15
Sz.P. Aneta tosiewicz Przewodniczqca Komisji Budietu, Finansdw i Polityki Gospodarczej W zwi* z planowanym posiedzeniem Komisji Bucketu, Finans6w i Polityki Gospodarczej, kt6re odbqdzie siq w dniu 28.09.2016r., OSrodek Pomocy Spolecznej w Klodzku przedklada w zdqczeniu opracowany material w zakresie zabezpieczenia socjalnego podopiecmych OPS .

OPS · w zlokone zwiqzki przyczynowo-skutkowe zwiqkszajqc ryzyko marginalizacji i kontroli nad ... Spolecznej w Klodzku poprzez ... POMOC W FORMIE OPALU I DODATKOWE FORMY

Embed Size (px)

Citation preview

Sz.P. Aneta tosiewicz Przewodniczqca Komisji Budietu, Finansdw i Polityki Gospodarczej

W zwi* z planowanym posiedzeniem Komisji Bucketu, Finans6w i Polityki Gospodarczej, kt6re odbqdzie siq w dniu 28.09.2016r., OSrodek Pomocy Spolecznej w Klodzku przedklada w zdqczeniu opracowany material w zakresie zabezpieczenia socjalnego podopiecmych OPS .

Przygotowanie OSrodka Pomocy Spolecznej do zabezpieczenia mieszkanc6w miasta Klodzka w okresie jesienno-zimowym 2016.

W okresie jesienno-zimowyrn zwiqksza siq iloSC rodzin i os6b wymagajqcych wsparcia, szczeg6lnie gdy wzrastajq potrzeby, a tym samym wydatki zwiqzane z ich zaspokojeniem. Biorqc pod uwagq fakt, iz okres zimowy jest szczeg6lnie trudnym okresem dla wielu grup spolecznych, pracownicy tut. OSrodka starajq sip przychodziC z adekwatnq pomocq szczeg6lnie uwzglqdniajqc grupy poszczeg6lnych Swiadczeniobiorc6w w tym os6b bezdomnych, os6b zagrozonych bezdomno$cig niepelnosprawnych, rodzin niepelnych, wielodzietnych, os6b starszych, samotnych i niezaradnych Qciowo.

W celu kompleksowego wsparcia poszczeg6lnych grup spolecznych podjpto dzialania w nastqpujqcych obszarach:

I. POMOC DLA O S ~ B BEZDOMNYCH I ZAGROZONYCH BEZDOMNOSCI~

BezdomnoSC jest to bardzo w-y z punktu widzenia pomocy spolecznej pahstwa problem. Materia jakiej dotyka jest skomplikowana i trudna. Jej rozwiqzanie nie jest proste. Kwestia bezdomnoSci z w i m a jest bowiem z wieloma, nakladajqcymi siq na siebie przyczynami: bezrobociem, problemem mieszkaniowym w Polsce oraz w niekt6rych przypadkach wyuczonymi postawami roszczeniowymi beneficjentbw pomocy spdecznej. BezdomnoSC to r6wnie8 sfera indywidualnych ocen os6b bezdomnych, a wiqc psychika (np. aspoleczne postawy), uzaleinienia od nalogbw, choroby psychiczne, i inne aspekty Aycia rodzinnego.

Jest to kategoria os6b wyr6hionych na podstawie kryteriurn marginalizacji wykluczenia spolecznego, ale przede wszystkim wykluczenia mieszkaniowego. Spektrum przyczyn powodujqcych bezdomnoS6 jak r6wnieZ. kategorii os6b uznawanych za bezdomnych jest bardzo szerokie (wylqczajqc sty1 zycia z wyboru) dlatego te8 strategia zapobiegania bezdomnoSci i wychodzenia z niej jest zr62nicowana.

BezdomnoSC jest nie tylko problemem spolecznym, ale i gospodarczyrn, psychologicznyrn, kulturowyrn, a takie politycznym. Osoby bezdomne przebywajqce w miejscach publicznych zwykle odbierani sq jako stwarzajqcy potencjalne zagrozenie dla ponqdku i bezpieczelistwa innych osbb.

Szczeg6lne wyzwanie dla pracownik6w socjalnych stanowi6 bqdq osoby bezdomne nalekqce jednoczeinie do innych kategorii os6b zagrozonych wykluczeniem np. osoby z niepelnosprawnoScig z zaburzeniami psychicznymi czy uzaleinieniami. Czynniki wyr6iniajqce te kategorie stanowiq nie tylko wielokrotne stygmaty, ale wchodq one ze sobq w zlokone zwiqzki przyczynowo-skutkowe zwiqkszajqc ryzyko marginalizacji i kontroli nad wlasnym Qciem (np. bezdomnoSC moke by6 spowodowane uzalehieniem czy tez chorobq psychicznq, ale r6wniei moze powodowaC popadanie w uzalehienie bqdi stanowid przyczynq bardzo powaibych kryzys6w psychicznych).

Problem bezdomnoSci wyrnaga dobrze zorganizowanego systemu dzialania zar6wno ze strony rzqdowej jak i sarnorzqdowej.

Naleky w tym miejscu zaznaczyb, i e ustawowy obowiqzek udzielenia schronienia, zapewnienie posilku oraz n i e z w e g o ubrania osobom tego pozbawionym naleq do zadah wlasnych gminy.

Zabezpieczajqc osoby bezdomne w okresie jesienno-zimowym, Oirodek Pomocy Spdecznej w Klodzku wdraia w Scie kompleksowy katalog usiug pomocy spdecznej ukierunkowany na zjawisko bezdomnoki. Katalog uslug systemu pomocy spdecznej dostosowany jest do aktualnych moiliwoici Gminy (noclegownia, jadlodajnia) oraz innych uprawnieii do uzyskania pomocy spkcznej (iwiadczenia, poradnictwo).

Opracowany katalog usiug systemu pomocy spolecznej sklada sig z dzidati o charakterze: profilaktycznym, oslonowym i aktywizacyjnym.

Dzialania o charaktene profilaktycznym:

dzidanie infonnacyjne o modiwoSci uzyskania pomocy, jej rodzaju oraz adresach i telefonach instytucji udzielajwych pomoc osobom bezdomnyrn; promowanie pomocy swiedzkiej; patrolowanie wsp6lnie ze Str- Miejskq miejsc, w kt6rych najczqSciej przebywab mogq osoby bezdomne (dworce, altanki dziakowe, piwnice itp.).

Dzialania o charaktene oslonowym:

zabezpieczeniu noclegu, wyiywienia, irodk6w higieny i odziee; udzielaniu pomocy medycznej i sanitarnej poprzez kontakt z pielqgniark~ irodowiskowrl, lekarzami, szpitalem, przychodniami; pomocy w uzyskaniu Swiadczeh z systemu zabezpieczenia spdecznego (iwiadczenia emerytalno-rentowe lub Swiadczenia z systemu pomocy spdecznej); pomocy w wyrabianiu lub odtwafzaniu dokumentbw.

Dzialania o charaktene aktywizacyjnym:

udzielanie pomocy prawnej, psychologicznej; poradnictwo oraz pomoc w Aatwianiu spraw urzgdowych ( szczeg6lnie w uzyskaniu samodzielnego lokalu; umoiliwienie i pomoc w leczeniu uzalehiefi; udzielanie pomocy w rozwiqzywaniu problem6w rodzinnych, ponowne nawi-anie zerwanych wigz6w rodzinnych; pomoc w przystosowaniu do @cia w spdeczehstwie, szczeg6lnie po wyjiciu z Zakiadu Karnego.

Pracownicy socjalni wzrnacniajq swoje dziaiania w celu dotarcia r6wniek do os6b zagrokonych utra@ zdrowia lub @cia z powodu niskich temperatur. Reagujq r6wniez na zgioszenia instytucji i os6b prywatnych o osobach zagrokonych.

Wypelniajw podstawowy zakres pomocy dla os6b bezdomnych, na terenie rniasta Klodzka zapewniamy schronienie w Noclegowni przy ul. Lukasihskiego 57. Prowadzona noclegownia funkcjonuje przez 12 miesigcy, a w okresie jesienno-zimowym czynna jest cdodobowo (od 1 pakdziernika 2016r.). Prowadzenie Noclegowni zlecane jest organizacji p o ~ o w e j w m a c h otwartego konkwsu of* kt6ra ma moAiwdci pozyskiwania Srodk6w nie tylko w ramach dotacji z Gminy, ale takk z innych Mdel w ramch prowadzonej dziaialaoSci statutowej. Noclegownia przeznaczona jest wyiqcznie dla mqkzyzn, gdyi na terenie miasta Klodzka, to wldnie wir6d tej plci wystepuje najwigksze zjawisko bezdomnoki. W pnypadku zgioszenia sig kobiety bghcej osobom bezdomnq

wydawana zostaje decyzja o skierowaniu do odpowiedniego typu plac6wki poza terenem miasta Klodzka.

Nadz6r nad noclegowniq prowadzony jest przez pracownikdw OSrodka Pomocy Spolecznej w Klodzku poprzez przeprowadzanie kontroli i na biei!qco reagowanie na trudnoSci lub nieprawidlowoSci w funkcjonowaniu noclegowni w zakresie:

9 Zasadnoici pobytu os6b w noclegowni; 9 Ewidencji os6b bezdomnych; 9 Ksiqki raport6w - opisujqcej przebieg dyiur6w; > Funkcjonowania noclegowni pod wzglqdem czystoici i higieny; 9 Prowadzenia zajqk terapeutycznych dla os6b uzaleinionych.

JednoczeSnie w nawiazaniu do ocenv zasobow pomocy s~decznei i wczeSnie_iszvch potrzeb ~rzedstawianvch na Komisiach R a d ~ Mie-iskiei w Klodzku zachodzi koniecznoSk zagosvodarowania z zasob6w Gminy wiekszvch pomieszczeli na cele noclegowe dla os6b bezdomnych.

Naleiy zaznaczyk, iz pomimo obecnie trudnych warunk6w technicznych i powierzchniowych noclegownia zapewnia dostqp do mqdzeri sanitarnych z ciepla wodq oraz calodobowe schronienie w okresie zimowyrn.

Dodatkowo naleq wziaC vod uwage opublikowan~ przez Ministerstwo Rodziny. Pracy i Polityki S~decznei proiekt rozvorzadzenia z dnia 14.07.20 16r.. w sprawie standard6w noclegowni, schronisk dla os6b bezdomnych i ogrzewalni. Biorac pod uwage miany przevis6w w tei kwestii, podmiotv prowadzace noclegownie. schronisko lub omzewalnie beda zobowiazane dostosowak obiektv do standard6w okreSlonvch w rozporzadzeniu w terminie 36 miesiecv ti. do dnia 5 paidziernika 20 1 8r.

1) standard podstawowych uslug Swiadczonych w noclegowniach, schroniskach dla os6b bezdomnych i ogrzewalniach,

2) kwalifikacje os6b Swiadczqcych uslugi w noclegowniach, schroniskach dla os6b bezdomnych i ogrzewalniach,

3) standard obiektbw, w kt61ych mieszczq siq noclegownie, schroniska dla os6b bezdomnych i ogrzewalnie.

Biorqc pod uwagq zrniany przepis6w w tej kwestii, podrnioty prowadzqce noclegownie, schronisko lub ogrzewalniq bqdq zobowivane dostosowak obiekty do standard6w okreSlonych w rozporzqdzeniu w terminie 36 miesiqcy tj. do dnia 5 paidziernika 20 18r.

Ponikej przedstawiarny dane dotyczqce iloici os6b bezdomnych przebywajqcych w noclegowni w okresie od stycznia 2016 - wrzesnia 2016.

Miesiqc

Styczen

Luty

Marzec

Liczba os6b przebywajqcych

19

19

19

W roku 2016 na prowadzenie noclegowni Gmina pmeznaczyla kwotq 80 000 zl. Realizacjq zadania powierzono w drodze otwartego konkursu ofert Towarzystwu Pomocy im. 6w. Brata Alberta Kdo Klodzkie. Wg wykonania planu na dzieri 26.09.2016r., wydatkowano 60 000 zl.

Kwiecieh

Maj

Czerwiec

Lipiec

Sierpieri

Wrzesieii

Wzorem lat ubieglych planujemy r6wnie8 wsp6lnie z funkcjonariuszami Stra2y Miejskiej monitoringi miejsc, w kt6rych mogR gromadzid siq osoby bezdomne jak: dzialki, dworce, pustostany, parki, okolice most6w itp. w celu zapewnienia osobom bezdomnyrn wszechstronnej pomocy szczegdlnie zapewnienia schronienia.

18

16

17

17

19

19

11. POMOC W FORMIE ZAPEWNIENIA DOZYWIANIA - S T O L ~ W SZKOLNE, JADLODAJNIA, DYSTRYBUCJA ZYWNOSCI

Zadanie realizowane jest przy wykorzystaniu dotacji rixglowej w ramach wieloletniego programu wspierania finansowego gmin w zakresie d o m a n i a ,,Pomoc p h t w a w zakresie doZywiania" na lata 2014-2020 (M.P. z 17 grudnia 2013r., poz. 1024).

Zabezpieczenie os6b i rodzin wymagajqcych pomocy w zakresie dokywiania nastqpuje na czterech plaszczyznach:

1. Zapewnienie gorqcego posilku w Jadlodajni w Klodzku przy ulicy Eukasihskiego, kt6ra w bie-ym roku prowadzona jest przez Towarzystwo Pomocy im. SW. Brata Alberta Kdo Klodzkie - podmiot wyloniony w drodze otwartego konkursu ofert. W roku biewym na prowadzenie jadlodajni pmeznaczona zostala kwota 125.000zl. Wg wykonania planu na dzieii 26.09.201 6r., wydatkowano 93 300 A.

JakoBC posilk6w oraz ich gramatura kontrolowana jest przez OBrodek Pomocy Spolecznej w Klodzku.

P o h j przedstawiamy dane dotycztge ilo9ci os6b pobierajwych posilki w jadlodajni w okresie od stycznia 20 16 - wrzesnia 20 16.

Miesiqc

Styczeri

Liczba os6b konystaj tg ych

74

2. Zabezpieczenie os6b i rodzin wymagajqcych doiywiania w formie zasiiku celowego na zakup posiiku lub AywnoSci. Swiadczenie to kierowane jest do os6b kt6re z uwagi na sytuacjg zdrowotnq (choroba przewlekia potwierdzona zaSwiadczeniem lekarskim) nie mogq korzystaC ze zbiorowego W e n i a . Wg wykonania planu (1 71 1 400,OO zi) na dzieh 22.09.2016., wydatkowano 848 354,83 zi. Pomoc ta realizowana bqdzie do konca grudnia 201 6r., a wysokoSC przyznanej dotacji gwarantuje peine wykonanie zadania.

Luty

Marzec

Kwiecieh

Maj

Czenviec

Lipiec

Sierpieli

Wrzesien

3. Zapewnienie peinowartobiowych obiad6w w stoi6wkach szkolnych dla dzieci i miodzieiy. Na b i e w o pracownicy OSrodka wsp6ipracujq z pedagogami szkolnyrni w celu zapewnienia obiad6w wszystkim potrzebujqcym dzieciom oraz miodzieq szkolnej. Dodatkowo wspierane sq tak2e dzieci w przedszkolach w celu udzielania kompleksowej pomocy dotyczqcej realizacji Prograrnu ,,Pomoc pahstwa w zakresie dokywiania" i objqcia ta, form4 pomocy wszystkie dzieci i miodziez szkolnq.

72

77

73

72

72

58

60

60

Ponikej przedstawiarny dane dotyczqce iloici dzieci i miodzieiy korzystajqcych z obiad6w w stoi6wkach szkolnych w podziale kwartalnym (1-11 kwartal).

W miesiqcu czerwiec 2016r., Wojewoda DolnoSlvki uwzglqdniajqc wniosek naszej Gminy, zwiqkszyi plan Srodk6w zleconych o kwotq 322 800 zi.

Miesiqc

I kwarta120 1 6

I1 k w M 2 0 1 6

11066 dzieci i miodziezy

korzystajqcych z obiad6w

w stoi6wkach szkolnych,

przedszkolnych i kiobkach

146

147

Instytucje Gminy Miejskiej Klodzko monitorujq potrzeby w zakresie do2ywiania Diagnoza potneb w zakresie dokywiania poza standardowq grupq $wiadczeniobiorc6w pomocy spdecznej, prowadu,na jest wsp6lnie przez pracownik6w socjalnych Oirodka Pomocy Spdecznej w K1odzku i pedagogdw szkolnych oraz Pelnomocnika Burmistrza Miasta Klodzka ds. rozwiqgwania problem6w uzaleknied w celu objqcia pomocq wszystkie dzieci wymagajqce wsparcia w tym zakresie.

4. Dystrybucja m o i c i w r m c h Programu Operacyjnego Pomoc 2ywnokiowa 20 14-2020 na podstawie kart Qwnoiciowych dla o d b uprawnionych z terenu miasta Klodzka, stanowi wa&iy instrument b~dqcy uzupelnieniem obecnego systemu iwiadczefi spdecznych oraz raglowego Programu ,,Pomoc e t w a w zdzesie dokywiania". Oirodek Pomoc Spolecznej w K1od&u od miesiw wrzesiefi 2016r., ponownie kwalifikuje osoby i rodziny do I1 edycji Programu or= wydaje odpowiednie skierowania do odbioru W o i c i . Przewiduje sic, iz pomocq w I1 edycji Programu objqtych zostanie okolo 1300 odb.

Dla tej grupy os6b zapewniona jest pomoc w formie ~ d u g opiekuficzych. Swiadczenie tej pomocy jest szczeg6lnie w e e w okresie zirnowym. Pomoc ta udzielana jest nie tylko w prowadzeniu gospodarstwa domowego (np. pnynoszenie wqgla, pomoc w zakupach, kontakt z lekarzem itp.), ale tak2e ma na celu zapewnienie osobie samotnej, niepelnosprawnej, starszej kontakt z otoczeniem dajw jej r6wnie3: poczucie bezpieczebtwa i troski. Pomoc w formie uslug opiekulczych kierowam jest przede wzystkim do o d b samotnych lub tych, kt6rym rodzina z r6hych powod6w nie jest w stanie udzielid pomocy w tyrn zakresie. Mimo, Be obowipk zapewnienia pomocy p m z rodziny osobom starszyrn, niepelnosprawnym wynika z regulacji prawnej, czqsto jednak osoby najbliksze nie chcq lub nie mogq tej pomocy udzieliC. Pnypadki takie sq coraz cqstsze w obliczu ubokenia spdeczedstwa i oslabienia wiqzi rodzinnych. Postep cywilizacyjny procesu industrializacji i urbanizacji wplyn@ znacm na zmiany funkcji i struktury rodziny ksztdtujqc postawy obojqtnobi i pasywnoki. Pomimo odwdania siq do powinnoki rodzinnych ustawa o pomocy spdecznej przyjmuje zaloBenie pryzmatu obowiqzku pahstwa i grniny w tym zakresie.

Ponikj przedstawiamy dane dotyczqx iloici osbb korzystajyych z pomocy w formie ustug opiekwiczych w okresie styczed 20 16 - sierpien 201 6.

-- ----

Styczed

Luty

Marzec

Kwiecieii

Maj -

Miesi@Xo-sa-k-Wqcychh-- -

z pomocy w formie uslug

opiekuhczych

39

43

42

47

48

Kwota przeznaczona na realizacjq zadania to 280.000~4. Uslugi opiekuiicze na zlecenie OSrodka realizuje Stowarzyszenie ,,PROMYK" Klodzka Pomoc Spoleczna. Koszt jednej godziny ushg opiekuiiczych wynosi 1 1,18 z4. Uslugobiorcy pokrywajq koszty Swiadczonych uslug procentowo w zale2noSci od posiadanych dochod6w zgodnie z Uchwdq nr XXIIY190/2016 Rady Miejskiej w Klodzku z dnia 20 maja 2016 r. w sprawie okreilenia szczeg64owych warunk6w przyznawania i odp4atnoSci za ushgi opiekuicze i specjalistyczne uslugi opiekuiicze, z wyiqczeniem specjalistycznych uslug opiekuriczych dla os6b z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczeg6lowych warunkdw czqSciowego lub calkowitego zwolnienia od oplat, jak r6wnieS trybu ich pobierania.

Czenviec

Li piec

Sierpieh

IV. POMOC W FORMIE OPALU I DODATKOWE FORMY WSPARCIA

5 1

52

54

W celu zabezpieczenia najubozszych os6b i rodzin przez skutkami zimy, Ogrodek Pomocy Spoiecznej w K4odzku w miesiqcach paidziernik - listopad 2016czr., planuje udziela6 pomocy w formie zasilk6w celowych oraz specjalnych zasi4kbw celowych na czqSciowe pokrycie koszt6w na zakup opalu lub na czqSciowe pokrycie kosztbw z w i m y c h z innyrn systemem grzewczym. W przypadku podejrzenia, ze pomoc moze zostad wykorzystana niezgodnie z przeznaczeniem, pracownik socjalny OSrodka wykupuje opal dla danej osoby lub rodziny. Na realizacjq zadania OSrodek Pomocy Spo4ecznej w Klodzku zabezpieczyi kwotq 11 5 000 zi. Po przeprowadzonej diagnozie ustalono, i8 na chwile obecnq ze wsparcia w powyzszej formie mo8e skorzystat okolo 600 rodzin.

Dodatkowym elementem wsparcia i zabezpieczenia rodzin i os6b w okresie jesienno-zimowym jest pomoc finansowa w postaci zasiik6w okresowych, a takie zasiik6w stalych przeznaczonych dla os6b niezdolnych do pracy z powodu wieku, choroby.

Wg wykonania planu na dzieii 22.09.2016r., w ramach pomocy w formie zasilk6w okresowych wydatkowano kwote 1 3 19 842,ll zl. (plan: 1 464 900,OO zi). Dokonujqc co miesiqcznej analizy, wystqpiono do Wojewody DolnoSlvkiego z infonnacjq o brakach Brodk6w finansowych o kwotq 395 100 zl.

Wg wykonania planu na dzieli 22.09.2016r., w ramach pomocy w formie zasik6w stalych wydatkowano kwotq 943 93 1,6521. (plan: 987 000 z4). Dokonujqc co miesiqcznej analizy, wystqpiono do Wojewody DolnoSlqskiego z informacjq o brakach Srodk6w finansowych o kwotq 283 000 zl.

Poza iwiadczeniarni z pomocy spolecznej, Ogrodek Pomocy Spdecznej realizuje r6wniek zadania zwiqzane z wyplacaniem Swiadczen rodzinnych i Swiadczeh z funduszu alimentacyjnego, a ostatnio r6wniez (od kwietnia br.) Bwiadczen wychowawczych na dzieci. Jest to pozaubezpieczeniowy system Swiadczen socjalnych, M r y realizowany jest w oparciu o odmienne od systemu pomocy spo4ecznej, kryteria i zasady. Zalokeniem 6wiadcze6 realizowanych jako Swiadczenia rodzinne i wychowawcze jest ochrona rodzin, szczeg6lnie rodzin z dzietmi i osobarni niepelnosprawnymi.

Okres jesiemo-zimowy jest okresem wzrno2onych wydatk6w rodziny zwimych zar6wno z koniecznobiq zapewnienia odpowiedniego zabezpieczenia, jak tei? rozpoczgciem roku szkolnego, dlatego bk pomoc z systemu Bwiadczefi rodzinnych ma dodatkowo poza systemem pomocy spdecnej wesprzeb rodzinq.

Ustawodawca dostrzegl potnebg Iagodzenia niekorzystnych skutk6w finansowych, na jakie napotykajq rodziny z powodu uczqszczania dziecka do szkdy lub wychowywania dziecka niepeinosprawnego. Publiczne wsparcie w tym zakresie realizowane jest m.in. poprzez iwiadczenia rodzinne, a w szczeg6lnoici dodatki do zasiku rodzinnego. SpoSr6d wszystkich wydatMw, jakie w trakcie pobierania nauki wi- sig z utrzymaniem dziecka, szczeg6lnie wyartykulowano wydatki, jakie niesie ze sobq rozpoczpie roku szkolnego przez dziecko. Okresowe zwiqkszone koszty wywdane koniecznoiciq wypos-nia dziecka rozpoczynajqcego rok szkolny w pomoce dydaktyczne, odziek i obuwie, jak r6wnie2 koniecznoiciq ponoszenia koszt6w dojazd6w dziecka do szkdy, stanowiq gl6wne wydatki uzasadniajqx udzielenie wsparcia materialnego.

Podstawowym instrumentem wspomagania sytuacji finansowej rodzin z dziedmi w wieku szkolnym, jest dodatek do zasilku rodzinnego z tytdu rozpoczqcia roku szkolnego. Jest to iwiadczenie o charakterze jednorazowym, przyznawanym na dziecko rozpoczynaj~e naukq, bq& roczne przygotowanie przedszkolne w roku szkolnym 20 16/20 17 w wysokoici 100 zl. We wrze6niu br. wyplacono to 4wiadczenie 810 dzieciom na l4cznq kwotq 80.940 zl. Na b i e m przyjmowane sq r6wnie2, wnioski w sprawie udzielenia pomocy w takiej formie. Sytuacje te dotycq gl6wnie przypadk6w, kiedy dziecko rozpoczyna roczne przygotowanie przedszkolne lub podejmuje nauh w nowej szkole.

Poza bezpoirednimi kosztami zwitganymi z rozpocqiem roku szkolnego, rodziny z dzidmi ktbre podejmujq naukq w szkole poza miejscem stalego zamieszkania, sq narakone na dodatkowe koszty zwiqzme z koniecznoiciq zapewnienia dziecku dojazdu do szk* lub zamieszkania w miejscowo6ci, gdzie znajduje s i ~ siedziba szkoly na czas nauki. Na realizacje takiej potrzeby pojawii siq dodatek do zasilku rodzinnego z tytulu podjqcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania. Celem tego iwiadczenia jest udzielanie pomocy publicznej osobom, kt6re b& nie majq mo2liwoSci kontynuowania nauki w swoim mieScie (np. ze wzglqdu na wybrany profil szkdy lub wystqpujqq niepdnosprawnoi6), b& celowo wybierajq ksztalcenie w szkdach pdo2,onych poza Kiodzkiem. Jest to iwiadczenie o charakterze okresowym - wypiacanym w trakcie trwania roku szkolnego tj. od wrzednia danego roku do czerwca roku nastgpnego w wysokoici: - 63 zl. miesiqcznie, jekeli dziecko dojei?di?a do szkdy poza Klodzkiem, - 105 zl. miesigcznie, jeieli dziecko zafnieszkuje w miejscowoici, gdzie ma swojq siedzibq szkola. Obecnie w zwiqku z pobieraniem iwiadczefi rodzinnych w czasie trwania okresu zasikowego do 3 1 pakdziemika 2016r, przyznano prawo do tych dodatk6w 15 dzieciom, ktbre speinidy kryteriurn do jego przyznania. Mo2na r6wnie2 obecnie skladaC wnioski o przyznanie tego Bwiadczenia w przypadku, jeAeli dziecko od wrzehia br. podejmie pierwszy raz naukq w szkole poza swoim miejscem zamieszkania.

Innym kryterium powodujqcym zwiqkszone koszty utrzymania dziecka, zwlaszcza w zwi* z rozpoczqciem roku szkolnego jest jego niepelnosprawnoid. Niepehosprawne dziecko w oczywisty spos6b wymaga wiqkszych nsklad6w finansowych z w i w y c h np. z LoniecznoSciq zapewnienia traasportu, specjalnych w&6w nauki, csy te2 materid6w s w y c h do rehabilitacji i pomocy dydaktycznych.

W takim przypadku ustawa o Swiadczeniach rodzinnych przewiduje mokliwoSk wsparcia rodzin z dziekmi poprzez przymanie dodatku do zasiiku rodzinnego z tytuh ksztaicenia i rehabilitacji dziecka niepeinosprawnego. Jest to Swiadczenie przyznawane na okres zasilkowy (jednak nie dWej niz do czasu wmoSci orzeczenia o niepehosprawnoSci) w wysokoSci 80 zl. lub 100 zl. na dziecko (w zaleihoici od wieku dziecka). Warunkiem jest uvlanie dziecka za osobq niepeinosprawnq. Dodatek wypiacany jest na bieiqco, zgodnie z przyjqtymi wnioskami. We wrzeiniu br. wyplacono Swiadczenie na 104 dzieci w lqcznej kwocie 8.380~1. Dopeinieniem wsparcia dla rodzin z osobq niepeinosprawnq jest zasiiek pielqgnacyjny w wysokoSci 153 zl.mies. Rolq zasiiku pielqgnacyjnego jest czqiciowe pokrycie wydatk6w wynikajqcych z koniecznoSci zapewnienia opieki i pomocy w zwiqzku z niezdolnoSciq do sarnodzielnej egzystencji. Mote by6 wypiacany nie tylko niepeinosprawnym dzieciom, ale r6wniet dorosiym osobom niepelnosprawnym, kt6re ukohczyiy 75 rok @cia lub legitymujq siq orzeczeniem o znacznym stopniu niepeinosprawnoici, bqdi orzeczeniem o urniarkowanym stopniu niepeinosprawnoiici z zastrzeAeniem, ke niepelnosprawnoSC powstaia w okresie dziecilistwa. Srednio miesigcnie Swiadczenie wypiacane jest 650 osobom na lqcznq kwote - 99.450 zl. Okdo 70 rodzin korzysta ze wsparcia w formie Swiadczenia pielqgnacyjnego, przenaczonego dla rodzica rezygnujqcego z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad niepeinosprawnym dzieckiem w kwocie 1.300 zl.mies. Na skutek wyroku Trybunah Konstytucyjnego, zmianie ulegly przepisy dot. uprawnieh do Swiadczenia pielqgnacyjnego dla odb, kt6ryrn odebrano to prawa w lipcu 201 3r. Od maja 2014r. funkcjonuje zasiiek dla opiekuna w wysokoSci 520 zl.mies., kt6ry jest przywr6ceniem pomocy dla os6b rezygnujqcych z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad niepeinosprawnym czionkiem rodziny. Na biehqco Swiadczenie wyplacane jest 25 osobom opiekujqcym siq niepeinosprawnym czlonkiem rodziny. Poza zasiikiem dla opiekuna w celu iagodzenia skutk6w zwiqzanych z niepeinosprawnoSciq w rodzinie, wyplacamy rbwniez specjalny zasilek opiekuhczy. Jest to Swiadczenie przewidziane &e do os6b kt6re zrezygnowaiy z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad niepeinosprawnym dorosiym czionkiem rodziny, jednak nie posiadaiy nigdy wczeSniej prawa do Swiadczenia pielqgnacyjnego. WysokoSC zasiiku rbwniek wynosi 520 zl.mies. Na bieiqco wypiacany jest 18 osobom opiekujqcym siq swoimi bliskimi.

Obowizguj%cy obecnie stan prawny w zakresie udzielania pomocy rodzinie przewiduje takie w przypadku urodzenia sic dziecka, moZliwoSC objqcia kompleksowym wsparciem rodziny w poczqtkowym okresie @cia dziecka. She temu wprowadzony w styczniu br. nowy rodzaj Swiadczenia - Swiadczenie rodzicielskie w wysokoSci 1.000 zl.mies. Adresowany jest do rodzin w kt6rych urodziio siq dziecko, a rodzice nie posiadajq uprawnien do zasilku macierzyiskiego np. osoby bezrobotne, studentki, uczennice, rencistki. Dziqki tej pomocy przez okres 12 miesiqcy rodziny uzyskujq dodatkowe dochody (niezaleaie od swojej sytuacji materialnej), kt6re mogq zostak wykorzystane na potrzeby zwiqane z utrzymaniem, opiekq i pielqgnacja nowonarodzonego dziecka oraz matki. Miesiqcznie Swiadczenie to m a c a n e jest 30 matkom. Ponadto rodzic pozostajqcy w zatrudnieniu i korzystajqcy z urlopu wychowawczego udzielonego na czas sprawowania opieki nad dzieckiem mote korzystat z dodatku do zasiiku rodzinnego w wysokoiici 400 ztmies. przez okres 24 m-cy, jednak nie d u e j nii do ukohczenia przez dziecko 3 roku zycia. Jest to forma wsparcia proponowana rodzicom, k6rzy nie decydujq sip na powr6t do pracy po zakonczeniu urlopu macierzynskiego i ma na celu czqSciowe zrekompensowanie utraconego wynagrodzenia w nvi&u ze sprawowanq opiekq nad malym dzieckiem. Obecnie z takiej pomocy korzystajq 22 rodziny. Dopelnieniem pomocy dla rodziny w kt6rej urodziio sip dziecko jest jednorazowy dodatek do zasiiku rodzinnego w wysokoSci 1.000 zl. oraz jednorazowa zapomoga z tytuh urodzenia

9

dziecka r6wnieZ w wysokoBci 1.000 21. Warunkiem ich przyznania jest pozostawanie matki pod opiekq lekarskq w okresie od 10 tygodnia ci@y do dnia porodu. Z tego rodzaju wsparcia korzysta kilkana4cie nowych rodzin ka2;dego miesiqa.

Ustawa o hviadczeniach rodzinnych pozwala tzkk na udzielenie bezpoBredniego wsparcia rodzinom niepehych i wielodzietnych. Okres jesienno-zimowy wydaje siq szczegdlnie dotkliwy w sytuacji, kiedy rodzic sarnotnie wychowuje dziecko, b& jest kilkoro dziecko rozpoczynajwych swojq edukacjq. W takiej sytuacji przewidziany jest dodatek z tytulu samotnego wychowywania dziecka - przyznawany, jeieli nie zostalo ustalono ojcostwo, bqdi drugi z rodzicdw dziecka nie Me. Podstawowa wysoko4C dodatku wynosi 185 zlmies. i moke zostak podwybzona do kwoty 265 zl., jekeli do Bwiadczenia uprawnione jest dziecko niepehosprawne. Na bie- wrplacarny Swiadczenie w tej formie okdo 108 dzieciom rniesiecznie na lqcznq kwote 20.966 zl. Realizujqc zaloknia polityki prorodzinnej, system Bwiadczed rodzinnych przewiduje dla rodzin wielodzietnych wyplatg dodatkowego Bwiadczenia - dodatku na W e trzecie i kolejne dziecko uprawnione do zasiku rodzinnego. Wysoko&5 iwiadczenia wynosi 90 ztmies. na k d e uprawnione dziecko. Zwlaszcza w konteucie rozpoczqcia roku szkolnego i wystepujqych w6wczas potrzeb wydaje siq, h jest to wahy rodzaj wsparcia finansowego. Miesi~cvlie konysta z takiego dodatku ok. 150 dzieci, na lqczn~ kwote - 13.500 d.

Poza podanymi wyhej dodatkami, ktdre bezpoirednio majq lagodzit5 trudnq sytuacjq finansow& rodziny z w i ~ z przygotowaniem dzieci do roku szkolnego, rbwniek pobierany zasilek rodzinny na dzieci oraz Bwiadczenie z funduszu dimentacyjnego w sposdb poBredni pozwolq odci@yC domowy b d e t w tym okresie. Srednio miesiqcznie wyplacamy ok. 1.100 dzieeiom zasilki rodzinne na ltpznq kwotq ok. 130.000 z4. !hviadczenie z funduszu alimentacyjnego wyplacane sq dla 300 dzieei na l ~ z t q kwotq ok. 100.000 zl.mies.

Obecnie okres zasilkowy trwa do 31 p W e r n i k a kaikiego roku co oznacza, 2e we wrzeBniu i paidzierniku Bwiadczenia rodzinne wyplacane s4 bez potrzeby skladania nowych dokumentdw. Swiadczcnia sq medizowane, jako kontynuacja, co gwarantuje rodzicom nieprzerwanq M a t e i ma szczegdlne znaczenie w zwizgku z ponoszonymi we wrzeiniu i paidzierniku wydatkami szkolnymi. Od wrzeinia br. rozpocqliimy przyjmowanie wnioskdw na nowy okres zasikowy i k&da zainteresowana rodzina moke ubiegad siq o Bwiadczenia rodzinne na okres od XI 2016r. do X 20 17r.

Bez zmiany pozostajq kryteria uprawniajqe do pobierania hiadczeh tj. do zasilku rodzinnego i dodatkdw - 674 zl. w przeliczeniu na osobq w rodzinie lub 764 zl. jekeli w rodzinie wychowywane jest niepehosprawne dziecko.

Podwyhzone sq natomiast wysokoBci zasilkbw rodzitlnych i niekt6rych dodatk6w do zasilku, kt6re od 1 listopada 201 6r. wynoszq - 95 zl.mies. zasilek rodzinny na dziecko do ukodczenia 5 roku @cia, - 124 zl.mies. zasilek rodzinny na dziecko w wieku 5 - 18 lat, - 135 zl.mies. zasilek rodzinny na dziecko w wieku powykej 18 roku @cia, - 69 zl.mies. dodatek na dojazdy dziecka do szkdy, - 1 13 d.mies. dodatek na zamieszkanie, - 90 zl.rnies. dodatek z tytuh ksztalcenia i rehabilitacji dziecka niepehosprawnego do ukoficzenia 5 roku kycia, - 1 10 A.mies. dodatek z tytulu ksztalcenia i rehabilitacji dziecka niepehosprawnego w wieku powykej 5 roku 2ycia, - 193 zh ies . dodatek z tytuhr samotnego wychowywania dziecka,

- 95 zl.mies. dodatek z tytulu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej.

Od stycznia 2016r., dziqki mechanizmowi ,,zlotbwka za zlotbwkq" rodziny, kt6re przekraczajq podane wyzej kryteria ustawowe rbwniez mogq pobierat zasilki rodzinne wraz z dodatkami. Miesiqcznq kwotq wyplacanych Swiadczeli rodzinnych pomniejsza siq wdwczas o kwotq, kt6ra stanowi przekroczenie kryterium dochodowego. Przyjqcie takiego rozwiqania pozwala obecnie objqd wsparciem r6wniez rodziny, kbre osiqgajq dochody nieco wy'Lsze ni'L okreSlone w ustawie.

Niezrnienne natomiast pozostaje kryterium ustawowe uprawniajqce do pobierania Swiadczen z funduszu alimentacyjnego, kt6re wynosi 725 zl. w przeliczeniu na osobq w rodzinie.

PROGRAM ,,RODZINA 500+" - to pierwsze talc szerokie i uniwersalne wsparcie dla polskich rodzin. Celem programu jest pomoc w wychowywaniu dzieci, a &e odwhcenie trendu demograficznego.

Funkcjonujqca od 1 kwietnia 2016r. ustawa o pomocy pahstwa w wychowywaniu dzieci (Program 500+) przewiduje Swiadczenie wychowawcze niezalehe od sytuacji dochodowej rodziny w wysokoSci 500 zl.mies. dla kaidego drugiego i kolejnego dziecka w rodzinie w wieku do ukoliczenia 18 roku zycia. Dodatkowo Swiadczenie moze by6 r6wnie8 wyplacane na pierwsze dziecko rodzinom, kt6rych dochdd w przeliczeniu na osobq nie przewyksza 800 zl. lub 1.200 A. jezeli w rodzinie jest niepelnosprawne dziecko. Ten nowy rodzaj wsparcia powoduje znaczqcq poprawq sytuacji finansowej rodzin z dzieCmi i bez wqtpienia jest jednym z elementbw ich zabezpieczenia socjalnego. Przede wszystkim pozwala skupit siq na bezpoirednich potrzebach zwiqzanych z wychowywaniem dzieci, opiekq nad nimi i zaspokajaniem ich potrzeb kyciowych bez obawy o Srodki finansowe na ten cel. Pozostaje bez zwi- z uprawnieniami do Swiadczen z pomocy spolecznej i Swiadczeli rodzinnych i stanowi swoiste umpelnienie oferty pomocowej adresowanej do rodzin z dziedmi. ZakonczyliSmy podstawowy okres przyjmowania wnioskbw w sprawie Swiadczenia wychowawczego i na bieeco wyplacarny 1.270 rodzinom miesiqcznie na 1.900 dzieci. Z tego 850 sq to pierwsze, bqdi jedyne dzieci w rodzinie, a zatem to rodziny, ktbrych dochody nie przewyzszajq kwoty 800 zl. w przeliczeniu na osobq. Swiadczenie wychowawcze przyznaje siq i wyplaca na okres od 1 kwietnia 2016r. do 30 wrzeSnia 2017r. Srodki finansowe na realizacjq zadania w caloSci pochodq z dotacji otrzymywanej z budketu pahtwa. Obecnie wyplacona zostala kwota 5 651 222,30 zl (plan: 8 178 000,OO zl) Opisane wyzej systemy wsparcia i pomocy stanowiq szeroki wachlarz mozliwoSci intenveniowania i lagodzenia sytuacji kryzysowych wystqpujqcych w rodzinach. Majqc SwiadomoSC tego, ke okres jesienno-zimowy zwiqksza wydatki zwiqzane z codziennym funkcjonowaniem, prowadzimy monitoring sytuacji os6b i rodzin zagrokonych niemoknoSciq samodzielnego zaspokajania swoich potrzeb kyciowych i staramy siq w najbardziej optymalny sposbb obejmowat je wsparciem i pomocq z jednoczesnym uwzglqdnianiem posiadanych ram budketowych. Poza rozeznaniem Srodowiska prowadzona jest W e akcja informacyjna majqca na celu dotarcie do jak najwiqkszej liczby osbb i rodzin wymagajwych wsparcia, a w efekcie pomoc w przezwyciqzaniu trudnoSci kyciowych.

VI. PODSUMOWANIE PRZYGOTOWANIA OSRODKA POMOCY SPOLECZNEJ W OKRESIE ZIMOWYM W CELU ZABEZPIECZENIA O S ~ B KORZYSTAJACYCH Z POMOCY SPOLECZNEJ

1. Umieszczenie na stronach internetowych, Biuletynie Informacji Publicznej Urzqdu Miasta i OSrodka Pomocy Spolecznej oraz w innych publicznych miejscach apelu do mieszka~ic6w miasta Klodzka z proSba o sygnalizowanie standw zagrozenia zdrowia lub kycia o d b bezdomnych, samotnych, starszych, niepelnosprawnych.

11

2. Prowadzenie systematycznej akcji informacyjnej dotyczwj mo2liwoSci otrzymania pomocy oferowanej przez Oirodek Pomocy Spdecznej.

3. Wspblne patrole monitoringowe rniejsc, w kt6rych mogq przebywad osoby bezdomne prowadzone przez pracownik6w socjalnych OSrodka, funkcjonariuszy Stra2y Miejskiej oraz funkcjonariuszy Komendy Powiatowej Policji w Klodzku.

4. Monitorowanie irodowisk niezaradnych 2yciowo w celu podjpia szybkiej interwencji w razie wy-ienia bardzo niskich temperatux-.

5. Podejmowanie dzidah przez pracownikdw socjalnych w nawi-aniu kontakt6w z najbliaq rodzinq os6b bezdomnych, niepdnosprawnych, samotnie zamieszkujqcych.

6. Zwiqkszenie liczby godzin opiekuhczych w miejscu zamieszkania dla os6b samotnych niepdnosprawnych oraz prowadzenia systematycznego rozeznania potrzeb w tym zakresie.

7. Zwiqkszenie iloSci odwiedzin Brodowiskowych, co da moiliwoik ponownej oceny sytuacji rodziny i udzielenie pomocy adekwatnej do potrzeb w danej chwili.

8. Wsp6lpraca z organizacjami pozamgiowymi w zakresie realizacji programu 2ywnoSciowego FEAD.

9. Realizacja d o w e g o Programu ,,Pomoc pahstwa w zakresie dokywiania" - w ramach programu przyznawanie posilk6w w Jadlodajni, oplacanie pelnowartoSciowych obiad6w dla dzieci i miodzieky w std6wkach szkolnych, a w przypadku przeciwwskaz. zdrowotnych do korzystania z kywienia zbiorowego p~zy~lawanie Srodk6w fmansowych na zakup kywnoici.

10. Zapewnienie tymczasowego miejsca noclegowego dla os6b bezdomnych w Noclegowni przy ul. Lukasihskiego w Klodzku.

1 1. Zapewnienie gorqcego posiiku w jadladajni pny ul. Eukasiriskiego w Uodzku.

12. Zapewnienie pomocy finansowej w formie zasiik6w staiych, okresowych i celowych.

13. Zapewnienie pomocy finansowej na zakup opah (na chwilq obecm zdiagnozowano okdo 600 rodzin, kt6rych przyznane z o h e wsparcie).

14.upowszechnianie informacji w M mieszkahc6w miasta Klodzka o instytucjach z podaniem numerdw telefon6w gdzie moha uzyskad wsparcie przy udziale Parafii, ZAMG i Sp6kdzielni Mieszkaniowej w Klodzku oraz innych instytucji i podmiot6w dzialajvych na terenie miasta Klodzka.

15. Systematyczna wsp6lpraca ze szkolami w konteucie sytuacji dzieci uczqszczajqcych do ich placdwek (np. pod wzglqdem braku odziem zirnowej, obuwia zimowego).

16. Wsp6lpraca z ZAMG i Spc5ldzielniq Mieszkaniowq w Klodzku w celu przekazywania infomacji dotyczqcej przebywania na terenie ich zasob6w mieszkalnych osdb bezdomnych.

17. Wsp62praca z Wydzialem Gospodarki Mieniem Gminnym i Wsp6lnot Mieszkaniowych Urzqdu Miasta w Klodzku oraz D o r e K owq.

18. Wystepowanie z pismami w sytuacjach kryzysowych do gazowni, zakladu energetycznego z proSbq o ewentualne rozlozenie na raty rachunk6w gospodarstw domowych zagrokonych wylqczeniem ogrzewania w okresie niskich temperatur.

19. Podczas przeprowadzania wywiadow Srodowiskowych, pracownicy socjalni OSrodka, zwracaC bed4 uwage mieszkahcom na koniecznoSC sprawdzenia przewod6w kominowych oraz ich systematyczne czyszczenie i wldciwe umkowanie urzqlzen, w kt6rych odbywa siq proces spalania.

20. Kierowanie dzieci do SwietliC Srodowiskowych.

2 1. Wsp6lpraca ze Str- Miejskq w Kiodzku, Komendq Powiatowq Policji w Klodzku, ZOZ Klodzko, Str- Ochrony Kolei, przedstawicielami duchowienstwa, ZAMG Klodzko, Sp6ldzielniq Mieszkaniowq w Kiodzku oraz przedstawicielami organizacji pozanqdowych, stowarzyszeli i Z w i e u dziaikowc6w, w celu podjecia wsp6lnych dzialah w okresie zimowym na rzecz os6b bezdomnych, os6b zagrokonych bezdomnoSciq, samotnych, starszych, niepelnosprawnych.

22. OSrodek Pomocy Spolecznej w Klodzku przez caly rok pozyskuje odziez ukywanq w dobrym stanie, a takke sprzety gospodarstwa domowego, kt6re przekazywane sq do os6b najbardziej potrzebujqcych. Zimowa odziez przekazywana bqdzie w okresie zimowym osobq wymagajqcych wsparcia w tym zakresie. 23. Wsp6lpraca z Zakladem Karnym w Kiodzku z zakresie informowania o zwolnieniach z placdwki potencjalnych os6b bezdomnych z terenu miasta Klodzka.

24. Uzupelnianie pomocy dla rodzin z dzieCmi o dodatkowq forme wsparcia w postaci Swiadczeli rodzinnych, Swiadczen z funduszu alimentacyjnego i Swiadczenia wychowawczego.

1. Brak miejsc noclegowych dla os6b bezdomnych znajdujqcych s i ~ pod wplywem alkoholu;

2. Ograniczona baza noclegowa dla os6b bezdomnych przy ul. Lukasiliskiego (moke przebywaC 20 osbb);

3. Brak wyrai?enia zgody przez osoby bezdomne do skierowania do noclegowni lub schroniska;

4. Brak miejsc noclegowych dla mieszanych par bezdomnych;

5. Lmanie regulaminu noclegowni przez osoby bezdomne, kt6re w niej przebywaj4

6. Brak miejsc noclegowych dla os6b bezdomnych z zaburzeniami psychicmymi;

7. Brak zainteresowania rodziny w stosunku do swoich krewnych w szczeg6lnoSci os6b starszych, niepelnosprawnych czy te2 os6b bezdomnych;

8. Uzaleinienie od alkoholu czeSci os6b bezdomnych, a taki5e innych os6b;

9. Przerwanie nauki przez pelnoletnie dzieci i w zwiqzku z tym utrata uprawnien do iwiadczeli rodzinnych i funduszu alimentacyjnego;

-4 .: ' . 0 -

.? A 8

10. &viahomosid spol~czna dotycwa koniecznohi reagowania na problemy innych os6b i

Jak co roku, apelujemy o wsp6lne reagawanie i wsp6lprac~ z nasq jednostkq w celu zabezpieczenie potrzeb os6b bezdomnych, samotnych rodzic6w z dziedmi, os6b starszych, samotnych i niepehosprawnych, w okresie dhgotrwalych niskich temperatur. Celem akcji bedzie skuteczna ochrona i wsparcie os6b najbardziej potrzebujqcych pomocy w sytuacji zagrokenia @cia, w tyrn r6wnie8 os6b bqdwych pod wplywem alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych w ramach prozdrowotnej i .4rodowiskowej terapii ulicznej.

,,Dobre miasto" to takie, kt6re gwarantuje swoim mieszkaiiom rniedzy innymi pocmcie bezpieczehstwa, dostep do ushg i zaspokojenia podstawowych potrzeb, moi?liwosid budowania pozytywnych relacji z innymi ludimi.~~ - -. . r' : f