1 Propozycja rozkładu materiału nauczania przyrody dla ...lo-curie.pl/r20a.pdf · Dylematy moralne w nauce 1 Socjobiologia jako przykład koncepcji biologicznej o sze-rokim kontekście

1 | Propozycja rozkładu materiału nauczania przyrody dla wątku biologia

Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację

Sugerowany temat lekcji

Umiejętności – wymagania szczegółowe

(pismem półgrubym zostały zaznaczone

wymagania z podstawy programowej)

Uczeń:

Zalecane procedury i środki

dydaktyczne Wprowadzane pojęcia

1.

Metoda

naukowa

i wyjaśni

anie

świata

1 Metoda naukowa pozwala

zrozumieć świat

– definiuje pojęcie metody naukowej

– wymienia etapy procedury naukowej

– definiuje pojęcie problem badawczy

– formułuje hipotezy

– planuje sposób weryfikacji hipotezy

– podaje różnicę pomiędzy obserwacją a ekspery-

mentem

– opisuje warunki prawidłowego prowadzenia i

dokumentowania obserwacji

– wnioskuje z wyników obserwacji i doświadczenia

– opisuje warunki prawidłowego planowania i prze-

prowadzania eksperymentów (jeden badany para-

metr, powtórzenia, próby kontrolne, standaryzacja

warunków eksperymentu) oraz sposób dokumen-

towania ich wyników

– przeprowadza prostą obserwację

– stosuje procedurę naukową do rozwiązywania

problemów

– pogadanka heurystyczna

– analiza schematu metody

naukowej

– praca z tekstem – etapy

eksperymentu

– obserwacja wybawionych

ziaren skrobi w komórkach

bulwy ziemniaka i owocu ba-

nana

– metoda naukowa

– problem naukowy

– hipoteza

– weryfikacja hipote-

zy

– wnioskowanie

– obserwacja

– doświadczenie

2. 1 W stronę teorii naukowej – planuje i przeprowadza wybrane obserwacje i

eksperymenty

– wymienia podstawowe kryteria naukowości

- omawia założenia teorii ewolucji

– omawia założenia teorii ewolucji oraz wyjaśnia,

dlaczego jest ona centralną teorią biologii

– doświadczenie – badanie

aktywności enzymu w komór-

kach bulwy ziemniaka

– praca z tekstem – założenia i

dowody teorii ewolucji

– dyskusja – „Czy teoria ewo-

lucji jest weryfikowalna?”

– teoria naukowa

– syntetyczna teoria

ewolucji

3. Wyna-

lazki,

które

zmieniły

świat

1 Pierwszy mikroskop i rozwój

technik mikroskopowych,

pierwsze szczepionki

– wymienia wybrane wynalazki i odkrycia związane

z rozwojem nauk o życiu

– opisuje rodzaje mikroskopów

– przyporządkowuje obrazy do mikroskopów, spod

których zostały uzyskane

– linia czasu – główne wyna-

lazki, które miały znaczenie w

rozwoju biologii

– projekt – Zmiany, jakie za-

– mikroskop elektro-

nowy

– mikroskop skanin-

gowy


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



– wyjaśnia, jaki wpływ miało wynalezienie mikro-

skopu na rozwój biologii i medycyny

– dowodzi związku pomiędzy wynalezieniem mikro-

skopu a podejściem ludzi do problemów higieny,

chorób zakaźnych, leczenia

– wyjaśnia, czym są i jak działają szczepienia

ochronne

– podaje argumenty za powszechnością szczepień

– wyszukuje informacje na temat pierwszego mi-

kroskopu i rozwoju technik mikroskopowych oraz

pierwszych szczepionek

- analizuje naukowe i społeczne znaczenie rozwoju

technik mikroskopowych i wynalezienia szczepionki

szły w biologii i medycynie po

odkryciu drobnoustrojów

– ćwiczenie – przyporządko-

wywanie obrazów do mikro-

skopów, spod których zostały

uzyskane

– praca z tekstem – historia

odkrycia i stosowania szcze-

pionek, etyczny aspekt prac

odkrywców szczepionek

– dyskusja – problematyka

szczepień masowych

– szczepionki skoja-

rzone

4. 1 Od antybiotyków po łańcu-

chową reakcję polimerazy

– opisuje historię odkrycia penicyliny

– wyjaśnia, na czym polegała jakościowa zmiana w

medycynie po odkryciu i upowszechnieniu antybio-

tyków

– wyjaśnia przyczyny powstawania oporności bakte-

rii na antybiotyki i wiąże ten proces z niewłaściwymi

zachowaniami ludzi

– wyszukuje informacje na temat pierwszych anty-

biotyków oraz analizuje naukowe i społeczne zna-

czenie ich odkrycia

– wyszukuje informacje na temat odkrycia termo-

stabilnej polimerazy DNA i rozwoju biotechnologii

molekularnej oraz analizuje ich znaczenie naukowe

i społeczne

– przedstawia historię wybranych odkryć i wynalaz-

ków, analizując proces dokonywania odkrycia lub

wynalazku i wskazując jego uwarunkowania

– dokonuje oceny znaczenia poszczególnych odkryć

– pogadanka heurystyczna –

zmiana jakościowa w medycy-

nie, która nastąpiła po wynale-

zieniu i wprowadzeniu antybio-

tyków

– burza mózgów – świat bez

penicyliny

– praca z tekstem – przyczyny

i skutki atybiotykooporności

– prezentacja multimedialna –

odkrycie PCR i jego następ-

stwa

– antybiotyki

– antybiotykoopor-

ność

– łańcuchowa reak-

cja polimerazy (PCR)

– biotechnologia


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



i wynalazków, wybiera najważniejsze odkrycia i

wynalazki i uzasadnia swój wybór

5. Energia

– od

słońc

a do

żarów

ki

1 Fotosynteza i oddychanie – omawia przebieg i ocenia znaczenie biologiczne

fotosyntezy

– wyjaśnia związek pomiędzy budową ATP a jego

funkcją jako przenośnika użytecznej biologicznie

energii chemicznej

– omawia znaczenie oddychania komórkowego

– porównuje fotosyntezę z oddychaniem

– wymienia różne formy energii w organizmach

żywych

– burza mózgów – bilans

energetyczny organizmu

– analiza infografiki Fotosynte-

za

– wykład – ATP jako uniwer-

salny przenośnik energii

– aktywny opis porównujący –

fotosynteza i oddychanie

– doświadczenie – wpływ świ-

tła na intensywność fotosynte-

zy

– doświadczenie – wpływ dwu-

tlenku węgla na intensywność

fotosyntezy

– faza świetlna (ja-

sna) fotosyntezy

– faza ciemna foto-

syntezy

– oddychanie ko-

mórkowe

– oddychanie tleno-

we

– fermentacja

– oddychanie beztle-

nowe

– ATP

– ADP

6. 1 Energia w ekosystemie – omawia przepływ energii przez ekosystemy

– wyjaśnia funkcjonowanie oaz hydrotermalnych

– wyjaśnia lokalne znaczenie chemosyntezy

–– wyjaśnia, dlaczego ekosystemy (podobnie jak

organizmy) są uzależnione od dopływu energii z

zewnątrz

– przewiduje losy ekosystemu, który został odcięty

od zewnętrznych dostaw energii – przewiduje kolej-

ność obumierania poszczególnych poziomów tro-

ficznych

– burza mózgów – bilans

energetyczny ekosystemu

– praca w grupach – przepływ

energii w ekosystemach

– analiza schematu – źródła

energii dla organizmów samo-

żywnych i cudzożywnych

– analiza rysunku – Piramida

energii

– piramida energii

– przepływ energii –

oaza hydrotermalna

7. Techno-

logie

1 Technologie współczesne i

przyszłości

– podaje przykłady współczesnych technologii oraz

omawia ich znaczenie w rozwiązywaniu aktualnych

– prezentacja – Najnowocze-

śniejsze technologie w ochro-

– biopolimer

– polimer


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



współ-

czesne i

przyszło-

ści

problemów biologicznych i środowiskowych

– wyjaśnia, co to są mikromacierze i omawia moż-

liwości wykorzystania mikromacierzy w różnych

dziedzinach nauki i przemysłu

– podaje przykład fotoogniwa wykorzystującego

barwniki fotosyntetyczne jako wynalazku zainspiro-

wanego przyrodą

– przewiduje następstwa, jakie mogą mieć odkrycia

współczesnej biologii

– wymienia kilka przykładów najnowocześniejszych

technologii, które wykorzystują osiągnięcia biologii

nie środowiska

– JIGSAW – przykłady nowo-

czesnych technologii wykorzy-

stujących osiągnięcia biologii

– biodegradowalność

– mikromacierze

DNA

– komputery DNA

– barwnikowe ogni-

wa słoneczne


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



8. Cykle

rytm i

czas

1 Cykle, rytm i czas – definiuje rytm okołodobowy, wyjaśnia przystoso-

wawcze znaczenie tego rytmu

– omawia przykłady zjawisk i procesów biologicz-

nych odbywających się cyklicznie

– wymienia przykłady procesów życiowych wykazu-

jących rytmikę okołodobową

– omawia okołodobowy rytm aktywności człowieka

ze szczególnym uwzględnieniem roli szyszynki i

analizuje dobowy rytm wydzielania hormonów

– analizuje wpływ sytuacji zaburzających działanie

zegara biologicznego na zdrowie człowieka

– opisuje niektóre aspekty rytmiki dobowej u roślin

– analizuje wpływ sytuacji zaburzających działanie

zegara biologicznego na zdrowie człowieka

– definiuje rytm miesięczny i roczny

– wyjaśnia, na czym polega, i ocenia znaczenie

biologiczne sezonowej aktywności zwierząt (np.

hibernacja, estywacja, okres godów)

– omawia zjawisko fotoperiodyzmu roślin

– wyjaśnia znaczenie hibernacji i estywacji

– podaje przykłady migracji w świecie zwierząt

– JIGSAW – rytmy dobowe,

miesięczne i okołoroczne

– mapa mentalna – Cykle i

rytmy biologiczne

– rytm okołodobowy

– zegar biologiczny

– szyszynka

– melatonina

– reakcja fotoperio-

dyczna

– rytmy miesięczne

– rytmy roczne

– hibernacja

– estywacja

– fenologia

9. Zdrowie 1 Stan zdrowia. Czynniki wpły-

wające na zdrowie

– wyjaśnia, czym jest zdrowie

– opisuje stan zdrowia w aspekcie fizycznym, psy-

chicznym i społecznym

– wyjaśnia, czym jest homeostaza

– wyjaśnia, w jaki sposób organizm zachowuje ho-

meostazę

– opisuje mechanizm sprzężenia zwrotnego ujem-

nego, wyjaśnia jego znaczenie w regulacji organi-

– burza mózgów – definicja

zdrowia, rodzaje zdrowia


zdrowie a homeostaza

– praca w grupach – czynniki

wpływające na zdrowie

– zdrowie

– homeostaza

– sprzężenie zwrotne

dodatnie

– sprzężenie zwrotne

ujemne


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



zmu

– podaje przykłady parametrów fizjologicznych regu-

lowanych na zasadzie sprzężeń zwrotnych

10. 1 Choroba jako zakłócenie

homeostazy

– analizuje wpływ czynników wewnętrznych i ze-

wnętrznych na zdrowie

– definiuje chorobę jako zakłócenie dynamicznej

równowagi wewnętrznej organizmu

– wymienia przykłady czynników fizycznych, che-

micznych i biologicznych, których obecność prowa-

dzi do zakłócenia równowagi środowiska wewnętrz-

nego organizmu

– omawia wpływ wybranych czynników biologicz-

nych na zdrowie

– analizuje wpływ czynników dziedzicznych na

prawdopodobieństwo występowania określonych

chorób

– charakteryzuje wpływ różnych czynników o cha-

rakterze cywilizacyjnym na zdrowie

– omawia znacznie badań profilaktycznych

– mapa mentalna – czynniki

chorobotwórcze

– pogadanka – cywilizacja a

zdrowie

– przygotowanie ulotki – Jak

zachować zdrowie?

– debata – Czy rozwój cywili-

zacyjny prowadzi do zwiększe-

nia czy zmniejszenia liczby

chorób, na jakie zapada prze-

ciętny człowiek?

– choroba

– choroby cywiliza-

cyjne

– choroby o podłożu

dziedzicznym

11. 1 Woda jako środowisko życia – omawia właściwości wody istotne dla organizmów

żywych

– określa warunki życia w środowisku wodnym i

porównuje je z warunkami panującymi na lądzie

– wymienia i opisuje przystosowania morfologiczne,

anatomiczne i fizjologiczne organizmów do życia w

wodzie

– omawia grupy ekologiczne roślin (hydrofity, higro-

fity, mezofity, kserofity)

– obserwacja – zwierzęta

wodne w pracowni/ogrodzie

zoologicznym


właściwości wody jako środo-

wiska życia

– mapa mentalna – przysto-

sowania organizmów do życia

w wodzie

– analiza fotografii i tekstu

– hydrofity

– higrofity

– mezofity

– kserofity


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



źródłowego – grupy ekologicz-

ne roślin (hydrofity, higrofity,

mezofity, kserofity)

12. 1 Woda w organizmie – wyjaśnia znaczenie utrzymania bilansu wodnego

organizmu

– wyjaśnia, na czym polega osmoza

– porównuje bilans wodny zwierząt żyjących w róż-

nych środowiskach (środowisko lądowe, wody słod-

kie i słone)

– omawia mechanizmy osmoregulacji zwierząt żyją-

cych w różnych środowiskach


bilans wodny organizmów

– wykład ilustrowany – osmo-

regulacja organizmów w wo-

dzie i na lądzie

– obserwacja plazmolizy i de-

plazmolizy w komórkach cebuli

–bilans wodny

– osmoza

13. - 1 Podsumowanie wiadomości

14. - 1 Sprawdzenie wiadomości z

tematów 1–12

15. Wielcy

rewolu-

cjoniści

nauki

1 Arystoteles i początki biologii.

Linneusz i porządek przyrody

– uzasadnia potrzebę porządkowania wiedzy o

organizmach żywych

– definiuje i wyjaśnia zasady sztucznych i natural-

nego systemów klasyfikacji organizmów

– przedstawia dokonania Arystotelesa i Linneusza

na tle okresu historycznego, w którym żyli i praco-

wali

– wykazuje przełomowe znaczenie dokonań Arysto-

telesa i Linneusza dla rozwoju biologii

– linia czasu, praca z materia-

łem źródłowym – krótkie

wprowadzenie dotyczące histo-

rii rozwoju nauk o życiu

– praca z materiałem źródło-

wym – Arystoteles i jego wizja

świata


Czym różniło się myślenie

starożytnych od naszego?


wym – Linneusz i porządek

przyrody

– oznaczenie roślin przy użyciu

– taksonomia

– systematyka

– naturalny system

klasyfikacji organi-

zmów

– sztuczny system

klasyfikacji organi-

zmów


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



prostego klucza opartego na

wybranych cechach (barwa

kwiatu, kształt liści)

– kula śnieżna – prosty system

klasyfikacji osób tworzących

grupę klasową

16. 1 Darwin i wyjaśnianie różno-

rodności organizmów

– wymienia i charakteryzuje podstawowe elementy

teorii ewolucji drogą doboru naturalnego

– przedstawia dokonania Karola Darwina na tle

okresu historycznego, w którym żył i pracował

– wykazuje przełomowe znaczenie pracy Darwina

dla rozwoju biologii

– przedstawia znaczenie podróży Darwina na okrę-

cie Beagle dla powstania teorii ewolucji na drodze

doboru naturalnego i wyjaśnia, dlaczego jego dzieło

O powstawaniu gatunków jest zaliczane do książek,

które wstrząsnęły światem

– wyjaśnia, pokazuje, w jaki sposób wybrani uczeni

dokonali swoich najważniejszych odkryć

– wykład ilustrowany – Życie

Karola Darwina

– mapa mentalna – Podstawy

teorii ewolucji


Jak zmieniła się teoria ewolucji

od czasów życia jej twórcy?

Syntetyczna teoria ewolucji

17. Dylematy

moralne

w nauce

1 Socjobiologia jako przykład

koncepcji biologicznej o sze-

rokim kontekście społecznym

– wyjaśnia, czym zajmuje się socjobiologia

– wymienia podstawowe założenia socjobiologii

– określa różnicę pomiędzy naukową zawartością

teorii socjobiologicznych a ich interpretacją w od-

niesieniu dla człowieka

– odróżnia fakty naukowe dotyczące socjobiologii,

psychologii ewolucyjnej i memetyki od mitów towa-

rzyszących postrzeganiu tych dyscyplin naukowych

– podaje przykłady nadużywania pojęć i kategorii

socjobiologicznych w przeszłości o obecnie

– przedstawia kontrowersje towarzyszące socjobio-

logii

– prezentacja – wprowadzenie

podstawowych pojęć i wyja-

śnienie założeń socjobiologii

– praca w grupach – przykłady

teorii socjobiologicznych

– praca w grupach – naduży-

cia interpretacji socjobiolo-

gicznej

– dyskusja panelowa – za i

przeciw interpretacji socjobio-

– socjobiologia

– darwinizm spo-

łeczny

– rasizm

– seksizm


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



– omawia biologiczne i społeczne podłoże różnych

form nietolerancji i przedstawia propozycje, jak jej

przeciwdziałać

logicznej zachowań ludzi

18. 1 Dylematy wokół współcze-

snych odkryć genetyki, bio-

technologii i medycyny

– wyjaśnia zależność między biotechnologią a inży-

nierią genetyczną

– wyjaśnia cel badań prenatalnych

– podaje przykłady badań prenatalnych i informa-

cje, jakie można z nich uzyskać

– ocenia przydatność informacji uzyskanych dzięki

badaniom prenatalnym

– wyjaśnia, na czym polegają badania genomu

człowieka, jakie informacje są znane, a jakie w

przyszłości można z nich uzyskać

– podaje przykłady zastosowania GMO

– przedstawia swoje stanowisko wobec GMO, klo-

nowania reprodukcyjnego, klonowania terapeutycz-

nego, zapłodnienia in vitro, badań prenatalnych,

badania genomu człowieka, dostępności informacji

na temat indywidualnych cech genetycznych czło-

wieka i innych problemów etycznych związanych z

postępem genetyki, biotechnologii i współczesnej

medycyny


Fakty na temat odkryć biologii

molekularnej, genetyki i bio-

technologii

– analiza materiału źródłowe-

go; praca w grupach – wybra-

ne artykuły przeciwników i

zwolenników GMO

– analiza SWOT; praca w gru-

pach – postęp genetyki, bio-

technologii i współczesnej

medycyny

– klonowania repro-

dukcyjne

– klonowanie tera-

peutyczne

– zapłodnienie in

vitro

– badania prenatal-

ne

19. Nauka w

mediach

1 Zdrowie w mediach – wyjaśnia znaczenie mediów w kontekście pod-

stawowej roli dystrybucji informacji dla rozwoju

gatunku ludzkiego

– analizuje wpływ na zdrowie reklamowanych pro-

duktów, w szczególności żywnościowych, farmaceu-

tycznych, kosmetycznych (np. rzeczywista kalorycz-

ność produktów typu light, zawartość witamin w

produktach a dobowe zapotrzebowanie, niekontro-

lowane stosowanie leków dostępnych bez recepty)

– analiza reklam – jakie prze-

kazy medialne mają najwięk-

sze szanse?


wym – żywność typu light;

procedury wytwarzania tej

żywności a jej wpływ na orga-

nizm

– żywność typu light


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



– porównuje skład i kaloryczność produktów typu

light z produktami nie oznaczonymi w ten sposób

– wyjaśnia, co oznacza i jakie następstwa pociąga

za sobą eliminacja niektórych składników z produk-

tu spożywczego

– wyjaśnia, z czego wynikają różne potrzeby organi-

zmu na różnych etapach rozwoju

– ocenia podawanie żywności typu light dzieciom

– porównuje dobowe zapotrzebowanie na witaminy

z zawartością witamin w produktach

– wyszukuje w dostępnych źródłach informacje na

temat skutków przedawkowania wybranych witamin

oraz niekontrolowanego stosowania leków dostęp-

nych bez recepty

– analiza etykiet produktów –

zawartość składników w pro-

duktach typu light i innych

produktach

– analiza dobowego zapotrze-

bowania na witaminy

– porównanie dobowego zapo-

trzebowania na witaminy z ich

zawartością w różnych produk-

tach

– praca w grupach z wykorzy-

staniem tekstów źródłowych –

sposoby na zachowanie zdro-

wia wg reklam a sposoby na

zachowanie zdrowia wg lekarzy

20. 1 Spór o GMO i wytwarzane z

nich produkty. Media a świa-

domość ekologiczna społe-

czeństwa

– porównuje przedmiot badań ekologii z informa-

cjami na temat ekologiczności produktów przeka-

zywanej przez media

– wyjaśnia na podstawie analizy komunikatów me-

dialnych i materiałów merytorycznych dotyczących z

GMO, z czego wynikają kontrowersje dotyczące

GMO i wytwarzanych z nich produktów

– opisuje skutki kontrowersji związanych z GMO i

produktów wytwarzanych z tych organizmów

– ocenia krytycznie informacje medialne pod kątem

ich zgodności z aktualnym stanem wiedzy naukowej

– wskazuje błędy w informacjach medialnych oraz

podaje prawidłową treść informacji

– analizuje informacje reklamowe pod kątem ich

prawdziwości naukowej

– wskazuje informacje niepełne, nierzetelne, nie-

– analiza tekstów marketingo-

wych dotyczących produktów

zwanych ekologicznymi – po-

równanie informacji, które

niosą z przedmiotem badań

ekologii

– rybi szkielet – przyczyny i

skutki sporu o GMO i produkty

wytwarzane z GMO

– praca w grupach – ekologia

jako nauka a produkty zwane

ekologicznymi

– analiza przypadku – spór o

dolinę Rospudy


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



prawdziwe

– ćwiczenie – wskazywanie

błędów w informacjach me-

dialnych oraz podawanie pra-

widłowych informacji

21. Współ-

czesna

diagno-

styka

i medycyn

a

1 Współczesny obraz klasycz-

nych metod diagnostycznych

– podaje przykłady klasycznych metod diagnostycz-

nych w medycynie

– wymienia przykłady chorób możliwych do zdia-

gnozowania za pomocą klasycznych metod diagno-

stycznych

– opisuje ograniczenia i wady klasycznych metod

diagnostycznych w medycynie

– ocenia skuteczność, dostępność i wartość kla-

sycznych metod diagnostycznych w medycynie

– wyjaśnia znaczenie posiewów w dobieraniu sku-

tecznych leków antybakteryjnych

– prezentacja – Diagnostyka

klasyczna

– analiza SWOT – ograniczenia

i wady klasycznych metod

diagnostycznych w medycynie

– pogadanka heurystyczna na

temat stosowania antybioty-

ków i znaczenia posiewów przy

stosowaniu odpowiednich

antybiotyków

– wykład ilustrowany – nowe

metody barwienia i wykrywania

bakterii, użycie mikroskopu

elektronowego

– diagnostyka kla-

syczna

– posiew

22. 1 Diagnostyka immunologiczna

i molekularna

– definiuje pojęcia przeciwciało, antygen

– opisuje własności przeciwciał przydatne w dia-

gnostyce chorób

– wymienia choroby, które diagnozuje się metodami

immunologicznymi

– wymienia przykładowe metody stosowane w dia-

gnostyce molekularnej

– ocenia skuteczność, dostępność i wartość mole-

kularnych i immunologicznych metod wykrywania

patogenów

– porównuje zasadę i skuteczność klasycznych,

– prezentacja – podstawowe

pojęcia immunologii, właści-

wości przeciwciał wykorzysty-

wane w diagnostyce, pojęcie i

znaczenie okienka serologicz-

nego

– praca w grupach – użytecz-

ność metod immunologicznych


– diagnostyka im-

munologiczna

– diagnostyka mole-

kularna

– testy serologiczne

– przeciwciało

– antygen


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



molekularnych i immunologicznych metod wykry-

wania patogenów

– omawia metody wykrywania mutacji genowych i

ocenia ich znaczenie diagnostyczne

zasada i skuteczność klasycz-

nych, molekularnych i immuno-

logicznych metod wykrywania

patogenów

– analiza SWOT – metody

wykrywania mutacji genowych,

ich znaczenie diagnostyczne

23. Ochrona

przyrody i

środowi-

ska

1 Bioróżnorodność i jej ochrona – wyjaśnia, czym jest różnorodność biologiczna

– uzasadnia konieczność ochrony różnorodności

biologicznej i ochrony środowiska

– ocenia skuteczność przykładowych tradycyjnych

sposobów ochrony zagrożonych gatunków

– wymienia czynniki najbardziej zagrażające różno-

rodności biologicznej oraz trudności związane z

ochroną środowiska

– ocenia skuteczność przykładowych tradycyjnych

sposobów utylizacji odpadów

– mapa mentalna – Sposoby

ochrony różnorodności biolo-

gicznej i ich skuteczność

– dyskusja – skuteczność

przykładowych tradycyjnych

sposobów utylizacji odpadów

– bioróżnorodność

– ochrona in situ i ex

situ

– pula genowa

24. 1 GMO a ochrona środowiska – omawia możliwości wykorzystania metod gene-

tycznych w ochronie zagrożonych gatunków i ocenia

przydatność tzw. banków genów

– przedstawia udział bakterii w unieszkodliwianiu

zanieczyszczeń środowiska (np. biologiczne oczysz-

czalnie ścieków)

– ocenia znaczenie genetycznie zmodyfikowanych

bakterii w tym procesie

– metaplan – ochrona środo-

wiska w praktyce

– analiza SWOT – metody

genetyczne w ochronie zagro-

żonych gatunków

bank genów


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



25. Nauka i

sztuka

1 Nauka i sztuka – uzasadnia, że działa sztuki z dawnych epok są

źródłem informacji

– wymienia informacje, jakie można zdobyć dzięki

analizie dzieła sztuki

– podaje przykłady materiałów pochodzenia roślin-

nego i zwierzęcego używanych przez dawnych arty-

stów

– analizuje symbolikę przedstawień roślin i zwierząt

w sztuce

– analizuje na wybranych przykładach informacje

dotyczące stanu zdrowia ludzi, zwierząt i roślin

utrwalone na obrazach i w rzeźbach

– ocenia znaczenie stanu aparatu percepcyjnego

(wzroku, słuchu) na jakość kreacji artystycznej

- wymienia przykłady malarzy, których dzieła wska-

zują, że mogli cierpieć na choroby narządu wzroku, i

podaje objawy chorób, które można rozpoznać na

podstawie ich obrazów

– pogadanka heurystyczna -

dzieło sztuki jako źródło infor-

macji

– prezentacja – Materiały

pochodzenia roślinnego i zwie-

rzęcego używane przez daw-

nych artystów

– ćwiczenie – rozpoznawanie

gatunków roślin i zwierząt

występujących na wybranym

obrazie

– analiza symboliki przedsta-

wień roślin i zwierząt w sztuce

– prezentacja – sztuka jako

źródło danych epidemiologicz-

nych i informacji o innych cho-

robach

– analiza wybranych dzieł

sztuki pod kątem informacji o

chorobach uwiecznionych na

obrazach

– praca w grupach z materia-

łem źródłowym – wpływ stanu

zdrowia artystów na ich dzieła

26. Barwy i

zapachy

świata

1 Światło jest źródłem informa-

cji

– omawia budowę receptorów światła wybranych

grup zwierząt

– podaje przykłady zwierząt o barwach ostrzegaw-

czych

– podaje przykłady mimikry i mimetyzmu


różnorodność receptorów

światła i ich możliwości

– mapa mentalna – informa-

– fotoreceptor

– oko proste

– oko złożone

– mimetyzm

– mimikra


Lp.

Wątek

tematyczny

w podstawi

e progra-

mowej

Sugero-

wana

liczba

godzin na

realizację





Uczeń:



– wyjaśnia znaczenie mimikry i mimetyzmu

– przedstawia biologiczne znaczenie barw kwiatów i

owoców

– omawia znaczenie barw w poszukiwaniu partnera

i opiece nad potomstwem u zwierząt

cje, jakie niesie barwa w świe-

cie roślin i zwierząt

– dymorfizm płciowy

27. 1 Co niesie z sobą zapach? – omawia budowę receptorów zapachu wybranych

grup zwierząt

– przedstawia biologiczne znaczenie zapachów

kwiatów i owoców

– omawia znaczenie zapachów w poszukiwaniu

partnera i opiece nad potomstwem u zwierząt

– burza mózgów – znaczenie

węchu

– wykład ilustrowany – recep-

tory chemiczne w wodzie i na

lądzie

– mapa mentalna – znaczenie

zapachów w świecie zwierząt i

roślin

– chemoreceptor

– opuszka węchowa

– feromony

28. Najwięk-

sze i

naj-

mniejsze

1 Największe i najmniejsze – określa skalę rozmiarów, w jakiej można mierzyć

organizmy

– wyszukuje i analizuje informacje o rekordach w

świecie roślin i zwierząt pod kątem różnych cech

(np. wielkość, długość życia, temperatura ciała,

częstotliwość oddechów i uderzeń serca, szybkość

poruszania się, długość skoku, długość wędrówek,

czas rozwoju, liczba potomstwa, liczba chromoso-

mów, ilość DNA, liczba genów)

– podaje przykłady organizmów występujących w

skrajnych warunkach środowiskowych

– analizuje przyczyny ograniczające wielkość orga-

nizmów

– praca w grupach – wyszuki-

wanie informacji na temat

rekordów w świecie organi-

zmów w dostępnych źródłach

informacji

– plakat – Rekordy w świecie

organizmów

29. 1 Podsumowanie wiadomości

30. 1 Sprawdzenie wiadomości z

tematów 13–28

Documents

1 Propozycja rozkładu materiału nauczania przyrody dla ...lo-curie.pl/r20a.pdf · Dylematy moralne w nauce 1 Socjobiologia jako przykład koncepcji biologicznej o sze-rokim kontekście