0806 PAEM-Based Training Manual on Household Economics Viet

5/11/2018 0806 PAEM-Based Training Manual on Household Economics Viet - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/0806-paem-based-training-manual-on-household-economics-v

S NÔNG NGHIP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔNTNH QUNG BÌNH

-----------

TÀI LIU TP HUN

PHÁT TRIN KINH T H GIA ÌNH

TÀI LIU DÀNH CHO KNV CƠ S

(Lưu hành ni b)

ng H i, tháng 6 - 2008



L I GI I THI U

ư c s h tr ca D án Qun lý bn vng ngun tài nguyên thiên nhiênmin Trung (SMNR-CV), S Nông nghip và Phát trin nông thôn Qung Bình

biên son và phát hành b tài liu v tp hun k thut mt s cây trng vt nuôi

theo phươ ng pháp khuyn nông có s tham gia (PAEM) gm 8 quyn gia on I,

tip theo giao on II, b tài liu bao gm:

- Hư ng dn k thut thc hin ICM - “3 gim, 3 tăng” trên cây lúa.

- Hư ng dn k thut trng tiêu.- K thut canh tác trên t dc.

- Phát trin kinh t h gia ình.

Mc ích biên son và phát hành b tài liu tip theo nhm b sung thêm

các ngun thông tin , thng nht ni dung và phươ ng pháp tp hun chuyn giao

k thut sn xut trên a bàn toàn tnh cho cán b khuyn nông viên các cp. Tài

liu còn là cNm nang k thut cho các cán b chuyên ngành tham kho trong quátrình ch ao sn xut và bà con nông dân ng dng tin b k thut thâm canh

tăng năng sut cây trng, vt nuôi, phát trin kinh t h gia ình.

Quá trình biên son tài liu không tránh khi nhng thiu sót nht nh,

chúng tôi rt mong nhn ư c ý kin óng góp hoàn chnh tài liu tt hơ n cho

ln phát hành sau.

S NÔNG NGHIP VÀ PTNT



1

CM NANG HƯ NG DN TP HUN V “KINH T H GIA ÌNH”

K hoch bài ging

Hcphn

Th i gian(phút)

Th i gianNi dung

N g à y t h

n h t

1.1 30 8h00-8h30 Gi i thiu hc viên1.2 30 8h30-9h00 Gi i thiu v chươ ng trình hc, tìm hiu rõ các

mong i ca hc viên

1.3 30 9h00-9h30 Mc tiêu khoá hc và phươ ng pháp ging dy30 9h30-10h00 Gii lao

1.4 30 10h00-10h30 Các khái nim cơ bn1.5 60 10h30-11h30 Tim năng và ngun lc ca nông h

Ngh trưa

1.5 60 14h00-15h00 Tim năng và ngun lc ca nông h (tip theo)30 15h00-15h30 Gii lao

1.5 75 15h30-16h45 Tim năng và ngun lcca nông h (tip theo)

1.6 15 16h45-17h00 Hi áp cui ngày

N g à y t h

2

2.1 30 8h00-8h30 Khái nim v th trư ng

2.2 60 8h30-9h30 Phân loi và nghiên cu th trư ng

30 9h30-10h00 Gii lao

2.3 90 10h00-11h30 Th trư ng nông sn, ri ro và phòng tránh

Ngh trưa

2.4 30 14h00-14h30 Các hot ng to thu nhp ca nông h

2.5 30 14h30-15h00 Cách tìm ý tư ng kinh doanh tt

30 15h00-15h30 Gii lao2.6 75 15h30-16h45 Lp k hoch sn xut kinh doanh

2.7 15 16h45-17h00 Hi áp cui ngày



2

Hcphn

Th i gian(phút)

Th i gianNi dung

N g à y t h 3

3.1 90 8h00-9h30 Lp k hoch sn xut ngành trng trt và ngànhchăn nuôi

30 9h30-10h00 Gii lao3.2 90 10h00-11h30 Lp k hoch tài chính, lp k hoch kinh doanh

Ngh trưa

3.3 60 14h00-15h00 Các khon thu ca nông h 30 15h00-15h30 Gii lao

3.3 75 15h30-16h45 Các khon thu ca nông h (tip theo)3.4 15 16h45-17h00 Hi áp cui ngày

N g à y t h

4

4.1 90 8h00-9h30 Các khon chi ca nông h

30 9h30-10h00 Gii lao

4.1 90 10h00-11h30 Các khon chi ca nông h (tip theo)

Ngh trưa

4.2 60 14h00-15h00 Xác nh lư ng tin tit kim ca nông h

30 15h00-15h30 Gii lao

4.3 75 15h30-16h45 Ư c tính lư ng tin ca h và lư ng vn kinh doanh

4.4 15 16h45-17h00 Hi áp cui ngày

N g à y t h

5

5.1 90 8h00-9h30 Xác nh chi phí các ngành sn xut

30 9h30-10h00 Gii lao

5.1 90 10h00-11h30 Xác nh chi phí các ngành sn xut (tip theo)

Ngh trưa

5.2 60 14h00-15h00 Xác nh doanh thu các ngành sn xut kinh doanh

30 15h00-15h30 Gii lao

5.3 75 15h30-16h45 Xác nh lãi l trong sn xut, kinh doanh

5.4 15 16h45-17h00 Hi áp cui ngày

N g à y t h

6

6.1 60 8h00-9h00 Bài tp lp k hoch sn xut ngành trng trt

6.2 60 9h00-10h00 Bài tp lp k hoch sn xut ngành chăn nuôi30 10h00-10h30 Gii lao6.3 60 10h30-11h30 Bài tp so sánh hiu qu sn xut 2 ngành trng trt

và chăn nuôi và bài tp ghi chép s thu chi ca h

Ngh trưa

6.4 90 14h00-15h30 Kim tra cui khoá30 15h30-16h00 Gii lao

6.5 30 16h00-16h30 Thông báo nhn xét sơ b bài kim tra, nhng iucn lưu ý cho hc viên

6.6 30 16h30-17h00 Nhn xét, ánh giá và tng kt ca d án

Phn 1. Gi i thiu hc viên, gi i thiu chươ ng trình,



3

mc tiêu và phươ ng pháp ào to

Mc tiêuCui tit hc, hc viên có th: bit mi ngư i cùng tham gia l p hc

bit ư c nhng mong i ca h ư c áp ng t khoá hc, nhng mong i nàokhông ư c áp ng. nm rõ ư c th i gian, phm vi, mc tiêu và phươ ng pháp ào to ca chươ ng trình

Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao, giy bóng m và máy chiu OverHead.

Th i gian: 90 phút Các bư c

1. Gi i thiu hc viên2. Gii thích rng mi hc viên phi t gi i thiu v bn thân mình (tên, tui, gia ình, nơ i

, nơ i làm vic, môn th thao ưa thích...).3. Phát mi hc viên mt mnh giy nh và yêu cu h ghi ra nhng mong i ca h v

khoá ào to này.4. Tng h p các mong i ca hc viên. Phân loi và tr l i / gii thích nhng mong i

h có th t ư c và không th t ư c sau khoá hc này.5. Gi i thiu chươ ng trình ào to. Nhn mnh nhng mong i ca hc viên ư c tho

mãn sau khoá ào to và nhng mong i không ư c tho mãn t khoá ào to này.6. Gi i thiu mc tiêu và phươ ng pháp ào to, tài liu khoá hc.

1. Mc tiêu chung

Nhm trang b cho các cán b a phươ ng nhng kin thc cơ bn v lp k hoch sn xut và hch toán i v i nông h. Bên cnh ó cũng trang b chonhng cán b này nhng kin thc v phươ ng pháp tip cn và ging dynông thôn nhm ào to h thành các ging viên ging dy và truyn th kinthc nông dân.

2. Mc tiêu c th

Sau khoá hc, hc viên phi nm vng ư c ni dung ca k hoch sn xut,k hoch tài chính, ni dung hch toán hot ng sn xut ca h và nhng

phươ ng pháp tin hành. Hc viên phi có s hiu bit sâu sc v các phươ ng pháp tip cn nông thôn

và nông dân.

Hc viên phi có nhng k năng ging dy cho các i tư ng nông dân - làngư i có trình thư ng hn ch

t ư c ba mc tiêu c th trên các hc viên s ư c trang b mt s các k năng sau:

Có s hiu bit sâu sc v các nguyên tc hc ca ngư i l n và ngư i

có trình thp;



4

S dng thành tho các trang thit b hin i h tr cho vic ging dynhư èn chiu, bng, phn hoc vit và các loi giy l n, giy nhiumàu, giy tích...

Bit t chc các hc viên theo nhóm tho lun có hiu qu;

Bit thit k và xây dng ào to và truyn t li nhng kin thc ãthu nhn ư c cho tng nhóm i tư ng nông dân khác nhau.

3. Phươ ng pháp ging dy

to iu kin cho các hc viên tip thu ư c phươ ng pháp tip cn nông dânmt cách có hiu qu sau này, khoá hc s s dng phươ ng pháp ging dy chínhlà phươ ng pháp có s tham gia / cùng tham gia. Tc là trong sut khoá hc,ngư i hc s óng vai trò trung tâm trong vic tho lun các vn . Giáo viênch là ngư i óng vai trò hư ng dn / tr giúp cho các hc viên, ưa ra tìnhhung, bài tp c th trong tng ni dung khoá hc. Chính vì th các hc viêncn ch ng tham gia mt cách tích cc trong sut khoá hc. c bit các hcviên s phi thay phiên nhau óng vai trò ngư i trư ng nhóm, dn dt nhómtho lun và ưa n nhng kt lun ca nhóm mình v các vn ã ư c tholun i v i các nhóm khác.

----------------------------

Phn 2 Ni dung chươ ng trình



5

Bài 1. Các khái nim cơ bn

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên có kh năng: nh ngh ĩ a ư c h gia ình, h nông dân, kinh t nông h và kinh t trang tri là gì

Phân bit s ging và khác nhau gia h gia ình và h nông dân; gia kinh t nông h và kinh t trang tri.

Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao, giy bóng m và máy chiu OverHead.


1. Bt u bng câu hi hc viên nh ngh ĩ a th nào v h gia ình và h nông dân ?2. Chia hc viên thành tng cp và yêu cu h vit nh ngh ĩ a ca mình v h gia ình và

h nông dân vào các ming giy. Hãy nh yêu cu h vit ch tht TO

3. ngh mi cp c mt ngư i c to nh ngh ĩ a ca mình ri dán các ming giy lênmt t giy to Ao.4. Da vào các nh ngh ĩ a trên, c gng i n mt nh ngh ĩ a mà mi ngư i u nht trí

v h gia ình và h nông dân. Các yu t chính trong nh ngh ĩ a ó cn nêu bt ư ch gia ình và h nông dân.

5. Tươ ng t, t câu hi và yêu cu hc viên vit nh ngh ĩ a ca mình v kinh t nông h và kinh t trang tri, c gng i n mt nh ngh ĩ a mà mi ngư i u nht trí v kinh t nông h và kinh t trang tri. Các yu t chính trong nh ngh ĩ a ó cn tp trung vào:♦ Mc ích kinh t ca hai loi hình kinh t: kinh t nông h và kinh t trang tri♦ Quy mô sn xut ca hai loi hình kinh t này.

1) H gia ình

H gia ình, tp nhng ngư i có quan h v chng, h hàng huyt thng,cùng chung nơ i và mt s sinh hot cn thit khác như ăn, ung.v.v.

Tuy nhiên cũng có th có mt vài trư ng h p mt s thành viên ca h không có h hàng huyt thng, nhưng nhng trư ng h p này rt ít xy ra.

2) H nông dân

Là h gia ình mà hot ng sn xut ch yu ca h là nông nghip.

Ngoài các hot ng nông nghip, h nông dân còn có th tin hành thêmcác hot ng khác, tuy nhiên ó ch là các hot ng ph.

3) Kinh t nông h

Kinh t nông h là loi hình kinh t trong ó các hot ng sn xut ch yu da vào lao ng gia ình (lao ng không thuê) và mc ích ca lot hìnhkinh t này trư c ht nhm áp ng nhu cu ca h gia ình (không phi mcích chính là sn xut hàng hoá bán).

Tuy nhiên cũng cn có s chú ý ây là các h gia ình cũng có th snxut trao i nhưng mc hn ch.



6

Có mt thc t cn có s phân bit rõ ràng gia kinh t h gia ình và kinht trang tri.

4) Kinh t trang tri

Kinh t trang tri cũng là mt hình thc ca kinh t h gia ình, nhưng qui

mô và tính cht sn xut hoàn toàn khác hn. Tính cht sn xut ch yu catrang tri ch yu là sn xut hàng hoá, tc là sn xut nhm mc ích áp ngnhu cu ca th trư ng. Cũng chính vì vy mà qui mô sn xut ca trang trithư ng l n hơ n nhiu so v i kinh t h.

-------------------------

Bài 2. Tim năng và ngun l c ca nông h

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên có kh năng nh ngh ĩ a ư c tim năng là gì và ngun lc là gì Xác nh ư c các yu t tim năng ca h, các yu t ngun lc và nhng tr ngi

trong vic khai thác các yu t tim năng, ngun lc ca h.Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao


1. Bt u bng câu hi hc viên th nào tim năng2. Yêu cu hc viên vit vào các ming giy nh nhng hiu bit v tim năng, cho ví d

c th. Hãy nh yêu cu h vit ch tht TO3. Thu li, phân loi, ri dán các ming giy lên mt t giy to Ao.4. Da vào các hiu bit và nh ngh ĩ a ó, c gng i n mt khái nim mà mi ngư i

u nht trí v yu t tim năng ca h.5. Tươ ng t, yêu cu các hc viên xác nh yu t ngun lc cơ bn ca h.6. Sau khi xác nh ư c tim năng và các ngun lc ca h. Hãy chia các hc viên thành

nhóm l n, tuỳ theo quy mô l p hc, nhưng hiu qu nht là mi nhóm khong 4-7ngư i. Chia nhóm theo nhiu cách, nhưng tt nht nên chia ngu nhiên, có gii có yu,có l n có nh, có nam có n, có ngư i mnh dn có ngư i rt rè...

7. Yêu cu mi nhóm vit ra t giy l n Ao các ngun lc cơ bn ca h, mi mt ngunlc phi xác nh trng thái hin ti ang khai thác, xác nh yu t tim năng và nhngtr ngi i v i tng tim năng.

8. i din tng nhóm báo cáo phn tho lun ca nhóm, thành viên ca các nhóm kháctheo dõi và t ra câu hi tho lun.

9. Giáo viên tng h p và ưa ra nhng vn chung v các yu t ngun lc, v tim năngvà tr ngi i v i tng tim năng và cách gii quyt các tr ngi ó.

1. Tim năng là gì ?

Tim năng ca h là kh năng chưa ư c khai thác, mà có th khai thácư c phc v cho l i ích ca h. Hay nói khác, tim năng ca h là nhng



7

yu t sn xut hin ti h ang có nhưng chưa ưa vào s dng hoc s cóư c trong tươ ng lai (nhng yu t s tăng thêm).

Chúng ta cũng thư ng hay nói huyn ta có tim năng phát trinkinh t vư n rng (?) Các tim năng ó có phi là các h có nhiu t vư n

và t i chưa s dng ht hay không?Thí d: H A hin ti có 2 lao ng và có 4 ngư i con, 1 ngư i ang

i làm ngh ĩ a v quân s năm t i s ra quân tr v a phươ ng, 3 ngư i angi hc. Như vy tim năng lao ng ca h A trong mt vài năm t i là l nhơ n 2 lao ng.

2. Ti sao chúng ta phi nghiên c u tim năng ca h

Do ngun lc ca h luôn thiu hay khan him trong khi nhu cu ca h thì luôn phát trin.

Hin ti nhu cu ca các h ang ư c áp ng mc thp

S dng tt tim năng nâng cao l i ích cho h, khai thác có hiu qu cácyu t tim năng, tránh lãng phí.

Ti sao các tim năng ca h chưa ư c khai thác ?

3. Các hn ch trong vic khai thác tim năng

Tim năng trong các h chưa ư c khai thác xut phát t nhng yu t gi ihn. Chính vì vy mun các tim năng ca h có th ư c s dng, khai thác và

phát huy thì cn phi xác nh rõ các yu t gi i hn, hay các tr ngi i v itng tim năng, t ó tác ng loi b hoc làm gim mc nh hư ng canó.

4. Các yu t ngun l c cơ bn ca h

Chúng ta hay nói nông dân chúng ta thư ng chưa s dng ht ngunlc ca h vào sn xut kinh doanh như vy các ngun lc ca h là gì?

Ngun lc cơ bn ca h là nhng yu t sn xut cơ bn mà h cónhư:

- Lao ng (nhiu hay ít)

- t ai (nhiu hay ít, my tha, tt hay xu)

- Vn sn xut (nhiu hay ít)

- K thut tay ngh (bng cp ư c ào to, ngh truyn thng hoc giatruyn... )

a. Lao ng gia ình ca nông h



8

Lao ng ca gia ình là ngun lc cơ s ca các h gia ình và nông tri,là yu t cơ bn nhm phân bit kinh t h gia ình v i các doanh nghip, côngty.

Lao ng gia ình ca nông h ư c xác nh là tt c nhng ngư i tronggia ình có kh năng lao ng và sn sàng tham gia lao ng sn xut sn phNmhàng hoá hay dch v cung cp cho gia ình và xã hi. Lao ng gia ình canông h gm nhng ngư i trong tui lao ng và c nhng ngư i ngoài tui lao ng có th tham gia lao ng khi cn thit. Lao ng ca gia ìnhkhông loi tr lao ng i công, lao ng thuê mư n hoc i làm thuê vào th iv lao ng như th i im làm t, thu hoch...

Xác nh lao ng gia ình ca h nông dân cn chú ý n trình laong, tay ngh lao ng, c bit là lao ng tim năng, tc nhng ngư i anghc ngh, hoc chưa n tui lao ng còn i hc...

b. t aiBt kỳ h nông dân nào cũng u có quyn s hu t ai hoc ư c nhà

nư c phân chia t ai sn xut. Vic phân chia t ai cho ngư i nông dânkhông theo mt tiêu chuNn th trư ng nht nh, ây là thuc tính quan trng iv i mi nông dân. c im này phân bit ngư i nông dân v i ngư i lao ngkhông có t ai hoc công nhân ô th.

S cn thit i v i h nông dân là phi hiu rõ tng loi rung t c th,din tích, cht t, v trí a lý, a hình, iu kin các yu t phc v như thu

l i, giao thông, th i tit khí hu, qun lý... Xác nh rõ tng tha t mà h nôngdân ang và s s dng là rt quan trng trong vic b trí sn xut kinh doanh cah.

c. Tin vn và trang thit b phc v sn xut kinh doanh

Tin vn và trang thit b phc v sn xut kinh doanh là mt trong 3 yut ngun lc quan trng trong sn xut kinh doanh ca nông h. Tuy nhiên, iv i các h nông dân, vic phân bit rõ ràng lư ng tin vn và trang thit b phcv sn xut kinh doanh và phc v tiêu dùng gia ình là rt khó, c bit là vicxác nh l i nhun trong sn xut kinh doanh ca các h gia ình do s khó xácnh công lao ng ca gia ình b vào sn xut kinh doanh. ây là mt cim na phân bit h nông dân v i các doanh nghip hoc công ty.

Cn phi xác nh rõ lư ng tin vn và trang thit b phc v sn xut kinhdoanh ca h. Trên cơ s ó, xác nh chính xác và y các yu t ngun lcphc v sn xut, t ó xây dng ư c k hoch sn xut kinh doanh chính xácvà h p lý.







0806_PAEM-based Training Manual on Household Economics_Viet 11

5. Cơ hi và thách th c nm ngoài tm kim soát ca h

a. Xác nh cơ hi

- Nu như mt nông sn nào ó mà khan him ch thí d nhngc sn ca h ca a phươ ng thì ây chính là mt cơ hi ca h. Nu h bit l i dng cơ hi này tranh th sn xut ưa ra th trư ng thì s có thunhp cao, vì ang ít ngư i bán, nhiu ngư i mua. Thí d mt s h trư cây ã nm bt cơ hi rau xà lách song và mư p ng ư c thành ph ưachung nên h ã nhanh chóng trng và bán loi này mang li thu nhpl n.

- Chính sách có thin chí ca chính ph (nhng chính sách ưu tiêncho vùng và h) thí d: Nhà nư c h tr vn phát trin ư ng sá, cho vayvn ưu ãi, hoc xây dng các trung tâm công nghip trong vùng, như vycác h này s có cơ hi vn chuyn sn phNm d dàng, có vn u tư cho sn xut, có th trư ng (ngư i mua) nên nông sn d dàng tiêu th hơ nvà h có cơ hi tăng thu nhp.

- Nu Tnh ký ư c hp ng bán sn phNm sang Châu âu và angcó k hoch ký h p ng mua hàng hoá ó t các h (tìm kim gi i thiuth trư ng) chng hn như mt hàng Tôm trong trư ng h p này chung tacác h có tim năng vn, lao ng và mt nư c s có cơ hi phát trin

ngh nuôi tôm. b. Thách th c (khó khă n)

Trong vài năm gn ây mt s bà con trng mía TTH có nguy cơ không bán ư c mía, hoc bán b l dn n hiu qu kinh t trng míathp hơ n mt s cây trng khác. trư ng h p này nguy cơ là cái gì? Cóphi là chúng ta mt h p ng bán mía v i s lư ng l n dn n nguy cơ mt th trư ng hay không?

Nguy cơ là nh ng b t l i n m ngoài s ki m soát c a doanh

nghi p và h gia ình.

- Giá u vào tăng do khan him thí d do thiu vn v t i các côngty s gim lư ng phân NPK nhp khNu. iu ó dn n giá phân tăng,nh hư ng bt l i cho h.

- Có quá nhiu ngư i sn xut ra sn phNm cùng loi, cht lư ng caogiá r nên nông sn hàng hoá ca h bán ra v i giá s thp dn n thunhp ca h ch bù chi phí.




Thí d: Trong huyn t trư c n nay anh A là ngư i có thu nhp caonht, i sng khá gi vì anh năm chc k thut trng Thanh long, nên anhã có din tíchThanh long nhiu nht vùng. Nhưng 2 năm nay anh tht thu

vì các h trong vùng u bt chư c trng Thanh long nên ngư i bán nhiuhơ n ngư i mua, giá Thanh long h hơ n nhiu nhng năm trư c.

- Các h p ng ca các cơ quan v i nư c ngoài b phá v hoc chènép s nh hư ng t i sn xut và tiêu th sn phNm ca ngư i dân.

Thí d như sn xut cà phê, lúa go, mía ư ng ca Vit nam gn ây. D án mía ư ng ca ta cũng là mt thí d c th v mt cơ hi và b edo b i vic sn xut ra nhiu mía quá nhưng không có ngư i mua hocmua v i giá rt thp.

Như vy tn ti và phát trin trong iu kin th trư ng hin naybuc h phi hiu và t ánh giá ư c ngun lc, tim năng cũng như cơ hi, thách thc i v i kinh t h hin nay. nu làm tt iu này s giúpcho h sn xut la chn úng cây con cn sn xut, gim ư c chi phí vàbán ư c sn phNm ca mình.

---------------------------




Bài 3. Th trư ng nông sn hàng hoá

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên có th hiu ư c Khái nim th trư ng là gì ? Xác nh ư c các loi th trư ng lng ghép vào thc t.

Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao, giy bóng m và máy chiu OverHead


1. Bt u bng câu hi hc viên th nào là th trư ng ?2. Yêu cu hc viên vit vào các ming giy nh nhng hiu bit v th trư ng, cho ví d các th trư ng c th.

3. Thu li, phân loi, ri dán các ming giy lên mt t giy to Ao.4. Da vào các hiu bit và nh ngh ĩ a ó, c gng i n mt khái nim mà mi ngư i

u nht trí v th trư ng và các loi th trư ng.5. Tươ ng t, yêu cu các hc viên cho bit ti sao ta phi nghiên cu th trư ng ?6. Hãy chia các hc viên thành nhóm l n. Nên chia nhóm các hc viên theo ngành ngh

hay theo kinh nghim sn xut các loi sn phNm c th. Ví d nhng ngư i sn xutlúa, ngô là chính v 1 nhóm; nhng ngư i chăn nuôi là chính v 1 nhóm...

7. Yêu cu mi nhóm vit ra t giy l n Ao các c im v th trư ng hàng hoá sn

phNm ca mình, nhng ri ro và bin pháp phòng tránh trong thc t hoc h hiu.8. i din tng nhóm báo cáo phn tho lun ca nhóm, thành viên ca các nhóm kháctheo dõi và t ra câu hi tho lun.

9. Giáo viên tng h p và ưa ra nhng vn chung v c im ca th trư ng hànghoá nông sn, nhng ri ro và bin pháp phòng tránh.

1. Khái nim v th trư ng

Th trư ng là nơ i mà ngư i mua và ngư i bán tin hành các hot ngtrao i hay mua bán hàng hoá, dch v.

Ví d th trư ng: nguyên nhiên vt liu; th trư ng sn phNm; th trư nglao ng...

Các loi th trư ng

Nu phân loi theo tính cht ca th trư ng có ba loi sau:

-Th tr ư ng c quy n:

Là th trư ng mà trong ó phn l n các hàng hoá, dch v trên th trư ngư c cung cp b i mt hoc mt ít ngư i bán (th trư ng c quyn bán) hocmt, mt hoc mt ít ngư i mua (th trư ng c quyn mua). Chính vì vy mà




ngư i bán trong th trư ng c quyn bán hoc ngư i mua trong th trư ng cquyn mua có kh năng iu chnh lư ng cung trên th trư ng nâng giá,hoc lư ng cu trên th trư ng h giá.

-Th tr ư ng cnh tranh không hoàn ho:

Là th trư ng mà trong ó s lư ng các sn phNm trên th trư ng khôngdo mt công ty nào có kh năng có mc nh hư ng l n hay chi phi. Tuy nhiênmt s công ty nào ó liên kt v i nhau, vì vy nó cũng có kh năng iu chnhlư ng cung hoc lư ng cu trên th trư ng mt mc nht nh nào ó.

-Th tr ư ng cnh tranh hoàn ho:

Là th trư ng mà các sn phNm trên th trư ng là tươ ng i ng nhtvà không mt nhà sn xut nào có mc tác ng l n n lư ng cung hoc

lư ng cu ca th trư ng. Nu phân loi th trư ng theo quan h v i quá trình sn xut thì gm hailoi:

-Loi th tr ư ng u vào:

Là loi th trư ng cung cp các yu t u vào cho các quá trình snxut.

Ví d: Th trư ng vn, Là nơ i ngư i ta tin hành hoán i mt loi hànghoá khá c bit: ó là TIN, giá c ca vn là gì ? ó là LÃI SUT.

Th trư ng lao ng, là nơ i tin hành cung cp và thuê mư n lao ng.Trong nông nghip cn chú ý tính th i v ca loi th trư ng này.

Th trư ng trang thit b, là nơ i tin hành cung cp các trang thit b máymóc cho các nhà sn xut.

Th trư ng nguyên nhiên vt liu, là nơ i tin hành cung cp các nguyênliu, nhiên liu, vt liu u vào cho các nhà sn xut. Như th trư ng phân bóntrong nông nghip, th trư ng thuc tr sâu, th trư ng các cây ging, conging.v.v.

Th Trư ng u ra, là th trư ng tiêu th các sn phNm ca các nhà snxut. Ví d th trư ng go i v i ngư i trng lúa, th trư ng tht bò i v ingư i chăn nuôi bò.

Tóm li: S phân loi th trư ng ch có tính tươ ng i. iu quan trnglà phi chú ý n c im ca th trư ng các nông sn phNm sau này.

2. Nghiên c u th trư ng, s cn thit phi nghiên c u th trư ng

• Hư ng sn xut n áp ng nhu cu th trư ng thì kh năng mang li l iích cho h t các hot ng sn xut càng l n.




• Khi tin hành sn xut hàng hoá (Sn xut bán), thì nghiên cu th trư ng s giúp h d dàng tiêu th các sn phNm ca mình sn xut ra.

• Nghiên cu th trư ng s giúp h nm bt ư c các cơ hi kinh doanh m i.

• Th trư ng là nhân t quyt nh hư ng khai thác các tim năng ca h.

3. Các c im ca th trư ng nông sn hàng hoá.

Th trư ng nông sn phNm thư ng có các c im chính sau:

Thông thư ng ó là th trư ng cnh tranh hoàn ho. Tc là các nhà snxut u có qui mô rt nh so v i tng cung ca th trư ng và các sn phNmtrên th trư ng là tươ ng i ng nht. Ví d: Th trư ng go, Heo, Gà.v.v.

Th trư ng nông sn phNm thư ng có s bin ng l n và ph thuc

nhiu vào s thay i ca th i tit và khí hu.Các nông sn là các sn ph m ca cây và con vì v y nó chu tác ng mnh

ca các i u kin s ng ca nó.

Các nông sn phNm thư ng có nhng òi hi khá nghiêm ngt trong quátrình ưa ra th trư ng c bit là các sn phNm tươ i sng chưa qua ch bin.

Chính nhng c im này mà dn n các nhà nông h thư ng gp riro l n trong quá trình sn xut ca mình.

4. Nh ng ri ro và bin pháp phòng tránh

Ri ro là gì ? ó chính là kh năng mt mát khó bit trư c t các hotng sn xut ca các h gia ình.

Ví d: Kh năng mt mát do s h giá ca th trư ng, do lũ lt, do cácdch bnh trên các cây trng và vt nuôi...

Làm th nào gim ri ro và phòng tránh ri ro. Tc là phi d báo cáckh năng xy ra, t ó iu chnh các hot ng tránh cho các ri ro, hoccó các tác ng iu chnh kp th i tn tht ít nht.

-------------------




Bài 4. Các hot ng to thu nhp và ý tư ng kinh doanh ca h

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên có kh năng Xác nh ư c các hot ng ca h có th to ra thu nhp ? Tìm ra mt ý tư ng kinh doanh tt !



1. Giáo viên t câu hi và g i ý các hc viên ưa ra nhng hot ng có th to thunhp. Có th phát cho hc viên mi ngư i 1 t giy nh và yêu cu h vit ra nhnghot ng có th to ra tu nhp.

2. Giáo viên tng h p lên t giy l n và xp chúng theo các ngành ngh kinh doanh3. Tươ ng t phát cho hc viên các t giy nh khác và yêu cu h tr l i câu hi: ta có

th tìm ra ý tư ng kinh doanh t âu và vit ra giy. Giáo viên tng h p và ưa ra ktlun v cách tìm ra ý tư ng kinh doanh.

4. Sau ó, chia các hc viên thành nhóm l n.5. Yêu cu mi nhóm ưa ra mt ý tư ng kinh doanh, ti sao phi ưa ra ý tư ng kinh

doanh ó theo khía cnh bn thân, gia ình hoc t th trư ng. Ý tư ng kinh doanhnày cn xem xét n yu t u vào và yu t th trư ng u ra.

6. i din tng nhóm trình bày kt qu ca nhóm, thành viên ca các nhóm khác theodõi và t ra câu hi tho lun.7. Giáo viên tng h p và ưa ra nhng nhn xét v ý tư ng kinh doanh ó.

Bn có th làm bt c vic gì kim tin cho bn thân và gia ình, tuynhiên nhng công vic trên phi ư c Nhà nư c cho phép. Sau ây là mt s hot ng chính ca h:

1. Sn xut trng trt, chăn nuôi

Sn xut nói chung là quá trình làm vic ca chúng ta nhm to ra mt

hoc nhiu sn phNm tiêu dùng cho bn thân, gia ình hoc bán kimtin.

Các loi sn xut nông nghip:

- Trng trt: lúa, khoai, sn, cây ăn qu, rng...

- Chăn nuôi: nuôi l n, bò, gà, cá, ong...

Sn xut trng trt là vic chúng ta s dng nhiu yu t khác nhau trongtrng trt như ging lúa, ngô, u lc... v i nư c tư i, phân bón, rung t...

to ra các sn phNm như lúa, ngô hay u lc...




Sn xut chăn nuôi là vic chúng ta s dng các yu t trong chăn nuôinhư l n con, bò con v i thc ăn, i c... nuôi l n, bò... sau ó thu snphNm.

2. Buôn bán

Buôn bán là vic chúng ta mua mt s loi sn phNm do ngư i khác làmra em v bán li kim tin l i.

Các loi buôn bán:

- Bán l: tc ta mua hàng v i s lư ng ít và bán l cho tng ngư i hàngngày như bán hàng tp hoá...

- Bán buôn: tc ta mua hàng v i s lư ng l n và bán s li cho nhng

ngư i bán l như bán phân bón, vt liu xây dng...

- i lý: tc ta bán giúp cho nhng ngư i khác, công ty l n thành ph kim hoa hng như làm i lý in thoi, i lý tivi, catssett...

3. Ngành ngh, dch v

Dch v là vic chúng ta làm giúp cho ngư i khác mt s công vic nhtnh kim tin.

Các loi dch v như: ct tóc, may mc, sa cha máy móc thit b, bán

hàng ăn, chp nh, khuân vác...4. Cách tìm mt ý tư ng sn xut, kinh doanh tt

Có nhiu cách tìm ra ý tư ng kinh doanh: Ý tư ng kinh doanh có th xutphát t:

- Trong nhà chúng ta: các dùng, vt dng...

- T vư n, rung: cây trng, con vt nuôi

- T i li tìm thy nơ i khác

- T giao tip, hi bn bè

- T ti vi, ài báo

- T nhng khó khăn ca iu kin t nhiên

- T nhng ngư i ã làm ngành ngh này

- T tay ngh ca bn thân h

- Khó khăn ca chính gia ình và ca xã hi...




Trong i sng hàng ngày ca chúng ta xut hin nhiu và rt nhiu ýtư ng kinh doanh. Tuy nhiên mt ý tư ng kinh doanh tt phi ư c xut phátt hai khía cnh sau:

- Khía c nh theo hư ng b n thân mình ho c gia ình mình

Nu chúng ta hay gia ình chúng ta có kinh nghim hay ã tng sn xutthành công mt loi sn phNm nào ó ví d th rèn làm lim, búa, rìu ... hoc ãtng buôn bán như tp hoá, làm ngh như ct tóc... thì chúng ta nên chn snxut kinh doanh các loi ó.

Tc ta sn xut kinh doanh th rèn làm lim, búa, rìu hay bán hàng tphoá, ct tóc...

- Khía c nh theo hư ng ngư i mua hàng (khách hàng)

Trong i sng hàng ngày, chúng ta quan sát thy xã chúng ta có nhiungư i mua mui nhưng phi i n xã bên cnh; hoc xã bên cnh có Ông Bbán phân bón rt chy; hoc gia ình chúng ta cn 5 áo i mưa, gia ình Ch bên nhà cn 3 áo i mưa, gia ình chú, cô, dì... cn rt nhiu áo i mưa nhưngkhông có...

Vy ta nên kinh doanh mui, phân bón, áo i mưa...-------------------------------




Bài 5. Lp k hoch sn xut

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên hiu ư c Lp k hoch sn xut là gì, có my loi k hoch ? Cách xây dng mt s loi k hoch sn xut !



1. Giáo viên t câu hi và g i ý các hc viên ưa ra khái nim v k hoch và các

loi k hoch sn xut. t câu hi hc viên tr l i là ti sao ta phi lp k hochsn xut, nu không lp k hoch sn xut có ư c không ? Tm quan trng ca k hoch sn xut.

2. Giáo viên tng h p lên t giy l n3. Chia các hc viên thành 4 nhóm l n.4. Yêu cu mi nhóm lp mt k hoch sn xut riêng l. Nhóm 1 lp k hoch sn xut

ngành trng trt; nhóm 2 lp k hoch sn xut ngành chăn nuôi; nhóm 3 lp k hoch sn xut kinh doanh mt ngành ngh, dch v c th và nhóm 4 lp k hoch tàichính ca h.

5. i din nhóm 1 trình bày kt qu lp k hoch ca nhóm 1. C l p theo dõi và tho lun, giáo viên tng h p và ưa ra mt k hoch sn xut ngành trng trt hoàn chnh.

6. Tươ ng t i v i các k hoch sn xut khác.

1. Khái nim k hoch sn xut:

Là mt lch trình trong ó các công vic ư c thc hin theo mt trt t nht nh nào ó, b i các i tư ng c th nào ó.

Lp k hoch sn xut là vic d tính trư c, sp xp trư c các hot ngsn xut theo mt lch trình nht nh v i các i tư ng thc hin nó.

2. Ti sao phi lp k hoch sn xut.

-Ti vì các ngun lc ca h tin hành các hot ng sn xut luônkhan him và không phi lúc nào cũng sn có.

-Trong quá trình tin hành sn xut, Hot ng sn xut b chi phinhiu b i các yu t bên ngoài. Vì vy lp k hoch là nhm hn ch nhhư ng xu ca các yu t bên ngoài, m bo cho quá trình sn xut liên tc vàcó hiu qu.

-K hoch sn xut là hình thc giúp ch h và các ch trang tri có th qun lý tt các hot ng sn xut kinh doanh ca mình.




-K hoch sn xut là cách thc mà thông qua ó, các ch h và các ch trang tri nhn ra các im mnh, im yu ca các h. T ó có bin pháp toiu kin khc phc các im yu và phát huy các th mnh mt cách có hiu

qu.K hoch sn xut có th giúp ch h nhn ra ư c s dư tha hay thiu

lao ng, vn và các dng c khác.v.v.

Mc tiêu ca các h là làm sao cho các hot ng sn xut ư c tinhành và thc hin có hiu qu và mang li nhiu l i ích nht cho các h. Như vy rõ ràng k hoch sn xut là nn tng t ó các k hoch khác ư c thitlp, nhm b tr cho vic thc hin k hoch sn xut.

3. Nh ng căn c lp k hoch sn xut

• Căn c vào các ngun lc hin có ca h.• Căn c và các ngun lc bên ngoài mà h có th huy ng ư c.

• Căn c vào nhu cu th trư ng v các sn phNm mà h có ý nh sn xut.

• Căn c vào lch th i v chung ca vùng, ca HTX.

• Căn c vào d báo, d tính ca các nhà phân tích, các nhà qun lý, các nhànghiên cu và ngay c bn thân ca ch h.

4. Ni dung k hoch sn xut

• K hoch sn xut ngành trng trtPhi ư c lên trư c khi tin hành các hot ng sn xut

Lch th i v (kt h p k hoch trong tháng, trong v và c năm)Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Tha rung 1,Cây trng.........Tha rung 2,Cây trng.........

Tng nhân lc

• K hoch sn xut ngành chăn nuôi1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

Trâu

L nCá

Tng nhân lc



0806_PAEM-based Training Manual on Household Economics_Viet

K hoch sn xut sn phm ngành trng trt

Năm Tha Dintích

(m2)

Thu - Chi

Thu (sn lư ng) Chi (chi phí sn xut)

Sn lư ng

(kg)

Giá

bán

1

kg

Tng

tin

Chi phí vt tư Công

Tng Bán Ging Phân Thuc

sâu

... Phí Cng S

ngày

Tng ti

công1 2 3 4 5 6 7=6x4 8 9 10 11 12 13 14 15

2 0 0 4

Lúa

X

Lúa

mùaKhoai

Sn

Ngô

Cng

2 0 0 5

Lúa

X

Lúa

mùaKhoai

Sn

Ngô

Cng




K hoch sn xut sn phm ngành chăn nuôi

Năm Loigia

súc,

gia

cm

S lư ng

(con)

Thu - Chi Thu (sn lư ng) Chi (chi phí sn xut)

Sn lư ng Giá

bán 1

ơ nv

Tng

tin

Chi phí vt tư Công

Tng Bán Ging Thc

ăn

Thú

y

... Phí Cng S

ngày

Tng

tin công

1 2 3 4 5 6 7=6x4 8 9 10 11 12 13 14 15

2 0

0 4

Bò

L nGà

Vt

Cng

2 0 0 5

Bò

L nGà

Vt

Cng




• K ho ch kinh doanh ngành ngh , d ch v

K hoch kinh doanh ngành ngh, dch v

Năm Tên sn

phNm

Thu Chi

Lư ng sn

phNm

Giá bán ơ nv

Tng

thu

Nguyên

liu

Nguyên

liu

... Tng chi

n

1 2 3 4 5=3x4 6 7 8 9=6+7+8

2 0

0 4

Rư uBán l

Làm thuê

Cày thuê

Cng

2 0 0 5

Rư uBán l

Làm thuê

Cày thuê

Cng



24

• K hoch tài chínhCăn c vào k hoch sn xut ca các ngành, tng h p có k hoch tài chính.

Tháng

Khon mc

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

I. Chi1. Trng trt2. Chăn nuôi3. Buôn bán4. Ngành ngh 5. Chi khácTng chiII. Thu1. Trng trt2. Chăn nuôi3. Buôn bán4. Ngành ngh 5. Thu khácTng thuCân i thu chiC ng d n t tháng tr ư cK hoch vay

------------------



Phát trin kinh t h gia đ ình 25

Bài 6. Qun lý tài chính ca nông h

MC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên hiu ư c

Các khon thu, chi và tit kim ca nông h và tính toán nó theo hàng tháng, hàng năm ? Có kh năng ư c tính ư c lư ng tin vn và lư ng vn cn kinh doanh ca nông h!Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao, giy bóng m và máy chiu OverHead


1. t câu hi hc viên tr l i và vit lên t giy l n các ngun thu ca h.2. Chia các hc viên thành các nhóm l n.3. Yêu cu mi nhóm xây dng bng thu nhp hàng ngày và bng thu nhp hàng tháng ca h.4. i din mi nhóm trình bày kt qu. Giáo viên tng h p và ưa ra mt mu ghi thu nhp

hàng ngày, hàng tháng chung.5. Sau ó ra bài tp và các nhóm làm bài tp và trình bày kt qu.6. Tươ ng t i v i các khon chi, bng ghi chi tiêu hàng ngày và hàng tháng ca h.7. T các khon thu và chi ca h xác nh khon tin tit kim ca h trong tháng và trong

năm. Tho lun theo bài tp ca giáo viên.8. T các khon tin tit kim, xác nh lư ng tin vn ca h và ư c tính lư ng tin cn kinh

doanh ca các nông h. Chú ý lư ng tin cn kinh doanh hoàn toàn tuỳ thuc vào ngànhngh kinh doanh.

1. Các khon thu ca nông h

- Trư c ht, chúng ta cn xác nh gia ình ca h có my ngư i làm ra tin ?

- Tng ngư i làm ra tin t nhng hot ng nào ?

- Ta cn phi tính y và chính xác s tin tng ngư i làm ư c theo tngtháng c th.

- T ó xác nh cho ư c tng s tin làm ư c ca c gia ình (thu nhp cagia ình) hàng ngày.

- Cui cùng ta tính ra tng s tin có ư c ca gia ình trong tng tháng và trong

năm theo bng sau !S ghi thu nhp hàng ngày ca h

STT

Ngàytháng

Hot ng thuS tin thu

Ghi chúTng s ã nhn N Ngư i n

12

Tng




Bng tính thu nhp ca gia ình phân theo tháng

Hot ngThu nhp theo t ng tháng:

Tng thu1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1. Trng trt:2. Chăn nuôi:3. Sn xutnh:4. Buôn bán:5. Dch v:6. Vay7. Khác-

Cng

2. Các khon chi ca nông h

Các khon chi tiêu ca nông h. Chi tiêu ca gia ình vào nhng mc gì ?

- Chúng ta cn xác nh phn chi tiêu chung ca gia ình:

o Gm nhng khon mc nào ?

o S tin tng khon mc ó tng tháng là bao nhiêu ?

o Nhng khon mc nào là chi thư ng xuyên (tháng nào cũng chi) ?

o Nhng khon mc nào chi bt thư ng (có tháng có nhưng có tháng khônghoc t xut) ?

- Chúng ta cũng cn bit phn chi tiêu riêng ca tng ngư i trong gia ìnhtng tháng là bao bao nhiêu:

o Chng ? V ? Con ? Con ? ... Ngư i khác ?

Chúng ta s tính toán chi tiêu hàng ngày ca c nhà ta là bao nhiêu và t óta tính toán ra hàng tháng ?

- Chúng ta s tính toán chi tiêu hàng tháng ca c nhà ta là bao nhiêu và hàngnăm là bao nhiêu ?

S ghi chi tiêu hàng ngày ca h S

TTNgàytháng

Hot ng chiS tin chi

Ghi chúTng s ã chi Còn n N ai

123

Tng




Bng tính chi tiêu ca gia ình phân theo tháng

Hot ngChi tiêu theo t ng tháng:

Tng chi1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1. Ăn, ung2. Qun áo3. Hc hành4. Y t 5. Cúng gi 6. ám tic7. Tr vay, lãi. ....10. Trng trt11. Chăn nuôi

12. Buôn bán13. Dch v 14. Khác....

16. Chng17. V 18. Con19. Ngư ikhác20. Bt thư ng

21. ...Cng

3. Các khon tin tit kim ca nông h

S tin tit kim ư c trong tháng, trong năm là bao nhiêu ?

Chúng ta cn phi tính s tin tit kim ư c hàng tháng và c năm bng cách:

Tit kim t ng tháng = Tin thu t ng tháng - Tin chi t ng tháng

Tit kim c năm = Tin thu c năm - Tin chi c năm

Hay Tit kim c năm = Tng tin tit kim hàng tháng

Như vy ta có th qun lý ư c các khon thu, chi ca gia ình và bit:

o Khon nào h p lý,

o Khon nào không h p lý,

o Khon nào thu nhiu,

o Khon nào thu ít,

o Khon nào chi nhiu,o Khon nào chi ít ...




T ó chúng ta có th iu chnh ư c tt hơ n.

Thông qua ó ta cũng có th bit tháng nào dư tin, tháng nào thiu tin.

S ti n ti t kim ư c s ư c dùng vào kinh doanh ki m lãi nhi u hơ n !

4. Ư c tính lư ng tin vn ca nông h Chúng ta tính toán xem lư ng tin vn ca gia ình hin ti là bao nhiêu ?

Lư ng tin vn ca gia ình hin có chính là s tin tit kim ư c hàng tháng cagia ình và s tin gia ình tích lu ư c lâu nay. Tc là ta cn tính:

- S tin hàng tháng gia ình tit kim ư c bao nhiêu ?

- S tin gia ình lâu nay tích lu ư c là bao nhiêu ?

Ta ã bit:

= -= +

Lư ng tin vn ca gia ình hin ti:

= +

Lư ng tin vn ca gia ình chính là lư ng tin dôi ra ca gia ình mà chúngta có th mư n tin hành hot ng kinh doanh.

Trong quá trình tin hành hot ng kinh doanh chúng ta phi luôn luôn botoàn vn, không mt vn hay tht thoát vn.

làm ư c iu này, chúng ta phi tin hành ghi chép tt c các loi tinvn b vào kinh doanh, ghi chép tt c các hot ng thu chi ca quá trình kinhdoanh ca chúng ta.

5. Ư c tính lư ng tin vn kinh doanh ca nông h

Sau khi xác nh ư c s vn dôi ra ca gia ình mà chúng ta có th mư n kinh doanh và ý tư ng kinh doanh tt, chúng ta bt u tính toán s tin cn thit kh i s kinh doanh ca chúng ta.

Xut phát t ý tư ng kinh doanh ã xác nh, chúng ta bit ư c loi snphNm hàng hoá hay dch v chúng ta s kinh doanh.

T loi sn phNm hàng hoá, dch v chúng ta s kinh doanh này, chúng ta cn

tính, nu sn xut kinh doanh chúng chúng ta cn nhng gì như t ai, nhàxư ng, máy móc, trang thit b, dùng và nhng nguyên vt liu cn thit snxut ra chúng.

S tin tit kimhàng tháng cagia ình

Thu nhp hàngtháng ca gia ình

Chi tiêu hàngtháng ca gia ình

Lư ng tin vn hincó ca gia ình

S tin tit kim hàngtháng ca gia ình

S tin tích lu ư c ca gia ình t trư c n nay




Tt c các loi k trên sn xut sn phNm hàng hoá dch v ư c gi là tàisn. Có 2 loi tài sn là Tài sn c nh và tài sn lư u ng.

- Tài s n c nh

Tài sn c nh là tài sn có giá tr l n và th i gian s dng lâu dài. Bao gm:• t ai, nhà xư ng:

t ai, nhà xư ng là a im chúng ta tin hành hot ng sn xut kinhdoanh ti ó.

Có th có các trư ng h p sau:

- Xây dng nhà xư ng m i kinh doanh.

- Mua nhà xư ng ã có sn, sa cha kinh doanh.

- Thuê nhà xư ng kinh doanh.- Kinh doanh ngay ti nhà ca chúng ta.

Trong 4 trư ng h p trên, i v i chúng ta là nhng ngư i sn xut kinhdoanh nh và m i bt u sn xut kinh doanh thì ơ n gin, hiu qu nht là tanên chn sn xut kinh doanh ti nhà chúng ta. Như vy chúng ta có th titkim ư c tin, thun tin trong vic sn xut kinh doanh và qun lý, ng th ikhi cn thit ta có th nh ngư i nhà giúp d dàng.

• Máy móc, trang thit b:

Máy móc, trang thit b là toàn b máy móc, dng c, xe c, dùng nh…chúng ta cn sn xut kinh doanh ra sn phNm. Khi sn xut kinh doanh,thư ng thì máy móc, trang thit b chúng ta phi mua sm.

- Tài s n l ư u ng

Hình thành nên tài sn lưu ng là vn lưu ng. Khi sn xut kinh doanh,ngoài tin vn chi cho vic u tư nhà xư ng, máy móc trang thit b, chúng tacòn cn tin mua vt tư, hàng hoá là ra sn phNm m i sn xut kinhdoanh. Nhng loi này gi là tài sn lưu ng. Tài sn lưu ng là các loi tài sn

tm th i, s dng ht trong mt, hai ln sn xut như tin mt, vt tư, hàng hoá…Các khon chi cho tài sn lưu ng:

- Mua hàng hoá v bán li hay mua nguyên vt liu v sn xut,

- Tr tin in, nư c, tr lãi vay, chi vn chuyn, tip khách, sa cha…

- Tr tin thuê ngư i làm và các chi phí lt vt khác.

+ Tài sn c nh ư c ư c u tư mt ln nhưng s dng nhiu ln, nêncn s tin nhiu mt lúc mua sm.

+ Tài sn lưu ng ư c mua sm theo hàng ngày, hàng tháng hay vài batháng, s dng ht ri mua tip, nên ch cn mt lư ng tin ban u sau ó quay vòng.




-----------------

Bài 7. Tính toán hiu qu sn xut kinh doanhMC TIÊUSau khi hc xong phn này, hc viên có kh năng Tính toán ư c tt c các khon chi phí phi b ra, doanh thu thu v và l lãi trong sn

xut kinh doanh ?Giáo c Các ming giy nh, bút Giy Ao, giy bóng m và máy chiu OverHead

Th i gian: 300 phút

Các bư c1. Giáo viên t câu hi xác nh các khon chi phí phi b ra cho các ngành sn xut.2. Sau ó t câu hi xác nh các khon doanh thu t các ngành sn xut. T ó xác

nh l lãi ca các ngành sn xut. Chú ý trong chi phí có chi phí phân b hoc khu haotài sn c nh.

3. Giáo viên tng h p lên t giy l n4. Chia các hc viên thành các nhóm l n và ra bài tp các nhóm làm bài tp.5. Các nhóm trình bày kt qu bài tp ca nhóm. Giáo viên chnh sa và kt lun.

1. Xác nh các khon chi phí phi b ra

Sn xut trng trt, chăn nuôi

- Chi mua cày, cuc, lim, hái… (phân b li)

- Chi phí khai hoang, làm t… (tin thuê, công ca ta b ra tính theo ngày và tínhra tin).

- Chi phí ging, x lý ging, công x lý ging …

- Công chăm sóc tính ra tin, công thuê ngư i làm…

- Chi mua phân bón, thuc bo v thc vt, thuc thú y…

- Chi thc ăn hàng ngày trong chăn nuôi.

- Chi thu hoch (thuê, ngày công, vn chuyn, thuê tut, cht n, hái …)

- Chi vn chuyn, chuyên ch …

- Chi phơ i, xay xát, ón hp…

Buôn bán

- Chi nhà xư ng kho cha…- Chi mua hàng hoá bán li, chi vn chuyn




- Chi mua dng c, nguyên vt liu làm ngh…

- Chi óng hp…

- Chi tr tin thuê ngư i làm, thuê nhà xư ng, thu, l phí …

Ngành ngh, dch v - Chi sa cha nhà xư ng, chi mua trang thit b, dng c (phân b li)

- Chi mua nguyên, vt liu (st thép, mây, tre, g…)

- Công, Chuyên ch …

Nhng khon ghi phân b, tc b ra mt ln mua nhưng chia thành nhiuln bù li như cuc, lim, hái, nhà xư ng, kho cha

2. Xác nh doanh thuDoanh thu là tt c các khon thu ư c t vic bán các sn phNm hàng hoáhay dch v dư i các hình thc tin mt, n , cn n , i hàng … u là doanh thut bán hàng hoá hay dch v.

Doanh thu t :

- Sn xut trng trt là khon tin thu v t bán hoa, qu, cây, lá… và c tin bán ư c t các loi sn phNm ph như rơ m, r, lá, ci, cám…

- Sn xut chăn nuôi là khon tin thu v t vic bán con vt nuôi, bán

ging, bán ph phNm như phân…- Buôn bán là khon tin thu v t bán các loi hàng hoá mua v và các loi

ph phNm như bao bì nha, giy, các vt liu tha…

- Ngành ngh, dch v là khon tin tu v t dch v, ngh nghip, làmthuê…

3. Xác nh l lãi trong sn xut, kinh doanh

Doanh thu - Chi phí = Lãi

(tin thu v) (tin b ra) (l i nhun)--------------

BÀI TP




MC TIÊUSau khi làm xong các bài tp này, hc viên có kh năng Thc hành lp k hoch sn xut các ngành chính ca h gia ình ó là trng trt và chăn

nuôi ? Hc viên bit ư c sn xut cây, con nào là có hiu qu hơ n;

So sánh các ngành sn xut, la chn cây con m rng sn xut hoc hn ch sn xutGiáo c Mu lp k hoch sn xut, mu thu chi phát tay


1. Giáo viên ra bài tp cho hc viên làm, tng bài 1, th i gian hc viên làm 45 phút/ bài.Gii áp và hi 15 phút / bài.

2. Phn gii áp ư c tng h p lên t giy l n, Ao

Bài tp 1: Lp k hoch sn xut ngành trng trt h Anh Dươ ng

Năm 2004, H Anh Dươ ng sn xut lúa: din tích 2500 m2 (5 sào) sn xut2 v, v ông xuân thu 1500 kg, v mùa thu 900 kg v i giá lúa c 2 v 1500 /kgnhưng không bán kg nào. Chi phí ging 5 kg/ sào, giá 2000 /kg (2 v như nhau);phân urê 5 kg/ sào, giá 3000 /kg (2 v như nhau); NPK 10 kg/sào, giá 3500 /kg(2 v như nhau); thuc sâu tt c 5 sào là 20000 ng (2 v như nhau); 50 cônglao ng, giá 20000 /công, 2 v như nhau; không np phí gì cho c 2 v.

Năm 2005, h Anh Dươ ng cũng sn xut lúa 2 v cho 5 sào t, nhưng k hoch anh xây dng như sau:

Sn lư ng năm 2005 tăng 20% so năm 2004 cho c 2 v; giá lúa năm 2005

là 2000 ng/kg c 2 v; tt c chi phí sn xut (ging, phân, thuc sâu, công laong...) gi nguyên s lư ng nhưng giá tăng 20%.

Anh / Ch hãy lp k hoch sn xut ngành trng trt ca h Anh Dươ ngnăm 2005. Ghi chú, các thông tin khác liên quan không có coi như bng 0.

Bài tp 2: Lp k hoch sn xut ngành chăn nuôi h Anh Dươ ngNăm 2004, H Anh Dươ ng nuôi 1 con trâu cày, năm 2004 con trâu này 1 v

cày 10 sào (cày cho rung nhà 5 sào, cày thuê bên ngoài 5 sào, giá 1 sào 15000ng), c năm con trâu này ăn ht 50000 ng tin rơ m (rơ m nhà), không chi phí

thú y. Công lao ng i cày 1 ngày 2 sào, giá 20000 ng/ công. Anh nuôi 3 conl n, không nuôi cùng lúc, bán con này, mua con khác nuôi. 1 con cân ư c 70 kg,bán 15000 /kg l n hơ i; 2 con còn li mi con 50 kg, giá bán 13000 /kg hơ i; chiphí ging 150000 ng/ 3 con; thc ăn: con 70 kg anh nuôi 5 tháng; 2 con nh,mi con 50 kg anh nuôi 3 tháng, mi tháng mi con bình quân ăn ht 30000 ngcháo cám, không có thuc thú y; công lao ng ch yu là công ri, bình quân 1tháng nuôi anh mt cho 5 ngày công, giá 20000 /công. Anh nuôi 15 con gà gingnhà, giá khong 30000 /con, nhưng không bán, bình quân 15 con ăn ht 100000ng, công khong ht 3 công tt c.

Năm 2005, h Anh Dươ ng cũng nuôi trâu cày, l n và có c gà. K hochanh xây dng như sau:




Trâu cày, chi phí ăn ung như năm 2004, năm 2005 ngoài cày 5 sào rungnhà anh d tính cày thuê s tăng thêm 3 sào/ v, giá cày thuê như năm 2004, côngvà giá công lao ng cày thuê như năm 2004.

Năm 2005 anh nuôi 5 con l n, mi con bình quân nuôi 5 tháng, xut chung

mi con 70 kg, giá 20000 /kg hơ i, ging 50000 /con, thc ăn như năm 2004bình quân 30000 /con/tháng, công nuôi bình quân 20 công/con, giá như 2004.Năm 2005 do dch cúm gia cm nên anh không nuôi gà.Anh / Ch hãy lp k hoch sn xut ngành chăn nuôi ca h Anh Dươ ng

năm 2005. Ghi chú, các thông tin khác liên quan không có coi như bng 0.

Bài tp 3: So sánh hiu qu kinh t ca các hot ng ca gia ình AnhDươ ng. Theo Anh / Ch, Anh Dươ ng nên chn u tư m rng sn xut cây,con gì và hn ch sn xut cây con gì ?

Bài tp 4: Qun lý tài chính ca h gia ình Anh Dươ ng.Gi nh thông tin thu chi trong tháng 9/2005 ca gia ình Anh Dươ ng như

sau:- Tháng trư c Anh còn n ông Sơ 50.000 ng mua phân bón và Bà Thiêm

còn n gia ình Anh 20.000 ng.- Ngày 1/9, Anh bán 1 con l n 70 kg, thu ư c 1.050.000 ng nhưng ch

Thươ ng mua l n ch tr 900.000 , còn n li 250.000 ng. Bán l n có tin nênCh i ch mua ăn khao c nhà ht 50.000 ng tr tin mt và Ch tr n tháng

trư c 50.000 ng phân bón cho Ông Sơ .- Ngày 5/9, Ch i ch mua chu, xà phòng ht 12.000 ng tr tin vàkhông n .

- Ngày 7/9, Anh i cày thuê Ông Ka 3 sào t, ư c 45.000 nhưng ông Kan chưa tr tin.

- Ngày 12/9, Anh mua n O Gái 5.000 ng rư u, chưa tr tin.- Ngày 15/9, Bà Thiêm tr n cho Ch 20.000 ng tháng trư c.- Ngày 20/9, Ch mua ch Khươ ng 50 kg go là 180.000 ng, nhưng ch

m i tr tin 50.000 ng, còn n 130.000 ng.

- Ngày 27/9, Anh ch i làm thuê cho ông Thành 3 ngày, ngày 20000 ng,ư c 120.000 ng, nhưng h m i tr 100.000 ng, còn n 20.000 ng.- Ngày 30/9, Ch tr cho ch Khươ ng 130.000 ng tin n go hôm trư c.

Mua ăn ht 20.000 ng, mua 5.000 ng thuc và rư u tr tin mt.

Theo Anh / Ch, tng thu, tng chi, tin mt, h còn n Anh Dươ ng,Anh Dươ ng còn n h c tháng là bao nhiêu ?

Ghi chuyn cho tháng sau là bao nhiêu ?----------------------

BÀI KIM TRA HC VIÊNKHOÁ TP HUN "KINH T H GIA ÌNH"----------------




MC TIÊUSau khi làm xong bài kim tra này, hc viên có kh năng: Ôn luyn toàn b kin thc mình ã hc theo các ch khác nhau ? Hc viên bit ư c kh năng và mc tip thu ca mình; t ó c gng hơ n Thông qua bài kim tra ging viên hiu bit hơ n v hc viên và có nhng iu chnh cn

thit trong ging dy các khoá tip theo.Giáo c Mu bài kim tra phát tay cho hc viên


3. Giáo viên nói rõ mc ích, yêu cu ca bài kim tra và phát bài kim tra cho hc viên,th i gian hc viên làm bài kim tra là 90 phút.

4. S có 30 phút gii lao giáo viên chm và thông báo nhn xét sơ b v bài kim tra.

H và tên: ................................................................................................................

Khoá tp hun ti huyn/ xã: ...................................................................................Th i gian tp hun: t ngày ... tháng .. năm 200... n ngày ... tháng ... năm 200...

------------------Chú ý quan tr ng:

- Anh / Ch có 1 ti ng r ư i (1,5 gi ) hoàn thành bài ki m tra này.

- Anh / Ch phi c, liên h li phn ki n th c ã hc và tr l i t t c các

câu hi trong bài ki m tra này.

- Anh / Ch phi c toàn b câu hi, sau ó chn câu tr l i úng, r i tích

(√ √√ √ ) vào ô vuông bên cnh (nên nh r ng m i mt câu hi có th có mt ho cnhi u câu tr l i úng).

- Anh / Ch hãy chú ý r ng, ây không phi là bài ki m tra, ánh giá r i

khen thư ng hay chê bai, phê bình ki n th c ca riêng t ng Anh / Ch , mà nó ch mang tính ch t th c hành chính bn thân các Anh / Ch ki m tra li ki n th c ã hc và giúp ging viên bi t rõ m c truy n t, ti p thu ca các Anh / Ch có th chu n b tài liu và phươ ng pháp ging d y t t hơ n trong t ươ ng lai.

Vì v y, yêu cu Anh / Ch nên t giác tr l i câu hi theo s ti p thu, hi ubi t ca mình mà không nên c g ng nhìn hay hi ngư i khác tr l i như th nào

mình tr l i cho úng, vì như th s có s hi u sai v mc ích ca bài ki m tra

này.

V li th i gian cho bài ki m tra này là r t dài và câu hi li r t ít, cách tr

l i câu hi là tr c nghim r t nhanh và d sai, thi u chính xác, nên Anh / Ch không vi vàng mà c k , nh li bài hc r i m i tr l i cho tht chính xác.

Chúc Anh / Ch thành công !

--------------------




PHN CU HI

Câu hi 1. Theo Anh/ Ch, nhng h sau ây, h nào ư c xem là h nông dân ? H chăn nuôi l n và làm vư n H chuyên xát go và làm rung

H buôn bán tp hoá H chuyên máy cày và bơ m nư cCâu hi 2. Theo Anh/ Ch, hot ng chính ca trang tri là: Sn xut ra sn phNm va bán, và va li gia ình nhưng phc v

gia ình là ch yu Sn xut ra sn phNm va bán, va gia ình nhưng bán là ch yu Sn xut ra sn phNm và nu ai mua thì bán, còn không li gia ình Sn xut ra sn phNm hoàn toàn bán, không li cho gia ình

Câu hi 3. Nhng yu t sau, yu t nào là tim năng ca h ? Ch h ang lao ng 5 triu ng ang sn xut kinh doanh

Con trai l n tt nghip H sư phm ang làm vic lâu dài trong Sài Gòn 03 sào t (1.500 m2) ang b hoang vì thiu nư c, nhưng năm n có

th trng trt ư c nh ch ng ư c nư c t công trình thu l i sp hoàn thành.Câu hi 4. H luôn luôn nghiên cu và suy ngh ĩ tim năng ca h là:

khai thác tim năng vào sn xut Không cn, vì tim năng là yu t không th khai thác ư c Vì tim năng chính là yu t ngun lc Nu có iu kin thì bán kim lãi.

Câu hi 5. Gia ình h A hin ti có 6 ngư i, 5 triu ng vn ang sn xut,

2 con bò tr giá 10 triu, 6 sào t lúa 2 v và 1000 m2 t vư n ang khônglàm gì do thiu nư c. Trong 6 ngư i có 2 lao ng và có 4 ngư i con, trong 4ngư i con có 1 ngư i ang i làm ngh ĩ a v quân s năm t i s ra quân tr v a phươ ng, 3 ngư i con còn li ang là hc sinh cp 1 và 2. Năm n côngtrình thu l i i ngang qua mnh vư n 1000 m2 s hoàn thành và vư n s ch ng ư c nư c. Theo Anh/ Ch tim năng v lao ng, t ai, tin vn cah A năm n là:

1 L, 1000 m2 vư n 1 L, 1000 m2 vư n và 10 triu ng 1 L và 15 triu ng. 3 L, 1000 m2 vư n và 15 triu ng 3 L, 15 triu ng, 6 sào rung và 1000 m2 vư n

Câu hi 6. Các yu t ngun lc cơ bn ca h gm: t ai ca h. t ai và lao ng ca h. t ai và tin vn ca h. t ai, lao ng và tin vn ca h.

Câu hi 7. (ví d như câu 5) Gia ình h A hin ti có 6 ngư i, 5 triu ngvn ang sn xut, 2 con bò tr giá 10 triu, 6 sào t lúa 2 v và 1000 m2 tvư n ang không làm gì do thiu nư c. Trong 6 ngư i có 2 lao ng và có 4ngư i con, trong 4 ngư i con có 1 ngư i ang i làm ngh ĩ a v quân s năm

t i s ra quân tr v a phươ ng, 3 ngư i con còn li ang là hc sinh cp 1và 2. Năm n công trình thu l i i ngang qua mnh vư n 1000 m2 s hoàn




thành và vư n s ch ng ư c nư c. Theo Anh/ Ch ngun lc cơ bn cah A năm n là:

1 L, 1000 m2 vư n 1 L, 1000 m2 vư n và 10 triu ng 1 L và 15 triu ng. 3 L, 1000 m2 vư n và 15 triu ng

3 L, 15 triu ng, 6 sào rung và 1000 m2

vư nCâu hi 8. Hin nay, do nng hn gay gt, các công trình thu l i không s dngư c, h trng trt phi thuê tư nhân bơ m nư c, nhưng giá xăng du trên th trư ng ang tăng cao và có xu hư ng tăng cao hơ n na, theo Anh/ Ch ây là:

Cơ hi h kinh doanh xăng du. Nguy cơ , thách thc ca h trng trt, vì chi phí nhiu hơ n.

Câu hi 9. Cơ hi h sn xut tt hơ n, thu nhp ngày mt cao hơ n, s: Không bao gi xut hin Xut hin 1 ln duy nht. Xut hin thư ng xuyên trong quá trình sn xut, sinh hot ca h.

Câu hi 10. Anh / Ch hiu th trư ng là nơ i mà: H bán sn phNm hàng hoá sn xut ra H mua các hàng hoá vt tư u vào H mua vt tư u vào sn xut và bán sn phNm hàng hoá làm ra

Câu hi 11. Theo Anh / Ch, tìm kim th trư ng nông sn nên tìm kim ti: Ch a phươ ng xã mình sinh sng Ch trung tâm ca huyn Bt kỳ nơ i âu, xã, huyn, tnh, thành ph khác và c th gi i

Câu hi 12. Theo Anh / Ch, h có nên nghiên cu th trư ng không ? Không nên, vì không cn thit, do h sn xut nh.

Nên, vì nghiên cu th trư ng cho ta bit nhu cu ca th trư ng cn gì ri sn xut áp ng th trư ngCâu hi 13. Hin nay trên th trư ng a phươ ng mt hàng X sn xut ra bánkhông ư c do mt hàng này ư c ưa t Trung Quc và Sài Gòn v bán v i giáthp hơ n, tt hơ n, p hơ n. Và như vy nu h tip tc sn xut kinh doanh loihàng hoá X ó s dn n không lãi, thm chí là l. Theo Anh / Ch, h này nên:

Tip tc sn xut và m rng sn xut mt hàng X Nghiên cu xem hàng hoá X ca Trung Quc và Sài Gòn như th nào, tt

hơ n, p hơ n im nào, xu hơ n, kém hơ n im nào ci tin sn phNm ca

mình tt hơ n, bn hơ n, p hơ n và r hơ n. Nên nghiên cu chuyn hư ng sn xut kinh doanh loi sn phNm hàng

hoá khác ít cnh tranh hơ n hàng hoá XCâu hi 14. Nhà h A bên cnh m quán sa cha xe gn máy rt t, thay th ph tùng xe cho khách rt nhiu nhưng h không dám bán ph tùng thay th, màphi mua ph tùng thay th rt xa (hơ n 5 km) thay th cho khách hàng. TheoAnh/ Ch, ý tư ng kinh doanh tt ca h B là:

M quán bán nư c và ăn ung phc v khách ch sa cha xeM quán sa cha xe gn máy tươ ng t như h A

M quán bán ph tùng thay th xe gn máy Không nên làm gì c.

Câu hi 15. sn xut kinh doanh ư c tt:




Phi lp k hoch sn xut, vì h ch ng L, t ai và tin vn Phi lp k hoch sn xut, vì h bit ư c nhu cu th trư ng Không cn thit phi lp k hoch, vì ó là hot ng thư ng ngày. Không cn thit phi lp k hoch vì h ã bit quá rõ.

Câu hi 16. Theo Anh / Ch, h ghi chép các khon tin thu vào và chi ra hàngngày ca h là : Qun lý tin ca h, bit ư c thu t âu và chi cho hot ng gì Tit kim, không chi tin cho ăn ung, n nn Dư tin, lp k hoch tài chính Không cn ghi chép, vì lư ng tin thu, chi hàng ngày quá nh

Câu hi 17. Lư ng tin vn ca h là: Lư ng tin tit kim ư c hàng tháng Lư ng tin tích lu lâu nay (vàng trong t, tin gi trong ngân hàng)

Lư ng tin ang u tư sn xut kinh doanh hin ti Lư ng tin tích lu lâu nay và tin tit kim hàng tháng

Câu hi 18. H A mun m ca hàng kinh doanh vt tư nông nghip, vy lư ngtin cn có kinh doanh ca h là:

Toàn b lư ng tin tích lu lâu nay và tin tit kim hàng tháng Không có. Vì ly vt tư nông nghip ngư i khác v bán và tr vn sau. Toàn b u tư ban u (xây ca hàng, lp t in thoi...) cng chi phí

phi mua vt tư, chi phí chuyên ch , chi phí giao dch...Câu hi 19. Chi phí sn xut kinh doanh cho mt loi sn phNm nào ó ca h là:

Toàn b chi phí u tư ban u và chi phí sn xut kinh doanh hàng ngày Ch có chi phí mua hàng và bán sn phNm hàng ngày (không tính u tư

ban u và các chi phí lt vt như tin in, in thoi, trà nư c...) Toàn b chi phí u tư vào sn xut, nhưng tr công ca gia ình

Câu hi 20. Tính toán lãi, l hàng tháng trong sn xut ca h, phi tính: Toàn b u tư ban u (không phân b) và chi phí sn xut hàng tháng Toàn b u tư ban u (ch phân b) và chi phí sn xut hàng tháng Toàn b chi phí u tư ban u (có phân b) và sn xut kinh doanh,

nhưng không tính công lao ng ca gia ình.

----------Chúc Anh / Ch sc kho và thành công !----------

Documents

0806 PAEM-Based Training Manual on Household Economics Viet