AZƏRBAYCAN TİBB UNİVERSİTETİ

PEDİATRİYA FAKULTƏSİ

TƏDRİS PLANI

2010-2016

1

“Anatomiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İnsan anatomiyası fənninə giriş. Anatomiyanın məqsədi, vəzifələri və

öyrənilməsi metodları. Anatomiyanın digər bioloji və tibbi elimlər arasında yeri. Yaş anatomiyanın vəzifələri. Anatomiyanın qısa tarixi. Anatomiyanın Azərbaycanda inkişafı

2

2. İnsan embriogenezinin mərhələləri. Prenatal və postnatal ontogenezin xüsusiyyətləri. Toxumalar, orqanlar və sistemlər

2

3. Skeletin ümumi anatomiyası. Sümüklərin quruluşu, forması, təsnifatı, fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri. Sümüklərin inkişafı və xüsusiyyətləri. Prenatal və postnatal dövrdə skeletdə baş verən anatomik dəyişikliklər. Sümüküstlüyü və sümük iliyi

2

4. Sümük birləşmələrinin (artrologiya) funksional anatomiyası. Birləşmələrin növləri, fasiləsiz və fasiləli birləşmələrin anatomik xüsusiyyətləri. Oynaqların təsnifatı. Birləşmələrin inkişafı və ayrı-ayrı yaş dövrlərində xüsusiyyətləri

2

5. Gövdə sümükləri və onların quruluş xüsusiyyətləri, inkişafları. gövdə sümüklərinin birləşmələri. Tam onurğa və tam döş qəfəsi, hərəkətləri, fərdi, cinsi, yaş xüsusiyyətləri, variasiya və anomaliyaları. Tam onurğada əyriliklərin formalaşması və onların funksional əhəmiyyəti. Yuxarı və aşağı ətraf sümükləri və onların quruluş xüsusiyyətləri, inkişafları, variasiya və anomaliyaları. Ətraf sümüklərinin birləşmələri

2

6. Kəllənin ontogenezdə inkişafı, tam kəllə forması, yaş, cinsi və fərdi xüsusiyyətləri, anomaliyaları. Yenidoğulmuşların kəlləsinin fərqləndirici xüsusiyyətləri. Kraniometriya haqqında anlayış

2

7. Əzələlərin morfo-funksional anatomiyası. Əzələlərin quruluşu, təsnifatı. Əzələnin qüvvəsi və işi. Birqollu ling haqqında  anlayış. Əzələnin köməkçi aparatı. Eninə zolaqlı əzələlərin inkişafı. Yenidoğulmuşlarda əzələlərin xüsusiyyəti. Ontogenezin ayrı-ayrı mərhələlərində əzələlərin inkişaf xüsusiyyətləri

2

Cəmi: 14

“Anatomiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İnsan anatomiyası kafedrasında tədris prosesinin təşkili. Anatomik

nomenklatura. Bədəndən keçirilən ox və səthlər. Adi fəqərənin quruluşu. Boyun, döş, bel fəqərələri. Oma və büzdüm sümükləri

2

2. Fəqərənin birləşmələri 23. Qabırğa və döş sümüyü. Qabırğaların fəqərələrlə və döş sümüyü ilə

birləşmələri. Tam döş qəfəsi2

2

4. Yuxarı ətraf sümükləri 25. Yuxarı ətraf qurşağı sümüklərinin birləşmələri. Bazu və dirsək oynaqları. Said

və əl sümüklərinin birləşmələri2

6. Çanaq və bud sümükləri, yaş xüsusiyyətləri 27. Baldır və ayaq sümükləri 28. Aşağı ətraf qurşağı sümüklərinin birləşmələri. Bud-çanaq oynağı 29. Diz oynağı. Baldır və ayaq sümüklərinin birləşmələri 210. Tam çanaq, ölçüləri, cinsi və yaş xüsusiyyətləri. Tam ayaq11. Kəllənin ümumi icmalı. Alın, əsas, ənsə və təpə sümükləri12. Gicgah sümüyü, quruluşu, kanalları 213. Xəlbir sümüyü, əng, çənə və üzün xırda sümükləri 214. Kəllənin beyin hissəsinin topoqrafiyası. Kəllə qapağı. Gicgah çuxuru. Xariçi

və daxili kəllə əsası2

15. Kəllənin üz hissəsinin topoqrafiyası. Göz yuvaları. Burun boşluğu. Gicgahaltı və qanad-damaq çuxurları

2

16. Kəllə sümüklərinin birləşmələri. Gicgah-çənə oynağı 217. Osdeosindesmologiyadan preparatların qəbulu 218. Əzələ bəhsinin icmalı. Baş əzələləri 219. Boyunun əzələ və fassiyaları 220. Baş və boyun əzələlərinin təşrihi. Boyunun topoqrafiyası 221. Döşün əzələ və fassiyaları. Diafraqma. Qoltuq çuxuru 222. Qarnın əzələ və fassiyaları. Düz əzələ yatağı. Qasıq kanalı. Yaş xüsusiyyətləri 223. Arxanın səthi, dərin əzələ və fassiyaları 224. Çiyin qurşağının və bazunun əzələ və fassiyaları 225. Said və əlin əzələ və fassiyaları 226. Yuxarı ətraf əzələ və fassiyalarının topoqrafiyası 227. Çanağın əzələ və fassiyaları 228. Bud, baldır, ayaq əzələləri və fassiyaları 229. Aşağı ətrafın əzələ və fassiyalarının topoqrafiyası 230. Dayaq-hərəkət aparatından ümumiləşmiş sorğu 231. Ağız boşluğu, dişlər, dil və ağzı suyu vəziləri 232. Yumşaq damaq, udlaq və qida borusu 233. Mədə və bağırsaqlar 234. Qaraciyər, öd kisəsi və mədəaltı vəzi. Dalaq 235. Periton və onun topoqrafiyası, yaş və cinsi xüsusiyyətləri 236. Burun boşluğu. Qırtlaq, yaş xüsusiyyətləri 2

3

37. Traxeya və baş bronxlar: quruluşu, topoqrafiyası və yaş xüsusiyyətləri 2Cəmi 74

“Anatomiya II” fənnindən mühazirələin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Daxili orqanların ümumi icmalı. Boşluqlu və borulu orqanların quruluşu.

Vəzilər, onların quruluşu və təsnifatı. İlk bağırsaq borusunun inkişafı. Mədə və bağırsaqların funksional anatomiyası

2

2. Qaraciyər və mədəaltı vəzilərin funksional anatomiyası, ontogenezdə inkişafı. Periton haqqında anlayış, onun topoqrafiyası və inkişafı. Ontogenezdə peritonun inkişafı

2

3. Tənəffüs orqanlarının funksional anatomiyası və ontogenezdə inkişafı, anomaliyaları və variantları

2

4. Sidik orqanlarının funksional anatomiyası, ontogenezdə inkişafı, variasiya və anomaliyaları

2

5. Cinsiyyət orqanlarının funksional anatomiyası, ontogenezdə inkişafı, variasiya və anomaliyaları. Endokrin vəzilərin təsnifatı, funksional anatomiyası və ontogenezdə inkişafı, xüsusiyyətləri

2

6. Sinir sisteminin ümumi anatomiyası. Sinir sisteminin quruluş elementləri. Sinir sisteminin inkişafı. Onurğa beyninin quruluşu. Onurğa beyni və beyin qişaları. Beyin-onurğa beyni mayesinin əmələ gəlməsi

2

7. Baş beyinin quruluşu. Ağ və boz maddələr. Beyin qabığının sitomieloarxitektonikası. Beyin qabığında funksiyaların dinamik lokalizasiyası. Beyinin ağ maddəsinin funksional anatomiyası. Aparıcı yolların təsnifatı. Onurğa beyninin və baş beynin aparıcı yolları

2

Cəmi: 14

“Anatomiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ağciyərlər 22. Plevra və orta divar 23. Plevra və ağciyərlərin topoqrafiyası. Plevra cibləri 24. Həzm və tənəffüs orqanlarında kollokvium qəbulu 25. Böyrəklər: quruluşu, topoqrafiyası, yaş xüsusiyyətləri 2

6. Sidikçıxarıcı yolların anatomiyası 2

4

7. Kişi daxili cinsiyyət orqanları. Xaya və xayalığın quruluşu, topoqrafiyası 28. Toxumçıxarıcı yollar. Kişi cinsiyyət orqanları 29. Qadın cinsiyyət orqanları. Yumurtalıq və uşaqlıq borularının anatomiyası 210. Uşaqlıq, uşaqlıq yolu. Qadın cinsiyyət orqanları 211. Aralığın əzələ və fassiyaları 212. Daxili sekresiya vəziləri 213. İmmum sistem orqanları 214. Sidik cinsiyyət orqanları və endokrin orqanlarından kollokvium qəbulu 215. Onurğa beyni: inkişafı, quruluşu və topoqrafiyası. Onurğa beyni sinirləri 216. Beyin və onurğa beyni qişaları 217. Beynin şöbələri. Beyin əsasında kəllə sinirlərinin topoqrafiyası 218. Beyin yarımkürələri, çəpgən. Beyin yarımkürələrinin bayır səthlərinin

quruluşu2

19. Beyin yarımkürələrinin içəri və aşağı səthlərinin quruluşu 220. Döyənək cisim, tağ, ön bitişmə. Qabıqaltı nüvələr və daxili kapsul 221. Qoxu beyni və yan mədəciklərin anatomiyası 222. Ara beynin anatomiyası. III mədəcik 223. Orta beynin quruluşu, nüvələri, orta beyin su kəməri 224. Rombabənzər beyin boğazı. Arxa beynin quruluşu, körpü, nüvələri 225. Beyincik, onun quruluşu. Beyinciyin nüvələri, ayaqcıqları və onların tərkibi 226. Uzunsov beyin, IV mədəcik. Rombabənzər çuxurda yerləşən nüvələrin

topoqrafiyası2

27. Beynin frontal, horizontal, sagittal kəsiklərində ağ və boz maddənin topoqrafiyası

2

28. Beyin qabığının quruluşu:vəzilərin beyin qabığında lokalizasiyası haqqında 229. Sinir sisteminin ağ maddəsinin funksional xüsusiyyətləri. Aparıcı yollar 230. Sinir sistemindən kollokvium qəbulu 2

Cəmi: 60

“Anatomiya III” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Duyğu orqanları və 12 cüt kəllə sinirləri. Analizator haqqında təlim.

Analizatorun tərkibi və onun funksional birliyi. Reseptorlar və onun təsnifatı, görmə, dəhliz-ilbiz orqanlarının funksional anatomiyası. Qoxu və dad

2

5

orqanları. Dəri-duyğu orqanı. Duyğu orqanlarının yaş xüsusiyyətləri2. Ürək qan-damar sisteminin ümumi icmalı. Onun inkişafı. Qan dövranları

(yumurta sarısı, cift, böyük və kiçik qan dövranları)2

3. Qan damarlarının ümumi anatomiyası. Arteriyaların, venaların və kapillyarların quruluşu. Anastomozlar. Yerli qan dövranı: mikrosirkulyasiya. Kollateral qan cərəyanı. Damarların yerləşməsi və gedişinin qanunauyğunluğu və şaxələnməsi. Damar torları və kələfləri. Venoz ciblər

2

4. Ürək: inkişafı, quruluşu, topoqrafiyası və funksional anatomiyası, yaş xüsusiyyətləri

2

5. Başın, gövdənin və ətrafların damar və sinirlərinin (kələflərin) xüsusiyyətləri, topoqrafiyası və funksional anatomiyası

2

6. Limfa sisteminin funksional anatomiyası 27. Vegetativ sinir sisteminin funksional anatomiyası 2

Cəmi: 14

“Anatomiya III” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Duyğu orqanları və 12 cüt kəllə sinirləri. Qoxu orqanı. Qoxu sinirləri 22. Görmə orqanı, göz almasının quruluşu. Görmə siniri, görmə yolu 23. Gözün köməkçi aparatı. III, IV və VI cüt kəllə sinirləri 24. Dəhliz-ilbiz orqanı, xarici və orta qulaq 25. Dəhliz-ilbiz orqanı. Daxili qulaq. VIII cüt kəllə siniri, eşitmə və müvazinət

analizatorlarının aparıcı yolu2

6. Dad orqanı, yaş xüsusiyyətləri. VII-IX cüt kəllə sinirləri, dad analizatorunun aparıcı yolu

2

7. Dəri və onun törəmələri. Süd vəziləri 28. V cüt kəllə siniri 29. X, XI, XII cüt sinirlər 210. Ürək və ürək kisəsinin quruluşu. Ürəyin qidalanması və innervasiyası, yaş

xüsusiyyətləri2

11. Ürəyin topoqrafiyası, hüdudları və qapaqlarının döş qəfəsinin ön divarına proyeksiyası, yaş xüsusiyyətləri

2

12. Duyğu orqanları, 12 cüt kəllə siniri və ürək preparatının hazırlanması və preparatlarının qəbulu

2

13. Qan-damar sistemi haqqında ümumi məlumat 214. Aorta və onun hissələri. Qalxan aorta və aorta qövsü 2

6

15. Ümumi və xarici yuxu arteriyaları 216. Daxili yuxu arteriyaları. Böyük beynin arterial dövranı 217. Körpücükaltı arteriya 218. Baş beyin venaları, beynin sərt qişasının venoz cibləri, başdan və boyundan

venoz qanın axma yolları. Yuxarı boş vena2

19. Onurğa beyni sinirlərinin arxa və ön şaxələri, kələflər. Boyun kələfi və onun şaxələri

2

20. Yuxarı ətrafın arteriya və venaları 221. Bazu kələfi, qısa və uzun şaxələri 222. Döş aortası, parietal və visseral şaxələri. Tək və yarımtək venalar.

Qabırğaarası sinirlər2

23. Qarın aortasının parietal və visseral şaxələri 224. Ümumi, xarici və daxili qalça arteriyaları və venaları 225. Aşağı boş vena və qapı venası 226. Aşağı ətrafın arteriya və venaları 227. Bel kələfinin şaxələri, innervasiya zonası 228. Oma kələfinin uzun və qısa şaxələri, aşağı ətrafın innervasiyası 229. Limfa sistemi 230. Vegetativ sinir sistemi 2

Cəmi: 60

7

“Tibbi Biologiya və Genetika I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Həyatın mahiyyəti. Təkamül baxımından canlıların quruluş səviyyələri. 22. Hüceyrə – canlı materiyanın əsas formasıdır. 23. Genin strukturu və onun iş mexanizmi. 24. Cinsiyyətin biologiyası və genetikası. 25. Çoxalma canlıların universal xüsusiyyətidir. Çoxalma formalarının təkamülü. 2

Cəmi : 10

“Tibbi Biologiya və Genetika I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Mikroskopun quruluşu və istifadə olunma üsulları. Bitki hüceyrəsinin mikroskopik

quruluşu2

2. Heyvan hüceyrəsinin mikroskopik quruluşu. 2

3. Hüceyrə orqanelləri. Onların morfofunksional quruluşu və əhəmiyyəti. Sitoplazmanın törəmələri.

2

4. Xromosomun quruluşu. Kariotip haqqında anlayış 2

5. Hüceyrənin bölünməsi. Mitoz, amitoz. 2

6. Meyoz. Sitoloji və sitogenetik xüsusiyyətləri. Cinsi hüceyrələrin quruluşu. İnsanda qametogenez. Mayalanma.

2

7. Seminar. Hüceyrə biologiyasının molekulyar aspektləri. 2

8. İrsən keçmənin tipləri. Mono-,di- və polihibrid çarpazlaşma. Allel genlərin qarşılıqlı təsiri.

2

9. Qeyri – allel genlərin qarşılıqlı təsiri. 2

10. Genlərin ilişikliyi və krossinqover. Xromosom xəritələri. 2

11. Əlamətlərin cinsiyyətlə ilişikli irsən keçməsi. 2

12. Əlamətlərin kəmiyyət dəyişkənliyinin öyrənilmə üsulları. 2

13. Seminar. Hüceyrə səviyyəsində genetik hadisələr 2

14. Sorğu 2

15. İnsan irsiyyətinin əsas öyrənilmə üsulları. Dermatoqlifika. 2

16. İnsan kariotipi və onun öyrənilmə üsulları. 2

17. Cinsi xromatin və onun təyini üsulları. 2

18. İnsan populyasiyasında əlamətlərin. 2

19. Seminar. Molekulyar səviyyədə genetik hadisələr. 2

20. Onurğasız heyvanların fərdi inkişaf qanunauyğunluqları. 2

21. İbtidai xordalı heyvanların fərdi inkişaf qanunauyğunluqları. 2

8

22. Onurğalı heyvanların fərdi inkişaf qanunauyğunluqları 2

23. İnsan irqlərinin əsas tiplərinin xarakteristikası. İnsan kəlləsinin quruluşunda irqi və cinsi polimorfizm.

2

24. Seminar. İnsanın molekulyar və xromosom xəstəlikləri. 2

25. Sorğu 2

Cəmi : 50

“Tibbi Biologiya və Genetika II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ontogenezin biologiyası. Kritik dövrlər, anomaliyalar və inkişaf qüsurları. 2

2. Parazitizmin bioloji və molekulyar əsasları 2

3. Nəzəri və tətbiqi biologiyanın əsasları. 2

4. Populyasiyanın genetikası. İnsan genetik tədqiqatların obyekti kimi. 2

5. Mühitin zədələyici amilləri(muogen, kanserogen və teratogen amillər)Regenerasiya – orqan və toxumaların inkişaf prosesi kimi. Transplantasiya, üzv və toxumaların eksplantasiyası

2

Cəmi : 10

“Tibbi Biologiya və Genetika II”fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İbtidailər – insan parazitləri kimi. Sarkodinlər. Qamçılılar. Sporlular. İnfuzorlar. 2

2. Seminar. İnsanın qocalması və herantologiyanın problemləri. 2

3. Yastı qurdlar – insan parazitləri kimi. Sorucular. Lentşəkilli qurdlar. 2

4. Sap qurdlar – insan parazitləri kimi. Əsl sap qurdlar. 2

5. Mühüm helmintozların insana yoluxma yolları və onların laborator diaqnostikası 2

6. Həlqəvi qurdlar. Zəlilər, anatomik morfoloji quruluşu və tibdə əhəmiyyəti. 2

7. Seminar. Heyvan orqanizmləri – parazitar insan xəstəliklərinin törədicilərinin sahibi kimi.

2

8. Sorğu. 2

9. Buğumayaqlılar və onların tibdə əhəmiyyəti. Hörümçəkkimilər. Aranea, Scorpiones dəstələri.

2

10. Buğumayaqlılar və onların tibdə əhəmiyyəti. Hörümçəkkimilər. Acari dəstəsi 2

11. Buğumayaqlılar və onların tibdə əhəmiyyəti. Cücülər. Blattoidea, Anoplura, Aphaniptera dəstələri.

2

12. Buğumayaqlılar və onların tibdə əhəmiyyəti. İkiqanadlılar. Muscidae. Culicidae, 2

9

Psychodidae fəsilələri

13. Xordalılar tipi. Xordalıların xalq təsərrüfatı, elmi və epidemioloji əhəmiyyəti. Başıxordalılar və balıqlar sinfi.

2

14. Xordalılar tipi. Xordalıların xalq təsərrüfatı, elmi və epidemioloji əhəmiyyəti. Suda – quruda yaşayanlar sinfi

2

15. Xordalılar tipi. Xordalıların xalq təsərrüfatı, elmi və epidemioloji əhəmiyyəti. Sürünənlər sinfi

2

16. Xordalılar tipi. Xordalıların xalq təsərrüfatı, elmi və epidemioloji əhəmiyyəti. Quşlar

2

17. Xordalılar tipi. Xordalıların xalq təsərrüfatı, elmi və epidemioloji əhəmiyyəti. Məməlilər.

2

18. Xordalı heyvanların dəri örtüyünün anatomiyası 2

19. Xordalı heyvanların skeletinin anatomiyası 2

20. Xordalı heyvanların həzm sisteminin anatomiyası 2

21. Xordalı heyvanların ifrazat sistemlərinin anatomiyası 2

22. Xordalı heyvanların tənəffüs sistemlərinin anatomiyası 2

23. Xordalı heyvanların qan-damar sisteminin anatomiyası 2

24. Seminar. İnsanın mənşəyi. 2

25. Sorğu. 2

Cəmi: 50

10

“Tibbi və bioloji fizika” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Canlı oqanizmdəki periodik proseslər. Harmonik rəqs. Rəqslərin toplanması.

Mürəkkəb rəqslər və onların sadə rəqslərə ayrılması. Sönən və məcburi rəqslər. Mexaniki dalğalar və оnun tənliyi. Dalğanın enerji seli. Dopler effekti və onun tibbdə tətbiqi.

2

2. Akustika. Səsin təbiəti və fiziki xarakteristikaları. Audometriya. Klinikada səs metodları vasitəsilə tədqiqatların fiziki əsasları. Səs dalğalarının mühit sərhəddindən qayıtması və sınması. Dalğa müqaviməti. İnfrasəs və ultrasəs. Ultrasəsin tibbdə tətbiqi. İnsanın tibbdə tətbiqi. Eşitmənin fizikası.

2

3. Elektrik sahəsi və onun xarakteristikası. Elektrik dipolu. Dipolun elektrik sahəsi. Dipol elektrik sahəsində. Elektrik sahənin enerjisi. Multipol haqqında anlayış. Elekrik dipol generatoru (cərəyan dipolu). Elektrokardioqrafiyanın fiziki əsasları. Vektorkardioqrafiya.

2

4. Bioloji membranın quruluşu və fiziki xassələri. Molekulların (atomların) membrandan daşınması. Fik tənliyi. Fik tənliyi. İonların membrandan daşınması. Nernst-Plank tənliyi. Aktiv və passiv daşınma. Bioelektrik potensialı. Membran potensialı. Sükunət potensialı. Təsir potensialı və onun yayılması.

2

5. Мaqnit sahəsi və onun xarakteristikası. Savar-Laplas qanunu və onun tətbiqləri. Maqnit sahəsinin cərəyanlı naqilə təsiri. Amper qanunu. Maqnit sahəsinin hərəkət edən yükə təsiri. Lorens qüvvəsi. Elektromaqnit üsulu ilə qanın sürətinin təyini. Orqanizm toxumalarının maqnit xassəıəri. Maqnitobiologiyanın fiziki əsasları. Maqnitokardioqrafiya.

2

6. Sərbəst elektromaqnit rəqsləri. Dəyişən cərəyan. Dəyişən cərəyan dövrəsində aktiv, induktiv və tutum müqavimətləri. Dəyişən cərəyan dövrəsinin tam müqaviməti. Gərginlik rezonansı. Orqanizm toxumalarının tam müqavimət (impedans). Reoqrafiyanın fiziki əsasları və onun tibbdə tətbiqi.

2

7. Мaksvell nəzəriyyəsi haqqında anlayış Dəyişmə cərəyanı. Elektromaqnit dalğaları. Elektromaqnit dalğalarının şkalası. Tibbdə qəbul olunmuş tezlik intervallarının təsnifatı. Tibbi-bioloji informasiyaların alınması, ötürülməsi və qeyd olunması. Tibbi bioloji informasiya datçikləri. Siqnalların ötürülməsi. Radiotelemetriya.

2

8. Sabit cərəyanın orqanizm toxumalarına ilk təsiri. Qalvanizasiya. Dərman maddələrinin elektroforezi. Dəyişən (impuls) cərəyanın, dəyişən elektrik sahəsinin, dəyişən maqnit sahəsinin və yüksək tezlikli elektromaqnit dalğalarının orqanizm toxumalarına təsiri.

2

9. İşığın interferensiyası. Koherentlik. Nazik lövhələrdə interferensiya. İnterferensiyanın tətbiqləri. Optikanın şəffaflaşması. İnterferometrlər və onların tibbdə tətbiqi. İnterferensiya mokroskopu haqqında anlayış.

2

10. İşığın difraksiyası. Huygens-Frenel prinsipi. Paralel şüaların bir yarıqdan difraksiyası. Difraksiya qəfəsi. Difraksiya qəfəsinin (spektral cihazın) bucaq dispersiyası və ayırdetmə qabiliyyəti. Holoqrafiya və onun tibbdə tətbiqi.

2

11. İşığın polyarlaşması. Malyus qanunu. İşığın iki dielektrik sərhəddindən qayıtması və sınması zamanı polyarlaşması. Qoşa şüasınmada polyarlaşma. Polyarizasiya müstəvisinin fırlanması. Polyarimetriya. Polyarlaşmış işığın alınması (nikol

2

11

prizması) və onun tibbdə tətbiqi.

12. İstilik şüalanmasının xarakteristikaları. Kirhof qanunu. Mütləq və nisbi cismin şüalanma qanunları. Plank düsturu. Orqanizmin istilik şüalandırması. Termoqrafiya haqqında anlayış. İnfraqırmızı və ultrabənövşəyi şüalar və onların tibbdə tətbiqi.

2

13. Rentgen şüaları. Tormozlanma və xarakteristik rentgen şüaları. Rentgen şüalarının maddə ilə qarşılıqlı təsiri. Rentgen şüaların tibbdə tətbiqinin fiziki əsasları. Rentgenstruktur analizin əsasları.

2

14. Radioaktivlik. Radioaktiv parçalanmanın əsas qanunu. Aktivlik. İonlaşdırıcı ıüaların maddə ilə qarşılıqlı təsiri. İonlaşdırıcı şüaların orqanizmə təsirinin biofiziki əsasları. Radionuklidlərin və neytronların tibbdə tətbiqi. Dozimetriyanın elementləri. Şüalanma və ekspozisiya dozaları. Ekvivalent doza. İonlaşdırıcı şüalardan mühavizə üsulları.

2

15. Atom və molekulların elektromaqnit dalğaların şüalandırması və udması. Spontan və məcburi şüalanmalar. Rubin lazeri. Helium-Neon lazeri. Lazer şüalanmasının əsas xassələri. Lazerlərin tibbdə tətbiqi.

2

Cəmi : 30

“Tibbi və bioloji fizika” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Fizikanın tibbdə rolu. Fiziki kəmiyyətlərin ölçülməsində buraxılan xətalar və

onların hesablanması (lаboratoriya işlərinin tələbələr arasında paylanması)2

2. Harmonik rəqsin parametrlərinin yaylı rəqqas vasitəsilə təyini 2

3. Mayelərin daxili sürtünmə əmsalının Ostvald və Qess viskozimetri vasitəsilə təyini.

2

4. Mayelərin sürtünmə əmsalının Stoks üsulu ilə təyini. 2

5. Mayelərin səthi gərilmə əmsalının damcı üsulu ilə təyini. Qan təzyiqinin ölçülməsinin fiziki əsasları.

2

6. Bərk cisimlərin xüsusi çəkisinin piknometr vasitəsilə təyini. Havanın rütubətinin Avqust psixrometri vasitəsilə təyini

2

7. Qalvanizasiya cihazının işi. Elektroforez üsulu ilə ionların yürüklüyünün təyini. 2

8. Ultrayüksəktezlikli elektrik rəqslərinin orqanizm təsiri. UYT cihazının işi. 2

9. Dəyişən cərəyan dövrəsində omik, induktiv və tutum müqavimətinin öyrənilməsi. 2

10. Termocüt və termistorun dırıcılınmısi və onun vasitəsilə temperaturun ölçülməsi 2

11. Difraksiya qəfəsi vasitəsilə dalğa uzunluğunun təyini 2

12. Polyarimetr vasitəsilə şəkər məhlullarının konsentrasiyasının təyini 2

13. Mikroskopun böyüdülməsi təyini 2

14. Məhlulun konsentrasiyasının kolorimetr vasitəsilə təyini 2

12

15. Mexaniki rəqslər və dalğalara aid məsələ həlli 2

16. Аkustikaya aid məsələ həlli 2

17. Мayelərin axını və bioloji toxumaların müxaniki xassələrinə aid məsələ həlli 2

18. Mexanika bəhsinə aid yoxlama yazı işi 2

19. Еlektrik sahəsinə aid məsələ həlli 2

20. Мaqnit sahəsinə aid məsələ həlli 2

21. Dəyişən cərəyana, elektromaqnit rəqsləri və dalğalarına aid məsələ həlli 2

22. Elektrik və maqnit sahəsinə aid yoxlama yazı işi 2

23. Həndəsi optika və işığın kvant xassəsinə aid məsələ həlli 2

24. İşığın interferensiyasına aid məsələ həlli 2

25. İşığın difraksiyasına aid məsələ həlli 2

26. İşığın polyarlaşması və cisimlərin istilik şüalanmasına aid məsələ həlli 2

27. İşığın maddə ilə qarşılıqlı təsiri və renrgen şüalanmasına aid məsələ həlli 2

28. Radioaktivlik və dozimetriyaya aid məsələ həlli 2

29. Optika bəhsinə aid yoxlama yazı işi 2

30. Yekun dərs 2

Cəmi : 60

“Xarici dil-İngilis dili I”fənnindən mövzu planı

№ Мövzunun adı Saat

1. İngilis əlifbası. Səslərin xarakteristikası. 22. “Parts of the Body” 23. “To have” feli. İsim. İsimlərin Yiyəlik halı 24. Sifət. Sifətin dərəcələri. Zərf. “There be” ifadəsi. Say. 25. “Our family”. The Present Indefinite Tense 26. “Azerbaijan Medical University” 27. “Medical Education in Our Republic”. The Present Participle. The Present

Continuous Tense Form. 2

8. “Medical Education in Great Britain” 29. Newspaper Material 410. National Holidays 411. “A Visit of a Doctor”. The Past Indefinite Tense Form. 212. “My Working Day” 213. “We Study Anatomy”. “The Skeleton” 214. “At The Hospital” 215. “The Azerbaijan Republic”. Modal Verbs. 216. “Baku” 217. “Medical Cooperation” 218. Translation of the Additional Medical Text 419. “How to Take the Pulse”. The Past Continuous Tense Form” 220. “Our Profession”. The Future Indefinite Tense Form. 2

13

21. “Hippocrate’s Oath” 222. “Blood Pressure” 223. “Great Britain and London”. The Future Continuous Tense Form. 2

24. “English Meals” 225. “National Health Service in England” 226. “M.A.Topchibashov” 227. Control Work. 2

Cəmi: 60

“Xarici dil-İngilis dili II”fənnindən mövzu planı

№ Мövzuların adı Saat

1. “The Care of Public Health in the Azerbaijan Republic”. Equivalents of Modal Verbs

4

2. “Medical Service in the USA” 43. In-Patient Department”. Participle I Present Perfect Tense Form 4

4. “History of the Illness” 25. “Examination of the Patient” 46. “At the Polyclinic”. The Past Perfect Tense Form 27. Control Translation 28. “A District Doctor” 49. Newspaper Material 410. “W.C.Roentgen” 211. “First Aid Station”. The Future Perfect Tense Form 212. “The Ambulance Doctor” 413. “Diphtheria” 414. Credit Test 2

Cəmi: 45

“Xarici dil-İngilis dili III”fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. “At the Chemist’s”. The Passive Voice 22. “To Order the Medicine”. The Indefinite Passive Voice 23. “Abu Ali Ibn Sina”. The Infinitive and its Functions 2

4. “Liver”. The Participle I and its Functions 25. Translation of the Medical Text 26. „Spleen“. The Participle II and its Functions 2

14

7. „The Importance of Hereditary Factors in the Development of Cancer“. The Gerund

2

8. Newspaper Material 29. “Digestion in the Mouth”. “ Diseases of the Teeth” 210. “The Influenza” 211. “The Heart”. The Perfect Passive Forms 212. “The Work of the Human Heart”. The Present Perfect Passive 2

13. “Circulation of the Blood”. The Past Perfect Passive 214. “Vitamins” 215. Credit Test 2

Cəmi: 30

“Xarici dil-İngilis dili IV”fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. „Foods“. Sequence of Tenses 2

2. Translation of the Special Medical Text 6

3. „Kidneys“. Revision (General, Special Questions) 2

4. „The Lungs“. Revision (Disjunctive. Alternative Questions) 2

5. „Pulmonary Tuberculosis“ 2

6. „Lobular Pneumonia“ 2

7. „R. Koch“ 2

8. „A. Fleming“ 2

9. „Systems of Body“ 2

10. „I.P. Pavlov“ 2

11. „I.N. Pirogov“ 2

12. „Blood“. „I.M. Sechenov“ 2

13. „Metabolism“. Revision 2

Cəmi : 30

“Latın dili” fənnindən mövzu planı

15

№ Mövzuların adı Saat1. Kursa giriş. Latın əlifbası. Fonetika.

Fonetika. Hecanın uzunluğu. Vurğu22

2. Fel. Ümumi məlumat.Felin indiki zamanı. Məlum və məchul növ. Felin əmr və lazım forması. «еsse» və «fieri» feli.

22

3. İsim haqqında ümumi məlumat.İsmin I hallanması. «е» ilə bütün yunan mənşəli isimlərI hallanmaya aid qadın cinsli termin elementlər.

22

4. İsmin II hallanması.Kişi cinsi. Leksika. Çalışmaİsmin II hallanması. Orta cins. Leksika. Çalışma

22

5. Sifət haqqında ümumi məlumat. Çalışma.Sifətin I və II hallanması. Çalışma.Кеçmiş zaman feli sifətlər.

22

6. İsmin III hallanması. Ümumi hallanmaKişi cinsli isimlər. Çalışma. Leksika.

22

7. Qadın cinsli isimlər. Çalışma. LeksikaОrta cinsli isimlər. Çalışma. Leksika

22

8. 2 qrup sifətlərİndiki zaman feli sifətlər

22

9. Sifətin dərəcələri. ÇalışmalarSöz önləri. Bağlayıcılar.

22

10. Zərfliklər. Əvəzliklər. Saylarİsmin IV-V hallanması

22

11. İsimlə sifətin uzlaşmasına aid çalışmalarKimya nomenklaturası

22

12. Resept. Reseptin quruluşuReseptdə işlənən ifadələr

22

13. Resept yazılması. Çalışmalar.Resept yazılması. Çalışmalar.

22

14. Resept yazılması. Çalışmalar.Resept yazılması. Çalışmalar.

22

15. Klinik terminologiyaya aid çalışma15 həftəlik yekun məşğələ

22

Cəmi: 60

16

“Rus dili I” fənnindən tədris planı

№ Mövzuların adı Saat 1. “Селезёнка”

Предлоги предложного падежа2

2. “Ботулизм”Предлоги винительного падежа

2

3. “Ботулизм - Пищевое отравление”

Предлоги дательного падежа

2

4. “Aкадемик Ю.Мамедалиев”Предлоги дательного падежа

2

5. “Научная деятельность Ю.Мамедалиевa”Предлоги творительного падежа

2

6. “Реанимация”Междометия и частицы

2

7. “лазер в медицине”Виды простых предложений

2

8. “фуад эфендиев”личные и безличные предложения

2

9. “тромбофлебит”сказуемое и подлежащее

2

10. “системы органов дыхания”Обстоятельства места

2

11. “Tуберкулез”обстоятельство цели

2

12. “грипп”обстоятельства образа действия

2

13. “краснуха”сложноподчиненные предложения

2

14. “музыка лечит“сложноподчиненные предложения с придаточными причины

2

15. повторение 2

Cəmi : 30

17

“Rus dili II” fənnindən tədris planı

№ Mövzuların adı Saat 1. “кожа”

сложносочиненные предложения2

2. “внутренние органы человека”порядковые числительные

2

3. “сердце”дробные и собирательные числительные

2

4. “кровеносная система”глагол

2

5. “печень”времена глагола

2

6. “строение печени”будущее время глагола

2

7. “гепатит”прошедшее время глагола

2

8. “вирусный гепатит”спряжение глаголов

2

9. “джавадзаде - уролог”наклонения глаголов

2

10. “жизнь и деятельность джавадзаде”сослагательное наклонение

2

11. “лечебная музыка”Однородные члены предложения

2

12. “почка”повелительное наклонение

2

13. “открытие луи пастера” 2

14. “типология высшей нервной деятельности” 2

15. повторение 2

Cəmi : 30

18

“Azərbaycan tarixi” fənnindən mövzu planı

№

Mövzuların adı

SaatMühazirə Seminar Cəmi

1. “Azərbaycan tarixi” fənninə giriş. Azərbaycan ərazisində ibtidai icma quruluşu və qədim dövlətlər

2 4 6

2. Azərbaycanda feodalizm cəmiyyəti 2 4 6

3. Azərbaycan ərəb xilafətinin tərkibində 2 4 6

4. IX - XII əsrlərdə Azərbaycanda feodal dövlətlər 2 4 6

5. Azərbaycan XIII – XIV əsrlərdə 2 4 6

6. XV əsr Azərbaycan feodal dövlətləri 2 4 6

7. Azərbaycan Səfəvilər dövləti 2 4 6

8. Azərbaycan XVIII əsrdə 2 4 6

9. Şimali Azərbaycanın Rusiya tərəfindən işğalı 2 4 6

10. Azərbaycan XIX əsrdə. Kapitalizm dövrü 2 4 6

11. Azərbaycan XX əsrin əvvəllərində 2 4 6

12. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti 2 4 6

13. Şimali Azərbaycan Sovet imperiyasının tərkibində 2 4 6

14. Azərbaycan İkinci Dünya Müharibəsindən əvvəlki və sonrakı dövrlərdə(1930-1970)

2 4 6

15. Azərbaycan Respublikası müstəqil inkişaf yollarında 2 4 6

Cəmi : 30 60 90

“Bədən tərbiyyəsi” fənnindən mövzu planı

Bölmənin adı Tədris kursları Saatların cəmi

I II

I. Nəzəri 4 4 8

I. Praktiki 56 56 112

1 - tibbi-praktik yarımbölmə 6 6 12

2 - tədris-məşq yarımbölməsi

Dözümlülük 10 10 20

19

Cəldlik 10 10 20

Çeviklik 10 10 20

Sürət 6 6 12

Güc 10 10 20

III. Nəzarət (test normativləri) 4 4 8

Cəmi: 60 60 120

“Histologiya, Embriologiya, Sitologiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Histoloji texnika. Mikroskoplar, tədqiqat üsulları. Eukariot hüceyrələrin

ümumi morfologiyası, formaları, ölçüləri. Hüceyrə kompartmentləri2

2. Hüceyrə zarı haqqında ümumi məlumat. Hüceyrə zarının kimyəvi tərkibi və ultrastrukturu. Seçici keçiricilik.

2

3. Endositoz. Ekzositoz. Hüceyrə zarının reseptor funksiyası. 24. Kortikal sitoplazma və hüceyrə sitoskeleti. Hüceyrənin hərəkəti. 25. Hüceyrə orqanellərinin ümumi xarakteristikası. Hüceyrə mərkəzi.

Mitoxondri.2

6. Ribosom. Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi. 27. Endosomlar. Lizosom. Proteasom. Peroksisom. Sitoplazmatik əlavələr. 28. Nüvə haqqında ümumi məlumat. Nüvə örtüyü. Nukleoplazma.

Xromatin.2

9. Nüvəcik. Metafaza xromosomunun quruluşu. 210. Hüceyrə sikli. Mitoz və meyoz proseslərinin qısa xarakteristikası. 211. «Sitologiya» üzrə preparatların qəbulu. 212. Prenatal ontogenezin əsas mərhələləri. Cinsi hüceyrələrin quruluşu.

Mayalanma.2

13. Ziqotanın xırdalanması. Morula. Blastosist. 214. İmplantasiya. Prenatal inkişafın ikinci həftəsi. Qastrulyasiya. Rüşeym

vərəqələrinin formalaşması.2

15. Embrional mərhələ (orqanogenez) haqqında ümumi məlumat. Rüşeym vərəqələrinin differensiasiyası.

2

16. «Embriologiya» üzrə preparatların qəbulu. 217. Örtük epiteli. Təkqatlı epitel toxuması. Hüceyrələrarası əlaqələr. 218. Çoxqatlı epitel toxuması. 219. Sekretor epitel. Ekzokrin vəzilər. 220. Mezenxim. Mezenxim törəmələri. Qan. Limfa. 221. Kövşək lifli birləşdirici toxuma. 222. Sıx lifli və spesifik xassəli birləşdirici toxumalar. 223. Qığırdaq toxuması. 224. Osteohistogenez. 2

20

25. Sümük toxuması. 226. Eninəzolaqlı skelet əzələ toxuması. 227. Ürək və saya əzələ toxumaları. 228. Sinir toxuması. Neyrositlər. Sinapslar. 229. Qliositlər. Sinir lifləri. Sinir ucları. 230. Preparatların qəbulu. 2

Cəmi 60

“Histologiya, Embriologiya, Sitologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Sitologiya-ümumibiologiya və tibbi təlim kimi. Hüceyrə nəzəriyyəsi: formalaşma məırhələləri, əsas müddəaları, biologiya və təbabətdə əhəmiyyəti

2

2. Endoplazmatik şəbəkə. Holci kompleksi.Endosomlar. Lizosomlar və Lizosom “toplanma” xəstəlikləri. Hüceyrə nüvəsi. Xromatinin quruluşu. Hüceyrə və mitoxondiral genomlar və genlərin eksöpressiyası haqqında qısa məlumat. . Hüceyrənin bölünməsi, differensiyası və ixtisaslaşması. Hüceyrənin qocalması və ölümü. Hüceyrə patalogiyasının təməli.

2

3. Embriologiya “bioloji inkişafın” bir hissəsi kimi. Progenez, spermatogenez və ovogenesin müqayisəli təhlili. İnsanın cinsi hüceyrələri. Mayalanma. Ziqota. Morulyasiya. Blastulyasiya, insanda blastula. Qastrulyasiya. Rüşyemin implantasiyası. Ox orqanları. Rüşyem vərəqlərinin və ox orqanlarının sonrakı differensiasiyası. 2-4 həftəlik insan rüşyemi.

2

4. Embrional orqanogenezin səciyyəsi. 5, 6, 7, 8, həftəlik insan rüşyemləri. Kritik dövrlər və embriotrop faktorlar haqqında anlayış. Hitologiya-ümumibiologiya və tibbi təlim kimi. Toxumalar-tərif, təsnifatı. Epitel toxumaları: histogenez, təsnifatı, morfo-funksionalsəciyyəsi. Örtük epiteli. Sekretor epitel. Sekresiyanın mexanizmi və mərhələləri.

2

5. Mezenxim, onun differensiasiyası. Qan. Birləşdirici toxumanın hüceyrəvi və qeyri hüceyrəvi elementlərinin quruluş xüsusiyyətləri, təsnifatı və histogenezi. Müxtəlif birləşdirici toxuma elementlərinin təsnifatı və morfofunksional səciyələri. Xüsusi xassəli birləşdirici toxumalar. Skelet birləşdirici toxumalar.

2

6. Yığılma xüsusiyyətli hüceyrə və toxumalar: təsnifatı. Neyromuskulyar toxuma. Saya əzələ toxuması: histogenez, morfoinnervasiyası, vaskulyarizasiyası. Eninəzolaqlı əzələ toxuması: genezi, morfo-səciyyəsi, innervasiyası və vaskulyarizasiyası. Əzələ-toxuması haqqında qısa məlumat. Əzələ toxumalarının böyüməsi və regenerasiyası.

2

21

7 Sinir toxuması: histogenizi, quruluş-funksiya xüsusiyyətləri Neyrositlər. Qilositlər. Sinir lifləri. Sinir impulusunun yaranma və saltator tipli ötürmələr. Sinir toxuması haqqında müasir təsəvvürlər. Sinir sistemi: inkişaf, ümumi quruluş-funksiya səciyyəsi. Onur kötüyü. Beyincik. Böyük beyin yarımkürələri. Modul haqqında müasir təsəvvürlər. Vegetativ sinir sistemi. Sinir sisteminin yaş dəyişilikləri. Hemato-ensefalik (qan-baryeri).

2

Cəmi: 14

“Histologiya, Embriologiya, Sitologiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Beyin qişaları. Onurğa beyni. Periferik sinir kötüyünün quruluşu.

Vegetativ sinir sistemi.2

2. Baş beyin kötüyü. Beyincik. Baş beyin yarımkürələri. 23. Görmə üzvü. 24. Eşitmə və müvazinət üzvləri. 25. Dəri. Dəri törəmələri. 26. Hipotalamus. Epifiz. Hipofiz. 27. Qalxanabənzər və qalxanabənzər ətraf vəzlər. Böyrəküstü vəzilər. 28. Ürək. 29. Arteriyalar. 210. Mikrosirkulyator yataq damarları. Venalar. Limfa damarları. 211. Preparatların qəbulu. 212. Qırmızı sümük iliyi. Qanyaranma (geniş səciyyəsi). 213. Timus (çəngələbənzər vəzi). 214. Limfa düyünü. Dalaq. 215. Burun boşluğu. Qoxu üzvü. Qırtlaq. Traxeya. Bronxlar. Ağciyərlər. 216. Dodaqlar. Damaqlar. Yanaqlar. Dil. Dad üzvü. 217. Dişlər. 218. Ağız suyu vəziləri. Limfoepitelial halqa. Damaq badamcıqları. Qida

borusu.2

19. Mədə. 220. Nazik bağırsaq, yoğun bağırsaq. Soxulcanabənzər çıxıntı (appendiks). 221. Qaraciyər. Mədəaltı vəzi. 222. Preparatların qəbulu. 223. Böyrəklər. 224. Sidik axarları, sidik kisəsi, sidik kanalı. 225. Toxumluq (xayalar). Spermatogenez. 226. Xaya artımı. Toxumçıxarıcı yollar. Prostat. 227. Yumurtalıqlar. Ovogenez. 2

22

28. Uşaqlıq boruları. Uşaqlıq. Uşaqlıq yolu. 229. Süd vəziləri. Cift. 230. Preparatların qəbulu. 2

Cəmi: 60

“Histologiya, Embriologiya, Sitologiya II” fənnindən mühazirələri mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1 Duyğu üzvləri. Analizatorlar haqqında anlayış. Əsas analizatorlar. Qoxu üzvü və

analizatoru. Görmə üzvü və analizatoru. Tor qişanın histofiziologiyası. Görmə resepsiyası. Sensoepitelial duyğu üzvləri: eşitmə, müvazinət. Dad üzvü vəanalizatoru. Təmas hissiyyatının histofiziologiyası. Reseptor hüjeyrələrin yeniləşməsi və bərpası xüsusiyyətləri. Yaş dəyişiklikləri

2

2 Humoral tənzim haqqında anlayış. Sekresiya prosesinin histofiziologiyası.Endokriniya, parakriniya, autokriniya. Endokrin vəzilər sistemi: ümumi quruluş-funksiya səviyyəsi, inkişafı. Epifiz. Hipotalamus. Hipofiz. Periferik endokrin vəzilər. Diffuz endokrin sistem. Yaş xüsusiyyətləri.

2

3 Ürək-damar sistemi: inkişafı, ümumi quruluş-funksiya planı. Hemodinamik şərait və damar divarı quruluşu arasında qarşılıqlı əlaqələr. Ürək. Arteriyalar. Mikrosirkulyasiya şəbəkəsi. Kapillyarlar. Venoz şəbəkə. Anastomozlar.Ürək-damar sistemi fəaliyyətinin sinir-humoral tənzimi. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya xüsusiyyətləri

2

4 Qanyaranma: embrional və postembrional, qısa səjiyyəsi. Qanyaradıjı üzvlər.İmmunitet, immun müdafiə reaksiyaları. İmmunositlər: təsnifatı, morfo-funksional səjiyyəsi. İmmunoqlobulinlər və plazmatik hüjeyrələr. Makrofaqlar sistemi. Qanyaranma və immun müdafiə sistemi üzvləri arasındakı funksional əlaqələr, T- və B-zonalar. Yaş dəyişiklikləri. Regenerasiya və involyusiya xüsusiyyətləri. Timiko-limfatik status haqqında anlayış.

2

5 Dəri örtükləri sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, funksiyaları. Dəri. Dəri törəmələri: tüklər, dırnaqlar, piy və tər vəziləri. İnnervasiya,vaskulyarizasiya,yaş xüsusiyyətləri. Tənəffüs sistemi: inkişafı, tərkib hissələri, quruluş-funksiya səjiyyəsi. Respirator şöbə. Hava-qan səddi (aero-hematik baryer). İnnervasiya, vaskulyarizasiya, yaş xüsusiyyətləri

2

6 Həzm sistemi: inkişaf məmbələri, ümumi quruluş planı. Həzm borususnun 2

23

ümumi quruluş funksiya səciyyəsi. Ağız boşluğu üzvləri. Limfo-epitelial halqa.Qida borusu. Mədə. Bağırsaqlar. Bağırsaqlarda həzm prosesinin histofiziologiyası.

7 Qarajiyər: inkişafı, quruluşu haqqında müasir təsəvvürlər, funksiyaları, qanla təchizatı. Mədəaltı vəzi. "Qastro-pankreatik sistem" haqqında anlayış. Həzm kanalının innervasiyası.Sidik sistemi: inkişaf, ümumi xarakteristikası. Böyrəklər: inkişaf (pro-, mezo və metanephroses). Strukturu, funksiyaları və böyrəklərin qan təchizatı. Sidik sisteminin hissələri. Sidik formalaşmasının histofiziologiyası.Sidik axarları, sidik kisəsi və sidik kanalı. İnnervasiya, yaş xüsusiyyətləri.

2

8 Kişi və qadın reproduktiv sistemləri: inkişafı, ümumi morfo-funksional plan, funksiyaları, hormonal tənzimlənməsi. Yaş xüsusiyyətləri. Hemato-follikulyar və hemato-testikulyar baryerlər.

2

Cəmi: 16

24

“Biofiziki və bioüzvi” kimya fənnindən mühazirələrin təqvim planı

№ Mövzuların adı Saat1. Biofiziki kimya və bioüzvi kimya fənlərinə giriş. Onların məzmunu və tibb elmi ilə

əlaqəsi. Kimyəvi elementlərin canlı orqanizmlərdə paylanması. Endemik xəstəliklər.

2

2. Atom quruluşunun kvant-mexaniki modeli. Şrendinger tənliyi. Kompleks birləşmələr və koordinasiya rabitəsinin təbiəti. Liqand patologiyası

2

3. Üzvi birləşmələrin təsnifatı. Monofunksional üzvi birləşmələr və onların tibdə tətbiq olunan törəmələri.

2

4. Kimyəvi termodinamikanın əsas qanunları və onların bioloji sistemlərə tətbiqi. Kimyəvi tarazlıq və stasivnar hal. Dönməyən proseslərin termodinamikası.

2

5. Heterofunksional üzvi birləşmələr və onların bioloji fəal törəmələri. 2

6. Məhlullar. Maye suyun quruluşu. Qazların mayelərdə və mayelərin bir-birində həll olması. Diffuziya. Osmos. Donnan tarazlığı.

2

7. Karbohidratlar, təsnifatı, stereoizomerliyi, bioloji rolu və əsas nümayəndələri. 2

8. Qanda turşu – əsas tarazlığı. Qanın bufer sistemləri. Bioloji sistemlərin elektrokimyası. Elektrokimyəvi elementlər. Membran potensialı.

2

9. Aminturşular, təsnifatı, stereoizomerliyi və xassələri. Peptidlər və zülallar, onların quruluş xüsusiyyətləri.

2

10. Kimyəvi kinetika. Fermentativ reaksiyalar və onların kinetikası. Fotokimyəvi və radiasion reaksiyalar.

2

11. Heterotsiklik birləşmələr, təsnifatı, xassələri və tibdə tətbiq olunan törəmələri.Alkaloidlər.

2

12. Səth hadisələri. Adsorbsiya. Xromatoqrafiya. Dispers sistemlər, onların xassələri, davamlılığı və koaqulyasiyası.

2

13. Nuklein turşuları, tərkibi və quruluş xüsusiyyətləri. Kofermentlər. 2

14. Yüksək molekul kütləli birləşmələr (YMB) və onların tibdə tətbiqi. YMB-in məhlullarının fiziki – kimyası.

2

15. Lipidlər. Terpenlər və steroidlər 2

Cəmi : 30

25

“Biofiziki kimya” fənnindən praktik məşğələlərin təqvim planı

№ Mövzuların adı Saat1. Kimya laboratoriyasında iş qaydaları ilə tanışlıq. Məhlulların qatılığının ifadə

üsulları. Həcmi analiz. Neytrallaşma metodu. Alkalimetriya və asidimetriya.2

2. Lab.işi. Titri məlum olan natrium tetraborat (bura) məhlulunun hazırlanması və hidrogen xloridin qatılığının təyin edilməsi. Oksidimet – riya üsulu. Permanqanatometriya və yodometriya.

2

3. Lab.işi. Titri məlum olan kalium bixromat məhlulunun hazırlanması və natrium tiosulfatın qatılığının təyin edilməsi. Daxili kompleks birləşmələr. Kompleksonometriya üsulu və onun tətbiqi.

2

4. Termodinamikanın birinci qanunu və termokimya. Termokimyəvi hesablamalara dair məsələ həlli (seminar)

2

5. Kollokvium (atomun quruluşu, kompleks birləşmələr, kimyəvi termodinamika və onun bioloji sistemlərə tətbiqi.

2

6. Məhlulların kolliqativ xassələri. Raul qanunu. Krioskopiya, ebulioskopiya, osmometriya üsulları və onların vasitəsilə molekul kütləsinin hesablanmasına dair məslə həlli (seminar)

2

7. Elektrolit məhlulları. Zəif və qüvvətli elektrolitlər. Turşular və əsaslar haqqında əsas nəzəriyyələr. Hidrogen göstəricisi və bufer sistemlər.Lab.işi: Müxtəlif məhlulların pH-nın təyin edilməsi.

2

8. Məhlulların elektrik keçiriciliyi. Kolrauş qanunu. Elektrokimyəvi analiz üsulları (konduktrometriya, potensiometriya, polyaroqrafiya).Lab.işi: Qlisinin turşu və qələvi ilə potensiometrik titrlənməsi.

2

9. Kimyəvi reaksiyaların sürəti, molekulyarlığı və tərtibi. Reaksiya tərtibinin və aktivləşmə enerjisinin qrafiki yolla hesablanması.Lab.işi: Saxarozanın hidroliz reaksiyasının polyarimetrik tədqiqi.

2

10. Kollekvium (məhlullar, bioloji sistemlərin elektrokimyası, kimyəvi kinetika və kataliz)

2

11. Sorbsiya hadisələri. Qaz və məhlul ilə bərk səth sərhəddində adsorbsiya. Xromatoqrafik analiz üsulları.Lab.işi: Kağız xromatoqrafiyası üsulu ilə aminturşuları qarışığının vəsfi analizi.

2

12. Dispers sistemlərin təsnifatı, alınması, təmizlənməsi və xassələri. Elektrokinetik hadisələr və onların tibdə tətbiqi. Kolloid hissəciklərin quruluşu.Lab.işi: Zolların müxtəlif üsullarla alınmasına aid təcrübələrin aparılması.

2

13. Dispers sistemlərin davamlılığı və koaqulyasiyası. Yüksək molekul kütləli birləşmələrin (YMB) məhlullarının özlülüyü. Viskozimetriya üsulu ilə YMB-in molekul kütləsinin təyini (seminar)

2

14. Kollekvium (səth hadisələri və adsorbsiya, dispers sistemlər, YMB-in məhlulları) 2

15. Yekun məşğələ 2

Cəmi : 30

26

“Bioüzvi kimya” fənnindən praktik məşğələlərin təqvim planı

№ Mövzuların adı Saat1. Üzvi kimya laboratoriyasında təhlükəsizlik qaydaları ilə tanışlıq. Üzvi birləşmələrin

nomenklaturası, əsas sinifləri, turşu – əsas xassələri.Lab.işi : Üzvi birləşmələrdə bəzi elementlərin vəsfi analizi.

2

2. Monofunksional üzvi birləşmələr (spirtlər, fenollar, aldehidlər, ketonlar) və onların spesifik reaksiyaları. Karbonil qrupunun quruluş xüsusiyyətləri və reaksiya qabiliyyəti.Lab.işi : Miss – qliseratın alınması, rezorsinin təyini, aldehidlərin spesifik reaksiyaları, yodoform reaksiyası.

2

3. Mono- və dikarbon turşuları, hidroksi-, okso- və aminturşuları, onların ümumi və spesifik reaksiyaları. Limon turşunun biosintezi.Lab.işi : sirkə və süd turşularının vəsfi analizi.

2

4. Aromatik heterofunksional birləşmələr, alınması, kimyəvi xassələri və törəmələrinin tətbiqi.Lab.işi : aspirinin hidrolizi və salisil turşusunun təyini.

2

5. Kollokvium (üzvi birləşmələrin təsnifatı, turşu – əsas xassələri, elektron effektləri, mono- və heterofunksional üzvi birləşmələr

2

6. Monosaxaridlər və onların oksidləşmə, reduksiya, dehidratasiya reaksiyaları. Monosaxaridlərin sadə və mürəkkəb efirləri. O- və N-qlikozidlər.Lab.işi : miss 2-hidroksidin qlükoza ilə reduksiyası (Trommer sınağı). Laktoza və saxarozanın felinq mayesi ilə reaksiyası.

2

7. Di- və polisaxaridlər, quruluşu və hidrolizi, sadə və mürəkkəb efirləri. Qialuron turşusu. Qlikoproteinlər və proteoqlikanlar.Lab.işi : karbohidratların a-naftol ilə təyini. Nişastanın təyini.

2

8. Aminturşular, alınması, kimyəvi xassələri və səciyyəvi reaksiyaları N- və C-terminal aminturşuların Senjer, Edman və Akabori reaksiyaları ilə təyini.Lab.işi : a-aminturşuların ninhidrin, biuret, ksantoprotein və fol reaksiyaları.

2

9. Peptidlər və zülallar. Peptid qrupunun quruluş xüsusiyyətləri. Zülalların sintezi, kimyəvi modifikasiyası və quruluşu (seminar)

2

10. Kollokvium (karbohidratlar, aminturşular və zülallar) 2

11. Heterotsiklik birləşmələr, alınması, kimyəvi xassələri və törəmələri.Lab.işi : piridinin, amidopirinin və nikotinin təyin reaksiyaları.

2

12. Bitsiklik heterotsiklik birləşmələr. Purin əsasları. Ksantinin metil törəmələri. Alkaloidlər və antibiotiklər (seminar)

2

13. Nuklein turşuları. Polinukleotid zəncirinin quruluşu. Nuklein turşularının birinci quruluşu. Kofermentlər.

2

14. Lipidlər. Yağda həll olan vitaminlər. Öd turşuları. Steroid hormonları və ürək qlikozidləri.

2

15. Kollokvium (heterotsiklik birləşmələr, lipidlər, nuklein turşuları) 2

Cəmi : 30

27

“Tibb tarixi” fənninindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tibb tarixi elmi, onun yaranma tarixi, dövrlərə bölünməsi, əsas prinsipləri,

öyrənilmə mənbələri. İbtidai icma quruluşu dövründə həkimlik elementlərinin yaranması

2

2. Quldarlıq quruluşu dövlətlərində (Misir, Çin, Hindistan, Babilistan, Roma, Yunanstan, Midiya, Atropatena) tibbin yaranması və onun fəlsəfi istiqamətdə inkişafı

2

3. Feodalizm formasiyasında dünya ölkələrində tibbin inkişaf xüsusiyyətləri 24. Orta əsrlərdə Azərbaycanda tibbin əsas inkişaf istiqamətləri (Azərbaycanın

görkəmli həkim-filosofları)2

5. Kapitalizmin meydana gəlməsi ərəfəsində - İntibah dövründə - və Kapitalizm dövründə tibbin inkişafı. Müasir dünyada tibbdə mövcud olan problemlər (1991-ci ildən sonra müstəqil Azərbaycan Respublikasında tibb və səhiyyə)

2

Cəmi : 10

“Tibb tarixi” fənninindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tibbi tarixşünaslıq elmi və onun problemləri 22. Quldarlıq quruluşu dövlətlərində təbabət 23. Quldarlıq quruluşu dövlətlərində təbabət 24. Feodalizm quruluşu dövründə təbabət 25. Orta əsrlərdə Azərbaycanda tibbin inkişafı 26. İntibah dövründə tibb elmi 27. Kapitalizm dövründə (XIX əsrin I yarısında) tibb elmi 28. Kapitalizm dövründə (XIX əsrin sonu - XX əsrin əvvəllərində)

Azərbaycanda təbabət2

9. Müasir dövrdə tibbin inkişafı 210. Azərbaycan Təbabəti” muzeyi ilə tanışlıq 2

Cəmi : 20

28

“İnformatika” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1.İnformatika fənninin predmeti. İnformasiya anlayışı. İnformasiyanın formaları və təsvir üsulları. İnformasiyanın alınması, ötürülməsi, çevrilməsi və emal edilməsi. İnformasiya miqdarının ölçü vahidləri. İnformasiyanın kodlaşdırılması.

2

2.

EHM-lərin inkişaf mərhələləri, quruluşu. EHM-in arxitekturası və ümumi quruluş prinsipləri. EHM-lərin müxtəlif əlamətlərə görə təsnifatı. Kompüterin tərkib hissələri, əsas və periferik qurğuları və onların təyinatı. EHM-lərin tibdə tətbiqi.Proqram təminatının təyinatı və təsnifatı. Sistem proqram təminatının komponentləri (əməliyyat sistemləri, xidməti (servis) proqramlar), texniki xidmət proqramları haqqında məlumat. Tətbiqi proqram təminatının komponentləri (ümumi təyinatlı tətbiqi proqramlar, ixtisaslaşdırılmış tətbiqi proqramlar). Əməliyyat sistemlərinin təsnifatı. Qrafik və qeyri-qrafik əməliyyat sistemləri. Windows ƏS. Windows ƏS-nin təyinatı, onun əsas xarakteristikaları və versiyaları.Fayl və onun əsas xarakteristikaları. Microsoft Windows-un xidməti proqramları. MS OFFICE proqramları. MS WORD mətn redaktoru. EXCEL cədvəl prosessor. MS POWER POINT prezentasiya proqramı.

2

3.

Kompüter şəbəkələri. Əsas anlayışlar (protokol, körpü, şlüz, marşrutizator və s.). Server analyışı. Lokal və qlobal şəbəkələr. Internet. İnternetin qısa tarixi. TCP/IP protokolları. İnternetdə resursların ünvanlanması. Domen adları xidməti (DNS). İnternet xidmətləri. Elektron poçtu (e-mail, www, FTP, Telnet, Usenet və s.). Web sənəd. HTML və HTTP anlayışları. Web səhifələrin təşkili. İnternetə bağlantı üsulları (Dial-up bağlantı, ADSL, simsiz bağlantı, peyk bağlantıları və s.). Microsoft İnternet Explorer. İnformasiya axtarış sistemləri.

2

Cəmi: 6

“İnformatika” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İnformasiya. İnformasiyanın növləri, miqdarı və kodlaşdırılması. Say sistemləri.

Bir say sistemindən digərinə keçid qaydaları. İnformasiyanın ölçü vahidləri.2

2. Test 1 ( İnformasiya). Kompyuterin quruluşu və arxitekturası. Kompyuterin texniki göstəriciləri. 2

3.

Proqram təminatı. Sistem proqramları (Əməliyyat sistemləri, Drayverlər, Utilitlər). Tətbiqi proqramlar (mətn redaktorları, elektron cədvəllər, verilənlər bazası və s.). Əməliyyat sistemləri. WINDOWS əməliyyat sistemi. WINDOWS ƏS-nin xidməti proqramları. Pəncərə elementləri və onların əsas vəzifələri (başlıq sətri, sistem menyusu, menyu sətri, alətlər paneli, ünvan sətri, işçi sahə, sürüşdürmə çubuqları, vəziyyətlər sətri). İşçi masa və onun əsas elementləri. Sistemin əsas və kontekst menyusu. Fayl və qovluqlar üzərində əməliyyatlar. Bələdçi proqramı.

2

29

4.

Test 2 (Kompyuter qurğuları). WORD mətn redaktoru. WORD –ün əsas işçi pəncərəsi. Menyu sətri (Fayl, Edit, View, İnsert, Format, Tools, Table, Window, Help). Alətlər paneli sətri. Mətnlə iş (mətn sənədlərinin yaradılması və saxlanılması, mətnin yazılması, redaktə edilməsi, mətnlərin formatlaşdırılması).

2

5. WORD-də cədvəllər və qrafik imkanlar. Cədvəllərlə iş. Sənədlərin çap olunması. 2

6.EXCEL elektron cədvəli. Cədvəllərin təşkili və doldurulması. Düsturların daxil edilməsi və redaktəsi. Microsoft Excel-in əsas funksiyaları və onlardan istifadə qaydaları.

2

7. Excel-də xətti, budaqlanan, dövri məsələlərin həlli.Test 3 (Proqram təminatı). 2

8. EXCEL-də siyahıların yaradılması. Verilənlərin nizamlanması, süzgəclər. 29. Microsoft Excel-də diaqramların qurulması, redaktəsi və formatlaşdırılması.

10. MS POWER POINT prezentasiya proqramı. 2

11.Kompüter şəbəkələri. İnternet. İnternet şəbəkəsində işin əsasları. Protokollar. İnternetdə ünvanlanma. Elektron poçtu. Elektron poçt vasitəsilə məlumatların alınması və göndərilməsi.

2

12.

Test 4 (İnternet). İnternetdə informasiya resurslarından istifadə. İnternetdən faylların yüklənməsi. İnformasiya axtarış sistemləri.Elmi axtarışların planlaşdırılması, yerinə yetirilməsi və təqdim edilməsi mərhələləri.

2

Cəmi: 24

“Bioloji kimya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Biokimya fənni, qısa inkişaf tarixi və tibb təhsilində rolu. Karbohidratların və

lipidlərin quruluşu, xassələri, orqanizmdə əhəmiyyəti2

2. Aminturşular: quruluşu, xassələri və əhəmiyyəti. Zülalların fiziki-kimyəvi xassələri. Mühüm sadə zülallar

2

3. Mürəkkəb zülallar: fosfo-, qliko-, xromo-, lipo-, metallo-proteinlər, onların quruluşu və bioloji əhəmiyyəti. Nuklein turşuarının quruluşu və xassələri

2

4. Fermentlərin kimyəvi təbiəti, nomenklaturası, təsnifatı. Aktiv və allosterik mərkəzləri. Fermentlərin xassələri. Tibbi enzimologiya

2

5. Vitaminlər haqqında ümumi məlumat, nomenklaturası və təsnifatı. Yağda həll olan vitaminlər. B1, B2, B3, B5, B6, B12, fol turşusu

2

6. C vitamini, biotin, vitaminəbənzər maddələr. Antivitaminlər. Vitaminlərin təbabətdə tətbiqi. Hormonların ümumi xarakteristikası, nomenklaturası, təs-nifatı, ümumi xassələri, təsir mexanizmi, sintezi və sekresiyası

2

7. Hipotalamusun və hipofizin hormonları. Qalxanabənzər, qalxanabənzərətrafı, böyrəküstü, mədəaltı və cinsiyyət hormonları. Quruluşları və bioloji rolu.

2

30

HormonoterapiyaCəmi: 14

“Bioloji kimya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Qrupla, daxili-nizam intizamla və təhlükəsizlik texnikası qaydaları, statik

biokimyanın əsas problemləri ilə tanışlıq4

2. Karbohidratların və lipidlərin biokimyəvi xarakteristikası.

Laboratoriya işləri: Monosaxaridlərə və disaxaridlərə aid reaksiyalar. Nişastanın hidrolizi. Yağların emulsiyalaşdırılması. Doymamış ali piy turşularının təyini. Xolesterinə aid keyiyyət reaksiyaları.

4

3. Aminturşuların quruluşu, fiziki-kimyəvi xassələri, peptid rabitəsin təbiəti.

Laboratoriya işləri: Aminturşuların kağız üzərində xromaoqrafiyası. Aminturşulara aid rəngli reaksiyalar.

4

4. Kollokvium: Karbohidratların, lipidlərin, aminturşuların kimyası və funksiyası. Sərbəst işlərin qəbulu.

4

5. Zülalların molekul strukturu, xassələri.

Laboratoriya işləri: Zülallara aid çökmə reaksiyaları. Zülalların izoelektrik nöqtəsinin təyini. Zülalların hidrolizi: biuret reaksiyası.

4

6. Mürəkkəb zülalların strukturu və funksiyaları.

Laboratoriya işləri: Fosfo-, qliko-, xromoproteinlərə aid reaksiyalar. Nuk-leoproteinlərin hidrolizi.

4

7. Kollokvium: Zülalların və nuklein turşularının kimyası. Sərbəst işlərin qəbulu. 4

8. Fermentlərin quruluşu və xassələri.

Laboratoriya işləri: Fermentlərin termolabilliyi, spesifikliyi və optimum pH-ın təyini. Lipaza fermentinin kinetikası

4

9. Fermentlərin aktivliyinə aktivatorların və inhibitorların təsiri. Fermentlərin fəallığının tənzimi.

Laboratoriya işləri: Amilaza fəallığına aktivator və inhibitorların təsiri. Qan serumunda a-amilazanın f'əallığının Karavey üsulu ilə təyini.

4

10. Vitaminlər biokimyəvi xarakteristikası, təsnifatı, quruluşu və bioloji rolu . Laboratoriya işləri: A, B1,B2,B6, PP vitaminlərinə aid reaksiyalar. Askorbin turşusunun vəsfi və miqdari təyini.

4

31

11. Kollokvium: Fermentlər və vitaminlər.

Sərbəst işlərin qəbulu.

4

12. Hormonlar: təsnifatı, quruluşu, təsir mexanizmi və bioloji rolu.

Laboratoriya işləri: Adrenalin, insulin və tiroksinə aid reaksiyalar.

4

13. Seminar: Hormonlar. 4

14. Kollokvium: Hormonların qurulşu, təsir mexanizmi və bioloji rolu. Sərbəst işlərin qəbulu.

4

15. Sərbəst işlərin qəbulu. 5

Cəmi: 61

“Bioloji kimya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Maddələr mübadiləsinin ümumi qanunauyğunluqları. Katabolizmin ümumi mərhələsi

və (I və II yolu) və onların bioenergetik əhəmiyyəti. Bioloji oksidləşmə. Tənəffüs zəncirinin strukturu və funksiyası.

2

2. Karbohidratların həzmi və sorulması. Qlikogenin sintezi və parçalanması. Qlikoliz və qıcqırma. Aerob qlikoliz.

2

3. Karbohidratların toxumadaxili oksidləşməsinin pentozofosfat yolu. Qlükoneogenez. Karbohidratların mübadiləsinin pozulmaları

2

4. Zülalların həzmi və sorulması. Bağırsaqlarda zülalların çürüməsi. Sorulmuş aminturşuların aqibəti. Aminturşuların mübadiləsinin ümumi yolları.

2

5. Ammonyakın əmələ gəlməsi, zəhərləyici təsiri və zərərsizləşdirici yolları. Əvəzolunan aminturşuların biosintezi. Aminturşu mübadiləsinin pozulmaları. Zülal biosintezi

2

6. Hemoqlobinin biosintezi və parçalanması. Öd piqmentlərinin əmələ gəlməsi. Sarılıqlar. Nukleoprotein mübadiləsi. Purin və pirimidin nukleotidlərinin mübadiləsi və onun pozulmaları.

2

7. Lipidlərin həzmi və sorulması. Lipidlərin resintezi. Piy turşularının katabolizmi. Keton cisimciklərinin sintezi və parçalanması. Xolesterinin metabolizmi. Lipidlərin və xolesterinin mübadiləsinin pozulmaları. Irsi lipidozlar

2

Cəmi: 14

32

“Bioloji kimya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Dinamik biokimya proqramı ilə tanışlıq.

Katabolizmin ümumi mərhələləri və onların bioenergetika baxımından əhəmiyyəti

3

2. Maddələr və enerji mübadiləsinin əsasları. Tənəffüs zənciri.

Laboratoriya işləri: Katalazanın vəsfi və miqdari təyini. Suksinatdehidrogenaza fermentinin aktivliyinin təyini

3

3. Kollokvium: Hüceyrə membranınnın quruluşu və funksiyaları. Maddələr mübadiləsi. Bioloji oksidləşmə.

Sərbəst işlərin qəbulu

3

4. Karbohidrat mübadiləsi. Karbohidratların həzmi. Aerob və anaerob qlikoliz. Qlikogenin sintezi və parçalanması. Qlukoneogenez.

Laboratoriya işləri: Qanda qlükozanın qlükozaoksidaza üsulu ilə miqdarı təyini. Qanda piroüzüm turşusunun təyini.

Qlükozaya qarşı tolerantlıq sınağı. Qlikozilləşmiş hemoqlobinin təyininin əhəmiyyəti

3

5. Kollokvium: Karbohidrat mübadiləsi.

Sərbəst işlərin qəbulu.

3

6. Zülalların həzmi, sorulması, çürüməsi.

Laboratoriya işləri: Mədə şirəsinin vəsfi və miqdarı analizi. Zülalların pepsinlə və tripsinlə həzmi.

3

7. Aminturşu mübadiləsinin ümumi və spesifik yolları. Karbamidin əmələ gəlməsi. Aminturşu mübadiləsinin patologiyası.

Laboratoriya işləri: ALT və AST-nin aktivliyinin təyini. Karbamidin təyini. Fenilpiruvata aid reaksiya. Hiperaminoasiduriya sınağı

3

8. Kollokvium: Sadə zülalların və amin turşuların mübadiləsi. Sərbəst işlərin qəbulu

3

9. Mürəkkəb zülalların mübadiləsi: Hem- və nukleoproteinlər. Hemoqlobinin 3

33

sintezi və parçalanması. Purin əsaslarının parçalanması.

Laboratoriya işləri: Qanda hemoqlobinin təyini. Bilirubinin miqdarı təyini. Sidik turşusunun təyini.

10. Kollokvium: Mürəkkəb zülalların və nuklein turşularının mübadiləsi. Zülal biosintezi.

Sərbəst işlərin qəbulu.

3

11. Lipid mübadiləsi. Lipidlərin həzmi və sorulması. Xolesterinin sintezi.  Lipid mübadiləsinin pozulmaları.

Laboratoriya işləri: Öd turşularına aid vəsfi reaksiyalar. Ümumi lipidlərin təyini. Xolesterinin miqdari təyini. Triqliseridlərin təyini

3

12. Kollokvium: Lipid mübadiləsi.

Sərbəst işlərin qəbulu.

3

13. Qanın və böyrəyin funksional biokimyası.

Laboratoriya işləri: Qanda albuminlərin və ümumi zülalın təyini. Normal və patoloji sidiyin analizi

3

14. Kollokvium: Qanın, qaraciyərin, böyrəyin, əzələlərin, sinir toxumasının funksional biokimyası. Sərbəst işlərin qəbulu.

3

15. Sərbəst işlərin qəbulu. 4Cəmi: 46

34

“Normal fiziologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tam orqanizmin həyat proseslərinin dinamikasında fiziologiya bir elm kimi.

Fiziologiyanın inkişaf tarixi. Canlı orqanizmin ümumi xüsusiyyətləri. Tənzim prinsipləri. Oyanıcılıq. Bioelektrik hadisələri. Qıcıqlanma və oyanma qanunları. Qyanmanın tormozlanması. Orqanizmin quruluşunun ümumi fizioloji prinsipləri: korrelyasiya, tənzim, reflektor reaksiya, özünütəşkil, özünütənzim, funksional sistem

2

2. Əzələlərin morfofizioloji xüsusiyyətləri, təqəllüs. Təqəllüsün mexanizmi, növləri. əzələnin yorulması. Sinir-əzələ əlaqələri-sinapslar. Saya əzələlərin spesifik morfofizioloji xüsusiyyətləri. Sinir-epitel əlaqəsi. sekresiya

2

3. Reseptorlar, onların təsnifatı. Sinir sisteminin morfofizioloji xüsusiyyətləri. Sinir liflərində oyanmanın nəqlolunma xüsusiyyətləri. Fəaliyyət potensialının tərkib hissələri və sinir liflərinin təsnifatı. Sinirdə maddələr mübadiləsi. sinirin yorulmazlığı. Parabioz. Reflektor proseslərin koordinasıyası. Konvergensiya və okkulyuziya. MSS-də oyanmanın irradiasiyası. Resiprok innervasiya. Dominantlıq prinsipi. MSS-nin tədqiqat üsulları

2

4. Onurğa beyninin fiziologiyası. Spinal şok. Uzunsov və orta beyin. Deserebrasion qıcıq. Retikulyar formasiyanın fiziologiyası. Ara beyin. Spesifik və qeyri-spesifik nüvələr. vegetativ sinir sisteminin morfofizioloji xüsusiyyətləri. Simpatik və parasimpatikşöbələrin fərqləri. Sinerqizm və nisbi antoqonizm, onun təsiri. Hipotalamusun funksiyaları. Limbik sistemi. Qabıqaltı nüvələr. Beyinciyin fiziologiyası

2

5. Qanın fiziologiyası. Qanın həcmini, hematokrit göstəricisini, pH-ı, osmotik təzyiqini, tərkibindəki homeostatik göstəriciləri və s.tənzim edən funksional sistemlər. Qanın müdafiə funksiyaları

2

6. Orqanizm üçün qan dövranının əhəmiyyəti. Ürəyin qapaq aparatı. Ürək döyünməsinin fazaları. Ürəyin sistolik və dəqiqəlik həcmi. Ürək əzələsinin fizioloji xüsusiyyətləri. Ürək fəaliyyətinin neyro-humoral tənzimi. Ürək fəaliyyətinin tənzimində refleksogen zonalarının və beyin yarımkürələri qabığının rolu

2

7. Ürək fəaliyyətinin xarici əlamətləri, tədqiqat üsulları. Elektrokardioqrafiya, ürək tonları, fonokardioqrafiya. Hemodinamikanın əsas qanunları. Qanın hərəkət sürəti və unun təyini üsulları. Qanın dövretmə müddəti. İnsanda və heyvanda arterial qan təzyiqinin qeydi. Arterial nəbz və onun əsas parametrləri. Hərəki damar mərkəzləri. Damar mənfəzinin sinir- humoral tənzimi. Damar fəaliyyətinin tənzimində refleksogen zonaların və beyin yarımkürələri qabığının rolu. Limfa dövranı və onun tənzim mexanizmləri

2

Cəmi : 14

35

“Normal fiziologiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Giriş. Fizioloji tədqiqatların təşkili və üsulları.

Fizioloji eksperimentlərdə istifadə olunan cihazlar və fizioloji məhlullar.

Oyanan toxumada bioelektrik hadisəsi.

- Sinir əzələ preparatının hazırlanması. Qıcıqlandırma üsulları və qıcıq qapısının təyini.

- Qalvaninin və Matteuçinin təcrübələrinin müşahidəsi.

4

2. Oyanan toxumalara sabit cərəyanin təsiri.

- Qütbləşməyən elektrodların hazırlanması.

- Oyanmanın qütb qanunu.

- Fizioloji elektroton və perielektroton hadisələrinin müşahidəsi.

- Pflüqerin təqəllüs qanunu.

4

3. Oyanmanın sinir və əzələ liflərində nəqlolunma qanunları. Əzələ təqəllüsü.

- Oyanmanın nəqlolunma qanunlarının (anatomik və fizioloji tamlıq, ikitərəfli nəqlolunma və izolə nəqlolunma qanunları) müşahidəsi.

- Sinir əzələ sinapslarında oyanmanın nəql olunmasına kurarenin təsirinin öyrənilməsi.

- Əzələnin tək təqəllüsünün qeydi və analizi.

- Əzələnin tək təqəllüsünün qıcıq qapısının, qıcıq sıxlığının və temperaturun təsiri.

4

4. Əzələnin işi, gücü və yorulması.

- Müxtəlif yüklərdə əzələnin işi və mütləq qüvvəsinin təyini.

- İnsanda əzələ qrupunun yorulmasının qeydi. Erqoqrafiya.

-İzolə edilmiş əzələdə yorulma hadisəsinin öyrənilməsi.

- Sinirin yorulmazlığının müşahidəsi.

- Əzələdə biocərəyanların qeydi (elektromioqrafiya).

4

36

6. MSS-nin fiziologiyası.

- Onurğa beyin refleksinin müşahidəsi.

- MSS-nin oyanıcılığına kimyəvi maddələrin təsirinin öyrənilməsi. 

- Seçenovun və Holtsun təcrübələri.

4

7. MSS-nin tədqiqat üsulları .

-İnsanda və heyvanda elektroensefaloqrafiyanın (EEQ) yazılması.

-Elektroensefaloqramın krosskorrelyasiya üsulu ilə təhlili.

- Beyin strukturunda törədilmiş potensialların qeydə alınması.

- Neyronun fəaliyyət potensialının yazılması və təhlili.

4

8. Sərbəst iş. Mərkəzi sinir sisteminin fiziologiyasına dair məsələ, test və krossvordların həlli.

Yekun dərs.4

9. Qanın fiziki-kimyəvi xassələri, miqdarı və tərkibi.

- Qanın plazma və formalı elementlərə ayrılması.

- Qanın bufer xassəsinin təyini.

- Hemoliz, onun növləri.

- Eritrositlərin osmotik rezistenliyinin təyini.

4

10. Eritrositlər. Hemoqlobin. Eritrositlərin çökmə sürəti.

- Eritrositlərin sayılması а) Qoryayev üsulu ilə; b) Eritrohemometrin köməyi ilə.

- Qanda hemoqlobinin təyini; а) Sali üsulu ilə;  b) Ekspress üsulla (eritrohemometrlə).

- Rəng göstəricisinin hesablanması.

- Eritrositlərin çökmə sürətinin təyini

4

11. Qan qrupları. Rezus faktor. Leykositlər.

- Qan qruplarının təyini.

- Rezus faktor haqqında anlayış bə onun təyini.

- Leykositlərin sayılması. Leykositar formula.4

37

Trombositlər. Qanın laxtalanması.

- Trombositlərin sayılması.

- Qanın laxtalanma müddətinin təyini.

12. Sərbəst iş. Qan bəhsinə dair məsələ, test və krossvordların həlli.

Yekun dərs.4

13. Ürək döyünməsinin fazaları. Ürəyin nəqledici sistemi. Ürək əzələsinin fizioloji xüsusiyyətləri.

- Qurbağada ürək fəaliyyətinin qrafiki qeydi.

- Ürək əzələsinin elektrik cərəyanı ilə qıcıqlandırılması zamanı ekstrasistola, kompensator pauza və kompensator sistolanın müşahidəsi.

- Ürəyin avtomatiyası. Stanniusun təcrübəsi.

4

14. Ürək fəaliyyətinin xarici əlamətləri.

- İnsanda ürək tonlarının dinlənilməsi və qeyd edilməsi-fonokardioqrafiya.

- Arterial və venoz nəbz. Sfiqmoqrafiya.

- İnsanda elektrokardioqrafiya və elektrokardioqramın analizi.

- EKQ kiçikamplitudlu dalğalarının dispersiya təhlili əsasında “keçici” işemiyanın aşkarlanması metodikası.

- İnsanda arterial təzyiqin ölçülməsi (Riva-Roççi və Korotkov üsulları).

4

15. Ürək fəaliyyətinin və damar mənfəzinin sinir, reflektoru və humoral tənzimi.

-Qurbağada vaqosimpatik dəstənin qıcıqlandırılmasının ürək fəaliyyətinə təsiri.

- Ürək fəaliyyətinin reflektor tənzimi (Holts və Aşner-Danini refleksləri). 

- Ürək fəaliyyətinin humoral tənzimi (Ştraube təcrübəsi).

- Qurbağanın üzgəc pərdəsində qan dövranının müşahidəsi.

- Damar mənfəzinin sinir tənziminə aid Valterin və Klod Bernarın təcrübələri.

Sərbəst iş. Qan dövranı bəhsinə dair məsələ, test və krossvordların həlli.

Yekun dərs.

5

Cəmi : 61

38

“Normal fiziologiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tənəffüs. Nəfəsalma və nəfəsvermənin mexanizmi, plevra boşluğunda mənfi təzyiq.

Tənəffüsün həcmləri. Orqanizmdə metabolizm üçün lazım olan qazların miqdarını optimal səviyyədə saxlayan funksional sistem. Qaz göstəricilərinin xemoreseptorları. Qazların qanla daşınması, qanın oksigen tutumu. Tənəffüs mərkəzi, tənəffüsün sinir-humoral tənzimi, tənəffüsün tənzimində beyin yarımkürələri qabığının rolu. Hipoksiya, müxtəlif atmosfer təzyiqində tənəffüs. Tənəffüsün funksional sisteminin timsalında funksiyaların kompensasiyası.

2

2. Həzm. Qidalanmanın funksional sistemi. Aclıq və toxluğun sistem mexanizmləri. Endogen və ekzogen qidalanma. Sensor və metabolik toxluq. Mədə - bağırsaq traktının funksiyalarının öyrənilmə üsulları. Ağız boşluğunda həzm. Udma aktı. Mədədə həzm.  Mədə sekresiyasının tədqiqat üsulları.  Mədə şirəsinin tərkibi və ifrazı fazaları, mədə sekresiyasının ləngimə mexanizmi. Qidanın mədədən 12 barmaq bağırsağa keçmə mexanizmi. 12 barmaq bağırsaqda həzm. Mədəaltı vəz şirəsi, tərkibi və tənzimi. Qaraciyərin funksiyaları. Öd, tərkibi, tənzimi. Nazik və yoğun bağırsaqlarda həzm. Sorulmanın mexanizmi. Defekasiya aktını tənzim edən funksional sistem.

Maddələr və enerji mübadiləsi orqanizmin həyati proseslərinin əsası kimi, biokalorimetriya, energetik balans, tənəffüs əmsalı və əsas mübadilə.

2

3. İfrağat. İfrağat funksional sisteminin subsistemləri. Sidik yaranmanın funksional sistemi. Sidiyin əmələgəlmə mexanizmi: filtrasiya, reabsorbsiya, sekresiya. Sidiyin əmələgəlməsinin funksional sistemi. Böyrək fəaliyyətinin funksional qiymətləndirmə üsulları. Böyrək qan axınının özünütənzimi. Böyrəklərin müxtəlif funksional sistemlərdə iştirakı. Sidik ixracının mexanizmi. Sidiyin tərkibi, miqdarı. Süni böyrək.

Temperaturun fiziki –kimyəvi tənzimi. Hipo və hipertermiyanın fizioloji əsasları. Bədən temperaturunu sabit saxlayan sistem.

2

4. Hormonlar. Ümumi funksiyaları. Hormonların yaranması və təsir dinamkası. Hormonların hədəf hüceyrələrlə qarşılıqlı təsiri. Hipofizin hormonal funksiaları. Qalxanabənzər və qalxanabənzər ətraf vəzlərin funksiyaları. Böyrəküstü vəzin beyin və qabıq maddələrinin hormonları. Mədəaltı vəzin, cinsiyyət vəzlərinn, timus və epifizin hormonal funksiyaları. Toxuma mənşəli bioloji fəal maddələr. Orqanizmin funksional sistemlərində daxili sekresiya vəzlərinin rolu

2

5. Analizatorlar. Davranışın sistemli təşkilində analizatorların rolu.Taktil, vestibulyar (müvazinət), qoxu və dad analizatorları. Görmə resepsiyası, gözün optik sistemi, torlu

39

qişanın quruluşu və funksiyası, yaxından və uzaqdan görmə. Elektroetinoqrafiya. Eşitmə analizatoru. Ağrı resepsiyası. Ağrının neyro-kimyəvi mexanizmi. Endogen antinosiseptiv sistem.

2

6. Hərəkət. Hərəkətin tənzimində əks afferentasiya. Davranış aktlarının vegetativ və endokrin təminatı. Davranış aktlarının sistem arxitektonikası. Anadan gəlmə və qazanılmış davranışlar.

Ali sinir fəaliyyəti. Şərti və şərtsiz reflekslər. Beyin qabığında ləngimə. Afferent sintez, qərarın qəbulu, fəaliyyətin nəticəsinin akseptoru, nəticənin qiymətləndirilməsi. Davranışın sistem təşkilinin tibbi akseptləri. Ali sinir fəaliyyətinin tipləri, eksperimental nevrozlar.

2

7. Motivasiya. Motivasiyanın təsnifatı, nəzəriyyələr ,patoloji motivasiya.

Emosiya. Emosiyanın sistem mexanizmləri, fizioloji əsasları, emosiyalar haqqında nəzəriyyələr, emosional stress. Psixi fəaliyyətin arxitektonikası. Əqli fəaliyyətin  dinamikası.

Yaddaş, növləri (qısa və uzun müddətli yaddaş). Yaddaş enqramının formalaşması.

Yuxu. Yuxunun bioloji əhəmiyyəti, obyektiv əlamətləri, yuxunun neyrofizioloji əsasları, yuxunun mexanizmində bioloji fəal maddələrin rolu, yuxunun pozulması, yuxuya bənzər vəziyyətlər.

Tənasül funksiyaları: Ümumi xüsusiyyətləri. Cinsi hormonlar, qadın və kişi orqanizminin hormonal funksiyaları, yumurta hüceyrənin mayalanması.

2

Cəmi : 14

“Normal fiziologiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tənəffüsün funksional sistemi.

-Nəfəsalma və nəfəsvermə aktlarının müxanizmi.

-Qabırğaların təsir sistemi. Donders modeli.

-Müxtəlif fizioloji vəziyyətlərdə tənəffüs hərəkətlərinin qeydi (pnevmoqrafiya)

-Ağ ciyərlərin orta həyat tutumu və dəqiqəlik tutumunun təyini (spirometriya).

4

40

2. Orqanizmdə qazların miqdarını optimal səviyyədə saxlayan funksional sistem.

-Qazların qanla daşınması.

-Qanda oksihemoqlobinin miqdarının təyini.

-Spektral analiz.

-Tənəffüs havasında karbon qazının təyini.

4

3. Qidalanmanın funksional sistemi.

Ağız boşluğunda və mədədə həzm.

-İtdə ağız suyu ifrazının müşahidəsi.

-Dovşanda ağız suyu ifrazına xolinpotensiəedici maddənin təsirinin müşahidəsi.

-Eksperimentdə mədə şirəsinin alınması.

-Mədə şirəsinin tədqiqi.

4

4. Qaraciyərin funksiyaları. Nazik bağırsaqda həzm.

-Devisserasiya üsulu ilə qaraciyərin şəkər mübadiləsində rolunun öyrənilməsi.

-Kəskin təcrübədə sorulma prosesinin müşahidəsi (Heydenhayn təcrübəsi)

-İzolə edilmiş nazik bağırsaq təqəllüsünün müşahidəsi (Maqnus təcrübəsi).

4

5. Maddələr və enerji mübadiləsi. Temperaturun tənzimi.

-Cədvəl üzrə əsas mübadilənin hesablanması.

-Tam qaz analizi üsulu ilə enerji sərfinin təyini.

-Bədən tempraturunun ölçülməsi.

4

6. Sərbəst iş: “Tənəffüs”, “Həzm”, “Maddələr mübadiləsi və temperaturun tənzimi” bəhslərinə aid test həlli (Kollokvium) 4

7. İfrağat sistemi. Sidik yaranmasının funksional sistemi.

-Kəskin və xroniki təcrübədə sidik ixracının müşahidəsi. 

-Pitiutrinin sidik ixracına ləngidici təsirinin öyrənilməsi.

-İnsanda tər ifrazının tədqiqi. (Minor sınağı)

4

8. Hormonlar. Orqanizmin funksional sistemində daxili sekresiya vəzlərinin rolu.

41

-Qurbağanın göz bəbəklərinə adrenalin və asetilxolinin təsiri.

-Qanda şəkərin miqdarına insulinin təsiri. 4

9. Sərbəst iş: “İfrağat” və “Daxili sekresiya vəzləri” bəhslərinə aid test həlli. (kollokvium) 4

10. Analizatorlar. Davranışın sistem təşkilində analizatorların rolu.

-Qıcıq qüvvəsi və hissiyatın intensivliyi arasındakı asılılığın təyini (Veber-Fexner qanunu).

- Taktil və dad hissiyatının tədqiqi.

4

11. - Görmə itiliyinin təyini.

- Görmə dairəsinin təyini.

- Eşitmə itiliyinin təyini.

4

12. Ali sinir fəaliyyəti. Davranış aktlarının sistem arxitektonikası.

-Heyvanlarda müxtəlif şərti reflekslərin yaradılması.

-İnsanda söz qıcığının təsiri ilə ağız suyu ifrazının müşahidəsi.

-İnsanın qısamüddətli yaddaşına motivasiyanın təsirinin öyrənilməsi.

-İnsanda söz qıcığının təsiri ilə yaradılmış şərti emosional gərginlik fonunda vegetativ göstəricilərdə və EEQ göstəricilərində yaranan dəyişikliklərin müşahidə olunması.

4

13. Motivasiya və emosiya. Emosiyaların sistem arxitektonikası.

-Dovşanda dorzo-lateral (müsbət emosiogen) nüvələrin elektrik stimulyasiyası zamanı müşahidə olunan özünüqıcıqlandırma reaksiyasının yaradılması.

-Dovşanda hipotalamusun ventro-lateral nüvələrinin qıcıqlandırılması zamanı qida qəbulu reaksiyasının yaradılması.

4

14. Sərbəst iş: “Analizatorlar”, “Ali sinir fəaliyyəti”, “Motivasiya və emosiya” mövzusuna aid test həlli (kollokvium)

4

15. Yekun dərs. 5

Cəmi : 61

42

“Fəlsəfə” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adları Saat1. Fəlsəfənin predmeti, problemləri və cəmiyyətdə rolu 2

2. Qədim Şərqdə və Qərbdə fəlsəfə və təbabət 2

3. Orta əsrlərdə, İntibah dövrü və Yeni dövrdə fəlsəfə və təbabət 2

4. Klassik alman fəlsəfəsi və marksizm fəlsəfəsi 2

5. Müasir fəlsəfi cərəyanlar 2

6. Fəlsəfədə varlıq və materiya problemi. 2

7. Şüur fəlsəfəsi və təbabət 2

8. Dialektika və onun alternativləri 2

9. İdrak prosesinin dialektikası. Tibbi idrakın spesifikliyi. 2

10. Elm və onun statusu 2

11. İnsan fəlsəfəsi. Sağlamlıq ictimai və bioetik sərvətdir 2

12. Cəmiyyətin mənəvi həyatı. İctimai şüur və onun formaları. Milli ləyaqət və milli mentalitet

2

13. Mədəniyyətin fəlsəfəsi. Sivilizasiya və sərvətlər. 2

14. Tarixi prosesin fəlsəfi təhlili. 2

15. Müasir dövrün qlobal problemləri 2

Cəmi : 30

“Fəlsəfə” fənnindən seminar məşğələlərinin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Fəlsəfənin predmetı, problemləri və cəmiyyətdə rolu 2

2. Qədim Şərqdə və Qərbdə fəlsəfə və təbabət 2

3. Orta əsrlərdə Qərbdə fəlsəfənin inkişafı.

2

43

Orta əsrlərdə Şərqdə fəlsəfənin inkişafı.

İntibah və yeni dövr fəlsəfəsi.

4. XIX əsr klassik alman fəlsəfəsi. (İ.Kant,Hegel,İ.Fixte,Şellinq,Feyerbax) 2

5. Marksizm fəlsəfəsinin yaranması və inkişafı. 2

6. Azərbaycanda maarifçilik fəlsəfəsi 2

7. Müasir fəlsəfi cərəyanları 2

8. Fəlsəfədə varlıq və materiya problemi. 2

9. Şüur fəlsəfəsi və təbabət. 2

10. Dialektika və onun alternativləri. 2

11. İdrak prosesinin dialektikası. 2

12. Fəlsəfi antropologiya.

Şəxsiyyət və sosial dəyərlər.2

13. Cəmiyyətin mənəvi həyatı. İctimai şüur. Milli ləyaqət. Milli mentalitet.

Gender problemi.2

14. Tarixi prosesin fəlsəfi təhlili. Tarixi prosesin subyektlər və hərəkətverici qüvvələri. 2

15. Təbiət fəlsəfəsi. (Təbiət və cəmiyyətin qarşılıqlı təsiri) Müasir qlobal problemlərin fəlsəfəsi.

2

Cəmi : 30

44

“İqtisadiyyat” fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı SaatMühazirə Seminar Cəmi

1. Ümummilli lider H.Əliyev milli iqtisadiyyatımızın qurucusu-dur. İqtisadi nəzəriyyə və cəmiyyətin müasir inkişafında onun rolu. İqtisadi nəzəriyyənin predmeti və metodu

2 2 4

2. Azərbaycanda iqtisadi fikir tarixi 2 2 4

3. İqtisadi sistem. Mülkiyyət münasibətləri. Özəlləşdirmə problemləri 2 2 4

4. İstehsal, onun amilləri və təkrar istehsal 2 2 4

5. Əmtəə istehsalı və pul 2 2 4

6. Bazar və bazar iqtisadiyyatı. Tələb və təklif. Rəqabət və inhisar. Milli iqtisadiyyat və milli bazar 2 2 4

7. Elmi-texniki tərəqqi və elmi-texniki inqilab. Səhiyyənin iqtisadiyyatı. Səhiyyənin maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi

2 2 4

8. Aqrar münasibətlər. Azərbaycanda aparılan aqrar islahatların əsas istiqamətləri

2 2 4

9. İşsizlik və məşğulluq. Demoqfafiya siyasəti 2 2 4

10. Əhali gəlirlərinin formalaşması və bölgüsü. Həyat səviyyəsi

2 2 4

11. Maliyyə münasibətləri. Büdcə  və vergi sistemi. Kredit siste-mi və banklar. Səhiyyənin maliyyələşdirilməsi 2 2 4

12. Firma (müəssisə) onun fəaliyyət mexanizmi. Menecment, sahibkarlıq fəaliyyəti. Səhiyyənin idarə edilməsi

2 2 4

13. Qlobal iqtisadi problemlər. Ekologiya və insanın cansağlığı. Ekologiya və iqtisadiyyat 2 2 4

14. Azərbaycan dünya iqtisadiyyatı inteqrasiyasında 2 2 4

15. Dünya iqtisadiyyatı və beynəlxalq bazar. Beynəlxalq ticarət. Valyuta münasibətləri

2 2 4

Cəmi : 30 30 60

45

“Biofizika” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı SaatMühazirə Təcrübə Cəmi

1. Biofizikanın tarixi və predmeti. Biofizika və təbabət. Fotobioloji proseslərin fiziki-kimyəvi əsasları. Fototerpiya.

2 2 4

2. Hüceyrə biofizikası. Membranların ultrastruktur quruluşu və əsas funksiyası. Müxtəlif maddələr üçün membran keçiriciliyi. Membran keçiriciliyinin nəzəri əsasları və növləri.

2 2 4

3. Canlı hüceyrələrdə biopotensialların əmələgəlmə mexanizmləri. Həyəcanlanma prosesinin fiziki-kimyəvi əsasları.

2 2 4

4. Toxumaların passiv elektrik hadisələri. Orqan və toxumaların elektrik hadisələri. EKQ və EEQ-nin genezinin mexanizmləri.

2 2 4

5. Əzələ təqəllüsünün biofizikası, energetikası və molekulyar mexanizmləri. Qan dövranının biofizikası. Hemodinamik proseslər.

2 2 4

6. Sensor sistemlərin biofizikası. Görmə və eşitmə resepsiyası. 2 2 4

7. Hüceyrə patologiyasında zədələyici faktorların rolu. Sərbəst radikalların əmələgəlmə mexanizmi və müxtəlif xəstəliklərin patogenezində onların rolu.

2 4 6

Cəmi: 14 16 30

“Мülki müdafiə tibb xidməti” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Mülki Müdafiə, yaranma tarixi və inkişafı. Müasir şəraitdə Mülki

Müdafiənin rolu və vəzifələri2

2. Sülh vəmüharibədövründə yaranmış fövqəladə hallar 2

3. Fövqəladə hallarda yaranmış şəraitin qiymətləndirilməsi 24. Təbii fəlakət və iri qəzaların nəticələrinin aradan qaldırılması, əhalinin tibbi

təminatının təşkili2

5. Fövqəladə hallarda xəsarətalmış əhalinin müalicə-təxliyyə təminatının təşkili əsasları

2

6. Fövqəladə hallarda əhalinin mühafizəsinin təşkili 2

7. Fövqəladə hallarda əhalinin köçürülməsi 2

8. Hərbiləşdirilməmiş dəstələrin şəxsi heyətinin və əhalinin hazırlığı 1

Cəmi: 15

46

“Мülki müdafiə tibb xidməti” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Мövzunun adı Saat1. Mülki Müdafiə Tibb Xidmətinin vəzifələri və təşkilatı quruluşu 42. Fövqəladə hallarda yaranmış zədə ocaqlarının tibbi-taktiki

səciyyələndirilməsi 4

3. Təbii fəlakət, iri qəzalar və ya hərbi təhlükələr gözlənilən hallarda tibbi təminatının təşkili

2

4.Mülki Müdafiənin mühafizə qurğuları

2

5. Fərdi mühafizə vasitələri 2

6. Fövqəladə hallarda xəsarətalmış əhalinin müalicətəxliyyə təminatının təşkili əsasları

2

7. Zədələnmə ocaqlarında ilk tibbi və ilk həkim yardımının təşkili 8

8. Təkmilləşdirilmiş və ixtisaslaşdırılmış tibbi yardımın təşkili 2

9. Sülh və təhlükəli dövrlərdə aparılan sanitar-gigiyenik və əksepidemik tədbirlər

2

10. ММТХ müəsisələri və dəstələrinin tibbi-sanitar, təsərüfat və xüsusi əmlakla təchiz olunması

2

Cəmi: 30

“Mikrobiologiya və immunologiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Mikrobioloji laboratoriyanın quruluşu, orada iş rejimi.Mikrobioloji müayinə

üsulları. Mikroskopik üsul Mikroskoplar.2

2. Bakteriyaların morfologiyası və təsnifatı. Patoloji materiallardan və mikrob kulturasından yaxmaların hazırlanması. Anilin boyaları. Sadə üsulla boyama

2

3. Bakteriya hüceyrəsinin quruluşu. Qram və Heysser üsulları ilə boyama 24. Bakteriya hüceyrəsinin quruluşu. Turşuya davamlı bakteriyalar və onların Cil-

Nilsen üsulu ilə boyadılması. Sporalar və onların aşkar edilməsi (Ojeşko üsulu) 2

5. Bakteriya hüceyrəsinin quruluşu. Kapsula, onun Gins –Burri üsulu ilə aşkar edilməsi. Burri üsulu. Flagellalar. Mikrob hərəkətinin öyrənilməsi ( “əzilən”, “asılan” damla üsulları və vital boyama)

2

47

6. Spiroxetlərin, rikketsiyaların, xlamidiyaların, mikoplazmaların və aktinomisitlərin morfologiyası və təsnifatı. Gimza üsulu ilə boyama

2

7. Göbələklərin və ibtidailərin morfologiyası və təsnifatı 28. Mikroorqanizmlərin metabolizm və qidalanma xüsusiyyətləri, qidalı mühitlər.

Fiziki və kimyəvi amillərin mikroorqanizmlərə təsiri Sterilizasuya və dezinfeksiya 2

9. Mikroorqanizmlərin tənəffüsü və çoxalması. Aerob və anaerob bakteriyaların kultivasiyası

2

10. Bakterioloji üsul. Aerob və anaerob bakteriyaların təmiz kulturasının alınması (I gün)

2

11. Təmiz kulturanın alınması (II gün). Mikrobların kultural xassələri. 212. Təmiz kulturanın alınması (III gün).Mikrobların fermentativ fəallığının

öyrənilməsi 2

13. Virusların morfoloji xüsusiyyətləri, ultrastrukturu və təsnifatı . Virus, rikketsiya və xlamidiyaların kultivasiyası. Bakteriofaqlar, alınması, titrlənməsi, tətbiqi. Faqotipaj

2

14. Kimyəvi terapevtik preparatlar. Antibiotiklər, alınması və təsnifatı. Mikrobların antibiotiklərə həssaslığının təyini

2

15. Mikroorqanizmlərin ekologiyası. Suyun, havanın, torpağın və insan orqanizminin mikroflorası. Mikroorqanizmlərin genetikası. PZR-in mikrobioloji diaqnostikada tətbiqi

2

16. İnfeksiya. Laborator heyvanların yoluxdurulması. Genetik saf heyvanlar. Laborator heyvanlarının təşrihi və müayinəsi. Patogenlik və virulentliyin təyini

2

17. İmmunitet, növləri və formaları .Orqanizmin qeyri-spesifik müdafiə amilləri. Faqositoz. Leykositlərin faqositar aktivliyinin təyini. Orqanizmin immun sistemi .İmmunokompetent hüceyrələr.Spesifik immunitet. Antigenlər və anticisimlər. Seroloji reaksiyalar. Onların diaqnostik əhəmiyyəti

2

18. Aqqlütinasiya reaksiyası və onun variantları (təxmini və geniş). Hemaqqlütinasiya reaksiyası (HAR). Hemaqqlütinasiyanın ləngimə reaksiyası (HALR). Passiv Hemaqqlütinasiya reaksiyaları (PHAR). Kumbs reaksiyası. Hərəkətli bakteriyaların immobilizasiya reaksiyası

2

19. Presipitasiya reaksiyası və onun variantları (həlqə presipitasiyası, geldə immun diffuziya, immunoelektroforez). İmmunoblotinq. Toksinin neytrallaşma reaksiyası. Bioloji neytrallaşma reaksiyası.

2

20. Lizis reaksiyaları (bakterioliz və hemoliz). Komplementin birləşmə reaksiyası (KBR). Radial hemoliz reaksiyası (RHR). İmmunflüoressensiya reaksiyası (İFR), immunoferment analiz (İFA), radioimmun metod (RİM)

2

48

21. İmmun statusun təyini. İmmunopatologiya. Allergiya. Dəri-allergik reaksiyalar. İmmunoprofilaktika və immunoterapiyanın prinsipləri. Vaksinlər və immun zərdablar

2

22. Mikrobioloji diaqnostikanın əsas prinsipləri, məqsəd və vəzifələri. Qram müsbət koklar (stafilokoklar və və streptokoklar) törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostiokası. Patogen neysseriyaların törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası. Şərti-patogen bakteriyaların ( klebsiella, protey, göy-yaşıl irin çöpləri) törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası

2

23. Bağırsaq infeksiyalarının (eşerixioz, dizenteriya) mikrobioloji diaqnostikası.Bağırsaq infeksiyalarının (qarın yatalağı, salmonelloz) mikrobioloji diaqnostikası.Bağırsaq infeksiyalarının (vəba, kampilobakterioz və helikobakterioz) mikrobioloji diaqnostikası.

2

24. Yekun dərs 1

Cəmi: 47

“Mikrobiologiya və immunologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tibbi mikrobiologiya və immunologiya, onun məqsədi və vəzifələri, inkişaf

mərhələləri. Mikroorqanizmlərin sistematikası və təsnifat prinsipləri. Mikroorqanozmlərin morfologiyası və ultrastrukturu. Mikroorqanizmlərin fiziologiyası, qidalanma, metabolizm və çoxalma xüsusiyyətləri. Mikroorqanizmlərin genetikası. Biosferanın mikroflorası. İnsan orqanizminin normal mikroflorası, onun rolu. Xarici mühit amillərinin (fiziki, kimyəvi və bioloji) mikroorqanizmlərə təsiri.

2

2. Kimyəvi terapiyanın əsasları, antimikrob terapevtik preparatlar (antibiotiklər). Bakteriofaqlar. İnfeksiya və infeksion proses. Mikroorqanizmlərin patogenlik amilləri.

2

3. İmmunitet, onun əsas funksiyaları. Orqanizmin qeyri-spesifik müdafiə amilləri. Spesifik (qazanılmış) immunitet, onun növləri. Antigenlər. Mikrob hüceyrəsinin antigen quruluşu. İmmun sistem haqqinda anlayış. Immunokompetent hüceyrələr

2

49

4. İmmun cavab reaksiyaları, onların növləri və mexanizmləri. Asnticisimlər. İmmunoqlobulinlər və onların sinifləri. İmmunopatologiya, autoimmun xəstəliklər, allerqiya. Orqanizmin immun statusu. İmmunoterapiya, immunoprofilaktika və immunodiaqnostika.

2

5. Xüsusi mikrobiologiyaya giriş. Patogen və şərti patogen koklar. Şərti patogen bakteriyalar (klebsiella, protey, göy-yaşıl irin çöpləri).

2

6. Enterobacteriaceae fəsiləsi (Escherichia, Shigella, Salmonella cinsləri). Vibrio, Campylobacter və Helicobacter cinsləri.

2

7. Patogen və şərti patogen anaeroblar (Clostridium və Bacteroides cinsləri). Zoonoz infeksiyaların törədiciləri (Yersinia, Francisella, Bruсella, Bacillus, Listeria cinsləri).

2

8. Haemophilus, Legionella, Corynebacterium, Bordetella cinsləri. 2Cəmi: 16

“Mikrobiologiya və immunologiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Mikrobioloji diaqnostikanın əsas prinsipləri, məqsəd və vəzifələri. Taun,

tulyaremiya və listeriozun mikrobioloji diaqnostikası 2

2. Bruselloz və qara yaranın mikrobioloji diaqnostikası 23. Anaerob bakteriyaların (klostridilər və bakteroidlər) törətdikləri xəstəliklərin

mikrobioloji diaqnostikası 2

4. Hemofil bakteriyalar və legionellaların törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası

2

5. Difteriya və göy öskürəyin mikrobioloji diaqnostikası 26. Vərəm və aktinomikozun mikrobioloji diaqnostikası 27. Spiroxetlərin törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası 28. Rikketsiyaların törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji diaqnostikası 29. Xlamidiya, və mikoplazmaların törətdikləri xəstəliklərin mikrobioloji

diaqnostikası 2

10. Səthi və dərialtı mikozların mikrobioloji diaqnostikası 211. Sistem və opportunistik mikozların mikrobioloji diaqnostikası 212. Yekun məşğələ 213. Bağırsaq və urogenital parazitar infeksiyaların (amebiaz, balantidiaz, qiardioz,

trixomoniaz) mikrobioloji diaqnostikası 2

14. Qan və toxuma parazitar infeksiyaların (malyariya, leyşmanioz, toksoplazmoz) mikrobioloji diaqnostikası

2

15. Xüsusi virusologiyaya giriş. Virusların indikasiya və identifikasiya üsulları. Respiratorvirus (qrip, paraqrip, respirator-sinsitialvə adenovirus) infeksiyalarınınmikrobiolojidiaqnostikası

2

50

16. Uşaq respirator virus (parotit, qızılça, su çiçəyi, məxmərək) infeksiyalarının mikrobioloji diaqnostikası

2

17. Herpesvirus, enterovirus və neyrovirus infeksiyalarının mikrobioloji diaqnostikası 2

18. Viruslu hepatitlərin mikrobioloji diaqnostikası 219. Qazanılmış immun çatışmazlığı sindromunun mikrobioloji diaqnostikası 220. Klinik mikrobiologiyaya giriş. Tənəffüs yolları infeksiyalarının mikrobiologiyası

və diaqnostika prinsipləri2

21. Mədə-bağırsaq traktı infeksiyalarının mikrobiologiyası və diaqnostika prinsipləri 2

22. Sidik-cinsi yolların infeksiyalarının mikrobiologiyası və diaqnostika prinsipləri 2

23. Mərkəzi sinir sistemi infeksiyalarının mikrobiologiyası və diaqnostika prinsipləri. Septik və xəstəxanadaxili infeksiyalarının mikrobiologiyası və diaqnostika prinsipləri

2

24. Yekun məşğələ 2Cəmi: 48

“Mikrobiologiya və immunologiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Mycobacterium və Actinomyces cinsləri. 22. Patogen spiroxetlər 23. Patogen rikketsiyalar. 24. Patogen xlamidiyalar və mikoplazmalar. 25. Patogen və şərti- patogen göbələklər. 26. Patogen və şərti- patogen İbtidailər. 27. Xüsusi virusologiyaya giriş. 2

8. Kəskin respirator virus infeksiyalarının törədiciləri (ortomiksoviruslar və paramiksoviruslar)

2

9. Herpesviruslar, pikornaviruslar və rabdoviruslar 210. Arboviruslar və roboviruslar (toqaviruslar, flaviviruslar). 211. Onkogen viruslar 2

12. İnsanın immun çatışmazlığı virusları 213. Hepatit virusları 2

Cəmi: 26

51

“Ümumi gigiyena” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Əhali sağlamlığının və ətraf mühitin qorunmasında, xəstəliklərin qarşısının

alınmasında gigiyenanın rolu. Gigiyena ətraf mühit və insan sağlamlığı arasında əlaqələri öyrənən və profilaktik təbabətin nəzəri əsaslarını hazırlayan bir elmdir. Onun prerdmeti, məzmunu, vəzifələri, müasir problemləri, müayinə üsulları. İnkişafının tarixi mərhələləri. Azərbaycanda gigiyenanın inkişafı və müasir vəziyyəti. Sanitariya nəzarəti və təşkilatları. Ətraf mühitin sağlamlaşdırılması və əhali sağlamlığının mühafizəsində onların rolu. Sanitariya nəzarətinin təşkili və formaları. Azərbaycanda sanitariya nəzarətinin təşkili

2

2. Bəzi somatik və yoluxucu xəstəliklərin inkişafında və yayılmasında, müalicəsi və profilaktikasında havanın əhəmiyyəti. Atmosfer havası biosfer elementi kimi. Onun fiziki amillərinin insan orqanizminə və sağlamlığına təsiri və gigiyenik əhəmiyyəti. Meteoroloji amillərin (havanın temperaturu, rütubəti, cərəyanı, barometrik təzyiq) ionlaşmasının, elektromaqnit sahələrinin gigiyenik səciyyələndirilməsi. Günəş radiasiyasının təbii mühit amili kimi insan sağlamlığının formalaşmasında rolu. Bir sıra xəstəliklərin inkişafında Günəş şüalarının etioloji rolu. Ultrabənövşəyi şüa çatışmazlığı ilə əlaqədar xəstəliklər, onların profilaktikasının əsas prinsipləri. Günəş şüalarının gigiyenik əhəmiyyəti və bioloji təsirini şərtləndirən əsas göstəricilər – spektral tərkibi. Intensivliyi. Bu göstəricilərə təsir edən əsas amillər. Hava, iqlim və mikroiqlim anlayışları, əsas göstəriciləri. İqliməuyğunlaşmanın fizioloji-gigiyenik əsasları. Meteotrop xəstəliklər və reaksiyalar, onların profilaktikası. Orqanizmin möhkəmləndirilməsində hava amilindən istifadə olunması

2

3. Bir sıra spesifik və qeyri-spesifik xəstəliklərin (tənəffüs, ürək-damar, sinir sistemi və s.) inkişafında və kəskinləşməsində havanın qaz tərkibinin rolu. Atmosfer havasının təbii qaz tərkibinin (oksigen, azot, karbon və s. qazları) dəyişməsi ilə səbəb-nəticə asılılığı olan xəstəliklər (“dağ” və “kesson” xəstəlikləri), onların profilaktikası. Havanın zərərli qazlarla, tozlarla və mikroorqanizmlərlə çirklənməsinin insan orqanizminə və sağlamlığına təsiri. Havanın çirklənməsi ilə əlaqədar inkişaf edən xəstəliklər, onların profilaktikası. Atmosfer havasının əsas çirklənmə mənbələrinin gigiyenik səciyyələndirilməsi. Atmosfer havasının sanitariya mühafizəsinin əsas prinsipləri

2

4. Yaşayış mühiti amillərinin əhalinin sağlamlıq və xəstələnmə göstəricilərinə təsirinin ümumi qanunauyğunluqları. Yaşayış məskənlərinin tikilməsi və planlaşdırılmasının gigiyenik-ekoloji prinsipləri. Urbanizasiyanın gigiyenik-ekoloji problemləri. Iri şəhərlərin əsas funksional zonalarının yerləşdirilməsinin gigiyenik xüsusiyyətləri.

2

52

Kənd yaşayış məskənlərinin planlaşdırılmasının gigiyenik xüsusiyyətləri. Mənzil gigiyenası. “Xəstə binalar” problemləri. Şəhər mühitinin yaxşılaşdırılması tədbirləri. Sanitariya mühafizə zonaları haqqında anlayış. Yaşıllıqların gigiyenik əhəmiyyəti

5. Əhali arasında bir sıra yoluxucu, qeyri-yoluxucu və endemik xəstəliklərin inkişafında və yayılmasında su amilinin rolu. İnsanların həyat və məişət, əmək şəraitinin sanitariya vəziyyətinin formalaşmasında suyun əhəmiyyəti. Ətraf mühit obyekti kimi suyun keyfiyyətini səciyyələndirən əsas fiziki, kimyəvi və bakterioloji göstəricilərin gigiyenik səciyyələndirilməsi. Suyun keyfiyyətini normalaşdıran dövlət standartları. Suyun keyfiyyət və kəmiyyət göstəricilərinə təsir edən əsas amillər

2

6. Su təchizatı mənbələri və sistemlərinin gigiyenik səciyyələndirilməsi. Ayrı-ayrı su mənbələrinin əhalinin içməli və təsərrüfat-məişət əhəmiyyətli su ilə təchizatında rolu. Su təchizatı sistemlərinin istismarının gigiyenik təminatı. Suyun keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasının üsullarının gigiyenik səciyyələndirilməsi. Təmizlənmə və zərərsizləşdirmə üsullarının əsas prinsipləri və su epidemiyalarının profilaktikasında əhəmiyyəti

2

7. Bir sıra yoluxucu, parazitar və qeyri yoluxucu xəstəliklərin inkişafında və yayılmasında torpağın rolu. Torpağın mexaniki quruluşu, fiziki xassələrinin gigiyenik cəhətdən səciyyələndirilməsi. Bir sıra endemik xəstəliklərin inkişafında torpağın kimyəvi tərkibinin təsiri. Geokimyəvi endemiyalar və mikroelementozlar haqqında anlayış. “Biogeokimyəvi əyalətlər” anlayışı. Torpağın çirklənməsi və öz-özünə təmizlənməsi proseslərinin gigiyenik və ekoloji aspektləri. Yaşayış məskənlərinin sanitariya təmizlənməsində torpağın rolu. Tullantıların gigiyenik səciyyələndirilməsi və uzaqlaşdırma sistemlərinin və zərərsizləşdirilməsinin gigiyenik məsələləri

2

8. Əhalinin ionlaşdırıcı şüaların təsirindən və ətraf mühitin radioaktiv çirklənmədən mühafizəsində radiasiya gigiyenasının bir elm kimi əhəmiyyəti, onun məzmunu, vəzifələri və müasir problemləri. İonlaşdırıcı şüaların bioloji təsirinin ümumi qanunauyğunluqları, növləri, fiziki xüsusiyyətləri. İonlaşdırıcı şüalar və şüa mənbələrini səciyyələndirən əsas anlayışlar, ölçü vahidləri, terminlər. Aktivlik və doza. İonlaşdırıcı şüa mənbələrinin gigiyenik səciyyələndirilməsi. Ətraf mühitin radioaktiv çirklənməsi. Radiasiya fonu, növləri. Ətraf mühitin radioaktiv çirklənmədən və əhalinin ionlaşdırıcı şüa təsirindən mühafizəsi prinsipləri. Radiasiya təhlükəsizliyi normaları

2

9. Əhalinin fiziki inkişafı və sağlamlığının formalaşmasında qidalanmanın əhəmiyyəti. İnsanın qidalanmasının fizioloji-gigiyenik əsasları. Orqanizmin enerji sərfi, böyümə və inkişaf proseslərinə qidalanmanın təsiri. Qidalanmanın təchizatı. Səmərəli qidalanmaya dair əsas tələblər. Qidalanmanın fizioloji normaları.

2

10. Əsas qida maddələrinin fizioloji-gigiyenik səciyyələndirilməsi. Zülallarin, yağların, sulu karbonların qidalanmasında rolu. Endemik mikroelementoz və spesifik patologiyaların inkişafında qidanın mineral və vitamin tərkibinin rolu. Alimentar mənşəli mikroelementoz, hipovitaminoz və avitaminozların profilaktikası. Yeyinti

2

53

məhsullarının qidalılıq və bioloji dəyərinin gigiyenik qiymətləndirilməsi. Bitki və heyvani yeyinti məhsullarının gigiyenik xüsusiyyətləri.Konservləşdirilmiş yeyinti məhsullarının qidalanmada rolu, onların gigiyenik xüsusiyyətləri. Konservləşdirmə üsullarının gigiyenik səciyyələndirilməsi. Qida zəhərlənmələri və onların profilaktikasının ümumi prinsipləri

Cəmi : 20

“Ümumi gigiyena” fənnindən praktik məşğələlərdən mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Gigiyena haqqında ümumi anlayış, bu elmin əhalinin sağlamlığının qorunmasında

rolu. Gigiyenada istifadə olunan müayinə üsulları. Bu üsulların xarici mühit amillərinin insan orqanizminə, əhalinin sağlamlığına təsirinin qiymətləndirilməsində əhəmiyyəti. Müalicə həkiminin fəaliyyətində gigiyena biliklərinin əhəmiyyəti. Müalicə-profilaktika fakultəsində gigiyena üzrə tədris prosesinin təşkili ilə tanışlıq

2

2. Mikroiqlim göstəricilərinin insan orqanizminə təsiri və onların təyini üsulları 2

3. Meteoroloji amillərin orqanizmə kompleks təsirinin gigiyenik cəhətdən qiymətləndirilməsi və öyrənilməsi üsulları

2

4. Günəş şüalarının insan orqanizminə təsiri, onların əhəmiyyəti və şüa intensivliyinin təyini üsulları

2

5. Havanın kimyəvi tərkibinin insan orqanizmi üçün əhəmiyyəti. Havada CO2 və bəzi zərərli qazların, tozların və mikroorqanizmlərin təyini üsulları

2

6. İşıqlanmanın insan orqanizminə təsiri və otaq şəraitində işıqlanmanın gigiyenik müayinə üsulları. Hava mübadiləsinin (ventilyasiyasının) havanın keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasında rolu və gigiyenik qiymətləndirilməsi üsulları.

2

7. Suyun fiziki-orqanoleptik xassələrinin suyun keyfiyyətinə təsiri və bu göstəricilərin insan sağlamlığı üçün əhəmiyyəti, onların gigiyenik qiymətləndirilməsi üsulları. Suyun kimyəvi tərkib göstəricilərinin insan sağlamlığı üçün əhəmiyyəti və bu göstəricilərin təyini üsulları (suda sulfatların, xloridlərin, dəmirin keyfiyyətcə təyini, suyun codluğunun miqdarca təyini)Suyun üzvi mənşəli çirklənməsinin kimyəvi göstəricilərinin sağlamlıq üçün əhəmiyyəti və onların təyini üsulları (suda azotlu birləşmələrin keyfiyyətcə təyini, oksidləşmə dərəcəsinin təyini). Suyun bakterioloji və helmintoloji göstəricilərinin insan sağlamlığı üçün əhəmiyyəti və müayinə üsulları

2

54

8. İçməli və təsərrüfat əhəmiyyətli suların təmizlənməsi və zərərsizləşdirilməsinin əhalinin sağlamlığı üçün əhəmiyyəti və bu üsulların xüsusiyyətləri. Suyun koaqulyasiyası və normal dozalarla xlorlaşdırılması

2

9. Torpağın fiziki xassələri və mexaniki quruluşunun ətraf mühitin keyfiyyətinə təsiri. Torpağın helmint yumurtaları ilə çirklənməsinin insan sağlamlığına təsiri və torpağın fiziki-mexaniki göstəricilərinin təyini, torpağın helmintoloji müayinə üsulları

2

10. Xarici mühit obyektlərinin – suyun və yeyinti məhsullarının radioaktivliyinin təyini üsulları. İonlaşdırıcı şüalardan müdafiənin hesablanması

2

11. Müalicə-profilaktika müəssisələri layihələrinin gigiyenik ekspertizasının əhəmiyyəti. Layihə sənədlərinin (situasiya, baş plan və daxili planlaşdırma) gigiyenik qiymətləndirilməsi

2

12. Səmərəli qidalanmanın əhalinin sağlamlığında rolu və onun əsas kəmiyyət və keyfiyyət göstəriciləri. Qidalanmanın səmərəliliyi üzərində həkim nəzarətinin təşkili. Sutkalıq enerji sərfinin təyini üsulları və prinsipləri. Xronometraj – cədvəl üsulu ilə Tibb Universiteti tələbələrinin sutkalıq enerji sərfinin hesablanması

2

13. Qida payının kimyəvi tərkibinin və kaloriliyinin əhalinin sağlamlığının qorunmasında və müqavimətinin artırılmasında rolu. Sutkalıq qida payının bölgü-menyusunun tərtibi prinsipləri. Nümunəvi bölgü-menyusuna əsasən qida rasionunun kimyəvi tərkibinin və kaloriliyinin təyini. Tələbənin sutkalıq qida payının bölgü-menyusuna əsasən payın kimyəvi tərkibinin və kaloriliyinin təyini. Un və çörək-bulka məhsullarının keyfiyyətinin və qida dəyərinin təyini üsulları

2

14. Süd və süd məhsullarının keyfiyyətinin və qida dəyərinin qiymətləndirilməsi üsulları. Ətin, konserv və konsentratların keyfiyyətinin və qida dəyərinin gigiyenik cəhətdən qiymətləndirilməsi, hazır xörəklərin laborator üsulu ilə kaloriliyinin təyini. “C” vitaminin orqanizm və sağlamlıq üçün əhəmiyyəti. Ərzaqlarda, tərəvəzlərdə və göyərtidə “C” vitamininin təyini və gigiyenik qiymətləndirilməsi

2

15. Qida zəhərlənmələrinin qeydiyyatı, uçotu və təhqiqatı qaydaları və profilaktikası

Qidalanma gigiyenası üzrə seminar

2

16. İş zamanı orqanizmdə baş verən fizioloji dəyişikliklərin müayinə üsulları və bu müayinələrin sağlamlığın qorunmasında əhəmiyyəti (əzələ, MSS, ürək-damar, tənəffüs sistemlərinin fəaliyyətinin qiymətləndirilməsi)

2

17. Səs-küy və vibrasiya əsas peşə zərəri kimi, onların orqanizmə, sağlamlığa təsiri və gigiyenik müayinə üsulları

2

18. Zəhərli kimyəvi maddələrin – peşə zəhərlərinin orqanizmə, sağlamlığa təsiri və onların toksikliyinin təyini üsulları

2

19. Peşə xəstəlikləri və peşə zəhərlənmələrinin əsas xüsusiyyətləri, onların qeydiyyatı, uçotu və təhqiqi qaydaları

2

55

20. Fəhlə və qulluqçuların profilaktik tibbi müayinələri, onların sağlamlığının qorunmasında rolu və bu müayinələrin keçirilmə qaydaları

2

Cəmi : 40

“Hərbi gigiyena” fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı

Saat Mühazirə Seminar Cəmi

1. Hərbi təbabətin əsas profilaktik fənni – hərbi gigiyena.Məzmunu və vəzifələri. Müharibə və dinc dövrdə sanitariya – gigiyenik tədbirlərin həyata keçirilməsinin xüsusiyyətləri.

2 - 2

2. Hərbi hissənin sanitariya – gigiyenik təminatı. Qoşunların sanitariya nəzarəti.

2 2 4

3. Şəxsi heyətin qidalanmasının təşkilinə gigiyenik tələblər. Səhra şəraitində qidalanmanın xüsusiyyətləri.

- 4 4

4. Suyun fizioloji – gigiyenik əhəmiyyəti. Hərbi şəhərciklərdə və səhra şəraitində sudan istifadənin gigiyenik normativləri.

- 4 4

5. Qoşunların məskunlaşmasının gigiyenik normativləri. Hərbi şəhərciklərdə şəxsi heyətin yerləşməsinin gigiyenik xüsusiyyətləri

- 2 2

Cəmi: 4 12 16

“Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzunun adı Saat1. Giriş. Fənnin qısa inkişaf tarixi. Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiya

fənni haqqında anlayış. Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiyanın tətbiqi istiqaməti. Topoqrafik anatomiyanın öyrənmə metodları

2

2. Cərrahi əməliyyatlar: əsas prinsipləri, təsnifatı. Cərrahi əməliyyatlara qarşı qoyulan tələblər. Cərrahi alətlər. Tikiş materialları. Ağrısızlaşdırma, ağrısızlaşdırma üsulları. Toxumaların kəsilməsi və bərpası texnikası, cərrahi tikişlərin növləri. Cərrahi düyünlər. Örtük toxumaların yaralanmalarının birincili cərrahi işlənmə prinsipləri. Qanaxmanın dayandırılma üsulları.

2

3. Çiyin nahiyəsi- kürək, deltayabənzər, körpücükaltı və qoltuqaltı nahiyələri. Bazu oynağı. Bazu və dirsək nahiyəsinin topoqrafiyası. Dirsək oynağı.

2

4. Saidin ön və arxa nahiyəsinin topoqrafiyası. 2

56

5. Mil - bilək oynağı nahiyəsi və əlin topoqrafiyası. Əlin ovuc və arxa səthi. Barmaqlar.

2

6. Aşağı ətrafın topoqrafiyası. Sağrı nahiyəsinin topoqrafiyası. Bud- çanaq oynağı. 27. Budun ön və arxa nahiyəsinin topoqrafiyası.

Diz və baldır nahiyəsinin topoqrafiyası. Diz oynağı.2

8. Aşıq- baldır nahiyəsinin topoqrafiyası. Aşıq - baldır oynağı. Ayağın topoqrafiyası. Barmaqlar. Ayaq oynaqları.

2

9. Ətraflarda baş verən irinli proseslər zamanı aparılan cərrahi əməliyyatlar: əl və barmaqlar, said və bazu, qoltuqaltı boşluq, ayaq, baldır, bud və sağrı nahiyələrdə aparılan əməliyyatlar.

2

10. Ətrafların sümükləri, oynaqları üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar. 211. Ətrafların əzələləri, vətərləri üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar.

Ətrafların damar və sinirlərinə cərrahi müdaxilə yolları və onlar üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar

2

12. Amputasiyalar və ekzartikulyasiya haqqında anlayış. Amputasiyaların təsnifatı. Amputasiyalar zamanı yumşaq toxumaların, damarların, sinirlərin və sümüklərin işlənmə qaydaları. Yuxarı və aşağı ətraflarda aparılan amputasiyalar və ekzartikulyasiyalar.

2

13. Başın beyin şöbəsinin topoqrafiyası. Kəllə tağı - alın- təpə- ənsə, gicgah və məməyəbənzər çıxıntı nahiyəsi. Kəllənin daxili və xarici əsasının topoqrafiyası 2

14. Baş beyin, beyinin qişalarının topoqrafiyası. Beyinin qidalanma xüsusiyyətləri, sərt qişa cibləri, beynin likvor sistemi. Kəllə- beyin topoqrafiyasının Kronleyn- Bryusovaya görə sxemi.

2

15. Başın üz şöbəsinin topoqrafiyası: göz yuvası, burun, ağız boşluğu nahiyyələri. Üzün yan nahiyəsi. Yanaq- qulaqyanı- çeynəmə nahiyələri və üzün dərin şöbəsi. Burunun əlavə cibləri. Qulaq nahiyəsi. Başın beyin və üz şöbələrində aparılan cərrahi əməliyyatlar.

2

16. Boyunun topoqrafiyası. Boyun üçbucaqları. Fassial toxuma sahələri. Dilaltı sümüküstü nahiyə. Dilaltı sümükaltı nahiyə. Boyun orqanları: qırtlaq, traxeya, yemək borusu, qalxanvari və qalxanvari ətraf vəzilər.

2

17. Döş – körpücük - məməyəbənzər nahiyə. Boyunun bayır nahiyəsi: kürək - trapesiyayabənzər və kürək - körpücük üçbucaqları, pilləli - onurğa üçbucağı, pilləli əzələlərönü və arası sahələr, damarlar və sinirlər.

2

18. Boyunda aparılan cərrahi əməliyyatlar: xüsusiyyətləri, kəsiklər, vaqo - simpatik blokada, sino - karotid sahənin və ulduzvari düyünün blokadası. Bazu kələfinin anesteziyası. Diafraqma sinirinin əldə olunması və alkoqolizasiyası. Boyun arteriyalarının əldə olunması. Traxeotomiya, traxeostomiya, stumektomiya.

2

Cəmi: 36

“Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

57

№ Mövzunun adı Saat1. Giriş sözü. Fənnin qısa inkişaf tarixi. Məqsəd və vəzifələri. Öyrənmə metodları.

Orqanların holotopiyası, sintopiyası, skelototopiyası, qan təchizatı, innervasiyası və limfa dövranı. Cərrahi əməliyyatlar və onların təsnifatı.

2

2. Yuxarı və aşagı ətrafların cərrahi anatomiyasının əsas prinsipləri, nahiyələrə bölünməsi, qan təchizatı, innervasiyası, limfa dövranı, xüsusiyyətləri. Ətrafların fassiyaları, fassial toxuma sahələri. Fassiyaların əhəmiyyəti. Damar - sinir kələfi yataqlarının quruluşu haqqında N.İ.Piroqovun qanunları. Ətraflarda baş verən irinli - iltihabı proseslər zamanı aparılan cərrahi əməliyyatların əsas prinsipləri.

2

3. Qan damarlarında və periferik sinirlər üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar; ətrafların magistral sinirlərinin əldə edilməsi. Periferik sinirlərin quruluşu və mənbələri haqqında anlayış.

2

4. Sümüklər, oynaqlar, əzələlər, vətərlər üzərində aparılan cərrahi əməliyyatların əsasları. Amputasiyalar və ekzartikulyasiyalar haqqında təlim. Amputasiyaların təsnifat prinsipləri, mütləq və nisbi göstərişlər. Protezləşdirmə.

2

5. Kəllənin və başın cərrahi anatomiyası. Başda aparılan cərrahi əməliyyatların əsasları. Boyun nahiyəsinin cərrahi anatomiyası. Boyun orqanlarını əldə etmək üçün istifadə olunan cərrahi müdaxilə yollarının toroqrafo- anatomik əsasları və onların üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar.

2

Cəmi: 10

“Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzunun adı Saat1. Döşün topoqrafik anatomiyası: ümumi xarakteristikası, döş qəfəsi divarlarının,

süd vəzilərinin və diafraqmanın topoqrafik anatomiyası. Döş qəfəsi: quruluşu, döş qəfəsi boşluğu, ölçüləri, formaları, yaş xüsusiyyətləri, inkişaf qüsurları.

2

2. Döş boşluğu, plevra boşluğu və orta divar məfhumları haqqında anlayış. Döş boşluğu orqanlarının topoqrafiyası:plevranın, ağciyərlərin, ağciyər qapısının və kökünün topoqrafiyası. Yuxarı və aşağı (ön, orta, arxa) orta divar topoqrafiyası. Ürəyin, aortanın hissələrinin və aorta qövsünün şaxələrinin topoqrafiyası. Döşün və döş boşluğu orqanlarının anadangəlmə inkişaf qüsurları.

2

3. Döşün divarlarında (süd vəziləri, abses və fleqmonalar, yaralanmalar, pnevmotorakslar, qabırğaların rezeksiyası), və döş boşluğu orqanlarında cərrahi əməliyyatların əsasları, onların uşaqlarda xüsusiyyətləri. Plevra və perikardin punksiyası. Ürəyin anadangəlmə inkişaf qüsurları.

2

58

4. Qarının topoqrafik anatomiyası: ümumi xarakteristikası. Qarının ön- yan divarının topoqrafiyası. Qarın və periton boşluqları məfhumu. Qasıq və bud kanalının,ağ xəttin, göbək halqasının, düz əzələ yatağının topoqrafiyası. Qarının ön divarının daxili səthinin topoqrafiyası. Xəyanın enmə prosesi. Kriptorxizm. Porto- kaval və kava-kaval anastomozlar və onların əhəmiyyəti.

2

5. Qarın yırtıqları: təsnifatı və əmələ gəlmə səbəbləri. Qasıq, bud, ağ xətt və göbək yırtıqları. Qarın divarının anadangəlmə inkişaf qüsurları: göbək ciyəsinin yırtığı, göbəyin fistulları, yaş xüsusiyyətləri. Bu yırtıqlar zamanı cərahı əməliyyatların üsulları.

2

6. Periton boşluğu: peritonun gedişi və periton boşluğunun mərtəbələri. Periton boşluğunun yuxarı mərtəbəsindəki orqanların və törəmələrinin topoqrafiyası: mədə, 12- barmaq bağırsaq, qaraciyər, öd kisəsi, dalaq, öd yolları, mədəaltı vəz. Piylik kisəsi, kiçik piylik, qapı venası, aşağı boş vena.

2

7. Periton boşluğunun aşağı mərtəbəsindəki orqanların ( nazik və yoğun bağırsaqlar, soxulcanabənzər çıxıntı) və periton törəmələrinin (böyük piylik, müsariqələr, müsariqə cibləri, yan kanallar, müsariqənin kökü) topoqrafiyası. Peritonboşluğu orqanlarının anadangəlmə inkişaf qüsurları. Orqanların vaskulyarizasiyası, innervasiyası, venoz qanın və limfanın daşıyıcı yolları.

2

8 Periton boşluğu orqanlarda cərrahi əməliyyatlar: Laparatomiyanın növləri, onların uşaqlarda xüsusiyyətləri. cərrahi kəsiklər və onların müqayisəli qiymətləndirilməsi, periton boşluğu orqanlarının təftişi. Bağırsaq tikişlərinin növləri, onlara qarşı qoyulan ümumi tələblər.

2

9. Mədədə cərrahi əməliyyatlar: göstərişlər, mədə yaralarının və deşilmələrinin tikilməsi. Süni qidalandırma fistulaları. Mədənin Bilrot - I və Bilrot - II üsulları ilə rezeksiyası, onlara Qabrer, Polia - Reyxel, Hofməyster Finsterer modifikasiyaları. Mikuliç və Finney üsulları ilə piloroplastika. Mədə – bağırsaq anastomozu.

2

10. Qara ciyərdə, öd kisəsində, qaraciyər xarici öd yollarında cərrahi əməliyyatlar. Bilyodigestiv anamostomozlar anlayışı. 12 - barmaq bağırsaq, mədəaltı vəzidə və dalaqda cərrahi əməliyyatlar.

2

11. Nazik və yoğun bağırsaqda cərrahi əməliyyatlar: bəğırsaqların rezeksiyası, bağırsaqlararası anastomozların növləri, onlara cərrahi tələblər. Bağırsaqlararası dolayı anstomozlar. Bağırsaq fistulları. Süni anusun yaradılması. Mekkel divertikulunun cərrahi müalicəsi. Appendektomiya, onun uşaqlarda xüsusiyyətləri.

2

12. Bel nahiyəsinin topoqrafiyası. Onun hüdudları, təbəqələri, zəif yerləri, sinir -damar elementləri, toxuma sahələri və sümük - bağ aparatı. Peritonarxası sahənin topoqrafiyası: divarları, fassiyaları, toxuma sahələri. Böyrəklərin, sidik ləyəninin, sidik axarlarının, böyrəküstü vəzinin topoqrafiyası. Böyrəklərin fiksasiya aparatı, inkişaf qüsurları. Peritonarxası sahənin magistral damarları və sinir kələfləri (qarın aortası, aşağı boş vena, böyrək venaları, vegetativ sinir kələfləri, bel kələfi, qarınaltı kələf, limfa düyünləri). Döş qəfəsi axacağı, tək və yarımtək venaların əmələ gəlməsi.

2

59

13. Böyrəklərdə, böyrək ləyənidə, sidik axarlarında cərrahi əməliyyatlar: peritonxarici operativ yollar (lyumbotomiyalar). Böyrəkyanı novokain blokadası (paranefral blokada), onun uşaqlarda xüsusiyyətləri. Süni böyrək haqqında anlayış. Böyrəklər və sidik axarlarının inkişaf qüsurlarında cərrahi əməliyyatlar

2

14. Kiçik çanaq: hüdudları, divarları, sümük-bağ aparatı, çanağın dibi, çanaq və sidik cinsiyyət diafraqması, çanağın fassiaları,mərtəbələri, peritonun kiçik çanaqda gedişi və onunu törəmələri, damar -sinir elementləri, limfa düyünləri. Toxuma sahələri, venoz kələfləri.

2

15. Kişi və qadın kiçik çanaq boşluğu orqanlarının topoqrafiyası. 216. Aralıq nahiyəsini topoqrafiyası. Kişi və qadın xarici cinsiyyət orqanlarının

anadangəlmə qüsurları.2

17. Kiçik çanaq orqanlarında, aralıqda və xarici cinsiyyət orqanlarında cərrahi əməliyyatlar

2

18. Yekun dərs 1Cəmi: 35

“Operativ cərrahlıq və topoqrafik anatomiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzunun adı Saat1. Döş nahiyəsinin cərrahi anatomiyası. Döş boşluğunun divarları, süd vəziləri,

diafraqma. Döş boşluğunun topoqrafiyası. Orta divararalığı, divararalığı orqanlar, plevra və ağ ciyərlərin cərrahi anatomiyası. Döş divarlarında, süd vəzilərində və döş boşluğu orqanları üzərində aparılan əməliyyatların əsasları.

2

2. Qarın nahiyəsinin cərrahi anatomiyası; ümumi xarakteristika, qarının ön-yan divarı. Ön-yan divarın daxili səthi,xayaların enməsi, ön-yan divarın inkişaf qüsurları (sidik və sarılıq fistulları) və ventral yırtıqlar. Yırtıqlar və qarının ön-yan divarının inkişaf qüsurları zamanı aparılan cərrahi əməliyyatların əsasları.

2

3. Periton boşluğu;periton boşduğunun mərtəbələrə bölünməsi, periton törəmələri, periton boşluğu orqanlarının cərrahi anatomiyası. Laparatomiya və onun növləri. Periton boşluğu orqanları üzərində aparılan cərrahi əməliyyatların əsasları.

2

4. Bel nahiyəsi və peritonarxası sahənin cərrahi anatomiyası. Peritonarxası sahənin açılması zamanı istifadə olunan cərrahi kəsiklərin topoqrafo - anatomik əsaslandırılması və peritonarxası boşluqda yerləşən orqanlar üzərində aparılan cərrahi əməliyyatlar.

2

5. Kiçik çanaq və aralığın cərrahi anatomiyası. Kiçik çanaq və aralıq orqanlararı üzərində aparılan əməliyyatların əsasları. 2Cəmi: 10

60

61

“Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqların yaş dövrləri və onların xarakteristikası. Uşaqların fiziki inkişafı. Bioloji

akselerasiya2

2. Uşaqlarda sinir-psixi inkişafın xüsusiyyətləri və zədələnmə semiotikası 2

3. Uşaqlarda dəri və dərialtı piy toxumasının anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri və zədələnmə semiotikası

2

4. Uşaqlarda tənəffüs sisteminin anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri 2

5. Uşaqlarda tənəffüs sisteminin əsas zədələnmə semiotikası 2

6. Uşaqlarda qan dövranı orqanlarının anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri 2

7. Uşaqlarda ürək-qan-damar sisteminin əsas zədələnmə semiotikası 2

Cəmi: 14

“Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Fənnə qısa giriş. Uşaq səhiyyəsinin əsas prinsipləri. Uşaq poliklinikasının və digər

müalicə – profilaktika müəssisələrinin iş xüsusiyyətləri. Sahə həkiminin vəzifələri. Qadın məsləhətxanası – uşaq poliklinikası – stasionar arasında əlaqə

2

2. Xəstəlik tarixi ilə tanışlıq. Uşaqlardan anamnezin toplanmasının xüsusiyyətləri, onun uşağın vəziyyətini qiymətləndirilməsində rolu. Boy inkişafında və bioloji yetkinlikdə fiziki inkişafın rolu. Fiziki inkişafın qiymətləndirilməsində əsas göstəricilər və indekslər

2

3. Fiziki inkişaf. Uşağın boy artımına və inkişafına təsir edən faktorlar. Hesablamanın empirik formulaları. Boy və çəki artımının qanunauyğunluqları. Bədən mütənasibliyinin dəyişməsi. Antropometrik ölçülərin aparılma texnikası

2

4. Sentil cədvəlləri. Somatotipin təyini. Uşaqlarda fiziki inkişafın qiymətlərndirmə kriteriyaları. Bioloji yetkinlik haqqında anlayı. Fiziki inkişafdan kənaraçıxmalar. Boy və inkişafın pozğunluqları. Sağlam və xəstə uşağa ümumi baxış. Müxtəlif yaşlı uşaqlarla sərbəst iş

2

5. Uşaqlarda beyinin morfo-funksional xüsusiyyətləri, anadan olduqdan sonra mərkəzi sinir sistemi strukturlarının differnsasiyası. Yetkinləşmənin vaxtları. Bir yaşa qədər uşaqlarda toksiki vəziyyətlərin tez əmələ gəlməsinin səbəbləri. Reflekslər, onların yaranma və sönmə vaxtları

2

62

6. Statika və motorikanın yaranma mərhələləri. Hərəkət koordinasiyasının inkişafı. Nitq, emosiya və ünsiyyət formasının inkişafı. Mərkəzi sinir sisteminin tipləri və onlardan aslı olaraq davranış, tərbiyə və xəstəliklərin gediş xüsusiyyətləri. Uşaqların sinir-psixi inkişafına təsir göstərən faktorlar

2

7. Görmənin, eşitmənin və digər hiss orqanlarının inkişafı. Müxtəlif yaşlarda uşaqların sinir-psixi inkişafının qiymətləndirilməsi. Kİçik serebral disfunksiya haqqında anlayış. Əqli geriqalma və dərəcələri.

2

8. Onurğa beyninin punksiyasının texnikası, sağlam uşaqlarda likvorun göstəriciləri. İrinli və serroz meningitlərdə, meninqoensefalitlərdə, hidrosefaliyalarda likvorun dəyişmə semiotikası. Mərkəzi və oeriferik sinir sisteminin əsas zədələnmə simptomları. Meningit, ensefalit, uşaq serebral iflicinin sindromları

2

9. Uşaqlarda dərinin anatomo-fizioloji xüsusiyyətlərindən aslı olaraq müayinə üsulları. Anamnez, baxış: rəng, səpkilər, qabıqlanma, çapıqlar. Dəri rənginin dəyişmə semiotikası, ümumi və yerli hiperemiya sindromu, sianoz, dərinin solğunluğu və sarılığı

2

10. Uşaqlarda dərinin müayinə üsulları. Səpkilərin semiotikası. Xəstələrlə iş 2

11. Uşaqlarda dərinin müayinə üsulları-palpasiya. Elastiklik, nəmlik, temperatur, həssaslıq, dermoqrafiya. Dəri damarlarının vəziyyətinin təyini. Sərbəst iş

2

12. Uşaqlara düzgün qulluq edilmədikdə dəridə əmələ gələn dəyişikliklər. Yaş aspektində dərinin zədələnmə semiotikası

2

13. Anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri ilə əlaqədar olaraq dərialtı piy toxumasının müayinə üsulları. Normo-, hipo və paratrofiyaların dərəcələri, kliniki təzahürləri

2

14. Dərialtı piy toxumasının zədələnmə semiotikası. Dərialtı piy toxumasının vəziyyətinin qiymətləndirilməsi. Xəstələrlə iş

2

15. Uşaqlarda skeletin formalaşması. Sümük toxumasının quruluş və qan təchizatı xüsusiyyətləri. Patoloji proseslərin klinik təzahüründə onların rolu. Əsas sümükləşmə nöqtələrinin yaranma vaxtı. Dişlərin çıxma vaxtı və ardıcıllığı. Əmgək və tikişlərin bağlanma vaxtı

2

16. Uşaqlarda sümük yaşının təyini. Sümük sisteminin raxitdə zədələnmə semiotikası (osteomalyasiya, osteoparoz, hiperplaziya, deformasiya). Anadangəlmə və qazanılma osteo və xondropatiyalar

2

17. Uşaqlarda oynaqların müayinə metodikası. Oynaqların həcminin, hərəkiliyinin dəyişmə formaları və həssaslığının pozğunluqları. Artralgiya, artrit, artroz sindromları. Xəstlərlə iş. Müxtəlif xəstəliklərdə oynaqların zədələnmə semiotikası

2

18. Yaş aspektində əzələ sisteminin inkişaf xüsusiyyətləri. Müayinə metodikası, əzələ trofikasının, tonusunun, mexaniki və elektrik oyanıqlığının təyini. Yolveriləbilən yüklənmələr, Skelet deformasiyalarının profilaktikası

2

19. Əzələ hipo və hipertoniyasının semiotikası. Miotoniya və miasteniya haqqında anlayış. Qıcolma sindromu, qıcolmaların semiotikası. Spazmofiliya, gizli spazmofiliya simptomları

2

63

20. Yaş aspektində anatom-fizioloji xüsusiyyətlərlə əlaqədar olaraq uşaqlarda tənəffüs orqanlarının müayinə üsulları. Patoloji şəraitdə uşaqlarda kliniki simptomların formalaşmasında onların əhəmiyyəti. Sorğu: şikayətlər, anamnez. Öskürəyin semiotikası

2

21. Uşaqlarda tənəffüs orqanlarının müayinə üsulları-baxış, palpasiya öş qəfəsinin ekskursiyası və rezistentliyi, səs titrəməsi. Onların dəyişmə semiotikası. Xəstələrlə iş

2

22. Uşaqlarda tənəffüs orqanlarının müayinə üsulu – perkusiya: müqayisəli və topoqrafik. Perkutor göstəricilərin dəyişmə semiotikası. Xəstələrlə iş

2

23. Bronxial limfa düyünlərinin müayinə metodikası. Bronxial limfa düyünlərinin vəziyyətinin dəyişməsini təyin edən simptomlarSərbəst iş

2

24. Uşaqlarda tənəffüs orqanlarının müayinə üsulu – auskultasiya. Müxtəlif yaşlı sağlam və xəstə uşaqlarda tənəffüsün xarakerti. Bronx-ağciyər sisteminin zədələnməsi zamanı xırıltıların semiotikası. Xəstələrlə iş

2

25. Bir yaşdan yuxarı uşaqlarda tənəffüs orqanlarının zədələnmə sindromları və semiotikası (bronxit, pnevmoniya, bronxial astma). Situasiya məslələrinin həlli

2

26. Bir yaşa qədər uşaqlarda tənəffüs orqanlarının müayinə xüsusiyyətləri. Tənəffüs orqanlarının zədələnməsinin diaqnostikası üçün baxışın nəticələrinin əhəmiyyəti. Təngnəfəsliyin formaları, kliniki təzahürü. Tənəffüs obstruksiyası sindromu, səbəbləri. Qırtlaq stenozunun, inağın, obstruktiv bronxitin, bronxiolitin simptomları. Uşaqlarda inağın semiotikası

2

27. Uşaqlarda tənəffüs orqanlarının funksional və instrumental müayinə metodları göstəricilərinin qiymətləndirilməsi. Uşaqlarda xarici tənəffüs sisteminin müayinəsi

2

28. Yaş aspektində ürək və qan damarlarının anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri ilə əlaqədar uşaqlarda qan dövranı orqanlarının çmüayinə metodikası. Ürək- qan damar fəaliyyətinin funksional göstəriciləri (dəqiqəlik həcm, dövr edən qanın miqdarı, arterial təzyiq, vurğu həcmi, nəbzin tezliyi)

2

29. Uşaqlarda ürək-an damar sisteminin müayinə üsulları – anamnez, baxış, palpasiya. Arterial təzyiqin və nəbzin müayinəsi. Zirvə vurğusunun dəyişmə semiotikası. Alınan məlumatların anadangəlmə və qazanılma ürək -qan damar patologiyaları haqqında anlayışın formalaşmasında rolu

2

30. Uşaqlarda ürək-qan damar sisteminin müayinə üsulu – perkusiya. Müxtəlif yaşlı sağlam uşaqlarda ürəyin sərhədləri və müxtəlif ürək xəstəlikləri zamanı onların dəyişmə semiotikası. Xəstələrlə iş

2

31. Uşaqlarda ürək-qan damar sisteminin müayinə üsulu – auskultasiya. Müxtəlif yaş aspektində sağlam uşaqlarda və patologiyalar zamanı ürək tonlarının dəyişmə semiotikası. Xəstələrlə iş

2

32. Uşaqlarda ürək – qan damar sisteminin müayinə üsulu – auskultasiya. Funksional və üzvi küylərin semiotikası. Xəstələrlə iş

2

33. Endo-, mio- və perikardın zədələnmə semiotikası. Kəskin sağ və sol mədəcik çatışmazlığı simptomokompleksi. Xəstələrlə sərbəst iş

2

64

34. Anadangəlmə və qazanılma ürək qüsurlarının semiotikası. Durğun xroniki ürək-damar çatışmazlığı. Yeniyetmə və gənc yaşlarında ürək-qan damar sisteminin xüsusiyyətləri

2

35. Uşaqlarda ürək-qan damar sisteminin müayinəsi zamanı funksional sınaqlar. Dozalanmış yüklənmənin köməyi ilə ürək-qan damar sisteminin vəziyyətinə görə uşağın rejiminin təyini

2

36. Ürək-qan damar sisteminin instrumental müayinə üsulları. EKQ, FKQ çəkmə texnikası. Uşaqlarda EKQ-nin yaş xüsusiyyətləri

2

37. Funksional diaqnostika kabinetində sağlam və xəstə uşaqlarda EKQ-nin çəkilmə texnikası. Sərbəst olaraq EKQ dişlərinin, intervalının qiymətləndirilməsi Və EKQ tiplərinin təyini. Ürəyin sağ və sol şöbələrinin hipertrofiya əlamətləri

2

38. Ürək ritminin pozulma semiotikası ( taxikardiya, bradikardiya, tənəffüs aritmiyası, ekstrasistoliya). Ürək blokadaları. Müxtəlif yaşlı uşaqların EKQ lentləri ilə sərbəst iş

2

Cəmi: 76

“Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda həzm sistemi üzvlərinin anatomo-fizioloji yaş xüsusiyyətləri və erkən

yaşlı uşaqların qidalanmasının təşklinidə əhəmiyyəti2

2. Uşaqlarda həzm sistemi üzvlərinin əsas zədələnmə semiotikası 2

3. Bir yaşadək uşaqların təbii qidalanması, süni və qarışıq qidalanmaya göstəriş 2

4. Uşaqlarda sidik-ifrazat sistemi orqanlarının anatom-fizioloji xüsusiyyətləri və onların əsas zədələnmə semiotikası

2

5. Uşaqlarda qan sistemi və qanyaranma üzvlərinin xüsusiyyətləri , onların zədələnmə semiotikası

2

6. Uşaqlarda endokrin sistemin anatom-fizioloji xüsusiyyətləri, onların zədələnmə semiotikası

2

7. Uşaqlarda maddələr mübadiləsinin xüsusiyyətləri və müxtəlif yaşlı uşaqların 2

65

enerjiyə olan tələbatı. Zülal, yağ, karbohidrat və su-duz mübadiləsinin xüsusiyyətləri

Cəmi: 14

“Uşaq xəstəliklərinin propedevtikası II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Mədənin anatomo – fizioloji xüsusiyyətləri. Yaş aspektində sekret, turşu, ferment

əmələgətirmə funksiyaları, erkən yaşlı uşaqlarda qidalanmanın təşkilində bu funksiyaların əhəmiyyəti

2

2. Bətndaxili dövrdə bağırsaqların çevrilməsinin pozğunluğu və bununla əlaqədar bağırsaqların anadangəlmə patologiyaları. Uşaqlarda yaş aspektində nazik və yoğun bağırsaqların xüsusiyyətləri və onların patoloji şəraitdə klinik simptomların formalaşmasında əhəmiyyəti

2

3. Qidalanmanın növündən aslı olaraq bağırsağın bakterial florasının formalaşması. Mədə-bağırsaq traktının müxtəlif şöbələrinin zədələnməsi zamanı nəcisin dəyişilməsi. Disbakterioz haqqında anlayış. İntenstinal hormonlar, orqan və sistemlərin inkişafında onların rolu. Laktotrof qidalanmanın xüsusiyyətləri. Enteritlər, kolitlər, sorulma pozğunluqlarında nəcisin dəyişilməsi

2

4. Uşaqlarda həzm sisteminin müayinə metodu-sorğu. Şikayətlər, anamnez. Subyektiv müayinə məlumatlarının qiymətləndirilməsi. Qaytarma və qusmaların semiotikası. Ağız boşluğuna baxış, ağız boşluğunun selikli qişasının dəyişmə semiotikası. Xəstələrlə iş. Pilorospazm və pilorostenozun semiotikası

2

5. Uşaqlarda həzm sisteminin müayinə metodu- palpasiya. Yoğun bağırsağın, mədənin, mədəaltı vəzin, öd kisəsinin səthi və dərin palpasiyası. Xəstələrlə iş

2

6. Qarında ağrının semiotikası. Qida qəbulu ilə əlaqədar ağrının xarakteri, lokalizasiyası və irradiasiyası. Xolesistitdə ağrılı nöqtələr. Ödçıxarıcı yolların diskineziyası. Xəstələrlə iş

2

7. Dalaq, qaraciyər və öd kisəsinin palpasiyası və perkusiyası. Hepato və splenomeqaliyalar. Qarın boşluğunda sərbəst mayenin təyini

2

8. Həzm sisteminin laborator-instrumental müayinə metodları. Mədənin və onikibarmaq bağırsağın fraksion zondlanması. PH-metriyanın norma və patologiyada göstəriciləri. Fermentlərin dəyişilməsi. (pepsinogenin qanda və sidikdə təyini). Qastroendoskopiya, duodenoskopiya

2

9. Uşaqlarda qaraciyərin funksional vəziyyətinin müayinəsi. Antitoksik, zülal-sintetik, fermentəmələgətirmə, piqment və başqa funksiyalarının qiymətləndirilməsi. İltihab, sitoliz, xolestaz sindromları

2

10. Uşaqlarda həzm sisteminin əsas zədələnmə sindromları- qastro-, enterokolit, 2

66

sorulmanın pozulması, kəskin qarın, sarılıq, kəsin qaraciyər çatışmazlığı

11. Erkən yaşlı uşaqlarda sidik-ifrazat sisteminin anatomo-fizioloji xüsusiyyətləri və onların uşaqlarda toksiki vəziyyətlər, hipoksiya zamanı KBÇ-nın formalaşmasında, sidik-ifrazat sisteminin irinli-iltihabi xəstəliklərinin inkişafında əhəmiyyəti

2

12. Sidik-ifrazat sisteminin müayinə metodikası-sorğu. Şikayətlər, anamnez, müxtəlif yaşlı uşaqlarda diurez və müxtəlif patologiyalar zamanı onların dəyişmə semiotikası.

2

13. Sidiyin sıxlığı və rənginin dəyişmə semiotikası. Sidik çöküntüsünün dəyişmə semiotikası. Sidiyin ümumi analizinin qiymətləndirilməsi. Xəstələrlə sərbəst iş

2

14. Sidik-ifrazat sisteminin müayinə metodları-baxış, palpasiya, perkusiya. Oliqo-, poliuriya, pollakiuriyaların semiotikası. Yenidoğulmuşlarda sidik-ifrazat sisteminin adaptasiya simptomları

2

15. Uşaqlarda sidik-ifrazat sistemi orqanlarının zədələnmə sindromları və semiotikası- iltihab, dizurik, hipertenzion, obstruktiv sindromlar. Sidik sindromu və sidik – ifrazat sisteminin müxtəlif xəstəliklərində qan göstəricilərinin cədvəlinin tərtibi

2

16. Nefrit, nefroz, pielonefrit , pielit, sistit sindromları. Kəskin və xroniki böyrək çatışmazlığı sindromları.

2

17. Qanyaranmanın embrional mərhələləri. Uşaqlarda qanyaranmanın xüsusiyyətləri. Müxtəlif yaş dövrlərində sağlam uşaqlarda qırmızı qanın xüsusiyyətləri

2

18. Sağlam uşaqlarda yaş aspektində ağ qanın xüsusiyyətləri. Kəskin irinli-iltihabi, virus xəstəliklərində hemoqrammanın dəyişilməsi. Situasion məsələlərin həlli

2

19. Uşaqlarda ağ qanın müayinə metodu və dəyişmə semiotikası. Şillinqə görə leykoformulanın qiymətləndirilməsi

2

20. Eritrositar və mielositar inkişafın dəyişilmə semiotikası. Sümük iliyinin punksiyası, aparılma qaydası və formalı elementlərin sayılması. Hemoqramma və mieloqrammanın qiymətləndirilməsi. Sərbəst iş

2

21. Qanın laxtalanma sisteminin müayinə metodu, əsas göstəriciləri. Hemorragik diatezlərdə dəyişilmə semiotikası. Hemorragik vaskulitlərdə əsas simptom və sindromlar

2

22. Uşaqlarda limfa sisteminin müayinə metodları və əsas zədələnmə semiotikası. İnfeksion və qeyri-infeksion mənşəli limfoadenopatiyalarda lokal və generalizəolunmuş zədələnmələr. Xəstələrlə iş

2

23. Periferik qanın qanın götürülmə texnikası, qanın formalı elementlərinin sayılması, hemoqlobinin, EÇS-nin, qan qrupunun təyini. Qanaxma müddətinin təyini. Kapilyar qanın, venoz qanın laxtalanmasının təyini. Lİmfatik düyünlərin və dalağın punksiyası. Punktatlarda TBS, limfoqranulomatoz, limfoleykoz, Qoşe və Niman-Pik xəstəlikləri zamanı rast gəlinən patoloji hüceyrələrin təyini

2

24. Uşaqlarda yaş aspektində endokrin sistemin xüsusiyyətləri. Hipofiz və qalxanabənzər vəzin müayinə metodları, hipo-, hiperfunksiyasının kliniki əlamətləri. Sərhəd sindromları. Uşaqlarda mədəaltı vəzi və qalxanabənzərətraf

2

67

vəzin müayinə metodları və onların əsas zədlənmə semiotikası

25. Böyrəküstü vəzin yaş xüsusiyyətləri və onun zədələnmə semiotikası. Cinsiyyət vəziləri. Cinsin formalaşması və yetişməsi. Oğlanlarda və qızlarda yaşa uyğun olaraq cinsi yetişkənlik əlamətləri. Tenenrə görə cinsi yetişkənlik dövrlərinin qiymətləndirilməsi. Əsas kənaraçıxmaların semiotikası

2

26. Sağlam və xəstə uşaqların manual müayinə metodları üzrə yekun dərs 2

27. Təbii qidalanma. Laktasiyanın inkişaf fazaları. Malozivanın xüssusiyyətləri. Südün əmələ gəlməsi. Təbii qidalanmanın fiziki-kimyəvi və bioloji üstünlükləri

2

28. Təbii qidalanmanın prinsipləri. Südə sutkalıq tələbatın və nutrientlərin hesablanması

2

29. Əlavə qidaya keçmənin texnikası. Əlavə qidaların növləri və verilmə vaxtı 2

30. Süd verən ananın qidalanması və rejimi. Təbii qidalanma zamanı çətinliklər. Təbii qidalanmaya əks göstərişlər. Qidalanmanın korreksiyası haqqında anlayış

2

31. Süni qidalanma. Zəmanətli süd. Qarışıqların təsnifatı. Süni qidalanmanın prinsipləri. Süni qidalanmanın aparılma texnikası. Onun effektivlik meyarı. Qidalanmanın hesablanması. Süni qidalanmaya aid məsələ həlli

2

32. Bir yaşa qədər uşaqlarda təbii və süni qidalanmaya aid məsələ həlli. Südəmər şöbədə sərbəst iş

2

33. Qarışıq qidalanma, göstərişlər. Hipoqalaktiya, səbəbləri, dərərcələri. Doyuzdurma qidasının təyini. Qarışıq qidalanmanın prinsipləri

2

34. Adaptasiya olunmuş və adaptasiya olunmamış qarışıqlarla qidalanma zamanı doyuzdurma qidasının təyini. Qarışıq qidalanmaya aid məsələ həlli

2

35. Bir yaşdan yuxarı uşaqların qidalanmasının əsas prinsipləri. Uşaq müəssisələrində qidalanmanın təşkili

2

36. Qidalanma üzrə kollekvium 2

37. Xəstəlik tarixinin yazılması 2

38. İmtahana və istehsalat təcrübəsinə hazırlıq 2

Cəmi: 76

“Farmakologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman

maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibdə istifadəsi.2

2. Efferent sinir sistemi haqqında anlayış. Xolinergik sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3. Adrenergik neyromediator sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman 2

68

maddələrinin farmakologiyası.4. Ümumi anesteziyaedicilərin və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakologiyası 25. Epilepsiyaəleyhinə, parkinsonizməleyhinə dərman maddələrinin və analgetiklərin

farmakologiyası.2

6. Psixotrop maddələrin alınması və praktikaya tətbiqi. Psixoleptiklərin (neyroleptiklər, trankvlizatorlar, sedativ maddələr və litium duzları) farmakologiyası

2

7. Psixoanaleptiklər(psixomotor stimulyatorlar, antidepressantlar, nootrop maddələr) və MSS-nin ümumi stimulyatorlarının(analeptiklər) farmakologiyası

2

Cəmi: 14

“Farmakologiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Farmakologiya fənni, onun məqsəd və vəzifələri. Ümumi resepturaya giriş.

Reseptin quruluşu, reseptin yazılma qaydaları, dərman formaları haqqında məlumat. Bərk dərman formaları haqqında məlumat. Bərk dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

2. Yumşaq dərman formaları haqqında məlumat. Yumşaq dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları.

2

3. Maye dərman formaları haqqında məlumat. Maye dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi və onlara aid reseptlərin yazılış qaydaları. Müxtəlif dərman formaları. Onlara aid reseptlərin yazılma qaydaları. Müxtəlif dərman formalarının əyani şəkildə nümayiş etdirilməsi.

2

4. Ümumi reseptura üzrə yekun dərs 25. Ümumi farmakologiya haqqında anlayış. Dərman maddələrinin

farmakokinetikası və farmakodinamikası.2

6. Afferent innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. (Eksperimental iş)

2

7. Efferent innervasiya haqqında məlumat. Xolinergik innervasiyaya təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri, M,N-xolinomimetiklər, M,N-xolinoblokatorlar və antixolinesteraz dərman maddələri. (Eksperimental iş).

2

8. M-xolinomimetik və M-xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. N-xolinomimetik və N-xolinoblokatorların əsas farmakoloji xüsusiyyətləri, tibbdə istifadəsi. (Eksperimental iş).

2

9. Adrenergik sistem haqqında anlayış. Bu sistemə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Düz təsirli (a,b; a və b)

2

69

adrenomimetiklərin və simpatomimetiklərin farmakologiyası. (Eksperimental iş).

10. Adrenoblokatorların və simpatolitiklərin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. 211. Ümumi farmakologiya, afferent və efferent innervasiyaya təsir göstərən dərman

maddələri üzrə yekun dərs.2

12. Mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. Ümumi anesteziyaedicilərin, etanol və yuxugətirici dərman maddələrinin farmakologiyası. Alkoqolizm sosial problem kimi, onun farmakoterapiyasının fərdi və ümumi prinsipləri. (Eksperimental iş).

2

13. Ağrıkəsici dərman maddələri (analgetiklər). Opioid analgetiklərin farmakoloji xüsusiyyətləri və tibbdə istifadəsi. Opioid analgetiklərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələr. Narkomaniyanın müalicəsinin fərdi və ümumi prinsipləri.

2

14. Epilepsiyaəleyhinə və parkinsonizməleyhinə istifadə olunan dərman maddələrinin farmakologiyası. Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin (psixotrop maddələr) alınması və praktikaya tətbiqi. Neyroleptiklərin farmakologiyası. (Eksperimental iş).Antidepressantların farmakologiyası (Eksperimental iş).Trankvilizatorların, sedativ maddələrin və litium duzlarının farmakologiyası (Eksperimental iş)

2

15. MSS-i və ali sinir fəaliyyətini stimulə edən (psixomotor stimulyatorlar, analeptiklər) dərman maddələrinin farmakologiyası. QAYT sisteminə təsir göstərən dərman maddələri qrupu- nootrop preparatlar. Psixodisleptiklərin farmakologiyası haqqında ümumi məlumat.

2

16. MSS-i və ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələri üzrə yekun dərs. 1Cəmi: 31

“Farmakologiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ürək-damar sistemi patologiyalarında istifadə olunan dərman maddələrinin

farmakologiyası.2

2. Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3. Qanyaranma sistemi, qanın laxtalanması, trombositlərin aqreqasiyası və fibrinoliz proseslərinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

4. Hormon preparatları, onların aqonistləri, antaqonistləri və anabolik steroidlərin farmakologiyası. Aterosklerozəleyhinə, beyin qan dövranını yaxşılaşdıran, antioksidant, antihipoksant və endoteliotrop maddələrin farmakologiyası.

2

5. İltihab və immun proseslərə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

6. Doğuş aktının fizioloji gedişini tənzimləyən və uşaqlıq qanaxmaları zamanı istifadə olunan dərman maddələrinin, kontraseptiv preparatların əsas

2

70

farmakoloji xüsusiyyətləri.7. Antiseptik dezinfeksiyaedici dərman maddələri və antibiotiklərin əsas

farmakoloji xüsusiyyətləri, istifadə olunduqları xəstəlik və patoloji proseslər. Sulfanilamid preparatları və müxtəlif kimyəvi qruplardan olan sintetik mikrob əleyhinə dərman maddələrinin, virus və göbələk, sifilis və vərəm əleyhinə preparatların farmakologiyası.

2

Cəmi: 14

“Farmakologiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ali sinir fəaliyyətinə təsir göstərən dərman maddələrinin alınması və tibbi

praktikaya tətbiqi. Neyroleptiklər, antidepresantlar, litium duzları, trankvlizatorlar, nootrop və sedativ maddələrin farmakologiyası.

2

2. Tənəffüs orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

3. Ürək-damar sisteminə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası. 24. Hipotenziv, hipertenziv və sidikqovucu dərman maddələrinin

farmakologiyası.2

5. Həzm sistemi orqanlarının funksiyasına təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

6. Miometriumun tonus və yığılma aktivliyinə təsir göstərən və kontraseptiv dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

7. Qanyaranma sisteminə və qanın laxtalanması sisteminin fizioloji mexanizmlərinə təsir göstərən dərman maddələrinin farmakologiyası.

2

8. Zülal, peptid quruluşlu və aminturşu törəmələri qrupundan olan hormon preparatlarının əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibdə istifadə sahələri.

2

9. Steroid quruluşlu hormon preparatlarının farmakologiyası. 210. Vitamin preparatlarının farmakologiyası. 211. Ferment preparatları, aminturşular və parenteral qidalanmada istifadə olunan

dərman maddələrinin farmakologiyası.2

12. Beyin qan dövranını yaxşılaşdıran, antihipostant, antioksidant və endoteliotrop maddələrin farmakologiyası.

2

13. Ateroskleroz və padaqra əleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası. 214. Qeyri-steroid quruluşlu iltihab əleyhinə dərman maddələrinin

farmakologiyası.2

15. Allergiya əleyhinə maddələr və immunostimulyatorların farmakologiyası. 216. Orqanizlə turşu-qələvi və ion mübadiləsini tənzimləyən dərman maddələrinin,

plazma əvəzedicilər, dezintoksikasiyaedici məhlullar, sinovial və göz yaşı mayesini əvəz edən preparatların farmakologiyası.

2

71

17. Maddələr mübadiləsinə təsir göstərən dərman maddələri bölməsi üzrə yekun dərs.

2

18. Antiseptik və dezinfeksiyaedici dərman maddələrinin farmakologiyası. 219. Antibiotiklərin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri və tibdə istifadə sahələri. 220. Sulfanilamid preparatları və müxtəlif kimyəvi quruluşlu sintetik antibakterial

dərman maddələrinin farmakologiyası.2

21. Sifilis, vərəm və cüzam əleyhinə dərman maddələrinin farmakologiyası. 222. İbtidailərəleyhinə dərman maddələrinin əsas farmakoloji xüsusiyyətləri. 223. Onkoloji xəstəliklərin müalicəsində istifadə olunan dərman maddələrinin

farmakologiyası2

Cəmi: 46

“İctimai sağlamlıq və səhiyyənin təşkili” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İctimai sağlamlıq və səhiyyənin təşkili elmi, onun tədqiqat metodları, müasir

problemləri və inkişaf tarixi. Dövlət və beynəlxalq sənədlərdə səhiyyə məsələləri

2

2. Əhali, tibb və səhiyyə haqqında nəzəri sistemlər. Tibbi etika, deontologiya, bioetika. Əhali sağlamlığının öyrənilmə metodları, meyarları və ona təsir edən amillər kompleksi, risk faktorları. Müasir ekoloji vəziyyət, dövlətin bu istiqamətdə olan siyasəti və monitorinq problemləri

2

3. Tibbi demoqrafiya, onun tibb və səhiyyə sistemi üçün əhəmiyyəti. Əhalinin təbii hərəkəti, öyrənilməsi metodları, qeyd qaydaları

2

4. Əhalinin xəstələnməsi, onun öyrənilməsi metodları. Əhali patologiyasının tipləri

2

5. Sosial-gigiyenik problemlər 26. Səhiyyə, səhiyyənin təşkili, onun komponentləri. Səhiyyə konsepsiyası və

inkişaf tarixi, səhiyyə təşkilatçılarının vəzifələri. Səhiyyənin beynəlxalq problemləri. Səhiyyə islahatlarının aparılmasının zəruriliyi. YUNİSEF-in bu istiqamətdə apardığı işlər. UNFPA-nın ölkəmizdə apardığı yeniliklər

2

7. Tibbi xidmətin təşkilinin müxtəlif tarixi formaları və səhiyyə sistemləri. 2

72

Sığorta təbabətinin yaranma tarixi və inkişafı. Səhiyyənin idarəedilməsi. Səhiyyə sistemində menecment və marketinq fəaliyyəti

8. Şəhər əhalisinə tibbi xidmətin təşkili, formaları, prinsipləri, metodları. Mütəşəkkil əhali qrupuna və kənd əhalisinə tibbi xidmətin təşkili xüsusiyyətləri və formaları. Ana və uşaqların mühafizəsi sistemi, idarələr şəbəkəsi

2

9. Sanitar-epidemioloji xidmət sistemi. Gigiyena və Epidemiologiya mərkəzləri, onların quruluşu və vəzifələri. Səhiyyənin planlaşdırılması, lisenziyalaşdırılması, proqnozlaşdırılması, iqtisadiyyatı və maliyyələşdirilməsi

2

Cəmi : 18

“İctimai sağlamlıq və səhiyyənin təşkili” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Statistika ictimai-siyasi elm kimi. Tibbi statistika və onun tibbi tədqiqatlarda

tətbiqi. Tələbələrin tədqiqat vərdişləri2

2. Statistik tədqiqat və onun mərhələləri. Statistik tədqiqatın təşkili 23. Tibbdə və səhiyyədə istifadə edilən mütləq və nisbi kəmiyyətlər 24. Dinamik sıralar və göstəriciləri. Qrafik təsvirlər 25. Variasion statistika. Orta kəmiyyətlər, onların növləri. Moda, median 26. Orta kəmiyyətin orta xətası, dürüstlük əmsalı 27. Tibbi demoqrafya və demoqrafik göstəricilər. Orta ömür anlayışı 28. Əhalinin xəstələnməsi, onun növləri və öyrənilmə üsulları. Ümumi, əmək

qabiliyyətini müvəqqəti itirməklə xəstələnmə göstəriciləri. Əlillik, tibbi reabilitasiya göstəriciləri və onların hesablanması qaydası

2

9. Standartlaşdırma üsulunun mahiyyəti və növləri. Vasitəsiz standartlaşdırma 2

73

metodunun tibbdə və səhiyyədə tətbiq olunma qaydası10. Hadisələr arasında əlaqə və münasibətlər, onların ölçülməsi. Əlaqələrin

mahiyyəti və formaları2

11. Müvafiqlik əmsalı və onun hesablanma metodikası 212. Korrelyasiya haqqında anlayış. Spirmenin cərgəvi korrelyasiya əmsalı 213. Xətti korrelyasiya əmsalı, onun xətası və dürüstlüyünün təyini14. Reqressiya əmsalı 215. Qeyri-parametrik statistika. İterasiya əmsalı və onun hesablanması 216. Proqnozlaşdırma metodları və onun tətbiqi qaydaları 117. Birləşmiş xəstəxananın qeyd və hesabatı, onların məzmunu və əhəmiyyəti.

Poliklinika, onun quruluşu, işinin təşkili prinsipləri və illik göstəriciləri2

18. Stasionar, onun quruluşu, işinin təşkili qaydası və illik fəaliyyət göstəriciləri 219. Birləşmiş doğum evi, onun quruluşu, işinin təşkili qaydası və illik fəaliyyətinin

göstəriciləri2

20. Uşaq poliklinikasının və yasli fəaliyyətinin göstəriciləri, təhlili 221. Gigiyena və epidemiologiya mərkəzləri, onların quruluşu, işinin təşkili və illik

fəaliyyət göstəriciləri2

22. Əhalinin tibbi xidmətə olan tələbatının təyini üsulları. Əmək qabiliyyətini müvəqqəti və daimi itirməklə xəstələnmə zamanı dəyən iqtisadi zərər, onun elementləri və hesablanma qaydası

1

Cəmi : 42

74

“Ümumi cərrahiyyə” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Cərrahlıq elmi haqqında anlayış. Cərrahlığın inkişaf tarixi. Cərrahi deantologiya.

Antiseptika və aseptika.2

2. Ağrısızlaşdırma. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. Cərrahi əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr.

2

3. Qanaxmalar. Qanköçürmə. 2

4. Travmalar. 2

5. Cərrahi infeksiya. 2

6. Ətrafların qan və limfa dövranının pozulması. Cərrahi parazitar xəstəliklər. 2

7. Şişlər. İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi. 2

Cəmi: 14

“Ümumi cərrahiyyə” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ümumi cərrahiyyənin predmeti, tarixi, cərrahi deantologiya. Cərrahi klinikanın

quruluşu2

2. Antiseptika, növləri. 2

3. Aseptika. Hava-damcı, kontakt infeksiya ilə mübarizə. 2

4. Ağrısızlaşdırma. 2

5. Qanaxmalar. Qanköçürmə. 2

6. Cərrahi xəstələrin müayinə üsulları. 2

7. Cərrahi əməliyyatlar. Əməliyyatdan əvvəlki və sonrakı dövr. 2

8. Zədələnmələr, təsnifatı, zədə almış xəstələrin müayinə üsulları. 2

9. Başın zədələnmələri. 2

10. Döş qəfəsinin zədələnmələri. 2

11. Qarının zədələnmələri. 2

12. Ətrafların zədələnmələri (çıxıqlar, sınıqlar) 2

13. Travmatik toksikoz, travmatik şok, terminal hal. 2

14. Yaralar. 2

75

15. Yanıqlar, donmalar, sarğılar. 2

16. Cərrahi infeksiya, təsnifatı, ümumi və yerli əlamətləri. Müalicə prinsipləri. 2

17. Folikolit, frunkul, karbunkul, qızıl yel. 2

18. Abses, fleqmona. 2

19. Parotit, mastit, hidrodenit, limfodenit 2

20. Mediastinit, paranefrit, paraproktit. 2

21. Tetanus, qazlı qanqrena. 2

22. Osteomielit. Dolamalar. 2

23. Perikardit. Plevrit. Peritonit. 2

24. Xroniki spesifik və qeyri-spesifik cərrahi infeksiya. 2

25. Ətrafların qan və limfa dövranının pozulması. 2

26. Nekroz. Qanrena. Trofiki xora. Yataq yarası. 2

27. Cərrahi parazitar xəstəliklər. 2

28. Şişlər. 2

29. İnkişaf qüsurları. Toxuma və üzvlərin köçürülməsi. 2

30. Xəstəlik tarixinin sxemi, tərtibi, qəbulu. 3

Cəmi: 61

“Patoloji Anatomiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Patoloji anatomiyanın məzmunu, məqsədi, müayinə obyektləri və tədqiqat üsulları.

Qısa inkişaf tarixi. Patoloji-anatomik xidmət sahəsi, səhiyyə sistemində rolu və əhəmiyyəti. Hüceyrə və toxuma zədələnmələri (alterasiya). Morfoloji əlamətləri. Distrofiyalar (degenerasiya). Ümumi məlumat. Parenximatoz distrofiyalar.

2

2. Stromal-damar (mezenximal) distrofiyalar. Qarışıq distrofiyalar. 2

3. Hüceyrə ölümü: nekroz və apoptoz. Klinik-morfoloji xüsusiyyətləri. Ölüm. Təsnifatı. Növləri. Erkən və gecikmiş meyit əlamətləri.

2

4. Qan və limfa dövranı pozğunluqları. 25. İltihab. Ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri. Ekssudativ iltihab. Proliferativ

iltihab. Spesifik iltihablar.2

6. İmmun sistemin patologiyaları. Yüksək həssaslıq reaksiyaları. Autoimmun proseslər. İİV-infeksiya (QİÇS). Kompensator-uyğunlaşma prosesləri.

2

76

7. Şişlər. Ümumi məlumat. Təsnifat prinsipləri. Xoş və bəd xassəli şişlərin xüsusiyyətləri.

2

Cəmi: 14

“Patoloji Anatomiya I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Patoloji anatomiyanın məzmunu, məqsədi, müayinə obyektləri və tədqiqat

üsulları. Təşrih. Hüceyrə patologiyası. Distrofiyalar haqqında ümumi məlumat. Parenximatoz distrofiyalar.

4

2. Stromal-damar (mezenximal) distrofiyalar. Qarışıq distrofiyalar. 43. Hüceyrə ölümü (nekroz, apoptoz). Ölüm. Erkən və gecikmiş meyit əlamətləri. 44. Kollokvium.

Qan və limfa dövranı pozğunluqları.4

5. İltihab haqqında ümumi məlumat. Ekssudativ iltihablar. Proliferativ iltihablar. Spesifik iltihablar.

4

6. İmmun patoloji proseslər. Timusun patologiyaları. Yüksək həssaslıq reaksiyaları. Autoimmun proseslər. İmmun çatışmazlıq sindromları.

4

7. Kompensator-uyğunlaşma prosesləri. 48. Kollokvium.

Şişlər haqqında ümumi məlumat.4

9. Epitel toxumasının şişləri. Ayrı-ayrı üzvlərin xərçəngi (Ağ ciyər xərçəngi. Mədə xərçəngi. Kolo-rektal xərçəng).

4

10. Mezenximal şişlər. Sinir sisteminin şişləri. Melanin əmələ gətirən toxumanın şişəbənzər törəmələri və şişləri.

4

11. Qan sisteminin xəstəlikləri (Qan sisteminin şişləri. Anemiyalar). 412. Kollokvium. 2

Cəmi: 46

“Patoloji anatomiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Xəstəliklər haqqında anlayış. Etiologiya və patogenez. Xəstəliklərin

nomenklaturası və təsnifatı. Qan sistemi xəstəlikləri. Ürək-damar sistemi xəstəlikləri. Ümumi məlumat. Təsnifatı. Ateroskleroz. Hipertoniya xəstəliyi. Ürəyin işemik xəstəlikləri. Serebro-vaskulyar xəstəliklər.

2

2. Revmatik xəstəliklər. 2

77

3. Ağciyər xəstəlikləri. 2

4. Mədə-bağırsaq traktı xəstəlikləri. Qaraciyər xəstəlikləri. 25. Böyrək xəstəlikləri. Endokrin vəzlərin xəstəlikləri. Daxili cinsiyyət üzvlərinin və

süd vəzlərinin xəstəlikləri. Hamiləlik patologiyaları.2

6. İnfeksion xəstəliklər (ümumi hissə). Virus infeksiyaları. Rikketsiozlar. Bakterial infeksiyalar. Vərəm. Sepsis.

2

Cəmi: 12

“Patoloji anatomiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ürək-damar sistemi xəstəlikləri (endokarditlər, miokarditlər, perikarditlər).

Ateroskleroz. Hipertoniya xəstəliyi. Ürəyin işemik xəstəlikləri. Serebro-vaskulyar xəstəlik.

4

2. Revmatik xəstəliklər. 43. Kollokvium.

Ağciyər xəstəlikləri.4

4. Mədə-bağırsaq traktı xəstəlikləri.Qaraciyər xəstəlikləri.

4

5. Böyrək xəstəlikləri. 46. Daxili sekresiya vəzlərinin xəstəlikləri. Daxili cinsiyyət üzvlərinin və süd

vəzlərinin xəstəlikləri. Hamiləlik patologiyaları.4

7. Kollokvium.İnfeksion xəstəliklər haqqında ümumi məlumat. Virus infeksiyaları (Qrip. Qızılca. Poliomielit. İİV-infeksiya). Rikketsiozlar (Səpkili yatalaq).

4

8. Bakterial hava-damcı infeksiyaları (Difteriya. Skarlatina. Meninqokok infeksiyaları). Bakterial bağırsaq infeksiyaları (Qarın yatalağı. Vəba. Dizenteriya).

4

9. Vərəm. Sepsis. 4

10. Kollokvium. Yekun dərs. 2Cəmi: 38

78

“Biopsiya-təşrih” kursunun mövzu planı

№ Mövzuların adı1. Səhiyyə sistemində patoloji-anatomik xidmət sahəsinin əhəmiyyəti, yeri və rolu.

Azərbaycanda patoloji-anatomik xidmətin strukturu. Səhiyyə Nazirliyi “Məhkəmə-tibbi ekspertiza və Patoloji anatomiya” ETT Birliyi. Birliyin şöbə və bölmələri. Patoloji Anatomiya Bürosu.

2. Autopsiya. Ümumi məlumat. Meyit müayinəsi zamanı kəsiyin növləri, daxili üzv və toxumaların müayinə xüsusiyyətləri, üsulları. Kəllənin açılması qaydaları.

3. Biopsiya. Ümumi məlumat. Biopsiya müayinələrinin (“Klinik patologiya”) müasir təbabətdə əhəmiyyəti və diaqnostikada əvəzedilməz rolu. Biopsiya müayinələrinin təsnifatı, növləri. Bioptatların götürülməsi, qablaşdırılması, fiksasiyası, patoloji-anatomik şöbələrə göndərilməsi və müayinəsi qaydaları.

4. Meyitlərin patoloji-anatomik müayinə (təşrih) protokolu. Təşrih protokolunun tərtibi qaydaları. Meyit müayinəsi protokolunun tərkib hissələri.

5. Nozologiya. Patogenez. Morfogenez. Sindrom. Patomorfoz, növləri.6. Diaqnoz. Ümumi məlumat. Diaqnozların quruluş prinsipləri.7. Patoloji-anatomik diaqnoz. Tərkibi. Əsas xəstəlik. Rəqabətedici xəstəliklər. Birləşmiş

xəstəliklər. Yanaşı xəstəlik. Fon xəstəlik. Ağırlaşma. Ölümün bilavasitə səbəbi.8. Yatrogeniya. Həkim səhvi. Təsnifatı, növləri.9. Klinik-patanatomik epikriz.10. Klinik və patoloji-anatomik diaqnozlar arasında uyğunsuzluq. Kateqoriyaları.11. Patoloji-anatomik təşrih protokolunun tərtibi ilə tanışlıq, protokolun öyrənilməsi və sərbəst

şəkildə tərtib edilməsi.12. Patoloji-anatomik meyit müayinəsində iştirak.13. Biopsiya müayinələrində iştirak.

79

“Patoloji fiziologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Giriş. Patofiziologiyanın məqsədi və vəzifələri, qısa inkişaf tarixi. Ümumi nozologiya,

xəstəlik haqqında təlim, etiologiya və patogenez2

2. Xarici və daxili (irsiyyət, konstitusiya, reaktivlik) amillərin patologiyada rolu 2

3. İmmun sistemin patologiyası. Allergiya 2

4. Hüceyrə zədələnməsi. Mikrosirkulyasiya və yerli qan dövranı pozulmaları 2

5. İltihab. Qızdırma 2

6. Maddələr mübadiləsinin tipik pozulmaları 2

7. Toxuma inkişafının patologiyası. Ekstremal vəziyyətlər 2

Cəmi : 14

“Patoloji fiziologiya I” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Patofizioloji tədqiqatlarda eksperimental metodun əhəmiyyəti. Хəstəlik haqqında təlim.

Ümumi etiologiya və patogenez.4

2. Xarici mühit amillərinin və irsiyyətin patologiyada rolu. Cinsi xromatinin təyini. 4

3. Reaktivliyin patologiyada rolu. Dizenteriya vaksinasının orqanizmin reaktivliyinə təsiri.

4

4. İmmun sistemin patologiyası. Allergiyanın eksperimental modelləri. I kollokvium 4

5. Hüceyrə zədələnmələri. Qurbağada ağız boşluğunun selikli qişasının alterasiyası. 4

6. Mikrosirkulyasiya və yerli qan dövranı pozulmaları. Arterial və venoz hiperemiyalar, işemiya, staz, infarkt, tromboz, emboliya.

4

7. İltihab. Konheym və Danilevski təcrübələri. Faqositoz. İrinli ekssudatda fermentlərin təyini.

4

8. Qızdırma. Eksperimentdə qızdırma modelinin yaradılması. II kollokvium 4

9. Maddələr mübadiləsinin tipik pozulmaları. Maddələr və enerji mübadiləsinin ümumi xarakteristikası. Karbohidrat, yağ, zülal mübadiləsinin pozulmaları

4

10. Su-duz, mikroelement və vitamin mübadiləsinin , turşu qələvi müvazinətinin pozulması 4

11. Toxuma inkişafının patologiyası. Bəd və xoş xassəli şişlərin eksperimentdə 4

80

öyrənilməsi.

12. Ekstremal vəziyyətlər. Hipoksiya. III kollokvium 2

Cəmi : 46

“Patoloji fiziologiya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qan sisteminin patoloji fiziologiyası 2

2. Qan dövranı sisteminin patoloji fiziologiyası 2

3. Tənəffüs sisteminin patoloji fiziologiyası 2

4. Həzm sistemi və qaraciyərin patoloji fiziologiyası 2

5. Böyrəklərin patoloji fiziologiyası 2

6. Endokrin sisteminin patoloji fiziologiyası 2

7. Sinir sisteminin patoloji fiziologiyası 2

Cəmi : 14

“Patoloji fiziologiya II” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qan sisteminin patoloji fiziologiyası.

-qanın ümumi həcminin dəyişilməsinə dair modelin уaradılması;

-anemiya zamanı eritrositlərin miqdarının və katalazanın aktivliyinin təyin edilməsi.

-anemiyalı dovşanın qanında eritrositlərin osmotik rezistentliyinin təyini.

4

2. Qan sisteminin patoloji fiziologiyası.

-leykositoz və leykopeniya modelinin yaradılması;

-leykozlar

4

81

3. Qan sisteminin patoloji fiziologiyası.

-qanın laxtalanma qabiliyyətinin pozulması

4

4. Qan dövranı sisteminin patologiyası.

-pituitrin stenokardiyası modelinin yaradılması;

-ürəyin işemik xəstəliklərinin etiologiyası və patogenezi.

4

5. Qan dövranı sisteminin patologiyası.

-ürək ritminin pozulması;

-ürək blokadası modelinin yaradılması

4

6. Qan dövranı sisteminin patologiyası.

-neyrogen hipertenziyanın səbəbi və inkişaf mexanizmi;

-aterosklerozun ürək-damar sisteminin patologiyasında rolu

Kollokvium

4

7. Tənəffüs sisteminin patoloji fiziologiyası.

-xarici tənəffüsün reflektor dəyişməsi.

-dövrü tənəffüs modelinin yaradılması

4

8. Həzm sisteminin patoloji fiziologiyası.

-eksperimental mədə xorası zamanı mədə şirəsinin fiziki-kimyəvi üsullarla tədqiqi;

-mədə şirəsinin mikroskopik tədqiqi

4

9. Həzm sisteminin patoloji fiziologiyası.

-bağırsaqların funksiyasının pozulması;

-bağırsağın selikli qişasının zədələnməsi zamanı divaryanı həzmin pozulması

4

10. Qaraciyərin patoloji fiziologiyası.

-ödün orqanizmə toksiki təsiri;

-qanda sərbəst və birləşmiş bilirubinin təyini

Kollokvium

4

82

11. Böyrəklərin patoloji fiziologiyası.

-nefrit zamanı sidiyin fiziki-kimyəvi üsullarla tədqiqi;

-nefroz zamanı sidiyin mikroskopik müayinəsi

4

12. Endokrin sisteminin patoloji fiziologiyası.

-elektrik cərəyanının zədələyici təsirinə qarşı hipofiz-adrenal sistemin reaksiyası;

-böyrəküstü vəzin total və hissəvi çatışmazlığı zamanı baş verən dəyişikliklər.

4

13. Endokrin sisteminin patoloji fiziologiyası.

-qalxanabənzərətraf vəzin çıxarılmasının qanda Ca2+ miqdarına təsiri;

-hiper- və hipotireoz zamanı baş verən patofizioloji dəyişikliklərin öyrənilməsi.

4

14. Sinir sisteminin patoloji fiziologiyası.

-kamfora epilepsiyası modelinin yaradılması;

-qurbağada oturaq sinirin kəsilməsinin reflekslərə təsiri

4

15. Sinir sisteminin patoloji fiziologiyası.

-strixninin təsirindən qıcolma modelinin yaradılması;

-nevrozlar haqqında anlayış.

4

16. Kollokvium 1

Cəmi : 61

“Dəri-zöhrəvi xəstəlikləri I – Venerologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Zöhrəvi xəstəliyi olan xəstələrin müayinə metodikası. Siflis. Törədicisi və

onun morfoloji xüsusiyyətləri. Yoluxma şərtləri və onun yayılma yolları. Siflisin gedişi. Siflisin birinci və ikinci dövrü. Klinik təzahürləri. Laborator diaqnostikası və differensial diaqnostikası.

5

2. Siflisin üçüncü dövrü. Klinik təzahürləri,diaqnostikası və differensial diaqnostikası. Südəmər və erkən uşaq yaşlarının anadangəlmə siflisi. Anadangəlmə gecikmiş siflis. Klinik təzahürləri, differensial diaqnostikası.

5

3. Qonoreya. Törədicisi və onun morfoloji xüsusiyyətləri. Yoluxma yolları və şərtləri. Kişilərin, qadınların və qızların qonoreyası. Klinik gedişi və fərdi

5

83

profilaktikası. Sidik cinsiyyət orqanlarının qeyri-qonoreya mənşəli xəstəlikləri. Trixomoniaz, kandidoz, xlamidioz, mikoplazmoz, herpes. İÇV- infeksiyasi.

4. CYKİ-ın diaqnostika, müalicə və profilaktikası. 5Cəmi: 20

“Dəri-zöhrəvi xəstəlikləri I – Venerologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adları Saat1. Venerologiyaya giriş. Siflis.Etiologiyası və patogenezi. Siflisin ümumi gedişi

və təsnifatı, immunitet, reinfeksiya və superinfeksiya. Siflisin birinci dövrü. Klinik təzahürləri, gedişi, diaqnostikası.

2

2. Siflisin ikinci və üçüncü dövrü. Klinik təzahürləri, gedişi, diaqnostikası. Visseral siflis, Neyrosiflis.

2

3. Anadangəlmə siflis. Klinik təzahürləri, gedişi, diaqnostikası. Erkən, gecikmiş və gizli siflis.

2

4. Qonoreya. Etiologiyası və patogenezi. Kişilərin və qadınların qonoreyası. Klinik gedişi və ağırlaşması.Sidik cinsiyyət orqanlarının qeyri-qonoreya mənşəli xəstəlikləri. Trixomoniaz, kandidoz, xlamidioz, mikoplazmoz, herpes. İÇV- infeksiyasi.

2

5. CYKİ-ın diaqnostika, müalicə və profilaktikası. 2Cəmi: 10

“Dəri-zöhrəvi xəstəlikləri II– Dermatologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Dərinin quruluşu, fizioloji funksiyaları və uşaqlarda onun əsas xüsusiyyətləri.

Birincili və ikincili morfoloji elementlər. Dəri xəstəliyi olan uşaqların müayinə metodları.

2

2. Piodermitlər. Qoturluq. Bitlilik. Uşaqlarda onların klinikası, gedişi və müalicənin əsas xüsusiyyətləri.

2

3. Dəri vərəmi. Uşaqlarda dəri vərəminin epidemiologiyası, klinikası və gedişinin əsas xüsusiyyətləri. Dəri leyşmaniozu.

2

4. Virus dermatozları: qovuqlu dəmrov, kəmərləyici dəmrov, ziyillər,yoluxucu mollyusk.

2

5. Göbələk xəstəlikləri: rəngbərəng dəmrov, uşaqlarda dərinin və selikli qişaların kandidozu, qasıq epidermofitiyası, rubromikoz, ayaqların mikozu.

2

6. Uşaqlarda başın tüklü hissəsinin və hamar dərinin göbələk xəstəlikləri: trixofitya, 2

84

mikrosporiya və Favus. Kliniki və labarator diaqnostika metodları. Göbələk xəstəliklərinin müalicəsi.

7. Dermatitlər. Tər səpgiləri. Bişməcələr. Toksikodermiya. Çoxformalı ekssudativ eritema. Stivens-Conson və Layella sindromları.

2

8. Ekzema. Uşaq ekzeması. 29. Qaşınan dermatozlar. Dəri qaşınması. Neyrodermit. Atopik dermatit. Övrə. 210. Seboreya. Vulqar sızanaqlar. Ocaqlı dazlıq. Vitiliqo. 211. Psoriaz. Uşaqlarda onun əsas xüsusiyyətləri. Qırmızı yastı dəmrov. 212. Birləşdirici toxumaların zədələnməsi ilə gedən dəri xəstəlikləri: qırmızı qurd

eşənəyi, sklerodermiya, yenidoğulmuşların sklerodermiyası, dermatomiozit.2

13. Kurasiya. Xəstəlik tarixinin tərtibi. 214. Uşaqlarda pemfiqus və herpesşəkilli dermatozun klinikası və gedişinin əsas

xüsusiyyətləri. Qovuqlu dermatozların kliniki və laborator diaqnostika metodları.2

15. Genodermatozlar. Anadangəlmə pemfiqus. Piqment kserodermiyası. Xroniki dermatozları olan uşaqların fizioterapiya və kurortoterapiyası. Dermatologiyadan keçilmiş mövzular üzrə yekun söhbət.

2

Cəmi: 30

“Dəri-zöhrəvi xəstəlikləri II– Dermatologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adları Saat1. Ümumi dermatologiyaya giriş: dərinin və selikli qişaların anatomiya, histologiya,

fiziologiyası və uşaqlarda onların xüsusiyyətləri. Birincili və ikincili morfoloji elementlər. Dermatovereroloji profilli xəstə uşaqların müayinə edilməsi xüsusiyyətləri.

2

2. Bakterial dermatozlar (piodermiya, deri vərəmi, cüzam). Parazitar dermatozlar (qoturluq, pedikulyoz). Dəri leyşmaniozu. Epidemiologiya, etiopatogenez, klinika, diaqnostika, müalicə və profilaktika.

2

3. Dermatomikozlar. Təsnifatı (əlvan dəmrov, qasıq epidermofitiyası,rubromikoz, trixofitiyalar, mikrosporiya, kandidozlar). Viruslu dermatozlar( sadə dəmrov, kəmərləyici dəmrov, su çiçəyi, ziyillər, kontagioz molyusk). Epidemiologiya, etiopatogenez, klinika, diaqnostika, müalicə və profilaktika.

2

4. Sadə və allergik dermatitlər. Toksikodermiyalar. Çoxformalı ekssudativ eritema. Ekzema. Atopik dermatit. Övrə. Qaşınma. Etiopatogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktika.

2

5. Psoriaz. Qırmızı yastı dəmrov. Çəhrayı dəmrov. Qovuqlu dermatozlar (Pemfiqus, Dürinq dermatozu, Pemfiqoid). Etiopatogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktika.

2

6. Birləşdirici toxumaların zədələnməsi ilə gedən dəri xəstəlikləri (qırmızı qurd eşənəyi, sklerodermiya, yenidoğulmuşların sklerodermiyası, dermatomiozit).

2

85

Seboreya. Vulqar sızanaqlar. Etiopatogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktika.

7. Genodermatozlar ( ixtioz, bullyoz epidermoliz, neyrofibromatoz, mastositoz, keratodermiyalar, tuberoz skleroz). Vitiliqo. Alopesiya. Etiopatogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktika.

2

Cəmi: 14

“İmmunologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. İmmunitet haqqında anlayış. İmmunitetin növləri. İmmun sistemin mərkəzi və periferik orqanları. Spesifik və qeyri-spesifik immunitet, selikli qişaların immun sistemi(GALT, MALT, BALT, SALT)

2

2. Antigenlər və haptenlər. Antigenlərin xüsusiyyətləri. Onların quruluşu və nüvləri. Affinlik və avidlik. Epitop. Superantigenlər. T- və B-limfositlərin populyasiyaları.

2

3. Əkscisimlərin (immunoqlobulinlərin) struktur quruluşu.İmmunoqlobulinlərin molekullarının spesifikliyi. İmmunoqlobulinlərin (IgC, İgM, IgA, IgE, IgD)ayrı-ayrı siniflərinin xarakteristikaları və rast gəldikləri toxumalar. İmmunoqlobulinlərin izotipləri, allotipləri və idiotipləri. Əkscismlərin yaranma nəzəriyyələri. Əkscismlərin yaranma genetikası. Birincili və ikincili immun cavab.

2

4. Transplantasiya immuniteti və onun yaranma mexanizmi. HLA antigenləri, sinifləri onların orqan və toxumaların köçürülməsində rolu. HLA antigenlərin tipləşdirilməsi. Transplantantın qopma növləri və immun mexanizmləri, qopmaya qarşı müalicə taktikası.

2

5. Patoloji reaktivliyin növləri. Allergiyanın yaranma səbəbləri. Allergenlər vəonların təsnifatı. Allergik reaksiyaların müasir təsnifatı. Allergik reaksiyaların yaranma mexanizmləri və sürətinə görə növləri. Dərman və qida allergiyası. Hiposensibilizasiya və onun müalicə prinsipləri.

2

6. Birincili və ikincili immun patologiyalar. Onların yaranma səbəbləri və təsnifatı. B-limfositar, T-limfositar,kombinə olunmuş immun çatışmazlıqlar, faqositar və komplementar sisteminin patologiyalarının əsas xəstəlikləri və sindromları Birincili immun çatışmazlıqların müalicə prinsipləri. İmmun çatışmazlıqların müalicə prinsipləri.

2

7. Autoimmun və limfoproliferativ xəstəliklər. Onların yaranma mexanizmi. Autoimmin xəstəliklərdə patoloji proseslərin inkişafı və klinik variantları. Limfopoliferativ xəstəliklərin təsnifatı. Hoçkin xəstəliyi və infeksion mononukleozun klinikası və immun diaqnostikası.

2

8. Vaksinlər. Onların təsnifatı. Vaksinologiyanın müasir xəstəliklərinin qarşısınin alınmasında rolu. Aktiv və passiv vaksinaasiya üsulları. Mono- və polivaksinlər.

2

9. İmmun statu və onun klinik qiymətləndirilməsi. Uşaq və yaşlılarda immun sistemin fizioloji dəyişilməsi. İmmunokorreksiya və immun reablitasiyanın əsas istiqamətləri. İmmun stimulyatorlar və immun modulyatorlar, onların təbiəti və təsnifatı.

2

Cəmi: 18

86

“İmmunologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. İmmunitet haqqında anlayış. İmmunologiyanın inkişaf tarixi. İmmun sistemin orqanları

və hüceyrələri. İnsanın immun sistemi və ekologiya. Ekopatoloji xəstəliklər. Antigenlər, onların təbiəti, strukturu və təsnifatı.Antigenlərin əsas xüsusiyyətləri. İnsanın əsas histouyöunluq kompleksi(ƏHK). HLA- antigenlərinin səciyəvi xüsusiyyətləri və təsnifatı.

2

2. Əkscisimlər(immunoqlobulinlərin), onların təbiyyəti, struktur vahidləri, təsnifatı. İmmunoqlobulinlərin (IgC, İgM, IgA, IgE, IgD) sinifləri.Zərdab və selikli qişaların immunoqlobulinləri. İmmunoqlobulinlərin izotipləri, allotipləri və idiotipləri. Əkscismlərin yaranma nəzəriyyələri. Əkscismlərin yaranma genetikası. Spesifik hüceyrə immuniteti. T-və B-limfositlər, əsas membran reseptorları, subpopulyasiyaların inkişafı.

2

3. Rezistentliyin bioloji mexanizmləri. Qeyri-spesifik müdafiənin hüceyrə və humoral amilləri ( faqositar sistemin, təbii killer hüceyrələri- NK, dentrit və Langerhans hüceyrələri, komplement sistemi, interferon sistemi, properdin sistemi, lizosim, fibronektin, kəskin faza zülalları )

2

4.Hiperhəssaslıq reaksiyaları – allergiya. Patoloji reaktivliyin növləri. Allergenlərin təsnifatı. Allergik immun reaksiyaların tipləri və yaranma mexanizmi. Dərman və qida allergiyası. Allergik xəstəliklər zamanı diaqnostik üsullar, spesifik hiposensibilizasiya. Allergiyanın müalicə prinsipləri.

2

5. Birincili və ikincili immun çatışmazlıqlar ( İÇ ). Əsas səbələri, klinik variantları, immunoloji dəyişikliklər. İmmun çatışmazlığın təsnifatı, tipləri, dərəcələri. Patoloji immun vəziyyətlər zamanı diaqnostika və müalicə prinsipləri.

2

6. Autoimmun və limfoproliferativ xəstəliklər. Patoloji immun mexanizmlərin yaranma səbəbləri, kliniki təzahürləri, diaqnostik üsullar və səciyyəvi immun göstəricilər, patoloji hüceyrələrin formaları. Əsas müalicə prinsipləri.

2

Cəmi: 12

“Şüa diaqnostikası” fənnindən mühazirələrin tədris planı

№ Mövzuların adı Saat1. Radiodiaqnostika – təbabətin əsas sahələrindən biri kimi.Rentgen şüalarının kəşfi

haqqında məlumat. Radiodiaqnostikanın inkişaf tarixi. Radiodiaqnostik metodlar. Rentgenoloji müayinələr. Müasir müayinə metodları. Uşaqlarda şüa diaqnostik müayinələrin təşkili

2

87

2. Uşaqlarda tənəffüs sistemi xəstəliklərinin radiodiaqnostikası 2

3. Uşaqlarda ürək – damar sistemi xəstəliklərinin radiodiaqnostikası 2

4. Uşaqlarda həzm sistemi xəstəliklərinin radiodiaqnostikası. Qaraciyər və mədəaltıvəz xəstəlikləri.

2

5. Uşaqlarda sidik – cinsiyyət və sümük sistemi xəstəliklərinin radiodiaqnostikası 2

Cəmi : 10

“Şüa diaqnostikası” fənnindən praktiki məşğələlərin tədris planı

№ Mövzuların adı Saat1. Giriş. Şüa diaqnostik metodların texnologiyası və onun təşkili. Rentgen şüalarının

alınması, təbiəti və xassələri. İonlaşdırıcı şüaların zərərli təsirindən qorunma tədbirləri. Rentgenoloji müayinə metodları. Müasir müayinə metodları. KT, USM, MRT müayinələri.

2

2. Uşaqlarda tənəffüs sistemi üzvlərinin müayinə metodları. Yenidoğulmuşlarda və uşaqlarda ağciyərlərin rentgen anatomiyası. Uşaqlarda ağciyərlərin iltihabi xəstəliklərinin şüa diaqnostikası. Ağciyər vərəminin şüa diaqnostikası. Ağciyər şişlərinin şüa diaqnostikası. Divararalığı və diafraqma xəstəliklərinin şüa diaqnostikası.

2

3. Uşaqlarda ürək – damar sisteminin müayinə metodları. Ürəyin anadangəlmə qüsurlarının şüa diaqnostikası. Ürəyin qazanılma qüsurları. Miokard və perikard xəstəlikləri.Aorta xəstəliklərinin şüa diaqnostikası.

2

4. Uşaqlarda həzm sisteminin şüa diaqnostikası. Yemək borusunun, mədənin, nazik və yorğun bağırsaqların, qaraciyər, öd kisəsi və mədəaltı vəzin müayinəsi və xəstəliklərinin şüa diaqnostikası.

2

5. Uşaqlarda sidik – ifrazat, mamalıq – ginekoloji, sümük – oynaq, baş – beyin, onurğa beyni, daxili sekresiya vəziləri, çənə və dişlərin şüa diaqnostikası

2

Cəmi: 10

“Şüa diaqnostikası” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Kliniki – anamnestik məlumatlara əsaslanaraq xəstədə aparılacaq müayinə üsulunun növünü seçmək.

2. Müxtəlif daxili üzvlərin xəstəliklərində xəstəni rentgenoloji müayinələrə hazırlamaq. ( Proyeksiya, vəziyyət)

3. Rentgenoqramda müxtəlif orqanların təsvirini tanımaq və onların əsas anatomik strukturlarını göstərmək.

88

4. Rentgenoqramda şəffaflıq və kölgəliyi diferensiasiya etmək.

5. Rentgenoqramda kölgəliklərin identifikasiyasını aparmaq (forması, konturları, sayı)

6. Rentgenoloji müayinələrdə qorunma tədbirlərini istifadə etmək.

7. Ultrasəs müayinəsində ayrı – ayrı orqanların exolokasiya nöqtələrini düzgün seçmək.

8. Uşaqlarda şüa diaqnostik müayinələrə əsas göstərişləri təyin etmək.

9. Şüa diaqnostik protokolları hazırlamaq.

10. Kompyuter Tomoqrafiya və Maqnit Rezonans Tomoqrafiya müayinələrinə əsas göstərişləri təyin etmək

“Şüa terapiyası” fənnindən mühazirələrin tədris planı

№ Mövzuların adı Saat1. Radioterapiyaya giriş. Təbi və süni radioaktiv maddələr. 2

2. Radioterapiyanın fiziki, texniki, bioloji əsasları. Radiorezistentlik və radiohəssaslıq. 2

3. Radioterapiyanın metodları və prinsipləri. 2

4. Bədxassəli şişlərin və qeyri – şiş xəstəliklərinin şüa terapiyasının əsasları 2

Cəmi : 8

“Şüa terapiyası” fənnindən praktik məşğələlərin tədris planı

№ Mövzuların adı Saat1. Radiologiya şöbəsinin quruluşu və xüsusiyyətləri. Təbii və süni radioaktiv maddələr. 5

2. Klinik dozimetriyanın üsulları. Radioterapiyanın kliniki radiobioloji əsasları. 5

3. Xəstələrin şüa terapiyasına hazırlanması. Kliniki topometriya. 5

4. Radioterapiyanın metodları. 5

5. Bədxassəli şişlərin və qeyri – şiş mənşəli xəstəliklərin şüa terapiyası. 5

6. Şüa zədələnmələri və fəsadları. Onların profilaktikası və müalicəsi. 5

7. Şöbələrin ümumi gəzintisi. Xəstələrin kliniki təhlili. 5

Cəmi : 35

“Şüa terapiyası” fənnindən klinik bacarıqlar

89

1. Həkim şüa terapevti ilə birlikdə şüa terapiyası metodunun seçilməsi və müalicə kursu planının tərtibatı.

2. Müxtəlif prinsiplərlə işləyən dozimetrlər vasitəsilə şüa dozasını təyin etmək.

3. Şişin palpator ölçülərini, yerini, yanaşı üzvlərlə əlaqəsini təyin etmək.

4. Patoloji prosesin yerini, ölçülərini, yanaşı üzvlərlə münasibətini əks edən fərdi xəritələrin hazırlanması.

5. İzodoz xəritələrlə işləmək.

6. Şüa terapiyası cihazlarının işə salınması.

7. Şüalanma sahəsinin ölçülərinin tənzimlənməsi.

8. Dəri – fokus məsafəsinin tənzimlənməsi.

9. Aktiv palatalarda yerləşən xəstələrlə davranış normalarına riayət etmək.

10. Şüa terapiyası zamanı qorunma tədbirlərini həyata keçirmək.

“Daxili xəstəliklərin propedevtikası” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Мövzuların adı Saat

1. Daxili xəstəliklərin propedevtikası fənninin məqsədi, onun öyrənilməsinin tibb təhsilində əhəmiyyəti. Klassik müayinə üsulları: subyektiv və obyektiv müayinə üsulları, onların aparıma qaydası və xəstəliklərin diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

2. Ürək-damar sistemi xəstəlikləri zamanı xəstənin müayinəsi: subyektiv və obyektiv müayinə üsulları, onların aparıma qaydası və xəstəliklərin diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

3. Tənəffüs sistemi xəstəlikləri zamanı xəstənin müayinəsi: subyektiv və obyektiv müayinə üsulları, onların aparıma qaydası və xəstəliklərin diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

4. Həzm sistemi xəstəlikləri zamanı xəstələrin müayinə üsulları: subyektiv və obyektiv müayinə üsulları, onların aparıma qaydası və xəstəliklərin diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

5. Böyrək və sidik-çıxarıci sistemi xəstəliklərində xəstənin müayinə üsulları: subyektiv və obyektiv müayinə üsulları, onların aparıma qaydası və xəstəliklərin diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

Cəmi: 10

“Daxili xəstəliklərin propedevtikası” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Мövzuların adı Saat

90

1. Daxili xəstəliklərin propedevtikası fənninin məqsədi və mahiyyəti. Xəstənin kliniki müayinə üsulları. Xəstəlik tarixinin sxemi. Subyektiv müayinənin aparılması və diaqnostikasında əhəmiyyəti.

2

2. Obyektiv müayinə üsulları. Visual müayinə, palpasiya, perkusiya, auskultasiya haqqında anlayış. Onların aparıma qaydası və diaqnostik əhəmiyyəti.

2

3. Ürək-damar sistemi xəstəlikləri zamanı sorğu (xəstənin əsas şikayətləri və onların xarakteristikası). Baxış (ümumi və yerli). Ürək və damar nahiyyəsinin palpasiyası. Onların aparıma qaydası və diaqnostik əhəmiyyəti. Nəbzin təyini, onun xarakteristikası və diaqnostik əhəmiyyəti..

2

4. Ürək-damar dəstəsinin perkussiyası. Ürəyin mütləq və nisbi kütlüyünün, damar dəstəsi sərhədlərinin və ürəyin konfiqurasiyasının təyini. Ürək kütlüyü sərhədlərinin fizioloji və patoloji dəyişmələri.

2

5. Ürəyin auskultasiyası. Normal ürək tonlarının əmələgəlmə mexanizmi və onların xarakteristikası. Tonların dəyişmələri. Əlavə ürək tonları və onların əmələgəlmə mexanizmi.

2

6. Ürək küyləri və onların xarakteristikası, əmələgəlmə mexanizmi və differensiasiyası.

2

7. Arterial və venoz təzyiq haqqında anlayış və təyin olunma texnikası. Ürək-damar sisteminin instrumental və funksional müayinə üsulları haqqında anlayış. Elektrokardioqrafiya. Normal EKQ elementlərinin xarakteristikası.

2

8. Revmatizm haqqında anlayış. Mitral və aortal qüsurlar, etiopatogenezi və bu qüsurlar zamanı hemodinamik dəyişikliklər, kliniki əlamətləri.

2

9. Ateroskleroz və ürəyin işemik xəstəliyi-stenokardiya, miokard infarktı. Etiopatogenezi, kliniki və laborator-instrumental diaqnostikası. Hipertoniya xəstəliyi haqqında anlayış, kliniki təzahürləri və diaqnostikası.

2

10. Ürəyin ritm pozğunluqları (aritmiyalar) və qan dövranı çatışmazlığı haqqında anlayış, onların xarakteristikası, kliniki təzahürləri və diaqnostikası.

2

11. Tənəffüs sistemi xəstəlikləri zamanı kliniki müayinə üsulları: sorğu (xəstənin əsas şikayətləri və onların xarakteristikası). Ümumi baxış, döş qəfəsinin vizual müayinəsi və palpasiyası, onların diaqnostik əhəmiyyəti.

2

12. Ağciyərlərin perkussiyası. Müqayisəli və topoqrafik perkussiya, onların aparılma texnikası və diaqnostik əhəmiyyəti.

2

13. Ağciyərlərin auskultasiyası. Normal və patoloji tənəffüs küylərinin əmələgəlmə mexanizmi, onların diaqnostik əhəmiyyəti. Bronxofoniya.

2

14. Tənəffüs sisteminin instrumental və laborator müayinə üsulları. Bəlğəmin və plevra boşluğu mayesinin müayinəsi və diaqnostik əhəmiyyəti.

2

15. Bronxitlər, bronxial astma, kəskin pnevmoniyalar, plevritər- onların kliniki və laborator instrumental diaqnostikası.

2

16. Həzm sistemi xəstəlikləri zamanı xəstələrin müayinə üsulları. Sorğu- əsas şikayətlərin xarakteristikası. Baxış, onların diaqnostik əhəmiyyəti.

2

17. Mədənin və bağırsaqların palpasiyası (metodika və texnikası), perkussiyası, auskultasiyası və onların diaqnostik əhəmiyyəti.

2

18. Mədə- bağırsaq sisteminin instrumental-laborator müayinə üsulları. Mədə şirəsinin və nəcisin müayinəsi. Onların diaqnostik əhəmiyyəti.

2

19. Qastritlər, mədə və onikibarmaq bağırsağın xora xəstəliyi, kliniki, instrumental- 2

91

laborator diaqnostikası. 20. Qaraciyər və öd kisəsi xəstəlikləri zamanı sorğu, baxış, palpasiya, perkussiya və

onların diaqnostik əhəmiyyəti. 2

21. Qaraciyər və öd kisəsinin instrumental-laborator müayinə üsulları. Qaraciyərin funksional müayinəsi. Duodenal möhtəviyyatın müayinəsi və diaqnostik əhəmiyyəti.

2

22. Xolesistit, xroniki hepatit, qaraciyərin sirrozu və onların simptomatikası, instrumental-laborator müayinəsi.

2

23. Böyrək və sidik-çıxarıcı sistemi xəstəliklərində xəstənin əsas şikayətləri. Baxma, palpasiya, perkussiya, onların metodikası və diaqnostik əhəmiyyəti.Sidiyin laborator müayinəsi, böyrəklərin funksional müayinə üsulları və diaqnostik əhəmiyyəti.

2

24. Qlomerulonefritlər, pilonefritlər. Onların kliniki simptomları və instrumental-laborator diaqnostikası.

2

25. Endokrin sistemin xəstəliklərində müayinə üsulları. Şəkərli diabet, diffuz toksiki ur, hipotireoz (miksedema), onların kliniki simptomları.

2

Cəmi: 50

“Nevrologiya və tibbi genetika I” fənnindən mühazirələrin müvzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Nevrologiyanın qısa inkişaf tarixi, hərəki funksiyaların pozğunluğu. Mərkəzi və periferik ifliclər

2

2. Beyincik. Ekstrapiramid sistem. Beyinciyin və ekstrapiramid sistemin funksiyalarının pozğunluğu

2

3. Hərəki kəllə sinirlərinin funksiyalarının pozğunluğu 2

4. Hissiyatın və hissi orqanların pozğunluğu 2

5. Vegetativ sinir sistemi. Quruluşu, funksiyası, əsas zədələnmə sindromları 2

6. Ali beyin funksiyalarının pozğunluğu 2

7. Kliniki genetikaya giriş. İnsan patologiyasında irsilik və mühit amillərinin rolu 2

Cəmi: 14

“Nevrologiya və tibbi genetika I” fənnindən təcrübi məşğələlərin müvzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Onurğa beyni, klinik anatomiyası. Spinal reflektor həlqə. Müxtəlif səviyyələrdə 2

92

zədələnmə simptomları

2. Hərəki yol. Hərəki funksiyaların pozuntuları. Mərkəzi və periferik iflic 2

3. Periferik sinir sistemi, quruluşu, müayinə metodları. Pozulma simptomları 2

4. Ümumi hissiyyat. Hissi yollar. Pozulma simptomları 2

5. Duyğu orqanları. Quruluşu, funksiyaları. Pozulma simptomları 2

6. III, IV və VI cüt gözün hərəki sinirlərinin pozulma simptomları 2

7. V və VII cüt kəllə sinirlərinin pozulma simptomları 2

8. Kaudal qrup sinirlərinin (IX, X və XI, XII cüt) pozulma simptomları. Bulbar və psevdobulbar ifliclər

2

9. Beyincik. Əsas anatomo-fizioloji məlumatlar. Pozulma simptomları 2

10. Qabıqaltı düyünlər. Daxili kapsula. Akinetikio-rigid və hipotinik-hiperkinetik sindromlar

2

11. Vegetativ sinir sistemi. Quruluşu, funksiyaları, pozulma simptomları 2

12. Baş beyin yarımkürələri və beyin qabığı 2

13. Meningeal sindrom. Serebro-spinal maye 2

14 Sinir sisteminin paraklinik müayinə metodları (EEQ. EMQ, REQ,TKDQ, PET, NMR)

2

15. Xəstəlik tarixinin sxemi 2

16 Yekun məşğələ 1

Cəmi: 31

“Nevrologiya və tibbi genetika II” fənnindən mühazirələrin müvzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Serebrovaskulyar xəstəliklər (kəskin və xroniki) 2

2. Neyroinfeksiyalar. Meningitlər. Ensefalitlər. Mielit. Ensefalomielit. Dağınıq skleroz. 2

3. Epilepsiya 2

4. İrsi ailəvi xəstəliklər. Mübadilə xəstəlikləri (lipoidozlar,mukopolisa-xaridozlar, aminoasidopatiyalar və s.)

2

5. Sinir sisteminin irsi piramid,ekstrapiramid və sinir-əzələ xəstəlikləri 2

Cəmi: 10 “Nevrologiya və tibbi genetika II” fənnindən təcrübi məşğələlərin müvzu

planı

№ Mövzuların adı Hours

93

1. Periferik sinir sisteminin xəstəlikləri. Nevralgiya, nevropatiya, radikulopatiya, polinevropatiyalar

5

2. Beyin qan dövranının kəskin pozulması. İşemik insult. Dissirkulyator ensefalopatiya. Beyin qan dövranının kəskin pozulması.Hemorragik insult. Subaraxnoidal qansızma

5

3. Vegetativ sinir sisteminin xəstəlikləri (miqren, Kvinke ödemi, Reyno xəstəliyi, Menyer sindromu, VDS-vegetativ distoniya sindromu). Daxili orqanların (ürək, qaraciyər, böyrək, mədəaltı vəz) xəstəlikləri zamanı sinir sisteminin zədələnməsi

5

4. Sinir sisteminin iltihabi xəstəlikləri: meningit(seroz, irinli), serebral araxnoidit. Sinir sisteminin iltihabi xəstəlikləri: ensefalitlər (birincili, ikincili), mielit, pliomielit. QİÇS, vərəm, sifilis, bruselyoz, malyariya xəstəlikləri zamanı sinir sisteminin zədələnməsi

5

5. Sinir sisteminin demielinləşmə xəstəlikləri: dağınıq skleroz, dağınıq ensefalomielit. YAS, sirinqomieliya, leykoensefalitlər. Sinir-əzələ xəstəlikləri: miodistrofiyalar, amiotrofiyalar, miasteniya, miotoniya, mioplegiya

5

6. Piramid və ekstrapiramid sistemin irsi xəstəlikləri. Epilepsiya. Təxirəsalınmaz vəziyyətlər. Nevrozlar

5

7. Multifaktorial xəstəliklər. İrsiyyət modeli. Multifaktorial xəstəliklərin diaqnostikası. Maddələr mübadiləsinin xəstəlikləri

5

Cəmi: 35

“Uşaq xəstəlikləri l” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Giriş. Pediatriyanın tarixi. Azərbaycanda pediatriyanının tarixi və inkişaf istiqamətləri.

İmmunitetin formalaşması. Genetik və irsi faktorların uşaq patologiyasında əhəmiyyəti.

2

2. Raxit, etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası, diaqnostika, müalicə, profilaktikası 2

3. Spazmofiliya: səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, müalicə və profilaktikası. D-hipervitaminozu, səbəbləri, klinikası, laborator diaqnostikası, fəsadları, müalicə və profilaktikası.

2

4. Erkən yaşlı uşaqlarda qidalanmanın xroniki pozğunluğu, təsnifatı, səbəbləri, klinikası, fəsadları, müalicə prinsipləri, profilaktikası.

2

5. Erkən yaşlı uşaqlarda kəskin pnevmoniya, etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, differensial diaqnostikası, müalicə prinsipləri. Destruktiv pnevmoniya, etiologiya, klinika və rentgenoloji təzahürləri. Müalicəsinin xüsusiyyətləri, cərrahi müalicəyə göstəriş.

2

6. Erkən yaşlı uşaqlarda dəmir defisitli anemiya. Səbəbləri, patogenezi, klinikası, 2

94

differensial diaqnoz, müalicə prinsipləri, pəhriz, profilaktikası.

7. Anadangəlmə ürək qüsurları. Klinik təzahürləri, müalicəsi, cərrahi müalicəyə göstəriş. 2

Cəmi: 14

“Uşaq xəstəlikləri l” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Giriş. Xəstəlik tarixinin yazılma qaydası. Xəstələrin sərbəst kurasiyası. 5

2. Vitaminlərin maddələr mübadiləsində rolu. Hipo və avitaminozlar, səbəbi, klinik əlamətləri, diaqnoz, müalicə, profilaktika.

5

3. Raxitin etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası. 5

4. Raxitin diaqnostikası, rentgen, diaqnostika, müalicə, profilaktika. 5

5. Spazmofiliya: səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

5

6. D-hipervitaminozu. səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

5

7. Uşaqlarda həzm prosesinin kəskin pozğunluğu. Səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

5

8. Erkən yaşlı uşaqlarda qidalanmanın xroniki pozğunluğu. Səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

5

9. Erkən yaşlı uşaqlarda kəskin pnevmoniya. Səbəbləri, patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicəsi

5

10. Kəskin pnevmoniya. Patogenezi, klinikası, diaqnozu, differensial diaqnostikası, müalicəsi

5

11. Destruktiv pnevmoniya. Etiologiya, klnika və rentgenoloji təzahürləri. Müalicənin xüsusiyyətləri, cərrahi müalicəyə göstəriş.

5

12. Erkən yaşlı uşaqlarda bronxitlər. Etiologiyası, təsnifatı, klinik təzahürləri, differensial diaqnostikası, müalicə

5

13. Erkən yaşlı uşaqlarda dəmir defisitli anemiya. Səbəbləri, patogenezi, klinikası, differensial diaqnoz, müalicə prinsipləri, pəhriz, profilaktikası.

5

14. Poliklinikada uşaqların risk qruplarına ayrılması, risk qrupuna daxil olan xəstəliklər. Ekssudativ kataral diatez. Uşaq ekzeması, səbəbləri, patogenezi, klinikasl, dfferensial diaqnozu, müalicə və profilaktikası.

5

15. Anadangəlmə ürək qüsurları. Klinikası, funksional müalicə metodlarının rolu, müalicəsi, cərrahi müalicəyə göstəriş vaxtı.

6

Cəmi: 76

95

“Uşaq xəstəlikləri II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuları adı Saat1. Mədə və 12barmaq bağırsağın xora xəstəliyi. Etiologiya, patogenezi, klinikası,

fəsadları müalicəsi, cərrahi müalicəyə göstəriş.2

2. Ödçıxarıcı yolların xəstəlikləri. Təsnifatı, etiologiya, patogenez, klinikası, instrumental müayinə üsulları. Dispanserizasiya.

2

3. Kəskin qlomerulonefrit. Pielonefrit. 2

4. Bronxial astma. Asmatik status zamanı təxirəsalınmaz yardım. 2

5. Böyük yaşlı uşaqlarda bronxit. Kəskin və xroniki pnevmoniya. 2

6. Revmatizm. Birincili və ikincili qayıdan revmokardit. Revmatizmin ürəkdən kənar təzahürləri.

2

7. Qastritlər, etiologiya, patogenez, diaqnostika və müalicəsi. 2

Cəmi: 14

“Uşaq xəstəlikləri II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qastritlər, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi 5

2. Mədə və 12barmaq bağırsağın xora xəstəliyi 5

3. Ödçıxarıcı yolların xəstəlikləri, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi 5

4. Kəskin qlomerulonefrit, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi 5

5. Xroniki qlomerulonefrit, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi 5

6. Pielonefrit, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi 5

7. Böyük yaşlı uşaqlarda kəskin pnevmoniya, etiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicəsi

5

8. Böyük yaşlı uşaqlarda xroniki pnevmoniya. 5

9. Bronxial astma. Astmatik status. 5

10. Bronxial astmanın differensial diaqnozu. 5

11. Böyük yaşlı uşaqlarda bronxit. 5

12. Revmatizm. Birincili və qayıdan revmokardit. Revmatizmin ürəkdən kənar təzahürləri. 5

96

13. Revmatizmin diaqnostik kriteriyaları 5

14. Revmatizmin dispanser müşahidəsi 5

15. Helmintozlar. Askaridoz. Trixoseflayoz. Enterobioz. Teniozlar. Yoluxma yolları. 6

Cəmi: 76

“Uşaq xəstəlikləri III” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Dəri və dərialtı toxumanın infeksion xəstəlikləri. 2

2. Sepsis. 2

3. İmmunodefisit vəziyyətlər. 2

4. Funksional mənşəli mədə-bağırsaq xəstəlikləri. 2

5. Defisit anemiyalar (vit.B12, fol turşusu.) 2

6. Hemorragik diatezlər.Hemofiliya. 2

7. Trombositopenik purpura. 2

Cəmi: 14

“Uşaq xəstəlikləri III” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Erkən yaşlı uşaqlarda sepsis, gedişi xüsusiyyətləri, etiologiyası, patogenezi, təsnifatı. 5

2. Sepsisin diaqnozu, differensial diaqnozu, müalicəsi. 5

3. Uşaqlarda II-li immunodefisitlər. 5

4. Erkən yaşlı uşaqlarda mədə-bağırsaq traktının funksional xəstəlikləri. 5

5. Defisit anemiyalar. Meqaloblast anemiyalar.

(Fol turşusu, vit.B12. və zülal defisitli, oral turşusu anemiyası)

5

6. Hemorragik diatezlər.Hemofiliya. 5

7. Trombositopenik purpura (I-li və II-li) 5

8. Hemorragik vaskulitlər. 5

97

9. Hemolitik anemiyalar.İrsi mikrosferositoz. İrsi enzimopenik hemolitik anemiyalar.

(Q-6 fol defisiti)

5

10. Talassemiya.Etiopatogenezi,klinikası,diaqnozu, differensial diaqnozu, müalicəsi. 5

11. Erkən yaşlı uşaqlarda kəskin leykoz. 5

12. Erkən yaşlı uşaqlarda sidik ifrazı sisteminin infeksion-iltihabi xəstəlikləri. 5

13. Erkən yaşlı uşaqlarda sidik duz diatezi. 5

14. Tez-tez xəstələnən uşaqlar. 5

15. Kəskin qlomerulonefrit. 6

Cəmi: 76

“Uşaq xəstəlikləri IV” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Hemorragik vaskulit. 2

2. Hemolitik anemiyalar.İrsi mikrosferositoz. 2

3. Şəkərli diabet.Etiopatogenezi, diaqnozu, differensial diaqnozu. 2

4. Şəkərli diabetin fəsadları, müalicəsi, profilaktikası. 2

5. Qalxanvarı vəzin xəstəlikləri.Hipotireoz. 2

6. Diffuz toksiki zob.Endemik zob. 2

7. Qalxanvari ətraf vəzilərin xəstəlikləri. 2

8. Böyrəküstü vəzin kəskin və xronik çatışmazlığı. 2

9. Böyrəküstü vəzi qabığının anadangəlmə hiperplaziyası. Adrenogenital sindrom. 2

10. Piylənmə. Müxtəlif xəstəliklər zamanı piylənmə. 2

Cəmi: 20

“Uşaq xəstəlikləri IV” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

98

1. Uşaqlarda piylənmə. 5

2. Müxtəlif xəstəliklər zamanı piylənmə. 5

3. Uşaqlarda şəkərli diabet, etiologiyası və patogenezi. 5

4. Uşaqlarda şəkərli diabetin klinikası, diaqnozu və differensial diaqnozu. 5

5. Uşaqlarda şəkərli diabetin fəsadları, müalicə prinsipləri və profilaktikası. 5

6. Uşaqlarda qalxanabənzər vəzin xəstəlikləri. Hipotireoz. 5

7. Uşaqlarda diffuz toksiki zob. Endemik zob. 5

8. Uşaqlarda qalxanvarı ətraf vəzin xəstəlikləri. 5

9. Uşaqlarda böyrəküstü vəzin xəstəlikləri, etiopatogenezi, klinikası, müalicəsi. Böyrəküstü vəzin kəskin çatışmazlığı.

5

10. Böyrəküstü vəzin xroniki çatışmazlığı, klinikası, müalicəsi, diaqnozu. 5

11. Böyrəküstü vəzin qabıq maddəsinin anadangəlmə hiperplaziyası. Adrenogenitalsindrom.

5

12. Hipotalamo hipofizar sistemin xəstəlikləri. Hipofizar nanizm, qiqantizm, akromeqaliya.

5

13. Çəngəlvari vəzin xəstəlikləri. 5

14. Uşaqlarda cinsi vəzlərin xəstəlikləri. 5

15. Vaxtından əvvəl cinsi yetişkənlik. Hipoqonadizm. 5

16. Uşaqlarda şəkərsiz diabet 5

17. Poliurik sindromda müşayiət olunan xəstəliklər 5

18 Uşaqlarda endemik zob 5

19 Peyvənd təqvimi: göstəriş və əks göstərişlər 5

20 Somatik xəstəliklər zamanı qidalanmanın təşkili 5

Cəmi: 100

“Uşaq xəstəlikləri V” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Pediatriyada tibbi etika və deontologiya. 2

2. Sağlam uşağın qidalanmasının müasir aspektləri. 2

3. Bronx-ağciyər xəstəliklərinin müasir aspektləri. 2

4. Bronxial astma. 2

5. Uşaqlarda BVS sindrom. 2

99

6. Qeyri-revmatik karditlər. 2

7. Erkən yaşlı uşaqlarda bağırsaq sorulmasının pozulması sindromu. 2

8. Hemorragik diatezlərin differensial diaqnozu. 2

9. Hemoqlobinopatiyalar (talassemiya). 2

10. Uşaqlarda və yeniyetmələrdə neyrosirkulyator distoniya. 2

Cəmi: 20

“Uşaq xəstəlikləri V” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Konstitusional anomaliyalar haqqında məlumat. Konstitusiya insanın morfoloji

funksional fərdiliyi kimi. Patogenezə baxış.Antihistamin preparatlar.6

2. Qidalanmanın xroniki pozulmalarının differensial diaqnostikası. Erkən yaşlı uşaqlarda müalicəvi qidalanma.

6

3. Birincili immundefisit xəstəliklər. Təsnifatı, diaqnozu. Bu qrup xəstəliklərin diaqnostikasında immunoloji müayinənin rolu. Differensasiyası, gedişi və nəticələri, proqnozu. Terapevtik korreksiyaedici tədbirlər. Profilaktikası,ağırlaşmaları.

6

4. Raxitin patogenezi, klinikası, müalicəsi və profilaktikası. 6

5. Raxitəbənzər qeyri osteopatiya sindromunun differensial diaqnostikası. 6

6. Kəskin obstruktiv bronxit, bronxiolit. Patogenez, klinik şəkli, bronxial astma ilə differensial diaqnozu, müalicə və profilaktikası.

6

7. Residivverici bronxit. Bronxial patologiyalı xəstələrin müalicə prinsipləri. 6

8. Erkən yaşlı uşaqlarda kəskin pnevmoniya. Təsnifatı. Patogenez, klinika. 6

9. Raxit. Uşaq ekzeması. Dəmir çatışmazlığı anemiyası ilə xəstə uşaqlarda pnevmoniyanın gediş xüsusiyyətləri.

6

10. Hipertermik və qıcolma sindromları. Hipertermik qıcolmalar. Müalicənin fiziki və dərman metodları. Qıcolmanın fiziki və dərman metodları.

6

11. Qıcolmanın işçi təsnifatı.Ensefalitik reaksiyalar. Simptomatik qıcolmalar. Epilepsiyalar.Təxirəsalınmaz yardım. Müalicə, profilaktika.Dispanser nəzarət.

12. Tənəffüs çatışmazlığı, hipoksiya və hipoksemiya. Yüngül və ağır hipoksiyanın klinik əlamətləri. Tənəffüs çatışmazlığının klinik əlamətləri. Tənəffüs çatışmazlığının dərəcəsi. Klinika və laborator göstəricilər. Diaqnostika və müalicə.

6

13. Anadangəlmə ürək qüsurları. Alkoqolun bu sistemə təsiri. 6

14. Erkən yaşlı uşaqlarda miokardit və fibroelastozlar. 1 yaşa qədər uşaqlarda miokarditlərin təsnifatı.Klinik əlamətləri. Laborator və instrumental diaqnostikası.

6

100

Gedişi və nəticəsi. Differensial diaqnoz, yenidoğulmuşların ürək qüsurları ilə differensial diaqnozu. Müalicə.Proqnoz.

15. Erkən yaşlı uşaqlarda ürək-damar çatışmazlığı. Çatışmazlıq zamanı təxirəsalınmaz yardım. Diaqnostikası və profilaktikası.

6

16. Erkən yaşlı uşaqlarda qəbizlik. 6

17. Bağırsaq sorulması pozulması sindromu. 6

18. İrsi aminoasidopatiyalar. 6

19. Lipid mübadiləsinin pozğunluğu. Niman Pik, Qose xəstəlikləri. Klinika, diaqnoz, biokimyəvi dəyişikliklər, müalicə, pəhriz.

6

20. Karbohidrat mübadıləsinin pozulması. Qalaktozemiya, qlikogen xəstəliyi, patogenezi, klinika, diaqnoz, müalicə. Pəhrizin rolu.

6

21. Karbohidrat mübadiləsinin pozulması. Qalaktoremiya, qenogen xəstəliyi, patogenez, klinika, diaqnostika, müalicə, pəhrizin rolu.

6

22. Hepatolienal sindromla müşahidə olunan xəstəliklərin differensial diaqnozu. 6

23. Anemik sindromla müşahidə olunan xəstələrin differensial diaqnostikası. 6

24. Su-elektrolit mübadiləsinin pozulması. İnfuzion terapiyanın əsas prinsipləri. 6

25. Anadangəlmə və irsi böyrək xəstəlikləri. 6

26. Kəskin böyrək çatışmazlığı 6

27. Komaların differensial diaqnostikası. İntensiv terapiyanın prinsipləri. 6

Cəmi: 162

“Uşaq xəstəlikləri VI” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qəfləti uşaq ölümü sindromu. 2

2. Erkən yaşlı uşaqlarda hipertermik və qıcolma sindromu. 2

3. Birləşdirici toxuma xəstəliklərinin differensial diaqnozu. 2

4. Risk qrupundan olan uşaqlar və onların dispanserizasiyası. 2

5. Hemolitiko-uremik sindrom. 2

6. Uşaqlarda komatoz vəziyyətlərin differensial diaqnostikası. 2

7. Qaraciyər sirrozu. 2

8. Uşaqlarda qəbzlik. 2

101

9. Uşaqlarda maddələr mübadiləsinin irsi anomaliyaları. 2

10. Qastroenterologiyanın müasir aspektləri. 2

Cəmi: 20

“Uşaq xəstəlikləri VI” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qeyri-revmatik karditlər. Differensial diaqnoz. Revmatik karditlər. 6

2. Perikarditlər. Təsnifatı, etiologiyası, patogenezi, klinikası.EKQ-də dəyişikliklər. Rentgen. Diaqnozun göstəriciləri. Müalicə və nəticələri. Gediş.

6

3. Ürək ritminin pozğunluğu.Ekstrasistologiya. Paroksizmal taxikardiya. Səyirici aritmiya və qulaqcıqların səyirməsi. Keçiriciliyin pozulması səbəbləri. Patogenez. Klinika. Diaqnoz. EKQ-də dəyişikliklər. Differensial diaqnoz. Ağırlaşmalar. Gedişi və nəticələri. Dispanser müşahidə. Profilaktika.

6

4. Damar distoniyaları. Hipertonik və hipotonik vəziyyətlər. Etiologiya və vəziyyətlər. Etiologiya və patogenez.Klinika. Differensial diaqnoz. Gedişi və nəticələri. Müalicə. Profilaktika.

6

5. KÜDS. Klinik əlamətləri, sağ və sol mədəcik çatışmazlığının təzahürləri, qan dövranı çatışmazlığı. Bayılma, kollaps və şok təzahürləri, müalicə.

6

6. KÜDS. Etiologiyası, patogenezi, klinikası. Diaqnoz.Differensial diaqnoz. Müalicə, profilaktika.

6

7. Uşaqlarda plevritlər. 6

8. Ağciyərlərin irsi-xroniki qeyri-spesifik xəstəlikləri. 6

9. Uşaqlarda tənəffüs çatışmazlığı. 6

10. Uşarlarda revmatoid artrit. 6

11. Uşaqlarda sistemli qırmızı qurdeşənəyi. 6

12. Birləşdirici toxumanın diffuz xəstəliklərinin differensial diaqnozu. (kollagenozlar). 6

13. Xroniki qastrit və duodenit. Klinik şəkli. Zondlamanın rolu. Rentgen. Diaqnostikada mədənin müayinəsi. Gedişi və nəticələri. Müalicə, profilaktika.

6

14. Pankreatitlər. Kəskin pankreatitlər. Etiologiya və patogenez. Xroniki pankreatit. Klinik şəkli. Differensial diaqnoz. Gedişi və nəticələri. Müalicə. Profilaktika.

6

15. Uşaqlarda qeyri-spesifik yararlı kolit. Etiologiya. Patogenez. Təsnifatı. Klinika. Laborator müayinə metodları. Proqnoz.

6

16. Xroniki hepatit və qaraciyər sirrozu. 6

17. Uşaqlarda tubulopatiyalar. 6

102

18. Böyrək çatışmazlığı. Müəyyən edilməsi. KBÇ təsnifat. Səbəbləri. Patogenez. KBÇ stadiyaları. Başlanğıc fazanın klinikası. Böyrəklərin funksional müayinəsinin bio-kimyə- vi göstəriciləri. Sağalma fazası. Differensial diaqnoz. Xəstəliyin fazalarından asılı olaraq KBÇ-nin müalicəsi. Nefrotik sindrom. Təsnifat. Klinika. Diaqnoz. Laborator göstəricilər.Müayinə, Nəticələr.Differensial diaqnoz. Proqnoz.

6

19. Böyük yaşlı uşaqlarda dəmir defisitli anemiyalar. Etiologiya, patogenez, Klinika, Diaqnoz. Qan zərdabında dəmirin miqdarı və digər laborator müayinələr. Differensial diaqnoz. Gediş və nəticələr. Müalicə. Profilaktika.Aplastik anemiya. Meyletdirici faktorlar.Bu qrup xəstəliklərin inkişafında immun hemopatiyaların rolu. Patogenez.Klinika.Diaqnoz. Hemotoloji göstəricilər.

6

20. Aplastik anemiyalar 6

21. Xroniki mieloleykoz, onun formaları. Klinik xüsusiyyətləri. Laborator diaqnostika. Differensial diaqnoz. Gedişi və nəticələri. Müalicəsi.

6

22. Uşaqlarda disseminəolunmuş damardaxili laxtalanma sindromu. Mikroangiopatik hemolitik anemiyalar. (Qasser sindromu, Maşkovin sindromu, nəhəng hemangioma).

6

23. Poliklinikaların tipləri. Uşaq poliklinikalarının yerləşməsinə olan tələblər. Poliklinikaların yerləşməsinə olan tələblər. Poliklinikaların ştatları, strukturu, şöbələri. Fiktr və boksun təşkili prinsipi və işi. Sağlam uşaq kabinetin vəzifələri, işin həcmi. Reqistratura, işləmə prinsipi. İş formaları.

6

24. Xidmətin sahə prinsipləri (sahənin strukturu, uşaqların yaşı, sayı, uşaq müəssisələri ilə əlaqə). Uşaqların qəbulunun təşkili, sağlam uşaqların qəbulunun norması, işin həcmi.Uşağın inkişaf tarixinin tərtib edilməsi. Sahə həkiminin gündəliyi. Pediatrın aylıq hesabatı. Müalicə, profilaktik idarənin hesabatı (forma №1) Uşaqlara müalicə-konsultativ köməyin metodik şurası, tərkibi, vəzifəsi.

6

25. Sahədə-sanitar maarif işi. İşin həcmi formaları, məzmunu, xüsusiyyət- ləri, qeydiyyat jurnalı. Valideynlərlə dəmir-defisitli anemiya, ekssudativ-kataral diatez, raxit, hipotrofiya, Helmintozların profilaktikasına dair işin aparılması.

6

26. Müxtəlif yaşlarda uşaqların fiziki inkişafının qiymətləndirilməsi. 3 yaşa qədər uşaqların sinir-psixi inkişafı.İnkişaf qrupları, kriteriyalar, qiymətləndirilməsi, bölüşdürülməsi

6

27. Uşaqlara həyatının I ilində tibbi xidmətin təşkili. Sağlam uşağın vəziyyətinə nəzarət (epikrizlərin yazılma sxemi və vaxtı, həkim mütəxəssislərinin baxma vaxtı, laborator müayinələr) I yaşa qədər uşaqların qidalanması (təbii, süni, qarışıq ) sənaye müəssisələrinin buraxdığı uşaq yeməkləri.

6

28. Distrofiya-hipotrofiya I, II, III dərəcə. Onların dispanser müşahidəsi, qeydiyyata almaq qaydası, müayinə müddəti, qeydiyyatdan çıxarılması, qidalanma hesablanması və sxemi, qulluğun xüsusiyyətləri, reabilitasiya və profilaktika.

6

29. Peyvənd təqvimi. Vaksinasiyaların edilməsinə göstəriş və əks göstəriş. Ağırlaşmaların profilaktikası. İmmunoprofilaktika kabinetinin vəzifələri, qoruyucu immunoprofilaktika metodları.

6

30. Raxit keçirmiş uşaqlara dispanser müşahidə. Pediatr və digər həkimlərin müayinə 6

103

müddəti, laborator müayinələr. Raxitin spesifik və q/spesifik profilaktikası. Spesifik profilaktikanın vaxtı, metodları, dozaları. Yarımçıq uşaqlarda raxitin profilaktikası. Uşaqlarda anemiyanın profilaktikası.

31. Məktəblər. Ümumi təhsil və xüsusi məktəb şagirdlərinin tibbi nəzarəti, nəzarətdə poliklinikanın rolu. Uşaqların qidalanması. Məktəbə daxil olarkən uşaqların hazırlanması. Fiziki tərbiyyəsində tibbi nəzarət. Kənddə uşaqlara qulluq. Kənd səhiyyəsinin I mərhələsi. Bərpaetmə terapiya. Uşaqlara sanator-kurort yardımın təşkili.Ailə həkiminin funksiyası. Işin məzmunu.

6

32. Evdə xəstə uşağa qulluq üçün xəstəlik vərəqəsinin və arayışının tərtib edilməsi. Xəstələnmiş uşağın kollektivə yazılması.Evdə xəstə uşağa tibbi yardımın təşkili.Xidmətin prinsipləri və normaları. Evdə köməyin təşkili, işin prinsipləri. Sənədlər. İlkin, aktiv, təkrarı müşahidələri.

6

33. Hospitalizasiyaya təcili göstəriş. Bronxial astma, yad cismin aspirasiyası zamanı evdə və poliklinikada təxirəsalınmaz yardım.

6

34. Bayılma, şok, kollaps zamanı evdə və poliklinikada təxirəsalınmaz yardım. 6

35. Hipertermiya, qıcolma sindromu, larinqospazm zamanı evdə və poliklinikada təcili yardım.

6

36. Kəskin hemolitik və hemorragik vəziyyətdə diaqnostika, I-li həkim yardımı. 6

37 Məişət və dərman zəhərlənmələri zamanı təcili yardım. 6

38. Tənəffüs çatışmazlığı  sindromu və qan dövranı çatışmazlığı zamanı təcili yardım. 6

Cəmi: 228

“Uşaq cərrahlığı I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaq cərrahlığının inkişaf tarixi. Uşaq cərrahlığının xüsusiyyətləri. Uşaq

cərrahlığında müasir müayinə metodları. Uşaq cərrahlığında deontologiya2

2. Uşaqlarda irinli-cərrahi infeksiya. Yumşaq toxumanın və sümüyün irinli-iltihabi xəstəlikləri.

2

3. Uşaqlarda ağciyərlərin kəskin bakterial mənşəli destruksiyası və fəsadları. 2

4. Bronxoektaziya xəstəliyi. Ağciyərlərin sistoz xəstəlikləri. 2

5. Uşaqlarda yanıq xəstəliyi, intensiv terapiya, yanıq keçirmiş xəstələrin reabilitasiyası 2

Cəmi : 10

“Uşaq cərrahlığı I” fənnindən

104

praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qarın boşluğunun kəskin proseslərinin semiotika və diaqnostikası. Qarında

ağrı sindromu.5

2. Uşaqlarda qusma sindromunun semiotika və diaqnostikası. 53. Mədə-bağırsaq traktından qanaxma ilə üzə çıxan xəstəliklərin semiotika və

diaqnostikası.5

4. Qarında əllənən şiş sindromu. Uşaqlarda şişlərin semiotika və diaqnostikası.

5

5. Yumşaq toxumaların irinli-iltihabi xəstəliklərinin semiotika və diaqnostikası. 56. Uşaqlarda sümüklərin irinli-iltihabi xəstəliklərinin semiotika və diaqnostikası.

Ətraflarda ağrı sindromu.5

7. Döş boşluğu üzvlərinin cərrahi xəstəliklərinin semiotika və diaqnostikası. 58. Sidikçıxarıcı sistem xəstəliklərinin semiotika və diaqnostikası. 59. Dayaq-hərəkət aparatının inkişaf qüsurları və xəstəliklərinin semiotika və

diaqnostikası.5

10. Travmatik zədələnmələrin semiotika və diaqnostikası. 5Cəmi : 50

“Uşaq cərrahlığı II” fənnindənmühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda exinokokkoz xəstəliyi. Müasir diaqnostika və müalicə üsulları. 22. Öd yollarının atreziyası, portal hipertenziya. 23. Uşaq yaşlarının onkologiyası. 24. Uşaqlarda anesteziologiyanın xüsusiyyətləri. 25. Uşaqlarda cərrahi patologiyalar zamanı intensiv terapiya və reanimasiyanın

xüsusiyyətləri.2

Cəmi : 10

105

“Uşaq cərrahlığı II” fənnindənpraktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda döş qəfəsi və ağciyərlərin anadangəlmə inkişaf qüsurları. 52. Ağciyərlərin qeyri-parazitar və parazitar sistləri. Bronkoektaziya xəstəliyi.

Ağciyərlərin bakterial destruksiyası. İrinli plevrit.5

3. Qida borusunun inkişaf qüsurları və cərrahi xəstəlikləri. Uşaqlarda diafraqmanın dəbəlikləri.

5

4. Uşaqlarda öd yollarının və öd kisəsinin inkişaf qüsurları və cərrahi xəstəlikləri. Portal hipertenziya.

5

5. Qaraciyərin exinokokkozu. Qarın boşluğunun sistoz törəmələri. 56. Böyrəklərin və sidik yollarının anomaliyaları. Böyrəklərin və sidik axarlarının

cərrahi xəstəlikləri.5

7. Ödemli xaya sindromu. 5Cəmi : 35

“Uşaq cərrahlığı” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Cərrahi xəstədən anamnezin toplanması2. Qarının palpasiyası3. Rektal müayinə4. Qanaxmanın xarakterini və dərəcəsini qiymətləndirmə5. Dayaq-hərəkət üzvlərinin travmatik zədələnməsini aşkar etmə6. Plevranın punksiyası7. Müxtəlif müayinə üsullarının interpretasiyası8. Həzm sistemindən qanaxma olduqda ilk tibbi yardım9. Yumşaq və gips sarğılarının qoyulması. Şede üsulu ilə leykoplastr dartmasının

qoyulması10. Kəllə – beyin travmalarında ilk tibbi yardım11. Kəskin tənəffüs çatışmazlığında ilk tibbi yardım12. Xəstəlik tarixinin yazılması

106

“Uşaq cərrahlığı III” fənnindənmühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Anadangəlmə bağırsaq keçməzlikləri. 22. Qazanılmış bağırsaq keçməzlikləri. 23. Kəskin appendesit. 3 yaşa kimi uşaqlarda xüsusiyyətləri. 24. Peritonitləri. 25. İnkişaf qüsurları, cərrahi müdaxilələrin icra müddətləri. İnkişaf qüsurlu

uşaqların dispanserizasiya prinsipləri.2

Cəmi : 10

“Uşaq cərrahlığı III” fənnindənpraktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Üzün anadangəlmə inkişaf qüsurları. Üst dodağın və damağın bitişməməsi.

Koloboma. Makrostomiya. Pyer-Roben sindromu.5

2. Boyunun anadangəlmə sistləri və fistulları. Ranula. Makroqlassiya. Dilaltı yüyənin qısalması.

5

3. Baş beynin dəbəlikləri. Kraniostenoz. Hidrosefaliya. 54. Onurğa beyni dəbəliyi. Teratoma, limfangioma və lipoma ilə differensial

diaqnostikası.5

5. Bud-çanaq oynağının anadangəlmə inkişaf qüsurları. Anadangəlmə əyriboyunluq.

5

6. Anadangəlmə əyripəncəlik. Barmaqların anadangəlmə eybəcərlikləri. 57. Yumşaq toxumanın şişləri. Hemangiomalar. Limfangiomalar. Teratomalar.

Dermoid sistlər5

8. Uşaqlarda bədxassəli şişlər. Limfasarkoma Limfoqranulomatoz. Sümük sarkoması. Yuinq sarkoması. Vilyams şişi.

5

107

9. Uşaqlarda irinli-iltihabi xəstəliklər. İrinli cərrahi infeksiyaların müalicə prinsipləri. Yumşaq toxumaların irinli-iltihabi xəstəlikləri.

5

10. Uşaqlarda hematogen osteomielitlər. 5Cəmi : 50

“Uşaq cərrahlığı IV” fənnindənmühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Anorektal nahiyənin inkişaf qüsurları, düz bağırsağın atreziyası, Hirşprunq

xəstəliyi.2

2. Qida borusu və diafraqmanın inkişaf qüsurları. Pilorostenoz, pilorospazm. 23. Uşaq ortopediyası. Bud-çanaq oynağının inkişaf qüsurları və xəstəlikləri. 24. Uşaq travmatologiyasının xüsusiyyətləri. 25. Uşaqlarda kəllə-beyin travmasının xüsusiyyətləri. 2

Cəmi : 10

“Uşaq cərrahlığı IV” fənnindənpraktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Sarı cism axacağının və uraxusun anomaliyaları. Qarının ön və yan divarının

dəbəlikləri. Hidrosele. Xayanın anomaliyaları. Varikosele.5

2. Anadangəlmə pilostenoz. Uşaqlarda mədə və 12barmaq bağırsaq xorası xəstəliyi. Anadangəlmə bağırsaq keçməzlikləri. Qazanılma bağırsaq keçməzlikləri.

5

3. Yoğun bağırsağın inkişaf qüsurları və cərrahi xəstəlikləri. Anorektal nahiyənin inkişaf qüsurları. Düz bağırsağın cərrahi xəstəlikləri.

5

4. Kəskin appendisit. Erkən yaşlı, məktəbəqədər və məktəb yaşlı uşaqlarda klinika və diaqnostikasının xüsusiyyətləri. Fəsadlaşmaları. Peritonitlər. Yenidoğulmuşlarda peritonitlər.

5

5. Uşaqlarda kəllə-beyin travmaları. Doğuş zədələnmələri. 5

108

6. Uşaqlarda döş qəfəsi üzvlərinin zədələnmələri. 57. Uşaqlarda qarın boşluğunun travmatik zədələnmələri. 58. Uşaqlarda termiki zədələnmələr. Yanıqlar. Donmalar. Yara və yara

infeksiyaları.5

9. Uşaqlarda yuxarı və aşağı ətraf sümüklərinin zədələnmələri 510. Patoloji sınıqlar. Çıxıqlar. 5

Cəmi : 50 “Uşaq cərrahlığı” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Tipik gedişata malik olan cərrahi xəstəliklərə diaqnoz qoyulması2. Plevra boşluğunu drenaj edilməsi3. Qida borusun yanıqlarında ilk tibbi yardım göstərilməsi4. Sınıq nahiyəsini blokada edilməsi5. Novokain blokadalarının edilməsi6. Açıq pnevmotorakslarda okkulizion sarğı qoyulması7. Sınıqların transport immobilizasiyası8. Kəllə-beyin travmasında intensiv terapiya9. Hipertermiya, qıcolmalar və beyin ödemində təxirəsalınmaz tibbi yardım

“Uşaq cərrahlığı V” fənnindənmühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda peritonitlər 22. Uşaqlarda bağırsaq keçməzlikləri 23. Uşaqlarda qarının ön divarının inkişaf qüsurları 2

Cəmi : 6

“Uşaq cərrahlığı V” fənnindənpraktik məşğələlərin mövzu planı

109

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda kəskin appendisitin atipik formaları, fəsadları. Peritonitlər 52. Uşaqlarda anadangəlmə bağırsaq keçməzlikləri 53. Uşaqlarda qazanılma bağırsaq keçməzlikləri 54. Uşaqlarda qarının ön divarının dəbəlikləri. Xaya hidropsu, Toxum ciyəsi

sistləri, kriptorxizm, varikosele5

5. Uşaqlarda ağciyərin cərrahi xəstəlikləri 56. Uşaqlarda travmatik zədələnmələr və ortopedik xəstəliklər 57. Uşaqlarda irinli – iltihabi xəstəliklər 68. Uşaqlarda ifrazat sisteminin inkişaf qüsurları 69. Uşaqlarda terminal vəziyyət və kliniki ölüm zamanı reanimasiya tədbirləri 610. Uşaqlarda anesteziyanın xüsusiyyətləri. 6

Cəmi : 54

110

“Daxili xəstəliklər I” fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı

SaatMühazirə

Praktik dərs

Cəmi

1. Bronxitlərin etiologiya, patogenez, klinikası və müalicəsi. Toksiki və allergik bronxitlər, obstruktiv və qeyri-obstruktiv, kataral və irinli bronxitlərin klinikası, diaqnozu. Müalicə. Profilaktika.

2 4 6

2. Kəskin pnevmoniyalar. Müasir təsnifatı. Etiologiya və patogenezi. Xroniki alkoqolizmdən, yaş dövründən, orqanizmin reaktivliyindən, mikrofloradan, prosesin lokalizasiyası və yayılmasından aslı olaraq kəskin pnevmoniyanın gedişinin xüsusiyyətləri. Ağırlaşma və nəticələri. Antibiotiklərin və sulfanilamid preparatlarının seçilməsi, onların qəbulundan sonra xəstəliyin gedişi və nəticəsinin dəyişməsi.

2 4 6

3. Bronxial astma. Xəstəliyin yayılması və aktuallığı Etiologiya və patogenez. İnfeksiyanın bronxial astmanın inkişafında rolu. Qeyri-infeksion amillərin xəstəliyin inkişafında rolu. Sinir-endokrin və psixi pozğunluqların, fiziki yükün və iltihab əleyhinə qeyri-steroid dərmanların xəstəliyin inkişafında rolu. Bronxial astma və irsi meyllilik. Patoloji anatomiya, klinika, etiopatogenetik müalicə, profilaktika, proqnoz, əmək ekspertizası.

2 4 6

4. Plevritlər. Xəstəliyin etiopatogenezi, təsnifatı. İnfeksion, quru və eksudativ plevritlərin xüsusiyyətləri. Müqayisəli diaqnostika, klinik formalarından aslı olaraq müalicə və profilaktika prinsipləri.

2 4 6

5. Revmatizm. Revmatizmin etiologiyasında A qrupundan olan beta-hemolitik streptokokkların və digər amillərin rolu. Patogenezi. Müxtəlif mərhələlərinin morfologiyası. Təsnifat və əsas meyarlar. Revmatizmin əsas təzahürlərinin klinik şəkli: poliartrit, revmokardit, xoreya, dəri təzahürləri. Revmatizmin aktivliyinin kliniki-laborator meyarları. Revmatik miokarditdə EKQ-dəki dəyişikliklər.Ocaqlı və diffuz revmatik miokardit. Quru və eksudativ revmatik perikarditin kliniki diaqnozu. Ürəyin geridönməyən dəyişikliklərinin qarşısının alınması üçün istifadə olunan erkən və adekvat terapiyanın əhəmiyyəti. Pensillin terapiya, qeyri – steroid iltihab əleyhinə istifadə olunan dərman maddələri, kortikosteroidlərə göstəriş. Revmatizmin birincili və ikincili profilaktikası.

2 4 6

6. Ürəyin qazanılma mitral və aortal qüsurları. Mitral qapaq çatışmazlığı, etiologiya, patogenez, klinika, müqayisəli diaqnoz. Mİtral qapaq çatışmazlığının gedişi, proqnoz, müalicə. Mitral qapaq plastikasına göstəriş. Mitral stenoz, etiologiya, patogenez, klinika, müqayisəli diaqnoz, müalicə. EKQ, fonokardioqramma, EXOKQ və rentgenoqrafiyadan alınan məlumatların mitral stenozun aşkar

2 4 6

111

edilməsində əhəmiyyəti. Mitral stenozun gedişi. Dekompensasiyanın səbəbləri, kiçik qan dövranında gedən dəyişikliklər, ağırlaşmalar. Proqnoz. Komissutotimiyaya göstəriş. Dispanserizasiya. Əmək ekspertizası.Aortal qapağın çatışmazlığı, etiologiya, patogenez, klinika. Xəstəliyin ilkin diaqnozunda auskultasiyanın rolu. Əlavə müayinələrin ( EKQ, FKQ, EXOKQ, rentgenoqramma) rolu, gedişi, proqnoz. Aortal qapağın stenozu. Operativ müdaxiləyə göstəriş.

7. Hipertoniya xəstəliyi. Etiologiya və patogenez. Xəstəliyin inkişafında və proqressivləşməsində arterial təzyiqi idarə edən mərkəzlərin pozulmasının , simpatik sinir sisteminin, humoral və hormonal pressor və depressor faktorların rolu. Natrium və kalsiumun metobalizmasının pozulması. Xəstəliyin patogenezində irsi faktorların rolu. Xəstəliyin kliniki şəkli. Hemodinamik variantlar. Hipertoniya xəstəliyinin gedişi. Hipertonik krizlər. Bədxassəli hipertoniya.

2 4 6

8. Ürəyin işemik xəstəliklər(ÜİX). Stenokardiya. ÜİX haqqında anlayış. Problemin aktuallığı. Tac arteriyalarının aterosklerozu – ÜİX-in morfoloji əsası kimi risk faktorlarının qiyməti. Stenokardiyanın patogenezi, klinikası, müalicə. Koronar çatışmazlığın aşkar edilməsində elektrokardioqrafiyanın, farmakoloji və yük sınaqlarının rolu. Koronaroqrafiyaya göstəriş. Xəstələrin kompleks müalicəsində fiziki məşqlərin rolu. Cərrahi müalicəyə göstəriş. Profilaktika.

2 4 6

9. Miokard inkarktı. Təsnifatı. Etiologiya və patogenezinin əsas xüsusiyyətləri. Tac arteriyaların trombozunun, fiziki və sinir gərginliyinin miokard infarktında rolu. Xəstəliyin müxtəlif dövrlərində kliniki şəkli. Miokard infarktının atipik kliniki formaları. EKQ-nin, qanın biokimyəvi və ümumi müayinəsində göstəricilərin dəyişməsi. Ağırlaşmaları: kardiogen şok, ritmin və keçiriciliyin pozulması. Ürək çatışmazlığı, ürəyin erkən və gecikmiş anevrizması, ürəyin tamponadası, postinfarkt sindrom. Müalicə: miokard infarktının müxtəlif dövrlərində həkimin mövqeyi. Xüsusi təcili yardım maşınlarında, palatada intensiv nəzarətin rolu. Xəstəliyin kəskin dövründə xəstələrə göstəriş, ağrıkəsici və tac damarları genişləndirən preparatların qəbulu. Antikoaqulyantların, kalium preparatlarının və ürək qlikozidlərinin qəbuluna göstəriş. Reabilitasiya. Profilaktika.

2 4 6

10. Kəskin və xroniki ürək çatışmazlığı. Təsnifat. Etilogiya və patogenezində müasir dünya görüşü. Müxtəlif səbəblərdən aslı olaraq ürək çatışmazlığı zamanı miokard metabolizminin dəyişikliklərinin əsas göstəriciləri. Ürək çatışmazlığı zamanı hemodinamik dəyişikliklərin xarakteri, su-elektrolit balansının pozulmasının əmələ gəlməsində böyrəklərin və endokrin faktorların rolu, klinikası. Gizli ürək çatışmazlığı haqqında anlayış.

2 4 6

112

11. Xroniki qastritlər. Etiologiya və patogenez. Ekzogen və endogen amillərin, eləcə infeksiyanın xroniki qastritə təsiri. Xronik qastritin etioloji, morfoloji, funksional əlamətlərinə və klinik gedişinə əsasən müasir təsnifatı. Qastritlər zamanı mədənin sekretor və hərəki funksiyalarının pozulması. Qastroskopiya, biopsiya. Xəstəliyin klinikası, gedişi, ağırlaşması. Dietoterpiya, müalicə və profilaktika.

2 4 6

12. Mədənin və 12barmaq bağırsağın xora xəstəliyi. Etiologiya və patogenez. Etiologiyasında infeksiyanın rolu. Klinikası, mədənin sekretor və hərəki funksiyasının pozulması. Ağırlaşmaları- penetrasiya, qanaxma, perforasiya, mədə çıxacağının stenozu, xoranın xərçəngə çevrilməsi. Müqayisəli diaqnostika. Dieta və medikamentoz müalicə, fizioterapiya, sanator-kurort müalicəsi. Operativ müalicəyə göstəriş.

2 4 6

13. Xroniki hepatitlər. Xroniki hepatitlərin etiologiya və patogenezi, təsnifatı, xroniki aktiv hepatit haqqında anlayış. Kliniki şəkli, gedişi, müqayisəli diaqnoz. Aşkar edilməsində qaraciyər biopsiyasının və laparoskopiyanın əhəmiyyəti. Ağırlaşmalar, müalicə, profilaktika.

2 4 6

14. Qaraciyər sirrozu. Etiologiya və patogenezi, təsnifatı. Kliniki, morfoloji variantları-portal, postnekrotik, billiar, mikor və makronodulyar sirrozlar. Kliniki şəkli, gedişi, diaqnoz. Sirrpzun aşkar edilməsində qaraciyər biopsiyasının və laparoskopiyanın əhəmiyyəti, ağırlaşmalar, nəticəsi. Qaraciyər koması. Müalicə. Profilaktika. Əmək ekspertizası.

2 4 6

15. Xroniki enterokolitlər. Xroniki xolesistit və xroniki pankreatit. Etiologiya, patogenez, müqayisəli diaqnoz, dietaterapiya, müalicənin əsas xüsusiyyətləri. Profilaktika. Operativ müalicəyə göstəriş.

2 4 6

Cəmi: 30 60 90

“Daxili xəstəliklər II” fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı SaatMühazirə

Praktik dərs

Cəmi

1. Vibrasiya xəstəliyi və pestisidlərlə zəhərlənmə. Vibrasiya xəstəliyin əmələgəlmə səbəbləri, patogenez, əmələgəlmə səbəbləri, patogenez, klinik şəkli və onun növündən asılı olan variantları, parametrləri. Diaqnostikası, profilaktikası, müalicə, həkim – əmək ekspertizası və vibrasiya xəstəliyində əmək bərpası. Pestisidlərlə kəskin və xroniki zəhərlənmələrdə patogenez, klinika, müalicə, profilaktika, əmək

2 5 7

113

ekspertizası.

2. Kəskin və xroniki qlomerulonefrit. Etiologiya, patogenez, təsnifat, klnika, müqayisəli diaqnostika, müalicə, proqnoz.

2 5 7

3. Kəskin və xroniki pielonefrit. Xroniki böyrək çatışmazlığı. Pielonefritin etiologiya və patogenezində ocaqlı infeksiyanın rolu. Böyrəklərin müayinə metodları.Klinika, əsas sindromlar. Laborator və instrumental müayinələr, müqayisəli diaqnostika və müalicə. Böyrək çatışmazlığının etiologiya, patogenez, klinika, müqayisəli diaqnostikası. Xroniki böyrək çatışmazlığının müalicəsi.

2 5 7

4. Revmatoid artrit. Etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası, meyarları, müqayisəli diaqnostikası, müalicəsi və proqnoz.

2 5 7

5. Sistem qırmızı qurdeşənəyi. Etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası, meyarları, müqayisəli diaqnostikası,klinikası, müalicəsi, proqnoz, həkim-əmək ekspertizası.

2 5 7

6. Hemorragik diatezlər. Kliniki əlamətləri. İnkişaf səbəbləri, təsnifatı, müqayisəli diaqnozu. Hemorragik koaqulopatiyanın kliniki-laborator kriteriyaları. Hemofiliya xəstəliyinin inkişafında irsi faktorun rolu. Şenleyn-Henox, Verl-Hof xəstəliklərinin kliniki əlamətləri və gedişi. Müqayisəli diaqnoz. Proqnoz. Müalicə. Qanaxmaların profilaktikası.

2 5 7

7. Xroniki anemiyalar. Etiologiya, patogenez, təsnifat. Xəstəliyin inkişafında dəmirin və B12 vitaminının çatışmazlığının rolu. Dəmir, B12 və fol defisitli anemiyanın inkişafında zülal çatışmazlığının rolu. Sümük iliyinin müayinəsi. Müqayisəli diaqnoz, proqnoz. Müalicə. Qanaxma və onun növləri. Qanaxmalar zamanı göstərilən yardım.

2 5 7

8. Şəkərli diabet. Karbohidrat mübadiləsi pozğunluğu. Şəkərli diabetin etiologiyası, patogenezi, təsnifatı, klinikası, müqayisəli diaqnostikası. Gözlərin, böyrəklərin, qaraciyərin zədələnməsi. Diabetik koma. İnsulinoterpiyaya göstəriş. İnsulinı rezistentlik haqqında anlayış. Uzun müddətli təsir göstərən preparatlar. Sulfanilamidlər, biquanidlər. Göstəriş və əks-göstərişlər. Dietoterapiya.

2 5 7

9. Kəskin şüa xəstəliyi, kombinəolunmuş radiasion zədələnmələr. Kəskin şüa xəstəliyinin patogenez, klinika və müqayisəli diaqnostikası. Xəstəliyin müxtəlif mərhələlərində tibbi evakuasiya etaplarında diaqnostika və müalicənin əsas prinsipi. Evakuasiya etaplarında xəstələrin yerləşdirilməsi. Kombinə olunmuş zədələnmə, onların quruluşu və qısa xarakteristikası. Kombinə olunmuş radiasion zədələnmələrdə şüa xəstəliyinin gedişi, klinikası, gedişi.

2 5 7

10. Yaralılarda daxili orqanların xəstəlikləri. Yaralılarda daxili orqanların xəstəliklərinin xüsusiyyətləri. Daxili orqanların ilkin və gecikmiş dəyişiklikləri. Daxili orqanların zədələnməsi ilə gedən

2 5 7

114

xəstəliklərdə diaqnostika və xəstəliyin kliniki gedişi. Profilaktikası. Tibbi evakuasiyanın etaplarında müalicə.

11. Həyat üçün təhlükəli vəziyyətlərin xarakteristikası və tibbi köçürmə məntəqələrində təxirəsalınmaz terapevtik yardımın prinsipləri.

2 5 7

Cəmi: 22 55 77

115

“Hərbi Səhra Cərrahiyyəsi” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Odlu silah yaralanmaları, təsnifatı. Döyüş zədələnmələrinin infeksion fəsadları. 2

2. Döyüşən orduda yaralılara cərrahi yardımın təşkilinin əsasları. Kombinə olunmuş radision, kimyəvi və termiki zədələnmələr.

2

3. Travmatik şok və uzunmüddətli sıxılma sindromu. 2

4. Qanaxmalar və qanitirmə. 2

5. Kəllənin, baş beyinin, onurğa beyninin və onurğa sütununun zədələnmələri. Döş qəfəsinin yaralanmaları.

2

6. Qarının, çanaq və çanaq orqanlarının açıq və qapalı zədələnmələri. 2

7. Ətraf və oynaqların odlu silahla açıq və qapalı zədələnmələri. 2

Cəmi: 14

“Hərbi Səhra Cərrahiyyəsi” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Odlu silah yaralanmaları və onların müalicəsi. Qanaxma. Səhra şəraitində

qanköçürmə.5

2. Kombinəolunmuş radiasion, kimyəvi zədələnmələr və onların müalicəsi. Termiki zədələnmələr və onların müalicəsi.

5

3. Yara infeksiyası və onların profilaktikası, müalicəsi. Travmatik şok. Uzunmüddətli sıxılma sindromu və onun müalicəsi.

5

4. Kəllənin, baş beynin, onurğa sütununun, onurğa beyninin açıq və qapalı zədələnmələri.

5

5. Döş qəfəsinin, qarının, çanaq və çanaq orqanlarının açıq və qapalı zədələnmələri və onların müalicəsi.

5

6. Ətraf və oynaqların odlu silahla açıq və qapalı zədələnmələri və onların müalicəsi. Yaralıların tibbi çeşidlənməsi, onların təxliyyə sənədləri ilə tanışlıq.

6

Cəmi: 31

116

“ Cərrahi xəstəliklər I ” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qarın yırtıqları. 2

2. Appendisistlər, ağırlaşmaları. Peritonitlər. 2

3. Mədənin və 12barmaq bağırsağın xora xəstəliyi və ağırlaşmaları. 2

4. Mədə xərçəngi. 2

5. Mədəaltı vəzin xəstəlikləri. Pankreatit, şişlər, sistlər, fistulalar. 2

6. Qaraciyərin cərrahi xəstəlikləri. Exinokokkoz. 2

7. Öddaşı xəstəliyi. Mexaniki sarılıq. Xolesistitlər 2

Cəmi: 14

“Cərrahi xəstəliklər I” fənnindən təcrübi məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Xəstəlik tarixinin sxemi ilə tanışlıq. Qarın yırtıqları. 5

2. Kəskin və xroniki appendisit. Peritonitlər. 5

3. Mədənin və 12barmaq bağırsağın xora xəstəliyi və fəsadları. 5

4. Mədə xərçəngi. 5

5. Bağırsaq keçməməzliyi. 5

6. Kəskin və xroniki xolesistit. Mexaniki sarılıq. 6

Cəmi: 31

“Cərrahi xəstəliklər II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qalxanvari vəzin xəstəlikləri. 2

2. Ağciyərin və plevranın cərrahi xəstəlikləri. 2

3. Süd vəzinin xəstəlikləri. 2

4. Yemək borusunun cərrahi xəstəlikləri. 2

5. Yoğun və düz bağırsağın cərrahi xəstəlikləri. Bağırsaq keçməzliyi. 2

6. Aşağı ətraf venalarının xəstəlikləri. Venaların varikoz genəlməsi. Tromboflebit. Postomboflebitik sindrom.

2

117

7. Aşağı ətraf arteriyalarının obliterasiyaedici xəstəlikləri. 2

Cəmi: 14

“Cərrahi xəstəliklər II” fənnindən təcrübi məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Qalxanvari vəzin xəstəlikləri. 5

2. Ağciyərin absesi və qanqrenası. Ağciyər xərçəngi. 5

3. Plevranın kəskin və xroniki empieması. 5

4. Qida borusunun xəstəlikləri (divertikullar, kardiospazm, yanıqlar, şişlər) 6

5. Mədəaltı vəzin kəskin və xroniki xəstəlikləri. 5

6. Hemorroy, düz bağırsağın çatları, xərçəngi. 5

7. Çənbərəbənzər bağırsağın xoş və bədxassəli şişləri. 5

8. Trombozlar və emboliyalar. 5

9. Aşağı ətraf venalarının xəstəlikləri. 5

10. Aşağı ətraf arteriyalarının obliterasiyaedici xəstəlikləri. 5

11. Süd vəzinin xəstəlikləri. 5

12. Qaraciyərin və ağciyərin exinokokkozu. 5

Cəmi: 61

“Cərrahi xəstəliklər” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Yerinə qayıdan çəp qasıq yırtıqları zamanı xarici qasıq həlqəsi üzərində öskürək simptomunun təyin edilməsi

2. Qarın divarında Mak-Burney nöqtəsinin və Rozvinq simptomunun təyin olunması

3. Nazoqastral zondun həkim müşahidəsi altında yeridilməsi və mədənin yuyulması

4. Perforativ duedonal xoralar zamanı rentgenoqrammada diafraqmaaltı nahiyədə sərbəst qazın təyin olunması

5. Bağırsaq keçməməzliyi zamanı xəstəliyə xas olan obyektiv (palpator,

118

perkutor və auskultativ) əlamətləri təyin etmək6. Qastroskopik şəkillərdə mədə xərçəngi və xora xəstəliyini differensiasiya

etmək 7. Kəskin xolesistit zamanı Merfi simptomunu təyin etmək. Mexaniki sarılığa

məxsus qanın biokimyəvi analizini ayırd etmək8. Kəskin pankretit zamanı Qrey – Terner və Kullen simptomlarının təyin

olunması9. Rektal müayinənin aparılması. 2-3cü dərəcəli xarici babasil zamanı

düyünlərin manual yolla yerinə qaytarılması10. Peritonit zamanı peritonun qıcıqlanma simptomunun müxtəlif üsullarla təyin

edilməsi11. Pnevmotoraks zamanı plevra boşluğunun aspirasiya və drenə edilməsi12. Qida borusunun strikturaları zamanı rentgenoloji mənzərəni

qiymətləndirmək. Blekmor zondunun yerləşdirilməsi13. Aşağı ətraf venalarının varikoz genəlmələri zamanı Trendelenburq testinin

icra olunması14. Aşağı ətraf arteriyalarının okkluziv xəstəlikləri zamanı baldır-bazu təzyiq

indeksinin təyin olunması15. Qalxanvari vəzin xəstəlikləri zamanı incə iynə aspirasion biopsiyasının icra

olunması16. Süd vəzisinin obyektiv (palpasiya) müayinəsinin icra olunması17. Kompyuter tomoqrammalarında qaraciyərin kistoz törəmələri ilə bədxassəli

şişlərini differensiasiya etmək

“Yoluxucu xəstəliklər” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ümumi hissə. Qarın yatalağı. Paratif A və B.

Differensiyal diaqnostika5

2. Şigelloz. Amöbiaz. Yersinioz. 53. Salmanelyoz. Virus diareyaları. 54. Vəba. Botuluzim. 55. Virus hepatitləri A, B, C, D, E, F, G. Leptospiroz. 56. Meninqokok infeksiyası.

119

Qrip və digər Kəskin respirator virus infeksiyaları(KRV).Ornitoz. Legionelyoz. İnfeksion mononukleoz.

5

7. Epidemik səpgili yatalaq. Brill-Sinser xəstəliyi. Kü qizdirması. 58. Malyariya. Hemorragik qızdırmalar. 59. Bruselyoz. Taun. Tulyaremiya. Tetanus.

Qara yara. Qızıl yel. Quduzluq6

Cəmi: 46

“Yoluxucu xəstəliklər” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1 Ümumi hissə. 22 Qarın yatalağı. Paratif A və B. 23 Dizenteriya. 24 Vəba. 25 Bağırsaq protozoozları. 26 Botulizm. Qida toksikoinfeksiyalar. 27 Virus hepatitləri. 2

Cəmi: 14

120

“Neyrocərrahiyyə” fənnindənmühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Neyrocərrahiyyənin predmeti, inkişaf tarixi.Hipertenziya və dislokasiya sindromları. Diaqnostik müayinə üsulları və neyrocərrahlıq operasiyaları (trepanasiya və laminektomiyalar)

2

2. Beyin şişlərinin təsnifatı. Supratentorial şişlər: alın-təpə ənsə və ənsə payları şişlərinin klinika, diaqnostika və müalicəsi. Hipofizar nahiyyənin, IIIvəIV mədəciklərin və arxa kəllə çuxuru şişlərinin klinika, diaqnostika və müalicəsi. Onurğa beyni şişləri və fəqərə sütunu osteoxondrozlarının klinika, diaqnostika və müalicə üsulları

2

3. Kəllə-beyin travmalarının təsnifatı. Qapalı və açıq kəllə beyin travmalarının klinika, diaqnostika və müalicə üsulları.Fəqərə sütunu-onurğa beynin travmalarının və periferik sinirlərin travmatik zədələnmələrinin təsnifatı, klinika və müalicəsi

2

4. Baş beynin iltihabi və parazitar xəstəlikləri: abses, araxnoidit və exinokokkların klinika, diaqnostika və müalicə üsulları

2

5. Baş beynin damar xəstəlikləri: anevrizma, insult və subaraxnoidal qansızmaların klinika, diaqnostika və müalicəsi. Mərkəzi sinir sisteminin anadangəlmə cərrahi qüsurları: Hidrosefaliya, beyin- onurğa beyni yırtıqları və kraniostenozun klinika, diaqnostika və cərrahi müalicə üsulları

2

Cəmi : 10

“Neyrocərrahiyyə” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Neyrocərrahlıqda tətbiq olunan müayinə üsulları: bel punksiyası, ənsəaltı

punksiya, mieloqrafiya, likvorodinamik sınaqlar, pnevmoensefaloqrafiya, ventrikuloqrafiya, karotid angioqrafiya, exoensefaloqrafiya, kompyuter tomoqrafiya, spondiloqrafiya, maqnit-rezonans tomoqrafiya. Neyrocərrahi operasiyalar: trepanasiya, laminektomiya, sümük defektinin plastikası, neyrorafiya, nevroliz

5

2. Kəllə-beyin travmalarının təsnifatı, xarakteristikası . Açıq və qapalı kəllə  beyin  travmalarının klinika, diaqnostika və müalicəsi. Dekompressiv trepanasiyalar. Kəllədaxili hematomaların təsnifatı, klinikası və diaqnostikası

5

121

3. Fəqərə sütunu-onurğa beyninin travmaları: təsnifatı, xarakteristikası, klinikası, diaqnostika və müalicəsi. Periferik sinirlərin travmatik zədələnmələrinin xarakteristikası.Fəqərə sütunu osteoxondrozlarının klinika, diaqnostika və müalicə üsulları.Fəqərə kanalındakı patoloji prosesin çıxarılması ilə əlaqədar operasiyanın nümayişi

5

4. Baş beyin şişlərinin təsnifatı, xarakteristikası. Supratentorial və subtentorial şişlərin klinikası, diaqnostikası və müalicəsi. Onurğa beyni şişlərinin klinika, diaqnostika və müalicə üsulları

5

5. Mərkəzi sinir sisteminin iltihabi və parazitar xəstəlikləri,abseslər, exinokokklar və araxnoiditlərin klinika, diaqnostika və müalicəsi. Kəllə boşluğundakı patoloji prosesin çıxarılması ilə əlaqədar operasiyanın nümayişi

5

6. Baş beynin damar xəstəlikləri: anevrizmalar, insultlar, təsnifatı, xarakteristikası, klinikası, diaqnostika və müalicəsi. Üçlü sinirin nevralgiyası

5

7. Mərkəzi sinir sisteminin anadangəlmə cərrahi qüsurları. Hidrosefaliyalar, kraniostenoz və beyin, onurğa beyin yırtıqlarının, təsnifatı,klinika, diaqnostika və müalicə üsulları. Simptomatik epilepsiya: cərrahi müalicəsi. Şuntlayıcı əməliyyatın müzakirəsi

5

Cəmi : 35

122

“Epidemiologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Epidemiologiyanın müasir tibb elmləri arasında yeri. Qeyri – yoluxucu

xəstəliklərin epidemiologiyası. Əksepidemik və profilaktik tədbirlərin həyata keçirilməsində müalicə profilaktika müəssisələrinin rolu.

2

2. Epidemik proses haqqında təlimin əsasları. İnsanın infeksion xəstəliklərinin təsnifatı

2

3. Fekal-oral yoluxma mexanizminə malik infeksiyaların epidemiologiyası 2

4. Hava-damcı yoluxma mexanizminə malik infeksiyaların epidemiologiyası 2

5. Transmissiv yoluxma mexanizminə malik infeksiyaların epidemiologiyası 2

6. Xəstəxanadaxili infeksiyaların epidemiologiyası 2

7. Zoonozların epidemiologiyası 2

Cəmi : 14

“Epidemiologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Əsas epidemioloji məfhumların araşdırılması Yoluxucu xəstəliklərin canlı

keçiriciləri.6

2. Dezinfeksiya, dezinseksiya, deratizasiya, dezinfeksiya kameraları. 5

3. Yoluxucu xəstəliklərin spesifik profilaktikası. 5

4. Yoluxucu xəstəliklərin ocağının epidemioloji müayinə metodikası. Bağırsaq və aerozol infeksiyaları ocaqlarında əksepidemik tədbirlər.

5

5. Qurd invaziyaları və protozoy xəstəlikləri zamanı epidemioloji nəzarətin məzmunu və təşkili.

5

6. Zoonoz infeksiyalarda epidemioloji nəzarətin məzmunu və təşkili 5

Cəmi : 31

123

“Otorinolarinqologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Otorinolarinqologiyaya giriş, onun məzmunu və qarşısında duran məsələlər.

Otorinolarinqologiyanın tarixi və inkişaf yolları. Otorinolarinqologiyada profilaktika və dispanserizasiya. Eşitmə və müvazinət aparatının quruluşu və funksiyası haqda ümumi təsəvvürlər. Eşitmə nəzəriyyələri. Otolit aparatın və yarımdairəvi kanalların fiziologiyası, onların kosmik uçuşda rolu. Daxili qulağın müvazinət hissəsinin patologiyasının ümumi məsələləri. Xarici və orta qulağın inkişafının anadangəlmə anomaliyaları, onların korreksiya prinsipləri. Orta qulağın kəskin iltihabı. Ümumi infeksion xəstəliklər zamanı, kəskin otitlərin gediş xüsusiyyətləri. Antrit, mastoidit; mastoiditlərin formaları, konservativ, cərrahi müalicə üsulları. Antromastoidotomiya. Böyüklərdə və uşaqlarda orta qulagın xroniki irinli iltihabı. Xroniki irinli orta otitin etiologiyası, patogenezi, təsnifatı. Müalicə. Qulağın radikal operasiyası, ğöstərişlər. Radikal operasiyanın növləri - qulaqarxası, qulaqdaxili, eşitməni mühafizə. Timpanoplastika, onun növləri.

2

2. Otogen kəllədaxili ağırlaşmalar, inkişaf mexanizmi, təsnifatı. Ekstradural və subdural abseslər, leptomeningit. Otogen, epidemik və vərəm mənşəli meningitlərin diferensial diaqnostikası və müalicə prinsipləri. Beyin və beyinciyin otogen absesləri. “S”-ə bənzər, köndələn sinusların və daxili vidaci venanın tromboflebitinin klinikası, diaqnostikası və müalicəsi. Otogen sepsis, patogenizi, kliniki formaları, diaqnostikası və diferensial diaqnostikası, müalicə prinsipləri. Orta qulağın qeyri-irinli xəstəlikləri. Orta qulağın kəskin və xroniki katarı. Onların yuxarı tənəffüs yollarının xəstəlikləri ilə əlaqəsi. Ekssudativ otit. Timpanoskleroz. Eşitmə borusunun keçiriciliyinin müayinə üsulları, qulaq monometriyası. Eşitmə borusunun keçiriciliyinin uçuş və paraşut xidmətində əhəmiyyəti. Otoskleroz, etiologiyası, klinikası, diaqnostika və müalicəsinin müasir üsullrı. Menyer xəsstəliyi. Daxili qulağın xəstəlikləri. Labirintitlər, etiologiyası və inkişaf mexanizmi. Labirintitlərin müxtəlif formalarının (məhdud, diffuz) simptomları, fəsadları. Konservativ və cərrahi müalicəsi. Koxlear nevritlər – professional, medikamentoz, infeksion-toksiki. Kontuziyon koxlear nevritlər. İstehsalat küylərinin, silkələnmələrin (vibrasiya) koxlear nevritlərin inkişafında rolu. Ototoksiki antibiotiklər. Koxlear nevritlərin profilaktikası, klinikası, diaqnostikası və müalicəsi. Ağıreşitmə və karlıq zamanı eşitmənin protezləşdirilməsi. Surdoloqopedik kabinetlər.

2

3. Yuxarı tənəffüs yollarının fiziologiya və patofiziologiyası. Tənəffüs yollarının xəstəliklərinin profilaktikasında normal burun tənəffüsünün əhəmiyyəti. Böyüklərdə

2

124

və südəmər uşaqlarda kəskin rinit. Burun, udlaq və qırtlaq difteriyası. Xarici burunun travmaları (sınıqlar). Xarici burunun defektləri və deformasiyaları. Burun arakəsməsinin əyriliyi, hematoması və absesi. Yuxarı tənəffüs yollarının xroniki qeyri-spesifik iltihabi xəstəlikləri. Xroniki sadə hipertrofik, atrofik və allergik rinitlər, faringitlər, laringitlər. Vazomator rinitlər, etiologiyası, patogenezi, klinikası, profilaktikası və müalicəsi. Özena. Burun qanaxmaları. Burunətrafı ciblərin kəskin və xroniki iltihabi xəstəliklərinin etiologiyası və patogenezi. Rinogen, stomatogen və hematogen sinusitlər, onların klinikası, diaqnostikası və müalicəsi. Rinogen göz yuvası və kəllədaxili ağırlaşmalar. Göz yuvası ağırlaşmaların inkişafında anatomik zəmin və kliniki xüsusiyyətlər.

4. Udlaq limfadenoid həlqəsinin fiziologiyası və patofiziologiyası. Damaq badamcıqlarının hipertrofiyası və adenoid. Udlaq limfadenoid həlqəsinin patologiyasının böyüklərin və uşaqların orqanizminə təsiri. Anginalar, kliniki formaları (kataral, lakunar, follikulyar). Simanovski-Plaut-Vensanın anginası. Qan xəstəlikləri və uşaq infeksion xəstəlikləri (qızılca, skarlatin və digərləri) zamanı anginalar. Fleqmonoz angina və paratonzilyar abses. Etiologiya, patogenez, klinika və müalicə. Tonzillogen sepsis. Uşaqlarda və böyüklərdə udlaqarxası və parafaringeal abseslər.Xroniki tonzillit: etiologiyası, patogenezi, kliniki simptomları (yerli və ümumi), təsnifatı, orqanizmin digər xəstəlikləri ilə qarşılıqlı əlaqəsi.

2

5. Qırtlağın struktur xüsusiyyətləri və funksiyaları. Səs əmələgəlmənin mexanizmi. Müğənni səsləri. Uşaqlarda səsin mutasiyası. Qırtlağın kəskin və xroniki iltihabi xəstəlikəri. Uşaqlarda kəkin respirator virus infeksiyası zamanı larinqotraxeit simptomları. Qırtlağın kəskin və xroniki stenozları. Konservativ və cərrahi müalicə. İntubasiya, traxeotomiya, larinqofissura. Qırtlağın xoş və bəd xassəli şişləri, larinqektomiya. Qırtlağın, traxeyanın, bronxların və qida borusunun yad cisimləri. Qida borusunun yanıqları. Traxeobronxoskopiya və ezofaqoskopiya.

2

Cəmi: 10

“Otorinolarinqologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Xarici və orta qulağın klinik anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları. Koxlear

aparatın anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları. Eşitmənin kamertonal müayinəsi. Audiometriya. Vestibulyar analizatorun klinik anatomiyası, fiziologiyası və

5

125

müayinə üsulları. Vestibulyar aparatın müayinəsində çalışmalar. LOR orqanların rentgenoloji müayinə metodlarının öyrənilməsi.

2. Burun, burunətrafı ciblərin və udlağın klinik anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları. Qırtlağın klinik anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları. Qida borusu, traxeya və bronxların klinik anatomiyası, fiziologiyası və müayinə üsulları. LOR – reseptura.

5

3. Burun və burunətrafı ciblərin kəskin və xroniki xəstəlikləri. Burun sümüklərinin sınıqları. Burun qanaxmaları. Burun çəpərinin hematoma və absesi. Burun qanaxmalarının saxlanılma metodları. Xəstələrin nümunəvi poliklinik qəbulu, ambulator kartın doldurulması sxemi. Orta qulağın kəskin irinli iltihabı, uşaqlarda orta qulağın iltihabı xəstəliklərinin gediş xüsusiyyətləri, mastoidit və onun formaları.

5

4. Xroniki irinli orta otit. Attikin yuyulması. Xəstələrin poliklinik qəbulu. 5

5. Otogen və rinosinusogen kəllədaxili ağırlaşmalar, stasionarda iş (operasiya və cərrahi manipulyasiyaların nümayişi). Əng cibində radikal operasiya. Gicgah sümüyündə radikal operasiya, sadə trepanasiya. Tonzillektomiya. Bronxo-ezofaqoskopiya.

5

6. Ambulator əməliyyatlar (adenotomiya, tonzilloektomiya, konxotomiya, əng cibinin punksiyası, alın cibinin trepanopunksiyası). Xroniki tonzillit. Kataral, lakunar, folekulyar angina. Parotonzilyar abses və onun ağırlaşmaları. Uşaqlarda adenoidlər.

5

7. Kəskin stenozlaşdırıcı larinqotraxeobronxit, qırtlaq ödemi. Qırtlağın xandro-perixondriti. Qırtlaq difteriyası. Qırtlağın xoş və bədxassəli şişləri. Traxeostomiya, larinqofissura, larinqostoma. Qırtlaq, traxeya, bronxların və qida bousunun yad cisimləri. Xəstələrə təxirəsalınmaz yardımın təşkili (traxeobronxoskopiya, ezofaqoskopiya). Qida borusunun yanıqları və çapıqlı daralmaları.

5

Cəmi: 35

“Mamalıq-ginekologiya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Mamalıq fənni: mamalıq və ginekologiya tarixinin əsas inkişaf mərhələləri. Azərbaycanda mama-ginekoloji yardımın təşkili prinsipləri. Qadın cinsiyyət üzvlərinin anatomiyası və fiziologiyası. Qadın cinsiyyət üzvlərinin müxtəlif yaş dövrlərində fizioloji xüsusiyyətləri. Aybaşı tsikli. Mayalanma, bətndaxili inkişafın mərhələləri. Hamiləliyin diaqnostikası, hamiləlik zamanı qadın orqanizmində baş verən dəyişikliklər. Fizioloji doğuş. Doğuşun başvermə səbəbləri. Doğuşun dövrləri. Doğuşun biomexanizmi.

2

2. Perinatologiya. Fetoplasentar sistemin fiziologiya və patologiyası. Fetoplasentar çatmamazlığın diaqnostikası. Dölün hipoksiyası və hipotrofiyası, yenidoğulmuşların

126

asfiksiyası. Yenidoğulmuş dövrünün patologiyası. Erkən və gecikmiş düşüklər. Vaxtından qabaq və vaxt ötmüş doğuşlar. Doğuş fəaliyyətinin anomaliyaları. Hamilələrin toksikozları və hestozları. HELLP-sindrom. Ana və döl arasında izoseroloji uyğunsuzluq. Zərərli amillərin dökün inkişafına təsiri.

2

3. Mamalıqdadar çanaq. Klassifikasiya. Etiologiya. Diaqnostika. Hamiləliyin və doğuşun gedişi və aparılması. Doğuşda fəsadlar.

2

4. Hamiləliyin I və II yarasının qanaxmaları. 25. Ananın və yenidoğulmuşun doğuş travmaları. Müasir mamalıqda kesar kəsiyi. 2

6. Ekstragenital xəstəliklər və hamiləlik. Zahılıq dövrünün septiki xəstəlikləri 2

Cəmi: 12

“Mamalıq-ginekologiya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Doğum evinin strukturu, işinin təşkili. Qadın məsləhətxanası, quruluşu iş prinsipi. Mamalıqda çanaq. Döl doğuş obyekti kimi. Hamiləliyin diaqnostikası. Mamalıqda obyektiv və əlavə müayinə üsulları.

5

2. On və arxa ənsa gəlişimdə doğuşun biomexanizmi. Fizioloji doğuşların klinikası gedişi və aparılması. Doğuşun müasir ağrısızlaşdırma üsulları. Doğuş tarixi sxeminin verilməsi. Sağrı gəlişi, klinikası, biomexanizmi. Doğuşun idarə edilməsi

5

3. Vaxtındanqabaq doğuş.Vaxtı ötmüş hamiləlik. Doğuş fəaliyyətinin anomaliyası. 5

4. Çoxdöllü hamiləlik, diaqnostikası, hamiləliyin gedişi və aparılması. Fizioloji zahılıq dövrü. Perinatologiyanın əsasları (müayinə üsulları KTQ, doplerometriya və s.). Fizioloji neonatal dövr

5

5. Hamiləliyin I yarısının toksikozları. Hamiləliyin II yarısının hestozları (hipertenziv vəziyyətlər, preeklampsiya və eklampsiyaya). HELLP sindrom

5

6. Dar çanaq. Etiologiya. Diaqnostika. Hamiləliyin və doğuşun gedişi və aparılması.Döl başının açılışı gəlişləri.Doğuşun biomexanizmi. Doğuşun gedişi və aparılması.Köndələn və çap vəziyyətlər. Dölün qasıq büküşündən ekstraksiya. Klassik döndərmə 5

7. Hamiləliyin I yarısının qanaxmaları.Hamiləliyin II yarısının qanaxmaları. Son dövrün və erkən zahılıq dövrünün qanaxmaları.

5

8. Kiçik mamalıq əməliyyatları. Mamalıq maşaları və dölün vakuum-ekstraksiyası. Müasir mamalıqda kesar kəsiyi. Dölparçalayıcı cərrahi əməliyyatlar.

5

9. Mamalıqda anesteziya və reanimasion tədbirlər. Mamalıq travmatizmi. Dölün hipoksiyası və yenidoğulmuşun asfiksiyası. Yenidoğulmuşun xəstəlikləri-TORCH sindrom.

5

10. Ekstragenital xəstəliklər və hamiləlik. Zahılıq dövrünün septiki xəstəlikləri. Keçirilmiş mövzuların təkrarlanması. Məsələlərin həlli. Doğum tarixinin tərtibi

5

CƏMİ: 50

127

“Mamalıq-ginekologiya II” fənninindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Ananın doğuş travmatizmi 2

2. Hamiləliyin I və II yarısının qanaxmaları. Doğuşda qanaxma. Onların dölə təsiri. Doğuşdan sonra və erkən doğuşdan sonrakı dövrdə (zahılıq dövründə) qanaxmalar

2

3. Dölün hipoksiyası və yenidoğulmuşun asfiksiyası. Yenidoğulmuşun doğuş travması. Yenidoğulmuşun reanimasiyası (canlandırma üsullari). Yenidoğulmuşun hipoksiyadan sonrakı vəziyyəti.Vaxtından qabaq və vaxtı ötmüş hamiləlik, doğuş. Onun ana və dölə olan təsiri. Doğuşun və yenidoğulma dövrünün aparılmasının xüsusiyyətləri

2

4. Hamilələrdə ekstragenital xəstəliklər. Onların dölə və yenidoğulmuşa olan təsiri 2

5. Qadınları ginekoloji müayinə metodları.Qadın cinsiyyət orqanlarının iltihabi xəstəlikləri. Ginekoloji xəstəliklərin profilaktika məsələsi.Yumurtalıqların funksiyasının pozulması. Neyroendokrin sindromlar

2

6. Qadın cinsiyyət orqanlarının xoş və bədxassəli şişlər 27. Qadın cinsiyyət orqanlarının inkişaf qüsurları. Ginekologiyada kəskin qarın 2

Cəmi: 14

“Mamalıq-ginekologiya II” fənnini üzrə praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Dölün düzgünolmayan vəziyyəti, onun düzəldilməsi əməliyyatları. Dölə və yenidoğulmuşa olan təsiri

5

2. Keysəriyyə əməliyyatı, mamalıq maşaları, dölün vakuum ekstraksiyası. Onların dölə və yenidoğulmuşa olan təsiri

5

3. Hamiləliyin I yarısının qanaxmaları 5

4. Hamiləliyin II yarısının, doğuş zamanında və doğuşlardan sonra qanaxmaları. Doğuşda ana və dölün travmatizmi.Doğuşdan sonra ana və döldə olan fəsadlaşmalar

5

5. Ginekoloji xəstələrin müayinə metodları.Menstrual fuksiyanın pozulmaları (hipermenstrual sindrom, hipermenstrual sindrom, amenoreya). Onların requlyasiya metodları. Ginekoloji xəstələrin xəstəlik tarixinin yazılması və xəstələrin kurasiyası

5

6. Qadın cinsiyyət orqanlarını iltihabı xəstəlikləri 6Cəmi: 36

“Mamalıq-ginekologiya III” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

128

1. Uşaqlıq ginekologiyasının əsas inkişaf mərhələləri 2

2. Aybaşı siklinin formalaşmasının xüsusiyyətləri. Yuvenil qanaxmalar (etiologiyası, klinika və müalicəsi)

2

3. Qız uşaqlarinda cinsiyyət üzvlərinin xəstəlikləri, onların pielonefrit və appendisitlə əlaqə

2

4. Cinsi yetişkənlik dövrünün patologiyası. Vaxtından qabaq cinsi yetişkənlik. Cinsi yetişkənliyin ləngiməsi. Cinsi yetişkənliyin olmaması

2

5. Qız uşaqlarında cinsiyyət orqanlarının şışlər 2

6. Qadın cinsiyyət üzvlərinin qüsurları 27. Qızların gigiyenası yeniyetmələrdə və qız uşaqlarında ginekoloji xəstəliklərin

profilaktikası2

Cəmi: 14

“Mamalıq-ginekologiya III” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Uşaqlıq boynunun xoş və bədxassəli şişləri. Endometriyanın xoş və bədxassəli şişlər 5

2. Uşaqlığın mioması endometrioz. Yumurtalığın xoş və bəd xassəli şışləri 5

3. Viril sindrom (YSK, AKS) 54. Müxtəlif ginekoloji xəstəliklərdə qızların və yeniyetmələrin müayinə metodları (ümumi

və xüsusi müayinə metodları). Yuvenil uşaqlıq qanaxmaları (etiologiya, patogenez, klinika, dif.diaqnoz, müalicə). Alqodismenoreya klinika, müalicə

5

5. Qızlarda cinsiyyət üzvlərinin xəstəlikləri. Septik iltihabi xəstəliklər.Cinsiyyət üzvlərinin şişləri (xarici cinsiyyət üzvlərinin, qızlıq pərdəsinin, uşaqlıq yolunun, uşaqlığın, yumurtalığın)

5

6. Qadın cinsiyyət üzvlərinin inkişaf anomaliyaları (yumurtalıq, uşaqlığın uşaqlıq yolunun). Simptomları, diaqnostika, müalicəsi

5

7. Cinsi inkişaf pozğunluqları. Vaxtından qabaq cinsi inkişaf, cinsi inkişafın ləngiməsi 5

8. Yeniyetmə dövründə olan hamiləliyin və doğuşun xüsusiyyətləri 5

9. Qızlarda cinsiyyət orqanlarının travması. 5

Cəmi: 45

“Mamalıq və ginekologiya” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Uşaqlıq yolundan yaxmanın götürülməsi

129

2. Sitoloji yaxmanın götürülməsi

3. Uşaqlıq boynuna güzgülər vasitəsilə baxılması

4. Bimanual müayinə

5. Funksional diaqnostik testlər

6. Uşaqlığın zondlanması

7. Göbək ciyəsinin kəsilməsi

8. Göbək ciyəsi qalığının işlənməsi

9. Kiçik çanağın ölçülməsi

10. Böyük çanağın ölçülməsi

“Psixiatriya I” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Psixiatriya və onun inkişaf tarixi. Uşaq psixiatriyasının xüsusiyyətləri. Uşaqlara psixiatriya xidmətinin təşkili.

2

2. Qavrama. Qavrama patologiyaları: illuziyalar, hallusinasiyalar, psevdohallusinasiyalar, psixosensor pozuntular və.s. Uşaqlarda qavrama pozuntularının xüsusiyyətləri.

3

3. Yaddaş. Yaddaş psixologiyası Yaddaş pozuntuları: kəmiyyətcə və keyfiyyətcə. Amneziyalar: retroqrad, anteroqrad. Paramneziyalar: kriptomneziya, müşayət olunan xəstəliklər. Yaddaşın göstərilmiş pozuntular ilə müşayət olunan xəstəliklər.

3

4. İntellekt. Uşaqlarda intellektin inkişaf xüsusiyyətləri. Anadangəlmə ağıl zəifliyi formaları: oligofreniya( idiotiya, imbesillik, debillik ). Qazanılmış ağıl zəifliyi: demensia (lokunar, qlobar), psevdodemensiya.

2

5. Təfəkkür: təfəkkürün psixologiyası. Təfəkkürün kəmiyyətcə pozulması: sürətlənmə, ləngimə, müfəssəllik, dissosiasiya, simvolik təfəkkür, paralgik təfəkkür, autistik təfəkkür, rezonyorluq və.s.

5

6. Təfəkkür. Təfəkkürün məzmunca pozulması: sarışan, yüksəkqiymətli və sayıqlama ideyaları. Sayıqlama, sarışan ideyaların və fobiyaların kliniki formaları. Uşaqlarda fobiyalar.

5

7. Emosional sfera. Emosiyaların psixologiyası. Emosiyaların təsnifatı. Adi həyatda emosiyaların əhəmiyyəti. Emosional pozuntular: eyforiya, maniakal və depressiv sindromlar. Depressiya növləri: klissik, ajitasiya, həyəcanlı, somatik. Paradoksallıq, ambivalentlik, emosiyaların enməsi, emosional qüsur haqqında anlayış.

5

8. İnstinktlər, Meyl. 2 əsas instinkt: həyatını mühafizə etmək və nəslini davam ettirmək instinktləri. Onların pozulması. Seksual və qida meyillərin patologiyası. Uşaqlarda meyl pozulmasının xüsusiyyətləri (seksual və qida meyllərin pozulması, piromaniya, kleptomaniya, dromomaniya və.s.)

5

9. Hərəkət-iradi sfera. Hərəkət pozuntularının simptom və sindromları. Psixomotor 5

130

oyanma, növləri, qarşısını almaq üsulları. Uşaqlarda hərəkət pozuntularının xüsusiyyətləri. İradə pozuntuları: hiperbuliya, abuliya, hipobuliya).

10. Düşüncə. Bütün psixi funksiyaların qarşılıqlı əlaqəsi-düşüncə. Düşüncənin pozulması: kəmiyyətcə və keyfiyyətcə. Düşüncə pozulması sindromları. Psixatriya təcrübəsində psixopatoloji sindromlar.

5

Cəmi: 40

131

“Psixiatriya I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Psixiatriya və onun inkişaf tarixi. Qavrama. Qavramanın uşaqlarda normal və patologiyasının xüsusiyyətləri.

2

2. Yaddaş. Yaddaşın psixologiyası və pozuntuları. 23. İntellekt. Uşaqlarda intellektin inkişaf xüsusiyyətlri. 24. Təfəkkür. Təfəkkürün kəmiyyətcə pozulması. 25. Təfəkkür. Təfəkkürün keyfiyyətcə pozulması. 26. Emosiyaların təsnifatı. Psixologiyası və patologiyası. 27. İnstinktlər, Meyl. Müxtəlif yaşlarda meylin pozulması. 28. Hərəkət-iradi sfera. Uşaqlarda xüsusiyyətləri. 29. Düşüncə. Düşüncənin pozulması: kəmiyyətcə və keyfiyyətcə. 210. Psixiatriya təcrübəsində psixopatoloji sindromlar. 2

Cəmi: 20

“Psixiatriya II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Psixopatoloji sindromlar, uşaq və yeniyetmə yaşlarında xüsusiyyətləri. 22. Şizofreniya, uşaq və yeniyetmə yaşlarında gedişi xüsusiyyətləri: kliniki

formaları və gediş formaları.3

3. Epilepsiya (gedişi, əsas psixopatoloji təzahürləri). Uşaq yaşlarında gediş xüsusiyyətləri, müalicə üsulları, baş travmaları zamanı psixi pozuntular.

5

4. Oliqofreniya, psixoloji müayinə üsulları. Sərbəst kurasiya. Psixi statusun yazılma qaydaları.

2

5. Somatik, infeksion xəstəliklər zamanı psixi pozuntular. Kurasyanın davamı.

3

6. Alkoholizm. Alkohol psixozları. Kurasyanın davamı.

3

7. Narkomaniyalar, toksikomaniya, nikotinomaniya: yeniyetmə və uşaqlarda xüsusiyyətləri, müalicə üsulları.Kurasiya olunmuş xəstələrin təhlili. Testlərin həlli.

2

8. Nevrozlar (əsas formaları). Yaşla əlagədar gedişin xüsusiyyətləri. Dismorfofobiya, əsəb anoreksiyası, məktəb dezadaptasiyası. İnfantilizm. Referativ işlərin təhlili.

5

9. Reaktiv hallar. Patoxarakteroloji reaksiyalar. Diskussiya ilə davam edən sorğu.

5

10. Şəxsiyyət pozuntuları (Psixopatiya, şəxsiyyətin patoloji inkişafı). Xasiyyətin aksentuasiyası. Referatlarin təhlili.

5

11. Psixogigiyena və psixoprofilaktika məsələləri. Psixatriyada adaptasiya, dezadaptasiya və reabilitasiya anlayışları.Keçirilmiş mövzularla əlaqədar yoxlama işi.

5

12. Psixoz, psixotik hallara əsas müalicə formaları: psixoterapiya üsulları. Neyroleptik müalicə: psixotrop, neyroleptik dərmanların əsas formaları.

3

132

13. Ambulator qəbul (PND, KPX-nın qəbul şöbəsində). Xəstəxana yardımına göstətiş. Xəstəlik tarixinin qəbulu. Sorğu.

2

Cəmi: 45

“Psixiatriya II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Şizofreniya. Klinika və gediş formaları. 2

2. Şizofreniyanın etiopatogenezi. Müalicə və profilaktikası. 2

3. Epilepsiya. Uşaq yaşlarında gediş xüsusiyyətləri. Baş-beyin travmaları nəticəsində psixi pozuntular.

2

4. Oliqofreniya. 2

5. Somatik və infeksion xəstəliklər zamanı psixi pozuntular. 2

6. Alkoqolizm. Alkoqol psixozları. 1

7. Narkomaniyalar, toksikomaniya. Yeniyetmələrdə xüsusiyyətləri. 1

8. Nevrozlar. 1

9. Reaktiv hallar. 1

10. Şəxsiyyət pozuntuları (Psixopatiya) 2

Cəmi: 16

133

“Klinik farmakologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Kliniki farmakologiyaya giriş: məqsəd və vəzifələri, farmakodinamika,

farmakokinetika, farmakogenetika. Dərmanların sınaqdan çıxarma mərhələləri, terminalogiya

2

2. Dərman maddələrinin əlavə və qarşılıqlı təsiri 2

3. Hamilə və laktasiya dövründə olan qadınlarda, yenidoğulmuşlarda farmakoterapiyanın əsas xüsusiyyətləri

2

4. Rasional antibiotikoterapiyanın əsasları 2

5. Differensial antirevmatik və antiaritmik farmakoterapiya 2

Cəmi : 10

“Klinik farmakologiya” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1.

Giriş. Kardiotonik dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası.5

2. Sorğu. Antiaritmik dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası. 5

3.Sorğu. Damar tonusuna təsir edən dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası 

5

4.Sorğu. Antibakterial preparatların kliniki farmakologiyası. Antibiotikoterapiyanın əsas prinsipləri.

5

5. Sorğu. İltihabəleyhinə preparatların kliniki farmakologiyası. Hormonal və qeyri-steroid iltihabəleyhinə preparatlar.

5

6. Sorğu. Bronxoobstruktiv sindromun müalicəsində işlədilən və bronxların drenajını yaxşılaşdıran dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası.

5

7. Sorğu. MBS xəstəliklərinin farmakoterapiyası. Qara ciyər və öd kisəsinin xəstəliklərinin farmakoterapiyası.

5

8. Sorğu. Psixotrop dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası. 5

9. Sorğu. Anemiyaların müalicəsində işlədilən dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası. Su-duz mübadiləsi və turşu-qələvi müvazinətinin pozğunluqları zamanı işlədilən dərman maddələrinin kliniki farmakologiyası.

5

10. Xəstəlik tarixinin qəbulu. 5

Cəmi : 50

134

“Urologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Uroloji xəstəliklərin simptomatika və semiotikası. Urologiyada laborator və instrumental müayinə üsulları. Sidik- cinsiyyət sistemi üzvlərinin anomaliyaları.

5

2. Sidik- cinsiyyət sistemi üzvlərinin qeyri-spesifik iltihabi xəstəlikləri. Nefrogen hipertoniya. Ambulator urologiya. Sidik daşı xəstəliyi. Hidronefroz.

5

3. Sidik- cinsiyyət sistemi üzvlərinin şiş xəstəlikləri. Prostat vəzinin xoşxassəli hipertrofiyası və xərçəng.

5

4. Kəskin və xroniki böyrək çatışmazlığı. Böyrək köçürülməsi. Urologiyada təcili və təxirəsalınmaz vəziyyətlər ( zədələnmələr, anuriya, hematuriya, kəskin sidik ləngiməsi, böyrək sancısı.

5

Cəmi : 20

“Urologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Urologiyanın qısa inkişaf tarixi. Sidik-cinsiyyət sistemi üzvlərinin anomaliyaları 2

2. Sidik-cinsiyyət sistemi üzvlərinin qeyri-spesifik iltihabi xəstəlikləri. Nefrogen hipertoniya.

2

3. Sidik daşı xəstəliyi. Ureterohidronefroz 24. Kəskin və xroniki böyrək çatışmazlığı. Böyrək köçürülməsi. 2

Cəmi : 8

“Oftalmologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Giriş mühazirəsi. Görmə orqanının anatomiya və fiziologiyası 22. Gözün optik sistemi. Gözün hərəki aparatı. Binokulyar görmə. Çəpgözlük 23. Göz qapaqları, yaş aparatı və onların xəstəlikləri, müalicəsi. Konyunktivanın

xəstəlikləri. Klinika və müalicəsi. Traxoma. Buynuz qişanın xəstəlikləri. Keratitlər. Klinika və müalicəsi

2

4. Damarlı qişanın xəstəlikləri. İridosiklitlər, klinikası və müalicəsi. Billurun xəstəlikləri. Kataraktaların növləri, klinikası və müalicəsi

2

5. Gözdaxili mayesinin sirkulyasiyası. Gözdaxili təziqin artması.Qlaukoma 26. Görmə orqanının zədələri 27. Tor qişanın xəstəlikləri, klinikası və müalicəsi. Görmə siniri və göz yuvasının

xəstəlikləri2

135

Cəmi: 14

“Oftalmologiya” fənnindən praktik məşğələlərinin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Göz alması və yardımçı aparatın anatomiyası. Göz almasının yaşla əlaqədar inkişaf

dinamikası. Slaydların nümayişi5

2. Göz almasının ön hissəsinin, göz qapaqlarının və gözyaşı orqanlarının müayinə üsulları: adi baxış, fokal işıqlandırma, biomikroskopiya. Slaydların nümayişi. Kurasiya üçün xəstələrin paylanması

5

3. Göz almasının arxa hissısinin müayinə üsulları: keçirici işıqla müayinə, oftalmoskopiya. Slaydların nümayişi

5

4. Görmə orqanının funksiyalarının təyini 45. Refraksiya, akkomodasiya. Optik şüşələr. Refraksiyanın subyektiv və obyektiv

müayinə üsulları. Xəstələrin qəbulu.Astiqmatizm, növləri, korreksiyası. Ametropiyaların cərrahi və lazer korreksiya üsulları.

4

6. Xəstələrin poliklinikada qəbulu. Tonometriya, perimetriya, eynəklərin seçilməsi. Qlaukomalı xəstələrin araşdırılması. Qlaukoma. Müxtəlif klininki formaları və inkişaf dövrləri. Xəstələrin kurasiyası

4

7. Yekun dərs, xəstəlik tarixinin qəbulu 4Cəmi: 31

“Oftalmologiya” fənnindən kliniki bacarıqlar

1. Görmə itiliyi və subyektiv üsulla refraksiyanın təyini

2. Gözün daxili təzyiqinin təyini

3. Konyuktiva kisəsinə damcı damızdırmaq

4. Binokulyar görməni yoxlamaq

5. Optik (+) və (-) şüşələri bir-birindən fərqləndirmək

6. Gözün ön hissəsinin müayinəsi (yandan işıqlandırma, biomikroskopiya)

7. Bəbəkarası məsafənin ölçülməsi

8. Keratoskopiyanı tətbiq etmək

9. Autooftalmoskopiya

10. Bəbəyin işığa qarşı reaksiyasını yoxlamaq

“Uşaq yoluxucu xəsətəlikləri I” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. İxtisasa giriş. Difteriya. 2

136

2. Skarlatina. 2

3. Meninqokokk infeksiyası. 2

4. Göy öskürək. Yalançı göy öskürək. 2

5. Qrip və KRVİ. 2

6. Epidemik parotit. 2

7. Qızılca.Məxmərək. 2

Cəmi: 14

“Uşaq yoluxucu xəsətəlikləri I” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Qızılca. Məxmərək. 6

2. Uşaqlarda streptokokk infeksiyaları (skarlatina, angina, farin-git, pnevmoniya və s.) 6

3. Uşaqlarda herpetik infeksiyalar (su çiçəyi, sadə herpes, kə-mərləyici herpes) 6

4. Difteriya. 7

5. Göy öskürək. Yalançı göy öskürək Epidemik parotit. 7

6. Uşaqlarda meninqokokk infeksiyaları. 7

7. Qrip. Kəskin respirator virus infeksiyaları. KRVİ zamanı inaq sindromu. 7

Cəmi: 46

“Uşaq yoluxucu xəsətəlikləri II” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Virus hepatitləri. 2

2. Dizenteriya. Salmonelyoz. 2

3. Bağırsaq infeksiyalarının müalicə prinsipləri. 2

4. Qarın yatalağı. Paratiflər. 2

5. Malyariya. 2

Cəmi: 10

“Uşaq xəstəlikləri II” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

137

1. Piqment mübadiləsi. A virus hepatiti 3

2. B virus hepatiti. Fulminant virus hepatiti 3

3. C, D, E virus hepatitləri 3

4. Xroniki virus hepatiti. Qaraciyər sirrozu 3

5. Enterovirus və sitomeqalovirus infeksiyaları 3

6. Dizenteriya 3

7. Eşerixiozlar 3

8. Salmonelyozlar 3

9. Şərti-patogen,virus və stafilokokk mənşəli kəskin bağırsaq in-feksiyaları 3

10. Vəba. İnfeksion mononukleoz 3

11. Malyariya 3

12. Bruselyoz 3

Cəmi: 36

“Uşaq yoluxucu xəstəlikləri III” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Uşaqlarda virus hepatitlərinin müqayisəli diaqnozu 2

2. Uşaqlarda ekzentemalı xəstəliklərin müqayisəli diaqnozu 2

3. İnfeksion xəstəliklərin profilaktikası. Vaksinoprofilaktika 2

Cəmi: 6

“Uşaq yoluxucu xəstəlikləri III” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Difteriya. Etiologiya, patogenezi. Əsnək, qırtlaq difteriyası. 6

2. Burun difteriyası və nadir formalar. Difteriya bakteriyagəzdəriciliyi. Difte-riyanın müalicə və profilaktikası.

6

3. Uşaqlarda streptokokk infeksiyaları (skarlatina, angina, faringit, pnev-moniya və s.).

6

4. Uşaqlarda herpetik infeksiyalar (su çiçəyi, sadə herpes, kəmərləyici her-pes, sitomeqalovirus).

6

5. Qızılca. Məxmərək. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası.

6

6. Meninqokokk infeksiyası. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, klini-ka, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası.

6

7. Epidemik parotit. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, klinika, diaq-nostika, 6

138

differensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası.

8. Göy öskürək. Yalançı göy öskürək. 6

9. Uşaqlarda kəskin bağırsaq infeksiyalarının müasir şəraitdə etioloji strukturu. Şiqellyozun patogenezi, klinik xarakteristikası və diaqnostikası.

6

10. Şiqellyozların klinik xüsusiyyətləri, atipik formaları, etiotrop və patogenetik müalicəsi.

6

11. Salmanellyozlar. Qarın yatalağı və paratiflər. Etioloji strukturu, epide-miologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası.

6

12. Uşaqlarda eşerixiozlar. Etioloji strukturu, epidemiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası.

6

13. Stafilokokk, şərti-patogen və virus etiologiyalı KBİ. Etioloji strukturu, epidemiologiya, patogenez, klinika.

6

14. Bağırsaq infeksiyalarının etiotrop, patogenetik müalicəsinin əsasları. Eksikoz, toksikoz, neyrotoksikozun müalicəsi.

6

Cəmi: 84

Uşaq yoluxucu xəstəlikləri IV fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Bağırsaq infeksiyaları. 2

2. Botulizm. 2

3. Tetanus. 2

Cəmi: 6

“Uşaq yoluxucu xəstəlikləri IV” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda qaraciyərin anatomik-fizioloji xüsusiyyətləri. Qaraciyərin funk-siyaları.

Qaraciyərin patologiyası zamanı biokimyəvi, fermentativ, immunoloji dəyişikliklərin xüsusiyyətləri.

7

2. Uşaqlarda A virus hepatiti. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, klinika,diaqnostika, differensial diaqnostika

7

3. Uşaqlarda B virus hepatiti. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, kli-nika, diaqnostika, differensial diaqnostika. Uşaqlarda fulminant virus hepatiti.

7

4. Uşaqlarda С, D, Е virus hepatitləri. Etiologiya, epidemiologiya, patogenez, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika

7

5. Uşaqlarda xroniki virus hepatiti. Qaraciyərin sirrozu. Anadangəlmə hepatitlər. 7

139

Uşaqlarda virus hepatitlərinin müqayisəli diaqnostikası.

6. Uşaqlarda virus hepatitlərinin gedişi, nəticələri. Rekonvalessensiya döv-rünün xüsusiyyətləri. Dispanserizasiya. Uşaqlarda virus hepatitlərinin müalicə prinsipləri. Uşaqlarda virus hepatitlərinin profilaktikası.

7

7. Uşaq poliklinikası şəraitində və evdə yoluxucu xəstəliklərə tutulmuş uşaqlarda xidmətin ümumi prinsipləri. KRİ, təsnifatı, klinik xarakteristikası.

7

8. KRİ-nin erkən diaqnostikası, müqayisəli diaqnostikası, ağırlaşmaları KRİ-yə tutulmuş xəstələrdə hospitalizasiyaya göstərişlər. Oripin və diqər KRİ-nin müalicə və profilaktikası.

7

9. Uşaq poliklinikası şəraitində və evdə hava-damcı yolu ilə bakterial infeksiyalara yolumuş uşaqlara xidmətin təşkili, diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

7

10. Uşaq poliklinikası şəraitdə və evdə hava-damcı yolu ilə virus infeksiya-larına yoluxmuş uşaqlara xidmətin təşkili. Diaqnostikası, müalicə və pro-filaktikası.

7

11. Uşaq poliklinikası şəraitində və evdə kəskin bağırsaq infeksiyalarına və virus hepatitlərinə yoluxmuş uşaqlara xidmətin təşkili. Müalicə və profilaktikası. Hospitalizasiyaya göstərişlər.

7

12. Uşaqlarda yoluxucu xəstəliklərin spesifik profilaktikasının təşkili. Vaksin-lərin xüsusiyyəti. Vaksinasiyanın təqvimi. İmmunoprofilaktika kabinetində peyvəndlərin aparılması.

7

Cəmi: 84

“Uşaq yoluxucu xəstəlikləri” fənnindən klinik bacarıqlar

1. Xəstəyə ümumi baxış. Dəri, selikli qişalara baxış

2. Əsnəyə baxış

3. Ağciyərlərin auskultasiyası

4. Ürəyin auskultasiyası və perkusiyası

5. Qaraciyər və dalağın palpasiyası

6. Periferik limfa düyünlərinin palpasiyası

7. Meningeal əlamətlərin qiymətləndirilməsi

8. Dərialtı, əzələdaxili, venadaxili inyeksiyaların aparılması

9. Onurğa beynin punksiyası

10. İmalələr

140

“Məhkəmə təbabəti” fənnindən mühazirələrin

mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Məhkəmə təbabəti fənni və məhkəmə tibbi ekspertizasının məqsədi. Respublikada

məhkəmə-tibbi ekspertizasının prosessual və təşkili əsasları. Məhkəmə-tibbi ekspertizasının əsasları. Ekspertizanın növləri, aparılma səbəbləri və təşkili. Məhkəmə-tibbi ekspertizasının müayinə obyektləri

2

2. Məhkəmə-tibbi travmatologiya. Alətin növündən asılı olaraq mexaniki zədələnmələrin xüsusiyyəti. Nəqliyyat travmaları. Hündürlükdən düşmə zamanı aparılan məhkəmə-tibbi ekspertiza. İti alətlərlə zədələnmələr. Odlu silah zədələnmələri. Odlu silah zədələnmələrinin diaqnostikası

2

3. Məhkəmə-tibbi tanatologiya. Ölümün ilkin əlamətləri. İlkin və gecikmiş meyit əlamətləri: meyitin soyuması, quruması, qacıması, autoliz, meyit ləkələri, meyitin çürüməsi, yağmumlaşması, mumifikasiyası, torf aşılanması, meyitin heyvan və həşaratlar tərəfindən dağıdılması

2

4. Mexaniki asfiksiyalar. Onların klassifikasiyası.Asfiksiyanın həyati gedişi. Meyitdə asfiksiyanın əlamətləri. Mexaniki asfiksiyaların növləri. Fiziki faktorların təsirindən törənmiş zədələnmələr və ölüm. Aşağı temperaturun yerli və ümumi təsiri. Yüksək temperaturun yerli və ümumi təsiri. Texniki və təbii elektrik vurmanın təsiri

2

5. Məhkəmə-tibbi toksikologiya. Zəhərlərin təsiri şərtləri. Zəhərlənmələrin növləri. Alkohol və onun əvəzediciləri ilə zəhərlənmələr. Narkotik maddələrlə zəhərlənmələr

2

Cəmi : 10

“Məhkəmə təbabəti” fənnindən praktik məşğələlərin

mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Canlı şəxslərin məhkəmə-tibbi müayinəsi, səbəbləri, aparılma qaydaları,

sənədləşdirilməsi5

2. Sağlamlığa zərər vurmanın dərəcəsinin qiymətləndirilməsi. Azərbaycan Respublikasının Cinayət Məcəlləsində sağlamlığa zərər vurmaya dair maddələr

5

3. Cinsi vəziyyətin ,cinsi cinayətlərdə və yaşın təyinində aparılan məhkəmə-tibbi ekspertiza. Tibb işçilərinin peşə sahəsində göstərdikləri qanunsuz hərəkətlərində aparılan məhkəmə-tibbi ekspertiza

5

4. Məhkəmə-tibbi travmatologiya. Küt və iti alətlərlə törədilən xəsarətlərin məhkəmə-tibbi ekspertizası. Nəqliyyat travmaları. Hündürlükdən yıxılma

5

5. Odlu silahlarla zədələnmələrin məhkəmə-tibbi ekspertizası 5

6. Meyitlərin məhkəmə-tibbi müayinəsinin aparılma qaydaları. Meyitin yarılma texnikası və rəylərin tərtibi

5

141

7. Meyitin tapıldığı yerdə müayinəsi və sənədləşdirilməsi. İlkin və gecikmiş meyit əlamətləri

5

8. Yenidoğulmuş uşaq meyitlərinin məhkəmə-tibbi müayinəsi və yarılma texnikası 5

9. Naməlum, parçalanmış, zəhərlənmələrə şübhə olan hallarda, mexaniki asfiksiyalar, aşağı və yüksək hərarətin təsirindən baş vermiş ölüm hallarında meyitlərin məhkəmə-tibbi ekspertizası

5

10. Maddi sübutların məhkəmə-tibbi ekspertizası 5

Cəmi : 50

142

“Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşаq və yеniyеtmələr gigiyеnаsı tibbi еlminin və səhiyyə təcrübəsinin mühüm

sаhəsi kimi, оnun məqsədi və vəzifələri. Uşаq оrqаnizminin аrtım və inkişаfının əsаs qаnunauyğunluqları

2

2. Uşaq və yеniyеtmələrin sаğlаmlıq vəziyyəti. Sağlamlığa təsir еdən amillər. Orqаnizmə хаrici mühit аmillərinin qеyri-əlvеrişli təsirinin prоfilаktikаsı. Fiziki inkişаf sаğlаmlıq göstəricisi kimi

2

3. Uşaq və yеniyеtmələrin bədəninin möhkəmləndirilməsinin fiziоlоji-gigiyеnik хüsusiyyətləri və оnlаrın icrа üsullаrı. Məktəbəqədər və məktəb yаşlı uşаqlаrın fiziki tərbiyəsinin gigiyеnik əsаslаrı və həkim nəzаrətinin təşkili.

2

4. Uşaq və yеniyеtmələrin gün rеjiminin fiziоlоji-gigiyеnik əsаslаrı. Məktəb şərаitində tədris işinin təşkilinin gigiyеnik prinsipləri və məktəb şərаitinə uşаğın uyğunlаşmаsı. Məktəbdə əmək və pоlitехniki təlimin gigiyеnаsı. Məktəblilərin pеşə yönümü və həkim pеşə məsləhəti.

2

5. Uşаq müəssisələrində müаlicə-prоfilаktik işin təşkili və оnun məzmunu. Yаy sаğlаmlаşdırıcı işin təşkili. Uşаq müаlicə-prоfilаktikа müəssisələrində sаnitаr əksеpidеmiоlоji rеjim.

2

Cəmi: 10

“Uşaq və yeniyetmələr gigiyenası” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Tibbi аntrоpоlоgiyа. Fiziki inkişаfın tədqiqаt üsullаrı. Fərdi və uşаq

kоllеktivlərinin fiziki inkişаfının qiymətləndirilməsi üsullаrı. Uşаqlаrın kоnstitusiyа tiplərinin diаqnоstikаsı.

5

2. Uşаq əhаlisi хəstəliklərinin tədqiqi və təhlili. 5

3. Uşаq və yеniyеtmə оrqаnizminin möhkəmləndirilməsi. Ultrаbənövşəyi şüа çаtışmаmаzlığının prоfilаktikаsı.

5

4. Məktəbəqədər uşаq müəssisələrində tədris-tərbiyə rеjimi və şərаitin qiymətləndirilməsi. Uşаqlаrın məktəb tədrisinə mоrfоfunksiоnаl hаzırlıq səviyyəsinin təyini.

5

5. Məktəbdə tədris məşğələlərinin gigiyеnаsı. 5

6. Ümumtəhsil məktəblərində təhsil, tərbiyə və pоlitехniki tədrisin gigiyеnik qiymətləndirilməsi. Həkim-pеdiаtrın işinin təhlili (məktəbdə sərbəst iş).

5

7. Uşаq və yеniyеtmə müəssisələrində uşаqlаrın səmərəli qidаlаnmаsının gigiyеnik əsаslаrı.

5

Cəmi : 35

143

“Ağciyər xəstəlikləri” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№

Mövzuların adı Saat

1. Vərəm haqqında tarixi arayış. Vərəm xəstəliyinin yayılması. Vərəmin etiologiyası, patogenezi-vərəmin patogenezində yeni nəzəriyyə və patoloji anatomiyası. İmmunitet və allergiya. Atipik vərəm mikobakteriyaları. Tənəffüs orqanlarının anatomik quruluşu və funksiyası.

2

2. Vərəmli xəstələrin müayinə üsulları (üç prinsip, üç mərhələ). Tuberkulinodiaqnostika. 23. Birincili vərəm, uşaq və yeniyetmələrdə vərəm intoksikasiyası. Döş qəfəsi daxili limfa

düyünlərinin vərəmi. İlkin vərəm kompleksi. 2

4. Ağ ciyərlərin səpələnmiş vərəmi. Miliar vərəm. Ocaqlı və infiltrativ vərəm. Kazeoz sətəlcəm.

2

5. Ağ ciyər vərəminin destruktiv formaları. Xroniki kaverna modelinin kliniki əhəmiyyəti. Yuxarı tənəffüs yollarının vərəmi.

2

6. Başqa orqanların vərəmi. Vərəm və hamiləlik. Vərəmin ağırlaşmaları. Vərəm zamanı sinir psixi pozğunluqlar.

2

7. Vərəmin müalicəsi. Vərəm əleyhinə dərmanlar. Aerazolterapiya, tuberkulinoterapiya, kollapsoterapiya. Vərəmin cərrahi müalicəsi. Sanator iqlim müalicəsi. Vərəmli xəstələrin rejimi, qidalanması. Kumısla müalicə.

2

8. Bronx- ağciyər xəstəliklərinin differensial diaqnostikası. 29. Vərəmin profilaktikası (vaksinasiya, revaksinasiya, kimyəvi profilaktika). DOTS

strategiyası və onun səhv cəhətləri.2

Cəmi: 18

“Ağciyər xəstəlikləri” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Vərəmli xəstənin müayinə üsulları: şikayətləri, vizual müayinə-inspestio,

perkussiya, auskultasiya. Qanın, sidiyin, bəlğəmin müayinəsi. Biokimyəvi, immunoloji və sitoloji müayinələr. Differensial diaqnostika.

5

2. Şüa-diaqnostika üsulları. Flüoroqrafik müayinələr. Bronxoloji müayinələr. Cərrahi biopsiya metodları. Tuberkulin sınaqları. Tuberkulin. Tuberkulinə qarşı reaksiyalar. Differensial diaqnostika.

5

3. Vaksinasiya və revaksinasiya. KJB vaksinasının ağırlaşmaları. İmmunitet və allergiya. Differensial diaqnostika.

5

4. Vərəmin kliniki təsnifatı. Birincili vərəm. Differensial diaqnostika. 55. Uşaq və yeniyetmələrdə vərəm intoksikasiyası. Differensial diaqnostika. 56. İlkin vərəm kompleksi. Differensial diaqnostika. 57. Döşqəfəsi daxili limfa düyünlərinin vərəmi. Differensial diaqnostika. 58. Ağciyərlərin səpələnmiş vərəmi. Milar vərəm. Differensial diaqnostika. 59. Ağciyərin ocaqlı vərəmi. Differensial diaqnostika. 510. İnfiltrativ vərəm. Kazeoz sətəlcəm. Differensial diaqnostika. 511. Ağciyərin tuberkuloması. Differensial diaqnostika. 512. Kavernoz vərəm. Fibroz-kavernoz vərəm. Differensial diaqnostika. 513. Vərəm plevriti. Plevritlərin differensial diaqnostikası. 514. Yuxarı tənəffüs yollarının vərəmi. Beyin qişalarının və mərkəzi sinir sisteminin

vərəmi. Differensial diaqnostika.5

144

15. Bağırsaq çöz limfa düyünlərinin vərəmi. Ətraf limfa düyünlərinin, sümük-oynaq sidik tənasül orqanlarının vərəmi. Böyrəküstü vəzilərin, dəri və dərialtı piy toxumasının vərəmi. Gözün vərəmi. Vərəm və tənəffüs orqanlarının xroniki qeyri-spesifik xəstəlikləri. Differensial diaqnostika.

5

16. Vərəmin ağırlaşmaları: qanhayxırma və qanaxma, spontan pnevmatoraks, amiloidoz, ağ ciyərin atelektazı, bronxial və torokal fistulalar. Ağciyər ürək çatmamazlığı, ağ ciyər ödemi. Differensial diaqnostika.

5

17. Ağciyər vərəminin yanaşı xəstəliklərlə gedişi: vərəm və şəkərli diabet. Böyrək köçürülməsi, açıq ürək əməliyyatları və vərəm. Steroid vərəm. Ağciyər vərəmi və xərçəng. Vərəm və QİÇS. Vərəm və hamiləlik. Differensial diaqnostika.

5

18. Vərəmin müalicəsi. Vərəm əleyhinə dərmanlar. Aerazolterapiya, tuberkulinoterapiya, kollapsoterapiya. Vərəmin cərrahi müalicəsi. Sanator iqlim müalicəsi. Vərəmli xəstələrin rejimi, qidalanması. Kumısla müalicə. Differensial diaqnostika.

5

19. DOTS startegiyası və onun səhv cəhətləri. Kimyəvi profilaktika. Vərəm ocaqları, epidemiya əleyhinə tədbirlər. Differensial diaqnostika.

5

20. Vərəmin profilkaktikası. Vərəm əleyhinə dispanser. Vərəm əleyhinə uşaq kontingetinin dispanser qrupları üzrə qeydiyyat və müşahidəsi. Differensial diaqnostika.

5

Cəmi: 100

“Stomatologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Uşaq stomatologiyasının inkişaf tarixi. Üz-çənə nahiyyəsinin uşaqlarda

xüsusiyyətləri. Stomatoloji xəstəliklər və onların orqanizmə təsiri. Diş xəstəlikləri: kariyes, pulpit, peridontit, selikli qişa xəstəlikləri

2

2. Üz-çənə nahiyəsinin anadangəlmə qüsurları, iltihabi prosesləri. Odontogen infeksiya ocaqları və onun uşaq orqanizminə təsiri. Uşaqlarda üz-çənə nahiyəsində periostit, abses, fleqmona

2

3. Uşaqlarda üz-çənə nahiyəsinin xoş və bəd xassəli şişləri və travmatologiyası. İlk yardım zamanı pediatrın rolu

2

Cəmi: 6

“Stomatologiya” fənnindən praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Stomatoloji xəstəliklərin yaş xüsusiyyətləri. Kariyes və onun fəsadları 5

2. Ağız boşluğunun gigiyenası. Selikli qişa xəstəlikləri 5

3. Uşaqlarda üz-çənə nahiyəsinin iltihabi prosesləri: periostit, abses, fleqmona və osteomielit

5

4. Uşaqlarda üz-çənə nahiyəsinin travmaları və xüsusiyyətləri 5

145

5. Uşaqlarda üz-çənə nahiyəsinin şişləri və şişəbənzər törəmələri. Müalicənin əsas prinsipləri

4

Cəmi: 24

146

“Fizioterapiya, Müalicəvi BədənTərbiyəsi və Həkim nəzarəti” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Fizioterapiyanın predmeti və vəzifələri. Fiziki amillərin insan orqanizminə təsir

xüsusiyyətləri. Elektrik cərəyanı ilə müalicə: alçaq gərginlikli cərəyanla müalicə. impulslu cərəyanlar, yüksək gərginlikli dəyişən cərəyanlar. İşıq şüaları ilə müalicə. Su ilə müalicə, sanator-kurort müalicəsi, kurortlara xəstələrin seçilməsi.

2

2. Bədən tərbiyəsinin sosial-bioloji əsasları. Orqanizmin özünütənzim və özünütəkmilləşdirilməsi, adaptasiya, bədən tərbiyəsinin sosial-bioloji əsasları, ekoloji amillər, hipodinamik, oksiqenin maksimal sərfi, hərəki biliklər və vərdişlər. Sağlam həyat tərzinin əsasları, sağlamlığın təminində bədən tərbiyəsi. Vamologiya, sağlamlıq, fiziki və psixiki sağlamlıq, sağlam həyat tərzi, iş bacarığı, özünütənzim, özünütənqid.

2

3. İntellektual fəaliyyətin və tədris əməyinin psixofizioloji əsasları, Əmək qabiliyyətinin tənzimində bədən tərbiyəsi vasitələri.Əməyin psixofizioloji xarakteristikası, əmək qabiliyyəti, yorulma, üzəlmə, ifrat üzülmə, reaksiya, relaksasiya, əhval-ruhiyyə. Fiziki tapşırıqların fərdi məşğələlərinin metodikasının əsaasları. Fərdi məşğələlərin formaları, seçimin motivasizasiyası, fərdi məşğələlərin məzmunu.

2

Cəmi : 6

“Fizioterapiya, Müalicəvi bədən tərbiyəsi və Həkim nəzarəti” fənnindən təcrübi məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Elektriklə müalicə: sabit cərəyan, qalvanik cərəyan, müalicə elektroforezi, 4kameralı

vannalar. Alçaq gərginlikli impuls cərəyanlarının müalicədə tətbiqi. Elektroyuxu. Diadinamik cərəyan. Amplipulsterapiyası. Elektrodiaqnostika və elektrostimulya. Yüksək tezlikli dəyişən cərəyanların müalicədə tətbiqi. İnduktoterapiya. Arsonval. Qalvanoinduktotermiya. UYT elektrik sahəsi. Mikrodalğalarla müalicə. Maqnit sahəsi. Ultrasəslə müalicə.

4

2. İşıqla müalicə. Ultrabənövşəyi şüalandırıcılar. Biodozanın təyini. Ümumi və eritem şüalandırma. Solyuks. Ümumi işıq vannası.

4

3. Su müalicəsi. Vannalar, duşlar, su axıtma, su ilə silmə, bükmə. 4

4. Palçıqla müalicə. Naftalan nefti ilə müalicə. Naftomastika ilə müalicə. Fizioprofilaktika. Sanator kurorta seçmə.

4

5. İdman. İdman növlərinin və ya fiziki hazırlığ sisteminin fərdi seçilməsi. Kütləvi idman, idmanda yüksək nailiyyətlər, fiziki hazırlıq sistemi.

4

6. İdman və fiziki hazırlıqla məşğul olanlarda özünənəzarət. Həkim nəzarəti, diaqnoz, sağlamlıq vəziyyətinin diaqnostikası, funksional sınaqlar, fiziki inkişafın kriteriyaları, antropometrik göstəricilər, pedaqoji nəzarət, test, özünənəzarət.

4

Cəmi : 24

147

SEÇİM FƏNN

“Uşaq endokrinologiyası” üzrə mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda böyrəküstü vəzilərin xəstəlikləri. 2

2. Tireotoksik kriz. Klinik xüsusiyyətlər. 2

3. Endokrin xəstəliklər zamanı komaların differensial diaqnozu. 2

Cəmi: 6

“Uşaq endokrinologiyası” üzrə praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Böyrəküstü vəzilərin kəskin çatışmazlığı.Klinik xüsusiyyətləri. Differensial diaqnozu,

təxirəsalınmaz yardım.6

2. Tireotoksik kriz.Klinik xüsusiyyətləri. Differensial diaqnozu. Təxirəsalınmaz yardım. 6

3. Endokrin xəstəliklər zamanı komaların differensial diaqnozu. 6

4. Cinsiyyət vəzi xəstəliklərinin differensial diaqnozu. 6

Cəmi: 24

148

SEÇİM FƏNN

“Uşaq kardiologiyası” üzrə mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Uşaqlarda anadangəlmə ürək qüsurları. 2

2. Uşaqlarda karditlər. 2

3. Uşaqlarda damar distoniyaları. 2

Cəmi: 6

“Uşaq kardiologiyası” üzrə praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Anadangəlmə ürək qüsurları. 6

2. Qeyri-revmatik karditlər. Revmatik karditlərlə differensial diaqnoz. 6

3. Kəskin ürək-damar çatışmazlığı. Sağ və sol mədəcik çatışmazlığının təzahürləri. Bayılma, kollaps, şok. Təxirəsalınmaz yardım, müalicə.

6

4. Damar distoniyaları.Hipertonik və hipotonik vəziyyətlər. Klinika, gediş və nəticələri. Müalicə və profilaktika.

6

Cəmi: 24

149

SEÇİM FƏNN

“Uşaq urologiyası” üzrə mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Böyrəyin iltihabı və qeyri- iltihabı xəstəlikləri. Pielonefrit. Qlomerulnefrit 2

2. Anadangəlmə qüsurlar. Sidik kisəsinin divertikulu 2

3. Böyrəyin embrional şişləri. Müalicəsi 2

Cəmi: 6

“Uşaq urologiyası” üzrə praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Uşaqlarda uroloji müayinə üsulları 62. Böyrəklərin, sidik kisəsinin və sidik axarlarının iltihabi xəstəlikləri 63. Sidik-ifrazat sistemində rast gəlinən xoş və bədxassəli şişlər 64. Hematosele. Hidrosele. Varikosele. Differensial diaqnostika və müalicə

üsulları6

Cəmi: 24

SEÇİM FƏNN“Yeni doğulmuş uşaqların cərrahiyyəsi” üzrə praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Yenidoğulmuşlar və 3 yaşa kimi uşaqlarda kəskin appendisitin klinika və diaqnostikası. Yenidoğulmuşlarda peritonitlər

6

2. Qida borusunun inkişaf qüsurları. Pilorospazm, pilorostenoz. Klinika, diaqnostika, differensiyal diaqnostikası. Diafraqmal dəbəliklər

6

3. Uşaqlarda doğuş travmalarının xüsusiyyətləri 64. Yenidoğulmuşlarda irinli-iltihabi xəstəliklər 6

Cəmi: 24

150

“ Yeni doğulmuş uşaqların cərrahiyyəsi” üzrə mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Yenidoğulmuşlarda kəskin appendisitlər. Yenidoğulmuşlarda peritonitlər 2

2. Anadanğəlmə bağırsaq keçməzlikləri. Klinika, diaqnostika, differensiyal diaqnostika və müalıcə

2

3. Yenidoğulmuşlarda anestezioloğiyanın xüsusiyyətləri 2

Cəmi: 6

SEÇİM FƏNN “Travmatologiya və ortopediya” üzrə mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Travmatologiya və ortopediya elminə giriş. Travmatologiya, ortopediya və

protezləşdirmənin müasir nailiyyətləri. Travmatologiya və ortopediyada reabilitasiya. Travmatizmin növləri

2

2. Yuxarı ətraf sümükləri və oynaqların zədələnmələri 23. Aşağı ətraf sümükləri və oynaqların zədələnmələri 24. Kəllənin, baş beynin, fəqərə sütunu və onurğa beyninin zədələnmələri 25. Çoxsaylı və müştərək zədələnmələr. Döş qəfəsinin, çanağın və çanaq üzvlərinin

zədələnmələri2

Cəmi: 10

“Travmatologiya və ortopediya” üzrə praktik məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat1. Ortopedik və travmatoloji xəstələrin müayinə qaydaları. Sınıq və çıxıqların

diaqnostikası. Dayaq-hərəkət aparatının zədələnmələri zamanı ilk tibbi yardım və nəqliyyat immobilizasiyası. Sınıqların konservativ və cərrahi müalicəsi, qapalı repozisiya, skelet dartması və osteosintezi

4

2. Yuxarı ətraf sümükləri və oynaqların zədələnmələri. Aşağı ətraf sümükləri və oynaqların zədələnmələri

4

3. Çanaq sümükləri və çanaq üzvlərinin, döş qəfəsi və döş boşluğu üzvlərinin zədələnmələri

5

4. Dayaq-hərəkət aparatının anadangəlmə deformasiyaları; anadangəlmə bud çıxığı, əyriayaqlılıq və əyriboyunluluq

4

5. Skolioz. Poliomielit və uşaq serebral iflici zamanı əmələ gələn deformasiyalar 4

Cəmi: 31

151

“Neonatologiya” fənnindən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

1. Müasir dövrdə neonatoloji yardımın əhəmiyyəti 2

2. Yenidoğulmuşlarda hemostaz pozğunluqları 2

3. Yenidoğulmuşlarda sarılıqların diferensial diaqnostikası 2

4. Yenidoğulmuşlarda irinli – septiki xəstəliklərin xüsusiyyətləri 2

5. Yenidoğulmuşlarda mərkəzi sinir sisteminin zədələnmələri 2

Cəmi: 10

“Neonatologiya” fənnindən praktiki məşğələlərin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat

I. Doğum evi – Perinatologiya1. Mamalıq stasionarlarında sanitar-gigiyenik və əks-epidemik rejim. Doğum evində

irinli-septiki xəstəliklərin profilaktikası. Doğum evində yenidoğulmuşlar şöbəsinin işinin təşkili. Yenidoğulmuşların klinik qrupları, onların müayinəsi

5

2. Yenidoğulmuşlara qulluğun əsas prinsipləri, onların qidalanmasının təşkili. Yenidoğulmuşlarda klinik və metabolik adaptasiya.

5

3. Yarımçıq doğulmuşlara I mərhələdə qulluq və tibbi yardım. TPS, patogenezi, klinikası, diaqnoz, diferensial diaqnoz, müalicə və profilaktika.

5

4. Asfiksiya, MSS-nin doğuş və böyrəküstü vəz çatışmazlığı zamanı doğum evində reanimasiya və intensiv terapiya.

5

5. Hamilə, zahı qadın və dölün farmakoterapiyası. Yenidoğulmuşların hemorragik xəstəlikləri, klinika, diaqnoz, müalicə və profilaktikası.

5

6. Yenidoğulmuşların hemolitik xəstəliyi, təsnifatı, klinika, diaqnoz, differensial diaqnoz, müalicə və profilaktika.

5

7. Yenidoğulmuşlarda dəri, dərialtı toxuma və göbəyin xəstəlikləri. Doğum evindən yenidoğulmuşların evə yazılması və ixtisaslaşmış müəssisələrə köçürülməsi. Profilaktik peyvəndlərin aparılması.

5

II. Yenidoğulmuşların patologiyası1. Normal bağırsaq biosenozunun formalaşması. Disbiosenoz. Şərti-patogen mikroflora

ilə törənən mədə-bağırsaq xəstəlikləri. Xəstə yenidoğulmuşların qidalanma prinsipləri.

5

2. Yenidoğulmuşlarda embrio-fetopatiyalar(irsi, xromosom, toksiki) 5

3. Bətndaxili infeksiyalar, təsnifatı, klinika, diaqnoz, diferensial diaqnostika, müalicə və profilaktikası. Müayinə və müalicədə olan yeniliklər.

5

152

4. Yenidoğulmuşlarda hiperbilirubinemiyaların kliniki və laborator diaqnostikası, diferensesasiyası və müalicə prinsipləri.

5

5. Yenidoğulmuşlarda böyrək və sidik yollarının anatomo- fizioloji xüsusiyyətləri, irinli-iltihabı xəstəlikləri, kliniki laborator diaqnostikası.

5

6. Yenidoğulmuşlarda serebral patologiyanın) MSS nin hipoksik – işemik zədələnməsi) təsnifatı, klinikası, diaqnostikası, müalicə və profilaktikası.

5

7. Yenidoğulmuşlarda anemik vəziyyətlərin diferensial diaqnostikası, müalicə prinsipləri.

5

8. Yenidoğulmuşlarda endokrinopatiyalar. 5

9. Yenidoğulmuşlarda qusma və qaytarma sindromu, səbəbləri, diaqnoz, differensial diaqnoz, müalicəsi və profilaktikası.

5

10. Yenidoğulmuşlarda dərinin qeyri- infeksion xəstəlikləri, genodermatozlar, klinikası, diaqnoz, diferensial diaqnoz, müalicə və profilaktikası.

5

11. Yenidoğulmuşlarda pnevmoniyanın gediş xüsusiyyətləri, etiopatogenezi, təsnifatı, klinika, diferensial diaqnoz, müalicə və dispanser müşahidə.

5

12. Yenidoğulmuşlarda immunitet. İrinli - septiki xəstəliklər (meninfit, osteomielit, hospital infeksiyalar, yaralı- nekrotik enterokolit.

5

13. Yenidoğulmuşlarda sepsis. Etiopatogenez, təsnifatı, klinika, diaqnostika, müalicə və dispanser müşahidə.

5

14 Yenidoğulmuşlarda kardiomiopatiyalar, diaqnoz, diferensial diaqnoz, müayinə üsulları və müalicəsi.

5

III. Yarımçıqdoğulmuşların fiziologiyası və patologiyası1. Yarımcıqdoğulmuşlar haqqında ümumi məlumat, onların anatomo - fizioloji

xüsusiyyətləri. Yarımçıq doğulmanın səbəbləri və epidemiologiyası. Hestasiya yaşı və yarımcıq doğulmuşların qiymətləndirilməsinin meyarları.Bətndaxili inkişafın ləngiməsi sindromu.Morfofunksional yetkinsizlik.

5

2. Yarımcıqdoğulmuşların adaptasiyasının xüsusiyyıtləri. Yarımciq və az çəkili uşaqlara II mərhələdə qulluğun təşkili. Sanitar epidemioloji rejim .Yetkinlik dərəcəsindən aslı olaraq yarımcıqdoğulmuşların qidalanmasının metodika və prinsipləri.

5

3. Yarımçıqdoğulmuşlarda irinli – iltihabı və septik xəstəliklərin (sepsis, meningit, yaralı nekrotik enterokolit, osteomielit, peritonit və s.)

5

4. Yarımcıqdoğulmuşlarda tənəffüs sisteminin xəstəlikləri. Pnevmopatiyalar, TPS, bronx-ağciyər displaziyası. Yarımcıqdoğulmuşlarda pnevmoniyanın gediş xüsusiyyətləri. KRX.

5

5. Yarımçıqdoğulmuşlarda MSS - nin zədələnməsinin gediş xüsusiyyətləri. 5

6. Müxtəlif qrup yarımçıqdoğulmuşların psixomotor inkişafı və vaxtından əvvəl doğulmanın uzaq nəticələri (katamnez). Yarımcıqdoğulmuşların anemiyası. Raxit və onun profilaktikası.

5

7. Vaxtında və yarımçıqdoğulmuşlarda farmakoterapiyanın xüsusiyyətləri. 5

153

IV. Reanimasiya və İntensiv Terapiya1. Yarımçıqdoğulmuşlarda reanimasiya və intensiv terapiyanın prinsipləri. Tənəffüs və

ürək-damar reanimasiyası. Həyati vacib orqanların reanimasiyasında istifadə olunan vəsaitlər.

5

2. Yarımçıqdoğulmuşlarda reanimasiya və intensiv terapiyanın xüsusiyyətləri. İntensiv terapiyanın aparılma yolları.

5

3. Vaxtında və yarımçıqdoğulmuşlarda TPS-nin reanimasiya və intensiv terapiyası. Turşu-qələvi müvazinəti və onun pozğunluqları.

5

4. Yenidoğulmuşlarda sindrom terapiyası 5

5. Yenidoğulmuşlarda infizion terapiya, metodları, ayrı-ayrı vəziyyətlərdə intensiv terapiya.

5

6. Yenidoğulmuşlarda parenteral qidalanmanın prinsipləri. 5

7. DDL sindromu, klinika, diaqnostika müalicəsi. Reanimasiyadan sonrakı dövrdə intensiv müalicə.

5

Cəmi: 175

“Neonatologiya” fənnindən kliniki bacarıqlar

1. Yenidoğulanın müayinəsi

2. Başın müayinəsi və başın dairəsinin ölçülməsi

3. Ön və arxa əmgəyin müayinəsi

4. Kəllə tikişlərinin müayinəsi

5. Göbəyin birincili və ikincili işlənməsi

6. Bud-çanaq oynağının müayinəsi

7. Limfa vəzilərinin müayinəsi

8. Yenidoğulanlarda anadangəlmə reflekslərin yoxlanması

9. Anadangəlmə spinal reflekslərin yoxlanması

10. Anadangəlmə oral reflekslərin yoxlanması

11. Göbək yarasının vəziyyətinin qiymətləndirilməsi və işlənməsi

12. Nazofaringeal zondun yeridilməsi

13. Fototerapiyanın qaydaları

14. Oksigenin saturasiyasının ölçülməsi

15. Küvezin iş prinsipi

16. Traxeyanın intubasiyası

17. Ağciyərlərin Ambu ilə ventilyasiyası

18. Göbək venasının katetirizasiyası

19. Periferik venaların punksiyası

20. Mərkəzi venaların punksiyası

154

21. Ürəyin qeyri-düz masajı

22. Yenidoğulanlarda onurğa beynin punksiyası

23. Yenidoğulanlarda qarın boşluğu üzvlərinin (qaraciyər və dalağın) palpasiyası

24. Ağciyərlərin auskultasiyası, perkussiyası, tənəffüsün sayılması

25. Yenidoğulanlarda ürəyin auskultasiyası, nəbzin sayılması

26. Göbək venalarının müayinəsi

27. Yuxarı tənəffüs yollarının sanasiyası üsulları

28. CPAP terapiya

29. İnfuzomatın tənzimlənməsi

30. Oksigenterapiya üsulları

155

“Klinik allerqologiya və immunologiya” fənnindən mövzu planı

№ Mövzuların adı

SaatPraktik məşğələ

Mühazirə Cəmi

1. Allerqologiya və İmmunologiyaya giriş. Allergenlərin təsnifatı. Respirator allerqozlar. Pollinozlar: etiologiya, patogenez, klinik əlamətlər, diaqnostika, müalicə, profilaktik tədbirlər.

7 2 9

2. Bronxial astma uşaqlarda. Etiologiya, patogenez, klinik əlamətlər, təsnifat. Astmanın müxtəlif klinik-patogenetik variantları.Aspirindənasılı bronxial astma. Fiziki gərginlik astması. Hormonlardanasılı astma.

7 2 9

3. Bronxial astmanın diaqnosu, differential diaqnosu, müalicəsi və profilaktik tədbirlər. Astmatik status: klinik əlamətləri, diaqnostikası. Allergik xəstəliklərin spesifik immunodiaqnostika və immunoterapiyası.

7 2 9

4. Uşaqlarda qida allergiyası: etiologiya, patogenez, klinik əlamətlər, diaqnostika, müalicə. Atopik dermatitlər: klinik əlamətləri, diaqnostikası, müalicəsi. Kəskin və xroniki övrə. Kvinke ödemi: etiologiya, patogenez, klinik əlamətlər, diaqnostika, müalicəsi.

7 2 9

5. Dərman allergiyası. etiologiya, patogenez, klinik əlamətlər, diaqnostika, müalicə, profilaktik tədbirlər. Anafilaktik şok, klinik əlamətləri və təxirəsalınmaz tədbirlər, müalıcəsi. Zərdab xəstəliyi, klinik əlamətlər və müalicəsi.

7 2 9

Cəmi: 35 10 45

“Onkologiya “fənnindən praktik məşğələrin mövzu planı

№ Mövzuların adı Saat 1. Leykozlar (kəskin leykoz və xronik mieloleykoz) 32. Limfoqranulematoz 43. Qeyri-Xockin limfomaları, Berkitt limfoması 44. Nefroblastoma 35. Neyroblastoma 36. Retinoblastoma 47. Uşaqlarda yumşaq toxumaların şişləri 38. Uşaqlarda baş və boyun nahiyəsinin şişləri 49. Uşaqlarda sümük şişləri 7

Cəmi : 35

“Onkologiya” fənninfən mühazirələrin mövzu planı

№ Mövzuların adları Saat

156

1. Müasir onkologiyanın problemləri. Uşaq onkologiyasının xüsusiyyətləri 22. Bədxassəli şişlərin etiologiyası və patogenezi. Şişlərin bioloji xassələri,

morfologiyası, residiv və metastazvermə. Uşaqlarda şişlərin epidemiologiyası

2

3. Uşaqlarda bədxassıli şişlərin diaqnostika üsulları 24. Uşaqlarda bədxassıli şişlərin müalicə üsulları 2

Cəmi : 8

Pediatriya fakultəsinin III kurs tələbələri üçün istehsalat təcrübəsində gördüyü işin məzmunu

“XƏSTƏ UŞAQLARA ÜMUMİ QULLUQ” proqramı üzrə

№ İşin məzmunu1. Xəstə uşaqların qəbulu və sanitar işlənməsi

2. Palataların nəmləşdirilmiş üsulla yığışdırılması

3. Ağır xəstələrin daşınması

4. Antropometriyanın aparılması

5. Xəstənin yatağının hazırlanması

6. Hərarətin ölçülməsi və qrafik yazılması

7. Ağır xəstələrin qidalandırılması

8. Hərarətli xəstələrə qulluq

9. Qusma zamanı xəstələrə qulluq

10. Nəbzin, tənəffüsün sayılması, arterial təzyiqin ölçülməsi

11. Sidiyin laborator müayinə üçün yığılma xüsusiyyətləri

12. Sutkalıq diurezin ölçülməsi

13. Sidiyin müayinəsi

14. Nəcisin koporoloji və bakterioloji müayinələr üçün götürülməsi

15. Südəmər uşaqlarda nəcisin qiymətləndirilməsi

16. Əsnək, burun, göz, uretra, uşaqlıq yolundan yaxmanın götürülməsi

17. Rentgenoloji müayinəyə xəstənin hazırlanması

18. Xardal yaxmasının, bankanın qoyulması, xaradala bələnmə

19. İmalələr

20. Sudnaların verilməsi

21. Şpris və iynələrin sterilizasiyası

22. Ampullardan və flakonlardan dərmanların yığılması

23. Dəriiçi-dərialtı inyeksiyalar

24. Əzələdaxili, venadaxili inyeksiyalar

157

25. Qan qrupunun, rezus amilinin təyini

26. Qan və qanəvəzedicilərin köçürülməsi

27. Mədənin zondlanması

28. Mədənin yuyulması

29. Duedenal zondlama

30. Plevral punksiyada iştirak

31. Sternal punksiyanın aparılma texnikası

32. Onurğa beyni punksiyasında iştirak

33. Sidik kisəsinin kateterizasiyası

34. Antibiotiklərə həssaslığın təyini

35. Mak Klyur-Oldriç sınağı

36. Dərmanların saxlanması və paylanması

37. Antiobiotiklərin tətbiqi zamanı dozaların hesablanması

38. Həkiməqədər yardımın aparılması

39. Ağızdan ağıza, ağızdan buruna süni tənəffüs

40. Ürəyin qapalı masajı

41. Anafilaktik şok zamanı ilk yardım

42. Cari dezinfeksiya

43. Tibbi alətlərin və sarğı materiallarının sterilizasiyası

44. Əməliyyat otağında iş

45. Tibbi sənədlərin doldurulması

Pediatriya fakultəsinin IV kurs tələbələri üçün istehsalat təcrübəsində gördüyü işin məzmunu

“SAHƏ HƏKİMİNİN KÖMƏKÇİSİ” proqramı üzrə

1. Uşaq poliklinikasının quruluşu və iş strukturu, əsas tibbi sənədlərin hazırlanması

2. Poliklinikada xəstə uşaqların qəbulu

3. Doğumaqədər və yenidoğulmuşaların patronojı

4. Antropometriya əsasında fiziki inkişafın qiymətləndirilməsi

5. Ərazidə difteriya əleyhinə tədbirlərin aparılması

6. ÜST və YUNİSEF-ə əsasən uşaqların ana südü ilə qidalandırılması

7. Erkən və gec hipoqalaktiya zamanı müalicə tədbirləri

8. Ərazidə sağlam və xəstə uşaqların qidalanmasının təşkili

9. Tam sağalmaya qədər uşaqlara aktiv nəzarət

158

10. Raxitli, hipotrofiyalı, diatezli və anemiyalı uşaqların dispanserizasiyası

11. Peyvənd otağında iş: peyvənd olunmuşlara nəzarət, reaksiyaların qeydə alınması

12. Vaksinasiyadan sonra ağırlaşmalar zamanı müalicə tədbirləri

13. Bronxial astma və yalançı inaq tutmaları zamanı təxirəsalınmaz tədbirlər

14. Ərazidə bağırsaq infeksiyalarının qiymətləndirilməsində iştirak

15. Ərazidə uşaq yoluxucu xəstəliklərinin qiymətləndirilməsi

16. Profilaktik peyvənd təqviminə əsasən vaksinasiya aparılması

17. Hipertermik və qıcolma sindromu zamanı təxirəsalınmaz yardım

18. Allergik vəziyyət və anafilaktik şok zamanı təcili müalicə tədbirləri

19. Bayılma, kollaps, şok zamanı təxirəsalınmaz müalicə tədbirləri

20. Kəskin ürək-damar çatışmazlığı zamanı təxirəsalınmaz yardım

21. Uşaqlarda eksikoz zamanı YUNESKO-ya əsasən rehidratasiya tədbirləri

22. Xroniki xəstə uşaqların sağlam qruplara görə dispanserizasiyası

23. Reseptlərin, xəstəlik vərəqələrinin, epikrizlərin yazılması

24. Ərazidə və qəbulda yenidoğulmuşlara qulluq edilməsi

25. Fiziki inkişafa nəzarət

26. Sarğı otağında və əməliyyat otağında iş

Pediatriya fakultəsinin V kurs tələbələri üçün istehsalat təcrübəsində gördüyü işin məzmunu

“PEDİATRİYA” ixtisası üzrə № İşin məzmunu1. Xəstəxananın qəbul şöbəsində xəstələrin qəbulu2. Xəstəlik tarixi və digər tibbi sənədlərin doldurulması3. Epidemiya əleyhinə və cari dezinfeksiya tədbirlərinin aparılması4. Şöbədə xəstələrin aparılması5. Aparılmış antropometrik müayinələr (boy, çəki, başın dairəsi, döş qəfəsinin dairəsi,

qarının dairəsi və.s)6. Arterial qan təzyiqinin ölçülməsi7. Ürək-qan damar sisteminin funksional sınaqlarının aparılması8. EKQ, FKQ və spiroqrammanın çəkilməsi və onun şərhi9. Rentgenoloji müayinə (rentgenoqrammanın şərhi, rentgenoskopiyada iştirak)10. Ultrasəs müayinələrinin aparılmasında iştirak11. Küveyzdən istifadə edilməsi12. Yuxarı tənəffüs yollarından seliyin, bəlğəmin təmizlənməsi13. Diaqnostik manipulyasiyaların aparılması:

-Mədə və duodenal zondlama və müayinə üçün möhtəviyyatın götürülməsi-Mantu reaksiyasının qoyulması-Plevral punksiyada iştirakSternal və onurğa beyin punksiyasında iştirak-Sulkoviç reaksiyasının aparılması

14. Əsnək, burun və gözdən bakterioloji müayinə üçün yaxmanın götürülməsi15. Qan qrupu və rezus faktorun təyini

159

16. Qan və qan əvəzedici mayelərin köçürülməsi17. Vena daxilinə damcı üsulu ilə mayelərin yeridilməsi18. Dərman maddələrinin dozalarının uşağın yaşına, çəkisinə, bədən səthinin sahəsinə görə

və xəstəliyin ağırlıq dərəcəsinə hesablanması19. Fizioterapevtik proseduraların yerinə yetirilməsi20. Göstərilmiş təxirəsalınmaz tibbi yardım:

-Bronxial astma tutması-Kəskin ürək-damar çatmamazlığı-Kəskin tənəffüs çatmamazlığı-Komatoz vəziyyət-Hipertermiya-Qıcolma sindromu-Kəskin zəhərlənmələr-Neyrotoksikoz

21. Müxtəlif xəstəliklər zamanı pəhrizin təyini22. Qidalanma vərəqələrinin doldurulması23. Yarımçıq uşaqların zondla qidalandırılması24. Gecə növbətçiliyi25. Elmi-praktik konfranslarda iştirak26. Aparılmış səhiyyə-marifi işi

CƏMİ: 3 kredit

“CƏRRAHİYYƏ” ixtisası üzrə№ İşin məzmunu1. Əllərin cərrahi əməliyyata hazırlanması2. Əməliyyat sahəsinin işlənilməsi3. Qan qrupunun, rezus amilinin və uyğunluğun təyini4. Qan köçürülməsi. Ağırlaşmalar5. Qnaəvəzedicilərin köçürülməsi6. Venapunksiya, venaseksiya7. Səthi zədələnmələrdə yerli keyləşdirilmə8. Novokain blokadaları (bel, boyun, Lorin-Epşteyn)9. Təmiz və irinli yaralara qulluq10. Yaraların birincili cərrahi işlənilməsi11. Tikişlərin qoyulması və sökülməsi12. Sınıqlar zamanı nəqliyyat şinləri və digər vasitələrlə immobilizasiya13. Gips sarğılarının qoyulması14. Plevra boşluğunun punksiyası15. Qarın boşluğunun punksiyası16. Sidik kisəsinin punksiyası, kateterizasiyası17. Nazoqastral zondlama və mədənin yuyulması18. İmalələr (təmizləyici, sifonlu, müalicəvi, qidalandırıcı)19. Torakosentez: plevra boşluğunun drenə edilməsi20. Düz bağırsağın düşmüş selikli qişasının yerinə salınması21. Yanıqlar zamanı ilkin yardım22. Qanaxmalar zamanı juqutun qoyulma texnikası23. Endoskopik müayinələrdə iştirak24. Rentgenoloji, USM müayinələrində iştirak25. Kəskin qarın xəstəliklərində müayinə metodları26. Ürəyin qapalı masajı

160

27. Ağızdan- ağıza süni nəfəs28. Aparatların köməyi ilə süni tənəffüs29. Traxeyanın intubasiyası30. Traxeostomiyanın aparılma texnikası31. Sarğı otağında iş32. Cərrahi əməliyyatlarda iştirak

CƏMİ: 3 kredit

“TERAPİYA” ixtisası üzrə№ İşin məzmunu1. Arterial qan təzyiqinin ölçülməsi 2. Leykositar formulun hesablanması3. Qanın laxtalanma müddətinin təyini4. Mədənin və duodenal zondlamanın metodikası, laborator müayinələri5. Plevra boşluğunun punksiyası6. Assitik mayenin buraxılması7. Sidiyin müayinəsi (Zimnitski, Neçiporenko, Advisson-Kokovski sınaqları)8. Elektrokardioqrammanın çəkilməsi və oxunması9. Antibiotiklərə həssaslığın yoxlanılması10. Anafilaktik şok zamanı ilkin yardım11. Bronxial astma tutmaları və astmatik vəziyyətdə xəstələrə yardım12. Kəskin posthemorragik anemiyalarda xəstələrə yardım13. Kəskin sidik ləngiməsi və anuriyanın qiymətləndirilməsi və ilk müalicə tədbirləri14. Aritmiyaların differensial qiymətləndirilməsi və ilk müalicə tədbirləri15. Asfiksiyalar zamanı ilkin yardım16. Hipertonik krizin qiymətləndirilməsi və təxirəsalınmaz müalicə tədbirləri17. Stenokardiya və miokard infarktı zamanı təxirəsalınmaz müalicə tədbirləri 18. Kəskin ürək çatışmazlığında təxirəsalınmaz yardım19. Kəskin zəhərlənmələr zamanı ilk yardım20. Kəskin böyrək çatışmazlığı zamanı ilk yardım21. Komatoz vəziyyətin qiymətləndirilməsi, təcili müalicə tədbirlərinin aparılması22. Kardiogen şok zamanı təxirəsalınmaz tədbirlər23. Süni tənəffüsün aparılması. Aparatların köməyi ilə süni tənəffüs24. Endotraxeal intubasiyanın aparılma texnikası25. Ürəyin xarici masajı

CƏMİ: 3 kredit

“MAMALIQ” ixtisası üzrə№ İşin məzmunu1. Doğuş tarixinin doldurulması və aparılması2. Qadın məsləhətxanalarında ambulator xəstələrin qəbulu3. Hamiləlik zamanı xarici müayinə üsulları4. Hamiləliyin diaqnozunda bimanual müayinə üsulu5. Hamiləlik müddətinin və doğuş tarixinin təyini6. Vaserman və diğər reaksiyalar üçün qanın götürülməsi7. Qan və qanəvəzedicilərin köçürülməsi8. Qonokokk və trixamonadların təyini üçün yaxmaların götürülməsi9. Doğum evində mamalıq müayinə metodları10. Doğuş zamanı daxili müayinə metodları

161

11. Hamiləliyin gedişi zamanı daxili müayinələr12. İlkin doğanlarda doğuşun qəbulu 13. Təkrari doğanlarda doğuşun qəbulu 14. Döl kisəsinin yırtılması texnikası15. Uşaqlıq boşluğunun qaşınması16. Aralığın kəsilməsi17. Aralığın tikilməsi18. Dölü parçalama əməliyyatı19. Keysəriyyə əməliyyatı20. Doğuşdan sonra uşaqlıq boynuna güzgü ilə baxılması21. Uşaqlıq boşluğunun əl ilə yoxlanılması, ciftin əl ilə çıxarılması22. Çanaq gəlişlərində əl yardımı ilə doğuşun qəbul edilməsi. Dar çanaqlarda doğuşun

idarəsi23. Sarğı gəlişində əl yardımı ilə doğuşun qəbulu24. Hamiləliyin son dövründə və erkən zahılıq dövründə müşahidə edilən qanaxmalar

zamanı müalicə tədbirləri25. Ana bətnində hipoksiya ilə mübarizə üsulları26. Asfiksiya ilə doğulmuş körpələrin canlandırılma üsulları27. Yeni doğulmuş uşaqlara ilk qulluq28. Doğuş zamanı ağrısızlaşdırma üsulları29. Hamiləlik nefropatiyası, preeklampsiya zamanı müalicə tədbirləri30. Mamalıq təcrübəsində USM və diğər müayinələr31. Doğuşdan sonrakı dövrdə septik xəstələrin qiymətləndirilməsi32. Kəskin ginekoloji xəstəliklər zamanı müayinə metodları33. Hamiləliyin süni pozulması əməliyyatında iştirak

CƏMİ: 3 kredit

162