Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΙΔΟΣ

ΕΤΟΣ 61ο • Μάιος - Ἰούνιος 2015 • Ἀρ. 609

m « Ὁ ρόλος τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας μητέρας»m « Ἡ καταλυτικὴ σημασία τῆς παρουσίας τοῦ πατέρα»m « Ἄνθρωπος καὶ τέχνη»m «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. 70 χρόνια μετά»

Περιεχόμενα

K

Τ Η Σ ΕΛΛΗΝΙΔΟΣ

Κυκλοφορεῖ ἀνά δύο μῆνες μέ 40 σελίδες.

• Ἐκδότης: «Χριστιανική Ἕνωσις Ἀκτῖνες», ὁδός Καρύτση 14, 105 61 Ἀθήνα Τηλ. 210 3247294, 210 3235931

• Διευθύντρια Σύνταξης: Βασιλική Παναγιωτοπούλου-Παπαβασιλείου, Ἀσκληπιοῦ 95, Ἀθῆνα 114 72

• Τιμή τεύχους 2,5€.

• Ἐτήσια Συνδρομή: Ἐσωτερικοῦ 15€. Ἐξωτερικοῦ: 30€. Kύπρου: 20€.

• Τόπος ἔκδοσης: Ἀθήνα• Μάιος - Ἰούνιος 2015• Δημιουργικό - Ἐκτύπωση: «Λυχνία Α.Ε.»,

Ἀνδραβίδας 7, 136 71 Χαμόμυλο Ἀχαρνῶν, Τηλ. 210 3410436, www.lyhnia.gr

Παρακαλοῦμε, ἀποστέλλετε τίς συνεργασίες σας στή διεύ-θυνση Καρύτση 14, 105 61 Ἀθήνα.Διατηροῦμε τό δικαίωμα νά μή δημοσιεύουμε ἤ νά συντέ-μνουμε κατά τήν κρίση μας ὁποιοδήποτε χειρόγραφο. Χειρό-γραφα δημοσιευμένα ἤ μή δέν ἐπιστρέφονται.

✒ Οἱ δυὸ μάννες (ΜΑΡΙΑ ΓΟΥΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ) __________________________________________________ 81

✒ Ὁ ρόλος τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας μητέρας (ΜΕΡΟΠΗ Ν. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥ) _______________________ 85

✒ Ποιὸς μπορεῖ; (ΝΑΥΣΙΚΑ ΙΕΣΣΑΙ ΚΑΣΙΜΑΤΗ) __________________________________________________ 85

✒ Ἡ μάννα (ΦΑΝΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΑΝΟΥ - ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ) ______________________________________ 88

✒ Στὴ μοναχικὴ μάννα (ΠΟΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ) ____________________________________________________ 88

✒ Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν (ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚH)______________ 91

✒ Καταμάθετε... Ἡ καταλυτικὴ σημασία τῆς παρουσίας τοῦ πατέρα (Α.Γ.) ____________________________ 93

✒ Πορεία (Ε.Μ.) ____________________________________________________________________________ 93

✒ Πρωταθλητὲς Εὐρώπης τὰ Ἑλληνόπουλα στὸν τζόγο!!! (ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΟΓΑΝΗ) _____________________ 94

✒ Προσκύνημα στὸν Ἅγιο Λουκᾶ (ΒΙΝΑ ΧΙΩΤΑΚΑΚΟΥ) __________________________________________ 95

✒ Συμπόρευση (Μοναχὴ ΘΕΚΛΑ) _____________________________________________________________ 96

✒ Ἄνθρωπος καὶ τέχνη (Δομήνικος Θεοτοκόπουλος – El Greco) (ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΟΥ) _________ 99

✒ Ὅταν τὸ ἰσχίο πονάει (ΖΩΗ ΡΙΖΟΚΩΣΤΑ-ΑΓΓΕΛΗ) ______________________________________________101

✒ Μάννα, ξύπνα! (ΚΑΙΤΗ Π. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ) ___________________________________________________104

✒ Τὸ καμπαναριὸ τῆς Παναγιᾶς τοῦ Προαστίου (Δ. Σ. ΜΠΟΤΣΕΑΣ) ________________________________106

✒ Πλάι μας στέκει ὁ Θεός... (ΜΑΡΙΝΑ ΦΡΑΓΚΑΚΗ) _____________________________________________107

✒ Κουβεντούλα μ’ ἕνα ἀνθάκι (ΛΙΤΣΑ ΑΠΑΛΑΚΗ) ______________________________________________108

✒ Τὰ μικρὰ τῆς ζωῆς μας (ΚΛΕΙΩ-ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΚΟΥΡΑΣΗ) ________________________________________109

✒ Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος - 70 χρόνια μετά (ΓΙΑΝΝΗΣ Κ. ΤΣΕΝΤΟΣ)_________________________114

✒ Βιβλιοπαρουσίαση - Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Ρῶσος. Ὁ βίος τοῦ Ἁγίου γιὰ παιδιά (ΣΟΥΖΑΝΝΑ ΛΟΥΚΑ) ____115

✒ Βιβλιοπαρουσίαση - Τὸ σκισμένο πέπλο (ΗΒΗ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ) _______________________________116

✒ Εἰς Μνημόσυνον - Γεώργιος Δ. Ιατρίδης (ΧΡΥΣΑΝΘΗ ΑΣΠΙΩΤΗ) ________________________________117

✒ Ἀποχαιρετισμὸς στὴ Σταυρούλα Δάνδουρα (ΧΡΥΣΗ Δ. ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ-ΤΣΕΝΤΟΥ) _____________119

✒ Εἰς Μνημόσυνον Βασιλικὴ Ζουγανέλη (ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΔΙΑΜΑΝΤΗ) ________________________________120

Κι ἤτανε δυὸ μάννεςμάννες σὰν κι ἐμᾶςκι ἦταν τοῦ λῃστῆμητέρα ἡ μιὰκι ἡ ἄλλητοῦ Ἰούδα ἡ μάννα.Κι ἤτανε μιὰ μέραἴδια σὰν κι αὐτὴκι ἦταν κάτω ἐκεῖ στὴν Ἰουδαίαπού ’πε ἡ μιὰἡ μάννα τοῦ λῃστῆτοῦτονε τὸ λόγο ὅλο ντροπὴκαὶ καημὸ καὶ πόνο!«Μαύρη μάννα φιδομάνναεἶμ’ ἐγὼκι εἶν’ ἡ γέννα μου φαρμάκι.Εἶμαι ὑφάντραποὺ ὑφαίνει σ’ ἀργαλειὸἄσπρου σάβανου κομμάτι.Σιδερᾶς πάνω στ’ ἀκόνιμοιάζω ἐγὼποὺ στιλέτα φονικὰ

κατασκευάζεικαὶ σὲ χέρια ἁμαρτωλὰτάχα ἀνήξερα τὰ βάζει.Μαύρη μάννα φιδομάνναεἶμ’ ἐγώ».Κι εἶπ’ ἡ ἄλλη:«Στάζει γλύκα ἡ φωνὴκι εἶναι βάλσαμοτοῦ Δάσκαλου ὁ Λόγος.Κι ὅλοι αὐτοὶποὺ τ’ ἀχνάρια τ’ ἁγιασμένα Τουἀκολουθᾶνεφωτεινοὶ κι εὐλογημένοικι ἐκλεκτοί.Γιὸ ἔχω μὲς στοὺς δώδεκαἐγὼκι ἡ καρδιά μουὅλη τὴ γλύκα κλείνειτῆς φωνῆς τοῦ Δασκάλου.Θαρρῶκι εἶμαι χῶμα εὐλογημένο καρπερὸσ’ ἕνα ὁλάνθιστο μπαξὲ

φωτολουσμένο».Κι ἦταν τοῦ Ἰούδα μάννα αὐτὴπού ’χε πεῖτὰ λόγια τοῦτα.

Κι ἤτανε δυὸ μάννεςμάννες σὰν κι ἐμᾶςκι ἦταν τοῦ λῃστῆμητέρα ἡ μιὰκι ἡ ἄλλητοῦ Ἰούδα ἡ μάννα.Κι ἤτανε μιὰ μέραἴδια σὰν κι αὐτὴκι ἦταν κάτω ἐκεῖ στὴν Ἰουδαίαπού ’χανε κι οἱ δυό τους γελαστεῖ.Καὶ τοῦ Ἰούδακαὶ ἡ ἄλληἡ μάννα τοῦ λῃστῆ...

ΜΑΡΙΑ ΓΟΥΜΕΝΟΠΟΥΛΟΥ

Οἱ δυὸ μάννες

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

81

Ὁ στίχος τοῦ ἐθνικοῦ μας ποιητῆ, Διονυσίου Σο-λωμοῦ, «Θαυμάζω τὶς γυναῖκές μας καὶ στ’ ὄνομά τους μνέω», ἀποκαλύπτει μιὰ πηγαία ἀναγνώριση τοῦ ρόλου ποὺ παίζει, ποὺ μπορεῖ νὰ παίξει ἡ γυναίκα, σὲ ὅλες τὶς πτυχὲς τῆς ζωῆς μέσα στὴν κοινωνία, καὶ κυρίως ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ ἡ Θεία Πρόνοια τῆς ἀναθέτει τὸν ρόλο τῆς μητέρας. Ἕναν ρόλο πού, ὅπως θὰ δοῦμε στὴ συνέ-χεια, ἔχει μεγάλη συνεισφορὰ καὶ ἐπίδραση σὲ αὐτὸ ποὺ χα-ρακτηρίζουμε ὡς Παιδεία, στὴν εὐρύτερή της ἔννοια.

Τὸ 1833, ὁ Ἀδαμάντιος Κοραῆς γράφει: «Τρόπον μετα-βολῆς τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὴν κα-τάστασιν εἰς τὴν ὁποίαν βρίσκεται σήμερον, οὔτ’ ἐστοχάσθην ποτὲ οὔτε στοχάζομαι ἄλλον, παρὰ τὴν Παιδείαν». Ἀναλογίζομαι τὶς προεκτάσεις τῆς σοφῆς αὐτῆς –καὶ ὅσο ποτὲ ἄλλοτε ἐπίκαιρης σήμερα– διαπιστώσεως, καὶ συ-νειδητοποιῶ ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἁπλῆ σύμπτωση τὸ ὅτι ἡ λέξη Παιδεία εἶναι γένους θη-λυκοῦ. Συνειδητοποιῶ δηλαδὴ ὅτι ἡ πολυσήμαντη αὐτὴ ἔννοια μπορεῖ, μὲ χίλιους τρόπους, νὰ πηγάζει, νὰ μεταδίδεται, νὰ ὑπη-ρετεῖται καὶ νὰ προάγεται, κατὰ κύριο λόγο, ἀπὸ τὴ γυναῖκα.

Κι ἀξίζει νὰ θυμηθοῦμε, κατ’ ἀρχάς, ὅτι οἱ γυναῖκες ἀποτε-λοῦν τὸ 52% τοῦ γενικοῦ πλη-θυσμοῦ καὶ ὅτι στὴ χώρα μας τὸ 60% τῶν ἐκπαιδευτικῶν τῆς προσχολικῆς, πρωτοβάθμιας καὶ δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης εἶναι γένους θηλυκοῦ. Εἶναι δὲ κοινὴ καὶ διεθνὴς ἡ διαπίστωση ὅτι ἕνα πολὺ σημαντικὸ μέρος

τῆς Παιδείας προέρχεται καὶ στη-ρίζεται ἀπὸ τὴν ἐκπαίδευση. Γι’ αὐτὸ καὶ συχνά, ἰδίως τὰ τελευ-ταῖα χρόνια, ὅταν διαπιστώνο-νται τὰ τραγικὰ ἀποτελέσματα τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ μας «ἀλα-λούμ» καὶ τῶν ἐγκληματικῶν σχετικῶν πειραματισμῶν, μιλᾶμε

γιὰ τὰ χάλια τῆς παιδείας μας.Παιδεία, ὅμως, δὲν εἶναι

ἁπλῶς καὶ μόνο ἡ μόρφωση. Παιδεία εἶναι ἡ ποιότητα ἐκεί-νη ποὺ ἁπλώνεται πέρα καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν ἐκπαίδευση, ἀφοῦ εἶναι τὸ γενικώτερο προϊὸν τῶν ἰδανικῶν, τῶν ἀντιλήψεων καὶ τῶν ἀξιῶν ποὺ διέπουν τὴ ζωή, τὰ ὄνειρα καὶ τὶς ἐπιδιώξεις ἑνὸς ἀτόμου, μιᾶς κοινωνίας, ἑνὸς ἔθνους. Ἡ Παιδεία, δηλαδή, διαμορφώνεται, καλλιεργεῖται καὶ ἐπηρεάζεται ἀπὸ ἐρεθίσματα καὶ ἐμπειρίες τῆς καθημερινῆς ζωῆς. Ἀπὸ τὰ πρότυπα ποὺ μὲ κάθε τρόπο προβάλλονται καὶ ἐπιβραβεύονται γύρω μας, ἀπὸ

τὰ παραδείγματα καὶ τὸ ἦθος τῶν πάσης φύσεως ἡγετῶν, ἀπὸ τὸ περιεχόμενο, τέλος, ποὺ ἀποκτοῦν σὲ κάθε ἐποχὴ κάποιες συγκεκριμένες ἔννοιες, ὅπως «ἐλεύθερος», «δυνατός», «ἔξυπνος», «ἐπιτυχημένος», καὶ ἀπὸ τὴ σχέση ποὺ ἔχουν αὐτὲς

οἱ ἔννοιες μὲ πράξεις ὑψηλοῦ ἤθους καὶ μὲ ἐπιτεύγματα τοῦ πνεύματος, τοῦ φρονήματος καὶ τοῦ μόχθου.

Τὰ ἐρεθίσματα αὐτὰ ἐπηρε-άζουν τὸ ἄτομο ἀπὸ τὴν πρώτη στιγμὴ τῆς ζωῆς του, διὰ βίου, καὶ ξεκινοῦν πάντα ἀπὸ τὸ πιὸ στενὸ καὶ ἀγαπημένο περιβάλ-λον του, τὴν οἰκογένεια, γιὰ νὰ διευρυνθοῦν καὶ νὰ πολλαπλα-σιαστοῦν, στὴ συνέχεια, στὸ σχολικὸ περιβάλλον καὶ στὸν κοινωνικὸ περίγυρο.

Ποιὸς λοιπὸν μπορεῖ νὰ εἶναι ὁ ρόλος τῆς σύγχρονης Ἑλλη-νίδας, καὶ κυρίως τῆς μάννας, στὸν καίριο καὶ καταλυτικό, γιὰ

Ὁ ρόλος τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας μητέρας

Ποιὸς μπορεῖ νὰ εἶναι ὁ ρόλος τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας, καὶ κυρίως τῆς μάννας, στὸν καίριο καὶ καταλυτικό, γιὰ τὴν ἐθνική μας ἐπιβίωση,

τομέα τῆς Παιδείας; Ἀπαντῶ μὲ τέσσερις λέξεις: «δύσκολος, θεμελιώδης, ἀναντικατάστατος καὶ ἀναπόφευκτος». Διότι αὐτὴ εἶναι ὁ πιὸ οὐσια-

στικὸς προστάτης καὶ ὁ φύλακας τῶν ἀξιῶν τῆς ζωῆς, τῶν θησαυρῶν τῆς παιδείας μας καὶ τῆς

παραδόσεώς μας. Εἶναι αὐτὴ ποὺ ἔχει τὴν εὐλο-γημένη ἱκανότητα νὰ καλλιεργεῖ δεσμοὺς ἀγά-πης καὶ ἀνθρωπιᾶς, χωρὶς δεσμὰ καὶ δεσμῶτες.K

K

82

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

τὴν ἐθνική μας ἐπιβίωση, τομέα τῆς Παιδείας; Ἀπαντῶ μὲ τέσ-σερις λέξεις: «δύσκολος, θεμε-λιώδης, ἀναντικατάστατος καὶ ἀναπόφευκτος». Διότι αὐτὴ εἶναι ὁ πιὸ οὐσιαστικὸς προστάτης καὶ ὁ φύλακας τῶν ἀξιῶν τῆς ζωῆς, τῶν θησαυρῶν τῆς παιδείας μας καὶ τῆς παραδόσεώς μας. Εἶναι αὐτὴ ποὺ ἔχει τὴν εὐλογημένη ἱκανότητα νὰ καλλιεργεῖ δε-σμοὺς ἀγάπης καὶ ἀνθρωπιᾶς, χωρὶς δεσμὰ καὶ δεσμῶτες.

Πρέπει δὲ ἐδῶ νὰ τονισθεῖ μὲ ἔμφαση ὅτι τὸν ρόλο αὐτὸ δὲν χρειάζεται νὰ τὸν διεκδική-σει ἡ σύγχρονη γυναίκα ἀπὸ κανέναν, διότι τῆς ἀνήκει δικαι-ωματικά. Καὶ ἐξηγοῦμαι: Στοὺς ρόλους τῆς μάννας, τῆς πρώτης δασκάλας τοῦ κάθε ἀνθρώπου, τῆς γιαγιᾶς, τῆς ἐκπαιδευτικοῦ κάθε βαθμίδας, τῆς ἐπιστήμο-νος ποὺ διασυνδέεται μὲ ὅλα τὰ κοινωνικὰ στρώματα, τῆς στρατευμένης, τῆς ἀθλήτριας, τῆς δημοσιογράφου μὲ τὴν πο-λυδύναμη ἐμβέλεια, τῆς κάθε ἐργαζομένης καὶ τῆς δραστήρι-ας γυναίκας ποὺ νοιάζεται γιὰ τὰ κοινὰ καὶ δίνει χρόνο, ψυχὴ καὶ κόπο, γιὰ νὰ συμμετάσχει σὲ ἐθελοντικὴ κοινωνικὴ προ-σφορά, τῆς μητέρας ποὺ συμ-μετέχει στὸν Σύλλογο Γονέων τοῦ σχολείου τῶν παιδιῶν της, ἡ γυναίκα μπορεῖ νὰ ἐκπέμπει, νὰ καλλιεργεῖ, νὰ μεταδίδει καὶ νὰ ὑπηρετεῖ ὅλα ὅσα συνιστοῦν Παιδεία. Μιὰ παιδεία ἤθους, ποι-ότητας, περηφάνειας, συνέπειας, ἐντιμότητας, εὐπρέπειας, ἀλλη-λοσεβασμοῦ, ἀνθρωπιᾶς καὶ ἀλληλεγγύης. Μιὰ παιδεία πού, μὲ πίστη καὶ αἰσιοδοξία, μπορεῖ νὰ ἀποτελέσει καὶ τὸ μόνο ἀντί-δοτο, τὴ μόνη προστασία ἀπὸ τὴ συνθλιβὴ ποὺ μᾶς ἐπιφυλάσ-σει ἡ ἀποκλειστικὴ προσήλωση στὴν οἰκονομοθηρικὴ μανία ποὺ εἶχε καταλάβει τὴ σύγχρονη κοι-νωνία καὶ ἡ ὁποία κατέληξε στὴ σύγχρονη κρίση.

Ἀναφέρθηκε προηγουμένως ὅτι ἡ πρώτη καὶ ἀναπόφευκτη δασκάλα τοῦ κάθε ἀνθρώπου εἶναι ἡ μάννα. Ὅμως μάννα καὶ φορέας μητρικῆς φροντίδας δὲν εἶναι μόνο ἡ φυσικὴ μητέρα. Κάθε γυναίκα μπορεῖ νὰ προ-σωποποιήσει τὶς ἰδιότητες τῆς μάννας γιὰ κάθε παιδὶ ποὺ θὰ συναντήσει στὸν δρόμο της καὶ θὰ θελήσει νὰ τὸ νιώσει γιὰ δικό

της παιδί. Ἡ Σπαρτιάτισσα μάν-να γέννησε παιδεία γιὰ ὅλους τοὺς λαοὺς τοῦ κόσμου. Τὸ ἴδιο καὶ οἱ γυναῖκες τῆς Μάνης, οἱ Σουλιώτισσες, οἱ γυναῖκες τῆς Πίνδου, τῆς Κατοχῆς καὶ τῆς Κύ-πρου, ἀλλὰ καὶ οἱ πρωτοπόρες Ἑλληνίδες, ποὺ μὲ μόχθο καὶ ἀξιοπρέπεια ἅλωσαν τὰ κάστρα τῆς ἐπιστήμης, τῆς τέχνης καὶ τῆς πολιτικῆς. Ὅλες ὕφαναν στὸν ἀργαλειὸ τῆς ἑλληνικῆς Παι-δείας τὶς δικές τους διαχρονικὲς ἠθικὲς ἀξίες.

Αὐτὲς οἱ σκέψεις δὲν θὰ εἶχαν κανένα νόημα, ἂν δὲν αἰσθανό-μουν βαριὰ τὴν εὐθύνη καὶ τὴν ὑποχρέωση γιὰ αὐτοκριτικὴ καὶ προβληματισμό. Προβλη-ματισμὸ ποὺ πρέπει νὰ ἀπα-σχολήσει ὅλες τὶς Ἑλληνίδες μαννάδες, ἀλλὰ καὶ τοὺς πα-τεράδες. Διότι καὶ ὁ δικός τους ρόλος εἶναι ἐπίσης καταλυτικὸς σχετικὰ μὲ τὴ συμπεριφορὰ τῆς σύγχρονης ἑλληνικῆς νεολαίας, ποὺ δυστυχῶς συχνὰ ἐκδηλώνει μιὰ συστηματικὴ ἔκπτωση ἀξιῶν καὶ ἰδανικῶν. Αὐτὰ τὰ ἀποπρο-σανατολισμένα, τὰ παρασυρμέ-να ἀπὸ τὸν δικό μας μονοσήμα-

ντο εὐδαιμονισμὸ καὶ στερημένα ἀπὸ ἰδανικὰ νιάτα, ποὺ ἔχουν μάθει –τὰ ἔχουμε ἐμεῖς μάθει– μόνο νὰ ἀπαιτοῦν ὑλικὰ ἀγαθά, ἐπαναλαμβάνοντας συνεχῶς τὶς λέξεις «θέλω» καί «δὲν θέλω».

Αὐτὰ τὰ παιδιά, ποὺ ἐμεῖς, ἐπαναλαμβάνω, τὰ ἔχουμε συνηθίσει νὰ διεκδικοῦν μόνο δικαιώματα, χωρὶς οὔτε κἂν νὰ ὑποψιάζονται ὅτι στὴ ζωὴ ὑπάρ-

χουν καὶ ὑποχρεώσεις, εἴτε τὸ θέλουμε εἴτε ὄχι, εἶναι τὰ δικά μας παιδιά. Εἶναι μαθητὲς τῶν δικῶν μας σχολείων. Οἱ δικές μας γενιὲς τὰ ἀνέθρεψαν, καλλι-έργησαν τὶς σαθρὲς νοοτροπίες τους καὶ τοὺς ἔδωσαν ἐκπαίδευ-ση καὶ παιδεία κατὰ τὶς τελευ-ταῖες δεκαετίες. Κανείς, ἑπομέ-νως, δὲν μπορεῖ νὰ διαγράψει τὶς ἀντίστοιχες εὐθύνες καὶ τὶς ἐνοχές μας. Καὶ μήπως ὑπάρ-χει ἆραγε κανεὶς ποὺ μπορεῖ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ αὐτές; Ἂς κάνουμε, μὲ τὸ χέρι στὴν καρ-διά, τὴν αὐτοκριτική μας, καὶ ἂς προσευχηθοῦμε, ζητώντας φώ-τιση καὶ δύναμη γιὰ μιὰ ριζικὴ ἀναθεώρηση.

Μὲ αὐτὸν τὸν προβλημα-τισμό, ἔχω τὴν πεποίθηση ὅτι ἡ σύγχρονη Ἑλληνίδα μάννα μπορεῖ, ἂν τὸ ἀποφασίσει, μὲ ἀτομική της εὐθύνη, νὰ ὀρθώσει ἀντίσταση στὸν σημερινὸ κατή-φορο τῆς ἀπαξίας, τῆς φτήνιας, τῆς διαφθορᾶς καὶ τοῦ ἀχαλίνω-του εὐδαιμονισμοῦ. Μπορεῖ, μὲ εὐθύνη, ἐπαναλαμβάνω, λόγου, ἔργου καί, πρὸ παντός, μὲ εὐθύ-νη τοῦ προσωπικοῦ της παρα-

K

KMάννα καὶ φορέας μητρικῆς φροντίδας δὲν εἶναι

μόνο ἡ φυσικὴ μητέρα. Κάθε γυναίκα μπορεῖ νὰ προσωποποιήσει τὶς ἰδιότητες τῆς μάννας γιὰ κάθε παιδὶ ποὺ θὰ συναντήσει στὸν δρόμο της καὶ θὰ θελήσει νὰ τὸ νιώσει γιὰ δικό της παιδί.

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

83

δείγματος, νὰ ἀγωνιστεῖ καὶ νὰ διεκδικήσει τὸ ξαναστήσιμο μιᾶς Παιδείας ποὺ θὰ ἐξουδετερώνει τοὺς νόμους τῆς ζούγκλας ποὺ ἐπικρατοῦν γύρω μας. Μπορεῖ νὰ διεκδικήσει γιὰ τὰ παιδιά μας μιὰ ἐκπαίδευση σύγχρο-νη, εὐρωπαϊκοῦ ἐπιπέδου, ποὺ ὅμως θὰ σέβεται τὴν Ἱστορία, τὸν πολιτισμό, τὶς παραδόσεις καὶ τὴ θρησκεία μας. Ἐννοῶ τὶς ρίζες μας καὶ τὴν ταὐτότητά μας. Διότι, ὅπως ἀκριβῶς ἕνας ἄνθρωπος ποὺ χάνει τὴ μνήμη του δὲν γνωρίζει πιὰ οὔτε ποιὸς εἶναι οὔτε ποῦ πηγαίνει καὶ ποιὸς εἶναι ὁ προορισμός του, ἔτσι κι ἕνας λαὸς ποὺ ἀγνοεῖ τὴν ἱστο-ρία, τὴ θρησκεία καὶ τὶς παρα-δόσεις του, δηλαδὴ ὅ,τι συνιστᾷ τὴ μνήμη του, χάνει τελικῶς τὴν ταὐτότητά του.

Ἡ κάθε Ἑλληνίδα, μὲ τὸ δι-κό της παράδειγμα, μπορεῖ νὰ ἐμπνεύσει καὶ νὰ καλλιεργήσει μιὰ ὑγιῆ καὶ πολύτιμη αὐτοπε-ποίθηση στὰ νιάτα. Μιὰ αὐτο-πεποίθηση ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὴν ἐπίγνωση τῶν ἐξαιρετικῶν προσόντων τοῦ λαοῦ μας, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν ταὐτόχρονη θαρρα-λέα καὶ ὑγιῆ παραδοχὴ καὶ κα-ταπολέμηση τῶν ἐλαττωμάτων καὶ ἀδυναμιῶν μας. Διότι, ὅπως ἔχει ἐπισημάνει ὁ συγγραφέας καὶ ἱστορικὸς Σαράντος Καργά-κος, «λαὸς ποὺ εἶναι βέβαιος γιὰ τὶς ἀξίες του σημαίνει πὼς εἶναι λαὸς βέβαιος γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τὸ μέλλον του».

Ὡς ἐλάχιστα παραδείγματα μιᾶς τέτοιας συμπεριφορᾶς τῆς σύγχρονης Ἑλληνίδας μάννας, ἀλλὰ ὄχι μόνο, ἔχω νὰ προτείνω γιὰ τὴν καθεμιὰ καὶ τὸν καθέναν ἀπὸ μᾶς, ὅταν τὸ παιδί μας, τὸ ἀνεψάκι μας, τὸ βαφτιστήρι μας, τὸ γειτονάκι μας, ὁ μαθητής μας ἢ τὸ παιδὶ τοῦ φίλου μας φεύγει, γιὰ νὰ σπουδάσει στὸ ἐξωτερικό, μαζὶ μὲ τὶς εὐχὲς καὶ τὸ φυλαχτὸ ποὺ θὰ τοῦ δώσουμε, νὰ τοῦ με-ταγγίζουμε κι αὐτὴ τὴν ὑποθήκη:

« Ἐκεῖ ποὺ θὰ εἶσαι, παιδί μου, νὰ μὴν ξεχάσεις ποτὲ ὅτι εἶσαι Ἕλληνας, δηλαδὴ ἄρχοντας στὴν ψυχὴ καὶ στὸ πνεῦμα, γιατὶ ἔχεις προικιστεῖ μὲ ἀξεπέραστους πνευματικοὺς θησαυρούς. Προ-σπάθησε, μὲ τὴ συμπεριφορά σου, νὰ μὴν ὑποτιμήσεις ποτὲ αὐτό σου τὸ προνόμιο».

Νὰ προσθέσω ὅτι, ὅπως ἡ Σπαρτιάτισσα μάννα, στὸ μοιρολόι γιὰ τὸν γιό της ποὺ σκοτώθηκε ἐκεῖ ψηλὰ στὴ Μα-κεδονία κατὰ τὸν Μακεδονικὸ Ἀγῶνα, παραγγέλλει στὸν ξένο

ποὺ περνᾷ, «Πές του νὰ κάθεται ἐκειδὰ καὶ νὰ φυλάει τὸ σύνορο», ἔτσι κάθε σύγχρονη Ἑλληνίδα πρέπει νὰ φροντίσει, ὥστε τὰ σύγχρονα Ἑλληνόπουλα νὰ συ-νειδητοποιήσουν ὅτι, ὅπου καὶ ἂν βρίσκονται, μέσα ἢ ἔξω ἀπὸ τὸν στενὸ ἑλληνικὸ γεωγραφικὸ χῶρο, εἴτε τὸ θέλουν εἴτε ὄχι, ἀφοῦ εἶναι Ἕλληνες, ἀντιπρο-σωπεύουν πρεσβευτὲς ἀλλὰ καὶ φρουροὺς ὅλων ἐκείνων ποὺ συνιστοῦν καὶ συγκροτοῦν τὴν ἔννοια τῆς πατρίδας.

Ἀκόμα, ἂς μὴν παραλείπου-με, μέσα στὰ τόσα δῶρα ποὺ κάνουμε στὰ νιόπαντρα παιδιά μας, νὰ συμπεριλάβουμε καὶ

μιὰ Γαλανόλευκη, ποὺ στὸ και-νούργιο σπιτικό τους θὰ στολίζει τὸ μπαλκόνι τους στὶς Ἐθνικὲς Ἑορτές. Ἂς προσθέσουμε μιὰ Καινὴ Διαθήκη γιὰ μιὰ ὥρα προσευχῆς, ἕναν Σολωμό, ἕναν Παπαδιαμάντη, ἕναν Τσάτσο κι ἕναν Ἐλύτη, γιὰ τὴν ἀπόλαυ-ση ἀλλὰ καὶ τὴν ἀσφάλεια ποὺ προσφέρει ἡ ὀμορφιὰ τῆς δικῆς μας γλώσσας. Αὐτῆς ποὺ προι-κοδότησε ὅλες τὶς γλῶσσες τοῦ δυτικοῦ κόσμου καὶ τρα-γούδησε τὸ μεγαλεῖό της ὁ Νι-κηφόρος Βρεττάκος λέγοντας:

«Εὐχαριστῶ τὶς μακριὲς σειρὲς τῶν προγόνων, ποὺ δούλεψαν τὴ φωνή, τὴν τεμάχισαν σὲ κρί-κους, τὴν κάμαν νοήματα, τὴ σφυρηλάτησαν ὅπως τὸ χρυ-σάφι οἱ μεταλλουργοί, κι ἔγινε Ὅμηροι, Αἰσχύλοι, Εὐαγγέλια καὶ ἄλλα κοσμήματα».

Κι ἂς θυμόμαστε συχνὰ αὐτὸ ποὺ τόσο εὔστοχα εἶχε πεῖ ὁ Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος: « Ἡ Ἑλλάδα, ὅπως καὶ ἡ εὐγένεια, ὑποχρεώνει». Καὶ μάλιστα, προ-χωρώντας λίγο τὴ σκέψη του, ἂς κατανοήσουμε ὅτι ἡ Ἑλλάδα ὑποχρεώνει ἀμφίδρομα: Αὐτὸν μὲν ποὺ τὴν ἔχει πατρίδα του τὸν ὑποχρεώνει νὰ τὴν τιμᾷ καὶ νὰ

KK

Ἡ σύγχρονη Ἑλληνίδα μάννα μπορεῖ, ἂν τὸ ἀποφασίσει, μὲ ἀτομική της εὐθύνη, νὰ ὀρθώ-

σει ἀντίσταση στὸν σημερινὸ κατήφορο τῆς ἀπαξίας, τῆς φτήνιας, τῆς διαφθορᾶς καὶ τοῦ

ἀχαλίνωτου εὐδαιμονισμοῦ. Μπορεῖ, μὲ εὐθύ-νη, λόγου, ἔργου καί, πρὸ παντός, μὲ εὐθύνη τοῦ προσωπικοῦ της παραδείγματος, νὰ ἀγω-νιστεῖ καὶ νὰ διεκδικήσει τὸ ξαναστήσιμο μιᾶς Παιδείας ποὺ θὰ ἐξουδετερώνει τοὺς νόμους

τῆς ζούγκλας ποὺ ἐπικρατοῦν γύρω μας.

84

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

τῆς συμπεριφέρεται ἀναλόγως, ἐνῷ τὸν ξένο ποὺ τὴ συναντᾷ καὶ τὴ γνωρίζει τὸν ὑποχρεώνει νὰ θυμᾶται καὶ νὰ σέβεται τὴ σημα-σία τῆς προσφορᾶς της.

* * *

Χαρακτηρίσαμε ἀπὸ τὴν ἀρχὴ δύσκολο τὸν ρόλο τῆς σύγχρονης μητέρας. Ὅμως κα-νεὶς ποτὲ δὲν διανοήθηκε νὰ τῆς ἀμφισβητήσει τὴν ἀντοχὴ καὶ τὴν ἀποτελεσματικότητά της στὰ δύ-σκολα. Ἑπομένως, ἡ σύγχρονη Ἑλληνίδα, μὲ τὴ δύναμη τῶν φυσικῶν ἰδιοτήτων της καὶ τὴ διεισδυτικότητά της στὴν κοινω-νία, στοὺς πολλαπλοὺς ρόλους ποὺ ἤδη ἀνέφερα, ἀλλὰ κυρίως στὸν ρόλο τῆς μάννας, μπορεῖ καὶ νὰ διεκδικήσει πολλὰ γιὰ τὸ μέλλον τῶν παιδιῶν μας, ἀλλὰ καὶ νὰ τοὺς ἐμπνεύσει πολὺ πε-ρισσότερα.

Ἡ σύγχρονη Ἑλληνίδα μη-τέρα μπορεῖ δηλαδὴ νὰ κάνει

Ποιός, τῆς μάννας τὸ ἔργομπορεῖ νὰ λογιάσει,σὰν βάζει τὸ κερὶστὴ βρεφικὴ παλάμηκαὶ στὴ μικρὴ καρδιὰτὴν πρώτη ὁρμήνια...

Σὰν σμίγονταςτὰ τρία δαχτυλάκια,τὸ σταυρικό, σωτήριο σχῆμαστὸ τρυφερὸ στῆθος χαράζει...

Ποιός, τῆς μάννας τὸ γάλαμπορεῖ νὰ ζυγιάσει,σὰν μ’ αὐτὸ μεταγγίζειΣῶμα καὶ Αἷμα Θεοῦστοῦ Παιδιοῦ της τὸ αἷμα...

Ποιός, τῆς μάννας τὰ δάκρυαμπορεῖ νὰ μαζέψει,καθὼς στάζουν στ’ ἀλεύρινὰ ζυμώσουν τὸ πρόσφορο,γιὰ ἕναν Πέτρο, Μαρία ἢ Νίκο...

Καὶ ποιός, νὰ μετρήσει μπορεῖτὶς ἀτέλειωτες νύχτες,ποὺ ὀρθὴ περιμένειστὴ μισάνοιχτη πόρτα,τὰ γνωστά της πατήματα...

Σὰν τὴ βρῆτε στὸ δρόμο, μεριάστε...πάντα τρέχει μὲ βίανὰ προκάνει τὸ χρέος...Στὴ γερτή της τὴν πλάτη,ἑνὸς κόσμου σηκώνει τοὺς ἄθλους...

Ποιός, τῆς μάννας τὸ ἔργομπορεῖ νὰ λογιάσει...

ΝΑΥΣΙΚΑ ΙΕΣΣΑΙ ΚΑΣΙΜΑΤΗ

Ποιὸς μπορεῖ...

τὰ ἑλληνικὰ νιάτα νὰ αἰσιοδο-ξήσουν καὶ νὰ ξαναβροῦν ἕνα ἀληθινὸ ἰδανικό, ἕνα νόημα ζωῆς διαφορετικό, ποὺ θὰ βρί-σκεται πέρα ἀπὸ τὴ μονοσήμα-ντη, στεῖρα, ψυχρὴ καὶ ἀδυσώ-πητη οἰκονομική της διάσταση. Ἕνα νόημα ὡς ἀπάντηση στὴν πρόκληση τῆς ἰσοπεδωτικῆς παγκοσμιοποίησης καὶ στὰ ση-μεῖα τῶν καιρῶν. Ἕνα νόημα ποὺ θὰ βασίζεται στὴν ἐπιδίωξη μιᾶς διάκρισης στὸ ἦθος, στὴν ἐργατικότητα, στὰ γράμματα καὶ στὶς ἐπιστῆμες. Διάκριση ἀτομι-κή, ἀλλὰ καὶ συλλογικὴ γιὰ τὴν Πατρίδα μας. Αὐτὴ ἡ διάκριση θὰ ἀντιπροσωπεύει, θὰ δηλώ-νει καὶ θὰ συνιστᾷ, συγχρόνως, ἐπιβράβευση τῆς προσήλωσης τῶν μαννάδων στὶς ἀκριβὲς δικές μας διαχρονικὲς καὶ ἀξεπέραστες ἀξίες.

ΜΕΡΟΠΗ Ν. ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΥὉμότιμη Καθηγήτρια

Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

85

Στὶς 27 Δεκεμβρίου, τρίτη μέρα τῶν Χριστουγέν-νων τοῦ 1916, ἡ Ἁμισός, ἀποικία τῶν Ἑλλήνων ἀπὸ τὸ 2000 π.Χ. στὰ νότια παράλια τοῦ Εὐξείνου Πόντου, ἡ περί-φημη Σαμψούντα, κυκλώθηκε ἀπὸ τουρκικὸ στρατό. Ὁ τελά-λης διαλαλοῦσε σ’ ὅλους τοὺς δρόμους καὶ τὰ παραδρόμια τῆς πόλης μὲ στεντόρεια φωνὴ τὴ διαταγὴ τοῦ πασᾶ νὰ συνα-θροιστοῦν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ἀνεξαιρέτως στὴν κεντρικὴ πλα-τεῖα, γιὰ νὰ τοὺς μιλήσει. Ὅσοι παρουσιάστηκαν συνελήφθη-σαν καὶ φυλακίστηκαν στοὺς στρατῶνες, ἐνῷ τὴν ἴδια ὥρα οἱ Τοῦρκοι ἔμπαιναν στὰ σπίτια τῶν κρατουμένων Χριστιανῶν, τὰ λε-ηλατοῦσαν, ἅρπαζαν ὅ,τι μπο-ροῦσε νὰ μετακινηθεῖ, κι ὕστερα παρέδιδαν τὰ σπίτια στὴ φωτιά, πυρπολώντας καὶ ἀφανίζοντας καὶ ὅσους κρύβονταν σ’ αὐτά.

Κάποιοι ἀπὸ τοὺς φυλα-κισμένους στοὺς στρατῶνες ὑποχρεώθηκαν ἀμέσως, ὅπως ἦταν, χωρὶς ἄλλα ροῦχα, χωρὶς τρόφιμα, γέροντες καὶ γυναῖκες, λεχῶνες, βρέφη καὶ νήπια, νὰ πεζοποροῦν μές στὴ νύχτα καὶ τὸ δριμὺ ψῦχος, μ’ ἕνα λυσσα-σμένο βοριᾶ νὰ λυσσομανάει πάνω στὰ χιονοσκέπαστα βουνά, μὲ προορισμὸ τὸ ἐσωτερικὸ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, χιλιάδες χιλιόμε-τρα μακριά. Ἦταν μιὰ ὁδοιπορία προαποφασισμένου θανάτου. Σὲ λίγες ἡμέρες θὰ ἀκολουθοῦσαν τὴν ἴδια πορεία τοῦ χαμοῦ καὶ οἱ ὑπόλοιποι φυλακισμένοι στοὺς στρατῶνες Χριστιανοί.

Ἡ νεαρὴ Ὄλγα μὲ τὸ 6μηνο βρέφος της τυχαῖα βρέθηκε σ’ αὐτοὺς ποὺ παρέμειναν στοὺς στρατῶνες. Ἦταν μόνη μὲ τὸ παιδί της στὸν κόσμο. Στενοὺς

συγγενεῖς δὲν εἶχε. Ὁ πατέρας, ὁ ἀδελφὸς καὶ ὁ ἄντρας της εἶχαν στρατολογηθεῖ στὰ ἀμελὲ ταμπουρού, τὰ τάγματα κατανα-γκαστικῆς ἐργασίας, ὅπου ἀπὸ τὴ σκληρὴ δουλειά, τὸ λιγοστὸ φαΐ, τὸ κρύο, τὶς κακουχίες καὶ τὶς ἀρρώστιες λίγοι ἐπιβίωναν. Στὴν πραγματικότητα, ἦταν τάγ-ματα θανάτου τῶν Χριστιανῶν τῆς Ὀθωμανικῆς αὐτοκρατο-ρίας. Ἡ μάννα της εἶχε πεθάνει ἀπὸ τὸν καημό της λίγους μῆνες πρίν, μόλις ποὺ πρόλαβε νὰ δεῖ τὸ πρῶτο ἐγγονάκι. Αὐτὴ ἡ χαρὰ ὅμως δὲν ἀνέστρεψε τὸν μαρασμὸ τῆς ψυχῆς καὶ τὴν ὀδύ-νη της γιὰ τὸν βέβαιο χαμὸ τοῦ

παιδιοῦ της, τοῦ ἄντρα της καὶ τοῦ γαμπροῦ της. Ἔσβησε σὰν πληγωμένο πουλάκι, καὶ καλὰ ποὺ ἔφυγε νωρὶς καὶ γλίτωσε τὴ λαίλαπα ποὺ ἀκολούθησε.

Οἱ Χριστιανοὶ κρατούμενοι στοὺς στρατῶνες τῆς Ἁμισοῦ πέρασαν τὸ πρῶτο βράδυ σὲ μιὰ θανατερὴ ἀγωνία. Εἶχαν γίνει μάρτυρες ἀπὸ τὸν Ἀπρί-λιο ὣς τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1915 τῶν ἐκτοπισμῶν τῶν Ἀρμενίων, τότε ποὺ εἶχαν κατακλυσθεῖ οἱ δρόμοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἀπὸ χιλιάδες δύστυχα πλάσματα,

ποὺ βάδιζαν συνεχῶς, χωρὶς νὰ γνωρίζουν τὸν προορισμό τους, σκεπασμένα ἀπὸ πάνω ὣς κάτω μὲ σκόνη, μὲ πόδια πληγιασμένα ἀπ’ τὴν πεζοπορία, λογχιζόμενα καὶ παντοιοτρόπως κακοποιού-μενα ἀπὸ τοὺς τζανταρμάδες ποὺ τὰ συνόδευαν, ἐξαθλιωμέ-να, ἀξιοθρήνητα, χωρὶς τίποτε πάνω τους νὰ θυμίζει ἀνθρώπι-να ὄντα. Θυμοῦνταν τὶς ἱκεσίες τους πρὸς αὐτούς, τοὺς ὁμόθρη-σκούς τους Ποντίους. «Προσευ-χηθῆτε γιὰ μᾶς», παρακαλοῦσαν περνώντας ἀπὸ μπροστά τους μὲ μάτια ποὺ ἔσταζαν πόνο καὶ δάκρυ. Οἱ αἰχμάλωτοι τῆς Ἁμι-σοῦ ἤξεραν ὅτι τώρα εἶχε ἔρθει ἡ

σειρά τους. Τὸ σατανικὸ σχέδιο «ἡ Τουρκία γιὰ τοὺς Τούρκους», προέβλεπε καὶ τὴ δική τους ἐξό-ντωση.

Ὅλη νύχτα σιγομιλοῦσαν τουρτουρίζοντας ἀπὸ τὸ κρύο μές στοὺς στρατῶνες, ἀντάλλασ-σαν πληροφορίες καὶ γνῶμες, θρηνοῦσαν τοὺς συγγενεῖς καὶ φίλους τους ποὺ εἶχαν ἤδη ὑποχρεωθεῖ σὲ ὁδοιπορία θα-νάτου, καὶ τώρα, ἀπὸ τὴν πολλὴ ταλαιπωρία, θὰ ἔμοιαζαν μὲ τοὺς ἐκτοπισμένους Ἀρμενίους ποὺ ἔβλεπαν τὴν προηγούμενη χρο-

Ἡ μάννα

86

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

νιά. Κουβέντιαζαν γιὰ τὶς μετα-πτώσεις τῆς ζωῆς τὶς ἀπροσδό-κητες, σκέφτονταν μὲ σπαραγμὸ καὶ τὸ δικό τους αὔριο, ποὺ πρό-βαλλε ἀπειλητικὸ καὶ δυσοίωνο.

Τὰ παιδιὰ ὀσμίζονταν τὴ δυ-στυχία ποὺ πλανιόταν στὸ χῶρο, διαισθάνονταν τὴν ἀπόγνωση τῶν μεγάλων καὶ ξυπνοῦσαν κλαίγοντας. Ζητοῦσαν νερό, γά-λα, ψωμί. Περισσότερο ἔκλαιγε τὸ μωρὸ τῆς Ὄλγας, τὸ μόνο βυζανιάρικο μέσα σ’ αὐτὴ τὴν ἀπελπισμένη ὁμήγυρη. Ἡ μη-τέρα του, ἄσιτη καὶ διψασμένη τόσες ὧρες, δὲν κατέβαζε γάλα νὰ τὸ θηλάσει.

Λίγο πρὶν τὸ χάραμα, ὅταν τὸ σκοτάδι τῆς νύχτας ἦταν πιὸ βαθὺ κι οἱ φρουροί τους εἶχαν παραδοθεῖ σ’ ἕνα κουρασμέ-νο ὕπνο, μπῆκε κλεφτὰ ἕνας Τοῦρκος τζανταρμᾶς καὶ πλησί-ασε ἕναν ὀγδονταπεντάχρονο γέροντα. Ἐκεῖνος θεώρησε ὅτι ἦλθε ὁ χωροφύλακας νὰ τὸν πάρει ἔξω γιὰ ἐκτέλεση, σηκώ-θηκε μ’ ἐπισημότητα, ἔκανε τὸν σταυρό του καὶ σιγομουρμούρι-ζε λόγια προσευχῆς. Ὁ Τοῦρκος φρουρὸς ἔσκυψε στ’ αὐτί του καὶ τοῦ ψιθύρισε:

– Παπποῦ, δὲν μ’ ἀναγνώρι-σες; Ὁ δισέγγονός σου εἶμαι, ὁ Χαράλαμπος, τῆς ἐγγονῆς σου τῆς Μαρίας, ποὺ ζοῦμε στὴν Κρώμνη, κρυπτοχριστιανοί.

Ὁ γέροντας τὸν κοίταξε καλὰ καλὰ μὲ τὰ θολά, σβησμένα μά-τια του, ποὺ διὰ μιᾶς φωτίστη-καν.

– Παιδάκι μου, τὸν ἀγκάλια-σε. Αἷμά μου, ρίζα μου, ἐσένα δὲν θὰ γνωρίσω; Τί κάνει ἡ μάννα σου; πῶς εἶναι ἡ γιαγιά σου, ἡ κόρη μου ἡ Παρθένα; Ἐσὺ πῶς βρέθηκες ἐδῶ; Ἔγινες Τοῦρκος χωροφύλακας;

– Ναί, παπποῦ. Καὶ ἦλθα νὰ σᾶς σώσω, τοῦ σιγοψιθύρισε. Σὲ τρεῖς μέρες θὰ σᾶς ἐκτοπίσουν κι ἐσᾶς στὴν περιοχὴ τῆς Ἄγκυ-ρας. Στὸ δρόμο θὰ πεθάνουν οἱ

ἐνενῆντα ἀπὸ τοὺς ἑκατὸ ποὺ εἶστε σ’ αὐτὸ τὸ θάλαμο. Ἐσύ, παπποῦ, θὰ εἶσαι ἀπὸ τοὺς πρώ-τους. Δὲν θ’ ἀντέξεις τὸ κρύο, τὴν ἐξαντλητικὴ πορεία, τὶς βουρδουλιές, τὴν πεῖνα καὶ τὴ δίψα. Αὔριο θὰ ρίξω ναρκωτικὸ στὸ συσσίτιο τῶν φρουρῶν καὶ θὰ φύγουμε μέσ’ ἀπ’ τὰ βουνὰ γιὰ τὴν παραλία. Ἔχω εἰδοποι-ήσει καράβι νὰ μᾶς περιμένει. Θὰ μᾶς βγάλει στὴ Ρωσία, ὅπου ὑπάρχουν χιλιάδες Πόντιοι. Ἀπὸ κεῖ φεύγουμε γιὰ Ἑλλάδα.

Στὶς τρεῖς τὰ ξημερώματα τῆς ἑπόμενης, περίπου ἑκατὸ σκιὲς ξεγλιστροῦσαν σὰν τὰ φαντά-σματα ἀπὸ τὴ μιὰ πτέρυγα τῶν τουρκικῶν στρατώνων καὶ χώ-νονταν βιαστικὰ κάτω ἀπ’ τὸ ὠχρὸ σεληνόφως στὰ βαθύσκια κι ἄφεγγα δάση σὲ μιὰ ξεπνοϊ-σμένη πορεία ἐλπίδας πρὸς τὴν ἐλευθερία.

Ἡ Ὄλγα, νεαρὴ γυναίκα μὲ ἀκμαῖες δυνάμεις, σκληραγω-γημένη, περπατοῦσε βιαστικὰ ἀνάμεσα στοὺς πρώτους, παρ’ ὅλο τὸ βάρος τοῦ ἑξάμηνου βρέφους ποὺ κρατοῦσε στὴν ἀγκαλιά της. Πρὶν ξεκινήσουν, τὸ εἶχε θηλάσει. Εἶχε στύψει μὲ ὅλη της τὴ δύναμη τὰ στήθη της νὰ βγάλουν καὶ τὴν τελευταία σταγόνα γάλα, γιὰ νὰ χορτάσει

τὸ μωρὸ καὶ νὰ μὴν κλαίει καὶ προδώσει τὴν παρουσία τους. Τὶς πρῶτες τρεῖς ὧρες ἐκεῖνο κοιμόταν μακάριο στὴν ἀγκα-λιά της. Κάποια στιγμὴ ὅμως ξύπνησε, ἄρχισε νὰ μινυρίζει παραπονεμένο, ἐκείνη τό ’βαλε στὸ στῆθός της νὰ τὸ ξεγελάσει, ἀλλὰ τὸ βρέφος πεινοῦσε, καὶ σὲ λίγο ἄρχισε νὰ κλαίει γοερά.

– Κάν’ το ἀμέσως νὰ σωπά-σει, τὴν πρόσταξε αὐστηρὰ ὁ Χαράλαμπος. Ἂν μᾶς προδώσει τὸ κλάμα του, θὰ μᾶς περάσουν ὅλους ἀπὸ μαχαίρι.

Ἐκείνη τὸ κουνοῦσε πέρα δῶθε μὲ ἀγωνία. Τὰ χέρια της ἔτρεμαν, τὰ μάτια της εἶχαν δι-ασταλεῖ ἀπὸ τρόμο καὶ εὐθύ-νη. Ἔνιωθε νὰ τὴ σταυρώνουν. Ξύπνησαν καὶ τὰ μεγαλύτερα παιδιά, ἀλλὰ ὑπάκουσαν στὶς ἐναγώνιες ὁρμήνειες τῶν μανά-δων τους καὶ δὲν ἔβγαλαν ἄχνα. Μόνο τὸ βρέφος τῆς Ὄλγας ἐξακολουθοῦσε νὰ ταράζει τὴν παγωμένη σιγαλιὰ τοῦ δάσους.

– Πνίξ’ το, τῆς εἶπε ὁ Χαρά-λαμπος βλοσυρά. Θὰ πάρεις στὸ λαιμό σου ἑκατὸ ἀνθρώπους.

– Κάνε ὅ,τι σοῦ λέει, τὴν πρό-σταξαν σκληρὰ καὶ δυὸ τρεῖς ὥριμοι ἄνδρες. Ἀλλιῶς θὰ σ’ ἀφήσουμε ἐδῶ, στὸ δάσος, κι ἂν γλιτώσεις ἀπ’ τ’ ἀγρίμια, θὰ

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

87

σὲ βροῦν οἱ Τοῦρκοι, θὰ σὲ γλε-ντήσουν κι ὕστερα θὰ σὲ σκο-τώσουν μὲ βασανιστήρια. Θὰ κακοθανατίσεις.

Ἡ Ὄλγα πάγωσε στὸ ἄκου-σμα αὐτῶν τῶν σιδηρόηχων λό-γων, ποὺ σὰν καταρράκτες λέξε-ων ξεχύνονταν νὰ τὴν πνίξουν. Εἶχε ἀγκαλιάσει τὸ μωρό της μὲ τὰ δυό της χέρια καὶ τό ’σφιγγε στὸν κόρφο της, μὴν τυχὸν καὶ ἁπλώσει κανεὶς χέρι κακόβουλο πάνω του. Τὰ μάτια της ἀγριεμέ-να πετοῦσαν φωτιές. Περιέφε-ρε τὸ βλέμμα της στὰ πρόσωπα τῶν συμπατριωτῶν της, ποὺ τὴν εἶχαν περικυκλώσει σὰν χορὸς ἀρχαίας τραγῳδίας, μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ βρεῖ κάποιον συ-μπαραστάτη. Μάταιη ἡ ἐλπίδα. Ἔβλεπε μάτια σκιαγμένα, γεμάτα φόβο, ταραχὴ κι ἀγωνία, μάτια πανικόβλητα νὰ τὴν κοιτάζουν ἱκετευτικά, κι ἄλλα μάτια, παγε-ρά, ἄδεια ἀπὸ συναίσθημα, καὶ δίπλα μάτια ἀγριωπά, ἑρεβώδη, γεμάτα ἀπειλή. Κατανοοῦσε τὰ αἰσθήματά τους. Ἀπὸ τὴν ἀπό-φασή της κρεμόταν ἡ ζωὴ ἢ ὁ κακοθανατισμός τους.

Μιὰ ἡλικιωμένη, μακρινὴ συγγένισσά της τὴν πλησίασε περισσότερο κι ἅπλωσε τὰ χέρια της νὰ τῆς πάρει τὸ παιδί.

– Δῶσ’ το, κόρη μου, θὰ τὸ τακτοποιήσω ἐγώ. Προχώρα ἐσὺ μὲ τοὺς ἄλλους. Εἶσαι νέα, εἶσαι ὄμορφη, θὰ κάνεις πολλὰ παι-διά. Πρέπει νὰ ζήσεις.

– Ὄχι! ἀντήχησε ἀμέσως σὰν οὐρλιαχτὸ ἡ ἄρνηση τῆς Ὄλγας, ἐνῷ ἡ ψυχή της ἔσταζε αἷμα. Δὲν σκοτώνω τὸ παιδί μου. Ἀλλὰ οὔτε κι ἐσᾶς δὲν παίρνω στὸ λαιμό μου. Προχωρῆστε, εἶπε ἀποφασιστικά. Θὰ μείνω ἐδῶ.

Ἡ Ὄλγα δὲν μποροῦσε νὰ λειτουργήσει ὡς ἕνα περίκλειστο κέλυφος ἐγωκεντρισμοῦ. Εἶχε ἀρχοντικὴ ψυχή. Τῆς ἦταν ἀδια-νόητο νὰ θυσιάσει τοὺς ἄλλους.

Ἐκεῖνοι, μὲ τὸν πανικὸ στὴν ψυχή τους ἀπὸ τὸ συνεχόμε-

νο γοερὸ κλάμα ποὺ θὰ μπο-ροῦσε ν’ ἀποκαλύψει τὴν πα-ρουσία τους, δὲν περίμεναν νὰ τὸ ἀκούσουν δεύτερη φορά. Ἀπομακρύνθηκαν βιαστικά, ἀνακουφισμένοι, καὶ μόνο δυὸ τρεῖς ἄφησαν γιὰ λίγο τὴ σκέψη τους πίσω στὴν ἄγρια μοναξιὰ τῆς νεαρῆς μάννας μὲ τὸ βλαστό της καὶ ψιθύρισαν λόγια συμπό-νοιας, καθὼς ἔτρεχαν πρὸς τὴ σωτηρία.

Ἡ ἀπόλυτη ἐρημία τύλιξε τὴν Ὄλγα. Αἰσθάνθηκε σὰ νά ’ταν μόνη σ’ ὅλο τὸ σύμπαν. Οἱ ἦχοι τοῦ δάσους ἀντηχοῦσαν τρομα-κτικοί. Πάγωσε τὸ αἷμά της ἀπὸ ἕναν ἀρχέγονο φόβο. Περιπτυσ-σόταν, καταφιλοῦσε τὸ πολυ-αγαπημένο της σπλάγχνο, ποὺ εἶχε πιὰ ἀποκοιμηθεῖ ἀποκαμω-μένο, γιὰ νἀ ἀντλήσει κουράγιο. Ἡ ἀγάπη εἶναι τόσο δυνατὴ ὅσο κι ὁ θάνατος, κι ἐκείνη ἀπὸ ἀγά-πη εἶχε ἀπαρνηθεῖ τὸν ἑαυτό της.

Στὴ μοναχικὴ μάννα

Τί λόγια νά ’βρω γιὰ νὰ ὑμνήσω ἐσένα μάννα,ὅταν μονάχη μεγαλώνεις τὰ παιδιά σου;στὴν προσφυγιά, στὸ χωρισμὸ ἢ στὴν ὀρφάνιαμ’ αὐτοθυσία προστατεύεις τὰ μικρά σου.

Πατέρας τους καὶ μάννα ἐσὺτὸ γολγοθᾶ σου μόνη ἀνεβαίνεις.Ἡ πολιτεία δὲ σοῦ ἅπλωσε τὸ χέριοὔτε βραβεῖο σοὔδωσε κανείς.

Μονάχη στὸν ἀγῶνα, στὸ νυχτέρι,κέρδισες τὸ ΒΡΑΒΕΙΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ!Μαννούλα ἐσὺ μοναχική, μάννα βασανισμένη,ἡ κοινωνία σοῦ χρωστᾷ.

ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ!

ΠΟΠΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ

Σήκωσε ἕνα πρόσωπο καταφα-γωμένο ἀπὸ ἐσωτερικὴ ἀγωνία κι ἀτένισε μέσ’ ἀπ’ τὶς φυλλω-σιὲς τῶν πανύψηλων ἀειθαλῶν δέντρων τὸν ἔναστρο οὐρανό, ποὺ φαινόταν σὰ ν’ ἄχνιζε, γκρί-ζος, σχεδὸν λευκός, γαλήνιος καὶ μυστηριώδης, καὶ μ’ ὅλη τὴ δύναμη τῆς ὀδυνώμενης ψυχῆς της ἐξέπεμψε μιὰ προσευχή:

– Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέη-σόν με. Δικό Σου πλάσμα εἶμαι, Κύριε. Γενηθήτω μοι κατὰ τὸ θέλημά Σου.

Κάθισε κατάχαμα ἀκουμπι-σμένη στὸν κορμὸ ἑνὸς πελώ-ριου δέντρου, σφιχταγκάλιασε τὸ παιδί της καὶ περίμενε τὴν ἀπόκριση τοῦ Θεοῦ.

ΦΑΝΥ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΑΝΟΥ-ΜΑΝΩΛΟΠΟΥΛΟΥ

88

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

Πολύτιμη πηγὴ σοφῶν συμβουλῶν γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν μας εἶναι ἕνας μεγάλος Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας μας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος δὲν εἶχε βέ-βαια δικά του παιδιά· εἶχε ὅμως μεγάλη μόρφωση καὶ ἐμπειρία, καὶ μέσα ἀπὸ τὶς ἐπιστολὲς καὶ τὶς ὁμιλίες του μίλησε καθοδη-γούμενος ἀπὸ τὸ Ἅγιο Πνεῦμα μὲ τρόπο διαχρονικὸ καὶ ἀξιό-πιστο. Ὅλοι μας ἀξίζει νὰ ἀνα-τρέχουμε στὶς ὁδηγίες του, διό-τι, καίτοι ἔχουν κάποια ἡλικία, ἔχουν τὴν ἀξιοπιστία καὶ τὴν ἐγκυρότητα ποὺ χρειαζόμαστε ὡς πυξίδα στὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν μας.

Τὰ παιδιὰ εἶναι, μᾶς τονίζει ὁ ἅγιος, ὅπως τὸ μαλακὸ κε-ρί, ὅπως ἡ ζωγραφική, ὅπως τὸ μαργαριτάρι, ὅπως ἡ κατα-σκευὴ τῶν ἀγαλμάτων. Ἐμεῖς οἱ γονεῖς παίρνουμε τὴν πρώτη ὕλη καὶ γινόμαστε καλλιτέχνες, ζωγράφοι, ἀγαλματοποιοί, καὶ κατασκευάζουμε πολῖτες τῆς Οὐράνιας Βασιλείας. Χρειάζεται λοιπὸν μεγάλη προσοχὴ στὴν κατασκευὴ τῆς βασιλικῆς εἰκό-νας. Ἡ ψυχὴ τοῦ παιδιοῦ εἶναι πόλις καὶ ναὸς τοῦ Θεοῦ. Νὰ μὴ γίνει σπήλαιο λῃστῶν. Ἡ κα-τασκευή της χρειάζεται μεγάλη ἐπιμέλεια καὶ φροντίδα, καὶ ὁ γονιὸς ποὺ προσπαθεῖ ἔχει τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ, στὴν ἀντίθετη περίπτωση, ὁ ἀδιάφο-ρος τιμωρεῖται.

Ἔδωσε λοιπὸν ὁ Θεὸς ἐξου-σία στοὺς γονεῖς ἀπέναντι στὰ

τέκνα τους, ἀλλὰ τοὺς ἔδωσε καὶ ἀγάπη, ὥστε νὰ χρησιμο-ποιήσουν τὴν ἐξουσία τους, γιὰ νὰ τὰ ὁδηγήσουν στὴν ἀρετή. Πραγματικά, δὲν εἶναι μόνο ἡ ἐξασφάλιση τῶν βιοτικῶν ποὺ κάνει τὸν πατέρα, ἀλλὰ ἡ παι-δαγωγία, οὔτε ἡ κυοφορία ποὺ κάνει μιὰ γυναῖκα μητέρα, ἀλλὰ ἡ καλὴ ἀνατροφή. Γι’ αὐτὸ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶπε γιὰ τὴ χῆρα «εἰ ἐτεκνοτρόφησεν» (Α΄

Τιμ., ε΄ 10). Δὲν εἶπε «ἂν γέννη-σε παιδιά», ἀλλά «ἂν ἀνέθρεψε παιδιά». Τὸ ἕνα ὀφείλεται στὴ φύση, ἀλλὰ τὸ ἄλλο στὴν προ-αίρεση. Καὶ ἀφοῦ γράφει γιὰ τὴ γυναῖκα ὅτι «σωθήσεται διὰ τῆς τεκνογονίας», προσθέτει «ἐὰν μείνωσιν ἐν πίστει καὶ ἀγάπῃ καὶ ἁγιασμῷ μετὰ σωφροσύνης» (Α΄ Τιμ., β΄ 15), ποὺ σημαίνει: Τότε θὰ λάβει μεγάλη ἀμοιβή, ἂν τὰ παιδιὰ ποὺ γεννήθηκαν πα-

ραμείνουν στὴν πίστη καὶ στὴν ἀγάπη καὶ στὸν ἁγιασμό.

Ἐὰν λοιπὸν παρακινεῖς τὰ παιδιά σου, ἂν τὰ διδάσκεις, ἂν τὰ συμβουλεύεις, γιὰ τὴ φρο-ντίδα σου αὐτὴ σὲ περιμένει μεγάλη ἀνταμοιβή. Τὰ παιδιὰ θὰ γίνουν ἀποδεκτὰ στὴν κοι-νωνία, ἀλλὰ κυρίως ἀγαπητὰ στὸν Θεό. Θὰ μάθουν νὰ ἄρχο-νται, νὰ ἐξουσιάζουν τὶς ἐπιθυ-μίες τους, νὰ εἶναι φιλόστοργα,

οἰκονόμα, νὰ ἀπεχθάνονται τὴν πολυτέλεια, θὰ εἶναι καλοὶ δι-αχειριστὲς τῆς περιουσίας τους καὶ τῶν ὑποθέσεών τους. Στὴν ἀντίθετη περίπτωση, θὰ μᾶς συμβεῖ αὐτὸ ποὺ ἔπαθε ὁ πρε-σβύτης Ἠλεί, ποὺ δὲν διόρθω-σε ὅπως ἔπρεπε τὰ ἐλαττώμα-τα τῶν παιδιῶν του. Ἐκεῖνος ὁ γέροντας, ἐπειδὴ ἦταν πολὺ ἐπιεικής, τιμωρήθηκε στὸ τέλος κι αὐτὸς μαζὶ μὲ ἐκεῖνα.

Ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν

Ἀνατρέφοντας τὰ παιδιά μας

K

KΕἶναι σημαντικὸ νὰ παρατηρήσουμε ὅτι οἱ ὁδη-

γίες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀπευθύνονται στοὺς γονεῖς καὶ ὄχι στὰ παιδιά, ἀντίθετα μὲ τὴ δική μας μεθοδολογία, ποὺ βά-ζει στὸν στόχο τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς διόρθω-σης τὸ παιδὶ καὶ ὄχι τοὺς ἑαυτούς μας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης προσπαθεῖ νὰ φέρει ἐμᾶς στὸν σωστὸ

δρόμο, καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα θεωρεῖ αὐτονόητη, ἢ ἐν πάσῃ περιπτώσει ἀνετώτερη, τὴ συμπό-

ρευση τῶν παιδιῶν μας.«Ο

ΚΟ

ΣΜ

ΟΣ

ΤΗ

Σ Ε

ΛΛ

ΗΝ

ΙΔΟ

Σ»

- Μ

ΑΙΟ

Σ -

ΙΟ

ΥΝ

ΙΟΣ

2

01

5 -

60

9

89

Ὡς πρὸς τὸν τρόπο λέγει: «Καὶ οἱ πατέρες μὴ παροργίζετε τὰ τέκνα ὑμῶν, ἀλλ’ ἐκτρέφετε αὐτὰ ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσίᾳ Κυρίου» ( Ἐφεσ., στ΄ 4). Μὴν τὰ παροργίζετε, ὅπως αὐτοὶ ποὺ τὰ ἀποκληρώνουν καὶ τὰ ἀπορρίπτουν καὶ τὰ ἐνοχλοῦν ὑπερβολικά, σὰν νὰ μὴν εἶναι ἐλεύθεροι, ἀλλὰ δοῦλοι. Καὶ γιὰ τὰ παιδιὰ λέει: «Τὰ τέκνα ὑπακούετε τοῖς γονεῦσιν ὑμῶν ἐν Κυρίῳ» ( Ἐφεσ., στ΄ 1). Δη-λαδή, τὰ παιδιὰ νὰ ὑπακούουν στοὺς γονεῖς τους σ’ αὐτὰ ποὺ οἱ γονεῖς δὲν ἔρχονται ἀντιμέ-τωποι μὲ τὸν Θεό. Εἶναι σημα-ντικὸ νὰ παρατηρήσουμε ὅτι οἱ ὁδηγίες τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἀπευθύνο-νται στοὺς γονεῖς καὶ ὄχι στὰ παιδιά, ἀντίθετα μὲ τὴ δική μας μεθοδολογία, ποὺ βάζει στὸν στόχο τῆς διδασκαλίας καὶ τῆς διόρθωσης τὸ παιδὶ καὶ ὄχι τοὺς ἑαυτούς μας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης προσπαθεῖ νὰ φέρει ἐμᾶς στὸν σωστὸ δρόμο, καὶ ἀπὸ κεῖ καὶ πέρα θεωρεῖ αὐτονόητη, ἢ ἐν πάσῃ περιπτώσει ἀνετώτερη, τὴ συμπόρευση τῶν παιδιῶν μας.

Ἂς μιλήσουμε γιὰ τὴ σχέση τῶν παιδιῶν μὲ τὰ χρήματα. Νὰ μὴν μαθαίνουμε στὰ παιδιὰ ὅτι

ἡ χρηματικὴ περιουσία εἶναι σπουδαῖο πρᾶγμα. Ἀπὸ αὐτὴ τὴν περιουσία προέρχονται οἱ παράλογες ἡδονὲς καὶ ἀπολαύ-σεις καὶ ἀμέτρητα κακά, ὅταν

πέσει σὲ χέρια ποὺ δὲν ξέρουν νὰ τὴ διαχειρισθοῦν. Θὰ ρω-τήσει τώρα κάποιος: Πρέπει ἡ οἰκογένεια νὰ βιώσει τὴ στέρη-ση ἀπὸ τὴν ἀφιλοκέρδεια τῶν γονιῶν; Θὰ βιώσει καὶ τὴ στέρη-ση, θὰ βιώσει καὶ τὴν ἐπάρκεια, ὅταν θὰ δώσει ὁ Θεός. Καὶ τὰ παιδιὰ θὰ τὸ θυμοῦνται καὶ ἡ ἐμπειρία αὐτὴ θὰ τὰ στηρίξει στὶς δικές τους οἰκογενειακὲς

δυσκολίες νὰ μὴν ἐργασθοῦν μὲ ἄνομα μέσα, γιὰ νὰ πλουτί-σουν, τὰ δὲ χρήματα, ἐφόσον βγῆκαν μὲ τὴν εὐκολία τοῦ Θεοῦ, θὰ διατεθοῦν καὶ μὲ τὸν

τρόπο ποὺ Αὐτὸς ὁρίζει.Ὡς πρὸς τὰ ἀναγνώσματα

τῶν παιδιῶν μας, ὅλοι γνωρί-ζουμε τὴν ἐπιθυμία τῶν γονιῶν νὰ μάθουν τὰ παιδιὰ γραφὴ καὶ ἀνάγνωση, ἂν εἶναι δυνατὸν ἀπὸ τὸ νηπιαγωγεῖο. Βάζουμε παιδάκια νηπιακῆς ἡλικίας νὰ μετροῦν, νὰ διαβάζουν, νὰ μα-θαίνουν Ἀγγλικὰ καὶ Κινεζικά, ὑπολογιστές, μουσική, καλλιτε-χνικά, καὶ καμαρώνουμε δημο-σίως ἐπιδεικνύοντας τὶς δυνα-τότητές τους. Δὲν θὰ σχολιάσω τώρα τὸ πῶς μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ καταστρέφουμε αὐτὴ τὴν ἡλικία μὲ τὴ ματαιοδοξία μας, καὶ τὰ παιδιὰ τὰ ἐγκαταλείπουν ὅλα, μαζὶ καὶ μᾶς, 10 χρόνια ἀργό-τερα.

Θὰ ποῦμε καὶ κάτι ἄλλο. Ὅτι, μόλις τὸ παιδί μας μάθει νὰ ἐπικοινωνεῖ προφορικὰ καὶ γραπτά, δηλαδὴ μάθει γραφὴ καὶ ἀνάγνωση, ἐμπιστευόμαστε αὐτή του τὴν ἱκανότητα στὴ δι-κή του κρίση καὶ στὴν κρίση διαφόρων ἀνευθύνων. Λογῆς

K

KἊν πιστεύουμε ὅτι ἡ πραγματικὴ χαρά, εἰρήνη καὶ εὐτυχία ὑπάρχει μόνο στὸν Χριστό, γιατί

δὲν χαμηλώνουμε λίγο τὸν πῆχυ τῆς κοσμικῆς ἐπιστημονικῆς προοπτικῆς τῶν παιδιῶν μας ἤ, ἐν πάσῃ περιπτώσει, ἀφοῦ κατακτήσουμε τοὺς μορφωτικοὺς στόχους ποὺ θέτουμε, γιατί δὲν ἀναγνωρίζουμε ὅτι αὐτοὶ εἶναι σχετικοί, ὥστε

νὰ ἐπιζητήσουμε καὶ τὴν πνευματικὴ μελέτη καὶ παιδεία;

90

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

λογῆς ἱστορίες μὲ μάγους καὶ μάγισσες, μυθολογία, φαντα-στικὲς ἀρρωστημένες ἀνοησίες διαστημικοῦ ἢ πνευματιστικοῦ περιεχομένου, κοινωνικὰ περι-οδικὰ μὲ καλλιτεχνικὰ κουτσο-μπολιὰ καὶ τέλος τὸ χάος τοῦ Ἴντερνετ γίνονται τὰ προσφιλῆ τους ἀναγνώσματα καὶ οἱ πνευ-ματικοί τους ἐμπνευστές.

Πῶς μᾶς συμβουλεύει στὸ θέμα αὐτὸ ὁ ἅγιος Ἰωάννης; Ἂς φροντίσουμε ἀπὸ νωρὶς τὸ παιδάκι νὰ ἐξοικειωθεῖ μὲ τὶς διηγήσεις τῆς Καινῆς καὶ τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης, καὶ προο-δευτικὰ μὲ ὅλο τὸν πνευματικὸ πλοῦτο τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τοὺς Ψαλμούς, τοὺς Βίους τῶν Ἁγί-ων, τὶς προσευχὲς κτλ.

Στὴν ἀρχὴ ὁ γονιὸς τοῦ δι-ηγεῖται μιὰ ἱστορία ἀπέξω ἢ μὲ τὴ βοήθεια ἑνὸς βιβλίου. Τὴν ἱστορία μπορεῖ νὰ τὴ διανθίσει μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ γίνεται συναρπαστική, ἐνῷ στὸ τέλος δίνει ἕνα μήνυμα στὸ παιδὶ γιὰ τὸ πῶς νικᾷ τὸ καλὸ καὶ δι-καιώνεται αὐτὸς ποὺ στηρίζει τὶς ἐλπίδες του στὸν Θεό. Ἂς ποῦμε γιὰ παράδειγμα τὴν ἱστο-ρία τοῦ Ἰωσήφ. Συνεχίζουμε δί-νοντάς του νὰ διαβάσει καὶ μό-νο του μικρὲς ἱστορίες, θαύματα τοῦ Χριστοῦ, ἐπίκαιρες ἱστορίες τὰ Χριστούγεννα καὶ τὸ Πάσχα, προσευχητάρι γιὰ παιδιὰ καὶ πραγματικὲς ἱστορίες-θαύματα τῆς ζωῆς τῶν χριστιανῶν.

Προοδευτικὰ τὸ παιδὶ ὁδη-γεῖται στὴ χρήση ὅλων τῶν πνευματικῶν βιβλίων τῆς Ἐκκλησίας μας, μελετᾷ καὶ προ-σεύχεται καὶ ἀποκτᾷ ὡριμότητα ὡς πρὸς τὴν πίστη του, τὰ δόγ-ματα τῆς Ἐκκλησίας, ξεχωρίζει τὴν αἵρεση, ἀντιμετωπίζει τὶς ἰδεολογικὲς προκλήσεις καὶ πα-ρανοήσεις, καθρεφτίζεται στὸν καθρέφτη τῆς ζωῆς τῶν ἁγίων, ταπεινώνεται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ

καὶ τοῦ πνευματικοῦ, χτίζει τὴ ζωή του μὲ θεμέλιο τὸν Χριστό, ἐφαρμόζοντας τοὺς λόγους Του στὶς δικές του, προσωπικὲς συνθῆκες. Ποιὸ μεγαλύτερο σχολεῖο γιὰ τὴ ζωὴ ὑπάρχει ἀπὸ τὸ Ψαλτῆρι καὶ ποιὰ μεγαλύτε-ρη παρηγοριὰ ἀπὸ τὰ Εὐαγγέ-λια καὶ τὶς Ἐπιστολές;

Ἐγώ, ποὺ χαίρομαι, ὅταν μ’ ἐρωτοῦν «Τί κάνουν τὰ παιδιά σας;», νὰ τοὺς λέγω, εἶναι φοι-τητὲς ἐδῶ καὶ ἐκεῖ, ἢ κάνουν αὐτὸ τὸ μεταπτυχιακὸ καὶ ἔχουν αὐτὲς τὶς ἱκανότητες, καὶ ὅταν ἦταν μικρά, τοὺς ἔσβηνα τὰ γράμματα, ἅμα ἦταν κακογραμ-μένα, καὶ πίεζα φροντιστὲς καὶ δασκάλους νὰ τὰ προσέξουν, ἀναρωτιέμαι, ὅταν εἶμαι μό-νη μου, κάποιες φορές: Τώρα ποιὸς εὐαρεστεῖται ἀπὸ αὐτὴ τὴ μονόπλευρη παιδεία ποὺ τοὺς ἔδωσα; Λέγω στὸν ἑαυτό μου: Αὐτὴ ἡ ἐφήμερη γνώση ποὺ ζήτησες ἀπὸ τὰ παιδιά σου καὶ ἐκτιμᾷ ἡ κοινωνία μας, ποὺ γιὰ νὰ τὴν ἀποκτήσουν δαπάνησαν

τόσα χρόνια καὶ ὑπέστησαν τό-σες θυσίες μαζὶ μὲ τοὺς γονεῖς, ἄξιζε τὸν κόπο; Θὰ τοὺς δώσει ἀπὸ μόνη της χαρὰ καὶ πληρό-τητα στὴ ζωή τους;

Ἂν πιστεύουμε ὅτι ἡ πραγ-ματικὴ χαρά, εἰρήνη καὶ εὐτυ-χία ὑπάρχει μόνο στὸν Χριστό, γιατί δὲν χαμηλώνουμε λίγο τὸν πῆχυ τῆς κοσμικῆς ἐπιστη-μονικῆς προοπτικῆς τῶν παι-διῶν μας ἤ, ἐν πάσῃ περιπτώ-σει, ἀφοῦ κατακτήσουμε τοὺς μορφωτικοὺς στόχους ποὺ θέτουμε, γιατί δὲν ἀναγνωρί-ζουμε ὅτι αὐτοὶ εἶναι σχετικοί, ὥστε νὰ ἐπιζητήσουμε καὶ τὴν πνευματικὴ μελέτη καὶ παιδεία; Καὶ τὸ λέγω αὐτὸ μὲ τὴν ἔννοια ὅτι, κι ἂν γίνω ὁ σοῦπερ μη-χανικὸς ἢ ὁ εἰδικὸς ἰατρὸς ἢ ὁ βαθὺς μελετητὴς θεολόγος ἢ ὁ ἐπιτυχημένος ἔμπορος, δὲν εἶμαι τίποτα, ἂν ὁ Θεὸς δὲν εὐαρεστεῖται μὲ τὴ ζωή μου, καὶ εὐτυχία πραγματικὴ δὲν θὰ γνωρίσω.ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΑΚH

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

91

Ὁ Κύριός μας κατὰ τὴν τριετῆ δημόσια δρά-ση Του πολλὲς φορὲς χρησιμοποίησε εἰκόνες καὶ παραδείγματα ἀπὸ τὸν φυτικὸ καὶ ζωϊκὸ κόσμο, γιὰ νὰ διδά-ξει τοὺς ἀκροατές Του καὶ νὰ τονίσει ἀλήθειες ποὺ θὰ ἔπρε-πε νὰ θυμοῦνται στὴ ζωή τους ὄχι μόνο ἐκεῖνοι, ἀλλὰ καὶ οἱ χριστιανοὶ κάθε ἐποχῆς. Δὲν θε-ωροῦμε, λοιπόν, ἀνεπίτρεπτη τὴν ἁλίευση εἴδησης ποὺ ἔχει σχέση μέ... ποντικούς. Δημοσι-

εύτηκε στὸ περιοδικὸ Celebral Cortex τῆς 4ης Δεκεμβρίου τοῦ παρελθόντος ἔτους καὶ ἀναφέ-ρεται σὲ ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ποὺ πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὴν Dr Gabriella Gobbi, ψυχίατρο, καθηγήτρια στὸ Πανεπιστήμιο McGill τοῦ Μόντρεαλ. Εἶναι ἡ πρώτη ἔρευνα ποὺ συνδέει τὴν ἀπουσία τοῦ πατέρα μὲ ἐπιπτώ-σεις στὴν κοινωνικὴ συμπερι-φορὰ τῶν παιδιῶν, καὶ ἐπιπλέ-ον συσχετίζει τὴν ἀπουσία τοῦ

πατέρα μὲ φυσικὲς ἀλλαγὲς στὸν ἐγκέφαλό τους.

Παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι στὴν ἔρευνα χρησιμοποιήθηκαν ποντικοὶ Καλιφόρνιας, τὰ εὑρή-ματα θεωροῦνται ἰδιαίτερα ση-μαντικὰ γιὰ τοὺς ἀνθρώπους, λέει ἡ ἐρευνήτρια, «διότι αὐτοὶ οἱ ποντικοὶ εἶναι μονογαμικοί, ὅπως συμβαίνει καὶ σὲ ἀνθρώ-πους, καὶ ἀνατρέφουν τοὺς ἀπογόνους τους ἀπὸ κοινοῦ». Ἡ ἐρευνήτρια καὶ ἡ ὁμάδα της συνέκριναν τὴν κοινωνικὴ συ-

μπεριφορὰ καὶ τὴ δομὴ τοῦ ἐγκεφάλου τῶν ποντικῶν ποὺ μεγάλωσαν μὲ τοὺς δύο γονεῖς μὲ ἐκεῖνα τῶν ποντικῶν ποὺ μεγάλωσαν μόνο μὲ τὴ μητέρα τους, χωρὶς δηλαδὴ τὴν ὕπαρ-ξη τοῦ πατέρα. Οἱ ποντικοὶ ποὺ μεγάλωναν χωρὶς τὸν πατέρα παρουσίαζαν μὴ ὁμαλὲς κοινω-νικὲς ἀλληλοεπιδράσεις. Εἶχαν μεγαλύτερη ἐπιθετικότητα, ποὺ ἦταν πιὸ ἔντονη στὰ θηλυκά, τὰ ὁποῖα ἔδειχναν μεγαλύτερη

εὐαισθησία σὲ διεγερτικὰ φάρ-μακα.

Δυστυχῶς, παρόμοιες συ-μπεριφορὲς παρατηροῦνται καὶ στὰ παιδιὰ ποὺ μεγαλώνουν χωρὶς πατέρα. Ἡ ψυχίατρος Dr Gobbi εἶναι κατηγορηματική: «Τὰ παιδιὰ ποὺ μεγαλώνουν χωρὶς πατέρα ἔχουν δείξει ὅτι ἔχουν αὐξημένο κίνδυνο γιὰ ἀποκλίνουσα συμπεριφορά. Εἰδικώτερα τὰ κορίτσια ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι διατρέχουν με-γαλύτερο κίνδυνο γιὰ κατάχρη-ση οὐσιῶν. Αὐτὸ ἀποδεικνύει ὅτι οἱ ποντικοί (τοῦ πειράματος) εἶναι ἕνα καλὸ μοντέλο γιὰ τὴν κατανόηση τοῦ πῶς προκύ-πτουν αὐτὲς οἱ ἐπιδράσεις στὸν ἄνθρωπο».

Ἐπίσης, ἡ ἴδια ἐρευνητικὴ ὁμάδα ἐντόπισε στοὺς ποντι-κοὺς χωρὶς πατέρα ἐλλείψεις στὸν προμετωπιαῖο φλοιὸ τοῦ ἐγκεφάλου, ποὺ βοηθᾷ στὸν ἔλεγχο τῆς κοινωνικῆς καὶ γνω-στικῆς δραστηριότητας, ἡ ὁποία συνδέεται μὲ ἐλλειμματικὲς συ-μπεριφορές. Ἐπιβεβαιώνεται ἔτσι μὲ τρόπο ἐπιστημονικὸ πό-σο σημαντικὴ εἶναι ἡ παρουσία τοῦ πατέρα γιὰ τὴ βιολογικὴ καὶ ψυχολογικὴ ὁλοκλήρωση τῆς προσωπικότητας τοῦ παιδιοῦ!

Ἡ πατρικὴ ἀγάπη ἔχει ἐξ ἴσου, ἂν ὄχι μεγαλύτερη, ἐπιρ-ροὴ στὴν προσωπικότητα ἑνὸς ἀτόμου σὲ σχέση μὲ τὴ μητρική, σύμφωνα μὲ τὴ μελέτη τοῦ κα-θηγητῆ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Connecticut τῶν ΗΠΑ Ronald

Ἡ ψυχίατρος Dr Gobbi εἶναι κατηγορηματική: «Τὰ παιδιὰ ποὺ μεγαλώνουν χωρὶς πατέρα

ἔχουν δείξει ὅτι ἔχουν αὐξημένο κίνδυνο γιὰ ἀποκλίνουσα συμπεριφορά. Εἰδικώτερα τὰ κο-ρίτσια ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι διατρέχουν μεγαλύτε-

ρο κίνδυνο γιὰ κατάχρηση οὐσιῶν. K

K

Καταμάθετε... Ἡ καταλυτικὴ σημασία

τῆς παρουσίας τοῦ πατέρα

92

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

Rohner. Ἀναλύοντας τὰ ἀπο-τελέσματα 36 μελῶν ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο, στὶς ὁποῖες συμμε-τεῖχαν 10.000 ἄτομα, σχετικὰ

μὲ τὴν ἐπίδραση τῆς γονικῆς ἀπόρριψης καὶ ἀποδοχῆς στὴ διαμόρφωση τῆς προσωπικό-τητας τοῦ ἀτόμου, διαπίστωσε ὅτι τὰ παιδιὰ ποὺ ἀπορρίπτονται ἀπὸ τοὺς γονεῖς ἔχουν τὴν τάση νὰ αἰσθάνονται πιὸ ἀνήσυχα, πιὸ ἀνασφαλῆ, νὰ εἶναι πιὸ ἐπι-θετικὰ καὶ ἐχθρικὰ πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ δύσκολα νὰ δημι-ουργοῦν σχέσεις ἐμπιστοσύνης μὲ τοὺς ἐνηλίκους, καὶ ἀργότε-ρα διστάζουν νὰ προχωρήσουν σὲ δική τους οἰκογένεια.

Ἐπιπλέον, ὁ καθηγητὴς Rohner διαπιστώνει ὅτι ὑπάρ-χουν αὐξανόμενες ἐνδείξεις στὸν τομέα τῆς Ψυχολογίας καὶ τῆς Νευροεπιστήμης ποὺ δεί-χνουν ὅτι οἱ περιοχὲς τοῦ ἐγκε-φάλου ποὺ ἐνεργοποιοῦνται, ὅταν οἱ ἄνθρωποι νιώθουν ὅτι ἀπορρίπτονται, εἶναι οἱ ἴδιες περιοχὲς ποὺ ἐνεργοποιοῦνται, ὅταν οἱ ἄνθρωποι βιώνουν σωματικὸ πόνο. Σὲ ἀντίθεση ὅμως μὲ τὸν σωματικὸ πόνο, οἱ ἄνθρωποι μπορεῖ νὰ βιώνουν ψυχολογικὰ τὸν συναισθημα-τικὸ πόνο τῆς ἀπόρριψης ξανὰ καὶ ξανὰ γιὰ πολλὰ χρόνια.

«Τὰ παιδιὰ καὶ οἱ ἐνήλικες παντοῦ –ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς δι-αφορὲς στὴ φυλή, στὸν πολι-τισμὸ καὶ στὸ φῦλο– τείνουν νὰ

ἀντιδροῦν μὲ τὸν ἴδιο ἀκριβῶς τρόπο, ὅταν ἀντιλαμβάνονται ὅτι ἀπορρίπτονται ἀπὸ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι τους φροντίζουν καὶ

ἀπὸ ἄλλα πρόσωπα ποὺ συνδέ-ονται μαζί τους». Εἶναι δήλωσή του ποὺ δὲν ἀφήνει περιθώρια παρερμηνείας.

Ἀλλά «κραταιὰ ὡς θάνατος ἡ ἀγάπη» ( Ἆσμα Ἀσμάτων, 8.6), ἀντηχεῖ ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ ὑπενθυμίζει καὶ στοὺς δύο γο-νεῖς ὅτι μόνο ἡ ἀγάπη τους, ἰδιαίτερα ὅταν εἶναι ἀπότοκος τῆς δικῆς Του ἀγάπης, μπορεῖ νὰ περιτειχίσει τὶς ψυχὲς τῶν παιδιῶν τους καὶ νὰ σταθεῖ ἀνύσταχτος βιγλάτορας στοὺς ποικιλόμορφους ἐχθροὺς καὶ στὰ κάθε λογῆς καὶ φύσεως τρωκτικὰ ποὺ γυροφέρνουν τὸ κάστρο καὶ τὶς ἀμπαρωμένες πύλες αὐτῆς τῆς πολύτιμης ἀγά-πης μήπως καὶ βροῦν ἀφύλα-κτη κάποια Κερκόπορτα καὶ τὸ ἁλώσουν. Μὴ γένοιτο, Κύριε!

Α.Γ.

K

KΤὰ παιδιὰ ποὺ ἀπορρίπτονται ἀπὸ τοὺς γονεῖς

ἔχουν τὴν τάση νὰ αἰσθάνονται πιὸ ἀνήσυ-χα, πιὸ ἀνασφαλῆ, νὰ εἶναι πιὸ ἐπιθετικὰ καὶ ἐχθρικὰ πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ δύσκολα νὰ δημιουργοῦν σχέσεις ἐμπιστοσύνης μὲ τοὺς

ἐνηλίκους, καὶ ἀργότερα διστάζουν νὰ προχω-ρήσουν σὲ δική τους οἰκογένεια.

Πορεία

Πάντα μ’ ἀρέσανε οἱ ἀνοιχτοὶ δρόμοι...Ὀνειρευόμουνα μιὰ πορεία σὲ ἰσιάδα...ξένοιαστα νὰ περπατῶ.Νὰ περπατῶ... Νὰ περπατῶ...Νὰ περπατῶ καὶ νὰ χαίρομαι.Ἄφταστες μοῦ φαινόντανε οἱ κορυφογραμμές,κι ἂς δίψαγα τὶς κορυφές– ἀνεμπόδιστη ποὺ ἔχουνε τὴ θέα...Γεννήθηκα γιὰ νὰ διψῶ τὶς κορυφές...

Ἡ καθημερινότητα μοῦ ἔκλεψεκάθε δυνατότητα γι’ αὐτές...Κι ἀνοίξανε οἱ ἐσωτερικὲς διαδρομές..................................................Κι ὁ δρόμος, ἀχαλίκωτος, πνιγμένος ἀπὸ τὰ δάκρυά μου,ἴδιος κορδέλα στὸ ξετύλιγμά της,ἁπλώθηκε μπροστά μου...Καὶ γίνανε χάρισμά μου οἱ κορυφογραμμές...Καὶ γίνανε δικές μου οἱ κορυφές...

Ε.Μ.

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

- 6

09

93

Πρωταθλητὲς Εὐρώπης τὰ Ἑλληνόπουλα στὸν τζόγο!!!

Σὲ πρόσφατο δημοσίευμα ἐφημερίδας, ἔρευνα κα-τατάσσει τὴν πατρίδα μας πρώτη ἀνάμεσα σὲ ἑπτὰ ἄλλες εὐρωπαϊκὲς στὸν ἐφηβικὸ τζόγο. Ἡ ἔρευνα συντονίστηκε ἀπὸ τὴ Μονάδα Ἐφηβικῆς Ὑγείας τῆς Β΄ Παιδιατρικῆς Κλινικῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν στὸ Νοσοκομεῖο Παίδων « Ἀγλαΐα

Κυριακοῦ». Σύμφωνα μὲ τὰ πο-ρίσματα τῆς παραπάνω ἔρευνας, ποσοστὸ 7,9% τῶν Ἑλληνόπου-λων γενικά, καὶ 21,8% ὅσων ἀπὸ αὐτὰ ἔχουν ἡλικία 14 ἕως 17 ἐτῶν, τζογάρουν στὸ διαδί-κτυο καὶ σὲ σπίτια ἢ παράνομες λέσχες. Ἐνδεικτικὰ ἀναφέρουμε ὅτι στὴ δεύτερη θέση βρίσκεται ἡ Ρουμανία.

Τὸ φαινόμενο εἶναι ἰδιαίτερα ἀνησυχητικό, ἐπειδὴ συσχετί-ζεται μὲ ψυχοκινητικὴ δυσλει-τουργία, βίαιη συμπεριφορά, καταθλιπτικὸ συναίσθημα, ἄγχος, κοινωνικὴ φοβία καὶ δι-αδικτυακὲς συμπεριφορὲς ἐξάρ-τησης. Δυστυχῶς τὰ παιδιὰ καὶ οἱ ἔφηβοι ποὺ τζογάρουν στὸ διαδίκτυο κινδυνεύουν νὰ ἐμφα-νίσουν e-ἐξάρτηση.

Ὁ τζόγος γιὰ τοὺς νέους εἶναι ὁ ἀπὸ μηχανῆς θεός, ὁ εὔκολος τρόπος νὰ βγάζουν χρήματα. Καὶ ἐνῷ τὰ τυχερὰ παιχνίδια ἀπαγο-

ρεύονται στοὺς ἀνηλίκους, ὁ νό-μος στὴν πράξη ἀναιρεῖται στὸ διαδίκτυο, ἀφοῦ ἐκεῖ μπορεῖς νὰ δηλώσεις ὅποια ἡλικία θέλεις.

Παράλληλα, τὰ τηλεοπτικὰ καὶ διαδικτυακὰ διαφημιστικὰ μηνύματα παρουσιάζουν τὸν τζόγο ὡς κάτι φυσιολογικό, πα-ρασύροντας τὰ παιδιὰ καὶ τοὺς νέους.

Χαρακτηριστικὴ εἶναι ἡ μαρ-τυρία-σὸκ τοῦ Κώστα Π., μα-θητῆ Γυμνασίου, ποὺ μιλᾷ γιὰ τὸν φίλο του Γιῶργο, ὁ ὁποῖος

λάμβανε καθημερινὰ πολλὲς διαδικτυακὲς προσκλήσεις ἀπὸ διάφορες ἠλεκτρονικὲς σελίδες, γιὰ νὰ παίξει πόκερ. Ἔτσι ἄρχισε νὰ παίζει δοκιμαστικά, καὶ κατό-πιν ἤθελε νὰ παίζει κάθε μέρα, ποντάροντας ὁλοένα περισσότε-ρα χρήματα. Ὁ Κώστας φοβᾶται πὼς ὁ φίλος του θὰ χάσει πολλὰ χρήματα. Μὰ τὸ χειρότερο εἶναι πὼς χάνει τὰ ὡραιότερα χρόνια σ’ ἕνα ἐπικίνδυνο «χόμπυ».

Ὅλοι οἱ γονεῖς ἔχουμε μεγά-λη εὐθύνη γιὰ τὰ παιδιά μας. Πρέπει νὰ τὰ ἐπιβλέπουμε κατὰ τὴ χρήση τοῦ Internet καὶ νὰ μὴν ἐφησυχάζουμε, διότι ἐλλο-χεύουν πολλὲς παγίδες. Μπορεῖ δὲ ἀκόμη καὶ ἡ ἁπλῆ ψυχαγω-γία νὰ καταλήξει σὲ πάθος, ποὺ θὰ τὰ συνοδεύει σ’ ὅλη τους τὴ ζωή.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΔΟΓΑΝΗ

K

KΣὲ πρόσφατο δημοσίευμα ἐφημερίδας, ἔρευνα κατατάσσει τὴν πατρίδα μας πρώτη ἀνάμεσα σὲ

ἑπτὰ ἄλλες εὐρωπαϊκὲς στὸν ἐφηβικὸ τζόγο.

94

«Ο Κ

ΟΣ

ΜΟ

Σ Τ

ΗΣ

ΕΛ

ΛΗ

ΝΙΔ

ΟΣ

» -

ΜΑ

ΙΟΣ

- Ι

ΟΥ

ΝΙΟ

Σ

20

15

Προσκύνημα στὸν Ἅγιο Λουκᾶ

Ὅταν τὸ κρουαζιερόπλοιο πλεύρισε στὸ λιμάνι τῆς Σεβαστουπόλεως στὴν Κριμαία, τὰ συναισθήματά μου ἦταν ἀνάμεικτα: