CP NHT TNH HNH PHT TRINKINH T VIT NAMIM LI Thng 7 nm 2015www.worldbank.org.vnNgn Hng Th gii ti Vit Nam63 L Thi T, H NiTel: (84-4) 3934 6600Fax: (84-4) 3935 0752Website: www.worldbank.org.vnThe World Bank in Vietnam63 Ly Thai To Street, HanoiTel: (84-4) 3934 6600Fax: (84-4) 3935 0752Website: www.worldbank.org.vnPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure AuthorizedPublic Disclosure Authorized98139CP NHT TNH HNH PHT TRINKINH T VIT NAM IM LI NGN HNG TH GII Thng 7 nm 2015Chuyn mc v Th trng Lao ng Xy dng cc Quy nh v Th ch Th trng Lao ng Hin i ti Vit Nam im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 2 www.worldbank.org.vnBo co do inh Tun Vit, Sebastian Eckardt, on Hng Quang (Kinh t V m & Qun l Ti kha), Triu Quc Vit (Ti chnh & Th trng) v Gabriel Demombynes (i ngho) son thodischochungcaVictoriaKwakwa(GimcQucgia),MatthewVerghis (Gim c Ph trch khi Kinh t V m & Qun l Ti kha) v Sandeep Mahajan (Ph trch Khi v Chuyn gia Kinh t trng). Achim Schmillen, Truman Packard, Pip OKeefe, and Trn Th Ngc H tham gia Chuyn mc v Th trng Lao ng. V Th Anh Linh (Ngn hng Th gii Vit Nam) h tr cho qu trnh bin son v xut bn.LI CM Nim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 3 www.worldbank.org.vnASEANHip hi cc Quc gia ng Nam CDSHp ng Hon i Ri ro Tn dngCITThu Thu nhp Doanh nghipCPICh s Gi Tiu dngDNNNDoanh nghip Nh nc EAPng v Thi Bnh DngFDIu t Trc tip Nc ngoi GDPTng Sn phm Quc ni IMFQu Tin t Quc t KH PTKT-XHK hoch Pht trin Kinh t - X hiM&AMua li v Sp nhp NHNNVNNgn hng Nh nc Vit Nam NSCERDBan Ch o Pht trin v Ci cch Doanh nghip ODAH tr Pht trin Chnh thc PIMQun l u t cngPMICh s Qun l Mua hng PPPSc mua Tng ng TCTTng cng ty Nh nc TCHQTng cc Hi quan TCTKTng Cc Thng k TPPHip nh i tc Kinh t xuyn Thi Bnh Dng VAMCCng ty Mua bn n Vit Nam VATThu Gi tr Gia tngVHLSS Kho st Mc sng H Gia nh Vit Nam VPCPVn phng Chnh ph WBNgn hng Th giiBNG CC T VIT TT T GI HI OI LIN NGN HNG CHNH THC: 1 USD = 21.673 VNNm ti kha ca Chnh ph: t ngy 01 thng 01 n ngy 31 thng 12 im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 4 www.worldbank.org.vnTM TT TNG QUAN ........................................................................................6PHN 1: NHNG DIN BIN GN Y CA KINH T VIT NAM....................... 11 I.1. Bi cnh kinh t quc t..................................................................................... 11I.2. Nhng din bin gn y ca kinh t Vit Nam .............................................. 14Tng trng tip tc ci thin ................................................................................................... 14 Chnh sch tin t tch cc trong bi cnh lm pht gim.............................................. 15 Cn i ngn sch vn l mi quan ngi............................................................................... 16Cn cn kinh t i ngoi yu i trong 6 thng u nm 2015 ...................................... 18Trin vng v ri ro kinh t ngn hn ....................................................................................... 21I.3. Cp nht Tin Ci cch C cu v Thch thc.............................................. 23Ti c cu doanh nghip nh nc.......................................................................................... 23Ci cch lnh vc ngn hng....................................................................................................... 24Ti c cu u t cng.................................................................................................................. 26PHN 2: CHUYN MC V TH TRNG LAO NG Xy dng cc Quy nh v Th ch Th trng Lao ng Hin i ti Vit Nam............... 31C cu th trng lao ng ti Vit Nam..................................................................................... 32Cc quy nh chnh v th trng lao ng........................................................................... 34Quan h lao ng........................................................................................................................... 41Nhng im cn nhc v chnh sch....................................................................................... 43CC HNH V BNGHnh 1: Tng trng GDP nh cu trong nc.................................................................................... 15Hnh 2: Lm pht mc thp v tn dng tng dn .......................................................................... 16Hnh 3: p lc cn i ngn sch............................................................................................................. 17Hnh 4: N cng gia tng to thm gnh nng ln ngn sch ....................................................... 18Hnh 5:Gi hng ha thp nh hng ti xut khu ......................................................................... 19Hnh 6: Dng FDI vo vn n nh nhng cam kt mi ang trong xu hng gim..... 20Hnh 7:D tr ngoi hi tng nhng vn mc thp..................................................................... 21Hnh 8:Trin vng tch cc .......................................................................................................................... 22Hnh 9: Mc d gim gn y, chi u t pht trin vn cao hn hu ht cc quc gia trong khu vc .................................................................................................................................... 26MC LC im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 5 www.worldbank.org.vnHnh 10:Tng u t cp a phng .................................................................................................... 27Hnh 11: Phn b lao ng ti Vit Nam nm 2014 .............................................................................. 33Hnh 12: Chuyn i c cu T trng lao ng theo nhm chnh, 1989-2014 ........................ 34Hnh 13: Lng ti thiu thc t tng nhanh hn nng sut lao ng........................................ 36Hnh 14: Lng ti thiu c qu cao? T l lng ti thiu trn lng trung bnh/trung v .. 37 Hnh 15:Di mc lng ti thiu - T l phn trm lao ng lm cng n lng ton thi gian c tr lng thp hn lng trung bnh, theo ch lao ng v lao ng c hp ng lao ng hay khng.................................................................................................. 38Hnh 16: Bo v vic lm tr nn nghim ngt hn- Ch s Kht khe ca Lut Bo v Vic lm theo quc gia................................................................................................................................... 39Hnh 17:T l tham gia cng on tng i cao - T l tham gia cng on (% trong tng s lao ng lm cng n lng) theo quc gia ...................................................................41Hnh 18:S lng cc cuc nh cng t pht ang tng Cc cuc nh cng t pht Vit Nam theo loi hnh doanh nghip.................................................................................... 42 Bng 1: Tm tt Trin vng Ton cu ........................................................................................................ 11Bng 2: Tng trng GDP ti ng Thi Bnh Dng (%) .......................................................... 12Bng 3: Tng trng GDP (so snh vi cng k nm trc, %) ....................................................... 14Bng 4: Kt qu xut khu hng ha ........................................................................................................ 19 Bng 5: Nhp khu hng ha ca Vit Nam ........................................................................................... 20 Bng 6: Cc ch s kinh t chnh trong ngn hn ................................................................................. 22 Bng 7:Bo him tht nghip ti Vit Nam, Trung Quc v Thi Lan ........................................... 40 Bng 8: Tiu ch xc nh lng ti thiu ti mt s nc ...............................................................44 Ti liu tham kho....................................................................................47im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 6 www.worldbank.org.vnTrin vng Kinh t Ton cu Qu trnh hi phc kinh t ton cu tip tc t tc khim tn v vn chu tc ng ca nhiu ri ro bt li.Nhn chung, tng trng ton cu d kin mc khong 2,8% nm 2015 da trn c s phc hi mnh m hn t cc quc gia thu nhp cao nh gi hng ha thp v tip tc chnh sch tin t h tr M, Chu u v Nht Bn. Ngc li, tnh trng tng trng chm trn din rng dng nh vn ang din ra ti cc quc gia ang pht trin do trin vng kinh t yu hn ti cc quc gia xut khu hng ha v mt s nn kinh t ln thu nhp trung bnh. Nhng ri ro ti trin vng ton cu vn nghing theo hng bt li. C th, cc iu kin ti chnh ton cu sit cht hn c th kt hp vi trin vng tng trng suy gim, c bit ti cc quc gia xut khu hng ha lm tng kh nng to p lc ti chnh ln hn. tng mnh ca ng la cng c th lm chm li nn kinh t M so vi d kin ban u, dn ti mt s cng thng ton cu.1 Nhng din bin gn y ca nn kinh t Vit NamHotngkinhttiptcccngctrongnm2015nhnhngcithincacu trong nc. Sau khi t mc 6% trong nm 2014, tng trng GDP 6 thng u nm 2015 c t 6.28% -tc tng trng 6 thng u nm cao nht trong vng 5 nm qua. S phc hi ny ch yu nh kt qu hot ng tch cc trong ngnh cng nghip ch bin, ch to v xy dng. Hai ngnh ny ng gp gn mt na vo tng tng trng GDP ca 6 thng u nm nay. Tng mc bn l hng ha v doanh thu dch v cng tng mnh, t 8,3% (loi tr yu t gi) trong 6 thng u nm 2015, so vi mc 6,3% nm 2014. Tuy nhin, qu trnh phc hi kinh t vn cha ng u. Tuy nhin, ngnh dch v ni chung vi t trng gn gn 40% GDP ch t mc tng trng khim tn 5,9% trong 6 thng u nm 2015, phn no phn nh ngnh du lch ang cht vt vi lng du khch nc ngoi trong 6 thng u nm gim 11% so vi cng k nm trc. Xt v lc cu, u t gip thc y tng trng mnh hn (mt phn do thc hin vn FDI kh cao), ng thi lm pht thp gp phn khuyn khch tiu dng c nhn. Tuynhin,xutkhuthunchuynsangtrngthimdonhucubnngoitrm lng tc ng ti tng trng xut khu trong khi tng cng hot ng kinh t v u t trong nc tip tc thc y tng trng nhp khu.Mi trng lm pht thp to iu kin Ngn hng Nh nc Vit Nam (NHNNVN) tip tc chnh sch tin t m rng. Vo thng 6 nm 2015, ch s gi tiu dng ch tng 1% (so vi cng k nm trc), gim t mc 5% cch y 1 nm. NHNNVN ct gim 50 im phn trm li sut ti huy ng v li sut chit khu t nm 2014 v tip tc duy tr cc mc li sut c bn ny trong nm 2015. Song song vi vic ct gim li sut, Ngn hng Nh nc cng p Tm tt tng quan1Trin vng Kinh t Ton cu, Ngn hng Th gii, thng 6 nm 2015.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 7 www.worldbank.org.vndng mt s bin php ni lng tin t mt cch thn trng. Cc bin php chnh sch ny to iu kin cho cc ngn hng thng mi duy tr li sut cho vay thp hn (thng trong khong 7-13%/nm ty theo k hn vay). Tnh n cui qu 1, 2014 tng trng tn dng dn ci thin, c t 2,65% (tnh t u nm), ph hp vi ch tiu ra ca NHNNVN. Phn ng trc ng la mnh hn trn ton cu v theo kp cc din bin t gi hi oi ti cc i tc thng mi chnh ca Vit Nam, NNHNVN ch ng iu chnh t gi ng Vit Nam hai ln, mt ln vo thng 1 v mt ln vo thng 5 nm 2015, vi mc ly k 2% tng cng n nh th trng ngoi hi v duy tr nng lc cnh tranh xut khu. Tnh trng mt cn i ti kha ko di l mi quan ngi trong bi cnh gia tng n cng. Thm ht ngn sch nm 2014 c tnh mc 5,3% GDP phn nh kt qu thu ngn sch kh khn hn trong khi chi ngn sch (c bit l chi u t pht trin) vn tng mnh. Tnh hnh thu chi ngn sch 5 thng u nm 2015 vn cho thy nhiu p lc trong cn i ngn sch nm nay. Tnh n ht thng 5/2015 bi chi ngn sch c gn 75 nghn t ng (khong 3,5 t USD) - tng ng mt phn ba ch tiu ca c nm 2015. Tng n cng (n ca chnh ph, n do chnh ph bo lnh v n ca chnh quyn a phng) tng t 54.5% GDP 2013 ln mc 59,6% nm 2014. Mc d mc n cng vn nm trong phm vi bn vng, chi ph tr n gia tng ang lm co gim d a ti kha. Thm ht thng mi l trong qu 1/2015 y ti khon thanh ton vng lai vo trng thim. Thmhtthngmictnhhn3tUSDtrong5thngunm2015(sovi thng d 2,1 t USD c nm 2014). Tnh trng ny phn nh xut khu tng trng chm li trong khi nhp khu tng trng mnh hn. Xut khu 5 thng u nm ch tng 7,7%, chm hn ng k so vi tc tng 15,3% cng k nm 2014 ch yu do tnh hnh nhiu hng ha xut khu nh du th, go, c ph v cao su, v.v. gim mnh c v gi v lng. Bn cnh , nhp khu li gia tng, c bit l cc mt hng my mc thit b v u vo cho sn xut. Tuy nhin, lng kiu hi n nh (chim khong 5.8% GDP trung bnh trong giai on 2010-2014) s gip duy tr cn cn ti khon vng lai mc thng d trong nm 2015, d mc thp hn nhiu so vi nm ngoi.Ri ro huy ng ti chnh bn ngoi vn c kim ch do Vit Nam c mc n nc ngoi tng i thp (v ch yu l vay u i) v c cu dng vn vo ch yu l vn u t FDI. Trong 6 thng u nm 2015, gii ngn FDI tng 9,6 % ln 6,3 t USD cho d cam kt mi mc 5,5 t USD, thp hn gn 20% so vi cng k nm trc. T l quay vng n nc ngoi vn gi vng nh dng vn chnh thc n nh v nng xp hng tn dng khi c Moodys v Fitch u tng xp hng quc gia ca Vit Nam ln mt bc vi trin vng n nh.2Cn cn thanh ton tng th tip tc c ci thin, gp phn duy tr d tr ngoi hi mc tng ng vi 2,8 thng nhp khu vo thi im cui qu 1, 2015.Tin ci cch c cu l mt bc tranh an xen, c bit v ti c cu DNNN v ci cch lnh vc ngn hng. Mc tiu y nhanh nhng cuc ci cch ny c cho l cn thit i vi c nh hoch nh chnh sch v chuyn gia phn tch khu vc t nhn a tng trng ca Vit Nam tin gn ti mc 7% v t c k vng trong di hn tr thnh mt quc gia 2 Vit Nam hin ang ng th bc ba (Fitch v Standard & Poors) ti th bc bn (Moodys) di xp hng u t ca ba c quan xp hng ln.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 8 www.worldbank.org.vnhini,cngnghipha. TincphnhaDNNNchmlitrongnm2015chvi29 DNNN c c phn ha trong qu 1, t t cu hi v tnh kh thi ca mc tiu hon thnh c phn ha 289 DNNN trong nm 2015. Qu trnh hp nht trong ngnh ngn hng c ynhanhtrong6thngunm2015songvicxlnxuvnchacnhiutintrin ng k. Vic VAMC thiu quyn s hu hp php nhng khon n xu ny cng nh s thiu vng mt khung php l y cho php ph sn, s hu ti sn v tch thu ti sn bo m, ng thi bo v VAMC trc cc ngha v php l cn tr n lc gii quyt n xu trn s sch ca VAMC.Trin vng trong trung hn ca Vit Nam nhn chung tch cc nhng ty thuc vo nhiu ri ro. Tng trng kinh t d bo mc trn di 6% nh cu trong nc tip tc phc hi, u t v tiu dng c nhn tip tc ci thin. Mc d tip tc duy tr chnh sch tin t m rng song lm pht s gi mc thp do iu kin ton cu trm lng v gi nng lng v lng thc thc phm ton cu thp. Thm ht ngn sch d kin c iu chnh thng qua cc n lc ct gim chi tiu trnh gia tng hn na n cng. Cn cn thng mi d bo s b thu hp ng k trong nm nay do tng trng xut khu chm li trong khi nhp khu gia tng nhm p ng cc nhu cu u t v hot ng kinh t trong nc. Lng kiu hi n nh s gip duy tr thng d ti khon vng lai mc d mc thp hn nhiu so vi nm ngoi. Tuy nhin, cc d bo kch bn c s ny s ty thuc vo nhiu ri ro, c trong nc v bn ngoi. V mi trng kinh t bn ngoi, tng trng kinh t ton cu vn cn nhiu bt nh. iu ny c ngha quan trng i vi Vit Nam thng qua nhng mi lin kt thng mi ln. Ngoi ra, gi go v cc mt hng nng sn tip tc gim c th tc ng tiu cc ti thu nhp v tiu dng h gia nh nng thn, theo gia tng khong cch gia thnh th v nng thn. trong nc, mt k hoch cng c ti kha ng tin cy trong trung hn cng vi nhng bin php nghim tc nhm cng c tnh hnh ti chnh ca DNNN v khu vc ngn hng s ng vai tr quan trng gip gim p lc ln tnh bn vng ca n cng v gia tng nim tin ca khu vc t nhn. CHUYN MC V TH TRNG LAO NG XydngccQuynhv Thch ThtrngLaonghini Vit Nam Bc tranh vic lm ti Vit Nam c s chuyn i mnh m trong vng 25 nm tr li y.Mcdtrcyti VitNam,viclmhontonmangtnhchtnngnghiphgia nh, hp tc x v doanh nghip nh nc (DNNN) song dn dn qua thi gian chuyn dch sang cc ngnh cng nghip ch bin, ch to v dch v, h kinh doanh ngoi nng nghip, doanh nghip t nhn trong v ngoi nc. Nm 1989, 71% lao ng Vit Nam ch yu lm vic trong cc ngnh nng - lm - thy sn v hu nh khng tn ti lao ng trong khu vc t nhn. Ngy nay, nng - lm - thy sn chim 46% lc lng lao ng, v c 1 trn 10 lao ng Vit Nam khong 50 triu lao ng lm cng n lng ti mt cng ty t nhn. 33 S liu nm 1989 da trn phn tch iu tra Dn s v Nh . S liu hin ti da trn phn tch iu tra Lc lng Lao ng nm 2014.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 9 www.worldbank.org.vnQu trnh m rng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn ng vai tr nn tng gip ci thin mc sng ti Vit Nam. H nng dn, h kinh doanh, DNNN v c quan nh nc s vn tip tc l ngun sinh k ca nhiu lao ng; tuy nhin ch vic lm c tr cng mi em li tim nng ln nht gip tng nng sut lao ng nhanh chng cn thit a nhiu lao ng Vit Nam vo nhm trung lu trn th gii. Tng trng vic lm trong khu vc t nhn do nhiu yu t quyt nh. iu kin quan trng pht trin khu vc kinh t t nhn l mi trng kinh doanh, bao gm cc th ch th trng mnh m v hiu qu, mi trng kinh t v m n nh v c s h tng y . Cc doanh nghip cng cn mt lc lng lao ng ng o, c o to tt v c k nng. Nhng chnh sch h tr cho cc iu kin nn tng ny s l n by cn thit pht trin vic lm Vit Nam. Cc quy nh v th ch lao ng cng c th l mt yu t quan trng quyt nh s gia tng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn. Cc chnh sch th trng lao ng c kh nng gip mi ngi nm bt c hi kinh t trong mt th gii y ri ro nhng cn c tinh chnh sao cho c th gip cc h gia nh v ton x hi qun l ri ro. Cc chnh sch th trng lao ng c th gim nh tc ng ca tn tht li nhun v vic lm, trao ting ni cho ngi lao ng cng nh to iu kin lun chuyn lao ng v ngun vn con ngi ti nhng ni khai thc h hiu qu nht. ng thi, cc chnh sch khng ph hp c th gia tng ri ro th trng lao ng i vi tng c nhn v x hi.i vi mi c nhn, c th tng ri ro mt vic lm hoc duy tr khu vc khng chnh thc trong khi cp ton x hi, cc chnh sch nh vy c th lm chm tin chnh thc ha vic lm, to ra s mt cn i gia tng trng li nhun v tng nng sut lao ng hay tnh trng lao ng bt n. Cc chnh sch tinh chnh khng hp l cng c th kim ch qu trnh chuyn i c cu do gim lun chuyn lao ng gia cc khu vc a l, ngnh ngh v loi hnh cng vic.Chnh sch th trng lao ng ca Vit Nam c th l mt tr ngi mi i vi tng trng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn. Theo s liu gn y nht t nm 2009, ch 1% doanh nghip nh gi cc quy nh lao ng l ro cn chnh ti tng trng ca h. Tuy nhin, 28% doanh nghip khc xem cc quy nh lao ng l ro cn nh hoc khng ng k(Ngnhng Thgii,2014a). VitNamimtvinguyctccquynhqukhtkhe hin nay c th l ro cn ti tng trng vic lm c tr cng trong tng lai. Cc quy nh thng c li cho ngi trong cucl nhng lao ng hin ang c cng vic lm cng n lngtrong khi dp tt vic lm mi c th em li c hi cho ngi ngoi cucl nhng ngi vn cha c vic lm c tr cng. Khi a v ca lao ng lm cng n lng cao hn, ngi trong cuc s c ting ni mnh m hn trong vic duy tr cc chnh sch c li cho h. Nh vy, c th gy kh khn ti qu trnh thay i cc chnh sch qu kht khe trong tng lai.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 10 www.worldbank.org.vn11 www.worldbank.org.vnI.1. BI CNH KINH T QUC T1.Kinh t ton cu c tng mc 2,8% trong nm 2015 v d bo s khi sc ln 3,3% vo nm 2016-17. Tng trng ton cu c h tr bi gi hng ha thp v chnh schtintthunliticcnnkinhtlnbtchpdbositchtdncciukin ti chnh trong nm song song vi d bo tht cht chnh sch tin t ca Hoa K. Nhng chuyn i quan trng ang din ra. Cc quc gia thu nhp cao c c phc hi. M nn tip tc m rng vi tc tng trng mnh m trong khi Khu vc ng Euro v Nht Bn cng ang y nhanh tng trng dn. Ngc li, bc tranh tng trng chm dng nh vn ang din ra ti cc quc gia ang pht trin do trin vng khng my kh quan hnticcqucgiaxutkhuhnghavmtsnnkinhtlnthunhptrungbnh. Trong s cc nn kinh t ln mi ni th theo d bo ch c nn kinh t n s pht trin y mnh hn na cn cc quc gia nh Trung Quc, Nga, Brazil v Nam Phi d bo s tng trng chm li trong nm 2015.Bng 1: Tm tt Trin vng Ton cu PHN 1 NHNG DIN BIN GN Y CA KINH T VIT NAM 2012 2013f 2014f 2015f 2016fGDP THC T1Th gii 2,4 2,5 2,6 2,8 3,3 Quc gia thu nhp cao1,4 1,4 1,8 2,1 2,4Hoa K 2,3 2,2 2,4 2,9 2,9Khu vc ng Euro-0,7 -0,4 0,9 1,5 1,8Nht Bn 1,7 1,6 0 1,1 1,7Nga 3,4 1,3 0,6 -2,7 0,7Quc gia ang pht trin4,9 5,1 4,6 4,4 5,2ng Thi Bnh Dng 7,3 7,2 6,9 6,7 6,7Chu u v Trung 1,9 3,7 2,4 1,8 3,4M La-tinh v Ca-ri-b2,9 2,7 0,9 0,4 2Trung ng v Bc Phi1,3 0,5 2,2 2,2 3,7Nam Phi 5,4 6,3 6,9 7,1 7,3 Chu Phi h Sa-ha-ra4,,1 4,2 4,6 4,2 4,5im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 12 www.worldbank.org.vnNgun: Ngn hng Th gii, Thng 6 nm 20151.Tc tng trng gp c tnh ton da trn trng s GDP bng ng la khng i nm 2010.2.Khi lng giao dch th gii ca hng ha v dch v khng phi yu t sn xut.3.n gin bng trung bnh ca Dubai, Brent, and West Texas Intermediate.4.Ch s gi tr n v ca hng xut khu ch to t cc nn kinh t ln, tnh bng ng la.Ngun: Ngn hng Th gii, thng 6 nm 20152012 2013f 2014f 2015f 2016fKhon mc ghi nh Khi lng giao dch th gii23,1 3,3 3,6 4,6 4,9 Gi du31 -0,9 -7,5 -39,7 9,6 Ch s gi tiu dng ngoi du-8,6 -7,2 -4,6 -11,0 1,2 Gi tr xut khu n v sn xut4-1,2 -1,4 -0,2 -0,2 1,92.Theo d bo, tc tng trng ti cc quc gia ang pht trin ng v Thi Bnh Dng (EAP) s tip tc gim xung cn 6,7% nm 2015 ch yu do tng trng lintcvchmdnca TrungQuc.Tngtrngca TrungQucdkinstiptc gim trong bi cnh chnh quyn nc ny n lc gii quyt nhng yu t d b tn thng lin quan n tng trng nhanh tn dng v u t gn y. Tnh hnh ny nn c b p bng s vn ln ca cc quc gia cn li trong khu vc hin ang hng li t vic gim gi nhin liu v s phc hi mnh m hn na ti cc quc gia tin tin mc d tng trng xut khu b km hm do tng gi tr thc s trn din rng ca cc ng tin trong khu vc. Nhn chung, gi nhin liu thp s c li cho cc quc gia ang pht trin trong khu vc EAP song tc ng ny s khc nhau mi nc, phn nh bin nhp siu nhin liu, mt s dng nng lng trong sn xut v t trng du kh trong tng tiu th nng lng. Bng 2: Tng trng GDP ti ng Thi Bnh Dng (%)2012 2013f 2014f 2015f 2016fQuc gia ang pht trin ng 7,3 7,2 6,9 6,7 6,7Cm-pu-chia 7,3 7,4 7,0 6,9 6,9Trung Quc 7,7 7,7 7,4 7,1 7,0In--n-xi-a 6,0 5,6 5,0 4,7 5,5CHDCND Lo 8,0 8,5 7,5 6,4 7,0Ma-lay-xi-a 5,6 4,7 6,0 4,7 5,0Mng C 12,4 11,6 7,8 4,4 4,2My-an-ma 7,3 8,3 8,5 8,5 8,2Phi-lp-pin 6,8 7,2 6,1 6,5 6,5Thi Lan 6,5 2,9 0,7 3,5 4,0Vit Nam 5,2 5,5 6,0 6-6,2 6,2Ghi nh: ng khng bao gm Trung Quc6,1 5,2 4,7 5,0 5,4im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 13 www.worldbank.org.vn3.Nhn chung, mi trng kinh t ton cu c d bo s mang li ln gi nh ti nn kinh t Vit Nam trong nm 2015.Tng cng phc hi ti cc nn kinh t thu nhp cao v c bit l Hoa K th trng xut khu ln nht ca Vit Nam c kh nng thc y nhu cu bn ngoi. Tuy nhin, tc tng trng thng mi ton cu chm li cho thy ch cn y nhanh xut khu ca Vit Nam mc khim tn, c bit khi nhng iu kin thng mi t u i hn c th km hm tng trng xut khu. L mt nc nhp siu sn phm du m, nhn chung Vit Nam hng li t vic gim gi du gip ci thin cc iu kin thng mi, gim p lc lm pht, tng thu nhp h gia nh thc t v gim chi ph u vo cho doanh nghip.4Nhng ci cch v thu nhin liu kim ch gim thu ngn sch t du. ng thi, vic M tht cht dn chnh sch ti kha c d bo s iu tit dng vn ton cu v sit cht iu kin ti chnh ca cc quc gia ang pht trin, trong c Vit Nam. Tuy nhin, d quy m d tr ngoi hi thp (tng ng khong 2.8 thng nhp khu), ri ro ti tr bn ngoi gim nh do n nc ngoi ca Vit Nam tng i thp v c cu dng vn vo ln vi u t danh mc tng i hn ch v ngun vn FDI ng k nhng nhn chung t bin ng hn. 4.Nhngrirotitrinvngtoncuvnnghingvrirobtli.Sphc hi ton cu vn mong manh v ri ro nh tr, gim pht ti cc nn kinh t tin tin vn cn hin din. Cc chnh sch tin t ngy cng khc bit gia cc nn kinh t ln c th lm gia tng ri ro lin quan ti t gi hi oi cao v bin ng th trng ti chnh. i li, tnh hnh tht cht nghim ngt cc iu kin huy ng ti chnh, t ngt sp xp li gi ti sn v nhng bin ng ln v t gi hi oi c th nh hng ti thng mi ton cu, u t v tng trng. ng la tng gi tr trn din rng c th to ra tnh trng bt n v ti chnh, c bit ti cc nn kinh t mi ni tip cn nhiu ti sn c mnh gi bng ng la. S phc hi km hiu qu hn so vi d kin ca cc quc gia thu nhp cao, c bit l Hoa K, Khu vc ng Euro, Nht Bn v tng trng yu t ti cc nn kinh t ln mi ni s lm suy yu thng mi ton cu v khu vc cng nh nh hng ti nhu cu bn ngoi. Mc d xc sut thp nhng ri ro h cnh bt buc ca Trung Quc vn cn tn ti. Do tip cn thng mi ln, VitNamsdbtnthngtrctnhhnhtngtrngchmlicaccitc thng mi v thay i ln t gi hi oi c th dn ti st gim nng lc cnh tranh. 4 Vit Nam sn xut khong 350.000 thng du mi ngy, l nc xut siu du th nhng li l nc nhp siu sn phm du m tinh ch. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 14 www.worldbank.org.vnI.2 NHNG DIN BIN GN Y CA KINH T VIT NAM Tng trng tip tc ci thin dn5.Hotngkinhttiptckhisctrongnm2015nhtngsnlngcng nghipvshiphccangnhxydng.Saukhitmc6%trongnm2014,tng trng GDP tip tc y mnh ln 6,28% trong 6 thng u nm 2015, tc tng trng nhanh nht trong 6 thng u nm ca 5 nm tr li y. S phc hi ny ch yu nh hot ng si ng trong ngnh cng nghip ch bin ch to v xy dng vi mc tng tng ng ca hai ngnh ny l 9,9% v 6,6%. Cng nghip v xy dng ng gp gn mt na vo tng tng trng GDP ca 6 thng u nm nay. Tng mc bn l hng ha v doanh thu dch v cng tng mnh, t 8,3% (loi tr yu t gi) trong 6 thng u nm 2015, so vimc6,3%nm2014v5,6%nm2013. Tuynhin,sphchihotngkinhtvn cha ng u. Trong khi thng mi bn bun, bn l tng trng mnh, ngnh dch v nichungnggpgn40%voGDPchtmctngtrngkhimtn5,9%trong6 thng u nm 2015, mt phn do ngnh du lch ang cht vt vi s lng du khch nc ngoi trong 6 thng u nm gim 11,3% so vi cng k nm trc. Sau khi t kt qu kh cao vo nm ngoi, ngnh nng lm thy sn ch tng gn 2,4% trong bi cnh st gim gi cc mt hng nng sn chnh v iu kin thi tit khng thun li. Bng 3: Tng trng GDP (so vi cng k nm trc, %)2012 2013 2014 6T u nm 2015Tng GDP5,3 5,4 6,0 6,3Nng, lm, thy sn2,7 2,7 3,5 2,4Cng nghip & xy dng 5,8 5,4 7,1 9,1 CN ch bin, ch to5,8 7,4 8,5 9,9 Xy dng 3,3 5,9 7,0 6,6Dch v 5,9 6,6 6,0 5,9Ngun: Tng Cc Thng k6.Xt v gc tng cu, cu trong nc vn l n by tng trng kinh t chnh trongnhngthngunmnay. Tiudngcnhnangtngmnhphnnhchs nim tin ca ngi tiu dng c ci thin nh lm pht thp v xu th tng thu nhp thc t. Tiu dng cui cng tng 8,7% so vi cng k nm trc trong 6 thng u nm 2015. Ngoi ra, gii ngn FDI tng nhanh, li sut gim gip tng u t ton x hi gia tng, gp phn tch ly ti sn c tng gn 6,9 % trong na u nm. Tuy nhin, xut khu thun (chnh lch xut nhp khu hng ha v dch v) mc m lm gim tc tng trng chung. Trong khi nhp khu tip tc tng nhanh nh cc hot ng kinh t trong nc trn phc hi th tng trng xut khu ang chm li gi xut khu st gim v nhu cu bn ngoi trm lng.7.Kinh t phc hi v kinh t v m tip tc n nh s to iu duy tr mt cch bn vng cc xu hng gim ngho tch cc nhng tng trng chm li ca ngnh nng nghipcthnhhngticithinthunhpnngthn.Tnhtrngngho Vit im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 15 www.worldbank.org.vnNgun: Tng Cc Thng kChnh sch tin t tch cc trong bi cnh gim lm pht8.Trong bi cnh tnh hnh gi c hng ha quc t suy yu, p lc lm pht mc thp trong 6 thng u nm 2015. Ch s gi tiu dng ch tng gn 1% (so vi cng k nm trc) vo thng 6 nm 2015, t mc 4,7% cch y mt nm v mc nh im 23% ti thi im thng 8 nm 2011. Gi nhin liu gim mnh k t thng 7 nm 2014 v gi lng thc thc phm n nh c nm l cc yu t ch yu gip cho lm pht mc thp trong nhiu thng qua. Bn cnh , lm pht li cng i xung do st gim k vng lm pht. 9.Ngn hng Nh nc Vit Nam (NHNNVN) dn ni lng chnh sch tin t h tr tngtrng.Khilmphtgimxungcnmtcons,NgnhngNhncchng gimlisutticpvnthm50imphntrm,t7%xungcn6,5%vgimlisut chit khu t 5% xung 4,5% t nm 2014. Song song vi vic ct gim li sut, Ngn hng Nh nc cng p dng mt s bin php ni lng tin t mt cch thn trong. Thng t s 36 (ban hnh vo thng 11 nm 2014) ni lng hn mc huy ng ngn hn i vi cho vay trung v di hn (60% so vi 30% trc y) v gim trng s ri ro i vi mt s hot ng chovaynhtnh. Theo,chophpccngnhngduytrlisutchovaythp(thng trong khong 7-13% ty theo k hn vay) gip kch thch tng trng tn dng ln gn 14,2%, p ng mc tiu 12-14% ra trong nm 2014 ca NHNNVN. n cui thng 3/2015, tng Nam vn ch yu din ra nng thn khi gn 95% dn s ngho sng khu vc ny. Vi tnh trng ph thuc ca dn s nng thn bao gm nhiu ngi ngho vo hot ng sn xut nng nghip, tnh hnh nng nghip tng trng chm li gn y c th nh hng ti thu nhp v tiu dng nng thn cng nh gia tng khong cch thu nhp gia thnh th v nng thn.Hnh 1: Tng trng nh cu trong nc 5.4 6.4 6.3 5.3 5.4 6.0 6.3 02468Dch v200920102011201220132014Cng nghip v xy dngNng lm, thy snTng s5.4 6.4 6.2 5.2 5.4 6.0 6.3 -4-20246810Xut khu thunTng tch ly ti snTiu dng cui cngTng trng GDPH1-2015200920102011201220132014H1-2015ng gp vo tng trng GDP - pha cung (im phn trm)ng gp vo tng trng GDP- pha cu (im phn trm)im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 16 www.worldbank.org.vntrng tn dng c t 2,65% (tnh t u nm), tng ng khong 16% (so vi cng k nmtrc),Mctngnyphhpvichtiutngtrngtndng13-15%caNHNNVN trong nm nay.Hnh 2: Lm pht thp v tng trng tn dng tng dn 010203040May-11 May-12 May-13 May-14 May-15Ch s chungLng thc, thc phmC bnCh s gi tiu dng (%, so snh cng k nm trc)Tng trng tn dng (%, so snh cng k nm trc)010203040May-11 May-12 May-13 May-14 May-15Tng tn dngTng PT thanh tonTng tin gi10.Trong bi cnh cc th trng tin t quc t ngy cng bin ng, t gi hi oi vn duy tr tng i n nh. Vit Nam tip tc vn hnh ch t gi hi oi c iu chnh nhm h tr hot ng xut khu v thc y n nh th trng ngoi hi. Suy yu cn cn thng mi v gia tng k vng li sut cao hn ti M to p lc gim gi ng Vit Nam trong nm 2015. Trc tnh hnh ng la mnh hn v gia tng p lc mt gi ng tin, NNHNVN diu chnh t gi ng Vit Nam hai ln, mt ln vo thng 1 v mt ln vo thng 5 nm 2015, mc ly k 2%. Sau khi NHNNVN ti khng nh s khng c bt k iu chnh no ti t gi hi oi gia ng Vit Nam v la M trong nm nay, t gi hi oi ng la M tip tc bin ng v giao dch mc thp trong bin +/- 1%.Cn i ngn sch vn l vn quan ngi 11.Ktqungnschnhnctiptcchothyplctikhadaidngtrong nhng thng u nm 2015. Tng thu ngn sch d bo tng 7,9% trong 5 thng u nm so vi cng k nm trc. Mc d thu ngn sch t du th tip tc gim ng k (34%sovicngk)songcbpnhtngthuccloithukhc. Tuynhin,tc chi ngn sch (8.9%) cao hn mc tng thu dn ti bi chi ngn sch gn 75 nghn t ng(tngng3,5tUSD),bngmtphnbachtiucanm2015doQuchi ph chun. Chnh sch ni lng ti kha ngn nga suy thoi kinh t mnh hn dn ti ni rng ng k thm ht ti kha t 1,1% GDP nm 2011 ln 5,3% nm 2014. Nhiu bin php ti kha tnh th nhm h tr tng trng (c th nh ct gim v min thu, thuquanvchitiukchcu)ctrinkhaitrongnhngnmquahtrcc hot ng kinh t v doanh nghip. Ngun: Tng Cc Thng k Ngun: NHNNVNim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 17 www.worldbank.org.vn12.Ncngca VitNamtngnhanhtrongnhngnmgny.Tnhncuinm 2014, tng d n cng ca Vit Nam (n ca chnh ph, n c chnh ph bo lnh v n ca chnh quyn a phng) c tnh 2.347 nghn t ng (khong 110 t USD)5 . T trng n cng so vi GDP tng nhanh t 50% nm 2011 ln 59,6% nm 2014. 79,6% con s ny l n chnh ph, 19% l n c chnh ph bo lnh v khong 1,4% l n ca chnh quyn a phng. B Ti chnh d bo tng d n cng c th t mc nh im gn 65% GDP vo cui nm 2017. Sau , t l n/GDP s gim dn do tht cht ti kha.Ngun: B Ti chnhHnh 3: p lc ngn sch 7.98.914.305101520-1000100200300400500Tng thu NHNN Tng chi NSNN Thm ht NS5M-2014 5M-2015 Thay i (%)Kt qu thu chi ngn sch nh nc (Nghn t ng)5 Ton b d liu v n c thu thp c t thm quyn ca Chnh ph im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 18 www.worldbank.org.vnHnh 4: Gia tng n cng to thm gnh nng cho ngn sch4139 3943471010 11111151.750.150.854.559.62010 2011 2012 2013 2014eN ca Chnh phN do Chnh ph bo lnhN ca chnh quyn PTng n cng22.323.522.626.0 25.913.513.913.312.613.80510152025302010 2011 2012 2013 2014/eTng n cng ( % GDP)Thanh ton n cng (% tng thu ngn sch)Ngha v tr nTr n trc tip ca NSNNNgun: B Ti chnh13.N tng do thay i c cu n. Do nhu cu ti tr ngn sch tng nhanh hn tc tng trng huy ng vn vay u i bn ngoi, Chnh ph ch yu da vo n trong nc p ng nhu cu huy ng vn. Mc d n nc ngoi ca Chnh ph vn gi n nh khong 27-28% GDP trong giai on 2010-2014, n trong nc tng nhanh t 23,1% GDP nm 2010 ln 31,7% GDP nm 2014. Phn ln huy ng vn trong nc da trn pht hnh tri phiu chnh ph vi li sut bnh qun gia quyn 7,9%/nm trong nm 2013 v 6,6% nm 2014. Thi gian o hn trung bnh ca tri phiu chnh ph tng i ngn 3,1 nm (2013) v 4,8 nm (2014). iu ny c th pht sinh ri ro quay vng n khng khp vi k hn, c bit trong giai on chun b u t c s h tng c ti tr bng n vay. Tn dng iu kin ti chnh ton cu thun li v nng cao xp hng tn dng quc gia trong thi gian gn y, Vit Nam pht hnh tri phiu quc t 10 nm vi tng gi tr 1 t USD (li sut 4,8%) vo thng 11/2014 ln pht hnh ra th trng quc t u tin trong 5 nm. Phn ln s thu ca t pht hnh tri phiu ny c s dng ti c cu cc khon vay trc . 14.Chi ph thanh ton n c th to thm gnh nng ln ngn sch. Ngha v thanh ton n cng (tng thanh ton n chnh ph, n c chnh ph bo lnh v n ca chnh quyn a phng) tng t 22% nm 2010 ln gn 26% tng thu ngn sch nm 2014. Chi tr li vay hin chim gn 7,2% chi ngn sch, ln t cc khon chi tiu khc. 15.Ngoi ra, ngha v n tim tng t DNNN v khu vc ngn hng cng tr thnh mi nguy c ri ro ti tnh bn vng ca n cng. Ngoi cc khon n do chnh ph bo lnh c trnh by trn vn cn nhiu cc khon n tim n cha c thng k mt cch y . Cc khon n ny c tnh c quy m kh ln, tnh ri ro cao v c th e da ti n nh ti kha. Mc d Chnh ph nhn ra nhng ri ro ny nhng vn ch trng khng s dng cc ngun lc ngn sch nh nc ti cp vn cc ngn hng hay ti c cu n ca DNNN.Cn cn kinh t i ngoi ca Vit Nam yu i trong 6 thng u nm 201516.Cn cn kinh t i ngoi ca Vit Nam yu i trong nhng thng u nm 2015, phnnhhintrngxutkhuchmlitrongkhinhp khutngmnh. Theosliu ca Tng cc Hi quan, xut khu c tng 7,7% (so snh vi cng k nm trc) trong 5 thng im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 19 www.worldbank.org.vnu nm 2015 so vi mc 13.8% nm 2014 v 15,3% nm 2015 ch yu l do st gim gi xut khu v gim khi lng ca nhiu mt hng ch lc nh du th, than , c ph v cao su. Xut khu hng ch bin, ch to ch tng mc khim tn phn nh nhu cu m m trong bi cnh thngmitoncutrmlngbtchpcithintngtrnggnyticcthtrngxut khu chnh. Trong khi , nhp khu, c bit l nhp khu my mc, thit b v nguyn vt liu u vo cho sn xut v gia cng xut khu tip tc tng mnh dn ti thm ht thng mi hn 3 t USD trong 5 thng u nm (so vi thng d 2,1 t USD c nm 2014). Bng 4: Hot ng xut khu ca Vit NamNgun: Tng Cc Hi quan Vit Nam Lu:Ccloihnghachnhbaogm:duth, than, go, c ph v cao su. D liu n thng 5/2015 Ngun: c tnh ca NHTG Ngun: Ngn hng Th giiT trng (%) Tng trng (%)2013 2014 5 thng 20152013 2014 5 thng 2015Tng gi tr xut khu 100,0 100,0 100,0 15,3 13,8 7,7 Du th 5,5 4,8 2,8 -11,9 -0,2 -45,7 Ngoi du 94,5 95,2 97,2 17,4 14,6 10,9Nng nghip v thy sn 14,9 14,7 12,7 -5,8 12,1 -10,1 Go 2,2 2,0 1,7 -20,4 0,4 -14,6Hng ch bin gi tr thp25,6 26,6 26,2 18,6 18,1 12,7May mc 13,6 13,9 12,8 18,8 16,6 9,2 Hng ch bin gi tr cao27,9 27,1 31,9 46,5 10,6 23,5in thoi v linh kin 16,1 15,7 18,9 67,1 11,1 20,2 Hng ha khc 26,1 26,7 26,4 8,5 16,7 7,9 Khu vc trong nc33,2 32,6 29,5 3,8 11,8 -3,4 Khu vc c vn u t nc ngoi66,8 67,4 70,5 22,0 14,8 13,1Hnh 5: Gi hng ha thp ang nh hng ti xut khu-40-30-20-10010202012 2013 2014 2015Kim ngch Gi Lng507090110130150Apr-11 Apr-12 Apr-13 Apr-14 Apr-15Nng lngNng snKim loi v KSXut khu hng ha ca Vit Nam (Thay i c trng s gi tr xut khu, gi v khi lng)Gi hng ha ton cu (gi danh ngha, 2010 = 100)mim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 20 www.worldbank.org.vn17.Nhpkhutiptctngnhanh,phnnhtngcnghotngut,cbit trong khu vc FDI. Nhp khu tng 12% trong nm 2014 v c t 16,4% trong 5 thng u nm nay nh m rng hot ng trong khu vc FDI - ni ch yu da vo nhp khu hng hatrunggianvmymcthitb.NhiudnutlnangtrinkhainhSamsung Electronics, t hp sn xut thp Formosa v nh my lc du Nghi Sn y gi tr nhp khu my mc thit b tng vt. Nhp khu nguyn liu v u vo trung gian cho sn xut v xut khu nh ph kin in thoi, linh kin my tnh v in t, bng si, vi, ph kin giy dp v qun o cng ghi nhn tc tng trng cao. Nhp khu my mc thit b gia tng nhanh chng trong thi gian gn y cho thy khu vc FDI tip tc m rng nng lc sn xut, t s nng cao tim nng tng trng v xut khu ca Vit Nam trong trung hn.Bng 5: Nhp khu hng ha ca Vit Nam 18.Thm ht thng mi lm cho ti khon vng lai trong cn cn thanh ton ca Vit Nam chuyn sang thm ht trong qu 1 - 2015. Sau khi t mc kh cao - khong 4,8% GDP trong nm 2014, ti khon vng lai chuyn sang trng thi thm ht trong qu 1 nm nay. Trongcccuphncatikhonvnglai,lngkiuhichbpcphnnolng thm ht thng mi (hng ha v dch v) v cc khon lin quan ti kt chuyn li nhun ca u t nc ngoi.Hnh 6: Thc hin vn FDI n nh nhng cam kt mi ang c xu hng gimNgun: Tng Cc Hi quan Vit Nam T trng (%) Tng trng (%)2013 2014 5 thng 20152013 2014 5 thng 2015Tng gi tr nhp khu 100,0 100,0 100,0 16,0 12,0 16,4 My mc v thit b14,2 15,2 17,2 16,5 20,0 35,6 Hng ha trung gian 22,4 21,6 23,8 38,6 8,1 31,0 Nguyn vt liu 22,8 22,8 21,2 15,7 12,2 6,0Thnh phm 12,8 13,1 12,1 -5,3 17,2 2,8Hng ha khc 27,9 27,3 25,7 12,0 8,3 13,9Khu vc trong nc 43,6 43,0 39,9 6,9 10,5 6,6Khu vc c vn u t nc ngoi56,4 57,0 60,1 24,2 13,1 24,00510152025302010 2011 2012 2013 2014 5M-15Cam kt Thc hinCh bin, ch to56% Bt ng sn19%Cc lnh vc khc25%FDI - cam kt v thc hin (T USD)FDI cam kt theo ngnh(T l %)Ngun: B Ti chnhim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 21 www.worldbank.org.vn19.Ti khon vn trong cn cn thanh ton ca Vit nam tip tc c bi p bng dng vn vo FDI a dng v cc khon vay di hn. Gii ngn FDI tng 9,6% ln gn 6,3 t USD trong 6 thng u nm 2015. T l quay vng n nc ngoi vn gi vng nh dng vnchnhthcnnhvnngxphngtndngkhicMoodysvFitchutngxp hng quc gia ca Vit Nam ln mt bc vi trin vng n nh.6Ti khon vn tip tc c ci thin gp phn duy tr cn cn thanh ton tng th trng thi dng v d tr ngoi hi mc tng ng 2,8 thng nhp khu vo cui qu I nm 2015.Hnh 7: D tr ngoi hi tng nhng vn mc thpTrin vng v ri ro kinh t ngn hn20.Trinvngtngtrngkinhtca VitNamnhnchungltchcc.Ccchsd botnglaichothyqutrnhhiphcsvnttin.TheotnhtoncaHSBC, Ch s nh qun tr mua hng (PMI) duy tr trn mc 50 trong 22 thng lin tip trong khi Ch s nim tin ca ngi tiu dng gi mc 140,2 trong thng 5, cao hn mc trung bnh 135 trong di hn. Tng trngkinh t d bo s duy tr trong khong 6,0-6,2% trong nm 2015 trn c s cu trong nc s tip phc hi, tiu dng c nhn gia tng v u t tip tc ci thin. Mc d chnh sch tin t c ni lng song k vng lm pht vn gi mc thp do gi nhin liu v lng thc thc phm ton cu thp. Thm ht ti kha d bo s c iu chnh thng qua n lc ct gim chi tiu trnh gia tng hn na n cng. Cn cn thng mi s b thu hp ng k trong nm nay do gim xut khu v nhp khu tip tc gia tng p ng cc hot ng kinh t v nhu cu u t trong nc. Tuy nhin, lng kiu hi n nh s gp phn duy tr ti khon vng lai thng d nhng mc thp hn nhiu so vi nm ngoi. 2.81.81.52.62.32.8012342009 2010 2011 2012 2013 2014e-11.0-6.5-3.80.26.0 5.64.8-14-11-8-5-21472008 2009 2010 2011 2012 2013 2014eCn cn thanh tonvng lai (% GDP)D tr ngoi hi(tng ng thng nhp khu)Ngun: B Ti chnh Ngun: B Ti chnh6 Vit Nam hin ang ng th bc ba (Fitch v Standard & Poors) ti th bc bn (Moodys) di xp hng u t ca ba c quan xp hng ln.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 22 www.worldbank.org.vnHnh 8: Trin vng tch ccBng 6: Mt s ch s kinh t ngn hn ca Vit NamCh s Qun l Mua hng (PMI) Ch s nim tin ca ngi tiu dng (CCI)464850525456May-13 Nov-13 May-14 Nov-14 May-15120125130135140145Jan-14 Apr-14 Jul-14 Oct-14 Jan-15 Apr-15CCITrung bnh trong di hnNgun: Markit v HSBCNgun: NHNNVN, B Ti chnh, IMF v Ngn hng Th giiNgun: ANZ21.Cc d bo kch bn c s trn s chu tc ng ca nhiu yu t ri ro, c trong nc v bn ngoi. V bn ngoi, tng trng kinh t ton cu vn cn nhiu bt nh. S phc hi kinh t th gii c ngha quan trng i vi Vit Nam thng qua nhng mi lin ktthngmiln.Ngoira,gigovccmthngnngsntiptcgimcthtc ngtiucctithunhpvtiudnghgianhnngthn,theogiatngkhong cch gia thnh th v nng thn. Xt trong nc, mt k hoch cng c ti kha ng tin cy trong trung hn cng vi nhng bin php nghim tc nhm cng c tnh hnh ti chnh ca DNNN v khu vc ngn hng s ng vai tr quan trng gip gim p lc ln tnh bn vng ca n cng v gia tng nim tin ca khu vc t nhn. Xt v mt tng trng, cc tha thun thng mi s to c hi cho doanh nghip Vit Nam thu ht thm nhiu vn u t nc ngoi, a dng ha v xc tin thng mi thng qua tip cn cc th trng ln hn v giu c hn. 22.Trong tng lai, vic c t c tng trng kinh t cao hn v bn vng hn cn ty thuc vo kh nng Vit Nam c duy tr c n nh kinh t v m v y nhanh ci cch c cu. V kinh t v m, qu trnh cng c ti kha dn dn, ph hp vi tng trng s gip kim ch p lc n cng v ri ro ti kha. Nhu cu b p thm ht ngn sch thp 2012 2013 2014/e 2015/fTng trng GDP (% )5.3 5.4 6.0 6.0-6.2Ch s gi tiu dng (%, bnh qun nm)9.1 6.6 4.1 2.5Cn cn thanh ton vng lai (% GDP) 6.0 5.6 4.8 0.5Thm ht ngn sch (% GDP) -4.8 -5.6 -5.3 -5.0N cng (% GDP, theo tnh ton ca B Ti chnh) 50.8 54.2 59.6 64.0im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 23 www.worldbank.org.vni cng s gp phn lm gim tnh trng tri phiu chnh ph ln t tn dng khu vc t nhn, t cc ngun tn dng s hng nhiu hn vo h tr cc hot ng sn xut kinh doanh, c bit l ca ca khu vc t nhn. Qu trnh cng c ti kha phi c thc hin thng qua vic hp l ha chi ngn sch v ci thin hiu qu u t cng. Thu thp thng tin ng tin cy v cp nht v n d phng (ch yu trong khu vc DNNN) v nh gi ri ro ti kha vn nn c u tin. Ngoi ra, d cha phi l mt vn quan ngi trong ngn hn song v trung hn khi cam kt FDI gim, vn u i ODA t i v cc iu kin ti chnh ton cu cht ch hn c th lm pht sinh ri ro ti tr ti chnh bn ngoi. Mc d d tr ngoi hi ci thin nhng c ch t gi linh hot l cn thit x l nhng c sc t bn ngoi. Xt v ci cch c cu, nhim v trng tm vn l tip tc y nhanh qua trnh c cu li khu vc DNNN v ci cch khu vc ngn hng, c bit l x l n xu. Phn tip theo s cp nht chi tit hn v tin gn y ca chng trnh ngh s v ci cch c cu.I.3. CP NHT TIN CI CCH C CU V THCH THC Ti c cu doanh nghip nh nc 23.Doanh nghip nh nc (DNNN) vn l nhng thnh t quan trng trong nn kinh t.DNNNhinchimkhongmtphnbatngstisnkinhdoanh,mtphntsn lngvmtphntmlclnglaongtrongkhidoanhnghip.Theo,hiuqu hotngcaDNNNcnghaivitimnngtngtrngcatonbnnkinht. Hin ti, t nht mt s DNNN c hng c quyn tip cn ngun vn v c th hng li t khung php quy v thc thi thun li, tuy nhin y li l nhng ro cn doanh nghip tnhnthamgiathtrnghaytngtrng.ngthi,phntntrchnhimvikhi chng cho trch nhim trong qun l DNNN v cng tc qun tr doanh nghip yu km c th nh hng ti hiu qu s dng ngun lc cp cng ty. Nhn thy tim nng ci thin hiu qu, Chnh ph bt u nhng ci cch ton din ti cu trc DNNN.24.Tin ti c cu DNNN hin ang chm li so vi k hoch. Trong nm 2012, Chnh phthngquakhochticutrcgn1.200doanhnghip100%vnnhnccn li. trnh yu cu ti tr ngn sch cho DNNN, Chnh ph c nh s dng cc qu ti c cu doanh nghip trong tch ly s tin thu v t bn ti sn b p chi ph ti cu trc, bao gm vn ha v u t li vo DNNN ti cu trc. Tin c phn ha c y nhanh trong nm 2014 mc d vic trin khai c phn ha ti 143 DNNN cn thp hn so vi mc tiu tham vng c phn ha 200 DNNN mi nm ca Chnh ph. Tin chm li trong nm 2015 v ch c phn ha c 29 DNNN trong qu 1 cho thy mc tiu c phn ha 289 DNNN trong nm 2015 kh kh thi. Bn cnh cc yu cu th tc phc tp, qu trnh trin khai c phn ha cn b nh hng bi s th ca cc nh u t vi c phiu ca cc doanh nghip c phn ha - c bit l c phiu thiu s ti DNNN.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 24 www.worldbank.org.vn25.Trong nm 2014, Chnh ph tip tc cng c khung php l v php quy v qun l DNNN v qun tr doanh nghip.7Ngoi ra, cn t tin thc thi cc iu khon lin quan n Ngh nh 61 trong quy nh cc chun mc v bo co ti chnh v cng khai thngtiniviDNNN. TuynhinhinchcrttDNNNthchincngkhaithngtin theo yu cu. Cc c quan chc nng cng nh doanh nghip cn n lc hn na m botunthyvnhnghnchvnhnsvkthutcntrqutrnhtrinkhai qun l ti chnh v bo co ng tin . Nhng vn cp doanh nghip ny tr nn trm trng hn khi i lc s phi hp gia cc c quan gim st v kim sot DNNN cn km hiu qu. 26.Tip sau nhng ci thin hn na khung php l v qun tr doanh nghip, cng tc trin khai vn l u tin then cht. Duy tr trin khai ti c cu DNNN, ci thin hn na cng tc qun tr doanh nghip v cc bin php to sn chi cng bng cng nh to ra c ch ngn sch cng c th gip cng c hiu qu hot ng ca DNNN v trin vng tng trng ni chung. Mc d ci thin hn na khung php l v php quy ng vai tr quan trng song cn tp trung m bo trin khai mt cch ng b. Cn c thm n lc y nhanh tin c phn ha cc DNNN cn li, tip tc thoi vn u t ngoi ngnh v xa b c quyn c li m DNNN c hng bao gm tip cn vn ngn hng v cc ngun ti tr khc, u i v thu, mua sm cng v cc li th khc. Ci cch lnh vc ngn hng 27.Saumtnmchmchp,tintrnhcicchqutrnhhpnhtngnhngnhng c y nhanh hn trong 6 thng u nm 2015, c bit l v hp nht ngn hng. Khc vi nhng nm trc, khi qu trnh hp nht ch yu lin quan ti sp nhp cc ngn hng nh hn (v hot ng yu km hn) th nm nay chng kin nhiu thng v mua li cc ngn hng nh hn ca cc ngn hng thng mi quc doanh ln bao gm cc thng v gia BIDV v MHB, Vietinbank v PG Bank, v sp ti l gia Vietcombank v SaigonBank. Hn th na, thay v cho php cc ngn hng yu km tuyn b ph sn, NHNNVN tip qun nhiungnhngnhhnvbnhimlnhoiuhnhckinhnghimcaccngn hng thng mi quc doanh vo cc v tr ch cht thc y chuyn i vn hnh, chng hn nh VNBC vo thng 2, OceanBank trong thng 4 v c th l mt ngn hng khc trong nhng thng ti. Ngoi ra, cn c mt s t thng v sp nhp gia cc ngn hng thng micphnmnhhn(nhccthngvspnhpgiaSacombankvSouthernBank, Maritime Bank v MDB). a s nu khng ni l tt c cc thng v M&A u c cc c quan iu tit h tr nhm mc tiu hp nht h thng ngn hng v gii quyt tnh trng s hu cho gia cc ngn hng, theo gim mt s ri ro mang tnh h thng. Mc d gia tng s lng thng v M&A nhng mc tiu gim tng s lng ngn hng thng mi xung cn 15 -17 ngn hng vo nm 2017 vn l mt thch thc. 7 Nm 2014, Chnh ph ban hnh Ngh quyt s 15/NQ-CP (thng 3) y nhanh ti cu trc DNNN (bao gm y mnh thoi vn) v mt s lut khc lin quan ti ci cch DNNN. Vo thng 11 nm 2014, Chnh ph ban hnh Lut u t s 67/2014/QH13 v Lut doanh nghip s 68/2014/QH13, hai lut ny u khng lin quan trc tip ti DNNN nhng l mt bc tin ti to sn chi cng bng gia cc loi hnh doanh nghip khc nhau v gia tng cnh tranh trn th trng. Lut u t Cng l mt bc i khc gip ti u ha u t cng (ngoi Ngh nh s 1792/CT-TTg thng 10 nm 2011). Lut ny nhn mnh vai tr ln ca Chnh ph trong chng trnh v s ng h ca Chnh ph v l trnh ti cu trc DNNN.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 25 www.worldbank.org.vn28.Nhng iu chnh quy nh cho php cc trng hp ngoi l v trn s hu nc ngoi, tuy nhin cc ngn hng nc ngoi khng tham gia trc tip vo bt k thng v M&A no gn y. Mc d mt s ngn hng tham gia cc thng v gn y c vn u tncngoi,khngcgiaodchnocsthamgiatrctipcangnhngncngoi. Thc t ny c kh nng l kt qu ca nhiu yu t nh cha c ngn hng trong nc hp dn v c ch php l h tr. D t l trn s hu nc ngoi vn khng i 30% (theo ng cam kt ca Vit Nam vi WTO), Ngh nh s 01 ban hnh vo thng 1 nm 2014 cho php t l tham gia vn ch s hu ca nc ngoi cao hn trong mt s trng hp c bit nu c ph duyt ca Th tng Chnh ph. Bn cnh vic em li thm vn, s tham gia ca nh nh u t nc ngoi trong cc hot ng M&A cn c th h tr tng cng cng tc qun tr doanh nghip, qun l v minh bch cc t chc lin quan. Tuy nhin cho ti nay vn cha c nh u t nc ngoi thc s quan tm ti cc ngn hng yu km ca Vit Nam.29Cu hi v quy m thc t ca n xu (tnh theo thng l quc t) vn cha c gii pmcdnhngthayilutnhgnylbcinghng.Thngts02v Thng t s 09 v phn loi tn tht n v trch lp d phng l nhng thay i lut quy nh quantrngnhmcithincngtcbocovoqunlnxu. Thngts02cthc thi y bt u t thng 4 nm 2015 nhng cho n thi im ny vn cha c bng biu bo co chnh thc v n xu theo ch mi. Ngoi vic phn loi cht ch hn kt hp gia phng php nh tnh v nh lng, xp hng nh gi cho thng qua h thng Trung tm Thng tin Tn dng, Thng t ny cn m rng trch lp d phng i vi (i) cc khon vay qua th tn dng; (ii) cc khon mc ngoi bng; (iii) u t vo tri phiu doanh nghip cha nim yt, (iv) u t tn thc v (v) tin gi ti cc t chc tn dng khc. Trong s , cc khon mc ngoi bng (L/C, bo lnh) v u t tri phiu doanh nghip c th to ra tc ng ng k v nhng ti sn ny chim t trng ln (hai con s) trong tng ti sn ca nhiu ngn hng. Cn thi gian mi c th nhn din v lng ha tc ng ca nhng quy nh quan trng ny ti hot ng ca cc ngn hng thng mi nhng c th cc ngn hng ha gii phn ln nhng tc ng do thi gian di tr hon p dng h thng mi, th hin qua vic gia tng trch lp d phng v gim li nhun trn bng cn i k ton ca ngn hng trong 2 nm tr li y. 30.D t c mt s tin nht nh nhng gii quyt n xu vn l vn quan ngichnh.Ktkhithnhlpvothng7nm2013,CngtyMuabnNxuVitNam (VAMC)xlkhilngnxungycngtng. Tnhncuinm2014, VAMCnhn chuyn nhng tng gi tr ti sn khong 123 nghn t ng v cng ty ny thng bo x l c 4,8 nghn t ng. Tnh n cui thng 5-2015, theo bo co ca VAMC, cng ty ny gom vo 152 nghn t ng n xu v x l thm 3 nghn t ng. Tuy nhin, a s ti sn ny c chuyn nhng i ly tri phiu nn khng xa b hon ton ri ro trong h thng ngn hng v n xu cha gii quyt s c tr li cc ngn hng khi tri phiu n hn. Hn th na, n lc gii quyt n xu cn chu tc ng bi s thiu vng mt khung php l cho php ph sn, s hu ti sn, tch thu ti sn bo m v bo v cn b nhn vin VAMC khng b khiu kin v gy ra tn tht tim tng i vi Nh nc trong trng hp khng th hnh thnhcchgithtrnghpl.Nhmgiiquytnhngyukmny,Chnhphban hnh Ngh nh s 34 vo thng 3 nm 2015 thay th Ngh nh s 53 (ban hnh nm 2013), trao thm quyn cho VAMC x l n xu v ti sn lin quan. Tuy nhin, phn ln nhng tr ngi lut nh mang tnh c cu ny vn tn ti v i hi thay i ton din khung php l v quan trng hn na l thay i t duy v thng l kinh doanh trong qu trnh thc thi v x l n xu phi t tng, v.v. Vo thi im hin ti, vn ca VAMC cn qu nh x l trit n xu. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 26 www.worldbank.org.vn31.Ti thi im hin ti, h thng ngn hng dng nh ci thin nim tin ca ngi gi tin, th hin qua huy ng n nh v theo l d tha thanh khon trong h thng h tr cc hot ng tn dng. Gia tng nim tin cn c phn nh qua tng gi c phiu ca cc ngn hng nim yt trong 6 thng u nm (c th nh gi c phiu ca Vietcombank tng 25%, gi c phiu ca Vietinbank tng 26% trong Qu 2 nm 2015). Th trng bt ng sn cng c du hiu hi phc ban u v iu kin v m c ci thin. Tuy nhin, nu ni lng chnh sch tin t qu nhanh trong bi cnh cn c can thip hnh chnh v phn b tn dng th c th nh hng ti cht lng ti sn ca ngnh ngn hng.Ti c cu u t cng 32.utcngngvaitrquantrngtrongcngcucphttrintncca Vit Nam. Ngn sch nh nc vn l ngun vn quan trng u t vo c s h tng vt cht v x hi. Trong giai on 2004-12, Vit Nam chi trung bnh mt phn ba tng chi ngn sch nh nc khong 8,4% GDP cho u t pht trin. Con s ny tng i cao so vi a s quc gia ang pht trin.33.Kt hp nhiu yu t bao gm gim mnh thu ngn sch, lo ngi gia tng n cng v phn k chi tiu kch cu dn ti thm ht ng k u t cng k t nm 2012. Theo bo co ngn sch nh nc, chi u t trong QI/2015 ch chim khong 15,6% tng chi ngn sch. Kt qu ny ch bng 50% mc trung bnh trong giai on 2004-12 v l mc thp nht trong vng 20 nm qua. T trng chi u t pht trin ca nh nc trong tng GDP vo khong 5% trong nm 2014 v Qu 1 nm 2015 hay tng ng 50% t trng nm 2009 khi u t cng tng do trin khai gi kch cu kinh t. Hnh 9: Bt chp st gim gn y, chi u t pht trin vn cao hn hu ht cc quc gia trong khu vc 0 5 10EUNht Bnt-xtry-li-aThi LanIn--n-xi-aHn QucPhi-lp-pinMa-lay-xi-aVitNamCm-pu-chia353329362916810850102030402004 2006 2008 2010 2012 2014K/c Ngn sch K/GDP25 T trng chi u t pht trin ca nh nc trong tng chi ngn sch v GDPNgun: B Ti chnh v H thng Thng k Ti chnh Chnh ph ca IMFLu : Biu bn tri: T trng chi u t pht trin ca nh nc trn tng GDP nm 2012. Biu bn phi: T trng chi u t pht trin trn tng chi ngn sch nh nc v GDP nm 2004-15.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 27 www.worldbank.org.vn34.Nhngthayiquantrngvccungnhtrongtngchiutphttrinv mcphnquyntrongqunlutcngdinratrongvnghnchcnm qua. Trong K hoch pht trin kinh t - x hi (KH PT KT-XH) gn y, chi u t pht trin cho cc lnh vc x hi, khoa hc v cng ngh tng r rt bng chi u t cho lnh vc giaothng.ngthi,gn80%chiutphttrincqunlcpaphng,vi mc tng nhanh so vi giai on 2000-05. So vi mc trung bnh 38,4% ca giai on 2001-2010 ti cc quc gia ang pht trin, mc phn quyn chi u t pht trin ca Vit Nam caonhttrongnhmqucgiaangphttrinvtVitNamvonhmqucgialin bang, phi tp trung ha cao.Hnh 10: Tng u t cp a phng35.Chnh ph thng qua n ci cch chi tit v qun l u t cng vi vic ban hnh Quyt nh s 339 ca Th tng Chnh ph nm 2013. Trong ngn hn, n ny tmctiuthtchtutcngvxabtnhtrngnngtrongccdnut pht trin. V di hn hn, u tin ci thin khung php quy, tng cng xc nh th t u tin chi tiu v gia tng s tham gia ca khu vc t nhn trong cc d n xy dng c s h tng.Ngoira,ccchthca ThtngChnhph:cthChths1792/2011,27/2012 v 14/2013 ci thin cng tc qun l u t cng. Thng qua nhng Ch th ny, nhim vutinhngukhiphnbchiutphttrinlhonthinngtinccd n ang trin khai v thanh ton n ng. Ch trin khai cc d n mi khi c ngun lc d tha. Kt qu l, Vit Nam t c tin tt trong nm 2012 v x l n ng cho cc cng ty xy dng. n thng 12 nm 2012, tng gi tr n ng gim xung di 47 nghn t Ngun: B Ti chnh Lu : Trc bn tri: T trng chi u t pht trin theo lnh vc (biu ct). Trc bn phi: T trng chi u t pht trin cp chnh quyn a phng (ng mu xanh). T trng chi u t pht trin (Theo lnh vc v cp chnh quyn) 3223 2330383561%75%78%50%60%70%80%0%20%40%60%80%100%2000-05 2006-10 2011-14Giao thng NLTS KHCN&XH Khc Tnh thnh26 im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 28 www.worldbank.org.vnng (tng ng 2,1 t la M) so vi con s 91 nghn t ng ca nm 2011. Tuy nhin, gi tr n ng khng thay i nhiu trong giai on 2013-14, theo bo co tnh n thng 6 nm 2014 l gn 45 nghn t ng, hay ch tng ng mt phn t chi u t pht trin trong nm 2014.Th tng Chnh ph cng ban hnh mt Ch th khc vo cui thng 4 nm 2015 (Ch th 07) yu cu cc b ch qun v tnh thnh bo co hin trng v tin x l n ng. Xt tin hin ti, khng c kh nng xa b hon ton n ng vo cui nm 2015 theo nh k hoch. Do mc phi tp trung ha cao v gi tr n ng cp a phng chim gn 95% tng gi tr n ng, xa b hon ton n ng v trnh xy ra tip cn ci t c bn Qun l u t cng (PIM) v nh vy ngoi phm vi cc ch th ca Th tng Chnh ph.36.Nhng ci thin ln trong khung php quy v qun l u t cng bao gm vic banhnhLututcngvLutXydng.Lututcngthchhamtsci thin trong Ch th s 1792 nh lp k hoch u t trung hn, ci thin trch nhim gii trnh vtngcngxcnhthtutinccdnutcngtgiaionlntng.Lut Xy dng nm 2014 t mc tiu ci thin cht lng quy hoch xy dng v trin khai d n thng qua cc bin php nh chuyn nghip ha hot ng ca Ban qun l d n hay ci thin tnh minh bch trong cp php xy dng hay nng cao trch nhim gii trnh trong qun l xy dng. C hai o lut ny u c hiu lc t thng 1 nm 2015. V hai lut ny quy nh cc kha cnh khc nhau trong chu trnh qun l u t cng nn cn m bo tnh nht qun. Bc thm nh tm tt tng d n v c ch gim st v nh gi (M&E) t di Lut u t cng trong khi cc bc cn li v chun b v trin khai d n tun th theo Lut Xy dng. Ngoi ra, cn mt s thay i lut c kh nng lm suy yu khung php quy nh xa b n v c lp ph trch r sot thm nh d n. Cc phng ban chuyn mn nh S Xy dng hoc S NN&PTNT s ch tr cng tc thm nh d n theo chuyn mn k thut thay v do S K hoch & u t ch tr nh quy nh trc y. ng thi, cc phng ban ny cng xut v ch tr chun b d n v c th pht sinh mu thun v li ch. 37.Mc d c nhng thay i v quy nh php l nh trinh by trn, nh gi hiu qu kinh t trong cng tc qun l u t cng vn cha c quan tm ng mc. Tuy a ra c mt s yu cu c th v c tnh li ch kinh t trong giai on ln tng (hay khi to d n u t theo thut ng chuyn ngnh ca Vit Nam) song Lut Xy dng iu chnh ch yu tp trung vo khu thm nh k thut (tri ngc vi thm nh kinh t v ti chnh), ngay c trong giai on nghin cu tin kh thi. 38.y mnh s tham gia ca khu vc t nhn trong lnh vc u t v vn hnh c s h tng l mt mc tiu chnh sch c th song tin t c vn tng i thp. t c mt s tin nht nh v mi trng php quy thng qua vic ban hnh Ngh nh 15 v Hnh thc i tc Cng t (PPP) vo thng 2 nm 2015. Ngh nh ny to iu kin p dng phng php tip cn da trn kt qu v m rng s tham gia ca khu vc t nhn sang cc lnh vc cung cp dch v cng v dch v x hi c bn, t k vng s gia tng s tham gia ca khu vc t nhn trong cc d n hon ton cp vn t ngn sch nhnc. Tuynhin,cnlusthamgiacakhuvctnhncthgiphuyngti chnh xy dng c s h tng nhng ngun vn cho c s h tng ny cui cng s n t (i) nhng ngi ng thu, (ii) ngi tiu dng hay (iii) kt hp c hai. Kt qu l, cn tin im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 29 www.worldbank.org.vnhnh nhng ci cch lin quan m bo cht lng dch v cng do khu vc cng cung cp v m bo bo v ngi tiu dng.39.Lp k hoch u t trung hn c quy nh trong Ch th s 1792 v sau c th ch ha trong Lut u t cng nhm to c ch ngn sch cng ln cc n v chi ngn sch. K hoch u t trung hn 2016-20 do B K hoch & u t lp v c k vng s bao qut cc khon u t tt c cc cp chnh quyn, bao gm u t ngn sch v ngoi ngn sch. Theo , lp k hoch u t trung hn c kh nng ng gp vo ci thin hiu qu bng cch gn kt vi cc nhim v u tin trong K hoch pht trin kinh t x hi v gim tnh trng u t phn tn. Tuy nhin, lp k hoch chi thng xuyn, bao gm chi tiu lin quan ti ti sn vn nh vn hnh v bo tr, vn tip tc p dng theo chu k lp ngn sch hng nm. Kt qu l, c th dn ti s thiu nht qun gia phng php lp k hoch u t trung hn v phng php lp k hoch chi thng xuyn trong ngn hn, lm nh hng ti s kt hp gia chi u t v chi thng xuyn. Khc vi thng l quc t, phng php lp k hoch u t ti Vit Nam c quy nh c th trong Lut u t cng khng theo hnh thc cun chiu, cp nht v iu chnh hng nm m l k hoch c nh gn vi K hoch pht trin kinh t - x hi. Mc d t mc tiu thit lp c ch ngn sch cng song c ch ny c th qu kht khe, cng nhc thch nghi trc nhng iu kin thay i trong giai on lp k hoch. 40.Bc chun b lp k hoch u t trung hn (MTIF) v theo l K hoch pht trin kinh t - x hi 2016-20 ang tin trin chm. y l ln u tin cc tnh thnh v b ngnh ch qun phi lp k hoch u t trung hn nn nng lc r rng l mt trong nhng l do dn ti s chm ch. a s cc n v chi ngn sch ang phi cht vt xy dng khung ti kha ng tin cy cho giai on 5 nm. Ngoi ra, Lut u t cng yu cu n v chi ngn sch ln th t u tin d n u t trnh B K hoch & u t nhng qu trnh xc nh tiu ch ln th t u tin d n trong tng lnh vc v gia cc lnh vc cn mt nhiu thi gian. Cng tc xy dng tiu ch phn b chi u t pht trin t cp trung ng xung cc tnh thnh ia phng vn chm hn so vi k hoch.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 30 www.worldbank.org.vnim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 31 www.worldbank.org.vn8 S liu nm 1989 da trn phn tch iu tra Dn s v Nh . S liu hin ti da trn phn tch iu tra Lc lng Lao ng nm 2014.1.Bc tranh vic lm ti Vit Nam c s chuyn i mnh m trong vng 25 nm tr li y. Mc d trc y ti Vit Nam, vic lm hon ton mang tnh cht nng nghip h gia nh, hp tc x v doanh nghip nh nc (DNNN) song dn dn qua thi gian chuyndchsangccngnhcngnghipchbinchtovdchv,hkinhdoanh ngoi nng nghip, doanh nghip t nhn trong v ngoi nc. Nm 1989, 71% lao ng Vit Nam ch yu lm vic trong cc ngnh nng - lm - thy sn v hu nh khng tn ti lao ng trong khu vc t nhn. Ngy nay, nng - lm - thy sn chim 46% lc lng lao ng, v c 1 trn 10 lao ng Vit Nam khong 50 triu lao ng lm cng n lng ti mt cng ty t nhn. 82.S m rng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn ng vai tr nn tng gip ci thin mc sng ti Vit Nam. H nng dn, h kinh doanh, DNNN v c quan nh nc s vn tip tc l ngun sinh k ca nhiu lao ng; tuy nhin vic lm c tr cng trong khu vc t nhn mi l nhn t quan trng, ha hn tim nng tng nng sut lao ng nhanh chng cn thit a nhiu lao ng Vit Nam vo nhm trung lu trn th gii. 3.Tng trng vic lm trong khu vc t nhn do nhiu yu t quyt nh. iu kin quan trng pht trin khu vc kinh t t nhn l mi trng kinh doanh, bao gm cc th ch th trng mnh m v hiu qu, mi trng kinh t v m n nh v c s h tng y . Cc doanh nghip cng cn mt lc lng lao ng ng o, c o to tt v c k nng. Nhng chnh sch h tr cho cc iu kin nn tng ny s l n by cn thit pht trin vic lm Vit Nam. PHN II: CHUYN MC V TH TRNG LAO NG - Xy dng Quy nh v Th ch Th trng Lao ng Hin i ti Vit Namim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 32 www.worldbank.org.vn4.Cc quy nh v th ch lao ng cng c th l mt yu t quan trng quyt nh s gia tng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn. Cc chnh sch th trng lao ng c kh nng gip mi ngi nm bt c hi kinh t trong mt th gii y ri ro nhng cn c tinh chnh sao cho c th gip cc h gia nh v ton x hi qun l ri ro. Cc chnh sch th trng lao ng c th gim nh tc ng ca tn tht li nhun v vic lm, trao ting ni cho ngi lao ng cng nh to iu kin lun chuyn lao ng v ngun vn con ngi ti nhng ni khai thc h hiu qu nht. ng thi, cc chnh sch khng ph hp c th gia tng ri ro th trng lao ng i vi tng c nhn v x hi.i vi mi c nhn, c th tng ri ro mt vic lm hoc duy tr khu vc khng chnh thc trong khi cp ton x hi, cc chnh sch nh vy c th lm chm tin chnh thc ha vic lm, to ra s mt cn i gia tng trng li nhun v tng nng sut lao ng hay tnh trnglaongbtn.Ccchnhschtinhchnhkhnghplcngcthkimchqu trnh chuyn i c cu do gim lun chuyn lao ng gia cc khu vc a l, ngnh ngh v loi hnh cng vic.5.Chnh sch th trng lao ng ca Vit Nam c th l mt tr ngi mi i vi n lc tng trng vic lm c tr cng trong khu vc t nhn. Theo s liu gn y nht t nm 2009, ch 1% doanh nghip nh gi cc quy nh lao ng l ro cn chnh ti tng trng ca h. Tuy nhin, 28 phn trm doanh nghip khc coi cc quy nh lao ng l ro cn nh hoc khng ng k (Ngn hng Th gii, 2014a). Vit Nam i mt vi nguy c t cc quy nh qu kht khe hin nay c th l ro cn ti tng trng vic lm c tr cng trong tng lai. Cc quy nh thng c li cho ngi trong cucl nhng lao ng hin ang c cng vic lm cng n lngtrong khi dp tt vic lm mi c th em li c hi cho ngi ngoi cucl nhng ngi vn cha c vic lm c tr cng. Khi a v ca lao ng lm cng n lng cao hn, ngi trong cuc s c ting ni mnh m hn trong vic duy tr cc chnh sch c li cho h. Nh vy, c th gy kh khn ti qu trnh thay i cc chnh sch qu kht khe trong tng lai.6.Chuyn mc ny trnh by chi tit cc vn then cht lin quan ti th trng lao ng ti Vit Nam. Ch chnh l lm th no cn bng gia tnh linh hot ca th trng laongvduytrtngtrngnngsutbnvngthngquaccchnhschvthch qun l ri ro x hi trong mt nn kinh t nh hng th trng. Chuyn mc ny bt u bng gii thiu tng quan c cu th trng lao ng, tip theo l phn tch hai hnh thc quy nh th trng lao ng: c th l quy nh v lng ti thiu v bo v vic lm, v sau trnh by v h thng quan h lao ng. Cui cng, a ra nhng im cn cn nhc v chnh sch.C cu Th trng Lao ng ti Vit Nam 7.Bt chp nhng thay i nhanh chng din ra trong mt phn t th k va qua, xp x mt na lc lng lao ng Vit Nam vn ch yu lm nng nghip h gia nh (bao gm lm nghip v thy sn). Hnh 1 trnh by phn b lao ng ti Vit Nam theo ch lao ng v loi hnh cng vic. 21% lc lng lao ng (11 triu ngi) l lao ng t lm v lao ng gia nh ang lm vic trong cc h kinh doanh phi nng nghip. Tng s lao ng lm cng n lng l 18,7 triu, trong 7,4 triu lao ng khng c hp ng, nhnchungxpvonhm khngchnhthc.5,4triulaonglmcngnlngkhc im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 33 www.worldbank.org.vn8.Vit Nam ang trong qu trnh chuyn i ln c cu lao ng. Hnh 2 biu th cc xu hng di hn theo nhm lao ng chnh. T trng lao ng lm vic ch yu trong lnh vc nng nghip gim u t u thin nin k mi mc 1,6 im phn trm mi nm. Vi quy m lc lng lao ng hin nay, con s ny tng ng vi gn 800.000 lao ng dchchuynrakhingnhnngnghiphngnm.Nhnglaongnychuynsangh kinh doanh phi nng nghip v lm cng n lng, c hai nhm ny c a v cao hn qua thigian.Hkinhdoanhtotngmcsngchohngtriungi VitNamsongtc tim nng thc y tng trng nng sut lao ng. Tng trng trong tng lai ca tng lp trung lu ti Vit Nam s ph thuc ch yu vo tng trng vic lm c tr cng. 9.Mc d tc chuyn dch khi ngnh nng nghip do nhiu yu t khc quyt nh, tuy nhin tng trng vic lm c tr cng chu nh hng bi cc quy nh v th ch v lao ng. Phn di y xem xt ba kha cnh v cc quy nh v th ch ny ti Vit Nam.lm vic cho chnh ph hoc DNNN. Nhm cn li lm vic trong khu vc t nhn, lm cng n lng v c hp ng. Nhm ny bao gm 2 triu lao ng lm vic cho doanh nghip nc ngoi v 3,9 triu lao ng ti doanh nghip t nhn trong nc. Cng hai nhm ny li, tng s lng lao ng lm cng n lng c hp ng trong khu vc t nhn chim 11,3% lc lng lao ng. Hnh 11: Phn b lao ng ti Vit Nam nm 2014Tng s lao ng52.6 triu, 100%Lao ng lm cng n lng18.7 triu, 36%Doanh nghip c vn u t nc ngoi2 triu, 3.8%Khng c hp ng lao ng7.4 triu, 14%Doanh nghip t nhn3.9 triu, 7.5%C quan nh nc4 triu, 7.6%Doanh nghip nh nc1.4 triu, 2.6%C hp ng lao ng11.3 triu, 22%Kinh doanh phi nng nghip h gia nh11 triu, 21%Nng nghip22.5 triu, 43%Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 34 www.worldbank.org.vnHnh 12: T trng lao ng theo nhm chnh, 1989-20140%10%20%30%40%50%60%70%80%1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015T trng trong tng lao ngNng nghipNh nc (phi nng nghip)C th/h gia nh(phi nng nghip)Lm cng n lng (phi nng nghip, khng phi c th/h gia nh gia nh)Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. Cc quy nh chnh v th trng lao ng a.Lng ti thiu10.C ch lng ti thiu ti Vit Nam pht trin qua thi gian. Vit Nam ln u tin t ra quy nh v lng ti thiu vo nm 1992, ti thi im khng p dng i vi doanh nghip nc ngoi. H thng lng ti thiu hin ti c ban hnh vo nm 2006. Theo h thng ny, lng ti thiu thay i theo a bn v ngnh ngh. Trc nm 2012, mc lng chocnbnhnc,doanhnghiptrongnc(baogmDNNN)vdoanhnghipnc ngoi c quy nh tch bch khc nhau. K t nm 2012, c s thng nht v mc lng tithiugiadoanhnghipncngoivtrongnc.Hinnay,mclngtithiuthay i theo vng; mi vng c mc lng ti thiu ring theo bn cp vng trn c nc. Tnh n thng 1 nm 2015, lng ti thiu dao ng trong khong 2.150.000 ng n 3.100.000 ng/thng,Ngoira,vnpdngmclngtithiuringvthphn(haycngil lng tham kho hoc lng c bn) i vi cn b nh nc, c th l 1.150.000 ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 35 www.worldbank.org.vn11.Lng ti thiu ti Vit Nam c quy nh bi php lut v l cng c m bo mc sng c bn ca ngi lao ng. Theo B lut Lao ng nm 2012: Mc lng ti thiu l mc thp nht tr cho ngi lao ng lm cng vic gin n nht, trong iu kin lao ng bnh thng v phi bo m nhu cu sng ti thiu ca ngi lao ng v gia nh h. Quy nh v lng ti thiu ch c ngha tc ng trc tip ti 22% lao ng Vit Nam lm cng n lng chnh thc, nhng ngi c hp ng lao ng theo quy nh ca B Lut Lao ng. Lng ti thiu cng l c s tnh (a) thang bc lng cho cn b nh nc/khu vc cng; (b) thang bc lng tnh bo him x hi, bo him tht nghip v bo him y t cho lao ng ti doanh nghip nh nc (DNNN); (c) tr cp cho lao ng d tha do ti c cu DNNN; v (d) tr cp hu tr, tr cp cho cu chin binh v mt s i tng hng phc li x hi.12.Tcngtrnlthuytcanhngthayivlngtithiunviclmmang tnh bt nh. Do qu trnh thc thi khng cht ch nn nu lng ti thiu vt nng sut ca ngi lao ng th ch lao ng c th tuyn lao ng khng chnh thc, khng k hp ng trnh cc quy nh v lng ti thiu. L thuyt kinh t ch ra trong mt th trng lao ng cnh tranh hon ho vi khu vc chnh thc t di lut v lng ti thiu v khu vc khng chnh thc nm ngoi lut ny, vic tng lng ti thiu s dch chuyn lao ng t khu vc chnh thc sang khu vc khng chnh thc. Trn thc t, cc th trng lao ng khng cnh tranh hon ho, c bit cc doanh nghip ln c th s dng mt s quyn nng th trng v do vy, tc ng ca lng ti thiu t r rng. L thuyt v tin lng hiu qu cho thy tr lng cho lao ng cao hn s khuyn khch h n lc ln hn, lm vic nng sut hn do c tinh thn lm vic cao hn v/hoc gim hin tn lun chuyn lao ng. Khi c s hin din ca quyn nng th trng v c ch tin lng hiu qu, nhng thay i nh v lng ti thiu mc thp khng th hoc t c nh hng ti vic lm.13.Mc d vy, lng ti thiu c bit cao, nu c thc hin, s c kh nng ct gim vic lm chnh thc. Tng lng ti thiu cng c th lm tng lng cao hn thang bc lng v gim vic lm do hiu ng hi ng nu mt s lao ng c tr nhiu lng ti thiu. Vit Nam thu ht vn u t trc tip nc ngoi (FDI) mt phn l nh chi ph nhn cng r nn tn ti ri ro mc lng ti thiu rt cao s ngn cn thu ht vn u t FDI v vic lm to ra nh FDI. Tng mc lng ti thiu gp phn lm gim li th cnh tranh ca Vit Nam so vi cc quc gia nh Bng-la-t hoc Cm-pu-chia, nhng nc c mc tin lngthp hn Vit Nam (Vin Nghin cu Ton cu McKinsey, 2012).14.Ngoi khu vc chnh ph, lng ti thiu ti Vit Nam tng nhanh trong nhng nmgny,vttngtrngnngsutlaong.Hnh3biuthmctnglngti thiu ti Vit Nam. Bng phng php so snh, hnh di y cng cho thy tng trng nng sut lao ng thc t trong cc khu vc nh nc, ngoi nh nc trong nc v FDI. Lng ti thiu tng cao nht vo nm 2012 khi thng nht lng ti thiu gia khu vc trong nc v nc ngoi. Xt iu kin thc t, lng ti thiu tng hn gp i k t nm 2006 trong khi tng nng sut lao ng thp hn nhiu. Chnh ph t ra mc tiu tham vng tng lng ti thiu ln mc cho php cc h gia nh t mc sng hng thng ti thiu vo nm 2018.9 Mc tiu ny t ra mc tng ln hn na. 9Nghin cu ca Vin Lao ng v Cng on (2014) t ra mc ny.im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 36 www.worldbank.org.vnHnh 13: Lng ti thiu thc t tng nhanh hn nng sut lao ng 0501001502002503003504002006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015Mc lng ti thiu vng 1Mc lng ti thiu vng 2Mc lng ti thiu vng 3Mc lng ti thiu vng 4Nng sut lao ng( DN nh nc)Nng sut lao ng( DN t nhn)Nng sut lao ng(DN vn u t nc ngoi)Mc lng ti thiu thc (CPI 2005; TP kinh t t nhn ni a) v nng sut lao ng thc (H s GNI); 2006=100Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. 15.Da trn thc o n gin - t l lng ti thiu trn lng trung bnh/trung v - lng ti thiu ca khu vc t nhn ti Vit Nam tng i cao so vi cc quc gia khc. Chun i snh lng ti thiu l da trn mi quan h vi mc lng trung bnh. i vi Vit Nam, bc tranh ny chia mng r rt gia khu vc chnh ph v khu vc t nhn. Hnh 3 minh ha t l lng ti thiu trn lng trung bnh/trung v ti Vit Nam v mt s quc gia nht nh thuc T chc Hp tc v Pht trin Kinh t (OECD) v i tc Khu vc ng u (EAP). Lng ti thiu ca khu vc t nhn v lng tham kho ca khu vc chnh ph c trnh by ring bit. So vi cc tiu chun khu vc v trn th gii, lng c bn ca Vit Nam thp, ch khong 30% lng trung bnh trong khi lng ti thiu ca khu vc t nhn cao vi t l trung bnh gia lng ti thiu v lng trung v l gn 58%. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 37 www.worldbank.org.vnNgun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. 16.Cc nghin cu xem xt tc ng ca nhng thay i gn y v lng ti thiu ti Vit Nam ch ra tng lng ti thiu lm gim tng trng vic lm chnh thc mt mc no y. Mt nghin cu da trn d liu 2006-2010 cho thy nhng thay i v lng ti thiu trong giai on ny lin quan ti tng trng vic lm t nhn chm hn trong khu vc t nhn trong nc (Del Carpio, Nguyen, Nguyen v Wang, 2012). Mt nghin cu khc ch ra tng lng ti thiu trong giai on 2001-2012 lm tng lng trung bnh v gim tng i vic lm ti cc doanh nghip t nhn v nh nc (Hansen, Rand, v Torm 2015a). Nghin cu th ba v tng mnh lng ti thiu trong giai on 2011-13 pht hin ra nhng thay i ny lm tng ng k lng di thp ca biu phn b nhng ch i vi doanh nghip nh nc v doanh nghip t nhn c vn u t nc ngoi, t cho thy lng ti thiu khng c thc hin y trong khu vc t nhn trong nc (Hansen, Rand, v Torm 2015b).Hnh 14: T l lng ti thiu trn lng trung bnh/trung v. 0% 25% 50% 75% 100%LaoVietnam governmentCzech RepublicMexicoUnited StatesEstoniaJapanSpainLuxembourgKoreaCanadaGreeceSlovak RepublicUnited KingdomNetherlandsIrelandLatviaMongoliaRomaniaPolandBelgiumLithuaniaHungaryAustraliaPortugalIsraelVietnam non-governmentNew ZealandSloveniaFranceChileTurkeyIndonesiaThailandCambodiaPhilippinesMc lng ti thiu so vi mc trung bnh0% 25% 50% 75% 100%LaoChinaVietnam governmentUnited StatesMexicoGreeceCzech RepublicEstoniaJapanLuxembourgRomaniaSpainKoreaLatviaSlovak RepublicPortugalTurkeyUnited KingdomCanadaPolandHungaryLithuaniaNetherlandsBelgiumIsraelChileMongoliaAustraliaIrelandFranceSloveniaVietnam non-governmentNew ZealandThailandIndonesiaCambodiaPhilippinesMc lng ti thiu so vi mc trung vim liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 38 www.worldbank.org.vnHnh 15: T l phn trm lao ng lm cng n lng ton thi gian c tr lng thp hn lng trung bnh, theo ch lao ng v lao ng c hp ng lao ng hay khng17%7%11%4%3%5%2%8% Tng lao ng lm cng n lngNh ncDN nh nc/Tp thDN nc ngoiDN t nhn (c hp ng lao ng)DN t nhn (khng c hp ng lao ngC th/H gia nh (c hp ng lao ng)C th/H gia nh (khng c hp ng lao ng)Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. 17.Lng ti thiu cha c thc hin y , c bit i vi lao ng khng c hp ng.Nhnchung,8%laongtonthigianctrthphnlngtithiu(tham kho Hnh 5). Trong khu vc chnh ph, DNNN v doanh nghip t nhn c vn u t nc ngoi, a s lao ng c hp ng lao ng v rt t trong s h nhn lng thp hn lng ti thiu. Ti cc doanh nghip t nhn trong nc, 11% lao ng khng c hp ng c tr thp hn lng ti thiu. Con s lao ng nhn lng thp hn lng ti thiu cao nht trong nhm lao ng lm vic cho h kinh doanh khng c hp ng lao ng (17%). Theo kt qu kim ton nm 2012 ti cc doanh nghip sn xut, 20% doanh nghip lm sai giy t s sch v 33% mc sai phm lin quan ti tin lng v phc li. Cc doanh nghip sn xut vi phm quy nh lao ng (thng l cc cng ty xut khu) bo co s gi lm vic t hn m bo vn tun th theo cc tiu chun lao ng quc t v tng nng sut lao ng trn bo co (Level Works, 2012). Theo bo co ca cc cng ty may mc tham gia chng trnh Better Work Vit Nam, 7% khng tr cng t nht bng lng ti thiu cho s gi lm vic bnh thng (T chc Lao ng Quc t, 2014). b.Cc Quy nh Php lut v Bo v Vic lm 18.Cc Quy nh Php lut v Bo v Vic lm (EPL) quy nh cc iu khon v sa thi nhn vin ca ch lao ng. Cc quy nh ny nhm m bo vic lm mc nht nh cho nhng ngi hin ang c vic lm.Bi v Cc Quy nh Php lut v Bo v Vic lm nu qu kht khe s dn ti kh khn hn trong vic sa thi nhn vin lm vic khng hiu qu v ct gim vic lm ti nhng thi im t nhu cu nn vic ny c th ngn cc cng ty tuyn lao ng ngay t u, lm gim vic lm trong khu vc chnh thc v nng sut lao ng ni chung. 19.TchcOECDtnhchsEPLsosnhmtvitrongsnhngkhacnhquan trng nht ca EPL v ci gi ch lao ng phi tr. Ch s ny c xc nh bi ba phn: im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 39 www.worldbank.org.vn1) bo v lao ng c nh khi b sa thi, 2) cc yu cu b sung trong trng hp sa thi hng lot, v 3) quy nh v hn ch i vi cc hnh thc lao ng tm thi. Gi tr ca ch s ny nm trong khong t 0 n 6 trong 0 l lut t gii hn nht v 6 l lut kht khe nht. Hnh 6 biu th gi tr ca ch s EPL ti cc quc gia thuc t chc OECD, khu vc ng v Thi Bnh Dng, bao gm gi tr ca Vit Nam nm 2010 v 2014.20.Nhng thay i ca B Lut Lao ng Vit Nam nm 2012 khin cho cc quy nh php lut bo v vic lm ca Vit Nam mang tnh kht khe cao so vi tiu chun ton cu. Nm 2010, mc nghim ngt ca EPL Vit Nam tng i va phi so vi OECD v cc quc gia EAP khc. Vi vic thng qua B Lut Lao ng v Lut Cng on mi nm 2012, cc quy tc v tuyn dng v sa thi lao ng tr nn gii hn hn c ba kha cnh trong ch s EPL v a mc kht khe ca Vit Nam trn c ca Php v B o Nha.Hnh 16: Ch s Kht khe ca Lut Bo v Vic lm theo quc gia 0 1 2 3United StatesSingaporeCanadaUnited KingdomMalaysiaNew ZealandIrelandAustraliaBrunei DarussalamJapanSwitzerlandMongoliaKoreaDenmarkSlovak RepublicCzech RepublicHungarySwedenNetherlandsFinlandThailandLao PDRCambodiaVietnam (2010)PolandAustriaPhilippinesGermanyIcelandItalyBelgiumLuxembourgNorwayChinaFrancePortugalVietnam (2014)GreeceIndonesiaSpainMexicoTurkeyNgun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 40 www.worldbank.org.vn21.Nhng thay i ng k nht trong nm 2012 lin quan ti cc quy nh v hp ng c thi hn. Ch s ny tr nn kht khe hn do nhng quy nh mi v hp ng thu ngoi hoc doanh nghip cho thu li lao ng. Theo quy nh mi, doanh nghip cho thu li lao ng v hp ng thu ngoi hn ch thi hn hp ng ly k ti a l 12 thng. Nhng i mi ny a Vit Nam t mt quc gia c nhng hn ch nghim ngt va phi v cc hnh thc lao ng tm thi sang mt quc gia quy nh rt nghim ngt. 22.Bng chng t cc quc gia khc cho thy EPL nghim ngt thng lin quan ti vic lm t hn trong khu vc chnh thc, c bit l i vi lao ng tr, ph n, ngi mi tham gia th trng lao ng v lao ng khng c trnh (OECD 2004; Heckman v Pages 2004; Perry et al. 2007; Packard, Koettl, v Montenegro 2012; Ngn hng Th gii, 2014a). Nhng nhm ny c xu hng tr thnh i tng b cho ngh vic khi chi ph nhn cng tng hoc i tng b ngn cn tham gia lao ng. Bng chng cho thy EPL kht khe hn lm tng t trng lao ng t lm v gim lao ng ph thuc ti cc quc gia c thu nhp thp v trung bnh (Betcherman, Luinstra, v Ogawa, 2001; Haltiwanger, Scarpetta, v Vodopivec, 2003). 23.Mt yu t b sung quan trng m bo EPL linh hot hn chnh l nhng can thip ch ng v b ng ti th trng lao ng, song hin nhng can thip ny vn cha pht trin ti Vit Nam. bo v ngi lao ng ti cc th trng lao ng linh hot cn c cc chng trnh th trng lao ng ch ng nh o to v h tr tm kim vic lm cng nh cc li ch b ng nh tr cp thi vic v bo him tht nghip. Cng vi Thi Lan v Trung Quc, Vit Nam l mt trong ba quc gia ang pht trin thuc khu vc chu - Thi Bnh Dngc chnh sch bo him tht nghip quc gia song mc bao ph vn cn khim tn. Chnh sch ny c p dng nm 2009 ti Vit Nam v Bng 7 di y trnh by tm tt ni dung chnh sch ny c so snh vi Thi Lan v Cm-pu-chia. Cc tr cp v tht nghip ti Vit Nam tng i ho phng. mc gn 60% bnh qun tin lng thng ca su thng trc khi tht nghip, t l thay th (t trng thu nhp thay bng tr cp) ca Vit Nam cao hn ca Thi Lan v Trung Quc v tng i cao so vi tiu chun ton cu p dng i vi quc gia thu nhp trung bnh. Bng 7: Bo him Tht nghip ti Vit Nam, Trung Quc v Thi Lan Quc gia Tr cp tht nghip trung bnh Thi hn hng bo him tht nghip (s thng) iu kin hngThi lan 50% tin lng cng nht trung bnh ca 03 thng cao nht trong vng 09 thng trc khi tht nghip; mc tr cp ngy ti a l 250 bt 06 thng trong vng 01 nm bt k ng bo him 06 thng trong vng 15 thng trc khi tht nghip Trung Quc Mc tr cp khng i do chnh quyn a phng quy nh; cao hn mc h tr cng ch a phng nhng thp hn mc lng ti thiu ti a phng1224 thng, ty thuc vo s nm ng ca ngi hng Ti a 01 nm nu ng bo him di 05 nm; ti a 1,5 nm nu ng t 05 nm tr ln n di 10 nm; ti a 02 nm nu ng trn 10 nmVit nam 60% mc bnh qun tin lng thngca 06 thng trc khi tht nghip 0312 thng, ty thuc vo thi gian thc t ng 03 thng nu ng bo him t 12-35 thng; 06 thng nu ng t 3671 thng; 09 thng nu ng t 72143 thng v 12 thng nu ng trn 144 thng tr ln.Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 41 www.worldbank.org.vn26.Nhiu nh quan st nhn mnh nhng im yu thng gp trong h thng quan hlaongcaVitNam(nhClarke,LeevChi,2007;ChivvandenBroek,2013; Schweisshelm, 2014). Ti Vit Nam, tt c cc t chc cng on u trc thuc Tng Lin on Lao ng Vit Nam (Tng LL) di ngn c lnh o ca ng Cng sn Vit Nam. TngLLvcctchccngontrcthucmtrchnhiuvaitrkhcnhausong khng thng nht vi nhau dn ti mu thun v li ch. Trc tin, t chc cng on c s ti doanh nghip vn c quan h mt thit vi cp qun l. Ngay c trong khu vc nc ngoi, lnh o iu hnh cp cao v qun l thng cng l thnh vin cng on v gi cc vtrngutrongcngon(vanGramberg, TeichervNguyen,2013). Thhail,cng on c vai tr ai truyn ng gia ng Cng sn Vit Nam v ngi lao ng ng thi c cho l i din ngi lao ng trong qu trnh ra quyt nh ca chnh quyn. Th ba l, Quan h lao ng24.Hthngquanhlaongti VitNamphnnhcctntchcathikkinhtk hoch tp trung ng thi i mt vi nhng thch thc ngy cng gia tng lm sao c th thch ng vi vai tr trung tm trong nn kinh t th trng. H thng ny c mt im thiu st c bn l thiu s phn tch chc nng r rng gia cng on, ch lao ng v nh nc, t lm hn ch vai tr ca quan h lao ng l trung gian ha gii v kinh t x hi trong nn kinh t Vit Nam cng nh to p lc khng cn thit ln cc bin php lut nh trn th trng lao ng.25.Vit Nam c t l tham gia cng on tng i cao so vi cc quc gia Chu Thai bnh dng mc d c khong cch ln v thnh vin cng on gia khu vc cng v khu vc t. Hnh 7 biu th t l tham gia cng on ca nhm lao ng lm cng n lng ti Vit Nam v mt s quc gia EAP. i vi Vit Nam, hnh di y th hin s khc bit r rng gia khu vc cng v khu vc t. Vi t l 76% lao ng lm cng n lng, mc tham gia cng on ca khu vc cng Vit Nam gn tng ng t l 79% ca Trung Quc. T l tham gia cng on khu vc t nhn thp hn ng k, ch 33%. Mc d c khong cch ny song ngay c t l tham gia cng on khu vc t nhn ti Vit Nam cng cao hn ng k so vi hu ht quc gia EAP. Hnh 17: T l tham gia cng on (% trong tng s lao ng lm cng n lng) theo quc gia 79%76%33%21%19%18% 18%12%11%10% 10%New Zealand Australia Singapore Philippines Indonesia Malaysia Vit Nam(thnh phn kinh t nh ncTrung Quc Nht Bn Hn Quc Vit Nam(thnh phn kinh t t nhn)Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 42 www.worldbank.org.vncng on c nhim v i din cho li ch ca ngi lao ng trc ban lnh o doanh nghip v bo m phc li cho ngi lao ng. Chc nng cui ny i khi b tr cho cc nhim v khc ca i din cng on. Vai tr i vi hip hi doanh nghip cng phc tp tng t. 27.Mt biu hin ca nhng im yu trong h thng quan h lao ng ti Vit Nam l s lng cc cuc nh cng t pht cao. Mc d B Lut Lao ng Vit Nam a ra quy nh r v nh cng song cc th tc chnh thc kh phin h v vai tr ca cng on khng r rng dn n khng c cuc nh cng no tun th nghim ngt theo B Lut Lao ng. Thayvo,ylnhngcucnhcng manhnglinquantilaongngnglm victphtvbquaccthtcchnhthc(Schweisshelm,2014).Cccucnhcngt pht gia tng r rt Vit Nam vo gia nhng nm 2000 mc d c s bin ng ng k qua tng nm v phn ln cc cuc nh cng din ra trong khu vc FDI (Hnh 18). S lng cc cuc nh cng tng mnh vo nhng nm 2000, t con s k lc trn 900 cuc vo nm 2011 song hu nh khng c cuc nh cng no xy ra ti DNNN (T chc Lao ng Th gii, 2011). S gia tng cc cuc nh cng th hin cc c ch khc cha pht trin gii quyt tranh chp lao ng. Chng hn nh nng lc ca ngi ha gii v trng ti dng nh c bit yu. Nhiu ngi trong s h lm bn thi gian, gnh vc qu nhiu cng vic i khi mu thun nhau hoc cha c o to bi bn v m phn tp th v gii quyt tranh chp.Hnh 18: Cc cuc nh cng t pht Vit Nam theo loi hnh doanh nghip 28.Nhng ci cch lut nm 2012 nhm gii quyt nhng vn tn ti t lu trong h thng quan h lao ng Vit Nam. Th nht l ban hnh cc th tc chnh thc gii quyt tranh chp trong quan h lao ng. Hai l, Chnh ph c vai tr tch cc hn trong vic thc y m phn tp th. Ba l, thnh lp Hi ng Tin lng Quc gia di hnh thc t chc ng gia 3 bn quy nh mc lng ti thiu. Bt chp nhng bin php ny, cc vn mang tnh nn tng lin quan ti vai tr c bn ca cng on v hip hi doanh nghip vn cha c gii quyt. Kt qu l, vn tip tc thiu cc t chc hot ng ng chc nng ng ra m phn tp th v gii quyt tranh chp.29.B Lut Lao ng Vit Nam dng nh chng cho cc t chc quan h lao ng hot ng yu km. iu chnh lng ti thiu v EPL kht khe hn l cc bin php c s dng gii quyt vn lao ng khng nng lc m phn lng v m bo iu kin lm vic t t. iu ny dn ti vic ban hnh cc quy nh ph hp cho tt c song khng th 010020030040050060070080090010001995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 DN nh nc DN vn u t nc ngoi DN t nhnS lng nh cng t pht(up to August)Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 43 www.worldbank.org.vnp ng cc li ch v nhu cu khc nhau ca ngi lao ng v ch lao ng cng nh cha ph hp vi tt c cc ngnh ngh hay khu vc a l hay loi hnh cng vic. Mt s biu hin khc do hot ng bt thng ca h thng quan h lao ng c x l. Tuy nhin chng s ch thc s c gii quyt khi x l cc nguyn nhn pha sau. Nhng im cn nhc v chnh sch 30.Nhiu chnh sch c th nh hng ti to cng n vic lm. Bo co Pht trin Ton cu 2013 ca Ngn hng Th gii xc nh 3 lnh vc ln c lin quan ti to cng n vic lm, bao gm cc nn tng c bn, cc chnh sch lin quan ti lao ng v cc u tin. Cc nn tng c bn bao hm s n nh kinh t v m, mi trng kinh doanh thun li, tch t ngun nhn lc v nh nc php quyn. Cc chnh sch lin quan ti lao ng bao gm c ch qun l v cc mi quan h lao ng. ngnh. Cc u tin cp ti cc sng kin nhm khuyn khch to cng n vic lm c th. Chng ti nhn mnh phn u ca Chuyn mc ny rng cc nn tng c bn l yu t quan trng nht to nhiu cng n vic lm. Hai lnh vc cn li s cc yu t b xung.31.Tuy nhin, cu hi liu Vit Nam c th hin thc ha cng vic chuyn i su sc hn na th trng lao ng s mt phn ph thuc vo chnh sch v th trng lao ng m Vit Nam ang theo ui. C th hn, n s ph thuc vo vic liu Vit Nam c tn dng ca s c hi hin ti gii quyt nhng im yu tn ti r rt trong cc nng tri cho n nh my v cng ty. Mt khi nim nu ln c trng ca cc mc tiu chnh sch m Vit Nam c th t ra trong cc chnh sch v th trng lao ng l tnh an ton linh hot. Khi nim ny lin quan ti s hi ha cn i gia quy nh lao ng linh hot nhm tng ti a nng sut lao ng v ph hy mt cch sng to, v nhu cu c c mt cng vic t t, tr lng kh ca ngi lao ng. Ni cch khc, Vit Nam nn t mc tiu bo v ngi lao ng thay v vic lm trong qu trnh y mnh chuyn i c cu. Cc phn di y s trnh by v nh hng chnh sch c th gip t c s cn bng trong cc chnh sch v th trng lao ng.32.Lng ti thiu s hiu qu nht nu c quyt nh ch yu da trn cc yu t v nng sut lao ng v nng lc cnh tranh. n nay, Vit Nam p dng phng php lng sinh hot ti thiu xc nh mc lng ti thiu, trong tp trung chnh vo chi ph sinh hot. Khi Vit Nam pht trin nn kinh t th trng, nc ny chuyn sang p dng phng php mc lng sn vi trng tm chnh vo nng sut lao ng v nng lc cnh tranh,haiyutcncnnhckhiiuchnhlngtithiu.Ngoira,cthcnnhccc yu t khc nh tng gi v thu nhp tng i; tuy nhin, nng sut lao ng vn s l yu t quan trng hn khi quyt nh mc lng ti thiu. Cc cng c chnh sch khc hiu qu hn-cthkthpvilngtithiu-nhmmbomingicthsngtrnmci ngho. t c s chuyn i v phng php tip cn ny, trong ngn hn, khu vc t nhn ca Vit Nam s hng li t vic iu ha tc iu chnh lng ti thiu. Trong trung hn,cnaracckhochhincgniuchnhlngtithiuvitngnngsutlao ng thc t. Bng 8 trnh by v d v cc yu t cn cn nhc khi quy nh lng ti thiu ti cc quc gia khc v cc yu t tim nng Vit Nam c th a vo c ch xy dng lng ti thiu ph hp vi thng l ca cc quc gia c thunhp trn trung bnh v thu nhp cao. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 44 www.worldbank.org.vnNn kinh t Phng php xy dng lng ti thiu Tiu ch then cht khi quy nh lng ti thiu t-xtry-lia Lng sn Nng sut lao ng, nng lc cnh tranh kinh doanh, mc sng tng i, t l tham gia lc lng lao ngHn Quc Lng sn Chi ph sinh hot, tc tng trng kinh t, mc lng trung bnh, nng sut lao ng, t l tht nghip, ch s gi tiu dng v phn b thu nhp. Khng p trng s c nh cho cc yu t v s ph hp ca tng yu t do y ban tin lng tho lun ri ra quyt nh v thay i theo thi gian. i Loan, Trung QucLng sn iu kin pht trin kinh t, ch s gi, thu nhp quc gia v thu nhp trung bnh c nhn, nng sut lao ng ca cc ngnh khc nhau v tnh hnh vic lm, lng ca ngi lao ng trong cc ngnh kahcs nhau, kho st iu tra v s liu thng k v thu nhp v chi tiu ca h gia nh. Hoa KLng sn Nng sut sn xut, tnh kinh t i vi ch lao ng, chi ph sinh hot, mc lng. Anh Quc Lng sn Chnh lch tin lng, lm pht, chi ph kinh doanh, nng lc cnh tranh, vic lm, iu kin kinh t.Php Lng sinh hot ti thiuLng v thu nhp ni chung, CPI, iu kin kinh t, nhu cu ca ngi lao ng v gia nh. c khu Hnh chnh Hng KngLng sn iu kin kinh t chung, hiu qu hot ng kinh t mi nht v d bo, iu kin th trng lao ng, nhu cu lao ng, mc lng v phn b, chnh lch tin lng v c im lao ng, nng lc cnh tranh, tng trng nng sut lao ng, chi ph lao ng, c im vn hnh ca doanh nghip, doanh nghip khi nghip, tm l kinh doanh v nng lc tr n, nng lc cnh tranh v t do kinh t tng i, tiu chun sng, thay i lao ng, li nhun v lm pht Bng 8:Tiu ch xc nh lng ti thiu ti nhiu quc gia Ngun: Phn tch d liu iu tra Lc lng Lao ng nm 2014. Trong phn tch ny, lao ng lm cng n lng lm vic trong cc h nng dn hoc h kinh doanh phi nng nghip c xp vo nhm lm cng n lng. a s lao ng ny khng c hp ng. 33.HplhaccquynhEPLhintigiatngtnhlinhhottrnthtrnglao ng cng c th gip ch cho Vit Nam. Trc tin, Vit Nam s hng li t vic ni lng quy nh i vi doanh nghip cho thu li lao ng, hp ng tm thi v thu ngoi. Nhng ci cch ny c kh nng thc y tnh lu ng v phn b hiu qu lc lng lao ng, khin cho phn c iu tit ca th trng lao ng hp dn hn i vi doanh nghip v ngi lao ng. Ngoi ra, Vit Nam c th nghin cu k hn mi quan h tng tc gia tr cp thi vic do ch lao ng chi tr v bo him tht nghip. Nhn chung, c ch bo him tht nghip hiu qu hn tr cp thi vic v tp hp cc ri ro lin quan ti mt vic. Kh nng thay th tr cp thi vic v bo him tht nghip c quy nh trong B Lut Lao ng. im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 45 www.worldbank.org.vn34.mbogiatngtnhlinhhottrnthtrnglaongciutitgnvi m bo vic lm hp l cho ngi lao ng, Vit Nam nn dn m rng phm vi bao ph bo him tht nghip v chng trnh th trng lao ng ch ng. Bo him tht nghip v chng trnh th trng lao ng ch ng c xy dng v trin khai tt, chng hn nh dchvviclmcng,giptnghiusutcathtrnglaongvphclichongilao ng (Ngn hng Th gii, 2012b). 35.Ci thin h thng quan h lao ng Vit Nam s l cha kha gip gii quyt nhiu thch thc nn tng trn th trng lao ng. Trong ngn hn, Vit Nam nn tip tc tng cng n lc nng cao nng lc cho cc t chc cng on v hip hi doanh nghip thng qua cc chin dch nhn thc, o to v k nng m php tp th, v.v. Trong nhng nm gn y, Tng LL Vit Nam bt u xy dng cc t chc cng on c s ti doanh nghip hot ng c lp vi ban iu hnh nng cao nng lc cho t chc cng on tuyn di v m bo cng on thc s i din cho li ch ca ngi lao ng. Nhng n lc cn c h tr v cng c.36.Trong trung hn, Vit Nam nn cn nhc cc gii php ch ng hn tng cng h thng quan h lao ng v thc y hp tc hi ha trn th trng lao ng. Trc tin, Tng LL Vit Nam v cc t chc cng on trc thuc c th ngn lnh o iu hnh v qun l ca doanh nghip m trch cc v tr trong cng on (chng hn nh ch tch cng on doanh nghip). Bin php ny p dng theo cc quc gia khc nh Xinh-ga-po, quc gia ny qun l doanh nghip khng c gi cc v tr ch cht trong cng on hay i khi c thnh vin cng on. Hai l, Vit Nam nn tip tc n gin ha cc quy nh v gii quyt tranh chp trong quan h lao ng. Ba l, c th cn nhc ci cch th ch cho php thnh lp cc ban i din cng nhn vin doanh nghip hay ban qun l lao ng tng t nh ti nhiu quc gia Chu u v Hn Quc. Ban i din cng nhn vin l t chc tp hp i din ngi lao ng v ch lao ng c th h tr thc y chia s thng tin, tng cng s tham gia ca nhn vin trong qu trnh ra quyt nh v to dng s tin cy gia ngi lao ng v ch lao ng. Bn l, cn ch ng hn na trong vic xy dng cc h thng ha gii v trng ti lao ng, y l cc knh ngoi h thng ta n gii quyt tranh chp lao ng trong trng hp cc t chc ni lm vic khng th gii quyt nhng vn ny bng phng thc hu ho.37.V lu di, Vit Nam nn cn nhc cc ci cch th ch nn tng c th to ra mt h thng quan h lao ng ph hp vi nhu cu ca nn kinh t th trng chn mui. Mc tiu ra l pht trin k nng m phn tp th trong li ch ca ngi lao ng, ch lao ng v nh nc c trnh by hp l hn trong qu trnh m phn thc s. y l mt qu trnh m Trung Quc l mt v d y mnh trong nhng nm gn y, t vic thit lp th ch ging nh ti Vit Nam. Trong di hn, cc t chc cng on s hot ng c lp vi Chnh ph v ng Cng sn Vit Nam, tp trung ch yu vo vai tr i din cho li ch ca ngi lao ng. V d, ti Xinh-ga-po trong nhng thp k gn y, mt tng lin on quc gia duy nht tp trung ln vo vai tr i din cho ngi lao ng, hot ng c lp vi Chnh ph nhng khng i khng, kt qu l hu nh khng xy ra bt k cuc nh cng hay ngng lm vic ti nc ny (Hp 1). im liCp nht tnh hnh pht trin kinh t Vit Nam 46 www.worldbank.org.vnHP 1: H thng Quan h lao ng ti Trung Quc v Xinh-ga-poTrong hai thp k gn y, Trung Quc chng kin s lng tranh chp lao ng ngy mt gia tng. Thc t ny dn ti iu chnh chin lc quan h lao ng trong xem t chc cng on l tr ct chnh trong qun l x hi, c th hot ng nh mt t chc bo v ngi lao ng v khng t di Chnh ph. Th ch ha cc thng l v quan h lao ng nh m phn tp th v tham vn ba bn cng mang tm quan trng mi. Theo chin lc iu chnh, Trung Quc c nhiu sng kin do Chnh ph v i tc x hiTng Lin onLaong TrungQucvHingDoanhnghip TrungQuc(CEC)raviquanimci thin khung php l v quan h lao ng v xy dng cc th ch mi v quan h lao ng nh c ch tham vn ba bn v m phn tp th cc cp khc nhau. Nm 2015, y ban Trung ng ng Cng sn Trung Quc v Hi ng Nh nc ban hnh vn bn chnh sch v xy dng quan h lao ng hi ha vi mc tiu tng cng qun l quan h lao ng, xoa du tranh chp lao ng, trin khai hp ng lao ng v m phn tp th cng nh y mnh thanh tra lao ng. Kt qu l, ngy nay Trung Quc l mt trong nhng quc gia c t l tham gia cng on cao nht th gii v quy m m phn tp th cng c m rng mt cch nhanh chng bt thng. Mc d vy, s lng cc cuc nh cng vn tip tc gia tng. Nhiu nh quan st cho rng y l do s thiu st trong h thng m phn tp th xt v cht lng tha thun v quy trnh m phn. Cc t chc cng on thng c xem l khng hiu qu khi t chc cng on c s ti doanh nghip thng do mt cn b ng cp cao hay lnh o doanh nghip ng u. Cui cng, mt s ngi nhn thy vn tn ti trong khung php l v quan h lao ng Trung Quc do khung php l ny khng ghi nhn quyn t do ca hip hi hay quyn t chc nh cng. V cha c nhng quyn ny nn Chnh ph cn can thip thng xuyn t c cc mc tiu chnh sch x hi. Trong nhng nm 1950 v 1960, Xinh-ga-po cng tri qua giai on bt n lao ng. Tuy nhin, trong 5 thp k va qua, cc cuc nh cng gim, trn thc t gn nh khng xy ra bt k cuc nh cng no. Cc nh quan st ghi nhn vai tr quan trng ca h thng quan h lao ng ti Xinh-ga-po trong qu trnh ny. Cc c quan ch cht v quan h lao ng ti quc gia ny bao gm B Nhn lc (MOM), Hip hi Doanh nghip Quc gia Xinh-ga-po (SNEF) vi vai tr l hip hi doanh nghip chnh v Hi on cc i din cng on Xinh-ga-po (SNTUC) vi vai tr l tng lin on duy nht ca nc ny. Sp nhp vo NTUC da trn c s t nguyn nhng a s cc t chc cng on u trc thuc NTUC.Cng vic ca NTUC v phong tro lao ng ti Xinh-ga-po tp trung vo ba ni dung sau: Th nht l i din lao ng v