Επιτρέπεται η αναδηµοσίευση ή αναπαραγωγήκειµένων του περιοδικού, υπό τον όρο της ανα-φοράς της πηγής και της µη παραποίησης τωνκειµένων. Aπαγορεύεται η χρήση των εικονο-γραφήσεων.

Οι απόψεις που φιλοξενούνται σε ενυπόγραφακείµενα του περιοδικού είναι προσωπικές, εκφρά-ζουν αποκλειστικά και µόνο αυτούς που τις υπο-γράφουν. Το Ε.Κ.Κ. και το ΜΟΤΕΡ δεν φέρουν ευ-θύνη για τις απόψεις αυτές.

ΜΟΤΕΡ Πανεπιστηµίου 10, 106 -71 ΑθήναΤηλ: 3678500 • Fax: 210 3614336email: moter@gfc.gr

ISSN: 1790-899X

Έκδοση: Ελληνικό Κέντρο Κινηµατογράφου

Πρόεδρος: Γιώργος Παπαλιός

Αντιπρόεδρος: ∆ηµήτρης Σοφιανόπουλος

Μέλη ∆.Σ.: Τάκης Γιαννόπουλος, Αχιλλέας Κυριακίδης,Βασίλης Λεοντιάδης, Παύλος Φιλίππου, Λευτέρης Χαρωνίτης

Προϊστάµενος Οικονοµικών Υπηρεσιών: Αντώνης Καµκούτης

Ι∆ΙΟΚΤΗΣΙΑ: ΕΚΚ

∆ιµηνιαία έκδοση για τον ελληνικόκινηµατογράφο που διατίθεται δωρεάν

Εκδότης: Γιώργος Παπαλιός∆ιευθυντής: ∆ηµήτρης Σοφιανόπουλος∆ιευθύντρια Σύνταξης: Νίκη Κατσαντώνη∆ιόρθωση κειµένων: Αντώνης ΙωάννουΣε αυτό τεύχος συνεργάστηκαν: Νίκος Αναγνωστός,Φανή Ζιώζια, Λίζα Λινάρδου, Άννα Κασιµάτη,Γιώργος Κρασακόπουλος, Έλενα ΝεοφωτίστουΦωτογράφος: ∆ηµήτρης Τσατσούλης∆ηµόσιες Σχέσεις: Άννα Κασιµάτη∆ιαφήµιση: Μπερνάρ ΒακόνδιοςΥπεύθυνος ∆ιανοµής: Κώστας ΧρηστόπουλοςΠαραγωγή: Ε.Κ.Κ.

Σχεδιασµός/Καλλιτεχνική επιµέλεια: TALC d.s.Εκτύπωση/Βιβλιοδεσία: ΜΟΤΙΒΟ Ε.Π.Ε.

ΜάρτιοςΑπρίλιος 08

#10editorial

Μέσα στους επόµενους δύο µήνες θα έχουµε το νέο πλαίσιο Νόµου για τον κινηµατογράφο πουετοίµασε η 7µελής Επιτροπή, προεδρεύοντος του Κώστα Γαβρά. Τα µέλη της Επιτροπής είναι κα-ταξιωµένοι κινηµατογραφιστές που θέλησαν δίχως ιδιοτέλεια να συµβάλλουν στην προσπάθειαανάπτυξης του ελληνικού κινηµατογράφου, επιτακτική ανάγκη κατά τα τελευταία χρόνια. Η Επι-τροπή θα µελετήσει τα πορίσµατα του Γ΄ Συνεδρίου αλλά και τις προτάσεις των Σωµατείων πουδεν µετείχαν σε αυτό. Επιπλέον, είναι ανοιχτή στο διάλογο µε δηµιουργούς που θα θελήσουννα βοηθήσουν και να καταθέσουν τις απόψεις τους. Ας αφήσουµε τα λάθη του παρελθόντος καιας κοιτάξουµε µπροστά. Η πρόκληση είναι µεγάλη. Ο νέος Νόµος θα είναι το όχηµά µας για ταεπόµενα χρόνια και χρέος µας είναι να τον στηρίξουµε µε όλες µας τις δυνάµεις.

Mάρτιος 2008

Η ∆ιοίκηση του ΕΚΚ επεξεργάζεται, αυτόν τον καιρό, ένα σχέδιο βελτίωσης του Κανονισµού Χρηµατοδοτικών Προγραµµάτων,του σηµαντικότερου, ίσως, εργαλείου πολιτικής του Κέντρου.

Με τις αλλαγές αυτές:

1. ∆ίδονται περισσότερες ευκαιρίες σε νέους σκηνοθέτες. Είναι κοινή διαπίστωση ότι τα τελευταία χρόνια έχουν εµφανισθεί πολ-λά νέα ταλέντα στον κινηµατογραφικό χώρο, καιρός λοιπόν είναι να πάρουν και τις ευκαιρίες που τους αναλογούν. Εξακολου-θούν να ισχύουν τα Προγράµµατα ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ για ταινίες µικρού µήκους, το Πρόγραµµα ΝΕΟ ΒΛΕΜΜΑ (συµπαραγωγής µετην ΕΡΤ), αλλά ανοίγει το Πρόγραµµα ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ σε πρωτοεµφανιζόµενους σκηνοθέτες σε µεγαλύτερο ποσοστό απ΄ ό,τι µέχρισήµερα.

2. Ενισχύεται η συγγραφή σεναρίου καθώς είναι επίσης κοινή διαπίστωση ότι οι αδυναµίες των σεναρίων συνιστούν µείζον πρό-βληµα της ελληνικής κινηµατογραφίας.

Αυτό γίνεται:

(α) µέσω του Προγράµµατος ΓΡΑΦΗ, για επαγγελµατίες σεναριογράφους, εφόσον έχει εξασφαλισθεί η συνεργασία µε σκηνοθέ-τη και παραγωγό από το στάδιο της αρχικής ιδέας, αλλά και για πρωτοεµφανιζόµενους σεναριογράφους µε τη µορφή υποτρο-φίας για την επεξεργασία του σεναρίου σε ειδικά εργαστήρια.

(β) µέσω των Προγραµµάτων ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ, ΜΙΚΡΟΓΡΑΦΙΕΣ και ΝΕΟ ΒΛΕΜΜΑ, για έτοιµα σενάρια. Εφόσον κριθεί ότι παρουσιά-ζουν ενδιαφέρον αλλά χρειάζονται επανασυγγραφή, ενισχύεται οικονοµικά ο σεναριογράφος προκειµένου να τα βελτιώσει. Μό-νο βελτιωµένα σενάρια παίρνουν οριστική έγκριση για να γίνουν ταινίες.

3. Το Πρόγραµµα ΚΙΝΗΤΡΟ (που δηµιουργήθηκε για ταινίες µε εµπορική δυναµική και την ενίσχυση ανεξάρτητων παραγωγών)αποκτά προδιαγραφές που θα εξασφαλίζουν αφ' ενός την ποιότητα του σεναρίου και αφ' ετέρου την πραγµατική συµµετοχή πα-ραγωγού αλλά και τη διανοµή. Η συµµετοχή του ΕΚΚ θα είναι από 80.000 € έως 200.000 € που θα επιστρέφονται εφόσονυπάρξουν έσοδα.

4. ∆ίδονται κίνητρα για συνεργασία µε ξένους παραγωγούς εφόσον όντως ξοδευτούν χρήµατα για την παραγωγή στην Ελλάδα.

5. ∆ίδονται κίνητρα στην ιδιωτική πρωτοβουλία καθώς ενισχύονται µε σηµαντικά ποσά έτοιµες ταινίες, ή ταινίες στο τελευταίοστάδιο παραγωγής τους. Ισχύει για µεγάλου µήκους (από 30 έως 200 χιλιάδες ευρώ), µικρού µήκους (από 5 έως 20 χιλιάδεςευρώ) και ντοκυµανταίρ (από 5 έως 60 χιλιάδες ευρώ). Αυτό πιθανόν να συµβάλει και στην ανακάλυψη νέων, ταλαντούχων, κι-νηµατογραφιστών. Επίσης δίνει τη δυνατότητα στο ΕΚΚ να ενισχύσει µία καλή ταινία της οποίας το σενάριο, κατά την κατάθεσητης πρότασης, δεν υποσχόταν κάτι καλό.

6. Συνεχίζεται το Πρόγραµµα ΤΕΚΜΗΡΙΟ (συµπαραγωγής µε την ΕΡΤ) για την ενίσχυση του ντοκυµανταίρ. Εφόσον όµως υπάρ-χουν προτάσεις που ενδιαφέρουν το ΕΚΚ αλλά όχι και την ΕΡΤ, το ΕΚΚ θα εξετάζει την περίπτωση να αναλάβει µόνο του τηνενίσχυσή τους.

Επίσης συζητείται η πιθανότητα συνεργασίας για την ενίσχυση του ιστορικού ντοκυµανταίρ σε συνεργασία µε την ΕΡΤ και το Κα-νάλι της Βουλής.

Σε ό,τι αφορά στο Πρόγραµµα ΠΡΩΤΟ ΒΗΜΑ (για πολύ νέους, από 12 µέχρι 23 ετών), θα εκτιµηθούν τα αποτελέσµατα τηςπρώτης, πιλοτικής φάσης λειτουργίας του και πιθανόν να υπάρξουν αλλαγές. Πάντως τα αποτελέσµατα µέχρις στιγµής είναι εν-θαρρυντικά.

Στη βάση όλων των σχεδιαζόµενων αλλαγών υπάρχει η πεποίθηση ότι µία ταινία δεν γίνεται από έναν άνθρωπο αλλά χρειάζεταισυνεργασία πολλών, κυρίως του σκηνοθέτη, του σεναριογράφου και του παραγωγού, οι οποίοι από κοινού αναπτύσσουν µιαιδέα µέχρι να γίνει ταινία. Ακόµα και οι µεγαλύτεροι σκηνοθέτες-δηµιουργοί του παγκόσµιου κινηµατογράφου κάπως έτσι πραγ-µατοποίησαν τα αριστουργήµατά τους. Το Κέντρο λοιπόν οφείλει να δίνει κίνητρα για τη διευκόλυνση αυτής της συνεργασίας.

Μόλις ολοκληρωθεί η επεξεργασία του σχεδίου από το ∆ιοικητικό Συµβούλιο του ΕΚΚ θα ζητηθεί από τα σωµατεία των κινη-µατογραφιστών να καταθέσουν τις απόψεις τους. Θέλουµε να ελπίζουµε ότι µε τη συνεργασία τους ο νέος Κανονισµός θα είναισηµαντικά βελτιωµένος.

∆ηµήτρης Σοφιανόπουλος

Αντιπρόεδρος ΕΚΚ

Στείλτε µµας ττα γγράµµατά σσας ((µέχρι 1150 λλέξεις) ταχυδροµικώς ήή σστο mmoter@gfc.gr

εξώστης

//σηµεία διανοµής

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΙ ΑΘΗΝΑ ΑΘΗΝΑΪΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 34/36,ΒΟΤΑΝΙΚΟΣ ΑΣΤΥ ΚΟΡΑΗ 4 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΠΟΛΛΩΝCINEMAX /CLASS ΣΤΑ∆ΙΟΥ 19 ΑΘΗΝΑΙΟΝ NESCAFE ΒΑΣ.ΣΟΦΙΑΣ 124 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS ZΗΣΙΜΟΠΟΥΛΟΥ 7,ΓΛΥΦΑ∆Α ΑΣΤΡΟΝ ΛΕΩΦ. ΚΗΦΙΣΙΑΣ 37 ΑΣΤΕΡΙΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 336ΑΤΛΑΝΤΙ∆Α Λ. ΒΟΥΛΙΑΓΜΕΝΗΣ 145, ∆ΑΦΝΗ CINE CITY (1-4ΑΙΘΟΥΣΕΣ) ΚΩΝ/ΠΟΛΕΩΣ 82, ΠΛ. ΜΠΟΥΡΝΑΖΙ CINE ΧΟΛΑΡΓΟΣΜΕΣΟΓΕΙΩΝ 232 & ΒΕΝΤΟΥΡΗ, ΧΟΛΑΡΓΟΣ CINE CITYΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ 82, ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΠΟΥΡΝΑΖΙ ∆ΑΝΑΟΣ 1 &2 ΚΗΦΙΣΙΑΣ 109, ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΕΛΛΗ ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 64EMΠΑΣΣΥ FILMNET ODEON ΠΑΤΡ. ΙΩΑΚΕΙΜ 5 & ΗΡΟ∆ΟΤΟΥ,ΚΟΛΩΝΑΚΙ ΕΤΟΥΑΛ ΠΛ. ∆ΑΒΑΚΗ, ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΕΤΟΥΑΛΑΛΕΞΑΝ∆ΡΑ ΚΡΕΜΟΥ 141, ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΙΝΤΕΑΛΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 46 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ PRINCE FILMCENTER Λ.ΣΥΓΓΡΟΥ 106, ΦΙΞ ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ FILMCENTER ΡΙΖΑΡΗ 4, ΠΑΓΚΡΑΤΙΦΙΛΙΠ ΘΑΣΟΥ 11, ΠΛ. ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTERΚΟ∆ΡΙΓΚΤΩΝΟΣ 21, ΠΑΤΗΣΙΩΝ ODEON ΟΠΕΡΑ 1 & 2ΑΚΑ∆ΗΜΙΑΣ 57 ΟDEON ZINA ΛΕΩΦ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΑΣ 74 ODEONΑΒΑΝΑ ΚΗΦΙΣΙΑΣ 234 ODEON KOSMOPOLIS-ΜΑΡΟΥΣΙ (1-12ΑΙΘΟΥΣΕΣ) Λ. ΚΗΦιΣΙΑΣ 73, ΑΓ.ΘΩΜΑΣ ODEON STARCITY Λ.ΣΥΓΓΡΟΥ 111 & ΛΕΟΝΤΙΟΥ, ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ -FILMCENTER ΡΙΖΑΡΗ 4 ΠΑΓΚΡΑΤΙ ΣΠΟΡΤΙΓΚ Κ. ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ18, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΣΙΝΕ ΨΥΡΡΗ ΣΑΡΡΗ 40-44 ΣΙΝΕ ΦΛΟΙΣΒΟΣΕΨΑ ΠΑΡΚΟ ΦΛΟΙΣΒΟΥ, Π. ΦΑΛΗΡΟ STER ILION ΛΕΩΦ.∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 67Α ΙΛΙΟΝ STER ΑΓ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΛΕΩΦ.ΑΧΑΡΝΩΝ 375 ΦΙΛΟΘΕΗ ΠΛ. ∆ΡΟΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΙΛΟΘΕΗ ΦΙΛΙΠΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 40, Ν. ΣΜΥΡΝΗ ΦΛΕΡΥ ΘΗΣΕΩΣ και ΣΚΙΠΗ,ΚΑΛΛΙΘΕΑ • ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ NΑΤΑΛΙ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥ 3ODEON CINEPLEX ΤΣΙΜΙΣΚΗ 43 & ΒΑΣ. ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 38ΟΛΥΜΠΙΟΝ/ΠΑΥΛΟΣ ΖΑΝΝΑΣ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 10ΡΑ∆ΙΟ ΣΙΤΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ 9 ΜΑΚΕ∆ΟΝΙΚΟΝ ΦΙΛΙΚΗΣΕΤΑΙΡΙΑΣ 4 ΒΑΚΟΥΡΑ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΙΧΑΗΛ 8, ΚΑΜΑΡΑ STERMACEDONIA ΤΟΜΠΑΖΗ 15 ΠΥΛΑΙΑ STER CITY GATEΓΙΑΝΝΙΤΣΩΝ & ΚΩΛΕΤΤΗ • ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΥΠΟΛΗ ΑΛΕΞ ΚΩΝ.ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ 18 ΗΛΥΣΙΑ ΜΑΖΑΡΑΚΗ 21 • ΒΕΡΟΙΑ ΣΤΑΡΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 57 • ∆ΡΑΜΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 111 •ΛΑΡΙΣΑ ΒΙΚΤΟΡΙΑ Λ. ΚΑΤΣΩΝΗ 14 STER THESSALIA 3Ο χλµ.ΕΘΝΙΚΗΣ Ο∆ΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ – ΚΟΖΑΝΗΣ • ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣΑΣΤΟΡΙΑ ΠΛΑΤΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ & Ι∆ΟΜΕΝΕΩΣ • ΡΟ∆ΟΣMETPOΠΟΛ (ΟDEON) ΒΥΡΩΝΟΣ & ΒΕΝΕΤΟΚΛΕΩΝ • ΧΑΛΚΙ∆ΑΟDEON A ΜΑΓΙΑ ΑΒΑΝΤΩΝ 83 & ΙΑΤΡΙ∆ΟΥ • ΤΡΙΠΟΛΗ ODEONCINEPLEX CINEVILLE ∆ΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ 36 & 28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ• ΓΙΑΝΝΕΝΑ ODEON CINEPLEX ΠΕΡΙΟΧΗ ΒΟΤΑΝΙΚΟΥ • ΚΑΒΑΛΑΟΣΚΑΡ ΦΙΛΛΕΛΗΝΩΝ 14 ΖΕΦΥΡΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΛΕΣΧΗ• ΚΑΣΤΟΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΟΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 42 • ΚΑΤΕΡΙΝΗΕΥΚΑΡΠΙ∆Η 25ΗΣ ΜΑΡΤΙΟΥ 28 • ΚΙΛΚΙΣ ΑΣΤΡΟΝ Κ.ΓΑΒΡΙΗΛΙ∆Η3 • ΚΟΖΑΝΗ ΟΛΥΜΠΙΟΝ ∆ΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ 13 • ΚΟΜΟΤΗΝΗ ODEONCINEPLEX ΝΕΑ ΜΟΣΥΝΟΥΠΟΛΗ, ΟΙΚΟ∆ΟΜΙΚΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ •ΟΡΕΣΤΙΑ∆Α ΑΛΕΞΑΝ∆ΡΟΣ ΒΑΣ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 7 •ΠΤΟΛΕΜΑΪ∆Α ΑΧΙΛΛΕΙΟΝ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΟΣ 5 • ΣΕΡΡΕΣ ΚΡΟΝΙΟΝΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ 1 • ΞΑΝΘΗ ODEON CINEPLEX ΚΑΡΑΟΛΗ &ΕΛΠΙ∆ΟΣ • ΠΑΤΡΑ STER VESO MARE ΑΚΤΗ ∆ΥΜΑΙΩΝ 17

ΣΧΟΛΕΣ ΣΧΟΛΗ ΚΙΝ/ΓΡΑΦΟΥ & Μ.Μ.Ε. ΣΤΑΥΡΑΚΟΥΠΑΤΗΣΙΩΝ 65 ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΥΓΓΡΟΥ 136 Μ.Μ.Ε.ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΤΑ∆ΙΟΥ 5 ΙΕΚ ΑΚΜΗΚΟ∆ΡΙΓΚΤΩΝΟΣ 16 ΙΕΚ ∆ΟΜΗ ΧΑΡΙΛΑΟΥ ΤΡΙΚΟΥΠΗ 17 NEWYORK COLLEGE ΑΜΑΛΙΑΣ 38 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ∆ΑΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 17ΙΑΝΟΣ ΣΤΑ∆ΙΟΥ 24 ΠΑΠΑΣΩΤΗΡΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ 37 &ΚΟΡΑΗ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑ ΓΡΑΒΙΑΣ 35 ΛΙΒΑΝΗ ΑΡΑΧΩΒΗΣ &ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 1 ΣΤΟΑ ΤΟΥΒΙΒΛΙΟΥ ΠΕΣΜΑΖΟΓΛΟΥ 5 FNAK THE MALL ΑΝ∆ΡΕΑΠΑΠΑΝ∆ΡΕΟΥ - ΜΑΡΟΥΣΙ EX-LIBRIS ΣΟΛΩΜΟΥ 4-6 & ΣΤΡΑΤΗΓΗ- Ν. ΨΥΧΙΚΟ ΠΟΤΑΜΟΣ ΣΚΟΥΦΑ & ∆ΗΜΟΚΡΙΤΟΥ BEST BOOKHUNTERS ΣΟΛΩΝΟΣ 47

ΚΑΦΕ ROSEBUD ΣΚΟΥΦΑ 40 & ΟΜΗΡΟΥ 60 ΣΚΟΥΦΑΚΙ ΣΚΟΥΦΑ47-49 JOCKERS ΒΟΥΛΗΣ 7 MAGAZE ΑΙΟΛΟΥ 33 WUNDERBARΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ 30 BACARO ΣΟΦΟΚΛΕΟΥΣ 1 & ΑΡΙΣΤΕΙ∆ΟΥBARTESSERA ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗ 25 (ΣΤΟΑ ΠΡΑΞΙΤΕΛΟΥΣ) ΚΟΚΚΟΙΚΑΦΕ ΑΣΚΛΗΠΙΟΥ 39 & ∆Ι∆ΟΤΟΥ TOY CAFE ΚΑΡΙΤΣΗ 10ΤRIBECCA ΣΚΟΥΦΑ 46 JIMMY’S BAΛΑΩΡΙΤΟΥ 7 A LIER MANΣΩΦΡΟΝΙΟΥ 2 ΓΚΑΖΙ ΝΙΧΟΝ ΑΓΗΣΙΛΑΟΥ 61Β COFFEE SHOPΛΑΣΚΑΡΙ∆ΟΥ 104 ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ ΚΟΥΜΠΑΡΗ1 SHELTER ΛΕΩΦ. ΠΑΠΑΓΟΥ 92 • ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΡΗΤΗΣΠΟΛΥΧΩΡΟΣ ΠΕΡΙΠΟΥ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 25 • ΛΑΜΙΑΚΑΦΩ∆ΕΙΟ ΟΡΦΕΑΣ ΟΘΩΝΟΣ 10 • ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΠΟΡΤΑΡΙΖΟΣΠΑΣΤΩΝ 9

Αγαπητό µοτέρ, Επιτέλους φρέσκο σκηνοθετικό αίµα, κι ας είναι µόνο στα χαρτιά!Πολύ το χάρηκα το προηγούµενο τεύχος µε την παρουσίασηόλου του νέου δυναµικού του ελληνικού κινηµατογράφου, παρ’όλο που φαντάζοµαι ότι ορισµένοι ακόµα δεν έχουν περάσει απότη θεωρία στην πράξη. Ειδικά ο Αλεξίου, που µας έχει συνηθίσεισε µια δική του εκδοχή του φανταστικού τόσα χρόνια στη ∆ρά-µα, ελπίζω να µην απογοητεύσει. Κοφτερός κι ο Αναστόπουλουςελπίζω να φέρει µια νέα θεώρηση στο µεταναστευτικό πρόβλη-µα, γιατί η αλήθεια είναι ότι το έργο το έχουµε ξαναδεί. Πάντωςκάτι έχει αρχίσει να σιγοβράζει κάτω από την επιφάνεια των ντό-πιων ελαφρολαϊκών blockbuster (και είδαµε πολλά φέτος). ΗΚωνσταντίνα Βούλγαρη όµως που είναι; ∆εν της αξίζει µια ειδικήµνεία τώρα που είναι στο ξεκίνηµα;

Φιλικά,

Νάνσυ Παπασωτηρίου

Αγαπητό µοτέρ,ωραία και καλά όσα γράφεις και καταλαβαίνω τους γεωγραφι-κούς περιορισµούς στον Ελλαδικό χώρο, αλλά δεν υπάρχουνµόνο ελληνικές ταινίες σ’ αυτή τη χώρα. Γιατί δεν υπάρχει κανε-νός είδους ενηµέρωση για τις ξένες κυκλοφορίες; Στην Ελλάδασυµβαίνει κι αυτό, δεν είναι αρκετό για να συµπεριληφθεί στηνύλη σας; Νοµίζω ότι όλη αυτή η «ελληνοµανία» µερικές φορέςκαταντάει κουραστική. Καλύτερα µερικά θέµατα που να αφο-ρούν ξένο κινηµατογράφο - σε συνάρτηση µε την κυκλοφορίατους στις ντόπιες πάντα αίθουσες φυσικά - παρά ελληνοκεντρικάθέµατα που δεν αφορούν κανέναν, µόνο και µόνο για να γεµί-ζουµε σελίδες.

Υ.Γ. Πολύ καλό το θέµα για τη Μαρκετάκη στο προηγούµενοτεύχος, γενικά οι αναδροµές σε παλιούς (και καλούς) Έλληνεςσκηνοθέτες είναι πάντα χρήσιµη ενόψει της έλλειψης σχετικής βι-βλιογραφίας στη χώρα µας, αλλά που µπορεί κανείς να βρει τιςταινίες τους; Καλά µας ανοίγει η όρεξη όταν τα διαβάζουµε, αλ-λά µας κόβεται τελείως όταν αρχίζουµε να τα ψάχνουµε; Καµίαεταιρεία δεν ενδιαφέρεται να τα κυκλοφορήσει σε DVD; Ελπίζωνα ακολουθήσουν κι άλλοι το καλό παράδειγµα της New Star µετο Νικολαΐδη…

Με εκτίµηση,

Χρίστος Χρυσοστόµου

Μάρτιος Απρίλιος/08

#10περιεχόµενα

editorial

εξώστης

νέα

έλληνες του κόσµου: Κώστας Γαβράς

Το Παρίσι στην Αθήναφεστιβάλ γαλλόφωνου κινηµατογράφου

Μαγεία… εν κινήσειanimfest

τι είναι ο κινηµατογράφος animationλεξικό της τεχνικής και της δηµιουργίας

γυρίσµατα:28 Φίλιππος Τσίτος30 Ελένη Αλεξανδράκη32 Γιάννης Βεσλεµές33 Κωνσταντίνος Γιαλλουρίδης

φεστιβάλ ντοκιµαντέρτο 10 το καλό

συνεντεύξεις: 34 Λουκία Μιχαλοπούλου36 Βασίλης ∆ούβλης48 ∆ηµήτρης Βερνίκος51 Μάρκος Γκαστίν55 ∆ηµήτρης Παπαγεωργίου

filmcenter

ψηφιοποίηση

βιογραφίες: Ρούσσος Κούνδουρος

στον ιστό

µικροµηκάς: ∆ηµήτρης Παπαθανάσης

//νέα//νέα#10

Μάρτιος Απρίλοιος/08

«Σκουντούφληδες καµπουριασµένοι σκε-φτικοί κρατάνε όλοι τα εισιτήρια στα χέριατους παραµιλάνε και προχωράνε µε σουρτάβηµατάκια για την είσοδο. Στη µόνη σειράπου δεν σπρώχνονται σαν κανίβαλοι είναισ’ αυτή που µπαίνει στο µεγάλο σινεµά γιαθάνατο και κανείς δεν τολµάει να ρωτήσει τιέργο παίζει µέσα κι όταν σχολάει κανείς δενβγαίνει έξω να τον ρωτήσουνε – τι έπαιζε –αν ήτανε καλό το έργο – είναι γιατί όλοιτους πιστεύουν πως φύγαν απ’ την άλληέξοδο ν’ αδειάσει γρήγορα η αίθουσα καιγια την πάρτη τους. Κανείς δεν ξέρει τι γίνε-ται πίσω απ’ την πόρτα τη µεγάλη µε τη βε-λούδινη γκρενά κουρτίνα.»

Μπορεί να έγινε γνωστός στο ευρύτερο κοι-νό ως σκηνοθέτης, όµως ο αιφνίδια χαµένος(1939-2007) Νίκος Νικολαΐδης (Γλυκειάσυµµορία, Πρωινή περίπολος, Ο χαµένοςτα παίρνει όλα κ.ά.) ασχολήθηκε σηµαντικάκαι µε τη λογοτεχνία. Εµφανίστηκε στα γράµ-µατα ήδη από τη δεκαετία του 1960, µε τησυλλογή διηγηµάτων Οι τυµβωρύχοι, ενώτο µυθιστόρηµά του Οργισµένος Βαλκάνιος(1977) άφησε εποχή µε την εξιστόρηση τουοδοιπορικού της εξέγερσης ενός νεαρού. Τοκύκνειο άσµα του δηµιουργού που κατάφε-ρε να εµποτίσει τη νουάρ µυθολογία µ’ ένανυπαρξιακό-ποιητικό προβληµατισµό, έµελ-λε να είναι το τρίτο του µυθιστόρηµα, Μιαστεκιά στο µάτι του Μοντεζούµα, έργο στοοποίο είχε αφοσιωθεί τον τελευταίο χρόνοτης ζωής του και το οποίο κυκλοφόρησεαπό τις εκδόσεις greekworks.com

Με σαρκαστική, προκλητική και, την ίδιαστιγµή, ιδιαίτερα νοσταλγική και ευαίσθητηµατιά, ο δεκαπεντάχρονος ήρωας του µυθι-στορήµατος αφηγείται σε πρώτο πρόσωποτην ανήσυχη διαδροµή του στη µεταπολεµι-κή Αθήνα του 1950 και του 1960, σε ανα-ζήτηση της συντροφικότητας και του έρωτα,και τις αναρίθµητες απογοητεύσεις και χαµέ-νες ελπίδες του, µε υπόκρουση ροκ-εν-ρολκαι τζαζ. Με το ιδιότυπο ύφος του και τηγνωστή του αµεσότητα, ο Νικολαΐδης σκια-γραφεί, για τελευταία φορά, τη γενιά του,κατανοεί την αδυσώπητη επέλαση του χρό-νου και υµνεί όσους αρνούνται να εγκλωβι-στούν στα «όρια» του συστήµατος.

«Η λογοτεχνία για τον Νίκο Νικολαΐδη δενήταν πάρεργο. Ήταν µια παράλληλη δράσητης ψυχής του µε τον κινηµατογράφο. […] Ταέξοχα γραπτά του δεν παραπέµπουν στην κι-νηµατογραφική γραφή. Γνώριζε τα όρια τηςκάθε τέχνης. Και αυτά τα όρια, αυτές τις συ-γκεκριµένες δοµές, υπηρέτησε συνειδητά ώςτο τέλος µε συνέπεια, αγάπη και σοφία» ση-µειώνει για τον Νίκο Νικολαΐδη ο ΜάνοςΕλευθερίου στο επίµετρο του βιβλίου.

Γυρίσµατα θα ξεκινήσει σύντοµα ο ΠερικλήςΧούρσογλου (Λευτέρης ∆ηµακόπουλος,Ο κύριος µε τα γκρι, Μάτια από νύχτα) γιατην καινούργια του ταινία Ο διαχειριστής. OΠαύλος, διαχειριστής µιας πολυκατοικίας,γύρω στα σαρανταπέντε, θα ζήσει τον έρω-τα στο πρόσωπο µιας κοπέλας µε τα µισάτου χρόνια, την ίδια στιγµή που η γυναίκατου αντιµετωπίζει σοβαρό πρόβληµα υγεί-ας. Σύντοµα το δώρο αυτό θα γίνει βάρος,ενώ η αρρώστια της µητέρας του και προ-βλήµατα στην πολυκατοικία θα σφίξουν πε-ρισσότερο τον κλοιό γύρω του και θα τονγεµίσουν ενοχές. Όµως η ζωή δεν είναι µο-νάχα πικρή, και ο Παύλος θα καταλάβειπως αν και η οικογένεια έχει δάκρυα, αίµακαι απογοητεύσεις, δεν µπορεί να ζήσει χω-ρίς αυτή. «∆εν υπάρχει Θεός», λέει στο γιοτου, «καθένας µέσα του έχει έναν Θεό».

προσεχώς

ασυµβίβαστος αποχαιρετισµός

Κλίβλαντ 6-16/3Eduart της Αγγελικής Αντωνίου

Μοµπάι 6-13/3Ένας ήρωας στη Ρώµητου Πάνου Αγγελόπουλου

Γουαδαλαχάρα 7-14/3διόρθωση του Θάνου Αναστόπουλου(Τµήµα Cardinal Points)

Χονγκ Κονγκ 17/3-6/4Ροζ του Αλέξανδρου Βούλγαρη

ΜΟΜΑ, Νέα Υόρκη (Newdirectors, new films) 26/3-6/4διόρθωση του Θάνου ΑναστόπουλουValse sentimentaleτης Κωνσταντίνας Βούλγαρη

The Μethod Fest 27/3-3/4Eduart της Αγγελικής Αντωνίου

Febiofest, Τσεχία 27/3-4/4Eduart της Αγγελικής Αντωνίου (Τµήµα Balkan Beats)

Μπουένος Άιρες (BAFICI) 8-20/4διόρθωση του Θάνου Αναστόπουλου

INDIELISBOA 24/4-4/5διόρθωση του Θάνου Αναστόπουλου

Verzaubert InternationalesQueer Film Festival Γερµανία

2-23/4 Eduart της Αγγελικής Αντωνίου

Κάιρο 6-13/3Πρώτη φορά νονός της Όλγας Μα-λέα (∆ιαγωνιστικό)

Βρυξέλλες 27/3-8/4Ιστορία 52 του Αλέξη Αλεξίου

Σαν Φρανσίσκο 26/4-8/5Valse Sentimentale της ΚωνσταντίναςΒούλγαρη

Τετουάν 29/3 – 4/4Eduart της Αγγελικής Αντωνίου

Βοστώνη (IIFF) 23-29 /4Ροζ του Αλέξανδρου Βούλγαρη

Crossing Europe Filmfestival Linz(Αυστρία) 22-27/4

διόρθωση του Θάνου Αναστόπουλου

∆ανία (AARHUS Festival ofIndependent Arts) 12-18/3∆υο φορές τώρατου Μιχάλη Κωνσταντάτου

ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

Ο γάλλος σεναριογράφος Ζαν-Κλοντ Καριέρ και ο ΚώσταςΦέρρης είναι οι επίσηµοι προ-σκεκληµένοι του 16ου Μεσο-γειακού Φεστιβάλ Νέων Κινηµα-τογραφιστών που θα γίνει στηΛάρισα από 31 Μαρτίου έως 6Απριλίου. Στο ∆ιεθνές ∆ιαγωνι-

στικό συµµετέχουν 17 ταινίες µικρού µήκους από 14 χώρες, και στο Μεσογειακό Τµήµα,26 ταινίες από 13 χώρες της Μεσογείου. Από ελληνικής πλευράς συµµετέχουν οι ταινίεςΤο ισόγειο του Χάρη Σταθόπουλου (∆ιεθνές) και Το πέρασµα του Γιάννη Κατσάµπουλα(Μεσογειακό). Η Κύπρος εκπροσωπείται στο Μεσογειακό Τµήµα µε την ταινία Μπλουζ γιατη Νέδη Ράιαν του Χριστόφορου Ροδίτη.

νέοι κινηµατογραφιστές στη Λάρισα

«Ο Παπαϊωάννου άπλωσε στο εντυπωσιακό Παλλάς µια ένσαρκη σύγχρονη Ζωοφόρο,µια κινούµενη Πινακοθήκη όπου ο σύγχρονος Έλληνας προκαλεί τον Έλεο και τον Φόβο[…]. Η παρατραγωδία του είναι ο πλέον ειλικρινής καθρέφτης της φαλλοκρατικής κοινω-νίας µας που λαχταράει την τρυφερότητα και από έλλειψη τόλµης κάνει την πνοή φρέσκοαέρα σε φανταχτερό µπαλόνι» έγραψε ο Κώστας Γεωργουσόπουλος για το 2, την πιο πο-λυσυζητηµένη παράσταση της περσινής χρονιάς. Η πρώτη δουλειά του ∆ηµήτρη Παπαϊω-άννου µετά τους Ολυµπιακούς Αγώνες, µια προσωπική οπτική της ανδρικής σεξουαλικό-τητας και επιθυµίας, και της άσκοπης αναζήτησης για το «άλλο µισό», προκάλεσε ενθου-σιασµό, αλλά και αντιδράσεις, ενώ σηµείωσε εισπρακτικό ρεκόρ και απέσπασε βραβεύ-σεις. Ένα χρόνο µετά, όσοι δεν κατάφεραν να τη δουν, αλλά και όσοι θέλουν να την ξα-ναδούν πιο προσεκτικά, έχουν την ευκαιρία, καθώς κυκλοφορεί σε ένα συλλεκτικό DVDαπό την Modern Times. Την κινηµατογραφική απόδοση υπογράφει η Αθηνά Τσαγγάρη –υπεύθυνη, µαζί µε τον Ματ Τζόνσον, και για τα βίντεο της παράστασης. Η κινηµατογράφη-ση έγινε µε τη χρήση οκτώ mini-dv καµερών και προτείνει µια νέα εκδοχή θέασης του έρ-γου, εστιάζοντας σε λεπτοµέρειες των σύνθετων ταµπλό της παράστασης, καθώς και συ-µπυκνώνοντας και τεντώνοντας τους χρόνους µε ρυθµούς ταινίας δράσης. Για όσους, όµως,θέλουν να αισθανθούν πως βρίσκονται στην πλατεία του Παλλάς, στα extras του DVD πε-ριλαµβάνεται η τελευταία παράσταση, γυρισµένη σ’ ένα γενικό µονοπλάνο. Η κασετίνα πε-ριλαµβάνει ακόµα: backstage υλικό, σκηνοθετηµένο από την Τσαγγάρη, τρέιλερκαι βίντεο κλιπ από την παράσταση, καθώς και δίγλωσση έκδοση µε ανέκδοτεςφωτογραφίες και πρωτότυπα σχέδια του πολύπλευρου καλλιτέχνη.

Το 2 σε DVD

Από το ∆ιαγωνιστικό Τµήµα του Φεστιβάλ του Ρότερνταµ ξεκίνησεη Ιστορία 52 του Αλέξη Αλεξίου, για να συνεχίσει στο 26ο Φεστι-βάλ Φανταστικού Κινηµατογράφου των Βρυξελλών (27 Μαρτίου-3Απριλίου) και να καταλήξει στις ελληνικές αίθουσες τον Απρίλιο.Και τα καλά νέα για την ταινία του Αλεξίου συνεχίζονται, καθώς τηνπαγκόσµια εκπροσώπηση της ταινίας στη διεθνή αγορά ανέλαβε ηγερµανική εταιρία M-appeal. Η ταινία, πρώτη µεγάλου µήκους για τον 30χρονο σκηνοθέτη, αφη-γείται την ιστορία ενός άνδρα που, έχοντας χάσει τη γυναίκα πουαγαπά, παγιδευµένος κάπου ανάµεσα στα όρια λογικής και φαντα-σίας, επιχειρεί µε κάθε τρόπο να την ξανακερδίσει. Πρωταγωνιστούνοι Γιώργος Κακανάκης και Σεραφίτα Γρηγοριάδου. Η ταινία βγαίνει στις 10 Απριλίου από την Audiovisual

στις αίθουσες ΦΕΣΤΙΒΑΛ

Το πέρασµα

//νέα

Ένας άνδρας που µόλις βγήκε από τη φυλα-κή, παρακολουθεί µία νεαρή γυναίκα και τοπαιδί της. Είναι η οικογένειά του; Η απάντη-ση ξετυλίγεται µέσα από τα βήµατα τουήρωα σε µια σύγχρονη ακρωτηριασµένη«τριτοκοσµική» Αθήνα ανάµεσα σε περιθω-ριακούς, µετανάστες, άστεγους, κλειστέςοµάδες και σύγχρονους πατριώτες που ότανδεν µπορούν να συνυπάρξουν µε το διαφο-ρετικό συγκρούονται. Η διόρθωση εκπροσώπησε την Ελλάδαστο Forum του πρόσφατου Φεστιβάλ Βερο-λίνου, ενώ στη συνέχεια θα ταξιδέψει στοΦεστιβάλ της Γκουανταλαχάρα, στο ΜΟΜΑτης Νέας Υόρκης, στην Αυστρία κα. Στο Φε-στιβάλ Θεσσαλονίκης η ταινία απέσπασε τοβραβείο Σεναρίου στο ∆ιεθνές Τµήµα καιστα Κρατικά Βραβεία, καθώς και το 3ο Βρα-βείο ταινίας Μυθοπλασίας, και Α΄ ανδρικούρόλου για τον Γιώργο Συµεωνίδη. Παίζουνακόµα οι: Ορνέλα Καπετάνι, Μπουγιάρ Αλι-µάνι, Σαβίνα Αλιµάνι.Από τις 13 Μαρτίου στον Μικρόκοσµο Prince Filmcenter

διόρθωση του ΘάνουΑναστόπουλου

Μετά την καλοκαιρινή του επιτυχία, το «Σινεµά στο πιάτο» αποφάσισε να µεγαλώσει και να µε-ταφερθεί στις χειµερινές αίθουσες Απόλλων, ∆αναός και Μικρόκοσµος, αλλά και να επεκταθείκαι σε νέα εστιατόρια. Αν σας ενδιαφέρουν οι σινε-µαχίες, µη χάσετε το Vatel στις 7/4, µε τονΓιάννη Ζουµπουλάκη να δηλώνει φανατικός και τον Ρόµπι Εκσιέλ ν’ αναρωτιέται γιατί, ενώ, στις3/3, το Κουςκούς µε φρέσκο ψάρι, ένας µαροκινός πειρασµός που διέπρεψε στο περσινό φε-στιβαλικό κύκλωµα, θα προλογιστεί από τον Χρήστο Μήτση και τον Λουκά Κατσίκα, που συ-ναντήθηκαν στο Φεστιβάλ Βενετίας, είδαν την ταινία ο ένας κατόπιν προτροπής του άλλου καιδεν το µετάνιωσαν καθόλου. Την Καθαρά ∆ευτέρα, κρατήστε την όρεξή σας για ένα καθόλουνηστίσιµο πάρτι µετά το Γάµο των µουσώνων και µετά από πρόσκληση της Πόλυς Λυκούρ-γου και του Μανώλη Κρανάκη, και στη συνέχεια τη σκυτάλη παίρνουν οι κριτικοί κινηµατογρά-φου Παναγιώτης Παναγόπουλος, Βένια Βέργου και Ηλίας Φραγκούλης.

σινεµά στο πιάτο

Για όσους δεν πρόλαβαν να επισκεφθούν την κινηµατογραφική αίθουσα, µια σειρά νέαDVD δίνουν την ευκαιρία για… κατ’ οίκον ψυχαγωγία:

Πρώτη φορά νονός της Όλγας Μαλέα. Οι κωµικοτραγικές δοκιµασίες που περνά στις αρχέςτης δεκαετίας του ’60 ο ελληνοαµερικανικής καταγωγής γιος ενός πολιτικού αρχηγού, ο οποί-ος πηγαίνει στην Κρήτη χωρίς να ξέρει ελληνικά, για να βαφτίσει το µωρό ενός υποψήφιουβουλευτή προς άγραν…ψήφων. Σε σενάριο του Νίκου Παπανδρέου, βασισµένο σε ένα αυτο-βιογραφικό διήγηµά του. Παίζουν: Αντώνης Καφετζόπουλος, Ελένη Καστάνη, Τεξ Πάρντιου.

Ένα τραγούδι για τον Αργύρη του Στέφαν Χάουπτ. Η Ιστορία της Σύγχρονης Ελλάδας µέ-σα από τα µάτια ενός ξεχωριστού ανθρώπου, του µικρού Αργύρη που επέζησε της κτηνώ-δους σφαγής του ∆ιστόµου το 1944, πέρασε τα επόµενα χρόνια του σε ορφανοτροφείαστην Αθήνα, για να βρεθεί αργότερα στην Ελβετία και να προσφέρει, 66 χρονών σήµερα,σηµαντικό ανθρωπιστικό και επιστηµονικό έργο. Με βραβείο κοινού στο Φεστιβάλ Ντοκι-µαντέρ Θεσσαλονίκης το 2007 και Ελληνικών ταινιών του Λος Άντζελες.

The Approaching of the Hour. Το ντοκιµαντέρ της Γκρατσιέλλας Κανέλλου πραγµατεύε-ται την αγγλόφωνη ποπ-ροκ ελληνική σκηνή µέσα απ’ τη ζωή και την πορεία του ελληνι-κού συγκροτήµατος Raining Pleasure. Συνοδεύεται από µουσικό CD.

Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο του Νίκου Περάκη. Είκοσι χρόνια µετά τηΛούφα και παραλλαγή, ο σκηνοθέτης επανέρχεται µε µια στρατιωτική κωµωδία για τις«ειδικές συνθήκες» που επικρατούν στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου.Μια παρέα φαντάροιστην Κω ζουν σε ιδιότυπες συνθήκες που συνδυάζουν την στρατιωτική πειθαρχία, την καλο-καιρινή ραστώνη και το στρες µιας αναπόφευκτης πολεµικής σύρραξης.

Uranya του Κώστα Καπάκα. Πέντε έφηβοι µεγαλώνουν σ’ ένα µικρό χωριό της δεκαετίαςτου 1960 µε όνειρα, προκαταλήψεις, «οικογενειακά» και πολιτικά πάθη, και αγωνιούν ν’ανακαλύψουν τον έρωτα, αλλά και τον κόσµο ολόκληρο. Ο Αχιλλέας, όµως, ονειρεύεταιπερισσότερο απ’ όλους: θέλει να πετάξει, να δει τον άνθρωπο να πατάει το φεγγάρι.

Alter Ego του Νικόλα ∆ηµητρόπουλου. Ένα επιτυχηµένο ελληνικό ροκ συγκρότηµα έχειεκατοντάδες φαν να παραληρούν σε κάθε τους συναυλία, όµως µια νέα κοπέλα που βρί-σκεται τυχαία στο δρόµο τους, ανατρέπει όλα τα δεδοµένα και τις µέχρι τότε εύθραυστεςισορροπίες, ενώ ένα τραγικό γεγονός θα φέρει τα πάνω κάτω στη ζωή τους. Μια µοντέρ-να ιστορία, κι ο πρώτος κινηµατογραφικός ρόλος του Σάκη Ρουβά.

Η ψυχή στο στόµα του Γιάννη Οικονοµίδη. Ένας υπάλληλος σε βιοτεχνία φωτιστικών υφίστα-ται αδιαµαρτύρητα µια σειρά ταπεινώσεις από τη σύζυγό του, τους συναδέλφους του, το αφε-ντικό του, τους οφειλέτες του. Ώς πότε θ’ αντέξει; Μετά το Σπιρτόκουτο, άλλη µία ταινία-γρο-θιά στο στοµάχι από τον Γιάννη Οικονοµίδη, που απευθύνεται σε θεατές µε γερά νεύρα.

από τη µεγάλη στη µικρή οθόνη

#10Μάρτιος Απρίλοιος/08

Ατλάντα 1-8/3Νύφες του Παντελή ΒούλγαρηΗ καρδιά του κτήνους του Ρένου Χαραλαµπίδη

Κύπρος (Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηµατογράφου στοπλαίσιο εκδηλώσεων της Γαλλοφωνίας 2008) 2-16/3Λευτέρης ∆ηµακόπουλοςτου Περικλή Χούρσογλου

Λουξεµβούργο Ο γιος του φύλακα του ∆ηµήτρη Κουτσιαµπασάκου

Ντίσελντορφ (Εβδοµάδα Γαλλοφωνίας) 31/3-6/4Μπραζιλέρο του Σωτήρη Γκορίτσα

Στρασβούργο (Εβδοµάδα Κινηµατογράφου) 12-19/3Το φως που σβήνει του Βασίλη ΝτούρουΤο τάµα του Ανδρέα Πάντζη

Ζάγκρεµπ (Παγκόσµια Ηµέρα Γαλλοφωνίας) 10-28/3Θα το µετανιώσεις της Κατερίνας Ευαγγελάκου

Μάλτα (10ο Φεστιβάλ Ευρωπαϊκού Κινηµατογράφου) ΜάρτιοςΜασσαλία, µακρινή κόρη του Μάρκου Γκαστίν

Gene Siskel Film Centre -Σικάγο (Ε.U. Film Festival) 7/3-4/4 Ένας ήρωας στη Ρώµη του Πάνου ΑγγελόπουλουΠεθαίνοντας στην Αθήνα του Νίκου Παναγιωτό-πουλου

Βραζιλία (Εκδήλωση Γαλλοφωνίας) 25-30/3Ένας κι ένας του Νίκου Ζαπατίνα

Βιετνάµ (Εβδοµάδα Κινηµατογράφου στο Ανόι) 20/3Η νοσταλγός της Ελένης Αλεξανδράκη

Όσλο (Φεστιβάλ Γαλλοφωνίας) 1-7/4Beautiful People του Νίκου Παναγιωτόπουλου

Βρετάνη (Εβδοµάδα Ελληνικού Κινηµατογράφου,Ελληνικός Σύλλογος Βρετάνης) 1-8/4Νύφες του Παντελή ΒούλγαρηΌµηρος του Κωνσταντίνου Γιάνναρη Τσίου του Μάκη ΠαπαδηµητράτουΟι γενναίοι της Σαµοθράκης του Σταµάτη Τσαρουχά

Πράγα (15ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κινηµατογράφου) 17-28/4 Λούφα και παραλλαγή: Σειρήνες στο Αιγαίο τουΝίκου Περάκη

Γενεύη (Εβδοµάδα Ελληνικού Κινηµατογράφου, CAC - Voltaire) 14-20/4Μασσαλία, µακρινή κόρη του Μάρκου ΓκαστίνΗ καρδιά του κτήνους του Ρένου ΧαραλαµπίδηΠεθαίνοντας στην Αθήνατου Νίκου ΠαναγιωτόπουλουΏρες κοινής ησυχίας της Κατερίνας ΕυαγγελάκουΗ χορωδία του Χαρίτωνα του Γρηγόρη ΚαραντινάκηΤο όνειρο του Ίκαρου του Κώστα Νάτση

ΕΚ∆ΗΛΩΣΕΙΣ - ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Σκηνοθετικό ντεµπούτο για τηνΚωνσταντίνα Βούλγαρη που τηςχάρισε το βραβείο Πρωτοεµφανι-ζόµενου σκηνοθέτη στο ΦεστιβάλΘεσσαλονίκης τον περασµένο Νο-έµβριο. Μια ταινία-καθρέφτης τηςγενιάς των 20 και κάτι που δεν µπο-ρεί να εκφραστεί συναισθηµατικά.Με φόντο την καλοκαιρινή Αθήνα

και σηµείο αναφοράς τα Εξάρχεια, ένας δηµιουργός κόµικς και µία ηµιάνερ-γη σκηνοθέτις, προσπαθούν να βρουν το δικό τους κώδικα επικοινωνίας,χορεύοντας ένα συναισθηµατικό βαλς ο ένας γύρω από τον άλλον. Μιασχέση όπου τίποτα δεν συµβαίνει, που κανείς δεν λέει και δεν κάνει τίπο-τα, και που όλα αλλάζουν χωρίς αυτό να σηµαίνει τίποτα. Η πρωταγωνί-στρια της ταινίας Λουκία Μιχαλοπούλου, απέσπασε το βραβείο Α γυναικεί-ου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Παίζουν ακόµα οι: Θάνος Σαµαράς,Μαρίσα Τριανταφυλλίδου, Ανδρέας Κοντόπουλος.Τον Απρίλιο στους κινηµατογράφους

Ερωτικά µαθήµατα για επανα-στατική δράση, µε καθηγητή τονΝίκο Αλευρά. Ο δηµιουργός τούΠέφτουν οι σφαίρες σαν το χα-λάζι επιστρέφει µετά από 30 χρό-νια µε µια τρελή, ανατρεπτική κω-µωδία, που περιλαµβάνει 12 δο-ξαστικούς ύµνους υπέρ του έρωτακαι του πάθους.

Για τις προθέσεις του σκηνοθέτη - δάσκαλου µια πρώτη εικόνα θα δώσει ηαπρόβλεπτη σουρεαλιστική συναυλία το βράδυ της Πέµπτης 20Μαρτίου στο ΦΙΛΙΠ.Από τις 20 Μαρτίου στο ΦΙΛΙΠ

ερωτικά µαθήµατα για επαναστατική δράση

valse sentimentale της Κωνσταντίνας Βούλγαρη

Ένας 50χρονος ζει τον χειρότερό του εφιάλτη. Μέσα σε µια στιγµή χάνειτη δουλειά του, τη γυναίκα του, την οικογένειά του. Από αυτό το σηµείο και µετά γίνεται ο πρωταγωνιστής µιας σειράς γεγο-νότων που άλλοτε εξελίσσονται σε θρίλερ και άλλοτε σε πραγµατοποί-ηση των φαντασιώσεών του. Με καυστικότητα και σατιρική διάθεση, η ταινία αναφέρεται στις εσωτερι-κές αναζητήσεις ενός άνδρα που βρίσκεται στο κατώφλι της µέσης ηλικίας,στους πόθους και στους τρόµους του.Παίζουν: Αλέξανδρος Τσακίρης, Φαίη Ξυλά, Κώστας Βουτσάς, Τζένη Σκαρ-λάτου, Πάνος Βίτσικας κ.α. Από τις 27 Μαρτίου στο Τριανόν Filmcenter

γυναικείες συνωµοσίες του Βασίλη Βαφέα

Μία από τις πρώτες ταινίες που ζήτησε τηβοήθεια του Film Commission, ήταν η κορε-άτικη ταινία Forever the Μoment της YimSoon-rye. Η εταιρεία παραγωγής MKPictures είχε ανακαλύψει το ελληνικό FilmCommission µέσω της ιστοσελίδας του(www.hfco.gr). To Film Commission κατά-φερε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της κο-ρεατικής παραγωγής και να αντιδράσει τάχι-στα, ώστε η παραγωγή αυτή να κατευθυνθείστην Ελλάδα. Οι σκηνές που αφορούσαντην Ελλάδα, γυρίστηκαν στο τέλος του κα-λοκαιριού, και την εκτέλεση του ελληνικούκοµµατιού ανέλαβε η εταιρεία Inkas Films.Το Forever the Μoment που παρουσιάστη-κε στην αγορά του Φεστιβάλ Βερολίνου, ση-µείωσε µεγάλη επιτυχία στην Κορέα, µε 22εκ. δολάρια είσπραξη τις τρεις πρώτες εβδο-µάδες προβολής. Επίσης, µε το ξεκίνηµα τηςπροβολής της ταινίας στην Ινδία, κόπηκανήδη περίπου 1,5 εκ. εισιτήρια. Tο ελληνικό Film Commission, που λειτουρ-γεί από το Μάιο του 2007 µε πρωτοβουλίατου ΕΚΚ, έχει διεκπεραιώσει µέχρι σήµερατην υποδοχή των γυρισµάτων τεσσάρων κι-νηµατογραφικών παραγωγών [My Life InRuins και Mamma Mia (ΗΠΑ), Forever theMoment (Κορέα), Tu peux garder unsecret? (Γαλλία)]. Ήδη για το 2008, έχει εκδη-λωθεί ενδιαφέρον για γυρίσµατα στη χώραµας επτά ταινιών µεγάλου µήκους και δύοσηµαντικών τηλεοπτικών προγραµµάτων.

Η Φανή, ερευνήτρια που ετοιµάζει ένα λεύ-κωµα για την Αθήνα του περιθωρίου, δενµπορεί να δεχτεί την ξαφνική απώλεια τουσυντρόφου της. Την έχει διαγράψει από τηµνήµη της, όπως έχει διαγράψει και την απο-βολή του παιδιού τους. Για ένα µεγάλο διά-στηµα, ζει µε τη φαντασίωση της ύπαρξης αυ-τού του άνδρα δίπλα της – για πόσο, όµως;Πρόκειται για την υπόθεση του Ricordi mi,της νέας ταινίας της Στέλλας Θεοδωράκη (Πα-ρά λίγο, παρά πόντο, παρά τρίχα), που αυ-τό το διάστηµα βρίσκεται στο στάδιο των γυ-ρισµάτων. Η ταινία εκτυλίσσεται τις µέρες τωνεορτών, ανάµεσα σε δύο επισκέψεις της ηρω-ίδας στους χωρισµένους γονείς του άνδραπου θα την τροφοδοτήσουν µε αναµνήσεις.Το όνειρο γίνεται αναπόσπαστο µέρος τηςπραγµατικότητας, καθώς, για να αποδεχθείό,τι έχει συµβεί, η Φανή αρχίζει να πλάθει µιααφήγηση όπου ο σύντροφός της βρίσκεταισυνέχεια δίπλα της, κάνοντας τη ζωή της ευ-κολότερη σ’ έναν τόπο που φαντάζει ασφυ-κτικός, και ωθώντας την να συνεχίσει τη ζωήτης µε κάποιον άλλον. Σύµφωνα µε τη σκη-νοθέτιδα, «δηµιουργείται ένα είδος ερωτικούτριγώνου, από το οποίο, απουσιάζει κάθε αντα-γωνισµός και οι αποκαλύψεις µπορεί να είναιευθείες και ειλικρινείς, όπως θέλει κανείς όταναγαπάει κάποιον». Πρωταγωνιστούν η Θεο-δώρα Τζήµου, ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος,ο Γιώργος Αρµένης κ.α.

Ένα εξειδικευµένο σεµινάριο για την τέχνητου σεναρίου διοργανώνει η Ένωση Σενα-ριογράφων Ελλάδος σε συνεργασία µε τηΣχολή Κινηµατογράφου και Τηλεόρασης ΙΕΚ∆ΟΜΗ. Το σεµινάριο απευθύνεται σε φοιτη-τές σχολών κινηµατογράφου-τηλεόρασηςκαι δραµατικής τέχνης, νέους συγγραφείς,αλλά και όσους επιθυµούν ν’ ασχοληθούνεπαγγελµατικά µε τη δηµιουργική γραφή καιτο σενάριο. Στις θεµατικές ενότητες του σεµι-ναρίου περιλαµβάνονται εργαστήρια µεασκήσεις και διαµόρφωση σεναρίων, γενικέςαρχές θεωρίας, αλλά και εξειδικευµένες θε-µατικές ενότητες, καθώς και master classesαπό καταξιωµένους σεναριογράφους. Τα σε-νάρια που θα διακριθούν κατά τη διάρκειατου σεµιναρίου, θα υλοποιηθούν µε τηνυποστήριξη του ΙΕΚ ∆ΟΜΗ. Πληροφορίες, στο 210 3840552

σεµινάριο για το σενάριοµνήµη και φαντασίωση

το film commission στην Κορέα

Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Κινηµατο-γράφου διοργανώνει για 9η συνεχήχρονιά τα εργαστήρια συγγραφής σενα-ρίου MFI Script Workshops, µε τηνυποστήριξη του ΕΚΚ και της ΕΡΤ. Πρό-κειται για ένα ολοκληρωµένο πρό-γραµµα συγγραφής και ανάπτυξης,αποτελούµενο από δύο εντατικάworkshops στη Νίσυρο και τη Σάµο, καιδύο διαδικτυακά on-line workshops. Τοπρόγραµµα δεν απευθύνεται µόνο σεεπαγγελµατίες, αλλά και σε φιλόδο-ξους σεναριογράφους από όλο τον κό-σµο. Πανεπιστηµιακοί καθηγητές απότην Ευρώπη και την Αµερική συµµετέ-χουν ως εκπαιδευτές, ενώ διοργανώνο-νται διαλέξεις, masterclasses κ.ά. Ηπροθεσµία υποβολής αιτήσεων λήγειστις 15 Μαρτίου. Πληροφορίες, στο www.mfi.gr καιστο τηλέφωνο 210 3811474

Μια θέση Εκτελεστικού Γραµµατέωςπροκηρύχθηκε για το Eurimages.Προθεσµία υποβολής των δικαιολο-γητικών είναι η 3η Απριλίου. Οι εν-διαφερόµενοι µπορούν να βρουν πε-ρισσότερες πληροφορίες στοhttp://www.coe-recruitment.com/JobDetails.aspx?vacancyID=168

//νέα

Από την εµφάνιση της πληροφορικής κινηµατογραφίας –ή computer animation– το 1960 µέ-χρι σήµερα, πολλά έχουν µεσολαβήσει. Η ψηφιακή τεχνολογία έχει συντελέσει καθοριστικάστην εξάπλωσή του, ενώ είναι τόσες πλέον οι εφαρµογές του, που συνεχώς δηµιουργούνταινέες ειδικεύσεις και εφαρµογές. Την επιτακτική ανάγκη ενός πανοράµατος αυτών των εφαρµο-γών µε ακρίβεια περιεχοµένου έρχεται να καλύψει το βιβλίο του Παναγιώτη Κυριακουλάκου,Θέµατα πληροφορικής κινηµατογραφίας (εκδ. Καστανιώτη). Ο συγγραφέας, διδάκτωρ επιστη-µών της τέχνης, µε εµπειρία στα πανεπιστήµια της Σορβόνης και του Αιγαίου, καθώς και παρα-γωγός και σκηνοθέτης ψηφιακών έργων, επιλέγει τις πιο δηµιουργικές περιοχές της πληροφο-ρικής κινηµατογραφίας και εστιάζει στην πρακτική τους προσέγγιση· κυρίως, στις θεωρητικέςέννοιες που βρίσκονται πίσω απ’ τις εφαρµογές. Αναλύονται τα στάδια παραγωγής, καθώς καιη ιστορία και η φύση της πληροφορικής εικόνας, οι χρήστες αυτών των κινηµατογραφικών ερ-γαλείων και οι ποικίλες τους εφαρµογές, αλλά και η πρακτική διάσταση της δηµιουργίας, τοπαρασκήνιο της δηµιουργικής πράξης. Στη συνέχεια, ο Κυριακουλάκος καταγίνεται µε την ανα-ζήτηση του ρεαλισµού στην ιστορία της πληροφορικής, καθώς και µε πιο εξειδικευµένα θέµα-τα, όπως η προσοµοίωση του ρυθµού και η δραµατουργική δοµή στην ψηφιακή τέχνη, η δια-λεκτική της ανάµειξης εικονικής και «πραγµατικής» πραγµατικότητας, µε τη χρήση πολλών πα-

ραδειγµάτων τεχνικού χαρακτήρα και καλλιτεχνικού αποτελέσµατος, και µε θέµατα όπως η εικονική πραγµατικότητα. Το βιβλίο θα φανεί ενδιαφέρον τόσο σε αναγνώστες µε περιέργεια να γνωρίσουν τους νέους ορίζοντες που ανοίγονται χάρη σ’ αυτές τιςτεχνικές, όσο και στους φοιτητές, ως εργαλείο εκµάθησης της πληροφορικής κινηµατογραφίας και ως σηµαντική πηγή βιβλιογραφικώνπαραποµπών που καλύπτουν το τελευταίο µέρος του.

ένα πανόραµα του video animation

#10Μάρτιος Απρίλοιος/08

από τον Γιώργο Κρασσακόπουλο

Ας ξεκινήσουµε από τη νέα σας ταινία. Σε ποια φάση βρίσκεται το Eden is West; Βρισκόµαστε στη φάση της τελικήςπροετοιµασίας· συγκεκριµένα, στη διαδικασία ολοκλήρωσης του casting των δεύτερων ρόλων. Πρωταγωνιστής είναι ο Ιταλός Ρι-κάρντο Σκαρµάτσιο. Αυτή τη στιγµή, ψάχνουµε γάλλους ηθοποιούς για τα γυρίσµατα στο Παρίσι, και πολύ σύντοµα θ’ αρχίσου-µε να ψάχνουµε και τους Έλληνες, καθώς ετοιµαζόµαστε να ξεκινήσουµε γυρίσµατα στα τέλη Μαρτίου.

Αυτή θα είναι η πρώτη σας ταινία που θα έχει και επίσηµα την ελληνική υπηκοότητα. Πώς νιώθετε; ∆εν µπορώ νασας κρύψω πως είµαι συγκινηµένος, καθώς είναι κάτι που το ήθελα εδώ και πολλά χρόνια. Μπορεί η ιστορία να µην είναι αµιγώςελληνική, αλλά είναι µια πρώτη επαφή που φαίνεται πολύ θετική και που ελπίζω να είναι η αρχή για µια πολύ πιο στενή σχέση.

Τι νοµίζετε ότι είχε φταίξει και δεν είχατε κάνει µέχρι σήµερα ελληνική ταινία; Πιθανότατα, το ότι δεν είχα βρει τηνκατάλληλη ιστορία. Επίσης, ξέρετε, εµείς οι Έλληνες του εξωτερικού έχουµε ένα αληθινό πάθος για τηνΕλλάδα, κι όταν φτάνουµε επιτόπου, τα πράγµατα δεν είναι όπως τα ’χουµε ονειρευτεί. Αυτή η διαφορά, πολλές φορές µπο-ρεί να έχει σηµαντικό αντίκτυπο στις ιστορίες που θα θέλαµε ν’ αφηγηθούµε κινηµατογραφικά.

Φαντάζοµαι, πάντως, ότι θα έχετε πια µια αρκετά πραγµατική εικόνα για το πώς ακριβώς είναι η Ελλάδα του σή-µερα. Προσπαθώ, αλλά δεν θα έλεγα πως η εικόνα που έχω είναι αρκετά σαφής. Είναι δύσκολο, ξέρετε, όταν ζει κάποιος τόσαχρόνια στο εξωτερικό, ν’ αποκτήσει µια σαφή εικόνα της καθηµερινότητας. Οι σχέσεις µεταξύ των ανθρώπων, τα πάθη, η καθη-µερινότητα, όλα τα µικρά πράγµατα, οι λεπτοµέρειες που δηµιουργούν την αληθινή εικόνα µιας κοινωνίας, νοµίζω πως, σ’ ένανµεγάλο βαθµό, µου διαφεύγουν.

Απ’ όσο µπορείτε να διακρίνετε, θα λέγατε πως οι Έλληνες έχουν αλλάξει σε σχέση µε αυτούς που είχατε αφήσειόταν φύγατε απ’ τη χώρα; Νοµίζω πως είναι µοιραίο, καθώς, όταν ο τρόπος ζωής, οι συνθήκες διαβίωσης, οι πρακτικές συνι-στώσες της καθηµερινότητας αλλάζουν, αλλάζουν και οι άνθρωποι. Τα δύο αυτά πράγµατα είναι αλληλένδετα, αλλά εγώ, όσο κιαν παρατηρώ αλλαγές, είµαι σίγουρος πως µια ορισµένη ψυχοσύνθεση έχει παραµείνει. ∆εν ξέρω αν πρέπει να πω «ευτυχώς» ή«δυστυχώς»· θα ’λεγα πως κλίνω προς το «ευτυχώς». Ξέρετε, αγαπώ πολύ τον τρόπο µε τον οποίο οι Έλληνες ζουν µερικά πολύαπλά πράγµατα, πώς απολαµβάνουν τη ζωή, το φαγητό, το να πίνουν ένα ούζο για ώρες στο καφενείο, ξανακτίζοντας µέσα απ’ τιςκουβέντες τους τον κόσµο γύρω τους, αλλά νιώθω άσχηµα βλέποντας τη σχέση που έχουν µε τα χρήµατα,τα υλικά αγαθά, την «επιτυχία», το πώς δίνουν όλο και µεγαλύτερη σηµασία σε πράγµατα που δεν είναι τα βασικά στη ζωή µας.

Μετά από τόσα χρόνια στη Γαλλία, κατά πόσο θα λέγατε ότι κρατάτε τον Έλληνα µέσα σας; Η πατρίδα µου είναι αναµ-φίβολα η Ελλάδα, όµως η Γαλλία είναι µια δεύτερη, πολύ καλή πατρίδα, που µε δέχτηκε από νωρίς µε πολλή αγάπη. Εγώ έφυ-γα από την Ελλάδα µια εποχή που η χώρα δεν έκανε τίποτα για τα παιδιά της δικής µου τάξης, µιας τάξης όχι πλουσίων – και µά-λιστα, µε πολιτικές απόψεις αντίθετες προς τις κυρίαρχες. Ήταν µια χώρα που δε θα µου έδινε ποτέ τη δυνατότητα ν’ αναπτυχθώ.Φτάνοντας στη Γαλλία, άλλαξαν τα πάντα. Η Γαλλία µού έδωσε περισσότερα απ’ όσα θα µπορούσα να ζητήσω, οπότε η σχέσηµου µαζί της είναι σχέση αγάπης και ευγνωµοσύνης. Από την άλλη, η Ελλάδα δεν παύει να είναι η ρίζα µου, η βάση της κουλ-τούρας µου, του ονόµατός µου, της οικογένειάς µου.

Η ταινία που ετοιµάζετε, αφηγείται ένα ταξίδι. Βρίσκετε οµοιότητες µε το δικό σας ταξίδι τότε; Η ιστορία του ήρωαστο Eden is West είναι ασφαλώς πολύ διαφορετική από τη δική µου, όµως, όπως έλεγε ο Μπέργκµαν, αν δεν απατώµαι, όποιαταινία κι αν κάνουµε, βάζουµε κάτι από τον εαυτό µας µέσα, κι αυτό είναι κάτι που συνέβαινε πάντα στην δική µου περίπτωση.∆εν ένιωθα ποτέ κάποιος που εικονογραφεί απλώς µια ιστορία.

Μεγαλώνοντας, νιώθετε πιο έντονη την ανάγκη ν’ αφηγηθείτε κάτι που να µοιάζει περισσότερο µε τη δική σας ιστορία;Φυσικά! Επιπλέον, ξέρετε (κι αυτό συµβαίνει σε πολλές χώρες της Ευρώπης, του κόσµου), οι µέρες που ζούµε, θυµίζουν πολύ τηνεποχή που κι εγώ εγκατέλειψα τη χώρα µου· οπότε, ένας παραλληλισµός ανάµεσα στα δυο δεν είναι δύσκολο να έρθει στο µυαλό.

Το Eden is West αγγίζει θεµατικές όπως η µετανάστευση ή η κατάσταση στη σηµερινή Ευρώπη, οπότε, υποθέτω,µοιάζει αναπόφευκτο να χαρακτηριστεί µία ακόµα πολιτική ταινία. Αλήθεια, τι σηµαίνουν για σας αυτές οι λέξεις;Για µένα, πολιτική δεν είναι παρά η σχέση µας µε τους άλλους, τους ανθρώπους που έχουµε κάτω απ’ τηνεπιρροή µας, όπως εµείς είµαστε κάτω από άλλες επιρροές. Για µένα, αυτό σηµαίνει πολιτική, και γι’ αυτό, άλλωστε, κάθε ταινία,αλλά και κάθε πράξη µας που επηρεάζει άµεσα κάποιους άλλους, είναι µια πολιτική ταινία ή µια πολιτική κίνηση.

Πιστεύετε ότι µια ταινία µπορεί ν’ αλλάξει νοοτροπίες, να επηρεάσει καταστάσεις; Για µένα, ο κινηµατογράφοςάλλαξε τον κόσµο. ∆ε νοµίζω ότι ο κόσµος θα ήταν ίδιος αν δεν υπήρχε ο κινηµατογράφος, η δυνατότητα να βλέπουµε µέ-σα απ’ αυτόν τη ζωή των άλλων ανθρώπων, να δηµιουργούµε σχέσεις, να συνδιαλεγόµαστε µε ανθρώπους που δε γνωρίζουµε.

Συµµετέχετε στην επιτροπή του Υπουργείου που έχει αναλάβει να διαµορφώσει το πλαίσιο για τον νέο νόµο γιατον κινηµατογράφο. Στην Ελλάδα, σπάνια τέτοιου είδους επιτροπές φέρνουν αποτελέσµατα. Είστε αισιόδοξος; Νο-µίζω πως οι επιτροπές ανθρώπων µε κύρος είναι ένα µέσο πολύ δηµοκρατικό για να εκφραστούνιδέες, να συζητηθούν προτάσεις και να βρεθεί ο καλύτερος τρόπος για ν’ αλλάξουν τα πράγµατα. Άλλωστε, όσες φορές έχωκληθεί να συµµετάσχω σε κάποια επιτροπή, το ’χω κάνει ως άνθρωπος, ως σκηνοθέτης και ποτέ ως µέλος κάποιου συνδικάτουή κάποιου οργανισµού. Νοµίζω ότι αυτές είναι οι επιτροπές που µπορούν να κάνουν τη διαφορά: επιτροπές ανθρώπων µε κύ-ρος, που προέρχονται από διαφορετικά σηµεία του κινηµατογραφικού φάσµατος και εκφράζουν ενδιαφέρουσες απόψεις, χωρίςνα έχουν κάποια κρυφή ατζέντα. Πάντα, βέβαια, πρέπει να σκεφτόµαστε ότι η ευθύνη µιας επιτροπής εξαντλείται στο να προτεί-νει τις καλύτερες λύσεις ή ιδέες· το αν και το πώς αυτές θα εφαρµοστούν στη συνέχεια, είναι ευθύνη κάθε κυβέρνησης.

Σκεφθήκατε ποτέ να αφηγηθείτε ιστορίες µε άλλον τρόπο πέρα απ’ αυτόν του κινηµατογράφου. Η αλήθεια είναι πως, ότανπρωτοήρθα στην Γαλλία κι άρχισα να σπουδάζω φιλολογία, ονειρευόµουν να γράψω, αλλά γρήγορα ανακάλυψα πως ο κινηµατογρά-φος µού ταίριαζε πολύ περισσότερο. Το γεγονός ότι πίσω από µια ταινία κρυβόταν στην ουσία το όραµα ενός ανθρώπου, µ’ έκανε ναθέλω να εξερευνήσω αυτή την τέχνη, έστω κι αν ποτέ δεν εγκατέλειψα την ιδέα του γραψίµατος. Πάντα προσπαθώ τα σενάριά µου ναείναι κάτι παραπάνω από ένας απλός οδηγός των γυρισµάτων, κι ίσως κάποτε, όταν βρω το χρόνο, να δοκιµάσω κάτι τέτοιο.

//έλληνες του κόσµου

Κώστας Γαβράς Αναζητώντας την ΕδέµΌταν µιλάς µε τον Κώστα Γαβρά, δυσκολεύεσαι να πιστέψεις πως αυτός ο συγκροτηµένος, ενεργητικός,γεµάτος ιδέες και όρεξη για δουλειά άνθρωπος διανύει την έβδοµη δεκαετία της ζωής του. Ο σπουδαίοςέλληνας σκηνοθέτης ετοιµάζεται πυρετωδώς για τα γυρίσµατα της νέας του ταινίας, Eden is West, πουγια πρώτη φορά ανάµεσα στις χώρες παραγωγής µετρά και την Ελλάδα, αλλά µοιάζει να βρίσκει χρόνοκαι ενέργεια για µια σειρά εξίσου ενδιαφέρουσες και σηµαντικές δραστηριότητες. Ανάµεσά τους, η διεύ-θυνση της Γαλλικής Ταινιοθήκης, τα πρόσφατα καθήκοντά του στην Κριτική Επιτροπή του Φεστιβάλ Βε-ρολίνου, αλλά και τα ταξίδια του στην Ελλάδα για τη συµµετοχή του στην επιτροπή του Υπουργείου Πο-λιτισµού για τη διαµόρφωση του νέου νόµου για τον κινηµατογράφο. Εν µέσω ενός µάλλον εξαντλητι-κού προγράµµατος, βρήκε το χρόνο να µιλήσει στο «Μοτέρ» για όλα τα παραπάνω.

//φεστιβάλ

Απρίλιος …α λλα Γαλλικά Όπως κάθε χρόνο, το ξεκίνηµα της άνοιξης σηµατοδοτεί την έναρξη του Φεστιβάλ Γαλλόφω-νου Κινηµατογράφου. Στην ένατη διοργάνωσή του, από 3 έως 13 Απριλίου στην Αθήνα, στουςκινηµατογράφους Αττικόν και Απόλλων, αλλά και στη Θεσσαλονίκη, από 10 έως 16 Απριλί-ου στο Ολύµπιον, οι θεατές θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν στο ∆ιαγωνιστικότµήµα και το Πανόραµα πενήντα περίπου γαλλικές και γαλλόφωνες ταινίες σε πρώτη προβο-λή στην Ελλάδα - περιλαµβάνονται και ταινίες για νέους και παιδιά. Στη φετινή διοργάνωση ξε-χωρίζει η επιλογή δέκα ταινιών από το ∆εκαπενθήµερο Σκηνοθετών του Φεστιβάλ των Καν-νών. Το αφιέρωµα γίνεται µε την αφορµή των 40 χρόνων του ∆εκαπενθήµερου Σκηνοθετών,και περιλαµβάνει ταινίες παραγωγής των τελευταίων ετών όπως το Το όνοµά της είναι Sabineτης Sadrine Bonnaire, Το ανθρώπινο ζήτηµα των Nicolas Koltz Melvil – Melvil Poupaud, Πρινξεχάσω του Jacques Nolot, Στο Παρίσι του Christophe Honore, Γαλλία του Serge Bozon κα.Την επιλογή των ταινιών έκανε ο Γενικός ∆ιευθυντής του ∆εκαπενθηµέρου Ολιβιέ Περέ, ο οποί-ος θα παραβρεθεί στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ.

Επίσης σε συνεργασία µε το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης, θα παρουσιαστείµια επιλογή από τα Βραβεία Jean Vigo, όπως οι ταινίες: La vie de Jesus του Bruno Du-mont, Les yeux clairs της Sophie Fillieres, Zero de conduite του Jean Vigo κ.α. Στην ενό-τητα «Ο βωβός κινηµατογράφος συναντά την ηλεκτρονική µουσική», δυο πρωτοποριακέςταινίες του 1924, Οι περιπέτειες του Βιλλάρ και η µικρού µήκους Entr’acte θα επενδυ-θούν ζωντανά µε µουσική της Όλγας Κουκλάκη, που συνέθεσε τη µουσική ειδικά για τοΦεστιβάλ. Η µεν ελληνική κωµωδία Οι περιπέτειες του Βιλλάρ, των Γιόζεφ Χεπ και ∆ή-µου Βρατσάνου, είναι η πρώτη σωζόµενη ελληνική ταινία µυθοπλασίας που χρονολογεί-ται το 1924, µια µπουρλέσκ κωµωδία µε πρωταγωνιστή τον Βιλλάρ – κατά κόσµον ΝίκοΣφακιανάκη, που επηρεάστηκε από τον Μαξ Λίντερ και τον Τσάρλι Τσάπλιν. Όσο για τηγαλλική σουρεαλιστική ταινία µικρού µήκους Entr’acte του Ρενέ Κλέρ, που επίσης απο-θεώνει το µπουρλέσκ, ένα από τα ξεχωριστά της σηµεία είναι οι σπάνιες εµφανίσεις καλ-λιτεχνών που σηµάδεψαν τις αρχές του εικοστού αιώνα, όπως οι Ερίκ Σατί, Μαρσέλ Ντυ-σάµπ και Μαν Ρέι.

Η πρεµιέρα του ντοκιµαντέρ Lagerfeld Confidentiel του Ροντόλφ Μαρκονί που θα γίνει στοπλαίσιο του Athens Fashion Week συνταιριάζει τον κινηµατογράφο µε το γαλλικό σικ. Ο σκη-νοθέτης αποκαλύπτει την καθηµερινότητα ενός σταρ, από την προετοιµασία ενός ενδύµατος,τις συνεντεύξεις και την ενασχόληση του Λάγκερφελντ µε τη φωτογραφία και τη ζωγραφική,µέχρι τη σχέση του µε διάσηµες ηθοποιούς και σταρ από όλο τον κόσµο – από την οθόνηπαρελαύνουν µεταξύ άλλων η Νικόλ Κίντµαν και η Καρολίνα του Μονακό.

Γαλλία Το όνοµά της είναι Sabine Το ανθρώπινο ζήτηµα

φαιρετικές µονοκοντυλιές και οπερετικές τοιχογραφίες,κινούµενες πλαστελίνες και πρωτοποριακά 3Danimation, αλλά και παιχνίδια µε λεπτεπίλεπτες σκιές,ταινίες που ανήκουν σε διάφορες ευρωπαϊκές σχολέςκαι διατρέχουν την πορεία από τα πρώτα χρόνια του εί-

δους µέχρι σήµερα, είναι µερικές µόνο από τις προτάσεις του φετι-νού προγράµµατος της διοργάνωσης. Στα αφιερώµατα σε ιστορικούς animators δεσπόζει αυτό για τηνπρωτοπόρο Γερµανίδα Λότε Ρέινιγκερ (1899-1981), που έφτασετην τεχνική των σκιαγραφιών, την τεχνική δηλαδή µε την οποία ζω-ντανεύουν χάρτινες φιγούρες, στην τελειότητά της και άφησε καλ-λιτεχνική παρακαταθήκη παγκόσµιας σηµασίας (Ο φανταχτερόςαυλητής του Χάµελιν, Οι περιπέτειες του πρίγκιπα Αχµέτ). Επη-ρεασµένη από τον Μελιές, η Ρέινιγκερ άρχισε να εξερευνά ήδη απότο 1915(!) τις δυνατότητες του animation, ενώ ταξίδεψε και εργά-στηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη µαζί µε τον σύζυγο και συνεργά-τη της, Καρλ Κοχ. Στο Φεστιβάλ θα προβληθούν επιλεγµένες ται-νίες της, ορισµένες από τις οποίες, µε ζωντανή µουσική. Όσο για τον Ντούσαν Βούκοτιτς (1927-1998), τον σηµαντικότεροanimator της Κροατίας, θεωρείται ένας από τους θεµελιωτές της τε-χνικής του «µειωµένου animation» –µιας τεχνικής που χρησιµοποι-εί περιορισµένο αριθµό σκίτσων µε ιδιαίτερο αισθητικό αποτέλε-σµα–, και η επιρροή που άσκησε, είναι ακόµα φανερή σε σχολέςτου αµερικανικού κινουµένου σχεδίου. Ο Βούκοτιτς αντιστάθηκεστην παράδοση και σε κάθε είδους στερεότυπο, κι αναζήτησε νέουςτρόπους καλλιτεχνικής έκφρασης, δηµιουργώντας ταινίες-σταθµούςόπως το Υποκατάστατο, που του χάρισε το Όσκαρ Καλύτερης Ξέ-νης Ταινίας το 1961, Το παιχνίδι, που ήταν υποψήφιο για το ίδιοβραβείο, και το εµβληµατικό, αντιπολεµικό Παίξε (1962). Βέβαια, ηδηµιουργική πορεία του Βούκοτιτς συνδέθηκε στενά µε το Στούντιοanimation του Ζάγκρεµπ, µιας πόλης µε µακροχρόνια παράδοσηστην τέχνη των κινουµένων σχεδίων. Στη «χρυσή εποχή» αυτού τουιστορικού στούντιο θα εστιάσει µε αφιέρωµά του το Φεστιβάλ, πα-ρουσιάζοντας είκοσι περίπου ταινίες που παρήγαγε η οµάδα δηµι-ουργών του –προϊόν στενής συνεργασίας και οµαδικής δουλειάς–από το 1957 ώς το 1978. «Το να κάνεις animation, σηµαίνει να δί-νεις ζωή και ψυχή σ’ ένα σχέδιο, µέσω όχι της αντιγραφής της πραγ-µατικότητας, αλλά του µετασχηµατισµού της. Η ζωή είναι πάλλου-

σα, κινούµενη, η κίνηση είναι ζωή, και το animation δίνει τη ζωή,που σηµαίνει έξαψη· το ψυχρό animation είναι θνησιγενές παιδί»,δήλωναν σε συλλογική διακήρυξή τους. Υπάρχουν, όµως, και σηµαντικοί εν ενεργεία animators που βρί-σκονται σήµερα στη δηµιουργικότερη στιγµή τους, και το Φεστιβάλεπιλέγει να εστιάσει στο έργο κάποιων από αυτούς. Ανάµεσά τους,ο Γιώργος Σηφιανός, που ξεκίνησε µε σπουδές στην εδώ ΑνωτάτηΣχολή Καλών Τεχνών και έφτασε να διδάσκει animation στο Πανε-πιστήµιο Paris VIII. Το αφιέρωµα καλύπτει τρεις δεκαετίες δηµιουρ-γίας του, από το Χαµόγελο, που γυρίστηκε στην περίοδο της δι-κτατορίας, µέχρι το περσινό Εγώ, µια χορογραφία µε ηθοποιούςκαι µαριονέτες που αποδίδεται µέσω του κινηµατογραφικούanimation, ενώ ο δηµιουργός θα µιλήσει για το έργο του στουςφοιτητές της ΑΣΚΤ (13/3).Το δραµατοποιηµένο ντοκιµαντέρ µε κούκλες του Θανάση Παπαντω-νόπουλου Ο δρόµος προς την ευτυχία, που καταδεικνύει τα καθη-µερινά προβλήµατα τα οποία αντιµετωπίζουν τα άτοµα µε αναπηρία,θα προβληθεί µε αφηγηµατική υποστήριξη για άτοµα µε προβλήµα-τα όρασης ή ακοής (15/3). Το κοινό θα έχει ακόµα την ευκαιρία ναδει τη συλλογή ταινιών µικρού µήκους Opera imaginaire, µια ευ-ρωπαϊκή συµπαραγωγή όπου δώδεκα δηµοφιλείς άριες από έργατου λυρικού ρεπερτορίου, από την Κάρµεν µέχρι τη Μαντάµ Μπα-τερφλάι, ζωντανεύουν µε τον πιο ευφάνταστο και λαµπερό τρόπο.Θα γίνουν ειδικές προβολές ολλανδικού animation, καθώς καισπουδαστικών ταινιών από ονοµαστές σχολές όπως η ENSAD τηςΓαλλίας και η Ακαδηµία Τεχνών Bezalel του Ισραήλ, παρουσίαση τηςελληνικής παραγωγής κινουµένων σχεδίων και των καλύτερων ευ-ρωπαϊκών animations µικρού µήκους για τη φετινή χρονιά, καθώςκαι επιλογές από την Αλβανία και την Πορτογαλία. Τέλος, κάποια από τα πιο πρωτοποριακά τρισδιάστατα animations,σχεδόν εκατό τον αριθµό, θα ταξιδέψουν από το Σαν Ντιέγκο της Κα-λιφόρνιας, ενώ θα γίνουν δωρεάν προβολές για µαθητές µιας σειράςταινιών οικολογικού περιεχοµένου, µεταξύ των οποίων ο οσκαρικόςΆνθρωπος που φύτεψε δέντρα και το Ιαπωνικό Τρίντοµ. Στη συνέ-χεια, το Φεστιβάλ θα ταξιδέψει και στην Πάτρα, την Ξάνθη, το Ηρά-κλειο, τη Λιβαδειά, τη Λάρισα και την Αλεξανδρούπολη. Πληροφορίες, στο www.animationcenter.gr

Μαγεία… εν κινήσειΜ’ ένα τετραήµερο γεµάτο κινούµενα σχέδια κάθε µορφής, εποχής καιπροέλευσης, οι φίλοι του είδους θα έχουν, για ακόµα µία χρονιά, τη δυνα-τότητα να σχηµατίσουν µια αντιπροσωπευτική εικόνα για ονοµαστές σχο-λές και καταξιωµένους δηµιουργούς της σύνθετης αυτής µορφής έκφρα-σης. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο Κινουµένων Σχεδίων διοργανώνει το 3οAnimfest 08, στο Τριανόν Filmcenter από τις 13 έως τις 16 Μαρτίου, και από17 έως 19 στην αίθουσα Παύλος Ζάννας.

A

η τεχνικήΣτην ταινία ζωντανής δράσης και µε τη χρήση κατάλληληςµηχανής λήψης, η δράση φωτογραφίζεται σε πραγµατικόχρόνο, µε ταχύτητα λήψης 24 εικόνες το δευτερόλεπτο.Στην περίπτωση του animation, η κίνηση κτίζεται εικόνα ει-κόνα. Σε µια συνθετική διαδικασία, ο καλλιτέχνης δηµιουρ-γεί µία µία κάθε εικόνα που, µαζί µε τις υπόλοιπες, θ’ απο-τελέσει το δευτερόλεπτο ή τα λεπτά της συνεχόµενης δρά-σης, όταν η ταινία προβληθεί µε το κατάλληλο µηχάνηµαπροβολής και µε τον κατάλληλο ρυθµό και ταχύτητα.Ως animation, λοιπόν, µπορεί να χαρακτηριστεί κάθε ται-νία που είναι δηµιουργηµένη εικόνα εικόνα ή, αλλιώς,στην κινηµατογραφική ορολογία, καρέ καρέ. Η δηµιουργίακάθε εικόνας-καρέ µπορεί να γίνει µε ποικίλους τρόπουςκαι υλικά. Στην ιστορία του animation υπάρχουν παρα-δείγµατα δηµιουργίας ταινιών µε χρήση των πιο ετερόκλι-των υλικών: από αντικείµενα καθηµερινής χρήσης πουβρίσκονται γύρω µας, µέχρι άµµο. Υπάρχουν, επίσης, πε-ριπτώσεις όπου δεν χρησιµοποιήθηκε καθόλου µηχανήλήψης, και οι προς προβολήν εικόνες σχεδιάστηκαν απευ-θείας πάνω στο φιλµ.

Η «κίνηση» στο animationΟ µεγάλος πειραµατιστής και δηµιουργός ταινιών animationΝόρµαν Μακ Λάρεν όρισε το animation ως τη «διαδικασίασχεδιασµού της κίνησης και όχι σχεδίων που κινούνται».Έτσι, µ’ αυτό το εύστοχο λογοπαίγνιο, όρισε την ποιοτικήδιάσταση της κίνησης στο animation που, σε συνδυασµόµε τη δυνατότητα χρήσης ποικίλων εκφραστικών µέσων,δανεισµένων τόσο από τις εικαστικές τέχνες (ζωγραφική,γλυπτική, κολάζ κ.ά.) όσο και από τα αφηγηµατικά µέσα(θέατρο, παντοµίµα, κινηµατογράφος κ.ά.), σηµατοδοτείτην ταυτότητα του animation ως ξεχωριστής µορφής τέ-χνης, µε απεριόριστες εκφραστικές δυνατότητες.Αρκετοί µελετητές της τέχνης του animation και δηµιουρ-γοί ταινιών animation προσπάθησαν να ορίσουν τις παρα-µέτρους που διαφοροποιούν την κίνηση ενός αντικειµένουστο animation από µια απλή κίνηση στο χώρο· µ’ άλλαλόγια, τα χαρακτηριστικά που µεταµορφώνουν ένα άψυχοαντικείµενο ή σχέδιο σε έµψυχο.Από την ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας, αυτά ταχαρακτηριστικά της κίνησης θα µπορούσε να συνοψιστούνσε δύο λέξεις-κλειδιά σε σχέση µε τους φυσικούς νόµους

της κίνησης: «υποταγή» και «υπέρβαση».«Υποταγή» στους φυσικούς νόµους, καθώς θα πρέπει, αρ-χικά, να υπάρχει µια ρεαλιστική βάση της κίνησης, στηριγ-µένη σ’ αυτούς. Αίσθηση του βάρους.Αφού δηµιουργηθεί αυτή η ρεαλιστική βάση, µπορεί να γί-νει και η «υπέρβαση» των φυσικών νόµων. Ο υπερβολικόςχειρισµός ή η αφαιρετική προσέγγιση των παραπάνω χαρα-κτηριστικών µιας φυσικής κίνησης µπορεί να πετύχει τη δη-µιουργία νέων συµβάσεων κίνησης. Η ενότητα και οργανι-κή σύνδεση αυτών των συµβάσεων µε το υλικό κατασκευ-ής και τη µορφή τού προς εµψύχωση αντικειµένου θα µετα-µορφώσουν το άψυχο υλικό, δίνοντάς του χαρακτηριστικάζωντανού χαρακτήρα µε τη δική του προσωπικότητα.Στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κίνησης στο animationσυµπεριλαµβάνονται τα παρακάτω:• Αίσθηση του όγκου• Πλαστικότητα.• Προετοιµασία δράσης. Προαναγγελία κίνησης.• Ρυθµός. Επιβράδυνση, επιτάχυνση, παύσεις.• Αντίδραση απέναντι σε ερεθίσµατα του περιβάλλοντος.• Συνδυαστική και συµπληρωµατική χρήση

των κατάλληλων ήχων.

Η διαδικασία δηµιουργίαςΤο animation είναι κινηµατογραφικό είδος. Έτσι, τα στάδιατης διαδικασίας τής δηµιουργίας ενός animation project εί-ναι εν πολλοίς κοινά µε τα στάδια δηµιουργίας όλων τωνκινηµατογραφικών ταινιών.Ωστόσο, η αισθητική και η µορφολογική ιδιαιτερότητα τουanimation οδήγησε στην αντιµετώπιση κάθε τοµέα µε άλ-λη βαρύτητα, στην ανάπτυξη µεθόδων επικοινωνίας καιστη χρήση των εκφραστικών µέσων της οπτικοακουστικήςεπικοινωνίας µε διαφορετικό τρόπο.Έτσι, λοιπόν, στη φάση του σχεδιασµού, αναπτύχθηκαν σεµεγάλο βαθµό διαδικασίες, εργαλεία επικοινωνίας και εκ-φραστικά µέσα που στον κινηµατογράφο ζωντανής δράσηςσυνήθως θεωρούνται πολυτέλεια, όπως:

α. Το εικονογραφηµένο σενάριο (storyboard)Ειδικά φύλλα οπτικοποίησης του σεναρίου, όπου συνδυάζε-ται η εικόνα και το κείµενο, και πρέπει να διευκρινιστούν µιασειρά πληροφορίες σε σχέση µε τη σύνθεση του κάδρου, τηδράση που εξελίσσεται στο πλάνο, τη διάρκεια κάθε πλά-νου, την αισθητική, το ρυθµό και τους τρόπους εναλλαγήςτων πλάνων, καθώς και το συγχρονισµό εικόνας και ήχου.

Τι είναι ο κινηµατογράφος animation;«Η διαδικασία σχεδιασµού της κίνησης και όχι σχεδίων που κινούνται» σύµφωνα µε τον ορισµό που έδωσε

ο Νόρµαν Μακ Λάρεν, ένας από τους πρωτοπόρους δηµιουργούς ταινιών animation

Σπύρος Θ. ΣιάκαςΕκπαιδευτικός-Σκηνοθέτης, Υποψήφιος ∆ιδάκτορας ΑεξΑΕ του ΕΑΠ.

Σσσστ ΠερίπατοςΟ Ντούτσε αφηγείται

Όσον αφορά τη µορφή που θα µπορούσε να έχει ένα οπτι-κοποιηµένο σενάριο, δεν υπάρχει συγκεκριµένη φόρµα,καθώς αυτή µπορεί να διαφοροποιείται, ανάλογα µε τηνιδιαιτερότητα κάθε ταινίας και κάθε δηµιουργού.Ωστόσο, υπάρχουν δύο στοιχεία που παρατηρούνται στηµορφή κάθε φύλλου εικονογραφηµένου σεναρίου:• Πλαίσια στα οποία σχεδιάζεται η εικόνα κάποιας

σκηνής που βρίσκεται σε εξέλιξη, και τα οποία αποτε-λούν, κατά κάποιο τρόπο, µια προσοµοίωση τηςοθόνης προβολής του οπτικοακουστικού προϊόντος.

• Χώρος κειµένου όπου δίνονται τηλεγραφικά ήσε µεγαλύτερη έκταση πληροφορίες σχετικά µετη δράση που εξελίσσεται στο πλαίσιο της εικόνας.

β. Φύλλα παρουσίασης των βασικών χαρακτήρωνκαι χώρων της ταινίας (lay outs).Σε ειδικά φύλλα σχεδιάζονται οι κεντρικοί χαρακτήρες καιδίνονται πληροφορίες για τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικάτους. Οι πληροφορίες µπορεί να αφορούν µορφολογικάχαρακτηριστικά, αλλά και να παραπέµπουν σε ιδιαίτεραχαρακτηριστικά της προσωπικότητας ενός χαρακτήρα.Οµοίως σε ειδικά φύλλα σχεδιάζονται και οι σκηνικοί χώ-ροι και τα φόντα της ταινίας. Αυτά τα ειδικά φύλλα θ’ απο-τελέσουν τον «οδηγό» της δηµιουργίας των χαρακτήρωνκαι της κατασκευής των σκηνικών.

γ. Το animaticΑποτελεί κοµβικό στάδιο παραγωγής της animation τεχνικής.Πρόκειται για µια τεχνική ελέγχου της σύνθεσης των εκ-φραστικών µέσων και πρόβλεψης του τελικού αποτελέ-σµατος, πριν από την έναρξη του σταδίου τής παραγωγής.Μια πρώτη προσπάθεια συγχρονισµού ήχου και εικόνας,ελέγχου του ρυθµού εναλλαγής των πλάνων, ελέγχου τουτρόπου µετάβασης από πλάνο σε πλάνο.Το τελικό αποτέλεσµα είναι µια ρυθµική εναλλαγή στατικώνφωτογραφιών, ντυµένη µε ήχους, µουσική, αφήγηση καιδιαλόγους. Θα µπορούσε να παραλληλιστεί µε µια προφο-ρική αφήγηση όπου γίνεται χρήση εικόνων και µουσικής.Τεχνικά, η διαδικασία είναι απλή [φωτογράφηση ή σκανά-ρισµα των αντιπροσωπευτικών εικόνων κάθε πλάνου καισυγχρονισµός (timing) µε την ηχητική µπάντα, δηλαδήτους διαλόγους, την αφήγηση, τα ηχητικά εφέ και τη µου-σική], αλλά µπορεί να βοηθήσει σηµαντικά και στην εξοι-κονόµηση χρηµάτων και κόπου. Μπορεί, επιπλέον, ν’αποτελέσει µια ολοκληρωµένη γέφυρα επικοινωνίας και

µέσο ελέγχου τόσο µεταξύ των διαφόρων ειδικοτήτων τουδηµιουργικού τµήµατος, όσο και µεταξύ του «δηµιουρ-γού» και του «παραγωγού» µιας ταινίας.

δ. Ο ηχητικός σχεδιασµόςΣυνήθως, η δηµιουργία των ήχων, των διαλόγων και τηςµουσικής προηγείται της δηµιουργίας της κίνησης, καθώςαποτελεί έναν καλό οδηγό του ρυθµού και της διάρκειαςτης συνεχόµενης δράσης. Αυτό δηµιουργεί µια πρόσθετηδυσκολία στο σχεδιασµό του ηχητικού περιβάλλοντος, κα-θώς θα πρέπει ο δηµιουργός να φανταστεί το ηχητικό πε-ριβάλλον και να το συγχρονίσει µε την εικόνα και την ιδι-αιτερότητα του χαρακτήρα και της κίνησης.∆ίνει, ωστόσο, εξαιρετικές δυνατότητες δηµιουργικής έκ-φρασης και οργανικό ρόλο της ηχητικής µπάντας στο «κτί-σιµο» του κόσµου της ταινίας (Σκηνικό περιβάλλον καιΣυµµετέχοντες).Επίσης, λειτουργεί ως βάση υπολογισµού των σχεδίωνπου θα χρειαστεί να σχεδιαστούν στην περίπτωση του δισ-διάστατου animation, ή του αριθµού των λήψεων σε περί-πτωση τρισδιάστατων τεχνικών, όπως η τεχνική µε πλαστε-λίνες, κούκλες, άµµο κ.ο.κ.

ε. Το µοντάζΣτο animation, το µοντάζ υπόκειται στις βασικές αρχές τουκινηµατογραφικού µοντάζ. Επιπροσθέτως, θα µπορούσενα θεωρηθεί µοντάζ η διαδικασία κτισίµατος κάθε πλάνουµε τη σύνθεση των µεµονωµένων φωτογραφιών σε συνε-χή κίνηση. Σ’ αυτό το στάδιο, µπορεί ν’ αξιοποιηθούν ποι-οτικά χαρακτηριστικά της animation τεχνικής, όπως η επα-νάληψη, η επιβράδυνση, η επιτάχυνση και η υπερβολικήκίνηση, ανάλογα µε τον τρόπο σύνθεσης των φωτογρα-φιών και τη διάρκεια καθεµιάς. Έτσι, αν µία φωτογραφίατην επαναλάβουµε 72 φορές, τότε θα έχουµε µια παύση 3δευτερολέπτων. Επίσης, αν σε µια ακολουθία φωτογρα-φιών κάθε φωτογραφία επαναλαµβάνεται δύο φορές, η κί-νηση θα είναι πιο γρήγορη από την αντίστοιχη ακολουθίαόπου κάθε φωτογραφία επαναλαµβάνεται 4 φορές.

Οι εκφραστικές δυνατότητες του animationΗ ευχέρεια εικονοποίησης µε τη χρήση ετερόκλιτων υλι-κών (puppets, clay, cut-outs, χαρτιά, άµµος, φωτογρα-φίες), µε την προσθήκη του ήχου και της µουσικής, δίνειστο animation µοναδικές δυνατότητες εικαστικής έκφρα-σης και ευνοεί τη δηµιουργικότητα.

Συγκεκριµένα, οι εκφραστικές δυνατότητες του animationµπορεί να επεκταθούν σ’ ένα ευρύ φάσµα εφαρµογών, όπως:• Πειραµατισµούς στη σύνθεση διαφόρων υλικών και

µέσων έκφρασης.• Ανάπλαση χώρου στην κλίµακα µιας µικρής µακέτας.• Αναπαραστάσεις του ιστορικού χωροχρόνου, µε πα-

ράλληλη χρήση δραµατοποίησης ή αφήγησης.• ∆υνατότητα απόδοσης αφηρηµένων εννοιών και δηµι-

ουργίας αφηρηµένων µοτίβων.• Παρουσίαση επιστηµονικών πληροφοριών µε χρήση

κινούµενων συµβόλων, σχεδιαγραµµάτων, κινούµενωνγραφικών παραστάσεων.

• Παρατήρηση και απόδοση φαινοµένων µεταβολής στοχρόνο, όπως, π.χ., παρατήρηση της ανάπτυξης φυτού,της αποσύνθεσης ενός φρούτου, της πορείας του ήλιουαπό την ανατολή µέχρι τη δύση, της ανάπτυξης και τηςκίνησης των νεφών κ.λπ.

• Οπτικοποίηση αόρατων δυνάµεων και νόµων των φυ-σικών επιστηµών.

Επίσης, το animation, ως µέσο µε εξαιρετικές εκφραστικέςκαι αναπαραστατικές δυνατότητες, έχει πολλές εφαρµογέςσε πολλά επιστηµονικά πεδία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ητεχνική του animation εφαρµόστηκε από τη ΝΑSΑ για τηδηµιουργία κινούµενης εικόνας και αναπαράστασης τουπεριβάλλοντος του πλανήτη Άρη, µέσω της σύνθεσης τωνακολουθιών φωτογραφιών τις οποίες στέλνουν τα ροµπότπου βρίσκονται εκεί.Τέλος, οι εκφραστικές δυνατότητες αυτής της τεχνικής τηνέχουν αναδείξει ως ένα από τα βασικά εργαλεία δηµιουρ-γίας διαφόρων ψηφιακών εφαρµογών, όπως τα βίντεο παι-χνίδια, τα εκπαιδευτικά πολυµέσα κ.ά.

Animation και νέες τεχνολογίεςΗ νέα τεχνολογία, από τη µια έχει απλοποιήσει µια σειράεπίπονες και χρονοβόρες διαδικασίες στο κλασικόanimation, κι από την άλλη, αποτελεί κι ένα νέο, δυναµι-κό µέσο έκφρασης. Η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίαςµπορεί, λ.χ., να επιτρέψει στον δηµιουργό να συνδυάσειµια σειρά παραδοσιακές τεχνικές, έχοντας πλήρη έλεγχοτης διαδικασίας και του τελικού αποτελέσµατος.Αυτό, βέβαια, δεν αναιρεί τις γνώσεις πάνω στις βασικές αρ-χές του animation και της οπτικοακουστικής γλώσσας, καθώςκαι στις βασικές αρχές σχεδίου και σύνθεσης που θα πρέπει

ο δηµιουργός να έχει, αν η φύση της ταινίας το απαιτεί.Ζητούµενο παραµένει πάντα η δηµιουργική χρήση των µέ-σων, πράγµα που, φυσικά, προϋποθέτει τη γνώση τωνβασικών αρχών της κινηµατογραφικής γλώσσας και τουanimation, καθώς και τη συνεχή παρακολούθηση των εξε-λίξεων στο χώρο του animation.Το τελικό αποτέλεσµα, ας µην το ξεχνάµε, εξαρτάται τόσοαπ’ τις εικαστικές αναζητήσεις και προθέσεις του δηµιουρ-γού όσο κι απ’ τη γνώση των µέσων έκφρασης και την εµ-βάθυνση στις δυνατότητές τους. ∆ηλαδή, ισχύει το ίδιοπου ισχύει σε όλες τις animation τεχνικές.To 3d animation, π.χ., είναι αρκετά κοντά στη λογική τουpuppet animation, όσον αφορά το κτίσιµο του χαρακτήρακαι τη χρήση του χώρου και των φωτισµών. Η κίνησηεξαρτάται κυρίως από τον δηµιουργό που καλείται να δη-µιουργήσει τις θέσεις-κλειδιά του µοντέλου του, και όχιαπό τον υπολογιστή.Οι ειδικότητες, επίσης, είναι καταµερισµένες σε θέµατα πουέχουν να κάνουν µε την κίνηση, τη δηµιουργία χαρακτήρα,τα φόντα, τους χώρους κ.ο.κ.Το καινούργιο που φέρνει, είναι ότι µπορεί να θεωρηθείσαν ένα πλήρες στούντιο µε όλα τα εργαλεία και τις ανέσεις(φώτα, κινήσεις κάµερας, υφές, κίνηση στο χώρο), µέσα σ’ένα δωµάτιο τόσο µεγάλο ώστε να χωράει ένα υπολογιστή.

Το animation στην ΕλλάδαΣτην Ελλάδα, όπως φαίνεται και από την εξαιρετική µελέτητου Γιάννη Βασιλειάδη, αλλά και τη συγκριτική µελέτη κατα-λόγων αρκετών διεθνών φεστιβάλ και ιστοσελίδων, η ανά-πτυξη της τέχνης του animation έχει να επιδείξει ένα αξιοσέ-βαστο έργο σε αρκετές τεχνικές και τεχνοτροπίες animation.Έχουν, λοιπόν, δηµιουργηθεί ταινίες:• Πειραµατικού animation (Κάσσος, Ρεντζής, Μαζωµένος),• Animation µε κούκλες (Στασινός, Σιάκας) (εικ. 7α, 7β),• ∆ισδιάστατου κλασικού animation (Πολενάκης, Ανανιά-

δης, Μυρµιρίδης, Κουτσούρης, Παπαδάτος, Μαραγκός,Βόρρης, Κυρ, Σωτηράκος, Μούρη),

• ∆ισδιάστατου animation µε διάφορες τεχνικές εκτός τουκλασικού κινουµένου σχεδίου (Σηφιανός, Στασινός, Μα-ραγκός, Σιάκας),

• 3d animation (Ρασιδάκης, Ράπας, Ρούβας, Πατρίκιος,Πετροπουλέας).

Η διαφήµιση επίσης έχει αποδειχθεί δυναµικό µέσο ανά-

Οι φίλοι µου τα διαστηµάκιαStar systemStar systemΠρώτη κίνησηΟ κύκλοςΗ γραµµή

πτυξης διαφόρων αναζητήσεων και πειραµατισµών πάνωστην τέχνη του animation.Κατά καιρούς, τέλος, ταινίες ελλήνων δηµιουργών έχουνδιακριθεί σε φεστιβάλ του εξωτερικού, όπως, π.χ.:• Η γραµµή των Μυρµιρίδη-Κατσουρίδη, Βραβείο στο

Φεστιβάλ του Zάγρεµπ,• Του Κολυµπητή των Στασινού-Μυρµιρίδη, έπαινος της

Ευρωπαϊκής Ένωσης,• Πόλης οσµή του Γ. Σηφιανού, βράβευση σε πολλά

διεθνή φεστιβάλ,• The Mirror Stage του Σπύρου Σιάκα, Βραβείο της Πα-

γκόσµιας Ένωσης Αnimation (ASIFA), στο Balkanima.Οι παραπάνω επιτυχίες, ωστόσο, δεν είναι αποτέλεσµα κά-ποιας συστηµατικής προσπάθειας που να µας χαρακτηρίζειως χώρα, και στηρίχτηκαν κυρίως σε µεµονωµένες απο-σπασµατικές και, πολλές φορές, ηρωικές προσπάθειες.Επίσης, καθώς έδιναν ελπιδοφόρες υποσχέσεις, δεν είχανπάντα την αναµενόµενη συνέχεια.Το ερώτηµα που προκύπτει, εντοπίζεται στις αιτίες της κα-θυστέρησης και στις προτάσεις ανάπτυξης του animationστην Ελλάδα..Ασφαλώς η χρηµατοδότηση ταινιών από ιδιώτες ή το κρά-τος, που στην Ελλάδα εκφράζεται κυρίως από το ΕλληνικόΚέντρο Κινηµατογράφου, είναι ένα θετικό στοιχείο στηνκατεύθυνση της ανάπτυξης του animation.Ωστόσο, µπαίνουν τα παρακάτω ερωτήµατα:• Γιατί κάποιος να χρηµατοδοτήσει µια ταινία animation;• Πώς µπορεί να προσδιοριστεί το ποσό της χρηµατοδό-

τησης;• Πώς µπορεί να γίνει ο έλεγχος και η επικοινωνία µεταξύ

χρηµατοδότη και δηµιουργικής οµάδας, ώστε να εξασφα-λίζεται η ορθή και συνεπής εκτέλεση της παραγωγής;

• Πώς θα µονιµοποιηθεί η παρουσία του ελληνικούanimation στη διεθνή σκηνή;

Είναι δύσκολο ν’ απαντήσει κανείς µε ευκολία στα παραπά-νω ερωτήµατα, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να ακροβατήσεισε κοινοτοπίες και να δώσει εύκολες και ουτοπικές λύσεις.Ωστόσο, κοιτάζοντας την πραγµατικότητα όπως αυτή δια-µορφώνεται σήµερα στη διεθνή σκηνή –κυρίως, σε χώρεςµε µεγάλη παράδοση και µικρές οικονοµικές δυνατότητες(Σερβία, Βουλγαρία κ.ά.)–, µπορεί να δοθούν, εν µέρει,απαντήσεις στα ερωτήµατα που τέθηκαν πιο πάνω, και ν’ανοίξει µια ευρύτερη συζήτηση γύρω απ’ τα ποιοτικά χα-ρακτηριστικά της τεχνικής και της διαδικασίας δηµιουργίαςτου animation· δηλαδή, να βγουν µερικά χρήσιµα συµπε-ράσµατα σχετικά µε τους παράγοντες που µπορεί να συµ-βάλουν συστηµατικά στην ανάπτυξη του animation στηνΕλλάδα, και που µπορεί να ταξινοµηθούν σε δύο άξονες:

α. Στην εκπαίδευσηΣχεδιασµός και ανάπτυξη:• τυπικών µορφών εκπαίδευσης µε ολοκληρωµένο πρό-

γραµµα σπουδών, είτε µέσα από µια αυτόνοµη σχολήanimation, είτε στο πλαίσιο κάποιου ανώτατου εκπαι-

δευτικού ιδρύµατος (Α.Ε.Ι. ή Α.Τ.Ε.Ι.),• άτυπων µορφών εκπαίδευσης, όπως, π.χ., εργαστήρια

animation σε διάφορα φεστιβάλ, στο πλαίσιο σύγχρο-νων παιδαγωγικών µεθόδων.

Με βάση το ότι το animation αποτελεί αναπόσπαστο κοµ-µάτι όλων των σχολών τέχνης του εξωτερικού, και καθώςστην Ελλάδα υπάρχει έντονη κινητικότητα και ενδιαφέρον,όπως αυτό καταγράφεται από την καθηµερινή ενασχόλη-σή µου µε τη διδασκαλία του αντικειµένου, η δηµιουργίατµήµατος animation στο πλαίσιο του αναλυτικού προ-γράµµατος µιας σχολής θ’ αξιοποιούσε τη δυναµική πουυπάρχει στο συγκεκριµένο αντικείµενο, και θα κάλυπτε τιςανάγκες ενός µεγάλου αριθµού σπουδαστών που στρέφο-νται σε ανάλογες σχολές του εξωτερικού.Στη δηµόσια εκπαίδευση, το animation διδάσκεται ήδηστο Τµήµα Γραφιστικής του Τ.Ε.Ι. Αθήνας. Παρότι ο χρόνοςδιδασκαλίας είναι µικρός και το αντικείµενο της σχολής δενείναι κινηµατογραφικό, η παραγωγή του µαθήµατος φτάνεικατά µέσο όρο τις 10 µικρού µήκους ταινίες το χρόνο.Η παρουσία των σπουδαστικών ταινιών τόσο σε εγχώριαφεστιβάλ όσο και σε φεστιβάλ του εξωτερικού, καθώς καιη διανοµή τριών ταινιών στο διάστηµα 2006-2008 µπρο-στά από µεγάλου µήκους ταινίες, αποδεικνύει τη δυναµικήπου υπάρχει στο συγκεκριµένο αντικείµενο.Τέλος, η βράβευση της σπουδαστικής ταινίας Η πόλη των φό-βων της Χ. Σηφιανού στο διεθνές φεστιβάλ animation,Balkanima (Βραβείο Νέου Ταλέντου) αποτελεί ένα παράδειγµαεπιβράβευσης µιας συστηµατικής προσπάθειας ανάπτυξης τουanimation στην Ελλάδα και δίνει ένα ελπιδοφόρο µήνυµα.Στον τοµέα των άτυπων µορφών εκπαίδευσης, είναι αξιοση-µείωτη η προσπάθεια που γίνεται τα τελευταία χρόνια στο Φε-στιβάλ Ολυµπίας για Παιδιά και Νέους και στο ∆ιεθνές Φεστι-βάλ Ταινιών Μικρού Μήκους ∆ράµας, µε την οργάνωση κι-νηµατογραφικών εργαστηρίων animation και ηµερίδων µεθέµα τη µεθοδολογία ανάπτυξης αυτών των εργαστηρίων.

β. Στην εξωστρέφειαΗ γλώσσα του animation είναι διεθνής, και η ελληνική ται-νία animation πρέπει και µπορεί να κερδίσει και το διεθνέςκοινό. Η εξωστρέφεια θα µπορούσε να εντοπιστεί στουςπαρακάτω τοµείς:• Την επικοινωνία και τη συνεργασία των δηµιουργών

animation κάτω από µια κεντρική οµπρέλα, όπως ηASIFA, χωρίς αποκλεισµούς και διακρίσεις· δηλαδή, τηδηµιουργία κάποιας εστίας συνάντησης και ανταλλαγήςιδεών χωρίς αποκλεισµούς και διακρίσεις.

• Τη συµµετοχή και τη διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων(π.χ. φεστιβάλ), υπό την αιγίδα και σε συνεργασία µεδιεθνείς οργανώσεις.

• Τέλος, θα πρέπει οι έλληνες δηµιουργοί να κάνουµετην αυτοκριτική µας στο κατά πόσον παρακολουθούµετις εξελίξεις στο χώρο του animation διεθνώς,και κατά πόσον ψάχνουµε να βρούµε νέους τρόπουςεπικοινωνίας µε το κοινό.

Φαντασία εν κινήσειεπιµέλεια: Χαρά Γρηγορίου

Για χρόνια, µε ελάχιστες εξαιρέσεις, η ταινία animationυπήρξε υπόθεση του ενός ατόµου που έπρεπε να τα κά-νει όλα: να φτιάξει τα σχέδια, να είναι ανιµατέρ, υπεύ-θυνος για το storyboard, τα ντεκόρ, κ.α. Αρκεί να ανα-φερθεί ότι χρονολογικά η πρώτη ελληνική ταινία κινου-µένου σχεδίου σχεδιάστηκε το 1942 και κινηµατογρα-φήθηκε το 1945! Ακολουθούµε την πορεία του ελληνι-κού κινουµένου σχεδίου από τις απαρχές του µέχρι σή-µερα, µε οδηγό το βιβλίο του Γιάννη Βασιλειάδη«Animation. Ιστορία και αισθητική του κινουµένου σχε-δίου» (εκδόσεις Αιγόκερως).

Ιστορικά η πρώτη ελληνική ταινία κινουµένου σχεδίου είναι ΟΝτούτσε αφηγείται του Σταµάτη Πολενάκη, η οποία σχεδιά-στηκε το 1942 στη Σίφνο και κινηµατογραφήθηκε το 1945στην Αθήνα µε την βοήθεια των Παπαδούκα, Μερεβίδη. Ακο-λουθεί το 1946 το Σιγά τους κεραυνούς του Γιάννη Ρουσσό-πουλου, που αφηγείται χιουµοριστικά τα καµώµατα των θεώντου Ολύµπου, ενώ µέχρι το 1964, υπήρξε ένα µεγάλο κενό,πριν κάνουν την εµφάνισή τους οι κινούµενες κούκλες τουΓιώργου ∆ιζικιρίκη στην ταινία του Βασίλη Γεωργιάδη Γάµοςαλά Ελληνικά. Η σεκάνς του animation στην ταινία διαρκείσυνολικά µόλις 8 λεπτά, οι κούκλες του ∆ιζικιρίκη όµως δί-νουν µια πνοή ζωής και πρωτοτυπίας στο σύνολο. Η δεύτερηταινία µε κούκλες, που κι αυτή αποτελεί τµήµα ταινίας liveaction, είναι το Ένας φίλος από το διάστηµα (1967) του Χρή-στου ∆ιατσίνη: ένα διαστηµόπλοιο προσγειώνεται στη Γη µεσκοπό να συµβάλλει στις σχέσεις καλής θέλησης µεταξύ τωνκατοίκων της Γης και των εξωγήινων. Το 1969 υπάρχουν δύοταινίες: Ο Καραγκιόζης και ο δράκος των Γιαννόπουλου–∆ιάτσιντου, και το Τσουφ του Θόδωρου Μαραγκού, µε κε-ντρικό πυρήνα της αφήγησης το χιλιάρικο ως απόλυτη κινητή-ρια δύναµη. Ένα χρόνο αργότερα, ο Κρίστιαν Σούρλος κάνειΤα µαλλιά που ξεκινάνε µε το εύρηµα του εφιάλτη ενός αν-θρωπάκου, ο οποίος, έντροµος, βλέπει να ορθώνονται ταµαλλιά του, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος του πολέµου, ενώτην ίδια χρονιά ο Άκης Ψάιλας έκανε την Χειραφέτηση. Το1971 ο Θόδωρος Μαραγκός κάνει το Σσσστ, στο οποίο σατι-ρίζει την πολιτική επικαιρότητα της εποχής ενώ ο ΙορδάνηςΑνανιάδης που θα συνεχίσει µέχρι και σήµερα να εργάζεται µεσυνέπεια στο είδος κάνει την πρώτη του εµφάνιση µε την Παν-δαισία που αναφέρεται στη ζωή των θεών στον Όλυµπο.

Το 1973 ο Νάσος Μυρµιρίδης και ο Γιάννης Κουτσούρης πα-ρουσιάζουν τη Γραµµή (βραβευµένη στη Θεσσαλονίκη καιστο Ζάγκρεµπ) που έδωσε µια πρωτόγνωρη διάσταση στηνελληνική ταινία κινουµένου σχεδίου, το ίδιο διάστηµα περί-που δηµιουργούν τη δική τους εταιρία παραγωγής, το «Κου-νούπι», που λειτούργησε ως το 1989 και τα διαφηµιστικάτης χαρακτηρίστηκαν από καλλιτεχνικούς προσανατολι-σµούς και απαιτήσεις. Βέβαια, η πρώτη εταιρία παραγωγήςanimation που δηµιουργήθηκε ήταν η εταιρία των Αρώνη-Ευθυµιάδη το 1970 που αποτελεί το σηµαντικότερο και µε-γαλύτερο φυτώριο για την ταινία διαφήµισης animation, καισυνεχίζει υπ΄ αυτήν την ιδιότητα µέχρι και σήµερα.Το 1973 το Άνθρωπος και ευτυχία του Θόδωρου Βαµβου-ρέλη ξαφνιάζει µε το απαισιόδοξο µήνυµά της, και το 1974το Smile του Γιώργου Σηφιανού, ένα πολλά υποσχόµενοδίλεπτο καρτούν, διαγράφει τη µετέπειτα πορεία του σκηνο-θέτη, που συνεχίζει να διαπρέπει στη Γαλλία. Το 1975 οΆκης Ψάιλας µε τους Τερµίτες, µια επιβλητική ταινία µιµεί-ται την τεχνική του live action, ενώ ο Αλέξης Κυριτσόπου-λος υπογράφει µε τη δίλεπτη ταινία Μύκονος µια έξυπνησάτιρα για την άγρια εκµετάλλευση του νησιού µέσω τουτουρισµού. ∆ύο χρόνια αργότερα, ο Ψάιλας υπογράφει τηντρίτη του ταινία Το ρολόι, µια ενδιαφέρουσα σπουδή πάνωστο στρες που δηµιουργεί το πέρασµα του χρόνου, και,φτάνουµε στο 1979 που θεωρείται η πιο παραγωγική χρο-νιά καθώς έχουµε τέσσερις ταινίες: Το 5.684 καρέ του Μάρ-κου Χολέβα µε πλαστελίνες, το Πρόλογος για µια παρά-σταση του Καραγκιόζη του Μαρίνου Κάσσου, τη δεύτερηταινία του Ανανιάδη Ζάχος ο µαζόχας, ένα γνήσιο καρτούνστην κλασική έννοια του όρου και τέλος τον Περίπατο τουΣτράτου Στασινού που οδήγησε το ελληνικό animation σεκαινούριους δρόµους, εισάγοντας µια νέα προοπτική καιένα διαφορετικό κλίµα.Η δεκαετία του 1980 µπαίνει δυναµικά µε τον Κύκλο τουΑνανιάδη, όπου µε σχέδια χαρακτηριστικά και λιτά –σινικήµελάνη σε χαρτί- εξελίσσει την όλη τεχνική του, ενώ οΜάρκος Χολέβας στην ταινία του Ο επίσηµος προσκεκλη-µένος αντιµετωπίζει το φαινόµενο της φήµης και πόσο µι-κρή επίδραση µπορεί να έχει στις ζωές των ανωνύµων. Το1982 ο Μαρίνος Κάσσος αποτόλµησε κάτι το εκπληκτικόγια το ελληνικό animation: στην πειραµατική ταινία του Συ-νοδεία, χρησιµοποίησε την τεχνική της απευθείας χάραξηςκαι σχεδίασης –γραµµές, σχήµατα, σχέδια- πάνω στο φιλµ,καταργώντας ουσιαστικά την κάµερα. Η ταινία κέρδισε το

The mirror stage Του κολυµπητήOdeur de Ville

βραβείο πειραµατικού κινηµατογράφου στο ΦεστιβάλΘεσσαλονίκης. Ακολουθεί το ΄83 η Τρύπα του Ανανιάδη,µια συνταρακτική σπουδή πάνω στη µοναξιά. Ένας άνθρω-πος που ζει µόνος του σε µια τρύπα αποφασίζει ξαφνικά ναανακαλύψει τον κόσµο. Αυτό που βλέπει όµως τον κάνεινα σκάψει µία τρύπα ακόµα πιο βαθιά και να εγκατασταθείεκεί. Η ταινία βραβεύθηκε στη Θεσσαλονίκη, στη ∆ράµακαι στο Μπιλµπάο. Το 1984 ο ∆ηµήτρης Τράγγαλος γυρί-ζει το 215 και µία, και ο Κώστας Καπάκας πραγµατοποιείτρεις ταινίες χρησιµοποιώντας για γραφιστικό υλικό τις γε-λοιογραφίες του: Σκηνές, Μαγικό καλάθι και 31/2. Το γε-γονός του 1986 είναι η ταινία µε κούκλες των Στράτου Στα-σινού και Νάσου Μυρµιρίδη Του Κολυµπητή, που θεω-ρείται άθλος για την ελληνική πραγµατικότητα αφού ηολοκλήρωσή της απαίτησε τριάµισι χρόνια προετοιµασίας.Την ίδια χρονιά έγιναν η Πρώτη κίνηση του Μαρίνου Κάσ-σου, και πάλι µε την τεχνική της απευθείας ζωγραφικής πά-νω στο φιλµ, χωρίς κάµερα, η Μικρού µήκους είναι θαπεράσει του Κώστα Καπάκα και ο Αδάµ του Ιορδάνη Ανα-νιάδη, που αναφέρεται στις τραγικο-κωµικές φάσεις τηςζωής ενός ανθρώπου, που επιβιώνει ύστερα από έναν πυ-ρηνικό όλεθρο. Η συνεχόµενη εξέλιξη του ανθρώπου, ηαναζήτηση και η προσπάθειά του να ξεπεράσει όλα ταεµπόδια στο δρόµο του απασχολούν τον ∆ηµήτρη Καρα-θανάση στον Κόσµο (1987) και η δεκαετία του ΄80 ολο-κληρώνεται µε τις ταινίες: Το τζιτζίκι και το µυρµήγκι τουΑλέκου Παπαδάτου, µια µοντέρνα εκδοχή του γνωστούµύθου του Αισώπου, Ο Λαβύρινθος του Γιώργου Μπαγα-νά, που αφηγείται τις περιπλανήσεις ενός ανθρώπου πουµόλις αποφυλακίστηκε, και Η Νίκη του ∆ηµήτρη Καραθα-νάση µε την αλλαγή ενός ανθρώπου σε ζώο.Παρά την εντυπωσιακή παρουσία της ταινίας animation ταπροηγούµενα χρόνια, στη δεκαετία του ΄90 παρατηρείταιµικρή πτώση της παραγωγής. Σε αντιστάθµισµα της κατά-στασης έρχονται οι νέες τεχνολογίες και η εµφάνιση νέωνδηµιουργών, όπως ο Νίκος Κούτσης που µε τον Κύκλο(1992) πρόβαλλε το θέµα της καταπίεσης σ’ ένα στρατόπε-δο καταναγκαστικής εργασίας. Το Πρωινό ξύπνηµα τωνΝαταλίας Κωστοπούλου και Συλβί Μπριγκάς απέσπασε τοβραβείο Μεσογειακής ∆ηµιουργίας, ενώ το Βρείτε τη δια-φορά, ένα σχόλιο για τη ζωή στην Ελλάδα και την Αγγλίαµέσα από τις ζωές δύο κοριτσιών, και το Τι θα γίνεις ότανµεγαλώσεις; (1997) της Ναταλίας Κωστοπούλου χαρα-κτηρίζονται από γρήγορο ρυθµό, συχνές εναλλαγές οπτι-κών και νοηµατικών ερεθισµάτων και συνδυασµό τεχνικώντου δισδιάστατου animation. Το 1995 ο Βασίλης ∆ρακού-

λης σκηνοθετεί το Ο άνθρωπος δηµιουργός του πολιτι-σµού, και ο Ηρακλής Ράπτης το Άστα βράσ’ τα, ενώ τηνεπόµενη χρονιά κάνει την εµφάνισή της η Κατερίνα Χαρκα-ντώνη µε το Η διαδικασία του έρωτα, και επιστρέφουν οΓιώργος Μπαγανάς µε τον Εµφύλιο πόλεµο και ο Ιορδά-νης Ανανιάδης µε το Εµείς οι Έλληνες, µε χιουµοριστικήκαι κριτική µατιά πάνω. Ακόµη, ο Σπύρος Ρασιδάκης µε το35Χ50, ο Βασίλης ∆ρακούλης µε το Αβγό συµφορά, οΣπύρος Σιάκας µε το Κόψ’ το, ο Γιάννης Οικονόµου µε το2.000 µίλια και δεκατρία χρόνια, ο Ζάχος Σαµολαδάς µετο Γένεσις, και η δεκαετία κλείνει µε τη Συνέχεια του Γένε-σις του Σαµολαδά, το Arcanum του Αλέξανδρου Φασόη,το Rendez- vous του Σπύρου Κουρτέση και το ∆ωδεκαή-µερο του Χριστόφορου Σωτηράκου. Το 1998, ο ΒασίληςΜαζωµένος ολοκληρώνει Το χρήµα, την πρώτη µεγάλουµήκους ευρωπαϊκή ταινία που έγινε µε την τεχνική του 3danimation, µια σύγχρονη, οπτικά και τεχνοογικά νεωτερικήεκδοχή της «Θείας Κωµωδίας».Η νέα χιλιετία ξεκινά µε το Ό, τι είναι ταξίδι του ΣπύρουΠολυµέρη, Το συµπόσιο του Αρχαιούλη του ∆ηµήτρηΒόρρη, το Star System του Σπύρου Σιάκα, τον Νόµο τηςΒαρύτητας του Σπύρου Ρασιδάκη, ενώ ο Ανανιάδης επι-στρέφει µε την ταινία Overground –Τρύπα 2. Το 2003 ο∆ηµήτρης Πατρίκιος πραγµατοποιεί το Οι φίλοι µου ταδιαστηµάκια, για να ακολουθήσει ο Κώστας Κατράκης µετη Φαντασία (2004). Ο Σπύρος Σιάκας µε το Mirror stageσυνεχίζει το δεύτερο µέρος της τριλογίας που ξεκίνησε µετο Star system, ενώ στο Μην πετάξεις τίποτα ο ΙορδάνηςΑνανιάδης συνεχίζει τις περιπέτειες του ανθρωπάκου µε ταγνώριµα χαρακτηριστικά. Τέλος το 2005 ο Πύρινος µπε-λάς σε µικρό παραµύθι του Νικόλα Πετροπουλέα, ένα οι-κολογικό παραµύθι που αναφέρεται στις πυρκαγιές τωνδασών µας, καθώς και Ο κύκλος της εξέλιξης των Κων-σταντίνου Κατράκη και Παναγιώτη Κατσαχνιά επιχειρούνµια εικονογράφηση όσων γνωρίζουµε µέχρι σήµερα γιατην εξέλιξη της ζωής στον πλανήτη.Θα ήταν βέβαια σηµαντική παράλειψη να µην αναφερθού-µε στο έργο των Ελλήνων δηµιουργών που ζουν και εργά-ζονται στο εξωτερικό, όπως – εκτός από τον Γιώργο Σηφια-νό – ο Φίλιππος Γραµµατικόπουλος, ο Αθανάσιος Βακάληςκαι ο Παναγιώτης Ράππας, που έχουν συνεργαστεί µε µερι-κά από τα µεγαλύτερα στούντιο. Επίσης, πεδίο έκφρασης γιαπολλούς Έλληνες animators αποτελούν η τηλεόραση και ηδιαφήµιση. Ενδεικτικά αναφέρουµε την εταιρεία Artoon τωνΝίκου Βεργίτση – Γιώργου Νικολούλια (Πλάτων και Παν-δώρα), τον Μάνο Αρώνη και τον Γιάννη Βάµβουρα.

Τι θα γίνεις όταν µεγαλώσεις;Η τρύπαΗ γραµµή

Σκηνοθεσία: Φίλιππος Τσίτος. Σενά-ριο: Αλέξης Καρδαράς. Παίζουν:Αντώνης Καφετζόπουλος, ΑναστάσηςΚόζντινε, Γιώργος Σουξές, Μαρία Ζορ-µπά, Κώστας Κορωναίος ∆ιεύθυνσηΦωτογραφίας: Πολυδεύκης ΚυρλίδηςΜοντάζ: ∆ηµήτρης Πεπονής Σκηνικά:Σπύρος Λάσκαρης Κοστούµια: Χρι-στίνα Χατζαρίδου Μουσική: ΝίκοςΚυπουργός Παραγωγός: ΚωνσταντίνοςΜωριάτης Παραγωγή: Bad moviesΗ ταινία έχει ενισχυθεί από τοΕλληνικό Κέντρο Κινηµατογράφουστο πρόγραµµα ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ και τοEurimages

Φίλιππος ΤΤσίτος Ο «άλλος» ως αδελφόςο 2001, µε την πρώτη του µεγάλου µήκους ταινία,My Sweet Home, βρέθηκε στο ∆ιαγωνιστικό Τµήµατου Φεστιβάλ Κινηµατογράφου του Βερολίνου, εκ-προσωπώντας όχι τη χώρα µας, αλλά τη Γερµανία.Από τις αρχές του 1990, όταν άφησε την Αθήνα για

την Ακαδηµία Κινηµατογράφου και Τηλεόρασης Βερολίνου(DFFB), ο Φίλιππος Τσίτος ζει και δηµιουργεί στο Βερολίνο,εµπλουτίζοντας το βιογραφικό του µε δύο µεγάλου µήκους ται-νίες (γερµανικής παραγωγής), αρκετές µικρού και τηλεοπτικέςσειρές για την ελληνική και τη γερµανική τηλεόραση. Όλα αυτά,µέχρι πριν από ένα χρόνο περίπου, οπότε και αποφάσισε να µοι-ράζει τη ζωή του και τη δηµιουργικότητά του ανάµεσα στις δύοπόλεις. Αυτή την περίοδο, βρίσκεται στα γυρίσµατα της πρώτηςτου (επί ελληνικού εδάφους) µεγάλου µήκους ταινίας, µε τίτλο∆εν θα γίνεις Έλληνας ποτέ, ενώ, το καλοκαίρι που µας πέρα-

σε, σκηνοθέτησε για την ΕΤ-1 τη σειρά Άµυνα ζώνης. Στα άµεσα σχέδιά του βρίσκεται µία ακόµα µεγάλουµήκους, που θα ξεκινήσει το φθινόπωρο στο Βερολίνο. Το ∆εν θα γίνεις Έλληνας ποτέ είναι µια ταινία για «την υπαρξιακή κρίση στην οποία πέφτει ένας έλληναςψιλικατζής όταν µαθαίνει ότι δεν είναι Έλληνας, αλλά Αλβανός» µας λέει ο σκηνοθέτης, διευκρινίζοντας πωςδεν πρόκειται για µια ταινία µε ή για τους µετανάστες, «γιατί θεωρώ ότι δεν µπορώ να κάνω µια ταινία γιατους µετανάστες. ∆ε µε πείθουν αυτές οι ταινίες όταν δεν είναι γυρισµένες από τους ίδιους, και πιστεύω ότι οµόνος που έχει καταφέρει να πλησιάσει την αλήθεια αυτών των ανθρώπων, είναι ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης,ίσως γιατί έχει ο ίδιος σχέσεις µαζί τους. Εγώ, αυτό που θα µπορούσα να κάνω, είναι µια ταινία για έναν Έλλη-να που βρίσκεται εν µέσω µεταναστών». Αυτός είναι ο Σταύρος της ταινίας που ετοιµάζει, ένας ιδιοκτήτηςψιλικατζίδικου σε µια υποβαθµισµένη γειτονιά της Αθήνας, που ζει µε την άρρωστη µητέρα του και περ-νά το χρόνο του παίζοντας ποδόσφαιρο µε τους φίλους του. «Έχω υπερβάλει λίγο στη διαµόρφωση τουχαρακτήρα. ∆εν πρόκειται για µια ρεαλιστική απεικόνιση, αλλά για µια µεταφορά, µια σύµπτυξη πολλών χα-ρακτηριστικών που συναντάµε σε αρκετούς Έλληνες δίπλα µας. Είναι ένας άνθρωπος που κάθεται όλη µέραέξω απ’ το ψιλικατζίδικό του και δεν κάνει απολύτως τίποτα. Κοιτάζει τον κόσµο που περνά, και παίζει µπάλα.Μαζί µε τους φίλους του, χλευάζει τους Κινέζους που ετοιµάζουν ένα µαγαζί στη γειτονιά, και κάνει καζούρασε όποιον µετανάστη περνά από εκεί… ∆εν έχει µε τι άλλο ν’ ασχοληθεί. Αναρωτήθηκα τι θα γίνει αν το χά-σει αυτό, αν χάσει δηλαδή την ταυτότητά του. Τι µπορεί να συµβεί σε έναν “Ελληνάρα” όταν ανατρέπονταιτα πάντα γύρω του;» Η αφορµή για τη σύγκρουση του ήρωα µε τα «πιστεύω» του και τη φιλοσοφία τουείναι η εµφάνιση ενός Αλβανού, του Μαρενγκλέν, που η µητέρα του Σταύρου τον αναγνωρίζει ως γιο της.«Ο Μαρενγκλέν έχει µεγαλώσει σε ορφανοτροφείο στην Αλβανία, και το µόνο που ξέρει για την οικογένειάτου, είναι ότι η µάνα του είναι στην Ελλάδα. Ο ίδιος είναι εδώ γύρω στα δέκα χρόνια, έχει φτιάξει τη ζωή του,αλλά, συγχρόνως, ψάχνει να βρει τη µάνα του. Η επαφή του µε τον Σταύρο είναι καταλυτική. Ο Σταύρος δενµπορεί να συλλάβει την αλήθεια· γι’ αυτόν, ο Μαρενγκλέν είναι όπως όλοι οι Αλβανοί ή οι Πακιστανοί πουβλέπει κάθε µέρα. Ξαφνικά, όµως, ο άλλος έρχεται και του λέει: “Είµαι ο αδελφός σου”, η µάνα του τον ανα-γνωρίζει ως γιο της, και σταδιακά βλέπουµε πως οι δύο άνδρες έχουν κοινά στοιχεία, παρά τη διαφορετικήτους καταγωγή.»Η έννοια της πατρίδας είχε απασχολήσει τον Φίλιππο Τσίτο και στο My Sweet Home: «Είναι πολύ δύσκο-λο να ορίσει κανείς την έννοια “πατρίδα”. Τη µια, λες: Πατρίδα είναι οι φίλοι µου, είναι το εκεί απ’ όπου έρ-χοµαι, το εκεί όπου έχω τις προσλαµβάνουσες, τις παιδικές µου εικόνες· από την άλλη, πατρίδα είναι αυτόπου είµαι τώρα, αυτό που µε γεµίζει αυτή τη στιγµή. Αυτά τα σηµεία αναφοράς αλλάζουν διαρκώς· δεν µπο-ρείς να ορίσεις ως πατρίδα ένα πράγµα µόνο.» Μετά το τέλος των γυρισµάτων, θα επιστρέψει στο Βερολί-νο, για να ξεκινήσει µια νέα µεγάλου µήκους. «Προσπαθώ να κάνω ταινίες κι εδώ κι εκεί, γιατί είναι πολύδύσκολο να κάνεις κινηµατογράφο, κι αυτό δεν αφορά µόνο την Ελλάδα. Πρόκειται για την ιστορία ενός αστυ-νοµικού που δεν είναι ευχαριστηµένος µ’ αυτό που κάνει. Νιώθει παγιδευµένος από τη ζωή του, δεν θέλεινα είναι αστυνοµικός και, σαν αντίδραση σ’ αυτό, αποφασίζει να κρίνει τους συλληφθέντες που φτάνουν κα-θηµερινά στο γραφείο του µε βάση όχι τους νόµους, αλλά την προσωπική του ηθική. Αρχίζει, λοιπόν, ν’ αθω-ώνει κάποιους που, κατά την άποψή του, παρότι παρανόµησαν, δεν αξίζει να πάνε φυλακή. Κι όπως καταλα-βαίνετε, αυτό του δηµιουργεί προβλήµατα.»

//έχει ο καιρός γυρίσµατα

Τ

από τη Νίκη Κατσαντώνη

Τα γυρίσµαταΟλοκληρώσαµε το πρώτο µέρος των γυρισµάτων το Νοέµβρη· το επόµενο θα γί-νει τον Απρίλη. Υπήρξαν µέχρι τώρα πολλά επικίνδυνα γυρίσµατα, αλλά, ευτυ-χώς, όλα πήγαν πολύ καλά. Μας µένει να γυρίσουµε την παλιά ιστορία και όλεςτις σκηνές εκτός Νισύρου, στη Ρόδο, την Κω και την Αθήνα. Καθώς η υπόθεσηδιαδραµατίζεται σε διάρκεια ενός χρόνου, θέλω να καταγράψω κάποια αλλαγήστην εποχή, διαφορές στα τοπία και τη φύση. Τόσο στους ηθοποιούς όσο και στοσυνεργείο, επιχειρώ µια απόλυτη σύµπραξη των ντόπιων µε επαγγελµατίες. Έχωµαζί µου κάποιους µόνιµους συνεργάτες, αλλά και όσοι ήρθαν στο νησί για πρώ-τη φορά, νοµίζω πως σιγά σιγά το αγαπούν – το µέρος αυτό έχει έναν ιδιαίτεροµαγνητισµό.Η σεκάνς του φινάλε ήταν πολύ δύσκολη: είχαµε τραβήξει το µεγαλύτερο µέροςτης, αλλά έλειπε ένα κοµµάτι. Τις µέρες που γυρίζαµε, το φως άλλαζε από στιγ-µή σε στιγµή, κι είχαµε άγχος για τις λήψεις. Ευτυχώς, όταν µετά από κάποιες µέ-ρες κάναµε συµπληρωµατικά γυρίσµατα, ο καιρός µας βοήθησε, ήταν ακριβώς οίδιος, κι αυτό, το αισθανθήκαµε σαν ευλογία.Γυρίζω σε 35mm και σινεµασκόπ, αν και τη Νοσταλγό την είχα κάνει µε ψηφιακήκάµερα. Πιστεύω ότι εδώ απαιτείται αυτού του είδους η φωτογραφία, παρότι οι-κονοµικά είναι εξαιρετικά ασύµφορη. Οι συνεργάτες µου µου λένε πόσο διαφο-ρετικά φαίνονται αυτά που τραβήξαµε τώρα –τα πρόσωπα, οι τόποι, οι χώροι–, κιαυτό µου δίνει µεγάλη χαρά, γιατί γύρισα µε τελείως διαφορετικό µάτι – δε θέλωοι ταινίες µου να έχουν την ευκολία µιας πατέντας.

Στο ηφαίστειο∆υόµιση µέρες ήµαστε συνεχώς µέσα στον κρατήρα για γυρίσµατα. Μυρίζει θει-άφι, βγαίνουν καπνοί, είναι ζωντανό το ηφαίστειο, τελείως ενεργό. Είχαµε πάρει,βέβαια, όλες τις απαραίτητες πληροφορίες από ηφαιστειολόγο, ο οποίος, µάλι-στα, ήρθε τις µέρες των γυρισµάτων και καθησύχασε τους παρευρισκοµένους. Οιηθοποιοί που ήρθαν για τις σκηνές του πολυθεάµατος µέσα στον κρατήρα, ήτανσυγκλονισµένοι από τον τόπο κι απ’ αυτό που έκαναν – η εµπειρία τούς στιγµάτι-σε. Και για µένα, όµως, αυτές οι στιγµές είναι από τις καλύτερες αναµνήσεις µου.

ΕµµονέςΣυνειδητοποιώ ότι έχω µια µανία να βάζω µια εµβόλιµη ιστορία στην πλοκή: τοκάνω για τρίτη φορά, µετά τη Σταγόνα στον ωκεανό και τη Νοσταλγό. Φαίνεταιπως έχω την ανάγκη να συµπληρώνονται οι ψηφίδες ενός ψηφιδωτού. Μ’ αρέσεινα φεύγω από µια ιστορία, να περνάω σε µιαν άλλη και να επανέρχοµαι στηνπρώτη, όπως και να το βλέπω να γίνεται σε άλλες ταινίες – αν, βέβαια, είναι φτιαγ-µένο καλά· διαφορετικά, µπορεί να είναι αποδιοργανωτικό. Με απασχολεί ο «χώρος» όπου ανήκω: όπως και στη Σταγόνα στον ωκεανό,µια ηρωίδα µου είναι ηθοποιός, κι ένας ήρωάς µου, σκηνοθέτης. Ταυτόχρονα,όµως, µ’ απασχολεί ο χώρος της επαρχίας – και µάλιστα, αυτού του είδους, πουέχει κάτι από θρύλο. Νοµίζω ότι η ταινία περιγράφει έναν σύγχρονο θρύλο. ΟΣιδερής Κοντογιάννης, που παίζει τον Αρσιβαρίστα (Σιδερής είναι τ’ όνοµά τουκαι στην ταινία), είναι από εκεί, ντόπιος, κι έχω εµπνευστεί απ’ αυτόν, χωρίς ναείναι, βέβαια, ο ήρωας που περιγράφω. Η Λυδία Κονιόρδου και η ΑσπασίαΚράλλη είναι οι δύο µάνες της παλιάς ιστορίας – η καλή και η κακιά, αντίστοιχα.Τη Ρηνιώ την παίζει µια κοπελίτσα από τη Νίσυρο που έχει απίστευτη οµοιότηταµε τη Λυδία Κονιόρδου.

Σκηνοθεσία, Σενάριο: Ελένη Αλεξανδράκη. ∆/νση φωτογραφίας: Βασίλης Καψούρος. Ήχος: Μαρίνος Αθανασόπουλος. Σκηνικά-Κοστούµια: Ιουλία Σταυρίδου. Παίζουν: ∆ηµήτρης Μπίτος, Κλαυδία Ζαραφωνίτου, Σιδερής Κοντογιάννης, Λυδία Κονιόρδου, ΑσπασίαΚράλλη, Αγλαΐα Παππά, Γιωργής Τσαµπουράκης, ∆ηµήτρης Οικονόµου.Παραγωγή: Ελένη Αλεξανδράκη.Η ταινία έχει ενισχυθεί από το ΕΚΚ στο πρόγραµµα ΟΡΙΖΟΝΤΕΣ

Με κάθε της ταινία, η Ελένη Αλεξανδράκη (Σταγόνα στον ωκεανό, Η νο-σταλγός) επιστρέφει στο νησί που της έκλεψε την καρδιά και, έκτοτε, αποτε-λεί µόνιµη πηγή έµπνευσής της. Ξεφυλλίζουµε µαζί της το ηµερολόγιο γυρι-σµάτων, λίγο πριν ξαναπεί: «Μοτέρ, πάµε» για την ολοκλήρωση της νέας τηςταινίας, Ο Αρσιβαρίστας και ο Άγγελος.

Επιµέλεια: Νίκος ΑναγνωστόςΦωτογραφίες: Ερµής Μαλκότσης

Το νησίΑπό τη στιγµή που πήγα για πρώτη φορά, είκοσι χρόνια πριν, στη Νίσυρο, µε συνεπήρε. Ήθε-λα να µείνω και να δηµιουργήσω εκεί, κι από τότε ζω τον µισό χρόνο στην Αθήνα και τον µι-σό εκεί. Είναι, λοιπόν, σαν να ’ χα κάνει προεργασία επί είκοσι χρόνια γι’ αυτή την ταινία. Ξέ-ρω σχεδόν τα πάντα για το µέρος, αλλά είναι τόσο πλούσιο, τόσο ιδιαίτερο, που ακόµα µα-θαίνω. Οι ντόπιοι µ’ αγαπούν και τους αγαπώ, τιµώ την ύπαρξή τους και τον τόπο τους, καιυπάρχει µεταξύ µας αµοιβαία εµπιστοσύνη. Η Νίσυρος είναι, θα έλεγα, «εξαιρετικά παπαδιαµαντική»: όλες οι αντιφάσεις που παρουσιάζειο Παπαδιαµάντης στην ανθρώπινη φύση και τη νησιώτικη ψυχή, είναι ορατές εκεί, σε αντίθεσηµε τη Σκιάθο, που έχει χάσει λίγο το χρώµα της. Γι’ αυτό χρησιµοποιώ τον Παπαδιαµάντη, σχε-δόν σε όλες µου τις ταινίες.

Η ιστορίαΕµπνεύστηκα την ιστορία από το ίδιο το µέρος – φαντάστηκα µια συνάντηση µεταξύ ενός κα-τοίκου της πόλης και ενός Νισύριου, και τη σύγκρουσή τους. Η ιστορία είναι στενά δεµένη µετην κοινωνία του νησιού, χωρίς αυτά που περιγράφω να είναι πραγµατικά γεγονότα – όµως,έχουν µιαν αλήθεια που υπάρχει σ’ αυτόν τον τόπο: ένας αθηναίος παραγωγός θέλει να στή-σει ένα πολυθέαµα µέσα στον κρατήρα του ηφαιστείου, εισβάλλοντας µε αδιακρισία στη ζωήτου ντόπιου φύλακα, του Αρσιβαρίστα, που ζει εκεί µε την αγαπηµένη του. Ένα συµβόλαιο δέ-νει µοιραία τους δύο άνδρες που συγκρούονται, ανακαλύπτοντας στην πορεία ότι τους ενώνειβαθύτερη συγγένεια – ένα είδος αδελφών εν πολέµω. Χρησιµοποίησα µια ιστορία του Παπα-διαµάντη σαν βιογραφία του Αρσιβαρίστα, µια ερωτική ιστορία της Πόπης Καρπαθάκη (από τηΝίσυρο) για δυο παιδιά αγροτικών οικογενειών τη δεκαετία του 1940, η οποία στην ταινία απο-τελεί µέρος του πολυθεάµατος που προετοιµάζεται, κι ένα διήγηµα της Καρολίν Τιβέλ για µιαΓαλλίδα που έρχεται να σκορπίσει τη στάχτη του αγαπηµένου της στο νησί – γεγονός, που στηνταινία πυροδοτεί σηµαντικές εξελίξεις.

Στην… παπαδιαµαντική Νίσυρο

//έχει ο καιρός γυρίσµατα

Οι Οδηγίες χρήσεως είναι µία ταινία...Για δύο νέους. Ο Φάνης είναι γύρω στα 35 και δουλεύει εδώ και χρόνια σ’ ένα πολυκατάστηµαµε είδη σπιτιού. Ο τρόπος µε τον οποίο κινείται και λειτουργεί, είναι αυτοµατοποιηµένος και µη-χανικός – κάτι σαν ξύλινο ανθρωπάκι. Νοµίζω ότι είναι πολύ συµπαθής! Εµένα, όσο προχωράωµαζί του, µε κερδίζει όλο και περισσότερο. Η Λίλα είναι µια κοπέλα 28 χρονών. Καλλιτέχνις! Εύ-θραυστη, ευαίσθητη, αληθινή και πολύ αυθόρµητη. Αν η ταινία είχε διάλογο, αυτή σίγουρα δεθα µιλούσε τόσο πολύ µε λόγια όσο µε τα µάτια και την τέχνη της.

Ο σύγχρονος τρόπος ζωής µάς έχει οδηγήσει σε προβληµατικές σχέσεις;Νοµίζω ότι µας έχει κάνει πιο αυστηρούς και λιγότερο ανεκτικούς µε τους γύρω µας – τόσο, ώστεκαµιά φόρα δεν δίνουµε καν την ευκαιρία στις σχέσεις να γίνουν προβληµατικές. ∆ίνουµε εύκο-λες, γρήγορες λύσεις και προχωράµε.

Αυτή θα είναι η τρίτη σας µικρού µήκους ταινία. Σκοπεύετε να συνεχίσετε µε το συ-γκεκριµένο φορµά, ή θα θέλατε κάποια στιγµή να περάσετε σε µεγάλου µήκους;Προς το παρόν, προσπαθώ να παραµείνω συγκεντρωµένος στην ταινία που κάνω. ∆εν είναι καιπολύ εύκολο, γιατί η αλήθεια είναι ότι υπάρχει κάτι για µεγάλου µήκους. Υπήρχε, πριν ακόµα ξε-κινήσω τις Οδηγίες χρήσεως. Βέβαια, είναι σε πολύ αρχικό στάδιο, αλλά πρόκειται για µια πο-λύ ενδιαφέρουσα ιστορία και, για να είµαι ειλικρινής, τη σκέφτοµαι συχνά .Ο σωστός τρόπος,όµως, είναι να τελειώσω αυτή την ταινία, µετά να πάω τρεις εβδοµάδες διακοπές µε το κινητόκλειστό, κι όταν γυρίσω, να µαζευτώ και να ξαναρχίσω.

Στην ταινία σας, όπως λέτε, υπάρχει ένα σουρεαλιστικό στοιχείο: δεν υπάρχει διάλογος.Γιατί αποφεύγετε τις λέξεις;Οι λόγοι είναι πολύ συγκεκριµένοι. Πρώτον, πιστεύω ότι η ταινία που κάνω, δε χρειάζεται διάλογο.Επίσης πιστεύω ότι, αν χρησιµοποιούσα διάλογο, θα υπήρχε ο κίνδυνος να οδηγηθώ σε εύκολεςλύσεις, ενώ, αν δεν ήταν πραγµατικά καλός, ίσως ολόκληρες σκηνές να έχαναν το ενδιαφέρον τους.Πολλές φορές, στήνοντας µια σκηνή, ξεκινάς από µια λεπτοµέρεια που σε οδηγεί αλλού, κι αυτόσυνεχίζεται, ώσπου στο τέλος φτιάχνεται κάτι σαν παζλ. Αν η σκηνή αυτή, για παράδειγµα, είχε διά-λογο, πιθανότατα να ήµουν υποχρεωµένος να ξεκινήσω από άλλη αφετηρία, από µια στέρεη βά-ση, κι αυτό, στην περίπτωσή µου, πιστεύω ότι θα λειτουργούσε δεσµευτικά. Τέλος, έχοντας διαβά-σει αρκετά σενάρια για µικρού µήκους ταινίες, σπάνια έχω συναντήσει καλό διάλογο.

Πώς θα αποδώσετε κινηµατογραφικά την ιστορία σας;Σ’ αυτό, δεν είµαι σε θέση ν’ απαντήσω. Αν µε ρωτούσατε όταν γύριζα την πρώτη µου µικρού µή-κους ταινία, θα ήµουν σε θέση να δώσω µια σαφή και πολύ λεπτοµερή απάντηση· τώρα, δεν εί-µαι. Τότε, είχα την τάση να τα προσχεδιάζω όλα µε τόση λεπτοµέρεια, ώστε, στο γύρισµα, να εί-ναι όλα απολύτως ξεκάθαρα. Σ’ αυτή την ταινία, την τρίτη µου, λειτουργώ αρκετά διαφορετικά,δοκιµάζω πράγµατα, ρισκάρω περισσότερο, και νοµίζω ότι αφήνω τον εαυτό µου πολύ πιο ελεύ-θερο ως προς την κινηµατογράφηση. ∆εν ξέρω αν είναι σωστό ή λάθος, αλλά λειτουργώ περισ-σότερο ακολουθώντας το ένστικτό µου και τους δύο χαρακτήρες. Ίσως µε έχει ωθήσει το συγκε-κριµένο σενάριο σ’ αυτόν τον τρόπο ή η ανάγκη µάλλον να εκφραστώ παρά να κατασκευάσω.

Κωνσταντίνος ΓΓιαλλουρίδης Ερωτικό προσπέκτους

Σ’ έναν κόσµο όπου όλοι έχουν καταλήξει να λειτουργούν µηχανικά, ακολουθώντας τις οδηγίες που τους δί-νονται, η Λίλα, µια ονειροπόλα νεαρή καλλιτέχνις, σχεδιάζει και δίνει στον Φάνη τις δικές της οδηγίες χρή-σεως, στις οποίες τα µέλη συναρµολόγησης είναι ένας άνδρας και µια γυναίκα. Οι Οδηγίες χρήσεως, τρίτηµικρού µήκους ταινία του Κωνσταντίνου Γιαλλουρίδη, είναι µια απλή ερωτική ιστορία για δύο πολύ διαφο-ρετικούς χαρακτήρες, που ζουν ο καθένας σ’ έναν δικό του κόσµο: ο ένας, εγκλωβισµένος στην καθηµερινό-τητά του, σ’ ένα αόρατο τετράγωνο κουτί, πέρα από το οποίο δεν είναι σε θέση να δει· η άλλη, σ’ ένα δωµά-τιο µέσα στο οποίο κρύβονται τα πάντα γι’ αυτήν: λίγα αντικείµενα, η τέχνη της, τα συναισθήµατά της.

Παίζουν: Αλέξανδρος Λογοθέτης, Στεφανία Γουλιώτη. Σκηνικά: Όλγα Λεοντιάδου. ∆/νση φωτογραφίας: Βασίλης Κλοτσοτήρας. Μοντάζ: ∆ηµήτρης Τόλιος. Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης. ∆/νση παραγωγής: Άγγελος Τσαούσης.

Συµπυκνώνοντας την Αθήνα σε µακέτες –µια ανατρεπτικά χειροποίητη τεχνι-κή, που είδαµε για πρώτη φορά στο Ροζ του Αλέξανδρου Βούλγαρη–, οΓιάννης Βεσλεµές διηγείται µια αστική ιστορία µε ρεαλιστικούς χαρακτήρες,η οποία, όµως, µετεωρίζεται ιδιόµορφα ανάµεσα σε πραγµατικότητα και φα-ντασία. Το Οσίκι µπορεί να διηγείται το χρονικό µιας παρέας 20 και κάτι σεπερίοδο παρατεταµένης εφηβείας (δηλαδή, µια συνηθισµένη περίπτωσηαντίστασης στην ενηλικίωση), αλλά όταν ένα βασικό µέλος συναντά σ’ ένααποχαιρετιστήριο πάρτι ένα ανθρωπόµορφο ψάρι που µιλάει, λίγο δύσκο-λα θα χαρακτήριζε κανείς τον Βεσλεµέ προσγειωµένο δηµιουργό – κι απ’ό,τι φαίνεται, ούτε θέλει να είναι! Με τον Φωταγωγό (2000), µια ταινία που κινείται σε µιαν άλλη, εντελώςπροσωπική διάσταση, οι προθέσεις του έγιναν παραπάνω από ξεκάθαρες.Τρία χρόνια αργότερα, µε το Γκολ, την πιο αγαπηµένη ταινία του, προσωπο-ποίησε κατά πολύ την ιδιόµορφη οπτική του, µε µια βικτωριανή εκδοχή τηςΚιβωτού του Νώε µε ισχυρή δόση επιστηµονικής φαντασίας: «Οι ταινίες πουθέλω να κάνω, έχουν πάρα πολλά δάνεια από τις αµερικανικές στουντιακές πα-ραγωγές του 1940 και του 1950, όπως οι 20.000 λεύγες κάτω από τη θά-λασσα. Μου αρέσουν πολύ οι γερµανοί εξπρεσιονιστές που πέρασαν στηνΑµερική, κι από την άλλη, οι σύγχρονες αστικές ιστορίες και ο ρεαλισµός στοπαίξιµο». Αν και τα παραπάνω, δύσκολα αναµειγνύονται ως βασικά συστα-τικά σ’ ένα αποτέλεσµα συµβατό µε τα γούστα του εγχώριου κοινού, ο Γιάν-νης Βεσλεµές µοιάζει αισιόδοξος. Κι ετοιµάζεται να καταθέσει προς χρηµα-τοδότηση σενάριο για την πρώτη του µεγάλου µήκους ταινία, Melville, πουεκτυλίσσεται εξ ολοκλήρου σ’ ένα µικρό ιστιοπλοϊκό. Ως συνιδρυτής της Tugo-Tugo Ρroductions, που βρέθηκε πίσω από την ανε-ξάρτητη προσπάθεια του Αλέξη Αλεξίου, Ιστορία 52, δείχνει πεπεισµένοςότι «το πείραµα του να κάνεις µια ταινία ανεξάρτητα και να την κινείς προς κάθεκατεύθυνση ανεύρεσης πόρων, µάλλον αρχίζει να υπάρχει. ∆εν κυριαρχεί, αλ-λά αναπνέει. Κάπου εκεί θα καταλήξει το πράγµα: θα κάνουµε ταινίες σε ψη-φιακή µορφή, και το αν θα προχωρήσουν ή όχι, θα εξαρτάται από το αποτέλε-σµα». Υιοθετώντας µια καθ’ όλα ενδιαφέρουσα άποψη, που µεταθέτει σεµεγάλο βαθµό την ευθύνη στον δηµιουργό, ο Βεσλεµές είναι διατεθειµένοςνα ξεκινήσει το Melville, όποια κι αν είναι η χρηµατοδοτική του έκβαση. Τα τελευταία χρόνια, αφιερώνει µεγάλο µέρος της ενέργειάς του και στηµουσική, συνθέτοντας techno, κάνοντας παραγωγή (στους «Mary and TheBoy») και αναλαµβάνοντας τη µουσική επένδυση κινηµατογραφικών ταινιώνπου ταιριάζουν µε την ιδιοσυγκρασία του, όπως η ταινία του Αλεξίου, ενώγίνεται αντιληπτός µόνο όταν ο ίδιος θελήσει, καθώς συνήθως χρησιµοποι-εί πολλά και διάφορα ψευδώνυµα (Felizol, Steamcut, Veslemes και Sportex)για να κινείται µε ευελιξία σε παράλληλες καλλιτεχνικές διαστάσεις.

Γιάννης ΒΒεσλεµέςΜια Πόλη «Αλλού»

//έχει ο καιρός γυρίσµατα

Ακόµα και ο τακτικότερος θεατρόφιλος, πάντως, θα δυσκολευτείνα την αναγνωρίσει κάτω απ’ τα τσουλούφια και το alternativeπαρουσιαστικό της Ηλέκτρας, της ηρωίδας που υποδύεται στοValse Sentimentale της Κωνσταντίνας Βούλγαρη. Είναι ένας ρό-λος επικίνδυνος, τον οποίο διάλεξε να σκιτσάρει µε έντονες γραµ-µές, αλλά και µε στιγµές τρυφερότητας και χιούµορ που αιφνιδιά-

ζουν, και ο οποίος της χάρισε το Κρατικό Βραβείο Ερµηνείας. «Η εµπειρία απ’ τη δουλειά µου µε τηνΚωνσταντίνα» λέει, «ήταν ίσως από τις σηµαντικότερες της ζωής µου. Η χηµεία µας ήταν από την αρχήπολύ καλή. Ξεκινήσαµε συζητώντας διάφορες εµπειρίες µας, βλέποντας ταινίες και διαβάζοντας βιβλίασχετικά µε την ατµόσφαιρα που θέλαµε να πετύχουµε. Μετά ξεκίνησαν οι πρόβες µε τον Θάνο (σ.σ. Σα-µαρά), κουβέντες και αυτοσχεδιασµοί πάνω σε σκηνές, χωρίς να υπάρχει συγκεκριµένος διάλογος. Οαυτοσχεδιασµός την ώρα του γυρίσµατος ήταν πολύ δύσκολος για µένα – ήταν η πρώτη µου δουλειάστον κινηµατογράφο, αν και βγαίνει µετά το Ώρες κοινής ησυχίας (σ.σ. της Κατερίνας Ευαγγελάκου),ενώ στο θέατρο τα πράγµατα είναι τελείως διαφορετικά». Όµως, ξεκαθαρίζει τη θέση της για το κεντρι-κό ζευγάρι της ταινίας: «Για µένα, δεν είναι “ήρωες που φοράνε αρβύλες”».

Πώς σχεδιάσατε το χαρακτήρα σας;Θέλαµε, εξωτερικά να τον φτιάξουµε σαν καρικατούρα, αλλά συναισθηµατικά να υπάρχει κάτι πιο βαθύ·αλλιώς, δε θα ’χε νόηµα. Μπήκαν ακριβώς τα στοιχεία που ήθελε η Κωνσταντίνα, όλα κόντρα σ’ αυτόπου είµαι: η περιοχή των Εξαρχείων –που τότε ήταν ακόµα απ’ τις χειρότερές µου–, το ντύσιµο, οι µουσι-κές, ο τρόπος οµιλίας, το κάπνισµα – µέχρι τότε δεν κάπνιζα, όµως ο ρόλος ήταν σχεδιασµένος µε το τσι-γάρο στο χέρι, και δεν µπορούσα να το κάνω στα ψέµατα. Ξαφνικά, είχαµε γύρισµα στην Μπενάκη όπουέπρεπε να ουρλιάζω, να βρίζω και να κλοτσάω αυτοκίνητα, κάτι που µπορεί να µην είχα φανταστεί ποτέτον εαυτό µου να κάνει, αλλά απελευθέρωσε πράγµατα σε σχέση µε τη δύναµη και την ελευθερία πουµπορεί να είχα και να καταπίεζα. Νοµίζω ότι αυτή η κόντρα µε τον εαυτό µου κρατά µια ισορροπία στηνταινία, ώστε ν’ αφορά κι έναν άνθρωπο που δεν έχει να κάνει µε τα Εξάρχεια. Από την άλλη, η συναισθη-µατική κατάσταση της ηρωίδας και κάποια στοιχεία του χαρακτήρα της έχουν να κάνουν πολύ µ’ εµένα.

Έχουν µεσολαβήσει δύο χρόνια απ’ τα γυρίσµατα της ταινίας. Την ξαναείδατε πρόσφατα;Την είδα πριν πάει στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και µου άρεσε. Θεωρώ ότι πετύχαµε τη γενική αίσθησηπου θέλαµε. Φοβόµουν πως θα µου φαινόταν «παλιά» (είναι περίεργο να βγαίνει µετά από τόσον και-ρό...), αλλά δοθήκαµε τόσο πολύ σ’ αυτήν µε την Κωνσταντίνα και τον Θάνο, ώστε συνειδητοποιούµε ότιείναι κάτι που ακόµα µας αφορά πολύ, σαν να το κάναµε τώρα.

Πώς ήταν η εµπειρία των βραβείων (σ.σ. ερµηνείας και πρωτοεµφανιζόµενου σκηνοθέτη);∆εν το περιµέναµε. ∆εν είναι εύκολη ταινία, και τότε, ούτε την τεχνική είχα, ούτε την εµπειρία. Με την Κωνστα-ντίνα, ποντάραµε πολύ στην αλήθεια χωρίς εντυπωσιασµούς, κι είναι συγκινητικό που αυτή η αλήθειά µαςβραβεύτηκε.

Πρόσφατα ήρθαν στην επικαιρότητα διάφορες συζητήσεις σχετικά µε τις «φυλές των νέων»και το «περιθώριο»…Είναι πολύ εφηβικό όλο αυτό... µια ανάγκη να διαφέρουµε, να δηλώσουµε την παρουσία µας, που µουφαίνεται αρκετά επιφανειακή. Πιστεύω, πάντως, ότι η ταινία δεν έχει να κάνει µε µια «φυλή», µια οµάδαή µια περιοχή· όλο αυτό είναι η αφορµή. Εµείς θέλαµε να µιλήσουµε για τις σχέσεις και τη δυσκολία επι-κοινωνίας.

Πώς είναι σήµερα τα πράγµατα για την κινηµατογραφική εκπαίδευση ενός ηθοποιού; Στις σχολές, δυστυχώς, το µάθηµα του κινηµατογράφου είναι δευτερεύον. Πιστεύω πολύ στην εκπαίδευ-ση του ηθοποιού πάνω στην κάµερα. Η δουλειά εκεί δε συγκρίνεται µε το θέατρο· έχει να κάνει µε το φα-κό, µε άλλου είδους παίξιµο, ρεαλιστικό πλέον και µόνο, µε τα µέσα έκφρασης και την ποσότητα που θαδώσεις ακόµα και σ’ ένα βλέµµα, στον τόνο της φωνής – πράγµατα που, αυτή τη στιγµή, δεν τα µαθαί-νεις. Μόνο από ένστικτο προχωρά κάθε ηθοποιός, κι από την εµπειρία που αποκτά από ταινία σε ταινία –η περισσότερη δουλειά σ’ αυτόν τον τοµέα γίνεται µε προσωπικό ψάξιµο.

Τώρα συµµετέχετε στην παράσταση του έργου Στο βυθό του Γκόρκι (σ.σ. στην Πειραµατική Σκη-νή του Εθνικού, σε σκηνοθεσία Ρούλας Πατεράκη), παράσταση που, από µια άποψη, σχετίζεταιµε την ταινία.Και εκεί οι ήρωες θα µπορούσαν εύκολα να είναι καρικατούρες – για παράδειγµα, εγώ υποδύοµαι µιααδίστακτη γυναίκα, που χαρακτηρίζεται «ύαινα». Αυτή, όµως, είναι η επιφάνεια· δε µείναµε εκεί. Μπορείοι συµπεριφορές των ηρώων να είναι ακραίες, αλλά ξεκινάνε από κάτι βαθύ, αληθινό, απ’ την απόλυτηµοναξιά τους και την ανάγκη να πετύχουν κάτι. Αυτά τα θέµατα δεν τελειώνουν ποτέ… Πάντως, στο θέα-τρο δεν έχω νιώσει ακόµα τον αυθορµητισµό και την ελευθερία του κινηµατογράφου. Ίσως να ’ναι το τί-µηµα για τις σηµαντικές συνεργασίες, ίσως οι ρόλοι που µου δίνουν, που δεν είµαι σε θέση ούτε εµπειρι-κά ούτε ηλικιακά να τους στηρίξω αβίαστα. Θα µπορούσα ν’ ακολουθήσω έναν άλλο δρόµο, αλλά δενµου λέει τίποτα. Αν και ζω απ’ αυτό το επάγγελµα, δεν προτίθεµαι να κάνω την παραµικρή υποχώρηση.Γιατί δίνω τον εαυτό µου.

Το ξεκίνηµα της Λουκίας Μιχαλοπούλου στην υποκριτική θα µπορούσε, χωρίς υπερβολή, να χαρα-κτηριστεί εντυπωσιακό. Έχει συνεργαστεί µε σκηνοθέτες όπως ο Λευτέρης Βογιατζής και η ΑθανασίαΚαραγιαννοπούλου, ενώ, πέρσι, τόσο η ερµηνεία της σ’ έναν µονόλογο της Μάρως ∆ούκα, σε σκηνο-θεσία Γιώργου Μιχαηλίδη, όσο και ως Λαίδη Μάκβεθ στο πλευρό του Γιώργου Κιµούλη ήταν από ταθεατρικά γεγονότα της χρονιάς.

Λουκία ΜΜιχαλοπούλουΑυτοσχεδιάζοντας κόντρα στον εαυτό µου

από τον Νίκο Αναγνωστόφωτό: ∆ηµήτρης Τσατσούλης

//συνέντευξη

Το πρώτο πράγµα που σκέφτηκα όταν είδα την ταινία σας, είναι ότι η «επιστροφή»πονάει…...και, τελικά, δεν υπάρχει. Πάντα αφήνεις ανοιχτούς λογαριασµούς πίσω... κάποιες αναµνήσεις...ακόµα και παιδιά. Αυτό ακριβώς συµβαίνει στον Ηλία, τον έναν απ’ τους τρεις κεντρικούς ήρωεςτης ταινίας: επιστρέφει µ’ όλο τον ενθουσιασµό, αλλά και την αλαζονεία, του γκασταρµπάιτερ πουέφυγε φτωχός, αλλά γυρίζει, αφεντικό πια, στον τόπο του. Μόνο που αυτός ο τόπος δεν είναι πιαο ίδιος, κι ο Ηλίας γρήγορα αρχίζει να νιώθει και πάλι ξένος – αυτή τη φορά, στην ίδια του τηνπατρίδα. Kι αυτό, τον πονάει πιο πολύ. Οι ντόπιοι τον αντιµετωπίζουν εχθρικά, η κόρη του κι ογαµπρός του γυρίζουν στη Γερµανία, καθώς η Ελλάδα δεν είναι γι’ αυτούς παρά τόπος διακοπών,ενώ η Ελένη, η νεότερη κι ακόµα όµορφη γυναίκα του, ασφυκτιά. Ωστόσο, ο Ηλίας αρνείται ν’αποδεχθεί την πραγµατικότητα, αδιαφορώντας για τις ανάγκες και τις επιθυµίες των άλλων... Έτσι,αναπόφευκτα, έρχεται σε σύγκρουση µαζί τους. Στην πραγµατικότητα, ο Ηλίας δεν καταφέρνει ναεπιστρέψει ποτέ, γιατί, απλούστατα, αυτή η Ελλάδα που έχει στο µυαλό του, δεν υπάρχει πια.Στην ταινία σας, κανένας απ’ τους ήρωες δεν είναι αθώος. Αυτό κάνει την απιστία ήτην προδοσία πιο εύκολη, πιο ανθρώπινη;Θα προτιµούσα να µη χρησιµοποιήσω αυτούς τους όρους, που µου φαίνονται κάπως σχηµατι-κοί για να περιγράψουν αυτό που συµβαίνει στην ταινία, για να ορίσουν τις πράξεις των τριών βα-σικών ηρώων, ακριβώς επειδή, όπως είπατε, κανένας τους δεν είναι αθώος, αλλά δεν είναι καιένοχος... Και οι τρεις είναι συγχρόνως θύτες και θύµατα. Η ταινία δεν ηθικολογεί, αλλά προσπα-θεί να κατανοήσει τους τρεις βασικούς ήρωες, να ρίξει φως στις πράξεις τους. Και οι τρεις τους,ο καθένας µε διαφορετικό τρόπο, χαρακτηρίζονται απ’ την αίσθηση του επείγοντος. Αισθάνονταιανικανοποίητοι, εγκλωβισµένοι, ξένοι, αποκλεισµένοι απ’ τη ζωή που θα ’θελαν να ζήσουν...Νιώθουν ότι η ζωή είναι αλλού, και θέλουν, επιτέλους, να τη ζήσουν. Η έκβαση της ιστορίας σε κάνει να θέλεις να ξανακλείσεις τα σύνορα ή την καρδιά(ό,τι άφησες να µπει, σε πρόδωσε). Είναι κι αυτό αναπόφευκτο;Με κανένα τρόπο… ∆εν είναι ούτε αναπόφευκτο, αλλά ούτε ζητούµενο. Αυτή, εξ άλλου, είναιµια ανάγνωση της ταινίας που αντιστοιχεί, κυρίως, στην οπτική του Ηλία. Η ταινία, όµως, βασίζε-ται ισότιµα και στις οπτικές των δύο άλλων προσώπων, που είναι εντελώς διαφορετικές… Στηνταινία δεν υπάρχουν θετικοί και αρνητικοί ήρωες· µόνο τραγικά πρόσωπα, που κυνηγούν έναόνειρο το οποίο τους υπερβαίνει… πρόσωπα που ασφυκτιούν κι αναζητούν έναν τρόπο ν’ ανα-πνεύσουν, να ζήσουν… Το ζητούµενο γι’ αυτούς είναι η ελευθερία, οι ανοιχτοί ορίζοντες… Αυ-τό υποδηλώνει, άλλωστε, και το φινάλε της ταινίας, όπου επαναλαµβάνεται η αρχική σεκάνς. Ηταινία κλείνει ακριβώς όπως αρχίζει: µε µια αναχώρηση… Η περιπέτεια ξαναρχίζει, κι αυτό είναιτο πραγµατικά αναπόφευκτο… Οι άνθρωποι, πάντα θ’ αναζητούν µια καλύτερη ζωή, πάντα θαονειρεύονται, πάντα θα φεύγουν…. Η ζωή, πάντα θα ’ναι αλλού… Χθες ήµαστε εµείς, σήµεραείναι οι άλλοι, καθώς η Ελλάδα από χώρα µετανάστευσης έχει µεταβληθεί σε χώρα υποδοχήςµεταναστών. Αύριο, ποιος ξέρει… Τι σηµαίνει να κάνεις µια ταινία «στο σπίτι σου»; Αισθάνεσαι πιο πολύ το βάρος τηςευθύνης ή τη σιγουριά της αγάπης; Επί της ουσίας, σας βοήθησαν;Η αλήθεια είναι ότι η ευθύνη ήταν µεγάλη· µερικές φορές, το βάρος έµοιαζε δυσβάστακτο. Η ταινίαέγινε κάτω από δύσκολες συνθήκες, µε λίγα µέσα, και το ρίσκο ήταν µεγάλο. ∆εν ήθελα να διαψεύ-σω τις προσδοκίες και την εµπιστοσύνη αυτών των ανθρώπων που µε ανιδιοτέλεια ήταν πρόθυµοινα βοηθήσουν, αλλά, συγχρόνως, έπρεπε να πάρω και µια απόσταση απ’ αυτούς, για ν’ αποφύγωτον κίνδυνο της γραφικότητας και του φολκλόρ. Ήθελα να κάνω µια ταινία αληθινή και σύγχρονη,χωρίς φτιασίδια. Αυτό ήταν για µένα µια πρόκληση… Από την άλλη, η πολύ µεγάλη οικειότητα πουένιωθα µε το χώρο και τους ανθρώπους, στις δύσκολες στιγµές ήταν πολύτιµη, καθώς µε βοηθού-σε να βρίσκω λύσεις εκεί όπου τα πράγµατα φαίνονταν αδιέξοδα. Άλλωστε, σ’ αυτές ακριβώς τις δύ-σκολες στιγµές, που δεν ήταν λίγες, η βοήθεια των κατοίκων της περιοχής ήταν πραγµατικά καθορι-στική. Αν κατάφερα να ολοκληρώσω την ταινία, σ’ ένα µεγάλο βαθµό το οφείλω σ’ αυτούς.

Σενάριο, Σκηνοθεσία: Βασίλης ∆ούβλης. ∆ιεύθυνση Φωτογραφίας: Κωστής Γκίκας. Σκηνικά-Κοστούµια: Ιουλία Σταυρίδου.Ήχος: Σπύρος ∆ρόσος. Μοντάζ: Ιωάννα Σπηλιοπούλου. Εκτέλεση Παραγωγής: Γιώργος Κυριάκος. Παραγωγός: Κώστας Λαµπρό-πουλος. Παίζουν: Μαρία Σκουλά, Άρτο Απαρτιάν, Αρτούρ Λούζι, Ελισάβετ Ναζλίδου, Χρήστος Νοµικός. Η ταινία έχει αποσπάσει το βραβείο FIPRESCI στο 48ο Φεστιβάλ Κινηµατογράφου Θεσσαλονίκης 2007.Στις αίθουσες: 3 Απριλίου

Ένα σκάνδαλο, µισά αλήθεια,

µισά υπερβολές ή και φαντασίες. Μια ιστορία από

το ξεχασµένο παρελθόν, που συναντάει

το ζωντανό παρόν της ελληνικής επαρχίας.Μια ταινία εκτός έδρας.

Ο Βασίλης ∆ούβλης γυρνάει στο πατρικό του

για να κάνει την πρώτη τουταινία µεγάλου µήκους

µε τη συµπαράσταση των δικών του ανθρώπων.H επιστροφή, βραβευµένη

από τη FIPRESCI, έχει την αγωνία και την

τρυφεράδα του τόπου του.

Βασίλης ∆∆ούβλης ∆εν επιστρέφεις ποτέ

//συνέντευξη

από τη Φανή Ζιώζια

Θεµατικά αφιερώµαταΜέσα από δύο αφιερώµατα µε διαφορετική αφετηρία, το Φεστιβάλεξετάζει δύο κρίσιµα ζητήµατα και προσφέρει υλικό για ενηµέρωσηκαι προβληµατισµό. Εβδοµήντα χρόνια µετά τη «Νύχτα των Κρυ-στάλλων» που σηµατοδότησε την έναρξη της συστηµατικής δίωξηςκαι της µαζικής δολοφονίας των εβραίων σε όλη την Ευρώπη, τοΦεστιβάλ επικεντρώνεται στα «Πρόσωπα του Φασισµού», µιας ιδε-ολογίας που, αν και τυπικά σταµάτησε να υφίσταται ως πολιτικό σύ-στηµα µετά το τέλος του Β΄ Παγκοσµίου Πόλεµου, πρόσφατα γεγο-νότα δείχνουν πως εξακολουθεί να ελλοχεύει σε κοινωνίες όλουτου κόσµου, περιµένοντας την κατάλληλη συγκυρία για να ξεσπά-σει, µε το προσωπείο του εθνικισµού, της ξενοφοβίας, του ρατσι-σµού, του µιλιταρισµού. Ο Χιλιανός Πατρίσιο Ροδρίγες σκιαγραφείτη νέα τάξη πραγµάτων µετά την 11η Σεπτεµβρίου στο Κάτω απότην κουκούλα: Ένα ταξίδι στον κόσµο των βασανιστηρίων - προ-βληµατική, που τη συµπληρώνει από άλλη οπτική ο Ρίτσαρντ Ρό-µπινς στο Επιχείρηση γυρισµός, για την αλληλογραφία των αµερι-κανών στρατιωτών σε µέτωπα του Ιράκ και του Αφγανιστάν µε τις οι-κογένειές τους.Μέσα από το θεµατικό αφιέρωµα «Προσεγγίζοντας τη φύση», τοΦεστιβάλ κάνει έκκληση για ενηµέρωση, κινητοποίηση και δράση,καθώς αλλοτινά σενάρια της πιο δυσοίωνης επιστηµονικής φαντα-σίας σε σχέση µε το περιβάλλον βρίσκονται πλέον σε απόστασηαναπνοής από την υλοποίησή τους. Η κρίση της πολιτικής του νε-ρού, αλλά και η γνωριµία µε αποµακρυσµένες κοινότητες ανθρώ-πων, είναι µερικά από τα θέµατα που θίγονται σε ντοκιµαντέρ όπωςΟ ψίθυρος των δέντρων του Τοµ Λέµκε, για µια φυλή ιθαγενώντης Χιλής, και Η προέλαση της ερήµου του Κλάους Φάιχτενµπέρ-γκερ, σε δύο µέρη, για τις επιπτώσεις της ερήµωσης µεγάλων εκτά-σεων γης στην Ευρώπη και την Ασία. Ηµερίδες πάνω σε ανάλογαθέµατα, µε τη συµµετοχή ειδικών επιστηµόνων, θα πλαισιώσουντα αφιερώµατα.

Αφιερώµατα σε δηµιουργούςΚαταξιωµένοι δηµιουργοί µε διαφορετικούς προβληµατισµούς καιθεµατικές, αλλά µε κοινό πάθος για το είδος του ντοκιµαντέρ καιτους κώδικές του, συναντιούνται στις τρεις ρετροσπεκτίβες που ορ-γανώνει το Φεστιβάλ. Οι Τζο Μπέρλιντζερ και Μπρους Σινόφσκι,

σηµαντικοί ανεξάρτητοι αµερικανοί δηµιουργοί, διεισδύουν µε ταντοκιµαντέρ τους στην αµερικανική ψυχοσύνθεση και νοοτροπία, καιµέσα απ’ την ενδελεχή, αλλά αποστασιοποιηµένη, παρατήρησηανοίγουν έναν γόνιµο διάλογο µε τον θεατή. Η ταινία τους BrothersKeeper του 1992, που εξερευνά το θέµα του κοινωνικού περιθω-ρίου και τις προκαταλήψεις που το συνοδεύουν, αναδείχθηκε στοπιο επιτυχηµένο ντοκιµαντέρ ανεξάρτητης παραγωγής και διανοµήςέως σήµερα, και τους εξασφάλισε περίοπτη θέση στο χώρο. Εκτόςαυτού, θα προβληθεί και το ντοκιµαντέρ τους Metallica: SomeΚind of Μonster, το χρονικό της προετοιµασίας και της ηχογράφη-σης του άλµπουµ που σηµατοδότησε την επιστροφή του συγκροτή-µατος µετά από απουσία πέντε ετών. Στο πλαίσιο του αναδροµικούαφιερώµατος στο έργο τους, οι σκηνοθέτες θα δώσουν masterclass.Ο Φινλανδός Άρτο Χαλόνεν, από την άλλη, πολυσχιδής καλλιτέ-χνης –σκηνοθέτης, συγγραφέας, παραγωγός, ιδρυτής του Φεστι-βάλ Ντοκιµαντέρ του Ελσίνκι DocPoint κ.ά.–, επιχειρεί µέσα από τοέργο του ένα ταξίδι στον σύγχρονο πολιτισµό, ανιχνεύοντας ταστοιχεία εκείνα που συνθέτουν τις µεγαλύτερες αντιφάσεις του, ενώµαγνητίστηκε για αρκετά χρόνια από την ασιατική ήπειρο, εξερευ-νώντας άγνωστες πτυχές της σύγχρονης ιστορίας και των ανθρώ-πων της. Από την άλλη, το ντοκιµαντέρ του Τα σκυλιά του Πα-βλόφ αποτελεί σπουδή στη σύγχρονη Ρωσία της ευµάρειας. Τοαφιέρωµα συνοδεύεται από ειδική έκδοση, ενώ ο σκηνοθέτης θαπαρουσιάσει τις ταινίες του και θα συµµετάσχει σε εργαστήριο.Το Φεστιβάλ πραγµατοποιεί επίσης αφιέρωµα στον Σωτήρη ∆ανέ-ζη και την «Εµπόλεµη Ζώνη», εκποµπή που, από το 2003, ταξι-δεύει σε περιοχές όπου επικρατούν η βία και η καταπίεση. Θα προ-βληθεί µια επιλογή δέκα ταινιών της σειράς, που θα συµπληρώνε-ται από την έκθεση φωτογραφίας «Ένα δευτερόλεπτο σιωπής», µευλικό από τις αποστολές του δηµοσιογράφου.

Παράλληλες εκδηλώσειςΕκτός από τα εργαστήρια, τις οµιλίες και τις εκθέσεις, δύο ξεχωριστέςσυναυλίες αναµένεται να ξεσηκώσουν τους επισκέπτες του Φεστιβάλ.Η φωνή του Γιάννη Αγγελάκα και το τσέλο του Νίκου Βελιώτη θα«συνοµιλήσουν» σε µια διαφορετική µουσική παράσταση στη σκηνήτου Ολύµπιον (11/3), ενώ, την εποµένη, οι Σουηδοί Concretes δίνουνµε ένα πάρτι το έναυσµα για τον ερχοµό της άνοιξης.

Οι 35.000 θεατές που παρακολούθησαν το φεστιβάλ πέρυσι και οιφετινές αιτήσεις συµµετοχής που άγγιξαν τις 1000 για το διεθνές καιτις 100 για το ελληνικό πρόγραµµα επιβεβαιώνουν µια γεµάτη προ-κλήσεις πορεία δέκα χρόνων και αποτελούν κίνητρο για τη συνέχι-ση της αναζήτησης µε φαντασία και αυστηρά κριτήρια. Από τις 7 έωςτις 16 Μαρτίου, οι αίθουσες Ολύµπιον, Παύλος Ζάννας, Τζον Κασα-βέτις, Σταύρος Τορνές, Φρίντα Λιάππα και Τώνια Μαρκετάκη τηςΘεσσαλονίκης θα φιλοξενήσουν τα εννέα τµήµατα, τα αφιερώµατακαι τις παράλληλες εκδηλώσεις του Φεστιβάλ, που διατηρεί τον πο-λυσυλλεκτικό του χαρακτήρα και φιλοδοξεί να ικανοποιήσει καιτους πιο απαιτητικούς. Ακόµα, από τις 12 έως τις 16 Μαρτίου θαπραγµατοποιηθεί το διεθνές Pitching Forum 2008, όπου έλληνεςπαραγωγοί θα έχουν την ευκαιρία να παρουσιάσουν και, στην ιδα-νική περίπτωση, να… πουλήσουν τις προτάσεις τους σε εκπροσώ-πους διεθνών και ελληνικών τηλεοπτικών σταθµών· αλλά και τοδιεθνές εργαστήρι Docs in Thessaloniki, όπου 21 προτάσεις ντοκι-µαντέρ θα αναπτυχθούν, θα ξαναγραφτούν και θα παρουσιαστούν.Κάθε χρόνο, όµως, το Φεστιβάλ αποδεικνύει και τη δραστηριοποίη-σή του σε κοινωνικό επίπεδο· έτσι και φέτος, όπου για πρώτη χρονιάσχεδιάζεται µια σύνθετη εκπαιδευτική δράση µε τίτλο «Η φλόγα πουκαίει», στο πλαίσιο του πιλοτικού εκπαιδευτικού προγράµµατοςMINIDOC, µέσω της οποίας µαθητές από τις πρόσφατα πυρόπληκτεςπεριοχές, φοιτητές από το τµήµα κινηµατογράφου της Θεσσαλονίκηςκαι κινηµατογραφιστές θα δηµιουργήσουν σύντοµα ντοκιµαντέρ γιατην καθηµερινότητα των κατοίκων στην Ηλεία και τη Χαλκιδική µετάτην πύρινη καταστροφή· ενώ ο Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός, πουσυνδιοργανώνει µε το Φεστιβάλ ηµερίδα για τον Εθελοντισµό, θα εί-ναι ο χορηγός των βραβείων κοινού της διοργάνωσης, σε µια προ-σπάθεια διάδοσης του εθελοντικού πνεύµατος στη χώρα µας.

Επίσηµο πρόγραµµαΑπό το µικρό και προσωπικό στο συλλογικό και το πολιτικό, καιαπό κρίσιµα κοινωνικά ζητήµατα µέχρι ανάλαφρες στιγµές της καθη-µερινότητας, τα εννέα τµήµατα της διοργάνωσης περιλαµβάνουν µιαβεντάλια επιλογών. Το Τµήµα «Ανθρώπινα ∆ικαιώµατα», για δεύτε-ρη χρονιά θίγει µείζονα ζητήµατα όπως η ελευθερία του λόγου, τοδικαίωµα σε διαφορετικές πολιτικές και θρησκευτικές πεποιθήσεις,και η θέση της γυναίκας στην παγκοσµιοποιηµένη κοινωνία, όπωςστην Πέτρινη σιωπή του Κριστόφ Κοπτσίνσκι για το λιθοβολισµόµιας γυναίκας στο Αφγανιστάν ή στη βραβευµένη στο Φεστιβάλ τουΚαναδά Τζιχάντ του έρωτα του Παρβέζ Σάρµα που διερευνά τα πο-λύπλοκα ανά την υφήλιο σταυροδρόµια του Ισλάµ και της οµοφυ-λοφιλίας.Αλλά και το «Βλέµµα στην Ασία» θα φωτίσει για δεύτερη χρονιάαυτόν τον κόσµο των αντιφάσεων, διευρύνοντας παράλληλα τη συ-νεργασία της δυτικής και της ασιατικής αγοράς ντοκιµαντέρ. Ξεχωρί-ζει η Ιαπωνική Πουούτζι του Κάζουγια Γιαµαντά, ένα οδοιπορικόστη Μογγολία κατά τη µετάβασή της στην οικονοµία της αγοράς, καιΤο παιδί δεν είναι κανενός του Τσάο Γκάο, η ιστορία δύο γενεώνµέσα από ένα οικογενειακό δράµα στην Κίνα µετά την ΠολιτιστικήΕπανάσταση. Τα «Πορτρέτα: Ανθρώπινες διαδροµές» φωτίζουνιστορίες χωρών και κοινωνιών µέσα από διαδροµές ανήσυχων αν-θρώπων, ενώ το τµήµα της Μουσικής κλείνει µέσα του ήχους απότην Πάτι Σµιθ και την τζαζ της Νέας Ορλεάνης µέχρι το πανκ σε όλεςτου τις εκδοχές και τους ιρακινούς χεβιµεταλάδες Acrassicauda – οιτελευταίοι, στο µουσικό-πολιτικό Χέβι Μέταλ στη Βαγδάτη τωνΈντι Μορέτι και Σουρούς Άλβι.

//φεστιβάλ ντοκιµαντέρ

τα κείµενα έγραψαν: Νίκος Αναγνωστός,Νίκη Κατσαντώνη, Λίζα Λινάρδου

Το παιδί δεν είναι κανενός Πέτρινη σιωπή Τζιχάντ του έρωτα Πάτι Σµιθ

Στρογγυλή επέτειοςΤα δέκα κεράκια στην τούρτα είναι πάντοτε σηµαντική στιγµή και µια µικρή νίκη γιακάθε διοργάνωση. Kαι το ∆ιεθνές Φεστιβάλ Ντοκιµαντέρ Θεσσαλονίκης – Εικόνεςτου 21ου αιώνα έχει κάθε λόγο να γιορτάζει

//γυρίσµατα//φεστιβάλ ντοκιµαντέρ

//Καταγραφή της µνήµηςLive and let liveτου Μανόλη ∆ηµελλάΗ άγνωστη –σε πολλούς– ιστορία του ∆η-µήτρη Τσαφέντα, δολοφόνου του πρωθυ-πουργού της Ν. Αφρικής, Χέντρικ Φερβού-ντ, το Σεπτέµβριο του 1966. Η δολοφονίασυγκλόνισε την παγκόσµια κοινότητα –οΦερβούντ θεωρούνταν ο αρχιτέκτονας τουαπαρτχάιντ–, και πολλά σηµεία της παρα-µένουν ακόµα και σήµερα αδιευκρίνιστα.Παρά το γεγονός ότι ο Τσαφέντας δε δικά-στηκε ποτέ για το έγκληµά του, έζησε µέχριτο τέλος της ζωής του στις φυλακές υψίστηςασφαλείας της Πρετόριας και πέθανε ξεχα-σµένος σε µια ψυχιατρική κλινική, το 1999.

Πουλιά στο βάλτοτης Αλίντας ∆ηµητρίουΗ ταινία αναφέρεται στη συµµετοχή και τηνπροσφορά της γυναίκας στην Αντίστασηκατά την περίοδο της Κατοχής, 1941-’44.Όπως σηµειώνει η σκηνοθέτις, δεν πρόκει-ται για µια ιστορική περιγραφή, αλλά, µέσα

από συνεντεύξεις µε τις πρωταγωνίστριεςτης εποχής, αποκαλύπτεται όλο το φάσµατης µετέπειτα ζωής τους: µνήµες, βιώµατα,ψυχολογικά τραύµατα – οι αθέατες πλευ-ρές µιας ηρωικής πράξης.

//Κοινωνία και περιβάλλονΜια τρύπα στο νερότου Μάνου ΠαπαδάκηΗ ταινία αναφέρεται στην υποθαλάσσια αρ-τηρία της Θεσσαλονίκης, ένα έργο που απα-σχόλησε την τοπική κοινωνία για αρκετάχρόνια. Η πολιτική ηγεσία κάνει λόγο γιαεθνικό έργο, οι κάτοικοι της πόλης για ένα«κολοβό» έργο. Στο ντοκιµαντέρ συµµετέ-χουν ειδικοί σε θέµατα περιβάλλοντος, συ-γκοινωνιών, πολεοδοµίας, αλλά και κάτοι-κοι της Θεσσαλονίκης που τεκµηριώνουντην άποψή τους ότι πρόκειται για ένα έργοσχεδιασµένο µε προχειρότητα και ελλείψεις.

The Αrchelon Βubbleτου Ελευθέριου ΦυλακτούΟ Αρχέλων είναι ο ελληνικός σύλλογος για

την προστασία της θαλάσσιας χελώνας κα-ρέτα-καρέτα, και κάθε χρόνο στις κατασκη-νώσεις του συγκεντρώνονται εθελοντές απόόλο τον κόσµο, ανεξαρτήτως ηλικίας καιεθνικότητας, που προσφέρουν τον προσω-πικό τους χρόνο για να κάνουν το αυτονόη-το. Ζουν σε σκηνές χωρίς ρεύµα, ξυπνούννωρίς το πρωί, περπατούν χιλιόµετρα καισυντηρούν µια αξιοθαύµαστη κοινότηταλόγω της αγάπης τους για το περιβάλλον.

//Μικρές αφηγήσειςΗ πρώτη µου φοράτης Μαρίας ΛεωνίδαΒιώνοντας για πρώτη φορά την εµπειρίατης εγκυµοσύνης, η σκηνοθέτις µοιράζεταιµε άλλες τέσσερις έγκυες γυναίκες όλα όσαδεν περιγράφονται στα βιβλία. Ρεαλιστικά,αλλά και µε χιούµορ, καταγράφει την αγω-νία και τα ερωτήµατα των γυναικών, αλλάκαι το πώς βιώνουν οι άνδρες τον ερχοµότου παιδιού τους. Για εννέα µήνες, η ΜαρίαΛεωνίδα και οι φίλες της διανύουν την από-σταση από τη θεωρία στην πράξη.

Οι εραστές της Αξούτου Νίκου ΛυγγούρηΟι εραστές της Αξού είναι ένα ζευγάρι ηλι-κιωµένων στο χωριό Αξός στους πρόποδεςτου Ψηλορείτη. Ο 73χρονος Γιώργος και η69χρονη Μαρία, που γνωρίστηκαν παιδιάκαι διένυσαν τη ζωή τους ο ένας δίπλα στονάλλον και περήφανοι ο ένας για τον άλλον– µια κοινή πορεία ζωής όπου, εκτός απότις δυσκολίες της καθηµερινότητας και τηςεπιβίωσης, έχουν ν’ αντιµετωπίσουν και µιααρρώστια του Γιώργου που εξαιτίας τηςµπορεί ανά πάσα στιγµή να πεθάνει.

Πάρβας, άγονη γραµµήτου Γεράσιµου ΡήγαΣτιγµές από την καθηµερινότητα µιας οικο-γένειας που ζει στη Χώρα της Αµοργού. Κε-ντρικό πρόσωπο της ταινίας, ο ∆ηµήτρηςΓιαννακός (Πάρβας), ένας από τους τελευ-ταίους του νησιού που πρόφτασαν να γε-ράσουν µε αυτά που πρωτοαγάπησαν. Ταπεριβόλια, οι ρεµατιές, τα οπωροφόρα εί-ναι οι καθηµερινοί σύντροφοι, και η φύση,ένας επιπλέον συγγενής.

//Όψεις του κόσµουΑνατολικά του ύπνου µουτης Άννας ΚεσίσογλουΤο ταξίδι µιας Αθηναίας µε τον άνδρα της στηνΙνδία, ιδωµένο µέσα από ένα όνειρό της.

//Ανθρώπινες διαδροµέςEtel Adnan – Εξόριστες λέξειςτης Βουβούλας ΣκούραΜε αφηγήτρια την κριτικό θεάτρου ΕλένηΒαροπούλου, η σκηνοθέτις σκιαγραφεί τηνπροσωπικότητα της Ελληνοσύριας ποιήτριαςκαι ζωγράφου Etel Adnan. Με προσωπικέςσυναντήσεις µαζί της από το 2003 έως το2006, αλλά και από την αλληλογραφία τηςσυγγραφέως µε τον καθηγητή FawwazTraboulsi, η Βουβούλα Σκούρα µε τις Εξόρι-στες λέξεις συµπληρώνει τους προβληµατι-σµούς της Adnan, που βίωσε τα προβλήµα-τα του 20ού αιώνα σε Ευρώπη και ΜέσηΑνατολή για το παρελθόν και το παρόν.

Μια ζωή, µια εποχή – ΜιχάληςΚακογιάννηςτης Λυδίας ΚαρράΜια ζωή βρίσκονταν πάντα πίσω από τηνκάµερα. ∆εν του άρεσε να τον κινηµατογρα-φούν. Ο Μιχάλης Κακογιάννης, ένας απότους µεγαλύτερους εγχώριους σκηνοθέτες,για πρώτη φορά βρίσκεται µπροστά από τηνκάµερα της Λυδίας Καρρά και αφηγείται οίδιος τη ζωή του. Με οξυδέρκεια και χιού-µορ, σχολιάζει τους διεθνείς αστέρες πουσυνεργάστηκαν µαζί του, ταξιδεύει στα γυρί-σµατα των ταινιών του, αναπολεί και θυµά-ται µια ολόκληρη ζωή. Το πορτρέτο του συ-µπληρώνουν οι Μίκης Θεοδωράκης, Γιώρ-

γος Αρβανίτης, ∆ηµήτρης Παπαϊωάννου,Σαρλότ Ράµπλινγκ, Ουόλτερ Λάσαλι κ.ά.

Περιουσιακά στοιχείατης Αθανασίας ∆ρακοπούλουΜέσα απ’ την αφήγηση της ζωής του µεγά-λου µας ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου, ηταινία προσπαθεί να βρει το πώς τα γεγονό-τα της ζωής του γίνονται ποίηση. Η ταινίαανιχνεύει το βάρος της δύσκολης καθηµε-ρινότητας στην προσωπικότητα του ποιητήκαι, κυρίως, αναζητεί τα ίχνη της Ιστορίαςτης εποχής του, η οποία περιλαµβάνει σχε-δόν ολόκληρο τον 20ό αιώνα.

Ο καθρέφτης και το µαχαίριτου ∆ηµήτρη ΒερνίκουΟ ∆ηµήτρης Βερνίκος, µαθητής, φίλος καισυνεργάτης του Μάνου Χατζιδάκι επί σειράετών, καταγράφει τη µεγάλη διαδροµή τουσπουδαίου έλληνα συνθέτη· µια διαδροµή, ηοποία ξεκίνησε από ένα Όσκαρ που ο συνθέ-της αρνήθηκε να το παραλάβει, για ν’ αφιε-ρωθεί στο βαθύτερο νόηµα της τέχνης του.

Μίµης Κοντός – Από την Ανατολήώς τη ∆ύση της σελήνηςτης Καλλιόπης ΛεγάκηΠιστή στη θεµατική της που έχει να κάνει µετα πορτρέτα ελλήνων δηµιουργών οι οποί-οι κινούνται έξω από τα φώτα της δηµο-

Πρόσωπα που µε τον τρόπο τους καθόρισαν σηµαντικές στιγµές της Ιστορίας, πρόσωπα σύµβολα τόπων,καταστάσεων και τρόπων ζωής, διάσηµες ή λιγότερο γνωστές προσωπικότητες των γραµµάτωνκαι των τεχνών, αλλά και δυναµικές ανθρώπινες κοινότητες, κυριαρχούν στις ελληνικές ταινίες

που επιλέχθηκαν για τα επίσηµα τµήµατα του φετινού Φεστιβάλ

Με χρώµα ελληνικό

Περουσιακά στοιχεία

Live and let live

Ανατολικά του ύπνου µου

Μια τρύπα στο νερό

∆υο ονόµατα για µια δικτατορία

Ο καθρέφτης και το µαχαίρι

Εξόριστες λέξεις

Μια ζωή µια εποχή

Οι εραστές της Αξού

Μίµης Κοντός

Η πρώτη µου φορά

Πάρβας, άγονη γραµµή

Τη δική της «Γιορτή ντοκιµαντέρ» διοργα-νώνει η «Άτυπη Οµάδα Πρωτοβουλίας γιατην προώθηση του ντοκιµαντέρ» από τις 6-12 Μαρτίου στο ΦΙΛΙΠ. Πρόκειται για τουςσκηνοθέτες που αντιδρούν στις επιλογέςτου ∆ηµήτρη Εϊπίδη όσον αφορά το πρό-γραµµα του Φεστιβάλ και ειδικότερα σταελληνικά ντοκιµαντέρ. Σε επιστολή τουςπρος τον Τύπο οι 40 σκηνοθέτες αναφέ-ρουν µεταξύ άλλων: «Το φετινό ρεσιτάλεπιλογών του Φεστιβάλ Ντοκιµαντέρ ξεπερ-νάει κάθε προηγούµενο! ∆εν νοείται το Επί-σηµο φεστιβάλ της χώρας να προγράφει ωςακατάλληλη την πλειοψηφία της Ελληνικήςπαραγωγής του ντοκιµαντέρ και να µην τηςδίνει ούτε καν µια ευκαιρία προβολής και πα-ρουσίασης της στο κοινό και τους επαγγελ-µατίες. Οι Ελληνικές ταινίες ντοκιµαντέρ οιοποίες ταξιδεύουν σε διεθνή Φεστιβάλ, πω-λούνται στο εξωτερικό, δεν γίνονται αποδε-κτές στην ίδια τους τη χώρα! µε τη µονοµερήαπόφαση ενός διευθυντή ο οποίος ούτε σέ-βεται τη χώρα ούτε τις απόψεις των επαγγελ-µατιών που υποτίθεται ότι εµπιστεύθηκε γιανα τον συµβουλεύσουν».Την υποστήριξή της προς τους σκηνοθέτεςεξέφρασε και η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνο-θετών η οποία αναφέρει: «Η ΕΕΣ συµφωνείκαι ενισχύει την παρέµβαση των συναδέλ-φων µας σκηνοθετών - δηµιουργών και τουΕλληνικού ∆ικτύου Ντοκιµαντέρ εναντίοντης πλήρης υποβάθµισης του ελληνικούντοκιµαντέρ και γενικότερα του ελληνικούκινηµατογράφου στο Φεστιβάλ Κινηµατο-γράφου Θεσσαλονίκης» και καλεί τοΥΠΠΟ να πάρει µια σειρά µέτρων για τηνανάδειξη και προώθηση του ελληνικούντοκιµαντέρ.

σιότητας, η Καλλιόπη Λεγάκη παρουσιάζειφέτος τον Μίµη Κοντό, έναν σπουδαίο ζω-γράφο που δε βρέθηκε ποτέ υπό την προ-στασία των γκαλερί και των εµπόρων τηςτέχνης, και το έργο του έµεινε για πολλάχρόνια στη σιωπή.

//Πρόσωπα του φασισµούΒιρµανία: ∆ύο ονόµαταγια µια δικτατορίατου ∆ηµήτρη ΓεράρδηΛίγους µήνες µετά τη βίαιη καταστολή τωνδιαδηλώσεων κατά της χούντας των στρα-τηγών, οι δηµιουργοί του ντοκιµαντέρ κατα-γράφουν σπάνιες εικόνες από τη νέα πρω-τεύουσα και συνεντεύξεις µε πρωταγωνι-στές της λαϊκής εξέγερσης που πνίγηκε στοαίµα. Αντικαθεστωτικοί που αναγκάστηκαννα εγκαταλείψουν τη χώρα µέσα σε µία νύ-χτα, εκτοπισµένοι που βρέθηκαν σε στρα-τόπεδα προσφύγων, αντάρτες που πολε-µούν το καθεστώς, και εκπρόσωποι αν-θρωπιστικών οργανώσεων µιλούν για µιαδικτατορία µε δύο ονόµατα: Βιρµανία ήΜιανµάρ…

Ελληνικό ΠανόραµαChip and Oviτου Παναγιώτη Ευαγγελίδη

Είδωλα στον καθρέφτητου Γιάννη Βαµβακά

Άνθρωποι απλοί, απλοί σαν παιδιάτου Γιάννη Κασπίρη

Τη νύχτα που ο Φερνάντο Πεσσόασυνάντησε τον Κωνσταντίνο Καβάφητου Στέλιου Χαραλαµπόπουλου

Ο τρίτος Τάκηςτης Κατερίνας Πατρώνη

Το σκυριανό αλογάκιτου Γιώργου Σουργιαδάκη

Μακρόνησοςτων Ηλία ΓιαννακάκηΕύης Καραµπάτσου

Θέµιςτου Μάρκου Γκαστίν

Τρεις γάµοιτης Αγγελικής Αριστοµενοπούλου

Καντίρ, ένας αφγανός Οδυσσέαςτης Αννέτας Παπαθανασίου

Γράµµατα χωρίς παραλήπτητου Ηλία ∆ηµητρίου

Υπάρχει ελπίδατου Χρήστου Καλλίτση

Πριγκίπισσα Χριστίνητης Ίριδας Ζαχµανίδη

Aπαγορευµένατου Γιάννη Καλέµη-Μαυρογένη

Άλεξτων Αλέξανδρου ΠαπανικολάουΈµιλυς Γιαννούκου

//φεστιβάλ ντοκιµαντέρ

Άλεξ

Chip and Ovi

Τη νύχτα που ο Πεσσόα συνάντησε το Καβάφη

Ένας Αφγανός Οδυσσέας

Πουλιά στο βάλτο

Υπάρχει ελπίδα

Με αφορµή τη δέκατη επέτειο του Φεστιβάλ Ντο-κιµαντέρ Θεσσαλονίκης, που µε κάθε νέα διορ-γάνωση προσθέτει κι ένα καινούργιο λήµµα στοκινηµατογραφικό µας λεξικό, ήρθε η ώρα ναανακεφαλαιώσουµε όλα όσα µάθαµε από τότεπου ο ∆ηµήτρης Εϊπίδης αποφάσισε να µας στεί-λει πίσω στα θρανία

Ντοκιµαντέρ σηµαίνει, πρώτα απ’ όλα, επικοινωνία µε µια κοι-νωνική πραγµατικότητα που η µυθοπλασία συχνά απεικονίζει,

αλλά δεν αντικατοπτρίζει στα πραγµατικά της µεγέθη, και τα δελτίαειδήσεων –η κύρια µορφή ζωντανής ενηµέρωσης– πολύ συχνά απο-σιωπούν. Το 1ο Φεστιβάλ Ντοκιµαντέρ ένωσε το δέκτη µε την πηγή,φέρνοντας τους πρώτους θεατές του σε απευθείας σύνδεση µε τονΝόαµ Τσόµσκι, σ’ ένα δηµόσιο tele-conference που, για τα δεδοµέ-να της εποχής, άγγιζε τη σφαίρα της επιστηµονικής φαντασίας.

Όψη δεύτερη και σηµαντικότερη, που συνέβαλε αποφασιστικάστην ενσωµάτωση του ντοκιµαντέρ στην κινηµατογραφική συ-

νείδηση του κοινού, ήταν η επισήµανση του ψυχαγωγικού του χα-ρακτήρα: ο πρύτανης του µουσικού ντοκιµαντέρ Ντον Άλαν Πένε-µπέικερ εισέβαλε στη διοργάνωση και, µε τους Μποµπ Ντίλαν, Τζέ-ρι Λι Λιούις, Λιτλ Ρίτσαρντ και Τζον Λένον στις φιλµικές του απο-σκευές, έδωσε µοναδικό ρυθµό στη διοργάνωση.

Και το τρίτο µέρος γράφτηκε µε νότες: µ’ έναν καλεσµένο θρύλο(Άλµπερτ Μέιζελς) και µια νέα θεώρηση των ταινιών τεκµηρίω-

σης («Αυτό που προσπαθούµε να κάνουµε, δε διαφέρει καθόλουαπό µια συµβατική χολιγουντιανή µεγάλου µήκους ταινία, µόνο πουδε χρησιµοποιούµε ηθοποιούς!»), το 3ο Φεστιβάλ Ντοκιµαντέρ απο-κτά τη λάµψη που του αξίζει, και το γιορτάζει προσκαλώντας τους φί-

λους του στον πρώτο ολονύχτιο µαραθώνιο ντοκιµαντέρ που βρήκετη Θεσσαλονίκη να τρώει πρωινό στα σκαλιά του Ολύµπιον.

Κουβέντα, διάλογος, λεκτική συνδιαλλαγή ή όπως αλλιώς τοπροτιµάτε, είναι ο νέος του στόχος. Περνώντας από την ενηµέ-

ρωση στην ενεργό δράση, η τέταρτη διοργάνωση έστειλε 15.500θεατές σπίτια τους µε δεκάδες θέµατα για εποικοδοµητικές συζητή-σεις, και µε τη φράση-ορόσηµο του τιµώµενου Βέρνερ Χέρτσογκνα αντηχεί: «Oι συγκρούσεις και τα προβλήµατα δεν πρέπει να λυ-θούν στον κινηµατογράφο, αλλά στην πραγµατική ζωή».

Ιδιαίτερα ιδιοσυγκρασιακή αποδείχθηκε η πέµπτη χρονιά,αφού επέλεξε τον Νικολά Φιλιµπέρ για να διδάξει στο πιστό

και συνεχώς αυξανόµενο κοινό του ότι µια ταινία τεκµηρίωσης µπο-ρεί να γίνει όσο προσωπική επιλέξει ο δηµιουργός της. Προσανα-τολισµένος σε ζητήµατα της καρδιάς (του) –ένα µονοθέσιο επαρ-χιακό σχολείο, τρυφερά στιγµιότυπα από την καθηµερινότητα τωνκωφών, οι άλλοτε βαριεστηµένοι κι άλλοτε παθιασµένοι εργαζόµε-νοι του Μουσείου τού Λούβρου–, ο Φιλιµπέρ καταργεί τα θεµατο-λογικά σύνορα, αλλά αντιµετωπίζει τα πάντα µε τη ζεστή και τρυ-φερή µατιά ενός σκηνοθέτη που ερωτεύεται κάθε αντικείµενό του.

Μαχητικότητα ως απόλυτη στάση ζωής –ένα µάθηµα που θαπρέπει να έµεινε αξέχαστο σε όσους γνώρισαν από κοντά στο 6ο

Φεστιβάλ τη Χέντι Χόνιγκµαν: µια από τις ηγετικές φυσιογνωµίες στοχώρο, η οποία, αφού γύρισε όλη τη Γη (γεννήθηκε στο Περού, έζησεστην Ιταλία και κατέληξε στην Ολλανδία), ανακάλυψε ότι πάσχει απόσκλήρυνση κατά πλάκας. Με εµφανείς κινησιολογικές δυσκολίες, αλ-λά άσβεστο πάθος για ζωή, συνεχίζει να ονειρεύεται, να κινηµατογρα-φεί και να ερωτεύεται, αλωνίζοντας την υφήλιο σε µια φιλότιµη προ-σπάθεια να παρευρεθεί σε όλες τις ρετροσπεκτίβες που διοργανώνο-

//φεστιβάλ ντοκιµαντέρ

10όψεις του ντοκιµαντέρ (1998-2008)

νται προς τιµήν της, διαβεβαιώνοντας τους πάντες ότι δε σκοπεύει νατο βάλει κάτω, και συµβουλεύοντάς τους να κάνουν το ίδιο.

Αναλλοίωτη ιστορική καταγραφή –βασικό κοινωνικό χρέος τωνσκηνοθετών που ασχολούνται µε το βασικότατο κεφάλαιο του

εθνογραφικού ντοκιµαντέρ– είναι το θέµα που απασχόλησε κατάκύριο λόγο την 7η διοργάνωση του Φεστιβάλ, µε πρωταγωνιστήέναν από τους πιο συναρπαστικούς εκπροσώπους του είδους, οοποίος, µάλιστα, έχασε τη ζωή του στον αγώνα (σε αυτοκινητικόδυστύχηµα στη Νιγηρία, εν καιρώ έρευνας). Ο Ζαν Ρους, µε βασι-κό άξονα τη Μαύρη Ήπειρο (Νιγηρία, Σουδάν, Γκάνα κ.λπ.), µαςυπενθύµισε µε τον δικό του µοναδικό τρόπο ότι κάθε ντοκιµαντερί-στας είναι ένας δυνάµει κινηµατογραφικός ιστορικός, κι αυτό δενέπρεπε να το ξεχνάµε ούτε εµείς, ούτε αυτοί...

Να µια καλή δικαιολογία να παραδεχθεί κανείς δηµοσίως τις αδυ-ναµίες του: µ’ ένα εργαστήριο για τις νέες δυνατότητες παραγωγής,

την έρευνα, το γύρισµα, το µοντάζ, αλλά και το marketing του ντοκιµα-ντέρ, το 8ο Φεστιβάλ σύστησε στο κοινό τον καναδό εισηγητή ΠίτερΟυιντόνικ. Σκηνοθέτης, παραγωγός, ακτιβιστής, αλλά και δηµοσιογρά-φος, ο Ουιντόνικ στήριξε το Φεστιβάλ από την αρχή, συνδέθηκε µε τονκόσµο της Θεσσαλονίκης κι έγινε η «µασκότ» της διοργάνωσης.

Τιµητικές βραβεύσεις τρεις, δύο τα Όσκαρ και ένας ο βασικός λό-γος να αναθεωρήσουµε τη σχέση µας µε την Αµερική: το 9ο Φε-

στιβάλ Ντοκιµαντέρ, πιο λαµπερό από ποτέ, συγκέντρωσε στους κόλ-πους του ένα all-star line-up αµερικανών δηµιουργών που έχουνεντρυφήσει –ο καθένας µε τον τρόπο του– στην αφανή πλευρά τωνΗνωµένων Πολιτειών. Η δις βραβευµένη µε Όσκαρ Μπάρµπαρα Κο-πλ έσυρε το χορό µε το Σκάσε και τραγούδα, µία ταινία µε σκληρήκρτική κατά του Τζορτζ Μπους, ενώ εξίσου επικριτικός ήταν και ο κά-

τοχος δηµοσιογραφικών βραβείων και προποµπός του Μάικλ Μουρ,Τζον Άλπερτ, που µπορεί να ήταν ο πρώτος ο οποίος έθιξε το καυτόθέµα της νοσηλείας στις ΗΠΑ, αλλά κανείς δεν του έδωσε σηµασία,αφού δεν είχε πίσω του τους Αδελφούς Ουάινσταϊν ν’ αναλάβουν τηνπαραγωγή. Τέλος, το πιο φιλειρηνικό, αλλά εξίσου πολυβραβευµέ-νο, ζεύγος Στίβεν Μπόγκναρ-Τζούλια Ράιχαρτ (δις υποψήφια γιαΌσκαρ), νονοί του ανεξάρτητου κινηµατογράφου και µετρ του µοντάζ,δίδαξαν στο κοινό να συναρµολογεί εικόνες σ’ ένα εξαιρετικό εργα-στήριο µοντάζ, κι έφυγαν ενθουσιασµένοι µε τη συναδελφική ατµό-σφαιρα του φεστιβάλ που, εκτός από κινηµατογραφικές, ευνοεί καικάθε είδους κοινωνικές ωσµώσεις.

Έκπληξη η δέκατη πανηγυρική χρονιά του, αφού οι πολυεθνι-κές συµµετοχές του –Άρτο Χαλόνεν από τη Φινλανδία, Τζο

Μπέρλιντζερ και Μπρους Σινόφσκι από την Αµερική, µια έκθεση φω-τογραφίας από το Αφγανιστάν κι ένα µουσικό συγκρότηµα από τηνΕλλάδα– θα µπορούσε να µας οδηγήσουν σε πολλές διαφορετικέςκατευθύνσεις, αποκαλύπτοντας νέες εκφάνσεις ενός κινηµατογραφικούείδους που µας έµαθε να το αγαπάµε. Όµως, δεν υπάρχει λόγος ναρωτήσουµε περισσότερα, αφού, σύµφωνα µε τον Άρτο Χαλόνεν, έναφεστιβάλ, όπως ακριβώς κι ένα ντοκιµαντέρ, «...δεν είναι υποχρεωµέ-νο να σου δίνει από πριν όλες τις απαντήσεις. Μόνο έτσι ο θεατής θαβάλει το µυαλό του να δουλέψει. Το σηµαντικό είναι ότι καταφέρνει ν’αγγίξει κάτι βαθιά µέσα σου, ανοίγοντας τους ορίζοντές σου».

Ρεβάνς της πραγµατικότητας εναντίον της µυθοπλασίας, το Φεστι-βάλ Ντοκιµαντέρ έχει πια καταφέρει να ισοφαρίσει σε ενδιαφέροντο Φεστιβάλ του Νοεµβρίου, βρίσκοντας τη δική του θέση στο διε-θνές πάνθεον των κινηµατογραφικών διοργανώσεων. Να τα εκατο-στήσει!

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ε το πολυσυλλεκτικό πρό-γραµµά του, το Filmcenter, τοδίκτυο αιθουσών του ΕΚΚ,αποτελεί τα τελευταία χρόνια

«στέκι» για τους κινηµατογραφόφιλους.Από τις εκδηλώσεις µέσα στους επόµενουςµήνες ξεχωρίζει το µεγάλο αφιέρωµα στονούγγρο δηµιουργό Μίκλος Γιάντσο. Θεµε-λιωτής, µαζί µε τον Ζόλταν Φάµπρι, του Νέ-ου Κύµατος του ουγγρικού κινηµατογρά-φου, ο Γιάντσο κατέκτησε τη διεθνή αναγνώ-ριση µε το µοναδικό του στιλ που επηρέασεκι εξακολουθεί να επηρεάζει δεκάδες κινη-µατογραφιστές σε όλο τον κόσµο. Η οπτικήτου απέναντι στην εξουσία και στη χρήση της(µέσα από τα ιστορικά γεγονότα που καθό-ρισαν την πορεία της Ουγγαρίας), η µοναδι-κή αισθητική του (εκπληκτική χρήση του σι-νεµασκόπ και των φακών, τεράστια µονο-πλάνα και χορογραφηµένες κινήσεις της κά-µερας µε φόντο την ατελείωτη ουγγρική πε-διάδα), οι ελλειπτικοί διάλογοι και τα επανα-λαµβανόµενα µοτίβα (νερό, άλογα, γυµνάκορµιά, κεριά, φωτιά), η αλληγορική χρήσητων µύθων του παρελθόντος για τη σύγχρο-νη κοινωνική-πολιτική κατάσταση, του έχουνχαρίσει µια ξεχωριστή θέση ανάµεσα στουςαυθεντικούς εκπροσώπους του Κινηµατο-γράφου του ∆ηµιουργού των δεκαετιών του1960 και του 1970.Για πρώτη φορά το ελληνικό κοινό θα έχειτην ευκαιρία να γνωρίσει το έργο του σπου-δαίου αυτού δηµιουργού µέσα από τοαφιέρωµα που θα φιλοξενήσει το ΤριανόνFilmcenter από τις 10-16 Απριλίου. Τοαφιέρωµα περιλαµβάνει το σύνολο σχεδόναπό τα κλασικά έργα του, αλλά και τις ιδιαί-τερες και εντελώς άγνωστες δουλειές τουστις δεκαετίες του 1980 και του 1990. Ο Γιά-ντσο, 87 χρονών σήµερα, θα επισκεφθείτην Αθήνα κατά τη διάρκεια του αφιερώµα-τος που διοργανώνουν η εταιρεία New Star,το Υπουργείο Πολιτισµού της Ουγγαρίας καιη Ουγγρική Πρεσβεία στην Ελλάδα, σε συ-νεργασία µε το Ελληνικό Κέντρο Κινηµατο-γράφου και το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Ντοκιµαντέρ: η άλλη όψη τηςπραγµατικότηταςΗ Πανελλήνια Ένωση Κριτικών Κινηµατο-γράφου (ΠΕΚΚ), σε συνεργασία µε τοFilmcenter, παρουσιάζουν επιλεγµένα ντοκι-

µαντέρ, παραγωγής των τελευταίων πέντεχρόνων, µε σκοπό να κινητοποιήσουν το κοι-νό σε θέµατα πολιτικής, πολιτισµού και περι-βάλλοντος. Από τις 27 Μαρτίου έως τις 2Απριλίου, στον Μικρόκοσµο PrinceFilmcenter θα προβληθούν οι ταινίες: Ακή-ρυκτος πόλεµος, Η σύντοµη ζωή του ΧοσέΑντόνιο Γκουτιέρες, Αυστηρώς ακατάλλη-λο (πολιτική επικαιρότητα), Η γραµµατέαςτου Χίτλερ, Η σφαγή, ΗΠΑ εναντίον ΤζονΛένον (Ιστορία), Ταξιδιάρικα πουλιά, Οεφιάλτης του ∆αρβίνου, Μια άβολη αλή-θεια (περιβάλλον-οικολογία), Ιµαλάια, Ηιστορία της καµήλας που δακρύζει, GrizzlyMan (ανθρωπολογικό ντοκιµαντέρ), Ο αρχι-τέκτονάς µου, Τσε, Μαραντόνα (πρόσωπα-µύθοι), Super Size Me, Enron, Καρχαρίεςστο δωµάτιο, Μέσα στο βαθύ λαρύγγι(κοινωνιολογικό), Αγέλαστος πέτρα του Φί-λιππου Κουτσαφτή, Buzz του Σπύρου Ταρα-βήρα, Το σπίτι του Κάιν του Χρήστου Καρα-κέπελη (ελληνικά ντοκιµαντέρ βραβευµένααπό την ΠΕΚΚ).

Κινηµατοθέατρον REXΜε ιδιαίτερη θέρµη το κινηµατογραφόφιλοκοινό, και όχι µόνο, αγκάλιασε τις προβολέςπου διοργανώνουν στη σκηνή του REX τοΕθνικό Θέατρο και το Filmcenter. Οι προβο-λές για τους επόµενους µήνες έχουν ως εξής:

Νύχτα πρεµιέρας του Τζον Κασαβέτις, µετον ίδιο και τους Τζίνα Ρόουλαντς, ΜπενΓκαζάρα, Τζόαν Μπλοντέλ (17 Μαρτίου).Με αφορµή την προετοιµασία µιας ηθοποι-ού για έναν ιδιαίτερα απαιτητικό ρόλο στοΜπρόντγουεϊ, ο Κασαβέτις βουτά στα πα-ρασκήνια του θεάτρου και µικροσκοπεί µεακρίβεια επιστηµονική τους υπηρέτες του σ’ένα δράµα συνταρακτικών υπόγειων εντά-σεων, µε µια µνηµειώδη ερµηνεία από τηνΤζίνα Ρόουλαντς.

Μήδεια του Λαρς φον Τρίερ, µε τους Κίρ-στεν Όλεσεν, Ούντο Κίερ, Χένιγκ Γιένσεν (14Απριλίου). Ο έρωτας που οδήγησε τη Μή-δεια σε προδοσία, εκδικητικότητα και παι-δοκτονία, σε µια προσαρµογή που κινείταιανάµεσα στο µίνιµαλ και την ανησυχητικήατµόσφαιρα ενός κλειστοφοβικού θρίλερ.

Ο πρίγκιπας του Χόµπουργκ του ΜάρκοΜπελόκιο, µε τους Αντρέα ντι Στέφανο,Μπάρµπαρα Μποµπούλοβα, Τόνι Μερτο-

ρέλι (10 Μαΐου). Το πορτρέτο ενός θαρρα-λέου και παρορµητικού στρατιωτικού όπωςτο συνέθεσε ο Χάινριχ φον Κλάιστ στο οµό-τιτλο θεατρικό του, στα χέρια του βετερά-νου Μπελόκιο µεταποιείται σε µια παραβο-λή στον ανήσυχο ψυχισµό του καλλιτέχνη,σε µια ταινία σαφώς προσωπική.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη, ενώ µετά τηνπροβολή της ταινίας ακολουθεί συζήτηση µε γνωστούςκριτικούς κινηµατογράφου, σκηνοθέτες και ηθοποιούς,µε θέµα τη συνύπαρξη και την αλληλεπίδραση θεά-τρου-κινηµατογράφου.

Κάθε Τρίτη, Music O’Clock Τρια-νόν FilmcenterΓια όγδοη χρονιά φέτος, η Ορχήστρα τωνΧρωµάτων και το Ελληνικό Κέντρο Κινηµα-τογράφου συνεχίζουν τις µουσικές τους συ-ναντήσεις κάθε Τρίτη βράδυ, στο ΤριανόνFilmcenter. Φετινή θεµατική, «Η αγγλικήµουσική συναντά τον αγγλικό κινηµατογρά-φο». Μέχρι τις 8 Απριλίου, οπότε ολοκλη-ρώνεται ο κύκλος, το πρόγραµµα διαµορ-φώνεται ως εξής:

Τρίτη 18 ΜαρτίουΗ µουσική παράδοση της Ουαλίας. Ο ΣέριΡις Μάθιους, από τους σηµαντικότερουςσύγχρονους µουσικούς της Ουαλίας, έρχε-ται για πρώτη φορά στην Αθήνα. Θα προ-βληθεί η ταινία Αγαπητέ Φράνκι, σκηνοθε-τικό ντεµπούτο της έµπειρης διευθύντριαςφωτογραφίας, Σόνας Αουερµπαχ.

Τρίτη 1 ΑπριλίουΑφιέρωµα στους Beatles. Μια επιλογή απότη µουσική παρακαταθήκη των «Σκαθα-ριών» που ερµηνεύουν οι Βασίλης Γισδά-κης, ∆ώρος ∆ηµοσθένους, Σταύρος Παπα-σταύρου. Ακολουθεί η προβολή της ταινίαςYellow Submarine, µια ξεχωριστή ταινίαστην ιστορία των κινουµένων σχεδίων, πουαπέκτησε cult αξία όχι µόνο για τη µουσικήτης, αλλά και για το ψυχεδελικό, αναρχίζονπνεύµα της.

Τρίτη 8 ΑπριλίουΜιούζικαλ από την Αγγλία. Μερικές από τιςδηµοφιλείς δηµιουργίες του Άντριου ΛόιντΟυέµπερ που ερµηνεύουν η Χαρά Κεφαλάκαι ο Μίνωας Θεοχάρης. Ακολουθεί η προ-βολή της τελευταίας ταινίας του Τιµ Μπάρ-τον, Sweeney Todd: ο φονικός κουρέαςτης οδού Φλιτ, µε τους Τζόνι Ντεπ και Έλε-να Μπόναµ Κάρτερ.

ΜΚινηµατογραφικές σσυναντήσεις

Ελληνικό δδίκτυο νντοκιµαντέρΓιατί εδώ και γιατί τώρα;

ο Ελληνικό ∆ίκτυο Ντοκιµαντέρ δηµιουργήθηκε το 2006από µια οµάδα ανεξάρτητων δηµιουργών ντοκιµαντέρ,µέσα από µια µακρά διαδικασία συζητήσεων στις οποίεςδιαπιστώθηκε η εξής κυρίαρχη αντίφαση:

Το ντοκιµαντέρ στις µέρες µας, ενώ απ’ τη µια σηµειώνει µια νέα καιισχυρή παρουσία διεθνώς κερδίζοντας κύρος και αναγνωρισιµότη-τα, απ’ την άλλη, ο ανεξάρτητος δηµιουργός του, που είναι ο βα-σικός φορέας αυτού του δυναµισµού, βλέπει τον επαγγελµατικότου χώρο να συρρικνώνεται. Αλλά η συρρίκνωση του ρόλου του δηµιουργού δεν είναι κάτιανώδυνο ή ένα γεγονός µικρής σηµασίας για τον πολιτισµό µας. Εί-ναι πλήγµα στην πολυφωνία και δηµιουργικότητα της έκφρασης,µε αποτέλεσµα στα κυρίαρχα τηλεοπτικά µέσα να επικρατεί πλέονη εµπορική και η χυδαία προσέγγιση της πραγµατικότητας και όχιη δηµιουργική µεταγραφή της.Οι διαπιστώσεις αυτές µας ώθησαν στη δηµιουργία του Ελληνικού∆ικτύου Ντοκιµαντέρ, που χωρίς να υποκαθιστά τα όργανα συνδικα-λιστικής εκπροσώπησης του κλάδου των σκηνοθετών και των ανε-ξάρτητων παραγωγών, προωθεί συγκεκριµένους στόχους, που είναι:Η υπεράσπιση του ντοκιµαντέρ του δηµιουργού.Η προβολή, προώθηση και διάδοση του ανεξάρτητου δηµιουργι-κού ντοκιµαντέρ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Παράλληλα, το ∆ίκτυο Ντοκιµαντέρ καλλιεργεί το έδαφος (κι αυ-τό, για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση, στην Ελλάδα), για την ανά-

πτυξη θεωρητικών προσεγγίσεων και διαλόγου γύρω από το ντο-κιµαντέρ, για το παρόν και το παρελθόν του, καθώς και για τις προ-κλήσεις της ψηφιακής εποχής που βρίσκονται µπροστά µας, µέσααπό ηµερίδες, κείµενα, και το διαδίκτυο (www.docnet.gr). Προχώ-ρησε επίσης στην δηµιουργία του site www.docnet.gr, µε δυο βα-σικούς προσανατολισµούς: Αφ’ ενός τη δηµιουργία µιας βάσης δε-δοµένων, χρήσιµης τόσο στους επαγγελµατίες, όσο και στους φί-λους και τους ερευνητές του ντοκιµαντέρ. Αφ’ εταίρου τη δηµιουρ-γία ενός εργαλείου για τη διακίνηση του ανεξάρτητου ελληνικούντοκιµαντέρ στην Ελλάδα και το εξωτερικό.Τέλος, σε διεθνές επίπεδο αναπτύσσει συνεργασίες µε συναδέλ-φους του εξωτερικού, καθώς τα προβλήµατα στο χώρο του ανε-ξάρτητου δηµιουργικού ντοκυµαντέρ είναι κοινά.Στις γραµµές του ∆ικτύου έχει ήδη συσπειρωθεί η πλειοψηφία τωνανεξάρτητων δηµιουργών ντοκιµαντέρ στην Ελλάδα και µε την έν-θερµη υποστήριξη των βετεράνων του χώρου-µας φιλοδοξεί ναανυψώσει το δηµιουργικό ντοκιµαντέρ στη θέση που του αξίζει µέ-σα στη σύγχρονη κοινωνία.• Όσον αφορά τα τελευταία γεγονότα στο Φεστιβάλ Ντοκιµα-

ντέρ Θεσσαλονίκης, το ∆ίκτυο µε επιστολή του άρει την εµπι-στοσύνη του προς το πρόσωπο του ∆ηµήτρη Εϊπίδη και µελ-λοντικά θα ανακοινώσει µια σειρά πρωτοβουλιών µε σκοπόόπως επισηµαίνει “τη προβολή και ανάδειξη του ελληνικούντοκιµαντέρ ως µέρους της διεθνούς κινηµατογραφίας”.

Τ

«Πραγµατικά πήρε πολύ χρόνο για να τελειώσω το ντοκιµαντέρ» παραδέχεται ο σκηνοθέτης. Υπήρ-χαν, εξ άλλου, περίπου 150 ώρες οπτικοακουστικό υλικό και συνεντεύξεις που είχε πάρει –µεταξύ άλ-λων, και από τους Ντένη Βαχλιώτη, Νίκο Κούνδουρο, Αργύρη Κουνάδη, ∆έσπω ∆ιαµαντίδου, ΆνναΣυνοδινού, Γιάννη Παπαδόπουλο, αλλά και τους Τζορτζ Τσακίρη, Τζάκι Λάντρο και Ζυλ Ντασσέν–, κα-θώς και ένα τεράστιο υλικό από το προσωπικό του αρχείο και το αρχείο Μάνου Χατζιδάκι.«Το µεγαλύτερο µέρος της ταινίας αναφέρεται στο διάστηµα από τη γέννησή του µέχρι το 1972 που επιστρέ-φει από την Αµερική. Η διαδροµή του Μάνου από τη Μεταπολίτευση και µετά είναι, ουσιαστικά, ο επίλογοςτης ταινίας. Έκανα αυτή την επιλογή, γιατί θεωρώ ότι αυτή η περίοδος της ζωής του Μάνου είναι άγνωστηστους περισσότερους, κυρίως στους νέους, αλλά και γιατί, το 1972, ο Μάνος έκλεισε έναν µεγάλο κύκλοδηµιουργίας. Αυτό δεν σηµαίνει ότι δεν δηµιούργησε στη συνέχεια. Συνέχισε τη µουσική του πορεία µε πολ-λά και καινούργια ερεθίσµατα. Η διαφορά είναι ότι σ’ αυτό το πρώτο διάστηµα ήταν πιο συγκεντρωµένος καιαφοσιωµένος στο έργο του. Αργότερα, από το Τρίτο Πρόγραµµα και µετά, άνοιξε περισσότερο πολιτικά καικοινωνικά τη ζωή του» εξηγεί ο ∆ηµήτρης Βερνίκος.Το ντοκιµαντέρ διερευνά την καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία του Χατζιδάκι, αλλά στέκεται και στον τρόποµε τον οποίο ο χαρισµατικός δηµιουργός διαχειρίστηκε τις επιπτώσεις της… επιτυχίας. Όπως εξηγεί οφίλος και συνεργάτης του, «η επιτυχία που του χάρισε το τραγούδι για το Ποτέ την Κυριακή, στάθηκε πά-ντα σοβαρό εµπόδιο στη ζωή του, τη δουλειά του και τις ιδέες του. Αφιέρωσε πολύ χρόνο και ενέργειαγια να πολεµήσει αυτή την αρνητική επιρροή της επιτυχίας. Το πέρασµα του χρόνου δεν κατάφερε να σβή-σει την πικρή γεύση. Είναι χαρακτηριστικό ότι, ένα χρόνο πριν πεθάνει, σε µια συνάντησή του µε την αγα-πηµένη του Μελίνα, αρνείται µε πείσµα να συζητήσει µαζί της για το Ποτέ την Κυριακή. Ο Μάνος ένιωσεότι η επιτυχία είχε στιγµατίσει τη ζωή του. Προσπάθησα όσο ήταν δυνατόν µέσα στην ταινία να φανερω-θούν οι λόγοι αυτής της άρνησης· αυτής της ιδιαίτερης «στάσης ζωής».Στο 90λεπτο ντοκιµαντέρ, ο Μάνος Χατζιδάκις εµφανίζεται µόνο σαν φευγαλέα φιγούρα. «∆εν του άρε-σε η κάµερα έτσι κι αλλιώς. Προσπάθησα, λοιπόν, να υπάρχει ένα συνεχές µείγµα της παρουσίας του – εί-τε µε ανέκδοτες σκηνές από το στούντιο, είτε µε ηχητικές προσωπικές του αφηγήσεις. Γι’ αυτό και το ήδηδύσκολο µοντάζ της ταινίας, λόγω του τεράστιου όγκου τού υλικού, έγινε ακόµα πιο περίπλοκο. Χρειάστη-καν χιλιάδες ώρες µοντάζ για να βρεθεί το νήµα της αφήγησης που... ίσως ήθελε ο Μάνος.»Κατά τη διαδικασία της δηµιουργίας τής ταινίας, είχατε στο νου σας τι θα ήθελε και ο ίδιος;Ο Μάνος, όπως τον είχα ζήσει, ένιωθε πάρα πολύ έντονα την «παρεξήγηση». Ένιωθε ότι καθένας τονκαταλάβαινε διαφορετικά. Καθένας έφτιαχνε τον δικό του Μάνο, έτσι όπως τον ήθελε. Αυτή την πα-ρεξήγηση προσπαθώ να τη «χαµηλώσω», να κρατηθώ πιο κοντά σ’ αυτό που εκείνος πίστευε. Ήτανφιλοσοφηµένος άνθρωπος, συχνά µοναχικός, δεν µιλούσε εύκολα, δεν ανοιγόταν στους ανθρώπους.∆ηµιούργησε µια εξαιρετική σχέση µε τον Γκάτσο. Νοµίζω ότι, αν λείπει κάτι απ’ την ταινία, είναι η σχέ-ση του µε τον Γκάτσο. Παρ’ όλο που την έζησα από πολύ κοντά, ένιωθα ότι δεν έχω στοιχεία για ναδώσω το δυνατό δέσιµο αυτών των δύο ανθρώπων όπως το αντιλαµβανόµουν.Επιλέξατε να κρατήσετε το ρόλο του αφηγητή…Προσπάθησα ώστε η αφήγηση να έχει το προσωπικό στοιχείο µέσα της· δηλαδή, να µην είναι ψυχρήκαι απρόσωπη. Ένα ντοκιµαντέρ που, κατά τη γνώµη µου, έχει ιδιαίτερη αφήγηση, είναι η Αγέλαστοςπέτρα. Η πολύχρονη φιλία µου και συνεργασία µου µε τον Μάνο, είναι αλήθεια ότι µε δυσκόλεψεστον τρόπο µε τον οποίο έπρεπε να µιλήσω για κείνον. Υπάρχουν στιγµές όπου η αφήγηση γίνεται πιοπροσωπική, ή άλλες στις οποίες ο Μάνος µού απευθύνεται. Αυτό, ήδη αλλάζει τη ροή της και τη βγά-ζει απ’ τους καθιερωµένους κανόνες της.Η φιλία σας επηρέασε τη διαδικασία δηµιουργίας του ντοκιµαντέρ;Όλα αυτά τα χρόνια που ήµουν δίπλα του και δουλέψαµε µαζί, έβγαλα ένα συµπέρασµα: ήταν έναςάνθρωπος µε αφάνταστη συνέπεια – συνέπεια επί της ουσίας, όχι στους τύπους. Ό,τι πίστευε, το κρα-τούσε µέχρι τέλος. Ό,τι ιδέα είχε, την υλοποιούσε, έστω και µετά από χρόνια. Είχε την τάση να φτιά-χνει µύθους πάνω στους ανθρώπους και τις καταστάσεις µέσα από το πρίσµα των δικών του οραµά-των. Απορροφούσε τον εξωτερικό κόσµο και τον έκανε δικό του. Παίρνοντας υπόψη την εικόνα πουείχε ο ίδιος για τον εαυτό του, αλλά και την εικόνα που προκύπτει µέσα απ’ τη δουλειά του, προσπά-θησα να πω πώς ήταν ο ίδιος ως άνθρωπος και όχι πώς τον έβλεπαν οι άλλοι.Ποια είναι τα συναισθήµατά σας τώρα που ολοκληρώσατε το ντοκιµαντέρ;Αισθάνοµαι ότι έχω δώσει ένα κοµµάτι της ζωής του µε τον πιο ακέραιο τρόπο που θα µπορούσα νατο κάνω· ότι έχω πλησιάσει την πραγµατικότητα που βρίσκεται πιο κοντά του. Σ’ αυτή µου την προ-σπάθεια, έπρεπε ν’ αποχωριστώ ένα µέρος του εαυτού µου ο οποίος, από εκείνη την πρώτη στιγµήπου στάθηκα δίπλα του στο στούντιο, άρχισε να µεγαλώνει και ν’ αναπτύσσεται, ακολουθώντας τηναύρα του. Χαίροµαι που θα το µοιραστώ µε τον κόσµο.

Σκηνοθεσία-Σενάριο: ∆ηµήτρης ΒερνίκοςΗ ταινία έχει ενισχυθεί από το ΕΚΚ και

την ΕΡΤ στο πρόγραµµα ΤΕΚΜΗΡΙΟΜαθητής Γυµνασίου ακόµα, ο ∆ηµήτρης Βερνίκος βρέθηκε τυχαία σ’ ένα στούντιο ηχογράφησης– µια εµπειρία συγκλονιστική, που σηµάδεψε τη ζωή του, αφού εκεί ο Μάνος Χατζιδάκις ηχογρα-φούσε τη µουσική για την ταινία The Steps. Τα επόµενα χρόνια, η φιλία τους πέρασε από το στά-διο της µαθητείας στο επίπεδο της συνεργασίας και, ήδη από το 1982, ο σκηνοθέτης συζητούσεµε τον Μάνο για µια ταινία πάνω στη ζωή και το έργο του συνθέτη σε διεθνές επίπεδο. Η ταινίαεκείνη δεν έγινε ποτέ, και για χρόνια ο ∆ηµήτρης Βερνίκος περιπλανήθηκε από το ένα είδος στοάλλο, περνώντας από τη µυθοπλασία και το δραµατοποιηµένο ντοκιµαντέρ, µέχρι να καταλήξειστο Ο καθρέφτης και το µαχαίρι που, ως αφετηρία και φινάλε του, έχει τη βράβευση του Μά-νου Χατζιδάκι µε το Όσκαρ για το τραγούδι της ταινίας Ποτέ την Κυριακή· τα µυθικά «Παιδιά τουΠειραιά», που επιλέχθηκαν ως ένα από τα καλύτερα τραγούδια του 20ού αιώνα.

Πορτρέτο ενός φίλου

//συνέντευξη

Από το αρχαίο δράµα, την Αγκάθα Κρίστι και τα δικαστικά θρίλερ του Χόλιγουντ µέχρι την...εγχώρια «Θέµιδα που έχει κέφια» και το «Ορκιστείτε, παρακαλώ», η ∆ικαιοσύνη ανέκαθεντροφοδοτούσε την Έβδοµη Τέχνη µε δύσκολες υποθέσεις και άφθονο σασπένς. Ο ΜάρκοςΓκαστίν (Μασσαλία, µακρινή κόρη), στο τελευταίο του ντοκιµαντέρ µε τίτλο Θέµις, ασχολεί-ται µε τη ∆ικαιοσύνη, όχι µόνον ως θεσµό µε τον οποίο λύνουµε τις διαφορές µας, αλλά καιως µια προσωπογραφία της ελληνικής κοινωνίας. Χωνευτήρι των εντάσεων µεταξύ των ατό-µων και προνοµιακό σηµείο όπου αυτές καταλήγουν και λύνονται, τα δικαστήρια αποτελούνκαθρέφτη της κοινωνίας – και µάλιστα, καθώς αντανακλούν το είδωλο διαφορών και διαφω-νιών, παραµορφωτικό. Την καθηµερινότητά τους προσπαθεί να καταγράψει ο φακός του Γκα-στίν, κινηµατογραφώντας το ακροατήριο ενός µικρού αριθµού εκδικάσεων διαφόρων υποθέ-σεων στα δικαστήρια της Ευελπίδων, την «πόλη της ∆ικαιοσύνης, µια πόλη µέσα στην πό-λη», όπως τα αποκαλεί ο σκηνοθέτης. «1,2 εκατοµµύρια αποφάσεις εκδίδονται στην Ελλάδακάθε χρόνο, σχεδόν τριπλάσιες σε σχέση µε τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης»: τα στατιστι-κά που µας δίνει ο σκηνοθέτης, επιβεβαιώνουν το στερεότυπο του δικοµανούς Έλληνα. Ανκαι ο αριθµός µηνύσεων είναι παντού ο ίδιος, είµαστε οι µόνοι που προτίθενται να φτάσουνστην αίθουσα του δικαστηρίου για καθεµία απ’ αυτές· συνηθέστερα, για µικρές οικογενειακέςή οικονοµικές διαφορές. «Είναι άραγε η διχόνοια πιο εξαπλωµένη, ο Νόµος λιγότερο σεβαστόςή η πρόσβαση στη ∆ικαιοσύνη πιο απρόσκοπτη; Όπως και να ’χει, η δίκη περιέχει όλα τα στοι-χεία ενός δραµατικού έργου: µια σύγκρουση και τη λύση της, τον πρωταγωνιστή και τον ανταγω-νιστή του, συµπληρωµατικούς ρόλους και ρόλους-κλειδιά, ακόµα και κοινό. Οι τρεις πράξεις τουκλασικού δράµατος αντικαθίστανται από την παρουσίαση της περίπτωσης, την αντιπαράθεση κα-τηγόρου και υπεράσπισης, τις αγορεύσεις και την ετυµηγορία».Το στοίχηµα, τονίζει ο σκηνοθέτης, ήταν να αποφευχθεί το «κινηµατογραφοποιηµένο θέατρο»και να υπενθυµίζεται διαρκώς στον θεατή ότι παρακολουθεί µια ταινία για τις δίκες, όχι τις δί-κες καθαυτές: «Περιοριζόµαστε στην κινηµατογράφηση του ακροατηρίου και, περιστασιακά, τηςαπόφασης. Εκεί παίζεται το πραγµατικό “δικαστικό δράµα”, εκεί όπου βρίσκονται αντιµέτωποιόλοι οι µέτοχοί του: ο δικαστής, ο κατηγορούµενος, ο ενάγων, η υπεράσπιση, οι µάρτυρες»,ενώ, µε τη χρήση παράλληλου µοντάζ, δίνεται η αίσθηση ότι όλα εκτυλίσσονται σε µία µέραλειτουργίας της δικαστικής αρχής.Μετά τη δίκη της 17 Νοέµβρη, ο νόµος σχετικά µε τη µαγνητοσκόπηση δικών έγινε εξαιρετι-κά αυστηρός, αλλά ο Μάρκος Γκαστίν κατάφερε να πείσει την Ένωση ∆ικαστών και Εισαγγε-λέων που, τελικά, του έδωσε τη σχετική άδεια. Έτσι, γλιστρά στις αίθουσες µε τρεις κάµερες,υποσχόµενος ένα πλήρες δραµατικό έργο και µια καταγραφή που θα κερδίσει τους θεατές.

∆ίκη σε τρεις πράξεις

Σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή: Μάρκος Γκαστίν.∆ιεύθυνση φωτογραφίας: ∆ηµήτρης Κορδελάς. Μο-ντάζ: Χρόνης Θεοχάρης. Ήχος: Άρης Αθανασόπουλος.Η ταινία έχει ενισχυθεί από το ΕΚΚ και την ΕΡΤστο πρόγραµµα ΤΕΚΜΗΡΙΟ

πολυκατοικία στην οδό Αριστείδου, κολληµένη στο κτίριο που στέγαζε κάποτε γιαχρόνια το Υπουργείο Πολιτισµού, είναι µεγάλη και παλιά. Μικρά µαγαζιά στο δρό-µο φτιάχνουν ταµπέλες και σφραγίδες, ο θυρωρός έχει πάντα εξαιρετική διάθεση,κι ο καφετζής του ισογείου µοιράζει παραγγελίες στα αναρίθµητα γραφεία τωνορόφων. Όλα εδώ θυµίζουν έντονα την Αθήνα της δεκαετίας του 1980. Κι όµως,

σ’ αυτό το παλιό κτίριο µε τη ρετρό ατµόσφαιρα έχει βρει φιλόξενη στέγη ένα έργο υψηλής τε-χνολογίας: το Πρόγραµµα Ψηφιοποίησης του Ελληνικού Κέντρου Κινηµατογράφου. Στηνπραγµατικότητα, ο τίτλος του είναι πιο βαρύγδουπος. «Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Κινηµατο-γράφου» θα διαβάσετε στη µικρή λευκή ταµπέλα µε τα πολλά λογότυπα, πάνω στην πόρτατου δευτέρου ορόφου. Όµως, µετά από ένα χρόνο εντατική δουλειά, και λίγους µήνες πριναπό την ολοκλήρωση του έργου, οι περισσότεροι έχουν περιορίσει την επίσηµη ονοµασία σεµία και µόνη λέξη: «Ψηφιοποίηση». Πρόκειται για ένα πρόγραµµα που δεν έχει ανάγκη απότυπικότητες, αλλά από δουλειά, γιατί το µόνο που δεν του περισσεύει, είναι ο… χρόνος.

Το έργο ήταν εξαρχής φιλόδοξο. Ψηφιοποίηση ενός τόσο µεγάλου αριθµού ταινιών του ελλη-νικού κινηµατογράφου επιχειρείται για πρώτη φορά στη χώρα µας. Το ΕΚΚ χρηµατοδοτήθηκεαπό την «Κοινωνία της Πληροφορίας» για να διασωθούν ψηφιακά ελληνικές ταινίες και να δη-µιουργηθεί ένας διαδικτυακός κόµβος που θα περιλαµβάνει εκτενή αποσπάσµατα από αυτά τακινηµατογραφικά έργα, καθώς και όλα τα στοιχεία που ορίζουν την «ταυτότητά» τους. Ότανολοκληρωθεί το πρόγραµµα, θα έχει σχηµατιστεί µια σύγχρονη ταινιοθήκη µε τα αντίγραφαπολλών ταινιών µεγάλου και µικρού µήκους, αποθηκευµένα σε ταινίες ψηφιακών δεδοµένωνσε πολύ υψηλή ανάλυση –αλλά και σε µορφή digital beta–, και ένα site στο Internet, στο οποίοθα µπορεί κάποιος να αναζητά και να εντοπίζει π.χ. την Πλατεία Συντάγµατος κινηµατογραφηµέ-νη, από το φακό διαφορετικών σκηνοθετών, σε διαφορετικές εποχές. Χρήσιµο; Προφανώς!

Εδώ και πολλά χρόνια, το Κέντρο Κινηµατογράφου δεχόταν ερωτήµατα από φορείς του εξω-τερικού, αλλά και από έλληνες και ξένους φοιτητές και ειδικούς µελετητές, σχετικά µε τηνιστορία του ελληνικού κινηµατογράφου. Η διαθέσιµη βιβλιογραφία είναι υπαρκτή και αξιόπι-στη, αλλά δε συγκρίνεται µε αντίστοιχες του εξωτερικού. Σε µια εποχή όπου η αναζήτηση τηςπληροφορίας γίνεται σχεδόν αποκλει-στικά µέσω του Internet, ήταν καιρόςνα δηµιουργηθεί µια δεξαµενή πουνα παρέχει γρήγορη και σύνθετη ενη-µέρωση.

Οι τεκµηριωτές που εργάζονται στοπρόγραµµα της ψηφιοποίησης, αν καιανατρέχουν συνεχώς σε βιβλία, µελε-τούν κυρίως το πρωτογενές υλικό πουείναι η ίδια η ταινία. Καθένας τους, µέ-χρι να ολοκληρωθεί το έργο, θα έχειπαρακολουθήσει και θα έχει υποµνη-µατίσει αναλυτικά τουλάχιστον 90 ελ-ληνικές ταινίες µυθοπλασίας και ντοκι-µαντέρ, µεγάλου και µικρού µήκους.Στα γραπτά τους καταγράφονται οι πα-ρατηρήσεις τους για το ιστορικό, το οι-κιστικό και το φυσικό περιβάλλον, ταµεταφορικά µέσα, την κοινωνική ζωή,τα ήθη, αλλά και τη µόδα, της εποχής.

Οι ταινίες που ψηφιοποιούνται και συνεχώς πληθαίνουνστα ράφια της ταινιοθήκης η οποία σχηµατίζεται, είναι οιµεγάλοι «πρωταγωνιστές» του έργου. Τα αρνητικά τους–από τα οποία γίνεται η ψηφιακή αντιγραφή– µεταφέρο-νται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος (ή από άλλα εργα-στήρια στα οποία φυλάσσονται), ελέγχονται, συντηρούνταικαι ψηφιοποιούνται από τον ανάδοχο του έργου. Τα ψη-φιακά αντίγραφα, σε όλες τις προβλεπόµενες αναλύσεις,παραδίδονται στα γραφεία της οδού Αριστείδου, ελέγχο-νται στη µικρή ψηφιακή σουίτα προβολής που δηµιουργή-θηκε επί τούτου, και, στη συνέχεια, υδατογραφούνται µετο σήµα του ΕΚΚ, για να προστατεύεται το περιεχόµενότους. Ταυτόχρονα, όλα τα κείµενα του κόµβου µεταφρά-ζονται στα αγγλικά και τα γαλλικά. Έχει ήδη προηγηθεί ηαποστολή ενός πολύ µεγάλου αριθµού επιστολών, ώστενα εξασφαλιστεί η απαραίτητη άδεια από τους σκηνοθέτες,τους παραγωγούς και τους κατόχους των πνευµατικών δι-καιωµάτων των ταινιών που περιλαµβάνονται στο πρό-γραµµα. Άρα, η «Ψηφιοποίηση» –µε προσοχή, µεθοδι-κότητα και πολλή δουλειά– καλά προχωρεί!

Όταν ολοκληρωθεί, στα µέσα του καλοκαιριού τού 2008,το ΕΚΚ θα µπορεί να υπερηφανευτεί ότι τα κατάφερε σ’ένα δύσκολο έργο. Και θα µπορεί, µε εύλογα και δικαιο-λογηµένα επιχειρήµατα, να διεκδικήσει επιπλέον χρηµα-τοδότηση από το 4ο Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, για ναπροχωρήσει στην ψηφιοποίηση του συνόλου των ταινιώντου κινηµατογραφικού του αρχείου και όχι µόνο...

Το έργο «Ψηφιακό Αρχείο Ελληνικού Κινηµατογράφου» εντάσσεται στο Επι-χειρησιακό Πρόγραµµα «Κοινωνία της Πληροφορίας» 2000-2006, ΆξοναςΠροτεραιότητας 1 – Παιδεία και Πολιτισµός, Μετρό 1.3 Τεκµηρίωση, Αξιο-ποίηση και Ανάδειξη του Ελληνικού Πολιτισµού, Χρηµατοδότηση ΕΤΠΑ 80%- Π∆Ε 20%

Μια σύγχρονη ιστορία σε ένα ρετρό κτίριο

Η

//ψηφιοποίηση

φωτό: ∆ηµήτρης Τσατσούλης

από την Άννα Κασιµάτη

Όταν οι συνοµήλικοί του φεύγουν για την Αµερική ή τηνΑγγλία µε την ελπίδα να πραγµατοποιήσουν τα όνειρά τους, ο∆ηµήτρης Παπαγεωργίου ακολουθεί αντίστροφη πορεία.Έλληνας δεύτερης γενιάς, γεννήθηκε και µεγάλωσε στο Σικάγο,όπου σπούδασε σκηνοθεσία στο Film School Center τουColumbia College, ενώ, πριν αποφασίσει να εγκατασταθεί στηνΑθήνα, έζησε στο Λος Άντζελες και τη Νέα Υόρκη.Βρίσκεται εδώ µόλις τέσσερις µήνες κι είναι ενθουσιασµένος. «Εί-χα να έρθω στην Ελλάδα από πάρα πολύ µικρός. Ό,τι βλέπω τώ-ρα, µε εκπλήσσει· έχω εντυπωσιαστεί σχεδόν από τα πάντα. ∆ενξέρω πώς να το πω. Με γοητεύουν οι συµπτώσεις, όλα αυτά τα µι-κρά πράγµατα στην καθηµερινότητά µου τα οποία στους λίγους φί-λους που έχω κάνει εδώ ή στα ξαδέλφια µου φαίνονται χαζά, όµωςστην Αµερική δεν πρόκειται να σου συµβούν. ∆εν ξέρω πόσο θακρατήσει η µαγεία, αλλά νιώθω ότι ανήκω εδώ. Όσο για τις δυσκο-λίες που µου λένε ότι υπάρχουν, ότι δεν γίνεται τίποτα και έτσι εί-ναι η Ελλάδα, δεν ξέρω. ∆ύσκολα είναι παντού· όχι µόνο εδώ.»Σε λίγο καιρό, θα επιστρέψει στη Νέα Υόρκη για τα γυρίσµατατης πρώτης του µεγάλου µήκους (έχει κάνει ήδη τέσσερις µι-κρού µήκους) την οποία θα κάνει µαζί µε τους φίλους του ΤζονΜπίζλι και Ιζαµπέλ Αλµπουκέρκι, ηθοποιοί και µέλη του συ-γκροτήµατος Hecuba, και τον διευθυντή φωτογραφίας ΚαλίµΆρµστρονγκ. Πρόκειται για µια ερωτική ιστορία για δύο νέουςπου ερωτεύονται και συγκατοικούν, ενώ κάποια στιγµή η κοπέ-λα συνειδητοποιεί ότι είναι έγκυος. «Τι θέλω να πω µέσα απ’ τηνταινία; Ότι ωραία είναι να περνάµε καλά χωρίς να σκεφτόµαστε τιςσυνέπειες. Τι γίνεται, όµως, όταν οι καταστάσεις σοβαρεύουν,όταν µια σχέση που ξεκίνησε κάπως επιπόλαια, καταλήγει να εί-ναι η ζωή σου; Κάνω την ταινία στην Αµερική γιατί εκεί είναι η

ζωή µου, η ζωή των φίλων µου, εκεί ξέρω πώς είναι τα πράγµα-τα – δεν ξέρω πώς συµπεριφέρονται οι νέοι στην Ελλάδα.» Τονί-ζει ότι είναι σηµαντικό η ταινία να δηµιουργηθεί µέσα σε µια πα-ρέα φίλων. «∆ε θέλω κάποιος να σκέφτεται πως θα κερδίσει απόόλο αυτό· θέλω να κάνουµε κάτι µαζί γιατί το αγαπάµε.»Από δώδεκα χρονών ήξερε ότι ήθελε ν’ ασχοληθεί µε τον κινη-µατογράφο, και δεν µπορεί να διανοηθεί ότι θα ζήσει µια ζωήδίχως να κάνει αυτό που αγαπά. «∆εν είναι κακό να ’χεις µεγά-λα όνειρα· απλώς, τα πράγµατα είναι διαφορετικά όταν είσαι στησχολή. Tις προάλλες, στο αφιέρωµα για τον Κασαβέτις, ένας οµι-λητής είπε κάτι που ανταποκρίνεται στην πραγµατικότητα: ότανµιλάει µε νέους σκηνοθέτες, του λένε ότι χρειάζονται πολλά λε-φτά για να κάνουν την ταινία τους. Κι αυτός τους ρωτά γιατί δενµπορούν να το κάνουν σαν τον Μπέργκµαν, µε πέντε άτοµα στοσυνεργείο, καλό σενάριο και µικρή παραγωγή. Σε µια ταινία, τοσηµαντικό είναι η ιστορία που θέλεις να αφηγηθείς. Μπορεί γιαεµάς, που ασχολούµαστε µε τον κινηµατογράφο, όλα τα µικράπράγµατα –η κάµερα, οι φωτισµοί, το µοντάζ– να είναι σπουδαία,γιατί αυτή είναι η αγάπη µας, αλλά, όταν ο θεατής βλέπει την ται-νία, το µόνο που τον ενδιαφέρει, είναι η ιστορία.»Με το τέλος των γυρισµάτων, θα κάνει το µοντάζ σ’ ένα ντοκιµα-ντέρ της Καναδέζας Νικόλ Σόροκαν, µε θέµα τους µουσουλµά-νους της Νότιας Ταϊλάνδης. Ο ∆ηµήτρης Παπαγεωργίου πιστεύειπως δεν πρέπει κανείς να φοβάται να τολµήσει. «Πρέπει να ’χειςτο κουράγιο να κάνεις τα πράγµατα που σκέφτεσαι. Το πολύ πολύ,να µην είναι καλό το αποτέλεσµα. Και τι έγινε; Σίγουρα θα ’χεις µά-θει κάτι απ’ αυτή την εµπειρία. Θα κάνεις το επόµενο, που θα ’ναικαλύτερο. Θυµάµαι µια φάση του Ουίλι Νέλσον: “Έχω γράψει κα-κά τραγούδια, αλλά δεν τα παίζω για κανέναν”.»

∆ηµήτρης ΠΠαπαγεωργίου Από την Αµερική µε αγάπη

φωτό

: ∆ηµή

τρης

Τσατ

σούλ

ης

Τη δεκαετία του 1950, το όνοµά του συνδέθηκε µε τον επιστηµονικό κινηµατογράφο και το εθνογραφικό ντο-κιµαντέρ· τη δεκαετία του 1960, µε τη διάδοση του ντοκιµαντέρ, τις κινηµατογραφικές λέσχες, την ανανέωσητων Ελληνικών Επικαίρων· και τη δεκαετία του 1980, µε την Ελεύθερη Ραδιοφωνία...

«Είµαι ειδικός στα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Ασχολήθηκα µε τον κινηµατογράφο, τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση». Αυτότο επιγραµµατικό επαγγελµατικό προφίλ που έδωσε ο Ρούσσος Κούνδουρος το 1989, ένα χρόνο πριν από το θάνατό του, δεναντικατοπτρίζει το όραµα που υπήρχε πίσω από κάθε του ενέργεια, τη διορατικότητά του, το πείσµα του, το οργανωτικό του πνεύ-µα, το δώρο που είχε να προβλέπει το µελλοντικό τοπίο, αλλά και την ανάγκη που είχε να το πλησιάζει. Ο Ρούσσος Κούνδουρος,για όλους αυτούς που βρέθηκαν στο πλευρό του, αλλά και για µας που εισπράττουµε τις απόρροιες των πράξεών του, ήταν µιαπροσωπικότητα που ήξερε να µάχεται µε πυξίδα την ιδεολογία του.

Ψηλός, ευθυτενής, ιδιαίτερα φειδωλός σε ό,τι τον αφορούσε, ευγενής και ιπποτικός µε τις γυναίκες, πρακτικός, µαχητικός, οργανωτικός, ήρε-µη δύναµη… Έτσι περιγράφεται ο Ρούσσος Κούνδουρος από τους ανθρώπους που τον έζησαν σε διάφορους σταθµούς της ζωής του. «Είχεσκληρό πυρήνα, δεν παρεξέκκλινε της βασικής του γραµµής. Ήταν ηγέτης ο Ρούσσος, ακόµα και µε τη σκληρότητα και τη δυναµική που απαι-τείται να έχει όποιος ηγείται µιας οµάδας» µας µεταφέρει ο κριτικός κινηµατογράφου Γιάννης Μπακογιαννόπουλος. Ο αδελφός του, σκηνο-θέτης Νίκος Κούνδουρος, µιλάει για έναν «∆ον Κιχώτη» που είχε ζηλευτό δυναµισµό, οργανωτικό πνεύµα και βαθιά αίσθηση της οµαδικήςδουλειάς. «Ο Ρούσσος διάβηκε τη ζωή του κινούµενος µεταξύ ιδεολογίας και οράµατος.» Η ιδεολογία του, για ελευθερία και για ισοτιµία,διαφαίνεται σε µια πορεία ζωής που άρχισε το 1923 από τον Άγιο Νικόλαο της Κρήτης και συνεχίστηκε στην Αθήνα, µε τις σπουδές στην ια-τρική, αλλά και σε µια παράλληλη ζωή γεµάτη αγώνες στον πολιτικό στίβο. Γιος του Ιωσήφ Κούνδουρου, βουλευτή του Βενιζέλου, ο Ρούσ-σος, έχοντας βαθιά ριζωµένη µέσα του την πολιτική σκέψη, βρέθηκε ενταγµένος, το 1944, στην περίοδο των ∆εκεµβριανών, στην περίφηµη«Οµάδα του Λόρδου Μπάιρον»· την οµάδα των φοιτητών που, µε ορµητήριο τη θρυλική µπλε πολυκατοικία των Εξαρχείων, έγραφαν τη δι-κή τους ιστορία. Οργανωµένος στην Αριστερά κατά τη διάρκεια του Εµφυλίου, αλλά και, στη συνέχεια, συµπορευτής µε τον Μπελογιάννη,έζησε στο πετσί του την εξορία στη Μακρόνησο, στην Ανάφη, στον Άι-Στράτη.

//βιογραφίες

από την Έλενα Νεοφωτίστου

Ρούσσος Κούνδουρος (1923-1990)∆ιάβηκε τη ζωή του κινούµενος µεταξύιδεολογίας και οράµατος

φωτό: αρχείο Νίκου Κούνδουρου, Ταινιοθήκη Ελλάδος

Επιστηµονική και εθνογραφική καταγραφήΜέχρι το 1942, στο αρχείο του Νοσοκοµείου «Ευαγγελισµός», ηµοναδική καταγεγραµµένη επιστηµονική ταινία ήταν µία του 1912,από τον φωτογραφικό οίκο Σ. Λεόν, που αφορούσε την καισαρικήτοµή. Τριάντα χρόνια µετά, ήρθαν να προστεθούν η Αγγειογραφίαδι’ απλού µηχανήµατος, η Χειρουργική επέµβασις επί στενώσε-ως µιτροειδούς – βαλβιδοτοµή και η Καθετηριασµός καρδιάςκαι αιµοδυναµική µελέτη, µε την υπογραφή του Ρούσσου Κούν-δουρου. Οι αποτυπώσεις αυτών των επεµβάσεων, που στοίχισανπολλές λιποθυµίες στους διευθυντές φωτογραφίας Νίκο Γαρδέληκαι Στέλιο Μωραΐτη, ήταν η γέννηση της ενασχόλησης του Κούν-δουρου µε την επιστηµονική ταινία· µιας ενασχόλησης, που τονοδήγησε στο ντοκιµαντέρ. «Τον ενδιέφερε η απλή καταγραφή· πε-ριφρονούσε την καλλιτεχνία. Εγώ, µόλις και µετά βίας γλίτωσα τηνπεριφρόνησή του» οµολογεί ο Νίκος Κούνδουρος, ενώ ο ΓιάννηςΜπακογιαννόπουλος µιλάει για έναν άνθρωπο που τον ενδιέφερεαποκλειστικά και µόνο η επιστηµονική αποτύπωση: «∆εν έκανε κι-νηµατογραφική καταγραφή· ήταν απλώς επιστηµονική». Με τα εφό-δια ενός ανθρώπου που είχε σπουδάσει ιατρική, αν και ποτέ δενολοκλήρωσε τις σπουδές του, παρότι πολλοί πίστευαν ότι είχε ανα-στείλει την καριέρα ενός καλού χειρουργού, προσπάθησε να δώσειτόσο στην ιατρική κοινότητα όσο και στον κόσµο ταινίες πουεκλαΐκευαν τα επιστηµονικά θέµατα. Το 1956, έχοντας ήδη κάνει µιασειρά επιστηµονικές ταινίες, αποσπά το ∆ιεθνές Βραβείο Επιστηµο-νικής Ταινίας στο Φεστιβάλ των Κανών, για την ταινία του Χειρουρ-γική εχινοκόκκου πνεύµονος. Την ίδια χρονιά, στρέφει το ενδιαφέ-

ρον του και προς το εθνογραφικό ντοκιµαντέρ. Η Ολυµπία, το Προ-σκύνηµα στην Ελλάδα, αλλά και το Λαµπίρι, το µαγικό χωριό εί-ναι µερικές απ’ τις ταινίες που καταγράφουν την αρχή του ενδιαφέ-ροντος του Κούνδουρου για τη γενικότερη αποτύπωση, για το ντο-κιµαντέρ. Το χαρακτηριστικό «οργανωτικός», που του το προσδί-δουν όσοι τον γνώρισαν, διαφαίνεται τόσο από την ίδρυση, το1959, του «Ινστιτούτου Μορφωτικού και Επιστηµονικού Κινηµατο-γράφου» υπό την προεδρία του Πρίγκιπα Πέτρου, όσο και από τησύσταση «Ελληνικής Επιτροπής Εθνογραφικού Κινηµατογράφου»,που είχε δίαυλο επικοινωνίας µε την αντίστοιχη διεθνή. Η διάδοσηκαι η ανάπτυξη του µορφωτικού και επιστηµονικού κινηµατογρά-φου στην Ελλάδα ήταν ο σκοπός του Ι.Μ.Ε.Κ., που γεννήθηκε απότην «Οµάδα των Πέντε»: τον Ηρακλή Παπαδάκη, τον Φώτη Μεσθε-ναίο, τον Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, τον Ροβήρο Μανθούλη καιτον Ρούσσο Κούνδουρο. Φίλος µε τον Ζαν Πενλεβέ, έναν από τουςσηµαντικότερους εκπροσώπους του επιστηµονικού κινηµατογρά-φου, αντλεί γνώσεις στο πλευρό του και συνεχίζει στο Παρίσι την εκ-παίδευσή του σε νέες κινηµατογραφικές και τηλεοπτικές µεθόδους,µε υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης.

«Οργανωτικό και πρακτικό πνεύµα»«Να οργανωθούν φεστιβάλ ντοκιµαντέρ, να οργανωθούν φεστιβάλειδικευµένων ταινιών… και τότε, ύστερα από 4, 5, 6 χρόνια, όταν ηΕλλάς αποκτήσει µια παράδοση γύρω από το θέµα, όταν η Ελλάςαρχίσει να συζητείται διεθνώς ως χώρα φεστιβάλ, τότε µπορούµε νασυζητήσουµε για διεθνές φεστιβάλ κανονικό, που, φυσικά, συµφέ-ρει και τον τουρισµό.» Αυτή ήταν η άποψη του Ρούσσου Κούνδου-ρου, έτσι όπως έχει καταγραφεί το 1967, στο περιοδικό «Κινηµατο-γραφική Τέχνη» – µια άποψη που είχε γίνει πράξη από τον ίδιο, λί-γα χρόνια πριν, τον Σεπτέµβριο του 1961, όταν, ως µέλος της Ελλη-νικής Επιτροπής Εθνογραφικού Κινηµατογράφου, κατάφερε να ορ-γανώσει στην Αθήνα το πρώτο φεστιβάλ ειδικευµένων ταινιών, το∆ιεθνές Συνέδριο – Φεστιβάλ Εθνογραφικού και ΚοινωνιολογικούΚινηµατογράφου. «Είχε αποσπάσει χρήµατα και βοήθειες από τοντότε κρατικό τουριστικό φορέα, και οργάνωσε το συνέδριο στο τότενεόκτιστο Ξενοδοχείο Μον Παρνές, ενώ οι προβολές γίνονταν στο“Τριανόν”, που µόλις είχε ανοίξει» θυµάται ο Γιάννης Μπακογιαν-νόπουλος. Το φεστιβάλ έγινε γνωστό στον κόσµο. Μάλιστα, κατάτην έναρξή του υπήρχε κοσµοσυρροή, αφού η ταινία που προβλή-θηκε, ήταν Η Ινδία του Ροσελίνι. Οι άνθρωποι που έζησαν αυτές τιςστιγµές, µιλάνε για ένα πλήθος που, στην προσπάθειά του να µπειστον κινηµατογράφο και να συναντήσει από κοντά τον Ροσελίνι,

έσπασε τις προθήκες. Η δίψα του κοινού για τον κινηµατογράφοήταν εµφανής. Με πρωτοβουλία του Ρούσσου Κούνδουρου, τουΠαύλου Ζάννα και του Γιάννη Μπακογιαννόπουλου, οργανώνονταιη «Ελληνική Κινηµατογραφική Λέσχη» και η «Οµοσπονδία Κινηµα-τογραφικών Λεσχών Ελλάδας». Το «Τριανόν», το «Ρόδον», το Γαλ-λικό Ινστιτούτο και, στη συνέχεια, το «Έµπασσυ» ήταν οι εστίες πουφιλοξένησαν τις προβολές της κινηµατογραφικής λέσχης και τιςανοιχτές, χωρίς φραγµούς συζητήσεις µέχρι τις 16 Απριλίου 1967,λίγο πριν το πραξικόπηµα. Το 1961 είναι και η χρονιά που ο Κούν-δουρος αναλαµβάνει την αναδιοργάνωση της κινηµατογραφικήςυπηρεσίας του Υπουργείου Προεδρίας. Πρωταρχικό του µέληµα, ηανανέωση των «Ελληνικών Επικαίρων». Ο παλιοµοδίτικος τρόποςπαρουσίασης των γεγονότων αλλάζει. Τα «Επίκαιρα» αποκτούν έν-θετα µόδας, αθλητικών, πολιτιστικών εκδηλώσεων. Ως µουσικό σή-µα έναρξης χρησιµοποιεί έναν από τους Ελληνικούς Χορούς του Νί-κου Σκαλκώτα. Παράλληλα, ξεκινάει και την παραγωγή ενός κύ-κλου πέντε ντοκιµαντέρ για την «Ανάπτυξη στην Ελλάδα». Η οργα-νωτική του συνέπεια φάνηκε και σ’ αυτή τη περίπτωση, εξηγεί οΜπακογιαννόπουλος. «Χώρισε την Ελλάδα γεωγραφικά σε τρία κι-νηµατογραφικά συνεργεία. Ο Βασίλης Βασιλικός ανέλαβε τη ΒόρειαΕλλάδα, ο Μεσθεναίος κι εγώ τη ∆υτική, κι ο ίδιος κράτησε την Κε-ντρική. Έτσι βγήκαν πέντε ντοκιµαντέρ που αφορούσαν την οδοποι-ία, τη βιοµηχανία, τον ηλεκτρισµό κ.λπ.».

Στα βήµατα του Μ. ΑλεξάνδρουΌλες οι εκφάνσεις του ντοκιµαντέρ απασχόλησαν τον Ρούσσο Κούν-δουρο από το 1953 έως και το 1965. Πάνω από 60 ντοκιµαντέρεµπεριέχονται στη φιλµογραφία του· ανάµεσά τους, επιστηµονικέςταινίες (Ανεύρυσµα διχασµού κοιλιακής αορτής, Πειραµατικήυποθερµία στη χειρουργική, Καθετηριασµός καρδιάς κ.ά.), αλλάκαι καθαρά εθνογραφικές [Μετέωρα, Αλουµίνιον της Ελλάδος –τε-λευταία του ταινία–, ∆ιεθνής Έκθεσις Θεσσαλονίκης –τιµητική διά-κριση το 1960 στο πρώτο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, στην «Εβδοµά-δα Ελληνικού Κινηµατογράφου» (1960)–, Αναστενάρια κ.ά.] Για ταΑναστενάρια, σηµαντική είναι η µαρτυρία του Νίκου Κούνδουρου,που δείχνει την ανάγκη του Ρούσσου να ερευνά τα θέµατά του καιαπό την επιστηµονική τους πλευρά, χωρίς να επαναπαύεται στηναπλή καταγραφή. «Η ιδιότητα του γιατρού τον ακολουθούσε. Ότανξεκίνησε τα γυρίσµατα για τα Αναστενάρια, αυτό που πάνω απ’ όλατον απασχολούσε, ήταν να βρει τον τρόπο µε τον οποίο αυτοί οι άν-θρωποι περπατούσαν σε τόσο υψηλές θερµοκρασίες. Είχε επιστρα-τεύσει επιστήµονες που παρατηρούσαν τις θερµοκρασίες µε πυρόµε-τρα, και γιατρούς που εξέταζαν τους ανθρώπους.»Το ανεκπλήρωτο κινηµατογραφικό εγχείρηµα του Ρούσσου Κούνδου-ρου ήταν το ντοκιµαντέρ µεγάλου µήκους Στα βήµατα του Μ. Αλεξάν-δρου – ένα εγχείρηµα που, εκείνη την εποχή, φάνταζε µεγαλεπήβολο.Το 1963, έχοντας στο πλευρό του τον Πρίγκιπα Πέτρο, αναλαµβάνει τηνπραγµάτωση αυτού του ντοκιµαντέρ έχοντας εξασφαλίσει κρατικούςπόρους, αλλά και την στήριξη της UNESCO. Ακολουθώντας τα βήµατατου Μ. Αλεξάνδρου από την Κωνσταντινούπολη µέχρι το Αφγανιστάν,το πρώτο µέρος από το ταξίδι στα βάθη της Ασίας ολοκληρώνεται. «Εί-χε δύο Land Rovers για την εκστρατεία, κάτι εντελώς ασυνήθιστο για ταελληνικά δεδοµένα της εποχής» µας λέει ο Γ. Μπακογιαννόπουλος. Ηπεριπέτεια αυτής της ταινίας έληξε άδοξα. Το δεύτερο µέρος της κρατι-κής επιχορήγησης δεν δόθηκε ποτέ, και ο Ρούσσος Κούνδουρος αντι-µετώπισε πολλές δικαστικές διαµάχες, ακόµα και µετά το 1974.

[1] Η βάφτιση του Ρούσσου Κούνδουρου. Νονός ο Πρόεδρος Θό-δωρος ∆. Πάγκαλος[2] Το δελτίο κινηµατογραφικών λήψεων του ντοκιµαντέρ Στα βή-µατα του Μ. Αλεξάνδρου[3] Ο Γιώργος, ο Νίκος και ο Ρούσσος Κούνδουρος σε φωτογρα-φία εποχής

[1]

[2]

[3]

Ελεύθερη Ραδιοφωνία«Το ραδιόφωνο είναι άµεσο· είναι ένα µέσο ενηµέρωσης και αµφί-δροµης επικοινωνίας.» Έτσι προσδιορίστηκε το ραδιόφωνο απότον Ρούσσο Κούνδουρο σε συνέντευξη που έδωσε στον ΑνδρέαΡουµελιώτη, τον Απρίλιο του 1989, πέντε µήνες µετά την ανάληψητων καθηκόντων του ως διευθυντή στο «Κανάλι 15». Αυτή η αµε-σότητα και η αµφίδροµη επικοινωνία, αλλά και, πάνω απ’ όλα, ηελευθερία που προσφέρει αυτό το µέσο, ήταν το ζητούµενο γιαέναν άνθρωπο που περιέγραφε µε φολκλόρ αποχρώσεις την πρώ-τη του επαφή µε το ράδιο. «Πέρασα µια νύχτα στα κρατητήρια τουΙωάννη Μεταξά, επειδή ο αστυνόµος της συνοικίας µου αποφάσι-σε ότι είµαι κατάσκοπος! Επειδή είχα στήσει µια πελώρια κεραίακατά µήκος ολόκληρου τετραγώνου, για να πιάνω το σταθµό τηςΑθήνας µε δέκτη γαληνίτου.»

Κανάλι 15Η ιδέα της Ελεύθερης Ραδιοφωνίας είχε κερδίσει τον Ρούσσο Κούν-δουρο δεκατέσσερα χρόνια πριν από τη γέννηση του ραδιοσταθ-µού «Κανάλι 15». Όπως εξηγεί σε συνέντευξή του, είχε συµµετά-σχει στην οργάνωση του πλωτού ραδιοφωνικού σταθµού στην Κύ-προ, ο οποίος, κάνοντας το γύρο του νησιού, λίγες µέρες µετά τοπραξικόπηµα, µετέδιδε τη µαγνητοφωνηµένη φωνή του Αρχιεπι-σκόπου Μακαρίου που δήλωνε: «Είµαι ζωντανός».Πυρήνας των ανθρώπων που πίστευαν στη ραδιοφωνική ελευθε-ρία, σε µια εποχή όπου η Ελλάδα ζούσε την κυριαρχία των κρατι-κών ραδιοσταθµών, και µε την πείρα που είχε αποκοµίσει απ’ τηνοργάνωση των Οπτικοακουστικών Μέσων στο Καµερούν (1968),ως διεθνής ειδικός σύµβουλος της UNESCO στα Μ.Μ.Ε, αλλά και

µε το γνωστό του πείσµα, ο Ρούσσος Κούνδουρος στήνει το «Κα-νάλι 15». Πρόκειται για µια καινοτόµο ραδιοφωνική συχνότητα,που παραλληλίζεται µε πολιτιστικό-πολιτικό κίνηµα. Η ελευθερίατης έκφρασης που προσφέρεται µέσα από τα ερτζιανά, χωρίς αυτήνα εµπίπτει σε αδόκιµα ελληνικά, βωµολοχίες, απουσία πολιτικήςάποψης και ακατάπαυστης µουσικής, ήταν το ζητούµενο για ένανάνθρωπο που είχε επιστρέψει από την αυτοεξορία του, άλλαζεεπαγγελµατική πλεύση και έβλεπε ότι το κλίµα της εποχής επέτρε-πε µιαν άλλη µορφή ραδιοφώνου.Ήταν 30 Μαρτίου 1986, όταν το Κανάλι 15 βγήκε για πρώτη φοράστον αέρα ύστερα από συγκροτηµένες κινήσεις της «Οµάδας Πρω-τοβουλίας για την Ελεύθερη Ραδιοφωνία», πρωτεργάτης της οποί-ας ήταν ο Ρούσσος Κούνδουρος. «Το κατοχυρωµένο δικαίωµα τηςελεύθερης έκφρασης» ήταν το πρώτο θέµα που αναπτύχθηκε απότον καθηγητή της Νοµικής Φαίδωνα Βεγλερή, στις 7 το βράδυ, απότο αυτοσχέδιο στούντιο του σταθµού, δίνοντας έτσι τον πρωταρχι-κό λόγο ύπαρξης αυτής της συχνότητας. Ο εισαγγελέας που προ-σήλθε για να κλείσει ακόµα έναν ερασιτεχνικό σταθµό, έµεινεάναυδος µπροστά σε µια οµάδα ανθρώπων των γραµµάτων καιτων τεχνών. 17 άτοµα, ανάµεσα στους οποίους ο Ρούσσος Κούν-δουρος, ο Κώστας Ταχτσής, ο Γιάννης Τζαννετάκος, ο Φαίδων Βε-γλερής, ο Στέλιος Κούλογλου, ο Αλέξανδρος Γιώτης, η ΜπήλιωΤσουκαλά κ.ά., συλλαµβάνονται και διώκονται ποινικά. Λίγο πρινη συχνότητα σιγήσει, ο Ρούσσος Κούνδουρος ανανεώνει από µι-κροφώνου το ραντεβού µε τους ακροατές, λέγοντας: «Θα συνεχί-σουµε παρά την όποια αντίδραση. Θα ανακοινωθεί από τον Τύποπότε θα γίνει αυτό».Το σύνθηµα «Εκποµπή χωρίς τον Αρκουδέα» δε χρειάστηκε ναχρησιµοποιηθεί επτά µήνες µετά, στη νέα εκποµπή του σταθµού,

[4] Από τα γυρίσµατα του ντοκιµα-ντέρ Στα βήµατα του Μ. Αλεξάνδρου[5] Από την τελευταία του ταινία:∆ιεθνής Έκθεσης Θεσσαλονίκης

αφού ο Αστυνοµικός ∆ιοικητής Αθηνών δεν προχώρησε σε νέεςσυλλήψεις. Φιλοξενούµενοι στο ραδιοθάλαµο ήταν για τέσσεριςώρες ο Μιλτιάδης Έβερτ, ο Κώστας Φιλίνης και ο Γιάννης Αβέρωφ.Θέµα της συζήτησης, οι επικείµενες εκλογές. Έξω απ’ τις εγκατα-στάσεις του σταθµού, επιστρατεύτηκαν αστυνοµικές δυνάµεις και ηπυροσβεστική. Στο τελείωµα του 1986, ο Ρούσσος Κούνδουρος µεόλα τα στελέχη του ραδιοσταθµού «Κανάλι 15» οργανώνουν συ-νέδριο µε θέµα την ελεύθερη ραδιοφωνία. Το έδαφος είναι πλέονγόνιµο. Σύµφωνα µε δηµοσιεύµατα της εποχής, πολιτικοί όπως οΜιλτιάδης Έβερτ και ο Γιώργος Παπανδρέου, άνθρωποι του πνεύ-µατος όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο ΣπύροςΠλασκοβίτης κ.ά. τάσσονται υπέρ της ελεύθερης ραδιοφωνίας. Ταεπόµενα δύο χρόνια υπάρχει έξαρση ραδιοφώνων, όπου εκδότεςκαι πολιτικά κόµµατα έχουν αναλάβει τα ηνία. Ήδη ο «Αθήνα9.84», το ράδιο της πόλης των Αθηνών µε διευθυντή τον ΓιάννηΤζαννετάκο, είναι στον αέρα από τις 21 Μαΐου 1987, ενώ ακολου-θούν το «Κανάλι 1» του Πειραιά και το «Κόκκινο» κανάλι του ∆ή-µου Άνω Λιοσίων… Μπρος σ’ αυτή την έξαρση, ο πρακτικόςΡούσσος Κούνδουρος, µετά από µελέτη που έκανε, ανακοινώνει:«Μόνο 4-6 ραδιοσταθµοί µπορούν να επιβιώσουν της διαφηµιστι-κής πίτας». Παρ’ όλα αυτά, η «Επιτροπή για την Τοπική Ραδιοφω-νία» δίνει προσωρινές άδειες σε 29 και πλέον σταθµούς.

Εναλλακτικό ραδιόφωνοΣτο ξεκίνηµα του 1989, ο Ρούσσος Κούνδουρος, µέσα σ’ ένα το-πίο ανεξέλεγκτης ραδιοφωνίας, συµπράττει οικονοµικά µε την οι-

κογένεια Κυριακόπουλου, τους ιδιοκτήτες τής «Βωξίτες Παρνασ-σού». Το «Κανάλι 15» είναι και πάλι στον αέρα. Η νέα γραµµή πουο Κούνδουρος χαράζει για τα ερτζιανά, είναι αυτή του εναλλακτι-κού ραδιοφώνου, όπως εξηγεί στη συνέντευξη που έδωσε τονΑπρίλιο, στον Ανδρέα Ρουµελιώτη, για τη στήλη «Ράδιο Κ.Ε.»:«∆εν είναι αυτό το πράγµα ελεύθερη ραδιοφωνία... αυτή η δήθενχαζοχαρούµενη ενεργητικότητα, τα γυµνασιακά αστεία, η κακοποί-ηση της γλώσσας, η προχειρότητα, το συνεχές µπλα-µπλα… Μαςενοχλούν όλα αυτά· πιστεύουµε σε κάτι διαφορετικό: στην εναλλα-κτική ραδιοφωνία». Τον Ιούνιο του 1989, έξω απ’ το σταθµό κρέ-µεται ένας αχυράνθρωπος που αναπαριστά τον Ρούσσο Κούνδου-ρο, ο οποίος έχει µόνο το 10% του ραδιοσταθµού που έστησε µετόσο πείσµα και επενδύοντας όλη του την περιουσία. Αποπέµπεταιαπό το «Κανάλι 15», ενώ τη θέση του διευθυντή αναλαµβάνει οΜάκης Μηλάτος. Οι αποχωρήσεις των παραγωγών του σταθµούείναι οµαδικές. Το «Κανάλι 15», για τον άνθρωπο που το εµπνεύ-στηκε, κλείνει ως κεφάλαιο. ∆εν πρόλαβε να κάνει το εναλλακτικόραδιόφωνο, το µοντέλο που είχε στο µυαλό του. Τον Μάρτιο του1990, έφυγε απροσδόκητα, αφήνοντας πίσω του, συνεχιστές, αν-θρώπους που αγαπούσαν το ραδιόφωνο κι έβλεπαν σ’ αυτόν ένανπολυσχιδή µέντορα.

Ευχαριστούµε θερµά τον Νίκο Κούνδουρο και τον Θόδωρο Αδαµόπουλο για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού, και τους Γιάννη Μπακογιαννόπουλο, Γιάννη Έξαρ-χο και Μάνο Ευστρατιάδη για τις πολύτιµες πληροφορίες τους.

[4]

[5]

Ελληνίδα της διασποράςwww.vpsarias.co.uk

Ολοκληρώνουµε την περιήγησή µας σταέργα και τις ηµέρες ελλήνων δηµιουργώνστο ∆ιαδίκτυο µε µια παρουσία από τοεξωτερικό για την οποία οµολογούµε ότιδιαβάσαµε για πρώτη φορά µέσα στις σελί-δες του εβδοµαδιαίου και κάτι παραπάνωαπό έγκυρου «Screen International». Ολόγος, για την Ελληνοκύπρια Βίκυ Ψαριά,που το «Screen» τοποθετεί ανάµεσα στιςνέες ταλαντούχες δηµιουργούς µικρού µή-κους στη Μεγάλη Βρετανία. Λίγο αργότε-ρα, µαθαίναµε για τη συµµετοχή της µε τηντρίτη µικρού µήκους δηµιουργία της,Broken (Σπασµένη) στο διαγωνιστικό τµή-µα Έλληνες του Κόσµου του περασµένουΦεστιβάλ ∆ράµας, αλλά και σε µια σειράάλλα, διόλου ευκαταφρόνητα φεστιβάλ,όπως του Ντινάρ, του Λιντς και άλλα. Επό-µενη στάση, η εξαιρετική ιστοσελίδα της,όπου µπορείτε να βρείτε το τρέιλερ τουBroken (αλλά κι ένα µικρό making of του),τρέιλερ από τον πιλότο του µικρού µήκουςντοκιµαντέρ Going Greek (για τον πατέρατης, επιτυχηµένο ιδιοκτήτη εστιατορίου στοΛιντς) ή να ανακαλύψετε τις ικανότητές τηςµπροστά από την κάµερα, µέσα από τααποσπάσµατα από παρουσιάσεις της για τοBBC2 ή τη δουλειά της ως editor του πε-ριοδικού «Film Festival Magazine»(www.myspace.com/filmfestivalmagazine).

προσεχώςwww.christosdimas.com

Έχουν περάσει αρκετά χρονάκια πλέον απότους συγκινητικούς Ακροβάτες του Κή-που, το µεγάλου µήκους ντεµπούτο τουΧρήστου ∆ήµα, και σίγουρα δεν είµαστε οιµόνοι που αναρωτιόµαστε τι καινούργιοετοιµάζει ο καλός σκηνοθέτης. Για να είµα-στε πιο ακριβείς, γνωρίζαµε λίγα µόνοπράγµατα για το σενάριο της νέας του ται-νίας, Lonsdale, όπως, π.χ., ότι τα φιλόδοξαγυρίσµατά της συµπεριλαµβάνουν τη µα-κρινή Αυστραλία ή ότι το Lonsdale, µιαιστορία φιλίας που µετατρέπεται σε άσβε-στο µίσος, κινείται σ’ ένα ολότελα διαφορε-τικό ύφος απ’ αυτό στο οποίο ο ∆ήµας µάςέχει συνηθίσει (των µικρού του µήκους συ-µπεριλαµβανοµένων). Το τρέιλερ που είδα-µε πριν από λίγο καιρό στην προσωπικήτου ιστοσελίδα, και το δυνατό καστ πουπαρελαύνει, επιβεβαιώνουν µε τον καλύτε-ρο τρόπο τις παραπάνω υποψίες, µας προ-ετοιµάζουν για κάτι αν µη τι άλλο επιβλητι-κό και, βέβαια, µεγαλώνουν την αναµονήµας. Στο µεταξύ, «ξεφυλλίζοντας» τη σελί-δα του, πέρα από την πλήρη φιλµογραφίατου, ανακαλύπτουµε και τα video clips πουγύρισε για µια σειρά έλληνες καλλιτέχνες,αλλά και τα διαφηµιστικά του. Μοναδικήπαρατήρηση, ότι χρειάζεται ένα ζωντάνεµακαι µια σχεδιαστική ανανέωση που θα τηνέκανε ελκυστική για το µάτι και, σίγουρα,πιο χρηστική και όχι µόνο µια απλή και λί-γο ξερή παράθεση πληροφοριών.

bloggerluciarikaki.blogspot.com

Αντίθετα, η Λουκία Ρικάκη έχει ρίξει αρκετόβάρος στο δικό της blog, ακολουθεί σοφάτις επιταγές της εποχής, αξιοποιώντας πλή-ρως τις δυνατότητές της, και ποντάρει στηµεγάλη δύναµη της προσωπικής και δια-δραστικής επικοινωνίας. Αυτό, βέβαια, τοείχαµε ήδη διαπιστώσει στη σελίδα της τε-λευταίας µεγάλου µήκους ταινίας της, Κρά-τησέ µε. Εδώ, εποµένως, µη περιµένετε ναβρείτε µόνο µια ξερή παρουσίαση των ται-νιών της ή των σχεδίων που ετοιµάζει, αλ-λά και ένα καλογραµµένο blog που ανανε-ώνεται συχνότατα, σχολιάζει και παρουσιά-ζει πράγµατα που κάνει «για τη δουλειά,αλλά και την απόλαυση», όπως λέει και τοµότο του. Θα ανακαλύψετε, λοιπόν, το µι-κρού µήκους Κατά µόνας ηδονές (συµµε-τοχή της στο τρίπτυχο σπονδυλωτό Τηνκαρδιά µου πλήγωσες που παρουσιάστη-κε στο πρόσφατο Digital Wave του Φεστι-βάλ Θεσσαλονίκης) και, µαζί, τη συζήτησηκαι τα σχόλια που προκάλεσε, αλλά κι ένααπολαυστικό ηµερολόγιο από το περασµέ-νο Φεστιβάλ του Ντουµπάι όπου εργάζεταιως προγραµµατίστρια στο Τµήµα Ντοκιµα-ντέρ, ή τις εντυπώσεις της από την επίσκεψητου σπουδαίου Bela Tarr στην Αθήνα. Τέ-λος, µε ανάλογο τρόπο έχει ανανεωθεί εκβάθρων και το site του Φεστιβάλ Ecofilmsπου διευθύνει η Ρικάκη, κάτι που µπορείτενα το διαπιστώσετε µε τα ίδια σας τα µάτιακαι, βέβαια, να το σχολιάσετε στοrodosecofilms.blogspot.com.

//στον ιστό

∆εν ξέρω αν ανήκετε, όπως εγώ,σ’ αυτούς που, σε µεγάλο βαθµό,«σπούδασαν» κινηµατογράφοστη µικρή κλειστοφοβική αίθου-σα της Κανάρη ή στις προβολέςτου Έµπασσυ και, κάποτε, της Ιρι-δας, σ’ αυτούς δηλαδή που είχαν την τύχη να γνωρίσουν τις κάποτε ένδοξες µέρες της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Βλέ-πετε, εδώ και σχεδόν µία δεκαετία, εξαιτίας της καταστροφικής πυρκαγιάς του 1997 και µιας σειράς από προβλήµαταπου αφορούσαν τη χρήση του κτιρίου της Κανάρη, το έργο της είχε δυστυχώς περιοριστεί, πέρα από τη συντήρηση-ανανέωση του αρχείου της και την αποκατάσταση ταινιών, σε σποραδικά –πλην, όµως, εξαιρετικά– αφιερώµατα σε διά-φορες αίθουσες, στερώντας τους κινηµατογραφόφιλους και τους κάθε είδους σπουδαστές του κινηµατογράφου απόέναν πολύτιµο χώρο κι ένα καθηµερινό ραντεβού. Να, όµως, που τα πράγµατα –ευτυχώς– αλλάζουν, και η Ταινιοθή-κη όχι µόνο οδεύει προς τη νέα, υπερσύγχρονη στέγη της, αλλά και, χάρη στο περίφηµο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο, έχειαποκτήσει –επιτέλους!– εδώ και καιρό την παρουσία της στο ∆ιαδίκτυο· εκεί, δηλαδή, όπου παίζεται σήµερα σε µεγά-λο βαθµό το οπτικοακουστικό παιχνίδι. Ευκαιρία, λοιπόν, να γνωρίσει κανείς µέσα από τον υπολογιστή του την ιστο-ρία της, το πλαίσιο λειτουργίας της, τις µελλοντικές –οµολογουµένως εντυπωσιακές– αίθουσές της (ανάµεσά τους κιένα θερινό σινεµά) και, βέβαια, τους πολύτιµους θησαυρούς της. Αναµφίβολα, το πιο ενδιαφέρον κοµµάτι αποτελεί ηπαρουσίαση του διαθέσιµου υλικού της Ταινιοθήκης, που θα τη βρείτε στο τµήµα Ψηφιακή Συλλογή. Εδώ συγκεντρώ-νεται –πρώτο και καλύτερο– το σύνολο των ελληνικών ταινιών µε αναλυτικές πληροφορίες (συντελεστές, σύνοψη,βραβεία, τεχνικά χαρακτηριστικά, έτος παραγωγής, διαθέσιµο φωτογραφικό υλικό), αλλά και την επισήµανση ότι «οκατάλογος της ελληνικής κινηµατογραφικής παραγωγής που παρουσιάζεται εδώ, δεν σηµαίνει ότι έχει διασωθεί στοσύνολό του, ούτε ότι οι εν λόγω ταινίες βρίσκονται κατατεθειµένες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος». Ακολουθούν ταΈντυπα και τα Περιοδικά (από τον «Κινηµατογραφικό Αστέρα» ώς τον «Σύγχρονο Κινηµατογράφο»), τα Προγράµµατα(συλλεκτικά προγράµµατα αιθουσών) και οι Φωτογραφίες. Σίγουρα πρόκειται για ένα µεγάλο βήµα, αλλά ελπίζουµενα µην είναι παρά το πρώτο, καθώς το µεγάλο στοίχηµα θα είναι η µελλοντική διάθεση όλων των παραπάνω σε onlineµορφή (streaming των ταινιών, αγορά φωτογραφιών, πρόσβαση στα έντυπα κ.λπ.), κάτι που θα δώσει µιαν άλλη διά-σταση στον εκπαιδευτικό και τον ερευνητικό χαρακτήρα της. Πολλά, λοιπόν, µένουν να γίνουν για να δούµε ένα siteπρωτοποριακό σε σχεδιασµό και λειτουργίες, όπως το αντίστοιχο, ας πούµε, του British Film Institute.Η περιήγηση ολοκληρώνεται µε την εντυπωσιακή ενότητα «Μουσείο Κινηµατογράφου», όπου, όπως διαβάζουµεστην εισαγωγική της σελίδα, «ο χρήστης µπορεί να πλοηγηθεί στα µουσειακά εκθέµατα, λαµβάνοντας πληροφορίεςγι’ αυτά, παράλληλα µε ειδικό φωτογραφικό υλικό. Επίσης, παρέχεται πρόσβαση σε 10 τρισδιάστατα αντικείµενα, αλ-λά και πληροφορίες για την πολυµεσική έκδοση που δηµιουργήθηκε για το Μουσείο Κινηµατογράφου». Με το κα-λό, πάντως, να δούµε ν’ ανοίγουν τις πύλες τους οι νέες εγκαταστάσεις και οι αίθουσες της Ταινιοθήκης στην Ιερά Οδόµέσα στη χρονιά.

από

τον

Λευ

τέρη

Αδα

µίδη διαδικτυακή ταινιοθήκη

www.tainiothiki.gr

//µικροµηκάς

10 ερωτήσεις στον ∆ηµήτρη ΠαπαθανάσηΞεκίνησε µε την Πυραµίδα από το Σπουδαστικό Τµήµα του τελευταίου Φεστιβάλ ∆ράµας.

Η διαδροµή που έχει να ακολουθήσει είναι µεγάλη και τη µοιράζεται µε το “µοτέρ”.