ความหมาย

การนวดไทย หมายความว�า การตรวจประเม�น การว�น�จฉั�ย การบำ�าบำ�ด การป�องก�นโรค การส่�ง

เส่ร�มส่�ขภาพ และการฟื้%& นฟื้'ส่�ขภาพ ด(วยว�ธี*การกด การคล+ง การบำ*บำ การจ�บำ การด�ด การประคบำ การ

อบำ หร,อว�ธี*การอ,-นตามศิ�ลปะการนวดไทย หร,อการใช้(ยาตามกฎหมายว�าด(วยยา ท�&งน*&ด(วยกรรมว�ธี*การแพทย2แผนไทย (ความหมายตามพระราช้บำ�ญญ�ต�การประกอบำโรคศิ�ลปะ พ.ศิ . 2542 และประกาศิกระทรวงส่าธีารณส่�ข พ.ศิ . 2544 เร,-องการเพ�-มประเภทการนวดไทยในส่าขาการแพทย2แผนไทย)

ความหมาย

การนวดเพ,-อส่�ขภาพ หมายถึ+ง การนวดโดยม*ว�ตถึ�ประส่งค2 เพ,-อเป7นการผ�อนคลายกล(ามเน,&อ ความเม,-อยล(า

ความเคร*ยด ด(วยว�ธี*การกด การคล+ง การบำ*บำ การจ�บำ การด�ด การประคบำ การอบำ หร,อโดยว�ธี*การอ,-นใดตามศิาส่ตร2และ

ศิ�ลปะของการนวดเพ,-อส่�ขภาพ ท�&งน*&ต(องไม�ม*ส่ถึานท*-อาบำน�&าโดยม*ผ'(ให(บำร�การ

ความแตกต�างของการนวดไทยและการนวดเพ,-อส่�ขภาพ

การนวดไทย การนวดเพ,-อส่�ขภาพม*ว�ตถึ�ประส่งค2เพ,-อการ

บำ�าบำ�ดร�กษาโรคม*ว�ตถึ�ประส่งค2เพ,-อ

การผ�อนคลายผ'(ประกอบำว�ช้าช้*พท*-ต(องได(ร�บำใบำอน�ญาตเป7นผ'(

ประกอบำโรคศิ�ลป9

ว�ธี*การนวดเป7นตามศิาส่ตร2และศิ�ลปะของการนวดเพ,-อส่�ขภาพต(องไม�ม*ส่ถึานท*-อาบำ

น�&า

ว�ตถึ�ประส่งค2ของการนวด

เพ,-อการบำ�าบำ�ดร�กษาโรคเพ,-อเป7นการผ�อนคลายกล(ามเน,&อ ความเม,-อยล(า ความเคร*ยด

ประโยช้น2ของการนวด

ส่�งเส่ร�มส่�ขภาพร�างกาย ช้�วยให(ระบำบำการไหลเว*ยนเล,อดแดง เล,อดด�า และ

น�&าเหล,องไหลข+&นลงส่ะดวกและอย'�ในภาวะส่มด�ล ท�าให(กระด'กแข:งแรง กล(ามเน,&อม*ประส่�ทธี�ภาพส่'ง

ข+&น ส่ามารถึขจ�ดของเส่*ยในกล(ามเน,&อออกทางผ�วหน�ง ท�าให(กล(ามเน,&อและข(อต�อม*ความย,ดหย��นผ�อน

คลาย

ประโยช้น2ของการนวด (ต�อ)

ส่�งเส่ร�มส่ภาพจ�ตใจให(ส่มบำ'รณ2 ท�าให(ร'(ส่+กผ�อนคลายส่บำายกาย

ส่บำายใจ ร'(ส่+กแจ�มใส่ กระฉั�บำกระเฉังและลด

ความเคร*ยด การนวดม*ผลท�าให(จ�ตใจและ

อารมณ2ด*ข+&น

หล�กการนวดเพ,-อส่�ขภาพ ม*ความร'(เก*-ยวก�บำร�างกายมน�ษย2 ได(แก�

กายว�ภาคศิาส่ตร2 - ความร'(เก*-ยวก�บำระบำบำอว�ยวะต�างๆของร�างกาย

ส่ร*รว�ทยา - ความร'(เก*-ยวก�บำหน(าท*-ของระบำบำอว�ยวะต�าง ๆ ของร�างกาย ท�านวด

การวางม,อและน�&ว ขนาดของแรงท*-ใช้(นวด

ระยะเวลาท*-ใช้(นวด ต�าแหน�งนวด

ว�ธี*การนวด

การนวด การใช้(น�&าหน�กกดลงบำนส่�วนต�างๆ ของร�างกาย น�&าหน�กท*-กดจะท�าให( กล(ามเน,&อ เส่(นเอ:น

พ�งผ,ดคลาย การนวดไทยเน(นม�กจะใช้(น�&าหน�กของร�างกายเป7นแรงกด

การบำ*บำ เป7นการใช้(น�&าหน�กกดลงบำนส่�วนต�างๆ ของร�างกาย ในล�กษณะ 2 แรงกดเข(าหาก�น

การคล+ง การใช้(น�&าหน�กกดคล+ง เป7นการกระจายน�&าหน�กกดบำนส่�วนน�&น การคล+งให(ผลในการคลายใช้(ก�บำ

บำร�เวณท*-ไวต�อการส่�มผ�ส่ เช้�น กระด'ก ข(อต�อ การถึ' การใช้(น�&าหน�กถึ'เพ,-อท�าให(ผ�วหน�งเก�ดการย,ด

ขยายร'ข�มขนเป=ด ว�ธี*น*&น�ยมใช้(ก�บำยาหร,อน�&าม�นเพ,-อให(ต�วยาซึ+มเข(าได(ด*

ว�ธี*การนวด (ต�อ) การกล�&ง การใช้(น�&าหน�กหม�นกล�&ง ท�าให(เก�ดแรงกดต�อเน,-องไปตลอดอว�ยวะ ท�&งย�งเป7นการย,ดกล(ามเน,&ออ*กด(วย

การหม�น การใช้(น�&าหน�กหม�นส่�วนท*-เคล,-อนไหวได(ค,อ ข(อต�อ เพ,-อให(พ�งผ,ด เส่(นเอ:นรอบำ ๆ ข(อต�อ ย,ดคลายการ

เคล,-อนไหวด*ข+&น การบำ�ด จะม*ล�กษณะคล(ายก�บำการหม�น

การด�ด การใช้(น�&าหน�กย,ด ด�ดกล(ามเน,&อ เส่(นเอ:นพ�งผ,ดให(ย,ดกว�าการท�างานปกต� เพ,-อให(เส่(นหย�อนคลาย

การท�บำ การใช้(น�&าหน�กท�บำ ตบำ ส่�บำ ลงบำนกล(ามเน,&อให(ท�-ว การเขย�า การใช้(น�&าหน�กเขย�ากล(ามเน,&อ เพ,-อกระจาย

ความย,ดหย��นของกล(ามเน,&อให(ท�-ว

ล�กษณะการนวด

1. การนวดย,ด ด�ด น*&ค,อ การย,ด ด�ดกล(ามเน,&อ เส่(นเอ:น พ�งผ,ด ให(ย,ดคลาย

2.การนวดแบำบำจ�บำเส่(น ค,อ การใช้(น�&าหน�กกดลงตลอดล�าเส่(นไปตามอว�ยวะต�าง ๆ การนวดช้น�ดน*&ค(องอาศิ�ยความเช้,-ยวช้าญของผ'(นวด ซึ+-งได(ท�าการนวดมานานและส่�งเกต

ถึ+งปฏิ�ก�ร�ยาของแรงกดท*-แล�นไปตามอว�ยวะต�าง ๆ3.การนวดแบำบำกดจ�ด ค,อ การใช้(น�&าหน�กกดลงไปบำนจ�ดของร�างกาย การนวดน*&เก�ดจากประส่บำการณ2และความ

เช้,-อว�าอว�ยวะของร�างกายม*แนวส่ะท(อนอย'�บำนส่�วนต�าง ๆ และเราส่ามารถึกระต�(นการท�างานของอว�ยวะน�&นโดยการกระต�(นจ�ดส่ะท(อนท*-อย'�บำนส่�วนต�าง ๆ บำนร�างกาย

เทคน�คการนวด

1. นวดด(วยน�&วห�วแม�ม,อ ว�ธี*กดนวดแบำบำน*&ใช้(ผ�วหน(าของน�&วห�วแม�ม,อส่�วนบำน ไม�ใช้�ปลายน�&วหร,อ

ปลายเล:บำจ�กลงไป 2. นวดด(วยฝ่Aาม,อ เหมาะส่�าหร�บำการนวดบำร�เวณท*-ม*

พ,&นท*-กว(าง น�&าหน�กต�วท*-ท�&งลงไปท*-ฝ่Aาม,อจะช้�วยท�าให(การนวดด(วยว�ธี*น*&ได(ผลด*ย�-งข+&น

3. นวดด(วยน�&วห�วแม�ม,อท�&งส่องข(างพร(อมก�น ว�ธี*น*&จะช้�วยกระต�(นเส่(นพล�งต�าง ๆ โดยการเล,-อนน�&วไปตามแนวเส่(น เว(นช้�องว�างระหว�างน�&วท�&งส่องข(าง

ประมาณ - 23 ซึม.

เทคน�คการนวด (ต�อ)

4. กดนวดด(วยเท(า น�ยมใช้(ว�ธี*การกดนวดบำร�เวณท*-กว(างและม*ส่�วนเว(าส่�วนโค(งอย�างน�องขาหร,อต(นขาท*-ค�อนข(างแข:งแกร�งของผ'(ร�บำการนวด ในขณะท*-การใช้(ส่(นเท(านวดจะเหมาะส่�าหร�บำการนวดในท�าท*-ต(องการแรงกดมาก ๆ 5. กดนวดด(วยเข�า การกดนวดด(วยเข�าม�กจะน�ยมใช้(ในท�าท*-ม,อจ�าเป7นต(องไปจ�บำอว�ยวะส่�วนอ,-นอย'� ซึ+-งจะถึ�ายเทน�&าหน�กได(ด* น�ยมใช้(ในการนวดต(นขาส่�วนล�างและส่ะโพก

6. ย,นกด การใช้(ท�าน*&จะต(องระว�งการย,นให(ด* ควบำค�มให(ได(ว�าจะท�&งน�&าหน�กต�วไปส่�วนไหนจ+งจะไม�เป7นอ�นตรายและ

เก�ดประโยช้น2ก�บำผ'(ร�บำการนวดมากท*-ส่�ด ม�กน�ยมย,นคร�อมต(นขาของผ'(ร�บำการนวด

เทคน�คการนวด (ต�อ)

7. กดนวดด(วยข(อศิอก น�ยมใช้(ปลายข(อศิอกแหลม ๆ กดลงไป ม�กกด

บำร�เวณต(นขา ส่ะโพกและไหล� ท*-ม*กล(ามเน,&อค�อนข(างหนา ม*ไขม�นส่ะส่มมาก

8. กดนวดด(วยท�อนแขน ถึ(าหากผ'(ร�บำการนวดร'(ส่+กเจ:บำ ให(ใช้(ว�ธี*การนวดด(วยท�อนแขนแทน เพราะจะร'(ส่+กน��มนวลข+&นมาก

เลยท*เด*ยว

ต�าแหน�งท*-ควรระว�งในการนวด

1. กระหม�อมหน(าในกรณ*เด:กท*-กระหม�อมย�งไม�ป=ดส่น�ท

2 . ท�ดดอกไม( ห�วค�&ว หน(าห' เส่(นเล,อดบำร�เวณข(างคอ 3. ร�องไหปลาร(า ม�มห�วไหล� ใต(ร�กแร( บำร�เวณข(อศิอก

ด(านใน บำร�เวณเส่(นส่ร(อยข(อม,อ 4. บำร�เวณล�&นปB- ช้ายโครง รอบำส่ะด,อ 1 น�&ว

5. บำร�เวณใต(ห�วตะคาก (แง�กระด'กเช้�งกรานท*-อย'�ใต(บำ�&นเอว ) ใต(ล'กส่ะบำ(า

6. ส่�นหน(าแข(งด(านหน(า บำร�เวณจ�ดนาคบำาท ใต(ตาต��มด(านใน

โรคท*-ห(ามท�าการนวด

1. ขณะท*-ม*ไข(ส่'งเก�น 38.5 องศิาเซึลเซึ*ยส่ 2. โรคผ�วหน�งท*-ม*การต�ดเช้,&อ

3. โรคต�ดต�อท�กช้น�ด เช้�น ว�ณโรค ไข(หว�ดใหญ� 4. โรคไข(พ�ษ ไข(กาฬ เช้�น ง'ส่ว�ด เร�ม 5. บำร�เวณท*-เป7นมะเร:ง เพราะอาจท�าให(มะเร:งกระจายต�ว 6. อ�บำ�ต�เหต�ท*-กระทบำส่มองและไขส่�นหล�งภายใน

24 ช้�-วโมง

โรคท*-ห(ามท�าการนวด (ต�อ)

7. ความผ�ดปกต�ของระบำบำหลอดเล,อดหร,อการแข:งต�วของเล,อด 8. การต�ดเช้,&อของร�างกาย 9. กระด'กห�กท*-ย�งต�ดไม�แข:งแรง 10. การบำาดเจ:บำหร,อเล,อดออกท*-เพ�-งเป7นใหม� ๆ

11. บำร�เวณท*-เป7นแผล แผลเป=ด และบำร�เวณท*-อ�กเส่บำหร,อเป7นฝ่B

12. บำร�เวณท*-ถึ'กไฟื้ไหม( น�&าร(อนลวก