04.Predavanja Upravljanje u EES

UPRAVLJANJE U EES

Poetni period EES-a:

elementi lokalne automatske regulacije i relejne zatite

mjesta odluivanja i izvravanja upravljakih odluka na komponentama procesa.

Razvoj EES-a

mjesta za koordinaciju rada i odluivanja

nadgledanje sistema u cjelini

izdavanje naloga za izvravanje zahvata na komponentama tehnolokog procesa

Dispeerski centri

funkcije nadzora

pojedine upravljake funkcije

prenosa relevantnih informacija u centar

prenos odgovarajuih komandi do pojedinih lokacija EES-a.

UPRAVLJANJE U EES - Dispeerska sluba

izrada godinjih, sezonskih i mjesenih bilansa elektrine energije i snage, te planovi pranjenja akumulacija hidroelektrana;

predvianje potronje elektrine energije, te izrada dijagrama optereenja;

program rada elektrana i proizvodnih agregata uz koordinaciju prenosnih i distributivnih mogunosti, a u svjetlu maksimlne ekonominosti pogona;

operativno rukovoenje pogonom EES-a to podrazumijeva permanentni nadzor nad elektranama i stanjem u mrei i trenutno otklanjanje nastalih smetnji;

UPRAVLJANJE U EES - Dispeerska sluba

koordinacija planova odravanja i remonata komponenti EES

provoenje akcija vezanih za regulaciju snage i frekvencije;

provoenje akcija vezanih za regulaciju napona i reaktivnih snaga;

voenje statistike i auriranje baze podataka, te analize ostvarenog pogona;

obrada podataka potrebnih za obraun elektrine energije.

UPRAVLJANJE U EES

Razvoj tehnike i tehnologija (raunarske nauke i tehnike prenosa informacija) - razvoj sistema upravljanja EES-om.

Krajnji cilj - potpuna automatizacija kompleksnih procesa proizvodnje,

prenosa i distribucije elektrine energije.

Dananji sistemi upravljanja EES-om sastoje se od praktino tri nezavisna

segmenta:

relejna zatita;

lokalno upravljanje;

tehniki sistem upravljanja.

UPRAVLJANJE U EES

.

relejna za tita

akcija

informacija

SISTEM UPRAVLJANJA

ELEKTROENERGETSKI SISTEM

lokalno upravljanje

tehni ki sistem upravljanja

UPRAVLJANJE U EES

Danas - ntegracija funkcije zatite i lokalnog upravljanja, dok se tehniki sistem upravljanja jo uvijek realizuje kao zaseban sistem.

Ovakav pristup se znatno razlikuje od konvencionalnog u kome su sistemi zatite i upravljanja odvojeni u smislu oienja i u smislu ureaja koji se koriste.

Integrisanje sistema zatite i lokalnog upravljanja omoguava: centralizovano prikazivanje podataka operatoru;

upravljanje sa jednog mjesta;

jedinstveno oienje;

distribuirano procesiranje;

optimizaciju hardvera;

jedinstven pristup projektovanja softvera i

mogunost uvoenja novih funkcija.

TEHNIKI SISTEM UPRAVLJANJA

Tehniki sistem upravljanja - ispunjavanje funkcija dispeerske slube, to podrazumijeva realizaciju nadzora i daljinskog upravljanje u EES-u.

Sistem daljinskog upravljanja se sastoji od vie centara upravljanja i veeg broja stanica za prikupljanje i daljinski prenos podataka, odnosno komandi, te odgovarajuih telekomunikacionih sistema.


Krajnji cilj je realizacija jedinstvenog sistema daljinskog i lokalnog upravljanja, mjerenja i zatite elektroenergetskog sistema, to bi rezultiralo:

vrom vezom sa EES-om;

mogunou jedinstvenog zahvata informacija za sve

segmente;

mogunou interakcije meu segmentima (na primjer

reprogramiranje programabilnih ureaja za zatitu iz

dispeerskih centara prema trenutnoj situaciji u sistemu);

veom mogunou praenja dinamike EES-a.


Razvoj integrisanog sistema - logiki postepeno:

zamjena odgovarajuih ureaja novom opremom, na bazi novih tehnika i tehnologija, ali sa istim funkcijama, to je ostavlja neiskoritenom po kapacitetu i mogunostima, ali je pribliava korisniku i olakava njen iri prodor;

formiranje integracije funkcija u okviru nove opreme to dovodi do njenog punog iskoritenja, otvara mogunosti uvoenja novih funkcija, a istovremeno implicira i tehnoloke inovacije i u primarnoj elektroenergetskoj opremi.

Koncipiranje integrisanih sistema - strategija upravljanja u stacionarnim i u havarijskim reimima rada EES-a.

Pozitivni efekti:

aplikacijom paralelne obrade i primjenom pune grafike.

distribuirane raunarske konfiguracije i napredak raunarstva uopte omoguavaju jo jednu novu dimenziju savremenih sistema upravljanja, a to je uvoenje naprednih funkcija baziranih na rezonovanju i ekspertnom znanju.


Razvojem EES-a - upravljanje viestepeno, zasnovano na hijerarhijskom principu, sa raspodjelom funkcija i odgovornosti.

Tehnika sredstva (pouzdane informacije u realnom vremenu o pogonskom stanju, odnosno parametrima sistema i parametrima reima EES-a).

Opti ciljevi u upravljanju EES-om (maksimalna sigurnost, kvalitet i minimalni trokovi pogona) potrebno je pri projektovanju tehnikog sistema upravljanja, u svakom konkretnom sluaju, voditi rauna o vie faktora kao to su:

veliina EES-a;

teritorijalna rasprostranjenost;

stepen razvoja i struktura EES-a;

poloaj i uloga u meunarodnim interkonekcijama;

organizacija elektroprivrede i njeni unutranji ekonomski odnosi;

dostignuti nivo tehnolokog razvoja, naroito u oblastima telekomunikacija i raunarske tehnike.


Osnovni aspekti upravljanja EES-om:

sistem planiranja pogona (Operation Planning System OPS);

sistem za upravljanje u realnom vremenu (Real Time System RTS).

Zahvat informacija, odnosno prenos naloga i komandi na elektroenergetske komponente sistema ostvaruje se pomou sljedeih sistema:

udaljene krajnje stanice (Remote Terminal Unit RTU);

komunikaciona mrea za prenos podataka (Data Communication Network DCN);

telekomunikacioni sistem (Telecommunication System TCS).

Uz ovo neophodna je i odreena pomona oprema, te zgrade u koje se smjetaju dispeerski centri.


Komunikaciona mrea za prenos podataka (DCN) ima zadatak da omogui

dvosmjeran tok informacija i podataka.

Osnovni elemenat mree za prenos podataka su inteligentni komunikacioni

ureaji (Intelligent Communication Data ICD).

Samo rjeenje sistema DCN je uslovljeno zadacima i funkcionalnim

zahtjevima nivoa hijerarhijske strukture TSU-a.


Zahvat informacija, odnosno izvravanje upravljakih akcija se vri u krajnjim objektima TSU, odnosno u RTU-ovima, na nivou elektroenergetskih postrojenja.

RTU treba da ispunjava sljedee generalne zahtjeve:

maksimalno rastereenje centara i komunikacionih linija vrei primarne obrade i selekciju podataka prikupljenih od davaa;

sposobnost za samoiniciranje, dijagnosticiranje kvarova i minimalno smanjenje funkcionalnosti u sluaju neispravnosti pojedinih hardverskih komponenti, kao i adekvatno informisanje centra o stanju sistema;

maksimalna fleksibilnost, odnosno mogunost prilagodjenja razliitom kapacitetu.


RTU treba da izvrava funkcije:

prikupljanja, primarne obrade i memorisanja digitalnih, analognih i impulsnih informacija sa lokalnih davaa;

izvravanje komandovanih upravljakih funkcija;

hronologije dogaaja;

centralne sinhronizacije vremena;

komunikacija sa centrom.


Za TSU, u okviru EES-a, treba obezbijediti veoma raznorodne zahtjeve u pogledu prenosa poruka razliitog karaktera (govor, pisane poruke, numerike podatke i drugo).

Ovo upuuje na potrebu vie podsistema funkcionalnih mrea kao to su:

telefonske mree;

telegrafske mree;

mree za potrebe monokanalnih telemjerenja;

mree za prenos signala distantne zatite;

mree za prenos podataka u TSU;

mree jedinstvenog vremena.


Kao sredstva prenosa mogu se koristiti:

vlastite kablovske veze;

unajmljene veze kod PTT;

VF prenos po dalekovodima;

usmjerene radio veze;

optiki kablovi;

satelitski sistemi.


Realizacija TSU u dispeerskim centrima podrazumijeva opremu koja obezbjeuje zadovoljavajue uslove za nesmetan rad opreme i ljudstva.

Tehniki podsistem pomone opreme ine:

sistem za napajanje sa zadatkom da odbezbijedi besprekidno napajanje opreme

prikljuene na izmjenini i/ili istosmjerni napon;

sistem za klimatizaciju;

sistem protivpoarne zatite;

sistem za interno komuniciranje;

sistem nadzora kretanja u zgradama.


Zgrade dispeerskih centara treba da obezbijede dovoljan i funkcionalan prostor za smjetaj opreme i kadrova i obezbijede komforan rad osoblja dispeerskih centara.

U dispeerskim centrima potrebne su uobiajeno sljedee prostorije:

dispeerska sala sa prateim prostorijama;

raunarska sala;

prostorija sa telekomunikacionom opremom;

arhiva;

prostorije AKU baterije;

prostorije za napajanje elektrinom energijom;

prostorija dizel agregata;

prostorija centralnog klima ureaja.

SISTEM PLANIRANJA POGONA

Zadatak sistema planiranja pogona (OPS) je da izvrava:

predispeerske aktivnosti;

postdispeerske funkcije;


predispeerske i postdispeerske aktivnosti

Funkcije planiranja i predvianja pogona najbolja pogonska strategija budueg rada proizvodnih i prenosnih kapaciteta polazei od maksimalne ekonominosti, uz zadovoljenje sigurnosti rada i kvaliteta elektrine energije.

Rezultati ovih aktivnosti su programi rada i ogranienja, koji e posluiti sistemu voenja u realnom vremenu da se na osnovu trenutnog stanja u EES-u saini realan plan rada proizvodnih i prenosnih kapaciteta.

Postdispeerske funkcije - izrada protokola i izvjetaja sa ciljem obezbijeenja statistikih podataka o proteklom radu, to je veoma bitno za budui rad EES-a.


Procedura planiranja pogona EES-a izvrava se kroz tri

meusobno povezane vremenske baze:

dugorono (godinje) planiranje rada (sa vremenskim korakom od

jedne nedelje za godinu unaprijed);

srednjerono (nedeljno) planiranje rada (po danima za nedelju

unaprijed);

kratkorono (dnevno) planiranje rada (po satima za jedan dan

unaprijed).

SISTEM PLANIRANJA POGONA - Dugorono planiranje rada Predvianje potronje

do godine dana, ukljuujui uticajne faktore:

(na primjer temperaturni uticaj,

rast potronje i optereenja zbog ukljuivanja novih potroaa, odnosno

rast potronje postojeih potroaa,

promjene potronje zbog posebnih dogaaja i slino),

predvianje maksimalnih optereenja i periodinih potreba za energijom i njihove varijacije, te

predvianje nedeljnih ili mjesenih krivulja trajanja optereenja.

SISTEM PLANIRANJA POGONA - Dugorono planiranje rada

Odreivanje mogue proizvodnje protonih hidroelektrana za potrebe eksploatacije.

Planiranje rada hidroelektrana sa akumulacijskim bazenima.Na osnovu vjerovatnoe pojave prirodnog vodotoka, poreba konzuma, mogunosti termoelektrana, stanja u bazenima i energetske vrijednosti prirodnog dotoka rauna se potrebno punjenje ili pranjenje akumulacijskih bazena.

Izrada elektroenergetske bilanse. Ovim se obuhvaa simulacija prilika u EES-u, koja u sebi ukljuuje bilansu snage i energije, proraun trokova proizvodnje i goriva, te uticaj hidrologije.

Planiranje proizvodnje i razmjene (kupovina ili prodaja elektrine energije).

Planiranje rasporeda remonata i odravanja.

Planiranje nabavke goriva.

Planiranje rezerve u EES-u.

SISTEM PLANIRANJA POGONA - Srednjerono planiranje

rada

Srednjerono planiranje (nedelja dana unaprijed i predstavlja vezu izmeu godinjeg planiranja i planiranja za jedan dan unaprijed.

Po sadraju ukljuene su sljedee aktivnosti:

predvianje potronje elektrine energije;

predvianje dotoka;

planiranje mogueg rada hidroelektrana;

plan koritenja akumulacijskih bazena;

raspodjela optereenja meu elektranama sa proraunom trokova.

SISTEM PLANIRANJA POGONA - Srednjerono planiranje rada

Skup funkcija srednjeronog planiranja isti je kao kod godinjeg planiranja, ali zbog razlike u trajanju vremenskog perioda, srednjerono planiranje je vie operativno.

Sedmino predvianje potronje, eventualne korekcije dinamike i punjenja i pranjenja akumulacija, a u vezi sa tim i promjene mogue proizvodnje hidroelektrana, plana remonta i slino utiu na godinju elektroenergetsku bilansu.

veliki udio TE - nedeljno planiranje - izbor agregata koji e sudjelovati

velikim udio HE - optimiziranje koritenja akumulacionih bazena

Problem godinjeg koritenja akumulacija se rjeava u okviru godinje elektroenergetske bilanse i ovisno o pretpostavljenoj hidrologiji, dobiva se pojas poeljnih stanja za pojedine akumulacije, koji je ulazni podatak za nedeljno planiranje.

Zadatak nedeljnog planiranja je onda odreivanje dnevne potronje vode po pojedinim akumulacijama, uz uslov zadovoljenja potronje i minimuma trokova za gorivo u termoelektranama.

SISTEM PLANIRANJA POGONA - Kratkorono planiranje rada

Kratkorono planiranje rada je odreivanje konkretnih i operativnih satnih planova za jedan dan unaprijed. Za dan unaprijed mogue je sa dosta sigurnosti predvidjeti vane uticajne faktore (vremenske prilike, dotoke, raspoloivost postrojenja, razmjenu i slino), pa je za predvianje prilika potrebno odrediti vozni red, odnosno raspodjelu optereenja po elektranama uz uslov minimuma trokova proizvodnje.

Kratkorono planiranje rada se sastoji iz sljedeih funkcija:

Predvianje dnevnog dijagrama optereenja. Za dnevni dijagram optereenja se koriste informacije iz prolosti i aktuelni uticajni faktori (klimatske prilike, radna aktivnost, navike potroaa i mnoge nepredvidive, sluajne pojave, meu kojima najvei uticaj imaju smanjenja potronje uslijed zastoja u proizvodnji veih industrijskih potroaa.

Dnevna raspodjela optereenja meu elektranama. Rjeavanje problema raspodjele optereenja meu hidroelektranama, agregatima hidroelektrana, rada nizvodnih hidroelektrana na istom vodotoku, raspodjele optereenja meu termoelektranama i njihovim agregatima, uvaavajui ogranienja proizvodnje i brzine promjene optereenja, te se razmatra opravdanost ukljuenja pumpno-akumulacionih postrojenja.

SISTEM ZA UPRAVLJANJE U REALNOM VREMENU - RTS

Sistem planiranja pogona ima zadatak da pripremi plan pogona EES-a na osnovu najbolje pogonske strategije, odnosno sa maksimalnim ekonomskim efektima, uz uslov obezbjeenja sigurnosti napajanja potroaa i kvaliteta elektrine energije.

Glavni cilj upravljanja u realnom vremenu ne stavlja u prvi plan ekonomiju, nego obezbjeenje ravnotee izmeu proizvodnje i potronje, odnosno sigurnost rada.

Pri tome se nastoje postii, u kojoj je mjeri to mogue, minimalni trokovi pogona i traeni kvalitet elektrine energije.

Moe se rei da je primarni zadatak RTS-a da odri EES u sigurnom normalnom reimu, odnosno da minimizira prelaske u druge reime.

U poremeenim uslovima rada zadatak RTS-a je da korektivnim akcijama dovede EES u uslove zadovoljavajue sigurnosti.

SISTEM ZA UPRAVLJANJE U REALNOM VREMENU - RTS

Funkcije RTS-a se realizuju u tri vremenska podruja:

dnevna priprema pogona (blisko realno vrijeme);

voenje pogona u realnom vremenu;

naknadna analiza ostvarenog rada EES-a, u obimu od znaaja za voenje

sistema u realnom vremenu.

Ispunjenje ciljeva RTS-a se postie realizacijom funkcija koje se mogu

grupisati u sljedee cjeline:

funkcije nadzora;

funkcije dispeinga;

funkcije operativnog upravljanja.

RTS

RTS ima zadatak voenja pogona u realnim uslovima, pri emu su mu

polazita rezultati OPS-a i stvarne informacije iz EES-a.

Vremenski horizont sistema upravljanja u realnom vremenu se prostire od

jednog dana do vremenskih intervala upravljakih akcija realnog vremena.

To znai da ne postoji neka vrsta podjela izmeu funkcija planiranja

pogona i upravljanja u realnom vremenu, ve naprotiv one treba da ine

jedinstvenu cjelinu.

RTS - funkcije nadzora

Prikupljanje relevantnih informacija iz sistema.

Prikupljanje podataka. Obezbijeuje se stalana razmjena podataka izmeu RTS-a i RTU-ova.

Primarna obrada i prikazivanje.

obrada indikacija stanja i alarma;

obrada analognih podataka;

obrada podataka iz brojaa impulsa;

obrada podataka o hronologiji dogaaja;

obrada procesiranih podataka.

Nakon obrade podaci se prikazuju i/ili arhiviraju.

Arhiviranje podataka, a to se vri sa ciljem naknadnih analiza i obrada.

Komparacija - poreenje unaprijed zadanih, referentnih veliina sa veliinama koje se dobivaju iz EES-a. poreenjem koje vri ovjek;

poreenjem koje vri oprema, odnosno ureaji.

RTS - funkcije dispeinga

U funkcije dispeinga spadaju:

pripremne,

optimizacione,

sigurnosne i

osnovne funkcije.

Pripremne i optimizacione funkcije se ostvaruju kao nastavak tih funkcija koje se realizuju u okviru OPS-a.

Dakle, pripremne i optimizacione funkcije RTS-a polaze od dnevnih planova dobijenih iz OPS-a (provjerenih u OPS-u na pretpostavljenim reimima pogona elektroenergetske mree) i uzimajui u obzir poznate mogunosti sistema definiu dnevne planove rada (vozni red).


Pripremne funkcije obuhvataju kratkoronu prognozu i kratkorono planiranje proizvodnje i razmjene.

Kratkorona prognoza se realizuje u toku ostvarenja plana proizvodnje i razmjene, uzimajui metodoloke i druge podatke i trendove iz realnog sistema, kao i neke u tom momentu predvidive dogaaje koji mogu bitno uticati na varijacije potronje, odnosno na pomjeranje vrnog optereenja.

Kratkorono planiranje proizvodnje i razmjene. Realizacija funkcija podrazumijeva proraun proizvodnje i razmjene kod bitno izmijenjenih uslova, u odnosu na istu funkciju kratkoronog planiranja rada sistema, a koji su se desili u toku realizacije plana.


Optimizacione funkcije se sastoje iz optimizacije proizvodnje hidro i termoelektrana i optimizacije elektroenergetske mree.

U RTS-u je planiranje rada HE sa akumulacijama sa dnevnim

izravnavanjem koje se u kratkoronom planu rada posmatraju kao isto

protone.

Optimizacija elektroenergetske mree je fundamentalna funkcija voenja iz

skupa pripremnih i optimizacionih funkcija dispeinga, jer raspolae sa

realnim stanjem i konfiguracijom mree iz RTS-a.


Sigurnosne funkcije ine sigurnosne analize, poveanje sigurnosti, praenje sigurnosti i dispeing potronje.

Funkcijom sigurnosne analize se provjerava da li je zadovoljen zahtijevani nivo sigurnosti prema dostignutom nivou ekonomije dobijenom kroz optimizacione funkcije.

U sluaju da dostignutim nivoom ekonomije nije zadovoljen zahtijevani nivo sigurnosti prelazi se na realizaciju funkcije poveanja sigurnosti.

Ukoliko je zadovoljen zahtijevani nivo sigurnosti prelazi se na funkciju praenja sigurnosti.


Poveanjem sigurnosti - korektivne akcije (kao to su: promjena konfiguracije mree, korekcija ogranienja na generatorima i slino), kojima se poveava sigurnost do zahtijevanog nivoa.

Poslije realizacije ove funkcije ponavlja se procedura, sa izmijenjenim parametrima, koristei pripremne i optimizacione funkcije.

Pri tome, ako je zadovoljen zahtijevani nivo sigurnosti sa dostignutim novom ekonomije, procedura se nastavlja sljedeom funkcijom.

U suprotnom se prelazi na funkciju dispeinga potronje.


Praenje sigurnosti sistema podrazumijeva neprekidan uvid u obradu trenutnih informacija o sigurnosti EES-a, kao to su praenje podataka spoljne mree, praenje estimiranih podataka, nadzor nad obrtnom rezervom i mogunost njenog angaovanja.

Izvrenju funkcije dispeinga potronje pristupa se samo onda kada ni jedan od naprijed navedenih naina nije obezbijedio zahtijevani nivo sigurnosti (ili nije zatvoren vozni red).


Osnovne funkcije ine koordinacija odravanja integriteta mree i dispeing aktivnih snaga.

Funkcijom koordinacije odravanja mree se prate tokovi aktivnih i reaktivnih snaga, prati i kontrolie cjeloukupno stanje mree, sagledavaju i koordiniraju promjene uklopnog stanja mree i u izuzetnim sluajevima, radi sprijeavanja havarija i lananih ispada iz pogona proizvodnih i prenosnih kapaciteta i veih poremeaja u sistemu, preduzimaju se mjere i daju nalozi niem nivou upravljanja za akcije u sistemu.

Funkcija dispeinga aktivnih snaga odreuje radnu taku EES-a unutar granica dobijenih iz prethodnih funkcija.

RTS - Funkcije operativnog upravljanja

Automatska regulacija proizvodnje AGC

Osnovni cilj ove funkcije je regulacija frekvencije u sluaju izolovanog rada EES-a i odravanje frekvencije i snage razmjene u sluaju paralelnog rada EES-a sa susjednim EES-ima.

Upravljanje proizvodnjom aktivnih snaga

Upravljanjem proizvodnjom aktivnih snaga odravaju se aktivne snage generatora, osim onih koji su ukljueni u AGC, prema zadanom voznom redu i drugim trenutnim potrebama.

Upravljanje proizvodnjom reaktivnih snaga

Upravljanje proizvodnjom reaktivnih snaga postiu se potrebni nivoi napona u takama EES-a i minimiziraju se gubici u elektroenergetskoj mrei. Ova funkcija se ostvaruje promjenom reaktivnih snaga generatora, kao i djelovanjem na druge elemente EES-a (kompenzatori, transformatori, vodovi i drugo).

RTS - Funkcije operativnog upravljanja

Funkcija upravljanja elektroenergetskom mreom

Funkcija podrazumijeva promjene uklopnog stanja mree (promjene statusa elemenata mree) prema svim zahtijevima TSU i sigurnosti ljudi i elemenata sistema.

Upravljanje slivom

Upravljanje slivom se vri respektujui i potrebe ostalih korisnika sliva, pri emu je komandovanje hidraulinom opremom u iskljuivoj nadlenosti slivnog centra upravljanja.

Funkcija upravljanja potronjom

Ova funkcija podrazumijeva promjene snage i energije potronje (preraspodjelu i redukciju snage potroaa i redukciju energije). Obavlja se u cilju zadovoljenja optimizacionih ili sigurnosnih uslova (zatvaranje voznog reda, poveanje sigurnosti i slino), prema trenutnim potrebama, planu redukcije, ugovorima sa specijalnim potroaima, planovima preraspodjele snage i drugo).

RTS - karakteristike

Obimna raunanja za rjeavanje kompleksnih matematskih algoritama;

visoka pouzdanost;

veliko optereenje komunikacionih linija.

Softver RTS-a se moe grupisati u:

sistemski softver;

aplikacioni softver.


Aplikacioni softver predstavlja vie raunarskih paketa kao podsistem ukupnog sistema za upravljanje u realnom vremenu. Mogu se naznaiti njegovi segmenti:

Nadzor i akvizicija podataka SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition). U ovaj raunarski paket spada:

akvizicija;

prikazivanje;

izvjetavanje;

alarmiranje.


Podsistem za komunikacije obuhvata skup programa za komunikacije sa lokalnim OPS, DCN i sa lokalnim ureajima unutar RTS konfiguracije.

Podsistem komunikacija ovjek-raunar ini skup programa koji se mogu grupisati u sljedee skupine:

video prikazi;

koritenje konzole;

postupci sa alarmima i kvarovima;

tampnje i registracija.


Podsistem upravljanja proizvodnjom ine programi:

AGC (Automatic Generation Control);

planiranje razmjene;

ekonomski dispeing;

nadzor obrtne rezerve;

nadzor regulacionih performansi.

Podsistem sigurnosti obuhvata:

auriranje modela mree;

estimator stanja;

ekvivalent spoljne mree;

prognoza optereenja po vorovima;

proraun koeficijenata osjetljivosti gubitaka;

analiza sigurnosti;

proraun tokova snaga (dispeerski).


Podsistem studijskih analiza se sastoji od programa:

kratkorona prognoza optereenja sistema;

studijski ekonomski dispeing;

procjena transakcija razmjene;

hidro-termo koordinacija i plan angaovanja agregata;

optimizacija sliva;

optimalni tokovi snaga;

dispeing reaktivnih snaga;

sigurnosni ekonomski dispeing;

proraun obrtne rezerve.

Podsistem obrauna energije ine programi: protokolisanja izmjerene energije;

obraun prekomjerne reaktivne energije.

Podsistem analize pogona podrazumijeva program hronoloke registracije dogaaja.

Simulator za obuku osoblja

Documents

04.Predavanja Upravljanje u EES