1

จตตนแบบงายๆ

วธเปดจตใจตนเองใหกวางขวางสความสขอนแทจรง

คานา

ในหนงสอเลมนผ เขยนอธบายวาสงตางๆ มจดเรมตนมาจากอะไร ขอมลพวกนกไมใชขอมลใหม ถาผ ใด

สามารถจาไดวาจตเขาอยทไหนกอนทจตเขาเขามาอยในรางมนษย ถาเขาสามารถจาตอนจตเขาไมมรางกาย

และเปนอนตตาได ขอมลพวกนจะไมรสกแปลกใหม แตสาหรบคนทจาไมไดกจะทาใหรสกแปลกดและขอมล

พวกนจะชวยเตอนใจเขา ทาใหเขารวาทาไมเขาถงเขามาอยในรางมนษยและความมงหมายของชวตคออะไร

หนงสอเลมนไมไดเขยนเพอใหคนอานเชอ แตใหผอานไปพสจน ถาผใดนาขอความพวกนไปใชและฝกฝน

จตใจตนเองใหมความกวางขวาง เขากจะพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเอง ซงเปนความสขทไมม

เงอนไขและมอสระจากความทกขทงปวง ทาใหจตใจตนเองมแตความอมเอบเบกบาน โลงโปรงใส

มแรงบนดาลใจ มความสรางสรรค ความเออเฟอเผอแผ ไมเพงโทษ ไมลาเอยง ไมเปรยบเทยบ ไมเอารด

เอาเปรยบ สามารถรกษาศลดวยการไมทารายผ อนหรอตนเอง มความพอใจและมความสขสนกสนานกบ

ชวตในปจจบน มความรก ความเมตตากรณาตอทกสง ไมเปนจตทเลอกทรกมกทชง ไมมอคต แตเปนจตทเตม

ไปดวยความสงบ สตและปญญา มความสมดลและมความสามคคกบทกอยางเพราะเปนจตใจทมความเปน

กลาง

ชวตนมแตความสข

http://www.meditationguide.org/thai

2

สารบญ

หนา

บทท 1 ชวตนมแตความสขและความสขอนแทจรงคออะไร 3

บทท 2 จตคออะไร 6

บทท 3 การเกดและการตายของรางกาย 10

บทท 4 วธการทางานของจต 11

บทท 5 จตเปนตวสรางความเปนจรงใหกบตนเอง 13

บทท 6 ความเขาใจผด 17

บทท 7 วธหลอกตนเองใหเปนทกข 19

บทท 8 วธฝกจตใจตนเองใหเปนกลาง ทาใหพนทกขและพบกบความสขอนแทจรง 20

บทท 9 การฝกจตใหมความสงบและเบกบาน 22

บทท 10 หดมองสงเกตจตใจตนเอง / การฝกสมาธ 22

บทท 11 การนงสมาธ 23

บทท 12 การเตอนจตใหกลบมาสปจจบน 26

บทท 13 การฝกใหใจเยน ใจกวาง มความรกเมตตาตอกบทกสงทกอยาง 28

บทท 14 แผความรกเมตตาตอตนเองและผ อน 28

บทท 15 ฝกสมาธกบธรรมชาต / ฝกการใหอภย 29

บทท 16 อปสรรคในการฝก 31

บทท 17 ฝกหวเราะ 33

บทท 18 การรกษารางกาย / ทาไมรางกายถงปวย / ทาไมปวยแลวจงไมหายจากการปวย 33

บทท 19 ใชพลงความสงบรกษาตนเอง 36

บทท 20 ตายแลวไปไหน 37

บทท 21 การทบทวนและประเมนผลของชวตตนเอง 44

บทท 22 มนษยนพพานและมตใหม 51

บทท 23 เรองศาสนา / ความเปลยนแปลงของโลก / คนฆาตวตาย 62

บทท 24 ปญญาเตอนจต 65

บทท 25 อารมณตางๆเกดจากอะไร 79

บทท 26 นสยตางๆเกดจากอะไร 88

บทท 27 เกมสชวตคอเกมสสรางความสมดลใหกบจตใจของตนเอง 91

http://www.meditationguide.org/thai

3

บทท 1

“ชวตนมแตความสข” อานประโยคนแลวอาจจะรสกแปลกๆ เพราะเรารสกวาบางครงเรากมความสขและ

บางครงเรากเปนทกข คงเปนไปไมไดทจตใจเราจะสามารถมความสขอยตลอดเวลา อยางเชนเวลาเราพบ

สถานการณทไมอยากเจอ หรอทเราไมชอบ เรากจะมอารมณหงดหงด หรอเกดความเครยดขนมาในใจ ทาให

เรารสกไมสบอารมณ จนกวาเราจะสามารถออกจากสถานการณนนได จตใจเราถงจะมความสขอกครง คน

ทวไปจงเชอวาความสขนนขนอยกบสถานการณ ถาสภาวะเปนไปตามอยางทเราพงประสงค เรากจะรสก

มความสข แตถาไมเปนไปตามอยางทเราตองการหรอทคาดหมายเอาไว เรากจะรสกเปนทกข

หนงสอเลมนจงเขยนขนมาเพอเตอนเพอนมนษยวาทจรงแลว “ชวตนมแตความสข” เพอเปนการชแจงใหเหน

และสมผสกบความสขอนแทจรงทไมตองลงทนอะไรมากและไดรบกาไรอยางมหาศาล เมอเราฝกจตตนเองให

เปนกลาง

ทกคนชนกบความสขแบบชวคราว ทกครงทเราไดดงใจ เรากจะรสกแชมชนรนเรง แตถาไมไดตามทเรา

ตองการ เรากจะรสกหมนไหม ความสขแบบชวขณะจงตองอาศยสถานการณ ถาสภาวะเปนไปตามแบบ

ทเราคดไว เราจงจะมความพอใจ แตถาไมเปนไปตามทเราคานงไวแลว ความทกขกจะเกดขนในจตทนท

ความสขแบบชวคราวจงเปนความสขทมขอแม เพราะเราไปตงเงอนไขขนมาวา สถานการณ สงของ หรอ

บคคลจะตองเปนอยางทเราคาดหมายเอาไว เราจงจะสามารถมความสขได การตงขอแมยอมทาใหความสข

นนเกดขนลาบากเพราะวามนขนอยกบสภาวะ

ในเมอสถานการณมการเปลยนแปลงและไมมความเทยงตรง จตใจเราจงแกวงขนลงไปกบสภาวะตางๆ

ถาเราไดดงใจ เรากรสกมความสข แตถาไมได เรากรสกเปนทกข

ความสขอนแทจรงคออะไร

ความสขอนแทจรงคอ ความสขทไมไดอาศยสถานการณ เปนความสขทไมมเงอนไข จตไมแกวงขนลง

ไปกบสภาวะตางๆ แตเปนจตทมความเปนกลาง มคณภาพอมเอบ เปนจตตนทมพลง ทาใหเรารสกมความ

เบกบาน พอใจในปจจบน มความสขอยางมหาศาลเพราะจตมความเปนอสระ ไมตดของกบอะไร ไมยดมนถอ

มนในสงใด มความสงบ สตและปญญา มความเหนอกเหนใจ ความกตญ� มความสวางไสวและเปนจตท

มความกวางขวาง มเมตตาตอทกสง มความรกอนแทจรงตอทกคนเพราะเปนความรกทไมมเงอนไข ไมเลอกท

รกมกทชง ไมไปทะเลาะหรอเอาชนะผใด แตเปนจตทมแรงบนดาลใจ มความสรางสรรค ชอบสราง

ประโยชนใหกบตนเองและผ อนโดยไมหวงสงตอบแทบ เมอเราฝกปลอยวางจตใจตนเองใหมความเปนกลาง

อยเสมอ เรากจะพบกบความสขอนแทจรงในใจและมอสรภาพจากความทกขทงปวง

http://www.meditationguide.org/thai

4

คาถาม: ทาอยางไรครบ เราจงจะสามารถพบกบความสขอนแทจรงแบบน

คาตอบ: เราจะตองกาจดความเขาใจผดของตนเอง ความเขาใจผดอนแรกกคอ ความสขเกดขนได เมอเราได

ดงใจตนเองและสถานการณเปนไปตามอยางทเราคดหรอตามตองการ หากเราเขาใจผดและตงขอแมขนมา

แบบน กจะทาใหเกดอปสรรค เวลาเราไดดงใจ จตกจะกระโดดโลดเตนและแกวงขน ทาใหเรารสกมความดใจ

ในระยะชวคราว แตพอเราไมไดดงใจหรอสถานการณไมตรงกบความปรารถนา จตกจะแกวงลง ทาใหจตใจเรา

รสกแฟบ มอารณในเชงลบและมความไมพอใจเกดขน ตราบใดทเรายงเขาใจผดและพงสถานการณเพอใหเกด

ความสข จตเรากจะแกวงไปกบสภาวะ มความสขบาง มความทกขบาง ทาใหคนทวไปเชอวาความสขอน

แทจรงนนคงไมมจรง เพราะวาเขายงหาความเปนกลางของเขาไมพบ

บางคนไดยนคาอธบายแบบน จะไมชอบคาวาเปน “กลาง” เพราะคดวาความเปนกลางคงเปนสงทนาเบอ

ถาจะใหดนาจะทาใหจตแกวงขนไปเรอยๆเพอทจะไดมความสขอยเสมอและไดดงใจตลอดเวลา (คอเขาอยาก

เปนเทวดา) วธแกความทกขของคนทวไปกคอการสรางฐานะใหตนเองรารวยและมอานาจ เพอจะเอาสงเหลา

นไปซอความสขทตนปรารถนา คนเหลานจะพยายามสรางความเทยงและความมนคงใหกบชวตเพอไมให

ความสขของตนสกหรอ แตแมจะรวยและมอานาจมากเทาใด คนเรากไมสามารถรกษาความสขใหเทยงและ

คงอยตลอดได เพราะวาความไมเทยงหรอความเปลยนแปลงมอยกบทกสง รางกายมการเจบปวย ความจาใน

สมองมการเสอม ทรพยสนลดนอยลง ถกปลดออกจากตาแหนงทาใหหมดอานาจ คนทเรารกปวย หรอเสยชวต

หรอหนไปมแฟนใหม มคนทไมชอบเรามาพดกลาวโจมต นนทา ตตงและเพงโทษเรา

ยกตวอยางเชน คณเปนนายกรฐมนตรของประเทศ คณตองพบคนตาหนตอวาคณอยเปนประจา ทาใหทก

อยางทคณทากลายเปนทงขาวดและขาวราย

เพราะฉะนนไมวาคณจะรวยหรอมอานาจมากเทาใด คณกไมสามารถทจะหลกเลยงความไมเทยงของชวตคณ

ไปได เพราะทกอยางมการเปลยนแปลงอยเสมอ ความรารวยและมอานาจจงไมสามารถทจะทาใหจตพบกบ

ความสขอนแทจรงได

คาถาม: เราจะตองละทงความรวยและอานาจหรอครบ

คาตอบ: ไมใช ปญหาไมไดขนกบความรวยหรอความจน ไมเกยวกบการมอานาจหรอไมมอานาจ ถาเราคด

เชนนน เรากจะแกปญหาไมถกท ตวปญหานนอยทจต ดงนนเราจงตองแกดวยการปลอยวางความเขาใจผด ถา

เราปลอยวางทเหต หรอปลอยวางความหลงของตนเองได จตเรากจะรสกมความสขโดยมไดอาศย

http://www.meditationguide.org/thai

5

สถานการณ เพราะจตมความสงบทเปนกลางและกวางขน ทาใหใจไดสมผสกบความสขอนแทจรงทไมม

เงอนไข เมอจตเราไมยดในสงใดๆ เรากจะสามารถปลอยวางความหลงหรอความเขาใจผดไดงาย ทาใหจตเปน

อสระ มความสงบและมปญญาอยเสมอ ความทกขจงไมสามารถทจะครอบครองใจเราได ถาเรามจตใจทอม

เอบ

คาถาม: เราจะตองไปแกทคณภาพจตของตนและละความเขาใจผดเสยกอนหรอครบ ถงจะไดพบกบความ

สขอนแทจรงแบบน

คาตอบ: ใชแลว การฝกจตตนเองใหปลอยวางและมการใหอภยจะชวยใหใจเรามความสงบมากขนและความ

เครยดกจะเบาลง เมอเราเรมปฏบตดวยการฝกสมาธใหมสตเตอนตนเอง เรากจะสามารถสงเกต ปลอยวาง

ความคดและอารมณตางๆของเราได ทาใหเราไมตดในอารมณหรอความคด ทาใหจตรสกเปนอสระเพราะ

จตไมแกวงขนลงไปกบสภาวะ จตไมยดมนในความเชอ แตอาศยความสงบ ทาใหจตใจเยนลง รสกเบกบาน

อมเอบ เบาสบายและไรกงวล เปนจตใจทกวางขวาง มความยนดและเมตตากบทกอยาง ทาใหเรารสกวาชวต

เรามไดขาดอะไรเพราะคณภาพจตมความสมบรณ ในเมอจตใจมความสงบอยางมหาศาลเชนน จตจะ

สามารถสงเกตภายในไดวาตนเหตของอารมณและความคดตางๆเกดขนมาไดอยางไร เมอจตไดเหนสงเหลาน

ทอยภายในใจและไมไหวไปกบความคดหรออารมณ คอจตสามารถดสงพวกนไดอยางเปนกลาง จตกจะเหน

ความเขาใจผดหรอสงทหลอกใจเราใหเปนทกข เมอจตเหนเชนนนแลว ความทกขกจะสญสลาย เพราะจตม

ความเขาใจในตนเหตของความเปนทกขและไดแกดวยการปลอยวางทตนเหต คอจตเลกยดมนถอมนใน

ความเขาใจผดของตน (เพราะวาถาจตยงเกบความหลงเอาไวในใจ จตกจะตองเปนทกขอกตอไป) จตจง

เกดมปญญา ทาใหมองเหนประโยชนในการไมยดมนกบสงเหลานและยนดปลอยวาง จงทาใหจตมความโลง

เยน กระจาง แจมแจง สามารถแกปญหาตางๆในชวตจากการทจตมความสงบ สดชน เบกบาน ผองใส จตท

เปนกลางจงทาใหเราสามารถสงเกตรทนในสงตางๆทเกดขนในใจของตนเองและปลอยวางความเขาใจผดไดอย

เสมอ ตวปญญาทเกดจากความเปนกลางจงสามารถทาใหเราตดสนใจไดด เพราะความสงบเหนชดเจน

วาอะไรมประโยชน หรอไมมประโยชน และกเลอกทาแตในสงทเกอกลตอตนเองและผ อน เปนจตทมแรงบนดาล

ใจและมความสรางสรรค เพอใหเกดมความสมดลกบทกอยาง

คาถาม: ดมากครบถาทกคนสามารถปฏบตและฝกจตใจตนเองใหมคณภาพเปนเชนน เราควรจะเรมอยางไร

ในการฝกจต

คาตอบ: วธฝกกคอใหศกษาเรองจตและปฏบตพรอมไปดวย เพอใหเราเขาใจในวธการทางานของจต ถาเรา

http://www.meditationguide.org/thai

6

รจกจตตนเองมากขนและสามารถสงเกตใจตนเองไดอยางเปนกลางอยเสมอ ความชานาญในการฝกกจะชวย

ใหเราปลอยวางความทกขไดงาย ทาใหเราไดพบกบความสขอนแทจรงทมอยภายในใจ สงแรกทเรา

ตองรจกอยางละเอยดกคอตวจตนนเอง

บทท 2

จตคออะไร

จตคอคลนพลงงาน จตเปนสงทไมมตวตน แตสามารถเรยนร เพราะคลนจตมความรสกและมความคด คลน

พลงงานของจตสามารถตดสนใจในการเลอก จะเอาสงนหรอจะเอาสงนน ทาใหเกดการสรางเหตและ

การสรางผลตามมาในการกระทาของจต จงทาใหจตมการพฒนาและเปลยนแปลงอยเสมอ คลนจตเปนสง

ทไมมขอบเขต ไรพรมแดนและกวางใหญไพศาล

ในปจจบน โลกเรามมอถอ โทรทศนและดาวเทยมทใชคลนสงสญญาณสอสารถงกนและกน เราไมสามารถ

มองเหนคลนพวกนไดดวยตาเปลา แตเรารวาคลนพวกนสามารถใชเปนพลงงานได จตของเรากเปนเชนน

ถงเราจะมองไมเหนคลนของจตตนเอง แตเรากใชคลนนอยเสมอในการคดและมความรสกในอารมณตางๆ

เพราะฉะนนสงทเราไดเหน ไดยน ไดกลน ไดลมรส ไดสมผสกคอคลนพลงงานตางๆนนเองทกาลงกระทบกบ

คลนจตใจของเรา คลนขอมลตางๆกระทบเขามาทางตา ห จมก ลนและกายและคลนจตเรากสรางความ

หมายใหกบคลนพวกนทเปนแสง สและเสยง ดวยการตงชอใหกบมนและกตความวามนคออะไร ทาใหเราเหน

เปนภาพ ตวตน เสยง กลน รสชาตและเปนสงทเราสมผส ดงนนคลนจตของแตละบคคลจงเปนตวสรางความ

เปนจรงใหกบตนเอง สรางความหมาย ความคด อารมณและความเชอใหเกดขนภายในใจของตน

นกวทยาศาสตรไดพสจนแลววาวตถหรอรางกายตางๆสรางมาจากอะตอม (atom) อะตอมเปนโครงสราง

ขนาดเลกมาก มองดวยตาเปลาไมเหน แตถาเราไปดในโครงสรางของอะตอม กจะเหนวามนไมมอะไรอยในนน

มนเปนสงทวางเปลา ในศาสนาพทธเรยกสงนวา “อนตตา” ในศาสนาอนเรยกวา “พระเจา” คอมนเปนสงทไมม

ตวตน แตคลนตวนสามารถเคลอนไหวได (vibration) มนจงแปรสภาพเปนสงตางๆไดดวยการเปลยนความถ

และความเรวของคลน ทาใหคลนจตสามารถสรางสถานการณและขอมลขนมาได

ดงนนทกอยางทเรากาลงประสบการณอยในชวตกคอการสมผสกบคลนตางๆนนเอง สรปแลวจตเราใช

พลงงานคลนตางๆเพอนาเอามาสรางความรสกใหกบตนเอง

1. จต ความคดและความรสกกคอ คลนพลงงาน (vibration)

2. ความรสกทางตา ห จมก ลนและกายกคอ คลนพลงงาน (vibration)

http://www.meditationguide.org/thai

7

3. แสง สและเสยงกคอ คลนพลงงาน (vibration)

4. วตถหรอรางกายตางๆกคอ คลนพลงงาน (vibration)

5. ขวบวกหรอขวลบ(สขหรอทกข)กคอ คลนพลงงาน (vibration)

แตสมองเราไปตความหมายใหกบคลนตางๆทเรากาลงสมผสวามนเปนภาพ เสยง แสง วตถ รางกาย ดน นา

ลม ไฟและอากาศ จงทาใหจตสรางความรสกใหกบตนเองวาเราอยในสภาพแวดลอมของกายภาพ

มนกวทยาศาสตรทางดานสมองทานหนงชอ Jill Bolte Taylor วนหนงเขาเกดเปนโรคหลอดเลอดแตกในสมอง

แตเพราะเขาเปนนกวทยาศาสตรเขาจงชอบดอาการสมองตนเองอยางเปนกลาง ทาใหเขาสงเกตไดวาสมองเรม

ไมทางานและไมสามารถตความหมายไดวาอะไรเปนอะไร พวกภาพ แสง สและเสยงตางๆกบกลายเปนคลนไป

หมด คอจตเขาไปเหนตวจรงของสงตางๆ เพราะในชวงนนตวสมองไมยอมทางานและไมสามารถตความหมาย

ได

คาถาม: แสดงวาเราใชสมองเปนเครองกรองขอมล ใชไหมครบ เพอใหเราเหนคลนตางๆเปนกายภาพ ทาใหเรา

มองเหนเปนรปรางตางๆมากมาย

คาตอบ: ใชแลว ตวสมองเปนตวกรองขอมล ทาใหเรารสกวาสงพวกนเปนกายภาพ ทาใหเราเหน หรอตความ

หมายวามจกรวาล โลก คน สตว ตนไม แมนา ลม ไฟ อากาศ ฯลฯ สงพวกนกคอคลน หรอพลงงานตางๆนนเอง

คลนแตละอนกจะมคณสมบตไมเหมอนกน เพราะความถหรอความเรวของแตละคลนจะแตกตางกนไป เมอ

คลนมการเคลอนไหว เปลยนแปลง หรอกระทบกน กจะทาใหเกดมความรสก

คาถาม: ถาเชนนน กายภาพพวกนมไดเปนของจรงหรอครบ

คาตอบ: มนเปนของจรงในชวงระยะนน แตทกสงทกอยางกมการเปลยนแปลงไปเรอยๆ เพราะวาการเปลยน

แปลงเปนกฎของธรรมชาต คราวนเราตองมาถามวา จตหรอคลนพวกนสรางสงตางๆทเราเหนอยนขนมาเพอ

อะไร คาตอบกคอ สรางขนมาเพอใหเกดสถานการณ เพราะวาถาไมมสภาวะอะไรเลย จตกไมสามารถ

เรยนรอะไรได ทาใหจตพฒนาคลนตนเองไมได เหมอนกบวามเราอยคนเดยวในจกรวาลและกไมเคยมคลน

อนมากระทบกบจตใจของเรา ไมมใครมาคยดวย เรากเลยไมมความรและกไมรวาจะศกษาไดอยางไรเพราะ

ไรสถานการณ

คาถาม: สถานการณพวกนเกดขนไดอยางไรครบ ทาไมถงมคลนตางๆมากมายเกดขนได

คาตอบ: ทกอยางเรมตนจากอนตตา หรอพลงงานมหาศาลทเปนสงไมมตวตน พลงงานนสามารถหมน

http://www.meditationguide.org/thai

8

กระเพอม หรอสนไปมาได สามารถนกคดได แตพลงงานอนกวางใหญไพศาลนไรสถานการณ จงทาให

อนตตานกขนมาวาถามนแบงพลงงานออกเปนจตหลายๆดวง สถานการณกจะสามารถเกดขนได เพราะวา

จะทาใหเกดมการสมผสหรอการกระทบกนระหวางคลนตางๆ ทาใหจตแตละดวงเกดมประสบการณ

มการเรยนรเกดขนในการผสสะกบคลนอนๆ พลงงานอนตตาจงแบงคลนออก เหมอนกบการแบงเซลล จาก 1

เปน 2 - จาก 2 เปน 4 - จาก 4 เปน 8 - จาก 8 เปน 16 - จาก 16 เปน 32 และเพมขนไปเรอยๆ แบงออกมา

จนนบไมถวน เราไมสามารถทจะนบไดวาจตมกดวง เพราะวามนเยอะแยะไปหมดอยในธรรมชาตทวไปและ

ทวจกรวาล เมอเปนเชนนแลว สถานการณจงเกดขนเตมไปหมด จตแตละดวงจงเรมเรยนร แปรสภาพและ

พฒนาคลนตนเองจากการทถกกระทบกบคลนจตอนๆ ทาใหจตเรมฉลาดขนและเหนคณคากบการทเราม

สถานการณ

คลนจตตางๆจงชวยกนสรางมต โลกหรอภมตางๆขนมา เพอใหเกดมสถานการณเปนโรงเรยนสาหรบจต จตจะ

ไดพฒนาตนเองอกตอไป จตเลอกทาเชนนเพราะวามนเปนสงทไมสามารถตายได เพราะคลนจตเปนสงท

ไมมตวตน มแตการเปลยนแปลงและววฒนาการไปเรอยๆ

คาถาม: หลงจากทจตอนตตาแบงพลงงานออกมาเปนหลายดวงจนนบไมถวน จตหลายดวงพวกนทไมม

ตวตน เขาสามารถสรางกายภาพขนมาไดอยางไรครบ ทาไมถงเกดมรปรางตางๆทเราเหนกนในโลก

คาตอบ: หลงจากทมคลนจตมากมายเตมไปหมด กทาใหเกดการกระทบกนระหวางคลน ทาใหคลนจต

แปรสภาพ คอคณภาพจตเรมพฒนาดวยการเปลยนความถ (frequency) และความเรว (speed) ของจต การ

ววฒนาการแบบนจงทาใหจตเกดมปญญาและรวมตวกนสรางมตตางๆ วธการสรางกายภาพหรอรปราง

กคอการนาเอาคลนตางๆมาประกอบกน คลนแตละอนจะมคณสมบตไมเหมอนกน ดงนนการทจตเอาคลน

หลายๆอยางมาผสมกนกจะทาใหมคลนใหมเกดขน อยางเชน มคลนนา คลนดน คลนลม คลนไฟ คลนอากาศ

วธการผสมคลนกคอการปรบความถของคลนใหตาลงและความเรวของคลนใหชาลง ทาใหออกมาเปนรป

รางได (เหมอนเราสรางแบบ) ทกอยางในโลกมนษยกสรางมาจากคลนพวกน อยางเชน รางกายเรากมเนอ

ผวหนงและอวยวะตางๆประกอบมาจากคลนดน มของเหลวทมาจากคลนนา มลมหายใจมาจากคลนอากาศ

และมอณหภมมาจากคลนไฟ

มตหรอโลกตางๆจงเกดขนได ดวยการนาเอาคลนหลายๆอยางมารวมกนกอสรางใหเปนกายภาพ และทกกาย

ภาพกจะมคลนจตรวมอยดวย แตคณภาพจตและความรสกของรางหรอวตถตางๆจะไมเหมอนกนและมความ

แตกตางกนไป

http://www.meditationguide.org/thai

9

คาถาม: เพราะฉะนนหลงจากทจตสรางรปแบบ (pattern) ขนมาใหเปนกายภาพ อยางเชนเปนรปแบบมนษย

รปแบบพวกนกสามารถขยายพนธได

คาตอบ: ใช การขยายพนธ (ประสมประสานรปแบบตางๆ) ทาใหเกดมสถานการณตอเนองเพอใหจตตางๆได

ผสสะและเรยนรไปกบสภาวะ ทาใหจตสามารถปรบปรงและพฒนาตนเอง เพราะจตตองพบกบสถานการณใน

ชวตประจาวน โลกมนษยจงมวตถและสงมชวตมากมาย ทาใหเราตองมปฏกรยาตอกน จตทไมมตวตนจงใชตว

กายภาพเปนยานพาหนะ เพอใหจตมประสบการณในชวงทจตอยในราง อยางเชน จตทอยในรางพชกจะม

ความรสกในการเปนพช ถาจตอยในรางสตวกจะมความรสกในการเปนสตว ถาจตอยในรางมนษยกจะม

ความรสกในการเปนมนษย ซงจะมความรสกทแตกตางกนไป แตไมไดหมายถงวาการเปนพชหรอสตวเปนสงท

ไมด เพราะทกอยางตองอาศยซงกนและกน รางกายตางๆพวกนทาใหเรามประสบการณและไดเรยนรไปกบ

ธรรมชาต เพอจตจะไดมววฒนาการณและสรางความสามคคเพอใหเกดมความสมดลตอกน

คาถาม: ถาคลนจตเราเคยเปนพช หรอเปนสตว แลวเรามาอยในรางมนษย หลงจากทเราตายออกจากรางคน

เราจะตองกลบไปเกดเปนพช หรอสตวอกหรอเปลาครบ

คาตอบ: ไมตอง เพราะวาระบบของธรรมชาตเปนกระบวนการพฒนา ถาเราเคยอยในรางมนษยแลว เราก

สามารถพฒนาดวยการใชรปแบบมนษยอกตอไป จนกระทงเรากลายเปนมนษยรนใหม มนษยรนใหมกคอ

มนษยนพพานทไมมความโลภ โกรธ หลง จตใจมแตความสขอนแทจรง เปนความสขทไมมเงอนไข เพราะ

จตมความเปนกลางอยางสมบรณ อนนพระพทธเจากเคยทาไวใหดเปนตวอยาง จตทานนพพานตอนอยใน

รางมนษย ดงนนมนษยทกคนกสามารถพฒนาและทาใหตนเองพบความสขอนแทจรงไดเชนกนและกไมได

ยากหรอลาบากอยางทเราคด ตวคดตางหากทกาลงบงใจเราอยและทาใหเราคดวามนยาก เมอเราฝกให

จตตนเองมความสงบมากขน เรากจะเรมสงเกตตวคดของเราได ทาใหเราไมไปตดกบความคด ความเชอ หรอ

อารมณทแกวงไปมา ความเปนกลางของจตหรอความสงบจะชวยใหมการสงเกตและไมกระโดดเขาไป

จมอยในความคดหรออารมณทแกวงขนลง เมอเราฝกจตใจใหมความสงบอยบอยๆ จตเรากจะรสกมคลน

พลงงานทเบกบาน กระปรประเปรา ทาใหเราปลอยวางความเครยดหรอความทกขไดงาย เพราะจตเราไมยด

ตดกบอารมณ จตทมความสงบอยางมหาศาลจงชวยใหเรามองเหนเหตของความทกขทมอยในใจของตนเอง

และกไปแกทตนเหตดวยการปลอยวางความเขาใจผด ทาใหจตมองเหนความเปนจรงและจตกจะรสกวา “ออ”

เหตของตวทกขมนอยแคตรงนเอง เมอจตเราไดเขาใจเชนนนแลว จตกเกดมปญญา ทาใหมนปลอยวาง

ทฐและการยดมนในตวตน คลายออกจากความคด ความเชอและอารมณ เมอจตปลอยสงเหลานออกไปจาก

http://www.meditationguide.org/thai

10

ใจ จตเรากจะรสกเปนอสระ มความกระจาง แจมแจง ชดเจน เพราะมนหายหลงและหายของใจ เปนจตใจท

เยนฉา เบาสบาย อมเอบเบกบาน เตมไปดวยความเมตตากรณา ยนดและมความเปนกลางตอทกสง มแรง

บนดาลใจและความสรางสรรค เปนจตทไมเลอกทรกมกทชงและมแตความสขอยางแทจรง จตมความรกท

เกดขนจากความเปนกลางซงไมยดมนและปลอยวาง มการใหอภย เปนความรกและความสขทไมมเงอนไข

จตใจจงมความสนกสนานอยกบปจจบนและไมเครยดกบสงใด รจกรกษาศล (ไมทารายตนเองหรอผ อน) ทาให

ใจเรากวางออกและเตมไปดวยปญญา

บทท 3

การเกดและการตายของรางเปนสงชวคราวเพอใหจตไดมการฝกฝนและพฒนาคณภาพจต

ทจรงแลวไมมใครเกดและกไมมใครตาย คลนจตทไมมตวตนสรางรปรางกายภาพขนมาเพยงชวคราว เพอ

ใชเปนยานพาหนะสาหรบจต ทาใหจตมประสบการณและไดเรยนร เพราะจตมความสนใจและตองการ

เผชญกบสถานการณตางๆ ทาใหจตไดมโอกาสฝกฝนพฒนาคลนจตของตนเองและทาใหการตดสนใจดขน

เพอคณภาพจตจะไดมความสมดลและมความสามคคกบธรรมชาต

ดงนนการเกดกคอการเคลอนทของจตจากจดหนงไปยงอกจดหนง การตายกเชนกน จตกเคลอนทจากชวต

ปจบนไปสชวตใหม เพอจตจะไดพฒนาอกตอไป เพราะคลนจตไมสามารถตายไดในเมอมนเปนสงทไมมตวตน

จตจงสรางรางใหมและเลอกไปอยกบสถานการณตางๆ สะสมประสบการณมากมายจากการเรยนร คณภาพ

จตจงเปลยนไป มปญญาและความกวางขวางมากขน ทาใหจตหลดพนออกจากความทกขทงปวงและกมแต

ความสขอยในปจจบน

การเกดแกเจบตายจงแคเปนสงชวคราวสาหรบจต แตมประโยชนมากเพราะวาจตไดผสสะและมการผจญภย

ไปเรอยๆจนจตตน(นพพาน)ในปจจบน เปนจตใจทเยนพอและสามารถละความเขาใจผดได จงทาใหจตมแต

ความสขและไมเปนทกขกบสงใด

คาถาม: ถาจตเรานพพานหรอตนแลว เรากไมตองมาเกดใหม อยางทศาสนาเขาวากนอยางนนหรอครบ

คาตอบ: ถาเราดจากมมกวาง หรอมมอนตตากคอไมมใครเกดและกไมมใครตาย เพยงแตจตเคลอนทและ

มววฒนาการไปเรอยๆ เมอจตนพพานหรอตนแลวในชวงทเรายงมรางกาย ชวตเรากจะรสกสบาย เพราะจตรสก

มแตความสขอยางมหาศาลในปจจบน ซงเปนความสขอนแทจรงทไมไดอาศยเงอนไข ถงจะมอปสรรคใดๆเขา

มาในชวต จตกไมเปนทกขเพราะจตมความสงบรมเยนอยภายในและใชปญญาทเกดจากความเปนกลางไป

http://www.meditationguide.org/thai

11

สรางความสมดลใหกบชวตใหอยไดอยางพอเพยง เปนจตทมแรงบนดาลใจและมความคดทสรางสรรค ทาให

จตใชชวตอยางมชวา

หลงจากทจตนพพานทงรางกายไปแลว จตกสามารถเลอกไดวาจะไปอยในมตใด จะไปอยในมตทไมมราง

หรอ มรางกได เพราะวาไมเปนอปสรรคสาหรบจตทนพพาน ในเมอคลนจตตวนไมมทกข ไปอยทไหนกมแต

ความสข เพราะความสขอยางมหาศาลอนนเกดจากความอมเอบสมบรณทมอยภายในคลนพลงงาน ทาให

จตใจมความสมดลและความสามคคกบทกอยาง

บทท 4

วธการทางานของจต

ในชวงทเราอยในรางมนษย เราใชประสาทสมผสทง 6 คอ ตา ห จมก ลน กายและจต เพอสรางความเปน

จรงใหกบตนเอง หนาทของตากคอสามารถเหนภาพ เพราะมการกระทบกบคลนแสง ทาใหตามองเหนสตางๆ

ทาใหเราเหนความยาว ความกวางและความสง ทาใหเรามองเหนโลกเปนสามมต หนาทของหกคอการไดยน

เสยง เพราะหถกกระทบกบคลนเสยงทผานเขามา หนาทของลนกคอการสมผสในการลมรส เพราะถกกระทบ

กบคลนอาหาร นา หรอสงทเราเอาใสเขาไปในปาก หนาทของจมกกคอความรสกในกลน เพราะจมกถกกระทบ

กบคลนกลน หนาทของกายและผวหนงกคอใหมความรสกกบคลนตางๆทเขามากระทบทางกาย หนาทของ

จตใจกคอเปนตวรบคลนขอมลทเขามากระทบทางตา ห จมก ลนและกาย จตตความหมายใหกบขอมล มการ

เปรยบเทยบขอมลและประเมนผล ปรงแตงอารมณชอบ หรอไมชอบขนมาในใจของตนเอง สรางความคด

ความเชอ หรอไมเชอตอกบขอมล

อยางเชน จตเหนภาพ มนกจะสรางความหมายขนมาวาภาพนคออะไร ตงชอใหกบภาพ ภาพนสวย หรอไมสวย

ทาใหเกดมอารมณชอบ หรอไมชอบในภาพทเหน ทาใหมนคดวาภาพนด หรอไมด

เวลาไดยนเสยง จตกจะตความหมายวาเสยงนคออะไร ตงชอใหกบเสยง สรางความหมายใหกบเสยงวาไพเราะ

หรอไม ทาใหเกดมอารมณชอบ หรอไมชอบกบเสยง หรอความหมายทไดยน

เวลาเรารบประทานอาหาร จตกตความหมายใหกบการกน ตงชอใหกบอาหาร พอลมรสแลวจตกสรางความ

หมายขนมาวาอรอย หรอไมอรอย ทาใหเกดมอารมณชอบ หรอไมชอบกบอาหารทรบประทาน

เวลาเราไดกลน จตกสรางความหมายใหกบกลนวากลนนคออะไรและตงชอใหกบมน จตกจะประเมนวา

กลนนด หรอไมด ทาใหเกดมอารมณชอบ หรอไมชอบกบกลนทกระทบเขามาทางจมก

http://www.meditationguide.org/thai

12

เวลากาย หรอผวหนงถกกระทบ จตกสรางความหมายใหกบการถกกระทบวาอนนรอน เยน หนาว นม เรยบ

แขง หรอหยาบ จตจะเปรยบเทยบวาถกกระทบแบบนดหรอไม ทาใหเกดมอารมณชอบ หรอไมชอบในการ

ถกกระทบทางกาย

เพราะฉะนนจตใจเรานเองทเปนตวสรางความหมายและสรางความรสกใหกบตนเอง ถาเราเปนทกข เรากตอง

ไปแกทจตและปลอยวางความเขาใจผดโดยไมมการเพงโทษ เพราะความหลงเปนตวตนเหตทสรางอารมณ

เครยดขนมาในใจ เมอเราไปแกทเหตหรอปลอยวางทเหต (เปลยนคณภาพจตและคลายออกจากการบบคน

จตใจตนเอง) เรากจะสามารถปลดปลอยความทกขไดอยางงายดายและมความสขในปจจบน

ขอสรปในวธการทางานของจต

1. จตไดรบขอมลจากการใชประสาทสมผสทง 6 คอ ตา ห จมก ลน กายและจต

ฉนกาลงมองเหนอะไรอย ไดยนอะไรอย กาลงสมผสกบอะไร ไดลมรสอะไรและไดกลนอะไร

2. จตสรางความหมายและตงชอใหกบขอมล

3. จตเปรยบเทยบขอมลทรบเขามาทางประสาทสมผสและประเมนขอมลวาสงน คนน หรอ

สถานการณน ดหรอไมด

4. ถาจตคดวาด จตกจะสรางอารมณชอบขนมาในใจ ทาใหจตมความสข แตถาจตคดวาไมด จตกจะ

สรางอารมณไมชอบขนมาในใจ ทาใหจตเปนทกข

5. จตเลอกจะทาอยางไรกบขอมลพวกน หรอตดสนใจวาไมทาอะไรกบขอมล

6. จตเกบขอมลพวกนและอารมณทสรางขนมาใสไวในความทรงจา เกบทงอารมณดและอารมณราย

สรางความรสกใหกบตนเอง

วธการทางานของจตจงสรางฐานขอมล (database) ซงเกบประสบการณตางๆจากการถกกระทบทางประสาท

สมผสทง 6 และเกบใสเอาไวในความทรงจาของจตใจ เกบขอมลและความหมายทจตสราง และกยงเกบ

อารมณตางๆทเกยวของใหเปนคกบขอมลนนอกดวย

ตวอยางกคอ ถาคณคดถงผใดผหนง จตคณกจะดงขอมลและอารมณของคณทเกยวของกบบคคลผนนออก

มาจากฐานขอมลทมอยในใจและกทาใหคณนกถงภาพและความรสกทคณมกบบคคลผนน ถาขอมลทสมพนธ

กบบคคลผนนเปนอารมณดหรอชอบ คณกจะรสกมความสขในชวงทคณนกถงคนนน แตถาขอมลเกยวเนอง

ทดงขนมาจากความจาเปนอารมณทไมดหรอไมชอบ คณกจะรสกหงดหงดและเปนทกขในชวงทคณนกถงคน

นน

http://www.meditationguide.org/thai

13

คาถาม: ทาไมเวลาผมนกถงเพอนทผมรก ผมกรสกมอารมณด แตเพอนคนนเขาตายไปแลว เมอผมนกถง

ความสญเสย ผมกรสกเสยใจ

คาตอบ: จตเราจะสรางอารมณชอบและไมชอบกบสถานการณตางๆ เวลาทเราไดดงใจและอยกบคนทเรารก

เรากจะรสกมความสข แตในเมอสถานการณไมเทยง มการเปลยนแปลงอยเสมอ อยางเชนคนทเรารกตายไป

จตกสรางอารมณโตตอบกบความสญเสยดวยการปรงแตงความรสกเสยใจ เพราะจตไมชอบ ไมไดดงใจอยางท

คาดหมาย จตตองการใหความสขมนเทยง แตความสขของจตขนอยกบสภาวะ เมอสถานการณเปลยนไปและ

ไมตรงกบความตองการ จตกเลยเปนทกข แตถาเราฝกจตตนเองใหเปนกลาง ใจเรากจะกวางขน ทาใหเราเหน

วาคนทตายไป มไดตายจรง เพยงแตจตเขาไปอยอกทหรอเคลอนยายจากจดหนงไปยงอกจดหนง ถาเรายอม

รบไดวาไมมใครเกดและกไมมใครตายจรง สงทเราเหนหรอสมผสอยแคเปนสถานการณชวคราวและกมการ

เปลยนแปลงอยเสมอ เพอนของคณทคณคดวาเขาตาย เขากไมตองการใหคณมความเศราโศก เพราะสาหรบ

เพอนคนนน เขากไมรสกวาเขาตาย เขากยงมชวตอยเหมอนเดม เพยงแตไปอยในมตอนและกสรางรางอน

ขนมาเพอใหเปนยานพาหนะสาหรบจตใจเขา ทาใหจตใจไดพฒนาตอไปจนจตเขานพพานและพบความสขอน

แทจรงในใจของเขาเอง ในเมอจตวญญาณเปนสงทไมสามารถตายได (เปนเพยงคลนพลงงาน) จตคณและจต

เขากยงจะไดพบกนอก ไดทกทายถามวา ”พฒนาจตใจตนเองไปถงไหนแลวเพอน”

บทท 5

จตเปนตวสรางความเปนจรงใหกบตนเอง

ถาเราไปถามคนทวไปวาคณมความสขหรอเปลา เขากจะตอบวา ถาสถานการณในชวตของเขาด เขากจะรสกม

ความสข แตถามสภาวะอะไรไมดเขามาในชวต หรอไมไดตามอยางทเขาตองการ เขากจะรสกเปนทกข

เพราะฉะนนคนทวไปจงเชอวาความทกข หรอความสขขนอยกบสถานการณ ถาเขาไมไดดงใจ เขากจะไปเพง

โทษสภาวะ เพราะเขาคดวาสถานการณ หรอสงภายนอกทาใหเขาเปนทกข เขาไมเขาใจในวธการทางานของ

จต แตถาเขามความเขาใจและกลบมาสงเกตจตตนเองไดอยางเปนกลาง เขากจะเหนวาจตของเขานเองทเปน

ตวสรางความทกขหรอความสขขนมาในใจ สถานการณแคเปนขอมลทกระทบเขามาทางตา ห จมก ลนและ

กาย เพอใหเราไดเรยนรและตดสนใจวาเราควรจะทาอยางไรกบสภาวะ จตจงเปนตวสรางอารมณชอบ (ดใจ)

หรออารมณไมชอบ (เสยใจ) เพอโตตอบตอสถานการณ ถาเรามาฝกสงเกตดจตใจ ความคดและอารมณของ

ตนเองไดอยางเปนกลาง เรากจะเหนชดเจนวาความหมายทกอยางเกดขนจากภายในจต จตเราเปนตวปรงแตง

ขอความ หรอใจความใหกบสงตางๆ

http://www.meditationguide.org/thai

14

ทกอยางไมมความหมายจนกระทงจตเราสรางความหมายใหกบมน

ถาเรากลบไปดตอนเราเพงเขามาอยในรางกายตอนเปนทารก ทกอยางกไมมความหมายอะไร แตเมอเราเรมใช

ประสาทสมผสทง 6 เรากเรมมปฏกรยาตอกบสถานการณ เมอมขอมลเขามากระทบทางตา ห จมก ลนและ

กาย กเลยทาใหจตสรางความหมายขนมาวา อนนเรยกวาอะไร ตงชอและสรางใจความใหกบขอมล ผคน

สงของและสภาวะตางๆทมอยรอบตวเรา จตมการเปรยบเทยบและประเมนขอมลพวกนทจตกาลงสมผส สราง

อารมณชอบ หรอไมชอบขนมาภายในใจเพอตอบสนองสถานการณ ถาชอบจตกจะมอารมณด แตถาไมชอบจต

กจะมอารมณหงดหงด เครยด หรอโมโหตอสภาวะ บคคล หรอสงของทจตกาลงผสสะและจตกเกบขอมลพวกน

เอาไวในความทรงจา การทางานของจตจงสรางความหมายและความเชอใหเกดขนภายในใจวาสงตางๆ

พวกนคออะไร

คาถาม: ถาเชนนนทกอยางกไมมความหมาย จนกวาจตเราสรางขอความหรอตความหมายใหกบสงทเขามา

กระทบทางประสาทสมผสทง 6

คาตอบ: ใชแลว แตการทางานของจตเปนสงทไวมาก คนทวไปจงจบจตใจตนเองไมทน จนกวาเราจะหนมาฝก

สงเกตภายในวาจตตนเองทางานเชนไร การทจตใจเราทางานอยางนอยตลอดตงแตเราเปนทารกจนโต จตเรา

จงสรางความหมายมากมายใหกบทกสงทกอยาง แตไมไดแคสรางใจความเทานนเพราะจตยดในขอความ

หรอในเรองทมนสรางอกดวย ทาใหเกดมความเชอขนมาในใจวาอนนถกหรอผด เมอจตมการเกาะตดอยกบ

ขอมลทมนสราง จตกเลยรสกมความเปนตวตน เพราะจตเชอในความหมายตางๆทมนสรางใหกบตนเอง ผ อน

สงของและสภาวะตางๆวาตวนคอใครและสงพวกนคออะไร ทาใหจตมความเปนจรงเปนจงกบสภาวะตวตน

(อตตา) และอยากใหสถานการณเปนไปตามอยางทมนตองการ หรออยากใหไดดงใจตนเอง

*ปญหากคอ จตลมไปวามนเปนอนตตา มนเปนคลนพลงงานทไมมตวตน ทไมไดเกดและกไมไดตาย

สถานการณในโลกมนษยจงแคเปนสงทจตชวยกนสรางขนมาในระยะชวคราวและมสภาวะไวเพอใหมการ

กระทบเกดขนระหวางคลนตางๆ ดงนนในชวงทเราอยในโลกมนษย หรออยในมตไหนกตาม จตเรากตอง

พฒนาตนเองดวยการเผชญกบสถานการณในชวตประจาวนและฝกตดสนใจใหดขน เพอจะไดสรางประโยชน

ใหกบตนเองและผ อนโดยไมมการเอารดเอาเปรยบ จตจะไดพฒนาคณภาพของคลนใหมความสมดลกบทกสง

ทาใหจตมความเปนกลางและพบกบความสขอนแทจรงภายในใจของตนเอง ซงเปนความสขทไมมเงอนไข หรอ

เปนจตตนนนเอง

คาถาม: ทาไมคลนจตจงลมในเรองอนตตา ทาไมจตจงจาไมไดวาความไมมตวตนคออะไร มนษยทวไปรสก

http://www.meditationguide.org/thai

15

แตวาเรามตวตนและเหนทกอยางเปนอตตา หรอเปนวตถเตมไปหมด

คาตอบ: อนนเปนเพราะกฎของโลกมนษย คลนของโลกใบนเปนคลนทหมนชา ถาเราอยในมตทคลนหมนไว

กวาน เรากจะไมลมในเรองอนตตา ดงนนการพฒนาจตใจจะชวยใหเราจาความเปนจรงของเราไดและรวา

อนตตาคออะไร ทาใหจตใจมความสงบ สดชน เบกบาน มแตความสข ความฉลาดและพนออกจากความทกข

ทงปวง เปนจตใจทมอสระและจาไดวาทกอยางเกดขนจากอนตตา ทกอยางเปนสงทไมมตวตน เพยงแตคลน

ตางๆมนสามารถลดความถและความเรวของคลนได จงทาใหคลนชาลง ทาใหเราเหนคลนพวกนเปนวตถและ

มความหนาหรอบางในระยะชวคราว แตถาคลนของวตถพวกนหมนไวขน มนกกบกลายไปเปนสงทไมมตวตน

เชนเดม จตตางๆจงแปลงสภาพคลนจากอนตตาใหเปนอตตาเพยงชวคราวเพอใหสถานการณเกดขน เพราะวา

ถาเราอยแตในอนตตา หรอไมมรางอะไรเลย ไมมการถกกระทบ เรากไมสามารถเรยนรอะไรได ทาใหจตพฒนา

ตนเองไมได พวกคลนจตทหลากหลายทมอยเตมไปหมดในธรรมชาตจงรวมมอกนสรางมตตางๆขนมาดวยการ

ลดความถและความเรวของคลน เอาคลนตางๆทชาลงมาประกอบกนอยางเชน คลนนา คลนดน คลนลม คลน

ไฟ คลนอากาศ เพอใหมพนทและสภาวะชวคราวเกดขนในโลก โลกทเราอยจงเปนโรงเรยนสาหรบจตตางๆและ

ชวยใหเราไดพฒนาตนเองเมอเราตองพบกบสถานการณในชวตประจาวน ทาใหเราไดฝกฝนจตใจตนเองจนเรา

ตนและมแตความสขอนแทจรง นคอประโยชนของการพฒนา หรอของการเกด แก เจบ ตาย ซงเปนสภาวะ

ชวคราว แตไมมอะไรเกด หรอตายจรง เพราะทกอยางเปนพลงงาน หรอคลนตางๆเทานน แตจตเราไปตความ

หมายใหกบคลนวามนเปนสงนนสงน เปนคนนนคนน มความหมายเปนเชนนนเชนน ความเชอจงเกดจากการ

ยดมนถอมนในขอมลทจตใจเราสราง กเลยทาใหเรารสกวาเรามตวตนเปนอยางนนอยางน เมอจตเรายดใน

ความคด อารมณและความเชอของตน มนจงทาใหมทฐมานะเกดขนภายในใจ

คาถาม: ทาไมกฎของโลกมนษยจงตองมการลบความจาของแตละบคคลทเขามาอยในโลกใบน ทาไมเราจงจา

อดตชาตของเราไมได หรอจาอนตตาไมได

คาตอบ: อนนเปนเพราะวาคลนโลกของเราเปนคลนทหมนชา หรอเปนคลนตา และสาเหตอยางอนกคอ

1. คลนจตของทกคนตองการเรมตนใหมในทกครงทเขาเขามาอยในรางมนษย ถาทกคนจาอดตชาต

ทหลากหลายไดกจะทาใหจตเกดความลาบาก เพราะจตอาจจะพยายามไปตามหาครอบครวเดม

และไมยอมอยกบครอบครวปจจบน ซงจะสรางปญหาเยอะแยะตามมาเมอจตมวแตไปยดในอดต

2. ทกครงทคลนจตเรามาอยในรางมนษย เรากจะสะสมอารมณในเชงลบ พวกอารมณโลภ โกรธ หลง ถา

จตไปจาแตอารมณไมดและในสงไมดทมนเคยทาไว จตใจกจะรสกมความเครยดและมความกดดน

http://www.meditationguide.org/thai

16

มาก เพราะฉะนนการลบความจาจงมประโยชนสาหรบจต ทาใหจตไดเรมตนใหมแบบสบายๆใน

ทกครงทเราเขามาอยในราง ทาใหจตไมหวงใยในอดตชาต แตทาใหจตสนใจอยกบชวตปจจบนและ

เผชญกบสถานการณตางๆในขณะน ทาใหจตใจไดพฒนาตนเองในตอนน เพราะเราสามารถนพพาน

หรอตนไดในปจจบน

3. แตกมบางคนทสามารถจาอดตชาตของเขาได เพราะจตเขายงผกพนกบขอมลพวกนนอย แตเมอเขา

โตขนและเผชญกบสถานการณตางๆในปจจบน เขากจะเรมลมเรองในอดตชาต ทจรงแลวความจาใน

อดตชาตกมไดชวยอะไรเรา เชนลกษณะเดยวกนกบทเราจาไดวาเมอวานน (อดตชาต) เราทาอะไรไป

บาง แตเรากไมสามารถกลบไปสเมอวนวานได (อดตชาต) ดงนนสงทสาคญทสดกคอปจจบนและสงท

เราควรรกคอเราเปนอนตตา เปนคลนทไมมตวตนและเราเลอกเขามาอยในโลกมนษยเพอใหมการ

พฒนาคลนจตใจของตนเอง ทาใหคณภาพจตดยงขนตอไปและพบกบความสขอนแทจรงทมอย

ภายในใจ

4. โลกมนษยของเราเปนสนามทดสอบสาหรบจตใจเพอใหเกดการพฒนา หรอววฒนาการ กอนทเราจะ

เขามาอยในโลกใบน เรากจะวางแผนวาเราจะเผชญกบอะไรบางเมอเราเขามาอยในรางมนษย

อยางเชนในชาตกอนเราเปนคนขโมโห ในชาตนเราจงเลอกพฒนาจตใจตนเองใหเยนลง กอนท

เราจะเขามาอยในรางใหม เราจะเลอกสถานการณททาทายจตใจเพอใหปรบปรงตนเอง เลอกพอแมพ

นองและสภาวะตางๆทเราตองเผชญ เพอทดสอบตนเองวาเราจะสอบผานหรอไม เราจะสามารถทาให

ใจตนเองเยนลงและกวางขวางขนไดหรอเปลา เมอเรามาอยในโลกมนษย ความจาของเรากถกลบ ทา

ใหเราจาการวางแผนของตนเองไมได ดงนนเราจงตองฝกฝนจตใจตนเองและเผชญกบสถาการณทเรา

เลอกไว เพอเราจะไดเจรญคณภาพของจตใจใหออกจากอารมณโมโหและพบกบความสขอนแทจรง

ภายในจตตนเอง

5. ทกครงทคลนจตเราเขามาอยในโลกมนษย เราตองการใหทกคนมการผจญภยและเปดทศนคต ถาเรา

ยงจาอดตชาตตางๆได เราจะรสกจาเจกบการเปนมนษย เกดความเบอหนายและไมอยากพฒนา

ตนเอง การลบความจาจงมประโยชนสาหรบเรา ทาใหเราสนใจในปจจบนและฝกฝนจตใจตนเองให

มความสงบ มสตและเกดปญญา ทาใหชวตมความสนกสนานไปกบการผจญภยในโลกมนษย

ทาใหจตตนเองตนออกจากความโลภ โกรธ หลงและเปนจตใจทกวางขวาง

http://www.meditationguide.org/thai

17

บทท 6

ความเขาใจผด

ความเขาใจผดและความคบแคบของจตทาใหเราเปนทกข ถาเราปลอยวางสงพวกนไดเพอใหจตเหนความเปน

จรงและมใจกวางขวาง เรากจะไมรสกเปนทกขและมแตความสขในปจจบน เพราะจตมความเปนกลางกบ

ทกสงทกอยาง ถาเราตองการรวาจตหลอกใหเราเปนทกขไดอยางไร เรากตองมาศกษาในการทางานของจต

ทบทวนดวธการทางานของจต

1. จตไดรบขอมลจากการใชประสาทสมผสทง 6 คอ ตา ห จมก ลน กาย และ จต

ฉนกาลงมองเหนอะไรอย ไดยนอะไรอย กาลงสมผสกบอะไร ไดลมรสอะไร และ ไดกลนอะไร

2. จตสรางความหมายและตงชอใหกบขอมล

3. จตเปรยบเทยบขอมลทรบเขามาทางประสาทสมผสและประเมนวาสงน คนน หรอ

สถานการณน ดหรอไมด

4. ถาจตคดวาด จตกจะสรางอารมณชอบขนมาในใจ ทาใหจตมความสข แตถาจตคดวาไมด จตกจะ

สรางอารมณไมชอบขนมาในใจ ทาใหจตเปนทกข

5. จตเลอกจะทาอยางไรกบขอมล หรอ ตดสนใจวาไมทาอะไรกบขอมลพวกน

6. จตเกบขอมลพวกนและเกบอารมณทสรางขนมาใสไวในความทรงจา ซงมทงอารมณดและ

อารมณราย สรางความรสกใหกบตนเอง

เมอจตทางานอยางนอยเสมอ จตจงสรางคณคาและความหมายใหกบทกสงทกอยาง สรางความชอบและ

ไมชอบในสงตางๆ ทาใหจตมความเอนเอยงไปกบสงทมนชอบและจะพยายามหลกเลยงในสงทมน

ไมชอบ ทกครงทจตเปรยบเทยบและประเมนขอมล จตจะไมยอมชอบในทกอยางเพราะจตจะพยายามเลอก

ในสงทตรงกบความคดหรอความเชอของตนเอง เพราะจตยดมนถอมนในเรองถกและผด ยดในเรองชอบและ

ไมชอบของตนเพอจะใหจตไดดงใจตามความตองการ ถาไดดงใจ จตกจะรสกมความสข แตถาไมได จตกจะ

รสกเปนทกข จตจงมความลาเอยงและเขาขางตนเองอยเสมอ เพราะจตยดในความคดและอารมณทตนเอง

สรางขนมา จตไมสามารถแยกออกจากความคดและอารมณของตนเองได เพราะจตยงไมมความสงบพอ

ทจะสงเกตใจตนเองไดอยางเปนกลาง คนทวไปจงเชอวาความคด หรออารมณคอเรา หรอเปนของเรา เขาไม

สามารถแยกออกไดวามนเปนเพยงสภาวะชวคราวและไมมตวตน หรอความเปนเราอยในนน เพยงแตการ

ยดมนถอมนในความคดและอารมณทาใหจตเราจมอยในนน จตจงแกวงไปมากบความคด ไปกบอารมณ

ไปกบความเชอและสภาวะตางๆ ทาใหจตมการบดเบอนและไมสามารถพบกบความสขอนแทจรงได

http://www.meditationguide.org/thai

18

ในเมอจตเขาใจผดและเชอวาความสขขนอยกบการไดดงใจ จตกจะพยายามไปแกทสถานการณ เพอใหสภาวะ

เปนไปตามอยางทจตตนเองคด จตไมยอมกลบหนมาดทใจตนเองและแกทเหต เพราะจตใจของเรานนเองท

เปนตนเหต เปนตวปรงแตงสรางอารมณชอบ หรอไมชอบขนมาในใจ ถาเราปลอยวางทตนเหตได จตเรากจะ

รสกมความสขทนทเพราะมความเปนกลางเกดขน จตไมแกวงไปกบความคดหรออารมณ ทาใหจตใจโลง โปรง

ใส สวาง มความสงบแจมแจงและมความฉลาด จตสามารถใชปญญาตวนไปแกปญหาในชวตและทาในสงท

มประโยชนใหกบตนเองและผ อนโดยไมมการเอารดเอาเปรยบซงกนและกน ความเปนกลางของจตจงสราง

ความสมดลใหจตอยกบธรรมชาตตางๆไดและไรทกข ไมวาสถานการณอะไรจะเกดขนและกระทบเขามาในชวต

จตกไมเพงโทษสภาวะ ผ อน สงของ หรอตนเอง แตจตรจกปลอยวางอคต ความคดและอารมณในเชงลบ รจก

ใหอภยกบผ อนและใหอภยตนเอง ความเปนกลางจงทาใหใจเราเยนและเปนจตใจทกวางขวาง

คาถาม: เมอคนทวไปมความเขาใจผดและไมรวาความสขอนแทจรงอยทไหน เขากเลยแสวงหาความสขจาก

ภายนอก คนทวไปจงแสวงหาความรวย หรออานาจ เพอจะนาสงพวกนมาแกใหสถานการณเปนไปตามความ

ตองการ เพอใหไดดงใจอยางทเขาคดและคาดหวง

คาตอบ: ใชแลว ไมวาจะเปนคนจน หรอคนรวย ทกคนกปรารถนาใหทกสงทกอยางเปนไปตามความตองการ

ของตนถงจะมความสขได เพราะจตยงไมมความพอใจ

อยางเชน มขาวเศรษฐคนหนงเปนคนรารวยมาก แตเขาไมมความพอใจกบลกสาว เพราะลกสาวเปนเลสเบยน

และกไปแตงงานกบผหญงดวยกน ลกสาวเขามความสขมากในการเปนทอม แตพอเขากลบเปนทกข เพราะ

สภาวะไมเปนไปตามความตองการของเศรษฐผ น พอจงประกาศขาวออกไปวา ถามชายหนมผใดทาใหลกสาว

เลกเปนเลสเบยนได เขาจะใหเงนรางวล 2,000 ลานบาท คอเขาตองการใหสถานการณเปลยนไปตามดงใจท

เขาคด เขาจงจะมความสข เขาไมยอมรบในความเปนจรงวาลกสาวเขามความสขแลว เพราะพอคนนยงตดอย

ในความคด ความเชอ และอารมณของตน ยดในถกหรอผด ทาใหจตใจเขาคบแคบ ทาใหเขาไมยนด หรอพอใจ

กบสถานการณ แตเงนหรออานาจทเขามกไมสามารถไปบงคบจตใจลกสาวของเขาได เศรษฐคนนจงมความ

หลงและคดวาลกสาวทาใหเขาเปนทกข เขาไปเพงโทษลกสาวและสถานการณ

แตถาเศรษฐผ นรจกปลอยวางและมความเปนกลาง ไมลาเอยงเขาขางในความคดของเขา ฝกจตตนเองใหม

ความสงบและหนกลบมาดทใจของตนเอง ทาใหไปเหนความเขาใจผดซงเปนตวสรางความทกขใหกบเขา เขาก

จะรแจงทนทวา “ออ” ไอตวคด หรอตวยดมนถอมนนเองททาใหเขาเปนทกข มนไปยดในเรองผดหรอถก ทาให

ตวคดไปเพงโทษลกสาววาทาผด และตองการใหลกสาวทาใหถกใจตนเองดวยการไปแตงงานกบผชาย แตถา

ลกสาวไปแตงงานกบผชายและเศรษฐคนนไมชอบลกเขย เขากจะไปเพงโทษลกเขย ทาใหจตใจเศรษฐคนนเปน

http://www.meditationguide.org/thai

19

ทกขอก เพราะเขาแกปญหาไมถกท ดงนนเราตองหนกลบมาดทใจตนเองดวยความเปนกลาง ฝกจตใจเรา

ใหมความเยนและมความสงบ เราจะไดแกทคณภาพจตของตนและปลอยวางทตนเหต ทาใหเราหลด

ออกจากความหลง เมอเราปลอยวางความคด ความเชอ อารมณและความยดมนถอมนในถกหรอผด

จตเรากจะปลดปลอยใหใจเปนอสระและสามารถมความเปนกลาง ทาใหรสกโลงอกโลงใจ

เปนจตทปราศจากความทกข ทาใหจตไดสมผสกบความสขอนแทจรงทมอยภายใน ซงเปนความสขทไมม

เงอนไข ถงลกเราจะเปนเลสเบยน จตเรากมความสข หรอวาลกเราจะชอบในเพศตรงขาม เรากยงมความสข

อยเชนเดม เพราะจตเรามความเปนกลางและมความอมเอบอยภายใน ทาใหมความพอใจในปจจบน จตทเปน

กลางจะสามารถรกษาศลไดเพราะเปนจตทมความสงบ สตและปญญา ไมไปทารายผ อนและกไมทารายตนเอง

จตมความสนใจในการสรางความสมดลและความสามคคกบสภาวะตางๆ

บทท 7

วธหลอกตนเองใหเปนทกข

1. จตชอบเปรยบเทยบ ทาใหใจแกวงขนแกวงลง ทกครงทจตเปรยบเทยบขอมลทกระทบเขามาทางตา ห

จมก ลนและกาย จตกจะสรางผลออกมาเปน 3 อยาง คอ

i. ดกวา

ii. เทากน

iii. แยกวา

ถาจตคดวา บคคลน สงน สถานการณน ดกวา มนกจะสรางอารมณชอบขนมาในใจ ทาใหจตมอารมณด ตอ

บคคล สงของ หรอสถานการณทจตประเมน

ถาจตคดวา บคคลน สงน สถานการณน แยกวา มนกจะสรางอารมณไมชอบขนมาในใจ ทาใหจตม

อารมณในเชงลบตอบคคล สงของ หรอสถานการณทจตประเมน

http://www.meditationguide.org/thai

20

การเปรยบเทยบจงทาใหจตใจเราแกวงขนแกวงลง ทาใหเรารสกวา เราดกวาคนอน หรอแยกวาคนอน

สงนดกวาสงนน คนนนแยกวาคนน สภาวะนดกวาสภาวะนน ทาใหจตมความสข หรอเปนทกขไปกบ

สถานการณตางๆในระยะชวคราว เมอเรามอารมณขนๆลงๆกเลยทาใหจตใจเราไมพบกบความสขอน

แทจรง เพราะวาจตยงขาดความเปนกลาง

2. จตตดอยกบเรองเวลา จตไมชอบอยกบปจจบน จตจะคดถงเรองอดตและเรองอนาคต ทาใหจตสายไปสาย

มา เวลานกถงเรองเศราโศกในอดต จตกรสกเปนทกขไปดวย เวลาจตคดถงเรองอนาคตและมความกงวลวา

ชวตจะดขนหรอไม จตกรสกเครยดกบการเปนหวง

3. จตชอบใชวธการบงคบ เพราะจตอยากใหสถานการณเปนไปตามความตองการ หรอไมอยากใหมนเปน

แบบนแบบนน คอจตอยากใหมนไดดงใจตนเอง ถาไดกดใจ ถาไมไดกเสยใจ ทาใหจตผนผวนและไมมความ

เปนกลาง หรอมความสงบในใจ

4. จตจะยดในเรองถกหรอผดตามความเชอของตนเอง หรอตามความเชอของผ อน ความยดมนถอมนจงทาให

เปนจตใจทคบแคบ จตคดวาฉนถกและคนอนผด จตขาดความกวางขวางและไมสามารถมองเหนในมมกวางได

จงเปนจตทเลอกทรกมกทชง ทาใหจตมศตรและไมสามารถรกคอร หรอรกคนทจตรงเกยจได ทาใหจตไมม

ความสมดลและขาดความสามคคในใจ

5. จตชอบเพงโทษ เมอมอะไรเกดขนทจตไมชอบ จตกจะหาเรองเพงโทษสงนนสงน เพงโทษคนนนคนน บางคน

กเพงโทษตนเอง การเพงโทษจงสรางความลาเอยง ทาใหจตไมเปนกลาง

6. จตมความสงสย ทาใหจตมความไมแนใจ ความสงสยจงทาใหใจเราแกวง ขาดความรแจงในความเปนจรง

ดงนนเราตองหนมาฝกจตใจใหมความกระจาง มความสงบ สตและปญญา ซงจะทาใหจตเราตนออกจาก

ความสงสย ความสงบของจตจะชวยใหเราเหนในสาเหตวาอารมณน หรอความคดนแกวงขนมาไดอยางไร

เมอเราสามารถสงเกตไดกจะทาใหจตฉลาดและสามารถตอบคาถามของตนเอง เกดมความเขาใจและ

เหนวธการสรางความลาเอยงของจต ทาใหเราหายสงสยและกลบมาสความเปนกลาง

บทท 8

วธฝกจตใจตนเองใหเปนกลาง ทาใหพนทกขและพบกบความสขอนแทจรง

ความเปนกลางคออะไร ความเปนกลางไมใชการคดใหเปนกลาง ถงคณจะเกงในการคด คณกไมสามารถคด

ใหเปนกลางได เพราะตวคดเปนตวลาเอยง ดงนนเราจงไมใชตวคดในการฝกจตใหเปนกลาง แตเราจะใชความ

http://www.meditationguide.org/thai

21

สงบเพอใหจตปลอยวาง ไมไปตดอยในความคดและความยดมนถอมนในถกหรอผด สงเหลานเปนตวบงปดกน

และทาใหจตเราไมเปนกลาง เพราะฉะนนความสงบจงเปนสงทจะชวยใหใจเรามองเหนอะไรไดอยางชดแจง

เมอจตเรามความสงบโลงโปรงใส จตกจะรสกเบาสบาย เบกบานขน ทาใหปญญาเกดขนจากความสงบและทา

ใหเราเหนในสาเหตวาความคดและอารมณตางๆเกดขนมาไดอยางไร ปญญาตวนจงสามารถทะลความเขาใจ

ผดได เพราะเปนสตปญญาทเกดจากความไมยดมนถอมน เกดจากการปลอยวาง ไมกระโดดเขาไปและจมอย

ในความคดหรออารมณทแกวงไปมา เพยงแตสงเกตความคดหรออารมณไดอยางเปนกลาง ตวสงเกตทม

ความสงบและมสตจงสรางความเฉลยวฉลาดใหจตเหนตวทสรางความทกขทอยภายในใจ จงทาใหจตปลอย

วางความหลงทเรายดมนถอมนเอาไว เมอตวปดบงหลดออก ความชดเจนจงเกดขน ทาใหจตใจเรารสกใส

สวาง กวางขวางและคลายออกจากความทกขตางๆทเราเคยแบกเอาไว คณภาพจตจงเปลยนไป กลายเปน

จตใจทนมนวล ไมแขงกระดาง มความเมตตาและความรกตอทกสงทกอยาง ปญหาในชวตจงไมเปนอปสรรค

สาหรบจตทเปนกลาง เพราะจตไมสรางอคตและอารมณในเชงลบโตตอบกบสถานการณ แตมองเหนทกอยาง

จากมมกวาง เหนประโยชนของปญหาและอปสรรคตางๆ จงทาใหจตมอารมณยนด ยมแยม แจมใสกบสงเหลา

นและนาเอาปญญาทเกดจากความกระจางไปแกปญหาในชวต โดยไมมการทารายรางกายและจตใจของตน

เองหรอผ อน ความสงบในใจจงเปนการรกษาศลไปในตว เพราะจตมความสมดล ไมลาเอยงและกไมเอาเปรยบ

ผใด

คาถาม: ทาไมความฉลาดทเกดจากทฐตวตนทาใหเราพบความสขอนแทจรงไมไดครบ

คาตอบ: เพราะวาปญญาทเกดจากทฐตวตนจะพงอยกบสถานการณ ถาไดดงใจคอยจะมความสข แตถาไม

ไดดงใจกจะรสกเปนทกข อยางเชนเราชอบอานหนงสอธรรมะและกเขาใจไปกบความคดทเราตความหมาย

วาธรรมะคออะไรและตดอยในความเชอทเราคด แตเราไมคอยปฎบต เมอเราพบปญหาในชวต เรากยงรสกเปน

ทกขอยเชนเดม เพราะจตยงปลอยวางไมไดและกไมมความเปนกลางตอทกสง จตใจเรายงมความลาเอยง

และยดมนในความคด ความเชอและตดอยในอารมณ ทาใหจตใจไมเปนอสระ จตจงไมสามารถทจะพบกบ

ความสขอนแทจรงได

ยกตวอยางเชน นกการเมองหรอสอมวลชนจะแนะนาใหทกคนมความสามคคตอกน แตจตของแตละบคคลยง

ไมมความเปนกลาง เขาจงทาไมได ความสามคคอนแทจรงจงไมเกดขนในสงคม ทาใหมการแบงเปนพรรคเปน

พวกไปตามความคดหรอความเชอตางๆนานา เมอเราดเขาพดกนในรฐสภา เขากจะมแตความโตแยงแบงขาง

แตละฝายจะพยายามเอาชนะกน เพราะถาเขาชนะ เขากจะรสกมความสขทเขาไดดงใจ แตถาเขาแพ เขากจะ

รสกเปนทกขเพราะเขาไมไดตามความประสงค ตางฝายตางใชความคดหรอความฉลาดทเกดจากทฐมานะของ

http://www.meditationguide.org/thai

22

ตวตน ซงมแตความลาเอยงจงทาใหมแตการถกเถยง ตางคนตางยดในถกหรอผดและคดวาฝายฉนถกและฝาย

เธอผด ความหลงแบบนจงทาใหเราไมพบความสขอนแทจรง ดงนนทกคนตองหนมาฝกจตใจตนเองใหเปน

กลางเสยกอน มความสมดลอยภายในจตใจ ทาใหจตรสกวามนมไดขาดอะไรและมความสงบ อมเอบ เบกบาน

อยภายในใจ เมอคณภาพจตดขนและมความเปนกลางมากขน จตกจะไมเอาเรองกบใครและมความสามคค

กบทกอยางได เพราะเปนจตทไมเลอกทรกมกทชง ความเปนกลางของจตจงทาใหใจเรารกทกคนไดโดยไมม

เงอนไขและเอาปญญาทเกดจากความสงบนนไปสรางสรรคใหเปนประโยชนตอสงคม

บทท 9

การฝกจตใหมความสงบและเบกบาน

เมอความคด ความเชอและอารมณทแกวงขนลงทาใหจตเราไมเปนกลาง เราจงตองอาศยความสงบภายใน

เพอฝกจตใจตนเองใหปลอยวาง มการใหอภย ทาใหจตใจเรารสกเยนสบาย สดใส เบกบาน มความเฉลยว

ฉลาด ซงจะนาพาเราไปสความสขอนแทจรงทมอยภายในใจและเปนความสขทไมมเงอนไข

การฝกสมาธมหลายวธ หลายแบบ หลายแนว วธการฝกไมใชสมาธ สมาธจรงๆคอการสงเกตดจตใจตนเองได

อยางเปนกลาง เราจะใชความสงบเปนตวดจตใจตนเอง ความสงบจะไมกระโดดเขาไปอยในความคดหรอตด

อยในอารมณ เพยงแคดใจเฉยๆ แบบสบายๆ ไมเครยดกบการสงเกต ฝกใหจตอยกบปจจบน เพราะธรรมดา

จตจะไมชอบอยกบปจจบน จตจะคดนนคดน เมอมขอมลตางๆมากระทบทางตา ห จมก ลนและกาย จตก

จะปรงแตงอารมณโตตอบกบขอมล บคคล สงของหรอสถานการณตางๆ ทาใหมความรสกชอบ (ดใจ) หรอ

ไมชอบ (เสยใจ) กบสงเหลานน จตจงมอาการแกวงไปมา ขนลง เลยวซาย เลยวขวา จตจะพยายาม

เปรยบเทยบขอมลและสรางอารมณพอใจ หรอไมพอใจกบสภาวะ จตจะนกถงอดตและคดถงเรองอนาคต สง

พวกนจงทาใหใจเราไมอยกบปจจบนและขาดความเปนกลางอยเสมอ ดงนนเราควรหนมาฝกใจตนเองใหม

ความสงบ ไมแกวงไปมากบความคดหรออารมณ ทาใหเราไดสมผสกบความเปนกลางของจตในปจจบน เปน

จตใจทมอสระและปลอยวางความทกขตางๆออกไปไดอยางงายดาย เพราะจตไมไปเกาะเกยวกบความคดหรอ

อารมณ เพยงแตสงเกตสงพวกนจากความสงบทเปนกลาง

บทท 10

หดมองสงเกตจตใจตนเอง

ธรรมดาจตเราจะสนใจแตภายนอก คราวนเรามาสนใจภายในของตนเองบาง เพราะตวในนเองทเปนตวทาให

จตเราแกวงไปกบอารมณและความคด วธสงเกตจตใจของตนเองแบบงายๆกคอ เอากระดาษและดนสอหรอ

http://www.meditationguide.org/thai

23

ปากกามาจด แลวสงเกตวาจตคดอะไรบางภายใน 5 นาท โดยไมตองชวยมนคด แตเพยงรอด ทกครงทมนคด

กจดใสกระดาษวามนคดอะไร คอเราเพยงสงเกตจตตนเองอยางเปนกลาง หลงจาก 5 นาทแลว เรากจะพบวา

จตคดอะไรไปบาง บางคนอาจคดเยอะแยะเตมไปหมด บางคนอาจคดนอย แบบฝกหดนจะชวยใหเราเหน

ความคดตางๆของจตใจตนเอง

วธการหายใจดวยทอง

ถาเราฝกหายใจดวยทอง รางกายเราจะไดรบออกซเจนทสมบรณและเพยงพอมากกวาการหายใจดวยหนาอก

วางมอตนเองไวบนหนาทอง เวลาหายใจเขาใหรสกวาทองพองออก เวลาหายใจออก หนาทองกจะแฟบลง

ฝกหายใจแบบนในชวตประจาวนจะชวยใหเลอดลมเราเดนสะดวก

การฝกสมาธ

การฝกสมาธจะชวยใหจตเรามความสงบและเปนกลาง ทาใหเราปลอยวางอารมณในเชงลบ ความเขาใจผด

และไดสมผสกบความสขอนแทจรงทมอยภายในใจตนเอง เปนจตทแจมใส มความชดเจน ทาใหจตรวาความ

ทกขตางๆทเกดขนภายในใจนนเกดขนไดอยางไร แลวปลอยวางทเหต โดยไมมการเพงโทษ

กอนทจตเราจะเปนกลางได เราตองหาอะไรใหจตเกาะเพอใหจตสนใจในปจจบน มฉะนนจตกจะแกวงไป

ตามความคดหรออารมณ เราจงตองเตอนตนเองและดงจตใหกลบมาอยในปจจบนเพออยในความเปน

กลาง วธทงายทสดกคอการดลมหายใจของตน ใชลมหายใจเปนจดกลาง เพอใหจตสนใจกบความสงบ

เยน โลง โปรงสบายในขณะนน

บทท 11

การนงสมาธ

นงแบบสบายๆบนเกาอ แตนงตวตรง วางมอทงสองบนตกแบบสบายๆ หายใจเขาลกๆทางทองและหายใจออก

ทางปากสก 4-5 ครง ทาใหเรารสกผอนคลาย หลบตาและกยงใหหายใจเขาออกทางทอง ทองพองเวลาหายใจ

เขาและทองแฟบเวลาหายใจออก นอมจตใหอยกบการหายใจทางทอง การนอมจตอยกบเพยงสงใดสงหนงจะ

ชวยใหจตเรานง ไมวอกแวกและอยกบปจบนมากขน ทาใหจตเรารสกมความสงบเพราะจตไมแกวงไปกบความ

คดหรออารมณ ไมไปตดกบอารมณชอบหรอไมชอบ ไมไปตดอยกบอดตหรออนาคต ความเปนกลางจะทาใหใจ

เรารสกโลงเยนสบาย เพราะจตเราไดพกและไมสรางอารมณตอบโตกบขอมลทกระทบเขาในทางตา ห จมก ลน

และกาย ความสงบนงแบบสบายๆในใจอยางไมเครงเครยดจะนาพาจตเราไปสความสขอนแทจรง

ในชวงทเราฝกสมาธ จตกจะคดนนคดน เพราะจตไมชอบอยกบปจจบน แตกไมเปนไร วธแกกคอดงจตตนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

24

ใหกลบมาสนใจในปจจบนอยเรอยๆดวยการดลมหายใจของตนเอง ดทองพองและทองแฟบของตน ทกครงท

จตเรากลบมาสปจจบน จตกจะปลอยวางความคดนนหรออารมณนนออกไป แตถาเราใหความสนใจกบความ

คด มนกจะฉดเราไป ทาใหเราคดเรองนนเรองนไปเรอยๆ ดงนนเราจงตองมสตเตอนตนเองและบอกตนเองให

กลบมาสนใจกบลมหายใจ เพอใหเรากลบมาสปจจบนและปลอยวางออกจากความคด ทาใหจตมความเปน

กลาง รสกโลงเยนสบาย ไมเครยดกบสงใด ดความคดและอารมณไดจากความสงบนง แตไมไปผสมโรงกบมน

ใชเทคนคแบบไหนกไดในการฝกสมาธ

เราจะใชเทคนคแบบไหนกไดในการฝกสมาธ จดประสงคกคอ

1. ใหจตอยกบปจจบน จตจะไดไมไขวเขว แกวงไปมากบความคดหรออารมณ ทาใหจตไดพกและเปนกลาง

มความโลงสงบ รสกเบาสบาย ไมมความเครยด

2. ทาใหจตสงเกตความคดและอารมณของตนเองไดจากความสงบ ไมไปตดจมอยในความคด ความเชอ หรอ

อารมณ ความสงบทเปนตวสงเกตจะเพยงแตดสภาวะอยางเปนกลางและชวยใหจตปลอยวางได แตถาจตขาด

ความสงบและกระโดดเขาไปอยในเรองทมนคด ไปสรางอารมณโตตอบกบสถานการณ จตกจะแกวงไปกบ

ความคด จงทาใหจตหลงตดอยในอารมณทแกวงขนลงและสายไปมา ดงนนเราจงตองฝกเตอนใจตนเองให

กลบมาสปจจบนและจตกจะรสกโลงเมอมนปลอยวาง ไมเอาเรองและใหอภย

เมอเราปฏบตอยางนอยบอยๆ จตเรากจะรสกมความเปนกลางมากขน เพราะจตเรมมความชานาญและเพม

พลงความสงบใหกบตนเอง และนาความสงบนไปพฒนาใหเปนปญญา ภมปญญาทเกดจากความสงบนงและ

ความเบกบานของจตจะนาไปสความสวางและทะลความเขาใจผดของตนเองได ไมตดอยในความเชอ แตได

เหนรแจงวาความเชอหรอความยดมนถอมนในสงตางๆนเกดขนไดอยางไร เมอจตเหนทตนเหต มนกจะรสก

ตลกมากสาหรบจต ทาใหใจมความกระจางและรวาการยดมนในสงตางๆทาใหจตเปนทกข เพราะทกอยาง

เพยงเปนสภาวะชวคราวและไมเทยง แตจตทหลงกลบไปยดและอยากใหมนเทยง อยากใหสภาวะเปนไปตาม

อยางทตนเองตองการ เมอจตไมไดดงใจ มนจงโตตอบดวยการสรางอารมณเครยดใหกบตนเองและเพงโทษ

สถานการณหรอเพงโทษผ อน หรอบางคนกเพงโทษตนเอง

สรปแลวกคอจตหลอกตนเองใหเปนทกข เพราะจตเปนตวสรางอารมณ ความคดและความเชอขนมาดวยการต

ความหมายใหกบทกสงทกอยางและยดมนในขอมลทจตใจสราง ทาใหจตหลงไปกบการปรงแตงของใจตนเอง

และทาใหมความลาเอยงเกดขน ดงนนถาผใดมจตทเปนกลาง มความสงบเพยงพอและมปญญาทเกดขนจาก

http://www.meditationguide.org/thai

25

การสงเกต เขากจะสามารถทะลความเขาใจผดของตนเองได เพราะเขาเขาไปเหนความหลงทอาศยอยภายใน

จตใจ เขาเขาไปรทนวาจตปรงแตงความคด อารมณและความเชอขนมาไดอยางไร เหมอนกบเราไปเหน

เคลดลบของนกมายากล ตอนทเราไมรและไปดการแสดงของนกมายากล มนกจะรสกนาทงมากและเรากเชอ

ในการแสดงของเขา แตถาเราไปรทนและเหนเคลดลบของนกมายากลวาเขาหลอกเราไดอยางไร เรากจะไมทง

และไมหลงไปกบการแสดง ดงนนความหลงในใจของเราจงเปนนกมายากลทเกงทสดในโลก สามารถหลอกให

เรามอารมณในเชงลบ รสกมความเครยด ทาใหเรามการยดมนถอมนในความคด หรอเชอวาอนนผดหรอถก

ทาใหจตมการเปรยบเทยบและเกดความลาเอยงขนมาในใจ ตองการเอาชนะหรอเหนอผ อน หรอบางครงเราก

คดวาเราแพและดอยกวาผ อน ความหลงตวนหลอกใหเรามการเพงโทษและทาใหเกดมการขดแยง ปรงแตง

อารมณทกขตางๆขนมาในใจและเรากเชอมนอยางสนท เพราะเรายงไมสามารถแยกตนเองออกจากความคด

ได ทาใหจตคดวาความคดคอเราและเราคอความคด ทาใหตวหลงและตวเรามความกลมกลนเปนสงอนเดยว

กน ดงนนเราจงเปนทาสของความคด อารมณและมความยดมนในถกหรอผด เพราะจตเราแกวงไปกบมนและ

ถกความหลงนน (การเลนกล) ฉดใจเราไป

เราจะสามารถมอสระออกจากความทกขทงปวงไดเมอเราหายหลง ดงนนเราจงตองฝกจตใหมความสงบและม

ความเปนกลาง เราจงจะสามารถสงเกตความหลงของตนเองได ทาใหจตแยกออกจากความคด อารมณ การ

เปรยบเทยบ การเพงโทษและความยดมนในถกหรอผด เมอจตเราคลายออกจากสงเหลาน ใจเรากจะไมแกวง

และรสกเยนลง โลงโปรงใสและการสงเกตของเรากจะมความไว สามารถจบการปรงแตงของจตเราได อยางเชน

มคนมาดาเรา เมอเราไดยนคาดามากระทบกบใจ จตกจะพยายามสรางอารมณโมโหโตกลบ แตในเมอเราฝก

จตใหมความสงบและมการสงเกตใจอยางเปนกลางอยบอยๆ ความสงบในใจกจะเตอนใหเรากลบมาดภายใน

ของตนเอง ทาใหเรารทนวาตอนนจตกาลงปรงแตงอารมณโมโหขนมาแลวนะ เราจะแกวงและโมโหไปกบมน

หรอเปลา ถาจตมความเยนและฉลาดพอ มนกจะปลอยวางอารมณในเชงลบนนออกไปและกลบมาเปนกลาง

ทาใหมนรสกไมเปนทกขกบคาทถกตอวาและจตใจกยงมความเบกบาน เพราะความสงบในใจทาใหจตรสกม

ความอมเอบ จตกเลยสามารถพจารณาสถานการณนไดจากความเปนกลาง วาอะไรสมควรหรอไมสมควรทา

จตทสงบจงรกษาศลได ไมทารายผ อนหรอตนเอง สามารถเจรจากบคนทมาดาเราโดยไมมอคต สงความรกและ

ความเมตตาใหกบผ ทมาตอวาเราและแกปญหาดวยการสรางความสามคค

คาถาม: ดงนนเราจะฝกสมาธแบบไหนกไดเพอใหจตมความสงบและเปนกลาง ไมวาจะเปนทานง ยน เดน

หรอนอน เพยงแตหาอะไรทเปนจดกลางเพอใหจตเกาะและนอมใหจตสนใจในปจจบน อยางเชน การดลมหาย

ใจของตนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

26

คาตอบ: ใช อยางเชนเวลาคณเดน คณสงเกตเทาคณกไดทกาวไป เพอใหจตมสมาธและสนใจในปจจบน

ถาจตเรมคดนนคดน เรมปรงแตงอารมณชอบหรอไมชอบ กดงจตตนเองใหกลบมาสงเกตในการเดนของตนเอง

การอยในปจจบนซงไมมอะไรจงชวยใหจตปลอยวาง คอจตยอมรบในความเปนจรงไดวาแคนกดแลว เกดความ

พอใจในปจจบน เมอฝกบอยๆเชนน จตจะเรมมความชนบานและขยายใจใหกวางออก ทาใหจตใจมความสงบ

และวเคราะหไดวาความทกขเกดขนในใจเราไดอยางไร โดยไมมการเพงโทษสถานการณ ผ อนหรอตนเอง แต

ปลอยวางใหอภยและไมไปตดกบความคดหรออารมณ จงทาใหจตใจเปนอสระและฉลาดขน ไมหลงไปกบ

ความเขาใจผดของตนเองและไมยดมนถอมนในสงใดๆ จงทาใหเรามความรกทเปนกลางตอทกสง

บทท 12

การเตอนจตใหกลบมาสปจจบน

ในชวงทเราฝกสมาธ เราไมสามารถทจะระงบขอมลทเขามาทางประสาทสมผสของเราได ดงนนเราเพยง

ยอมรบความเปนจรงวามขอมลกระทบเขามาทางตา ห จมก ปากและกาย เราเพยงเตอนใจตนเองวา

เรากาลงถกกระทบและกปลอยวางขอมลนนออกไป ไมไปเปรยบเทยบและสรางอารมณโตตอบ ชอบหรอไม

ชอบขนมาในใจ แตถาเราเตอนตนเองไมทนกไมเปนไร ถามนสรางอารมณโตตอบขนมาแลว เรากแคดงจต

ใหกลบมาสนใจในปจจบนดวยการใหอภยตนเอง ใหอภยสถานการณและกใหอภยผ อนหรอขอมลทกระทบ

เขามา การใหอภยจงเปนการปลอยวาง ทาใหจตเรากลบมาเปนกลาง มอารมณชนบาน โลง โปรงใส เพราะจต

ไมไปจมอยในความคดหรออารมณตางๆ ไมยดในถกหรอผด แตเหนประโยชนในการปลอยวางททาใหจตเรา

มความกระจาง สนทกขและมความสขไดทนทในปจจบน แตถาจตเรายงยกยก บางเบยงและมความรงเกยจ

กบสภาวะ เรากจะรสกเปนทกขเพราะเราไมยอมรบในความเปนจรง เราเกลยดความไมเทยงของชวตและอยาก

ใหมนเทยงหรอใหเปนไปตามความตองการ เมอเราไมไดดงใจ จตเราจงสรางอารมณในเชงลบขนมาเพอ

โตตอบ ทาใหตนเองเครยด เหมอนกบเราลงโทษตวเอง แตบางคนกไปเพงโทษคนอน อยางเชนเขาสรางอารมณ

โมโหขนมาในใจของเขาแลว เขากไปดาหรอทบตผ อน ดงนนวธแกความลาเอยงกคอการกลบมาอยในความ

เปนกลางนนเอง เพอใหจตเราปลอยใจใหเยนลงและมความสมดลเกดขนภายใน ทาใหจตมปญญาและแก

ปญหาดวยการสรางความสามคคตอกบสภาวะ

เทคนคเตอนจตตนเองในชวงทจตถกกระทบทางตา ห จมก ลนและกาย ในระยะทเราฝกสมาธ

เมอดวงตากระทบรป กเตอนตนเองวา "ตา" แคเหนคลนแสงและส ไมประเมนภาพ ดงจตกลบมาอยในปจจบน

เมอหกระทบเสยง กเตอนตนเองวา "ห" แคไดยนคลนเสยง ไมประเมนเสยง ดงจตกลบมาอยในความเปนกลาง

เมอจมกกระทบกลน กเตอนตนเองวา "จมก" แคไดกลน ไมประเมนกลน ดงจตกลบมาอยในปจจบน

http://www.meditationguide.org/thai

27

เมอลนกระทบรส กเตอนตนเองวา "ลน" แครรส ไมประเมนรส ดงจตกลบมาอยในความเปนกลาง

เมอกายกระทบเครองสมผส กเตอนตนเองวา "กาย" แคสมผส รสก ไมประเมนการกระทบทางกาย ดงจต

กลบมาอยในปจจบน

เมอจตกระทบกบขอมล กเตอนตนเองวา "จต" แครสกใจ ไมประเมนการกระทบ ดงจตกลบมาอยในปจจบน

ในชวงทเราฝกสมาธ ถาเราเตอนตนเองได เรากจะไมคอยหลงไปกบความคดหรออารมณ การเตอนจตจะชวย

ใหเรากลบมาอยในความเปนกลาง

*************************************************************************************************************************************************************************************************************************************

ขอเตอนภย

ถามอนตรายอะไรเกดขนในชวงทคณฝกสมาธ คณกตองดแลรกษาตนเองใหปลอดภยและกไมปลอยปะละเลย

ใหตนเองบาดเจบ การฝกสมาธเปนการฝกฝนตนเองใหมความสงบและมความฉลาดมากขน ไมทารายตนเอง

หรอไปทารายผ อน *************************************************************************************************************************************************************************************************************************************

คาถาม: ถาเราเตอนตนเองไมทนละครบ คอจตประเมนผลและสรางอารมณไปแลวตอกบสงทมากระทบ

คาตอบ: กไมเปนไร ถามนปรงแตงอารมณและสรางความคดไปแลว เรากแครบรและกดงจตกลบมาอยใน

ปจจบนเชนเดม เมอจตกลบมาเปนกลางและหยดแกวง ใจกจะปลอยวางเอง แตการฝกใหเราสงเกตกบการ

ถกกระทบจะชวยใหเรากลบมาในปจจบนไดเรวขน จตเราจะไมกระโดดเขาไปในความคดหรอสรางอารมณ

โตตอบทนท ถาเรามตวเวนวรรคหรอใชความวางในใจและความสงบเปนตวสรางสต มนกจะทาใหเราสามารถ

เตอนตนเองไดและไมปรงแตงความเครยด หรอถามนสรางอารมณในเชงลบขนมา เรากจะปลอยมนไดเมอเราร

จกใหอภยและกลบไปอยในความเปนกลาง เพราะทจรงแลวจตเราเปนอนตตา เปนสงทไมมตวตนและมความ

วางอยเสมอ เพยงแตเราเขาใจผด เพราะทกครงทจตแกวงขนลงหรอสายไปมา เราไปยดสภาวะในชวงทมน

กระเพอม ทาใหการมตวตนเกดขน ยดในความคด อารมณและความหมายทจตสรางขนมา ทาใหรสกวาจตเรา

ไมวาง แกวงไปกบอารมณและความคด แตมนกแคเปนสถานการณชวคราว ดงนนเราสามารถกลบมาสความ

วางทมอยในจตเราไดอยเสมอ ดวยการสนใจในความสงบ คอเราเหนและรวาใจกระเพอม แตเราไมกระเพอม

ไปดวยกบอาการของมน เราแคดมนอยางเปนกลาง ตวทสามารถสงเกตจตใจไดอยางเปนกลางกคอความสงบ

หรอความวางนนเอง จตตวจรงของเราเปนอนตตาและเปนจตใจทไมมทกข ดงนนการมสมาธ มสตและสงเกต

http://www.meditationguide.org/thai

28

อาการตางๆของใจจากความเปนกลางนนจะนาพาเราไปพบกบคลนตวจรงของเราซงมแตความสข เพราะ

ความวางของอนตตาไมแกวงไปกบสถานการณ จงทาใหความสงบสงเกตไดวาความเขาใจผดททาใหเราเปน

ทกขนนเกดขนมาจากอะไร ตวปญญาทเกดจากความสนตสขทมอยภายในใจจงทาใหจตมความกวางขวาง

รจกปลอยวางและเปนอสระจากความทกขทงปวง

บทท 13

การฝกใหใจเยน ใจกวาง มความรกเมตตาตอกบทกสงทกอยาง

จตจะรสกรอนรนเมอจตไมไดดงใจ มความตองการและความยดมนถอมนทรนแรง ตองการใหสภาวะเปนแบบ

นแบบนนและใหเกดขนเดยวนใหทนใจ ถาสภาวะเปนไปตามทจตชอบ จตกจะหวเราะชอบใจ แตถาไมเปนไป

ตามความตองการ จตกจะสรางอารมณโมโหโตกลบตอสถานการณหรอบคคล เหตทจตรอนรนกคอจตขาด

ความสข ความเยน ความอมเอบ ความพอใจ ทาใหจตไมเปนกลาง ดงนนเราควรหนมาเตมความเยนสบาย

ใหกบจตตนเองดวยการแผความรกเมตตาใหกบตนเองและผ อน เปนคนทเออเฟอเผอแผ ชอบชวยเหลอคนอน

โดยมไดหวงอะไร มความยนดตออปสรรคตางๆ ไมไปเพงโทษสถานการณ ผ อนหรอตนเองและมการให

อภยปลอยวาง ไมเอาเรองกบผใดหรอกบตนเอง เปนจตทมแรงบนดาลใจและมความสรางสรรค นกถงการ

สรางประโยชนใหกบทกฝาย ทาใหจตไมเลอกทรกมกทชงและมความเปนกลางตอทกสง เมอจตเราเปนกลาง

เราจะรไดเลยวาความสขอนแทจรงนนเกดขนอยภายในใจของเรา มความอมเอบเบกบานอยตลอด เปนความ

สขทอศจรรยและกวางมากเพราะเปนความสขทไมมเงอนไข จตมความสมบรณและความสมดลกบทกอยาง

จตใจจงไมรสกขาดอะไร เปนจตทไมเปรยบเทยบระหวางตนเองและผ อน ทกอยางจงดเปนกลางไปหมด แตถา

จตเราไมยอมเปนกลาง เรากตองแสวงหาความสขทอยภายนอกอยเสมอ เปนความสขทมเงอนไข ถาเราไดดง

ใจ เราคอยจะมความสข แตถาไมไดกจะรสกหงดหงด เพราะความสขแบบนพงอยกบสถานการณ ทาใหจตม

ความลาเอยงแกวงไปมากบสภาวะตางๆ จตรสกวามนขาดอะไรสกอยางเพราะจตชอบเปรยบเทยบ การเปรยบ

เทยบจงทาใหจตเหนวามนตอยตากวาหรอเหนอกวาผ อน มฐานะแยกวาหรอดกวา มอานาจนอยกวาหรอมาก

กวา มความหลอหรอความสวยมากกวาหรอนอยกวาผ อน การเปรยบเทยบจงสรางความเอนเอยงใหกบจตใจ

ทาใหจตไมยอมเปนกลางและจงไมสามารถพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองได

บทท 14

แผความรกเมตตาตอตนเองและผอน

นงแบบสบายๆบนเกาอ แตนงตวตรง วางมอทงสองบนตกแบบสบายๆ หายใจเขาลกๆทางทองและหายใจออก

ทางปากสก 4-5 ครง ทาใหเรารสกผอนคลาย หลบตาและกยงใหหายใจทางทองเขาออก ทาใหรางกายเราอม

http://www.meditationguide.org/thai

29

ไปกบออคซเจน นกถงนาสะอาดสดใสทเยนสบาย ใจเรารสกเยนสบายเหมอนกบนา สงความรกและความ

เมตตาไปทจตใจของตนเอง ทาใหจตเรารสกเบกบาน ยอมรบไดวาปจจบนนดทสดแลว มความพอใจในปจจบน

จตใจเราไมรสกขาดอะไร รสกวาจตเรามความสมบรณและสมดลกบทกอยาง ทกสงทกอยางในโลกเปนเพอน

เราหมด เราสามารถขยายจตใจและความเบกบานใหกวางขนดวยการแผความรก ความเมตตาตอทกคนใน

ครอบครว สตวเลยงและตนไมในบาน กลบไปสงเกตทใจและรสกในความยนดและชนบานของจต หายใจเขา

ลกๆ คราวนเรามาขยายใจใหกวางออกไปอก ดวยการแผความรก ความเมตตา ความยนดตอทกๆคนและ

ทกๆสงในสงคม ในโลก ในจกรวาล แผความรกและความเมตตาถงศตร ฝายตรงขาม คอร คอาฆาต สงท

เราเกลยดชงหรอไมชอบ สงความเยนและความเบกบานจากใจ เราใหอภยกบทกอยาง สามารถอยกบอารมณ

ในเชงลบและดมนไดอยางเปนกลาง ไมรงเกยจอารมณตานทานทจตสราง เปนเพอนและมความสงบกบความ

รสกได ไมโตกบอารมณทแกวงไปมา แคด ยอมรบและเปนกลาง นอมกลบมาดทใจ จตเรายงรสกสบาย โลง

โปรงใสและมความยนดกบทกอยาง เปนจตทตน มพลง กระฉบกระเฉง หายใจเขาลกๆ รสกมความอมเอบ

และพอใจในปจจบน

การฝกจตแบบนจะชวยใหจตเรามความเปนกลางมากยงขน เปนคนไมเลอกทรกมกทชง ไมมอคตตอสงใด

บทท 15

ฝกสมาธกบธรรมชาต

ตนไมเปนสงทมพลงความเยน การฝกสมาธใตรมไมจงชวยใหเรารสกมความเยนไปดวย ตนไมเปนตวอยาง

ทดสาหรบมนษย เพราะตนไมมความเปนกลาง ไมเปรยบเทยบตนเองกบตนไมตนอน เพราะตนไมมความ

สมดลกบธรรมชาต พวกเขาเพยงแคเตบโตใหออกซเจน ลบมลพษจากอากาศ เปนบานของสตวและแมลง

ปองกนการพงทลายจากดนถลม เปนแนวปองกนการเกดนาทวม ใหรมเงาและมประโยชนอนๆอกมากมาย

ดงนนการฝกสมาธของเรากเพอใหจตเราเปนกลางเชนกน เพอใหเรามความสมดลกบชวตและนาแรง

บนดาลใจทเกดจากความสงบไปสรางสรรค สรางประโยชนใหกบผ อนและตนเอง ในชวงทเราฝกสมาธใตรมไม

ดงลมหายใจเขามาททอง ทาใหใจเรารสกเยนสบายและเวลาหายใจออกกเอาสงทเครยด หดห คบแคบ ออกไป

จากกายและใจ ทาใหจตเราโลงเบาและมความเปนกลางมากขน นกถงคณคาของตนไมและทรพยากร

ธรรมชาต ทาใหจตเรามความสมดลกบทกอยางและมความรกเมตตาตอทกสงอยางเปนกลาง

ฝกการใหอภย

เมอจตเราตคอยในความยดมนถอมนของความคดและอารมณของตนเอง จตเราจงมความลาเอยงและใจเราก

แกวงไปกบสภาวะตางๆ จตเปนตวสรางความหมายและอารมณชอบ หรอไมชอบตอสถานการณและยดใน

http://www.meditationguide.org/thai

30

ความหมายทมนสราง ทาใหมนคดวาอนนถกและอนนนผด การยดในถกหรอผดจงทาใหจตใจเกดมความ

ลาเอยง เมอตางคนตางยดและตความหมายไมเหมอนกน กเลยทาใหการทะเลาะเกดขน เพราะตางฝายตาง

เชอวาตนเองคดถกแลว อนนเปนปญหาอนยงใหญในโลกมนษย เพราะเรายดในถกหรอผด ทาใหเกดมการแบง

แยกในสงคม ฐานะ การเมองและศาสนา เพราะความเชอเตมไปดวยความยดมนถอมนในความคด ทาใหไมม

ความเปนกลางหรอความสามคคอนแทจรงเกดขนได จนกวาเราจะเลกยดในถกหรอผด ฝกจตตนเองใหมความ

สงบ ทาใหจตเรามองเหนในมมกวาง เกดมสตปญญาจงทาใหใจรกษาศลได ไมไปทารายผ อนหรอตนเอง เมอ

จตมความกระจาง จตจงเลอกทาแตในสงทมประโยชน แตมไดเลอกทาเพราะถกหรอผด เพราะจตทมความ

เปนกลางเปนจตทไมยดมนถอมน แตอาศยความฉลาดทเกดจากความสงบชนบานจากภายในใจ ทาใหเปนจต

ทสรางสรรค สรางความสมดลใหกบชวต ไมเอาเรองกบใครและใหอภยอยางงายดาย เพราะจตฉลาดรวา

ทกครงทเรายดในถกหรอผด จตเราจะมความลาเอยงทนท ทาใหจตมอคต สรางทฐใหกบตนเอง ฉนถกและเธอ

ผด หรอ เธอถกและฉนผด ฉนดกวาเธอ หรอ ฉนแยกวาเธอ จตไมยอมละในการเปรยบเทยบ ทาใหใจแกวงไป

มากบอารมณและยดในความหมายทจตสราง ดงนนเราควรหนมาฝกปลอยวางและใหอภยกบสถานการณ

ผ อนและตนเอง เพอใหจตกลบมาเปนกลาง มความโลงโปรงใสอยเสมอและมความชดแจง

นงสมาธแบบสบายๆบนเกาอ หลงตรง หายใจดวยทอง ดงจตกลบมาสนใจในปจจบนซงกไมมอะไร มความวาง

เปลาและพอใจในปจจบน จตไมรสกขาดอะไรและมความยนดกบในขณะน อยในอารมณทเปนกลาง ไมแกวง

ไปกบความคด ถาจตคดกแคเหนวามนคดและกปลอยออกไปดวยการดงจตใหกลบมาสนใจในปจจบน กลบมา

ดลมหายใจของตนเอง ฝกแบบนไปเรอยๆจนเรามความสงบสดชน รสกวาจตเราขยายกวางขน มความรก

มความเมตตากรณาทเปนกลางตอทกอยาง เปนความรกทไมมเงอนไข เมอจตรสกมความเยนและชนบาน เรา

เอาพลงสงบตวนมาใชในการใหอภย

1. ใหอภยกบสถานการณและสงของ ไมวาอะไรจะเกดขนในชวตกใหอภยกบสภาวะ คอเราสามารถเรยนรกบ

สภาวะตางๆได พจารณาจากความเปนกลางวาอะไรสมควรหรอไมสมควร สงทสมควรกคอการสรางความ

สมดลและความสามคค ไมเลอกทรกมกทชง รกษาความปลอดภยใหกบตนเองได สงทไมสมควรกคอ

การสรางความลาเอยง เขาขางตนเอง เอาเปรยบผ อน ไปทารายผ อนหรอตนเอง ดงนนเราไมเพงโทษ

สถานการณและศกษาไปกบสภาวะเพอใหเกดปญญาปรองดอง ทาใหเรามาสนใจในคณภาพของจตตนเอง

และปลอยวางใจใหเปนกลาง ถาเราใหอภยได ใจเรากจะรสกโลงและกวางขน ไมโกรธสถานการณแตเหน

คณคาของสภาวะตางๆ ทาใหเราไดพฒนาจตใจใหกวางขวางตอไปอก

2. ใหอภยผ อน คนสวนมากจะใหอภยไมเปน คอใหอภยชวคราวแตยงเกบขอมลเรองราวทเกยวของกบผนน

http://www.meditationguide.org/thai

31

มาคดอยซาซาก ดเหมอนจะปลอยวางแตไมยอมปลอย เกบอารมณขนมวทมอยลกๆไวในใจ เหมอนเรามบาด

แผลอยในจต ดงนนการใหอภยอยางแทจรงเปนยารกษาแผลในใจ ทาใหเราพนทกขจากความเครยดตางๆ

การใหอภยอยางแทจรงคอ

i. ยนดใหอภย ปลอยวาง มความสขในการใหอภย ไมตองการเอาชนะ เพราะจตมความเปน

กลางในการปลอยวาง

ii. ใหอภยจากปญญาทเกดจากความสงบของจต ทาใหใจเรามองเหนวาทาไมผนนจงมอารมณโลภ

โกรธ หลง เมอเรามองเหนสาเหตนนได เรากจะเขาใจผนนและกไมเอาเรองกบเขา แทนทเราจะไป

ปะทะกบผนนและหลงไปกบเขาดวย เรากกลบมาเตอนสตตนเอง ใหใจเยนสบายเสยกอนและคอย

เอาความสงบและปญญานนไปใชในการเจรจา ใหอภยและปลอยวางไดอยางสบาย

3. ใหอภยกบตนเอง เราตองยอมรบในความเปนจรงวาชวตเราไมดเลศอยตลอด เพราะทกอยางมความเปลยน

แปลง ถงเราจะมเงนหรออานาจมากเทาไร เรากไมสามารถทจะทาใหมนเทยงตรงได มการทาผดพลาดในชวต

แตในเมอมนเกดขนแลวเรากตองใหอภยตนเอง มฉะนนเรากจะจมอยกบอารมณในเชงลบ ทาใหเราเปนทกข

และเพงโทษตนเอง ทาใหจตคดวา “ไมนาเลย” “ไมนาจะเปนอยางนนหรออยางนเลย” ทาใหเรามอคตกบ

ตนเอง ถาเราใหอภยตนเองได เรากจะรสกสบายใจและเรมตนชวตใหมในปจจบน ไมเปนทกขกบอดต ทาใหจต

เรยนรจากความผดพลาด จงชวยใหเราฉลาดขนและตดสนใจไดดขนในคราวตอไป

4. ใหอภยไมหมดจด คอจตยงคดวาตนเองถกและคนอนผด ถาคนอนยอมรบผดจงจะใหอภย แตถาคนอนไม

ยอม ฉนกจะไมปลอยวาง คอจตจะพยายามเอาชนะผ อน เปนการใหอภยอยางไมเปนกลาง มความลาเอยงอย

ในใจเพราะจตยงยดมนในถกหรอผด ในอกกรณหนงกคอเราไปขอโทษกบผ ทเราทาผดพลาดดวย แตเขาไม

ยอมใหอภย เรากเลยรสกเปนทกขตอ ดงนนเราตองใหอภยกบตนเอง ทาใหใจเราโลงเยนสบาย ถงแมคนอน

จะไมยอมใหอภยกบเรา เรากยงใหอภยกบเขาและใหอภยกบตนเอง ทาใหจตเราเปนกลาง โลงโปรงใสและ

เลอกทาแตในสงทมประโยชนตอกบทกฝาย

บทท 16

อปสรรคในการฝก

• จตชอบเปรยบเทยบ จตจะพยายามบงคบความคดหรออารมณใหเปนอยางนนอยางน จตสราง

อารมณโตตอบ ทาใหใจเราแกวง

• จตคดวาการฝกสมาธเปนสงทยากลาบากหรอเปนสงทนาเบอ จงทาใหจตไมอยากฝก จตสรางขอแก

ตว บอกตนเองวาไมมเวลาสาหรบในการฝกและเลอกทาอยางอนเพอใหจตตนเองแกวง

http://www.meditationguide.org/thai

32

• จตชอบบน สรางอารมณไมชอบ ตอตานในการฝก

• จตสรางความไมแนใจ มความสงสยในการฝก ทาใหจตมความเอนเอยงและไมอยากจะฝก

คาแนะนา

เมอเราเหนจตใจเรามอาการเปนเชนน เรากใชวธแกดวยความเปนกลาง คอแคดอาการของจตแบบเฉยๆ

เหมอนกบวาเราดจตใจเราเปนอกบคคลหนง

ตวดและตวทถกดจะแยกกนอยคนละมม ทาใหเราไมแกวงไปกบมน เราไมไปผสมโรงกบความคดหรออารมณ

คอจตเราไมหวนไหวไปกบมน หรอถาเราเหนมนหวนไหว เรากแคดมนและรวาอะไรเกดขนในใจ สงความเยน

สบายใสจต อยางเชนสงความเมตตาและกดมนไปเรอยๆ แตไมสรางอคตไปโตตอบกบอารมณหรอ

ความคด คอไมเปรยบเทยบ ดงนนความสงบนงแบบสบายๆอยางเปนกลางจงทาใหจตคลายและปลอยวาง

ความคดหรออารมณไปเองโดยธรรมชาต

ใชความสงบและปญญารเหนตาม

จรงเปนตวด (ถายงไมม กใชแต

ความสงบ)

ตวทถกดคอความคดและอารมณทแกวงไปมา

อารมณชอบ ไมชอบ ดใจ เสยใจ

ความคดทตดอยกบอดต

ความกงวลกบอนาคต

เราดสงพวกนอยางเปนกลาง

นาไปสความสงบและปญญายงขน

http://www.meditationguide.org/thai

33

บทท 17

ฝกหวเราะ

การฝกหวเราะจะทาใหเราคลายเครยดไดอยางสบาย เพราะตวหงดหงดจะเลนงานเราไมไดถาใจเรารสกเบา

สบายและเบกบาน การฝกหวเราะกคอเรมดวยการหวเราะปลอมๆเสยกอน รองเสยง โฮ โฮ โฮ โฮ ฮา ฮา ฮา ฮา

ฮ ฮ ฮ ฮ รองไปเรอยๆ ตอนแรกกจะรสกวาไมขา หรอจตอาจจะมอารมณตอตานในการฝกใหตนเองขา ดงนน

เราจงรองเสยงตลกนไปเรอยๆ เดยวมนกจะขาเองและหวเราะไดจรงๆ การฝกแบบนมอยในอนเทอรเนต ดในย

ทป YouTube กได คนหาขอมลดวยใชคาวา laughter yoga

https://www.youtube.com/watch?v=pUG1UgIheF8 - โยคะหวเราะ - สถาบนโยคะหวเราะแหงประเทศไทย

การเอาจรงเอาจง เครงเครยดหรอซเรยสกบชวตเปนสงทจะทาใหจตเราคบแคบและเปนทกข ดงนนการฝก

หวเราะจงทาใหเราผอนคลายและมความเปนกลางมากขน หลงจากเราหวเราะเสรจแลว จตใจเราจะรสกเบา

สบายและมความสงบมากขน เมอมปญหาเกดขนในชวต เรากจะรสกขาขนกบมนได เพอเตอนตนเองให

กลบมาอยในปจจบนเสยกอน แทนทเราจะโตตอบกบปญหาดวยอารมณโมโห แคนหรอขนเคอง เรากมา

เตอนสตตนเองใหไมเอาเรอง สามารถใหอภยและปลอยวาง ใชความสงบในใจไปสรางปญญาและแกปญหา

ดวยความเปนกลาง ทาใหทกฝายมความสามคคและเบกบาน (ตางคนตางหวเราะ)

บทท 18

การรกษารางกาย

ทกอยางมความไมเทยงและรางกายเรากไมเทยงเชนกน ทกอยางมการเปลยนแปลง เพราะความเปลยน

แปลงเปนกฎของธรรมชาตและเรากอาศยการเปลยนแปลงเพอพฒนาตนเอง

รางกายเราจงเปนเครองมอสะทอนใหเราเหนวารางกายมความสมดลกบธรรมชาตหรอเปลา ถารางกายม

ความสมดล เรากจะรสกมสขภาพทสมบรณ แตถารางกายเราไมมความสมดล เรากจะรสกปวย ไมสบาย คน

ทวไปจงคดวาการปวยเปนสงทไมด แตถาเรามองในมมกวาง เรากจะเหนวาการทรางกายเราปวยนน

เปนการเตอนตนเองใหปรบปรงรกษาสขภาพ เพอใหรางกายมความสมดลกบธรรมชาต ทาใหจตใจและ

รางกายมการประสานงานกน เพอสรางความแขงแรงใหกบตนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

34

ทาไมรางกายจงปวย

1. เปนเพราะจตและอารมณ ถาเรามความเครยด ความวตกกงวล ความกลว มความไมสมปราถนา ความไม

พอใจ ซมเศรา มความไมมนใจ สงสย มอารมณเบอหนายกบชวต มความรอนรนในใจ มความผดหวง พวก

อารมณในเชงลบเหลานจะทาใหเราปวยทางใจหรอทางกาย หรอปวยทงใจและกาย ทาใหจตและกาย

ขาดความสมดล

วธแกกคอการสรางความสมดลใหกบจตและกาย เราฝกจตใจตนเองใหมสมาธและมสต ทาใหเราสนใจใน

ความสงบภายในของจตและอยในความเปนกลาง เราหมนสงเกตใจตนเองและปลอยวางอารมณในเชงลบ

นนออกไป เมอเราฝกปลอยวางอยเสมอ จตจะไมคอยยดตดกบอะไร ทาใหจตใจโลงเยนสบาย ทาใหความ

สมดลเกดขนภายในใจ ถงรางกายเราจะปวย จตเรากจะไมเปนทกข จตยอมรบความเปนจรงไดวาทกอยาง

ไมเทยงและมการเปลยนแปลง เมอจตมความสขและมความเปนกลาง จตกจะสรางปญญา ทาใหจตสามารถ

รกษาตนเองไดดวยการพกผอนใหเพยงพอ กนยาธรรมชาตและทานอาหารทถกกบธาตของเรา ทาใหความ

สมดลเกดขนและหายปวย

2. รางกายกบการกน ถาเรากนมากเกนไป นอยเกนเไป รสจดเกนไป อาหารทมไขมนมาก มนาตาลมาก ม

ความเคมมาก มความเผดมาก กจะสรางความไมสมดลใหกบรางกายเรา ดงนนเรามาฝกใหมความพอเพยง

กนอาหารทมประโยชน อยางเชน พช ผก ผลไม ขาวกลอง กนปลา เนอสตวไมตดมน ไข และถวเมลดแหง

ดมนาสะอาดใหเพยงพอ งดหรอลดเครองดมทมแอลกอฮอล

ทจรงแลวทกคนกมความรในเรองนแตเราไมยอมเปลยนพฤตกรรมของตนเอง เคยกนอยางไรกจะกนเชนนน

เพราะเราตดในรสชาตและความเอรดอรอยของอาหาร แตทจรงแลวอาหารมไดมความเอรดอรอย จตเราเปน

ตวสรางความชอบหรอไมชอบใหกบอาหารอกท ถาจตเราชอบ เรากจะสรางความหมายใหกบอาหารวาอนน

อรอย แตถาจตไปชมรสอาหารและสรางอารมณไมชอบขนมาในใจ มนกจะบอกวาอนนไมอรอย ดงนนความ

อรอยหรอไมอรอยขนกบจตเราเอง เพราะจตเราเปนตวสรางความหมายและสรางความรสกขนมาในใจ เมอเรา

ไปตดอยกบอารมณและความคด กเลยทาใหเรายดมนถอมนในความหมายทเราสราง เราจะเลอกแตในสงทเรา

ชอบและหลกเลยงสงทเราไมชอบ ทาใหจตมอาการเอนเอยง เลอกทรกมกทชง เราจะเลอกกนแตในสงทเรา

คดวาอรอย แตของอรอยพวกนอาจจะไมดสาหรบรางกาย ถงมนจะไมด จตกยงบอกตนเองวากนไปเถอะ

เพราะมนอรอยและทาใหเรามความสขเมอเราไดทานในสงทเราชอบ เมอเรารบประทานอาหารทไมมประโยชน

อยบอยๆ รางกายเรากจะเรมขาดความสมดลและการปวยจงเกดขน

วธแกกคอฝกจตตนเองใหเปนกลางและใชความฉลาดจากความเปนกลางไปพจารณาวาอะไรสมควรกนและม

http://www.meditationguide.org/thai

35

ประโยชนตอรางกาย แตมไดใชความชอบหรอไมชอบทเกดขนจากความลาเอยงของจตซงเตมไปดวย

ความยดมนถอมนและจะเอาแตใจตวเอง ความเปนกลางจะชวยใหเราพจารณาไดดขน เอาสงทมประโยชน

มาใสรางกายและละสงทไมมประโยชนออกไป เมอเราประพฤตแบบนอยบอยๆ เรากจะสรางความสมดล

ใหกบรางกายของตนเอง

3. การออกกาลงกาย ถาเราออกกาลงกายอยเปนประจา เลอดลมของเรากจะเดนสะดวก แตถาเราไมชอบออก

กาลงกายหรอคดวาไมมเวลาสาหรบในการบรหารรางกาย ความออนแอกจะเกดขนในราง ดงนนเราควรออก

กาลงกาย เลอกแบบไหนกได อยางเชน เดน วง วายนา เลนกฬา รามวยจน เลนโยคะ ออกกาลงกายใหพอเพยง

รสกมเหงอออก แตกไมหกโหมจนเกนไปเพราะจะทาใหเราปวย หลงจากทเราออกกาลงกายเสรจแลว เราก

ปลอยใหรางกายไดพกผอน

4. การนอน เราควรนอนใหเพยงพอ ใหเรารสกวาเราไดนอนอม เวลาเราทางานเราจะรสกไมเพลย ไมงวงเหงา

หาวนอน รางกายมความกระฉบกระเฉง แตถาเรานอนไมพอ รางกายเรากจะรสกเครยดเพราะมนไมไดพกผอน

อยางเตมท

5. การสบบหร ดมเหลาเมายา เมอจตเรามอารมณเครยดหรอไมพอใจ เรากจะพยายามบรรเทาความทกขดวย

การหาของมนเมา อยางเชน สบบหร ดมเหลาเมายา เพราะมนเปนสงทงายและกไดผลทนใจ ใชสสารพวกน

ไปกลอมสมอง จงทาใหเราคลายเครยดในระยะชวคราวในตอนทสสารพวกนอยในรางกาย แตเมอมนหมด

ฤทธ ความเครยดกกลบมาเชนเดม ดงนนเราควรมาแกทตนเหต แกทคณภาพของจตตนเอง เมอเราฝกปลอย

วางและมความเปนกลางอยเรอยๆ เรากจะไมตดกบความคดหรออารมณทแกวงไปมา ทาใหเราเหนตนเหต

ของความทกข จตทมความเขาใจผดนเองททาใหเราเปนทกข ปรงแตงอารมณในเชงลบขนมาและทาใหเกด

ความไมพอใจกบปจจบน ทาใหเรารสกมความเครยด เมอเราหนมาสงเกตจตใจตนเองวามนหลอกใหเรา

เปนทกขไดอยางไร เรากจะหายหลง เหนในวธการหลอกของมน เมอเรารทน จตเรากจะไมแกวงไปกบตวหลง

ดงนนการฝกจตใจใหมความสงบกจะเตอนตนเองใหมสตและสามารถปลอยวางอารมณเครยดทกาลงบบ

คนเราอย ทาใหจตหลดพนออกจากความเปนทกขและมอสระ จตใจกเลยมความรสกเบกบานและเบาสบาย

เพราะมนไมเปนทาสของความคดทสรางอารมณปนปวนขนมาในใจ จงไมจาเปนทเราจะตองไปแสวงหายา

เสพตดมาบรรเทาตนเองเพราะจตเรามความสขอยางมหาศาลในเมอใจเรามเสรภาพ มความสงบและมความ

ฉลาดทสามารถมองเหนตนเหตของความทกขโดยไมมการเพงโทษ เพยงแตปลอยวางความเขาใจผดนนออก

ไปและกลบมาอยในความเปนกลาง

http://www.meditationguide.org/thai

36

ทาไมปวยแลวจงไมหายจากการปวย

1. จตมความเกลยดชงในการปวยและสรางความเครยดใหกบตนเองอยเรอยๆ อารมณไมชอบ โมโหและความ

เขาใจผดจงทาใหจตและรางกายปวยตอไป สรางคลนทมความหนกสาหรบจตและรางกาย วธแกกคอทาให

คลนเราเบา ไมรงเกยจการปวยหรอความไมเทยง แตเหนประโยชนของมนเพอเราจะไดตกเตอนตนเองและ

สรางความสมดลใหกบรางกายและจตใจ ทาใหเราหายปวย เวลาเราปวยเรากสงความรกและความเมตตา

ใหกบเซลลในรางกาย(ซงมวญญาณและตวรบร) ทาใหรางและจตใจมความเบกบาน ไมรงเกยจความเจบปวด

หรอกลวตาย แตใชความสงบของจตไปดอาการปวยเพอคลายออกจากอารมณหงดหงดและเหนความสมบรณ

ของกายและจต เมอจตอยในความเปนกลางและไมรสกวามนขาดอะไร มความอมเอบพอใจ จตและตวเซลล

ในรางกายกจะประสานงานและซอมแซมตนเองทาใหมความสมดลเกดขน

2. กนอาหารหรอบรโภคพลงงานททาใหคลนตนเองหนก ดงนนเราควรกนอาหารทมประโยชนและชวยปรบธาต

ใหมความสมดล ทาใหเรารสกเบาตวและแขงแรงขน

3. การกนยาเปนเพยงการบรรเทา ดงนนเราตองดวายานชวยเราจรงหรอเปลา หรอยงทาใหเราปวยเพราะมนม

ผลขางเคยง

4. เปนเพราะเราไมสามารถใหอภยตนเอง ผ อน หรอ โรคภย เมอเราไมยอมปลอยวางและยงยดมนถอมนใน

การกระทาของตนเองหรอการกระทาของผ อน ยงยดในถกหรอผด ยงตดอยกบความคดและอารมณทแกวงไป

มา ละการเปรยบเทยบไมไดและยงเพงโทษ สงเหลานจงเปนอปสรรคทาใหจตไมยอมเปนกลาง ใจยงม

ความเครยดและหดห ดงนนเราตองปลอยวาง ใหอภยกบตนเอง ผ อนและโรคภย ถาเราใหอภยหรอปลอย

วางไดจรง จตใจเราจะรสกโลงเบาสบาย เปนจตทเบกบานยมแยมแจมใสอยภายในและภายนอก ทาให

คณภาพจตเปลยนไป ใจเราจะรสกมความกวางขวางมากขน ไมเปนทกขกบสงใด มความสามคคกบรางกาย

และจตใจ จงทาใหความสมดลเกดขน

บทท 19

ใชพลงความสงบรกษาตนเอง

ฝกสมาธและวางจตใจใหวาง กลบมาดลมหายใจตนเองเพออยในปจจบน ถาจตคดอะไรหรอสรางอารมณ

โตตอบกแคดมนอยางเปนกลาง ไมไปถอสา ไมเอาเรองเอาราวกบจตใจตนเอง ปลอยวางและใหอภย มความ

พอใจในปจจบน มความสนกสนานกบการดลมหายใจและหายใจเขาออกแบบลกๆ ทาใหมความอมเอบใน

การหายใจ เมอจตรสกโลง ความสงบกจะเกดขนเองและอยในความเปนกลาง เมอจตเรารสกเยนสบาย เรากใช

ความสงบตวนไปแผความเมตตาใหกบตนเอง อวยวะใดมความเจบปวด เรากสงความรกและความโลงเยน

http://www.meditationguide.org/thai

37

สบายสอวยวะนน ทาใหตวเซลลในรางกายคลายออกจากความเครยดและมองเหนความสมบรณ ชวยกระตน

ตวเซลลและซอมแซมรางกายใหมความสมดล เราตองใหอภยเชอโรคและโรคภยทเรากาลงเปน เราจะไดไมเปน

ศตรกบมน มความเปนกลางและสงอารมณเบกบานทเกดจากความสงบใหกบรางกายตนเอง ทาใหรางเรา

รสกเบา มกาลงมากขนและคลายออกจากอาการปวย

บทท 20

ตายแลวไปไหน

ทจรงแลว ไมมใครเกดและกไมมใครตาย สงทเราเหนวาเปนคนนนคนนเปนเพยงสถานการณชวคราว สงเหลาน

กคอคลนตางๆนนเองทกาลงกระทบกน จงทาใหมสภาวะเกดขน เพอใหคลนตางๆไดเรยนรและพฒนาคลน

จตวญญาณของตนเอง จตเรามไดเกดและกไมสามารถตายไดเพราะมนเปนสงทไมมตวตน แตคลนจตสามารถ

เรยนรอะไรได เพราะมนเปนพลงงานทสามารถกระเพอม (vibration) ทาใหเกดมความคด ตดสนใจและเลอก

ในการกระทา การกระทาจงเปนการสรางคณภาพใหกบจต จตจงมววฒนาการในเรองพฒนา ไปอยในโลกมต

ตางๆ หรอทคนมความเขาใจกนวา มการเวยนวายตายเกด สถานการณชวคราวเหลานจงชวยใหจตม

ประสบการณในชวตตางๆ เรยนรกบสภาวะทเรากาลงถกกระทบเพอจะไดขยายจตใจตนเองใหกวางขวางและ

เขาใจในทกสง ทาใหจตมการตดสนใจดขนและหายจากความโลภ โกรธ หลง เมอจตปลอยวางความเขาใจผด

ได จตกจะตนและมแตความสดชน เบกบาน ทาใหจตไมเปนทกขกบสงใด จตมความสงบ สตและปญญา

เปนจตใจทไรพรมแดน มความรกตอทกอยางดวยความเปนกลาง มความสมดลกบธรรมชาตและมความ

สามคคกบทกสงได

ดงนนรางกายตางๆทเราเหน หรอสมผส กคอยานพาหนะของจตวญญาณแตละดวงนนเอง เราสรางรางกายขน

มาชวคราวดวยการเอาคลนนา คลนดน คลนลม คลนไฟและคลนอากาศมาผสมกน ทาใหเรามราง เมอเราม

ยานพาหนะ จตเรากสามารถใชรางนไปเรยนรกบสภาวะตางๆ ทาใหมการพฒนาเกดขนสาหรบคลนจต ในชวง

ทเรามรางกาย เรากควรรกษาดแลยานพาหนะของตวเองใหมสขภาพทด มความสมบรณและมความสมดล ถา

เราดแลรางกายและจตใจอยางมความเปนกลาง การพฒนาจตใจใหตนและหายหลงกจะเกดขนไดงาย แตถา

เราไมคอยสนใจและมความลาเอยง เอาแตใจตวเอง รางกายเรากจะปวยบอย เพราะเรามความเครยดและ

รางกายขาดความสมดลทาใหธาตในรางกายแตกสลาย หรอทเรยกวา “ตาย”

แตมนมไดตายจรง เพราะรางกายทเราคดวาตายกสลายกลบไปเปนคลนนา คลนดน คลนลม คลนไฟและคลน

อากาศ คลนเหลานกกลบไปเปนสงทไมมตวตน แตคลนจตเรามไดตาย เรากยงมความรสกอยเชนเดมหลงจาก

ทจตเราสละออกจากราง เราเรยนรกบชวตเราไดเทาไรและคณภาพจตของเราเปนเชนไร เรากไดประสทธภาพ

http://www.meditationguide.org/thai

38

เชนนนไป เพราะมนเปนผลจากการปฏบตของเรา ดงนนจตจงเดนทางตอเพอไปพฒนาคณภาพคลนใหดยงขน

เคลอนทจากสถานการณเดมและไปอยในสภาวะใหม เหมอนกบเราเดนออกจากหองหนงไปยงอกหองหนง

การตายจงเปนแคเพยงการเคลอนทสาหรบจตเทานน

คาถาม: ตอนในชวงทเรากาลงจะตายหรอสละออกจากราง เราจะมความเจบปวดมากหรอเปลาครบ

คาตอบ: อนนขนอยกบแตละบคคล ถาธาตในรางกายมอาการปนปวนมากกจะรสกเจบ แตถาผใดมจตใจท

โลงสงบกจะไมคอยรสกเจบและกออกจากรางไดอยางสบาย ชวงทจตออกจากรางไปแลวกจะไมรสกเจบ เพราะ

จตเปนสงทไมมตวตน มนเปนแคคลนหรอพลงงาน

คาถาม: แตในเมอจตสละออกจากรางไปแลว ความรสกทวาเราเปนมนษยกยงมอยเชนเดมหรอครบ

คาตอบ: ใช ยงมความรสกวาเราไมไดตาย คอจตตวนนเหนรางกายทนอนกองอย จตอาจจะงงเพราะมนหลด

ออกจากรางไปแลว จตบางตวอาจจะไมเชอและพยายามกลบเขาสรางเดม แตกทาไมไดเพราะธาตของรางกาย

แตกสลายไปแลว แตในความรสกของจตกยงรสกวาจตใจตนเองยงเปนอยเชนเดม จตมไดหายสาบสญไปไหน

จตสามารถเคลอนทไดดวยการคด

คาถาม: ถายงงน จตคดถงอะไรกจะไปทนนหรอครบ

คาตอบ: ใช อยางเชนคนทพงสละออกจากราง คลนจตเขากจะพยายามไปบอกขาวกบญาตวาเขาไป

แลวนะ ญาตบางคนจงรขาวเพราะเขาไปสมผสกบคลนวญญาณของผนนกอนทจะมคนอนมาบอกเขาเสยอก

คาถาม: และพวกผละครบ ทาไมมนษยจงกลววญญาณหรอกลวผ

คาตอบ: อนนเปนเพราะความเขาใจผด เพราะตอนนเรากเปนวญญาณหรอเปนคลนทอยในรางมนษย ดงนน

เรากเปนผหรอวญญาณทอยในรางคน ความเขาใจผดจงทาใหเราไปตงชอใหกบจตวญญาณวามนเปนผใน

ตอนทธาตของรางกายแตกสลายและคลนจตสละออกไปจากราง แตทจรงแลวจตใจกแคเปนคลนอยเสมอ ไม

วาจะมรางหรอไมมรางกตาม

อารมณกลวเกดขนจากการปรงแตงของจต เมอจตใจเราถกกระทบกบคลนตางๆหรอขอมล จตเราจะสราง

อารมณชอบหรอไมชอบขนมาในใจเพอโตตอบกบสถานการณ ถาเราชอบในสงทเราเหน เรากจะไมรสกกลว แต

ถาเราไมชอบ เรากอาจจะหวาดกลว เพราะเราคดวาวญญาณพวกนอาจจะมาทารายเรา เนองจากคนทวไป

กลวความเจบและกลวความตายอยแลว จงทาใหคนรสกกลวผ แตผทคนเหนสวนมากเปนผทเกดมาจาก

http://www.meditationguide.org/thai

39

จนตนาการของผ เหน อยางเชน จะเหนผในตอนกลางคนหรอตอนดก แตไมเหนผในตอนกลางวน ในตอน

กลางคนตาเราจะมองเหนภาพไมชดเจนเพราะสายตาเราขาดแสง เมอจตเราไมแนใจวาภาพทเหนนนคออะไร

จตกเลยใชจนตนาการสรางภาพทนากลวขนมา อนนเกดจากความจาและความกลวของตนเอง ในตอนทเรา

เปนเดก เราอาจจะเคยไดยนเรองผ หรอ เคยดหนงผ ทาใหเรานกถงภาพนนและสรางภาพหลอกหลอนนนขน

มาในใจ

คาถาม: ถาอยางนน ผกไมมจรงหรอครบ

คาตอบ: ม แตมนไมใชเปนสงทนากลวอยางทเราคด วญญาณกแคเปนคลน ถาคลนจตนนและคลนจตเรา

เกดการกระทบกน มนกสามารถสอกนได เหมอนกบเราฟงคลนสถานวทย ถาตางจตตางปรบคลนตนเองใหเขา

ไปอยในชองสถานเดยวกน การจะเอระหวางจตตางๆกสามารถเกดขนได แตไมจาเปนทเราตองไปกลวคลนจต

วญญาณทสละออกจากรางกายไปแลวเพราะจตเรากเปนคลนวญญาณเชนกน

คาถาม: ถาอยางงนความกลวกเกดขนจากเราเอง เพราะจตเราเปนตวสรางอารมณขนมาในใจเพอโตตอบ

กบสงทเราเหน มนมไดเกดจากภายนอกหรอเปนเพราะผ สงพวกนนเพยงเปนขอมลหรอคลนทกระทบกบจตเรา

คาตอบ: ใชแลว แตเพราะความเขาใจผดของเราทาใหเราไปเพงโทษภายนอก ถาจตเรามสตและมความสงบ

สามารถดทกอยางไดจากความเปนกลาง ปลอยวางความคดและอารมณของตนเองได เรากจะไมรสกกลว

และใชปญญาทเกดขนจากความสงบไปเผชญกบสถานการณ

คาถาม: ในเมอธาตรางกายแตกสลายไปแลวและจตกสละออกจากราง จตดวงนนไปอยทไหนครบ

คาตอบ: อนนขนอยกบคณภาพ คณสมบตและประสทธภาพของจต

คาถาม: อยางเชนจตทมคณภาพไมดกจะไปนรก แตถาจตมคณภาพดกจะไปสวรรค อยางนนหรอครบ

คาตอบ: นรกและสวรรคเกดขนจากจตเรา โลกมนษยในปจจบนทเราอยกเปนมตทอยในจตใจของเรา ฟงคา

อธบายแบบนอาจจะรสกแปลกๆ เพราะมนดเหมอนวาโลกอยภายนอก แตทจรงแลวสงตางๆทเราเหนเปนสงท

กระทบกบจตและอยภายในจต เพราะคลนจตเปนสงทไมมตวตน เปนอนตตาและไรขอบเขต แสดงวาคลนจต

เปนสงทกวางใหญไพศาลมาก แตเพราะตอนนเราอยในรางคน เราจงมองโลกจากมมแคบและเหนทกอยาง

เปนอตตา(มตวตน) ทาใหเรารสกวาเราเปนมนษยตวเลกๆผหนงทอาศยอยบนโลกใบน แตถาเราสามารถมอง

เหนจากมมกวางได เรากจะรวาทกสงทกอยางเปนคลนพลงงานและมการกระทบกนอย ทาใหเราเหนและสราง

ความหมายในการกระทบวามนเปนภาพนนภาพน เปนสงนนสงน สงเหลานกคอสภาวะชวคราวเทานนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

40

หลงจากทจตเราสละออกจากรางกาย จตเรากไมรสกวาเราตาย เรายงรสกเปนปกต เพยงแตไมมราง แตถา

อารมณหรอความคดของเราเปนเชนไร สงแวดลอมของเรากจะเปนเชนนน ถาจตมอารมณหวาดกลว มความ

หนกใจ มความหวงใย มความเกลยดชง มการเพงโทษตนเองหรอเพงโทษผ อน มอารมณโมโหโทโส กจะด

เหมอนวาจตเราตกอยในนรก สรางภาพแบบเปนนรกใหเราเหน แตภาพนรกอนนสรางขนมาดวยคณภาพจต

ของตนเองและเรากสามารถออกจากนรกนไดถาเราปลอยวางใหอภยกบตนเองและใหอภยกบผ อน ปลอยวาง

อารมณและความคดในเชงลบทตนเองกาลงปรงแตงและยดมนเอาไว

เมอเราปลอยวางภาพนรกออกไปจากใจ มนกเหมอนกบเราไดไปสวรรค คดอยากไดอะไรกไดอยางนน คนสวน

มากจงตองการไปสวรรคเพราะเขาอยากใหไดสมความปรารถนา แตมตนกยงมความหลงอยเชนกน จตทขน

สวรรคกยงเปนจตทมความลาเอยง เพราะจตยงเลอกทรกมกทชง ชอบแบบนแตเกลยดแบบนน จตยงยดมนถอ

มนในความดทเขาสราง จตยงมทฐมานะ จตยงละในการเปรยบเทยบไมได ทาใหจตไมยอมเปนกลาง ดงนน

พวกเทวดาหรอจตทขนสวรรคทงหลายกยงมการทะเลาะเบาะแวงกบพวกเดยวกน เพราะยงเปนจตทยดในถก

หรอผด จงทาใหจตเขาไมยอมปลอยวาง จตยงไมมความสามคคกบทกสงทกอยางหรอเปนกลางได เขาจะเอา

แตในสงทเขาชอบและหลกเลยงในสงทเขาไมชอบ คลนจตแบบนจงยงขาดความสมบรณ

ดงนนจงมมตทเปนอสระมากกวานรกและสวรรค มตนกคอมตนพพาน มตนพพานนกเกดขนจากคณภาพ

ของจตเชนกน เปนมตทไมมความโลภ โกรธ หลง เพราะจตใจมอสระจากความทกขทงปวง ดงนนในมตน

จงไมมใครเอาเรองกบใครเพราะจตใจของทกคนมความเปนกลาง ไมมการทะเลาะเบาะแวงเพราะจตไมยด

ในถกหรอผด แตอาศยปญญาทเกดจากความสงบและเลอกทาในสงทมประโยชน จตใจสามารถละใน

การเปรยบเทยบได ทาใหไมมใครสงกวาหรอตากวา ไมมใครรวยกวาหรอจนกวา ไมมใครมความสาคญมาก

กวาใคร ทกคนทมจตนพพานกเลยมแตความสข เพราะเปนความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข ความสขอนน

เกดจากภายในของจตใจ มความอมเอบ เบกบาน มความรก ความเมตตากรณาตอทกสง สามารถรกษาศลได

ไมทารายตนเองหรอผ อน เปนจตทมความสงบ เปนกลางและเฉลยวฉลาด มความสนกสนานอยกบปจจบน

เพราะจตสามารถมองเหนทกอยางจากมมกวาง ไมเปนจตใจทคบแคบแบบเลอกทรกมกทชง แตเปนจตทม

ความสมดลและมความสามคคกบทกอยาง ทาใหจตไมเครยดกบสงใดเพราะจตมความเปลงปลงและพอเพยง

อยในใจ จตไมยดในตวตน อารมณ ความคดและความเชอเพราะจตสามารถมองเหนในความหลงของตนเอง

ได ทาใหจตรแจงวาทฐมานะหรอตวตนสรางขนมาไดอยางไร ความคด อารมณและความเชอตางๆเกดขนมา

ไดอยางไร เมอจตไปเหนเบองหลงของสงพวกนกเลยทาใหจตหายหลงและหายของใจ ความกระจางของจตจง

http://www.meditationguide.org/thai

41

ทาใหใจมความเปนอสระ หลดพนออกจากความทกขทงปวง จตกเลยไมรสกขาดอะไรและกใชความสงบ สต

และปญญาไปทาประโยชน เปนจตทมแรงบนดาลใจและมความสรางสรรค มความเคารพในทกสงและ

เหนคณคาของทกอยางจากความเปนกลาง มตนพพานจงเปนมตทมแตความสขอยางแทจรง เพราะจตใจ

ของทกคนในมตนมคณภาพจตทบรบรณ

คาถาม: ถาเราตายหรอจตสละออกจากรางกายไปแลว กไมใชวาจตเราจะไปอยในมตนพพาน

คาตอบ: อนนขนอยกบคณภาพของจต เพราะทจรงแลวจตสามารถนพพานไดในปจจบนอยเสมอ เพยงแตวา

จตจะปลอยวางความเขาใจผดของตนเองไดหรอเปลา ถาจตปลอยวางได จตกจะรสกมความโลงโปรงใสเบา

สบายและไมเปนทกขกบสงใด แตถาจตยงปลอยวางไมเปน เรากฝกจตใจตนเองไปเรอยๆกบสภาวะในชวต

ประจาวน ดงนนการอยในโลกมนษยกเหมอนกบการทจตไดไปโรงเรยนเพอพฒนาคลนตนเองใหนพพานหรอ

เปนกลาง

หลงจากทจตเราสละออกจากรางไปแลว เรากไปอยในมตทมคณภาพเหมอนกบจตเรา เพราะจตเราเปนตว

สรางความเปนจรงใหกบตนเอง ดงนนจะนพพานหรอไมกขนอยกบประสทธภาพของจตเราซงเปนสงทเรา

กระทา ดงนนเรากตองรบผดชอบในการพฒนาจตใจของตนเองและเรากจะรเองวาเรานพพานหรอไม ดท

คณภาพและความกวางขวางของจต จตทนพพานจะไมมทกข มแตความสขอนแทจรงซงเปนความสขทไมม

เงอนไข มแตความรก ความเมตตากรณาและเตมไปดวยความสงบ มแตความเปนกลาง มสตและภมปญญาท

ทาใหจตเราตนออกจากความเขาใจผดและเปนอสระ จตจงมแตความชนบาน

คาถาม: ดงนนหลงจากทจตเราสละออกจากรางแลว แตจตยงไมนพพาน จตกตองเดนทางไปศกษาและ

พฒนาคลนจตตนเองใหกวางขน จนกวาจตจะเขาใจในทกสงทกอยาง

คาตอบ: ใช การเวยนวายตายเกดจงแคเปนสถานการณชวคราว เพอใหจตไดศกษาหาประสบการณความร

จากการทจตถกกระทบกบขอมลหรอคลนตางๆ ทกครงทจตสละออกจากรางกายทไมทางานแลว จตทออกไป

จากรางกจะรสกวาการทไปอยในรางมนษยนนเปนชวระยะเวลาเพยงแปบเดยว ดงนนการทจตไปอยในราง

มนษยมากมายหลายรอบกไมเปนปญหาสาหรบจต เพราะจตไดมโอกาสเรยนรและพฒนาคณภาพใจของตน

เองใหดยงขน ทาใหจตมความเปนกลาง มความสมดลและสามคคกบทกอยาง

คาถาม: ทาไมตอนทจตสละออกจากรางกายไปแลว ดเหมอนวาเราไปเปนคนหรอเลนอยในโลกมนษยแคเพยง

แปบเดยว แตตอนทจตเราอยในรางมนษย เราจะรสกวาเราอยในโลกนนานมาก ยงรางกายเรามความแก เราก

จะรสกวาชวตนมนยาวนานเสยจรง

http://www.meditationguide.org/thai

42

คาตอบ: อนนเปนเพราะวาชวงทจตอยในรางกายมนษย จตจะคดถงเรองเวลา จตสรางเวลาขนมาไดโดยมการ

เปรยบเทยบ ทกครงทจตเปรยบเทยบหรอมการวดขอมล ความสนและความยาวกจะเกดขนในความคด ทาให

จตไปยดในขอมลทมนสราง วาอนนยาวเทาไร สนเทาไร สงหรอกวางเทาไร ยาวนานหรอไมนาน ถาจตไม

เปรยบเทยบกไมมเวลา เวลาอนแทจรงกคอปจจบน แตจตใจทอยในโลกมนษยสรางเวลาสมมตขนมาเพอไวใช

ประกอบกจกรรมตางๆ เพราะถาเราไมมนาฬกา เรากไมสามารถนดหมายกนได เราจงตองใชเวลาสมมตทตง

ขน เพยงแตใหเรารวาในความเปนจรงนนมแตปจจบนและเรากอาศยอยในปจจบนไปเรอยๆ ทาใหเราไมหวง

และกงวล เราสามารถใชเวลาสมมตใหเปนประโยชนในการนดหมายและประกอบกจกรรมได แตไมเปนทกข

กบมน ทจรงแลวจตใจเราไมมความรสกแก ถงรางกายเราจะมอายมากเทาไร จตเรากไมรสกแกเพราะจตเปน

อนตตา เปนสงทไมมตวตน จตใจเราจะรสกเปนหนมเปนสาวอยตลอด แตรางกายเราแกเพราะวามความ

เปลยนแปลงในตวเซลลของราง แตเราตองอาศยการเปลยนแปลงของธรรมชาตเพอเราจะไดเรยนรในสง

ตางๆ เพราะถารางกายไมยอมเปลยนแปลงเรากตองเปนทารกอยตลอด ดงนนการเจรญเตบโตและความแก

ของรางกายจงเปนสงดสาหรบเรา

คาถาม: ทาไมจตไมกาหนดการใหรางตนเองหยดแก อยางเชนเจรญเตบโตไปถงวย 25 และหลงจากนนกม

หนาตาและรปรางเหมอนคนอาย 25 ไปเรอยๆ

คาตอบ: คณตองการใหรางกายเราเปนอมตะ ถารางกายเราเปนไดจรงและยงมความโลภ โกรธ หลงอยในใจ

จตเรากจะมความหาวและกาวราวมาก เพราะเราอาจจะคดวารางกายเราอยยงคงกระพน ทาใหเราเปนคนท

ไมยอมใครและจะมการทะเลาะเบาะแวงเกดมากขน จตจะมใจทแขงกระดางเพราะยดมนในความเปนหนม

เปนสาวของรางกาย ดงนนจตจงไมโปรแกรมใหรางกายเปนอยางนนเพราะจะทาใหมปญหาเกดมากขนกบชวต

ธรรมชาตจงสรางใหมความเปลยนแปลงไปเรอยๆในรางกายเพอใหจตไดรในวยตางๆ ทาใหจตรสกในความ

ชาลงของรางกาย เพอเตอนจตใจใหเยนลง แตกไมใชวาคนในวยชราจะมจตใจทมความสงบมากขน อนนขน

อยกบการฝกจตของแตละบคคล ผสงอายอาจจะมอารมณรอนใจอยเสมอถาเขายงไมยอมปลอยวางความคด

หรออารมณทแกวงไปมา เขายงตดอยในการใหไดดงใจตนเอง ยงเอาเรองและมอคต

คาถาม: ความแกชราจงเกดขนจากการเปลยนแปลงเทานนเองและกเปนธรรมชาตทชวยใหเราเหนในความ

แตกตาง

คาตอบ: ใชแลว แตถาเราฝกจตใจตนเองใหเบกบาน ทานอาหารทมประโยชน ออกกาลงกายอยเปนประจา ไม

มความเครยด สรางความสมดลใหกบจตและราง ถงรางกายเราจะแก เรากจะไมเปนทกขกบมน เราจะรสกม

ความสขเพราะเรายอมรบไดในความเปนจรง ไมรงเกยจความแกแตมความยนด ทาใหจตใจตนเองมความ

http://www.meditationguide.org/thai

43

กระฉบกระเฉง มไหวพรบเฉยบแหลมและรางกายของเรากจะดไมแกเทากบอาย

คาถาม: จตเราเดนทางไปไหนตอครบ หลงจากทจตสละออกจากรางกายทหมดสภาพ

คาตอบ: หลงจากนน จตเรากจะไปพบกบหนวยงานชวยเหลอจตวญญาณ อยางเชนไปพบกบจตวญญาณ

ญาตหรอครกของเราทเราคดวาเขาเสยไปแลว แตเขากยงมชวตอยในโลกวญญาณ หรอไปพบกบจตวญญาณ

ทเปนผแนะนา เขาจะพาเราเดนทางตอไปเพอเราจะไดไปพฒนาคลนจตใจของตนเองใหดยงขน

คาถาม: ถาเราไมยอมไปกบเขาละครบ

คาตอบ: อนนเราจะสรางปญหาใหกบตนเองมากถาเราไมยอมเดนทางตอ เหมอนกบเราไมยอมกาวหนา

แสดงวาจตยงมความกงวล มความหวงใยกบโลกมนษยและไมยอมไปไหน คนในโลกมนษยจะเรยกเราวา

“ผ” เหมอนพวกผเฝาสมบตหรอผเฝาบาน

คาถาม: เมอเราตกลงไปกบหนวยชวยเหลอวญญาณแลว เขาจะพาจตเราไปทไหนตอครบ

คาตอบ: อนนขนอยกบจตของแตละบคคล เพราะคณภาพจตของแตละบคคลจะไมเหมอนกน จตของบางคน

อาจจะมความทรดโทรมเพราะเขามความทกขมากในชวงทเปนมนษย ดงนนหนวยชวยเหลอจตวญญาณจะพา

จตผนนไปพกผอนและบาบดเสยกอน เพอใหจตทมความออนเพลยนนไดฟนฟและอยกบความสงบ

คาถาม: เขาตองไปพกผอนและบาบดนานเทาไรครบ

คาตอบ: มตนเปนมตทไมมเวลา ไมเหมอนกบโลกมนษย ดงนนเราพกผอนไปเรอยๆจนกวาเรารสกมความ

กระฉบกระเฉง รสกวาจตเรามพลงงานมากขนและเมอจตเรารสกรอฟน หนวยชวยเหลอจตวญญาณกจะพา

เราเดนทางตอไป

คาถาม: จตทกคนตองทาอยางนหรอครบ

คาตอบ: ไมจาเปนสาหรบทกจต ถาจตเรามพลงงานพอเพยง เรากสามารถเดนทางตอไปไดเลย ไมจาเปน

ตองพก

คาถาม: หลงจากนน จตไปไหนตอครบ

คาตอบ: หลงจากนนเราจะมการทบทวนเรองชวตของตนเอง ไปประเมนผลชวตทพงผานไปทเราใชในโลก

มนษย เพอใหรวาเราพฒนาจตใจของตนเองไปถงไหนแลว จตใจเรามความสมดลและมความเปนกลางหรอ

http://www.meditationguide.org/thai

44

ไม พบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองแลวหรอยง หรอวาจตยงแสวงหาอย จตยงมความลาเอยง

อยหรอเปลา มความโลภ โกรธ หลงอยหรอไม หรอวายงมความเครยด มความไมพอใจและยงละการเปรยบ

เทยบไมได ยงเปนจตทยดมนถอมน ยงยดในถกหรอผด ยงตดอยกบความคดและอารมณทตนเองปรงแตง

จงทาใหใจแกวงไปมา ทาใหจตขาดความสงบ สตและปญญา ไมมความอมเอบเบกบานในใจของตนเอง จตยง

มความคบแคบ ไมสามารถมความสามคคกบทกอยางได จงเปนจตทเลอกทรกมกทชง

ดงนนเราจะมหนวยชวยเหลอในการทบทวนและประเมนผล หนวยเหลานจะชวยคอยแนะนาใหเราเปนกลาง

หนวยเหลานเปนทาญาตของจตเรา เปนจตใจทกวางขวาง เพราะเขาสามารถมองเหนในมมกวาง จตเขาม

ความเปนกลางและนพพานอยเสมอ เขามความรกอนแทจรงตอเราและจะพยายามแนะแนวเพอใหเราเขาส

นพพาน จตเราจะไดมความสมบรณและมความสมดลกบทกสง หลงจากทเราทบทวนชวตของตนเองและ

ประเมนผลเสรจแลว เรากจะเลอกและตดสนใจวาจะไปไหนตอและพฒนาจตใจตนเองแบบไหนด

บทท 21

การทบทวนและประเมนผลของชวตตนเอง

การทจตวญญาณเรากลบไปทบทวนชวตทเพงผานไป กเหมอนกบเราไปดหนงชวตของตนเองตงแตเราเขาไป

อยในโลกมนษยและจนกระทงเราสละออกจากราง แตการทบทวนนจะมความละเอยด เพราะวาเราจะไดด

ชวตของเราจากมมคนอนดวย ทกอยางทเราเคยทากบผ อนเอาไว เรากจะไดสมผสกบความรสกของเขา

อยางเชน เราเคยไปทบตผใดหรอดาผใด เรากจะไดรบความรสกของผนน ทาใหเรารสกความเจบปวดหรอ

ความเครยดทเราทาตอเขา

คาถาม: ถาเราเคยทาแตสงทไมดเอาไว ชอบทาราย การทบทวนแบบนคอการลงโทษหรอครบ

คาตอบ: ไมใช การทบทวนไมใชการลงโทษแตเปนการสะทอนใหจตตนเองเหนในความเปนจรงวาตนเองทา

อะไรไปบาง เพอใหจตเหนคณภาพของจตใจตนเองและจะไดปรบปรงใหมความเปนกลาง จตจะไดเลกทาราย

ผ อนและตนเอง ทาใหเกดมความสามคคมากขนในใจ

จตเราจะมการทบทวนทกอยางกบชวต รวมทงความดทเราเคยทาเอาไวและสงทเราสรางประโยชน

คาถาม: ดงนนการทบทวนจงทาใหเราตระหนกถงความดและความไมดของตนเอง

คาตอบ: ใชแลว แตเราตองทบทวนจากมมกวาง เพราะถาเราทบทวนจากมมแคบของตนเองหรอแคใชความ

เชอและความคดของตน เรากจะมความลาเอยงในการทบทวน ทาใหเรามองไมเหนในความเปนจรงวา

คณภาพจตของเราเปนเชนไร

http://www.meditationguide.org/thai

45

หลงจากทเราทบทวนทกสงทกอยางตงแตเปนทารกจนถงตอนทสละออกจากรางกาย เรากจะนาความรนน

มาใชวาเราจะปรบปรงจตใจตนเองตอไปเชนไร อยางเชน จตเรายงมความโมโหโทโส เรากตองไปเลอก

สถานการณใหมเพอจะไดฝกจตตนเองใหหายโมโหและเยนลง หนวยชวยเหลอจตวญญาณกจะมคาแนะนา

สาหรบเรา แตเราจะตองตดสนใจเอาเองวาเราจะเดนทางไปไหนตอเพอใหจตเราไดพฒนาและพบกบ

ความสขอนแทจรงในใจของตนเอง ซงเปนความสขทไมมเงอนไข

คาถาม: ถาเราไมยอมไปละครบ ไมตองการเดนทางตอ คอไมตองการไปเวยนวายตายเกดหรอไปเรยนใน

มตโลกและสถานการณตางๆ

คาตอบ: เราเลอกแบบนนกได แตมนเปนการยบยงและไมยอมใหจตใจตนเองพฒนาเขาสนพพาน ถาเรา

เลอกแบบนน จตใจเรากจะรสกมความเบอหนาย เพราะจตไมยอมไปไหน ไมเดนทางตอ แสดงวาจตใจนน

ยงมความดอรนและไมยอมเปดลทางใหตนเองไดปรบปรง ไมอยากฝกจตใจใหมความสงบ สตและมปญญา

กวางขวางขน

คาถาม: ดงนนเราควรเดนทางตอเพอเปดโอกาสใหตนเองไดพบกบความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข และจตเรา

กจะสามารถพบความสขทไรพรมแดนไดเมอจตเราปลอยวางความโลภ โกรธ หลง ทาใหจตมใจทเปนกลาง ม

ความรกและความสามมคคกบทกสง มความเออเฟอเผอแผ สมดลและบรบรณ เปนจตทตน เบกบาน ไมม

ความเครยดและไมเปนทกขกบสงใด มความสงบและสตปญญาทเฉยบแหลม ไมหลงอยในความคดและ

อารมณของตน ไมยดในถกหรอผด แตเลอกทาในสงทเปนประโยชนตอสวนรวม

คาตอบ: ใชแลว ดงนนการเดนทางตอหรอการพฒนาจตใจตนเองจงมประโยชนสาหรบเรามากทเดยว

คาถาม: เราจะสามารถคดใหตนเองนพพานไดหรอเปลาครบ อยางเชน เราเอาความรทเราอานหรอคาแนะนา

มาทบทวนใหเราจาเอาไว

คาตอบ: ไมไดเพราะมนเปนแคทฤษฎ มนเปนธรรมะทองจา จตใจเรายงไมยอมปลอยวางไดจรง อยางเชน

เรามความเกลยดชงผใดผหนง ทาใหเราคดหรอเชอวาบคคลผนนเปนศตรของเรา เมอเราไดยนชอเขาหรอ

พบใบหนาเขา เรากยงรสกมอารมณหงดหงดและไมชอบคนนน แมเราจะเคยไดอานและมความจาวาเรา

ควรใหอภยกบศตร สงความรกและความเมตตาใหกบบคคลทเราไมชอบ จตใจเรากยงทาไมได เพราะจตยงม

ความยดมนถอมนในตวตน ยงยดในถกหรอผด ยงขาดความสงบในใจ ยงมการเพงโทษ จงทาใหจตไมยอม

ปลอยวางและใหอภยไมได

http://www.meditationguide.org/thai

46

ถาคนสามารถคดใหตนเองนพพานได เราคงเพยงแตแจกหนงสอธรรมะและทกคนกนพพานหลงจากทอาน

หนงสอเลมนน แตมนเปนไปไมไดเพราะวาจตยงไมมความเปนกลาง การคดจงไมสามารถทาใหจตใจเรา

สงบได เพราะตวคดมตวเปรยบเทยบผสมอยดวย ทาใหจตใจเราแกวง เกดอารมณชอบและไมชอบไปกบ

ความคด ดงนนเราตองอาศยการฝกฝนจตใจตนเองใหมความสงบ เบกบาน โลงสบายและละการเปรยบเทยบ

ใหไดเสยกอน จตเราจงจะไมแกวงและไมยดตดกบความคดหรออารมณ จตจงจะมความเปนกลางและไม

หวนไหวไปกบความทกข ทาใหจตใจเปนอสระจากความหลงและพบกบความสขอนแทจรงทมแตความสงบสข

อยางยงยน

คาถาม: ดงนนหลงจากทเราทบทวนชวตทเพงผานไปและไดรบบทเรยนตางๆจากชวต เรากเอาความรนน

ไปวางแผนใหกบชวตตอๆไป

คาตอบ: ใชแลว เพราะจตเราตายไมได มนเปนเพยงคลนพลงงานและเปนสงทไมมตวตน แตมนสามารถ

เรยนรอะไรไดจากประสบการณตางๆ และฝกตดสนใจใหดขนไปเรอยๆจนจตมความเปนกลาง

หนวยชวยเหลอจตวญญาณจะใหคาแนะนา แตจตเรากตองตดสนใจเอาเองวาจะไปเรยนทไหนตอ มตหรอโลก

โรงเรยนมเยอะแยะมากมาย การเลอกของเราจะขนอยกบคลนพลงงานหรอคณภาพของจตใจ จตเรามความ

ลาเอยงไปทางไหนบาง ทางโกรธ ทางโลภ หรอ ทางหลง ดงนนคลนจตเรากจะเลอกสถานการณททาทายเพอ

ใหเราไดไปพบกบสภาวะทเราตองปรบปรงจตใจตนเองใหเปนกลาง อยางเชน จตเราไปเลอกพอแมทจะไป

เกดดวย เลอกรางกายทเราจะใชเปนยานพาหนะ เลอกเปนเพศหญง เพศชายหรอเพศกระเทย เลอกอปสรรค

ตางๆเพอเราจะไดเรยนรและชนะอปสรรคนนดวยการพฒนาใจตนเองใหมความสงบ ใชความฉลาดทเกด

จากความเปนกลางไปแกปญหาและสรางประโยชนโดยไมมการเอาเปรยบ

คาถาม: ทาไมตองไปเลอกอปสรรคและสภาวะททาทายดวยครบ ทาไมไมเลอกเอาแบบชวตงายๆ อยางเชน

ไปเปนลกเศรษฐ มหนาตาดและมสขภาพทแขงแรง

คาตอบ: อนนขนอยกบปจจยหรอคณภาพของจตคณ คณจะไปเปนลกเศรษฐไดเมอคณมจตใจเปนเศรษฐ

คอชอบใหและมความเออเฟอเผอแผ แตถาคณมจตใจทตระหนถเหนยว จตคณกจะพาคณไปอยกบพอแมทม

ฐานะเปนเชนนน อนนไมใชการลงโทษ แตมนเปนการสะทอนของคณภาพจต ประสทธภาพของจตเปนเชนไร

มนกจะสะทอนใหเหนเปนเชนนน

การทเราไปเปนลกคนรวยกไมชวยใหเรานพพานไดเรวขน เพราะคนรวยกมความโกรธ โลภ หลงเหมอนคนทว

ไป ฐานะเพยงเปนสภาวะชวคราว คนรวยอาจจะมฐานะจนลงกไดและคนจนกมโอกาสทจะมฐานะรวยได

http://www.meditationguide.org/thai

47

เชนกน ดงนนปญหามไดเกยวของกบความจนหรอความรวย สงทสาคญคอการพฒนาจตใจตนเองใหหายจาก

ความโลภ โกรธ หลงเพอใหใจเรามความสมดลและมความสามคคกบทกอยาง จตเราจะไดเปนอสระจากความ

เขาใจผดและความเขาใจผดอนแรกกคอ “ตองใหฉนไดดงใจเสยกอนฉนจงจะมความสข แตถาฉนไมไดดงใจ

หรอสภาวะไมเปนไปตามอยางทฉนตองการ ฉนกตองเปนทกข” ความเชอหรอความยดมนถอมนในความ

ตองการ จงทาใหจตใจเราคบแคบและขาดความสงบ ทาใหจตบนไปกบสถานการณทตนเองไมชอบและกไป

เพงโทษในสงนน ทาใหจตใจเราบอดและมองไมเหนสาเหตอนแทจรง ไมยอมกลบมาดตวทสรางความคด

และตวทสรางอารมณในใจของตนเอง ยงไมสามารถทจะสงเกตใจตนเองไดจากความเปนกลาง ดงนนจต

จงหลงและจตของเรานเองทเปนตวกอความทกขใหกบตนเอง มใชตวอนไกล ดงนนเรากตองมาแกทตนเหต เรา

มาปลอยวางทจตใหใจเราเยนลง เมอเรามการปลอยวางอยเสมอ ถงเราจะไดดงใจหรอไมไดดงใจ จตเรา

กยงมความสข เพราะจตเราไมไปตงขอแมขนมาวาจะตองเปนอยางนนหรอจะตองเปนอยางนฉนถงจะมความ

สขได เพราะถาเราไปตงเงอนไขกจะทาใหความสขอนแทจรงหรอความเปนกลางเกดขนอยางยากลาบาก

และความทกขเกดขนไดงาย เพราะความไมเทยงและความเปลยนแปลงมอยเสมอ ทาใหจตใจไปรงเกยจ

กบความไมเทยงของชวตหรอความไมสมปราถนา แตถาเราไมรงเกยจสภาวะ สามารถปลอยวางความคด

และอารมณของตนเอง สามารถใหอภยผ อน สถานการณและใหอภยตนเองได จตเรากจะรสกเบาเและเยนลง

ทาใหมปญญาเกดขนจากความสงบ มองเหนความเปนจรงจากมมกวาง ไมถอสา ไมจาเปนทตองเอาชนะ

และกไมรสกเสยดาย ความเปนกลางจะทาใหจตเราตน สรางความสมดลและความสามคคใหกบสภาวะ

รางกายและจตใจเรา ทาใหเราพนทกขและพบกบความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข

คาถาม: ถาอยางนนอปสรรคตางๆหรอการทาทายของชวตกมประโยชนสาหรบเราหมด มนไมใชเปนปญหา

เพยงแตวาจตเราปรงแตงหรอสรางอารมณไมชอบขนมาในใจ จตเราจงรสกเปนทกขกบสถานการณ คอจต

อยากใหสภาวะเปนแบบนนแบบนแตมนกลบไมเปนไปตาม หรอ ไมตองการใหสภาวะเปนอยางนนอยางน

แตมนกลบเปนเสยอก กเลยทาใหจตเราไมไดดงใจ ทกครงทเราไมไดดงใจ เรากเลยรสกเปนทกข

คาตอบ: ใชแลว ดงนนเราตองไปแกทตนเหตดวยการปลอยวางอารมณของตน ถาเราไดดงใจ เรากมความสข

แตถาเราไมไดดงใจ เรากยงมความสขอยเชนเดม อนนคอความเปนกลาง จตไมแกวงขนลงไปกบสภาวะและ

ความเปนกลางกจะสรางความสมดลใหเกดขนเอง ทาใหคลนจตมความกวางขวางมากขน มความเขาใจ ม

ความสงบอยางมหาศาลและเตมไปดวยปญญา

คาถาม: ผมไดยนมาวาทกคนมกรรม กรรมอนนมนมาจากไหนครบ

http://www.meditationguide.org/thai

48

คาตอบ: กรรมแปลวา “การกระทา” ดงนนการกระทากเกดขนจากจต จตตดสนใจและเลอกทาในสงใด การ

กระทาในสงนนกเลยทาใหเกดผล ดงนนเราควรพฒนาจตตนเองเพอจะไดตดสนใจใหดขน ทาใหเราหาย

หลงและหลดพนออกจากความทกขทงปวง เมอเราฝกปลอยวางจตตนเองใหมความสงบและมความกระจาง

มากขน การกระทาของเรากจะดขนไปเรอยๆ เพราะจตเราฉลาดขนและมความเปนกลางมากขน กลายเปนจต

ทไมยดมนถอมน เปนจตทมอสระไรพรมแดน คอจตยงทาความดตอทกสงแตไมยดในความดของตนเอง

ทาใหจตไมตดกบบญและบาบ แตจตสามารถรกษาศลได ไมทารายผ อนหรอตนเอง เพราะจตมความสามคค

เปนหนง จตมความเขาใจในทกสง เพราะถาเราไปทารายผ อนกเหมอนกบเราทารายตนเอง

คาถาม: คอเรากยงทาบญหรอทาความดและสรางประโยชนไปเรอยๆ แตมไดหวงผลตอบแทน

คาตอบ: ใชแลว แตในเมอเราทาด ผลดกจะตามมาเอง เพราะมนเปนกฎของธรรมชาต มนเปนการสะทอน

ใหเราเหน

คาถาม: แตบางคนกคดวา การทาไมดกยงไดด อยางเชนมคนขายของมนเมาหรอยาเสพตด ทาใหผขายรารวย

จากการคาขายสงพวกนน

คาตอบ: อนนเกดจากความเขาใจผด เขาคดวาความรารวยหรอการมอานาจคอสงด ทาใหจตเขามความ

ลาเอยงและพยายามเอาเปรยบคนอนเพอใหเขามความมงคง เขาคดวายงรวยยงด ยงมความสขมากขน แตมน

มไดเปนอยางทเขาคดเพราะวาคนรวยกยงมความโลภ โกรธ หลงอยเชนเดม ดงนนความสขหรอความด

มไดขนอยกบจานวนเงนหรออานาจ ถามนเปนอยางนนจรง คนรวยกคงนพพานกนทงโลก แตคนรวยทวไป

กยงมปญหาทะเลาะเบาะแวง เรามาดพวกนกการเมองเปนตวอยาง คนพวกนเขามเงนแตเขากทะเลาะกน

อยางไมเลกลา ตางคนตางพยายามจะเอาชนะกนเพราะความยดมนในทฐมานะมมากจนเหลอลน ไมมใคร

ตองการความเปนกลางอยางแทจรง พดแตปากวาใหมความสามคคตอกน แตจตเขาทาไมไดเพราะจตเขา

ยงไมมความสงบในใจ จตเขายงแกวงไปมา ยดตดกบอารมณและความคดของตนเอง ตราบใดทจตเขา

ยงเปนเชนนน เขากจะมความลาเอยงและเขาขางตนเองอยเสมอเพราะใจเขาไมยอมปลอยวางในความยดมน

ถอมน การยดในถกหรอผดจงทาใหจตไมสามารถเปนกลางได

คาถาม: ดงนนความดจงหมายถงความเปนกลางหรอการปลอยวาง ถาเราไมยดและใหอภยตอกนได การ

ทะเลาะเบาะแวงกจะเบาลงไปเองและความสามคคกจะเกดขนเพราะมการเหนอกเหนใจตอทกฝาย ไมแบงเปน

พรรคเปนพวกและมการปรองดองเกดขนเมอจตของแตละบคคลมความสงบอยภายใน

คาตอบ: ใชแลวและเราจะสามารถปรองดองกบผ อนไดเมอจตเราไมตองการเอาเปรยบหรอชนะผใด แตเลอก

http://www.meditationguide.org/thai

49

ทาในสงทเกอกลตอสวนรวมและอาศยปญญาทเกดขนจากความเปนกลาง ดงนนจตทฉลาดจะไมเลอกอาชพ

ทเอารดเอาเปรยบหรอทารายผ อน แตเลอกอาชพทสรางคณประโยชน

คาถาม: ผมมความสงสยในการกระทาของแตละบคคล ทาไมบางคนจงเลอกไปเกดเปนคนพการทางกาย ม

สขภาพทไมด หรอพการทางสมอง สถานการณพวกนจะชวยใหเขาพฒนาจตใจไดอยางไรครบ

คาตอบ: คนทวไปอาจจะคดวาสภาวะอยางนเปนสถานการณทไมด แตทจรงแลวมนดสาหรบจตผนนเพราะ

เขาเปนคนเลอกสภาวะของเขากอนทเขาจะเขามาอยในรางมนษย จตเปนตวสรางรางกายทเขาเลอก

เพราะมนเปนการทาทายและอปสรรค ทาใหเขาไดเรยนรและมประสบการณ ซงเขาไมสามารถหลกเหลยงได

เมอเขาตองอยในสภาพเชนนน ทาใหจตเขายอมรบในความเปนจรงทรางกายหรอสมองไมมความสมบรณ

เมอใจเขายอมรบไดและจตมความเปนกลาง ยนดกบความพการของตน เขากจะไมเปนทกขและอกอยางหนง

มนเปนการสอนคนรอบขาง คนทดแลคนพการกตองทาใจไปดวย บทเรยนทคนพการและคนดแลไดรบกคอ

1. ทาใหจตใจเยนลง มความเปนกลางมากขน

2. ยอมรบในความเปนจรง เหนคณคาและประโยชนของอปสรรค

3. ถาจตใจละในการเปรยบเทยบได เขากจะเหนวาสงพวกนมไดเปนความลาบากและสามารถมความสข

กบสภาวะเพราะใจเขายอมรบได ทาใหจตตนเองสวางและรวาความสขอนแทจรงนนเกดขนอยภายในใจ มได

เปนเพราะสถานการณ ถาไดดงใจกมความสข แตถาไมไดดงใจกยงมความสขอยเชนเดม จตทตนออกจาก

ความเขาใจผดและเปนอสระจะพบกบความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข เพราะจตใจเขามความอมเอบ เบกบาน

และสมบรณอยภายใน มความพอใจกบปจจบน ทาใหเขาไมรสกขาดอะไรและกไมเปนทกขกบสงใด แตเปนจต

ทมแรงบนดาลใจและมความสรางสรรค

ขอแนะนาใหผอานไปดในอนเทอรเนท ไปดคนพการทนาทงมากและสรางแรงบนดาลใจใหชาวโลก เขาชอ Nick

Vujicic ชาวออสเตรเลย เกดมาไมมแขนทงสองขาง มขาสนๆขางเดยวทมนวโปงสองนวเทานน แตคณภาพจต

ของเขาดมาก เขาไมเปนทกขกบความพการของเขาและใชชวตอยางปกต แตงงานมภรรยาและลก ปจจบนเปน

นกสรางแรงบนดาลใจทเดนรอบโลก เพอพดกบเดกวยรนทมความคบของใจกบชวตตนเอง

คาถาม: ดงนนจตทกคนกมการวางแผนกอนทเขาจะเขามาอยในโลกมนษย เลอกการทาทายและอปสรรค

ตางๆ

คาตอบ: ใชแลว เราเลอกพอแมและพนองทเราจะมาอยดวย เราเลอกรางกายตนเอง สถานการณและ

สงกดขวางเพอใหใจมความกลาหาญ เกดมแรงบนดาลใจ ทาใหเราชนะความลาบากนนไดดวยการใช

http://www.meditationguide.org/thai

50

ความสงบ สตและปญญา เปดโอกาสใหใจตนเองไดพฒนา ขยายจตใหกวางขวางและพบกบความสขอน

แทจรงเมอจตใจเราเยนและใหอภยกบทกสงทกอยางได ไมเอาเรองกบผใด มแตความรก ความเมตตากรณา

กบเพอนรวมโลก

คาถาม: ถงแมวาชวตจะมความลาบากหรอมความผดพลาดมากเทาไร เรากอาศยสภาวะเหลานเพอเราจะได

เรยนรและเจรญสต ทาใหเราไดฝกปลอยวางและมความเปนกลางตอทกสง

คาตอบ: ใชแลวและจตเรากจะมความฉลาด มความสงบ ทาใหเราเปลยนแปลงในการมองโลก เปลยนแปลง

ในการคดและมองเหนทกอยางจากมมกวาง ไมมความขดแยงในจตใจของตนเอง เมอจตมความเปนกลางตอ

ทกสง จตกจะมแตความสข ไมจาเปนทจะตองไดดงใจหรอไมไดดงใจ

คาถาม: ถาอยางนนในโลกเรากไมมปญหา ถาทกคนสามารถมจตทเปนกลางได

คาตอบ: ใชแลว แตทในโลกมนษยมปญหากเพราะวาจตคนมความลาเอยง ทาใหจตเขาขางตนเอง ตดอยใน

ความคดและอารมณทแกวงขนลง ทาใหเกดมความเชอทไมเหมอนกนและตางคนตางยดในถกหรอผด ฝายฉน

ถกและฝายเธอผด ทาใหมการขดแยง ทาใหมนษยแบงเปนพรรคเปนพวก ทาใหเกดสงครามทางใจและกาย

ความลาเอยงจงทาใหจตหลงและทาใหจตไมมความพอใจกบชวต ความเขาใจผดจงทาใหจตปรงแตงอารมณ

ทกขขนมาในใจและไปเพงโทษสถานการณ สงของ ผ อน หรอเพงโทษตนเองวาสงนนทาใหฉนเปนทกข แตท

จรงแลวเราสามารถปรองดองกบสถานการณไดถาจตใจเรามความสงบและมความสามคคอยภายใน แตถา

จตเรารงเกยจสภาวะ จตเรากจะสรางอารมณในเชงลบโตกบสถานการณ ทาใหเราเปนทกขอกตอไป

คาถาม: แตถาสภาวะนนเปนอนตราย เราจะปรองดองกบมนไดอยางไรครบ

คาตอบ: เราสามารถทาไดเมอจตเรามความเปนกลางและนาปญญาทเกดจากความสงบนนไปแกในสภาวะ

ดงนนการฝกใจตนเองใหมความสงบและเยนสบายจะชวยใหเราไมเครยดกบสถานการณ ทาใหมความฉลาด

เกดขนและเหนชดแจงวาสภาวะทเปนอนตรายนเกดขนไดอยางไร เมอเราเหนสาเหต เรากจะรจกวธแกและ

กไมเพงโทษในสงใด ทาใหเรารวาอะไรสมควรทา หรอไมสมควรทา อยางเชน มคนมาชวนใหเราไปทะเลาะ

ถกเถยงหรอไปตอสกบคนอน เรากตองมความสงบพอทจะเตอนตนเองวาอนนนเปนสงทไมสมควรและไมได

ประโยชนอะไร เราจงไมหลงและกไมทา หรอวามอนธพาลมากอกวนเรา เรากตองมความสงบและฉลาดพอ

เพอรจกหลกเลยงและไมไปปะทะกบเขา ทาใหเราสามารถรกษาความปลอดภยใหกบตนเองได

ถาจตเรามความสงบและมความกวางขวางพอ เรากจะมองเหนสาเหตวาทาไมสภาวะพวกนจงเขามาหาเรา

http://www.meditationguide.org/thai

51

จตใจเราเหมอนกบเปนแมเหลก จตใจเราเปนตวดงดดสถานการณพวกน ทงอารมณบวกและอารมณลบ ทง

ความคดและความเชอตางๆทเรามอยในจตใจจะเปนตวดงดดสภาวะพวกนเขามาหาตนเอง ดงนนเราตอง

ไปแกทเหต แกทคณภาพจตของตน เพราะถาจตใจเราเยน มความสงบ สตและปญญา คณภาพทเปนเชน

นกจะดงดดสงอะไรดๆเขามาหาเรา แตถาจตเรามความโลภ โกรธ หลง จตกจะดงดดความวนวายมาใสตนเอง

จตเปรยบเสมอนเครองฉายหนง เวลาเราไปดหนงในโรงภาพยนตร เรากสนใจดแตทจอแสดงภาพ เราไมสนใจ

และหนกลบไปมองดเครองฉายทอยขางหลง ตวทสงคลนแสง สและเสยงใหเราไดสมผส แตเราไปสนใจในเรอง

บนจอภาพ ทาใหเราหลงไปกบเรองภาพยนตรทเครองกาลงฉาย จตเรากเลยปรงแตงอารมณและความคด

ตางๆไปกบสงทจตไดยนและเหนบนจอหนง ชวตคนกเปนเชนนเหมอนกน เพราะคนสวนมากไมยอมกลบมา

ดทจตใจตนเองวามนสรางความคด อารมณและความเชอขนมาไดอยางไร ทาใหเราหลงและคดวาพวกสงภาย

นอกนนเปนเหตและกจะพยายามไปแกสถานการณภายนอกเพอใหถกใจหรอใหไดดงใจตนเอง บางครงกทาได

บางครงกทาไมได เพราะสภาวะมนไมเทยงและมความเปลยนแปลงอยเสมอ จตใจเราจงแกวงไปกบ

สถานการณ มความทกขบางและสขบาง แตหาความสขอนแทจรงไมไดเพราะใจยงไมมความสงบอยภายใน

และไมเยนพอ

ดงนนถาเรามาแกทคณภาพจตของตนเอง ชวตเรากจะดขนทนทเพราะเราไมหลงไปกบสภาวะ เราอยกบ

สถานการณได ศกษามนไดและใหความรก ความเมตตากรณาตอทกสง สรางความสมดลและความสามคค

ตอกบทกอยาง ชวตเรากจะมแตความสข มแรงบนดาลใจและมปญญาทสรางสรรค

บทท 22

มนษยนพพานและมตใหม

เมอมนษยมววฒนาการและพฒนาจตใจตนเองอยเปนประจา จตกจะตนออกจากความโกรธ โลภ หลงและทา

ใหกลายเปนมนษยรนใหม มนษยทไมมอคตตอกนและมแตความสามคค ทาใหสงคมแบบใหมเกดขน เปน

อารยธรรมทไมมการทะเลาะเบาะแวง เพราะมนษยพวกนไมมอารมณในเชงลบ จตใจมแตความเบกบานและ

ไมเปนทกขกบสงใด มจตใจทสงบและเตมไปดวยความฉลาดทสามารถรกษาศลได ไมทารายตนเองหรอผ อน

เพราะการทารายหรอเอาเปรยบผ อนกคอการทารายและเอาเปรยบตนเอง ดงนนจตทตนจะไมทาและเลอกทา

ในสงทมประโยชนตอสวนรวม สงคมใหมนจะไมมการแขงขนแกงแยงชงดกน แตเปนสงคมทแบงปนและมการ

เออเฟอเผอแผใหกบทกคน เปนสงคมทไมมกฎหมาย ไมจาเปนตองไปบงคบเขาใหแบงปนเพราะทกคนม

คณภาพจตทด ดงนนเขาจงสมครใจทาเอาเอง เขาชอบชวยเหลอทกคน เพราะการชวยเหลอทาใหเขาม

http://www.meditationguide.org/thai

52

ความสข เขาใชความสงบ สตและปญญาไปสรางสรรค ทาใหเกดมเทคโนโลยใหมททาใหการใชชวตงายขน ไม

มความขาดแคลนในอาหารและทอยอาศย เปนมนษยทมความสมบรณในรางกายและจตใจ ตวเราจะรสก

ไมหนกและมความคลองแคลววองไว รางกายเราจะไมปวย หรอถาความไมสมดลเกดขนในราง จตกจะรวธ

ปรบดวยการใชความสงบในใจไปปรบธาตรางกายหรอทานอาหาร(พลงงาน)ทาใหมความสมดลเกดขน

ในเมอจตมคณภาพดและไมเครยดกบสงใด ไมสรางอารมณในเชงลบ รจกปลอยวางและใหอภย มแต

ความเบกบาน ความรก ความเมตตากรณาตอทกสง จตกเลยไมปวยและไมรสกหงดหงดกบชวต แตเปน

จตทมความเปนกลางและมแรงบนดาลใจอยเสมอ ทาใหจตชอบสรางประโยชนใหกบสงคม

คาถาม: คงอกนานหรอเปลาครบ สงคมเราถงจะมมนษยรนใหมแบบน

คาตอบ: มนไมนานอยางทเราคด เพราะทจรงแลวเวลาไมมจรง เวลาเพยงเปนสงสมมตทจตเราสรางขน เวลา

อนแทจรงกคอปจจบน ดงนนเราสามารถนพพานไดในปจจบน เพยงแตจตเราคดตดอยกบเรองเวลา มการ

เปรยบเทยบ จงดเหมอนวามนนานแสนนาน อนนเปนเพราะความเขาใจผด ถาเราฝกจตใหอยกบปจจบน

และมความเปนกลางอยเรอยๆ มนกจะไมรสกนาน เพราะทกอยางเกดขนในปจจบน

มนษยรนใหมเหลานเรมมมากขนแลวในสงคม เพราะมคนสนใจและฝกฝนพฒนาจตใจตนเองใหหายจาก

ความโลภ โกรธ หลง ดงนนสงคมแบบใหมจะสามารถเกดขนไดในไมชา

คาถาม: ถาเชนนนสมคมแบบใหมกไมจาเปนทจะตองมกฎหมาย ทหาร ตารวจ หรอ มคนคอยควบคม

เพราะวาไมมใครทารายกน เอาเปรยบกนและกไมมการบกรก

คาตอบ: ใชแลว เพราะมนษยรนใหมมจตใจทเปนกลางและมความฉลาดทเกดขนจากความสงบภายใน ทาให

เขามองเหนทกคนในโลกเปนพนองของเขา เปนจตทไมเลอกทรกมกทชง ไมแบงเปนพรรคเปนพวก แตมความ

เหนอกเหนใจตอกบทกคน ประชาชนรนใหมจะรวมมอกนสรางประโยชนใหกบทกฝาย ทาใหทกคนมฐานะ

คลายคลงกน มความรวยและความสบายเทาๆกน

คาถาม: แตกไมใชระบบคอมมวนสตหรอสงคมนยม

คาตอบ: ไมใชระบบพวกนน สงทเกดขนจะเปนสงใหมในโลกมนษยใบใหม จะเปนมตใหมทไมเหมอนเดม

เพราะวาจตมนษยตนออกจากความโกรธ โลภ หลง ทาใหจตมความเปนกลางและดแลพฤตกรรมของตนเองได

ไมจาเปนทตองมระบบมาควบคม เพราะจตใจทฉลาดและมความสงบสามารถเตอนตนเองได จตจงไมทา

รายหรอเอาเปรยบผใด แตสนใจในการสรางสรรคใหทกอยางมประโยชน มความสามคคและมความสมดลกบ

http://www.meditationguide.org/thai

53

ธรรมชาต

คาถาม: แสดงวาเปนมนษยทมจตใจสมบรณแบบ

คาตอบ: ใชแลว

คาถาม: มตใหมและโลกใบใหมหมายถงอะไรครบ

คาตอบ: ตอนนเราอยในมตท 3 หมายถงวาทกอยางในโลกเรามความสง กวางและยาว บางคนกเขาใจวาเปน

มตท 4 เพราะวามความสง กวาง ยาวและมเวลาอกดวย ดงนนในเมอมนษยหายจากความโกรธ โลภ หลง

มตใหมหรอมตท 5 กจะเกดขน ทาใหกลายเปนโลกใบใหมและกมมนษยรนใหมทมแตความสขเพราะจตใจ

เขามความเปนกลางตอทกสง ความสขอนนเกดขนจากความอมเอบของจตภายใน ทาใหเขาไมรสกขาด

อะไร จตใจจงมแตความสงบ สตและปญญา ทาใหเขาไมมทกขและเขากนาความฉลาดทเกดขนจากความ

แจมแจงในใจไปสรางประโยชนตอสงคม

คาถาม: โลกใบใหมจงเปนโลกทเตมไปดวยมนษยทมจตใจนพพานหรอเปนจตทตน

คาตอบ: ใชแลว เปนโลกทมแตความสามคคเพราะทกคนมงมนในการพฒนาจตใจของตนเอง ทกคนสนใจใน

ความเปนกลาง ไมยดมนในทฐมานะของตน ไมมการเหนแกตว ไมมความลาเอยง ทาใหไมมการทะเลาะเบาะ

แวงและสนใจแตในการสรางความสมดล เขาจะพยายามทาใหดทสดเพอสวนรวมและมผลดตอทกคน ไมมการ

แบงเปนพรรคเปนพวก

คาถาม: ทกคนจะคดเหมอนกนหมดหรอครบในโลกใบใหมน

คาตอบ: ไมใช ทกคนกยงมความคดทแตกตางกนและแตละคนกยงเปนตวของตวเอง เพยงแตวาจตใจเขาม

ความเปนกลางและไมมอคต จงทาใหเขาพจารณาทกอยางจากความเปนกลางได จตอาศยความสงบทมความ

รก ความเมตตากรณาไปใชในการตดสนใจ ไมมการลงโทษกน มไดตดสนใจจากอารมณชอบหรอไมชอบ

แตมองเหนประโยชนตอสวนรวม ดงนนถาผใดเสนอคาแนะนาทดทสด ทชวยใหเกดมความสมดลกบธรรมชาต

กลมชนกจะเลอกทาในสงนนเพราะมผลดตอทกฝาย

คาถาม: แสดงวามนษยรนใหมจะมใจทไมเอนเอยง ไมโกรธเคอง ไมเอาเรอง ไมเพงโทษและไมจบผดจบถก

คาตอบ: เขาไมทาเชนนนเพราะจตใจเขามแตความเบกบาน ไมยดในผดหรอถกและเลอกทาแตในสงทสราง

ดลยภาพ

http://www.meditationguide.org/thai

54

คาถาม: ผมคดวามนคงยากทมนษยทกคนจะมจตใจเปนกลางแบบน เพราะจตของคนทวไปจะมความ

ลาเอยง เขาจะเลอกแตในสงทเขาชอบและพยายามหลกเลยงในสงทเขาไมชอบ ดงนนคนทวไปจงไมชอบ

ในความเปนกลาง เขาคดวาการเลอกทรกมกทชงเปนสงดสาหรบเขา เพราะถาเขาไดในสงทเขาชอบ เขากจะ

มความสข แตถาไมไดดงใจ เขากจะรสกเปนทกข ดงนนคนทวไปจงพยายามแบงเปนพรรคเปนพวก ไปอยใน

กลมทเขาชอบและหลกเลยงหรอตอสกบกลมทเขาไมชอบ เหมอนกบพวกเสอแดงและเสอเหลอง บคคลใน

สองกลมนไมตองการความเปนกลาง แตเขาตองการเอาชยชนะเพราะวาตางคนตางยดในถกหรอผด ทาใหเขา

มการเพงโทษใสกนและไมสามารถรกฝายตรงขาม หรอมความปรองดองอนแทจรงเกดขนได

คาตอบ: อาจจะดเหมอนยาก แตกไมยากเมอมคนปฏบตและสนใจในความสงบภายใน ปลอยวางใหจตตนเอง

เปนกลาง ทาใหความสามคคเกดขนภายในจตเสยกอน ปลอยวางความโกรธ โลภ หลงใหไดเสยกอน เมอจตใจ

ภายในของเราไมแตกแยก เรากจะเขากบภายนอกได ดงนนโลกใบนกจะแบงออกเปนสองมต บคคลทยงไม

ปลอยวางความเขาใจผดกจะอยในมตท 3 ตอไป เขายงตองการตอส แขงขน แกงแยงชงดกน ยงแบงเปนพรรค

เปนพวก ลงมตกนไมได ยงมการยดมนถอมนในทฐมานะของตน ยงละในการเปรยบเทยบไมได จงทาใหจตยด

ในฐานะ ตาแหนงและอานาจ คดวาตนเองใหญกวาหรอมความสาคญมากกวาผ อน บางคนกคดวาตนเองดอย

กวาผ อน ทาใหจตใจเขาไมมความเปนกลาง ไมพอใจ เขายงยดในถกหรอผด ดงนนเขากจะมการเพงโทษ ทะ

เลาเบาะแวง จตใจเขายงสรางอารมณเครยด เพราะตางคนตางยดในความคดและอารมณทตนเองปรงแตง ทา

ใหจตเขามความลาเอยงและไมมความสงบ คดแตจะแกภายนอกใหถกใจตนเอง จะเอาใหไดดงใจ ดงนนบคคล

พวกนจงอยในมตท 3 ตอไปเพราะคณภาพจตของเขาเปนเชนนน

แตกมบคคลอกพวกหนงทเขาสนใจในความสงบภายใน เขาสามารถสงเกตจตใจตนเองไดจากความสงบทเปน

กลาง ทาใหเขารวาความคด อารมณและความเชอตางๆเกดขนมาไดอยางไร เมอเขารทน เขาจงไมหลงไปกบ

ความคด อารมณและความยดมนถอมน ทาใหเขาพจารณาสงพวกนไดจากความเปนกลาง ละในการเปรยบ

เทยบได จตใจเขาจงไมแกวงและรสกโลงเยนสบายเพราะจตเขาไมปรงแตงอารมณในเชงลบ ไมรงเกยจความ

ไมเทยง ยอมรบในความเปนจรงไดและกเรยนรกบสภาวะตางๆจากความเปนกลาง ทาใหจตใจเขามความ

ฉลาดขนไปเรอยๆ จตเขาเลยตนออกจากความทกขทงปวง กลายเปนจตใจทมแตความสงบสดชนและม

ความเบกบานอยเสมอ เมอคณภาพจตเปนเชนน เขากเลยไมมการทะเลาะเบาะแวงและมแตความสามคค

ตอทกสง ทาใหมสงคมใหมและมตใหมเกดขน กลายเปนสงคมทมแตความสข

คาถาม: ถาจตเรานพพานแลว เราจะไมตายออกจากรางกายหรอครบ

http://www.meditationguide.org/thai

55

คาตอบ: ไมไดตายออกจากราง อยางเชน พระพทธเจามจตนพพานตอนอาย 35 ป ทานกยงมชวตอยตอ

เพยงแตจตทานไมเปนทกขและมแตความสขเพราะจตใจมความเปนกลางตอทกอยาง

คาถาม: ผมยงงงวาโลกเราจะแยกออกเปนสองมตไดอยางไร คอผมรวาผมอยในมตท 3 ในขณะน แตมตใหม

ทมมนษยรนใหม มนจะเกดขนไดอยางไรครบ มนจะแยกออกเปนโลก 2 ใบหรอครบ

คาตอบ: ใช มตจะแยกออกจากกนเพราะคลนของคณภาพจตไมเหมอนกน คลนจตในมตท 3 ยงมความ

ลาเอยงจงเปนคลนทหนกกวา คลนจตในมตใหมหรอมตท 5 จะเบากวาเพราะจตมความเปนกลาง ดงนน

บคคลทอยในมตใหมจะสรางความสนตสขและความเจรญใหกบสงคมไดงาย เพราะจตใจของบคคลพวกน

ไมมความขดแยง มแตความสามคคและรวมมอกนสรางความสะดวกสบายใหกบทกฝาย ดงนนโลกใบใหมจะม

ความเจรญกาวหนามากเพราะจตของทกคนมประสทธภาพ

คาถาม: มนษยรนใหมจะมรางกายทแตกตางไปจากมนษยรนเดมหรอเปลาครบ

คาตอบ: มนษยรนใหมจะมรางทเบากวาเพราะจตเขาเบา เขาจะกนและนอนนอยลงแตมพลงเยอะขน อนน

เปนเพราะวารางกายเขามความสมดลมากขน เพราะคลนจตของเขาจะหมนไวขน ไมเหมอนกบคลนจตทอยใน

มตท 3 คลนจตนนจะหมนชากวา เมอคลนหมนไวขนและจตมแตความเบกบานอยในปจจบน รางกายเขากจะ

มความสมบรณเพราะเขารจกในการดแลใหรางกายมความสมดล

คาถาม: มนษยรนใหมพวกนกยงมสงคม ครอบครว เศรษฐกจ การปกครอง การศกษา ศาสนาและการเมองอย

หรอเปลาครบ

คาตอบ: สงคมของมนษยรนใหมจะไมเหมอนกบมนษยทอยในมตท 3 เพราะวาจตใจเขามความเปนกลางตอ

ทกสง จงเปนสงคมทไมมการเอาเปรยบและกไมมการแขงขน เปนสงคมทมการแบงปนเพราะทกคนรกเพอน

มนษยดวยกน ไมแบงเปนพรรคเปนพวกหรอมระดบชนวรรณะ เขาคดวาทกคนในโลกเปนครอบครวอนเดยวกน

ดงนนทกคนจงมการเออเฟอเผอแผและมความเคารพตอกน ใหความเปนอสระสาหรบทกคนและกไมคดวา

ตนเองเหนอกวาหรอดอยกวาผ อน เพราะจตเขาละความเปรยบเทยบได ดงนนในสงคมเขาจะไมมใครมฐานะ

หรอยศศกดทสงกวาใคร งานหรอหนาทตางๆจะเปนการชวยเหลอกน แตไมใชเปนการปกครองหรอบงคบให

อยใตอานาจหรอกฎหมาย เพราะถาทาอยางนนกจะทาใหประชาชนขาดความเปนอสระและขาดความคดสราง

สรรค

เมอจตใจทกคนมประสทธภาพทดกเลยไมมใครทารายกน ดงนนจงไมจาเปนทจะตองมตารวจหรอทหารคอย

http://www.meditationguide.org/thai

56

ดแลเพราะทกคนสามารถดแลจตใจตนเองและรกษาศลได เพราะเขามความเขาใจวา ถาเราทารายคนอนก

เหมอนกบเราทารายตนเอง ดงนนเขาจงคดในการสรางประโยชน ถาเราสรางผลกาไรใหกบผ อนกเหมอนกบเรา

สรางผลประโยชนใหกบตนเอง ทาใหทกฝายมความสข สงคมเขาจงมแตคนชวยเหลอกน

คาถาม: เปนสงคมทสมบรณมากและเขาทาไดอยางไรครบททาใหทกคนมฐานะเทาเทยมกน

คาตอบ: มนษยรนใหมจะมความรเกยวกบพลงงานของธรรมชาตมากขน ความสงบและความกวางขวาง

ของจตใจจะทาใหเขาคนพบเทคโนโลยแบบใหมซงเปนของฟรทมอยในธรรมชาตทวไป ทาใหเขาสามารถสราง

เครองจายพลงงานฟรทสามารถวงไดชวนรนดร ทาใหประชาชนไมตองเสยเงนซอพลงงาน ดงนนทกคนมไฟฟา

ใชฟรและกนาเทคโนโลยแบบใหมนมาสรางในสงตางๆเพออานวยความสะดวกใหกบชวต เมอทกคนกนนอยลง

ไมจาเปนตองนอนมากและรางกายมความสมบรณ การใชชวตกเลยงายขน ทาใหเขาเลอกทากจกรรมทม

ประโยชนและมความสขทสงสด สรางความสมดลและความสามคคใหกบสงคมและธรรมชาต

คาถาม: สงคมของเขาไมตองใชเงนหรอครบ

คาตอบ: เมอเขาคนพบพลงงานฟรกจะทาใหการผลตสงตางๆถกลง การใชเงนในสงคมกจะเรมหายไปเพราะ

เทคโนโลยใหมๆ ทเกดขนจะทาใหสรางอะไรไดงาย ไมตองใชแรงงานคนมาก ทาใหประชาชนใชชวตอยกบ

ธรรมชาตมากขน มความสขกบชวตทเรยบงาย ทาใหเขาใชชวตแบบสรางสรรคเพราะเขาไมตองหวงในการทา

มาหากน เพราะทกคนมอาหารฟร ทอยอาศยฟร มเครองอานวยความสะดวกใหใชสอยทวถงกน ไมมใครขาด

อปกรณ

คาถาม: ถาสงคมเขาไมมอะไรขาดเหลอและมแตความพรอมบรบรณไปหมด เขากยงจะทางานหรอพฒนา

จตใจตนเองตอไปหรอครบ

คาตอบ: ทกคนกยงทางานและสมครใจในการทางานของเขา เพราะวาการทางานคอการชวยเหลอซงกนและ

กน เขามไดทางานเพอเหนแกตวหรอตองการใหฐานะตนเองดขน เพราะทกคนมทกสงทกอยางครบถวน ดงนน

จงไมจาเปนทตองแขงขน เขาทางานเพราะวามนสนกทไดรวมมอกบคนอนและมความรนเรงในการรวมใจ

พฒนา ในเมอทกคนมความสามคค มจตใจทเปนกลาง จงทาใหกจกรรมทกอยางทเขาทามความราบรน

และมผลประโยชนตอสงคมและไมมการขดแยง

คาถาม: ดงนนในสงคมของเขากจะไมมคนขเกยจ

คาตอบ: ไมมเพราะวาจตใจเขาเปนกลาง ทาใหจตเขามความกระฉบกระเฉง คลองแคลวอยตลอด มแรงบน

http://www.meditationguide.org/thai

57

ดาลใจและเขาจะสรางแตความสมดลเพอใหสงทเขาประดษฐมความสามคคกบธรรมชาต

คาถาม: ถาจตใจเขามความสมบรณแลวหรอนพพานแลว เขาจะพฒนาตอไปทาไมครบ

คาตอบ: ทเขาพฒนาตอเพราะวาจตไมสามารถตายได จตเปนอนตตา เปนสงทไมมตวตน ดงนนเขาจงสราง

ความเจรญกาวหนาใหกบจตใจตนเองไปเรอยๆ มความรและความฉลาดเพมขนตลอดไป ถงเขาจะไมมความ

ทกขกบสงใด เขากยงใชความสงบ สตและปญญาใหเปนประโยชน เปนการสะทอนของคณภาพจตเพอใหใจ

แสดงความรก ความเมตตากรณาตอทกสงทกอยาง จตจงตนและเบกบานอยเสมอ

คาถาม: เขาใชชวตแบบมครอบครวเหมอนกบมนษยในมตท 3 หรอเปลาครบ

คาตอบ: อนนกขนกบจตใจของแตละบคคล ใชชวตแบบเปนโสดกได เปนคกได อยกนหลายคนกได แตเขาจะ

ไมทะเลาะกน เพราะทกคนมจตใจทเปนกลางและมความเคารพตอกน ทาใหเขามความสมพนธทดงาม

ทกคนมความเหนอกเหนใจ ไมมใครเอาเปรยบใคร ทกคนจะชอบชวยเหลอกน

คาถาม: เขากยงรวมเพศกนและมลกมเตา

คาตอบ: ใชเพราะเขายงมรางกายเปนมนษยแตจตใจมความเปนกลาง การรวมเพศของเขาจงแสดงถงความ

รกทเตมไปดวยความเมตตากรณา มความเคารพ เปนความรกอนแทจรงซงไมมเงอนไข เตมไปดวยความสงบ

ทาใหเขามความสขทงกายและใจ หรอถาเขาไมรวมเพศกน เขากยงมความสขเพราะทกคนมจตใจทอมเอบ อน

นคอความเปนกลางของจต

คาถาม: ดงนนเขาจะไมมการบงคบกนหรอใชความใคร

คาตอบ: เขาจะไมทาอยางนนเพราะเขามความนอบนอมซงกนและกน ไมมใครใชการบงคบแตจะมความ

ออนโยน รกษานาใจของทกฝาย ทาใหบคคลทงสองมความสขทเปนกลาง ตางคนตางสมครใจทา

คาถาม: มนษยรนใหมจะสนใจในการศกษาอะไรครบ

คาตอบ: เขาจะสนใจในพลงงานของธรรมชาตและพลงงานของจต นาพลงงานพวกนมาใชใหเปนประโยชน

เอามาสรางความสมดลและความบรบรณใหกบสงคม ในเมอจตใจเขามสมาธและความสงบทกวางขวาง

มนษยรนใหมจะเรยนรอะไรไดงาย มความรทกาวหนา สรางเทคโนโลยใหมๆ ทมประสทธภาพและใหเขากบ

ธรรมชาต ไมทารายสงแวดลอมและทรพยากร

http://www.meditationguide.org/thai

58

คาถาม: สงคมมนษยรนใหมจะมศาสนาหรอเปลาครบ

คาตอบ: ทกคนปฏบตและฝกจตใจตนเอง ดงนนการปฏบตของเขาทาใหจตเขาตน สงคมเขาจงไมมศาสนา

แบบในมตท 3 เพราะมนษยรนใหมรวาทกอยางเกดขนจากคลนจตและคณภาพของจต มไดเกดจากภายนอก

ซงคนในมตท 3 ยงไมเขาใจ ทาใหเขาวงไปแกภายนอกเพอใหไดดงใจตนเอง แตมนษยรนใหมจะแกคณภาพ

ภายในตนเองเสยกอน แลวนาเอาความรนนไปสรางสรรคในสงตางๆ

คาถาม: บคคลพวกนเขาไมตายออกจากรางกายหรอครบ

คาตอบ: บคคลพวกนจะรวาไมมการเกดหรอการตายจรง เพยงแตจตมการเคลอนทจากจดหนงไปยงอกจด

หนง ดงนนบคคลพวกนสามารถสละออกจากรางกายไดเมอเขาตองการและกไปอยในมตทไมมราง กลบไปเปน

คลนอนตตาเชนเดม เปนสงทไมมตวตน แตกยงมความรสกอย มไดสาบสญ เพราะจตตายไมได

คาถาม: ดงนน ถงจตนพพานจะมรางกายหรอไมมรางกาย จตกยงรสกสบายโลงโปรงใส เตมไปดวยความสงบ

สตและปญญา

คาตอบ: ใชแลว ดงนนเมอจตเรานพพาน เราจะใชชวตแบบไหนกได เพราะจตเราไมปรงแตงอารมณในเชง

ลบแตรจกปลอยวาง รจกตนเหตของความทกขและปลอยทเหต ทาใหจตใจแจมใสอยเสมอ

คาถาม: จตทนพพานและไมมรางกาย เขาจะใชชวตแบบไหนครบ

คาตอบ: อนนเปนสงทอธบายลาบากเพราะภาษาสอสารของมนษยเปนภาษาทใชคาศพทเกยวของกบสงทม

ตวตน ดงนนจงไมคอยมคาศพททใชกบสงทไมมตวตน มตทไมมรางกจะเปนคลนหรอพลงงานตางๆ ดงนนผ

อานตองนพพานเสยกอนและสละออกจากราง จงจะเขาใจไดวามตแบบไมมรางกายหรอเพยงเปนคลนลวนๆ

นนเปนอยางไร อนนตองอาศยประสบการณและพบของจรงจงจะเขาใจได จตทนพพานจะมความสามารถ

เขาใจในทกสงทกอยาง เปนจตทสามารถมองเหนในมมกวางและขยายมมมองของจตใหกวางขวางออกไป

เรอยๆ ทาใหจตฉลาดและไมยดในสงใด เปนจตทมอสระมากและมแตความสข จตสามารถอยไดทกหนทกแหง

และทกมต

คาถาม: แตกไมใชวาถาจตเราสละออกจากรางกายแลวจตจะนพพาน

คาตอบ: ไมใชเพราะวามนขนอยกบคณภาพของจต ถงเราจะไมมรางแตยงมความโลภ โกรธ หลง ยงยดมน

ถอมน ทาใหจตใจตนเองมทฐมานะและไมยอมเปนกลาง จตกจะไมเยนพอทจะนพพานได คลนจตยงหนก

http://www.meditationguide.org/thai

59

และมความเรารอน ดงนนจตเรากเดนทางตอไปและหาสถานการณใหมเพอเราจะไดฝกและปลอยวาง

ความเขาใจผด ปลอยวางใหจตใจตนเองเปนกลางและหลดออกจากความลาเอยง สามารถรกสงทเราไมชอบ

รกสงทเรารงเกยจและรกศตรของเราได ทาใหจตมความสามคคและรวมใจเปนหนงกบทกอยาง หลดออกจาก

ความแตกแยก

คาถาม: มตหรอโลกของมนษยรนใหมนจะเปนมตเหมอนกบสวรรคหรอครบ เปนทอยของเทวดา

คาตอบ: ไมใช แตมนเปนมตหรอโลกนพพานทจตยงมรางกายและมแตความสข มตสวรรคของเทวดายงม

ความโลภ โกรธ หลงปนอยดวย ดงนนมตเทวดาจะมความแตกตางจากมตนพพานทจตยงมรางกายเปนมนษย

พวกเทวดายงมความยดมนถอมนในตนเอง มยศ มเกยรต ยงยดในถกหรอผด ยงมการลงโทษหรอเพงโทษกน

อย ยงหลงอยในอานาจหรอใฝหาอานาจและทรพยสมบตใหกบตนเอง เขายงคดวาเขาสงกวาหรอเกงกวา

เพราะเขายงไมยอมละในการเปรยบเทยบ จตเขาจงไมเปนกลาง แตในมตนพพาน จตของบคคลเหลานจะม

ความเปนกลางตอกน ไมมใครเหนอกวาหรอตากวาเพราะจตใจเขาละความเปรยบเทยบได จตทนพพานจะรวา

ทกอยางเปนอนตตา ไมมตวตน ดงนนสงทเปนอตตาจงเพยงเปนสงชวคราว สถานการณชวคราวมไวเพอใหจต

ตางๆไดเรยนรและมประสบการณ คอจตใชสงเหลานใหเปนประโยชนได แตไมยดหรอเปนทกขกบมน

คาถาม: ผมมความสงสยในมตหรอโลกตางๆ นอกจากมโลกมนษยแลว ยงมโลกอนหรอโรงเรยนอนหรอครบ

คาตอบ: ใช มมากมายเตมไปหมดและจตเรากเคยไปอยในโลกพวกนนเชนกน เคยไปเรยนทนน แตเพราะวา

การเขามาอยในรางกายมนษยทาใหจตถกลบความทรงจา จตเรากเลยจาไมได

คาถาม: โลกพวกนจะคลายคลงกบโลกมนษยหรอเปลาครบ

คาตอบ: บางโลกกคลายคลงกบโลกมนษย บางโลกกแตกตางเพราะวาดนนาลมไฟและอากาศของแตละโลก

จะไมเหมอนกน

คาถาม: ดงนนพวกมนษยตางดาวและจานบน UFO กมจรง

คาตอบ: ใชเพราะวาโลกตางๆมมากมาย แตทกอยางกเรมจากอนตตาหรอคลนพลงงานทไมมตวตน หลงจาก

นนคลนกแบงแยกออกมาเปนหลายดวงจนนบไมถวน คลนอนหลากหลายจงนกคดในการสรางโลกตางๆขนมา

เพอใหมโรงเรยน จตจะไดมการเรยนร มประสบการณและไดพฒนาคลนจตใจ ทาใหจตไดพบกบความสข

อนแทจรงในใจของตนเอง มความสามคคและมความสมดลกบทกอยาง

http://www.meditationguide.org/thai

60

คาถาม: พวกมนษยตางดาวกแสวงหาในสงอนเดยวกนหรอครบ

คาตอบ: อนนกขนอยกบคณภาพจตของแตละบคคล ไมวาเขาจะอยในโลกไหน ถาโลกนนมจตทยงมความโลภ

โกรธ หลง สงคมเขากจะมความวนวาย มการแขงขนแกงแยงชงดกน ทาใหประชาชนของโลกนนมความรสกวา

ไมพอเพยง แตถาประชาชนในโลกใดมจตใจทเปนกลางกจะเปนโลกทเจรญไดงายเพราะเขามความเออเฟอ

เผอแผ แบงปน ไมจาเปนทจะตองมการประกวดประขน แตเขาจะเนนในการสรางความสมดลและสราง

ประโยชนใหกบสวนรวม ไมมการเหนแกตว

คาถาม: ดงนนพวกมนษยตางดาวของแตละโลก กจะมทงคนดและคนไมด ซงขนอยกบการพฒนาคณภาพ

จตใจของเขา

คาตอบ: ใชแลว กเหมอนกบคนทอยในโลกมนษย แตกมพวกมนษยตางดาวทพฒนาจตใจไปไดกาวไกลและ

โลกของเขากมแตดลยภาพและเอกภาพ มนษยตางดาวพวกนเปนเครอญาตของมนษยในโลกเราและเขาก

สนบสนนใหคนในโลกนพฒนาใหมความสมดลเชนกน เพราะความปรองดองมประโยชนสาหรบทกสงคมใน

จกรวาล

คาถาม: ทาไมพวกมนษยตางดาวจงไมมาชวยเหลอมนษยในโลกเราถาเขาสนใจในเรองน

คาตอบ: เขาเคยมาชวยเหลอตอนทมนษยเพงมาอยในโลกใบน เขาเคยมาสอนในการอยรอดและการใชพลง

งานของธรรมชาต แตมนษยในโลกนคดวาเขาเปนเทวดาหรอพระเจา เพราะเหนมนษยตางดาวลงมาจากทอง

ฟา เหนจานบนของเขาแตไมรวาจานบนนนคออะไร เมอมนษยในโลกนเขาใจผดกเลยทาใหเกดมการเคารพ

บชามนษยตางดาว คดวาเขาเปนพระเจา แตมนษยตางดาวกเปนมนษยเชนกน เพยงแตเทคโนโลยของเขา

มการพฒนาไดไปกาวไกลและมนษยตางดาวบางคนกยงมความโลภ โกรธ หลง ทาใหเขาเอาเปรยบมนษยโลก

เมอคนในโลกนไปบชาเขาและยกยองวาเขาเปนพระเจาและมความสมพนธกนเปนอยางน ปญหากเลยเกดขน

ตามมา ทาใหมนษยในโลกนไมยอมพฒนาจตใจตนเองแตหวงพงคนอน ดงนนพวกมนษยตางดาวทฉลาดจง

กลบไปทโลกของตนเองและกเพยงคอยดการพฒนาของคนทน เพอปลอยวางใหมนษยในโลกนเปนอสระและ

พงตนเอง แตกมพวกมนษยตางดาวทไมฉลาดทยงมความโลภ โกรธ หลง ผสมพนธกบมนษยในโลกนและกอย

ตอไป แตในเมอเรองนเกดขนมานานแลวจงไมมใครจาไดวาบรรพบรษของเขามาจากทโลกอน

คาถาม: แตปญหาทมในโลกมนษยกไมใชเปนเพราะมนษยตางดาว แตเปนเพราะวาจตใจมความโลภ โกรธ

หลง ถาพวกเราละตรงนได สงคมกจะดขนทนท

http://www.meditationguide.org/thai

61

คาตอบ: ใชแลว ถาเรามวแตไปเพงโทษมนษยตางดาว หรอมนษยโลกดวยกนเอง สงคมกจะมแตความวนวาย

ทะเละเบาะแวงกนไปเรอยๆ เกดสงครามทางจตและทางกาย ดงนนเราตองมาแกทตนเหต ปลอยวางใหจตเปน

กลางและการขดแยงกจะหายไปเองในสงคม เพราะไมมใครตองการเอาชนะหรอเอาเปรยบใคร ความสามคค

จงเกดขนโดยอตโนมตเมอจตใจมแตความรกและความเมตตาตอกบทกฝาย

คาถาม: ในอนาคตเราจะไดเจอกบพวกมนษยตางดาวทอยบนโลกอนหรอเปลาครบ

คาตอบ: ถามนษยพฒนาจตใจตนเองใหกวางขนและคณภาพของคลนจตใหไวขน คนเรากจะสามารถมองเหน

มนษยตางดาวได ตอนนทเรามองไมเหนเปนเพราะวาคลนจตเราและคลนจตเขามคลนทตางกน เหมอนกบจต

อยคนละสถาน แตถาคลนจตมความถ(frequency)เทาๆกน จนเขามาอยในสถานเดยวกน กจะทาใหจตเรา

และจตเขาสอสารกนได

คาถาม: เมอมนษยในโลกเรามการพฒนาในดานจตใจ มตของโลกมนษยกจะแยกออกจากกน ในโลกใบเดม

หรอมตท 3 กยงจะมการขดแยง แขงขน ตอส ชงดชงเดนกนตอไปเพราะวาคนพวกนยงละความโลภ โกรธ หลง

ไมได สาหรบคนทพฒนาไดแลว มจตทเปนกลางและละอารมณในเชงลบไดเขากจะไปอยในมตใหม สงทผม

สงสยกคอ บคคลพวกนเขาจะมองไมเหนกนหรอครบเพราะคลนจตหรอคณภาพจตเขาตางกน พวกมนษยรน

ใหมกจะไปอยในมตท 5 และมนษยรนเกากจะอยในมตท 3 ทาใหเขาแยกออกจากกน

คาตอบ: ยคนเปนชวงในการเปลยนแปลง ดงนนถาจตเราตนหรอนพพานในตอนนเรากจะยงมองเหนมนษย

รนเกาอย แตเราจะไมเปนทกขกบเขาเพราะจตเราเยนแลวและมความเปนกลาง ในเมอมคนพฒนาจตใจตน

เองมากขน มนษยทมจตนพพานกจะเรมมากขนไปเรอยๆ จนวนหนงเราสงเกตไดวาไมมใครเปนทกขเลยใน

สงคมของเรา แสดงวาวนนนมตแยกออกจากกนโดยสนเชง ตางคนตางอยในมตทมจตใจคณภาพเปนเชนนน

คาถาม: พวกคนทยงไมนพพานกตองอยในมตท 3 มการตอสดนรนอกตอไปในสงคมของเขาหรอครบ

คาตอบ: อนนไมใชการลงโทษนะ คอจตของเขามคณภาพเปนเชนนน เขากเลยเลอกไปอยในโลกนน ถาเขา

ตองการไปอยในมตท 5 เขากตองเปลยนคณภาพจตใหเปนกลางเสยกอน ทาใหคลนจตเขาเบาขนและเขาก

จะสามารถยายไปอยทนนได

ถาเราเชญคนทยงมความโลภ โกรธ หลงไปอยในมตท 5 ทมแตความสงบ เขากจะรสกเบอหนายกบมตท 5

เหมอนกบคนทชอบดละครทมการแกงแยงชงดและทะเลาะกน มพระเอก นางเอก โจร ผ ราย คนด คนชว ฝาย

ถก ฝายผด มความรก ความชงและอารมณตางๆนาๆทเกดขนในเรองละคร คนทชอบดเรองน เขามความ

http://www.meditationguide.org/thai

62

สนกสนานกบชวตแบบนเพราะมนเขมขนถงใจ แตถาใหบคคลพวกนเขาไปอยในมตท 5 และไมมสงทเขา

คนเคยใหไดสมผส บคคลพวกนกจะเปนทกขมากและเกลยดมตท 5 เพราะไมมอะไรนาสนใจสาหรบเขา มแต

ความเปนกลางและสงบไปหมด จตใจทมความลาเอยงจะไมชอบในมตน

คาถาม: ดงนนคนทยงมจตใจไมเปนกลางกจะเลอกไปอยในมตท 3 เพราะวามนนาสนใจกวา มอะไรขนๆลงๆ

และเขาชอบใหจตเขามอารมณแกวงไปมา ทาใหมนตนเตน เปนทกขและเปนสขไปตามละครชวตทเขาสราง

จากจตใจของเขาเอง

คาตอบ: ใชแลวเพราะวาคณภาพจตของเขาเปนเชนนน จตเขายงไมตนจากความโลภ โกรธ หลง ดงนนเขาจง

อยในมตนนตอไป จนกวาจตเขาจะปลอยวางความเขาใจผดของเขาได ใจเขาจงจะเบาและกวางขน ทาใหเขา

หลดพนออกจากความยดมนทงปวง จตเขาจงจะเปนอสระและเปนกลางตอทกสง

บทท 23

เรองศาสนา

คาถาม: สาหรบพวกทยดตดในศาสนาละครบ เขายงคดวาศาสนาเขาถกหรอดกวาศาสนาอน พวกนเขาจะไป

อยในมตใดหลงจากทจตเขาสละออกจากรางกาย

คาตอบ: จตของบคคลพวกน เขายงมการเปรยบเทยบ ทาใหเขายดในถกหรอผด คดวาตนเองถกและคนอนผด

ดงนนจตเขายงไมยอมเปนกลาง ไมสามคคกบทกอยาง ยงมความลาเอยง เลอกทรกมกทชง ดงนงเขากยงจะ

ไปอยในมตท 3 และไปอยกบพวกทมความเชอหรอความคดทเหมอนกน แตกลมบคคลพวกนจะไมมอสระ

เพราะวาทกคนตองทาตามหวหนากลมหรอหวหนาของศาสนา ในกลมของเขายงมระดบ มยศ มเกยรต มตา ม

สง ยดในรปแบบ ตองเปนแบบนน ตองเปนแบบน ดงนนทกคนในกลมจงตองทาตามกฎเกณฑจงจะอยรวม

กนได ตองคดเหมอนกนและเชอในสงเดยวกน ตองเคารพและเชอในคาสอนของหวหนากลม มฉะนนเรากจะ

ถกไลออกจากกลม เขาไมสามารถรกทกคนได เขาจะรกแตในสงทเขาชอบและรงเกยจในสงทเขาไมชอบ เพราะ

จตยงมการเปรยบเทยบและยงเปนกลางไมไดจรง

แตสาหรบจตของคนทตนแลว เขาจะไมยดในศาสนา เขาสามารถใชคาสอนทมประโยชนจากทกศาสนาได เพอ

ฝกจตใหเปนกลาง แตเขาจะไมยดในสงใด เขาอาศยประสบการณทเกดขนจากความสงบของจต ทาให

จตเขาปลอยวางและละไปเรอยๆจนจตใจเขามความกระจางและมองเหนสาเหตวาทกอยางเกดขนมาจากอะไร

ทาใหเขาหายหลง ปญญาพวกนมไดเกดจากการอานหนงสอหรอไปจาเอามาจากผ อน แตเปนปญญาทเกดใน

ปจจบน มองเหนความเขาใจผดของตนเองในปจจบน ดงนนจตจะตองมความสงบทพอเพยงจงจะรสกกวางขน

http://www.meditationguide.org/thai

63

และมองเหนในสงพวกนได ทาใหจตหลดออกจากความคด ความเชอและอารมณทแกวงไปมา จตกเลย

รสกนง เยน โลง สบาย ทาใหมนมองเหนวาจตหลอกตนเองใหเปนทกขไดอยางไร จตหลอกตนเองใหไปยดมน

ไดอยางไร จตหลอกตนเองใหไปเปรยบเทยบไดอยางไร เมอมนไปเหนชนวนกอเหต มนกเลยไปดบทเหต ทาให

จตมความเปนกลางตอทกสง มความรก ความเมตตากรณากบทกอยางได ไมเลอกทรกมกทชง ดงนนคนท

อยในกลมตน เขาจะมอสระเพราะพวกเขาจะแนะนากน แตไมบงคบกน เขาจะสงแรงบนดาลใจและเนนให

ผ ฝกมความเบกบาน ทาใหจตใจคลายออกจากความเครยดและมความเปนกลางอยเสมอ มความยนดและ

พอใจกบปจจบน รจกปลอยวางการเปรยบเทยบ ดงนนในกลมตนจะไมมใครสงกวาหรอตากวา ไมมยศ

หรอระดบ แตทกคนสามารถเคารพและรกกนไดดวยความเปนกลาง เขาจะไมเนนใหเราเชอในคาสอนแต

เนนในประสบการณ ใหเราฝกและพบกบของจรง เราจะไดมความชานาญในการสงเกตจตใจของตนและ

เรากจะสามารถปลอยวางไดเอง ทาใหตนเองพบกบความสขอนแทจรงในใจเมอจตมความเยน ไมยดในสงใด

แตสามารถอยกบทกอยางไดเพราะจตมความอมเอบ ชนบาน สดใส สงบ สวาง แจมแจงและมความฉลาดท

เกดขนจากความเปนกลาง ทาใหเรารวาอะไรสมควรหรอไมสมควร สามารถรกษาศลได ไมทารายผ อนหรอ

ตนเอง ทาใหเรามความสมดลและมความสามคค มความเคารพกบทกศาสนาและใหเกยรตแกทกคนไดอยาง

เปนกลางโดยไมมการเปรยบเทยบ

ความเปลยนแปลงของโลก

บางคนกคงไดยนขาววาโลกเราจะมภยธรรมชาตมากขน อยางเชน นาทวมและแผนดนไหว เมอคนไดยนขาว

เชนนกมความวตกกงวล เพราะคนสวนมากจะกลวตาย กลวความเจบปวด หรอ กลววาทรพยสมบตจะสญเสย

แตภยธรรมชาตเปนธรรมชาตของการเปลยนแปลง ดงนนเราไมตองไปกลวในความไมเทยงหรอจะพยายามไป

ทาใหสภาพอากาศมนเทยง แมจะไมมมนษยอยในโลก สงเหลานกยงเกดขนอยเชนเดมเพราะมนเปนธรรมชาต

ของการเปลยนแปลงของโลกใบน ถาเราไปกลวหรอรงเกยจมน จตเรากจะเปนทกขไปกบสถานการณ ดงนนเรา

มาละความกลวและอยอยางกลมกลนกบธรรมชาต มความรก มความเมตตากบทกสง ยอมรบในความเปนจรง

ถาจตใจเราเปนเชนน เรากจะไมกลวและอาศยความเปนกลางของจตไปแกปญหากบสถานการณตางๆได ทา

ใหเราไมเปนทกขกบการเปลยนแปลงของธรรมชาตและสนกกบการผจญภย

คนฆาตวตาย

คาถาม: ผมมความสงสยกบพวกคนทฆาตวตาย เขาไปอยทไหนกนครบหลงจากทจตสละออกจากรางกาย

คาตอบ: อนนกขนอยกบจตของบคคลทฆาตวตาย แตละกรณจะไมเหมอนกน

http://www.meditationguide.org/thai

64

คาถาม: เขามไดไปตกนรกหรอครบ

คาตอบ: นรกทคณพดถงนนเปนนรกทสรางขนมาจากจตของบคคลทฆาตวตาย เพราะจตเขามความทกขมาก

ในใจ เขาจงสรางภาพและสงแวดลอมแบบนนขนมาลอมรอบตนเอง ทาใหเขารสกวาเขาอยในนรก แตนรกอนน

เกดจากจตของเขา เกดจากความยดมนถอมนของตนเอง ดงนนถาคณเปนคนไทยและเชอวามกระทะทอง

แดงในนรกเพราะคณเคยไดยนมาแบบนน จตคณกเลยสรางภาพและความรสกรอนผาวขนมาใหคณไดสมผส

คาถาม: มนเปนการปรงแตงของจต เขากเลยหลงไปกบภาพและสภาวะทเขาปรงแตงขนมาในใจของเขาเอง

คาตอบ: ใชแลวและตวปรงแตงกเกดมาจากความทกขของเขานนเอง เขายงละความเขาใจผดของเขาไมได แต

กไมเปนไร เพราะตอนจตคณสละออกจากรางจะมหนวยชวยเหลอจตมาหาคณและพาจตคณเดนทางตอไป

คาถาม: ถาจตเขาไมยอมไปกบหนวยชวยเหลอละครบ มนกจะดเหมอนวาเขากตองตกอยในนรกอกตอไป

คาตอบ: หนวยชวยเหลอจะเตอนเขาและบอกจตนนวาเขาสามารถออกจากนรกไดดวยการใหอภย

ตนเอง ถาเขาปลอยวางความคดและอารมณในเชงลบของเขาได ภาพนรกและสงแวดลอมทเขาปรงแตงขนมา

กจะหายไป

คาถาม: แตถาจตเขาไมยอม กจะทาใหเขารสกวาเขาตกอยในนรกแบบยาวนาน

คาตอบ: ใช ดงนนหนวยชวยเหลอจะพยายามปลอบใจและใหจตผนนเลอกวาจะเดนทางตอไปหรอไม

คาถาม: ถาจตผนนยอมปลอยวางภาพนรก ความคดและอารมณทกขทตนเองสราง หลงจากนนเขาเดนทาง

ตอไปทไหนครบ

คาตอบ: เขากจะไดไปพกผอนจต เมอใจรสกสบายขน เขากจะมการทบทวนชวตทเพงผานไปและมหนวยชวย

เหลอคอยแนะนา ในเมอจตเขายงมความโลภ โกรธ หลงอย เขากไปพฒนาตอ เขาอาจจะเลอกไปอยในมตท 3

และพบกบสถานการณทาทายเพอเปดโอกาสใหเขาไดตดสนดขน แทนทเขาจะฆาตวตายเมอพบอปสรรคใน

ชวต เขากจะหาทางแกในวธอนและไมทารายตนเองหรอผ อน ทาใหจตใจเขาเยนและฉลาดขน เมอเขาพฒนา

จตใจตนเองไปเรอยๆ จตเขากจะนพพานเอง

คาถาม: ดงนนจตทกดวงกจะนพพานเพราะวาจตสามารถปรบปรงคณภาพจตใจของตนเองได ทาใหจตตน

คาตอบ: ใชแลว เมอจตทกดวงพฒนาและหลดออกจากความโลภ โกรธ หลง ไมมจตดวงไหนมความเขาใจผด

http://www.meditationguide.org/thai

65

หรอแตกแยก มตท 3 กจะหายไปและพวกจตตางๆกจะไปอยในมตนพพานกนหมด มแตความสขและความ

เปนกลาง

คาถาม: ดงนนจตผใดพฒนาไดกอนหรอตนกอนกจะไปอยในมตนพพาน

คาตอบ: ใชแลว อนนขนอยกบคณภาพจต ดงนนถาเราปลอยวางความยดมนถอมน ความเขาใจผด

หายจากความโลภ โกรธ หลงได ทาใหจตเราเบาและมแตความสขสดชน ไมมความกลว มแตความ

รกเมตตาตอทกสง ความสงบ ความกวาขวางและความฉลาดของจตทมองเหนในความเปนจรงกจะทาใหจต

เปนหนง (หลดออกจากความแตกแยก) รกทกสงทกอยางไดโดยไมมเงอนไข มแตความสามคค จตกเลยมแต

ความสขอนแทจรงและอยในมตนพพาน แตถาจตเรายงมความหนกใจ มความคบแคบ เลอกทรกมกทชง ม

อารมณในเชงลบ มอคต ยงมการเปรยบเทยบ ยงตองการเอาชนะผ อน ยงยดในถกหรอผดและมความลาเอยง

สงพวกนกจะถวงจตเรา ทาใหจตเราไปตดอยในบางสงบางอยาง เราจงไมยอมปลอยวางใหจตใจตนเอง

นพพาน

คาถาม: ดงนนจตจะนพพานหรอไมนพพานกขนอยกบคณภาพจตและกบการปลอยวางฐทมานะของตนเอง

คาตอบ: ใชแลวและเราคนเดยวเทานนทจะสามารถปลอยวางใหตนเองนพพานได บคคลผ อน ศาสนา คาสง

สอน ขอมลหรอหนงสอตางๆกเปนเพยงคาแนะนา แตไมสามารถทาใหเรานพพานหรอหลดพนออกจากความ

ทกขทงปวงได นอกจากการปฏบตของตนเองและเรากจะรเองเมอเราพนทกข ไมตองมใครมารบรองวาเรา

นพพานหรอไม เพราะจตใจเราจะมแตความสขและไมเปนทกขกบสงใด ความเปนกลางจงนาพาเราไปพบกบ

ความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข ไมตดอยกบความคด ความเชอหรออารมณทแกวงไปมา จตจงเปนอสระ รสก

มแตความสงบและเตมไปดวยปญญาทเกดขนจากความเปนกลางนนเอง

บทท 24

ปญญาเตอนจต

บทตอไปเปนการทบทวนเพอใหจตเกดมปญญา ทาใหเราคลคลายออกจากความยดมนถอมนและปลอยวาง

จตใจใหมความเปนกลาง

1. จตเปนสงทไมมตวตนหรออนตตา เปนแคคลนพลงงาน จตทกดวงเรมตนมาจากพลงงานอนเดยวกน

เพยงแตมนแยกคลน ทาใหจตแยกออกเปนหลายๆดวงหรอหลายๆคลนมากมายจนนบไมถวน แตถาเรามอง

จากมมกวางและนาจตตางๆมารวมกน พลงงานพวกนกกลบไปเปนสงอนเดยวกน

2. ถงแมวาจตของแตละบคคลจะแยกออกเปนสวนตว จตทกดวงกยงมความสมพนธเกยวดองตอกน การม

http://www.meditationguide.org/thai

66

ความสามคค ความสมดลและความเปนกลางจงมประโยชนมากสาหรบจตทกๆดวง

3. จตหรอคลนพลงงานเปนสงอมตะ ไมไดเกดและกไมสามารถตายไดเพราะมนเปนสงทไมมตวตน ดงนนจต

หรอคลนพลงงานมแตการเปลยนแปลงและววฒนาการ

4. ถงจตจะไมมตวตน จตกสามารถคดได ตดสนใจไดและเปลยนคลนของตนเองได ดงนนจตจงสามารถปรบ

ปรงและมการพฒนาคลนของตนเอง เมอจตสามารถคดได จตจงแสวงหาประสบการณและความรเพอใหเกด

ความฉลาด

5. เมอจตแยกออกเปนหลายๆดวงหรอหลายๆคลนนบไมถวน การกระทบกนระหวางจตหรอคลนตางๆจง

เกดขน ทาใหเกดมการเรยนร ดงนนเมอคลนจตมความร คลนจตตางๆกเลยรวมกนสรางมตขนมาเพอเปน

โรงเรยน เปนการหาประสบการณของจต เรมจากการสรางมตแบบเบาๆ ทมรางเบาๆแบบเปนแสง จนไป

ถงมตทหนก ทมรางแบบหนาๆเกดขน อยางเชนมตของโลกมนษยทเราอยกน

6. การสรางรางใหหนาหรอเบาขนอยกบการปรบความถ (frequency) ของคลน (vibration) ถาคลนมความไว

มากกจะรสกเบา แตถาคลนหมนชาลงกจะมความรสกวามนหนก อยางเชน โลกมนษยของเราเปนคลนทหมน

ชากวามตอน

7. การสรางโลกมนษยกทาจากการประกอบของคลนตางๆ จตเอาคลนนา คลนดน คลนลม คลนไฟและคลน

อากาศมาผสมกนทาใหโลกเกดขน หลงจากโลกเกดขนแลว กมการพฒนาของคลน สรางคลนพชผก คลนสตว

และคลนมนษย รางกายตางๆเปนยานพาหนะของจตเพอใหจต(สงทไมมตวตน)ไดมประสบการณและเรยนร

จากชวตตางๆ ดงนนจตเรากเคยไปอยในรางตางๆนาๆ เคยอยในนา ดน ลม ไฟ อากาศ กอนหน พช สตวและ

มนษย สงพวกนไมใชเปนของทตากวาหรอสงกวากน แตเปนสงทตองอาศยซงกนและกนในธรรมชาต เพอให

เกดดลยภาพ

8. การสรางโลกจงเปนการสรางโรงเรยนใหจตตางๆไดศกษา ทาใหจตไดสมผสและพฒนาตนเองใหเกดมความ

สมดลและความสามคคกบทกสงทกอยางในโลกน

9. เมอจตมาอยในรางมนษยซงเปนมตทหนกกวาเพราะโลกมนษยเปนคลนทหมนชา จตกเลยมความรสกเปน

ตวของตวเอง จตเรมสรางทฐมานะเพราะจตเรมยดในสงตางๆทมนผสสะ ยดในความคด อารมณและความเชอ

ทตนเองปรงแตง ไมเหมอนกบตอนทจตอยในอนตตาซงจตไมมรางอะไรเลย ในชวงอนตตาจตจะรสกมความ

สามคคกบคลนจตทกดวงและรวาทกอยางเปนหนง เพราะจตทกดวงมาจากพลงงานคลนอนเดยวกน

http://www.meditationguide.org/thai

67

10. เมอจตเขามาอยในรางมนษย จตกเลยถกลบความจา เพราะคลนของโลกมนษยเปนคลนทหมนชา ทาให

ความทรงจาเกยวกบอนตตานนหายไป แตกไมเปนไรเพราะถามนษยผ ใดพฒนาคลนจตใจตนเองใหหมนไวขน

เขากจะจาอนตตาได ทาใหจตเขากลบไปเปนหนงเชนเดมและมความสามคคกบทกอยาง การพฒนาจงทา

ใหจตเขาฉลาดขนมากกวาเดมเพราะเขาไดประสบการณจากการเปนมนษยและจากการทเคยไปอยในราง

ตางๆ

11. เมอจตเขามาอยในรางมนษยและจาอนตตาไมได จตกเลยเหนแตสงทมตวตนหรอเปนอตตา ทจตเลอก

เขามาอยในโลกใบนกเปนเพราะวาจตตองการศกษาในความแตกตาง เนองจากวาในอนตตาไมมอะไรแตก

ตางกน ดงนนจตกเลยอยากรในความแตกตาง ทาใหจตไดเรยนรอะไรมากขน มประสบการณใหมๆ ทไมเคย

สมผส ทาใหจตแตละดวงมความรสกเปนตวของตนเอง

12. จดประสงคของจตในการมาอยในโลกมนษยกคอ

• มาศกษาในความแตกตางและสงตรงขาม (duality) เพราะไมมสงพวกนในอนตตา

• มาศกษาในเรองอารมณตางๆ (emotion) ความรสกทแกวงไปมา ความโลภ โกรธ หลง เพราะไมมสง

พวกนในอนตตา

• จตตองการมความเปนอสระในการตดสนใจของตนเอง (free will) เปนผ รบผดชอบในการกระทาหรอ

กรรมของตน

• จตตองการสมผสกบเรองเวลา (time) เพราะในอนตตานนเวลาไมม มแตปจจบน เวลาจงเปนสงสมมต

ทเกดขนจากความคดของมนษย

13. เมอจตเขามาอยในรางมนษยและศกษาในสงพวกน กทาใหจตมประสบการณ เรยนรอะไรมากมาย

การพฒนาจงเกดขนสาหรบจต จดประสงคของการศกษากคอ

• เมอมาศกษาในความแตกตางและสงตรงขามแลว (duality) จตกเรมมความเขาใจในสงพวกน ทาให

จตเหนคณคาและประโยชนของความแตกตางและสงตรงขาม ทาใหจตปรบคลนตนเองใหม

ความสมดลและมความสามคคกบสงเหลาน ถาจตทาได จตกจะไมเปนทกขกบสงใดและมแต

ความสขทเกดขนจากความเปนกลาง แตถาจตไมยอมปรบคลนตนเองหรอปลอยวาง จตกจะเปนทกข

กบสงทมความแตกตางและกบสงทมความตรงขาม ทาใหจตมความเขาใจผด มความรสกวาไมไดดง

ใจ จตคดวาสงพวกนเปนศตรทมนตองกาจด ทาใหจตมการทะเลาะเบาะแวง สรางความลาเอยง สราง

ความไมสมดล ทาใหมการตอสเกดขนและจตจะพยายามเอาชนะกน เพราะจตมความยดมนในถก

http://www.meditationguide.org/thai

68

หรอผด ถาจตมความยดอยางรนแรงในอารมณ ความคดและความเชอวาตนเองถกและคนอนผด จตก

จะกระทาในสงทรนแรง อยางเชน มการรบราฆาฟนกน

• เมอมาศกษาในเรองอารมณตางๆแลว (emotion) ใจกมความรสกแกวงไปมา จตมความลาเอยง

โยกเยก ทาใหจตรสกเปนทกขเพราะมนขาดความเปนกลาง เดยวกมอารมณชอบ เดยวกมอารมณ

ไมชอบ เดยวกรก เดยวกชง ทาใหจตไมพบกบความสขอนแทจรง จตกเลยพงความตองการ ถาจตได

ดงใจ จตกมความสข ถาไมไดดงใจ จตกเปนทกข ดงนนถาบคคลผใดมาศกษาและสงเกตจตใจของ

ตนเองไดอยางเปนกลาง หลดออกจากความลาเอยง ไมไปตดกบความคดและอารมณทแกวงขนลง

บคคลผนนกจะพบเคลดลบของความสขอนแทจรง ซงเกดขนจากความสงบของจต ทาใหจตมสตและ

ปญญา ไมหลงไปกบความคดและอารมณทตนเองปรงแตง เมอจตปลอยวางสงพวกนได ความ

กระจางกจะเกดขนในใจ ทาใหจตปรบคลนตนเองใหเปนกลาง มความสมดลและความสามคค

กบทกสง มความรก ความเมตตากรณาตอทกอยาง ทาใหจตใจตนเองมความสดชน เบกบาน แจมใส

มความยนดอยเสมอเพราะใจไมแกวงไปกบอารมณ เมอจตเราเยน ใจเรากจะรสกมความกวางขวาง

มความอมเอบและไมเปนทกขกบสงใด

• จตตองการความเปนอสระในการตดสนใจของตนเอง (free will) เปนผ รบผดชอบในการกระทาหรอ

กรรมของตน จตทกดวงมความเปนอสระและเลอกเขามาอยในรางมนษย ดงนนจตจงตองรบ

ผดชอบในการตดสนใจของตนเอง ทจตเลอกเชนนเปนเพราะวาจตตองการพฒนา ตองการม

ประสบการณ ทาใหจตไดศกษาและเรยนรกบสงทเปนอตตา เพราะในอนตตาไมมสถานการณ

แบบนใหจตไดฝก ดงนนการไปโรงเรยนหรอไปอยในโลกตางๆทาใหจตไดเปดโอกาสใหกบตนเอง นา

ความรทไดจากประสบการณตางๆไปสรางประโยชน ดงนนการพฒนาจตใจจงเปนสงทประเสรฐ

และนาพาจตไปพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเอง

• จตตองการสมผสกบเรองเวลา (time) เพราะในอนตตานนจตไมมความรสกกบเรองเวลา มแตอยใน

ปจจบน เวลาจงเปนสงสมมตทเกดขนจากความคดของมนษย เมอจตมการวดและเปรยบเทยบ

เกดขนในใจกเลยทาใหมความยาวและความสนปรากฏขนในความคด ดงนนหนวยเวลาจงเปนสง

ทจตสราง จตสมมตเวลาขนมาเพอมไวใชประกอบกจกรรมตางๆ ทาใหคนสามารถนดกนไดในเวลา

และทากจกรรมรวมกน เมอมนษยเรมพฒนาจตใจตนเองใหกวางขน จตกจะอยในปจจบนมากขน

เรายงใชเวลาใหเปนประโยชนไดแตไมกงวลหรอเปนทกขกบเรองเวลา เพราะทจรงแลวทกอยางเกดขน

ในปจจบน

http://www.meditationguide.org/thai

69

14. ในชวงทจตเขามาอยในรางมนษยและศกษาในสงพวกน จตกเรมมความรสกเปนตวเราหรอมตวกเกดขน

เพราะวาจตสรางความหมายหรอตความหมายใหกบทกสง เมอขอมลตางๆกระทบเขามาทางตา ห จมก

ลนและกาย จตกจะสรางความหมายใหกบขอมลวาอนนคออะไร คนนคอใคร ฉนคอใคร ตงชอและความ

หมายใหกบทกอยาง สรางความคดและอารมณขนมาในใจ ทาใหจตใจเรารสกแกวงไปกบความคดและ

สถานการณตางๆในชวต ทาใหจตเรายดในความหมายทจตเราปรงแตงขนมาจากการเปรยบเทยบ ทาใหจต

คดวาอนนถกและอนนนผด มการยดในถกหรอผด จตจงมความลาเอยงเขาขางตนเอง ทาใหความไมเปนกลาง

เกดขนในใจ จตใจจะแกวงไปกบอารมณชอบหรอไมชอบ ถาจตชอบสงใด จตกคดวาอนนดหรอถกตอง ทาให

จตรสกมความสข ถาจตไมชอบในสงใด จตกคดวาอนนนไมดหรอผด ทาใหจตรสกเปนทกขและเพงโทษสงนน

ดงนนถาจตเราไดดงใจ เราถงจะมความสข แตถาจตเราไมไดตามความตองการ เรากจะรสกเปนทกข เมอจต

เชอและคดเชนนกเลยทาใหจตไมสามารถพบกบความสขอนแทจรงได เพราะความสขอนแทจรงเปนความสขท

ไมมเงอนไข มไดขนอยกบอารมณชอบหรอไมชอบ มไดขนอยกบการไดดงใจหรอไมไดดงใจ แตเกดขนจาก

ความสงบภายในของจต ทาใหจตมความอมเอบ เบกบาน ตน มสตปญญาและรวาเหตของความทกขทอยใน

ใจของตนเองนนเกดขนมาไดอยางไร ไมไปเพงโทษหรอเอาเรองกบผใด แตไปปลอยวางทตนเหต ปลอยวาง

ความเขาใจผด ความคด อารมณและความยดมนถอมนในตนเอง ไมยดในถกหรอผดและไมเปรยบเทยบ เมอ

จตปลอยวางสงพวกนได จตกจะรสกมความเปนกลาง รสกโลง เยนสบายและมความฉลาดเกดขน ทาใหจต

มองเหนวาใจเรานเองทเปนตวสรางความทกขใหกบตน แตในเมอเรายงไมสามารถสงเกตใจไดอยางเปนกลาง

เพราะจตเรายงขาดความสงบนง ยงไมมความสงบทเยนพอ ทกครงทใจเราสรางความคดและอารมณทแกวง

ไปมา จตเรากจะแกวงไปดวย ทาใหเราหลงไปกบความคดและอารมณของตนเองและไมสามารถพจารณา

อะไรไดจากความเปนกลาง จตกเลยพจารณาทกอยางจากความลาเอยงและกคดวาตนเองถกตองแลว

15. วธการทางานของจต

1. จตไดรบขอมลจากการใชประสาทสมผสทง 6 คอ ตา ห จมก ลน กายและจต

ฉนกาลงมองเหนอะไร ไดยนอะไรอย กาลงสมผสกบอะไร ไดลมรสอะไร ไดกลนอะไร และคดอะไรอย

2. จตตงชอใหกบขอมลทกระทบเขามาและสรางความหมาย

3. จตเปรยบเทยบขอมลทรบเขามาทางประสาทสมผสและประเมนวา สงน คนน สถานการณน

ดหรอไมด

4. ถาจตคดวาด จตกจะสรางอารมณชอบขนมาในใจ ทาใหจตมความสข แตถาจตคดวาไมด จตกจะ

สรางอารมณไมชอบ ทาใหจตเปนทกข

http://www.meditationguide.org/thai

70

5. จตเลอกจะทาอยางไรกบขอมล หรอ ตดสนใจวาไมทาอะไรกบขอมลพวกน

6. จตเกบขอมลพวกนและเกบอารมณทสรางขนมาใสไวในความทรงจา ซงเปนทงอารมณดและอารมณ

ราย จตสรางความรสกใหกบตนเอง

16. การทางานของจตจงสรางความหมายขนมาวาอะไรเปนอะไร แตจตไมไดสรางเพยงขอความเพราะจตจะ

เปรยบเทยบทกอยาง ทาใหเกดอารมณชอบและไมชอบ อนนดกวาอนนน อนนนแยกวาอนน ทาใหจตยดมน

ในความหมายทจตตนเองสราง ทาใหเกดมความเชอและยดวาอนนถกตอง หรอ อนนนผด แตสงพวกนเกดจาก

การปรงแตงของจตตนเองและกทาใหจตหลงและตดอยในความคดและอารมณของตน เมอตางคนตางยด

มนในความคดของตนเองและกคดไมเหมอนกน มความตองการทแตกตางกนไป การทะเลาะเบาะแวงและ

ความเขาใจผดจงเกดขนระหวางมนษย เพราะตางคนตางยนยนวาตนเองถก ทาใหตกลงกนไมได การตอส

จากทางจตและทางกายจงเกดขนระหวางบคคลทมจตใจไมเปนกลาง มความลาเอยงเขาขางตนเอง ยดใน

ทฐมานะของตน มการเพงโทษ มเจตนาความคดและอารมณในเชงลบ ทาใหจตขาดสต ความสงบ ความรก

ความเมตตากรณา ความกระจางและภมปญญา

17. ดงนนเราจงควรหนมาฝกจตตนเองใหมความเปนกลาง ทาใหจตใจตนเองใสสวาง มความสงบสดชนในใจ

มความเบกบาน ไมมอคตกบสงใด เมอจตเราเยนสบาย ความฉลาดกจะเกดขนจากใจทมความสงบและ

เปนกลาง เราสามารถนาปญญาพวกนไปสรางประโยชนใหกบตนเองและผ อน ทาใหทกฝายไดรบคณประโยชน

18. การฝกจตใหเปนกลางกเรมจากการฝกสมาธ ทาใหจตสนใจอยในปจจบนและมความสงบกบสภาวะ จตใจ

ไมฟงซานสายไปมา

19. ดงนนการฝกสมาธกคอการอยกบความสงบของจตหรอความเปนกลางนนเอง จตไมแกวงไปกบความคด

หรออารมณ จตสามารถสงเกตใจตนเองไดจากความสงบภายใน แตการสงเกตแบบนตองอาศยในการฝก

เพราะธรรมดาจตจะสงเกตใจขางในตนเองไมเปน ทาใหจตไหวไปกบใจ ทาใหจตตดอยในความคดและอารมณ

ของตนเอง เพราะจตยงไมมความสงบพอทจะสงเกตใจตนเองไดอยางเปนกลางและแยกออกจากความคด

หรออารมณ

20. ดงนนเรามาเลนเกมสงเกตจตใจกน ภายใน 5 นาทตอไปน เราเพยงดจตตนเองวามนจะคดอะไรบาง แตไม

ชวยมนคด แคดเฉยๆอยางเปนกลาง ถาเหนมนคดอะไรกเพยงดตอไป ไมกระโดดเขาไปในความคดหรออารมณ

ไมไปชวยใหมนคดตอ การดจตแบบนจะชวยใหเราแยกออกจากความคดและอารมณไดเพราะเราดจากความ

เปนกลาง ไมเขาไปรวมปรงแตง เหนจตตนเองสรางความคดหรออารมณแตไมไปผสมโรงกบมน ตวดทมความ

http://www.meditationguide.org/thai

71

สงบจะไมเปนทกขกบความคดหรออารมณทแกวงไปมา เพราะตวสงบไมไปเปรยบเทยบขอมลและมความ

เปนกลาง ดงนนตวดหรอความสงบจะปลอยวางความคดและอารมณของตนเองได ทาใหจตเปนอสระและ

รสกมความโลง เยน สบาย ยมแยม แจมใสอยภายในใจ

บางคนจะสามารถดจตใจตนเองไดงาย บางคนจะดไดยาก อนนขนอยกบสมาธและความสงบภายในของ

แตละคน

21. ดงนนถาเราฝกจตใหมสมาธและสามารถสงเกตใจของตนเองไดอยางเปนกลาง ความสงบกจะเพมมากขน

เพราะจตใจไมวอกแวกและฟงซานไปกบความคดหรออารมณ ไมเปรยบเทยบ ไมเพงโทษ ไมจบถกหรอจบผด

แตฝกใหจตปลอยวางและใหอภย ดงนนไมวาความคดหรออารมณใดจะเกดขนในใจ เรากไมตอวามนและเพยง

ดสงทจตปรงแตงอยางเปนกลาง ดแบบเฉยๆ ทาใหตวดมความสงบ ไมหวนไหวไปกบความคดหรออารมณ

ตางๆนานา ไมเปรยบเทยบวา “ด” หรอ “ไมด” เมอเราฝกแบบนอยบอยๆ จตเรากจะรสกเยนลง ทาใหเรารทน

กบความคดและอารมณของตนเองแตไมหลงไปกบมน เพราะตวสงบทเราใชสงเกตใจตนเองมความชานาญ

มากขน ทาใหตวสงบหรอความเปนกลางตวนแยกออกจากความคดและอารมณของตนเองได เมอจตเราเยน

ใจเรากจะรสกมความกวางขวาง ไมคบแคบเหมอนเมอกอน ไมคอยโลภ ไมคอยโกรธ ไมคอยหลง พวกอารมณ

ในเชงลบกจะคอยคลายออกไป ความยดมนถอมนมนอยลง ไมยดในถกหรอผด แตเลอกทาในสงทมประโยชน

สรางความสมดลและความสามคคขนมาในใจ ทาใหจตเรามความปรองดองกบผ อนไดงาย ไมมอคตตอใคร

จตใจมความอมเอบ เบกบานอยภายใน ทาใหจตพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองซงเปนความสขทไม

มเงอนไข ดงนนความสขอนแทจรงจงเกดขนจากความเปนกลางเพราะคลนจตภายในมความสงบอยาง

มหาศาล มสตและปญญา ทาใหจตรทนวาจตปรงแตงอารมณทกขขนมาไดอยางไร ดงนนจตจงไปปลอยทเหต

และปลดใจตนเองออกจากความเขาใจผดหรอความหลงของตน ทาใหจตหลดออกจากความลาเอยงและ

กลบมาอยในความเปนกลาง จตจงมความสข โลง เยนสบายและไมเครยดกบสงใด

22. เราจะใชเทคนคแบบไหนกไดในการฝกสมาธ อยางเชนใชการดลมหายใจของตนเพอใหจตสนใจใน

ปจจบน จตจะไดรสกมสตและความสงบ ไมแกวงไปกบความคดหรออารมณ ใชความสงบนนไป

สงเกตใจของตนเองแบบสบายๆเพอเตอนจตใจใหกลบมาอยในปจจบน ถาเราฝกแบบนอยบอยๆ จตกจะ

มความชานาญในการปลอยวางความคดและอารมณ จตไมแกวงขนลง เลยวซาย เลยวขวา ไมไปตดกบ

อารมณชอบหรอไมชอบ ไมไปตดกบอดตหรออนาคต ทาใหจตกลบมาอยในความเปนกลาง มความพอใจใน

ปจจบน เปนจตใจทมความสดชนและเบกบานเพราะจตมความอมเอบอยภายใน

23. เมอจตมความเปนกลาง จตกจะสามารถพจารณาทกอยางไดโดยไมมความลาเอยงและไมมอคต ถาจตเรา

http://www.meditationguide.org/thai

72

เรมแกวง เรมมอารมณในเชงลบหรอคดเอาเปรยบ ความสงบของตนเองทเราฝกอยบอยๆใหจตมสตอยกบ

ปจจบนกจะเตอนใจเราใหกลบมาอยในความเปนกลาง ทาใหเราสามารถปลอยวางความคดและอารมณนนได

ใจเรากจะไมแกวงหรอหลงไปกบการปรงแตงของความลาเอยง แตใจเราจะมองหามมสรางประโยชนเพอให

มความสมดลและความสามคคกบสภาวะ ไมทารายตนเองหรอผ อน

24. ดงนนการฝกสมาธใหมสต มความสงบภายในใจและดทกอยางจากความเปนกลางจะมประโยชนมาก ทา

ใหจตละความกลว ความเขาใจผดและอารมณในเชงลบได เมอจตกลบมาเปนกลาง ใจเรากจะมอารมณดเอง

เบกบาน สดชนและแจมใสเพราะเปนจตทเบาสบาย ไมแกวงไปมาและเปนใจทกวางขวาง มพลงอมเอบ ทาให

จตมปญญามองเหนสาเหตของความทกขโดยไมมการเพงโทษ

25. สาเหตททาใหใจเราเปนทกข

• จตเราสรางอารมณไมชอบ – ทกครงทจตสรางอารมณไมชอบขนมาในใจ จตกจะรสกหงดหงด ถายงไม

ชอบมากขนกจะกลายเปนความเกลยดชง มอารมณโมโหโทโส จตกยงเปนทกขหนก

• จตตดอยกบเรองเวลา จตไมชอบอยกบปจจบน – จตชอบคดถงเรองอดตและเรองอนาคต ทาใหจต

สายไปสายมา เวลานกถงเรองเศราโศกในอดต จตกรสกเปนทกขไปดวย เวลาจตคดถงเรองอนาคต

และมความกงวลวาชวตจะดขนหรอไม จตกรสกเครยดกบการเปนหวง

• จตชอบตาหนและเพงโทษ - เมอมอะไรเกดขนทจตไมชอบ จตกจะหาเรองเพงโทษสงนนสงน ตาหน

สถานการณ เพงโทษคนนนคนน บางครงกเพงโทษตนเอง การเพงโทษจงสรางความลาเอยงทาให

จตไมเปนกลาง

• จตคดวาความสขและทกขนนขนอยกบสถานการณ – ถาจตไดดงใจตนเอง จตกมความสข แตถาไม

ไดสมปรารถนา จตกเปนทกข เมอจตคดและเชอในเชนน จตกเลยดนรนและใชชวตแบบเขงขนเพอ

จะใหสภาวะเปนไปตามอยางทตนเองตองการ มนษยทกคนจงอยากมความรารวย มฐานะมงคง ม

อานาจ มศกดศรและมความสาคญ

แตไมวาเขาจะดนรนมากเทาไร มความรารวยหรอมอานาจมากเทาใด เขากไมสามารถทจะหลกเลยง

ความไมเทยง รางกายเขามความเปลยนแปลง เสอมโทรม ความแกและในทสดกตองทงรางกาย

เขาไมสามารถทจะแบกทรพยสมบต ความรารวยและอานาจของเขาไปได แตสงทตดไปกบคลนจตก

คอคณภาพของจตใจ มความโลภ โกรธ หลงมากเพยงใด จตพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

73

แลวหรอยง

• จตยดมนถอมนในถกหรอผด – เมอจตหลงและยดมนในความคดและอารมณของตนเอง จตกจะบอก

ตนเองวาความคดของเราถกตองและความคดของคนอนผดเพราะจตยงมการเปรยบเทยบ ยงมองทก

อยางจากมมแคบหรอมองจากมมของตวตน ทาใหจตมความลาเอยง ดงนนเราควรหนมาฝกใหจตใจ

เรามความเปนกลาง มความเหนอกเหนใจผ อน ไมจาเปนทเราตองไปเอาชนะเขา แตสงความรก ความ

เมตตากรณาใหกบเพอนมนษย สตว พชและทกอยางในโลก ทาใหจตเรามความสมดล มความสามคค

กบทกสงและความขดแยงกจะหลดออกไปจากใจ

• จตยงยดในสงและตา ในดและไมด – เมอจตยงละการเปรยบเทยบไมได จตกเลยคดวาอนนสงกวา

ศกดสทธกวาและอนนนตากวาหรอไมศกดสทธ อนนถกและอนนนผด เมอจตยงมการเปรยบเทยบ

อยในใจของตนกจะทาใหบางคนคดวาตนเองเหนอกวาหรอดกวา และบางคนกคดวาตนเเองดอย

กวาหรอไมดเทา ทาใหจตใจไมเปนกลางหรอไมพอใจในสงทตนม เมอจตมความเชอและคด

เชนน การแขงขนแกงแยงชงดจงเกดขนในสงคม เพราะคนทวไปตองการใหตนเองมฐานะดกวา รวย

กวา เรยนเกงกวา มความรทมากกวา มความหลอหรอสวยกวา มยศหรอตาแหนงทสงกวา มชอเสยง

ความสาคญและมความเดนดงทมากกวา ตางคนตางใฝหาในสงพวกนเพราะเขาคดวาถาเขาไดในสงท

เขาปรารถนา เขากจะมความสข แตความสขทเกดจากสงเหลานเปนความสขแบบชวคราวและไมเทยง

เมอบานเมองมเศรษฐกจทไมด ฐานะกจนลงได เมอเราคดวาเราเกงและมความสามารถ แตกยงมคนท

เกงกวาและมความสามารถมากกวาเรา มคนทหลอกวา สวยกวา ยสสงกวาและชอเสยงดงกวา ดงนน

ความสขทเกดจากสภาวะพวกนจงเปนเพยงประเดยวประดาว ถาเราไปยดมนในสงพวกนและตองการ

ใหมนเทยง ใหมนอยกบเราไปไดตลอด เรากจะเปนทกขเพราะสงเหลานมการเปลยนแปลง เสอมและ

สาบสญได

ดงนนเราควรละในการเปรยบเทยบเพอใหเราเลกยดมนในความเขาใจผดและมความรสกทเปนกลาง

เรามไดเหนอกวาหรอดอยกวาใครแตมความสามคคกบทกฝาย เมอเราฝกใจใหปลอยวางและมความ

สงบ เรากยงพฒนาจตใจตนเองใหมความกวางขวางไปเรอยๆ ทาใหจตมความรก ความเมตตากรณา

ตอทกสง ถาเราสามารถชวยคนอนไดเรากชวย แตถาเราทาไมไดหรอเขาไมตองการใหเราชวย เราก

ตองรจกปลอยความกงวลหวงใยและไมเปนทกขกบเขา เราใชความเปนกลางไปพจารณาวาอะไรสม

ควรหรอไมสมควร อะไรสรางประโยชนหรอไมสรางสรรค แตไมเปนทกขกบสงใดเพราะจตรจกปลอย

วางอารมณในเชงลบและรกษาศล ไมทารายและไมเอาเปรยบผ อนหรอตนเอง

http://www.meditationguide.org/thai

74

• จตมความสงสยทาใหจตมความไมแนใจ ความสงสยจงทาใหจตเราแกวง ขาดความรแจงในความ

เปนจรง ไมมความเปนกลาง ดงนนถาเราหนมาฝกจตใจใหมความกระจางและรวาจตสรางการปด

บงไมใหตนเองเขาใจไดอยางไร จตเรากจะตนออกจากความสงสย เพราะไปพบตนเหตของความหลง

ทาใหใจเราหลดออกจากการถกปดบง

26. ความเปนกลางทาใหเรารวย - บางคนอาจจะคดวาถาจตมความเปนกลางแลว เรากไมสามารถรวยได เรา

ตองสละออกจากสมบตเงนทอง แตอนนเปนความเขาใจผดเพราะความเปนกลางจะทาใหเรารวยมากขน เมอ

จตมความเปนกลาง ใจเรากมความสงบ สตและปญญาเพมขน เราสามารถนาความฉลาดทเกดขนจาก

ความสงบนไปใชสรางสรรคในสงตางๆได อยางเชนในการงาน จตสามารคมการหยงร ทาใหจตตดสนใจไดด

ขน สรางความสมดลและความสามคคในการปฎบตงาน ทาใหเราสรางประโยชนใหกบผ อนและผลดกจะกลบ

มาหาผสราง ทาใหเรามความรารวย แตความรวยมไดหมายถงแคเงนอยางเดยว ความรวยอนแทจรงคอการ

สรางความสมพนธทดตอกน ทาใหตางฝายตางมความสขเพราะจตรวมกนเปนหนงในการทางานและชวยเหลอ

ใหงานนนมประสทธภาพ ผลดกจะเกดขนเองเมอทกคนประสานงานจากจตทมความสงบและมแรงบนดาลใจ

ทาใหทกคนมความสนกในการทางานและมความกลมเกลยว ไมมการขดแยงตอกน ดงนนความเปนกลางจงม

ประโยชนสาหรบทกคน ทาใหไมมใครถอเนอถอตวและมความเปนกนเอง ดงนนจตจะเลอกทาในสงทม

ประโยชนตอสวนรวม มไดเลอกทาเพราะมความเกรงกลวตอตาแหนงของบคคลในกลม จตทเปนกลางจะ

มความยดหยนและหวหนาในกลมกจะใหคาแนะนาทไปกระตนจตใจเพอใหทกคนมความสรางสรรค เพราะเขา

รวาคนทมใจเปนกลางเปนคนขยน ไมขเกยจ ไมองานเพราะคนพวกนมแรงบนดาลใจสงและรกในงานทเขาทา

ดงนนหวหนางานทมจตใจสงบ มสตและปญญากจะรจกเลอกคนทมจตใจคลายคลงกบเขาใหเขามารวมใน

การทางาน ทาใหผลงานมคณภาพและสรางประโยชนใหกบทกฝาย เมอจตสรางความสมพนธทดอยางนตอ

กบทกคน มความเมตตากบทกอยางในชวต ผลพลอยไดกจะตามมาเอง หากเขาตกทกขไดยากกจะมคนมา

ชวยเหลอเขา เพราะวาเขาชอบชวยเหลอคนอน ความเปนกลางจงทาใหชวตเขามความสบายและไมเปน

ทกขกบสงใด เขารจกใชเงนนาไปสรางสรรคใหเกดประโยชนสขแกสงคม อนนคอความรวยอนแทจรง ทาความ

ดแตไมยดในความดทตนเองทา จตกเลยรสกมความเปนกลางและเปนอสระ

แตบางคนเขาไมรวยจรง เขามเงนและทรพยสมบตแตจตใจเขาไมกวางขวางเพราะวาจตเขาไมมความเปน

กลางและมความลาเอยงเขาขางตนเอง เขามความรวยแบบตระหนถเหนยว เขาตองการไดอยางเดยว แตไม

ตองการเสย เขาจงพยายามหาแตผลประโยชนใหกบตนเองเพอใหเขามความรสกวาเขาเหนอหรอเกงกวาผ อน

เขาสะสมทฐมานะ คดวาตนเองถกและคนอนผด มการโกง เปรยบเทยบและเพงโทษ ความรวยแบบนจงไมเปน

อสระจากความหลง เพราะความสขของเขาอาศยในการไดดงใจตนเอง ถาไมไดตามตองการ เขากจะโมโหและ

http://www.meditationguide.org/thai

75

เพงโทษ ทาใหจตเขาไมสามารถพบกบความสขอนแทจรงไดเพราะความสขของเขาเปนความสขทมเงอนไข

และไมเปนกลาง ทาใหจตเขาเลอกทรกมกทชง มความลาเอยงอยตลอด

ดงนนความเปนกลางจงมประโยชนสาหรบเรามากและนาพาจตเราไปพบกบความสขอนแทจรงทไมมเงอนไข

ไมวาจะไดดงใจหรอไมไดดงใจ จตเรากมความสขทอมเอบอยภายในใจเพราะจตเตมไปดวยความสงบสดชน

เบกบาน ตนในสตและมปญญา รในสาเหตวาความทกขเกดจากอะไรและไมมการเพงโทษ จตจงมความยนด

ในการปลอยวางและใหอภย ทาใหใจหายหลงและมอสระจากความทกขทงปวง

27. การรกษาศล – การรกษาศลกคอการไมทารายจตใจรางกายของผ อนและตนเอง ผใดทมจตเปนกลาง

และมความรก ความเมตตากจะไมทา ผใดขาดสต ไมมความเปนกลาง จตแกวงไปกบอารมณและความคดใน

เชงลบและยดวาตนเองถกกจะมขอแกตว และสามารถทารายผ อนหรอตนเองได ดงนนการฝกใหจตใจเราเยน

และมความสงบ กจะชวยใหเราสามารถรกษาศลไดงาย

บางคนกใชอารมณกลวในการรกษาศล คอกลวทาผดหรอทาบาป แตการใชความกลวในการรกษาศลนน

จะทาใหจตเราไมเบกบาน ไมมอสระ เหมอนกบเราเอาอะไรมาครอบใจหรอขงใจตนเองใหอยในศล วธแกกคอ

รกษาศลดวยความเปนกลาง ฝกใหจตมความสงบ มสตปญญาและมความสามคคกบทกสง ถาจตมความเหน

อกเหนใจผ อนได จตกจะไมคดทารายผ อน เพราะจตทฉลาดจะเหนวาการทารายหรอเอาเปรยบผ อนกคอ

การทารายตนเอง ดงนนจตทมความเปนกลางจะไมทาเพราะมนไมมประโยชนอะไร แตจตทมความลาเอยง

กยงจะทาในสงเหลานเพราะจตใจเขามความแตกแยกอยภายใน จตยงหลงเขาขางตนเองและไมยอมเปนกลาง

ทาใหจตใจเขามความคบแคบ ขาดความสงบและไมกวางขวาง ดงนนถาเราหนมาสนใจและฝกปลอยวางใหจต

มความสงบทเปนกลาง ทาใหจตมสต เรากจะสามารถเตอนตนเองและรกษาศลไดอยางสบาย ในเมอจตม

ความเบกบานอยภายใน จตจงไมจาเปนตองใชความกลวในการรกษาศล

28. การรกษาดแลรางกาย – การดแลรางกายเปนสงสาคญสาหรบจต เพราะรางเปนยานพาหนะสาหรบจตใน

ชวงทจตวญญาณอยในรางมนษย ดงนนการสรางความสมดลระหวางจตและกายจะทาใหมประโยชนยง

ทาใหจตใจพฒนาไดงาย

ทาใมรางกายจงปวย สาเหตกคอรางกายขาดความสมดล

• ถาจตใจเรามความเครยดและมอารมณในเชงลบ มนกจะสรางความกดดนทาใหรางกายเราปวย

ดงนนการฝกจตใหมความสงบ ปลอยวางความคดและอารมณจะทาใหเราคลายออกจากความเครยด

http://www.meditationguide.org/thai

76

สรางความสมดลใหกบจตและกาย ถาจตใจเรารสกมความเบกบานอยเสมอ รางกายของเรากจะรสก

เบาและมความกระฉบกระเฉงเชนกน

• เรารบประทานอาหารทไมเปนประโยชน รบประทานนอยหรอมากเกนไปทาใหไมมความสมดล ดงนน

เราตองหนมารบประทานอาหารทบารงธาตรางกาย ไมใชสนใจแตในความเอรดอรอย เราตองมา

พจารณาจากความเปนกลางวามนชวยใหรางกายเรามความสมดลหรอไม

• เราไมคอยออกกาลงกายทาใหเลอดลมเดนไมสะดวก ดงนนเราควรออกกาลงกายเปนประจา อยาง

นอยออกไปเดนวนละหนงชวโมงทาใหมเหงอออก รางกายเราจะรสกมความคลองตว ทาใหมการ

ทรงตวด

• เรานอนไมเพยงพอทาใหรางกายไมไดพกผอน ดงนนการฝกจตใจใหมความสงบและเบกบาน

รบประทานอาหารทมประโยชนและออกกาลงกายจะชวยใหรางกายเราหลบสนท ทาใหรางไดพกผอน

เตมท

ถารางกายเราปวย เราควรทาอยางไรใหเกดมความสมดล

• การปวยเปนการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงเปนกฎของธรรมชาต ถาไมมการเปลยนแปลงและ

ทกอยางคงท เรากจะไมสามารถพฒนาได ดงนนเราไมควรไปเกลยดอาการปวย เพราะถาเราเกลยด

มน เรากยงจะเปนทกขหนก ทาใหเราเครยดมากยงขนและปวยนานขน ดงนนเราตองยอมรบวาความ

เจบปวยเปนธรรมดาและมประโยชนกบเรา เพราะมนเปนการเตอนใหเราหนมาฝกใจตนเองใหเปน

กลางและดแลสขภาพรางกายใหเกดมความสมดล

• เมอเราไมเครยดกบการปวยและมจตใจแจมใส เราจะรสกวาความเจบปวดมนอยลง ทาใหจตเราไม

เปนทกขและหนมารกษารางกาย ทาใหรางไดพกผอน เตมพลงงานและปรบสความสมดล

ถารางกายเราตายกหมายถงวาจตเรายายออกจากจดหนงไปยงอกจดหนง จตเราไมไดตายเพราะมนเปน

อนตตา เปนคลนพลงงานทไมมตวตน ดงนนจตจงเดนทางตอเพอไปพฒนาคลนจตใจใหกวางขน ทาให

จตเขาใจในทกอยางและพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองหรอความเปนกลางนนเอง

*แตกไมไดหมายความวาเราควรฆารางกายตนเองหรอฆารางกายผ อนเพอใหจตไปพฒนาดงกลาว คอเราตอง

รกษาศล มความเคารพตอรางกายและดแลใหดทสดทเราสามารถทาไดเพอใหมสขภาพแขงแรง ทาใหรางกาย

และจตใจมความสมดลตอกน

http://www.meditationguide.org/thai

77

29. สงคมมนษยจะดขนเมอคนมจตใจเปนกลาง – ในเมอทกคนฝกพฒนาจตใจของตน สามารถรกษาศลได ไม

ทารายผ อนหรอตนเอง จตใจกจะมความเบกบานและตนออกจากความโลภ โกรธ หลง การแกงแยงชงดและ

การแขงขนกจะหายออกไปจากสงคม ทาใหคนมาสนใจในความรวมมอสรางประโยชนใหกบทกฝาย อยางเชน

นกเรยนทเรยนเกงกจะไปสอนและพยงนกเรยนทยงไมเกง ดงพวกนนขนมาใหเกงเทากนหรอใหเกงกวากได

แตไมมใครมความอจฉาเพราะจตเขามความเปนกลางตอกน ดงนนการพฒนาแบบนกจะทาใหคนมความ

ฉลาดมากขนไปเรอยๆ แตไมมใครเอาเปรยบเพราะเขานาปญญาไปสรางสรรคใหเกดผลประโยชนตอสวนรวม

เมอตางคนตางปฎบตเชนน ความเปนกลางกจะเกดมากขนในสงคม ไมมใครสงกวาหรอตากวาและไมจาเปน

ตองไปใชกฎหมายบงคบประชาชนใหอยในกรอบเพราะทกคนสามารถรกษาศลได ไมมใครสนใจในการทาราย

หรอเอารดเอาเปรยบผ ใด ดงนนไมจาเปนตองมตารวจ ทหาร ศาลหรองานทเกยวกบการใชบงคบบญชา แต

สงคมจะสรางงานแบบใหมทเกยวกบการชวยเหลอและพฒนา เมอพลเมองมจตใจทเปนกลาง การทะเลาะ

เบาะแวงกจะหายไปเองโดยธรรมชาตเพราะไมมใครตองการเอาชนะผใดหรออยากเปนใหญเปนโต แตเขาม

ความสนใจในความสามคคและชอบสรางความสมดลใหกบทกอยาง เมอประชาชนมคณภาพจตใจทสมดล

กเลยทาใหสงคมแบบใหมเกดขน กลายเปนมนษยรนใหมทไมมความโลภ โกรธ หลง มแตความรกความเมตตา

กรณา ยนดพอใจในปจจบน มแรงบนดาลใจ เปนจตทอดมสมบรณมความสงบสดชน เบกบานอยตลอด มสต

และปญญาทกวางขวาง มววฒนาการความรไปเรอยๆ ไมเปนทกขกบสงใดและมแตความสขอนแทจรง เพราะ

ใจไมปรงแตงอารมณความคดและเจตนาในเชงลบ แตสามารถพจารณาทกอยางไดจากความสงบ ทาใหจต

มองเหนคณคาในทกสงและเลอกทาแตในสงทสรางสรรคเพอใหเกดความสมดลและมประสทธภาพ

30. มตแยกออกจากกน – ในเมอคนบางคนไมตองการพฒนาจตใจตนเอง เขาชอบในความลาเอยง

ชอบในการแกงแยงชงดและอยากใหมการแขงขนเพราะมนทาใหเขารสกวาเขาเกงกวาและเหนอกวาคนอน

ทาใหเขามฐานะดกวา มยศตาแหนงทสงกวา มอานาจและมความสาคญทมากกวาคนอน ดงนนความเปน

กลางจงเปนสงทเขาไมปรารถนา เพราะถาจตเขามความเปนกลาง เขากไมสามารถมความรสกวาเขาเหนอ

หรอดอยกวาคนอนได บคคลพวกนยงมทฐมานะและมความยดมนถอมนทเหนยวแนน ยงยดในถกหรอผด

ทาใหมการทะเลาะเบาะแวงและลงมตกนไมได ตางฝายตางไมยอมกนเพราะแตละคนคดวาตนเองถกและ

คนอนผด ไมมใครตองการความเปนกลางเพราะความเทาเทยมกนทาใหเขาไมมความโดดเดน แตถาเขา

สามารถชนะผ อนหรอฝายอนไดกจะทาใหเขารสกมความดใจในชยชนะ แตเมอเขาชอบในการแขงขนหรอ

เปรยบเทยบแบบนกทาใหอกคนหนงหรออกฝายหนงพายแพ ทาใหบคคลพวกนนเสยใจและอาจจะมการ

แกแคน ทาใหเกดการตอสหรอทะเลาะกนไปเรอยๆในชวต สงคมแบบนจะเจรญลาบากเพราะมความขดแยง

เกดขนอยบอยๆและบคคลพวกนยงตองการเอาเปรยบกน ทาใหเขารกษาศลไมได สรางความแตกแยกในสงคม

http://www.meditationguide.org/thai

78

ทาใหไมมความเสมอภาค บคคลพวกนกจะอาศยอยในมตท 3 ตอไปเพราะจตใจเขามคณภาพเปนเชนนน เขา

ไมตองการความเปนกลาง ถงจตเขาจะสละออกจากรางกายไปแลว เขากยงจะกลบมาเรยนในมตท 3 เพราะ

จตใจเขายงมความลาเอยง จตเขายงตดอยในกรรมหรอการกระทาของตนเอง ไมยอมปลอยวางความมตวตน

หรอความยดมนถอมน

แตกมบางกลมทเขาพฒนาจตใจไดกอนทาใหเขาไปอยในมตทกวางกวา เพราะจตใจเขาไมสนใจในการแขงขน

แกงแยงชงดกน ไมเปรยบเทยบ ไมตองการเหนอกวาหรอดอยกวาแตมความเปนกลาง ไมแสวงหาความชนะ

หรอแพ ไมตองการมตาแหนงสงกวา มความสาคญหรอมอานาจมากวาใคร ดงนนบคคลพวกนจงไปอยในมต

ใหมและสรางสงคมแบบใหมทมความเออเฟอเผอแผแบงปน ไมจาเปนตองมการชงชย เปนสงคมทไมตองม

กฎหมายหรอการบงคบบญชาเพราะทกคนมจตใจทสงบ มสตและปญญา ไมมใครคดทารายใคร เพราะเขารวา

การทารายเอาเปรยบผ อนกเหมอนกบการทารายตนเอง ดงนนจงไมเปนสงทมประโยชนสาหรบเขา เขาจงใช

จตทตนจากความโลภ โกรธ หลงไปสรางผลดใหกบสวนรวม มนษยรนใหมพวกนไมมการทะเลาะเบาะแวง

เพราะเขาไมยดในถกหรอผดแตอาศยความเปนกลางในการตดสนใจเพอสรางความสมดลและความ

สามคคใหกบทกฝาย ทาใหสงคมของเขาพฒนาไดงายเพราะไมมการโตแยงหรอขดผลประโยชน สงทเขาผลต

ไมวาจะเปนความรอนกวางขวางหรอสงของทอานวยความสะดวก เขากจะแจกจายใหทวถงกบประชาชนและ

พลเมองทกคนกชวยเหลอกนทางานเพอสวนรวมอยางสนกสนานเพราะเขาเปนมนษยทไมมความเครยด มแต

จตใจทสงบสดชนและเบกบาน ไมมใครเอาเรองกบใคร เปนจตทปลอยวางและใหอภยอยเสมอ ไมมการเพง

โทษตอกน ทสงคมเขาเปนแบบนกเพราะวาทกคนสมครใจทา ไมมใครขเกยจหรอองานและทกคนมแรงบนดาล

ใจ มจตทสรางสรรค ดงนนเขาจงรวมมอรวมใจในการทางาน ทาใหผลงานของเขามประสทธภาพ ทกคนคด

เพอสวนรวมและไมมใครเหนแกตว เพราะเขารวาการเหนแกตวนนทาใหเกดมความลาเอยง ทาใหความแตก

แยกเกดขนในสงคม สรางความไมเสมอภาคและประชาชนกจะเปนทกข ดงนนทกคนจงสานกถงความเปน

กลางและเหนวามนมประโยชนตอทกฝาย แทนทจะกกตนความรวยใหกบตนเองเทานน เขากเอาผลผลตและ

สงดๆทกอยางไปแบงสนปนสวน ทาใหพลเมองมฐานะคลายคลงกน ทกคนมความรวยทวอาณาจกร เมอทกคน

ชวยเหลอกนอยางนกเลยทาใหเขามเวลาวางมากขนและเขากใชเวลาวางนนใหเปนประโยชน ไปศกษาหา

ความรใหมๆ ทกวางขน อยางเชน การผลตพลงงานฟร พลงงานตานแรงโนมถวง การเดนทางจากโลกหนงไป

อกโลกหนง ทาใหเขาไดแลกเปลยนความรกบมนษยในดวงดาวและจกรวาลตางๆ การมจตทเปนกลางจงม

ประโยชนมากเพราะทาใหเขาสรางความสามคคและเปนมตรกบเพอนในโลกอนไดงาย ไมมใครกลวใคร

แตมความรกและความเคารพตอกน เพราะมนษยทมจตนพพานรวาทกอยางมาจากอนตตา เกดมาจากคลน

พลงงานซงไมมตวตนและคลนจตทกดวงกมาจากพลงงานอนเดยวกน เพยงแตจตแตละดวงแยกออกมาจาก

http://www.meditationguide.org/thai

79

พลงงานนน ทาใหเกดความรสกวาจตเราเปนตวของตวเอง เมอจตตนออกจากความเขาใจผด จตกจะเหนวา

ทกอยางเปนอนเดยวกนหมดและมความสมพนธตอกน ทาใหจตมความสามคคกบทกสง หยดทะเลาะกบ

ความแตกตางและหลดพนออกจากความกลว เพราะความหวาดกลวและความเขาใจผดนนกสรางขนมา

จากใจตนเอง มไดเกดจากภายนอก จตทตนจงหยดปรงแตงอารมณในเชงลบ มความเปนกลางและม

ความเขาใจทกวางขวาง ไมเปนศตรกบผใด มแตความรก ความเมตตากรณาตอทกสงในจกรวาลและ

ภพภมตางๆ จตทนพพานจงมแตความเปนอสระ

เมอมนษยรนใหมมการพฒนาจตใจตนเองไปเรอยๆ กจะมพวกจตทสละออกจากรางกายและไปอยในมตท

ไมมราง ไปอยในอนตตาและกพฒนาคลนตอไปเพราะคลนจตเปนสงทตายไมไดในเมอมนไมมตวตน จตเปน

อมตะ ไมวาจะมรางหรอไมมราง จตทนพพานกมแตความสขเพราะวาจตมความเปนกลางทมแตความสงบ

และเตมไปดวยปญญา

ในทสดจตทกดวงกไปสนพพาน

ในเมอจตมววฒนาการอยางนไปเรอยๆ ในทสดจตทกดวงกเขาสนพพานกนหมด มนษยในมตท 3 กจะเลก

ทะเลาะ เอาเปรยบ แขงขนและเปรยบเทยบเมอจตใจเขาตนและมองเหนในความเปนจรง ทาใหเขาคลายออก

จากความโลภ โกรธ หลง หยดทารายผ อนและตนเอง ทาใหเขาเหนวาสงพวกนนไมมประโยชน เปลยนคลน

จตตนเองใหเยนลงและเบาสบาย มความโลงโปรงใส หลดออกจากความเขาใจผด จงทาใหจตพบกบความ

สขอนแทจรงในใจของตน ทาใหจตเขาเหนวาทกอยางมคณคาและประสบการณอนหลากหลายทเขาได

จากชวตตางๆมประโยชนมาก เพราะมนเปนการสอนตวเองเพอใหปรบคลนคณภาพจตสความเปนกลาง

กลายเปนจตทไรทกขและมความกวางขวางทไรขอบเขต มตท 3 กจะหายไปและกลายเปนมตนพพาน

จตทกดวงกไปอยในมตนพพานและพฒนาตนเองตอไปแบบไมมความทกขและมแตความสงบสขอนแทจรง

ไปอยในมตทมแตความสมดลเพราะคณภาพของจตใจเปนเชนนน

บทท 25

อารมณตางๆเกดจากอะไร

อารมณกลว – อารมณกลวมอยในสญชาตญาณของมนษยเพราะตอนจตสรางรางกายขนมา จตสรางอารมณ

นควบคมาดวยเพอใหรางกายเอาตวรอดได จตจะไดรวามนจะตองหนสถานการณทอนตรายหรอตองตอสกบ

สภาวะนน ทาใหมอารมณระวงภยแบบนเกดขนในใจเพอใหจตมการสงเกตกบสถานการณตางๆ ดงนนเรา

สามารถใชสญชาตญาณอนนไวรกษาความปลอดภยใหกบตนเองได อยางเชนเรามองเหนรถทกาลงจะเขามา

ชน เรากตองรจกหลก

http://www.meditationguide.org/thai

80

ปญหาของอารมณกลวกคอถงแมวาจะไมมสถานการณอนตรายอยใกลตวเราหรอสภาวะอนตรายผานไปแลว

จตเรากยงปรงแตงอารมณกลวใหกบตนเอง อยางเชน บางคนกาลงเดนอยในความมดกนกคดถงผ ทาใหจต

ตนเองปรงแตงอารมณกลวขนมาและหลอกตวเองวาผมาหลอกเรา ทาใหจตรสกไดกลน สมผสหรอเหนภาพ

หลอกหลอน แตสงทเขาเหนเปนสงทจตเขาปรงแตงหรอเปนคลนตางๆ(ขอมล)ทกระทบเขามาทางตา ห จมก

ลนและกาย ถาเขามจตทสงบและเปนกลางเขากจะสามารถสงเกตใจตนเองไดวาจตปรงแตงอารมณกลวขน

มาไดอยางไร ดวยการกลบไปดทจตตนเองซงเปนตวสรางอารมณและกจะทาใหเขาสามารถปลอยวางความ

รสกนนไดเมอเขาไมกระโดดเขาไปอยในความคด แตถาจตใจเขาแกวงไปกบอารมณและจมอยในอารมณ เขาก

จะรสกมความหวาดกลวไปเรอยๆ ทาใหจตหลงและไปเพงโทษสถานการณวาสงเหลานนหรอขอมลนนทาให

เขากลว

อารมณกลวมมากมายหลายแบบ บางคนกกลวความจน กลวคนมตาแหนงทสงกวา กลวผปศาจ กลวถก

หลอกลวง กลวตาย กลวจะตองไปเกดใหม กลวผด กลวการถกปฏเสธ กลวถกตอวา กลวถกตาหนหรอถก

นนทา กลวความลมเหลว กลวความพนาศพงทลาย กลวถกจบ กลวถกลงโทษ กลวความทกขตางๆนานา

อารมณกลวเกดจากอารมณไมชอบ จตปรงแตงอารมณชอบหรอไมชอบจากการเปรยบเทยบขอมล ทกครงทม

คลนตางๆหรอขอมลเขามากระทบทางตา ห จมก ลนและกาย จตจะตความหมายวาสงทมนสมผสคออะไร

และเปรยบเทยบขอมลวามนดหรอไมด ถาจตคดวาด จตกจะสรางอารมณชอบขนมาในใจ แตถาจตคดวาไมด

จตกจะสรางอารมณไมชอบ ทาใหจตมความหงดหงดหรอมความหวาดกลว ดงนนการฝกจตใหมความเปน

กลางจะชวยใหจตสามารถพจารณาขอมลตางๆไดโดยไมมความเครยดหรอมความกลว เพราะจตใชความสงบ

ในการวนจฉยและอาศยปญญาทเกดขนจากความกระจาง ทาใหจตมองเหนสาเหตอนแทจรงในใจททาให

ตนเองหลงไปกบความคด เมอจตไปเหนทตนเหตของความเขาใจผดทจตตนเองสราง จตกเลยมอสระจาก

ความกลว ทาใหจตเขาใจและไมหวนไหวไปกบอารมณในเชงลบ ทาใหจตปลอยวางและมอารมณเบกบาน

เบาสบาย

อารมณโกรธ – อารมณโกรธกเกดจากอารมณไมชอบและความยดมนถอมนในความคดและความเชอของ

ตนเอง จตยดในถกหรอผด ดงนนทกครงทเรามอารมณไมชอบ จตกจะรสกหงดหงด ยงไมชอบมากขนกจะร

สกโมโห จตจะมการเปรยบเทยบขอมลอยตลอดทาใหมนสรางอารมณทแกวงไปมา ถาขอมลหรอคลนทมา

กระทบถกใจมน จตกจะมความสข แตถาไมถกใจ จตกจะไมชอบและมความฉนเฉยว

เมอจตมความยดมนเหนยวแนนในความคดและความเชอของตนเองกจะทาใหจตใจยดในถกหรอผด ถามใคร

มาพดและมขอมลทไมเหมอนหรอมความตรงขามกบความเชอและความคดของตนเอง จตกจะไมชอบผนน

http://www.meditationguide.org/thai

81

หรอขอมลนน จตจะสรางอารมณโทสะตอตานเพราะจตคดวาตนเองถกและคนนนผด จตขาดความเปนกลาง

วธแกกคอการปลอยวางและการใหอภย ฝกจตตนเองใหมความเปนกลางและไมยดในสงใด ทาใหจตสามารถ

พจารณาทกอยางไดจากความสงบ มความรกทเปนกลาง มความเมตตากรณาและยนดตอทกสง เมอจตเราม

ความเยนเบาสบาย ใจเรากจะปลอยวางไดงาย ไมสรางความขดแยงขนมาในใจของตนเอง ไมสรางอารมณ

ตอตาน แตมองเหนทกอยางจากมมกวาง เปนจตใจทไมคบแคบและใชความฉลาดทเกดจากความสงบนน

ไปสรางความสมดลและความสามคคกบสภาวะตางๆได ไมใชอารมณโกรธไปตอส แตใชความแจมแจงซงเปน

จตใจทตนและมความเบกบานอยเสมอ เราสามารถนาปญญาจากความเปนกลางไปสรางประโยชนและแก

ปญหา ทาใหเรารวาอะไรสมควรหรอไมสมควรทา ปญญาจากความสงบจะเตอนใหเรารกษาศล ไมเพงโทษ

และไมเอาเรองกบผ ใด

อารมณโลภ – อารมณโลภเกดจากความไมพอใจ จตรสกวามนขาดอะไรอยสกอยาง ทาใหใจไมมความสข

จตกเลยตองแสวงหาสงทมนคดวามนขาดหรอบกพรอง จตจงจะมความพอใจได แตในเมอจตใจยงไมมความ

เปนกลาง แมคนจะมทรพยสมบตและอานาจมากมาย บคคลนนกยงจะมความโลภเพราะวาจตมความ

เคยชนกบสงของทตนม ทาใหจตมอารมณเบอ ไมพอใจและจตไมสามารถนงเฉยได ดงนนพวกเศรษฐหรอคน

มอานาจจงยงดนรนและแสวงหาความสขตอไป ทาใหเขายงอยากไดอกอยเชนเดม ความรวยจงไมสามารถ

ทจะกาจดความไมพอใจ หรอดงตนเองออกจากความเขาใจผดได

มสงเดยวทสามารถกาจดความโลภได สงนนกคอความเปนกลางหรอความสงบททาใหจตใจตนเองมความ

อมเอบอยภายใน มความพงพอใจในปจจบน ทาใหจตรสกวามนมไดขาดอะไรเพราะจตใจมความสมบรณอย

ขางใน ความสงบตวนจงทาใหจตมองเหนในความเปนจรงและรสกมความพอเพยง ทาใหจตเกดมปญญาและ

สมผสกบความสขอนแทจรงในใจของตนเอง จตจงรวาความสขจากภายนอกนนเปนเพยงสงชวคราว ถาเรา

ไปยดหรอตองการใหมนมมากขนหรออยากใหมนเทยง เรากจะเปนทกขไปกบมนเพราะวามนมความเปลยน

แปลงและไมตรงกบทเราคดหรอทคาดหวงเอาไว แตถาเรามาสนใจในจตตนเองซงเปนตวปรงแตงความคดและ

อารมณ และเรารจกใชความสงบดจตใจตนเองไดอยางเปนกลาง เรากจะไมหลงไปกบมน ทาใหจตเรามความ

กระจาง อยในความเปนกลาง สามารถสงเกตไดวาทาไมจงมอารมณโลภเกดขนในใจของตน ทาไมถงไมพอใจ

เมอจตเหนสาเหตอนแทจรง (เกดจากจตขาดความสงบและชอบเปรยบเทยบ) ใจทสงบนงและมความเบกบาน

อยภายในกจะปลอยวาง ทาใหจตหลดออกจากอารมณโลภและสมผสกบความพอใจ จตกเลยไมตะกละอก

ตอไปเมอใจเรามความอมเอบและพอเพยงอยภายใน ทาใหจตสามารถพจารณาไดวาอะไรสมควร หรอไม

สมควร และใชชวตอยางมความสขอยในความพอเหมาะพอควร

http://www.meditationguide.org/thai

82

อารมณหลง – อารมณหลงกเกดจากการทเราไปตดอยในความคดและอารมณทจตเราปรงแตง ทกครงทจตเรา

มการกระทบกบคลนหรอขอมลตางๆ จตกจะตงชอ สรางความคดและอารมณกบสงทจตถกกระทบ ทาให

จตมอารมณแกวงไปกบสภาวะ ทาใหเราตดอยในความคดและอารมณทเราประดษฐ แถมเรายงยดมนเปน

จรงเปนจงกบมนซะดวย จตเราจงมความกลมกลนไปกบความหลง ไมสามารถแยกออกจากความเชอ

ดงนนการฝกจตใจใหมความสงบและมความเปนกลางจะชวยเราไดมาก ทาใหเราหายหลงและสามารถแยก

ออกจากความคดและอารมณทแกวงไปมา เมอเราไมจมอยในสงทจตปรงแตง เรากจะรสกมความเปนอสระ

และกไมเปนทกข จตจะรสกเบาสบายและโลงเยน ทาใหเราพบกบความสขทมความเปนกลางและกวางขวาง

อารมณหลงมเยอะแยะมากมาย หลงในรปภาพ กลน เสยง รสชาต สมผส ความคด ความยดมนถอมน ความ

เชอและหลงในการเปรยบเทยบ ความหลงจงทาใหจตเรามความลาเอยง มความรกทมเงอนไขและมความ

รงเกยจ เปนจตทเลอกทรกมกทชงอยเสมอ ความหลงทาใหเราไมพบกบความเปนกลาง เพราะความหลง

ตองการใหจตใจเราแกวงและตองการใหจตเรายดในถกหรอผด

อยางเชนเราดหนงละครในโทรทศน ถาจตใจเราแกวง เรากจะหลงไปกบเรองทเราด จตหลงไปกบภาพและเสยง

ในจอเพราะจตเราปรงแตงอารมณและความคดใหกบสงทเราสมผส ในเมอเรายงไมสามารถสงเกตจตใจตนเอง

จากความเปนกลาง ไมวาจตจะปรงแตงอารมณอะไรขนมา ใจเรากเลยแกวงไปดวย ทาใหเราเกดมอารมณ

เปนสขและเปนทกขไปกบเรองทเราด มความเปนจรงเปนจงและยดมนในเรองทกาลงปรากฏบนจอภาพ

ชวตมนษยเรากเหมอนกบหนงละคร ตอนนเรากกาลงแสดงอยในเรองทจตเราเองเปนคนสราง เราอาจจะคด

วาเราเปนพระเอก นางเอก เลนบทเปนพอแม สามภรรยา ลก ปา นา อา ตา ยาย เปนผชาย ผหญง เปนเกย

เปนนกเรยน คร นกธรกจ นกบวช นกการเมอง นกสบสวน นกโทษ นกแสดง นกรอง นกปกครองหรอผ นา แต

บทพวกนเปนบทชวคราว ไมใชเปนสงทถาวร ดงนนเราอยาไปหลงกบมน ใหรวาเรากาลงเลนละครอย เรามาอย

ในโลกนเพอใหจตมการศกษาในเรองมนษยและพฒนาคณภาพจตของตนเองใหมความเปนกลางและ

ฉลาดขน เราทาใหดทสดทเราสามารถทาไดและฝกปลอยวางใหจตมความสงบอยภายในเพอใหจตตน มความ

รกทเปนกลาง เปนความรกทไมมเงอนไข มความเมตตากรณา ยนด รคณ เออเฟอเผอแผ สามารถ

รกษาศลได ไมทารายและไมเอาเปรยบผ อนหรอตนเอง เปนจตทมแรงบนดาลใจและมความสรางสรรค

ในสงทมประโยชน ถาเรารจกเลนอยางเปนกลาง เรากจะไมเปนทกขและมแตความสข แตถาเราเลนดวย

ความลาเอยง ใจเรากจะหลงและสรางอปสรรคใหกบตนเอง

อยางเชนเราไปหลงรกคนใดคนหนง แตคนทเราไปหลงรกกลบไมรกเรา กเลยทาใหเรารสกเปนทกขเพราะเรา

http://www.meditationguide.org/thai

83

ไมไดดงใจตามทเราปรารถนา แตถาคนนนรกเรากจะทาใหเรารสกมความสขมากเพราะเราไดตามความตอง

การ ทาใหเราไดเปนแฟนกนหรอมการแตงงานเปนสามภรรยา ความรกแบบโรแมนตกจะมปญหาเกดขน

เมอจตใจของคนทงสองยงไมมความเปนกลาง ตอนแรกทเปนแฟนกนหรอเพงแตงงานกนใหมๆ ตางกยนยอม

ตอกนเพราะยงมความตนเตนกบสงใหม แตพอนานไปคนทงสองมความเคยชนตอกน ทาใหอารมณรกแบบ

โรแมนตกหรอความตนเตนนนหายไป อารมณหลงรกคอยๆลดนอยลง ทาใหคนทงสองกลบไปยดมนถอมน

ในตนเอง ทาใหเรมมการไมยอมกน มการทะเลาะเบาะแวง เพราะตางคนตางยดในถกหรอผด ทาใหตองการ

จะเอาชนะกน อยากใหแฟนคดเหมอนเราหรอทาตามทเราคด คอตองการใหไดดงใจตนเอง ถาไดกมความสข

แตถาไมไดอยางตองการ จตใจกมความเครยดและโมโหโทโส ความรกแบบไมเปนกลางจงมความลาเอยงปน

อยดวย ไมมความสมดลและขาดความสามคค มความอจฉารษยาและไมพงพอใจ เมอมความลาเอยงมากขน

และไมสามารถปรองดองกนไดกจะทาใหคนนตองแยกทางจากกนไป

ดงนนถาคใดรจกรกกนดวยความเปนกลางหรอมความรกอนแทจรงตอกนซงเปนความรกทไมมเงอนไข กจะทา

ใหชวตเขาราบรน เพราะตางคนตางไมยดในทฐมานะของตนเอง รจกปลอยวางและใหอภย ทาใหเขาสามารถ

รกษาศล ไมทารายจตใจหรอรางกายของครก แตมความเมตตากรณาและยนดตอกน เมอตางคนตางฉลาด

และมจตใจทเบกบานปราศจากความเครยด ไมมการเพงโทษตอกน แตมความเหนอกเหนใจและคอย

ชวยเหลอกนอยตลอด การใชชวตรวมกนกจะงาย ไมมการทะเลาเบาะแวงเพราะเขาไมยดในถกหรอผดแต

เลอกทาในสงทมประโยชนใหแกทงสองฝาย ความรกอยางเปนกลางจงทาใหเราไมเปนทกข แมเราจะพลาด

จากครกหรอสงทเรารก จตทมความเปนกลางกยงมความสข เพราะความสขอนแทจรงเกดขนอยภายในใจ

เปนจตทมความอมเอบอยเสมอและไมรสกวามนขาดสงใด ดงนนถาเรามครก เรากมความสขและถาเราไมม

ครก เรากยงมความสข เพราะจตพบกบความสขอนแทจรงในคลนใจของตนเองทมความสงบสมดลและ

มความสามคคกบทกสง

อารมณโศกเศราหรอโรคซมเศรา – อารมณเศราเกดจากจตใจทไมมพลงเหมอนกบคนหมดแรง เมอจตถก

กระทบกบขอมลตางๆทเขามาทางประสาทสมผส จตกจะสรางอารมณตอบสนอง เชนเมอจตไมไดตาม

ปรารถนา ทาใหจตคดวามนขาดสงใดไปสกอยาง จตจงสรางอารมณเสยใจโตตอบกลบไป ซงเปนการบนทอน

หรอเปนการตดกาลงใจของตนเองใหลดลง ไปทาใหใจไมมพลงและเกดอารมณหดห ดงนนถาเราเตมพลง

งานเบกบานเขาไป จตกจะหายเศรา วธเตมพลงกคอการฝกจตใหมความสงบ ความสงบจะชวยใหมสตและ

สามารถเตอนตนเองได ทาใหจตใจเรามปญญา มองเหนคณคาของสถานการณตางๆ ทาใหเราไมไปเพงโทษ

และเปนทกขกบสภาวะแตมองเหนบทเรยนเพราะความสงบเตอนใหจตเรากลบมาเปนกลาง ถาเรามาดทก

อยางจากการไมเขาขางใดและไมมอคต เรากจะเหนไดวาในขณะนเราสามารถเลอกในอารมณตางๆได มทง

http://www.meditationguide.org/thai

84

อารมณดและอารมณรายใหเราไดเลอก ดงนนจตทมความสงบกจะไมเลอกสรางอารมณโศกเศราขนมาในใจ

แตสรางความเบกบานเพราะจตมความยนดและพอใจในปจจบน ทาใหจตละออกจากความทกขได ความเปน

กลางจงทาใหจตมองเหนวาอะไรสมควร หรอ มประโยชนและเลอกสรางในสงทมความสมดล

อยางเชนมคนมาดา ตอวา หรอเพงโทษเรา แทนทเราจะดากลบทนทและสรางอารมณโมโห หรอ เสยใจ

ใหกบตนเอง เมอเราไดยนคาทเขาพด เรากมาเตอนใจตนเองทาใหจตเราเยนเสยกอนถงคอยพดกลบไป ถาเรา

ไมมคาอะไรดๆทจะพดกบเขา การทไมพดอะไรเลยกจะมประโยชนมากกวาทเราจะดาเขากลบ

หรอเอาชนะกน เพราะถาเรายงสกบเขาหรอดากลบ กเหมอนกบการพนไฟใสกน ตางคนตางเดอด

เมอทกฝายมความโมโหโทโสกจะทาใหไมมการเจรจาหรอตกลงกนได ดงนนถาเรามสตและรกษาความเยน

ของใจไวได เรากจะไมเปนทกขเศราโศกกบสถานการณหรอกบคนทมาตอวา เราใชความเปนกลางมาไตรตรอง

และเหนสาเหตของสภาวะวาเราสรางเหตอะไรไวเขาจงมาดา หรอวามนเปนความเขาใจผด ถาเราสรางเหต เรา

กตองยอมรบในความเปนจรงและเแกดวยการใหอภยตนเองและใหอภยกบคนทมาดาเรา เราหาวธสราง

ประโยชนใหกบเขา เมอเขาไดรบผลประโยชน เรากไดรบบญเชนกนเพราะตางคนตางมความสข ถาเปนความ

เขาใจผด เรากอธบายใหเขาฟง ถาเขายอมรบฟงเหตผล เขากจะหายโกรธและหายของใจ แตถาเขาไมยอมรบ

ฟงเหตผลและมแตจะเพงโทษ เรากควรหยดคยเพราะมนไมมประโยชนอะไรเมอเขามแตความลาเอยงและ

เพยงแตตองการเอาชนะผ อน ดงนนถาจตเรามความสงบ เรากจะรวธแกปญหาและไมเปนทกขกบสถานการณ

ทาใหจตใจตนเองมความเบกบานอยเสมอ

อารมณรงเกยจ – อารมณเกลยดชงเกดจากอารมณไมชอบ เมอจตมการเปรยบเทยบขอมลอยเสมอ ถาจตคด

วาอนนดกวา จตกจะสรางอารมณชอบ มความรสกถกใจ ถาจตคดวาอนนแยกวา จตกจะสรางอารมณไมชอบ

มความรสกหงดหงดกบขอมลหรอสงทเขามากระทบกบใจ เมอจตยงไมชอบมากขนกจะทาใหกลายเปน

อารมณรงเกยจและกอาจจะกลายเปนอารมณโมโห

ดงนนความเปนกลางจะทาใหจตหายรงเกยจ ทาใหจตไมเลอกทรกมกทชง เพราะจตใจเหนคณคาในทกสงทก

อยาง ทาใหจตไมดถกหรอเปรยบเทยบแตเหนสาเหตวาทาไมจตจงสรางอารมณไมชอบขนมาแลวกปลอยวาง

ทเหต จงทาใหจตหลดออกจากอารมณในเชงลบโดยไมมการเพงโทษ ใหอภยตนเอง ผ อนและสถานการณ

อารมณรงเกยจมมากมาย เกลยดความไมสวย เกลยดความสกปรก เกลยดความจน เกลยดคนทเกง

กวาหรอรวยกวาเรา เกลยดคนอวดด เกลยดความไมเทยง เกลยดการปวย รงเกยจสภาวะเพราะไมไดดงใจ

อยากจะใหมนเปนแตมนไมเปนไปตามความตองการ หรอ ไมอยากจะใหมนเปนแตมนกลบเปนเสยอก

จตกเลยสรางอารมณไมชอบหรอความทกขขนมาในใจในทกครงทจตไมไดตามความประสงค ดงนนถาเรา

http://www.meditationguide.org/thai

85

ฝกจตใหมความสงบ เรากจะมสตเตอนตนเองไดวาตอนนจตเรากาลงปรงแตงอารมณเกลยดชงขนมาในใจ

ของตนเองแลวนะ เมอเรารบฟงตวเตอนจากความสงบ เรากกลบมาดทใจของตนเอง มาดทตนเหตแและความ

หวนไหวหรอความลาเอยงของจตทกาลงเกดขนในขณะนน เมอเราดอารมณหรอความคดไดอยางเปนกลาง จต

เรากจะไมแกวงไปกบมน ทาใหเราปลอยวางอารมณรงเกยจนนไดและมความรสกโลงเยนสบาย หลดออก

จากอารมณเครยด ทาใหจตเกดมปญญาและเหนสาเหตวาทาไมจตเราจงสรางอารมณหรอความคดแบบนน

ขนมา เมอจตเหนความเขาใจผดหรอความไมเปนกลางของตน จตกจะปลอยและหายของใจ เพราะถาจตไม

ยอมปลอยและยดตดกบอารมณเกลยดชง จตกตองเปนทกขอกตอไป ดงนนจตทฉลาดและมความสงบจง

เลอกปลอยวาง ทาใหใจกลบมาเปนกลางและมความชนบาน

ความอจฉา– ความอจฉารษยาเกดจากความไมพอใจ เมอเราชอบเปรยบเทยบตนเองกบผ อน บางครงเรากรสก

วาเราเหนอกวาหรอดอยกวาคนอน อารมณอจฉาจงเกดขนในใจเมอเราคดวาเราดอยกวา เพราะเราขาดแคลน

อะไรสกอยางและมความไมเทาเทยม ทาใหเราอยากไดเหมอนเขาหรออยากไดมากกวาเขา เราจงจะรสกม

ความสข อยางเชน เพอนบานถกหวยและมความรารวย เรากรสกอจฉาเขา เพอนเรามแฟนแตเราไมม เรากรสก

อจฉาเพอน คนทเราไมชอบหรอเปนศตรไดงานดมเงนเดอนเยอะ เรากรสกโมโหและอจฉาเขา ความหวงแหนก

ทาใหเรามความอจฉาได อยางเชน เรายดมนและชอบหงแฟนตวเอง เมอมคนอนมาคยกบแฟน เรากรสกหงด

หงดและไมชอบ ทาใหความอจฉาเกดขนในใจและตองการไลคนนนออกไป ไมอยากใหเขามาคลกคลอยใกล

แฟนเราเพราะเขาอาจจะมาฉดแฟนเราไป แตทจรงแลวอารมณหรอความคดแบบนเกดขนภายในใจของเราเอง

ดงนนเราตองมาแกภายในเสยกอน แลวคอยเอาปญญาทเกดจากความสงบและความสามคคในใจไปใชให

เปนประโยชน

วธแกความอจฉารษยากคอการปลอยวางในการเปรยบเทยบ เมอไมเปรยบเทยบกไมมใครเหนอกวาหรอดอย

กวา สงกวาหรอตากวา ทาใหความเปนกลางเกดขนโดยธรรมชาต ทาใหจตมความสงบและมความพอใจกบ

ปจจบน ทาใหจตมความยนดกบผ อน ถาเขาไดด เรากขออนโมทนากบเขาไดอยางสบายใจและไมอจฉา

ถาเราไมหวงแฟนและใหอสระกบเขา เขากยงจะมความสขเพราะเรารกเขาไดอยางเปนกลาง ไมไดรกแบบ

บบคน แตถาเขาตองการไปมช เรากตองปลอยเขาไปเพราะเขาไมไดรกเราจรง จตใจเขายงมความลาเอยง

ดงนนการปลอยวางและใหอภยจงมประโยชนสาหรบเรามาก ทาใหเราไมเปนทกขกบสงใดและมแตความสข

เพราะความสขอนแทจรงเกดจากภายใน ดวยการทจตใจเรามความอมเอบ พอใจ มความสมดล ความสงบ สต

และปญญา ไมเพงโทษเพราะจตมความฉลาด มแรงบนดาลใจและเลอกทาแตในสงทเกอกล

http://www.meditationguide.org/thai

86

อารมณเหงา – อารมณเหงากเกดจากความไมพอใจในปจจบน จตรสกวามนขาดอะไรไป เมอจตเคยพงสงของ

หรอบคคลททาใหจตรสกมความสข แตสงนนหรอบคคลนนไมอยหรอหายไป จตกเลยสรางอารมณเหงาโตตอบ

กบสถานการณ คนทวไปจงแกความเหงาดวยการหาสงใหม ไปเทยวหรอไปอยกบฝงชน ทาใหจตผอนคลาย

ความเหงาไดในระยะชวคราว แตการแกอารมณเหงาอยางแทจรงกคอการทจตใจมความอมเอบและพอใจใน

ปจจบน คอจตเปนเพอนของตนเองได ทาใหจตไมรสกขาดอะไร ใจจงไมเหงา เมอใจเราเยนและมความเปน

กลาง จตกจะมความเปลงปลง เมอจตไมเปรยบเทยบจงทาใหใจไมรสกขาดอะไร มความอมอกอมใจใน

ปจจบนและเปนจตทมความกระฉบกระเฉง ทาใหจตมองเหนคณคาของทกสงทกอยางและไมเปนทกขกบสง

ใด เปนจตใจทตน เบกบาน แจมใสและกวางขวาง จงทาใหตนเองไมรสกเดยวดายแตมแรงบนดาลใจและม

ความสรางสรรค

ความเบอหนาย– อารมณเบอกเกดจากการเปรยบเทยบ เมอจตถกกระทบกบขอมลทเขามาทางตา ห จมก ลน

และกาย จตกจะบอกตนเองวาเคยไดเหน ไดยน ไดกลน ไดลมรสและไดสมผสกบสงพวกนมาแลว กเลยรสกไม

ตนเตน ทาใหมความจาเจและเคยชนกบสงทมนถกกระทบ ไมอยากจะด ฟงหรอสมผสกบขอมลพวกน

จตตองการหาสงใหมทมนไมเคยถกกระทบ ดงนนเวลาเราไปเทยวในสถานทใหม หรอไดยนอะไรใหมๆ เรากจะ

รสกตนเตนเพราะวาเรายงไมคนเคยกบมน แตพอเราอยกบสงเหลานนานไป อารมณเบอกจะเกดขนเชนเดม

เพราะจตมความเคยชนกบสถานการณ ความอยากกทาใหจตเบอไดเชนกน คอจตอยากไดของใหมหรออะไร

ทดกวา แตมนกลบไมไดอยางทจตตองการ ความไมสมหวงกเลยทาใหเกดมความเบอหนายกบชวต บางครง

เวลาเราไปรอคอยใครคนใดคนหนงและเขาไมมาสกท เราจะรสกเบอรอคนนน คอจตตองการใหสภาวะเปน

ไปตามอยางทมนคด แตในเมอสถานการณไมเปนตามความประสงค จตกเลยสรางอารมณเบอหนายขนมา

ในใจของตนเองเพอโตตอบกบสภาวะ

วธแกอารมณเบอกคอความยนดพอใจในปจจบน ถาจตมความปรดากบสถานการณ จตกจะไมรสกเบอ

ดงนนการฝกใหจตเรามความเปนกลางจะชวยใหเราปลอยวาง ทาใหจตรสกวามนมไดขาดอะไร มความ

สมดลและสนกสนานอยกบปจจบน อารมณพอใจนเกดจากความสงบภายในและกบการทจตไมเปรยบ

เทยบ เมอจตไมแกวงไปกบความคดหรออารมณ ความนงและโลงสบายของใจจงทาใหมนคลายออกจาก

ความเออมระอา ทาใหจตมความเบกบานแจมใส เปนความสขทไมมเงอนไขเพราะใจมความเยนและฉลาด

ไมปรงแตงอารมณทกขใหกบตนเองแตอยในความเปนกลาง ทาใหจตมความรกและความเมตตากรณา

ตอทกสง ไมเลอกทรกมกทชง

http://www.meditationguide.org/thai

87

อารมณเลอกทรกมกทชง– อารมณลาเอยงตวนกเกดจากการเปรยบเทยบ จตจะคดวาสงทมนชอบคอสงดและ

สงทมนไมชอบเปนสงทไมด แตละคนกจะชอบไมเหมอนกน ซงขนอยกบการเปรยบเทยบและการสรางอารมณ

ของแตละบคคล เมอเปนเชนนกทาใหจตมความเชอวาสงทมนชอบเปนสงดทเหนอกวาหรอมคามากกวาสงอน

และทาใหสงทจตไมชอบเปนสงทดอยกวาหรอมคานอยกวา ทาใหเกดมอารมณเลอกทรกมกทชง เพราะจตยด

ตดอยในอารมณชอบและไมชอบของตนเอง จตไมตองการความเปนกลาง ตางคนตางยดมนในความเชอและ

ความคดของตน ในเมอตางคนตางเปนเชนน กเลยทาใหเกดการแบงเปนพรรคเปนพวก ถาคณคดและเชอ

เหมอนกบทฉนคด คณกอยกบกลมเราได แตถาคณมความแตกตางในการคดและไมเชอเหมอนกบทฉนคด

คณกตองไปอยกบกลมอน

ดงนนในโลกมนษยจงมการแตกแยกออกเปนหลายฝาย เพราะตางคนตางเชอวาตนเองถกหรอกลมฉนถก

และผ อนหรอฝายอนนนผด เมอตางคนตางมความลาเอยงกเลยทาใหเกดการทะเลาะเบาะแวงแกงแยงชงด

กน ทาใหเกดการเพงโทษตอกนและกตองแยกกนอย เพราะจตเหลานไมมความสามคคอนแทจรงอยภายใน

ใจของตนเอง

กอนทเราจะพบกบความสามคคอนแทจรงได จตเรากตองมความสงบเยนภายในเสยกอนและสามารถละใน

การเปรยบเทยบเพอจตจะไดมความกวางขวาง ดงนนการฝกสมาธใหมความสงบในใจ ฝกปลอยวาง

ความคดและอารมณจะชวยปลดปลอยความยดมนถอมนในความเชอเพอใหจตใจเราเปนอสระ เปนจตท

ไมเลอกทรกมกทชง ไมลาเอยง ไมตดกบอารมณชอบหรอไมชอบ แตเปนจตทมความเปนกลาง ตนอออกจาก

การยด ทาใหจตมสตและปญญา มองเหนทกอยางจากมมกวาง รในสาเหตวาทกอยางเกดขนจากอะไร เมอจต

มความกระจางและมองเหนในความเปนจรง จตกจะหายหลงและหลดออกจากความสงสย ทาใหใจรวาทก

อยางเกดขนจากจต ทาใหเรามองเหนการปรงแตงอารมณชอบและไมชอบของตนเอง เหนการปรงแตงความคด

ความยดมนถอมนและความเชอของตน เมอจตมความสงบและเยนพอ จตกจะสามารถสงเกตสงเหลานได

อยางเปนกลางและไมยดตดกบมน ทาใหจตมเสรและรสกมแตความสขทเปนกลาง เปนความสขทไมมเงอนไข

เพราะจตใจมความเปลงปลงอยภายใน เปนจตใจทมความสมบรณและมไดขาดอะไร เมอคณภาพจตเปนเชนน

ความสามคคอนแทจรงกจะเกดขนในใจโดยอตโนมต ทาใหจตมความรก ความเมตตากรณาตอทกคนเทาเทยม

กนหมด ไมแบงเปนพรรคเปนพวก ไมเลอกทรกมกทชง แตมความเปนหนงกบทกสง

อารมณยดมนในทฐมานะของตนเอง – ตงแตจตเราเขามาอยในรางมนษย เราจะถกสอนใหยดมนถอมนในสง

ตางๆ ไมวาจตเราจะถกกระทบกบขอมลอะไร เรากจะสรางความเชอใหกบตนเองวาอนนดหรอไมด ชอบหรอไม

ชอบ หรอบางครงเรากเชอตามคนอนหรอสงคม ถาเราไมทาตาม เรากจะถกตาหน เมอจตเรามความเคยชนกบ

http://www.meditationguide.org/thai

88

การยดมนถอมน ใจเรากเลยไมอยากปลอย เพราะถาเราปลอยวางและไมยดตดกบความคด อารมณหรอความ

เชอของตน เรากจะรสกวาเหว จตเราจงไมตองการปลอยวางและตองการยดในสงตางๆเพอใหมทพง ความยด

มนถอมนจงสรางทฐมานะใหกบตนเอง ทาใหจตคดวามนถกหรอมนผด มนเกงหรอไมมความสามารถ

เปนคนดหรอเปนคนเลว มฐานะสงหรอฐานะตา มความศกดสทธหรอผดทานองคลองธรรม มตาแหนง

เกยรตยศสงหรอไมมยศประดบ ฉนเหนอกวาหรอดอยกวาคนอน เมอจตยดตดอยกบความคด ความเชอ

และอารมณ กเลยทาใหจตไขวเขวและพจารณาทกอยางจากความลาเอยง ทาใหจตเขาขางตนเองเพราะจตยด

และเชอมนในทฐมานะของตน เมอตางคนตางยดกเลยทาใหมการทะเลาะเบาะแวงเกดขน ไมมใครตอง

การปลอยวางหรอเปนกลาง เพราะจตคดวาถาฉนปลอย ฉนกจะขาดความสาคญในตนเอง ดงนนฉนกตอง

ยดมนถอมนในความคดของตนเองเอาไวและกแกวงไปกบความคด ความเชอและอารมณของตนไปเรอยๆ

แตถาเราหนมาฝกจตเราใหเปนกลาง เรมสงเกตความคดของตนเองไดจากความสงบ ใจเรากจะไมคอยแกวง

และรจกปลอยวาง ไมกระโดดเขาไปอยในความคด เพยงแตดจตคด คอแคดแตไมไปผสมโรงกบความคด เราก

จะสามารถเตอนตนเองไดวา “ออ จตมนคดอกแลว” ทาใหเราไมจมอยในความคดหรอแกวงไปกบอารมณทจต

ปรงแตง ทาใหจตมความสงบ รสกมความสบายใจและอยกบปจจบน ไมหวงกงวลกบอดตหรออนาคตและ

มความสขอยกบปจจบนไปเรอยๆ การปลอยวางความคดจงทาใหจตเราโลงและไมยดตดกบอะไร ทาใหเรา

เปนคนทไมยดมนถอมน ยงจตมความสงบมากขนกจะทาใหมความกระจางเกดขนในใจ ทาใหจตมปญญา

และสามารถพจารณาทกอยางจากความเปนกลางไดโดยไมยดในถกหรอผด แตเลอกทาในสงทมความสมดล

และสรางประโยชนใหกบสวนรวม ทาใหจตเหนวาทกอยางในโลกนมความสมพนธตอกน ทกสงทกอยางทเรา

เหนหรอทเราสมผสเปนการสะทอนใหจตเรารวาคณภาพของจตเราเปนเชนไร ถาเรายงโกรธ โลภ หลงอยกบสง

ทเราสมผสกแสดงวาเรายงขาดความสามคคและไมยอมเปนหนงกบธรรมชาต จตเรายงแตกแยกอยภายในและ

ยดมนในตนเอง ดงนนเรากตองปลดความเขาใจผดดวยการฝกปลอยวางและใหอภยตอตนเองและผ อนเพอจต

ใจเราจะไดเยนลง ทาใหเรามองเหนในมมกวาง ทาใหจตรสกมความเปนกลางและความสามคคอนแทจรง

กจะเกดขนในใจ เมอจตไมเปรยบเทยบ จตกจะไมเลอกทรกมกทชงแตจะมความฉลาดทเกดจากความสงบ

ภายใน ทาใหจตรวาไมมผใดเหนอกวาหรอดอยกวาใคร ความเปนกลางจงทาจตมความสมานฉนท หลดออก

จากความแตกแยกและจตรวมใจตนเองใหเปนหนงกบธรรมชาต ทาใหจตมความรกอยางแทจรงและมความ

เมตตากรณาตอทกคนและทกสง ทาใหจตหลดพนออกจากความขดแยงและความทกขทงปวง สงทเหลอกคอ

จตมแตความสขอยางมหาศาลในปจจบน มแตความสวาง แจมใสและมความพอใจในทกอยาง

http://www.meditationguide.org/thai

89

บทท 26

นสยตางๆเกดจากอะไร

นสยของแตละคนกเกดจากการฝกจต ฝกเชนไร ใจกเปนเชนนน

นสยขเหนยว – ความขเหนยวเกดจากความยดมนถอมนและความกลวเพราะจตคดวาถาเราไมขเหนยวและไม

ยอมยดในสงของ เรากอาจจะเอาตวไมรอด ดงนนเราตองยดไวกอน คอจตอยากไดและมความสขเมอจตได

ดงใจแตไมตองการเสย เพราะถาเสยอะไรไปสกอยาง จตจะสรางอารมณไมพอใจโตตอบกบสถานการณ เมอ

จตเราฝกใหตนเองมความยดมนถอมนอยเชนนและยงมความกลววาเราจะขาดสงของ จตเรากจะรกษา

ความขเหนยวไปเรอยๆ แตนสยแบบนทาใหจตเรามความลาเอยงเขาขางตนเองอยเสมอ ทาใหจตใจเราคบแคบ

และไมมความสมดล เหมอนเปนจตพการ

ดงนนเราควรฝกจตใจเราใหมความสมบรณดวยการปลอยวางความตระหนถเหนยว ทาใหจตใจเราเปนกลาง

และรจกเออเฟอเผอแผ มความรสกยนดในการให ทาใหใจเรามความกวางขวาง ความเปนกลางกเกดจาก

ความสงบนนเองและจตจะไมหวนไหวไปกบความกลว ทาใหจตทสงบมความฉลาดและรวาอะไรสมควรและ

ไมสมควร คอเรารจกใชเงนและสงของโดยไมมความตระหน รจกเกบและกรจกให ทาใหเกดมความสมดล

ดงนนเรามาฝกใหมความพอเพยงและไมเสยดายในการให

อารมณเสยดายกเกดจากความยดมนถอมนเชนกน อยางเชน เราเคยถกสอนวา “ไมใหกนทงกนขวาง” เราก

เลยพยายามกนทกอยางใหหมดทขวางหนาเรา ทาใหเรากนเกนมากกวาทรางกายเราตองการ ทาใหรางกายเรา

ไมมความสมดลและอวนเกนไป เรากนเชนนเพราะเรามความเสยดายเนองจากเรายงยดมนในขอมลทเราถก

สอน เพราะถาเรากนไมหมด เรากจะรสกมความผด ดงนนวธแกความเสยดายกคอการมความพอเพยง เวลา

เราตกอาหาร เรากตกนอยๆไวกอน กนใหหมดเสยกอนแลวคอยไปเตมถายงไมอม ถาเราทาแบบนเรากจะไม

กนทงกนขวาง กนใหพออมและไมกนเกนเพราะความเสยดาย

นสยอวดด จองหอง โอหง – นสยนเกดจากการเปรยบเทยบและคดวาตนเองดกวา เกงกวาและเหนอกวาผ อน

คดวากแน ทาใหตนเองตองการมความเปนใหญหรอมความสาคญอยตลอด ตองการใหตนเองเดนกวา จตแบบ

นตองการจะเอาชนะผ อนจงจะมความสขได ถาไมชนะ หรอแพ หรอมความเทาเทยมกจะทาใหจตรสกเปนทกข

เพราะเปนจตใจทคบแคบและไมยอมใคร คนทมนสยเชนนกจะมเรองทะเลาะเบาะแวงอยบอยๆ ไมสามารถพบ

กบความสขอนแทจรงในใจของตนเองได

ดงนนเราสามารถแกนสยนไดดวยความเปนกลาง ละในการเปรยบเทยบ ไมจาเปนทตองเหนอกวาผ อน คอเรา

http://www.meditationguide.org/thai

90

กยงทาความดแตไมยดในความดทตนเองทา เรามการชวยเหลอและทาใหดทสดทเราสามารถทาได แตมไดทา

เพอสรางความสาคญใหกบตนเอง แตทาเพอสรางความสมดลและความสามคคกบทกอยาง ทาใหเกด

ประโยชนสาหรบทกฝาย เมอจตมความเปนกลาง ใจกจะรสกมความนมนวลและไมแขงกระดาง ทาใหจต

มความรก ความเมตตากรณาตอทกสง ไมคดวาตนเองเหนอกวาผใด

นสยมความตาตอย – นสยนกเกดจากการเปรยบเทยบเชนกนและคดวาตนเองแยกวาคนอน ไมดพอและ

ไรความสามารถ ทาใหตนเองรสกมปมดอยเพราะจตคดวาตนเองตากวา

ดงนนการฝกจตใหเปนกลางและละในการเปรยบเทยบกจะชวยใหจตเหนวาไมมใครตาหรอสงกวาใคร เพยงแต

จตหลงไปกบความคด อารมณ ความเชอและชอบเปรยบเทยบตนเองกบคนอน เมอเราฝกจตใจตนเองใหม

ความสงบและปลอยวางความนอยใจ เรากจะรสกมความพอใจในตนเอง ทาใหเรารสกไมตาตอยแตมความ

พอเพยง เปนจตใจทอมเอบเบกบานและไมรสกขาดอะไร ความเปนกลางจงชวยใหเรามองเหนในความเปนจรง

และไมไปตดอยกบความความคดหรออารมณทมความลาเอยง ซงทาใหจตเราหลงไปยดมนในความตาตอย

และทาใหตนเองเปนทกข

นสยกลว อายและไมกลา – ทกครงทจตถกกระทบกบขอมลตางๆ จตกจะสรางอารมณขนมาในใจเพอโตตอบ

กบสภาวะ บางครงจตกสรางอารมณกลวเพราะจตไมแนใจและกลวทาผด ทาใหใจรสกไมกลาทา ไมกลาพด

หรอแสดงออก เพราะถาทาผดไป กลวจะถกตอวา เพราะถาจตถกตาหน มนกจะรสกเสยใจ จตกเลยปองกน

ตนเองไมใหถกตตงดวยการสรางอารมณกลว ขอายและไมกลาขนมาในใจ แตถาจตยงเปนอยเชนนกจะทาให

จตใจพฒนาตนเองไดลาบากเพราะจตไมยอมตดสนใจและพยายามหลกเลยงสถานการตางๆเพราะมความ

กลวกบความผดพลาด

ดงนนการฝกจตใหเปนกลางกจะชวยใหเราหายกลว เพราะการฝกสมาธทาใหเรามสตและมความสงบ ทาใหใจ

เราเยนและสามารถสงเกตความคดและอารมณจากความเปนกลางได ทาใหจตเราไมแกวงไปกบความกลว

เมอจตเรามความนงสงบโลงสบาย ใจเรากจะมความกระจางทาใหเกดมปญญาและเหนวาความผดพลาดนน

เปนเรองธรรดาและกไมตองวตกกงวลเพราะเราสามารถเรยนรกบประสบการณ ทาใหเราสามารถปรบปรง

ตนเองใหดขนไปเรอยๆ ทาใหจตใจเรากวางขวางและไมเปนทกขกบสภาวะ รจกใหอภยตนเองและผ อน แตก

ไมไดหมายความวาเราตงใจใหตนเองทาผดพลาด เรามเจตนาทาใหดทสดทเราสามารถทาไดเพอสราง

ความสมดล ความสามคคและคณประโยชน

มนกเลนบาสเกตบอลทเกงของโลกชอ Michael Jordan เขาบอกวาเขายงลกบาสไมเขาตาขายประมาณ

http://www.meditationguide.org/thai

91

9000 ครง เขาแพในการแขงขนประมาณ 300 ครง และใน 26 ครงทเขาถกคาดหมายวาเขาตองยงลกใหเขา

เพอทมของเขาจะไดชยชนะ เขากลบยงไมเขา ทาใหทมเขาตองแพ แตเพราะวาเขาทาผดพลาดมามากมาย

หลายรอบ ซาแลวซาเลา จงทาใหเขาปรบปรงตนเองและเลนบาสเกตบอลไดเกงและประสบกบความสาเรจ

ในชวต

เมอเราไมกลวความผดพลาด เรากจะมความมนใจมากขน ความสงบในใจจงทาใหเราปลอยวางความไมแนใจ

และความกงวลออกไปได ทาใหเราไมอายและกลาแสดงออกเพราะจตใจเรามความสขอยกบปจจบน จงเปน

จตทสามารถรกษาศล มแรงบนดาลใจและมความสรางสรรค

นสยชอบเอาเปรยบ – นสยนกเกดจากความกลวและเปนจตใจทคบแคบ จตจะพยายามเอาตวรอดดวยการ

เอาเปรยบคนอน ทาใหตนเองเปนใหญเพราะจตคดเขาขางตนเองอยเสมอ มขอแกตวและเหนแกตว เขาคดวา

การเอาเปรยบคนอนเปนสงทฉลาดสาหรบเขา ทาใหเขาไดดงใจตนเองและไดรบผลประโยชนจากการ

หลอกลวง

เราจะสามารถแกนสยนไดเมอเราเหนอกเหนใจผ อน เมอเราฝกจตใจใหมความสงบและมความเปนกลาง จต

เรากจะไมมความลาเอยงและไมตองการเอาเปรยบผใด ทาใหจตใจมความกวางขวางและเกดปญญา ทาใหจต

มองเหนวาการเอาเปรยบคนอนกคอการหลอกลวงตนเองไมใหมความเสมอภาค ดงนนจงไมมประโยชนและ

หนมาสนใจในการสรางผลประโยชนใหกบผ อนดวยความสจรต พดตรงไปตรงมาและมเจตนาสรางสรรคแต

สงดงาม ทาใหทกฝายไดรบผลกาไร ความเปนกลางจงสรางความรก ความเมตตากรณาตอตนเองและผ อน

ทาใหเรามความกลมเกลยวเปนนาหนงใจเดยวกน เมอจตมความปรองดองกบทกอยางได จตกไมตองการเอา

เปรยบผใด เพราะจตมความสมดล ไมลาเอยงหรอแตกแยก

บทท 27

เกมสชวตคอเกมสสรางความสมดลใหกบจตใจของตนเอง

ถาเรามามองชวตของเราจากมมกวาง เรากจะเหนวาเราเขามาอยในรางมนษยหรอรางตางๆเพออะไร เราจะ

เหนววฒนาการของจต ทาใหเราหายสงสยและหายของใจ ทาใหจตเรามความกวางขวาง แจมแจง

และขยายความรไปเรอยๆ จตเราจงไมเปนทกขและมแตความสข

จตเปนสงทตายไมไดเพราะมนเปนสงทไมมตวตน เปนอนตตาหรอคลนพลงงาน แตมนสามารถนกคดและหลง

อยในความคด สามารถสรางอารมณและหลงอยในอารมณ สามารถสรางความเชอดวยการยดมนถอมนและ

กหลงอยในความเชอ สามารถสรางการเปรยบเทยบและหลงอยในการเปรยบเทยบกเลยทาใหจตมความ

http://www.meditationguide.org/thai

92

ลาเอยง

แตสงพวกนกไมใชเปนสงทไมด มนเปนการฝกซอมและเรยนรจากประสบการณตางๆ ทาใหจตมความเขาใจใน

ตนเองและผ อน มนเปนการเลนเกมสของจตเพอจตจะไดปรบคลนตนเองใหมความเปนกลาง สรางความสมดล

ความสามคคและความสมบรณใหกบใจของตนเอง ทาใหจตพบกบความสขอนแทจรงซงเปนความสขทไมม

เงอนไข

โลกมนษยจงเปนมตหรอโรงเรยนสาหรบจต เพราะถาจตเราไมยอมศกษา เรากจะไมรจกกบความเปนจรง

ดงนนการเวยนวายตายเกดจงเพยงเปนการสรางประสบการณใหกบจต ทาใหจตไดพฒนาคลนใหเปนกลาง

มากขน ทาใหใจเราเยนและมความสงบ ทาใหเกดมปญญามองเหนทกอยางจากมมกวางและหลดออกจาก

ความคบแคบของความคดและความเชอ รจกปลอยวางจตใจตนเองใหเปนอสระและหลดออกจากความหลง

ในชวงทจตเขามาอยในรางมนษยและเรยนรจากประสบการณในโลกนกทาใหจตมความเขาใจผด เพราะจตลม

วาตนเองเปนอนตตา(เปนคลนทไมมตวตน)และจตรสกวาทกอยางในโลกนเปนอตตา เพราะเราเหนทกอยางใน

โลกนเปนรปเปนรางไปหมด ทาใหเราลมไปวาสงทเราเหนนนเปนแตเพยงคลนตางๆทกาลงกระทบกบจตใจเรา

เพอใหสถานการณเกดขน จตจะไดเรยนรไปกบสภาวะทสรางขนมาจากคลนแสง คลนส คลนเสยง คลนดน

คลนนา คลนลม คลนไฟและคลนอากาศ เมอจตเรากาลงสมผสกบคลนเหลาน เรากเลยไปตความหมายวา

มนเปนภาพนนภาพน เปนคนนนคนน เปนสงนนสงน เปนเสยงนนเสยงน เปนกลนนนกลนน เปนรสชาตนน

รสชาตน เปนความสมผสแบบบนแบบน การตความหมายและยดในขอความทจตใจตนเองสรางขนมาจงทาให

จตรสกเปนตวเปนตน ทาใหจตเรมมความลาเอยงเขาขางตนเอง ทาใหจตยดในความคด อารมณและความเชอ

ทตนเองสรางขนมาในใจ ทาใหจตยดในถกหรอผด เมอตางคนตางยดและมความคดทไมเหมอนกนกเลยทาให

มความขดแยงเกดขนและมความแตกแยก ทาใหคนตองการเอาชนะกน มการแขงขนและมการเอาเปรยบเกด

ขน จตทกดวงพยายามแสวงหาความสขแตจตมความเขาใจผดและคดวาความสขนนเกดจากการไดดงใจตน

เอง ถาฉนไดในสงทฉนตองการ ฉนจงมความสข แตถาฉนไมได ฉนกเปนทกข ความเขาใจผดจงทาใหจตใจเรา

แกวงไปกบสถานการณตางๆเพราะสภาวะมความไมเทยงและมความเปลยนแปลง จตจงสรางอารมณดใจและ

เสยใจโตตอบกบสภาวะ นอกจากทจตมอาการแกวงขนลงแลว จตกยงมการแกวงไปทางซายเมอจตคดและเปน

ทกขกบอดต และแกวงไปทางขวาเมอจตมความกงวลกบอนาคต จตจงขาดความสงบและความเยนในใจ ทา

ใหจตเรารอนสายไปสายมาและไมพบกบความสขอนแทจรง กเลยทาใหจตหลงและคดวาความสขนนคงอย

ภายนอกตวเรา ดงนนทกคนจงพากนแสวงหาความรารวย มงม มงคง อานาจวาสนา บญบารม ตาแหนง ฐานะ

และยศทใหญโตเพอนามาใสใหตนเองมความสข เพราะจตคดวายงมมากยงด แตถาไมมกรสกตาตอย ทาให

http://www.meditationguide.org/thai

93

จตรสกเปนทกข แตถงเขาจะรวยและมอานาจมากเทาใด ความไมเทยงกยงเกดขนกบชวตของทกคน

ไมสามารถทจะไดดงใจอยเสมอ ดงนนพวกเศรษฐ คนจนหรอชนชนกลางกยงมความโลภ โกรธ หลงอยเชนเดม

มความสขบางและความทกขบางเพราะจตใจเขายงแกวงไปกบสภาวะตางๆ ความลาเอยงของจตจงปดบงไม

ใหใจตนเองพบกบความสขอนแทจรง

แตในเมอจตมววฒนาการอยเสมอกมคนทสนใจในเรองจตใจของตนเอง ทาใหเขาถามตนเองวาสาเหตอนแท

จรงททาใหเรามความโลภ โกรธ หลงนนคออะไร ทาไมจตเราจงไมมความสขอยตลอดเวลาและเปนทกขทกครง

ทเราไมไดดงใจ บคคลเหลานจงคนควาในจตใจของตนเองดวยการไมเพงโทษในสงใด เขาใชการฝกสมาธ

เพอใหตนเองมความสงบอยภายในและใชความสงบนนไปสงเกตจตใจของตนเองอยางเปนกลาง เมอเขา

ปฏบตเชนนอยบอยๆ เขากเกดมความชานาญทาใหเขามความสงบมากขน ทาใหเขาสามารถสงเกตความคด

และอารมณไดอยางเปนกลาง คอเขารวาจตมนกาลงคดแตเขาไมกระโดดเขาไปอยในความคดหรอผสมโรง

กบมน เขารวาจตกาลงปรงแตงอารมณแตเขาไมกระโดดเขาไปอยในอารมณ ความสงบของเขาจงทาให

มความเปนกลางเกดขนและไมแกวงไปกบความคดหรออารมณ เมอเขาไมไหวเอนไปกบการปรงแตงของจต

เขากเลยดสงพวกนไดอยางสบายอกสบายใจ มความสนกสนานกบการสงเกตจตใจของตนเองจากความเปน

กลาง ทาใหความหลงทแกวงขนลง เลยวซายและเลยวขวา ความดใจและความเสยใจ ความคดทตดอยกบ

อดตและความกงวลกบอนาคตไมสามารถทจะทาใหเขาเปนทกขไดเพราะเขาไมแกวงหรอจมไปกบมน ความ

เปนกลางจงทาใหเขามอสระจากความหลงและเปนจตใจทเยนโลงสบาย มความกวางขวาง ไมคบแคบ

เออเฟอเผอแผ มความรก ความเมตตากรณาตอทกอยาง ไมเลอกทรกมกทชง เปนจตทมแรงบนดาลใจ

สรางสรรค มสตและเตมไปดวยปญญา จตเขาไมเพงโทษในสงใด รจกปลอยวางและใหอภย ใชความฉลาดท

เกดจากความสงบไปแกปญหาและไมเปนทกขกบอปสรรค เหนความยงยากเปนโอกาสทดเพราะเขาจะไดฝก

จตใจตนเองใหเยนและมความสงบมากยงขน ทาใหจตใจขยายออกและมภมปญญาทกวางขวาง ทาใหเขา

สามารถมองเหนสาเหตของความโลภ โกรธ หลง ไปรในเบองหลงของความคดตางๆ เหนในวธการของจตวามน

สรางอารมณในเชงลบ ความลาเอยงและความยดมนถอมนในทฐมานะขนมาไดอยางไร เมอเขาไปเหนตนตอ

ของความเขาใจผด ใจเขากจะสวางขน ทาใหเกดมความรวาเขาหลอกตนเองใหเปนทกขไดอยางไร เมอจตม

ความกระจางและเหนสาเหตอนแทจรง จตจงเลกหลอกตนเองและเลกเอาเรอง เพราะถาจตยงหลอกตนเอง จต

กตองเปนทกขและหลงอกตอไป ดงนนจตทฉลาดและมความสงบจงปลอยวางทฐมานะของตน ทาใหจตไมยด

ในถกหรอผด แตเลอกทาในสงทมประโยชน สรางความสมดลและความสามคค รจกรกษาศล ไมทารายตนเอง

และผ อน เพราะจตทฉลาดรวาการทารายผ อนกคอการทารายตนเอง ดงนนจงไมชวยอะไร จตทฉลาดจงหนมา

สรางคณประโยชนใหกบผ อน ซงกเปนการสรางผลดใหกบตนเอง ทาใหทกฝายมความเจรญ

http://www.meditationguide.org/thai

94

เมอมคนปฏบตเชนน จตของเขากจะตนและทาใหเขารวาเขาเกดมาเพออะไร ทาใหเขามองเหนชวตในมมกวาง

ทาใหเขาหายสงสยและไมกลวกบอปสรรคใดๆเพราะจตใจเขามความสงบและเตมไปดวยปญญา เขาไมจาเปน

ทตองไปวงเตนหาความสขเมอเขาพบกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองซงเปนความสขทไมมเงอนไข

เมอจตเราตนออกจากความโลภ โกรธ หลง ชวตของเรากจะเรมงายขนเพราะเราไมสนใจในการทะเลาะเบาะ

แวง ไมตองการเอาชนะ แขงขนหรอเหนอกวาผใด แตเรามความสนใจในการสรางความสมดล ทาใหเราดแล

รกษาสขภาพของรางกายและจตใจของตนเอง ทาใหเราไมเครยดและมแตความสขในปจจบน มการรวมมอ

รวมใจชวยเหลอผ อนทเราสามารถทาไดแตกไมเปนทกขกบเขา เพราะตางคนกตองรบผดชอบในความสขของ

ตน เพราะความสขนนมไดเกดจากภายนอกแตเกดขนอยภายในของจต พวกสงภายนอกกคอขอมลหรอ

คลนตางๆทเขามากระทบกบจตใจเรา แตกไมไดหมายความวาเราไมสนใจในภายนอก เพราะถาเรามความ

สามคคและเปนกลางอยภายใน เรากสามารถมความสามคคกบภายนอกไดอยางสบาย ทาใหเรามความรก

อยางเปนกลางและมความเมตตากรณากบทกคน ใชชวตแบบมสมพนธไมตรอยางสนตตอทกฝาย

เมอมนษยมจตใจทเปนกลางมากขน สมคมเรากจะดขนเพราะไมมใครทารายกน ไมมใครเปนใหญ ไมมใคร

เหนอกวาหรอดอยกวา ไมมการเหนแกตว ไมมการรงแก ไมมการแกงแยงชงด ไมมการบกรก กดขขมเหง ไมม

การเอาเปรยบหลอกลวง ไมมการโกง ไมมการขมขน ไมมการทาลาย ฆาลางและไมมสงครามทางจตและ

ทางกายเพราะไมมความขดแยงเกดขนในจตใจ เมอมนษยไมมอคตตอกน ไมแบงเปนพรรคเปนพวก ความ

สามคคกเลยเกดขนไดงาย ทาใหเกดมการรวมแรงรวมใจและทาประโยชนตอสวนรวม การพฒนาทางธรกจ

และสงคมกจะมแตความเจรญเพราะทกคนมความสนใจในการสรางความสมดลใหกบทกฝายเพอใหเกดความ

พอเพยง ไมมใครสนใจในการเอาเปรยบหรออยากเหนอกวาผ อน เมอเขาคนพบความรหรอผลตสงของทม

ประโยชน เขากจะสอนและแจกจายใหทวถงทกคน ทาใหประชาชนมความรเทาเทยมและมฐานะคลายคลงกน

มความสะดวกสบาย ไมตองดนรนและมความสนกสนานในการดารงชวตเพราะตางคนตางรวมมอ ใหโอกาส

และมความสนบสนน ใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและรจกรกษาสงแวดลอมเพอใหมนษยมดลยภาพ

กบธรรมชาต

สงทพดถงไมใชเปนสงทยากลาบากหรอเปนสงทเปนไปไมได เพราะเราทกคนสามารถทาไดถาเราหนมาสนใจ

ในการฝกจตใจตนเองใหเปนกลาง แตเราตองลงมอทาและปฏบตทกวน ไมใชเพยงอานหนงสอและจาเอาหรอ

พยายามคดใหเปนกลางเพราะตวคดเปนตวททาใหเราหลง ดงนนเราจงตองอาศยความสงบภายในเพอเราจะ

http://www.meditationguide.org/thai

95

ไดปลอยวางความคดและไมแกวงไปกบอารมณ เมอเราฝกอยบอยๆ ความสงบในใจกจะชวยใหเราสงเกต

เตอนสตและละความเขาใจผดของตนเองได ทาใหเราคลายออกจากความเครยดและความโลภ โกรธ หลง ทา

ใหเกดความสมดลและเปนกลางอยเสมอ ทาใหเรารวาอนตตาคออะไรและกปลอยวางตนเองใหเปนอสระ

จากความทกขทงปวง จตเรากจะนพพาน(เยน)และสมผสกบความสขอนแทจรงในใจของตนเองในชวงทจตยง

อยในรางมนษย

บางคนกคดวามนยากลาบากและใชเวลานานกเลยไมอยากจะฝกหรอมอารมณทอแทเบอหนายในการฝก อนน

เปนเพราะวาตวคดหลอกใหเราไปยดในเรองเวลา เพราะเวลาเปนสงทไมมจรง เปนสงทจตสมมตขนมาในโลก

มนษยเพอใหมการนดหมายสาหรบในการทากจกรรม เวลาอนแทจรงคอปจจบน ดงนนเราฝกใหใจเรามความ

สงบ รจกปลอยวาง ใหอภย เพมความกระจาง ทาใหมสตและปญญาเกดขนอยในปจจบนไปเรอยๆและเรากจะ

หมดทกขและมแตความสขในปจจบน

ดงนนศาสนาหรอคาสอนตางๆกเปนเพยงการแนะนาใหเราฝก ไมไดมไวเพอใหเราเชอเพราะความเชอเกดจาก

การยดมนถอมนในขอความ ดงนนเราตองฝกปลอยวางใหใจตนเองมความกระจางเสยกอนและรในสาเหต

วาทาไมเราจงไปยดมนในสงนน เมอเราปลอยวางไดจรง จตเราจงจะเปนอสระและหลดออกจากความเชอ

สงทชวยใหเราหลดพนคอปญญาทเกดจากความสงบ คลนสงบเปนคลนทไมยดในสงใดเพราะมนมความ

เปนกลางตอทกอยาง ทาใหมนฉลาดและรวาอะไรสมควรหรอไมสมควร ทาใหจตรกษาศลได ไมทารายและไม

เอาเปรยบผ อนหรอตนเอง พระพทธเจาทรงสอนไมใหเราเชอแตสอนใหเราพจารณาทกอยางจากความเปน

กลางและเดนสายกลาง

เมอจตเราตนออกจากความเขาใจผด เรากจะเหนคณคาของทกสง ไมเปนจตทเลอกทรกมกทชง ทาใหเราม

ความเคารพในทกศาสนาไดและสามารถเคารพในการไมมศาสนา เพราะจตเรามความเปนกลางอยางแทจรง

มแตความรก ความเมตตากรณาและยนดตอทกอยาง เปนจตใจทเยนฉา มความโลง โปรง ใส สวางและไมเปน

ทกขกบสงใด จตใจมแตความสงบ อมเอบเบกบานและเตมไปดวยปญญา ทาใหจตไดสมผสและรวา “ชวตนม

แตความสข” และกไมตองไปแสวงหาทอนไกลเพราะความสขอนแทจรงนนอยในใจของเรานเอง เพยงแตเรา

ตองปลอยวางความเขาใจผด ปลอยความหนกใจใหเปนเบาและปลอยวางความลาเอยงใหเปนกลาง

ผ เขยนจงสนบสนนใหผอานลงมอทา ฝกอยเปนประจาและเรากจะมความสขอยางมหาศาลโดยไมตองลงทน

อะไรมาก เพยงแตปลอยวางเหตทเกดขนในใจของตนเอง เมอเราแกถกจดและถกท จตเรากจะรสกโลงทนท ทา

ใหเราพนทกขไดและมแตความสขสนกสนานกบชวต ทาใหเรารความจรงวาชวตเปนเพยงเกมสใหจตได

เรยนรจากประสบการณตางๆ ไมมใครเกดและไมมใครตาย มแตการพฒนาคลนจตใจทเปนอมตะเพอสราง

http://www.meditationguide.org/thai

96

ความสมดลและความบรบรณใหกบคลน

ดงนนความสาเรจอนแทจรงของชวตมนษยกคอความเปนกลางทเกดจากความสงบภายในของจตใจนนเอง

ทาใหจตมความสมพนธทดงามและมความรกเมตตากบทกสงอยางแทจรงแบบไมมเงอนไข ไมมความลาเอยง

สามารถรกสงทเรารงเกยจ รกศตร รกความไมเทยง รกความเครยด ถาเราสามารถรกสงทเราไมชอบและม

ความเมตตากบสงนนหรอบคคลผนนได จตเรากจะปลอยวางและใหอภยไดอยางสบาย ทาใหจตเราหยดเอา

เรอง ไมสรางความทกขและความโลภ โกรธ หลงขนมาในใจเพราะจตมความพอเพยงและอมเอบอยในความ

เปนกลาง

ดงนนความเปนกลางจงนาพาเราไปสนพพานและพบกบความสขอนแทจรงทเราไมตองแสวงหา เพราะความ

สขอนแทจรงนนมนอยในใจของเราอยแลว เพยงแตเราปลอยวางจตใจตนเองใหมความสงบและปญญากจะช

ใหเราไดสมผสกบความสขทอศจรรย เพราะมนเปนความสขทไรขอบเขตและไมมความสนสด ทาใหเรารวา

“ออ” มนอยในหวใจของเรานเอง ทาใหจตเรายมแปนและมแตความเบกบาน ไมมอะไรทาใหจตเราเปนทกข

ได อนนคอความสขอนแทจรง แตเรากตองสมผสเอาเองจงจะรวามนเปนเชนใด หนงสอเลมนจงเปนเพยงการ

ชแนะเทานน ไมมใครสามารถทาใหเราพบกบความสขอนแทจรงหรอนพพานไดนอกจากตวเราเอง

ถาผอานมปญหาในการฝก สงอเมลมาถามในเรองปฎบตไดท kpstressfree@gmail.com.

http://www.meditationguide.org/thai