01 coastal erosion 6 provinces

ศนยประชมนานาชาตฉลองศรราชสมบตครบ 60 ป

มลนธศกษาทางไกลผานดาวเทยม รวมกบ มหาวทยาลยสงขลานครนทร

1

การจดการภยพบตธรรมชาตในภาคใตของประเทศไทย

เอกสารสวนท 1/3 การกดเซาะชายฝงทะเลดานอาวไทย

นายอดลย เบญนย สถานวจยสารสนเทศภมศาสตร คณะการจดการสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร

นายพยอม รตนมณ ภาควชาวศวกรรมโยธา คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร

บทคดยอ ตดตามการเปลยนแปลงชายฝงทะเลภาคใตฝงอาวไทย ตงแตจงหวดชมพรจนถงจงหวดนราธวาส

ความยาวประมาณ 1,067 กโลเมตร โดยใชขอมลจากภาพถายทางอากาศ ป พ.ศ. 2545 เปรยบเทยบกบภาพถายดาวเทยม Spot PAN Sharpened บนทกขอมล ป พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2551 เพอหาอตราการเปลยนแปลงชายฝงโดยวธการซอนทบขอมลในระบบสารสนเทศภมศาสตร จากการศกษาพบวาชายฝงเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะความยาวประมาณ 138 กโลเมตร (รอยละ 12.93) และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวความยาวประมาณ 143 กโลเมตร (รอยละ 13.41) ทเหลอเปนชายฝงคงสภาพความยาวประมาณ 786 กโลเมตร (รอยละ 73.66) โดยมพนทประสบปญหาการกดเซาะชายฝงรวมทงหมด 40 พนท จดอยในระดบรนแรง (มากกวา 5 เมตร / ป) จานวน 14 พนท และจดอยในระดบปานกลาง (1-5 เมตร / ป) จานวน 26 พนท สวนพนททมการสะสมตวมจานวน 44 พนท สาเหตหลกของการเกดปญหากดเซาะชายฝงคอ คลน ลมมรสม การขาดความสมดลของตะกอน และกจกรรมของมนษย เชน เขอนกนทรายและคลน มาตรการทใชเพอแกไขปญหาในพนทวกฤตปจจบนนยมใชมาตรการแบบแขง เชน เขอนกนคลนนอกชายฝง กาแพงกนคลน รอดกทราย และตะกราหน ซงบางพนทเกดผลกระทบตอบรเวณขางเคยง สวนมาตรการแบบออนทสามารถนามาใชแกปญหาไดในบางพนทเนองจากไมมผลกระทบตอพนทขางเคยง ไดแก การบรณะหาดทราย การปลกปาชายเลน และการกาหนดระยะถอยรน เปนตน



2

Abstract The objective of this research is to study shoreline changes in the East Coast of

the Thai Southern Peninsular, from Chumpon to Narathiwat Provinces. The aerial photographs taken in 2002 and Spot PAN Sharpened satellite photographs taken in 2006 - 2007 were used in shoreline monitoring. The rate of shoreline changes was evaluated by a map overlaying technique in Geographic Information System (GIS). From the investigated shoreline covering 1,067 km, it was found that there are 138 km (12.93%) confronted coastal erosions, while 143 km (13.41%) erosions are in coastal accretion, and 786 km (73.66%) erosions are in coastal stable zones. The coastal erosion zones can be categorized into 40 erosion hot spots which can be divided into 14 severe erosion sites (rate of retreat more than 5 meter/year), and 26 moderate erosion sites (rate of retreat 1-5 meter/year). The coastal accretion can be categorized into 44 sites. Causes of coastal erosion in each site are different. The major causes are due to strong monsoon waves, lack of coastal sediment, and human activities. General coastal protective measures can be employed using both hard and soft solutions. Hard solutions are generally applied in critical erosion beaches. There are various types of coastal structures, namely breakwaters, seawalls, groins and gabions. Soft solutions are environmentally friendly measures to renovate erosion beaches. Sand bypassing, coastal plantation, and defining setback are commonly used as a soft solution.



3

1. ทมาของปญหา การเปลยนแปลงชายฝงทะเลเปนปรากฏการณทเกดขนในรปแบบการกดเซาะ (Erosional Coast) และการสะสมตว (Depositional Coast) โดยมสาเหตมาจากปจจยหลายประการทงสาเหตจากธรรมชาตและสาเหตจากการกระทาของมนษย ซงมความแตกตางกนในแตละพนท ลกษณะการเปลยนแปลงชายฝงทสงผลกระทบตอมนษยและถอเปนภยธรรมชาตอยางหนง คอการกดเซาะชายฝง ซงสงผลกระทบตอ เชน กอใหเกดความเสยหายของพนท และสญเสยคณคาการใชประโยชนของมนษยไปอยางถาวร เชน ความเสยหายของโรงเรอน สงปลกสราง โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค พนทเกษตรกรรม ชายหาด และปาชายเลน เปนตน

การศกษาครงนมแนวคดในการนาขอมลแผนทภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1: 25,000 (และหรอ 1: 4,000) นามาทาการซอนทบกบขอมลดาวเทยม SPOT PAN Sharpened บนทกขอมล ป พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2551 เพอศกษาเปรยบเทยบอตราการกดเซาะชายฝง และกาหนดเปนเขตพนทวกฤตเสยงภยทตองแกไขปญหาอยางเรงดวน รวมทงจดทาฐานขอมลทเกยวของกบการตดตามการเปลยนแปลงชายฝง ซงสามารถนาไปใชเปนขอมลอางองเพอการวางแผน จดการ แกไขปญหาการกดเซาะชายฝงของหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของในอนาคต และเพอเปนโครงการศกษานารองในการทจะนาขอมลดาวเทยม THEOS ซงถอเปนดาวเทยมสารวจทรพยากรดวงแรกของไทยมาใชในการตดตามการเปลยนแปลงชายฝงในปตอไป 2. วตถประสงค 2.1 เพอศกษาลกษณะการเปลยนแปลงของแนวชายฝงทะเลภาคใตฝงอาวไทย ทงในรปแบบการกดเซาะ (Erosion Coast) และการสะสมตว (Deposition Coast) และการคงสภาพ (Stable Coast) โดยประยกตใชขอมลจากระบบภมสารสนเทศ 2.2 วเคราะหขอมลเพอหาอตราการเปลยนแปลงแนวชายฝง โดยใชวธการซอนทบ (Overlay Technique) ของระบบสารสนเทศภมศาสตร และกาหนดเขตพนทชายฝงทอยในขนวกฤตเสยงภยทตองดาเนนการปองกนแกไขอยางเรงดวน 2.3 จดทาฐานขอมลระบบภมสารสนเทศ ทเกยวของกบการเปลยนแปลงพนทชายฝง เชน พนทกดเซาะชายฝง การสะสมตว โครงสรางชายฝง และการใชประโยชนทดนในรปแบบตาง ๆ 3. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 3.1 ทาใหทราบวาพนทชายฝงภาคใตฝงอาวไทย ตงแต จงหวดชมพร จนถงจงหวดนราธวาส บรเวณใดมการเปลยนแปลงชายฝงในรปแบบการกดเซาะ การคงสภาพ การสะสมตว รวมทงขนาดของพนททโดนกดเซาะ อตราการกดเซาะตอป และพนททถกกดเซาะบรเวณใดทจดอยในขนวกฤตเสยงภย ทตองแกไขปญหาอยางเรงดวน



4

3.2 เพอใหทราบถงผลกระทบจากการกดเซาะชายฝงตอทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอม โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภค ทอยอาศย สถานททองเทยว สถานทสาคญ ตงแตจงหวดชมพร จนถง จงหวดนราธวาส รวมทงแนวทางในการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงเบองตนในแตละพนท 3.3 ฐานขอมลระบบภมสารสนเทศทเกยวของกบการเปลยนแปลงพนทชายฝง เพอเปนแผนทฐานสาหรบการเปรยบเทยบการเปลยนแปลงพนทชายฝงของภาคใตฝงตะวนออกในปตอไป 4. พนทศกษา พนททาการศกษาวจย ครอบคลมพนทชายฝงทะเลภาคใตฝงอาวไทย 6 จงหวด ประกอบดวย จงหวดชมพร สราษฎรธาน นครศรธรรมราช สงขลา ปตตาน และนราธวาส 5. ระยะเวลาทาการวจย ระยะเวลาดาเนนโครงการ 12 เดอน (วนท 28 กนยายน 2550 – วนท 27 กนยายน 2551) 6. วธดาเนนการวจย 6.1 วสดและอปกรณ 1) แผนทและภาพถาย - แผนทภมประเทศเชงเลขมาตราสวน 1:50,000 ลาดบชด L 7018 กรมแผนททหาร

- แผนทเชงเลข อน ๆ เชน เขตการปกครอง พกด หมบาน เสนชนความสง ถนน สถานท สาคญภมประเทศ สณฐานชายฝง สมทรศาสตร อตนยมวทยา โครงสรางวศวกรรมชายฝง

- แผนทภาพถายออรโธสเชงเลข มาตราสวน 1:25,000 กรมพฒนาทดน บนทกขอมล ป พ.ศ. 2545 - ขอมลดาวเทยม SPOT PAN Sharpened บนทกขอมลในป พ.ศ. 2550-2551 2 ) คอมพวเตอรและอปกรณประกอบ ฯลฯ - ไมโครคอมพวเตอร (PC) - เครองมอรบสญญาณดาวเทยมภาคพนดน (GPS) รน Garmin map 76 cs - เครอง Plotter 3) โปรแกรมคอมพวเตอร (Software) - โปรแกรมระบบสารสนเทศภมศาสตร ไดแก ArcView, ArcGIS และ Intergraph - โปรแกรม Microsoft Excel, Microsoft Visual studio 6.0



5

6.2 วธการวจย 1) วเคราะหการเปลยนแปลงแนวชายฝงระหวางชวง 5 ป โดยใชขอมลเสนขอบเขตชายฝง จากภาพถายทางอากาศ ป พ.ศ. 2545 ซอนทบกบขอมลเสนขอบชายฝงจากภาพถายดาวเทยม SPOT PAN Sharpened ป พ.ศ. 2550-2551 โดยใชวธการ OVERLAY ของระบบสารสนเทศภมศาสตร และคานวณอตราการกดเซาะชายฝงโดยการหาระยะซอนทบในแนวตงฉากกบชายฝงหารดวยระยะเวลาทใชในการเปรยบเทยบ (เชน 2545 - 2550 = 5 ป) ซงการหาระยะซอนทบในแนวตงฉากทาไดโดยโดยใชพนททโดนกดเซาะหารดวยระยะทางทโดนกดเซาะในแตละบรเวณ (รปท 1) ผลทไดจากการคานวณหาอตราการเปลยนแปลงชายฝงดงกลาว สามารถจาแนกลกษณะการเปลยนแปลงชายฝงไดตามเกณฑทกาหนดโดยกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) ดงน - ชายฝงทะเลทมการกดเซาะรนแรง มอตราการกดเซาะในระยะ > 5 เมตรตอป - ชายฝงทะเลทมการกดเซาะปานกลาง มอตราการกดเซาะในระยะ 1-5 เมตรตอป - ชายฝงทะเลทมการสะสมตว มอตราการสะสมตวในระยะ 1-5 เมตรตอป - ชายฝงทะเลทคงสภาพ มอตราการเปลยนแปลง ± 1 เมตรตอป

รปท 1 แสดงการคานวณหาอตราเฉลยการเปลยนแปลงชายฝง 2) วเคราะหขอมลเพอจดลาดบความสาคญของพนททเกดปญหาการกดเซาะชายฝง และกาหนดเปนพนทวกฤตเสยงภย โดยใชวธการวเคราะหทางเลอกแบบหลายปจจย (Multi Criteria Analysis : MCA) และการถวงนาหนก (Weighing Factor) (Saaty., 1980) ผลจากการวเคราะหขอมลจะจดเรยงลาดบความสาคญของแตละพนทตามลาดบคาคะแนนรวมของแตละปจจยทใชในการวเคราะหขอมล พนทใดมคา



6

คะแนนสงสดถอวาเปนพนทวกฤตเสยงภยสงสดสวนพนททมคะแนนรวมรองลงมาถอเปนพนทวกฤตเสยงภยระดบรองลงมาตามลาดบ โดยมขนตอนดงน ก) กาหนดปจจยและใหคาคะแนน ปจจยทใชในการในการวเคราะหขอมล มดงตอไปน - ระดบความรนแรงของการกดเซาะชายฝงในแตละพนท - ผลกระทบตอลกษณะการใชประโยชนทดน - มาตรการปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทมอย - ความเสยหายจากการกดเซาะชายฝง - ความตระหนกของชมชนทองถนในการแกปญหาการกดเซาะชายฝง สวนเกณฑการใหคาคะแนนในแตละปจจย กาหนดไว 3 - 5 ระดบ ซงมคาคะแนนตงแต 1- 5 คะแนน คะแนนมากทสด คอ 5 หมายถงเกดผลกระทบสงสด สวนคะแนนตาสด คอ 1 หมายถงเกดผลกระทบตาสด ซงคาคะแนนในแตละปจจย แสดงดงตารางท 1 ตารางท 1 ปจจยและคาคะแนนทใชในการวเคราะหขอมลเพอจดลาดบความสาคญของพนท

ปจจย คะแนน

1. ความรนแรงของการกดเซาะชายฝง

1.1 กดเซาะรนแรง (> 5 เมตร/ป) 5 1.2 กดเซาะปานกลาง (1-5 เมตร/ป) 3 1.3 ชายฝงคงสภาพ (+ - 1 เมตร/ป) 1

2. การใชประโยชนทดน

2.1 พนทอยอาศย/พาณชยกรรม/สาธารณปโภค/สาธารณปการ 5

ชายหาดสถานททองเทยว/โรงแรม/รสอรท/อตสาหกรรม

2.2 พนทเพาะเลยง/เกษตรกรรม/ไมผล/ไมยนตน/พนทอยอาศย 4

2.3 พนทหาดทราย/ปาชายเลน/ปาชายหาด/ปาพร/ชะวากทะเล 3

2.4 ไมพมเตย/ทงหญา/พนทโลงวาง/ททงราง 2

3. มาตรการปองกนแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง

3.1 ไมมมาตรการปองกนแกไข 5

3.2 อยระหวางการจดทาโครงการ หรอดาเนนโครงการ 4

3.3 มมาตรการปองกนแกไขแตประสทธภาพตา 3

3.4 มมาตรการปองกนแกไขทมประสทธภาพปานกลาง 2

3.5 มมาตรการปองกนแกไขทมประสทธภาพ 1



7

ตารางท 1 (ตอ)

ปจจย คะแนน

4. ความเสยหายเนองจากการกดเซาะ 4.1 เสยหายมาก ราคาทดนสง พนทชมชนหนาแนน มโครงสรางพนฐาน สาธารณปโภคด เปนสถานททองเทยวหรอสถานทสาคญ 5 4.2 เสยหายปานกลาง ราคาทดนปานกลาง ชมชนไมหนาแนน โครงสรางพนฐาน สาธารณปโภคปานกลาง ไมเปนสถานททองเทยวหรอสถานทสาคญ 3

4.3 เสยหายนอย ราคาทดนตา ไมเปนทชมชน ไมมโครงสรางพนฐานหรอสาธารณปโภค 1

5. ความตระหนกของชมชนในปญหาการกดเซาะ

5.1 ชมชนมความเดอดรอนสงและมการยนหนงสอรองเรยนไปยงราชการ 5

5.2 ชมชนมความเดอดรอนแตยงไมมการแกปญหาอยางเปนรปธรรม 4

5.3 ชมชนมความเดอดรอน สวนทองถนเขาแกไขปญหาชวคราว 3

5.4 มการศกษาและมแผนงานแกไขปญหาแลว 2

5.5 มโครงสรางชายฝงเพอการแกปญหาระยะยาว 1

ข) กาหนดคานาหนกของแตละปจจย ใชวธการเปรยบเทยบความสาคญของทง 5 ปจจย แสดงในรปของการถวงนาหนก (Weighing Factor) โดยมหลกเกณฑของการเปรยบเทยบดงนคอ

- หากปจจยในแนวตงมความสาคญมากกวาปจจยในแนวนอนจะใหคาเปรยบเทยบเทากบ 1 - หากปจจยในแนวตงมความสาคญเทากบปจจยในแนวนอนจะใหคาเปรยบเทยบเทากบ 2 - หากปจจยในแนวตงมความสาคญนอยกวาปจจยในแนวนอนจะใหคาเปรยบเทยบเทากบ 3 - หากปจจยแนวตงและแนวนอนเปนปจจยเดยวกนจะใหคาเปรยบเทยบเทากบ 0 (ตารางท 2)



8

ตารางท 2 ผลการคานวณคานาหนกความสาคญ (Weighing Factor) ของปจจยตาง ๆ

ปจจย (X1)

(X2)

(X3) (X4) (X5) คะแนนรวม

คานาหนก

1. ความรนแรงของการกดเซาะชายฝง (X1) 0 1 3 1 1 6 0.150 2. การใชประโยชนทดน (X2) 3 0 3 1 3 10 0.250 3. มาตรการปองกนแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง

(X3) 1 1 0 1 1 4 0.100 4. ความเสยหายเนองจากการกดเซาะ (X4) 3 3 3 0 3 12 0.300 5. ความตระหนกของชมชนในปญหาการกดเซาะ

(X5) 3 1 3 1 0 8 0.200 รวม 10 6 12 4 8 40 1.000

ผลจากการการเปรยบเทยบแตละปจจย จะไดคานาหนกความสาคญ (Weighing Factor) ดงน - ความรนแรงของการกดเซาะชายฝงทะเล (X1) มคานาหนกความสาคญเปน 0.200 - การใชประโยชนทดน (X2) มคานาหนกความสาคญเปน 0.250 - มาตรการปองกนแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง (X3) มคานาหนกความสาคญเปน 0.150 - ความเสยหายเนองจากการกดเซาะชายฝงทะเล (X4) มคานาหนกความสาคญเปน 0.250 - ความตระหนกของชมชนในปญหาการกดเซาะชายฝง(X5)มคานาหนกความสาคญเปน 0.150

ค) จดลาดบสาคญความรนแรงของพนท

การจดลาดบความสาคญของพนททประสบปญหาการกดเซาะชายฝง คดจากคาคะแนนรวมของผลคณระหวางคานาหนกและคาคะแนนในแตละปจจย ซงสามารถแสดงความสมพนธในรปสมการ

F = 0.200X1 + 0.250X2 + 0.150X3 + 0.250X4 + 0.150X5 เมอ F = คาคะแนนรวม

0.200....150 = คานาหนกปจจยท 1 ถงปจจยท 5 X1 ......X5 = คาคะแนนปจจยท 1 ถงปจจยท 5 จากสมการดงกลาวคาคะแนนรวมสงสด (F) ของผลคณระหวางคานาหนกและคาคะแนนในแตละปจจย จะมคาเทากบ 5 ผลการวเคราะหขอมลหากพนทใดทมคะแนนรวมเทากบ 5 ถอเปนพนทวกฤตเสยงภยสงสดลาดบท 1 สวนพนททมคะแนนรวมรองลงมา จดเปนพนทวกฤตเสยงภยรองลงมาตามลาดบ



9

7. ผลการวจยและขอเสนอแนะ 7.1 การเปลยนแปลงชายฝง

ชายฝงบรเวณพนทศกษามการเปลยนแปลงทงในรปแบบการกดเซาะและการสะสมตว ซงสามารถสรปไดดงน (ตารางท 3 และรปท 2) จงหวดชมพร ตลอดแนวชายฝงจงหวดชมพรความยาว 262 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 6 พนท (รปท 3 และรปท 9) เปนระยะทางยาวประมาณ 15.1 กโลเมตร ซงทงหมดเกดขนในระดบปานกลาง และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 5 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 45.0 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 201.9 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางลดลง พนทสะสมตวระยะทางเพมขน และพนทคงสภาพมระยะทางลดลง จงหวดสราษฎรธาน ตลอดแนวชายฝงจงหวดสราษฎรธานความยาว 176 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 5 พนท (รปท 4 และรปท 10) เปนระยะทางยาวประมาณ 19.1 กโลเมตร โดยเกดการกดเซาะในระดบรนแรงจานวน 1 พนท และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 12 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 28.0 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 128.9 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางลดลง พนทสะสมตวมระยะทางเพมขน และพนทคงสภาพมระยะทางลดลง จงหวดนครศรธรรมราช ตลอดแนวชายฝงจงหวดนครศรธรรมราชความยาว 257 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 9 พนท (รปท 5 และรปท 11) เปนระยะทางยาวประมาณ 25.4 กโลเมตร โดยเกดการกดเซาะในระดบรนแรงจานวน 2 พนท และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 8 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 29.7 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 201.9 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางลดลง พนทสะสมตวมระยะทางเพมขน และพนทคงสภาพมระยะทางเพมขน



10

จงหวดสงขลา ตลอดแนวชายฝงจงหวดสงขลาความยาว 162 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 7 พนท (รปท 6 และรปท 12) เปนระยะทางยาวประมาณ 23.4 กโลเมตร โดยเกดการกดเซาะในระดบรนแรงจานวน 4 พนท และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 3 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 4.7 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 133.9 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางลดลง พนทสะสมตวมระยะทางลดลง และพนทคงสภาพมระยะทางเพมขน จงหวดปตตาน ตลอดแนวชายฝงจงหวดปตตานความยาว 152 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 8 พนท (รปท 7 และรปท 13) เปนระยะทางยาวประมาณ 23.5 กโลเมตร โดยเกดการกดเซาะในระดบรนแรงจานวน 7 พนท และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 10 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 24.8 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 103.8 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางเทาเดม พนทสะสมตวมระยะทางเพมขน และพนทคงสภาพมระยะทางลดลง จงหวดนราธวาส ตลอดแนวชายฝงจงหวดนราธวาสความยาว 59 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะจานวน 5 พนท (รปท 8 และรปท 14) เปนระยะทางยาวประมาณ 10.8 กโลเมตร โดยทงหมดเกดการกดเซาะในระดบปานกลาง และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวจานวน 6 พนท เปนระยะทางยาวประมาณ 32.4 กโลเมตร สวนทเหลอเปนชายฝงคงสภาพระยะทางยาวประมาณ 16.0 กโลเมตร เมอเปรยบเทยบกบผลการศกษาการเปลยนแปลงชายฝงป 2545 ของกรมทรพยากรธรณ (สน สนสกลและคณะ, 2545) (ตารางท 4) พบวาพนทกดเซาะชายฝงมระยะทางลดลง พนทสะสมตวมระยะทางเพมขน และพนทคงสภาพมระยะทางลดลงเลกนอย



11

ตารางท 3 แสดงการเปลยนแปลงชายฝงภาคใตฝงอาวไทยป 2550-2551

จงหวด อาเภอ หมบาน กดเซาะชายฝง

สะสมตว รนแรง ปานกลาง

จ.ชมพร อ.ปะทว หาดทงววแลน 2.35 ม./ป

บ.ทาแอต-บ.ทงมหา 4.07 ม./ป

บ.บอเมา-บ.แหลมแทน 2.27 ม./ป

อ.เมอง หาดทรายร 3.64 ม./ป

บ.สามเสยม-บ.ดอนนาว 4.77 ม./ป

บ.ปากมหาด-บานคอสน 2.36 ม./ป

อ.สว บ.ทาเข-บานบอคา 6.14 ม./ป

อ.หลงสวน บ.หวแหลม 2.11 ม./ป

บ.คอเขา 2.28 ม./ป

บ.บางมน 2.82 ม./ป

อ.ละแม บ.ปากนาละแม 3.30 ม./ป

จ.สราษฎรธาน อ.ทาชนะ บ.ปากนาทากระจาย 3.80 ม./ป 6.32 ม./ป

บ.ปากนากว 3.71 ม./ป

บ.ปากนาทามวง 5.85 ม./ป

อ.ไชยา บ.ตะกรบ 2.02 ม./ป

บ.บอคา 2.56 ม./ป

บ.แหลมทราย 5.04 ม./ป

บ.ไทรงาม 11.74 ม./ป

อ.ทาฉาง บ.ธารนารอน 12.76 ม./ป

ปากคลองบางปด 34.48 ม./ป

อ.พนพน บ.คลองกอ-บ.คลองราง 10.99 ม./ป

บ.บางไทร 18.54 ม./ป

บ.คลองสข 8.42 ม./ป

อ.ดอนสก บ.พอด 6.03 ม./

ป 2.80 ม./ป

บ.ทองอาว 2.24 ม./ป

บ.ทางขาม-บ.บางนาจด 3.86 ม./ป



12




จ.นครศรธรรมราช อ.สชล บ.เสาเภา 2.29 ม./ป

บ.ทงไสย-บ.ฝายทา 5.78 ม./ป

บ.เสาเภา 3.45 ม./ป

อ.ทาศาลา บ.เราะ 2.68 ม./ป

บ.ดานภาษ-บานสระบว 3.16 ม./ป

บ.ปากดวด 3.95 ม./ป

บ.ทาสงบน-บ.ปากนาใหม 25.79 ม./ป

อ.ปากพนง บ.ปลายทราย-แหลมตะลมพก 6.17 ม./

ป 6.53 ม./ป

บ.เนนนาหก-บ.ชายทะเล 2.23 ม./ป

บ.เนนตาขา-บ.มะขามเทศ 2.41 ม./ป

บ.ทาเขน-บ.เกาะทง 2.64 ม./ป

บ.หนาโกฏ-บ.นาทรพย 7.78 ม./

ป 5.84 ม./ป

บ.ชายทะเล 3.42 ม./ป

อ.หวไทร บ.เกาะเพชร-บ.หนาศาล 3.38 ม./ป

บ.แพรกเมอง 4.04 ม./ป

จ.สงขลา อ.สงหนคร บ.หาดทรายแกว 9.72 ม./

ป

อ.เมอง บ.เกาเสง 4.41 ม./ป

บ.บออฐ 2.48 ม./ป

หาดสมหลา 7.53 ม./ป

อ.จะนะ บ.คนารอบ-บ.ปากบาง 2.67 ม./ป

บ.บอโซน-บ.ปากบางสะกอม 8.37 ม./

ป

อ.เทพา บ.ปากบางเทพา 9.78 ม./

ป

บ.คลองประด - บ.เกาะแล

หนง 10.32 ม./ป

บ.ปากบางสะกอม 16.35 ม./ป

บ.เกาะแลหนง 19.61 ม./ป



13




จ.ปตตาน อ.หนองจก บ.ตนหยงเปาว 11.02 ม./

ป

บ.สายหมอ - บ.บะอง 7.58 ม./ป 9.24 ม./ป

บ.ปากบางตาวา 9.12 ม./ป

บ.บางราพา 6.77 ม./ป

อ.เมอง บ.รสะมแล 21.74 ม./

ป

บ.แหลมนก 16.92 ม./

ป

อ.ยะหรง บ.ตะโละสะมแล-บ.ปาตาบด 6.08 ม./ป 7.63 ม./ป

บ.ปาตา - บ.ทาพง 6.58 ม./ป 6.38 ม./ป

อ.ปานาเระ บ.คลองตา - บ.ปะนาเระ 9.39 ม./ป 5.53 ม./ป

บ.บางมะรวด 3.82 ม./ป 7.98 ม./ป

บานแฆแฆ 5.73 ม./ป

อ.สายบร บานบน - บานลม 8.40 ม./ป

บานบางเกาทะเล 7.64 ม./ป

จ.นราธวาส อ.เมอง บ.โคกเคยน-หาดนราทศน 3.44 ม./ป 3.63 ม./ป

บ.บางมะนาว-บ.บกตอาวมะนาว 2.33 ม./ป 3.32 ม./ป

บ.โคกเคยน-บ.โคกขเหลก 3.62 ม./ป

อ.ตากใบ บ.สะปอม-บ.กบ 3.14 ม./ป 1.74 ม./ป

บ.คลองตน-บ.ปลาเจะมดอ 3.05 ม./ป 1.15 ม./ป

บ.เกาะยาว-บ.ตาบา 3.45 ม./ป 1.51 ม./ป



17

ตารางท 4 สรปการเปลยนแปลงชายฝงภาคใตฝงอาวไทย ระหวางป 2545 และป 2550-2551 (หนวย : กโลเมตร)

จงหวด

ชายฝงกดเซาะ ชายฝงสะสมตว ชายฝงคงสภาพ *

รวม รนแรง ปานกลาง รวม

ป 2445 ป 2550 ป 2445 ป 2550 ป 2445 ป 2550 ป 2445 ป 2550 ป 2445 ป 2550

1) ชมพร _ _ 16.6 15.1 16.6

(6.3%) 15.1

(5.8%) 11.0

(4.2%) 45.0

(17.2%) 234.4

(89.5%) 201.9 (77.1%) 262

2) สราษฎรธาน 8 10.2 15.5 8.9 23.5

(13.4%) 19.1

(10.9%) 9.2

(5.2%) 28.0

(15.9%) 143.3

(81.4%) 128.9 (73.2%) 176

3) นครศรธรรมราช 60 4.8 50.5 20.6 110.5

(43.0%) 25.4

(9.9%) 14.0

(5.4%) 29.7

(11.6%) 132.5

(51.6%) 201.9 (78.6%) 257

4) สงขลา 4 18.6 33 4.8 37.0

(22.8%) 23.4

(14.4%) 31.5

(19.4%) 4.7

(2.9%) 93.5 (57.7%) 133.9 (82.7%) 162

5) ปตตาน 11 22.6 12.5 0.9 23.5

(15.5%) 23.5

(15.5%) 6.0

(3.9%) 24.8

(16.3%) 122.5

(80.6%) 103.8 (68.3%) 152

6) นราธวาส 25.2 _ 16 10.8 41.2

(69.8%) 10.8

(18.3%) 1.5

(2.5%) 32.4

(54.9%) 16.3 (27.6%) 16.0 (27.1%) 59

รวม 108.2 56.2 144.1 61.06 252.3 117.24 73.2 164.57 742.5 786.24 1,068

เปอรเซนต 23.62 10.98 6.85 15.41 69.52 73.61 100 หมายเหต : 1) * คานวณโดยใช เสนขอบชายฝงรวม - (พนทชายฝงกดเซาะ + ชายฝงสะสมตว) 2) ขอมลป 2550 คานวณจากระบบสารสนเทศภมศาสตร สวนขอมลป 2545 ดดแปลงจาก สน สนสกลและคณะ (2545)



18

รปท 2 แผนทแสดงการเปลยนแปลงชายฝงภาคใตฝงอาวไทยป 2550-2551



19

รปท 3 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.ชมพร



20

รปท 4 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.สราษฎรธาน



21

รปท 5 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.นครศรธรรมราช



22

รปท 6 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.สงขลา



23

รปท 7 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.ปตตาน



24

รปท 8 แสดงพนทเปลยนแปลงชายฝง จ.นราธวาส



25

ชายฝงหาดทงววแลน อ.ปะทว ชายฝงหาดทรายร อ.เมอง

ชายฝงบานหวแหลม อ.หลงสวน ชายฝงบานคอเขา อ.หลงสวน

ชายฝงบานบางมน อ.หลงสวน ชายฝงบานปากนาละแม อ.ละแม

รปท 9 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดชมพร



26

ชายฝงบานปากนาทากระจาย อ.ทาชนะ ชายฝงบานปากนากว อ.ทาชนะ

ชายฝงบานตะกรบ อ.ไชยา ชายฝงบานพอด อ.ดอนสก

ชายฝงบานพอด อ.ดอนสก ชายฝงบานทองอาว อ.ดอนสก

รปท 10 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดสราษฎรธาน



27

ชายฝงบานเสาเภา อ.สชล ชายฝงบานเราะ อ.ทาศาลา

ชายฝงบานสระบว อ.ทาศาลา ชายฝงบานแหลมตะลมพก อ.ปากพนง

ชายฝงบานเนนนาหก อ.ปากพนง ชายฝงบานมะขามเทศ อ.ปากพนง

ชายฝงบานเกาะทง อ.ปากพนง ชายฝงบรเวณบานหนาโกฏ อ.ปากพนง

รปท 11 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดนครศรธรรมราช



28

ชายฝงหาดทรายแกว อ.สงหนคร ชายฝงชมชนเกาเสง อ.เมอง

ชายฝงบานบออฐ อ.เมอง ชายฝงบานคนารอบ อ.จะนะ

ชายฝงบานปากบางสะกอม อ.จะนะ ชายฝงบานปากบางเทพา อ.เทพา

รปท 12 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดสงขลา



29

ชายฝงบานตนหยงเปาว อ.หนองจก ชายฝงบานสายหมอ อ.หนองจก

ชายฝงบานตะโละสมแล อ.ยะหรง ชายฝงบานปากบางตาวา อ.หนองจก

ชายฝงบานปาตา อ.ยะหรง ชายฝงบานคลองตา อ.ปะนาเระ

ชายฝงบานบางมะรวด อ.ปะนาเระ ชายฝงบานบน-บานลม

รปท 13 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดปตตาน



30

ชายฝงบานโคกเคยน อ.เมอง ชายฝงหาดนราทศน อ.เมอง

ชายฝงบานกบ อ.ตากใบ ชายฝงบานคลองตน อ.ตากใบ

รปท 14 สภาพการกดเซาะชายฝงบรเวณจงหวดนราธวาส

7.2 พนทวกฤตเสยงภย

ผลจากการวเคราะหขอมลเพอจดลาดบความสาคญของพนททเกดการกดเซาะชายฝงเพอกาหนดเปนพนทวกฤตเสยงภย โดยใชวธการวเคราะหทางเลอกแบบหลายปจจย (Multi Criteria Analysis : MCA) เมอนาคาคะแนนรวมของแตละพนท (6 จงหวด 40 พนท ) มาจดลาดบความสาคญระดบภาค สามารถจดลาดบพนทวกฤตเสยงภยทตองดาเนนแกไขปญหาตามลาดบดงตารางท 5



31

ตารางท 5 แสดงลาดบของพนทวกฤตเสยงภยจากการกดเซาะชายฝงพนทภาคใตฝงอาวไทย

ลาดบ พนทกดเซาะชายฝง จงหวด

คานา

หนก

1

คาคะ

แนน

1

คานา

หนก

2

คาคะ

แนน

2

คานา

หนก

3

คาคะ

แนน

3

คานา

หนก

4

คาคะ

แนน

4

คานา

หนก

5

คาคะ

แนน

5

คะแน

นรวม

1 บานพอด จ.สราษฎรธาน 0.150 5 0.250 5 0.100 5 0.300 5 0.200 5 5.000

2 บานบน – บานลม จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 5 0.100 3 0.300 5 0.200 5 4.800

3 บานปากบางเทพา จ.สงขลา 0.150 5 0.250 5 0.100 3 0.300 5 0.200 4 4.600

4 บานบอโซน - บานปากบางสะกอม จ.สงขลา 0.150 5 0.250 4 0.100 3 0.300 5 0.200 5 4.550

5 หาดทงววแลน จ.ชมพร 0.150 3 0.250 5 0.100 5 0.300 5 0.200 4 4.500

6 บานตะโละสมแล - บานปาตาบด จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 3 0.100 4 0.300 5 0.200 5 4.400

7 หาดทรายร จ.ชมพร 0.150 3 0.250 5 0.100 5 0.300 5 0.200 3 4.300

บานดานภาษ - บานสระบว จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 5 0.100 3 0.300 5 0.200 4 4.300

หาดทรายแกว จ.สงขลา 0.150 5 0.250 5 0.100 4 0.300 5 0.200 2 4.300

บานปาตา – บานทาพง จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 3 0.100 5 0.300 5 0.200 4 4.300

8 บานปลายทราย - แหลมตะลมพก จ.นครศรธรรมราช 0.150 5 0.250 5 0.100 5 0.300 3 0.200 4 4.200

9 บานเกาเสง จ.สงขลา 0.150 3 0.250 5 0.100 3 0.300 5 0.200 3 4.100

บานคลองตา - บานปะนาเระ จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 3 0.100 3 0.300 5 0.200 4 4.100

10 บานทองอาว จ.สราษฎรธาน 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 5 0.200 3 4.050



32



คานา

หนก

1

คาคะ

แนน

1

คานา

หนก

2

คาคะ

แนน

2

คานา

หนก

3

คาคะ

แนน

3

คานา

หนก

4

คาคะ

แนน

4

คานา

หนก

5

คาคะ

แนน

5

คะแน

นรวม

11 บานสายหมอ - บานบะอง จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 5 0.100 2 0.300 3 0.200 4 3.900

12 บานทาเขน - บานเกาะทง จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 3 0.200 5 3.850

บานตนหยงเปาว จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 4 0.100 2 0.300 3 0.200 5 3.850

13 บานปากนาทากระจาย จ.สราษฎรธาน 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 3 0.200 4 3.650

บานเนนตาขา - บานมะขามเทศ จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 3 0.200 4 3.650

14 บานเกาะเพชร - บานหนาศาล จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 5 0.100 2 0.300 5 0.200 1 3.600

15 บานบางมะนาว-บานบกตอาวมะนาว จ.นราธวาส 0.150 3 0.250 5 0.100 3 0.300 3 0.200 3 3.500

16 บานเนนนาหก - บานชายทะเล จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 3 0.200 3 3.450

17 บานบออฐ จ.สงขลา 0.150 3 0.250 5 0.100 2 0.300 3 0.200 3 3.400

บานปากนากว จ.สราษฎรธาน 0.150 3 0.250 3 0.100 5 0.300 3 0.200 4 3.400

18 บานโคกเคยน-หาดนราทศน จ.นราธวาส 0.150 3 0.250 4 0.100 2 0.300 5 0.200 1 3.350

บานคนารอบ - บานปากบาง จ.สงขลา 0.150 3 0.250 4 0.100 2 0.300 3 0.200 4 3.350

19 บานหวแหลม จ.ชมพร 0.150 3 0.250 4 0.100 3 0.300 3 0.200 3 3.250

บานเราะ จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 4 0.100 3 0.300 3 0.200 3 3.250



33



คานา

หนก

1

คาคะ

แนน

1

คานา

หนก

2

คาคะ

แนน

2

คานา

หนก

3

คาคะ

แนน

3

คานา

หนก

4

คาคะ

แนน

4

คานา

หนก

5

คาคะ

แนน

5

คะแน

นรวม

20 บานบางมะรวด จ.ปตตาน 0.150 3 0.250 3 0.100 3 0.300 3 0.200 4 3.200

21 บานคลองตน-บานปลาเจะมดอ จ.นราธวาส 0.150 3 0.250 3 0.100 2 0.300 5 0.200 1 3.100

22 บานคอเขา จ.ชมพร 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 1 0.200 4 3.050

บานบางมน จ.ชมพร 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 1 0.200 4 3.050

ปากนาละแม จ.ชมพร 0.150 3 0.250 4 0.100 5 0.300 1 0.200 4 3.050

23 บานหนาโกฏ - บานนาทรพย จ.นครศรธรรมราช 0.150 5 0.250 4 0.100 1 0.300 3 0.200 1 2.950

24 บานตะกรบ จ.สราษฎรธาน 0.150 3 0.250 3 0.100 5 0.300 1 0.200 4 2.800

25 บานเสาเภา จ.นครศรธรรมราช 0.150 3 0.250 4 0.100 2 0.300 3 0.200 1 2.750

26 บานคลองประด - บานเกาะแลหนง จ.สงขลา 0.150 5 0.250 3 0.100 5 0.300 1 0.200 1 2.500

27 บานปากบางตาวา จ.ปตตาน 0.150 5 0.250 3 0.100 3 0.300 1 0.200 1 2.300

28 บานสะปอม-บานกบ จ.นราธวาส 0.150 3 0.250 4 0.100 3 0.300 1 0.200 1 2.250

29 บานเกาะยาว-บานตาบา จ.นราธวาส 0.150 3 0.250 3 0.100 2 0.300 1 0.200 1 1.900



34

7.3 สาเหต สาเหตการกดเซาะชายฝงบรเวณภาคใตฝงอาวไทย โดยทวไปมสาเหตจากธรรมชาตและจากกจกรรมของมนษย โดยสามารถสรปสาเหตทเปนปจจยหลก ๆ ไดดงน (สน สนสกล และคณะ , 2545) 1) คลนลมแรงในฤดมรสม โดยเฉพาะลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ โดยคลนลมจะมความรนแรงมากกวาปกตในชวงปลายเดอนธนวาคมถงตนเดอนมกราคม เปนแรงขบเคลอนทาใหเกดคลนสง นาขนนาลงมความถ และมความรนแรงเพมมากขน สงผลใหเกดการการกดเซาะบรเวณชายฝงดานทศตะวนออกของภาคใต 2) การขาดความสมดลของตะกอนทรายในแนวชายฝง จากการสรางโครงสรางชายฝง เชน เขอนกนทรายและคลนบรเวณปากแมนา หรอการสรางทาเทยบเรอ โครงสรางเหลานจะเปนตวขดขวางการเคลอนทของตะกอนในแนวชายฝง เปนสาเหตทาใหเกดการกดเซาะชายฝง 3) กจกรรมการพฒนาของมนษยในแนวชายฝง นบเปนสาเหตสาคญทเปนปจจยเรงใหเกดการกดเซาะชายฝงเพมรนแรงมากขน เชน - การพฒนาพนทชายฝงเพอกจกรรมตาง ๆ เชน สรางเปนทอยอาศย เสนทางคมนาคม ทาเทยบเรอ หรอพนทเพาะเลยงสตวนา การปรบถมท ฯลฯ หรอการเพมนาหนกกดทบลงบนดนเคลยชายฝง ซงเปนพนทออนไหวงายตอการกดเซาะ เปนปจจยเสรมทาใหการกดเซาะชายฝงบรเวณนนมความรนแรงสง - การลดลงของพนทปาชายเลนและปาชายหาด ทาใหพนทชายฝงขาดระบบรากพชทชวยยดตะกอนดนตามธรรมชาต ทสามารถชวยชะลอความรนแรงของการกดเซาะชายฝงได - การสรางโครงสรางในแนวชายฝง เชน เขอนกนทรายและคลนบรเวณปากแมนา เพอเหตผลทางเศรษฐกจการประมงและการคมนาคม หรอการสรางโครงสรางเพอปองกนการกดเซาะชายฝง เชน รอดกทรายหรอกองหนปองกนคลน โครงสรางเหลานในบางพนทจะสงผลใหเกดการกดเซาะชายฝงบรเวณพนทขางเคยง 4) ขาดการบรหารจดการหรอการแกปญหาอยางเปนระบบ ปจจบนการแกปญหาการกดเซาะชายฝงมงเนนแตการแกปญหาเฉพาะทใดทหนงโดยขาดการมองปญหาในภาพรวม ซงมกจะเกดผลกระทบกบพนทขางเคยงอนๆทอยถดไป ทาใหการแกปญหาการกดเซาะชายฝงไมมประสทธภาพเทาทควร 7.4 ขอเสนอแนะแนวทางการแกไขปญหา

การปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝง ควรดาเนนการศกษาความเหมาะสมของรปแบบมาตรการทใชในแตละพนท รวมทงศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมทจะเกดขนในแตละพนทอยางละเอยดกอนดาเนนการ ซงมาตรการในการปองกนแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทใชอยโดยทวไปสามารถแบงออกไดเปน 2 ลกษณะ คอ

7.4.1 มาตรการปองกนและแกไขแบบใชสงกอสราง (Structural Method)

หลกการของวธนคอการกอสรางโครงสรางเพอปองกน บรรเทาความรนแรงคลน และเพอดกตะกอนทรายชายฝงใหเขามาสะสมตว ใชสาหรบพนททเกดการกดเซาะชายฝงอยางรนแรงทอยในขนวกฤตเสยงภย เปนพนททมชมชนหนาแนนหรอเปนชมชนเมองทมความสาคญทางเศรษฐกจสง มาตรการเหลาน ไดแก



35

1) กองหนปองกนคลน (Breakwater) เปนการถมหนวสดกอสรางขนาดใหญ (ขนาด 1- 5 ตน) นอกชายฝง (Offshore

breakwater) หรอใกลกบชายฝง (Detached breakwater) ใหมแนวขนานกบชายฝง ทาหนาทสลายพลงงานคลนโดยบงคบใหคลนแตกตวเมอชนกบกองหน (รปท 5) 2) กาแพงกนคลน (Seawall) เปนการสรางกาแพงหนทงหรอกาแพงคอนกรตปองกนสงกอสราง เชน บานเรอน ถนน เสาไฟฟา ทอยดานหลงกาแพงจากการกดเซาะของคลน 3) รอดกทราย (Groin) เปนการถมหนวสดกอสรางขนาดใหญในแนวตงฉากกบชายฝง ทาหนาทดกทรายทเคลอนทออกไปจากบรเวณทเกดการกดเซาะชายฝง สงผลทาใหเกดหาดทรายงอกเพมพนขน 4) กองหนหวหาด (Headland) เปนการวางแนวกองหนถมหวหาด 2 ดานใหครอบคลมบรเวณทโดนกดเซาะ เพอสรางอาวสมดลเลยนแบบการเกดอาวตามธรรมชาต หนหวหาดจะปรบชายหาดใหเขาสสมดลตามธรรมชาต

5) การใชแนวปะการงเทยม (Artificial Coral Reef) เปนโครงสรางทออกแบบตามหลกการของปะการงเทยมแตใหมโครงสรางขนาดใหญขน

มวตถประสงคเพอลดความรนแรงของคลนกอนทจะเขามากระทบชายฝง รวมทงใหเปนทอยอาศยและหลบภยของสตวนาไปในตว

7.4.2 มาตรการปองกนและแกไขแบบไมใชสงกอสราง (Non Structural Method)

การปองกนและแกไขแบบไมใชสงกอสราง เหมาะสาหรบพนททมการกดเซาะไมรนแรงมากนก มาตรการเหลาน ไดแก 1) การถมหรอบรณะหาด (Beach Nourishment) เปนการนาเอาทรายตามธรรมชาตมาถมหรอเตมในแนวชายหาดทโดนกดเซาะ เนองจากไมสญเสยทศนยภาพและไมมผลกระทบตอพนทขางเคยงนอย วธการนเหมาะสาหรบพนทชายหาดทเปนแหลงทองเทยว

2) การถายเทตะกอนทรายขามรองนา (Sand bypassing) เปนการเคลอนยายตะกอนทเกดจากการสะสมตวเนองจากการขดขวางของเขอนกนทรายและคลนปากรองนา (Jetties) มาเตมใหอกฝงทโดนกดเซาะ เหมาะสาหรบพนททมการสะสมของตะกอนทรายบรเวณฝงตรงขามของปากรองนาทโดนกดเซาะ

3) การกาหนดระยะถอยรน (Setback) เปนการกาหนดระยะทางหรอระยะกนชน ใหหางจากพนทชายฝงทโดนกดเซาะ โดยมขอกาหนดในการควบคมการใชประโยชนทดน เพอควบคม ปองกนไมใหมการกอสรางโครงการ อาคาร หรอโครงสรางตาง ๆ ทอาจไดรบผลกระทบจากการกดเซาะชายฝง



36

4) การปลกปาชายเลน เปนการปองกนการกดเซาะชายฝงในบรเวณทเคยเปนปาชายเลนเดม โดยสรางโครงสรางชายฝง เชน ปกเสาเขมคอนกรตหรอเสาไม เพอลดความรนแรงของคลนไวดานหนา จะทาใหปาชายเลนสามารถเจรญเตบโตมรากยดพนดนได สวนมาตรการทเสนอแนะสาหรบแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงในแตละพนทศกษา คณะผวจยไดเสนอมาตรการทเหมาะสมสาหรบการแกไขปญหาเฉพาะในแตละพนทศกษา แสดงในตารางท 6 ซงการจะนามาตรการใดไปใชกบพนทชายฝงบรเวณไหน จะตองดาเนนการศกษาความเหมาะสมในรายละเอยด รวมทงศกษาผลกระทบตอสงแวดลอมทจะเกดขนในแตละพนทกอนดาเนนโครงการ



37

ตารางท 6 แสดงมาตรการนาเสนอเพอแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงพนทภาคใตฝงอาวไทย

จงหวดชมพร อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) หาดทงววแลน อ.ปะทว ปานกลาง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด ถมหรอบรณะหาด

2) หาดทรายร อ.เมอง ปานกลาง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด ถมหรอบรณะหาด

3) บานหวแหลม อ.หลงสวน ปานกลาง โครงสรางแบบแขง _

4) บานคอเขา อ.หลงสวน ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน

5) บานบางมน อ.หลงสวน ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน

6) ปากนาละแม อ.ละแม ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน, ปลอยตามธรรมชาต

จงหวดสราษฎรธาน อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) บานปากนาทากระจาย อ.ทาชนะ ปานกลาง โครงสรางแบบแขง กาหนดระยะถอยรน, ปลกปาชายเลน

2) บานปากนากว อ.ทาชนะ - อ.ไชยา ปานกลาง _ ปลอยตามธรรมชาต, ปลกปาชายเลน

3) บานตะกรบ อ.ไชยา ปานกลาง _ ปลอยตามธรรมชาต

4) บานพอด อ.ดอนสก รนแรง โครงสรางแบบแขง ปลกปาชายเลน

5) บานทองอาว อ.ดอนสก ปานกลาง โครงสรางแบบแขง _



38


จงหวดนครศรธรรมราช อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) บานเสาเภา อ.สชล ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน

2) บานเราะ อ.ทาศาลา ปานกลาง โครงสรางแบบแขง _

3) บานดานภาษ - บานสระบว อ.ทาศาลา ปานกลาง โครงสรางแบบแขง ถายเททรายขามรองนา, ปลกปาชายเลน

4) บานปลายทราย - แหลมตะลมพก อ.ปากพนง รนแรง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด กาหนดระยะถอยรน

5) บานเนนนาหก - บานชายทะเล อ.ปากพนง ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน

6) บานเนนตาขา - บานมะขามเทศ อ.ปากพนง ปานกลาง โครงสรางแบบแขง กาหนดระยะถอยรน

7) บานทาเขน - บานเกาะทง อ.ปากพนง ปานกลาง โครงสรางแบบแขง กาหนดระยะถอยรน, ปลกปาชายเลน

8) บานหนาโกฏ - บานนาทรพย อ.ปากพนง รนแรง โครงสรางแบบแขง _

9) บานเกาะเพชร-บานหนาศาล อ.หวไทร ปานกลาง โครงสรางแบบแขง _

จงหวดสงขลา อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) หาดทรายแกว อ.สงหนคร รนแรง _ ถายเททรายขามรองนา

2) บานเกาเสง อ.เมอง ปานกลาง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด ถมหรอบรณะหาด

3) บานบออฐ อ.เมอง ปานกลาง โครงสรางแบบแขง กาหนดระยะถอยรน

4) บานคนารอบ - บานปากบาง อ.จะนะ ปานกลาง _ ถายเททรายขามรองนา,กาหนดระยะถอยรน

5) บานบอโซน-บานปากบางสะกอม อ.จะนะ รนแรง โครงสรางแบบแขง _

6) บานปากบางเทพา อ.เทพา รนแรง _ ถายเททรายขามรองนา

7) บานคลองประด - บานเกาะแลหนง อ.เทพา รนแรง _ ปลกปาชายเลน, ปลอยตามธรรมชาต



39


จงหวดปตตาน อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) บานตนหยงเปาว อ.หนองจก รนแรง โครงสรางแบบแขง _

2) บานสายหมอ - บานบะอง อ.หนองจก รนแรง โครงสรางแบบแขง ปลกปาชายเลน, ปลอยตามธรรมชาต

3) บานปากบางตาวา อ.หนองจก รนแรง _ ปลกปาชายเลน, ปลอยตามธรรมชาต

4) บานตะโละสมแล - บานปาตาบด อ.ยะหรง รนแรง โครงสรางแบบแขง,แนวปะการงเทยม โครงสราง

5) บานปาตา - บานทาพง อ.ยะหรง รนแรง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด กาหนดระยะถอยรน

6) บานคลองตา - บานปะนาเระ อ.ปะนาเระ รนแรง _ กาหนดระยะถอยรน

7) บานบางมะรวด อ.ปะนาเระ ปานกลาง _ ถายเททรายขามรองนา

8) บานบน - บานลม อ.สายบร รนแรง โครงสรางแบบแขง ถายเททรายขามรองนา,กาหนดระยะถอยรน

จงหวดนราธวาส อาเภอ ระดบ มาตรการแบบใชสงกอสราง มาตรการแบบไมใชสงกอสราง

1) บานโคกเคยน-หาดนราทศน อ.เมอง ปานกลาง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด ถายเททรายขามรองนา

2) บานบางมะนาว-บานบกตอาวมะนาว อ.เมอง ปานกลาง แนวปะการงเทยมปองกนชายหาด ถมหรอบรณะหาด

3) บานสะปอม-บานกบ อ.ตากใบ ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน,ปลอยตามธรรมชาต

4) บานคลองตน-บานปลาเจะมดอ อ.ตากใบ ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน,ปลอยตามธรรมชาต

5) บานเกาะยาว-บานตาบา อ.ตากใบ ปานกลาง _ กาหนดระยะถอยรน,ปลอยตามธรรมชาต

40

8. สรป จากการศกษาเพอตดตามการเปลยนแปลงชายฝงบรเวณพนทภาคใตฝงอาวไทย จานวน 6 จงหวด

ตงแตจงหวดชมพรจนถงจงหวดนราธวาส พบวาตลอดความยาวชายฝงทงหมดประมาณ 1,068 กโลเมตร เกดการเปลยนแปลงในรปแบบการกดเซาะความยาวประมาณ 117.24 กโลเมตร (รอยละ 10.98) และเกดการเปลยนแปลงในรปแบบการสะสมตวความยาวประมาณ 164.57 กโลเมตร (รอยละ 15.41) ทเหลอเปนชายฝงคงสภาพความยาวประมาณ 786.24 กโลเมตร (รอยละ 73.61) พนททเกดการกดเซาะชายฝงมทงหมด 40 พนท จดอยในระดบรนแรง จานวน 14 พนท ระดบปานกลาง จานวน 26 พนท สวนพนทชายฝงสะสมตวทปรากฏเดนชด มจานวน 44 พนท เมอเปรยบเทยบกบขอมลการเปลยนแปลงชายฝงป พ.ศ. 2545 (สน สนสกล และคณะ , 2545) พบวาการกดเซาะชายฝงในป พ.ศ. 2550 - พ.ศ. 2551 มระยะทางของพนทกดเซาะนอยลงเกอบทกจงหวด ยกเวนจงหวดปตตาน

สาเหตของการกดเซาะชายฝงพบวามาจากสาเหตหลก 2 ประการ คอสาเหตจากกระบวนการทางธรรมชาตและสาเหตจากมนษย สาเหตอนเนองมาจากธรรมชาต ไดแก คลนลมแรงในฤดมรสม และการขาดความสมดลของตะกอนทรายทเคลอนทในแนวชายฝง สวนสาเหตจากกจกรรมของมนษย ไดแก การสรางโครงสรางในแนวชายฝง เชน เขอนกนทรายและคลนบรเวณปากแมนา ทาเทยบเรอ ฯลฯ เพอเหตผลทางเศรษฐกจและการคมนาคม หรอโครงสรางปองกนชายฝงบางประเภทสงผลกระทบตอพนทขางเคยง เชน รอดกทราย รวมทงการพฒนาพนทชายฝงเพอกจกรรมตาง ๆ เชน สรางเปนทอยอาศย เสนทางคมนาคม หรอพนทเพาะเลยงสตวนา เปนตน การปองกนและแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทนามาใชอยโดยทวไป สามารถแบงออกไดเปน 2 แบบ คอ 1) การปองกนและแกไขแบบใชสงกอสราง (Structural Method) ซงมอยหลายวธ เชน กองหนปองกนคลน (Breakwater) กาแพงกนคลน (Seawall) การถมดวยหน (Revetment) และ รอดกทราย (Groin) วธการนเหมาะสาหรบพนททเกดการกดเซาะชายฝงรนแรง ซงการนาวธการนไปใชในการปองกนชายฝง อาจจะมผลกระทบตอพนทขางเคยงโดยขนอยกบชนดของโครงสราง สวนแบบท 2 คอ การปองกนและแกไขแบบไมใชสงกอสราง (Non Structural Method) เชน การถมหรอบรณะหาด (Beach Nourishment) การถายเทตะกอนทรายขามรองนา (Sand bypassing) การกาหนดระยะถอยรน (Setback) หรอการปลกปาชายเลน เปนตน ซงการทจะนาวธการใดไปใชแกปญหาในพนทกดเซาะชายฝงบรเวณไหน ตองมการศกษาความเหมาะสมและผลกระทบสงแวดลอมทจะเกดขน โดยยดแนวคดหลก คอจะตองคานงถงการรกษาความสมดลของชายฝงใหเปนไปตามกระบวนการธรรมชาตและเกดผลกระทบนอยทสด

41

บรรณานกรม กรมการขนสงทางนาและพาณชยนาว. 2547. การพฒนาทาเรอสงขลา. ตลาคม 2547. กรมทรพยากรทางทะเลและชายฝง. 2548. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาหาสาเหตการ กดเซาะชายฝงทะเลและแนวทางการปองกนแกไขปองกนชายฝงทะเลทไดรบผล กระทบบรเวณพนทลมนาปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช. สถาบนวจยทรพยากร นา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. กรมโยธาธการ กระทรวงมหาดไทย. 2538. โครงการศกษาและแกไขปญหาการกดเซาะตลงทะเลดานอาวไทย.

โดยบรษทสแปนจากด บรษทวอเตอรดเวลลฟเมนทคอนซลเทนสจากด และNetherland Engineering Consultants.

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม . 2550. ภาพถายมมสงบรเวณชายฝงอาวไทย. สงหาคม 2550. ชยพนธ รกวจย และสจรต คณธนกลวงศ. 2528. รายงานเบองตนการสารวจสภาพชายฝงปากพนง

-ปากระวะ จ.นครศรธรรมราช. 24-25 ตลาคม 2548. ชยวฒน ผลวรฬท. 2529. องคประกอบการเปลยนแปลงชายฝงทะเลอาวไทยตอนลาง. วทยานพนธภาค

วศวกรรมโยธา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย ISBN 974-567-184-3. นวรตน ไกรพานนท. 2544. การกดเซาะชายฝงทะเล : ปญหาและแนวทางการจดการ. วารสาร อนรกษดนและนา. 17 (1) : 23 - 25. ปยรตน ปตวฒนกล. 2541. ความสาคญและปญหาทเกดขนกบชายฝงทะเลของประเทศไทย. วารสารกรมเจาทา 1 (3) : 77 - 83. มหาวทยาลยสงขลานครนทร. 2548. รายงานฉบบสมบรณโครงการศกษาแนวทางการแกไข ปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล จงหวดปตตานและการออกแบบโครงสรางปองกน เบองตน. เสนอกรมทรพยากรทางทะเลและชายฝงและกรมทรพยากรธรณ. สถาบนวจยทรพยากรนา จฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2548. รายงานวจยฉบบสมบรณโครงการศกษาหาสาเหต

การกดเซาะชายฝงทะเลและหาแนวทางแกไขปองกนชายทะเลทไดรบผลกระทบบรเวณพนทลมนาปากพนง จงหวดนครศรธรรมราช. มกราคม 2548.

สถาบนวจยและใหคาปรกษาแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร. 2549. รายงานฉบบสมบรณโครงการสารวจและ

ศกษาการกดเซาะชายฝงทะเลบรเวณอาวไทยและทะเลอนดามน (จงหวดสราษฎรธาน นครศรธรรมราช และสงขลา). เสนอกรมทรพยากรธรณ.

สน สนสกล และคณะ. 2545. การเปลยนแปลงพนทชายฝงทะเลดานอาวไทย. กองธรณวทยา. กรมทรพยากรธรณ. สพจน จารลกคณา. 2534. ลกษณะของคลนและการเปลยนแปลงชายฝงบรเวณสงขลา. วทยานพนธภาค

วศวกรรมโยธา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมปรารถนา ฤทธพรง. 2545. การเปลยนแปลงชายฝงลมนาปากพนง. วทยานพนธวศวกรรมศาสตร

มหาบณฑต ภาควชาวศวกรรมแหลงนา คณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สานกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. 2546. รายงานฉบบสมบรณ : โครงการศกษาแผนแมบทการแกไขปญหาการกดเซาะชายฝงทะเล ตงแตปากแมนา เพชรบร จ.เพชรบร ถงปากแมนาปราณบร. สถาบนเทคโนโลยแหงเอเชยและ

42

บรษทเซาทอสทเอเชยเทคโนโลย. สานกงานพฒนาเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศ (องคการมหาชน). 2550. คมอการใชงาน โปรแกรมจดทาคาอธบายขอมล. กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย. อดลย เบญนย พยอม รตนมณ และธรดา ยงสถตศกด. 2551. การใชระบบภมสารสนเทศเพอตดตาม

การกดเซาะชายฝงบรเวณทะเลสาบสงขลาและหาดสมหลา. การประชมวชาการเทคโนโลยอวกาศและภมสารสนเทศแหงชาตประจาป 2551. ณ อมแพคคอนเวนชนเซนเตอร กรงเทพฯ.

เอกวทย แต. 2529. ลกษณะคลน กระแสนาและตะกอนบรเวณชายฝงในอาวไทยตอนลาง. วทยานพนธ ภาควศวกรรมโยธา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

Adul Bennui, Payom Rattanamanee, Udomphon Puetpaiboon, Pornchai Phukpattaranont and Kanadit Chetpattananondh. 2007. Site Selection for Large Wind Turbine using GIS. PSU-UNS International Conference on Engineering and Environment & The 5th PSU Engineering Conference May 10-11Phuket” THAILAND. Ganasut J. 2004. Sediment Transport and Morphological Modeling of Songkhla Lagoon

Thailand. AIT dissertation. JICA. 2001. Final Report : The Master Plan study for the Coastal Channels and Ports

Development in the Kingdom of Thailand. December 2001. Rattanamanee. 1995. Control of Coastal Erosion near Songkhla Deep Sea Port. AIT Thesis

WM 95-6. Saaty, T.L. 1980. The Analytic Hierarchy Process. McGraw-Hill. New York, NY. Thanawat Jarupongsakul. 2005. Coastal Erosion : Ploblems and Knowledge Integration studies. Department of Geology, Faculty of Sciences, Chulalongkorn University. Bangkok 10330, Thailand. Thanawat Jarupongsakul. 2005. Prioritization of importance and severity areas and appropriate resolutions of coastal erosion problems at pak panang river basin, Nakhon si Thammarat Province. Department of Geology, Faculty of Sciences, Chulalongkorn University. Bangkok 10330, Thailand.

Weesakul S. and Charulakana S. (1992). Characteristic of Wave and Shoreline Change at Songkhla. Reserch and Development Journal of the Engineering Institute of Thailand vol.3,No.1, P.72-79.

43

รายชอคณะผดาเนนการวจย

1. ดร. รจ ศภวไล ทปรกษาโครงการ 2. นายอดลย เบญนย หวหนาโครงการ 3. นางนาตยา จงเจรญธรรม คณะทางานดานระบบสารสนเทศภมศาสตร 4. นางสาวรตนา ทองยอย คณะทางานดานระบบสารสนเทศภมศาสตร 5. นายอานนต คาภระ คณะทางานดานรโมทเซนซง 5. นางสาวธรดา ยงสถตศกด คณะทางานดานรโมทเซนซง 6. นางพระพทย ยงเฉลมชย คณะทางานดานระบบสารสนเทศภมศาสตร 7. ผ.ศ. พยอม รตนมณ คณะทางานดานวศวกรรมชายฝง 8. อาจารย คนงนตย ลมจรขจร คณะทางานดานทรพยากรทางทะเลและชายฝง 9. นางณชชา นลรตน เลขานการโครงการ

Documents

01 coastal erosion 6 provinces