي و خص ن دو خ ي ای ول

ان اد انس ل و نه اد در اص فت متض تن نو ص ا داش ه ب ت آ ته اس هفش و ق ي از دو بخ تواند یك م مي ا ه يرو و ب ردو ن ته در ه درت نهف . خویش را در دوران زندگي، نسبت به هر یك فعال نماید

ت در رچه هس ت و ه ن اس د و اهریم يرنده خدوان ان دربرگ انسي ي، اجتماع د خانوادگ رایط رش ه ش بت ب ه نس ت آ ان اس درون انسل يرو عم ي از دو ن ه یك ا ب ا اتك رزمان ب تواند ه ود مي ي خ و سياس

. آندنده اهریم د آفرین تو خداون دي نيس ت ! ن و ب ان اس ن انس ه ای بلك

ي ا اهریمن ي و ی يروي اهورای ي از دو ن ندي، یك ر از چ ه ه را آ . گزینش ميكند

ان نب ه انس وب، ن وب خ ه خ ود دارد ون د وج د ب ه ب ن ن ر ای ا باك ث وناپ ار و خبي ان بدآ ه انس اك و ن اك پ امل پ اني . آ يچ انس هوار تواند هم اني نمي يچ انس اك، ه واره پ تواند هم وب، نمي اك، خ ه پ

اند ي بم ر باق ي دردس وم، آرام و ب تواند . معص اني نمي يچ انس يز ه و ناند ي بم اآرام باق ث و ن ار، خبي د، بدآ اك، ب ه ناپ راي هميش ر . ب ب

ه در انهایي آ يم انس اریخ ميبين ول ت ه در ط ت آ اس اس ن اس هميوده اي د ي دوران آرام و آس ي و نوجوان ان اآودآ د، زم ته ان ش

ير ي و آامگ ار و قدرتياب انهاي بدآ ه انس بدیل ب ي، ت ا ناآام ي و ید ده ان ي ش ه در . جان انهایي آ ه انس م آ رده ای ربه آ ا تج يز باره و ن

ان يآودآ يري و پای ان پ د، زم وده ان ن ب اآرام و خش ي ن و نوجوان . عمر تبدیل به انسانهاي مهربان و خداپرست و پرهيزآار شده اند

وب و ب ود دارد، خ انيت وج ون انس ان چ د و درجه د، خداونيرو در درون ن دو ن ون ای ود دارد وچ م وج اك ه اك و ناپ يطان، پ ش

د ت و آم ال رف ي در ح ول دوران زندگ ت و در ط د و انسانهاس و آمي هم ي را در آس دي و اهریمن توان خداون د، نمي د ميباش گي ، يش ش

.جاودان و ثابت یافتوش تكار و خ ربان، درس ار، مه اك، فداآ وب، پ ان خ ر انس ه

الق ي در اخ ن تغييرات ا آوچكتری ي اش ب رلحظه از دوران زندگ در هي آن د تمام ه ض د ب تواند صددرص ش مي ت و تالش يط زیس مح

. محاسني آه داشته است تبدیل شود

68 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ت گفتي اوس ان در ش ي انس ر . زیبای رزمان و ه رلحظه ه هد يوه بده تواند تغييرش اعت او مي ه . س ي آزار آ اآدل و ب ان پ انس

ر ال عم تاد س ا هف ت ی يازرده شص م ن ه اي راه ت و موریان رده اس آود ات خ درت و امكان اختارهاي ق ول در س ك تح ر ی ر اث ت، ب اس

ي ه ه ود آ بدیل ش وار ت تكار و خونخ ر جنای ك عنص ه ی تواند ب كس چميت يكرده اس را نم ور آن رار . تص ت و بدآ ان بدسرش ك انس ت ی ودرس

ه ضدگذ بدیل ب تواند ت ه ب ان دارد آ اري، امك الها خالفك س از س ته پ شه تار و اندیش الق در رف وش اخ وب و خ اني خ ود و انس ود ش خ

. هایش گرددي ن دوگانگ اني در ای دت انس تي و وح درت در هس ي ق دوگانگاد ز تض ت، هرگ گي نيس ي و هميش ا، دایم يچ آج اد در ه متضه ادها ب توان در تض ي مي ت، براحت ایدار نيس ت و پ ردار، ثاب آ

ه ت آ فه ایس ود فلس ن خ ه ای يد آ ي رس ند یگانگ رح آن نيازم ش . فرصتي دیگر است

تاریخ نگاري صحرانشينان در مقایسه با تاریخ آریایي

ا د ت درن برس دن م نولوژي و تم ه تك ر ب نكه بش يش از ای پده اب ش يق و حس وردي دق ر م ژوهش در ه ي و پ كافتن و حالج شار ارت و انحص ان در اس ي جه اریخ تمام د، ت ام برس ه انج دي ب وج

. ادیان بودن ه دی دي د س بدا واح ه و م ه ریش ير آ ي و فراگ ا اجنجال تند ب ش

د اریخ بودن ن ت ن و مبلغي د واعظي اه واح ود، از نگ ي خ تابهاي دین . آدك ي ان ير و تحوالت ا تغي ورات ب ه ت ه آ يل آ ن دل ه ای د ب اه واح نگ

ي و قانو بري، تاریخ لي خ يه و اص ه اول ن نریش ه دی ي هرست وده اس الم ب يحي و اس ودي، مس ت . یه نانچه گف يحيت چ د مس ه ش

د ير ش پس فراگ ا و س يح وارد اروپ ش مس وم زای ده س ه از س آورات ي ت ود، تمام ترا ش ر و مي ي مه ن آریای ن آیي ت جایگزی توانس

يق د عت وع عه يل در مجم ت و انج ته اس ورات(را پذیرف د ) ت و عه . جدید ميباشد

ي هاي تاریخ ص گزارش ياري از قص رآن و دربس م در ق الم ه اسا ر ی ور مختص ا را بط يل را تمام ه انج ورات ون ه ت ا ن وده ام د نم

69 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ریف ب تح ن دو آت ه ای ت آ اور اس ر آن ب الم ب ت و اس ته اس نپذیرف . شده است

ران ه پژوهگش ت آ ال اس اليان س ان، (س يان یهودی ي ازم حتيحيان ري را از ) مس ات دیگ د، روای درن و جدی هاي م ي آاوش در پ

تم رزمينهاي م ون س ویي چ د و از س رده ان ل آ اریخ نق تان ت دن باسان ن ادی ي از ای تار یك ود گرف ریك خ ان ه ر و یون ران ، مص ند ای مان

د ته ان ا . گش ه ب رزمينها آ ن س ود در ای ي موج اي تاریخ ته ه رح نوش طمندان ا و دانش ته و علم نوع گش ت مم يخوانده اس دس نم تابهاي مق آ

ي و اریخ حقيق رح ت ان، از ط ودن جانش ر ب ر درخط ه بخاط ي آ واقعورات يش از ت د(پ يش ح ال پ زار س ه ه ود ) ود س ده ب ته ش نوش

رزمينها ن س ن ای زرگ و آه اي ب تابخانه ه يانا آ ده و اح رف ش منصاني از تر نش ته و آم ران گش ت، وی ته اس ت داش ال قدم ا س ه دهه آ

. تاریخ آتبي، پيش از تورات برجاي مانده استه از ي آ اران در گزارش اریخ نگ ا را ت تابخانه ه ابودي آ ت ن عل

رجا ر ب ان عم انه اي از زم ه نش د آ رده ان ل آ ه اي نق انده بگون ي م :تمامي دورانها و مليتها است

وزاند ران را س اي ای تابخانه ه ي آ ر تمام پاه عم رمانده س ا ف و ی )تاریخ طبري و ابن هشام! (هم به آب ریخت

!افسانه استر

70 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

رش ندو از همس ت ميك ایار مس اجگذاري، خش نگام ت در هود ریان ش رش ع ا در براب يخواهد ت ر ! م ریان در براب نان ع و همچ

تایش هبانو را س ریان ش ي ع ه زیبای ا هم ود ت ر ش يهمانانش حاض مند هبانو از ! آن ند ش ودداري ميك م خ ور در مراس ر . حض ر ب ن ام ای

تخدم و نوان مس ه بع ردخاي، آ ان م يس یهودی يآید و رئ ران م اه گ شا ند ت نهاد ميك اه پيش ه ش ود، ب ت ب ه فعالي غول ب ار مش ر در درب نوآاه رمان ش ه ف وش ب ا گ ند ت هبانویي برگزی ه ش ر را ب ي دیگ وي زن

:باشد

يجاي ردخاي و ه تي م ردو ( باهمدس ه ه وده و در آ رایيلي ب اسد رده بودن وذ آ ار نف ري ) درب ه همس ود و ب زدیك ميش اه ن ه ش تر ب اس

يآید ودرا . او در م اوندي خ ز خویش ه هرگ ت آ ف اس تر موظ ا اس ام . با مردخاي و یهودي بودنش را افشا نكند

اه ار ش ه درب وذ ب راي نف ردخاي ب ط م ي توس ه از آودآ تر آ اسي زود موردتوج ود خيل ته ب رورش یاف ته و پ رار گرف ایار ق ه خش

ران اهي ای ور شاهنش ت آش ت و هف د و بيس انوي یكص تين ب نخس .ميشود

ي ان در تمام وذ یهودی ه از نف ایار آ ر خش ت وزی ان نخس هامند ف ميك ا را آش ك آودت رح ی ود و ط ران ب ي نگ اي دولت …ارگانه

اس تهاي حس ان را از پس ه یهودی ا هم ند ت نهاد ميك ایار پيش ه خش بردارد ا . ب اه ب ادر ش ي ص وده و حكم ت نم ان موافق نهاد هام پيش

71 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ران، اهي ای ور شاهنش ت آش ت و هف د و بيس ا در یكص ند ت ميكان ا وند زیهودی نار ش اس برآ تهاي حس ه . پس ردخاي آ ا م ام

ود ودي ب زرگ یه بران ب ي از ره ار و یك تخدم درب همس تر ب ك اس آمه ي ب مندان ایران ي اندیش راه تمام ان را بهم ند و هام ه اي ميكش نقش

. قتل ميرسانندر را ان دو نف كل یهودی نظم و متش روه م راه گ ه هم ردخاي ب م

ي ر راه وي م اه س رور ش راي ت اه ب ر آگ ن ام تر را ازی ارد و اس گمازد ير . ميس الن مس الن روز از ف ر ف ه اگ يگوید آ اه م ه ش تر ب اس

ت ي گرف رار خواه د ق وء قص ي موردس بور آن ود را . ع دل خ اه ب شتد و ير ميفرس ه آن مس ن ب تن وي آمي راي آش ه ب ود آ ي ش توجه م م

د رده ان ه . آ يگوید آ اه م ه ش تر ب ود و اس اد ميش تر ش وي از است وده اس اه نم اپوش آگ ت و پ ن خيان ردخاي وي را از ای تر. م و اس

ند و ورق بت ميده ان نس ه هام رور را ب رح ت ردخاي ط ميگردد ا . برم يدهد ت تور م تر، دس ردخاي و اس ت از م ه تبعي اه ب شان را ند هام ام آن تل ع تاندارانش ق ي اس رزندان و تمام راه ف ه هم ب

يز ي ن اي ایران ا و دیوانه تابخانه ه ي آ ام تمام تل ع ن ق ي ای در پن ي از بي اي ایران ه ه ا و اندیش ته ه ي دانس ود و تمام ابود ميش نتابهاي ي آ ر تمام بار دیگ ود و یك اآم ميش امي ح ر س ته و تفك رف

. اوستا نابود ميشود

72 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

امل راحت آ ا ص ورات ب يق و ت د عت تاب عه نانچه در آ آري چاریخ ن و ت ي آیي مندان ایران ام اندیش تل ع س از ق ت، پ ده اس آمت و تا را گرف اله اوس زاران س اي ه ه ه اي اندیش امي ج ي س نویس

. قتل عام ایرانيان حتي فرزندان و زنانشان همچنان ادامه داشت

73 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

زاران ام ه تل ع س از ق ت پ ده اس ریح ش ورات تص نانچه در ت چد و ي یكص ي و ویران هرداران ایران تانداران و ش مند و اس اندیشن و ان دی ران، یهودی اه ای لط پادش ت تس ور تح ت آش ت و هف بيس

اآم و اف ا ح ه ج ر هم ود را ب ن خ ي آیي اي ایران ه ه ار و اندیش كا ردن ب رخورد آ ه ب ن گون ه ای ردند، آ ابود آ ر ن تایي را باردیگ اوس

ه د اریخ ادام ول ت ود در ط ر از خ تاني ت نگهاي باس ت، افره ته اس ش .آه دو نمونه دیگرش در زمان داریوش است بدست دانيل

ویراني فرهنگ، تمدن و دانش ایراني بدستور دانيل

تاب م ته آ اس نوش ر اس ي، ب يال نب تاب دان يق در آ د عت دس عه قتكاران آن نوان خدم برند و بع ر مي يان بس ارت بابل ود در اس وم یه قتگري و ا رف ته ت ار گرف ا و درب درت،از زندانه اي ق ه ج م در هم رژی

د نده بودن يان پراآ اي بابل ه ه تگزاري در خان اس . خدم ن اس برهميتند ا داش ه ج ي در هم وذ آامل ه غيبگوی .. .نف ه ب يل آ هر دان ي در ش

اه ر پادش زودي نبوآدنص ه ب يدهد آ د م وش نوی ه داری ود ب روف ب معود ل را از آن خ ي آ يد و وي فرمانروای د رس تل خواه ه ق ابل ب ب

رد د آ ت . خواه ه نخس يل ب ود و دان ته ميش ر آش بوآد نص د ن ب بع ش :وزیري داریوش گزیده ميشود

74 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي نگ آریای ش و فره ن، دان ه آیي ود آ ر ب بار دیگ ن یك و ای .توسط دانيل نابود شد و آیين و فرهنگ سامي جاي آنرا گرفت

راوان رایيليان ف اریخ اس يري در ت ي و قدرتگ يوه غيبگوی ن ش ایه ت آ ي اس ب گوی ن غي ر همي م بخاط ف ه يخورد و یوس م م ه چش ب

ي تانداري بخش ه اس ا ب م ب ردخاي ه د و م ر ميرس رزمين مص از سرور، رح ت اه از ط برنمودن ش ا خ ا ب ود ت ق ميش ي موف ن غيبگوی همي

…را بقتل برساند و ) هامان(نخست وزیر وي اه ا نگ ده ه ن پدی ه ای را ب يك و خردگ ي الی ا نگاه ا ب ر م ته اگ البراي تن و اج ز نوش يزي ج رایيلي چ بگان اس ي نخ يم غيبگوی آن

ناریوها و فيل ي آن س ت تاریخ ه موفقي ت آ بوده اس ي ن نامه های مترده و ته و گس ازمان همبس ك س ود ی ته از وج ناریوها برخاس س

75 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ان ا و بج ردن آنه ل آ وب عم ته خ ه الب ت آ وده اس يري ب فراگين و ابل تحس ا ق وي آنه يره از س ر و غ رخورد و خط ر ب ریدن ه خ

ت تایش اس ا .. س يز آنه رآن ن ي ق ه حت ت آ اس اس ن اس اید برهمي و شاور م ب ان ه ود یهودی ري را خ ن برت ت و ای ته اس ر دانس وم برت را ق

ا ه آنه ند آ ا بدان يآموزند ت ود م رزندان خ ه ف ته وب رایيليان(داش ) اس . بهترین قوم و نژاد برتر زمين هستند

ي، ي و سياس نري و مال اي ه ز آاره يز بج اریخ ن ول ت در طيري ن رآه گ ندي و مع م ب ازي و چش عبده ب ان، ش ي جه ي تبليغات يز یك

ت وده اس ان ب نرهاي یهودی ي از ! از ه ه بخش ت آ كي نيس ال ش و آ !این عناصر از ذآاوت تشكيالتي خاصي بر خوردارند

ط ان توس تراعات جه يات و اخ فيات وترق ثر آش يز اآ روزه ن و اميش ه ب م آ طين قدی رزمين فلس ي س ت وحت ده اس ي ش ان عمل یهودی

ا آن خ 50از ت ب ته اس ام گرف رائيل ن ت اس ال اس الي و س شكسده رفته ش رزمين پيش ك س ه ی بدیل ب م ت اورزي قدی د آش رایط ب شياردها دالر نكه ميل ا ای اور آن ب ي مج ورهاي عرب ه آش ت آ اسد در ك درص دازه ی ه ان د ب ته ان ز نتوانس ي هرگ د ول ي دارن د نفت درآم

!!پيشرفت و اختراع وآشف با اسرائيل رقابت آننداد ته موس ات برجس ه از مقام ن مناش تاب آري ب نده آ ونویس

يه ود عل اگرانه خ تقاد و افش ر ان تاب سراس ان آ ون در پای ول خ پتراف اله اع ن مس ه ای از ب ن ب ود م ا خ ي ب ي گفتگوی رایيل و ط اس

:ميكند آه ».وز باور دارم آه آليميها قوم برگزیده خدا هستندنمن ه«

!وجود دو نوع خدا در هستيتاب نانچه در آ ي«چ نداري و خردگرای ت» دی ٌا نوش م اساس

ي ت یك ه اس ان دوگون د در جه رایيلي «خداون داي اس ري » خ و دیگيا« زداي آریای يز » هوارام دا ن ود خ ي وج ریف از چگونگ ه تع آ

ت رگونه اس تفاوت و دیگ ن م ن و آیي ن دو دی ت . در ای كي نيس و شندگانش ق آن ه خل ش ب رایيلي توجه داي اس ه خ ر !! آ ه دیگ بت ب نس

د تفاوت باش وام م ه خد!! اق را آ ش زی ل و دان ازي ورائ عق اس …متداول، برخاسته از تفكر آنهاست

76 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ه ت آ ه اس ه چگون يآید آ د م ياري پدی راي بس ش ب ن پرس ایا د، ام ته ان رنها داش ول ق ه درط ي آ ه درگيریهای ا هم ان ب یهودی

ت وده اس ا ب ا آنه ي ب يروزي نهای ه پ نانچه از !هميش ي چ ، یعنتنباط ميش ورات اس س از ت اریخ پ ورات و ت دن ت وم خوان ن ق ود، ای

ود وم یه ن ق ه ای ا هميش ت ام وده اس تها ب مني مل ورد دش واره م هم . بوده آه توانسته است دشمنان خودرا قتل عام و نابود آند نخستين سالح یهودیان در پيشروي و پيروزي خود،

تالش سازمان یافته زیرزميني و برخوردار بودن از تشكيالت منسجم و منظم

تن ان داش اور و ایم انو ب ه تفكرش ا ب يده آنه تواري درعق واس !وباور به آفریننده

زار زاران ه ه ه ت آ وده اس ان ب ه از رهبریش ت مطلق و اطاعران يد وي از ای ي آدم و تبع يش از دوران آدخدای ال پ اغ (س ب

دن ينا ) ع حراي س وي ص يش (بس ال پ زار س ا شش ه نج ی دودا پ ) حليمان پ بد س را درمع ليمان، آن ي س د و دوران آدخدای اده ان ه نه ! ای

س از مز ( ونري پ زرگ فراماس بد ب تين مع تيگنخس !) تهاي زرتشاله دارد و ت چندهزارس ه قدم د آ اخته ان كيالتي س زب و تش ي ح یعنده اب ش ته و حس ازمان یاف ود را س اي خ ه آاره ا، هم ده ه ي س درط

ام داده و ميده ادر و . ندانج ش م اس زای وگيري در آن براس و عضه در ت آ ودي اس ژاد یه رو ن يونها و گ ي، هفراآس ك محل اي آوچ ه

.شهري، استاني، آشوري و جهاني انجام پذیر ميباشد :این سازمانها

يرقابل - اال و غ يار ب طح بس ي در س ات مال از امكان . تصور برخوردار ميباشند

ان و - رات، ادی ریانات، تفك ي ج ر تمام وذ ب نفرورش دادن ي پ ادي و حت ي، اقتص ي، مذهب ازمانهاي سياس س

.یي براي نفوذ بر حریم پادشاهان و قدرتمندان جهانياسترهاراي - ود را ب يده خ ان و عق ه ایم دي آ نهانكاري، بح پ

رزندان راي ف يانا ب ي اح يه حت داف عال ه اه يدن ب ر از (رس اگ . . و دوستان خودهم هویدا نميكنند) مادر یهودي نباشند

77 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ود در - يري خ اي خبرگ ته ه ازمانها و آمي ت س تقوی . نهاتمامي آوي و برز

ور - ه بط تي ن راندازي و تروریس يات ب رآت درعمل شه ي آ ان حرآتهای ل هم ي داخ ریدن جریانهای ا آف ه ب تقيم بلك مس

. مایل به سرنگوني و نابودیشان هستنده ه ب ن حمل ان یافت ت امك ادات جه ور الس ذف ان راي ح ثال ب مر ه اگ ند آ ازماندهي ميكن رمانه را س المي مح روه اس ك گ نان، ی لب

ردا آس م ف لمانها ه ود مس ن خ ه ای ند آ ا بگوی ه ج د هم تگير ش ي دس . بودندآه وي را آشتند

ان يات تروریستيش ما از عمل م رس ان ه ي خودش در جایگاههایند اد ميكن رح داده . ی ودش ش امير خ حق ش ه اس ي آ ه های ثل نمون م

اي ه آق ي آ ي ترورهای ا حت ت و ی ام ااس ه انج ود ب ارك خ ود ب ا آیه نهت و در رده اس تراف آ ت اع رایيل ليس تخابات در اس بوبه ان بح

. ترورها بارها و بارها در رسانه ها منتشر شدت ادآوري آن ضروریس ه ی ري آ ته دیگ ته نك نه . الب ود زمي وج

ي از يان بخش ت درم ي اس ي ایمان روري و ب ن پ وري و ت ول خ گود ي ميش ده عمل زي ش رح ری اي ط رنامه ه ي ب ه براحت ردم آ !! م

رخور م ب ران ه ر دیگ رنه اگ عور و وگ ش و ش ل و دان دار از عقبا و اي رق رنامه ه ر ب نها دربراب ه ت تند ن د، ميتوانس ي بودن همت

يزند ه برخ ه مقابل منان ب ت . دش يز بدس ل را ن تكار عم ه اب بلك .!!بگيرند

ام - ز ن ورات، هرگ ته ت اس نوش ر اس رایيل ب ي اس وم بن قيله اي و يرهاي قب ر درگ ت و بخاط ته اس دي نداش نوان واح و ع

ي در م ا را قوم ه اي آنه ر وزمان ر عص زان در ه ن عزی يان ای . ي ميخوانده اندامنه ب

روز -1 ه ام ا ب ند ت نوان هرچ ن ع يان ای ا آدم ي آدم و ی بننگامه ي آن از ه ت تاریخ ا ثب يرد، ام رار ميگ تفاده ق ورد اس مال د س نجهزار و هفتص دود پ ه در ح ت آ وا اس ود آدم و ح وج

. پيش زندگي ميكرده اندوح، -2 نگام ن ه دو از ه يخورد آ م م ه چش ام ب ام س ن

دي لهاي بع ي نس ت و تمام ام داش ام وحس نامهاي س رزند ب ف

78 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يان، ه آنعان ده اندآ اري ش ن دو ج يان از ای ا آدم رایيل و ی ي اس بنان ن نوادگ م از همي بار ه تكار ج رود جنای ي نم طيان و حت فلس

وده ا وح ب ت ن ژاد . (س م ن ان ه ل یهودی ا آ م ب طينيها ه ي فلس یعن .)ندو هم اصل هست

ب -3 وم و لق ن ق ه ای يم ب ين ابراه يان از پس ابراهيمماعيليون حاقيون و اس ناح اس از دوج د و ب رزندان او داده ش ف

. نيز در ميانشان پدید آمده او -4 وب ب نگامه یعق ه از ه ت آ ي اس ن نام رایيل ای اس

. داده شد و فرزندانش را بني اسرایيل خواندندوب بو -5 رزندي از یعق ام ف ودا ن ودي، یه تماال یه ه اح دآ

وب، دوازده ته یعق ت و الب ده اس ام او آم م از ن ودي ه یهه ري را پای وام دیگ يل و اق از قبائ ریك ب ه ه ت آ رزنده داش ف

)تورات و عصر عتيق. (نهادنده در -6 ي آ ي آليم يروان موس ه پ ت ب ج اس ران رای ای

ته د گرف ا خداون ن او ب خن گفت اي س ه از ادع ود آ ته ميش گف . شده است

عبریان -78- 9-10

ر ر عص ه در ه رزندان آدم آ ي ف ي، قبایل نوان قوم ام و ع ز ن بجبوده هو زمان ت ن م ثاب ا ه د آنه ام خداون ت، ن ده اس ر ميش اي دیگ

ه ممان ب بري، چش ا پيام يله ی يس قب ر رئ ا ه ورات ب ون در ت ت، چ اسي دا م راي خ د ب ام جدی ك ن ند ای تد مان دا: ف وه، = خ ان، رب، یه رحم

ایل، اهللا . ان موسي استو ازهمه زیباتر جری

يدهد، ت م ه او ماموری ندو ب حبت ميك ا او ص ش ب ي خدای وقتنامم؟ ه ب را چ ن ت ه م د آ ش ميپرس ي ازخدای تي (موس و آيس ي ت یعن

:و او ميگوید مرا یهوه بخوان) و اسمت چيست؟

79 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ن اميان تعيي داي س ام خ نوز ن يش ه ال پ زار س ه ه ا س ي ت یعن !وتثبيت نشده بود

ن ز ای ئله بح دا( مس ام خ دن از )ن بر ش نگام پيام ا ه ي ت ه موس آب آ ات جال نامد، نك ه ب ت اورا چ ته اس ت و نميدانس وده اس بر ب ن بيخ

اتح ه ف زرگ آ واي ب ك پيش ر ی رز تفك ه ط ت آ م هس ري ه دیگر دوده تفك ه در مح اند آ ت را ميرس وده اس يار ب نگهاي بس ج

ورتيكه در م در ص ت و آنه وده اس ينان ب يان و صحرانش ان بوم همد وده ان ش ب دن ودان زرگ تم د ب ران دو مه ر و ای ت مص ته . وق الب

ان داده ود را نش اوت خ ي و ذآ ا زیرآ ا و باره ي باره ود موس خت ار و . اس تن افك ر داش واره بخاط رایيلي او هم راهان اس ا هم ام

ب و ا اورا تكذی د و باره ده ان ير ميش ا اودرگ ي ب اید غيرعقل عق !تحقير و تمسخر نموده اند

وسي یهودي بوده؟آیا مال ي 1996س ه هفتگ ار LePoint مجل ا انتش اریس ب اپ پ چه اي همقال ي آ ندگان غرب ریات نویس يحي( از نظ ودي و مس ) یه

ه ي دالوري آ ه موس ته بودآ ود، نوش ده ب تفاده ش م اس ياري ه بست در وده اس نگها ب اتح ج تن ف يدان گذاش ه م ا ب ياري از پ راحل بس م

يدان و روی ت و از م يده اس ت ترس ته اس ریف گریخ ا ح ي ب ارویتلف دو نگام مخ ي در دو ه اید موس ه ش ته آ ي گرف يجه تقریب ونت

. شخصيت و دو پرسوناژ مختلف بوده اندثال نوان م ك : بع رایيلي، ی ك اس اع از ی ي در دف ه موس ي آ وقت

ك ط ی ند توس ي ميك نازه او را مخف د و ج ي را ميكش فرعونا نوان ق رعون بع يس ف ه پل ر ب رایيلي دیگ ود و اس ي ميش تل معرف

ز عت گری ه وس يم آ ت بدان ب اس ود و جال رار ميش ه ف بور ب مجت دآيلومتر اس ند ص ي چ ي . موس وده و موس ر ب ه در مص هري آ ش

ویز ال س يل و آان نار رود ن س در آ هر رام ت، ش ته اس از آن گریختر ا دخ ا ب ت و در آنج رده اس ان فراآ ا مدی ت و او ت وده اس ي ب آنون

80 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

رده زرگ ازدواج آ ن ب ينا آاه حراي س رف ص ان در آن ط ت، مدی اسبور رخ ع اي س م از دری ت ه ي ميبایس ه موس ت آ وده اس ع ب واق

:ميكرده است و هم از جنوب صحراي سينا ميگذشته است

ده وح آم دس بوض تاب مق ورات و آ ب ت ن مطل نانچه د رای چر ي مص ي را شخص زرگ، موس ن ب تران آاه ت دخ ند اس ي ميدان

. وتورات هم آنرا بدون تكذیب نقل ميكندته ت و از آب گرف بري اس د ع ته ان ي را گف ام موس ویي ن از سوس ر م نه، از جوه ریان و فراع ان مص ي در زب يدهد ول ي م معن

.است و بمعناي او بدنيا آمد و یا هم نوزاد جدیدري اي مص ياري از نامه ي را در بس رعون (و موس ي ف حت

ي ان موس ام وي ) زم را ن يم زی اهده ميكن رعون (مش س ) ف را موسس( ت و ) رامس وده اس د ب ناي زاده خداون س بمع ه رامس وده آ ب

ا ي از آنج ه موس هري آ ر(ش ود ) در مص ارج ميش يزخ ن ن نام همي ب . فرعون رامس ناميده ميشده است

ان در دوران ه یهودی ت آ اور اس ن ب ر ای من ب ان گيرش رومتان ران باس اریخ ای تلف از ت ي مخ اهان آریای ت پادش ورد مرحم م

ن ي دی ان حقيق ي را مدافع اهان ایران ان ش د و یهودی ته ان رار ميگرف قم ورد ظل يان م لوآيان و روم رف س ون از ط د و چ ته ان ود ميدانس خه ت آ ي اس نها قدرت ران ت دند ای تقد ش د مع ته بودن رار گرف تم ق و س

81 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

د ات ده ي نج وغ خارج ان را از ی ت ایش ن اس نانكه در . ممك همچيان ز ان هخامنش يل (م ردخاي و دان تر، م ق ) اس اله تحق ن مس ای

يد ت . بخش يار یاف عه بس ابل توس ت در ب يان یهودی ان پارت در . در زمي از ي آوچك ت حقيق يح، دول يالد مس ش م يش از زای ت پ ال بيس سدت د و بم اد ش رات ایج واحل ف يان در س انده ایران ت نش ان دس یهودی

ت ال دوام یاف ت س ن ن. بيس ر ای اي در سراس نه ه ابل و مدی يه در ب احد تمرآز ش نده و م ود پناه وم یه ي ق نوي و عقالن ي مع ي زندگ یونان

.واین نزدیكي موجب تاثير افكار یهود در بين ایرانيان گردید

!یهودیان از اصل آریایيس از الها پ ي س ب دین ر آت ثل دیگ م م ورات ه ك ت دون ش ته ب الب

ت ده اس ته ش ي نوش ك (موس د ی ته ش نانچه گف يدهاي و چ تقلي از ه برخ ت در رابط ده اس ي ش اریخ آریای م از ت يانه اي ه ناش

ا انه ه يان، س ) افس وم آدم اي ق انه ه ت افس يان، ميلو روای ان، عبریطينيان و رایيل، فلس ي اس ان، بن ند …یهودی ه هرچ ت آ وده اس ب

ه م آهم ا ه ا ب ا و باره ا باره د، ام وده ان ژاد ب ك ن ل و ی ك اص ا از ی نه .یگر را قتل عام نموده اندجنگيده اند و یكد

ه يم آ ي درميباب يق بخوب د عت تاب عه ا آ ورات وی دن ت ا خوان بت وده اس ج ب زان رای ن عزی يان ای ي درم نگها و خونریزیهای ه ج چنوان و يش از ده ع وم از ب ن ق روزه ای نكه ام ح آن ای ه واض ونمون

. نام برخوردارندت ر گرف نه مص ایار و فراع وش، خش ورش، داری نگام آ ا از ه ه ت

ان رم و ا زم وط، ت يم و ل ير …ابراه وم اس ن ق ا ای ا و باره بارهد ه بع ته هميش ت و الب وده اس ا ب ود را ب منان خ ارت دش ان اس از پای

ام و تل ع ئه ق ا توط اي ب م هجومه ا ه ي و ی اي اله نوان باله عد وده ان ابوده نم يل …ن تر و دان ان اس يان در زم ام ایران تل ع ون ق چ

. ریان و دهها مورد دیگرو قوم لوط، بابليان، مصا ورش آنه يس، آ هر آرم ا ش ر و ی ا از مص ي آنه يش از رهای پوم ير ق رایيل اس ي اس م بن ال ه ل س ات داد، چه ابل نج ارت ب را از اسدف تين ه م نخس يح ه ي مس ود و حت طين ب ود، فلس رادر خ برزمينهاي ي س ه برتمام ود آ تعمار رم ب ا اس بارزه ب يش م انقالب

82 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ا ود، ام اآم ب ودي ح زار یه ت س ود و بدس تواي یه ه ف م ب يح ه مس …آشته ميشود

يعي از ش وس رایيل، بخ ت اس يري دول كل گ نگام ش ند از ه هرچي ه ترورهای ت ب يانا دس ط اح د و فق ده ان پارچه ش تحد ویك ان م یهودی

رور مظ ند ت ند، مان رور لميزن ا ت ن و دهه حاق رابي ه اس وماني اي آنون ه ه طينيان درده اریخ بخاط . فلس ول ت ا در ط ر ام

د وده ان نگ ب ال ج ود درح يان خ م و درم ا ه ا ب ي، ی يریهاي قدرت درگير ا اس ا و باره ه باره د آ وده ان ير ب ا درگ ر قومه ا دیگ اهم ب و ی

. قدرتها شده اند

! استفاده ميكنند» آریا« نام یهودیان خود از

ا نایات نازیه اریخ ج ول ت رایيل در ط ي اس ارت بن ن اس آخریتها ی ن جنای ي ای ه در پ يه بودآ تباهي برعل ت و اش يغات نادرس ك تبل

نان د و همچ روع ش ان ش ر جه ي در سراس يان و آریاجوی آریایودي ن اي یه ند و دان ر خردم ند عناص ه دارد هرچ ا و هادام نكه آری ای

ا و تفاده از واژه آری ه اس ند بلك ي آن ي نم ا قاط ا نازیه ي را ب آریایا و حت ند و در اروپ تخاري ميدان ر اف نگ آن اریخ و فره رایيل ت ي اس

ا ام آری ا ن ت ب ي اس ودي فراوان يهاي یه رایيل ! آمپان و اس ي رادی وحتا اي آری اریخ و روزه ش از ت اي خوی رنامه ه رروز در ب م ه ه

ند تفاده ميك ا ! اس ي ب ور افراط ه بط ي آ ان بنيادگرای تند یهودی ا هس امروه ي گ يان س ریكا درم ت آم يرا دول ه اخ ند آ رخورد ميكن ریانها ب ج

…وه افراطي اسرایيلي راهم معرفي نمودتروریست، یك گر :آما آنچه یادآوري آن ضروریست اینكه

م تندو آدم : یك ي هس ل آریای م در اص ان ه ود یهودی ا خ اه م در نگه در ه هم ا آ رزمين آری ه از س د آ وده ان ري ب ا دوعنص واي آنه و ح

ادي ي و ش ي و نيك ت(به تگاه= بهش د ) بهزیس ته ان اغ (ميزیس بدن ينا) ع حراي س ه ص يز ب ود ن اي یه ي علم د و تمام ده ان يد ش تبع

دن اغ ع ه ب اورند آ ن ب ر ای وا (ب ه آدم و ح تي آ ان بهش ي هم یعند نموده ان ي مي ا زندگ يد در آنج يش از تبع وده ) پ ا ب رزمين آری در س

ه ت آ ي اس ن آریای اي آه انه ه ي افس ر تمام ارز دیگ ه ب ت و نمون است ده اس ان ش ر یهودی ي وارد تفك ا تغييرات ثال ا! ب وح م انه ن فس

83 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت يد اس يدي از دوران جمش ي از ! تقل يله اقتباس ون و دل ا سامس و یيد و در ان جمش ليمان هم نكه س ت و ای ودابه اس ياوش و س سن ي ای ي تاریخ ته جابجای ه الب ت آ ي اس يومرث آریای م گ ي ه جاهای

.افسانه ها خود بحث و پژوهش دیگري را نياز دارد

آریایي بودن یعني چه؟نا: دوم ا بمع ه در آری ت بلك رح نيس ر مط اص و برت ژاد خ ك ن ي ی

ا اه م ك ! نگ ي ی ت«آریای ت » هوی ي اس ه ميهن نامه و اندیش و شناسژادها وام و ن ه اق ا يآ ياري را ش ود مل بس ارز آن ( ميش ه ب نمون

ا را از ردمان م ه م د آ ران ميباش يك ای تلف و موزای تانهاي مخ اسان از و آذربایج تان و قفق ا تاجيكس تان ت ند، افعانس تان و ه و ارمنس

يه ود…ترآ امل ميش ده .) ش ت آم نگهاي لغ ي فره نانچه درتمام و چده تقر ش تين مس انهاي نخس ه انس ه ب ت آ ران اس ان ای ا هم ت، آری اس

ن ره زمي ت آ ش نخس ي (دربخ راق آنون يده ) ع كي رس ه خش ه ب آ . است اطالق ميشده و ميشود

84 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

وده ه نم ي آ فرها و آوچهای ا س ا ب زاره ه ي ه وام در ط ن اق ایاه ه جایگ بت ب ود نس نگهاي خ اریخ و فره ان و ت ي در زب اند،تحوالت

د د آوردن ان پدی يومرث !استقراش ان گ تمدن اول هم ان م ه انس ا ( آ یازي امي ت ت ) آدم س ي اس ش آفرین زرگ او پوش الب ب ه انق ت آ ! اس

يآموزد ش را م ان پوش ه انس ه ب ت آ اهي اس تين پادش ي او نخس ! یعناص انه خ ك افس ازي ی امي و ت ان س ش در ادی وزش در پوش ن آم ایدي ي و خداون امعقول بندگ فه ن ك فلس ه ی ت آ ته اس ود گرف ي بخ مذهب

…و ابليس ودرخت ممنوعه را نيز پدید آورده است

! جلدآتاب بود120اوستا ي تابهاي تاریخ ن آ ي از آهنتری ه یك تا آ د، اوس ته ش نانچه گف چ

ت ده اس ابود ش ا ن زاره ه ي ه ت در ط وده اس ي ب تا .. و آیين اوستاب ه هرآ وده آ تاب ب ه آ ت و ن د وبيس تان داراي یكص دردوران باس

. نوشته شده بوددرباره موضوع ویژه اي ه ت آ ته اس اران نوش اریخ نگ ي از ت عودي یك ر « : مس تا ب اوس

ده ته ش ط زر نوش ه خ ده ب ي ش او دباغ ت گ زار پوس روي دوازده ه ».بود

:و پليني مينویسد آه عر « زار ش ت ه ا دویس ت و ی تا را در بيس م اوس ت یك زرتش

».سروده بوداي معمول خه ه ز نس ران بج ه ای كندر ب ه اس نگام حمل تا ه ي اوس

ت ي درتخ يز یك امل از آن ن خه آ ود، دو نس ردم ب ت م ه دردس آيان و د ت هخامنش يد پایتخ ع در یجمش يزگان واق نج ش ري در گ گ

د داري ميش يه نگه ه اورم ي دریاچ ب درنزدیك كده آذرگشس . آتشي اهان هخامنش اخ پادش ه آ كندر ب ش زدن اس نگام آت م ه خه یك نس

يها ب خه دوم را یونان ردید نس ش گ ه آت ه طعم نا ب رده و ب ا ب ه یغم . قولي به یوناني ترجمه نمودند

ردآوري و ه گ اني ب اهان ساس ا پادش ده ه ت س س از گذش پامان و و سروس ته و از ن نده پرداخ ب پراآ يم آت ب و تنظ ترتيوي ان پهل ج زم زبان رای تا ب متي از اوس د و قس دان دادن ورتي ب ص

اني له ساس راض سلس ا انق ت ب زوده گش دان اف ده، ب رجمه ش و ت

85 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي و تجات مذهب ب و نوش ياري ازآت ران بس ه ای ان ب وم تازی هج . اوستایي طعمه آتش گردیدد دون مينویس ن خل وده « : اب ان گش ت تازی ران بدس ه ای ي آ وقت

عدبن تاد، س ان اف ت تازی رزمين بدس ياري در آن س ب بس د آت شاره لمانان درب يفه مس ر خل ه عم ان ب پاه تازی گر س اص سرلش وق

از ت و اج تابها نوش رجمه آ لمانان ت راي مس را ب ا آنان ت ت ه خواسا ه آنه يازي ب ا را ن رآن م تن ق ا داش ه ب ه او نوشت آ ر ب ا عم ند ام آنوزاندند و م بس ا ه ند و ی تابها را در آب ریخت ن رو آن آ ت بدی نيس

».علوم ایرانيان را از بين بردند وبدست ما نرسيدش و بيش از این حادثه، در مراحل مختلف دیگري فرهنگ و دان

اسكندر نيز ویران گشته و مهاجماني چونط ستاریخ ایرانيان تو . خردمندان بسياري نيز قتل عام شده اند

از صد وبيست جلد آتاب اوستا امروز چه مانده است؟

تاب نج آ ط پ روزه فق تا ام تاب اوس ت آ د و بيس اري از ص ب :برجاي مانده است

یسنا -1 ویسپرد -2 یشتها -3 وندیداد -4 خرده اوستا -5

افسانه اوستاي، تي، نيك ي و راس ن به يدایش آیي اریخ پ ي ت ه بررس نك ب ایي، گران غيرایران ته پژوهش ه گف ه ب ي آ ي آریای ردي و اهورای بخيش از ال پ تهزار س ا هف هزار و ی دود شش يام آن در ح تين پ نخسان ترا، درجه ط مي يش از آن توس ت و پ ط زرتش ون توس افالط

. پخش شده است ميپردازیم

86 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ان روزي نش درن ام هاي م فيات و پژوهش ن آش نانچه آخری چزدیك كي ن ن بخش ره زمي ه درروي آ نطقه اي آ تين م يدهد نخس م

ا در ردم آری ه م ت آ وده اس ران ب الت ای ا ف اره و ی ت، ق ده اس آن شته ورت گرف ي ص ي بجای ي از جای م مهاجرت ر ه د و اگ زیده ان كني گ س

ا وي اروپ ت بس وده اس ا ب اره آری ت، از ق رت و ! اس ه مهاج اندیش . اروپا به آریا، امروزه مردود شناخته شده است

ي ا اس درتمام ن اس ر همي ي از ب اي فراوان انه ه رزمينها نش ن س یا ته ت وي گرف داد فرانس مردن اع يخورد از ش م م ه چش ي ب ان آریای زبي پانيایي و آلمان ي و اس ي و پرتغال ود در انگليس دها واژه موج ص

. …وغيره آه با واژه هاي ایراني آریایي یكسان است !تفكر هندو اروپایي، نه

!اندیشه آریایي، اوستایي، آرين ر ه را تفك د، زی ردود ميباش ط و م ه اي غل يز اندیش ي ن د و اروپای

تان ه هندوس ير ب اي اخ ده ه ا در س تمعاري اروپ تداي ورود اس در ابي ترك فراوان اي مش ي واژه ه اي اروپای ه زبانه دند آ توجه ش ا م آنه

ندي دارد ان ه ا زب ن دو . …ب ه ای د آ ر دادن يق نط الها تحق س از س پتند و ا ان هس ل و زب ك اص ت از ی كریت و مل ان سانس ه زب ز ریش

ند ا ميآی ا . اروپ ير ب اي اخ ده ه ن س يان در همي نكه اروپای س از ای پابهات و ار مش ر ب از دیگ دند و ب نا ش ا آش رزمين آری ران و س ایند ا یافت ران و آری ردم ای ود و م ان خ ن زب ي بي يهاي فراوان نزدیك

ند ري گفت خن دیگ ندانه . س ولي و خردم ت و اص خن درس ا س امي راي تمام الت ب اره و ف يها از ق ه آریای ت آ ا همانس يه ه ن فرض ای

وچ تلف آ اي مخ ا در دورانه ژه اروپ ان بوی اط جه ر نق ه دیگ ران ب ایاي زاره ه ر از ه يار فرات م بس ا ه ن آوچه اریخ ای ه ت د آ وده ان نم

ت مندان اس ط اندیش روزي توس روزي و دی ده ام ن ش ي .. تعيي یعني ت و دقيق اریخ درس ت ت يم توانس ز نخواه ا و هرگ ن آوچه از ای

87 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت ت اس لم و درس ه مس ا آنچ ياوریم ام ت ب والت بدس ا و تح تمدنهند و ي آ ي م ن زندگ ره زمي يش روي آ ال پ يونها س ر از ميل نكه بش ایه بت ب ه نس ت آ ته اس ي یاف ي و تمدن د و ترق ان رش رور زم ه م ب

ت ير اس تلف و متغي ته مخ وچ یاف اي آ طالح . محله ردن اص ار ب و بكي « ند و اروپای ه نادر» ه ك ریش ا از ی ند و اروپ ه ه را آ ت زی ت اس س

ت ي اس ه آریای د و آن ریش ردن ! ان ار ب س بك ان « پ ه و جه ریشي ان » آریای ارنگ جه نگ رنگ دن و فره ي تم وع معرف ن ن بهتری

. آریایي است

پيدایش تاریخ

اري ده اي دادن آ نگام و پدی بش و ه ت و جن يق از حرآ اریخ دق توار خت و دش ت س ختي ودش ! اس ن س ا ای ب ام ز موج واري هرگ

راي ان ب ن اندیش ردازان و روش گران و نوپ ه پژوهش ت آ ده اس نش !هرپدیده و وجودي، تاریخي را در نظر نگيرند

ده … ه از س ت آ ایلي اس ه مس وا ازجمل يدایش آدم وح اریخ پ تش يش از زای ال پ زار و چهارس ار ه ه چه قف ب ك اس ط ی م توس هفده

. مسيح تثبيت شدال تا1572در س كل در انگلس ان ش يقه فروش ي از عت ن انجمن

درن ي م ي باستانشناس يه و اساس ه اول ن پای ن انجم ه همي ت آ گرف !گردید

ردن راب آ ا خ ه ب ود آ ا ب يقه ه ف عت تدا آش ن دراب ن انجم دف ای هي يقه های ار و عت يكردند آث الش م ي ت اي قدیم تابخانة ه اها و آ آليس

. را اززیر خاك بيرون بياورندر قف آش م اس ده هفده ن Ushherدرس ان انجم اي هم ه از اعض آ

اس ود براس ي ب يق « آذای د عت ن عه فر تكوی ان » س ورات، زم ته تين را ب ان نخس وا و انس ك آدم و ح ي ش ان و ب ت جه خلقتكر بت داده و مب يح نس ش مس يش از زای ال پ ار س زار و چه چهارهقف ه اس ي از آنچ اب تقریب ا احتس ان ب د، یهودی نش ش اریخ آفری ت

وده الم نم ر اع تر آش ال آم ار س ل و چه ت و چه ا دویس ود ب را آب نت اس خلق ه و اس رار آپای ود ق مي خ اریخ رس را ت ته و آن دم گرف

. ..دادند

88 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ردید ناس موردت ن ش مندان زمي ط دانش تدا توس اریخ در اب ن ت ای :قرارگرفت

انسان وچهار دورهال ل در س ز الی هاي چارل يل پژوهش ي تكم ن در پ ز داروی چارل

ه، نجاه و ن د و پ زار و هشتص نوان یكه ا ع ود را ب هور خ تاب مش آواع « ل ان ه » اص الم نمودآ ته و اع ان « نوش اریخ انس ل و ت اص

د د ش نتر خواه نوان .. » روش ا ع ر ب ي دیگ ن در آتاب روج « داروی عان ه» انس ت آ ور « : گف ي تط ریان طبيع ك ج ل ی ي حاص ان آنون انس

»…و تكامل استل، چارل ز الی ه چارل ت آ راحتا گف ه ص توان ب روزه مي ز و ام

ه ود از پای ي خ اي انقالب ده ه ا ای ون ب ين تامس ن و آریس داروین ت همي ه برآ تند و ب روز هس ي ام م باستانشناس ذاران عل گت ته اس ر توانس ي، بش ده آنون ك س ه دری ت آ ي اس باستانشناسامل ول و تك ي تح ان و چگونگ يدایش انس گرفي را از پ فيات ش آش

…و تمدن او بدست بياوردهاي ن آاوش ي همي مندان، و در پ ه دانش ي بودآ باستانشناس

:زندگي انسان پيش از تاریخ را به چهار دوره تقسيم نمودندا -1 يوانات در غاره ر ح ون دیگ انها چ ه انس دوره ایك

)دوره پارینه سنگي. ( زندگي ميكردند

89 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

نگ -2 ه از س ي آ ت افزارهای ا دس ان ب ه انس دوره ایكزاري ت ادوات و اب اخته اس نگها ميس ر س اق و دیگ چخم

)دوران نوسنگي. (اي بهتر زندگي در اختيار داشته استبريز و -3 ائل ت اختن وس راي س ز ب ان از برن ه انس دوره ایك

ت يكرده اس تفاده م زار اس لحه و اب راي اس رنده ب دوران . (ب )برنزراي -4 ند و از آن ب ن را ميشناس ان آه ه انس دوره اي آ

ير و ادوات بر و شمش ارد و ت ي و آ ایل جنگ اختن وس س )دوران آهن. (تفاده ميكرده است تزیيني اس

ایان ت ش ه خدم ير فرانس الب آب ه انق رد آ اد ب باید از ی ن را ن ایزار و ال یكه را در س ود زی ي نم ش باستانشناس ه دان ي ب توجهد الم ش ور اع ن آش وري در ای ه جمه ه آ تاد و ن د و هش هفتصه از د آ الم ش ي اع لطنتي مل اي س كيالت و آاخه ياري از تش بس

ل اخ س ه آ ي آنجمل تاني آهن ار باس يرنده آث ه در برگ ود آ وور ب طنتي لالم ي اع وزه مل نوان م اخ را بع ن آ يون ای ود، انقالب يا ب ر دن از سراسما اخ رس ن آ ه ای ود وس د و ن زار و هفتص ال یكه وده و در س نم

نوان ه «بع ي فرانس وري مل وزه جمه ال » م د و در س امگذاري ش نتين و بزر تاد و دو، نخس د و هش زار و هشتص ه یكه ن مدرس گتری

…پایه نهاده شد» مدرسه لوور« باستانشناسي بنام زار و ال یكه اریخ در س يش از ت نان پ نگره باستانش تين آ نخست كل گرف ه ش اتل فرانس و ش هر ن ش، در ش ت و ش د و شص هشتصود س از آن ب ردید و پ زار گ اریس برگ نگره در پ ن آ د همي ال بع و س

دارس و آمو ي م ورهاي اروپای ر آش ه در دیگ گاههاي آ زش . باستانشناسي یكي پس از دیگري شكل گرفت

ورود نخستين باستانشنان به ایران

فيات د و آش ران ش ه وارد ای مي اي آ ناس رس تين باستانش نخسام داد ي انج ه «بزرگ يمز موری تاب » ج نده آ نویس

فهاني « اي اص ي باب ال » حاج ار در س تين ب راي نخس ه ب بودآران ش وارد ای د و ش زار و هشتص ار یكه ازرون، غ د و از آ ش

ي تين آس وده و وي نخس دن نم يد دی ت جمش ارگاد و تخ اپور، پاس شزارش دان گ يد در هم ت جمش ون تخ هري چ ود ش ه از وج ت آ اس

90 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

المي را يكرهاي س ي پ ي خاآبرداریهای يد در پ ت جمش داد و در تخ ..آشف نمود

وردون و ون گ ي، ریم يام اوزل ه، ویل يمز موری ا ج زمان ب همه ه اد ب ي ت زار و دارس ال یكه يز در س وي ن اردن فرانس راه گ م

هاي ه آاوش يز ب ا ن ده و آنه ران ش ت وارد ته د و هف هشتصي دند و در پ غول ش ترا، مش ر و مي رزمين مه ي در س باستانشناسروزي ر ام ه بش ود آ برداریها ب يقات و خاآ ها، تحق ن آاوش همي

ا ت آری ه مل ت آ ن و = دریاف ي آه اریخ و تمدن رخوردار از ت ران ب ایریاي واال ته ذآ ه گف ا ب د ت ث ش تاني باع ار باس ن آث ف همي ت، آش اسي « : رازي فيات علم ا آش رآن ب يل و ق ورات، انج ي ت اي دین داده ه

»!بشر به رقابت برخيزدبر ال معت ك آان ط ی ي توس زارش تلویزیون ك گ ه ی ن رابط در همينده ي آن در آی رجمه پارس ه ت ت آ ده اس يه ش ه ته ي فرانس و دولت

ط همب زدیك توس ران ن ي ای تگي مل ا (-س نوان ( هم ا ع اریس ب در پ . منتشر خواهد شد) ابراهيمي و دانش آنونييافسانه ها(

آوچ آریایي، یك دروغ تاریخي

د ر بده اطع نظ ور ق تي و بط ت بدرس ته اس ي نتوانس نوز آس هاره ن ق ه ای ا ب ن ج ا و آدامي ران از آج الت ای ي ف اآنان غيربوم ه س آ

سرازیر شده اند،ورش « تر آ نش دآ رآن » آریام امش ب ژوهش ناتم ن پ در آخری

يان وچ آریای رت و آ ر مهاج ه و تفك ه اندیش ند آ ت آ ا ثاب ود ت ب !سخني باطل است

ير اي پام ته آوهه يان از رش ه آریای ود آ ته ب وي دریاف . به دیگر نقاط سرازیر شده اند) برخاستگاه ميترا(

يان را وچ آریای ت و آ اور اس ن ب يز برهمي يدي ن ریدون جن ف .دانگونه آه رایج و مشهور است نميپذیردب

يش نر پ ي و ه ا باستانشناس ه ب ي در رابط ر پژوهش ن اث در آخرینه انهاي دوران پاری تين انس ه نخس يم آ ران در مييباب اریخ ای از ته ي آن ب اریخ تقریب ه ت د آ وده ان ان ب ران در خراس اآن ای نگي س س

. یكصد هزار سال پيش ميرسد

91 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

د زار و نهص ال یكه تين در س اري از نخس ار آث تاد و چه و هفط ت« دوره توس اي ویتبال ور آری تر » پروفس ه « دربس رودخانف رود ده » آش ردآوري ش هد گ تري مش د آيلوم له یكص در فاص

ت ان . اس ي انس تين گردهمای ه نخس ت آ يانگر آنس فيات ب ن آش ایوده ه اي ب ه در آن دوران دریاچ ه آ ن رودخان راف ای ي در اط آریای

. شته انداست، سكونت داا و ده ه ا، رن يغ ه نگي، ت تلف س نطقه ادوات مخ ن م در ای

ت ده اس ت آم نگي بدس اي س ار . چاقوه ا آث نگي ب ن ادوات س ایت و ت اس ریقا یكنواخ زي، آف ياي مرآ يا و ٍآس ده از هيمال ت آم بدس

. قدمت آنها هشتصدهزار سال پيش برآورد شده استت تاني، ادوار مخ هاي باس ن پيدایش ه ای ش ب ا دان ي ب لف فرهنگ

:تقسيم آنيمدوره انسان را هم ميتوانيم به سه م ش «-دوره یك نگامه توح راري : »ه ش و برق ناختن آت ه ش آ

الم ا آ باط ب ردن(ارت تگو آ نر ) گف ان و ه ير و آم تراع ت و اخ . سفالگري را شامل ميشود

ت « -دوره دوم نگامه بربری از » ه فال و آغ تفاده از س ه اس آاري اد معم ز، ایج يوان را ذوب فل ردن ح ي آ نگي و اهل تي وس خش

. شامل ميشودوم دن «-دوره س نگامه تم تزار » ه اورزي و آش از آش ا آغ ه ب آ

از ان آغ امل انس يمه آ ناخت ن ي و ش ن، دوران آگاه ر روي زمي بود ي (. ميش ي باستانشناس هميرزادي: مبان ك ش تر مل ني و -دآ ين محس ن حس تدوی

)مجمدجعفر سروقديان آریا ومين دوره انس ت را س ي اس دن و ترق نگامه تم ه ه ي آ ی

اند يح رس ي مس ش عيس يش از زای ال پ زار س االي ده ه ه ب توان ب ميت « و … ا زردش ترا ب يدایش مي ند و » پ تين خردم ه نخس آ

اورزي ري وآش نماي فك بر(راه ت را ) پيام وده اس يان ب آریای . ميتوان به نه، هشت و یا هفتهزار سال پيش پيوند داد

92 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي از یك تمدن فراگيرتخت جمشيد نمونه ا

ي اي نوین ار و داده ه يز آث يان ن يني آریای هر نش دن و ش از تميد ت جمش بك تخ اري بس ترش معم يانگر گس ه ب ت آ ده اس ت آم بدس

. در دیگر نقاط سرزمين آهن آریایي بوده استتوس « ال » لوف ه در س ت آ ي اس ان انگليس ي از باستانشناس یك

يح ب ش مس نجاه زای د و پ زار و هشتص ال در یكه ار س دت چه ماالر ك ت ف آن دوران، ی ن آش ود و مهمتری برداري نم وش خاآ شبك يقا بس ه دق ود آ وش ب مالغربي ش مت ش توندار در قس زرگ س ب

. تاالر و ستونهاي تخت جمشيد ساخته شده بود

اسكندر، فرمانده سپاهي وحشي بود

ي ي و باستانشناس فيات تاریخ ي آش ه در پ ري آ ته دیگ نكده ت آم ر بدس يد معاص ت جمش ي تخ ن ویران ه همي يقا ب ت، دق اس

. توسط اسكندر مربوط ميشوداران و اریخ نگ كندر و ت ه اس د آ ریح دارن گران تص پژوهش

ش و ت توح ا، در حال رزمين آری ه س ه ب نگامه حمل پاهش دره سه ت آ وده اس ان ب ند آن هم ل و س ن دالی د و بهتری وده ان ي ب ي تمدن ب

را هرها را وی د ش يده ان رآجا ميرس ه ه يده ب ش ميكش ه آت وده و ب ن نمه ت آ ر اس ن خاط ه همي يقٌا ب دو دق نموده ان ام مي تل ع ردمان را ق و مه ان ب ه تازی ون حمل ا، چ رزمين آری ه س كندر ب ه اس ي حمل در پا ن هجومه يش از ای اي پ ا و تمدنه ه ه ار و اندیش ي آث ران، تمام ای

ت ده اس ابود ش ان …ن ان و تازی واره مهاجم وربختانه هم و شون ي چ و وحش ا از ن م آنه اریخ را ه د، ت ده ان د ميش درت جدی ق

زرگ و ودرا ب اریخ خ ي ت ن بازنویس ك در ای ي ش د و ب ته ان مينوشر ت ت ده را پس ران ش دن وی نگ و تم د و فره يداده ان ان م تمدن نش م

.از خود معرفي نموده اند و به ثبت رسانده اند

آورش،مسيح شد،تمدن و فرهنگ آریایي سامي گرفت رنگ

نانچه گ وم چ ات ق ابل و نج ورش در ب يروزي آ ي پ د در پ ته ش فيح نوان مس زرگ بع ورش ب ود، آ نده (یه ات ده بر ) نج و پيام

93 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ایش را ي ج ن آریای اریخ آه زمان ت د وهم ورات ش بخش وارد ت آزادیوش و ورش و داری ودي آ ران یه ر و وزی ت وزی اریخ نخس ه ت بت و امي گرف ي س گ و روی ي، رن اریخ آریای ایار داده وت خش

نان ر همچ اجم ب اي مه ر قدرته ا دیگ ه ب ردازي دررابط گ پ ن رن كه اید يش آم يز پ ان ن كندر وتازی ون اس ران، چ يز از ای ت ن ته یهودی و الب

.آئين آریایي مطالب بسياري را اقتباس آردباس واه اقت ن گ ان، بهتری اه یهودی ورش درنگ دن آ يح ش مس

ان ط یهودی ت توس ي اس وناژهاي آریای يتها و پرس ون ! شخص چيومر ود گ ه آدم ميش ود و ! ث آ ليمان ميش وح و س ه ن يد آ …و جمشد ند وو ب اهان خردم ن پادش اله ای زار س ن ه اریخ چندی ك ت ن ش

وده و نم و جل د و ن ده وجدی ن آم يار پایي اميان بس ط س ي، توس ایران …است

وادث را ا و ح ه رویداده ت آ ي اس اه آن آس د و نگ اریخ، دی تتلف حت راد مخ ط اف ارش توس ن نگ د و ای ك دوران و مينویس ي دری

ته ي نوش تلف و گوناگون تهاي مخ ه روای تواند ب زمان مي نگامه هم هو تي و . دش اص از هس ي خ د و نگاه ارند ه داراي دی ر نگ ال اگ ح

د ير صددرص ایش تاث ته ه اص او در نوش د خ د، دی ن باش فه و دی فلس . خواهدداشت

ي و ( ت ملت ي شكس ون در پ ري چ گ پذی ها و رن ن اقتباس ایيروزي وم و پ نت هج ك س يآید، ی د م ر پدی ي دیگ ردم و ملت ادت وم ع

ت ي اس ن تاریخ و. آه ينما و عو در طل يلم و س ه ف ن آ اریخ آه تار ت، افك بوده اس يره ن ت و غ اآس، اینترن يلم، ف زیون، ميكروف تلویي اي تاریخ د و داده ه درت جدی ا ق و ب تاب همس ي پرش ندگان خيل آی

اي ه تاریخه ت آ اس اس ن اس ر همي ت و ب ده اس ا ميش ازي و آنه تا و ته ه تين و نوش لي وراس ت اص ا، هوی زاره ه ول ه اجم در ط مهبختانه ي خوش د ول رده ان يان ب ي را از م ش آریای ط دان اریخ و خ تاوش ي آ ت و در پ ده اس ن ش ا دف ر خاآه ه بزی تان آ دن و باس ار تم آثه ود، آ ف ميش ا آش رابه ه تها و خ ا و دش په ه ر ت گران از زی پژوهش

نگ ه دن و فره ي ا زتم ير و حاآ ردم دل ن م اله ای زار س زاران هت مند اس ت ! دانش ت در هوی س ميبایس ن پ ك از ای دون ش و ب

ند ان نتوان ا مغرض د ت ل آی ي بعم ت آاف اس دق ناطق حس گران م آاوش

94 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ژادي ي و ن ي و قوم اي دین فيات، داده ه ارش آش يم و نگ در ترس .)خودرا دخيل آنند

نخستين جاندار در ایران بروایت اوستا

هاي ا آاوش هاي ب ژه تالش ي و بوی ري « باستانشناس هانمنیگر وي، » ش ته فرانس ناس برجس ه باستانش ریم آ ي ب ي م پوده « وت ب ر ل ران و درآوی ن، در ای ره زمي كي در آ تين خش نخس

)رومن گيرشمن: تاریخ ایران(» .استيان، ود غرب ته خ ه گف تي ب ارف و رودربایس دون تع ي ب یعن

! زمين از ایران است رويحيات برآغازيار، آب د يبهاي بس راز و نش يد و ف ن از خورش ي زمي ي جدای ر پ

ود ته ب ن را دربرگرف ته زمي ي پوس راوان .. تمام هاي ف ي بارش در پال يونها س ت ميل يار و گذش اي بس دن روده اري ش ي …و ج بخش

رآورد، ر ب ارزمين س نچه اي از شاخس ون غ دو چ ي ش ن ته از زميتين مو كي، نخس اك و خش دن خ دار ش ا پدی زمان ب ر هم ه ن ود آ و ج

!ماده را باهم داشت از زمين سربر آورداقه و ك س يماند ی ي م ه ریواس ه ب ياهگونه آ ود گ ن دو موج اینان بيده چ م چس راه و به ان و هم ن دو همس ت و ای رگ داش زده ب پان

! ميشوندباال آمدند آه و به یكدیگر شبيهيدا ان پ ي آن ر و مادگ ه ن د آ باال بودن ته و هم م پيوس نان به آنچ

! گویي ریواسي بلند ميشود واز دو سر برخوردار ميشود!ودنبي نگ آریای ن دو را در فره ي« ای يانه«و » مش ه » مش ند آ مينام

ان ته اي هم ه گف تند و ب ن هس انداران زمي تين ج آدم و « نخسي امي در » حوای نگ س ا فره ا ب نگ آری يزش فره ي آم ه از پ آ

ن اي ای ورش دوم ج نگام آ يانه(ه ي و مش ته ) مش اریخ راگرف و تي م مردمان ال آنه نجهزار س ه پ يدایش را ب اي پ زاره ه ت ه بينهای

!صحرا نشين و هميشه خدمتكار محدود نمودندي نگ آریای يانه(در فره وا « ) مش ول » ح ار«گ يخورد » م را نم

يس« و روردگار ندر آفری» ابل ن پ وش« ش ن » م يدواند و درآمي نموده و ا در نم انها را از راه ب ا انس يند ت ر و نمينش ش قه ورا در آت

!…جهنم خداوند بسوزاند

95 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ه تد آ ن هس دان زمي يانه، خداون ي و مش ي مش نگ آریای در فرهتار ندار و گف يروزي از پ تي و پ ر و دوس ق و مه ترش عش راي گس ب

. وآردار نيك بر چهره و قدرت و شكوه اهورایي آفریده شده اندتر ا به اندن وی راي م ن ب رروي زمي م ب بردي ه نگ ون ك ج ي ش ب

ي و م ودو مش ان ميش ر، نمای اي دیگ ریده ه دن آف ي آم اندن در پيز ه خودن تي آ تي و درس ي و راس ریدگان نيك ر آف يانه و دیگ مشيها ه ناپاآ ا آ ا و قدرته ریدة ه ر آف ا دیگ تند، ب نده اي هس ریك آفرین هبرد و ند در ن ي باش ونت م رویها خش يرنگها و آج يدیها ون و پلي

!ستيزند در اوستاستيزه دایم نيكي با بدي

ر زدا در براب ورا م ي اه ل و نيكخواه ان در عم اراده آزاد انس بدخواهي اهریمن

ه ت و ن زدا اس ورا م ب اه ه رقي ن ن تایي اهریم ه اوس در اندیش ! او هايمهاآارشكن و موش دوان در برن

ر ه و تفك ده ودو اندیش اس دو پدی ر اس ان ب تا، جه اه اوس درنگت ده اس اده ش ه نه اني ا پای ر انس ود و ه م در خ ا ه ده را ب ن دو پدی ی

دي ! دارد ي و ب ي ! نيك ي و ناپاآ تي ! پاآ تي و نادرس ره ! راس و باالخي ي و اهریمن ودن ه! اهورای ال نم ده رفع يرو و پدی ن دو ن یك از ای

ت ود اوس وان خ ت و اراده و ت ان بدس ته در انس ان ! نهف ان انس همده ریده ش ي آف وان و روان اهورای ره و ت ر چه ون ب ه چ ت آ اس

ند اس ابود آ ش را ن ن درون خوی تواند اهریم ابودي ! ت، مي ته ن البر يهم ه س يرود آ يم آن م ه ب ر لحظ اري ه ون م ت و چ گي نيس ش

ان وارد ي انس رام اهورای ر و م ه مه ود را ب يش خ ند و ن يرون آ بازد ن درون ! س ه اهریم راي هميش ت ب ادر نيس اني ق يچ انس ه

تواند ا ندي مي ر از چ ه ه برد بلك ن ب ش را از بي ایدخوی ار نم ! ورا مها رده ت ي آ ك روان اي آم زدا تقاض توان از اهورام الش مي ن ت در ای

ازد وي س ن و ق ود ! اراده را پوالدی ت خ ار بدس ام آ از و انج ا آغ امت ان اس يفه اش ! انس ام وظ ر انج ي ب ن را حرج نانكه اهریم همچ

ي ( تي، تباه دي، نادرس ي، ب ته در ) …ناپاآ زداي نهف ت، اهورام نيسخ يز پاس ان ن تانس اك وي نيس هاي ناپ تقالل .. گوي گرایش ن اس ای

وي ده از س ا ش ا آزادي اعط ه ب ان در رابط ل انس اراده و عم

96 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ان و ه در ادی ت آ تایي اس فه اوس اي فلس ه ه ي از پای زدا یك اهورام . فرقه هاي دیگر نيز نفوذ نموده است

م يان راه اه زمين ود، ناخوداگ ده ب دا ش يد ج ه از خورش ن آ زمييد و مه وي خورش اندبس ه . ر ميكش ن، ن اران آه ن رو از روزگ بدی

د رده ان ي ب ناه م ا پ اي آوهه ه ه راز قل ه ف بران ب ي پيام نها تمام تي ( ا زندگ ا ه ه درآنج اریخ آ بل ت تين ماق انهاي نخس ون انس چ

د رده ان ي آ ود ) م هاي خ نگامه نيایش واره در ه يز هم ان ن ه انس بلكمان وي آس رش را بس تان و س يد(دس يكرده ) خورش ند م ندبل ! و ميك

ان ان امك ه انس ه ب ت آ يد اس روز خورش ي و دی رژي آنون ن ان و همي . و توان زیست برروي زمين را داده است

رود وه ف يان از آ بر آریای بر و پيام تين راه اس، نخس ن اس برهميتاده اي از ر و فرس ردم اورا مه ا م ت، ام ترا اس امش مي يآید و ن م

ه او زمينهای ژه آنك ند بوی يد ميدان وي خورش ان را س ي (ش ا قربان بر او ن ودن گ ازي= نم تي و !) آودس ق و درس ند و عش لخيز ميك حاص

. مهر را در دلهایشان ميكارديرد ق ميگ ر رون اورزي بش داري و آش ترا دام س از مي س . پ پ

خور ت و وي پاس ان اس اورزي انس ت و آش ار آش ترا آموزگ مي . ورود انسان به مرحله نویني از تمدن است

ردي ترا ف س از مي ش و پ تي از آت ون زر دارد و تش ي چ ه قلب آور ي و و ن ش راهنمای ه دارد، درف نایي را در اندیش روش

ه وي را ند آ ند ميك ردم را بل راي م ردورزي ب ت« خ » زرتشند ه ! مينام رودن و چكام م س ود ه ان خ ا گاه ا و ی ا گاتاه ت ب زرتش

ن را ره وري بهي داري و به م دام يآموزد و ه ي م ان آریای ه انس را ب !دامهااز

يد از ا تقل يز ب ازي ن امي وت بران س ر پيام نكه دیگ ب ای جالد يده ان بري رس ه پيام ه داري ب ي گل ت، در پ ترچراني ! زرتش ا ش ام

ت پذیرند(زرتش را نمي ي آن ه برخ رحله ) آ ه م ان ب ذر انس ي از گ حاآ !نویني از تمدن و شناخت و آموزش و آیين است

ت زار ودویس ت را دوه اریخ زرتش ي ت ند برخ يش از هرچ ال پ سام و ن ن ي بدی بري آریای م پيام ٌا ه ر واقع ا اگ ند، ام يح ميدان ش مس زای

!!در آن هنگام پدید آمده است، نخستين زرتشت نبوده است

97 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

يش از ال پ زار س زاران ه ت دره ام زرتش ه ن د آ يم دی را خواه زیقرا ناخته طس ارش ش ج و افك ندان رای يان خردم ون درم و افالط

ت وده اس ده ب ت! ش ي نخس ال یعن زار س زاران ه ت را ه ين زردش !عمر است

نخستين زردشت ششهزار سال پيش از افالطون

د ته ان ت نتوانس يدایش زرتش از پ راي آغ گران ب نون پژوهش تاآا ه ب ي رابط ئله ب ن مس ته ای ه الب ند آ ه ده ت ارائ ت و درس ي ثاب تاریخان، اریخ خودش تن ت ا نوش واره ب ان هم ه فاتح د آ ته ش ه گف آنچ

!ردگان را دیگر ميكنند، نيستتاریخ شكست خواري اریخ نگ واره ت رب هم راي غ نكه ب ا ای تر ب ه مهم از هما ا ب ت، ام وده اس ي ب توانه پژوهش ند و پش ن س لي تری ان، اص یونيدایش م پ يان ه ن غرب ه همي ود آ اهده ميش اریخ مش ي ت بررس

. زرتشت را براساي تاریخ یونان محاسبه نكرده اندان اریخ یون ه ت تناد ب ا اس م «ب ت یك يدایش زرتش تهزار » پ از هفيرود ر م م فرات يش ه ال پ ر (س ن خاط ه ای م ب ت یك ه در ! زرتش آ

اریخ ياري در ت تهاي بس ه زرتش ت آ يم یاف ته درخواه ن نوش هميت ته اس ود داش ت ) وج ته اي اس ا نوش ن مدع ر ای ند ب ن س قدیميتری

:آه درآنجا آمده است» آتاب اآيبياس افالطون«در حاشيه د« ت در ح ي زرتش ون زندگ يش از افالط ال پ هزار س ود شهش

ت يكرده اس نش …م ي و بي ود را از روان نيكوی ي خ ش جهان و دان »واال فراگرفت،

ي« م Pelliniپلين وس ه طو و اودوخ ه ارس ت آ ته اس يز نوش نون يش از افالط ال پ هزار س ت شش ه زرتش د آ وده ان اور ب ن ب ر ای ب

. زندگي ميكرده استز ت از ه ر زردش ه و تفك نگ و اندیش يش در فره ال پ اران س

لي ل اص ي از عوام ت ویك ته اس زایي داش ير بس ان تاث دن یون تموده ت ب ه زرتش ر و اندیش ا تفك نایي ب يان، آش ش یونان ز از توح گری

.است

98 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تاب ون درآ ز« افالط اي » اس بایدی يوة ه طو ش ول ارس از قارده يان از چه ه آریای تاید آ ران را ميس رورش ای وزش و پ آم

رزندا الگي ف يكرده س نا م ت آش ي زرتش ش پنهان ه دان ود را ب ن خد تاب . ان يداند و در آ ت م اگردان زرتش ان را ش طو، مغ ارس

الوگ« ریانند، » دی تر از مص ب قدیمي ه مرات ان ب ه مغ د آ مينویسا ل روان ننآن ه دو اص دي ب اور دارن د ب ن « . ك و روان ب ودن ای ا ب ب

ه قر فه زرت اهم ا فلس ون ب قراط و افالط نكه س ن، در ای نایي ی ت آش شن ه بي ادي آ باهت زی ا ش ژه ب رد بوی ود آ ردید نميش د ت ته ان داش

ون ده افالط ان ای ت و جه نوگ زرتش ري م ان فروه نه ( جه و مدیله ود دارد) فاض الم (» .وج ا اس از ت ران از آغ من : ای ان گریش -رومرجمه ن : ت د معي اپ . محم ي چ ي و فرهنگ ارات علم رآت انتش ش ) آریایي ميترایي6993 خورشيدي برابر با 1350تهران

وس ت ادخ الگي زرتش تهزار س ر از هف ت فرات ا قدم ه ب در رابطEudoxus يح ش مس يش از زای ارم پ ده چه ه در س ي آ آلدان

وده و نا ب امال آش ت آ فه زرتش ا فلس ت و ب ته اس تان اميزیس ز دوسه ت آ اور اس ن ب يز برهمي ت، ن وده اس ون ب ران افالط و همفك

هزار ي شش بر آریای ند و پيام ته خردم ون ميزیس يش از افالط ال پ س . است

د وده ان نا ب ت آش فه زرتش ن و فلس ا دی ان ب امدار یون مندان ن دانشد ته ان خن گف اره آن س ته اي در . و درب ندموجود، نوش ن س قدیميتری

ي ه فارس ردان آن ب ه برگ ت آ ون اس يادس افالط تاب الكيب يه آ حاشت ن اس ا « : چني هزار س دود شش ت در ح ه زرتش ت آ ده اس ته ش ل گف

ي از ي و برخ ي اورا یونان ت، گروه ته اس ون ميزیس يش از افالط پند زرگ ميدان اي ب اوراء دری ت م ود را . مل ي خ ش جهان ت دان زرتش

ت نش واال آموخ ي از بي ي، یعن ت . از روان نيكوی ام زرتش رجمه ن ت ».به یوناني، استرویوتس یعني ستاره پرست است

مندا ر از دانش رح، گایگ ن ش يل ای ربه و تحل تاخر در تج ن مد ربوط « : مينویس ه م ه آ ز آنچ ي ج يه نویس ن حاش ب ای ه مطال هم

ایر يد س ورد تای ت و م ت، درس ت اس ودن زرتش ي ب تمال یونان ه اح بت يز هس ندگان ن طو و . نویس ه ارس ت آ ته اس ي نوش ثال پلين م

ون يش از افالط ال پ هزار س ت شش ه زرتش تند آ اور داش وس ب اودخ ».ميزیسته است

99 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت را ی ون، زرتش ر افالط اي دیگ زد و ج ر اورم ا پس ك ج .خدمتگزار اورمزد ميداند

ت ( تن زرتش دا دانس رزند خ ي ف رش، یعن نگونه نگ ر –ای پسزد ي -اورم ي الله يحيت و عل ه مس ا ب ا بعده ه ه ود آ رایت نم س

تند دا دانس ود خ ي را خ ام عل دا و ام رزند خ يح را ف ون .) مس افالطو اي آم قراط، رازه ول س ز از ق ي بایدی تاب الس رورش در آ زش و پ

ه الگي ب ارده س اري را از چه رزندان درب ه ف تاید آ ران را ميس ایيكردند نا م ت آش ي زرتش ش پنهان ان . دان م مغ طو ه ا(ارس را ) دان

د الوگ مينویس تاب دی يداند و در آ ت م اگردان زرتش ان « : ش مغریانند تر ازمص ران آهن ي . ای د، روح خوب اور دارن ل ب ه دو اص ا ب آنه

ت ه نخس دي آ ازس و روح ب وس ي ارم زد(ين آن زی ي ) اورم و دوم ».مينامند) اهریمن(را اریمانوس یا هادسن

ه « ت آ ده اس اد ش قراط ی فر س رودیكوس، همس اگردان پ از ش ».آنها نسخه اي از آموزشهاي زرتشت را در دسترس داشته اند

فه ا فلس ون ب قراط و افالط نایي س ن در آش ه قرای ن هم ودن ای ا ب بود ردید نميش ت ت ان زرتش ن جه ه بي ادي آ باهت زی ا ش ژه ب رد بوی آ

ود دارد ون وج ده افالط ان ای ت و جه گ زرتش ري م ه . فروه نا ب بثل الم م تين روز در ع ودات از نخس ه موج ي هم ره وش ریه ف ك نظ ی

ي ادي گ ا ت ب م پس قال وده و س د GAETYب ته ان ود گرف و . بخت ي نيس ره وش ي ف ورت فلك ز ص يزي ج ادي چ ب م گفت آور . قال ش

ت ان اس فه یون ت روي فلس فه زرتش ير فلس اره تاث يان در ب ه غرب آاره ژوهش الزم در ب نوز پ د و ه رده ان نده آ ذر بس ارات زودگ ر اش ب

ت ده اس ش . آن نش يش از زای ارم پ ده چه ه در س ي آ وس آلدان اودخنایي فه او آش ت و فلس ا زرتش ته و ب ران ميزیس رو ای يح در قلم مس

زدیك ا تان ن ود از دوس ته و خ امل داش ت آ وده اس ون ب ان . فالط زم . زرتشت را ششهزار سال پيش از افالطون ذآر ميكند

يح ش مس يش از زای نج پ ده پ ه درس م آ ي ه توس ليدیای خاني ( م هخامنش ير یك ا اردش زمان ب اره ) هم اله اي در ب ته ورس ميزیس

ورش يش از ی ال پ هزار س ت را شش اریخ زرتش ته، ت ت نوش زرتشند ر ميك ان ذآ ه یون اه ب ورش ب. خشایارش اریخ ی نكه ت ه ای ه ب ا توج

يح ش مس يش از زای ال پ تاد س ان چهارصدوهش ه یون اه ب خشایارش

100 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

دو هزار و چهارص ه شش توس ب ده خان اریخ داده ش ت ت وده اس ب . هشتاد پيش از ميالد بالغ ميشود

يش ال پ هزار س ت را شش اریخ زرتش طو ت ول ارس نوس از ق پليو نكه افالط ه ای ه ب ا توج يداند و ب ون م د و از افالط دود سيص ن در ح

ت اریخ زرتش ته، ت يح در گذش ش مس يش از زای ال پ ت س ل و هف چهش يش از زای ال پ دو ده س هزار وچهاردص ه شش زدیك ب يزي ن ه چ ب

.مسيح ميرسدي يح زندگ ش مس يش از زای وم پ ده س ه در س پوس آ هرمييح يش از مس ال پ تهزار س ه هف ت را ب اریخ زرتش يكرده ت م

. ميرساندان زر رمودوروس زم نگ ه يش از ج ال پ نجهزار س ت را پ تش

يح ش مس يش از زای ال پ هزار وصدس ه شش ند آ ر ميك روي ذآ ت . ميشود

يح ش مس س از زای وم پ ده س از س ه درآغ توس آ نس الری دیوجش يش از زای ال پ تهزار س ت را هف اریخ زرتش يكرده ت ي م زندگ

. مسيح ذآر آرده استه از م آ امدار ه ار ن اریخ نگ رتارك ت ا 46پل س125 ت از پ

يش از ال پ زار س ت ه ت را هف اریخ زرتش ته ت يح ميزیس ش مس زای . زایش مسيح ميداند

ت تر اس ن بيش يك از ای اي آالس ته ه ت نوش ن . فهرس خن در ای سمندان ادي از دانش ده زی را ع تر چ وال معب ه اق ن هم ا ای ه ب ت آ اسه نتي آ اریخ س بال ت ه دن ته وب نار گذش يك را آ اریخ آالس تاخر، ت م

است رفته اند؟قلبيتجعلي و ان يك زم اریخ آالس ه ت ت آ وده اس ن ب ان ای ل آن ي از دالی یك

نگ ه دوران س ت را ب ر (زرتش ر حج ردمان ) عص برد و م ب مي عقيوه ردآوري م كار گ دوش، از راه ش ه ب دوي و خان آن دوران، برحله ه م نوز ب د و ه يكرده ان ي م بات زندگ ه ن نگل و ریش ج

ده بود اورزي وارد نش يني و آش دروستانش اي . ن يكه گاته در حالوده ين ب هر نش ردم ش ت م ان زرتش ه در زم يدهد آ ان م ت نش زرتش

. اند و در آن آشاورزي فزون ستوده شده است

101 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ریه تين نظ ه نخس ت آ ان داده اس ير نش الهاي اخ اي س حفاریها مندان در ب ریه اي ردانش ر نظ ي ب يني مبن ان شهرنش از زم ه آغ

ت وده اس تباه ب ال ! اش نجاه س اي پ ودن حفاریه ت ب ير نادرس اخيش ان، پ دن در جه ي تم ير احتمال اره مس ين را در ب اي پيش الگوه

. از اختراع خط نشان ميدهدنوان ت ع ه تح ي آ ت درآتاب ري رستگاس ناس م : باستانش

يش ال پ زار س ا ده ه نجهزار ت اریخ از پ يش از ت ون، دوران پ افالطال ته و در س ي نوش طوره و باستانشناس يح در اس ش مس از زای

د1896 رده، مينویس اپ آ ي « : چ دل قدیم ازه، م اي ت حفاریهن و ت، داروی اي آن ریه ه اس نظ ر اس ه ب نگ را آ يرتمدن و فره س

ت رهم زده اس ود ب ده ب راهم ش ایلدز ف ردن چ ت . گ ان ميرف نون گم تاآيح ش مس يش از زای ال پ نجهزار س ي و پ ا س نج ت ن پ ه بي ي آ مردم

ي ه از جای دوش و هميش ه ب ي، خان تند، وحش ر ميزیس ي دیگ ه جای بد ت بودن يوانات،گردآوري . درحرآ كار ح ان، ش دن آن االي تم د ب ح

ود تن ب وردن و زیس راي خ تان ب ه درخ ي و ریش اي جنگل يوه ه . ميح ش مس يش از زای ال پ نجهزار س نها پ ت ت ا زراع ان انه ه گم ب

».آغاز شده يگوید آ ت م ري رستگاس ریه در « : م ن نظ بوالندن ای در ق

ردن از تمدن،گ اره آغ همي ب ناس است،س ود باستانش ه خ ایلدز آ چت ته س زا داش ه س ود . ب تقد ب ت، مع وده اس ت ب ه آمونيس ایلدز آ چ

ل ود عل نها مول يرتمدن، ت ردم وس ي م ير روش زندگ ه تغي آدن ير تم ت وس ادي اس يزاقتص ت ن ته اس ورت گرف ي، ص ه خط . بگون

ت ه زراع ي ب ه بدوش ري و خان كارچي گ ول از ش ه تح ي بودآ او مدعيني ت و و شهرنش ته اس ورت گرف ر ص ر حج ش عص ن بخ در آخری

» .آنر انقالب اخر عصر حجر خوانده استيگوید ت م ري رستگاس ه از « :م يدهد آ ان م د نش ریات جدی حف

يش از ال پ زار س ان از ده ه ي از جه يح درنقاط ي مس ش عيس زایزي ياي مرآ نطقه آس ه م يه(جمل زدیك ) روس ياي ن ران و (آس ای

تان يانه ) افغانس ياي م راق (آس طين و ع ي ) فلس اي جنوب اروپيه( ا ) ترآ ي اروپ پانيا(و جنوبغرب ت ) اس يني و زراع هر نش ش

ت ته اس ود داش دن . وج ه تم ربوط ب اي م ل غاره نات داخ تزیيش ال پ زار س زده ه ا پان ه دوازده ت ا ب ي اروپ اگدالس در جنوبغرب م

102 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يگردد يح برم وك . از مس تل هوی طين و آ ري در فلس اي قص رابه ه خي ي (در آناتول يه آنون يش از ) ترآ ال پ تهزار س ا هف ه ده ت ربوط ب م

ود يح ميش زدیك . مس زي و ن ياي مرآ اي آس ران، (حفاریه ه ای آزو وارزم ج تان وخ تان، تاجيكس ت آافغانس اه زرتش ت و زادگ ن اس

م در ت آه دوده اس يش از ) ن مح ال پ زار س ا ده ه ازده ت ه ی ربوط ب مت يح اس ش مس تهز . زای دن هف ي تم اي آناتول يش حفاریه ال پ ار س

ردم ه م ت دارد آ يدهد و دالل ان م يح را نش ش مس ار آاز زای ن دیي اري جالب نر معم يني، ه ر شهرنش الوه ب د ه ع ته ان ن . م داش همچني

ت از احف زي، حكای ياي مرآ تان و آس ران، افغانس نطقه ای اي م ریهيش از ال پ زار س ا ده ه ازده ت ناطق در ی ن م ردم ای يني م شهرنش

ند يح ميك ش مس زار یعن. (زای دود ده ه ه در ح خ آ ر ی يش از عص ي پت ده اس ن ش يح معي ش مس يش از زای ال پ يان در آن .) س ایران

يوانات را. دوران ت ح ار زراع ه آ د و ب رده بودن ي آ اهلند ده، . ميپرداخت ف ش روف آش رحها و ظ ن ط باهتهاي بي از روي ش

يح، يش از مس م پ زاره شش ر ه ه در اواخ ود آ دس زده ميش حاآن ي س رت گروه نوب مهاج ه ج زدیك ب ياي ن ا ين آس رقي اروپ ش

د ته باش ورت گرف ي . ص ت مدع ري رستگاس فيات م ن آش يجه ای درنتت ال هآ اس نجهزار س ه پ ایلدز ب ردن چ ه گ ي را آ ا انقالب ول ی تح

يا و تلف آس اط مخ ٌا در نق بت داده واقع يح نس ش مس يش از زای پوده ده ب از ش يح آغ ش مس يش از زای ال پ زار س زده ه ا از پان اروپ

ول ا ت آن تح ایلدز عل ریه چ رخالف نظ ن ب ت، همچني ه (س بدیل خان تك كونت در ی ه س ردي ب وه گ نگل وآ يني وج هر نش ه ش ي ب بدوش

.)محل و اشغال به زراعت تنها عوامل اقتصادي نبوده است

ران و ورد ای ت درم ري رستگاس يگوید م ت م ان زرتش ا « :زم بت، ول ام اس ران ناتم ي در ای هاي باستانشناس ه پژوهش ي از آن آنك

اي ته آوهه رق رش ه در ش ت آ ن اس ده روش ت آم نون بدس ه تاآ چراغه رس، در م ران (زاگ الت ای مال ف اق ) ش نگ چخم در س

رگان( يروز ) گ ي ف تان، در حاج په گبرس ه (در ت زدیك دریاچ نيه په )اروم ك ت زي(، در توگل ياي مرآ ا ) آس نج ت ن پ م بي ت آ دس

يني هر نش يح ش يش از مس ال پ هزار س يني(شش زرعه ،)ده نش مي ي و وحش ان ابتدای ت و گم وده اس ول ب اورزي معم داري و آش

ت ض اس تباه مح ان اش رزمينها در آن زم ن س ردم ای ودن م در . بزي، ت پ اي خش وره ه تي، آ اي خش ة ه ي از خان رابه های اط خ ن نق ای

103 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ند اورزي مان ایل آش وزه و وس ه و آ ه، آاس تلف از جمل روف مخ ظرفه، ندل دوط تخواني، س اقوي اس و داس، چ الت وج اي غ ه ه ، ددان

يدا ز پ گ قرم ه رن ر ب اي مقع وزه ه تبند وآ ون دس ي چ اي تزیين آاره ».شده است آه همه نشانه شهر نشيني، آشاورزي وتمدن است

ه د آ ان ده يخواهد نش ت م ري رستگاس ا در -1« :م ن ادع اینوز د و ه دوش بودن ه ب ردم خان يح ، م يش از مس ال پ هزار س شش

وده ده ب از نش يني آغ تشهرنش ت اس ت نادرس ر در آن -2.اس بشت وده اس ده ب ز ش ا برن ز ی نگام وارد دوره فل روف -3.ه ي ازظ بعض

ن ان دی يانا در آن زم يدهدآه اح ان م اك، نش ر خ ده از زی ت آم بدست وده اس رده ب ور آ ت ظه ك . زرتش اون آوچ روف ه ه آن ظ از جمل

ا رزي ب يدند و گ ا را ميكوب يله آن هوم ه بوس ت آ ي اس ته هاون و دسرآه بردند س ار مي تي بك يون زرتش ه روحان يجه » .و آ نده نت نویس

ان نتي زم اریخ س تندتر از ت ان مس يك یون اریخ آالس ه ت يرد آ ميگ ».ن را تایيد ميكندآساساني است وتاریخ شفاهي

رزمين ادي درس ي و م ري، اجتماع الب فك ك انق ت ی ن زرتش دین نداري راآ داي پ ردم خ ر آن م ه براث ود آورد آ زرگ بوج ران ب ار ای

يني، ه شهرنش ردند و ب رك آ ي را ت ه بدوش تند،زندگي خان گذاش . سازندگي،آار، آوشش و همكاري روي آوردند

ده ز پدی ا برن ز ی ر فل ت درعص ن زرتش نكه دی ردیدي آدر ای مده،تت ا، واژه . نيس را در گاته ت آزی ز اس ا برن ز ی ناي فل ا بمع تالف . گ اخ

ت ز اس از دوران برن ر آغ ر س انيكه . ب ه آس هزار از جمل اریخ شش ته ت آ ي اس مند پارس اواال دانش رام پات د، به رده ان يد آ ال را تای سد و هزار و سيص ت را شش اریخ زرتش ي ت بات نجوم روي محاس

يداند يح م يش از مس ال پ ن . دوازده س م ای ب ه يروز آذرگشس فند يد ميك اریخ را تای ي و پر . ت اووس ج اپور آ هریارجي وش ور ش فس

ي بي ه، تاریخ اي بهارج ت داداباه ال بدس هزار س زار و شش ن چهاره )فرهنگ مهر: فلسفه زرتشت(» .ميدهد

104 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

چرا عمر زرتشت هم آم شد؟

ن و مع يار آه ه بس يان آ اري یونان اریخ نگ نگونه ت بر تاز ایم، ه بگذری ت آ اریخ ااس يزش ت ته از آم ات یاف ه نش ري آ ناد دیگ س

ي اریخ آریای ا ت امي ب ت (س ود بدس وم یه ابل و آزادي ق تح ب س از ف پوروش ان ) آ اریخ تازی ردن (و ت يان ب ران و ازم ه ای ه ب ي حمل در پ

ا تابخانه ه ي آ ت) تمام تر . اس ي نزدیك ت را خيل يدایش زرتش اریخ پ تد ت نميباش ال درس ه اص يدهد آ ان م يح نش ش مس ه زای ر . ب ر اث و ب

رار ان تك ي فاتح اریخ نویس ير ت ت تاث انيكه تح ط آس ررات توس مكازه ازي (ت امي و ت د، آ ) س وده ان ش ب يش از زای ال پ زار س ه دوه را ب ن

…ربط داده اندر « ياوش پس دن س ان آم يان زم ه خوارزم د آ ي مينویس بيرون

از زي را آغ ياي مرآ ي در آس وارزم و فرمانراوی ه خ يكاوس ب آد رار دادة ان ود ق ي خ اریخ مل ت . ت تادو هش د و هش دام هشتص ن اق ای

ران ه ای كندر ب يانه اس وم وحش يش از هج ال پ ز. س ي یكه ار و یعنياوش و ن س ه بي ا آ ود و ازآنج يح ب يش از مس ال پ ت س دویست، وده اس له ب ل فاص ار نس اهنامه، چه ته ش اس نوش ر اس ت ب زرتشد يح پدی ش مس يش از زای ال ب تاد س ت دریكهزاروهش ن زرتش س دی پ

»…آمده استد ار ص زار وچه ن یكه ت را بي يدایش زرتش تياني پ ن آش الل الدی ج

. پيش از زایش مسيح ميداندسال تا یكهزار و هفتصد سال نجاه و د و پ زار وهفتص ت را یكه يدایش زرتش روز پ يح به ذببا م تقری ري ه بر جعف ي اآ تر عل يح و دآ ش مس يش از زای ال ب نج س پ

. همين تاریخ را مي پذیردبر ( ند اآت نگره هل ه درآ داري آ ت و دی بختانه در نشس ا خوش ام

ال نها 1997س ه ت ان ن تم ایش ري داش تر جعف ا دآ يدایش ب اریخ پ تيد ه در تای ت آ ون را پذیرف يش از افالط ال پ هزار س ت، شش زرتشتا و اریخ اوس ت ت ن قدم ته و همي اي برخواس ن از ج خنان م س

رح داد امال ش ت را آ ير . زرتش ري تاث بر جعف ي اآ تر عل دام دآ ن اق ایالها س از س ندي پ يرمرد خردم ه پ اد آ ن نه ر م ي ب يار نيكوی بس

ار ژوهش از چه يق و پ روز تحق يح به تاد ذب ه اس ي آ وب تاریخ چ

105 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت ت هف ده و قدم يرون آم ت ب وده اس ق نم تابان خل ت، ش راي زرتش ب .) را تایيد بنماید– زرتشت -هشتهزار ساله خردمند آریایي

زار و ه ه ت را ب وده و زرتش ق ب ي مواف ر بيرون ا نظ عودي ب مسا در ن تاریخه ه ای ه هم يدهد آ بت م يح نس ش مس يش از زای دي پ ان

ا ه ب درابط ت ميباش م نادرس ت یك يدایش زرتش ه مس. پ ي ئله ااز جملودن ت ب اگرد زرتش وع ش ت، موض رده اس ا ب ه خط ي را ب ه برخ آ

!فيثاغورث استيروس وم Prophyriusپروف ده س انيان وس ان ساس ه درزم آ

د ت، مينویس ته اس يح ميزیس ش مس س از زای ثاغورث « : پ فييكر ي م يح زندگ ش مس يش از زای م پ ده شش ي در س ده یونان

».وشاگرد زرتشت بوده استو ثاغورث ب تاد في ه اس تي آ ك زرتش دون ش ندي دب ت خردم ه اس

تا ه اوس تاي اندیش ت در راس وده اس هب ود آ راي خ ت را ب ام زرتش نت زیده اس ام . برگ انها ن ت و انس ج اس روز رای ه ام ا ب ه ت نتي آ س

ود مينه رزندان خ ر ف اریخ را ب زرگان ت ندان و ب كوفایي نخردم د و شن ن نماید ای تر مي ين را آمرنگ لي و پيش ند اص ام خردم ا، ن ا …امه ام

…نميتواند آن را نفي و محو نمایدند غرب ه يهرچ يان ب ته یونان ه نوش ه ب ت آ ن زرتش اریخ آه ان ت

ندهزار را چ رده و آن راموش آ د را ف ال ميرس زار س ت ه يش از هف بزار ه ه رب ب ياري در غ ندان بس ا خردم د، ام وده ان تر نم ال جوان س

ه و ی تي آ ن راس ا آیي ه ب ود، در رابط ي خ ق اهورای ان از عش ك زب :رهبران خردمند بسياري بنام زرتشت داشته است، سخن گفته اند

.نيچه فلسفه خودرا بنام زرتشت نوشته استام ه ن ود را ب روف خ مفونيهاي مع ي از س تراوس یك ارد ش ریچ

. زرتشت ساخته استه ره وري از اندیش ا به يز ب درو ن تر و دی ه ول ا ب ا آليس ت ب زرتش

. مبارزه پرداختنده ه ب يح آ ش مس يش از زای دي پ زار و ان ا ه د ت اریخ ششص تده مندان رد ش ياري از دانش ط بس ت توس هور اس نتي مش اریخ س تتناد ه آن اس ه ب گراني آ ا و پژوهش ته از علم ته آن دس ه الب ت آ اسا ند ودان يار توانم ي بس ر علم اي دیگ نه ه ند در زمي د هرچ رده ان آ

106 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ت يدایش زرتش ت پ يل و درس اریخ اص ا ت ه ب ا در رابط د ام وده ان بوده يح ب ش مس يش زای ال پ هزار س ا شش ه ت ن س ل بي ه حداق م آ یك

ي تاس ن دسترس نابع آه ه م م ب اید ه د و ش ده ان تباه ش ار اش ، دچ . نداشته اند

ت الگي زرتش ندهزار س ریه چ ن نظ ا ای ش (ب يش از زای ) پا ورداوود، ش يم پ ون ابراه اتيدي چ س، اس ري بوی اووس، م پور آ

يدي، ریدون جن ه، ف ن، بارتولم تين س ر، آریس ز، ادوارد مای گلدین يف الدی ور س اد پرفس ده ی نش، زن ورش آریام تر آ اد دآ ده ی زن

مي اف د عاص ير (محم ن مس رانمایه در همي ته گ ن دو فرهيخ ه ای آند ان باخت ري ج س از دیگ ي پ ي یك ربلندي آریای دون.) س ك و ب ش

ودم ت(!خ ياوش اوس تاد )اس ي اس د بتازگ رح داده ش نانچه ش و چ . علي اآبر جعفري، موافق بوده و هستند

يل ل دل ي الاق وءتفاهم تاریخي،یعن ن س ل ای ي از دالی ن یك نظر م بان (دوم ر نش ه برت ایل ب ه م ت آ اجم اس اي مه ت تاریخه يل نخس دل

ي ت تاریخ ر قدم ي ازنظ د حت وده ان ود ب ود ) دادن خ اید وج شياري د تهاي بس تزرتش وده اس اریخ ب ن . رت ن ای نانچه در آیي را چ زی

ردي ال، ف زار س ر ه ا ه ال و ی د س ت، هرص ده اس ي آم ند آریای خردمي ي وپاآ يغ نيك داوم راه او و تبل راي ت ت ب ري زرتش جره فك از شيانت در ا سوش ه دهه ا آ ه بس ند و چ يام ميك ي ق روري آریای وس

حنه سيا داوم راه او در ص ت و در ت نام زرتش اریخ ب ول ت ي ط سراي ت را ب يك زرتش ام ن ان ن د و هم ده ان د آم ي پدی اجتماعان و روز یهودی ه ام ا ب اریخ ت ول ت نانچه در ط د، چ زیده ان خودبرگي و ي، عيس نام موس ود را ب رزندان خ لمانان ف يحيان و مس مس

.. محمد خوانده اندش اریخ درف ول ت ياري در ط راد بس ه اف د آ ي ش توان مدع س مي پ

ي و تي، نيك ن راس د آیي وده ان ند نم ت بل نام زرتش تایي را ب اوسا د ت اد ه ان ود نه رزندان خ ود و ف ر روي خ يز ب ام را ن ان ن وهم

ند ان ده ي را نش ند آریای طوره خردم ن اس ي اولي نانچه . جاودانگ چترا روام ي و مي ي و موس د و عيس ام محم ان ن زار انس زاران ه ز ه

ادةاند ان نه رخود و فرزندانش ر آری . را ب ن تفك ته همي ياء الب ي، اح اینانچه ود، چ رایت نم م س امي ه ان س ه ادی ا، ب زاره ه بر در ه پيام

107 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ا د و مشخص وده ان نده ب ات ده ك نج راه ی م ب واره چش ان هم یهودی !آورش را در تورات مسيح ميدادند

ت ته وگف ان دانس يح یهودی ود را مس م خ ریم ه رزند م ي ف ه عيست ر اس ن تفك ت و ای ده اس ا آم تي آنه ات و بهزیس راي نج ه ب ات آ نج

ي م باق يحيت ه ي، در مس اودان عيس ودن ج ده ب رش زن ا پذی نده ب ده . ماند

ي ي قربان ود و نف ي خ عارهاي انقالب ا ش يح ب ته مس پند و گالب وسه داري اد گل ه اقتص دیدي ب اي ش ربه ه يماران، ض كي ب داواي پزش مم ك و ه م پزش م و ه م معل ه ه ابد زد آ زرگ مع نهاي ب يان و آاه آليم

امي بود وم س يح داور ق ن مس ا آیي د ت ب ش ئله موج ن مس د، و ای ن . مورد پذیرش و تایيد آنان قرار نگيرد

زدیك ت ن تا و زرتش ه اوس نش ب ا و آیي رنامه ه تر ب ه بيش الم آ اسدون واره ب تيان هم ناخته و زرتش ميت ش ه رس ي را ب ن به ت، آیي اس

د ودة ان ي نم لمانان زندگ ب مس كلي در قل يچگونه مش ته از .ه البه پيام ي آ ياري از هنگام ود بس تقر ميش نه مس الم درمدی بر اس

.قوانين یهودیت را نيز اقتباس ميكندنحل ل و ال تاني در المل ون شهرس رادي چ ه اف ایل ر اآ ي مس برخي اریخ حقيق يد ت ورد تای ند م تي بدان ن راس ر آیي د وارد تفك ته ان خواس

:شهرستاني مينویسد. از جمله موضوع وحي ميباشد. نيسته « تي ب ن زرتش ود و دی ب یه ند مذاه ت و مان تقاد داش ي اع وح

ت تي اس ن یكتاپرس الم، دی يح و اس نحل(» .مس ل و ال : المل )شهرستاني

ه م آ راغ نداری تا، س اي اوس اي گاته يچ آج ورتيكه در ه در صس د و بعك رح باش ت مط زدا و زرتش يان اهورام ي م خني از وح س

يز ب نكه او ن ت و ای ده اس اد ش ردپاك ی ه و خ ا از اندیش ه ج رد هم ا خ . همگام بوده است

المي ب ر اس ه در تفك ري آ ي و فك عاب فقه تين انش تناد انخس اسه در ب آ ن مكت ود، ای له ب ب معتز د، مكت د آم ت پدی ن زرتش ه آیي برد ه و خ ر اندیش يه ب د و تك ود آم راق بوج ري در ع م هج ده یك سالش ود و ت ته ب مه گرف ت سرچش ن زرتش دیدا از آیي ت، ش داش

ز المي ن ا اس يكرد ت ند م يغ آ تي را تبل ن راس ه آیي ر . دیك ب در براب

108 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تزل وده ـمع يادگرا ب ب و بن يار متعص ه بس تند آ رار داش عریها ق ه اشد ي نمودن اري م امي پافش ازي س ن ت ن . (و برآیي امل از ای رحي آ ش

.)دو مكتب در آتاب دینداري وخردگرایي بهمين قلم آورده ایم

ا شمش ه ب ن آ ابك خرمدی ون ب يري چ رداران دل ز س ير وارد بجر آن ر ب ه س د آ م بودن ري ه زرگ دیگ فه ب د، فالس ده بودن يدان ش ميده يان عق تي را در م ن راس اي آیي عله ه ه اي ش ا بگون تند ت داش

ا راق، مس ب اش ذار مكت ه گ ه پای روزند، از آن جمل ان براف يان و تازیس از م پ ده دوازده زرگ س وف ب هروردي فيلس ن س هاب الدی ش

ن يز عي ت ون يح اس ش مس ن القض زای ام برهمي يز گ درا ن ات و مالصرد يد و خ يروپذیري از خورش تي ون راق و راس ادند راه اش . نه

يام وح افظ و خ ا و ح ون موالن ري چ زرگان دیگ ينا تب ي س ي ابوعلر ب ند و برت ه خردم نوان اندیش ي بع ن آریای ه آه ه اندیش يز ب ور ان

ودرا ي خ اي جوان ته ه ثر نوش اس اآ ن اس تندو برهمي ن ازداش بيرده وچك ات دوران ب يانگر تراوش ه ب نهاي خودراآ يده اي از بهتری

…خردمندیشان بوده است را به جاودانگي سپرده اندران، ه ای ان ب ورش تازی ن ی نگام آغازی ان ه يز از هم ران ن در ایبال تلف دن اي مخ يوه ه ه ش يان ب لحانه آریای ري ومس ت فك مقاوم

ا ا افك د ت الش بودن واره درت ي هم نفكران آریای د و روش ر و ميشند يزش ده الم آم ا اس ه اي ب تي را بگون ر و راس اي مه ه ه . اندیش

ي اي پارس روده ه ابه س ياري از تش اي بس ه ه نكه نمون ژه ای بویا( رحله ) گاته ه درم يخورد آ م م ه چش الم ب بر اس اي پيام روده ه و س

ا رآن ب ي در ق يكرد و حت تفاده م ا اس ه از آنه تش، در مك ت حرآ نخس :شاره شده است آه صراحت آامل به این مساله ا

ت « ته اس ي داش ي آریای الم معلم بر اس ه (» .پيام ل آی وره نح س103(

زایش خندان زرتشت

ت را ندان و وتي م زرتش ته خردم امل یاف ر تك ان عنصيد ود نام مندان دوران خ ن و . اندیش يري از آیي ره گ ا به وي ب

يم ر ميتوان ن مه ه آن را آیي ه مجموع ي آ ن آریای اي آه ه ه اندیشيم، تاي بنام ي درراس بود جهان ك هم ت ی ي درجه تگي آریای ك همبس ی

109 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ا اري را ب ژي و دروغك ر آ تي دربراب ر و راس ن مه رش آیي پذی . تكيه بر اندیشه پویا و خرد پاك پایه نهاد

ود، ندیده ب تن خ اي گریس د بج نگام تول نانكه دره وي همچند و ندان وخردم واره خ يز هم انها ن ا انس ود ت رآن ب ش ب ي تالش تمام

. ناس باشندخداشراي درش ب ه پ ه اي آ ت بگون گر داش يه پرسش ي روح از آودآت داوم زرتش هاي م ر پرسش ا از ش ت ت زرگ گرف ي ب او آموزگاران

. رهایي یابد

سازمان زرتشت

اد ه نه تي را پای ازمان راس ن وس ي آیي تين . درنوجوان نخس . پيوستگان به او همسر و عموزداده اش بودند

وراي مز ندي ش س از چ غ (تگپ ه م زرگواران= م = بندان ت ) خردم س از آن مزآ كيل داده و پ جد(را تش ان ) مس و مك

ور و ل را ن ش، محف ا آت ه ب د آ تگان ش يایش پيوس ي و ن گردهمای . گرما ميبخشيدند

:راهيابي به مزآت چهار شرط داشتناختن و -1 ند را ش تكار و خردم ربان و راس د مه خداون

.نيایشگر او بودن .راستكردار بودن -2 .دیشمند بودنان -3 .آرامش پسند بودن و خوب و خوش زیستن -4

ازمان ي را س روههاي مختلف ت گ ه توانس س ازآنك ت پ زرتشا رزمين آری ر س تي را در سراس ر و راس ن مه ترش آیي د، گس بدهاهان اه ش ب ش ا گشتاس تگو ب ن راه را گف رارداده و بهتری ر ق د نظ م

. دانستود و اهي ب هري را ش يله و ش اهي در آن دوران هرقب شاهنش

ود اهان ب ي ش اه تمام ه ش مندانه و . آ تگوهاي اندیش ثها و گف در بحریان ران ج ت و دیگ يان زرتش ب م ار گشتاس ه درب ندانه اي آ خردم

110 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ته و او ه وي را پذیرف ري اندیش اه برت ت پادش ي یاف اور عال را مش . خود قرار داد

يده بيت و عق ناي عص ن بمع ه دی را آ يافرید، زی ي ن ت دین زرتشت ت اس تي ثاب ر و راس ه مه ت آ ي اس نده آیين ترش ده ه گس ، بلك

ه ت آ ر اس ن خاط ت و بهمي ه آنس اس و پای ي اس روز نام ه ام تابيحي و ودي، مس ان یه ر ادی ون دیگ ت چ ن زرتش راي آیي خص ب مشيان تن م ط داش ش راب ي نق ز مدع ت و او هرگ ده اس ج نش الم رای اس

اي ه بج د، بلك بر نخوان ش را پيام بوده و خوی ردم ن دا و م ي او خ وح !از خرد نام برده است و بجاي پيامبر، اندیشمند و خردمند

ازمان د، س رخوردار ش ب ب ت گشتاس ه از حمای س از آنك وي پر گاههایي در سراس ترش داده و آموزش ود را گس ت خ مزآلي يه واص اي اول ه ه گاهها، پای ن آموزش اد، ای نا نه ا ب رزمين آری س

ود را يه خ اگردان اول ردید و ش گاهها گ تر دانش ه فرشوش -آت بران –جاماس نوان پيام تند را بع ام داش تر ن اه و ایدواس و م مدی

خ و ش و پاس ود و پرس گاهها نم كيل آموزش امور تش ي م خردگرایج در اي رای رنامه ه ن ب لي تری نود از اص ت و ش ث و گف بح

. آموزشگاهها بوده روز رو ب ت روزب گاههاي زرتش ازماندهي آموزش س

نا ان در آ ود و زن ترش ب بر را گس ار و پيام ش آموزگ ردان نق ر مت زن ت و هف ت بيس ده اس ت آم ن یش نانچه در فروردی تند و چ داش

ت ندان زرتش ازمان خردم وزش و (در س بري و آم وراي ره در ش . فعاليت داشته اند) پرورش

زدا اه اهورام ه درگ يایش ب ا (ن ا و توان د دان ار ) خداون نج ب را پتدا ه در اب د آ يآورده ان اي م ي در روز بج ته جمع هاي دس ي نيایش

نده د بخش نام خداون ه ب ا جمل ت و ب ده اس ته ميش ك نواخ موزی . آغاز ميشده است) نمازها(مهربان نيایشها

ان، رفت زم ه پيش بت ب و نس ازه و ن اي ت ه ه ایل و اندیش رح مس طن ت و در همي وده اس تكردار ب ندان راس اي خردم ي از آاره یك

ي در عار نيك ا ش ه بعده ت آ وده اس تا ب ردار راس تار و آ ندار، گف پند ان خردم ازمان خداشناس ه اي س لي و ریش مبل اص نوان س بع

. زرتشت شناخته شده است

111 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي ت و حت ده اس ي ش ر خودشناس ياري ب يد بس اي تاآ در گاته . وظيفه شناسي از خودشناسي آغاز ميشود

ت الش در جه تي و ت رورزي، راس اه، مه انهاي آگ يفه انس وظ . هورامزدایي بوده استبرگرفتن صفات خداوندي و ا

زدا را ه اهورام د بلك ده ان يم نميش ن تقس ر و موم ه آاف انها ب انسردار ه آ بت ب يان نس ه آدم ر آ فاتي دیگ ن را ص وده و اهریم ي ب خدای

. و صفاتشان یا خداگونه بوده اند و یا اهریمن صفت

صفت خداوند در اوستاه عق گي ب ي و هميش لي و آل يه اص ه تك ت آ ه زرتش ل در اندیش

ت وده اس فاتي ب زدا را ص ا اهورام د و ی ت، خداون وده اس رد ب و خ :از این قرار

اه، ا، آگ يكو، توان ا، ن نش، دان ش، بي رد، دان ان و خ د ج خداونگر، اینده، بخشایش بخش، بخش ر، پایان تا، آغازگ تا، یك ي هم ب

…مهربان، دادگستر و رار ند ق د خردم زدا و خداون ر اهورام ه در براب ن آ و اهریم

:ه است را صفاتي بوده است از این قرارداشتبار تمگر= ج ار-س يره - قه خت چ ر و س يره گ ذب- چ = مع .. نيرنگباز و = مكار-شكنجه گر

يرو ي دو ن ي و اهریمن درت خدای ه ق ت آ ر آنس ان ب ي را گم خيلتند م هس دا از ه تقل و ج بدا مس ه . و م اس اندیش ن اس برهمي

في د فلس ن دی ي از همي ت نوع ي و ثنوی ر دوگانگ اریخ بش در ت . است

تن اور داش ه ب ه ب يش از هم يان ب ان و مزدآ ند مانوی هرچه ر و اندیش ن تفك اي ای ه ه ا ریش هورند، ام ت مش ي و ثنویس دوگانگ

. را بعضي در آیين زرتشت جسته انده م آ ت یك تا زرتش اي اول اوس روده ه نده س ا –آفرین گاته

ند گ ت هرچ رده اس ي را ردآ ه دوخدای اور ب د، ب ي باش تي م ر هس وه :را دو دانسته است

112 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يك و « ردار ن تار و آ ه و گف زاد در اندیش ر هم از دو گوه در آغدند دار ش د پدی تين را . ب ر راس ان گوه يك اندیش يان ن ن م در ای

)گاتها(» .برگزیدند و بداندیشان گوهر دروغين را ه وده ب تي ب ر مهرپرس ه و تفك تين اندیش ه نخس ترا آ ن مي آیي

ه بدیل ب ان ت رور زم دم يرنگ ش رافه و ن ي . خ اس وقت ن اس ر همي با در رد و شخص روع آ ودر ا ش نگري خ ت روش م حرآ ت یك زرتشن روه را از آن اهریم ته و آن دو گ ع گرف روه موض ر دوگ براب

:دانستوان -1 ه -دی ن ب نگ آه و در فره ود و دی و ب ع دی جم

ا ورهاي اروپ تر آش م در بيش نوز ه ه ه ود آ روردگار ب ي پ معنه ه فرانس ا از جمل ود Dieuب اد ميش و ی ي تزرتش. دی تمام

د و وان خوان ان را دی ع آن و و جم ودرا دی يش از خ دان پ خداونلوغ در ش دي آنق و و خداون ازار دی نگ داد و ب الم ج ا اع ه آنه بردرآورده انها س ر انس دا از تفك ا خ ه دهه ود آ ده ب وغ ش و پلر و داي مه داي آب، خ كي، خ داي خش ا، خ داي باده د، خ بودن

…اي خشم، خدايدوستي، خديرو -2 ه پ د آ ي بودن ان مردمان نان هم تان، ای دروغ پرس

ان واع آن ته و ان بازان آش ران و نيرنگ ي جادوگ ان اوهام خداید ي بودن ر دین يان تفك ته اي متول ه گف نموندند و ب ش مي را پرساه رافه نگ ل وخ وده و در جه نحرف نم ردم را م ه م آ

.. ميداشتند :در گاتها آمده است

نك روا« تهاي ای ا دس ا ب ند ت ارور برآن ان ب ن و چارپای ن م :برافراشته نيایش آنيم واز مزدا خواستار شویم

ایان بانان و پارس ه ش وان ب تان و دی ه از دروغپرس ند آ نان آ چ ».آسيب و گزندي نرسد

ت ي اس تي و ناپاآ دي، زش نده ب ه آفرین و و دروغ آ ر دی در برابتي و نيك اك، راس رد پ ي، خ زرگ آریای ند ب تار خردم ندار، گف ي در پ

يغ ردم تبل ایش م ادي و آس ش، ش ش و بخش راي رام ردار را ب و آ . ميكند

113 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ایدار ا« ایش پ يك و بخش نش ن يا م زار، ب تي از وي م راس ».گفتار خویش به زردشت ارزاني دار

ه « اودان نگ يك را ج نش ن تي و م ن راس ون م زدا، چ اي مياموز و ن ب ه م ش را ب رد خوی يز خ و ن ت، ت م داش ان خواه ه زب ب

ود، ه ب تين چگون ان نخس ه جه از آ اه س را آگ ازگوي و م ود ب » خ )گاتها(

ش ه در ش ي آ ند آریای ود خردم ه ميش وح مالحظ نانچه بوض چيام يش پ ال پ تهزار س ا هف يی ز خردگرای ت، هرگ رده اس ش آ را پخ

ا او و ن ب خن گفت دا و س ا خ تن ب ي داش باط روحان ي وارت از وحت ته اس يزي نگف ودن چ ين او ب رد همنش ش و خ ر دان واره ب و هم

. پاك تكيه داشته است

!استقالل توان اهریمن از اهورامزدات، ته اس راحت داش ن آن ص ت در گفت ه زرتش ري را آ ته دیگ نك

د ن ميباش زدا، از اهریم تقل اهورام درت مس وان و ق ه . ت ن آ اهریمده اي ر و پدی ر و تفك ود، عنص ایي ميش ت شناس د و زش فات ب ا ص ب

ي ا دا و ب ت ج ا اهورامزداس باط ب فات و . رت ي ص زدا تمام اهورامت ردباري اس ندگي و ب ي، بخش تي، مهربان ي، راس ایش، نيك آارهردباري، رفت، ب كيبایي، پيش ي، ش تي، ترق م بهزیس ر ه راي بش ه ب آ

تاخي و دالوري ویق .. گس نها تش ه بهتری وده و او را ب را آرزو نمنده اهری زدا آفرین ز اهورام ند و هرگ ب ميك ه و ترغي ا ب ت ت ن نيس م

ه ردم و راون ردن م راه آ راي گم د ب ان داده باش ت و امك او فرص !!نمودن آنان به جهنم

ان ا انس ت ت الش اس واره درت ه هم ت آ ن اس ن اهریم العكس ای وبيرنگ، ر و ن نه، مك م و آي ي، خش ي و بيچارگ ل، بدبخت ر وجه در فق

! بسر برد…عذاب و گمراهي و قصاوت وو امش اه ه ن ي آ داي آریای ردو و خ ا ه زدا و ی ا م زدا و ی را م

يره روردگار و غ ا ميپ ر ب ه فك د، ب ا او را زباش ت ت ان نيس ا انس ي بم وي را در ان ه ندازد و در پای ي بي ج و نادان ند و در رن راه آ گم

وزاند ود بس م خ ش خش ا ! آت ك ی ناه ی رم و گ اب ج ر ارتك ا بخاط و ی

114 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ند و ابود آ ي را ن ازد و مردمان ران س هري را وی ندنفر، ش ا چ یي را ند و عذابهای ه بك اه و چال ك چ زار وی ي، ه ودن آس راي آزم ب

…فراهم آورد

آزادي اندیشه در آئين اوستابار يچ اج تا ه ن اوس ن يدر آئي ه،آيش و آئي رش اندیش راي پذی ب

اي ا و داده ه ه ه اس اندیش ا براس د ت انها آزادن ت و انس ي نيس خاصي از ند یك ي را برگزین يش و آئين ود هرآ ي خ ه علم تا آ تار اوس گف

ه رآن آی ي در ق رجمه آن بعرب وره 18ت يز 39 س ن آ ن ت ای ده اس م :است

ه ا اندیش نوید و ب مندي بش ا هوش خنان را ب ن س ردم بهتری اي مرد و زن ر م يد و ه ي آن را بررس ري آن نده نگ ن و ژرف و آی روش

)گاتاها.(بهترین و نيكوترین راه برگزنيد

نيایشهاي اوستایياه ی ه درگ يایش ب ایش ن راي آس زرگ ب زداي ب اك و اهورام زدان پ

ن و روان و نير ت وت توده اس يكو و س اري ن ان آ ن انس ند . گرفت هرچده ته ش ر گرف يایش در نظ راي ن نظم ب اه م نج گ ت پ ن زرتش در آئين ژه در ای تا و بوی ر و اوس ن مه ي و آئي ن به ي در آئي ت ول است ده اس يني ش ي ماش ير زندگ راپا اس ه س ر آ ت بش نگامه زیس ه

ان ا ازدارنده انس ده ب ته ش اي در نظرگرف نگامه ه ها دره ام نيایش نجنگامه و ر ه رآجا و در ه ن رو در ه ره، بدی الش روزم ت ازت اس

. توانيم نيایشهاي اهورایي خودرا بجاي آوریمبهر شرایطي آه

ما به خداوند باور داریم

يك را و الئ ا خردگ ند م نكه هرچ ت ای ادآوري اس ایان ی ه ش ته اي آ نكاور هس تي ب ان در هس ر از انس ي فرات درت ونيروی ود ق ا بوج تيم ام

يد توان نام رچه مي يرو را ه ن ن م ای زدا، : داری زدان، اهورام دا، ی خروردگار و ت و …پ راي پاداش ه ب روردگار ن يایش پ ن رو ن بدی

ار ود معم ن وج تن و پذیرفت اور داش راي ب ه ب د بلك ش خداون دهه ي ب ه وقت يد آ ون خورش ت چ تي اس زرگ هس ن ب ان و زمي وانس

115 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

گزاري در ن سپاس ود و ای مندش ب اید سپاس يدهد ب يات م تي ح هسيگذارد ي م نده و پویای ت و آفرین ر مثب ان اث يرو واراده انس ت ن تقوی

… خن ي س ر راه ر ه ادن ب ام نه رآار و گ ودن ه از نم راي آغ ب

: اینستنخستم ي آوری زبان م ربان را ب نده مه د بخش نام خداون ن (ب رآن همي ق

ي ا آورده را بعرب وره ه ي س تداي تمام ت و در اب وده اس رجمه نم تم در ن آدم را ه ه دی داي، س ه خ ه س ت آ توان گف ویي مي ت واز س اس

ت يم آورده اس ن الرح م اهللا الرحم ه بس ان جمل را . هم دا » اهللا« زی خوده و راب ب زرگ اع ت ب ن« و ب ود و » الرخم ان ب داي یهودی « خ

) …خداي مسيحيان» الرحيمرآاري ام ه ه انج ت را ب ده اس زي ش رنامه ری نده ب راي آی ه ب « آ

زدا ر اهورام زدان، مه ر ی نگامه از » مه يم و هره ذار ميكن واگم ي آوری اي م پاس اورا بج ي، س اك را « زندگ زدان پ پاس ی –س

ختي ر س ر ه زدا را در براب پاس اهورام زرگ را س د ب پاس خداون سم و ا ي آوری ياد م ان اورا ب ي پای ندي ب واري، توانم ا و دش ز او ب

.آوشش و تالش خود یاري مي جویيمر « زرگ برت د ب وان خداون يرو و ت ي از ن وان و نيروی يچ ت ه .نيست

.اوست تنها یاور و همراه بينوایان و درماندگان و ناتوانان ».از او یاري مي جویم و به او تكيه مي آنم« ي و « ه نيك را ب ا م ت ت ان نيس ي در جه يرو و توان ز او ن ج

».مون شودپاآي رهند « ه خواه ت، هميش وده اس ه ب ه هميش يریم آ اري از او ميگ ی

».بود وماندگار و جاودان استت و از « يكوآار اس ربان ون ه مه اید آ يایش او را ش پاس و ن س

ي يروي تمام ه او ن رید و ب ر آف ان را برت ان انس اي جه ریده ه آفرد و ي آ مندي ارزان ردورزي و هوش يدن و خ ن، اندیش خن گفت س

ا وي تي ه ا و نادرس ا بدیه ا ب رار داد ت ا ق ریده ه ر آف هریار دیگ را ش …».و ناپاآي ها پيكار آند

116 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ساليانه در آئين اوستاآسوده روزهاين يوه اي آه الش، ش ت و ت ال زحم س از یكس اه پ ك م ودن ی آس

. و آریایي استه ربوط ب ه م ي آ وده روزهای يرغم آس ران عل ن ای ن آه درآئي

يانه و آخرنجش يزده هاي ماه ت و س ده اس ته ميش اي هف ن روزه یي و راي مرخص يز ب اه ن ال یكم ار، در هرس از به ن آغ روز جش

. آسوده روزهاي ساليانه درنظر گرفته شده است به روز خجسته سرمهرماه به سربرنهاد آن آياني آاله زمانه بي اندوه گشت از بدي گرفتند هرآس، ره ایزدي دل از داوریها بپرداختند

ين یكي جشن نو ساختندبه آئ نشستند فرزانگان شادآام گرفتند هریك ز یاقوت جام

ت سواپرستيدن مهرگان دین تن آسایي و خوردن آئين اوست

آنون یادگار است از ماه مهر یچ منماي چهرابكوش و به رنج

ت ن اوس وردن آئي ایي و خ ن آس نظور از ت اه . م ه م ربوط ب من ه ای ر اآ ت زی ته اس ر ميگش اليانه مه ي س اه مرخص اه، م م

ت وده اس يان ب ایي« . ایران ن آس ت » ت ان راح ي هم ان فردوس در زبر دوره و ردم در ه ي م راي تمام تن ب روزي خواس تن و به زیس

!ساليانه) تعطيلي(زمانه و هنگامه ایست بویژه در یكماه آسودگي

ساعت آار و آسایش در آئين اوستات آ ج اس تمدن رای ان م روز درجه ه ام ار آنچ اعت آ ه س ه بود ربوط ميش ته م ر هف ودگي آخ ه و آس ن سرروزان مه از آئي چش

117 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

زیده ت در گ ته اس تا گرف اله اوس زار س ت ه ن هف وت (آه درز پوری انان ریك ) آيش ه در ه ت آ ردیده اس ش گ ره بخ ه به ه س بانه روز ب ش

. آار ي انجام ميشودك ه ی وم (س ك س تان ) ی ه هيرتيس ب ب ه، (روز و ش مدرس

گاه، دانش ك ) …گاهآموزش ه ی يدن، س يكان را پرس رد ن ن و خ رفتش و وردن و رام ب خ ك روز و ش ه ی ردن، س ي آ ب آبادان روز و ش

. ٍآسایش آردنبان ودن ش ش نم راي بخ يز ب ي ن اهنامه فرودس ه ه در ش روز ب

:آارها و آسودگي ها آمده است چنين داد پاسخ آه تا نيمروز آه باال آشد هورگيتي فروز

وز ر آارنياید آس آسودن از آسي آش آشاورزي اورا ست بهر دگر نيمه را، خواب و آسایش است . وگر خوردن و آام و آسایش است

ایران آهن، فرمانده نظم جهانيوش در رج ب وري ج ت جمه نگامه ریاس ي از ه ن جهان م نوی نظازمان ه س ت آ ال اس اليان س يش از آن س د و پ رح ش ا مط دوران م

. دو اندیشهملل متحد شكل گرفته است این سازمان ملل متحد -1تا، در -2 ن اوس ا آئي يش ب ال پ زاران س ي در ه م جهان نظ

دا از ود و ج ي ب م جهان ز نظ ران مرآ ود و ای ده ب د آم ران پدی ایر نكه ب ت 127ای ك مرآزی يراند، ی م م ي حك ت فدرال ور بحال آش

. و فرماندهي آل در رابطه با اتحاد و همبستگي ملتها داشتجمشيد در تصویري آه بيانگر جشن نوروز بر دیواره هاي تخت

ميباشد نمایندگان سراسر جهان با جامه هاي ویژه خود بهمراه هدایا و پيشكشهایي به دربار شاه ایران بارعام مي یافته اند نام آشورهایي آه در این بار عام ها شرآت مي نموده اند و بر سنگ نوشته تخت جمشيد نقش

118 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ارسي، مادي، خوزي، پارتي، هراتي، پ: بسته است ازاین قرار استبلخي، سعدي، خوارزمي، سيستاني، بلوچ ، پشتون ، نت گوش ،

گنداري ، هندي ، سكاني هوم خوار ، سكائي تيز خود ، بابلي ، آشوري ، عرب ، مصري ، ارمني ، آپدوك ، ساردي ، یوناني ، سكائي آن سوي

آري . مكه ، آاريدریا ، مقدون ، یوناني ، سپردار ، پوتي ، حبشي ، آشور و ملت جهان، در هزاران سال پيش ایران و اوستا را 33حدود

بعنوان فرمانده و پيشوا و رهبر جهان آن دوران پذیرفته بودند و تحت یك رهبري اتحادیه ملتها و بگفته اي سازمان ملل متحد نظم جهان ي

اي فراواني را پدید آورده بودند در شاهنامه فردوسي نيز در جایگاهه :این پذیرش رهبري آریایي اوستا نقل شده است

زروم و زهند آنكه استاد بود و از استاد خویشش سخن یاد بود

از ایران از آشور نيمروز همه آاردانان گيتي فروز

همه گرد آرد اندر آن شارسان ه هم شارسان بود و هم آارسانآ

از آن هریكي را یكي خانه ساخت جاي بيگانه ساختهمه شارسان

همزمان با ساختن شارسان، دانشگاه بزرگ آموزش زبانهاي جهان را :نيز در ایران ساختند

به ایران، زبانها بياموختند

روان را به دانش بر افروختند ز بازرگانان هر مرز و بوم

ز ترك و و زچين و زهند و ز روم هر آن آس آه از دانش آگاه بود

بود ن آس آه از دانش آگاههرآ ز گویندگان بر در شاه بود

ري واه دیگ ران گ اهان ای راي پادش اندار ب ار جه ردن واژه نگ ار ب بك

. ميباشد اوستا درجهان آنروزياست از پذیرش رهبر نياآان تو نه این بود رسم

119 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

پاآان تو » جهاندار«گزیده :و یا

پاي به پرمایه آرده تـیكي تخ »جهان آدخداي«او بر نشست بر

:و یا سرنامه بود از نخست آفرین

»شهریار زمين«ر ــز دادار بزیده ن گ بگان ميه ط نخ يز توس اه ن ندي پادش ر از چ ون ه چ

نوان ن بع ران آه زیدن ای ت، گ ده اس ي ش ل « م ازمان مل يس س و » رئي « م جهان يس نظ وده » رئ ال زور ب دون اعم ي آزاد و ب گزینش

ت ود واژ . اس نانچه خ يز چ اه ن ر (ه پادش ش ت ي خ ي ت ناي ) پات ه مع با داري، باره ي و پاس ن نگهبان ت و ای ور اس بان آش دار و نگه پاسار ت و بك ده س زیده ش ندان گ ردم و خردم ود م ط خ ا توس و باره

اه ردن واژه پادش ور (ب هر و آش دار ش ور ) پاس يس جمه از واژه رئت تر اس ت به ي اس ير ایران ه غ ي ا زدو آلم ه ترآيب اه. آ يز شاهنش ن

د ته ان ي گف م جهان ل نظ ي آ ه فرمانده وري را . ب ه هرآش را آ زیاهان اه ش اه را ش اه پادش ت و پادش وده اس اهي ب اه(پادش ) شاهنش

د ته ان ي گف اهي . م اهي و شاهنش ن پادش رش ای ان (پذی دار جه = پاس . بگونه مردمي و آزادانه صورت مي گرفته است) آدخداي جهان

برميگزینددر آئين اوستا، زن همسر خودرا

تاها بائل و روس االري ق ران، س دن ای يش از تم اي پ زاره ه در هت وده اس ان ب ا زن ينان ب يابانگردان و صحرانش ر ب رخالف تفك و ب

اال و ان از ب يان، زن يان آریای د، در م ته ان دزن داش ري ض ه تفك آد وده ان رخوردار ب اه ب ن جایگ ه . واالتری ر، زن ن نش همس راي گزی ب

تخاب داش ق ان نها ح تگاري و ت ه خواس رد ب يش از م ه پ ت، آ ته اس . مرد خواستن مي رفته است

:زرتشت به دختر خود مي گوید

120 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ند ژوهش برگزی ندي و پ ا خردم ودرا ب ر خ ت همس تر ميبایس . دخ »گاتاها«

ت ده اس اره ش ورد اش ن م ه ای ا ب يز باره ي ن اهنامه فردوس در ش :آه زن شوهر خودرا برگزیده است

ندرودابه زال را برمي گزیود ق زال ميش ه عاش ت، روداب روده اس ي س ه فرودوس ه آ آنگونق ا از خل تد ت ران ميفرس رزمين ای ه س ژوهش ب راي پ ي را ب و گروهامل اي آ ي ه نكه آگاه س از ای د و پ ي آورن رایش آگاه وي زال ب و خادر ا م يرند ت ي گ رار م د ق ت و آم يان آن دو در رف ي م ابد پيكهای ي ی م

ي ش اه م ریان آگ ه از ج ود روداب ادر خ ه م تاخي ب ا گس ه ب ود و روداب . مي گوید آه او شيفته مهر زال گشته است

نخواهم بدن زنده بي روي او ه یك موي او ــجهانم نيرزد ب

تـبدان آه مرا دید و با من نشس به پيمان گرفتم دو دستش بدست

م ي مه ه ه ي از پای ت و یك اریخ اس زرگ ت رمان ب ه قه يز آ تم ن رسي اهنامه فرودس ود ش تخاب ميش رش ان وي همس ن . ، از س ي ای یعن

ا وي د و ب ي آی وي او م ند بس ي آ تخاب م تم را ان ه رس ت آ نه اس تهمي . پيوند زناشویي مي بندد

ته برازفسخن گفته آمد نه) تهمينه( ردند بازــآ) رستم(در خوابگه

بر بدستنیكي بنده شمعي مع ن مستــخرامان بيامد به بالي

رويـــپس بنده اندر یكي ماه چوخورشيدتابان پرازرنگ وبوي

مندـدو ابرو آمان و دو گيسو آ ند ـــــــبباال به آردار سرو بل

121 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اندـــازو رستم شيردل خيره م واندــبرو بر جهان آفرین را بخ

بپرسيد ازوگفت ونام توچيست چه جویي شب تيره؟نام توچيست؟

ين پاسخ داد آه تهمينه ام ــچن ام دو نيمهویي دل از غم بـتو گ

نمــیكي دخت شاه سمنگان م نمــــــزپشت هژبر و پلنگان م

ي به شاهان مرا جفت نيستتبگي ن زیر چرخ آبودانه آيست ـچو م رده برون آس ندیده مراــــز پ رگز آس آوا شنيده مرا ــــنه ه ردار افسانه از هرآسي ــــــبك دم همي داستانت بسي ــــشني

پلنگ و نهنگو شير وــآه از دی ستي چنين تيز چنگـنترس و ه

فت و یال و برتـبجستم همي گ رد ایزد آبشخورتـبدین شهر آ ر بخواهي مرا ـــترا ام آنون گ

اهي مراــــنبيند همي مرغ و م ردگارـــو دیگر آه از تو مگر آ ارـــــنشاند یكي آودآم در آن

مگرچون توباشد به مردي و زور يوان و هور سپهرش دهد بهره آ

چو رستم بدانسان پریچهره دید زد او بهره دیدــــزهر دانشي ن

122 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

برخویش خواندش چو سرو روان هلوان +ــــــبيامد خرامان بر پ

خبر چون به شاه سمنگان رسيد دـــاز آن شادماني دلش بردمي

ز پيوند رستم دلش شاد گشت شت ـــبسان یكي سرو آزاد گ

خویشبه آن پهلوان دادآن دخت بدانسان آه بوداست آئين وآيش

يژن را يژه ب ه من ود آ ربوط ميش يژه م يژن و من ه ب ر ب ه دیگ نمونود تخواب خ ه رخ رده ب يهوش آ ند و اورا ب ري برميگزی راي همس ب

:ميبرد و با او ازدواج مي آند چو هنگام رفتن فراز آمدش

بدیدار بيژن نياز آمدش منيژه چون بيژن دژم روي ماند

را برخویش خواندپرستندگان بفرمود تا داروي هوش بر پرستنده آميخت بانوش بر

بدادند چون خورد شد مرد مست ابي خویشتن سرش بنهاد پست

چون بيدار شد بيژن و هوش یافت . نگار سمنبر در آغوش یافت به پيچيد برخویشتن بيژنا بيزدان پناهيد ز اهریمنا

:منيژه به بيژن مي گوید

ر هيچ اندوه و غمبخور مي مخو

123 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

آه از غم فزوني نياید نه آم اگر شاه یابد ز آارت خبر

آنم جان شيرین به پيشت سپر نهادند هر دو بخوردن سرا

آه همدار به پيش و هم منبرايار ( اي بس ه ه ي نمون ن آریای اي آه انه ه اهنامه و افس درش

راي ت ب وده اس گام ب واره زن پيش ه هم ود دارد آ ري وج دیگ )مسرگزینش ه

ند ود را برمگزی وهر خ ود ش يز خ ياوش ن ادر س ي . م فردوساووس ه آ ياوش ب ادر س ه م راید آ ورد ميس ن م زرگ در ای ب

:ميگوید بگفتا آه از نام خاتونيم

ز سوي پدر پآفرید و نيم زدخت سپهدارگر سيوزم

بدانسو آشد رشته و پرورم…

چنين داد پاسخ چو دیدم ترا ز گردنكشان برگزیدم ترا

زشكي در اوستاپ

تا ه در اوس ت آ كي اس رفه پزش ت، ح يهاي زرتش ژه گ ر وی ازدیگ . به سه دسته تقسيم شده است

ده ندي ش ته ب ش دس ه بخ ه س كي ب ام پزش ت نظ ن یش در فروردی . استكي -1 ارو پزش ا : آ ه ه ا و آارخان راي آارگاهه ك ب پزش

پزشك آار

124 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

كي -2 الج و : دارو پزش ك مع درآن دوران پزشه دار یك تداروخان وده اس ه . ي ب كي آ وع پزش ه ن ت ب ن جه بدی

.دارو را نيز ميداده است، داروپزشكي ميگفته اند ! روان پزشك! پزشك روان: روان پزشكي -3

ده يم ش ش تقس نج بخ ه پ كي ب ت، پزش ت یش و در اردیبهش :است پزشك بهداشت و پاآسازي= اشو بييشه زو -1 پزشك قانوني= دایو بئيشه زو -2 و شكسته بندجراح = آره تو بئيشه زو -3ه زو -4 يماریهاي = آرور رو بئيش ي و ب ك داخل پزش

عفوني ه زو -5 تره بئيش ند = من ان ميك الم درم ا آ ه ب كي آ پزش

)روان پزشك(ي و ول مبارزات ه و اص ا، پای ر، در گاته روده اي دیگ در س

:آرماني خردمند آریایي بگونه اي زیبا بيان شده استتوه آو « را بس نگدلي و زور م تم س م و س ریدگارا آ! ردخش ! فرا ادآامي م روزي و ش نك به ت، ای ري نيس بان دیگ و نگاه ز ت ج

»!برزیگران را به من ارزاني داردا ود را ب زداي خ يش از اهورام ان پ ي خدای ند تمام ت هرچ زرتش

ند ي ميك وان نف و و دی نوان دی ا را در . ع ر آنه ي دیگ ه زبان ا ب امر خد درت برت ي ق يدهد، یعن اي م ن خودج ه و آئي ان را اندیش ي آن ای

تگان نوان فرش ا ع ان را ب ا آن ته ام پندان(گرف اهم ) امشاس و یپندان از ته امشاس ه الب يدهد آ اي م ود ج اي خ روده ه زدان در س ای

. درجه و اعتبار واالتري نسبت به ایزدان برخوردارند : امشاسپندان آه شش تن ميباشند عبارتند از-فرشتگان

ن -1 رد و: بهم يك و خ ه ن نده اندیش ي نمای دانای . اهورامزدا و آموزش دهنده گفتار نيك به انسان است

ت -2 ر : اردیبهش ش ب بان آت ي و نگه تي، پاآ نده راس نمای . روي زمين است

125 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

هریور -3 دار : ش ي و پاس هریاري و توانای نده ش نمای . فلزها و فریادرس تهيدستان و بينوایان مي باشند

پند -4 پندارمذ ( اس ي، ) : س تداري، فروتن نده دوس نمای . است ردباري، پارسایي و نگهبان زمين و خرمي و آباديب

رداد -5 ي و : خ ایي، برازندگ ري، رس نده برت نمای . نگهبان آب ميباشد

رداد -6 ي و دوام و : ام ي و بيمرگ نده جاودانگ نمای . پاسدار گياه و سبزي است

يار ند بس زد ميخوان ان را ای ه آن ه دوم آ تگان درج داد فرش تع :ند تن از آنانرا معرفي ميكنيماست آه ما در اینجا فقط چ

.نگهبان آتش و نور: آذر -1ي -2 اداش : ِاس ري و پ بان توانگ ه نگه ته اي آ فرش . ميباشد

ن -3 بردها : رش د و در ن ر ميباش ار مه ه همك زدي آ ای !اورا در آنار سروش یاري ميكند

تا -4 فت : آناهي ه ص ام از س ن ن ند(، )رود(ای ، )نيروماك( ا ) پ اك (و ی ند پ كيل ) آب توانم ي تش ه در پارس ت آ ده اس شيد( ره(و ) ناه تاره زه ند) س م گوی ه . را ه ته آ ن فرش ای

بان ت نگه ده اس يف ش ت توص ند قام با و بل تري زی ورت دخ بص . آب ميباشد

گان ( ودن آب، فرش ت ب ا اهمي ر ب ه بخاط ت آ ادآوري اس ایان ی ش .)بسياري، بعنوان نگهبان آن برگزیده شده اند

. هبان باران استفرشته و ایزدي است آه نگ: تير -5 . نيز نگهبان آب است این فرشته: آبان -6روش -7 نوایي و : س بري و ش زد فرمان ته و ای فرش

. آفریدگان نيك و همكار مهر است پاسباني نگ -8 يو س ده : ن تخراج ش م از آن اس ي ه ام نرس ه ن آداري تاس راي پاس د ب ي باش روش م رزم س راه و هم زد هم ، ای

. بازي و بدآنشينيكي و شنوایي و نبرد با نيرنگ

126 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ياري ( ه بس ت آ ادآوري اس ایان ی نگ(ش روش و نریوس را ) سنانچه رف ا چ د، ام ته ان ت دانس زدا و زرتش يان اهورام ط م ته راب ش

ط ته راب تي فرش ر و راس ن مه د، در آیي ادآوري ش ا ی يل(باره ) جبرایتنباط م اس تا ه تهاي اوس ا و یش نانچه از گاته دارد و چ ود ن وج

ن دو ف ود، ای ته رميش ته ش ري نداش طه گ ط و واس ش راب د نق . ان )جليل دوستخواه: نامه مينوي آیين زرتشت(

: یشتها آمده است52در سرود تهاي « ردارنده دش د، مه يش آی ي پ از بدآنش يرنگ ب رد ن ر م اگ

ازد و تابان س ش را ش ندرو خوی ردونه ت ند، گ اي ت ا گامه راخ ب فروش( ا ) س اك و توان نگ(پ ریو س يز همگ) ن االك ن ت و چ ام چس

وند يكاري . وي ش ير و دار پ واه درگ از را خ يرنگ ب رد ن ر، آن م مه ».بزرگ و خواه در نبردي تن به تن از پاي درآورد و بكشد

روش ه س ت آ ود اس تا موج ري در اوس يار دیگ اي بس ه ه نمونرزم ار و هم ك همك نوان ی ه ع ر(ب ریو ) مه ن و ن اي رش ه پایاپ آ

راي زدان ب ر ای نگ و دیگ ي و برپس ي و نيك يرنگ و اآ يه ن عل . فریب، مبارزه ميكند

ا ر(و ام زدا ) مه ا اهورام ه ب ت آ زدي اس ته و ای ن فرش برتریدارد ي ن له چندان ت ! فاص راخ از آن اوس تهاي ف ي دش ر ! و تمام مه

يان د آریای ن خداون ت برتری يش از زرتش الها پ ون س ترا چ و ميت وده اس زرگ را . ب اال و واال و ب ي ب م جایگاه ن ه ن نوی در آیي

!د اختصاص داده استبخو

!، آریایيجشنهاي ایرانيا ا ت ند م نگ و خردم ياآان پرفره يش ن ال پ زاران س از هن و ادي و جش ا روز ش راي م تلف ب ي مخ يزه ه ه انگ د ب ته ان توانس

!آفریده اند مهرورزي د و اد ه ان ي نه ال را نام رروز س ي ه ل و حت رماه وهرفص از ه آغ

ر زي آ ي ری ني را پ ام جش رپایه آن ن ازش هدب يش از ت ا پ د، ت ان . تازیان ما را آئين هاي و جشن هایي دیني و ملي بود

:آئين هاي اوستایي فراتر از دوازده بود از جمله آنها

127 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي « دره پوش ن س ن »آئي ه س رزند ب ه ف ي بودآ و آن هنگامرد ي آ از م ود را آغ ن خ ي نوی يد و زندگ ي رس وغ م اد يپ. بل ي گش راهن

اه تينهاي آوت ا آس ه ب ي یق اندند و ب ي پوش ه او م ه ب داراي دوآيستند ي بس ر او م تي ب ه ! آش ندي بودآ ن س لي تری تي اص دره و آش س

. فرزند را وارد جهان اوستایي و آئين اهورایي آن ميكرد

يوند « - ن پ ن »آئي ه آئي ت آ ویي اس ن زناش ان آئي هم . پيوآاني نيز بدان مي گویند

پردگان « - ا جانس درود ب ن ب ن در »آئي ن آئي اینگام ه ه تایي ب اور اوس ا ب ه ب ود آ زار ميش ي برگ ت آس درگذش

ي روان و آزادي وند آجاودانگ ابوده ش وده و ن ن فرس هن از تادي روان از راي ش يرند و ب ي گ ن م ت اوراجش ود و درگذش بد، ي نوازن ك م ند، موزی ي پوش پيد م باس س تگان ل ت رف دس

. شراب مي نوشند و دست افشاني مي آنند

جشن هاي اوستانيرروز ر ه اي وه ني، نامه رنام را جش ت و ه ته اس ي داش اه نام م

:سي روز ماه عبارتند ازرداد، پندارمزد، خ هریور، س ت، ش ن، اردیبهش زد، بهم اورم

ان، رداد، دي، آذر، آب روش، تام ر، س وش، مه ير، گ اه، ت ير من ي، رش ن . گيت رام. فروردی تاد، . وره ن، ارد، اش اد، دی رام، ب

. د و آنارامآسمان، زامياد، مانتره، سپنيم ه ميدان ال راهم اه س ام دوازده م ت . و ن ن، اردیبهش فروردی

رداد نج …خ ن پ ه ای د آ ژه اي دارن اي وی م نامه ال ه ر س نج روز آخ پم روز جش تنروز ه وده اس ادي ب پند، : و ش تود، س ود، اش آهون

زوده ام رزواف ا ن يز ب ه را ن ت و روز آبيس رو هستواش = هوخش . اننداورداد ميخو= خداداد، بهيزك

اریخ - ر، ت ه عنص ه س ي ب تایي متك نهاي اوس جشنهاي ر از جش ي دیگ ه نوع د آ ي باش ت م وم و طبيع الوه نج بعاه ام گ ا ن ود ب ربوط ميش ت زار م ت و آش ه طبيع تایي ب اوس

.انبارها

128 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

بار - اه ان تين گ يدیوزم« نخس يمه » م ه درن ام دارد آ نزار ندم برگ و و گ ردن ج ن و درو آ ت خرم نگام برداش ار و ه به

. يشودمبار - اه ان ن گ يدیو« دومي هم‘م يمه » س ه درن ام دارد آ ن

زار رنج و ارزن برگ ون ب ي چ ت حبوبات نگام آاش تان و ه تابس . ميشود

بار - اه ان ومين گ هم « س ي ش ه در » پيت ام دارد آ نه تاني و علوف والت تابس ت محص نگام برداش اه و ه هریور م ش

. برگزار ميشودا - ن گ ام هچهارمي ه ن بار ب ر« ان دآه در » مایاث ي باش م

. مهر ماه و در هنگام آشت محصول تابستاني برگزار ميشودبار - اه ان ن گ يدیارم« پنجمي اه » م ه در دیم ام دارد آ ن

ش تراحت و آرام ودگي و اس نش آس ود و ج ته ميش ن گرف جش . آشاورزي است

فند - ه در اس ام دارد آ پتمدم ن بار همس اه ان مين گ ششود و آن هنگام ته ميش ن گرف اه جش اورزان م ه آش ت آ ي اس

.. چگونگي آار درسال آینده را برنامه ریزي مي آنند

جشنهاي ماهانه

ن ود آن روز را جش ي ميش اه یك ام روز و م ه ن رماه آ در ها نگان دوم ی ن فروردی اه جش ن م م فروردی ثٌال درنوزده يرند م ي گ م

ت وم اردیبهش تگان ،س ن اردیبهش نهاي .. جش يان جش ه در م آه ر« ماهان ن مه ه » گانجش ت آ ال اس نهاي س ن جش ت تری ا اهمي ب

ا 10از ر ت ن 16 مه تا جش ن اوس اس آئي ر اس اه را ب ر م مهيرند ي گ وروز . م كوه ن ي و ش ه بزرگ ي ب رگان روزگاران ن مه جش

ت ده اس زار ميش رگان را از . برگ رب واژه مه ان غ ه جه ه اي آ بگونن يخواهد از جش رگاه م ت و ه ته اس ت گرف ه عاری ي ب ان پارس زب

ا فس رجان وی را مه د، آن خن گوی ي س رگان(تيوال بزرگ امد ) مه ي ن ! مته اي آن را گرف يم ج دارد ج ود ن اف وج رب گ ان ع ون در زب چ

. است

129 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

جشن سدهنوان يان بع د را ایران انده باش ار م ه به ه ب ب و روز آ د ش س

يرند ن ميگ ده جش ن س ه . جش ت آ ش اس يدایش آت ن پ ده جش ن س جشوروز رگان و ن ي مه ه آهنگ يز ب ن ن ن جش تای تا، . اس ن اوس در آئي

.این جشن سپاسگزاري از نور، آتش و انرژي خورشيد است

جشن یلداي دارد انه بزرگ ود افس دا خ ن یل تان و . جش ت زمس ب نخس ش

ندتر از ا بل رداي آن روزه ه از ف د آ ي باش ال م ب س ن ش درازتریود يش ميش ت . پ ش اس يالد و زای د و م ان تول ه هم دا آ ر . یل ن مه جش

وده اس ترا ب ن در و مي ن جش ه ای نوان ات آ ا ع الم ب در « س يله الق » لنوان ا ع يحيت ب مس«و در مس ي » آریس ش عيس ن زای و جش

. ماندگار شده استتا ترا و اوس ن مي پذیرد، آئي يحيت را ب رب مس ه غ يش از آنك پ

س ود پ ته ب ارا گرف ه ج ا ازهم ي در اروپ ن عيس ن آئي ميت یافت رسنهاي او ا و جش ن ه يحيت آئي ازان مس رنامه س ه ب ته و ب تایي را گرف س

د يحي دادن وي مس گ و ب ا رن ون . آنه در « چ يزده ب نوان » س ا ع ب .. عيد پاك و

ت - ته اس ي توانس تر آس نون آم يز تاآ در را ن ب ق شد رح بدن ي ش ور عقالن تاره . بط وم و س م نج نانچه از عل ا چ ام

يآید ي برم در« شناس يله الق ر » ل ه براب ت آ دا اس ب یل ان ش هما ت ب امبر و 22اس ت دس يد در حرآ ه خورش ت آ بي اس آن ش

نوب ب ج ن بجان تواي زمي مال اس ود از ش ري خ ن از آظاهه آن را ذرد آ ي گ بروج م ره ال اطع دای اط تق ه اي از نق نقط

ند ي گوی تاني م تدال زمس بانه روز . اع با ش ب تقری ن ش در ایرند م براب ا ه ان ب اط جه ام نق ي . درتم امبر را 22برخ 23 دس

ه د آ ته ان پتامبر دانس اي س ط ماهه زاري غل تباه از نامگ ن اش ای …ميالدي مي آید

م - الم از تقوی بر اس ه پيام الم آ يدایش اس نگامه پ درهيكرد تفاده م ي اس ت روم ا 21ثاب ان ب ر 22 رمض امبر براب دس

…ميشد

130 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

جشن چهارشنبه سورينبه هرس ن چهارش تا اآخری ن اوس ه درآئي يد« ل آ يده » تيرش نام

وز ب س ود ش ا، نا اميش نه ه ادتها ندن آي ا و حس مني ه ا، دش ي ه مهربانت ش اس بزي دل و . در آت ب س ان است،ش ت جوان ودن بخ ب گش ش

. گل گونه اي زندگي و حيات انسان است

در يزده ب ن س پاس جش ن س ت جش ت از طبيع . است و وه و دش ه آ تا ب ه اوس ندان ب و باورم ال ن يزدهمين روز س در س

اد ي و ش ا خرم د ت ي رون ا م بزه زاره ن و س ار را دم تي و به ابي هسند و زدا باش رو اهورام گزار مه يرند و سپاس ن بگ اب« جش » ب

ر ال دیگ ا س ندند ت ي ب ن م ت و دم حرا ودش وروز را در ص ن ن جش .آن را بگشایند با دستاني پر و دلهایي شاد و پرمهر

!و اما جشن نوروزه ني آ ن جش ن و زیباتری ن تری تایي و آه ن اوس ن جش بزرگتری

ن ریت آن را ش ت بش ش طبيع ش و زای ا روی ه ب ني آ ت، جش اخته اس !آغاز ميشود

ي اري یعن تدال به ا اع ت ب زمان اس وروز هم ي ن ر نجوم از نظب يرد و روز و ش ي گ رار م توا ق دار اس يد روي م ه خورش ا آ آنج

ود ر ميش تي . براب و و هس بز و ن ازه و سرس ي ت ه زندگ روزي آ . آغاز ميشود

ابش اوند و ت تواري دم ه اس ورزو ب ن ن ت جش يد و عظم خورشياري ات بس ها و نامالیم ر تازش ن در براب اران آه تي از روزگ هس

ت ته اس اس داش ا را پ ي م ت فرهنگ ت و هوی وده اس ایداري نم . پيد ان ترس ير تازی ه از شمش د و ن كندر ش ليم اس ه تس وروز ن . ن

وال ورش مغ ه از ش وروز ن يان نن رس توران ه از ت ت و ن گ باخ رنت ند ق. گریخ يرو بل وروز دل ال ن زار س زاران ه ربلند، ه ت و س ام

ادي و يام آور ش ا پ ت ت تاده اس ت ایس تواري طبيع ه اس ه ب ت آ اساري يز به نگ دل انگ ا آه ا ب راي م ت را ب ي طبيع بزي و خرم سرس

…بنوازدده - ایدار و دون ان و ناپ اي رقص ندي ماهه ر از چ ه

ا زرگ م نهاي ب ا جش د ب تي ندارن اب و قراردرس ه حس ري آ قم

131 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

رخ وروز ب ژه ن رم و بوی ا در مح يماند ت ي م ند و ایران ورد ميكنه واره ب ند؟ او هم ه آ ت چ ده اس ي ش وروز یك ا ن ه ب اني آ رمضن راه را ت و بهتری رده اس راجعه آ ود م ه خ رد وریش خ

.برگزیده استم - الم از تقوی بر اس الم، پيام يدایش اس نگام پ اوال در ه

يكرد تفاده م ي اس بودند و . روم ان ن ال رقص اي س ي ماهه یعنا در چ ان و ی ال رمض ه یكس د آ ي دویدن رگردان نم ل س ار فص ه

الي يز و س تان در پائ الي در زمس د س تان باش رم در تابس محينان از اي صحرانش اران ماهه س در آن روزگ ار، پ در به

الم ث بر اس نجم پيام د پ الب ج ن آ ي ب نگام قص اال اه ود، ح ت ب بویي وارد د و از س ده ان ان ش ا رقص ن ماهه رنها ای س از ق پ

نگ فرهن دن و فره ال تم زار س زاران ه ه ه د آ ده ان ي ش گهایریه و زاري زا و گ ز روز ع تها هرگ ن مل د و ای ته ان داش

د ته ان ود نداش اریخ خ يان، . درت ریان ، بابل يان، مص ایرانورد د م وده ان ان ب تمدن آن زم رزمينهاي م ه س وریان آ آشبود ود ون ه ب د و هم ته ان حراگرداني قرارگرف وم ص هج

ان را ي ش دتاریخ ت داده ان نكه . از دس ثل ای ت م ن « درس باي » الدن ي تمدنه ه تمام تان ب اك افغانس ت از خ ميتوانس

نام ندو ب ه آ ن حمل ه و ژاپ ریكا و فرانس ودش « آم د خ » خداونرده و دو راواتها را بازآ ازد و آ ران س ا را وی ن تمدنه ه ای هم

ادر ب ر چ ه زی ان را ب د و زن ردان بده ه م ش ب تر ری يم م . ردبو نازش ود 14 ت نطور ب يقا همي يز دق حراگردان ن يش ص رن پ . ق

ابل و ر و ب ران و مص ع ای ط در آن موق نگده و …فق ك ج موشر 16اف تندتا در براب يره نداش يزر و غ ن الدن« و ل آن » ب

تان ثل افغانس نطقه اي را م ند م ا بتوان ند و ی ت آن دوران مقاومند ان آن اك یكس ا خ ر ا. ب نول آگ رفت تك وع پيش م ن ع ه وژي ن موق

ان ال و روز جه ود، ح روز ب ثل ام تمدن م ورهاي م ام آش نظ . بگونه اي دیگر بود

ش - الم دان بر اس اي پيام ه خلف اري درآن دوران آ باس ر اس ا را ب اه ه تند م ي نداش ي و جهان اه نجوم ده و م ، دون

د ازل ش الم ن ان اس ه جه ي ب الي آنون ن ب زیدند و ای ان برگ . رقصاي رخورد ماهه ط ب ا فق كل م اال مش ي ح نهایمان م ا جش زا ب ع

ال ربها اص ود ع ا خ ال، ام ت س ا بيس ال ی رده س م ه د آنه باش

132 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي تند و تمام ان نيس ري خودش اریخ قم تفاده از ت ه اس ادر ب قاریخ تان، از ت ران و افغانس ير از ای المي بغ ورهاي اس آش

ند ي آن تفاده م ان اس مي آشورش اریخ رس نوان ت يالدي بع . مه پایگ وري آ عودي، آش تان س ي عربس الم حت لي اس اه اص

اریخ ت از ت ند 2002اس ي آ تفاده م يح اس يالد مس ر . م زیاریخ تفادهاز ت ور 1422اس راي هرآش ري ب ري قم هج

ت ن اس المي غيرممك ند روز در . اس ودن چ م ب ت آ را بعل زین و زي منجمي رنامه ری ش و ب دم دان م، و ع ن تقوی ال در ای س

ا كل، ماهه ن مش ل ای راي ح ورها ب ن آش ان ای تاره شناس در ستند يدن هس ال رقص ه درح تند و هميش ت نيس لها ثاب ال و فص . س

يان ریكا و بوم تان آم ي سرخپوس ي را حت كل و بدبخت ن مش ایبایل ا ق تراليا و ی د اس م ندارن ي ه ا از . آفریقای ه آنه را هم زی

م ند و آنه ي آن تفاده م يدي اس ال خورش اس س ر اس ي ب م ثابت تقوی . از هزاران سال پيش تا به امروز

اري - زا در ب اي ع دن روزه ي پدیدآم ه چگونگ ا ب مي ا حت ه م ن آ تا و آئي ه دراوس يم آ ا ميدان م ام اري نداری يع آ تشهادت راي ش د ب ه برس ند چ ي گرفت ن م م جش ردگان ه راي م بان را هادت ایش اریخ ش ول ت ه در ط ه هميش ين آ ام حس امت نگامه هش ئله در ه ن مس ت از ای ه تبعي د و ب ته ان ي گف بریك م ت

ا نگ ب ال ج رایش س د ب ته ميش نگ آش ي درج رگاه آس راق ه عت بریك و تهني يكردند و ت ش م يریني پخ تند، ش ي بس ه م حجل

ت ده اس هيد ش ين ش ام حس ون ام ه چ ند آ ه . ميگفت ا هم س ب پنها زار و هرای ه ه ند ب رخورد آ رم ب ا مح ا ب وروز م ه ن ال آ س

لم ق مس ن ح مردیم، ای ان را برش متي از آن ه قس ي آ ك دليل یت ران اس ت ای يردمل ن بگ وروزش را جش ه ن درش . آ يزده ب س

يرد ن بگ ق . را جش ویم ح يم وارد ش ه بخواه ردري آ را از ه زیت وروز اس ا ن ت . ب يروز اس وروز پ ي . و ن نكه تمام ا ای خصوص

و ال ن اه س تين م نوان نخس رم را بع المي مح ورهاي اس آشان ورا از زم وعا و عاش يرند تاس ن ميگ ري جش ري قم هج

نو روز بع ه ام ا ب ت ت و جاهلي ال ن ن روز از س ن و دهمي ان نهمييرند ن ميگ ربها جش ه ع ه از . را هم ا آ ر ا م يدانم چ اال نم ح

زاداري ا ع نگامه ه اید درآن ه تيم ب ري هس دن دیگ نگ و تم فرها ام ب ر آن ای نكه اگ ژه ای يم بوی م بزن ر و روي ه ه س يم وب آن

133 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ند رخورد آ ا ب ن م وروز آه ا . ن ا ب نكه م يش از ای ه پ وروزي آ نفر رم و ص ي مح ت، و محرم وده اس ا ب ناي م ویم، او آش نا ش آش

ا را م ت، چ وده اس تان ب ين در تابس ام حس ود ام ان خ ه درزم آيم ت آن ار آن را ثب ند و در . در به الم و آدم ميدان ه ع هم

در وا چق ه ه نویم آ ي ش نيده و م يون ش اي روحان ي ه ه خوان روضود رده ب نه آ ه را تش يد هم ابش خورش رارت و ت ود ح رم ب گ

ا ر ان ه د ده رعه آب بودن ك ج نه ی ه تش ود و هم رده ب ك آ . ا خشه مر ن اي ش ي او آق ا دائ ت ام راي آوردن آب رف ل ب ابوالفضرزاده اش را تان خواه تور داد دس ه دس داد آ ه او آب ن نها ب ت

ند ع آن نگان . قط ب تش راي ل ا ب ت ت ن گرف ه ده ك آب را ب او مشياورد را م . ب ت چ تاده اس تان اف ات در تابس ن اتفاق ه ای ب هم ا خ

يم اد آن يم از آن ی ار بخواه ه . در به ا حماس ه ب ي آ ویي آس از سرده ود آ ان از آن خ ان و غلم ا حوری ت را ب اي بهش خودآاخه

ت ده اس ادمان ش يروز و ش ت، پ زاداري . اس رایش ع ا ب را م چيم م . آن رده ای ریه نك ود گ ان خ راي سياوش اریخ ب ول ت ا درط ! م

هرابهاي فندیارها و س ا و اس تم ه وگ رس ا در س ك م ود اش خم ته ای نگجویان خال. نریخ راي ج را ب اال چ ينان فح ت صحرانش

يم ان را ارزان بفروش ژه . نوروزم ا آبوی ن م نگ آه ه فره نكادي ن و ش ه جش ز ب رایطي ج ر ش ه دره يگوید آ ا م ه م ب

يم ن . نكوش ا جش ان م ربان یارانم ت مه نگام درگذش ي ه حتژه ریه وی زا وگ ه ع ادي را ب ن را و ش را جش م، چ اي داری

. روشيمبفيم و - ان را ارزان نفروش يد نوروزم ار بيای ربان ی مه

.آنرا با شكوه هرچه تمامتر جشن بگيریم

تمدن هفت هزارساله اوستایي بي زتقليدي نظر را پيشه آن هم به راي و عقل خود اندیشه آن از محقق تا مقلد قرنهاست آاین چو داد است و آن دیگر صداست

134 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

مولوي

:تمدن آه از ریشه مدن ميآید در لغت به معاني زیر آمده استدن ين ش هر نش ور -ش ر در ام ا یكدیگ ردم ب ي م اري اجتماع همك

ر ایش یكدیگ ي و آس باب ترق اختن اس راهم س ي و ف وي -زندگ خدن نا ش هر آش ردم ش الق م ه اخ ن و ب هر گرفت ي-ش ي اجتماع - زندگ

ر روه نگ يگ اس -ي در زندگ ر اس هري ب ي و ش ي گروه زندگزي رنامه ری تگي و ب اس -همبس ر اس ي ب هري و گروه ي ش زندگ

ي را و عقالن ه خردگ رد، جامع ه و خ ي . اندیش ك زندگ از ی ي آغ یعننه يري مدی كل گ از ش هري آغ هر (ش د–ش ود ) Cite- بل يده ميش نام

. آه حكومتهاي استاني و آشوري در پي آن ميآیندناخ راي ش ه ب ت آ اید دانس ري ب دن بش اریخ تم ن ت تاني تری ت باس

ت ده اس د آم ا پدی ي و در آج ان آ تين انس تن . نخس ر داش ا در نظ بوري تاني و آش هري، اس ده اي، ش بودي، دهك دن هم نكه تم ایتفاده از يري، اس از ماهيگ ان را از آغ ه انس ت آ وده اس ي ب مراحل

ت كان یاف ي اس ردن دام و زندگ ي آ ه اهل ياه ب يوه و گ ه م ه و بيده ول آش ال ط زار س ا ه راحل دهه ن م ت و ای انده اس اورزي آش آش

. است تا به تمدن و شهر نشيني رسيده استه ياري دارد آ اي بس انه ه ي نش هري و تمدن ي ش ر زندگ هان اس هم ر اس ه ب ت آ ترآي اس د و مش اي واح ه ه تين آن اندیش نخس

ویي ش ا از س راي تمدنه ي را ب ن و مقررات ا، قواني ه ه هر اندیشند ازي و قانونم ن س ر آیي وي دیگ ت واز س هروندي اس ازي و ش سفه اي رح فلس ا ط ي ب ي، یعين ي اجتماع يوه زندگ تي و ش ودن هس نمتمداران ه سياس يآید آ د م ترآي پدی اي مش تي، باوره ود هس از وج

. بر اساس آن باورها مدیریت و اداره جوامع را بدست ميگيرندت ي ميبایس ر تمدن ردن ه ي آ راي معرف يب ژوهش ددر دو م ان پ

. آنيما، -1 ه ه نها، اندیش امل آیي ه ش دن آ ه اي تم يدان اندیش م

ان ان و انس ه، جه ي از جامع فه های ا و فلس ا، دیدگاهه باوره . است

135 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اي -2 امل بازتابه ه ش دن آ ري تم ادي و اث يدان م مي و زرگ فيزیك ار ب ت اآث ده بدس اخته ش تنس تمدن اس ان م : س

…زار، ظروفسازي وبناسازي، شهرسازي، آاخ، معبد، ابيدان ن دو م ي در ای ان ایران يدهد انس ان م ها نش نانچه پژوهش چ

ت ته اس تاني را داش گام و باس ش پيش ري نق دن بش ناد و « . تم اسه يدهد آ ان م ياري نش ي بس واهد باستانشناس يز ش ي ون دارك آتب ميش از زاره اول پ يمه دوم ه ا ن وم ت زاره س يمه اول ه ل از ن الاق

يالد ان ( م ا زم ي ت ري هخامنش ت سراس كيل دول هر، ) تش ن ش چندیش ري در بخ ت سراس ك دول پس ی نطقه اي وس تهاي م ت، دول دوله ا ب ن آنه ده تری ه عم ت آ ده اس د آم ران پدی رزمين ای ي س غربت اد و دول ت م الم، دول ت ای ند از دول كيل عبارت اریخ تش ب ت ترتي

».هخامنشيا نجهزار س با پ ي تقری تدر ایران ت مق تين دول ي نخس يش از یعن ل پ

ت ده اس د آم يالد پدی زرگ و . م ت ب ن دول يدایش ای يش از پ ا پ امزاران نگ، از ه ا فره هرونداني ب تمدن وش هرهایي م ير، ش فراگد بب پدی ك س يریهاي آوچ كل گ ه آن ش د آ ته بودن كل گرف يش ش ال پ س

. آمدن دولتهاي بزرگ گردیده استران و د « الت ای ير در ف رن اخ يم ق ي ن ژه ط ه بوی هایي آ ر آاوش

يانه و ياي م ن، آس ن النهری ه در بي اور ان از جمل ناطق مج مي را از ات پرارزش نها اطالع ه ت ت ن ده اس ام ش تان انج افغانسورهاي ران و آش رزمين ای ان در س كونت انس تين س دوران نخساي ود تمدنه ه وج رارداده، بلك ان ق ترس محقق اور آن در دس مج

ا زم يالد ت يش از م نجم پ زاره پ اني را ازه يكه دوران درخش ان ».تاریخي ناميده شده آشكار ساخته است

ه ت آ ایان یادآوریس ان « ش نون از انس ه تاآ اري آ ن آث ن تری آهزارهاي بارت از اب ده ع ت آم ران بدس ي ای دود جغرافيای اآن در ح سار ازندران غ اي م ي از غاره ه دریك ت آ كلتي اس ه اس نگي و س س

ال ر در س اور بهش ریحان مج زدیك ت و ن ردیده آش1330هوت ف گت د . اس ه عه ربوط ب ه م ن الی ه در چهارمي زبور آ كلت م ه اس س

نگ ه از دوران س زاري آ ا ادوات و اب راه ب ن، هم ندان زمي یخبن يك (آه ال اليت ت ) Pale Olitiqueپ انهایي اس ار انس ده آث يدا ش پ

136 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ن يالد در ای يش از م ال پ تادهزار س ا هش تاد ت نا در هف ه تخمي آ ».دمنطقه از آشور ميزیسته ان

تاد ابقه اي هف ا س ي در غاره ان ایران بودي انس ند هم ر چ ي ه یعنت و ترك و دول ش مش ه و دان ا اندیش اله دارد، ام تادهزار س ا هش تر از ران، فرات ي از ای ه بزرگ كيل دادن در خط د تش ت واح حكومران تلف ای اط مخ ير در نق فيات اخ ه آش ت آ يش اس ال پ زار س ت ه هف

ه ان ت آ يانگر آنس تان ب ه و تاجيكس بت ب ي نس ي ایران ان آریای سيني و غار نگل نش حراگردي و ج تهاي ص ر زیس يني دیگ اي نش ه

ند بر خردم تين پيام ترا نخس ت و مي ر اس تاني ت ران، باس اور ای مجتين و نخس ت و هم ده اس د آم يش پدی ال پ زار س ت ه ي در هف آریای

ت اول در ط زرتش ا توس ه بعده ت آ تا اس ده اوس اطق و آورن 120ن . شده استجلد جمع آوري

نخستين تمدن ایراني

زون دره« دن روز اف ك ش رفت دوره خش ول پيش ه معل ا آ هان ي انس رایط زندگان ي ژرف در ش ب تغييرات ود، موج ي ب ي آب ب

ردید ا . گ ه روزه واحل آن آ د و س ك ش زي آوچ يم مرآ ه عظ دریاچراتع و د از م ته بودن ا گذاش لخيز بج يره اي از الي حاص در آن ذخ

زاریهاي وا ردید مرغ يده گ ر پوش اریخ آن را . .. ف ه ت د آ ن عه از ایرفتي را يم پيش رارداد ميتوان يش ق ال پ تهزار س دود هف توان در ح ميدون بٌا ب ران رخ داده را تقری د ای اآنان نج ادي س دن م ه در تم آ

يم ب آن اع تعقي ب . انقط ه حس تلف ب يرات مخ ابع تاث دن ت ن تم ایا اس ب وا، تم ن، آب و ه ي زمي ع طبيع يط، وض ایه و مح ل همس مل

ت وده اس رت ب وم و مهاج ن هج كونت .. همچني ل س ن مح ي تری قدیمده ناخته ش ت ش ري در دش يلك« بش نوب » س ان در ج زدیك آاش ن

ه ع در پای ن موض ان در ای يه انس كونت اول م س ه عالی ت آ ران اس ته ».تپه اي مصنوعي درست برفراز خاك بكر یافت شده است

ه انس ت آ ن دوران اس يقا در همي د و دق اجي را پدی ي نس ان ایرانند يدا ميكن ش پ ه آرای ه ب ي عالق رد ایران ي آورد و زن و م ا . م دوآه

ي ك مس ياء آوچ ازد و اش نگ ميس ا از س ته ی ل رس پخ را از گنگهاي ا س زرگ ی دفهاي ب ند از ص ت ب تري و دس ه انگش ون حلق چن يآورد و اینچني د م اون را پدی ند و ه ي ميك ازد و خالكوب رم ميس ن

. و اثري عنصر ایراني رشد و پيشروي ميكندتمدن مادي

137 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ه « ك گون ران داراي ی تان، ای ران باس ي ای اریخ حقيق ته از ت گذشاي زرگ آن از زمانه مت ب اء قس ه منش ت آ ند اس انه مان اریخ افس تواع اب ان ه ارب ع ب يالت راج ان تخ اید هم ت و ش م اس يار قدی بس

ان اهان و پهلوان ال پادش اریخ و اعم ورت ت ه بص د آ ده باش درآمت ه . اس ند آ ران نام ي ای تان مل ا را داس ل قوله ایع و نق ن وق ای

اهنامه م درآورده و ش ه نظ را ب وس آن زرگ ت اعر ب ي ش فردوسته ار گذاش ه یادگ ود ب ت از خ ي اس اهكار رزم ن ش ه بزرگتری راآ

ت وال . س نامه و اق تاب خدای اید آ اخذ ان ش ه م اهنامه آ ير از ش غود تي ب مندان زرتش ان و دانش يات دهقان تا و ادب ت در اوس ه اس

ده ته ش ي نگاش تاني، مطالب ایع داس ن وق رح ای يز در ش وي ن پهل ».است

يونها ان از ميل ه انس ت آ يده نيس ي پوش ر آس ر ب روز دیگ امند ي ميك ن زندگ ره زمي يش روي آ ال پ فيات و . س اس آش ر اس و ب

ابقه اي از اریخ و س رزميني ت ت و س ده، هرمل ام ش هاي انج پژوهشن خوی دن آه ال ! ش داردتم زار س ش ه ا ش نج ت ن پ ر بي دن مص تم

يش رم و ال پ نجهزار س ا پ ار ت ان چه ن و یهودی ند و چني يش، ه پال زار س ا ده ه ت ت ن هف ران بي ا ای يش، و ام ال پ زار س ان چهاره یون

. سابقه تاریخ و تمدن دارد

!آشفياتي از تمدن هفت هزارسالهي در ه دن آریای اریخ و تم تابها و ت ابودي آ ا ن ا و ب جومه

تها و تانها،آویرها ودش ا در آوهس اي م نه ه ابه، گنجي هاي مش تازشير رن اخ ي دو ق ي در یك ان غرب ا باستانشناس د ت ن ش نها دف زیرزمي

ا رروز ب د و ه ار آن آمدن ف آث راي آش ي و آب ازه توانای في ت شي ه یك د آ يدا ش ا پ رزمين آری ت س ي و قدم ن از آهنگ ه اي نوی اندیش

ره فيات، خم ن آش اه از آخری ه درم ازي آ راب س راي ش ت ب ي اس هاین اي 1996ژوئ ره ه ف خم ي آش ت، در پ ز نوش يویورك تایم نراب ران درش ود ( ای ته ب ام یاف يش انج ال پ ت و پنجس ه بيس .) آ

د ته ان ازي را ميدانس راب س يش ش ال پ تهزار س يان از هف . آریای )1996 ژوئن 3نيویورك تایمز (

يرماه ي 7019در ت يدي1376( آریای ي ) خورش يز تمام ننار اله در آ تهزار س ي هف ار تمدن ف آث ي از آش اي ایران انه ه رس

138 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د زارش دادن هر ري گ ي (ش امل تمام رح آ ته بش ن نوش ه درهمي آت يم پرداخ ران خواه اپ ای اي چ ه ه بري روزنام ات خ و .) گزارش

ي ه برخ ود آ ر ميش ورتي منتش ي در ص اي آریای ن رویداده ه ای همه آدم و ن باورندآ ر ای نان ب وا همچ ه ح ال آ د س نجهزار و هفتص پ

ره انهاي آ تين انس د، نخس ده ان د آم ينا پدی حراي س يش در ص پد وده ان ن ب اميان ! زمي ال س بر هرس از اآت ا آغ پتامبر و ی ان س وپای

د نجهزارو هشتص بٌا پ ش آدم در تقری ه زای اور ب ا ب و را ب ال ن از س آغ . سال پيش جشن ميگيرند

ي ي، غيرحقيق خنان غيرواقع ات و س ه در تناقض ي آ و غيرعقلي ير آریای ي غ تابهاي دین اري آ اریخ نگ اریخ و (ت ا ت ه ب در رابط

ي ه آریای ار ) اندیش ه آ ت آ ن اس نان روش ود دارد آنچ و ج . هرپژوهنده و انسان عادي را خيلي آسان ميكند

اید ران، ب اله ای زار س ت ه دن هف اریخ و تم تر ت ناخت به راي ش بري ري(نگ يم ب ) نظ ته باش تابزده داش ان ش ود جه اي موج ه تقویمه

يخورد م م ته بچش ن نوش ان ای ه در پای ي آ نكه در جدول الوه ای بعوح يم بوض رزميني را ميتوان ت و س ر مل دن ه ي و تم ت تاریخ قدمر از ان فرات يلك آاش اله س زار س ت ه دن هف ران و تم ام ای ه ن يم آ ببين

. بچشم ميخورد) پنجهزار سال پيش از ميالد مسيح (همه

ي در هنگامهتمدن آریای )آدم و حواي عریان(

ني دولت دنيا بستم مي ارزد ني لذت مستيش الم مي ارزد

ني هفت هزار ساله شادي جهان این محنت هفت روزه غم مي ارزد

حافظ شيراز ه يش آ ال پ زار س ه ه ت و ن ت، هش ش، هف يم در ش ال ببين ح

يان ه آدم ت و ن ته اس ود داش ه آدم وج نوز ن ل آدم(ه ان از نس و انسوا ارون ) ح رخه و آ ارس ، آ يج ف وي خل ه آنس ي آ ر مردمان = ب

يحون و پام وي يج ته اي در آنس روزي و بگف تان ام ن «ر تاجيكس بي

139 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ن ت؟ » النهری ته اس ه ميگذش د، چ رده ان ي آ ي م ن و ! زندگ و آئي تمدنشان چگونه بوده است؟

وا ورات، آدم و ح ته ت اس نوش ر اس را ب يش از 5700زی ال پ سه در دن آ اغ ع ينا ب حراي س ه ص ت ب وده اس ع ب وش واق رزمين ش س

م رروز ه ه ه ير آ الهاي اخ فيات س اس آش ر اس د و ب ده ان يد ش تبعال زار س ران در ده ه رزمين ای ود، س ف ميش ي آش اي نوین ازه ه تش ش و آت ت و پوش وده اس اني ب نگ انس دن و فره يش داراي تم پ

…و آوره و آهن را ميشناخته است

و آشاورزي نه هزار سال تمدن دهداري آریایيان

ي و آآادم مي عض ن محمدعاص يف الدی ته س تاد جناباخ اساریس ي در پ اران تاجيك ربان ی ر مه ون دیگ ا چ ه باره تان آ تاجيكسو آواي ي در رادی ي گفتگوی يش ط ال پ ه س م س وده ای ان ب درخدمتشف دا آش اري جدی تان آث ه رزم تاجيكس نطقه س ه در م ند آ ران گفت ای

.فت هزار سال قدمت داردشده است آه بيش از هند بجان يقا گفت مي دق د عاص ن محم يف الدی تاد س ي اس ته آریای اخ

:آه دیق « يد و تص راي تای تان ب ع تاجيكس ه درواق م آ اید بگوی ن ب م

م د داری درك جدی م م اله داری زار س ت ه دن هف اریخ و تم ا ت نكه م این ه در ای ت آ ي اس فيات بزرگ يم و آن آش ه بده را ارائ يم آن ه ميتوان آ

هور ت مش نجه آ ده و در پ ام ش تان انج ير در تاجيكس الهاي اخ سا محف الم درآنج يش از اس ي پ زرگ آریای ار ب ه وآث ت و در س ظ اس

دن اریخ و تم ي از ت ه حاآ ده آ ف ش اري آش ي و آث م جاهای رزم هن ه ای درك ب يل و م ا دل يم ب ا ميتوان د و م ي باش ا م اله م تهزار س هف

»…تاریخ افتخار آنيميقا در يش و دق ال پ ل س نایعي در چه يز ص ان ن يلك آاش نطقه س م

دن اله تم زار س ت ه ت هف ن قدم ي از همي ه حاآ ده آ ت آم بدسال ود و در س ي ب ال (1961آریای ا س ر ب ي 6983براب آریای

ي ناس ) ميترای تان ش تكار باس ارت و اب ا نظ اریس ب گاهي در پ نمایشته ند هف دت چ گاهها بم الن نمایش من در س ان گرش وي رم فرانس

140 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

دره د ه و آن ور فرانس يس جمه ل رئ رال دوگ خص ژن ه ش ود آ ر ب ایيد ه در تای ي آ يامهاي مهم ير پ ور ن ن آش نگ ای ر فره رو وزی مال

.همين هفت هزارسالگي تمدن و هنر آریایي بود قرائت نمودندم ه آنه ت آ اریخ اس ده ت ف ش يات آش ایق و واقع خنان حق ن س ای

. شف شده استمتاسفانه و شاید هم خوشبختانه بدست دیگران آده ل آم اه بعم تان آرمانش يش در اس ال پ ند س ه چ هایي آ آاوشران تي، در ای ته و دهزیس كان یاف ت اس ت زراع ه قدم يدهد آ ان م نش

د يالد ميرس يش از م م پ تم و نه اي هش زاره ه ه ه ام . ب هاي انج آاوشاي ده ه ده دردهك ياب«: ش راب«، »آس په س ي (» ت درنزدیك

اه ا ) آرمانش ن آث ي از آهنتری ان را یك ران و جه ي ای ي زراعت ر زندگي ان آریای ه انس ي آ ه های ن خان ت و قدیميتری اخته اس وف س مكش

.براي سكونت خود ساخته است را آشكار ميكندراه ده ، هم ت ش ن یاف اي آه ه ه ن خان ه در ای ي آ اي گندم ه ه دانار اي آن، آث يغه ه رروي ت ه ب ت آ نگ اس يزي از س زارهاي ت ا اب ب

باتات اي ن اقه ه رش س ي ب يابهاي ابتدای ن آس ت و همچني ودار اس نم …آه بوسيله آن گندم آرد ميشده، آشف گردیده است

ه ي آ زار و ادوات ا اب يالد، ب بل از م ال ق زار س ه ه ي ن ان آریای انسي د زراعت ي جدی رده، زندگ تراع آ ندم اخ ردن گ رم آ ریدن و ن راي ب ب

ته وده و بنوش از نم يز آغ من«را ن زرگ » گریش ناس ب باستانشال فرا زار س يح و چهاره يالد مس يش از م ال پ زار س ت ه وي، هف نس

تان و رس و آردس تاني زاگ ي آوهس ي آدم در نواح يش از زندگ پاورزي ر آش ي ب اي مبتن غير تمدنه ياي ص داري و –آس دام

زاره ت، از ه يوه زیس ول در ش ن تح ود وای ده ب اد ش تي ایج دهزیس . هفتم پيش از ميالد در آردستان پدید آمده بود

رابطه با این تاریخ و تمدن هفت هزارساله در ایران، مطبوعات ميهن نوشتند

ران اي ای ه ه ته روزنام اس نوش ر اس ال –ب ا (1375 س ر ب برابي7018 ي ميترای ران ) آریای ين ای ناطق آردنش ا در م ا و باره باره

ود ران ب اله ای ت هزارس دن هف اریخ و تم ن ت ي از همي ه حاآ اري آ آث :آشف شد

141 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ه اس آاوش ر اس ه در ب ت«ایي آ ده اي » مرودش ده، دهك ام ش انجده از ن دهك ت، ای ده اس ف ش يالد آش يش از م تم پ زاره هش از هت ن دوران حكای ران در ای ي ای ناطق جنوب اورزي درم ق آش رون

ه ند آ زدیك : ميك لخيزي را در ن ت حاص ردم دش وه«م يب آ و » شد و رارداده بودن كونت ق ورد س ي م ه آوچك نار رودخان درآ

ي ه های ه درخان بریم آ ي مي ده، پ ف ش ل آش ده از گ ن دهك ه درهمي آپزي اي نان وره ه ز وآ ت و پ ا پخ يان ب يش آریای ال پ زار س ه ه –در ن

ري وره گ وده و -آ نا ب ریف آش يار ظ نوع و بس نقوش مت روف م ظام راي انج ایلي ب رفته، وس ي پيش ه باف اري از پارچ ا و آث ي دوآه حت

يو ي از ح مه های ن مجس ي و همچني م مذهب رندگان و مراس انات، پ انسان را ميتوان یافت

آاشان» سييلك« تپه هاي هفت هزار ساله

يرماه ي7020ت ي ميترای يس : آریای يان رئ يف اهللا امين سيراث ازمان م رد س الم آ ان اع ي آاش يراث فرهنگ ازمان م س

اله زار س ت ه اي هف په ه اماندهي ت راي س ي ب ييلك« فرهنگ » س .آاشان تصميمات جدیدي گرفته است

اي په ه ييلك«ت ي و » س ان داخل تقاد باستانشناس ه اع ان ب آاشيرود و مار م ن بش ري در ایرانزمي دن بش ن مهدتم ي آهنتری خارجدن و ك تم ان ی از و پای ندي از آغ ا س په ه ن ت ت ای ده اس ته ش گفمار ه ش يا ب ي در دن ه عبارت ران و ب اله در ای زار س ت ه ت هف مدني

يرود اي . م په ه ييلك«ت ت» س ه آيلوم ان، در س ي آاش ري جنوبغربير ازهاي غ اخت و س اورزي و س زارع آش ط م نون توس م اآ هراي ي ب يچ آنترل ت و ه ده اس ه ش كوني احاط اي مس ي واحده قانون

دارد ه آن وجودن ي ب دمات احتمال يري از ص يدمحمد . جلوگ سدمات ن ص ه ای اره ب ا اش ي ب يراث فرهنگ ازمان م يس س تي رئ بهش

ر ت وي ب ت ریاس ازمان تح ه س يگوید آ يدات م ه تمه ت آ آن اسي ر بيهمتای ه اث اله آ ت هزارس اي هف په ه ن ت ظ ای راي حف ازه اي ب تي از ا یك په ه ن ت ریم ای د ح ه تجدی يرد آ ر بگ ت درنظ ان اس در جه

. این اقدامات خواهد بود

آهنترین زیستگاه انساني

142 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د ادآور ش يان ی الهاي : امين يدي 1312 و 1311در س خورشيش ال پ نج س ت و پ ي شص ور یعن من« ، پروفس ن گریش در » روم

رد و از آ ا آغ په ه ن ت انه را در ای هاي باستانشناس ي آاوش راس هياتت ت یاف يرت آوري دس ان و ح تایج درخش ه ن ت. ب تایج : وي گف ن

ي ه فارس يرا ب وي اخ ناس فرانس ن باستانش ي ای ي و پژوهش علمي يراث فرهنگ ازمان م ط س ت توس رار اس ده و ق ردانده ش برگ

دي ي دوجل يرد درآتاب را گ ندان ق يار عالقم اپ و در اخت من . چ گریشاي په ه ت ت ي موقعي ا معرف زارش ب ن گ ن ای هاي آغازی در بخشالت ان در ف تگاه انس ن زیس نوان آهنتری نطقه بع ن م ييلك، از ای س

ران ند ای اد ميك روف . ی دار و ظ فالهاي نقش من س ته گریش ه نوش بي ان م د، نش ت آم ا بدس په ه ن ت ه از ای تعددي آ فالي م يش از س دهد پ

دون ييلك ب اآنان س ند س داع آ ري را اب فال گ رخ س ر چ نكه بش ایيس ات خ تفاده از قطع ا اس ت ب يله دس رخ و بوس تفاده از چ اس

اختند گ ميس ار رن فاليني درچه روف س رم ظ ا چ ه و ی در . پارچش ك درف ن آن ی ه قدیميتری د آ ف ش م آش زي ه ياء فل ييلك اش س

ا ه ب كل آ ره اي ش ع دای ا مقط ت ب ي اس شمس ده چك اخته ش اري س آت ه . اس ي ب ا لباس تخوان ب ده از اس اخته ش ان س ك انس مه ی مجس

نگ نس س ا از ج ه ه ا و حلق واع ریوره ا ان راه ب نل هم كل ش شي زارهاي فن لحه و اب ا، اس اینده ه ا و س ا، هاونه ره ه ر، مه مرماریخ يش از ت ه دوران پ ربوط ب دن م اي تم يز گوی ده ن ت آم بدس

ت ياء. اس زار و اش ي اب انگر بررس زي نش تداي آ فل ه در اب ت آ ن اسيكرد كاري م زها را داغ و چكش ن فل ر ای دهام اي . ان ه ه ي از الی ول

اري از ذوب و ج اندهنده آغ ه نش د آ ت آم يایي بدس په اش دي ت بعت ب اس ز در قال ردن فل ان . آ ييلك، انس ي س زارع در نواح ياري م آب

يدهد وق م ته س ام یاف ه نظ ك جامع ود آوردن ی رف بوج ه ط . را بن اي ای ده گوی ت آم ا بدس ه ه ن الی ه از ای ي آ تخوانهاي حيوانهای اسير يوانات نظ اي ح ه ه ي از گون ييلك، بعض اآنان س ه س ت آ اس

د رده بودن ي آ ز را اهل او و ب فند، گ اخته . گوس ادي دوك س داد زی تعاجي در دوران نعت نس ودن در ص ج ب انگر رای ام نش ل خ ده از گ ش

ف ش ييلك آش نطقه س اریخ در م يش از ت يایي پ باب و اش ه اس د آا ن در آنه رغ و آه امل مف زي ش ي و فل فالي و زینت روف س ير ظ نظ

ت ده اس ت آم ام و . بدس ن مق ه ای يداد آ ان م ا نش نگفرش گوره س

143 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

رخوردار ي ب ت خاص ييلك از همي اآنان س راي س ي ب نزل متوف م . بوده است

هفت تا پنجهزار سال پيش از ميالد

ه ييلك و مجموع اري س از و معم اخت و س نوع و س ات مت اطالعكار د، آش ت آم په بدس ن ت اي ای ریان حفاریه ه در ج ي آ يار غن بسيالد، يش از م نجم پ زاره پ ل ه ا حداق تم ت زاره هف ه از ه ند آ ميك

ت وده اس تكر ب اهوش و مب تمدن، ب كنه اي م ييلك داراي س ه . س بردن نگها و برپاآ ل س تها و حم اخت خش راي س ران ب يري آارگ آارگ

ك مس دون ش اختمان ب ته و داراي س ام یاف ه نظ ك جامع ود ی تلزم وجت بري در راس آن اس درت ره ك ق ود ی رنامه و وج رح و ب ر . ط ب

اد تمال زی ه اح نطقه ب ن م كانان ای ييلك، س هاي س اس پژوهش اسدن ده و تم رزمين آم ن س ه ای ه ب د آ ي بودن وم آریای تين ق نخسا رزمين ه ر س ه دیگ تدریج ب دن ب ن تم ه ای ادند آ نا نه ي را ب عظيم

تان اپ و . تقال یاف تقدند چ ي مع يراث فرهنگ اران م ت اندرآ دساخذي وي، م بر فرانس ناس معت ن باستانش هاي ای ار گزارش انتشيد ه ام ت آ ان اس ييلك آاش اره س يق درب ه و تحق راي مطالع ق ب موثي و ي و تاریخ ر فرهنگ ن اث ت از ای بار غرب ث زدودن غ يرود باع م

. ن شودآساماندهي

سالهآاشان با قدمتي هفتهزار

ال « ول س هریور (در ط ي 7019ش ي ميترای ته ) آریای گذشار ي از آث رد خارج هزار جهانگ ي و شش گر داخل دهزار گردش پانص

ردند دن آ ان دی تان آاش ي شهرس يراث . تاریخ اران م ت اندرآ دسيه ار و ابن ندگان از آث مار بازدیدآن ند ش ي ميكن يش بين ي پ فرهنگ

ان ي آاش دهزار تاریخ ه هشتص اري ب ال ج ي و در س گر داخل گردشند ي برس گر خارج زار گردش يده …ده ه ه عق خ ب يان در پاس امين

ندان ي چ ار تاریخ راي آث زاف را ب اي گ نه ه ه هزی راد آ ي اف برخت ند، گف ه نميدان ناها و : موج ظ ب ازي و حف ذاري در بازس رمایه گ س

ت ي اس ت مل ظ هوی راي حف رورت ب ك ض ي ی يه داخل تقد . ابن وي معار ن آث ریك از ای ت ه زار اس ت ه دن هف نگ و تم ندي از فره س

را اید ب ه ب يرود آ ما رم ا بش اله م ي يس ل آنون ناخت نس ي و ش آگاهود ظ ش ندگان حف تناد . و آی ه اس ان ب ن آاش ار آه ت دی لم اس ه مس آنچ

144 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

اي په ه ان در ت هاي باستانشناس ده در آاوش ت آم ار بدس آثوده ري ب دن بش اي تم ن مهده ي از قدیميتری اله، یك زار س ت ه هف

ت ن ویژا. اس ناهاي گی اري ب نوع معم ي و ت نار فراوان ي در آه اران ب ت اندرآ ه دس ت آ ده اس ث ش تان باع ن شهرس ي ای تاریخ

. توجه و سرمایه گذاري بيشتر برروي این آثار تاآيد آنند

آشف تمدنهاي ششهزار ساله در فالت مرآزي ایران

م په ق ره ت رروي ق ي ب اي باستانشناس ام حفاریه ي انج در پدود رود، بقا اري از ح ياء و آث ن اش اري و همچني اي معم ی

. ششهزار و چهارصد سال پيش آشف شدي ي در گفتگوی روه باستانشناس ت گ ي سرپرس ن آابل ميرعابدیت م رود، گف ي ق هاي باستانشناس ي آاوش ریح چگونگ من تش : ض

م رود از ت ق ده روي دش زي ش رنامه ری يق و ب ي دق ار مطالعات آال ربا (1376س ي آر7019براب ي ميترای ال ) یای نج س دت پ ه م ب

ه ود و س ي آن ن دو ط ام ش ثر انج ا حداآ ي ب تاني، تاریخ ر باس اثه ه از جمل ردید آ ایي گ ال شناس زار س دود دوازده ه ي ح ا آقدمت نه

ه، ند، قلع ل ، ب تاني، پ اي باس په ه تاني، ت اي باس ه ه توان از محوط ميرد ام ب زاده ن را و امام زود. آاروانس ه: وي اف يان محوط ادرم ي ه

نوان م رود بع په ق ره ت م رود، ق ت ق تاني دش ن باس ي از مهمتری یكزیده اوش برگ يق آ يات دق له عمل ك سلس راي ی ت اج ا، جه ه ه محوط

ر روي اوش ب ل آ ه فص ا س د و جمع ا آش ي ب ت، آابل ام گرف ن انجواد و ود م يل وج ه دل ور ب په مذآ ي ت ت تاریخ ه اهمي اره ب اش

ت م درآن گف يار مه ي بس اي فرهنگ ه ه اي : الی ه ه م رود الی په ق ره ت قيش ال پ د س نجهزار و پانص دود پ ا ح نگي ت و س ي از دوران ن تمدناوش در ل آ ه فص دود س ام ح س از انج ا پ اي داده و م ود ج را در خنگ دن و فره تلف تم اي مخ ه از دوره ه ش الی دیم ش ق ش آن موف

ایي آن اري و يرا شناس اي معم امل بقای مندي را ش ار ارزش م و آثي ن اش اري و همچني اي معم امل بقای مندي را ش ار ارزش اء و آث

يم ف آن ر آش ار دیگ ياء و آث ن اش ت. همچني ه : وي گف ومين الی ساي ه ه ن الی ن و مهمتری ي تری ي از غن نون یك ده تاآ ایي ش ه شناس ن

د زي ميباش الت مرآ ام ف ه در تم په، بلك ن ت نها در ای ه . ت ن الی ای

145 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت ه مج امل س ت و مش ي زیس ه چگونگ ت آ اختماني اس ي ع س زندگویر ه تص يش را ب ال پ هزار و چهارصدس دود شش ردمان ح م

د ا . ميكش ر ب طحي براب اوش را س نطقه آ ل م احت آ وي مست رد و گف ر آ ترمربع ذآ د م ت : چهارص ياء بدس ه اش ده آاز جمل م

ود و ا ن زرگ ب يار ب فالي بس رف س ك ظ تاني، ی ه باس ن محوط درایر ده انتيمتر قط ت س د و بيس اع و ص انتيمتر ارتف نج س ه پ ت آ ه اس ان

يش از ت و ب دح اس ا ق ه ی وع آاس ياء از ن ندي اش ته ب در دست دارد ال قدم هزار س ت. شش دون : وي گف ه ب فالي آ رف س ن ظ ای

ه ران بلك نها در ای ه ت ه ن ت آ فالي اس روف س ن ظ ردید از بزرگتری ته اندهنده درج ت، نش ير اس ي نظ يز ب وار ن ورهاي همج در آش

اآن در ردمان س نعتي م ي وص رفت فن ت پيش نطقه اس ن م ي . ای آابلت اس یاف ر اس زود ب ه هاف ت آ ت اس ا ثاب ر م روزه ب ث ام ورد بح اي م ه

يلك ير س ياري نظ ناطق بس ا م نطقه ب ن م اآن در ای ردمان س مباط ي ري ارت مه عل ن، چش ت قزوی هریار، دش په ش ره ت ان، ق آاشنطقه ن م ي در ای ات باستانشناس تایج مطالع د و ن ته ان نگ داش تنگات

يد تواند آل اب مي ه حس ران ب زي ای الت مرآ نگهاي ف اي فره ل معم حد م . آی هر ق رق ش مال ش تري ش ت آيلوم م رود در بيس په ق ره ت ق

. قرارگرفته است آه حداقل هفت هزار سال قدمت دارد

آشف بقایاي یك دهكده متعلق به ششهزار سال پيش از شهر ري» چشمه علي« ميالد در تپه

اه يره م ي 7019ت ي ميترای ااستانشناب« آریای ازمان س ن سيش ال پ هزار س ه شش تعلق ب ده م ك دهك اي ی ي، بقای يراث فرهنگ م

په يح را در ت يالد مس ي « از م مه عل نو » چش هرري در ج بش . تهران آشف آردند

مه په چش ان ت يات باستانشناس يس ه راف رئ ن ص د حس محماحب ي مص ي ط ت هعل اره گف ن ب ده : اي در ای ن دهك ف ای ا آش ب

نع اي ص تاني بقای د و باس ت آم يز بدس نطقه ن ن م ز در ای ت ذوب فلازه اي ت ران ارازه اره ای الت ق اله ف زار س ت ه دن هف اریخ تم ي از تد دار ش زود. پدی اي : وي اف دازه ه فال داراي گ رف س ك ظ ف ی آش

ي از س، حاآ ي ري در آم مه عل په چش اآنان ت ه س ت آ ن اسس نولوژي ذوب م نعت و تك ا ص يالد ب يش از م ال پ هزار س شش

نایي د د آش ته ان ت. اش اري : وي گف ه نگ ي و الی ه زن ریان گمان در ج

146 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ان ط باستانشناس يش توس ته پ ه از دو هف ي آ مه عل ي چش په تاریخ تده ف ش ن آش دن آه اندهنده تم ار نش بقه آث ه ط د، س از ش ي آغ ایران

ت زود. اس اري : وي اف ه نگ ي و الی ه زن ن گمان م ای ه دوازده در الیاي خا ده و بقای ك دهك ه ی ان ب اري هنباستانشناس ه معم يدند آ اي رس

يگردد اریخ بازم يش از ت ه پ ت. آن ب ه : وي گف ل خان در داخنار د و در آ تاده بودن ير اف ك حص ر روي ی ه ب ان آ كلتهاي دو انس اس

د ف ش يز آش ت ن ك قرارداش فالي آوچ رف س ك ظ ان ی زود. آن : وي افزو ده ج ف ش يرا آش ه اخ ي آ مه عل په چش ز ت فالي قرم روف س ظ

ز فال قرم اي س نقوش تمدنه فالهاي م هاي س ه نقش ه نمون ت آ اسط ان از رواب ده و نش ده ش ران دی ي از ای ن مناطق ن النهری آن در بي

ان دارد ترك آن زم نري مش ي ه رقي . فرهنگ ي در شمالش مه عل چشنو الم بري و در ج يش از اس ده، پ ع ش ران واق ورو « ته رو س » نه

».نام داشته است» نهر روده« و پس از اسالم

ششهزار و پانصدسالهشهري با تمدن دردل خاآهاي دشت مغان آشف شد

ال س 7017س ك زن پ الم ی كلت س ار، اس په حص ي، در ت آریایال د س هزار وسيص دود شش ه ح ده آ ف ش وزادش آش ا ن ان ب از زایم

.پيش زندگي ميكرده استتاني را هر باس ك ش ان ی ت مغ ناس، در دش گران باستانش آاوش

ت از ه حكای ردند آ ف آ اك آش ينه خ د در س هزار و پانص ي شش تمدناله دارد ت . س ن بدس تري زمي ك م ق ی ه در عم ته آ دن نهف ن تم ای

نام نطقه اي ب ت، درم ده اس ار « آم په حص رار دارد » ت ان ق . دامغاي ند دوره ازتمدنه اري، چ تلف حف راحل مخ ي م ان ط باستانشناسهزار و ه از شش رده اندآ ف آ ي را آش ي مردمان ار زندگ تلف و آث مخ

ا ال ت د س نطقه پانص ن م يش در ای ال پ د س زار و ششص ار ه چهد ته ان تري . ميزیس يرا در دو آيلوم تاني اخ ار باس ن آث ازه تری ت

طالحا ه اص په اي آ ي ت ه ميان ان، در الی نوب دامغ ار«ج » Bحصته دن نهف ي تم اندهنده دوران ميان ه نش د آ ت آم ود، بدس يده ميش نام

ت ار اس په حص ه . درت اري ش ده، از معم ف ش ازه آش دن ت ري تمت ي، باف ي اجتماع يش و زندگ ال پ د س زار وششص چهارهي ط بازرگان هري و رواب ادي درون ش بات اقتص ي، مناس خانوادگ

147 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ت ين حكای هر نش ي ش نگ مردم تقادات و فره ا و اع ي، باوره خارجك . دارد ي، ی دن ایران اي تم ياس دورانه ناخت و ق ار درش په حص ت

ي ي، پژوهش افل علم ه در مح ت آ يدي اس ه آل مجموعت باست مند اس يار ارزش ان بس ان جه ط دوم . انشناس ت خ رار اس ق

ران ن ته ود -راه آه يده ش تاني آش ه باس ن مجموع هد روي ای مشرگرم بانة روزي س الش ش ا ت ان ب ت باستانشناس ن عل ه همي وب

تند ار هس په حص اك ت ته در دل خ ار نهف يرون آوردن آث ت . ب بافار ده از حص ت آم دن بدس اري تم اي آوچك B معم امل اتاقه ت ش ي اس

ر ه یكدیگ ه ب ند پل ا چ اه ب ت و گ ده اس اخته ش په س يب ت ه در ش آت ل اس اق دارد. متص ا اج تر اتاقه ك . بيش ب ی ا، اغل نار اجاقه درآ

ابو« ه در » ت د آ اخته ان يكردند آس داري م ندم نگه ا گ ياري . نه دربستي ياب دس نگ آس ا س ه ه تاس«از خان ود » دس ده ميش يرهاي . دی ت

ا ا در ب وي اتاقه ي ازدوس ي چوب قف چوب يل وجودس وار، دل الي دیيكردند دود م ل ان ا را گ ه روي آنه ت آ يري اس ش حص ت . و پوش خش

د هزار و پانص دن شش ن دوره از تم اختمان ای لي س الح اص از مصت مار ميرف اله بش ده . س يدا ش ز پ وزه ذوب فل ك آ ه ی ن مجموع در ای

ت بدي . اس قف گن ه س ت آ ده اس يدا ش يز پ ه ن ند گوش اق چ ك ات یت ن . داش ت ای بدي اس قف گن ا س اق ب ن ات اق، قدیميتری ي . ات زندگ

ار دن حص ادي تم داري و Bاقتص ي، دام ط بازرگان ه رواب ر پای بود ده ب ياد ش اورزي بن ر و . آش د اث ه یكص زدیك ب ه ن ن مجموع درای

ي ط بازرگان ترش رواب اندهنده گس ه نش ت آ ده اس يدا ش ر پ انه مه نشت ار در آن دوره اس په حص اآنان ت ت . س ي اح نوبآاالهای ماال از ج

ار ه حص ند ب ا دره س روزي ی ران ام رقي ای ه B ش د آ وارد ميشود ورد ب نگ الج تر س يروزه . بيش تماال ف وض اح دن «در ع مع

وه د» زردآ ادر ميش تخراج و ص ك . اس الم ی كلت س ار اس په حص در تيش در ال پ د س هزار و سيص دود شش ه ح ت آ ده اس ف ش زن آش

يكرد ي م يه زندگ ن ناح س از ز . ای ن زن پ وزادش ای ا ن راه ب ان هم ایمپرد ان س دهج ود . ان ردگان خ ار، م اآنان حص اي س را دراتاقه

ه ي و هم وازم زندگ ا ل راه ب ياط هم ا در ح ود ی كوني خ مسذا رفهاي غ ان ظ يكردند و در آنارش اك م تند، خ ه داش ته اي آ اندوخ

تند ن . ميگذاش ان دف ایل جنگيش ایر وس رز و س ا گ ردها را ب ما م ب ان را ه يكردند و زن تبند و م ند، دس ون گردنب ي چ ت آالت زین

پردند اك ميس ه خ واره ب رم و . گوش اي ن ا، گله ي از گوره رنگارنگ

148 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ردگان وص م ش مخص وازم آرای د ل نظر ميرس ه ب د آ ت آورده ان بدست وده اس ن . ب ود و ای ده ب ي ش يم پيچ كلتهاي س ي از اس اي یك دندانه

تين ه نخس يدهد آ ان م ي« نش رار دادن » ارتودنس ا ق دان، ب دنازآو م زي ن تولهاي فل ت ف وده اس ول ب ا معم ن دندانه ره اي دربي . نق

ر ياه ب تر س ه خاآس د آ ده ان ه اي ش ه حادث تار چ ار، گرف ردمان حص ممناني اید دش ت، ش ته اس ان نشس ة هایش اي خان رابه ه روي خ

. ناشناخته با حمله به شهر، آنرا به آتش آشيده اند

ل تمدن خانه سازي آریایياناهفت هزار س

ي خاندره ان آریای م، انس ه هزاره شش ازد آ ه اي ميس ا را بگون هيد«از برد » نورخورش ره ب تواند به ه . ب ت آ نگامه اس ن ه درهمي

يني ي دهنش ي« زندگ ان آریای بدیل » انس يني ت ي شهرنش ه زندگ بن د، اولي ده ان تر ميش م نزدیك ا به ده ه م دهك م آ ون آ ود و چ ميش

ند د تن چ ته از پيوس ه برخاس هري آ ي ش ود درزندگ ير« ه ب ، »پاموش« يلك« و » ش د، » س ته ش نانچه گف ه چ ت آ ده اس د آم پدی

ف ناطق آش ن م ي ای ابهي درتمام ترك و مش دن مش ار تم روزه آث ام . شده است

اي يله روده ناطق بوس ن م ارون« : ای رخه «-» آ و » آيحون« عبات » ج لخيزي را آو ش بز و حاص رزمينهاي سرس ا، س نه

ه ه ب ت آ يداده اس كيل م ا« تش رودسب ا » غ ف دن «ی نات ع » جت وده اس هور ب ير و . مش ناطق پام ه م رب ب ت ع ان جاهلي و در زم

زرگ ان ب ار« خراس ت االنه ن تح ري م نات تج د» ج ته ان . ميگفه ادي و ن ه آب وده ون ه آب ب ه ن از آ ك مج حراي خش را در ص زیه د آ يده ان ت مينام بز را جن رم و سرس اي خ نگل و رود، مكانه ج

. بوده است) از درختها(يده جنت هم بمعناي پوشان يز در اشعارش رب ن ي ع عراي جاهل ثر ش نات«و اآ را » ج

ت و بزه و درخ يده از س اي پوش اريهرودخان« محله اي ج را » هه د آ ته ان يحون ميدانس رخه و ج ارون ،آ اي آ يز روده ان«ن » تازی

ود وزان خ ك و س حراي خش را در ص اخه اي از آن ره اي و ش قط . نداشته اند

ي طين و برخ رزمين فلس دن را س نات ع ردوس و ج اغ ف يز ب نن ير و آخری هاي اخ اس آاوش ر اس د و ب ته ان ي دانس رایيل آنون اس

149 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اه ر م هریور و مه ه در ش ده آ ت آم ار بدس ا 1374آث ر ب 7017برابي ي ميترای د، آریای ت آم رایيل بدس ي در اس ن آریای دن آه از تم

ت وش را یاف ان و ش دن آاش ي تم ویي و یكنواخت د ههمس اي جدی هيحون ي از ج ن آریای دن آه تردگي تم وده وگس بات نم رائيل اث در اس

. تا فرات را نمایان ميسازدران ي ای ش غرب يش، در بخ ال پ زار س ت ه ت در هف درس

. آنوني، تمدن خطي پدید آمديش ال پ هزار س ا شش نج ت ده از پ ت آم ناد بدس يد (اس نگامه تبع ه

بوط آدم ا ه ه در سلس ) و ی يدهد آ ان م ي نش پایه غرب بال آوه له جبایل رس ق ان «: زاگ يان «-»هوری يان «-»لولوب يان «-»گوت » آاس

وده اوند ب ي خویش بایل ایالم ا ق را ب ه ظاه ر آ بایل دیگ ي ق يز برخ و ن . اند، زندگي ميكرده اند

بایل را ق ان«ظاه دود دره » هوری يش در ح ال پ نجهزار س در په ه« رودخان يان«و » دیال ر ا » گوت رقي ت ل ش « ز در مح

. زندگي ميكرده اند» لولوبيانزي ش مرآ ي دربخ بایل آاش يش ق ال پ زار س ار ه درچهود، ده ميش تان خوان روز لرس ه ام رزميني آ رس درس تان زاگ آوهس

ت ده ميزیس رز . ان ا م دن ت ن تم تان«ای ه«و » آردس تداد » رود دیال ام . داشته است

رمينهاي وفه در س اي مكش اني تمدنه باهت و همس ویي ش از ستان آریا غير، تاجيكس ياي ص ا آس ن ت ن النهری ي از بي تان-ی - افغانس

ود زدیك بوج م ن يش و آ ي ب ران در زمانهای ا ای تان و ت ترآمنسده، مس زد ئآم والت را ن ن تح ه ای اء یگان اوندي و منش له خویش

ت اخته اس رح س ان مط ان و خاورشناس ه . باستانشناس ران آ در ایت ته اس اوش قرارگرف ورد آ ا م ه ج يش از هم يني ب هر نش دن ش ، تم

ال نج هزارس ا پ يش ی ال پ زار س ت ه توان از هف ي را مي و زراعتاي نگامه تمدنه ان ه ه درهم ود آ ت نم يالد ثب بل از م ونه«ق » حس

نوب ع در ج ل « واق دن » موص ف « ، تم ل حل ت » ت ع دردش واقيا« ه عل دن » دجل دو« و تم ن » اری ن النهری اك بي نوب خ در ج

يز مي المت آم ور مس م بط نار ه د درآ ته ان ا . زیس روز ب ن رو ام بدیتمدن اریخ م يم ت ي ميتوان ر آریای نوان عناص ا بع ي، م فيات تاریخ آش

ان ن نش ه اولي را آ يم، زی يوند بده تم پ زاره هف ه ه ي را ب اي هآریای ه

150 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

دن در ده از تم ف ش ران«آش د ای تانهاي » نج تان و اس ه تاجيكس آود امل ميش ران را ش ياري از ای ال پ . بس ت هزارس ه هف ل ب يش حداق

. مي رسد

بزرگترین تقویم نویس ایران چه ميگوید؟ه یكي از دانشمندان بزرگ معاصر ما هستند ور آ ك پ رج مل استاد ای

ا سالنامه هاي ایران توسط این استاد بزرگ استخراج ميشود س ل او عادت( جهاني آيهان طي مصاحبه اي با مجله زمان آه بخشي از آن در 1375

اه13 ن م اپ) فروردی م چ يان از ه ه آریای د آ رموده بودن ود ف ده ب ش . هفتهزار سال پيش داراي تقویم وتاریخ بود ه اند

ه خود من فرمودند آه تا پنجهزار يقدر چندي پيش ب ن استاد عال وایسال تاریخ ایران را در آامپيوتر خویش برنامه ریزي نموده اند آه بدون

. شك امروز حتما به مرز هفت هزار هم رسيده اندتهزار ساله آریایي نظر دو شاعر بزرگ اریخ هف ن سند از ت مهمتریتاره يام فيلسوف و ریاضيدان و س ر خ يم عم يراز و حك افظ ش ران، ح ایشناس و شاعر برجسته آریایي است آه مبتكر تقویم جاللي، یعني همين

ج آنوني م رای این بزرگمرد قرنها پيش . مي باشد ) هجري شمسي (تقویاریخ ود ت ایل ب هفت هزارساله را تثبيت آند اما قوي بودن جو عربي و م

ن ه همي داد و او ب ازه را ن ان و اج ن امك وي ای ان ب فشار سياسي آن زماما در یكي از رباعيات زیبایش بسيار نيكو .. سالنامه هجري بسنده آرد

تهزار ساله آریایي زده اریخ و تمدن هف اره ت با، حرف دلش را درب و زی .است

151 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

تا غم فردا نخوریم اي دوست بيا وین یكدم عمر را غنيمت شمریم.فردا آه از این دیر آهن در گذریم.با هفتهزار سالگان سربسریم

عمرخيام

ني دولت دنيا بستم مي ارزد ني لذت مستيش الم مي ارزد

نه هفت هزار ساله شادي جهان این محنت هفت روزه غم مي ارزد

حافظ شيراز

خ پير را پشتدو تا گردیده چر

پي پوزش به پيش نام زرتشت به زیر سایه نامش تواني

رسيد از نو به دور باستاني چو من گر دوست ميداري آشور خویش

ستایش بایدت پيغمبر خویش ي ره بيگانه جویيئبه ایما تا به آي این بي آبرویي؟! رهاآن

استغبه چشم عقل آن دین را فرو ست آه آن بنيان آن دیو درو غ ا

چو دین آردارش و گفتار و پندار نكو شد بهتر از آن دین مپندار به دنيا بس همين یك افتخارم

آه یك ایراني واالتبارم به خون دل زیم زین زیست شادم

152 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

آه زرتشتي بود خون و تبارم !باري مهربان یار

رقبت تسليم وقرنهاست آه ما پستي و پليدي را پذیرفته ایم وبا ميل

آردن تقيه و هات و حكمر اني بيگانگان و تازیان شده ایم و با بهان تفكرپنهانكاري، نافرماني خویش را از تفكرات غيرانساني صحراگردان درتاریخ دفن نموده ایم و مشوق ویرانگران سرزمين خود شده ایم و هر از چندي آه دالوراني براي آزادي و رهایي ما برخاسته اند را درزیر سم

ان تنهاي تنها رها آرده ایم و براي انيران بيگانه آف زده ایم و آنهم تتاراین چه زنده ماندن ننگيني است آه ویرانگران ! به بهاي زنده ماندن

باشند و ما سرافكنده و » آقا « و » سيد«تاریخ و تمدن پرشكوه ما باید ؟! و غالم و عبدبدبخت

تاریخ صندلي نشينيهزار سال پيش صندلي را مي شناخته و بر نشيني ملت آریا از هفت

آهنه ترین چهارپایه اي آه در خاور نزدیك در . صندلي مينشسته استپي آاوشهاي باستان شناسي بدست آمده است،متعلق به تپه چشمه علي

نرا از زیر آ 1930در سالهاي » اشميت« درجنوب شرق تهران است آه علق به هفت هزار سال پيش این چهار پایه مت. خاك بيرون آورده است

مي باشد آه با مخلوطي از گل رس و شن و آاه ساخته شده است و در بخش RCH 6693خميره و پوشش آن قرمز مي باشد و با شماره

صندلي دیگري آه . پيش از تاریخ موزه ملي ایران نگهداري ميشودرنگ، نقش برجسته اي است برمهره اي از جنس سنگ یماني آبي

Baroly شوشينگ پادشاه ایالم به دخترش بارولي - این–شيلهنگ این صندلي . سال پيش ميرسد3500هدیه داده بود و تاریخ آن به . درموزه بریتانيا نگهداري ميشود

153 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

توان ري اس ندلي را برمه ش ص ن نق يز قدیميتری ن ن ن النهری ه در بي . سال پيش ميبينيم5500اي از دوران سوم سلسله هاي قدیم در

داري ز ران نگه ي ای وزه مل ه درم ي آ ندلي و تخت ن ص یباتریت ته اي اس ش برجس اله دارد، درنق ند هزارس ابقه چ ود و س ميشام زرگ بارع ته ب ش برجس ه نق ه ب ي آ اه هخامنش وش پادش از داری

ت هور اس ر . مش ت س ایار پش رزندش خش ه ف ي آ اه را درحال پادش . او ایستاده است نشسته برصندلي نشان ميدهد

آتشكده نزد ایرانيانآتش و

ي اهنامه فردوس ا ش تا ت ي از اوس ن آریای اي آه انه ه در افسه يان ب ترام آریای ش و اح ا آت ه ب زرگ در رابط خن آب نگونه س ن ای

ا اهي ب ه پادش ت آ ته اس نگ « رف وش و ه اري در » ه روزي مد حرا بدی ار . ص ه م نگ ب ان رود، س ار را نش ا م ت ت نگي برگرف س

نگ دیگ ه س ه ب ورد بلك د و از نخ د آم ي پدی ورد و آذرخش ري خد عله ور ش راف ش اي اص روغ آن خاره ن ! ف اه از ای نگ ش هوش

د را د و خداون ادان ش ندان و ش ند و خ ان خرس تيابي ناگه دسرد و يایش آ تایش و ن ده آس ادماني خوان ن و ش ن روز را روز جش

ر ه ب ش هميش ا آن ات ت ت ه خواس ت و از هم ي برافروخ و آتش !افروخته باشد

مد به سنگ گران سنگ خردبرآ هم آن و هم این سنگ گردید خرد فروغي پدید آمد از هردو سنگ دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

جهاندار پيش جهان آفرین نيایش همي آرد و خواند آفرین آه اورا فروغي چنين هدیه داد

نگاه قبله نهادآهمين آتش و باده خوردبیكي جشن آرد آنش

.رخنده آردنام آن جشن ف» سده «

154 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ه ي ب ند، یعن ي آن يایش م بله اي ن وي ق ان بس ان جه ي ادی تمامدان، ه رو ب ي داردآ ود جایگاه راي خ نگریم ب ه ب ي آ ن و آئين هردی

ند ي آن يایش م د را ن ده . خداون اهنامه آم تا و ش نانچه در اوس چاه د آورد پادش يایش پدی راي ن بله اي ب ه ق ي آ تين آس ت، نخس اس

ران، ه نگ ای وش و ه ودداراي ه نگ ب ي . وش ویي و یكنواخت یكسه تن ب ه داش ي و توج ي، آیين كيالت دین ر تش راي ه ژه ب ز وی ك مرآ یت رورت اس ك ض راي تو. ی دام ب تين اق را نخس ي جزی ه دادن تمام

ت ز اس ه و مرآ ك نقط ه ی ندان ب ي . باورم ي وقت يرو آئين يچ پ هند ي آ تش نم اه را پرس ند، آن جایگ ي آ يایش م ود ن بله خ وي ق بس

تگي و ه از ك بل ت همبس اه جه زار و جایگ ان، اب ك امك نوان ی آن بعرد ي ب ره م ي به ي جمع دت و همدل تين . وح يز از نخس يان ن آریای

ه تيدند، بلك ش را نپرس ز ات ردند هرگ ود آ بله خ ش را ق ه آت روزي آرژي و نایي، ان ور و روش ي، ن ري از زندگ نوان مظه آن را بع

. قدرت پاس و محترم داشته انده ميد روزه هم ت ام ه برآ ن ب ره زمي رروي آ ا ب ودن م ه ب يم آ ان

ت يد اس ا خورش ر و ی ي مه تي یعن زرگ هس ين ب له آتش ودن گلو . وبن ن غيرممك ره زمي رروي آ ي ب د، زندگ يد نباش رژي خورش ر ان اگ

ود ن . ميش ك حس زار وی يرغم ه ن عل رروي زمي ش ب ور آت س حض پري از ت، مظه ته اس ان داش ول زم ه درط تفاده اي آ وارد اس و م

ت، ت عظم ودن اس ش ب ي بخ كوه و زندگ عل و . ش ن مش ا برافروخت با كده ه ش در آتش ن آت ا افروخت ا ب انه و ی ه و آاش معي درخان ه : ش آ

ترام ن اح ر آای ت و مظه ده اس تقل ش ان من ان جه ام ادی ه تم ش ب تا ي ادی ت در تمام معي اس ي آن ش ري آنون ادر و مظه يد م ن خورش

ت ش اس نایي و آت ور روش تين ن لي و نخس ن . اص ن بدی رو آیي !نخستين ایراني آئين مهر بوده است

ان ر جه ياري در سراس اي بس كده ه ن آتش اران آه در روزگترانه و ارس و مدی يج ف ا خل رخ ت اي س اي دری وي آبه ي از آنس آریای

يش از ن پ ته مورخي اس نوش ر اس ه ب زر آ اي خ ور 120دری آش . بوده است، برقرار بوده است

ازش ت س از ت ال پ د س ا چهارص ي ت اي حت كده ه ان آتش ازیات ارس و آتورپ ياري در پ ان(بس ت ) آذربایج وده اس رپا ب داد . ب تع

زرگ ورخ ب يادان و م ه جغراف وده آ اد ب در زی ا آنق كده ه ن آتش ای

155 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

تخري« داد » اس ت تع ته اس ه خودن آنتوانس ا را در حافظ ! ه داردگنهه يكردم آ بور م ه ع تایي آ هر و روس ر ش د از ه ي نویس تخري م اس

ند ا م چ ت آ ا دس كده در آنج تتش ه آ! وجودداش يان آ كده مهرنرس تشياد ارس بن تبارین ف ي در دش اه، مهرنرس رام ش ر به آن را وزیود و عله ور ب ش ش ان، آتش وم تازی س از هج رنها پ ا ق ود ت اده ب نهازي وم ت وم هج رن س ر ق ا اواخ ه ت راهان آ ب در ف كده آذرگشس آتش

. همچنان شعله ور بوديه« ن الفق ود آتش» اب ر از وج م و دیگ تان ق ي در وارس كده های

. ن اطراف یاد آرده استآوالیات ته « ن رس كد » اب ود آتش يز از وج وان هن زدیك حل ي درن های

ت و رده اس اقوت« یادآ ب » ی زرگ آذرگشس كده ب تم آتش رن هف در قرا اف آن رف گ تن ح ر نداش ان بخاط ه تازی زن آ يز« را درگ ي » ش م

. استنامند و در آذربایجان مي باشد یادآردهيز ا آو ن ه باره ان آ كده آاری ار آتش وم و فش ط هج ش آن توس ت

وده رپا ب نوز س اقوت ه ود، در دوران ی ردیده ب اموش گ ان خ تازی . بوده استوآتش آن فروزنده

ال زاران س ا ه ياآان م ه ن گاهي آ بله و آتش زار ق زاران ه از هداد روزه تع د، ام رده ان يایش آ ا ن وي آنه ي 14بس تر باق كده بيش آتش

. نمانده استكده در -1 ان،محل آتش ر آاش ر در نياس كده نياس آتش

ه ت آ ع اس بز واق ي سرس ه و محل ه رودخان نه اي رو ب دام . تقریبا آامل و سالم مانده است

اه -2 تان، جایگ ليمان در خوزس جد س گاه مس آتشرا در د زی ي باش تثنایي م ژه و اس يار وی كده بس ن آتش ای

ي ا اي طبيع ش ه ته آذرخ اي گذش ان ه يرون زم ن آن ب ز زميه در ت آ ئله بيانگرآنس ن مس ود ای ه خ ت، آ ده اس ي آم ميان ن آریای از زمي ت و گ ه اي از نف ن بگون اران آه روزگتند، ي جس ره م كده به تن آتش عله ور نگهداش راي ش ب

ت ب بوده اس بله ن نها ق كده ت نكه آتش ژه ای ردم از لبوی ه م كش در درون ن آت راي برافروخت كده اي ب ر آتش ش ه آت

د هخان رده ان ي ب ره م ود به اي خ ه . ه ي ب ان دسترس را امك زی

156 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ت بوده اس ر ن ه ميس راي هم رد ب ا گوگ ت و ی ا .. آبری و آنهايتوس انون ه دان (» ط آ ش را ) آتش ك آت زرگ و آوچ ب

…حمل ميكردندنا و آ -3 وع ب يجان، ن ي دل يمور درنزدیك كده ن تش

ت و تفاوت اس ا م اه ه ر جایگ ا دیگ كده ب ن آتش اختمان ای س . اي خاصي داردویژگيه

ر -4 رف ب په مش راز ت ر ف تر ب ه دخ كده قلع آتشال اه جم اه ش ي زیارتگ اده درنزدیك ه و ج ب (رودخان جال

يش ك پ زرگ و آوچ اي ب كده ه ي آتش ه تمام يم آ ت بدان اسه جد وبقع ا مس زاده و ی ه امام بدیل ب روز ت الم، ام از اس

.)هاي اسالمي شده استن آت -5 ارس، ای ياه ف نار س ره در آ كده ج كده آتش ش

. نيز همچنان سرپا ایستاده استا -6 ن ن ا همي ارس ب ري درف كده دیگ ره مآتش ج

. درجره فارس با عظمتي دیدني پابرجاست .آتشكده آازرون در فارس -7 .تشكده اصفهانآ -8 )آعبه زرتشت(آتشكده نقش رستم -9

آتشكده پاسارگاد درفارس -10زدیك -11 دره ن اغ ب ع درب ارس واق نگي در ف كده س آتش

يد ت جمش ن (تخ ام ای ا ن اه و ب نوان زیارتگ روز بع ل ام مح .)بي بي فاطمه مورد توجه مسلمانان است

ان -12 نز آاش ك درنط كده آوش ثل . آتش كده م ن آتش ایاخته اروج س نگ و س ر از س اي دیگ كده ه ي از آتش خيل

. .شده است .آتشكده آذربایجان -13ي -14 لمانان م به مس ان آع ه هم يوان آ ه آ كده خان آتش .باشد

157 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

نها آتشكده ته ای رجاي مانده است و الب ران آنوني ب ه درای هایي بودآرنه تان، آگ تان، پاآس تان، افغانس ياري در تاجيكس اي بس كده ه تش

تان و تان و ازبكس ي و قزاقس يه آنون ان، ترآ تان، آذربایج هندوسند اري هرچ ه امروزه آث وده است آ ارمنستان و جاهاي دیگر موجود ب

ا دربرخي مناطق برجاي مانده اس دك از آنه مهمترین آتشگاهي آه . ت ان» خانه آيوان «امروزه مورد توجه جهانيان است و شهرت ویژه اي دارد

يش از اسالم آن را ان ب ه تازی ه آ زحل« مي باشد آ روزه » بيت ال و امند به ميخوان را آع زاران . آن ران در ه پاهيان ای يكه س كده هنگام ن آتش ای

اي سرخ عبور آنند، درم كه آنوني ساختند سال پيش ميخواستند از دریيان عربستان را ترك آردند و از یمن و مصر خارج نكه ایران و پس از ای

. ناميدند» بيت اهللا« شدند تازیان آنها را بازسازي نموده و ه ت آ ده اس ریح ش وح تش رآن بوض ت اهللا«درق به(» بي ط ) آع توس

رزندش آنجا نظافت شده ه توسط وي و ف يم ساخته نشده است بلك ابراهه ه است و ته است اپای اال رف آه شرح آامل آن در ابتداي این ي ایوانش ب .آتاب آمد

را « يم و اسماعيل آن طه ي ابراه ا ال د ن ن و عه ما از » بيتي للطائفيد گرفتيم تا خانه مرا براي طواف آنندگان پاآيزه يم و اسماعيل تعه ابراه

)125سوره بقره آیه . (آننديم الق ی و اذا « با تقبل منا ر اسماعيل و ن البيت م واعد رفع ابراه » ن

ي خانه را باال بردند،گفتند پروردگارا )دیوارها(اسماعيل و پدرش پایه ها )127سوره بقره آیه (…ازما بپذیر

ه ت آ ن اس وح روش تي و وض س بدرس يوان «پ ه آ يش از » خان برزندش آنجا نظافت يم وجود داشته است و فقط توسط ایشان و ف ابراه

. ارهاي فروریخته اش باال رفته استشده است و دیوثر ه امروز آثاري از آنها باقي مانده است با برپایي آاآ تشكده هایي آ

ند ي ميده ارا گواه ود آنه ود وج ش . خ ه درنق ت آ به زرتش ه آع از جملع شده است و آتشكده آذربایجان آه آارت پستالهاي این محل رستم واق

ه فروش مي رسد ران ب ا امروزه در ای ك .ه اري ی وع معم تشكده ها با آن . سنگ مكعب است

اران آهن آتش، آب، نسيم و خاك و خورشيد انسان ایراني از روزگابش نوروزندگي است ار ت از آتش مهربان . را پاس ميداشته و آغاز به

158 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ا را روانتر مي سازد و نسيم ها را روح نوازتر و خاك را ه آبه خورشيد آ !رستني تر

يش از ه ه در ب يم آ ر چه سروده بخوان يش فردوسي بزرگ زارسال پ :است

چو بخت عرب بر عجم تيره شد همي بخت ایرانيان تيره شد

بر آمد ز شاهان جهان را قفيز زر و گشت پيدا پشيزدنهان ش

همان زشت شد خوب و شد خوب زشت شده راه دوزخ پدید از بهشت

گونه شد چرخ گردون بچهرردگ از ایرانيان پاك ببرید مهر

انيان زار وگریان شدم بایر آزین پس شكست آید از تازیان

ستاره نگردد مگر بر زیان چو با تخت منبر برابر شود همه نام بوبكر و عمر شود تبه گردد این رنج هاي دراز

نشيبي دراز است پيش فراز ز پيمان بگردند و از راستي گرامي شود آژي و آاستي پياده شود مردم رزمجوي

الف آرد و گفتگوينكهآسوار آشاورز جنگي شود بي هنر نژاد و بزرگي نياید به بر

رباید همي این از آن آن از این

159 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

زنفرین ندانند باز آفرین بد اندیش گردد پدر بر پسر

پسر هم چنين بر پدر چاره گر بي هنر شهریارةشود بند

نژاد و بزرگي نياید بكار از ایران و از ترك و تازیان

دید آید اندر ميان نژادي پ نه دهقان نه ترك و نه تازي بود

سخنها بكردار بازي بود زیان آسان از پي سود خویش

يشپبجویند و دین اندر آرند چو بسيار از این داستان بگذرد

آسي سوي آزادگان ننگردد بریزند خون از پي خواسته

گار بد آراسته زشود رو دل من پراز خون شد و روي زرد

ك و لبها پر از باد سرددهان خش

بزرگان جهان در باره زرتشت چه ميگویند؟

اران آهن آه جهانيان با اوستا و پيام خردمندانه آن ِآشنا ان روزگ از همد شدند را ستوده ان واره آن آمتر جایي مشاهده شده است آه آسي ! ، هم

ن اوستا و زرتشت نخستين داشته ه آیي تقادي ب ي ان توانسته باشد حت :با هم نگاههاي بزرگان جهان را مرور مي آنيم. دباش

ت ي دوران ون :ویل ه همچ ود آ كوه ب ا فروش ي ب ت، دین ن زرتش دیر ه دیگ نها آ ار دی تي و سرش ت پرس زي و ب ه خونری از درونمای

خرافه گرایي بودند، روي خوشي با این ناشایستها نداشت و پاك و پاآيزه ود ي را داده . ب تور تالی ن دس ت ای رخود زردش ه را ب ه آنچ ت آ اس

1: خویشكاري هرآسي سه سویه است . نمي پسندي، بردیگران روا مدار

160 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

تار آن آه دوست گردد - ا دشمن چنان رف بدجنس را به راستي و -2. ب و سومين بخش -3.درستي رهبري و راهنمایي آن و نادان را به دانایي

ه بزرگترین برتري، پارسایي و پرهيزآاري است و پس از آن آن است آ .راستگویي وراست آرداري

د من بسيار دشوار است آه بتوان آسي را : سرپرسي سایكس از دیردم راي م ر از آموزشهاي زرتشت ب تواند آموزشهایي باالت ه ب یافت آ

ند زرگ بي گمان جاویدنيند و هيچگاه گرد . پيداآ رد ب ن م سروده هاي ای . اردسالها برچهره اش نخواهد نشست آه آنرا پنهان د

ارزش سروده هاي زرتشت در پاآدلي گوینده و راستي بنيادیني است آه . اوسخت باور داشته است

يچه زردشت بزرگترین پيامبر هوشمند و تيزهوشي است آه پایه هاي :نتوارترین تر اس راي باخ نون ب يش تاآ ازنده و مردم ه س ترده اندیش گس

وده است رگي براي نيك اندیشه زردشت آموزشهاي بز . ستون زندگي بيك رفتار داشتن و ودن، ن يوند ب يك در پ ردن، ن يك سخن گفتن و نزندگي آ

ر از ه دیگران است باالت ه ارج و ارزش نهي ب ه، چگون او هيچگاه . همردن پي درپي ه آارب خودداري » راستي و درستي «در هيچ سخنش از ب

. نكرده وپيوسته همه مردم را بدین سو خوانده استت خن زردش توان در س خني مي تر س ه در آم ود آ ت ميش كوهي یاف ، ش

. یافت

فيلد اي : هرتس روزه ه ر، از ف تگي ناپذی هاي خس تكار و آوشش پشيان مي باشد آه برپایه راستي و درستي استوار شده است درخشان ایران

. آه همه آنها پرتوي از آیين شكوهمند و پرفروغ زردشت است

ن آمریكایي تودني است، بيگمان مسيح زردشت از همه نگرها س : وتيوده واز اندیشه او بهره گرفته است يرو او ب سه سخن رسا و روان و . پ

يك : شكوهمند او ندار ن يك –پ تار ن ردار نيك، پایه و بنياد همه دینها -گف آ . ست و هيچ خردمندي نتوانسته است چيزي بر آن بيفزاید

ه خوبي روشن ميشود آه یك م :هرتل ا ب ه الي گاته رد تيزهوش از ال بيك خواه، خيراندیش، مهربان، مهرورز، مهرجو، رتالش، ن و هوشمند، پيك آنش، سخن مي گوید آه با خرد راست است و با دیگران نيز اآدل، ن پ

. از روي راستي سخن مي گوید

161 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ر يك س اي ن روزه ه تي و ف تي و درس واداري از راس ه ه ت ب زردشردم آر راي م ایش را ب ودگي و آس ردبرافراشت و آس نش او در . زو آ م

را ندي و برف ه بل تي و زپای رگونه سس ده و دور از ه اخته ش ي س دانایت ته اس توار گش ارند، اس ه آن دچ ردم ب تر م ه بيش ي آ او از . زبون

زي و آزار، زبوني و خواري، بردگي و پستي و از آیين اهریمنان خونری . سخت رویگردان بود و با آنها پيكار ميكرد

يه روز :پروفسور م يان باستان ستایش آميزند ف ولي باید . ه هاي ایراني زردشت ه و مردم يك خواهان هاي ن ا ، آموزش يزه آنه ه انگ دانست آ

. ميباشدزردشت از منشي واال برخوردار بود آه توانست بر دل مردم رخنه نماید

. وآنها را به سوي خود و آفریدگار مهربان و نيك خواهش بكشاند

د را با اهورا مزدا بيشتر برپایه دوستي استوار زردشت پيوند خو :ولترود رده ب ه آه او. آ اري و پشتيباني مي خواست، آنگون از خداي خود ی

يخواهد ه اهورامزدا، پاآدل و . دوستي از دوست خود م او در فروتني ب .یكرنگ بود

ودا و آنفوسيوس و س: سونكج روغ و طراقب ور و ف ندگان ن ه جوی آه هایي بلند و سرآشيده برخوردار بودند، ولي باید از پای . روشنایي بودند

ه زردشت از همه آنها باالتر و واالتر وارزشمندتر بود او بي . پذیرفت آ .گمان یكي از آموزگاران بزرگ خاوربه شمار ميآید

:پروفسور شدرخاور شناس سرشناس و بلندآوازه آلمانييان ه م ك شكاف دوهزارسال است آ ریده ی ریدگار و آف بزرگ و ژرفي آف

د آنرا از ميان ه هيچگاه نتوانسته ان ا باختریان یافت ميشود آ ز م در مغردارند ي . ب و، آدم ن س كوهمند و واال و ای ویي ش اك، اش ریدگاري پ آف

بيچاره، زبون، پست، خوار، گناهكار و نيازمند مهر و آمرزش آه آفریده ام دارد ه آوشيده اند . ن د خردمنداني آ وده ان نها گاهي ب به گونه اي این ت

يد پرآردنش را هرگز نداشتند، بجهند ه ام آوشش این گروه . شكاف را آت ته اس ان یاف مندي پای ه بينش مندان ب ال ش . از اندیش مندي ت در بينش

. ميشود تنش ميان آفریده و آفریدگار از ميان برداشته شودن شكافي در آن ه هيچگاه چني ن است آ ن زردشت در ای شكوهمندي آیي

د یاف ي دی اي ته توان ج زدا نمي ا اهورام رخورد او ب ود و درب ي ش . ت نم

162 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

مندي يز بينش تایش آم يز و س گفت انگ ي ش ك واالی ت از ی تار زردش گفت رخوردار اس يان . ب نان از م ریده را چ ریدگار و آف يان آف ي م او جدای

ه سخن مي زدا ب ا اهورام ه آدمي ب ان آ ان زم ه در هم برداشته است آك راي او ش يند و ب تواند او نش ه مي ندارد آ ش دور وهي ميپ را از خدای

زیرا سخن گفتن با او بمانند گفتگوي دو . نماید، بسيار به او نزدیك است ا هم سخن را رهبري مي آنند ه هردو ب بنابراین وارون . دوست است آ

ت، ن زرتش ریده در آیي ریدگار و آف يان آف ينان، م تر نش ا باخ ه م اندیش . يخوردهيچگونه شكافي به چشم نم

ن زرتشت خدا دور از آدمي و برون از نيروي او و توانایي آگاهي در آیيت تي نيس ان هس ناي . او و دور از جه ادگي اورا در ژرف ه س ریده ب آف

. روزانه خود مييابد و مي بينديزندگه از ت آ ت آن اس ي زرتش ي و فرزانگ ياري و دانای مندي و هوش هوش

يز نساخت ریدگار، چيزي شگفت آم ا آدمي اورا از خرد دور آف ه است ته و یا با ستایشهاي ه و زاري و الب ا آه و نال ه اورا ب ند و دسترسي ب ببي

ه و نيایشهاي پستي آميز و همراه خواري و سرسپردگي دریابد . زبونان . همين آار خود شكوه واالیي و خردمندي زردشت را نشان ميدهد

يلز يام و سخن زرتشت از ارزش:پروفسور م ي شكوهمند و واال و پرخوردار است خود او داراي آنچنان منشي نيرومند و نهادي . دلنشين ب

توانا ورفتاري استوار بود آه توانست سخناني تا این اندازه شيوا و گيرا رزبان روان سازد و به دنباله آن شاه توانایي چون گشتاسب و مردمي ب

. را به خود فریفته نماید

ه وآوري ز:بارتولوم د، در آن ن يز ميباش تایش آم يار س ه بس رتشت آت پرستي ر ب ت ميشد و دربراب ه یاف ان بيشماري آ اي خدای ه ج تكه ب اسك آفریننده دانا یا اهورامزدا را جانشين آرد و از او خوبي بت پرستان، ی

. و خوشي مردمان را درخواست نمود

ي ناس آلمان وگ خاورش ن ه تا : مارتي يش یك ت، آ ن زرتش آیياه پاآي و آراستگي و مهر و پرستي اس ي دیگر از دیدگ يچ دین ه ه ت آ

ه آن نمي رسد ه پای ن . راستي ب ن و پاآتری اب تری ه راستي ن ن ب ن دی ای . دینهاست

163 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

باخ ت :هوم ریدگار یاف ك آف كوه زردشت، ی روده ي باش ن س ا ای درگاتهيراندیش است يك خواه و خ زداي ن ه اهورام آموزش هاي او . ميشود آ

هاي ن آموزش ته و برتری اك و آراس ي پ ك زندگ ته درراه ی يك و برجس ن .درست و شایسته است آه بازده هاي درخشان آن نيك آشكار ميباشد

تي و ز درراه راس ه ج د آ ي خوان ر و پاآدل تاد مه ك اس توان ی اورا ميزدا جز خوشبختي مردمان روي زمين را نهاد و از اهورام ام ن درستي گ

. نخواست

ه ند آوا:گوت مند بل اي دانش روده ه تار و س ته گف ي، سخت فریف زه آلمانت زرگ و نوش يار ب ردي بس ود و اورا م ت ب كوهمند هزرتش ایش را ش ه

رده است ازنمود آ ه . ب يآورد آ مار م ه ش ندي ب ه، زرتشت را خردم گوته خود دیده است ند اورا ب تر همان او در همه جا از آسي . جهان خرد آم

اره دراندیشه خوشبختي ه هم رد آ ام مي ب و آسایش مردم بوده است و ن . جز راستي و پاآدلي سخن نگفته است

ر و برت :رگبني ان باالت ي گم وده ر زردشت ب بر ب ك پيم ن آازی ه چنيندي ا خردم رده و ب رزبان روان آ ته اي را ب كوهمند و برجس خنان ش سرنهاد تي داده وب رادري و دوس رورزي وب وزش مه ترده، آم نش گس وبي

. و آنهارا راهنماي مردمان نموده استراستي ودرستي تكيه نموده

وي يله فرانس م :م ي و ه ه آدم االیش اندیش م در راه پ ت ه زرتشه در آن زیست مي آند،گام برداشت رباني قاو هم با . سازندگي جهاني آ

اري ناشایست و ناپسند به را آ يكار برخاست و آن ه پ ان ب ردن چهارپای آرمایه د روه س ران و گ ا توانگ مار آورد وب يد و در راه آزادي ش ار جنگ

. نيروها و آدميان تالش آرد . او بزرگتر از آن است آه بتوان درباره اش به گفتگو نشست

ه زرتشت از گروه توانگران و برجستگان بوده ولي با : رودلف ا آنك بن م چني ند و ه ردمان نيازم تان و م واداري تنگدس اه از ه يچ گ ن رو ه ای

سخن . شيد و پشتيبان سرسخت آنان بود آشاورزان و رمه داران دست نك . او دلنشين و سرشار از راه و روش مردمي است

ا ن نویسنده بزرگ انگليسي درباره زرتش :دیتوماس ه : مي گویدت ایه در آن منش او را سخت مي ستاید و اورا اندیشمندي بزرگ به شمار آ

يآورد ران برگ . م ردم ای راي م د زرتشت را ب ه خداون د آ زید، او مينویس

164 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د برخوردار بودند اره خداون ك آگاهي بزرگي درب يان از ی را ایران این . زی .مردم با خرد، سزاوار مرد خردمندي چون زردشت بودند

تون رادري، برابري و مردمي و :مول يام زرتشت، چيزي جز آواي ب پاو یك آموزگار ارزنده اي بود آه جز به آموزش مردمي نمي . آزادي نبود

فرزانگي و خرد به آشكارایي در همه سروده هاي ارزشمند این . اندیشيد . او به چشم ميخورد

ت اید و راه راس بري نم ه راه راست ره يان را ب يد آدم زردشت ميكوشزرگش يام ب ه شنيدن پ ان را ب اید و نشان دهد آه آجوی شنا و دلبسته نم

. پيروي از آن زندگي جاوید را فراهم ميآورد روش و رسم آیين افسونگري و جادوگري زرتشت چون دیگران راه و

ي واي دین ودرا پيش ت وخ ردم را نداش ب م راي فری ي ب يهوده گوی وبيوند است ناخته در پ ان ناش ا جه ه ب ي دانست آ يام او، . نم ه آوا و پ هم

ه چشم ندان ب نها چ ه دردیگر آیي ود آ آواي مردمي و آزادي و راستي ب . نمي خورد

يم ن ژرف:الته ه ای ي ب ند سروده های ي همان ي ب ا روان ي واستادي و ب نایته باشند و از رورش یاف يك پ ه ن يآید آ نها از آساني برم ن دوران ت درای

رورش نيك برخوردار باشند ه از آموزش و پ ژاده اي باشند آ انوادة ن . خند م مان ي آ مندي و ادب ن بينش ه بنيادی ك مای ت از ی رودهاي زرتش س

ا دوران هند و اروپا ه ب بي . یي پيوندي ناگسستني دارند بهره ور است آه گاتها از یك گفتار جهان برین برخوردار ه درونمای توان گفت آ روا مي پ

ه اندیشه این مرد بزرگ رخنه آرده و درآن جاي گرفته است ه ب . است آتا و درشناسایي و روشن نگري بسيار تا و بي هم زرتشت اندیشمندي یك

ود ن رو پيشواي بي . برجسته و واال ب وچراي آساني شد آه چوناز ایان ن ه جه ي و ژرف نگري ب ا ژرف بين زار بينشمندي گب ه گ تند و پای ریس

. شدند

ده :رتول يمه س وي درن ند آوازه فرانس ناس و بل نده سرش ن نویس ایه ستایش زرتشت پرداخت و نوشت آه او مردي واال و آزاده هيجدهم ب

ا پيش از ه سده ه ود آ ه ساختن اندیشه ها و » مسيح «ب سازگار آردن با هم و استوار نمودن پيوندهاي مردمي دست زد ردم ب او اندیشمندي . م

ه جز به نيكي و خوشبختي مردمان اآدل بودآ ردار و پ راستگو، راست آيكرد بري نم ت ره ه راه راس ز ب يد و ج ي اندیش راي . نم اه ب يچ گ او ه

165 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

بختي و ود راه خوش زدان خ اره از ی ي داشت و هم ام برنم ودجویي گ سراي گمراهان درخواست ميكرد پاآ ردمان و ب راي م . ي و نيكخواهي را ب

ري او ن نگ ي و روش ي ژرف بين ایش بخوب روده ه ه س ه الي هم از الباید گفت بسيار بزرگتر از آنچه . آشكار شد ود ب زرگ ب او مردي بسيار ب

. آه شاید ما بيندیشيم

ل ت:لوم يك سرش يك آنشي و ن ك فلسفه واالي ن ي اندیشه زرتشت از یرخوردار است تا دیني گاتها از آنچنان ژرفي اندیشه اي توانا و از هنر . ب

ستایش آميز شيوایي و رواني و رسایي سخن برخوردارند آه نميتوان با زرتشت از یك . هيچ چيز دیگر همانند و برابر آرد و به سنجيدن پرداخت

ه در سروده هاي دلنشين ب ود آ يك آنشي بهره ور ب ن ن رورش بنيادی ه په چشم مي خورد از این رو اورا باالتر و واالتر از همه دیگران . خوبي ب

. نشان ميدهده ارزش فراوان به رمه و ه بودآ ند پای ند و بل زردشت یكتاپرستي فرازم

ا را دوست ميداشت ه دل آنه ه ميگذاشت و از ت يچگاه . گل ن رو ه از ایدارد ياز ن ه ن ي آ راي خدای ا را ب ه آنه يقنميخواست آ ندربان ا . آن او ب

. رباني آردن، دشمني مي ورزید و نبرد ميكردقسرسختي با آیين زدا درسخن زردشت در چم دانا مي باشد ومزداپرستي درچشم ستایش م

او درست آردن خدارا به گونه آدميان در اندیشه ها . دانایي و خرد است يان برداشت اره با ژرف ترین شيو درسخن او شكوه آ . از م ریدگار هم ه ف

كار است ه . آش زدا ب ورا م ا اه ه ب ه و زاري و الب ا آه و نال يچگاه ب او ه. سخن ننشسته است و خود را خوار و پست و بيچاره نشان نداده است راي خودنمایي فریب نيست اور ب ن زردشت، پاآي و پارسایي وب . درآیي

ا را نشان يك و شایسته داشته باشد و آنه ردار ن اید منش و آ هرآس بد آس باید درخود دگرگوني بنيادین پدیدآورد تا روان پاك و آردار هر. ده

. نيك خودرا بتواند پيشكش اهورامزدا نمایدهرچند آئين اوستا یكي از چار دیني است آه در قرآن برسميت شناخته شده است و پيروان آین چهار آئين درممالك اسالمي مي بایست امنيت داشته

وحانيون همواره در طول تاریخ انسانهاي باشند، اما بخشي از فقها و ر ! آزاده و فرهيخته بسياري را بجرم آفر و الحاد و ارتداد بقتل رسانده اند

آه آافر نبوده بلكه متدین » حافظ رند شيراز « حتي بزرگ مرداني چون نيز شامل این ! بوده است به آئين اوستا و خداشناس بوده است وخداترس

چون شهدا و فرهيختگان بسيار دیگري در گونه اتهامات شده است و

166 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

در پي حكم …تاریخ پر افتخار ایران، عين القضاه، سهروردي، ابن مقفع و .قوه قضائيه برهبري روحانيون اسالمي به قتل رسيده اند

پس از اسالم بزرگان بسياري پيرو اوستا بودندوي ه آنس تا ب ن اوس ت آئي رن مقاوم س از دو ق ند پ الم هرچ س از اس پ

مندان تگان و اندیش ا فرهيخ د، ام ده ش ند ران ازندران و ه اي م دریخن و الم، دردرون و در س عائر اس ر ش ظ ظاه ا حف ه ب د آ ي بودن بزرگربان ن مه ياري از ای د و بس تا بون يرو اوس رایي پ ه س الم و چكام آبارزه انيكه م ادند، از آس ود نه ه خ ودرا در راه اندیش ان خ اران ج ی

ان ر يه تازی لحانه عل ابك مس اني و ب لم خراس ون ابومس ردند چ بال آ ا دنن فا، عي وان الص عوبيه، اخ ون ش ي چ اي فرهيختگان ا دری ن ت رم دی ختا يروان اوس ه از پ وي هم يام و مول افظ و خ هروردي، ح ات، س القض

. بودند

دقيقي !دقيقي پيرو اوستا بودو جان خود را در این راه داد

چو یك چند گاهي برآمد بر این ید آمد اندر زمين درختي پد

از ایوان گشتاسب تا پيش آاخ درختي گشن بيخ و بسيار شاخ همه برگ او پند و بارش خرد

مُرد؟‘آسي آه چنان برخورد آي خجسته پي و نام او زردهشت آه اهریمن بدآنش را بكشت

ر ورد قه ند م ي آ اهنامه م رودن ش ه س روع ب نكه ش ض ای ه مح ي ب دقيق . رد و درجواني آشته ميشودو دشمني فقها قرار ميگي

:فردوسي درباره دقيقي مي سراید جواني بيامد گشاده زبان

سخنگوي و خوش طبع و روشن روان به نظم آرم این نامه را گفت من

از او شادمان شد دل انجمن یكایك از وبخت برگشته شد بدست یكي بنده برآشته شد

167 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

فردوسي

زرگ راي ب ه س ن حماس ي ای ا فردوس اهنامه، و ام ریدن ش ا آف ي ب ایرانهاي وم و تازش ول هج ه در ط را آ ن آن انهاي آه تا و انس ن اوس آئي

. بيگانگان به سرزمين ما تقریبُا نابوده شده بود را زنده آردتا تيم اوس ن نوش يش از ای نانچه پ ر 120چ ر اث ه ب ود آ تاب ب د آ جل

ود ده ب ابوده ش يگانگان ن تد ب هاي مم ا . تازش ي ب ي و فردوس دقيقود، د ي ب ن آریای اي آه انه ه ه افس تا آ ي از اوس ه بخش تن ب ي داش سترس

. توانستند شاهنامه را براي تاریخ و بشریت به ارمغان بياورند :اوستاي آهن بخش هاي بسياري داشته است

نيایشها � افسانه هاي شهریاري � آموزشهاي تاریخي � آئين هاي زندگي � آئين هاي جهانداري � سروده هاي اهورایي � هاي ایراني جشن �تي � فه هس م درآورده فلس ه نظ ي از آن را ب ي بخش ه فردوس ، آ

ت ن . اس الم دی ت و اس تا داش ه اوس اور ب يز ب ه وي ن را آ زیود ري اوب نجا . ظاه ه درای ري آ تگان دیگ ي فرهيخ ثل تمام م

.به چند تن از آنها اشاره خواهيم آرد همي گرز بباریدگفتي سپهـر زچهره بشدشرم و آئين مهـر

بدینسان پرستيد باید خداي د سي سال خورشيدراهمي بو پرستنده تاجور خواستنـــد یكي مهر زرین بياراستنـــد

از اسپان و ز بنده خوب چهر جز ازرسم و آئين نوروز ومهر

ناصر خسروناصر خسرو فرهيخته بزرگ ایراني نيز خيلي زود از تفكرات تازي جدا شد

:و اوستایي شدو مبلغ اندیشه خردگرایي و روشنایي گفتند آه موضوع شریعت نه به عقل است

زیراآه به شمشير شد اسالم مقرر

ایزد چو بخواهد بگشاید در رحمت

168 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

دشواري آسان شود و صعب ميسر

از شاه زي فقيه چنان بود رفتنم آز بيم مور در دهن اژدها شدم

مهدي اخوان ثالث

ار ج. م يز از روزگ ث ن دي اخوان ثال يد، مه د و ام تا ش توجه اوس ود م ي خ وانا عنوان از این اوستا منتشر نمود و در روزگار پایاني عمر خود در : آتابي ب

:سروده هاي تاریخي پيوند و پيوست خویش را به اوستا ماندگار آرد ز پوچ جهان هيچ اگر دوست دارم .ترا اي آهن بوم و بر دوست دارم هم اورمزد و هم ایزدانت پرستم

ره و فروهر دوست دارم هم ان ف بجان پاك پيغمبر باستانت

آه پيري است روشن نگر دوست دارم گرانمایه زرتشت را من فزونتر زهر پير و پيغامبر دوست دارم

بشر بهتر از او ندید ونبيند من آن بهترین از بشر دوست دارم سه نيكش بهين رهنماي جهان است

مفيدي چنين مختصر دوست دارم د ایراني اي راهبر بودابرمر

من ایراني راهبر دوست دارم نه آشت ونه دستور آشتن به آس داد

از اینروش هم معتبر دوست دارم

عالمه طباطبایي ه طباطبایي بعنوان یكي از بزرگترین روحانيون معاصر ما آسي است آه عالم

اودان او ب تا شد و سروده ج ر و اوس ن مه توجه آئي ر م ان عم نوان در پای ا ع . بهترین ارمغان پایاني او براي جهان آریایي بود» آيش مهر«

همي گویم و گفته ام بارها بود آيش من مهر دلدادة ها

پرستش به مستي است درآيش مهر برونند زین حلقه هشيارها

169 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

: فریدون مشيري آفتابت آه فروغ رخ زرتشت درآن گل آرده است

ه استآسمانت آه زخم خانه حافظ قدحي آورد آوهسارت آه برآن همت فردوسي برگسترده است

.بوستانت آه از نسيم سعدي جان پرورده است ...همزبانان منند

ایراني هرگز اسالم را نپذیرفتمحمد گلندام آه !آیا حافظ در پایان عمر پيرو آئين مهر و اوستا شده بود

ي را از شاگردان و مریدان حافظ شيراز بوده است و تمامي غزليات وحافظ بعنوان شهيد زليات ازغاو جمع آوري و نشر داده است درمقدمه

!یاد مي آند آه در پي فتواي فقها به قتل رسيده استه يم آ دي ميخوان ن اوح ي الدی ته اميرتق قين نوش رفات العاش تاب ع درآآنگاه آه ماموران حكومت در پي فتواي فقها و حكم قوه قضایيه به خانه

ه يراز حمل د ش انند، رن تل برس وده و بق ت نم ا وي را بازداش د ت نمودنا ند ت اه ریخت اي وي را درچ ته ه ار و نوش ي آث افظ، تمام ه ح انوان خان ب

. بدست ماموران نيفتدرآن را حفظ نموده بود ه درآودآي ق ن محمدحافظ شيرازي آ شمس الدی

ود بدست آورد ا شخص دوران خ ثل دهه افظ را م ب ح ي ! لق ظ تمام حف سالگي آنرا وظيفه مي 12 ویا 10-8 شده بودآه آودآان در قرآن عادتي

دانستند و در این سن وسال تمامي قرآن را از برميخواندند و به دیگران يدادند د در آودآي همراه با فراگيري علم و . آموزش م ن محم شمس الدی

رآن، دریك نانوایي نيز آار ميكرد وبه آار خميرگيري دانش و آموزش ق .مشغول بود

نوان ان نوجواني بع ن بخاطر » رندشيراز «حافظ از هم مشهور شد وایه شيادان شيراز افظ ساآن محل ود، از سویي ح اوت وي ب زیرآي و ذآ

ان محسوب ميشد و بچه هاي ز شهر آن زم با مرآ ه تقری ود آ ن محله آب . بسيار زیرك و رند و باهوش بودند

د « رك، هوشيار، آگاه به اسرا » رن ناي زی ر پنهان و واقف به درلغت بمعند آه درونش پاآتر ته و ميگوی ه آسي گف يز ب وم بسيار مي باشد و ن عل

. وپرهيزگارتر از ظاهرش باشدن نوشته اند و از غزليات حافظ برداشت ميشود نانچه برخي از مورخي چ

نام ي عاشق دختري ب افظ در نوجوان بات« ح تر » شاخ ن ه دخ ميشود آ

170 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ين هنگامه عاشقي، ذوق و شوق حافظ پيشنماز محل بوده است و در هم تر خود را ي شوربختانه مالي محل دخ ند ول ه غزلسرایي رشد مي آ بت ود شكس ي خ ق نوجوان د درعش ن محم مس الدی ند و ش ي آ روس م ع

. مي خوردافظ در باي ح يات زی ندان از غزل ردم و خردم تقبال م ر اس از سویي دیگ

ا ا ند ت ان آن دوران از ه ارس زب ان پ ر جه راق موجب سراس ران و ع یروز حسادت ماله عليه حافظ ميشود و آنان را بجایي مي آشاند ا و فقه اب

ا از هربيت و غزل او ردن و تكفير ت وم آ راي محك ند ب رند « سندي بياب »شيراز

آشنا شده بود » رند شيراز « سلطان احمد جالیر حاآم بغدادآه با غزليات و شب شعري برگزار آند از وي دعوت مي آند تا به دربار او رفته

رخالف سعدي اهل سفر و راه دراز نبود از شاه بغداد پوزش ه ب حافظ آ :مي خواهد و دعوت را رد مي آند

شاها جلوه حسن تو دل مي برد ازشاه و گدا چشم بد دور آه هم جاني و هم جاناني

.گرچه دوریم، بياد تو قدح ميگيریم بعد منزل نبود در سفر روحاني

ود ن پادشاه بهمني دآن هند نيز هزینه سفري براي رند محم شاه پنجميراي شب شعري درهند، دعوت ميكند شيراز ميفرستد و از شمس . وي ب

د، هند را به بغداد ترجيح داده و آفش و آاله مي آند تا به هند ن محم الدیرود ا . ب ي شدن دری ا طوفان يند ب ه آشتي مي نش ز ب ندر هرم ا از ب ا ت ام

ند پشيمان مي شود مواجه گشته ه ه غزلي را » رند شيراز«و از سفر ب :بعنوان سپاسگزاري و پوزشخواهي براي محمودشاه به هند مي فرستد

نمي ارزدرم بسربردن جهان یكسغدمي با به مي بفروش دلق ما آزین بهتر نمي ارزد

شكوه تاج سلطاني و بيم جان درو درج است زدآالهي دلكش است اما بدرد سر نمي ار

بس آسان مينمود اول غم دریا ببوي سود

171 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

غلط گفتم آه هر موجش بصد گوهر نمي ارزدوذ آالمي حافظ در جهان آن دوران باالتر ميرفت حسادت فقها هرچه نف

. نسبت به این رند شيراز نيز بيشتر ميشد حسد چه مي بري اي سست نظم بر حافظ؟

قبول خاطر و لطف سخن خدا دادستيز پيش از پيش به ناداني، تزویر و بي پایه بودن از سوي دیگر ح افظ ن

م آم از آنها و اندیشه هاي آنها جدا ميشد و در رد وآ ا پي مي ب ار فقه افك :غزليات خود به افشاي آنها مي پرداخت

دور شو از برم اي واعظ و بيهوده مگوي من نه آنم آه دگرگوش به تزویر آنم

وليحافظا مي خور و رندي آن و خوش باش دام تزویر مكن چون دگران قرآن را

انطور آه آرام آرام شمس الدین محمد از افكار و عقاید » رند شيراز « هما و مالیان دوران خودجدا و دور ميشود، بسوي یك اندیشه جایگزین فقهند آه در ابتدا از زدیك ميشود و در سروده هاي خود اعتراف ميك يز ن ن

در پي آشنایي با اندیشه هایي دیگر در معني بر گاه نبوده تا اینكه آحقایق :او گشوده شده است

ت وفوق وجودم خبر نبودحاول از ت درمكتب غم تو چنين نكته دان شدم آن روز بر دلم درمعني گشوده شد

شدم » پير مغان«آز ساآنان درگه از آن زمان آه فتنه چشمت بمن رسيد

ایمن ز شر فتنه آخر زمان شدم ا حافظ از شيراز رانده شد و در پي ت ا و باره ان، باره او وطئه هاي مالی

.را تبعيد نمودند به سوي خانه روم گر از این منزل غربت

!دگر آنجا آه روم عاقل و فرزانه روم

172 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

يد ا پس از بازگشت از تبع د شيراز در غزلهاي وي . ام از اعترافات رن ب . متبلور ميشود

ردگرمسلماني از این است آه حافظ دا واي اگر از پس امروز بود فردایي

غ« ته و » م تا گف ن اوس واي آئي ا پيش تایي و ی ان اوس ه انس ت ب در لغند و يرمغان « ميگوی به زرتشت نخستين و یا بزرگترین پيشواي آئين » پ

. اوستا اطالق ميشودنگامه پایاني عمر خود بسيار به این مسئله آشيده ميشود و حافظ در ه

يات بسياري يرمغان و درغزل ه پ اداري خودرا ب ر « وف ن مه اعالم » آئي :مي آند

جام مي گيرم و از اهل ریا دور شوم یعني از اهل جهان پاك دلي بگزینم بر دلم گرد ستمهاست خدایا مپسند

»مهر آئينم« آه مكدر شود آئينه ن و ندآه آئي تراف ميك يراز اع د ش ریحا رن يات ص ن اب ن او در ای دی

. است» آئين مهر « آه همان» ميترایي«ا اسناد ميترایي و مهري بودن شمس الدین محمد شيرازي و پيرو « و ام

بودن وي در البالي غزليات او با صراحتي ویژه ) پيرمغان(» آئين اوستا :بچشم مي خورد

بنده پيرخراباتم آه لطفش دائم است

ورنه لطف شيخ و زاهد گاه هست و گاه نيست

الف مي زنمچل سال پيش رفت آه من

آمترین منم» پيرمغان« آز چاآران

173 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

من آه گوشه ميخانه خانقاه من است

ورد صبحگاه من است» پيرمغان« دعاي

جاي دولتست» پيرمغان« حافظ جناب

من ترك خاآبوسي این در نمي آنم

عيب مكن» پيرمغان« گر مدد خواستم از

شيخ ما گفت آه درصومعه همت نبود

زمن مرنج اي شيخ» مپير مغان«مرید

چراآه وعده تو آردي و او بجا آورد

:و درجایي دیگر با صراحت مي گوید آه درخرابات مغان نورخدا مي بيند

در خرابات مغان نور خدا مي بينم این عجب بين آه چه از نوري وآجا مي بينم

بسياري از شعرا ونامداران آهن ایراننيز صریحِا اعتراف نموده اند آه ه همان مهرپرست و ميتراپرستي م ه خورشيدپرست آ بوده بلك سلمان ن

. بوده است آیين آنها بوده است : دیوان اشعار-ابوسعيد ابوالخير

آزچشم خداي بين نداري باري خورشيد پرستشو نه گوساله پرست

اي مقصد خورشيد پرستان رویت

174 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

محراب جهانيان خم ابرویت

:ر دیوار اشعا–اوحدي مراغه اي

آافر از بهر چنين بت آه تویي نيست عجب آز پرستيدن خورشيد و قمر باز آید

دیوان اشعار-خاقاني شرواني

خورشيد پرست بودم اول

اآنون همه ميل من به جوز است

: دیوان اشعار–خواجوي آرماني دلم از زلف آژت جان نبرد زانك درو هندوانند همه آافر خورشيد پرست

زبناگوش تو خورشيد جمالتا برآمد

هرسر زلف تو خورشيد پرستي دگرست

راهب دیر آه خورشيد پرستش خوانند نيست جز حلقه گيسوي بتم زنازش

زان روز آه رخساره و چو خورشيد تودیدم چو ن سنبل جز حلقه گيسوي بتم ز نازش

خواجو گر از مهرت آتش پرستي پيشه آرد

ر گناهش خواستيچو ن پرده بگشودي ز رخ عذ

دیوان اشعار-صائب تبریزي

زرپرستان بپرستند چو خورشيد بلند آرم شب تابي اگر در دل زرین لگن

از سایه ببرید اگر مهر پرستيد از خود بگریزید اگر مرد خدایيد

175 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

حسن هرروز به آیين دگر جلوه آنيد هرسحر تكيه به بالين دگردارد مهر

آیين من باشدوفا دین من و مهربتان

رخم از قبله برگردد دگر از مهر و وفا آردم

مشق نظاره روي تو مرا منظورست اگر از جمله خورشيد پرستان شده ام

دیوان اشعار-عبيد زاآاني

دماغ باده گساران زخرمي در جوش درون مهرپرستان ز عاشقي درتاب

اي مقصد خورشيد پرستان رویت

ابرویتمحراب جهانيان خم

دیوان اشعار-فخرالدین عراقي

ما قبله خود روي چو خورشيد تو آردیم هيهات آه خورشيد پرستيم دگربار

ور زانكه به چشم من صوفي رخ او دیدي خورشيد پرستيدي، در دیر، چو رهباني

دیوان اشعار-فروغي بسطامي

زان رو فروغي مي دهد چشم جهان را روشني

آند خورشيد تابان تو را آز دل پرسش مي

دیوان شمس–مولوي

ما چو خورشيدپرستان همه صحرا آوبيم

176 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

سایه جویان چو زنان در پس دیوار شدند

پيش او ذره صفت هرسحر ي رقص آنيم این چنين عادت خورشيد پرستان باشد

همچون دزدان ز عسس من همه شب دربيمم همچون خورشيد پرستان به سحر برباشم

چو خورشيد پرستيم بر این بام رویمما

تا نپوشد رخ خورشيد زما دیواري

اقبالنامه -نظامي گنجوي

چو تابنده خورشيد را دید زود به رسم مغانش پرستش نمود

مخزن االسرار-نظامي گنجوي

دفتر افالك شناسان بسوز

دیده خورشيد پرستان بدوز

دیوان اشعار–اميرمعزي

يد پرستان شدم اینك اندرصفت خورش زیرا آه ميان سخت به زنا ر بستم

پيش تو برم سجده ميان بسته به زنار

تا خلق بدانند آه خورشيد پرستم

دیوان اشعار-سلمان ساوجي

همه ذرات جهان مي بينم به هوایت شده خورشيد پرست

جمشيد و خورشيد-سلمان ساوجي

177 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

زمویش روميان زنار بستند

ش آتش مي پرستندزمهر روی

دیوان اشعار-شاه نعمت اهللا ولي

آفتابي مي پرستم الیزال مهر من هرگز نمي گيرد زوال

دیوان اشعار-عمادالدین نسيمي

خورشيد پرستان طریقت چو نسيمي از فضل الهي همه در ظل مدیدند

دیوان اشعار فارسي-غالب دهلوي

همه به سوداي توخورشيد پرستيم آري دل زمجنون برد آهو آه به ليال ماند

178 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ن اوستا با این سرود ه آیي يز رسمِا پيوستگي خودرا ب عارف قزویني ن

:تاریخي خود اعالم ميكند

بهين دستور دربار خدایي ! اوستا عارف قزویني

بنام آنكه و ستایش آتاب است چراغ راه دینش آفتاب است بهين دستور دربار خدایي شرف بخش نژاد آریایي

دوتا گردیده چرخ پير را پشت پي پوزش به پيش نام زرتشت

به زیر سایه نامش تواني رسيد از نوبه دور باستاني

179 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

چو من گردوست ميداري آشور خویش ستایش بایدت پيمبر خویش به ایمایي ره بيگانه جویي

تابه آي این بي آبرویي؟! رهاآن وغ استبه چشم عقل آن دین را فر

آه آن بنيان آن دیو دروغ است چو دین آردارش و گفتار و پندار نكو شد بهتر از آن دین مپندار به دنيا بس همين یك افتخارم

آه یك ایراني واالتبارم به خون دل زیم زین زیست شادم

آه زرتشتي بود خون و تبارم

؟دندیا ایرانيان واقعاء مسلمان شآاي آرام در آن ر ت روزه كوه دول ت و ش ه هيب اران آ وزگ

اي ت دروازه ه پراطوران روم را در پش رداران و ام اني، س ساسردم ایر م ند س يز مان ند،عربان ن ي افك راس م يم و ه ه ب طنطنيه ب قس

يران« يآوردند و در » ان ران م روان ای اه خس ه درگ ياز ب روي نادآار د و گش ي آمدن ان م ندان و درماندگ ون نيازم ري چ اه آس بارگ

ش يدند خوی ي طلب ان م هریاران . را از آن اه ش يز بدرگ ن ن يش از ای پد يامده بودن برداري درن ز از در فرمان ران ج كندر . ای يش از اس پ

رب« يابان ع وش » ب ه داری ه ب ود آ ي ب رزمين های ره س در زمت ق داش ران تعل اه ای وم، . شاهنش يران ق ران و پ يز س س ن از آن پ

تاران مار پرس ران در ش اهان ای ردرگاه پادش برداران ب و فرماند ود، . بودن زاده ب ادر ن نوز از م تاف ه اپور ذواالآ ه ش ي آ دردوره ی

د ده بودن ارت آم ارس بغ اي ف نارهاي دری ن و آ ا ببحری ي از آنه . برخا را رآمد، آنه زاد ب اپور ب ي ش د وقت ا آورده ان اریخ ه نانكه درت ا چ ام

اند ش نش اي خوی رد وبج زرگان . ادب آ رد اول ب اه یزدگ در درگيره د ح ي آمدن مار م ه ش ران ب تگان ای اندگان و گماش ت نش ون دس . چ

ثل يز م اوران ن ا م رزمين ه ان س يروان، تازی ار نوش در روزگ

180 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د ران بودن انده ای ت نش زار و دس يره خراجگ ان ح اي . تازی ه ه بادیه بود آ ل ن در و مح ر آن ق ه را دیگ د و تهام ي آب و نج زار ب ریگ

اند تن آش ران را بخویش پاه ای ت و س يابانهاي زی. حكوم ن ب را در ایيچ اال ه ازار و آ ت و زرع و ب يز، از آش يال انگ ناك خ ي آب هول ب

بود ان ن والن . نش ون غ ه چ نه، آ نه و بره رب گرس تي ع ز مش و جر ا یكدیگ بزه، ب تي س ي آب و مش ر اندآ ر س ا ب ه ج وان هم و دی

يدید ر نم س اث ا آ يز درآنج ي ن د، از آدم تيز بودن نگ و س ز . درج جيابانهاي هو ن آن ب ج گرفت ه رن ه ب ياه آ ي آب و گ يز ب راس انگ ناك ه ل

ي و ان ارج رزمين تازی رجا از س ر ه د دیگ ي ارزی تن نم و نگهداشود ران ب ن ای ر نگي بود در زی ر از آن روم ن ت اگ ي داش . بهای

روان را اه خس تند بارگ كونت داش ن حدودس ه دری ربان آ وعمردند ش ميش راد خوی بله م ياز و ق به ن ن آع ه ها. درمدائ ت در قص س

رو اه خس ي، بدرگ ون اعش اني چ يز آس رب ن اعران ع ه از ش آرف ر و ش ت و فخ ال و نعم اه م تایش شاهنش د و از س ي آمدن م

يآوردند ت م ه روزي . بدس م آ ه ه ن اندیش ود ای ا خ ن روزه درایام و ي ن ربان ب ود ع ت فرس روان دس اه خس ك و گ اج و مل ت و ت تخ

برداري ای ي و فرمان ه بندگ ه ب اني آ ردد و آس ان گ ود نش يان بخ رانروان را اه خس ك و گ اهان و مل يم ش ت دیه يدند، روزي تخ ي بال مز ند هرگ ر آن رو زب وس زی ام و ه ه آ ا ب ي ارج و به ي ب ه ی ون بازیچ چ

يد ي رس ي نم ر آس عف . بخاط ه ض اران آ ن روزگ ت در همي ا درس اماني را از ت ساس ماني دول ري و جس يروي ظاه ي ن نوي و روحان مع

ت ورد و ميكاس ي خ نده از درون م زرگ و بال نوي، ب ي مع ، نيرویدك دك ان د و ان رب پدیدآم يابان ع ناك ب ر هول زارهاي فق درون ریگنجه انيكه پ درت آس كوه و ق رانجام ش ا س ت ت ي یاف يد و فزون بالتخوش ان را ميتافتند،دس نجه آن ازو پ زور ب يزدند و ب نجه روم م برپ

. تازیان گشت صحرانشينان

رب، ياه ع ي آب وگ ك و ب ره خش وزاني جزی رم و س واي گ ا آن ه بردم ت م راي زیس ته ب ت الب تاني آن هس اي آوهس ا در جاه ه ج ه هم آ

بود ب ن ي مناس نگ . جای دن و فره از تم ر ب ه از دی ن رو بودآ از ایه از آب و اط آ ي نق اره ی ته از پ ود و گذش رده ب ي نك وه ی ا جل درآنجود در ع ب ارت واق ر راه تج ه برس ي آ ا جاهای ت ی ره داش ياه به گ

181 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ته سرا ق نياف ا رون يچ ج يني ه ي شهرنش راخ زندگ يابان ف ن ب ر ای س . بود

تداد ان ام ا عم ن ت ه از یم نوب آ تاني ج ي آوهس ته از نواح گذشم يز از قدی ن ن ن النهری ام و بي اور ش ه، مج ي بادی ناره های ت، درآ داش

تند كونت ميداش ا س راب درآن ه ه اع بود آ ك مي هرهاي آوچ . شایف ثرب وط ه و ی ند مك هرهایي مان به ش يز جن ندل ن ه الج و دوم

ود ارت ب رراه تج ت و برس ي داش رزمين . بازرگان ن س ي ای باقت يزي نداش راخ چ يابانهاي ف ته و ب اي تف ز ریگه ناور ج ر . په و اگ

د ي آم د م ي پدی بزه ی يد و س ي جوش اك م ك از خ ي آوچ مه ی اه چش گرود ا ف ش همانج اي خوی ترها و چادره ا ش ين ب يابان نش رب ب ع

د ي آم ي ای . م اول زندگ ارت و تط ته بغ يابانگرد الب ان ب ه بدوش ن خانبود ير ن ز زور و شمش انون ج حرا، ق ر ص ود ودر سراس ته ب . بس

ي ار مردم تند ناچ ي زیس رزميني م ن س رباز درچني ه از دی ربان آ ع . وحشي گونه و حریص و مادي ميبودند

يد ي گنج ا نم ر آنه يز در خاط يچ چ تي ه ندي و سودپرس ز آزم . جادي ه م ز از آنچ ه هرگ ز ب ند و ج ي رفت ر نم ت فرات وس اس و محس

يدند ي اندیش ند نم ي آ ي م ان را راض ت انس هوات پس ه ش از . آنچز يز ج ود و آن ن روت ب نازیدند م دان مي ه ب ي آنچ ار اخالق افك

بود ي ن نه جوی ي و آي ه . خودبين تانها ب ه در داس ي آ جاعت و آزادگ شه آ ي ب تقام جوی ري و ان ان درغارتگ د هم بت داده ان ا نس ي آنه ار م

ت ته . رف دان دل بس ي ب ه در زندگ ود آ نگ ب راب و ج نها زن و ش ت . بودند

ي الم معن ه ع ي ب ه و عنایت يچ توج ر ه ت دیگ ي گذش ه م نها آ از ایتند ه . نميداش يچ وج ه ه هري را ب ي ش وم زندگ آداب و رس

پذیرند تند ب هرهاي . نميتوانس يانُا برش ه اح ي آ ا و چپاولهای درغارتهه ج ردند هم ي آ اور م ردند مج ي ب اد م ي و فس ود ویران ا خ از . ا ب

نگي را از دون س ن خل ول اب ه بق ا آ ي بس ده طبع ي و درن ي خوی وحشقف را ير س ه ت ا آنك د ی گ بگذارن ر دی ا زی ندند ت ي آ ارت برم ن عم ب

.صب آنندنبيرون مي آشيدند تا زیر خيمه ره ي به نگ ب دن و فره حراآه از تم روایان ص ن فرمان ای

ود د، در دوره ی هب كوه و ان م ش ياي قدی زرگ دن اي ب ه تمدنه ي آاري ي آ ارت و رهزن تل و غ ز ق ر ج ت، اگ ته اس ام داش ت تم عظم

182 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ي اي تجارت اروان ه ه آ ي و بدرق اي بازرگان ظ راه ه د حف ته ان داشت وده اس ي آب . ب راخ ب حراهاي ف ن ص تيال برای ند اس ن هرچ نا برای ب

ر ون مص م چ زرگ قدی تهاي ب ه دول ت آ ته اس در نداش ياه آن ق و و گان ظ ج راي حف ا ب د، ام ع بدوزن م طم دان چش ران و روم ب ابل و ای بن م ای ایان قدی از آشورگش ر ب م از دی ي، ه اي تجارت ه ه قافل

ند ي گرفت ش م ت خوی حرا را بخدم روایان ص ا . فرمان در تاریخهرد، ر ب ه مص گر ب ي لش اه هخامنش يه پادش ي آمبوج ه وقت ت آ هس

پاه او راي س ه ب ه دربادی ت آ راب را واداش ند و در اع يه آن آب تهرد ا آ ي ه ا یونان يان ب ه ایران ي آ ي از جنگهای راب هبرخ يز اع د ن ان

د ده ان ي آم مار م ه ش ران ب پاه ای زو س اران . ج نگونه در روزگ بدیبود دري ن اني و ق رب را ش ن ع ت و . آه ي نداش هري و تمدن ش

ي ا نم ي را اقتض ام و تهذیب يچ نظ يدایش ه يز پ ي او ن يط زندگ محرد ر . آ ذا اگ ي معه ه ی هري و واح راخ ش يابان ف ن ب اي ای ناره ه در آ

ود ران ب ا ای دن روم ی ت و تم ت تربي ود، از برآ زاع و . ب نانكه ن چتهاي ود ، دول ار ب ران وروم درآ ن ای واره بي ه هم تمري آ ت مس رقاب

د آورد يره را پدی ان و ح ت . غس ود و دول ام ب ه ش نار بادی ان درآ غسود رده ب م آ ران عل ر ای ت . روم آن را دربراب يز دول ران ن ت ای حكوم

دود از م درآن ح ا ه ود ت ودآورده ب راق بوج ه ع نار بادی يره را درآ حطكاك« ا » اص نگ ب م در ج ند و ه يري آ ت جلوگ تقيم دو دول مس

. روم مددآار ایران باشدبود يره ن ارت ح ه ام ر ب رب منحص ران برع وذ ای ا نف ه . ام از هم

ا ه درگ رب ب زرگان ع ان و ب ف گردنكش بایل وطوای اهان ق ه پادشد ي آوردن ياز م اني روي ن ار . ساس يز از روزگ ن ن نها یم ته از ای گذش

ود ران ب انده ای ت نش يروان دس ن . نوش يره و یم اریخ ح ه در ت مطالعيچ ه ه رب را ب اران ع يان در آن روزگ ه ایران د آ ي ده ان م نشته ي نداش ه ی يچ اندیش ا ه ب آنه ز از جان د و هرگ ته ان ي گرف نم

).اد زرین آوبدوقرن سكوت است.(اند

يون ود و روحان ده ب ي ش عفهاي تاریخ ار ض انيان دچ ام ساس نظد ده بودن ردم دور ش كنجه م ج و درد وش ران از رن ي ای ن رو . دین بدی

اوند را ا نه ن ت ت از مدای و انس ان ت رنده تازی يز و ب ك، ت ير خش شمشون اك و خ ه خ ي را ب كوه ایران پاه پرش دو س ود بگذران از دم خ

183 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ا ر ان م د و زن ي بكش ه بندگ ا ب ردان م اند و م يزي بكش ه آن ا بي( وال و ) موال وند م بدیل ش راب ت ان اع رور تازی وندس ا !! ش ام

ود الم بوج ي در اس عاب بزرگ ك انش تند ی ي زود توانس ا خيل ي ه ایرانياورند پاه ! ب رداران س اص از س عدین وق نگام س ان ه ند هم هرچ

تایي پ بدهاي اوس ه مع رد و ب ا آ الم را ره ن اس الم، آیي ناه آورد و اس ! پيرو زرتشت شد

ي زود د خيل يفه بودن ه خل رور س لي ت امل اص ه ع يز آ يان ن ایرانيدند يع نام را تش د و آن ود اوردن الم بوج زرگ در اس عابي ب !! انش

نوان ه ع ي را ب م آس ادند و ه ناري نه ه آ الم را ب ام اس م ن ي ه یعنود يده ب ان جنگ ناحهاي تازی ي ج ا تمام ه ب ند آ يع پذیرفت بر تش ! ره

!هرچند خوداو به دست یك ایراني آشته شده . ابن ملجم مرادي یك ایراني بودآه امام علي را ترور آرد -نيز از سرداران سپاه ایران بود آه عمر را ) پيروزان(فيروزان -

در ترور عثمان نيز هرچند توده هاي مصر نقش . ترور آرد فعال موثري داشتند، اما ایرانيان درجهت سازماندهي آنها بسيار

. بودندا يان ب ریدن تشيع نظام پادشاهي و حكومت وراثتي ایراني را ایران آف

ه اسالم تحميل آردند و دليل اصلي پشتيباني ایرانيان از امام علي بدین ب . خاطر بود آه وي با تمامي یاران و عشقهاي پيامبر اسالم جنگيده بود

ي در دوران خالفت و حكومت خود آه حدود ام عل سال بود سه 5امزرگ انجام داد آه ایرانيان انتقام قا سيه و مداین و نهاوند را در دجنگ ب

د و بسيار شادمان شدند و وي را به پادشاهي و پيشوایي آن جنگها دیدنزیدند رزندان . برگ ي ف ود وحت يفه ب ه خل وادار س ود ه ه خ ي آ ام عل و ام

ا خت آنه الف سرس ود را مخ يده ب ا نام اي آنه ه نامه ودرا ب ير خ تعب .!! مي آردند

اندان او در هجوم به یكي از جنگهاي ه خ ه بودآ ا معاوی ي ب ام عل اماین جنگ با عنوان صفين درتاریخ ثبت . ایران نقش بسيار مهمي داشتند

ه نيز از جمله آساني بودند آه ثر سرداران سپاه معاوی ه اآ شده است آ . درهجوم به ایران شرآت داشتند

ا عایشه همس - برباي پيامبر اسالم بوده جنگ دیگر ب با و دل ر زیه سرداري سپاه اورا تن از بهترین یاران پيامبر اسالم 2است آ

184 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

د ده داشته ان ه عه يرا . ب تن القاب بزرگي نيز 2این ! طلحه و زبالم آن بر اس د و پيام ته بودن الم گرف بر اس اآنان اناز پيام را از س

ود ده ب ت خوان ي. بهش ام عل ا ام نگ ب ن در ج ن دو ت ان ای جپردند ان. س ا خ ت مام رار گرف ي ق ام عل و ام ه موردعف . عایش

بر اسالم عنوان ام المومنين مادر باورمندان (عایشه توسط پياملمانان ود) و مس ود اختصاص داده ب ه خ يرا را ب ام . و حم ا ام ام

يه وي شمشير آشيد و جمع بسياري از سربازان وي را ي عل عل .به قتل رسانيد

ي - ام عل ر ام نگ دیگ ه ج ود آ ودش ب پاهيان خ ي از س ا گروه بن ومتعصب نسبت به اسالم بودند در پس شكست و . بسيار متدی

ي در جنگ با معاویه، از صف او خارج شده ام عل ا حكميت ام یه ان را آ ي آن ي تمام ام عل يدند و ام ير آش يه وي شمش و برعلد و يغ گذران ود را از دم ت ته ب نه بس ان از سجده پي اني هایش پيش

!را به قتل رساندهمگي ه ود آ ي ب ي نخستين عرب ام عل ه ام ردند آ ي مشاهده آ يان وقت ایرانان آشيد و تمامي آسانيكه افتخارات بسياري در يه تازی شمشير برعلا را آشت، د و آنه ود گذران يغ خ تند را از دم ت يان داش ام ایران تل ع ق

راني عاشقانه به او مهر ورزیدند و فرزندان او را چنانچه در سنت ای ! پذیرفتند) امامت(رسم بود به پادشاهي

ام حسن و از فرزندان امام حسين شروع شد د از ام ن پذیرش بع !! ایبري ه ره ين را ب ام حس رزندان ام يان ف نكه ایران لي ای يل اص دل

ه ا معاوی ود ب ان ب ازش ایش ند، صلح و س ه ! نپذیرفت وم ب ه در هج آاندانش دست داشتند ران خود و خ حسين آسي است آه اما امام !ای

ا ميرود و درهمان ه جنگ آنه يه شمشير مي آشد و ب يه بني ام برعليز جان ميدهد جانبازي امام حسين درجهت نبرد با مهاجمان به . راه ن

ر وي ودن همس ي ب ران و ایران هربانو(ای ا ) ش ود ت ب ميش موجپادشاهي وراثتي ایراني با عنوان امامت و ساختن تشيع وارد اسالم

و هفت ارقام شش ! ك اسالم اعتراضي ایراني ساخته شود شود و ی ي و يان را وارد 12امام ه ایران ري آ وارد دیگ ياري م ي و بس امام

ردند يع آ ه . تش ود آ راب ب لماني اع الم و مس ا اس بارزه ب ي م نوع ..سمبل هاي اوستایي را نيز به این بهانه ها به تشيع منتقل آردند

185 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

لمان * الم و مس عار اس ن ش لي تری ود اص هادتين ب ي ( ي ش 2یعنهادت ه االاهللا -1) ش هدان الال ول اهللا -2 اش د رس هدان محم يان ! اش ایران

ن شعار اسالم را از رساندند و اضافه آردند اشهدان علي 3 به 2اصلي تریي اهللا ن ! ول ردن ای ا اضافه آ ي ب ر است یعن ي از رسول باالت نوان ول و ع

ي درجه ومقامي باالتر از پ ه عل زیرا رسول یعني . يامبر اسالم دادندشعار به ازطرف اهللا حكومت ي آسي آ ي اهللا یعن ا ول رد ام ه پيغامي مي ب آسي آ

بعد شكل گيري علویها وعلي اللهي ها نيز درهمين راستاي !! مطلقه مي آند !ضدیت با اسالم وجعل اسالمي ایراني بوده است

ندان و پژوهشگران ایرا 12پس از - يز تمامي خردم ام ن ني تا اما تند و ی لمانان نيس ه مس يكردند آ الم م تند اع ه ميتوانس ي آ جایا م ب ا ه تند و ی تا هس رو اوس ن مه يرو آیي ه پ يكردند آ الم م اعبرتري دادن به آیين مهرو اوستا مهر تایيد خودرا به آیين اوستا

. و آیين آهن ایران مينهادند

نامهاي تازي ميان ایرانيانمنتشر شده است آتابهاي تاریخي آه در ایران آماري آه اخير در ایران

درصد از بازار آتاب را به خود 40چاپ و پخش ميشود حدود یعني ایرانيان توجه بسيار باال و بزرگي به تاریخ . اختصاص داده است

و پيشينه و گذشته خود داشته و جستجوگر شناخت گذشته خود !مي باشند

تابهاي الب آ ت انق الهاي نخس ند در س ژه هرچ ي و بوی دینازمان ا س ندي دهه س ا زچ ت و پ ياري داش ریداران بس المي خ اسالم و اریخ اس تاب را از ت زار آ زاران ه ي ه ي و دولت كيالت دین و تشارج از ل وخ ردم داخ يار م ان در اخت ور رایگ رده و بط اپ آ يره چ غود ته خ اریخ گذش وي ت ردم بس ي زود م ا خيل راردادند، ام ور ق آش

تاني روي آورده و آتابخ ي باس د !! وان ج ش ي ! رای دا از آتابخوان جير د و تفس يل و نق اریخ و تحل ياري از ت تابهاي بس تاني، آ باسد رجمه ش ي ت ژه عرب ر بوی اي دیگ د از زبانه المي بودن ائل اس مسار و ا افك ردم ب بل م الهاي ق يعي س د ش و صددرص ه ج بت ب ه نس آ

. آراء مختلفي دررابطه با اسالم نيز آشنا شدندراه ي هم ن، ایران اریخ آه ه ت ژه ب ه وی ن توج ا ای زمان ب و هم

الهاي يز از س زیدن ن ي برگ ام ایران يدن و ن د 60اندیش ران رش در ای

186 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

رد دود . آ نك ح ه ای ه اي آ نانمان 45بگون ه هموط ي آ د نامهای درصد ند صددرص تخاب ميكن ود ان رزندان خ راي ف ور ب ل آش در داخ

ت ي اس ارج از . ایران ي درخ اي ایران د نامه ه ودرص ور ب 65 آش !درصد ميرسد

ير و الهاي اخ ن س ي ای ا ط ردمان م ري م د فك ن رش باالرفتب المي موج وري اس دارس جمه ي در م ان عرب يري زب يل فراگ تحمي اي غيرایران ي از نامه ي برخ ه و معن ه ریش ا ب نان م ا هموط د ت ش

ا ند ت الش آن رده وت ي ب رپ ناي ه با وپرمع اي زی تر از نامه ه بيش چبرن ره ب ي به بودن ایران اه ن ر آگ ا بخاط ياآان م رنها ن ي ق ًا ط د و واقع

رزندان ه ف ي ب تمي تاریخ اید س ا، ش ي از نامه اي برخ ي ه از معند يكرده ان ود م ا . خ ردم م ادري م ان م ي زب ان عرب ون زب ته چ الب

ي از اه برخ ود تاخودآگ ده ب ب ش يگانه موج وم ب ت و هج بوده اس ننگ و ج اریخ و فره ر ت ت ب اي نادرس ا و نامه ع و واژه ه وام

!خانواده هاي ما تحميل شودوند يم پيش د بگوی تر باش اید به ا ش ت و ی ي اس الم نام ثًال غ متفاده ي از آن اس ان عرب ز در زب ه هرگ ت آ ي اس ي از نامهای برخ

ود ي ش يان . نم ا ایران يان م يره درم ين و غ ي و غالمحس ا غالمعل ام !بسيار رایج بوده است

ته ي را گش ورهاي عرب ياري از آش ن بس تان !! امم دوسر ك عنص ز ی تند و هرگ ي هس ورهاي عرب ه از آش ياري دارم آ بس

ند الم بنام ه اورا غ ده ام آ رب را ندی ه ! ع ت آ ر اس ن خاط ن بدی و ایم ته ای ا نميدانس ند و م ي دان الم را م ي غ راب معن ه . اع الم از ریش غ

ت ي اس ره وري جنس ناي به ه مع ه ب د آ ي آی م م ه ! غل الم ب و غي گفت ي م ربچه های ي پس تفاده جنس ا اس راب از آنه ه اع ند آ

د وده ان ي نم رده و ! م ر وب ي نوآ الم یعن ه غ د آ ته بودن ا گف ه م ط ب بغلنده ر را ! ب رده و نوآ ود ب بد ميش ي، ع ان عرب ورتيكه درزب درص

ند ادم ميگوی ند ! خ راز و همراه يز همط الم وآن يز !! غ يزان ن از آن !!زبهره جنسي وخانگي مي برده اند و از غالم بچه ها ني

ت ج اس يان رای ا ایران يان م ه درم ي آ اي عرب ياري از نامه بسيل راب اص يان اع يج (درم ورهاي خل عودي، آش تان س عربس

ارس ت ..) ف تداول نيس دًا م ا ! اب ن نامه ه ای ان دارد آ ند امك هرچيرد رار بگ تفاده ق ورد اس يعيان م يان ش ق . درم نوان عش م بع آنه

187 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

يتها ي از شخص ه برخ بت ب ه نس ژه اي آ ب وی الم وتعص اریخ اس ي تد ته و دارن ه . داش ن گون ه ای ادري باریش ر پدروم ك اگ دون ش ا ب ام

با را اي نازی ز نامه د هرگ ته ان نایي ميداش ا آش ناي آنه ا ومع نامه . بعشق شخصيتهاي تاریخي برروي فرزندان خود نمي نهادند

الها يجه س ه نت م آ ي اندازی ي م ندنام نگاه ي چ ه معن م ب ا ه ب :دپژوهش و آنكاش مي باش

ثوم الق : ام آل اق اط ي و چ رزند خيك ه ف ثوم ب ادر و آل ي م ام یعن ميشود

هسته خرما و یا زن سياه و زشت: حفصه به سقط جنين شتر ميگویند: خدیجه زني آه هوس مرد و همخوابگي دارد: بتول

ميه د : س يزي باش ه در چ ري آ دازه زه ه ان د و ب ي آی م م از س .ميگویند

كينه ن : س ا ای يز ب كين ن ه مس د آ ي باش انواده م م خ ام ه ه . ن ب بانوي گدا و خوار و بيچاره ميگویند

يه ادو و : رق ون و ج ناي افس ه مع د، ب ي آی ه رق م ه از ریش آ . نيرنگ است

. به هرآن چيزي آه سوراخ نشده باشد ميگویند: عذراه ده اي : فاطم يرگرفته ش اده از ش تر م ه ش ه بچ د و ب ي آی م م از فط . ميگویند . ي آه شير بسيار داشته باشدماده شتر: جعفريح ند : ذب برند ميگوی ش را ب ه گلوی ي آ ه هرچارپای ده . ب ح ش ذب

یعني گلو بریدهر ند و : باق اق ميگوی ر چ او ن ه گ د ب ي باش ره م انواده بق ه از خ آ

ته يز ميگف ت ن يده اس ي فهم يز م ي چ ه خيل ي آ ه آس ي ب راب جاهل . اع .باقرالعلوم یعني طرف همچون گاو چيز ميداند

با ناك و : سع رو، ترس و، ترش ناي اخم ه مع د ب ي آی بس م از ع بدخود

بچه مار: عثمان

188 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

اظم ان و : آ ي زب نگ و ب ودن، گ ناي الل ب ه مع د و ب ي آی م م از آظ خاموش !به نان فروش دوره گرد مي گفته اند: هاشميدر ي : ح ي یعن ي، ح ي و پارس ت از عرب ي اس ام مخلوط ن ن ای

دن ي دری ده و در یعن ه آس! زن يدر ب انها را ح ه انس د آ ته ان ي گف . زنده زنده پاره ميكرده است

غري ه : ص انواده و ریش ن خ يز از همي غر ن ت و اص ك و پس آوچ !به معناي آوچكتر. صغرا است

يز يره ن ين و غ ي، آلبحس ب عل ون آل ري چ اي دیگ ته نامه البب ع ي سگ و آل ب یعن ه آل ت آ وده اس ج ب ي و لرای ي سگ عل ي یعن

يره ين و غ ك حس نها. س ي از ای ي برخ ود ازمعن ي ب ه اندآ نمونت ج اس رنها رای يان ق ا ایران يان م ه درم ازي آ اي ت تر از . نامه ا آم م

ن ي توهي ا نوع ه نامه ن گون ًال ای م و آ وده ای اه ب ا آگ ي آنه معنرنهاي نانكه درق ي همچ ر ایران راي هرعنص ت ب وده اس ير ب وتحق

يخواند ي م رده و موال ا را ب ران، م ه ای ان ب وم تازی ت هج ند و نخسوال ان را م اي ! خودش ه نامه ه بودآ ر و اندیش ن تفك اس همي و براس

ردند يل آ رما تحم يز ب ي را ن باي عرب ج ! نازی ا رای نانكه ب همچيد ود س ي آن ميش ه عرب ا آ نوان آق ا ع ب و ی ودن واژه و لق ه !! نم ب

الم بر اس واده پيام ي ن ودن یعن يد ب ه س اندند آ ا فهم ه م ط ب ور غل طودن ر ! ب د ه نجم درآم ك پ يار ی اید دراخت ت ب يز در بس ي ن ایران

ي و ري اجتماع ك برت ودن ی يد ب ون س يرد و چ رار بگ ان ق تازیيز در يدها ن داد س يكرد، تع نوان م ن ع ده ای ادي را از آن دارن اقتص

ت انده اس رجاي م روز ب ه ام ا ب د و ت راوان ش ا ف اریخ م ًال . ت وآر آزاده ي برعنص ازي و ایران يان ت ي م يض اجتماع ي تبع نوع

ت ایرا ده اس يل ش ي تحم ن ! ن بت ای ودن نس ت ب ا نادرس ه ب دررابطان تري ایش ان دخ الم و نوادگ بر اس ا پيام يدها ب ه س رزندان (هم ف

ه ت ) فاطم تر والی ه دف ت آ ده اس ل ام ي بعم ران تحقيقات يرًا در ای اخ . فقيه از انتشار آن جلوگيري نموده است

ري ندا الم پس بر اس ًال پيام ه آ ت آ ده اس ژوهش آم ن پ ت در ای شد ان باش ل ایش ش نس داوم بخ ان ت نوان وارث ایش ه بع انم ! آ خ

د وده ان ن ب ام حس ين و ام ام حس ادر ام ي م ام عل ر ام ه همس . فاطمام بار ام ند و از ت ي ميخوان ن را طباطبای ام حس بار ام روزه از ت ام

189 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ن ياري از ای ه بس ه ریش ت آ ده س ت ش يني، ثاب ين را حس حسانواد ههخ رزندان فاطم نه و ف ه مدی ا ب د ه ي رس ژوهش . نم ن پ درهمي

نوان ياري باع يدهاي بس ه س ت آ ده اس ي آم يق تاریخ و تحقاظم ي آ ام موس ان ام ود نوادگ ته ميش ه گف تند آ وي هس موس

ند ي باش را . م يز آن ن ن ه مورخي ت و هم ده اس اریخ آم نانچه درت چرد ي آ دي هگواه ي و عق ري دائم ز همس ي هرگ ام موس د، ام انت ته اس ان از جوا. نداش را ایش ت و زی ته اس دان رف ه زن ي ب ن

. درزندان نيز چشم از جهان فروبسته استندان و ياري از ثروتم ه بس ت آ ده اس ژوهش آم ن پ در ایده يد خوان ود را س پاه خ رماندهان س ندان وف بایل و زورم اي ق روسه ودن ب ي ب ا اوًال از موال د ت وده ان ن نم يز تدوی ي را ن ه های ي نام گواه

ند و يدا آن ي پ دن ترق وال ش نجم م ك پ ه ی س آ ت خم دم پرداخ م از ع هر د دیگ نجم درآم ك پ و ی وند و از آن س ند ش ره م ت به وده اس د ب درآم

. ایرانيان را نيز از آن خود سازند »!این وصيت من است« سخنان آوتاه، چرا غ راه

ا زسياو ش اوستا .ستاهورامزدا خداي دانا، توانا و مهربان انسان ا -زرگ هستي - ار ب وجود دارد، اما .. و » اهورمزدا» « اوندخد« آري معم

ر از آن هرچه بگویند دآاني براي آاسبي و یا افسانه اي بيش ا فروت ر و ی فرات !نيستزدا - فریده است ونه آتش جهنمي را براي ما فراهم آ ه اهریمن را ن اهورام

. آورده است :تمامي آتب وگفته هاي دیني جهان را به سه سخن -

.ار و آردار نيك بفروشنيكي در پندار، گفت .هستي را با خرد بنگر و خدا را با دل - .بزرگترین سرفرازي باور به خداوند است - . خداوند هيچ نيازي به انسان ندارد - .انسان ازنگاه رواني نيازمند خداوند است - .خداوند بزرگ اوستا، شكنجه گر نيست - . مشورت با بانوان نيكو است -

190 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

. تهرنسلي آگاهتر از نسل پيش اس - . دشمن دانا ا زدوست نادان بهتراست - . تن را با ورزش و روان را با دانش پرورش دهيد - . نابخردان خودرا داناترین و بزرگترین و برترینها ميدانند - . راستي با یاران دوستي را پایدار ميكند - . مهرورزي دل و روان را شاد ميكند - .با مردم نيكي به اندازه تا بدهكار نشوي - .دان خودرا در برابر هستي و ناشناخته هایش آوچك ميدانندخردمن - . بدون برنامه روز را شب نمودن آشتن زمان و عمر است - . دشمن دوست نما چنان آند آه هيچ دشمني نكند - !نصيحت دشمن را مپذیر اما بخوبي گوش آن - !گفتگو ميكنند! خردمندان نميجنگند - . گيدن استگفتگو نمودن با رقيب و دشمن برتر از جن - !عيب آن آس را ميپوشاند! عشق به هرآس - !از خداوند خردمندي و تندرستي بخواهيم - .وجدان ما دادگاه و دوزخ ماست - .ميان خدا و انسان هيچ واسطه اي نيست -اني را - ا آس ان،آس وی ياردها انس يان ميل ه در م ت آ ادل آنس د ع خداون

. بعنوان بهترین برنگزیندا - د ع ه در دخداون ان خاصي را بعنوان ل آنست آ ان، زب يان زبانهاي جه م

!برترین معرفي نكندط - ت و رواب ت و برخاس راي نشس ا ب ت ت ر نيس يكار وبازیگ د ب خداون

!يه نازل آندنيابخانوادگي مردم مرتب پيام و . آشور جهان حاآم بود120ایران در زمان هخامنشيان بر بيش از - .ندمصر، عربستان، یمن از جمله این آشورها بود - . آعبه آتشكده ایست بنام خانه آيوان آه درزمان هخامنشيان بنا شده است -ه - به مك ه شبيه آع به زرتشت درنقش رستم آ ه آيوان « آع ميباشد » خان

. ني بودن آعبه مكه ميباشدابهترین نمونه ایر !پيروزي و بهروزي با ماست! خدا با ماست

191 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

نآفرهر و تشریح نوان ر بع زدا، خدا فروه ا اهورام ند و اروپ د ه ي (ون ان آریای ) جه

ت ده اس ناخته ش ه . ش يریم ب ر بگ ي درنظ ر را افق ورتيكه فروه در صرند اند هپ ي م رواز م ال پ زدا از دو واژه . اي درح ا و « اهورام دان یعني توانا: اهورا یعني دانا و مزدا. شكل گرفته است » توانا

د ن خداون رخورداري ای د وب ي باش ا م ا وتوان زدا دان ن دو اهورام از ایي ان نف اره خدای ي را درب رات غيرعقل ا وتفك ياري از دادة ه فت بس صان ر خدای ه دیگ بت ب في اورا نس ندانه و فلس ري خردم ند و برت ي آ م

. نمایان مي سازدرا آزمودن نشانه دارد، زی ردم ن ه آزمودن م يازي ب ا باشد ن ه دان دي آ خداون

ار مي باشد يجه آ ند موجب ميشود تا سنگها و دانایي خداو . عدم آگاهي از نتبات راي اث د و ب رار نده ان ق ردم فراراهش ودن م ت آزم كالتي را جه مش

ت ت نيس ده دوزخ و بهش ا وع ي و ی ه قربان يازي ب ردم ن اداري م ُال . وف وآایش را معلمي از شاگرد مي گيرد آه نادان به دانش و توانایي تحان و آزم ام

. فرد باشد اني استتوانایي دومين صفت خداوند ایر

زدا از دو صفت ودن اهورام اورا از عذاب دادن انسانها » دانا و توانا «دارا با در بهشت عياشي بي نياز ردن آنه نم ورهاآ ردم در آتش جه و سوزانيدن م

ند ردار آفریدگار خود مي باشد هرگز آنها را مورد ! مي آ ه آ ا ب را چون دان زی . آزار و شكنجه قرار نمي دهد

):اهورامزدا(هر و اما تشریح فرو سرفروهر

ان ه انس ر آن است آ ان نمایانگ ك انس زدا از سر ی ودن اهورام رخوردار ب بان هستي در اختيار او نهاده شده ریده شده است و جه دي آف برچهره خداون

ان ب ن جه ت و درای رخورداري از ا اس رد«ب اك« و » خ ا » روان پ آزاد ره . مين جهان بيافریندشده است تا با تكيه برخردخویش بهشت را در ه

ریشزدا تن اهورام ر(ریش داش رد و ) فروه ه خ ان ب ه انس ني است آ يانگر س ب

د ي رس اس م دون تعصب و احس يك ب خيص وتفك ش تش ن را از . دان ن س ایاران آهن ا 20روزگ انسان در نوجواني سرشار . ه اند سالگي دانست 40 و ی

ي ونت و مهربان اس، خش ق، احس ور، عش وده واز ش ي ب تر افراط و آم

192 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ان وپدیده هاي پيراموني خودش برخوردي عقلي و خردمندانه ا جه تواند ب مي . بنماید

پوشش ودن انسان است از پوششي رخوردار ب يكر فروهر نشانه ب پوشش داشتن پ

!مناسب در جسم و پرهيزآار در روان گردي آوچك

هریاري ان ش ته است نش ر قرارگرف پ فروه ه در دست چ ي آ ردي آوچك گ .ن است برروي زمين انسا

گردي بزرگ انه ت نش ده اس يرون آم ان از درون آن ب يكر انس ه پ ط آ زرگ وس ردي ب گخورشيد مي باشد آه بيانگر حيات و زندگي گرفتن انسان و هستي از انرژي

. خورشيدي است آنگره ها

نگره قسمت باالیي و سه آنگره قسمت پایيني نمایانگر شش ایزد و یا سه آه هریك تعدادي از فرشتگان دیگر را امشاسپندان ن اوستا است آ زرگ آئي ب

ا خود همراه دارند اردیبهشت، خرداد، امرداد، شهریور، بهمن، . در خود وب .. آناهيتا، ميترا، مهر، و ارونا و: اسپندارند و یا ایزداني چون

دوعالمت وصل به گردي بزرگ و چرخش هستي دو عالمت وصل به گردي بزرگ نشانگر چرخش خورشيد

. مي باشد دست راست

دست راست فروهر جهت داشتن و جهت دادن انسان را در هستي وهستي يدهد راي انسان نشان م نانكه هستي داراي نظم و هدفي مي باشد، ! را ب همچ

م و ي داراي نظ ه و زندگ ا درزمان ند ت ي آ يز دعوت م ان را ن زدا انس اهورام . هدفي مشخص باشد آاله شهریاري

اج شهریاري است آه تمامي هستي را آال اله و ت ه فروهر بسر دارد آ هي آرمان و اراده شهریاري او نشان ميدهد فروهر اهورمزدا جاودان است . در ف

ریده است ه آف ا اندیش يز را ب ه چ يد . و هم اند، بخورش ي روی ياهان را م او گيدهد رما م يدهد، آتش را گ ور م رمان زایش ها را ف. آب را روان مي سازد . ن

يدهد يدهد و آسمان و خورشيد را در اراده خویش . م روازها را سازمان م پ

193 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اري . دارد ند ی ب آن اري اورا طل ه ی اه آ سپاهان راستي و مهرورزي را آنگ . مي رساند

صليب همان فروهر است ر ن فروه د همي ي باش پا م پ و چلي ي چلي ته از واژه پارس ه برگرف ليب آ ص

رگ آن زده ه شاخ و ب ي ماست آ ودي و افق ت دو خط عم ده است وبحال ش . درآمده است

ت ته اس ي زیس يش م ال پ زار س يش از شش ه ه ب تين آ ت نخس زرتشرح ا ط زدا«ب ت » اهورام وده اس بدیل نم ي ت ك خدای ه ت ي راب چندخدای

تا و ترا و آناهي ر و مي ام مه ا ن ه ب ي آ زدان و خدایان ي ای و تمامته يان رواج داش يان آریای يره در م ا و غ ك ارون ه ی ت را ب اس

ر، رمان فروه ر ف ا را زی ه آنه وده و هم بدیل نم ار ت خداوندگت رار داده اس زدا ق تقل .اهورام ده مس ریده ش ه اي آف ن اندیش اهریم

نگ ي و ج نه جوی يدي و آي دي و پل ه در راه ب ت آ زدا اس از اهورامي و ك آفرین ي و رش ادر و .. طلب ان ق ا انس ند، ام ي آ يري م رباز گ س

رل ا ه ت ت ا اس ه توان ارج و ب ن خ پاه اهریم ند از س ه اراده آ حظه آ .سپاه اهورامزدا داخل خواهد شد

194 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

:بن مایه ها حاشيه توضيح الملل

تاریخ طبري تاریخ ابن هشام

آيش زرتشت مري بوریس فلسفه زرتشت فرهنگ مهر

جليل دوستخواه :اوستا شاهنامه فردوسي

غزليات حافظ جنيديفریدون: زندگي و مهاجرت آریایيان

اردشير آذرگشسب: خرده اوستا طباطبایي: فرهنگ نوین رمان گریشمن: تاریخ ایران

ایرج اسكندري: در تاریكي هزاره ها رباعيات خيام

تورات انجيل قرآن

سياوش اوستا: قرآن سرده اي به سبك پارسي سياوش اوستا: از ميترا تا محمد

سياوش اوستا: دینداري و خردگرایي اقبال الهوري: فه تاریخ فلس

شهرستاني: ملل و نحل فرهنگ عميدایران، اطالعات، آيهان هوایي، نيویورك تایمز، جوانان، : روزنامه هاي

لوپوئن و نيمروز

195 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي باستانشناسي د : مبان ني و محم ين محس هميرزادي، حس ك ش تر مل دآ جعفر سروقدي

:جيمز موریه : حاجي باباي اصفهاني

196 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

!خدایيمو ما با ! خدا با ماست .پس همواره سربلند، گستاخ، دلير، مهربان و خندان باشيم

مهربان یار نگرش ها و گفته هاي خردگرایانه ما از هستي، انسان و اندیشه هاي دیني .، فلسفي بر یك پایه و بنيان محكم و استواري از خدا پرستي تكيه دارد

زرگ را مي شناسيم و د ب اك خداون ا استواري و خرد پ ا ب ! مي ستائيم مم اور داری ان و ب ه او ایم ي ! وب ي را نم ر از او آس ر و فروت ا فرات ام

ان و آسب و تجارت و زرگ و مهربان را صاحب دآ د ب شناسيم وخداون . نميدانيم.. بازي و امتحان و عذاب و شكنجه و

ا مردم فرهيخته و خردمندي است آه داوري آنچه نوشته و مينویسيم ب …آنرا ميخوانند

ار آتبي و صدها ساعت سخنراني و برنامه ا د آث نجاه جل يان حدود پ ز م و مقاالت پراآنده توصيه ما اینست آه پنج نوشته و تلویزیوني رادیویي

:را به ترتيب زیر بخوانيد) از پنجاه آتاب(اصلي و ریشه اي »دینداري و خردگرایي«نخست - »ميترا تا محمد«دوم از - » پارسيقرآن سروده اي بسبك« سوم - »!خدا را در خواب دیدم زارزار گریه ميكرد«چهارم - سال پيشينه تمدن7000، ایران »آئين اوستا« پنجم -

با سپاس از مهرتان ليست آتابهاي سياوش اوستا

)دآتر حسن عباسي(ليست آتابهاي سياوش اوستا ) سالگي17 نگارش در –نمایشنامه (مسخره هاي شهر ما -1 ) سالگي21نگارش در (ت خلق شيعه پيشتاز مبارزا -2 ) سالگي24 نگارش در –بعربي (المعلم للثوره االیرانيه -3 )به عربي(این رشاستي؟ -4

197 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

)ترجمه از پارسي به عربي(اجل هكذا آان یا آخي -5 اسالم منهاي روحانيت -6 )اثر آواآبي ترجمه از عربي( استبداد دیني -7عتي در سخنراني در دهمين سالگرد دآتر شری (فراتر از شریعتي -8

) مواضع نوین و انتقادي درباره وي.. پاریس وقتيكه آزادي چماق ميشود -9

!براي رهایي بپاخيز! زن -10ت -11 يز رف ي ! (و او ن ت محمدتق اد درگذش ه ی خنراني ب ن س مت

)شریعتي در پاریسه -12 ردازي دراندیش تهاد نوپ تهادي : اج رداز اج ه نوپ رح اندیش ط

ي ا اسالم فقاهت ه ب راي مقابل تا: ب تهاد فقاهت ایس يده اج یي در عقردازي در اندیشه در این نوشته آیات ناسخ و منسوخ مطرح -نوپ

.به نقد آشيده شده است) امامت(و حكومت فردي ان، رو وفر سيردین در ایران از آئين ميترا تا -از ميترا تا محمد -13

ي، مزدك و تاختن تازیان به ایران و شرح چگونگي زرتشت، مانيري اسالم 5 –نظریه آدخدا بود رهبران سامي و طرح …شكل گ

دالر ي -14 نداري و خردگرای ا – دی نداران ب برد دی ن از ن ي نوی پژوهش

ران اریخ ای رایان درت سال پيش براي نخستين بار واژه 16. خردگي در ن خردگرای ر ای ان در براب نداري تازی د و دی رح ش تاب مط آ

دالر6–. خردگرایي ایرانيان در پژوهشي نوین ارائه شد )مجموعه نشریات شهرفرنگ(تاب شهرفرنگ آ -15ه سبك پارسي -16 رآن سروده اي ب پژوهشي نوین -)چاپ پنجم ( ق

ه پس از وفاتش جمع آوري شده و بر اسالم آ از سروده هاي پيامد يده ش رآن نام ه . ق ه ب ي آ ران و آیات يرتازي در ق اي غ واژه ه

ود ام واردنم بر اس ان پيام يطان در زب رآن ، ش ته ق . نوشي ت ن آتابي آه پرده از رازها و اسرار بزرگ تاریخ اسالم جنجال ری

ت ور گش ارج از آش تاب خ ترین آ ت و پرفروش . برداش دالر 4 –

198 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

ا -17 انه ه انه افس نامه -افس اده و روان و اي نمایش ي س ه بزبان آآوتاه از تولد و تبعيد آدم و حوا سخن ميگوید آه از شوش متمدن

دالر2 -.به صحراي سينا تبعيد شدند نمایشنامه اي فكاهي از صدور فرهنگ و -!موریتي بنام صمد ما -18

دالر2 –ایران جمهوري اسالمي هنرمند تقلبي آفریدن اریخ -19 ا ت چند گفتگوي جنجالي حسن عباسي آه – گفتگوهایي ب

ت ده اس ش ش ران پخ و آواي ای ا . از رادی تگو ب بد «گف ارتشره باغي ن رئيس ستاد مشترك شاهنشاهي ایران، » ق ي آر«آخری

ن مناشه ٍ مشاور امنيتي اسحق شامير وعضو برجسته موساد »بته رایيل شرآت داش ریكا و اس ا آم ران ب لحه ای امالت اس ه درمع آ

ت المي، . اس ت اس ر دول ت وزی تين نخس ان نخس ندس بازرگ مهران، داریوش فروهر، رئيس تریزدي ، رئيس نهضت آزادي ای دآ

ي ن عاصمي، رئ ران، شادروان سيف الدی س آآادمي حزب ملت ایرال ه، ژن ژ فراماسونري فرانس يس ل و، رئ تان، روژه آرن تاجيكس

دالر2 -.هانري پاریس، مشاور نظامي وزراي فرانسوا ميتران20- Homa ( les lettres des ecrivains laiques perses)

ي -21 ت مل ي و هوی اریخ آریای راي –ت ه ب خنراني آ ن دو س متيه شده بود در تاریخ آریایي و شرحي. واشنگتن و تاجيكستان ته

بران سامي ودن پيام دا ب ن د! آدخ ي نوی هویت شناسي رو نظریات دالر 2 -ایراني

تخابات دوم خرداد را پيش بيني - همشهري -22 ه ان نمایشنامه اي آاندیدا شدن براي بازي گرفتن حاآمان در جهت رد و طنزي از آ آ

دالر2 –به وجود آوردن جو نویني براي آزادي در ميهن ت -23 ماس ن و تروریس يس، -عمار نوی ریكا و انگل خنراني در آم س

در این سخنراني نفوذ بيگانگان در . یكسال پيش از انتخاب خاتمي ران مطرح شد ي ای تخاب . دستگاههاي اطالعات دوسال پس از ان

دالر2 –خاتمي این نفوذ رسما افشا شد ت منست -24 م امان ه ! قل ن است آ ن چني ه از 40 - …آري ای مقال

دها تانه ص ي در آس ن عباس ه حس ه در 40مقال الگي آ سوور و يان ونك يمروز، ایران ه هاي ن ود و …روزنام منتشر شده ب

199 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

اره الف درب ق و مخ بوعات مواف ریات مط ي از نظ اس برخ انعك دالر 4 …حسن عباسي

دم -25 واب دی دارا در خ يكرد ! خ ریه م ه -!زارزار گ ي آ نها آتاب تنون در دفاع از خداوند بزرگ و افش اي نيرنگهاي دینداران در تاآ دالر 4. سوءاستفاده از خداوند نوشته شده است

)فيلمنامه(خشایار و استر -26تاب ارشاد -27 مجموعه نشریات ارشاد منتشر شده در پاریس –آ

دالر20 -دوره دومي -28 يهان جوان ا و آ تاب هم اد –آ ریات ارش ه نش دوره – مجموع

وم ال -س ا س ي ت يهان جهان ي 7021 هما،آ ي– آریای - ميترای دالر25 دالر25- پنجاهاز شماره یك تا » آيهان جهاني«آتاب -29اریس -30 دار در پ يان -دی ت ایران يروزي و شكس نامه اي از پ فيلم

را بازي و آارگرداني آند دالر 3 –مهاجر ن آن ود فردی رار ب ه ق آ .اما محمدعلي فردین به دست جمهوري آشته شد

31- Regret de Khomeyni? 2 $

32- Les secrets de l islam 5 $

33- Sept Entrtiens

34- Iran 7000 ans de civilisation

35- Les quatrins de Omar Khayyam

36- J ai reve de Dieu! Pleurait comme un bebe 4$

37- I dreamed of God! He was crying like a baby 4 $

زار -38 ت ه ال هف الب س انه انق ران – افس الب ای ت انق سرگذشسه هاي جهاني و داخلي براي سقوط ایران و داري از دسي بروپرده

يس و رادیو بي بي سي و نوآران داخلي ایران در سقوط نقش انگل دالر3 –هورایي اسرزمين

ير -39 انواد- فالگ يدگي خ م پاش رح از ه نامه اي در ش ا در ه فيلم ه دالر2 –غرب

200 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

اریس -40 رور در پ نامه اي درشرح ترورهاي مرموز آه سه -ت فيلم شده و تقریبًا همين جریانات قتلهاي زنجيره اي سال پيش نوشته

. و پيگيریهاي بخشي از حكومت درآن دنبال ميشودتا -41 ن اوس تا و –آئي يدایش اوس ي و پ ن به ن از آئي پژوهشي نوی

دالر5. زرتشتها . .. زندگي نامه عيسي مسيح – افسانه ناجي و مه پيكر آشميري -42

ند پزشكي، داروساز ران و مصر و ه را آموزش .. ي و وي در ایراي انقالب عليه رم ه سرزمين خود ب ته و ب ونجات یهودیان،یاف

دالر2 –بازگشت و رازهایي نشنيده از سرگذشت وي ن وصيت من است -43 ه پرسشهاي -!ای ان ب ندس بازرگ پاسخ مه

سال بيهوده براي یك اسالم 50حسن عباسي و اعتراف به اینكه . سياسي تالش آرده است

سال ده این سالنامه – ميترایي - هزار ساله آریایي سالنامه هفت -44اریس منتشر شده و در سراسر جهان پخش ميشود ه از پ . است آ

ر دال5 هریك – 7021 تا 7017سالهاي سالنامه هفت هزار ساله آریایي 53 تا 44

د شيراز «حافظ -54 ن دراحواالت عاشقانه » رن اه و نوی شرحي آوتد سخن ن سرگذشت را ميتوانيد روي ا . دالر 3 –خداون ویدئو یا K7ی

. نيز تهيه بفرمایيدCDاودیوویزات صریح قرآن ميگوید آه زنان را در صورت - زن در اسالم -55 آی

هرگونه و . نافرماني آتك بزنيد و زنان چون آشتزارهاي شما هستند دالر2. از هرطرف آه مایل بودید با آنها همخوابه شوید

ا شيخ 56- تگو ب ي تهراني گف ي تهراني – عل تگو شيخ عل ن گف در ایالمي را وري اس ام جمه ران نظ ر س ي ودیگ ت اهللا خمين تل آی م ق حك

. صادر آرد57- Femme en Islam

زد ریاست جمهوري شدم؟ -58 شرآت در انتخابات هفتمين -چرا نامریم رح و م هبانو ف وت از ش س از دع وري پ ت جمه دوره ریاس

201 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن

ي تار زرگ سياس دام ب ك اق وي، ی ي رج ره واقع ه چه ود آ ي ب یخيغات جهاني براي تحوالت ران را پس از تبل ر ای روحانيت حاآم ب

ه جهانيان نمایان آرد اذب سياسي، ب بگونه اي آه سعيد امامي . آاون وزارت اطالعات شخصًا وارد عمل شد و یك مدعي مجاهد مع

ه عنوان نامزد درهمان روزي آه حسن عباسي (خلق سابق را ب .رواز تاریخي خود را اعالم نموده بود، به ایران بردپ) آوریل22

حسن عباسي یك برنامه ده ماده اي اعالم آرده بود آه ماده اول ا راندازي نظام جمهوري اسالمي بود وتعيين یك سيستم حكومتي ب

!با رفراندوم براي استقرار جامعه مدني59- Islam Politique et Protestatanisme islamique

60- Perse 7000 Ans de Civilisation سال اخير منتشرشده 2مجموعه مقاالت سياوش اوستا در ! از اوستا -61

درهفته نامه نيمروز. آه هریك سوژه ویژه اي داشته است) مهر( دهها برنامه تلویزیوني ـ -62

:ليست برنامه ها روي اینترنت. یورو7هریك http//MEHRTV.AVAIRAN.COM

ي برنامه هاي رادیوی -63

وي سياوش اوستا رنامه رادی يز دوهزار ساعت ب ) حسن عباسي (ونندان ه عالقم د آ ير ميباش اده تكث وي آم ي و فرانس اي پارس ه زبانه ب

. فرانك سفارش دهند25ميتوانند هرساعت را به مبلغ Siavashavesta@hotmail.com

يد راي دریافت هریك از این آتابها، وجه آنرا به طور ! توجه بفرمای ب :اسكناس در پاآتي نهاده و به آدرس زیر سفارشي پست فرمایيد

Hassan ABBASI

66 Av Champs Elysees 75008 Paris France Fax: 331-45612112

com.7000aria.www

202 ) حسن عباسي( سياوش اوستا

0

هخ س

درميان

203 ایران، هفت هزار سال پيشينه تمدن