15
164 Blok 3 - Vaardigheden Blok 3 - Vaardigheden Extra oefening - Basis B-1a x 24 23 22 21 0 1 2 3 4 y 49 28 13 4 1 4 13 28 49 b 1 2 3 4 –4 –1 –2 –3 –4 –5 O 4 8 12 16 20 x y 5 24 28 32 36 40 44 48 52 y = 3x 2 + 1 c Zie de tekening hierboven. De symmetrieas is de y-as. d De coördinaten van de top zijn (0, 1). B-2a r s s = + + ( )( ) 3 2 e h i i = + + ( )( ) 3 2 5 3 s 12 s s 2 12s 13 13s 16 3 i 15 3 3i 115 12i 12i 2 110i r s s = + + 2 5 6 h i i = + + 2 13 15 2 b k l l = + + ( )( ) 4 5 f a b b = + + ( )( ) 13 2 5 3 l 15 l l 2 15l 14 14l 120 3 5 1b 13b 65b 113b 2 12 110 12b k l l = + + 2 9 20 a b b = + + 13 67 10 2 c y x x = + + ( )( ) 1 7 g z a a = + + ( )( ) 4 3 8 3 x 17 x x 2 17x 11 1x 17 3 3a 18 4 12a 132 1a 13a 2 18a y x x = + + 2 8 7 z a a = + + 3 20 32 2 d b c c = + + ( )( ) 6 7 h p q q = + + ( )( ) 7 1 3 2 3 c 17 c c 2 17c 16 16c 142 3 3q 12 7q 21q 2 114q 11 13q 12 s b c c = + + 2 13 42 p q q = + + 21 17 2 2 Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

0pm MW9 HavoVwo 2A Uitwwiskunde-elo.weebly.com/uploads/2/0/9/9/20996846/11_mw9... · 2018. 9. 9. · 1,0495, met 579 : 551 < 1,0508 en met 608 : 579 < 1,0501. Je moet telkens ongeveer

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ⁄164

    Blok 3 - Vaardigheden

    Blok 3 - Vaardigheden

    Extra oefening - Basis

    B-1a x 24 23 22 21 0 1 2 3 4y 49 28 13 4 1 4 13 28 49

    b

    1 2 3 4–4

    –1–2–3–4–5 O

    4

    8

    12

    16

    20

    x

    y

    5

    24

    28

    32

    36

    40

    44

    48

    52

    y = 3x 2 + 1

    c Zie de tekening hierboven. De symmetrieas is de y-as. d De coördinaten van de top zijn (0, 1).

    B-2a r s s= + +( )( )3 2 e h i i= + +( )( )3 2 5 3 s 12s s2 12s13 13s 16

    3 i 153 3i 11512i 12i2 110i

    r s s= + +2 5 6 h i i= + +2 13 152

    b k l l= + +( )( )4 5 f a b b= + +( )( )13 2 5 3 l 15

    l l2 15l14 14l 120

    3 5 1b13b 65b 113b2

    12 110 12b

    k l l= + +2 9 20 a b b= + +13 67 102

    c y x x= + +( )( )1 7 g z a a= + +( )( )4 3 8 3 x 17

    x x2 17x11 1x 17

    3 3a 184 12a 1321a 13a2 18a

    y x x= + +2 8 7 z a a= + +3 20 322

    d b c c= + +( )( )6 7 h p q q= + +( )( )7 1 3 2 3 c 17

    c c2 17c16 16c 142

    3 3q 127q 21q2 114q11 13q 12

    s

    b c c= + +2 13 42 p q q= + +21 17 22

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 164 16-05-2008 15:11:03

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄165

    Blok 3 - Vaardigheden

    B-3a g a= +7 412 ( ) g y x= − +( )5 3 a 14

    7 12

    7 12a 130

    3 x 1521 2x 25

    g a= +7 3012 y x= − − 5 b w n n= − +9 0 3( , ) h w u u= − − − +( )8 2 3 0,3 1n

    29n 22,7n 29n2 3 28 2u

    21 8 1u

    w n n= − −2 7 9 2, w u u= + +8 2 w u= +8 3

    c y x x x= − −8 11( ) i u f= − − +7 1515 ( ) 3 x 211

    2x 2x2 +11x 3 215 1f

    − 15 3 − 15 f

    y x x x= − +8 112 u f= + −7 3 15 y x x= −19 2 u f= −10 15

    d d c= − −3 7( ) j v r= − +28 6( ) 3 c 27

    23 23c 121 3 r 16

    21 2r 26

    d c= − +3 21 v r= − −28 6 v r= −22

    e k b= + −73 5 6( ) k t k k= − −4 6 312( ) 3 6 2b

    5 30 25b 3 12 k 23

    26 23k 18

    k b= + −73 30 5 t k k= − +4 3 18 k b= −103 5 t k= + 18

    f h s s= +8 6 5( , ) l p q q= + +14 2 614 ( ) 3 6,5 1s

    8s 52s 18s2 3 2q 16

    14

    12q 1 1 1

    2

    h s s= +52 8 2 p q q= + +14 11212

    p q= +14 112

    12

    B-4a s g g= + −( )( )6 5 e u r r= − −( )( )5 3 8 3 g 25

    g g2 25g16 16g 230

    3 8 2r5r 40r 25r2

    23 224 13r

    s g g= + −2 30 u r r= − + −5 43 242

    b n r r= + +( )( )2 11 f d k k= + +( )( )8 2 3 r 111

    r r2 111r12 12r 122

    3 k 12k k2 12k18 18k 116

    n r r= + +2 13 22 d k k= + +2 10 16

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 165 16-05-2008 15:11:09

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄166

    Blok 3 - Vaardigheden

    c w h h h= + − +( )( )7 1 3 g n c c= − +( )( )2 3 5 3 h 21

    h h2 2h17 17h 27

    3 c 152 2c 11023c 23c2 215c

    w h h h= + − +2 6 7 3 n c c= − − +3 13 102 w h h= + −2 9 7

    d v w w= + −( )( )9 3 h t e e= + − +1 3 4 4( )( ) 3 w 23

    w w2 23w19 19w 227

    3 e 143e 3e2 112e24 24e 216

    v w w t= + −2 6 27 t e e= + + −1 3 8 162 t e e= + −3 8 15

    2

    B-5a x2 5 7− = x2 12= x = 12 of x = − 12 Invullen geeft 12 5 12 5 7

    2− = − = en ( )− − = − =12 5 12 5 72 en dat klopt.

    b x2 3 1+ = x2 2= − Dit kan niet. De vergelijking heeft geen oplossing.

    c ( )x − + =3 4 52 ( )x − =3 12 x − =3 1 of x − = −3 1 x = 4 of x = 2 Invullen geeft ( )4 3 4 1 4 1 4 52 2− + = + = + = en ( ) ( )2 3 4 1 4 1 4 52 2− + = − + = + = en dat klopt.

    d 9 82− =x x2 1= x = 1 of x = −1 Invullen geeft 9 1 9 1 82− = − = en 9 1 9 1 82− − = − =( ) en dat klopt.

    e 5 302+ =x x2 25= x = 5 of x = −5 Invullen geeft 5 5 5 25 302+ = + = en 5 5 5 25 302+ − = + =( ) en dat klopt.

    f ( )x + =2 492 x + =2 7 of x + = −2 7 x = 5 of x = −9 Invullen geeft ( )5 2 7 492 2+ = = en ( ) ( )− + = − =9 2 7 492 2 en dat klopt.

    B-6a prijs in euro’s 1225 12,25 1457,75percentage 100 1 119

    Als het bedrag exclusief 19% BTW is, dan is de prijs van de computer e 1.457,75. b prijs in euro’s 1225 10,294... 195,5882...

    percentage 119 1 19

    Als het bedrag inclusief 19% BTW is, dan moet Simon e 195,59 aan BTW betalen.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 166 16-05-2008 15:11:14

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄167

    Blok 3 - Vaardigheden

    B-7a De nieuwe prijs van het colbert wordt 0,70 3 e 179,50 5 e 125,65. b Moni krijgt 20% 1 15% 5 35% korting. De prijs wordt 0,65 3 e 109,50 5 e 71,175.

    Moni moet aan de kassa e 71,18 betalen.

    B-8a De groeifactor is 0,12 : 0,03 5 0,48 : 0,12 5 4. t 0 1 2 3 4 5

    h 0,03 0,12 0,48 1,92 7,68 30,72

    b De groeifactor is 300 : 500 5 180 : 300 5 0,6. t 0 1 2 3 4 5

    h 500 300 180 108 64,8 38,88

    B-9a Je moet achtereenvolgens vermenigvuldigen met 525 : 500 5 1,05, met 551 : 525 < 1,0495, met 579 : 551 < 1,0508 en met 608 : 579 < 1,0501. Je moet telkens ongeveer met 1,05 vermenigvuldigen, dus de konijnenpopulatie groeit ongeveer 5% per jaar.

    b Een formule is K t= ×500 1 05, . c De grafiek erbij is stijgend omdat de groeifactor groter dan 1 is. d Invullen van t = 14 geeft K = × ≈500 1 05 99014, en invullen van t = 15 geeft

    K = × ≈500 1 05 103915, . In het jaar 2004 1 15 5 2019 zullen er voor het eerst meer dan 1000 konijnen zijn.

    B-10a 9 00 3 87 109 26≈ ×, d 89 100 8 9 105 11× = ×, b 85000 7 23 102 9≈ ×, e 195000 1 2 1 21 1010 6× ≈ ×, , c 765 2 62 105 14≈ ×, f 78 060 0 000 002 5 3 12 1010: , ,≈ ×

    Extra oefening 2 Gemengd

    G-1 y a a= + −( )( )1 2 312 y a a= + −( )( )112

    3 2a 23a 2a2 23a+1 1

    2 13a −4 12

    3 2aa 2a2

    +1 12 −1

    12a

    S y a= −2 42 12 - y a a= − −2 1

    21 y a a= + −( )( )1 712 y a a= + +( )( )1 2 3

    12

    3 7 2aa 7a 2a2

    +1 12

    +10 12

    −1 12a

    3 2a 13a 2a2 13a

    +1 12 13a +4

    12

    O y a a= − + +2 12125 10 U y a a= + +2 6 4

    2 12

    y a a= + +( )( )1 21212 y a a= + −( )( )3 2 2 3

    3 12 a 12a 1

    22a 12a

    +1 12

    + 34a 13

    3 2a 233a 6a2 29a12 14a 26

    R y a a= + +122 3

    42 3 T y a a= − −6 5 62

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 167 16-05-2008 15:11:19

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄168

    Blok 3 - Vaardigheden

    y a a= + −( )( )3 2 7 y a a= + −( )( )3 2 3 7 2a

    3a 21a 23a2

    12 114 22a

    3 2a3a 23a2

    12 22a

    E y a a= − + +3 19 142 T y a a= − −3 22 y a a= + +( )( )3 2 212 y a a= + +( )( )3 2 2 3

    3 12 a 123a 1 12

    2a 16a

    12 1a 14

    3 2a 133a 6a2 19a12 14a 16

    S y a a= + +1 7 4122 R y a a= + +6 13 62

    Je vindt het spreekwoord RUST-ROEST.

    G-2a x 24 23 22 21 0 1 2 3 4y 27 0 5 8 9 8 5 0 27

    b/c

    1

    6

    8

    4

    2

    –2

    –4

    –6

    –8

    –1–3 –2 Ox

    y

    –4–5 2 43 5

    10

    y = (3 – x)(3 + x)

    y = 5

    d De coördinaten van de snijpunten van de grafieken zijn (22, 5) en (2, 5). e ( )( )3 3 5− + =x x 3 3 1x

    3 9 13x2x 23x 2x2

    − + =x2 9 5 x2 4= x = 2 of x = −2

    f Bij opdracht e heb je de x-coördinaten van de snijpunten die je bij opdracht d gevonden hebt berekend.

    G-3a Als a = 10 , dan zijn de ribben van de balk 10 1 2 5 12, 10 1 3 5 13 en 8. De inhoud van de balk is dan 12 3 13 3 8 5 1248.

    b Voor de totale lengte L van de ribben geldt L a a= + + + + ×4 2 4 3 4 8( ) ( ) . 3 a 12

    4 4a 18

    3 a 134 4a 112

    L a a= + + + +4 8 4 12 32 L a= +8 52

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 168 16-05-2008 15:11:21

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄169

    Blok 3 - Vaardigheden

    c Voor de totale oppervlakte A van de balk geldt A a a a a= + + + + + +2 2 3 8 2 8 3(( )( ) ( ) ( )) .

    3 a 13a a2 13a12 12a 16

    3 a 128 8a 116

    3 a 138 8a 124

    A a a a a= + + + + + +2 5 6 8 16 8 242( ) A a a= + +2 21 462( )

    3 a2 121a 1462 2a2 142a 192

    A a a= + +2 42 922

    d Voor de inhoud I van de balk geldt I a a= + +8 2 3( )( ) . 3 a 13

    a a2 13a12 12a 16

    I a a= + +8 5 62( ) 3 a2 15a 16

    8 8a2 140a 148

    I a a= + +8 40 482

    G-4a Als x = 5 , dan wordt van de lengte een strook van 5 3 5 5 25 cm breed afgeknipt en wordt aan de breedte een strook van 4 3 5 5 20 cm breed geplakt. De lengte wordt dan 70 2 25 5 45 cm en de breedte wordt dan 48 1 20 5 68 cm. De oppervlakte van dit stuk karton wordt dan 45 3 68 5 3060 cm2.

    b Voor de oppervlakte A in cm2 geldt A x x= − +( )( )70 5 48 4 . c

    03330

    3340

    A

    3350

    3360

    3370

    3380

    3390

    12 11 2

    x12 2

    12

    De oppervlakte is maximaal voor x = 1 cm. d Die maximale oppervlakte is 3380 cm2.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 169 16-05-2008 15:11:23

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄170

    Blok 3 - Vaardigheden

    G-5a De aanbieding is onduidelijk. Als Carla de 15% kassakorting krijgt over het oorspronkelijke bedrag, dan krijgt ze 10% 1 15% 5 25% korting. Maar als ze de 15% kassakorting krijgt over het afgeprijsde artikel, dan krijgt ze minder dan 25% korting.

    b In het eerste geval moet Carla het oorspronkelijke bedrag met 0,75 vermenigvuldigen. In het tweede geval moet Carla het oorspronkelijke bedrag met 0,90 3 0,85 5 0,765 vermenigvuldigen.

    c In het eerste geval krijgt Carla 0,25 3 e 64,95 < e 16,24 korting. In het tweede geval krijgt Carla 0,235 3 e 64,95 < e 15,26 korting.

    d Nee, dat maakt niet uit. In het eerste geval is 10% 1 15% 5 15% 1 10% 5 25% en in het tweede geval is 0,90 3 0,85 5 0,85 3 0,90 5 0,765.

    G-6a In één week wordt de oppervlakte van het kroos 27 5 128 keer zo groot. b Op de dertigste dag is de hele vijver bedekt met kroos. Eén dag eerder, dus op de

    negenentwintigste dag, was nog maar de helft van de vijver met kroos bedekt. c En twee dagen eerder, dus op de achtentwintigste dag, was nog maar een kwart van

    de vijver met kroos bedekt.

    G-7a Bij deze groeifactor hoort grafiek 2,want de groeifactor is kleiner dan 1 en daarbij hoort een dalende grafiek.

    b De groeifactor bij grafiek 1 is 2, want als x met één toeneemt, dan wordt y twee keer zo groot.

    c Een formule bij grafiek 1 is y x= ×0 5 2, . Een formule bij grafiek 2 is y x= ×10 0 5, .

    d Invullen van x = 50 in formule 1 geeft y = × ≈ ×0 5 2 5 63 1050 14, , . Invullen van x = 50 in formule 2 geeft y = × ≈ × −10 0 5 8 88 1050 15, , .

    G-8a Na één keer stuiteren komt het balletje 160 12845× = cm hoog. b De groeifactor is kleiner dan 1 omdat het balletje steeds minder hoog komt. c Een formule is H k= ×160 45( ) . d Na twaalf keer stuiteren komt het balletje H = × ≈160 1145

    12( ) cm hoog. e Invullen van k = 33 geeft H = × ≈160 0 10145

    33( ) , en invullen van k = 34 geeft H = × ≈160 0 08145

    34( ) , . Ze kan het balletje 33 keer zien stuiteren.

    Complexe opdrachten

    C-1 Voor de oppervlakte A in cm2 van de eerste rechthoek geldt A x x= × − ×2 2 4 oftewel A x= −2 82 . Voor de oppervlakte A in cm2 van de tweede rechthoek geldt A x x= − +( )( )2 4 2 .

    3 x 122x 2x2 14x24 24x 28

    De formule bij de tweede rechthoek kun je schrijven als A x= −2 82 . Beide oppervlakten zijn dus even groot.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 170 16-05-2008 15:11:25

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄171

    Blok 3 - Vaardigheden

    C-2 snelheid snelheid× =200

    37 snelheid snelheid× =200

    29

    snelheid snelheid× = 7400 snelheid snelheid× = 5800

    snelheid = ≈7400 86 snelheid = ≈5800 76 Het verschil in snelheden van deze auto’s is ongeveer 86 2 76 5 10 km per uur.

    C-3 Voor de oppervlakte A in cm2 van het overgebleven stuk geldt A x x= × − × ×10 10 4 oftewel A x= −100 4 2 . Je moet dan de vergelijking 100 4 752− =x oplossen. 4 252x = x2 6 25= , x = 2 5, of x = −2 5, Een negatieve lengte bestaat niet, dus voor x = 2 5, cm is de oppervlakte van het overgebleven stuk 75 cm2.

    C-4 Neem AB 5 x, dan is BC 5 x 1 2. zijde kwadraat

    AB 5 x

    AC 5 8

    BC 5 x 1 2

    x2

    64 1

    (x 1 2)2

    Optellen van de kwadraten geeft x x2 264 2+ = +( ) x x x2 264 4 4+ = + + 64 4 4= +x 4 60x = x = 15 De lengte van AB is 15 cm en de lengte van BC is 15 1 2 5 17 cm.

    C-5 De luchtdruk neemt per km hoogte met 12,3% af. Per km hoogte moet je met de groeifactor 1 2 0,123 5 0,877 vermenigvuldigen. Op een hoogte van zes km is de luchtdruk 100 0 877 45 56× ≈, , % en op een hoogte van zeven km is de luchtdruk 100 0 877 39 97× ≈, , % van de luchtdruk op zeeniveau. De berg is ongeveer zeven km hoog.

    C-6 Bij één keer verkleinen hoort de groeifactor 0,8. Na zeven keer verkleinen worden de afmetingen 25 0 8 5 27× ≈, , cm en na acht keer verkleinen worden de afmetingen 25 0 8 4 28× ≈, , cm. Na zeven keer op 80% moet hij het nog één keer op een ander percentage verkleinen. Fons moet de tekening acht keer verkleinen om het gewenste formaat te krijgen.

    C-7 In 8 13 minuut legt het licht 8 60 3 10 1 5 1013

    8 11× × × = ×, meter af. De afstand van de aarde tot de zon is 1 5 10 1000 1 5 1011 8, : ,× = × km.

    Het licht doet er 7 78 10 3 10 259311 8 13, : ( )× × = seconden over. Het licht van de zon doet er 2593 60 4313 : ≈ minuten over om Jupiter te bereiken.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 171 16-05-2008 15:11:29

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄172

    Blok 3 - Vaardigheden

    C-8 Het bedrag van 550 gulden is omgerekend 550 : 2,20371 < 249,58 euro. Bij 5% rente is het bedrag gegroeid tot 249 58 1 05 286250, ,× ≈ euro. Bij 5,1% rente is het bedrag gegroeid tot 249 58 1 051 300250, ,× ≈ euro. De rente is per jaar ongeveer 5,0% geweest.

    Technische vaardigheden

    T-1 De oppervlakte van driehoek ADC is 3 3 4 : 2 5 6. De oppervlakte van driehoek BDC is 5 3 4 : 2 5 10. De oppervlakte van driehoek ABC is 6 1 10 5 16.

    zijde kwadraatKN 5 3

    MN 5 ...

    KM 5 5

    9

    16 1

    25

    MN 5 16 4= De oppervlakte van driehoek NLM is (3 1 5) 3 4 : 2 5 16. De oppervlakte van driehoek NKM is 3 3 4 : 2 5 6. De oppervlakte van driehoek KLM is 16 2 6 5 10.

    zijde kwadraatPS 5 4

    RS 5 ...

    PR 5 32

    16

    16 1

    32

    RS 5 16 4= zijde kwadraat

    RS 5 4

    QS 5 ...

    QR 5 7

    16

    33 1

    49

    QS 5 33 De oppervlakte van driehoek PSR is 4 3 4 : 2 5 8. De oppervlakte van driehoek QSR is 33 4 2 2 33× =: . De oppervlakte van driehoek PQR is 8 2 33+ .

    T-2a 9 5 9 25 2252× = × = e 4 5 16 25 4002 2× = × = b 5 5 125 5 6253 × = × = f − × = − × = −7 7 7 49 3432

    c − × = − × = −5 7 25 7 1752 g ( )− + = + =12 5 144 25 1692 2

    d ( )27 43 70 49002 2+ = = h ( )− + = + =1 1 1 1 22 2

    T-3a 3 3 35 3 8× = d 7 7 74 5× = b 10 10 104 2 6× = e 12 12 127 7 14× = c 4 4 4 44 5 10× × = f 111 111 1113 6 9× =

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 172 16-05-2008 15:11:31

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄173

    Blok 3 - Vaardigheden

    T-4a De toename in de onderste rij is steeds 11,2. Er hoort een lineaire formule bij. Het startgetal is 27. Een formule is P t= −1 2 7, .

    b De toename in de onderste rij is steeds 26. Er hoort een lineaire formule bij. Het startgetal is 5 en het hellingsgetal is 26 : 3 5 22. Een formule is y x= − +2 5 .

    c De getallen in de onderste rij worden steeds met 2 vermenigvuldigd. Er hoort een exponentiële formule bij. De beginwaarde is 3 : 2 5 1,5. Een formule is y x= ×1 5 2, .

    d Als je in de bovenste rij 1 naar rechts gaat, dan is de toename in de onderste rij steeds 11,5. Er hoort een lineaire formule bij. Het startgetal is 21 2 4 3 1,5 5 27. Een formule is V t= −1 5 7, .

    T-5a 9 5 50p + = g 10 4 10= +d 9 45p = 4 0d = p = 5 d = 0

    b 3 5 14r − = − h 150 60 15= + a 3 9r = − 15 90a = r = −3 a = 6

    c − =0 5 12, k i 4 5 40( )+ =h k = −24 20 4 40+ =h 4 20h = h = 5

    d 13 2 5b + = j 2 4 512 ( )a + =

    13 3b = 2 10 5

    12 a + =

    b = 9 2 512 a = −

    a = −2

    e 2 7

    35

    p + = k 125

    5 7t − =

    2 7 15p + =

    125

    12t =

    2 8p =

    12 60t =

    p = 4

    t = 5 f 3 1 5n + = − l 5 3 3 18( )a − + =

    3 6n = − 5 15 3 18a − + = n = −2 5 12 18a − = 5 30a = a = 6

    T-6a zijde kwadraatAB 5 5

    AC 5 4

    BC 5 ...

    25

    16 1

    41

    BC 5 41 De omtrek van driehoek ABC is 4 5 41 9 41+ + = + .

    zijde kwadraatLM 5 3,8

    KM 5 ...

    KL 5 9,5

    14,44

    75,81 1

    90,25

    KM 5 75 81, De omtrek van driehoek KLM is 3 8 9 5 75 81 13 3 75 81, , , , ,+ + = + .

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 173 16-05-2008 15:11:37

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄174

    Blok 3 - Vaardigheden

    zijde kwadraatPR 5 6

    QR 5 6

    PQ 5 ...

    36

    36 1

    72

    PQ 5 72 De omtrek van driehoek PQR is 6 6 72 12 72+ + = + .

    b /A 5 90°, /B 5 39° en /C 5 51° /K 5 24°, /L 5 66° en /M 5 90° /P 5 45°, /Q 5 45° en /R 5 90°

    T-7a p a= −3 4( ) e v t t= + +( )( )3 7 3 a 24

    3 3a 212 3 t 17

    t t2 17t13 13t 121 p a= −3 12

    v t t= + +2 10 21

    b d r r= +( )2 3 f j b b= − +( )( )2 3 4 3 2r 13

    r 2r2 13r 3 b 14

    2b 2b2 18b23 23b 212

    d r r= +2 32 j b b= + −2 5 122

    c q a a= + −2 1 3( ) g d e e= − +( )( )3 6 2 3 a 11

    2 2a 12 3 e 12

    3e 3e2 16e26 26e 212 q a a= + −2 2 3

    q a= − + 2 d e= −3 122

    d g t t= + − +11 3 6( ) h m n n= + − +3 7 2( )( ) g t t= − +11 3 6 3 n 12

    n n2 12n27 27n 214

    g t= −17 3

    m n n= + − −3 5 142 m n n= − −2 5 11

    T-8a − − − = − − = − − = −4 14 10 16 4 16 16 322 2 2( ) b 3 4 5 2 3 1 2 3 1 2 3 2 12 2− − × = − − × = − × = − =( ) ( ) c − + − = − + − = − + =6 15 5 6 3 6 9 32 2( : ) ( ) d − + − − = − + = − + = −15 10 5 225 2 225 4 2212 2 2( : ) e 28 4 28 16 122− − = − =( ) f − − + − = − + − = − − = −( ) : :7 4 2 49 16 2 49 8 572 2

    g − − × − = − − × − = − + = −8 5 3 64 5 9 64 45 192 2

    h 2 10 5 8 100 25 8 4 123 2 2− − = − − = − − =( : ) ( : )

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 174 16-05-2008 15:11:41

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄175

    Blok 3 - Vaardigheden

    T-9a x2 16= x = 4 of x = −4 Invullen geeft 4 162 = en ( )− =4 162 en dat klopt.

    b 4 3242t = t 2 81= t = 9 of t = −9 Invullen geeft 4 9 4 81 3242× = × = en 4 9 4 81 3242× − = × =( ) en dat klopt.

    c 0 5 72, n = n2 14= n = 14 of n = − 14 Invullen geeft 0 5 14 0 5 14 7

    2, ,× = × = en 0 5 14 0 5 14 72, ( ) ,× − = × = en dat klopt.

    d a2 35 5+ = a2 30= − Dit kan niet. De vergelijking heeft geen oplossing.

    e f 2 23 15− = − f 2 8= f = 8 of f = − 8

    Invullen geeft 8 23 8 23 152

    − = − = − en ( )− − = − = −8 23 8 23 152 en dat klopt. f 3 6 122k − =

    3 182k = k2 6= k = 6 of k = − 6 Invullen geeft 3 6 6 3 6 6 18 6 12

    2× − = × − = − = en

    3 6 6 3 6 6 18 6 122× − − = × − = − =( ) en dat klopt.

    T-10a /A1 5 180°2 30° 2 90° 5 60° b /B1 5 180°2 42° 5 138°

    /B3 5 90°2 42° 5 48° /B4 5 /B2 542°

    Door elkaar

    D-1a /A 1 /B1 5 90° en /B1 1 /B2 5 90°, dus /A 5 /B2 /C 1 /B2 5 90° en /B1 1 /B2 5 90°, dus /C 5 /B1 Verder geldt in driehoek ABD en in driehoek BCD dat /D 5 /D 5 90°, dus alle overeenkomstige hoeken zijn gelijk.

    b zijde kwadraatBD 5 5

    AD 5 ...

    AB 5 13

    25

    144 1

    169

    AD 5 144 12= zijden van ABD AB 5 13 AD 5 12 BD 5 5

    zijden van BCD BC 5 ... BD 5 5 CD 5 ...

    De factor van driehoek ABD naar driehoek BCD is 512 , dus BC 5 13 55

    125

    12× = en CD 5 5 2512

    112× = .

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 175 16-05-2008 15:11:45

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄176

    Blok 3 - Vaardigheden

    D-2a

    1 2 3 4 5 6O 7 8 9 10

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    K

    L

    x

    y

    b

    zijde kwadraat

    6

    2

    ...

    36

    4 1

    40

    De tabel hierboven geldt zowel voor OK als voor OL, dus OK 5 OL 5 40 . c Zie de tekening op de vorige bladzijde. De coördinaten van het snijpunt zijn (4, 4). d

    zijde kwadraat

    4

    4

    ...

    16

    16 1

    32

    De tabel hierboven geldt zowel voor de afstand van punt O tot zijde KL als voor de lengte van zijde KL. Beide zijn even groot, namelijk 32 .

    D-3a A y x= −12 4( ) 3 x 24

    12

    12

    x 22

    A y x= −12 2 B y x x= + −2 1 1 12( )

    3 x 112 2x 12

    B y x x= + −2 2 1 12 B y x= +12 2 C y x x= − + −12 2 C y x= −12 2 D y x x= − − +3 5 1312( )

    3 12 x 253 1 12 x 215

    D y x x= − − +1 15 1312 D y x= −12 2 E y x x= − + +2 312

    23( )

    3 x + 233 3x 12

    E y x x= − + +2 3 212 E y x= +12 2 De formules A, C en D horen bij grafiek 1 en de formules B en E horen bij grafiek 2.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 176 16-05-2008 15:11:48

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄177

    Blok 3 - Vaardigheden

    b De grafiek bij de formule y x= −12 2 snijdt de horizontale as in het punt (4, 0) en snijdt de verticale as in het punt (0, 2). De stapgrootte bij de horizontale as is 4 en de stapgrootte bij de verticale as is 2.

    D-4a De oppervlakte van vierkant ABCD is 36, dus de zijden zijn 36 6= . De verhouding RC : DR 5 1 : 2, dus DR 5 2

    3 6 4× = en RC 5 13 6 2× = .

    b De oppervlakte van driehoek APS is 2 3 4 : 2 5 4. De oppervlakte van PQRS is dan 36 2 4 3 4 5 36 2 16 5 20. Of:

    zijde kwadraatAP 5 2

    AS 5 4

    PS 5 ...

    4

    16 1

    20

    PS 5 20 De oppervlakte van PQRS is dan 20 20 20× = .

    D-5a Direct na het inschenken is de temperatuur T = + ⋅ = + × =20 60 0 9 20 60 1 800, °C. b Als je voor t een heel groot getal invult, dan wordt 0,9t ongeveer nul en neemt de

    koffie de temperatuur van de kamer aan. De kamer heeft een temperatuur van 20 °C. c t in minuten 0 1 2 3 4 5

    T in °C 80 74 68,6 63,74 59,366 55,4294

    De toename is achtereenvolgens 26; 25,4; 24,86; 24,374 en 23,9366, dus de temperatuur van de koffie daalt steeds langzamer.

    d Invullen van t = 3 in de formule geeft dat de temperatuur van de koffie van Marieke als ze hem opdrinkt 63,74 °C is. Invullen van t = 5 in de formule geeft dat de temperatuur van de koffie van Dirk als hij hem opdrinkt 55,4294 °C is. Het temperatuursverschil is 63,74 2 55,4294 5 8,3106 °C en dat is ongeveer 8,3 °C.

    D-6 A t s= + × +10 8 1012 A t s= +20 4 B t s= + +4 4 2( )

    3 4 1s4 16 14s

    B t s= + +16 4 2 B t s= +18 4 C t s= + +10 2 5 2( )

    3 5 12s2 10 14s

    C t s= + +10 10 4 C t s= +20 4 Nico heeft geen gelijk. De formules A en C kloppen, maar formule B klopt niet.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 177 16-05-2008 15:11:50

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv

  • ⁄178

    Blok 3 - Vaardigheden

    D-7

    spin

    vlieg

    9 m

    8 m

    5 m

    3 m

    5 m

    6 m

    De kortste route is in de uitslag hierboven aangegeven. zijde kwadraat

    6

    9

    ...

    36

    81 1

    117

    De kortste route van de spin naar de vlieg is 117 10 82≈ , meter.

    D-8 Sander liegt nooit, dus Sander kan de rechter niet zijn, want die zegt dat de middelste Sander is. Sander kan ook de middelste niet zijn, want die zegt dat hij Youri is. Sander is de linker. Sander zegt dat de middelste Sergin is en Sander liegt nooit, dus dat moet waar zijn. Sander is de linker, Sergin is de middelste en Youri is de rechter.

    0pm_MW9_HavoVwo_2A_Uitw.indd 178 16-05-2008 15:11:51

    © N

    oord

    hoff U

    itgev

    ers

    bv

    Moderne wiskunde 9e editie uitwerkingen 2A havo/vwo © Noordhoff Uitgevers bv