100 Vjet Pavarësi Dhjetor 2012 A B C përpara do na shpjerëfaqeemeparshmefsash-spash.fsash.al/Revista/Revista 45-final-botuar.pdf · interesave ne fushen e punesimit dhe te kerkesave

Tribuna Sindikale1 DHJETOR 2012

AB

C

Dhjetor 2012

DheDheDheDheDhe d d d d drit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisërit’ e diturisëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerëpërpara do na shpjerë

TRIBUNA SINDIKALE100 Vjet Pavarësi

Tribuna Sindikale DHJETOR 2012 2

cmyz

MESUESI DHE SHKOLLA – BINOMI IVEPRIMTARISE SINDIKALE TE FSASH/SPASH

Mesuesi, kujdesi per vleresimin efigures dhe te profesionit te tij simesimdhenes dhe edukator, mbrojtja einteresave ne fushen e punesimit dhe tekerkesave ekonomike e sociale, rritja eprofesionalizmit, te gjitha keto, te lidhurangusht me synimin dhe objektivat konkreteper nje shkolle te reformuar, te afte qe teofroje sherbim dhe arsimim cilesor nefunksion te pergatitjes se brezave teardhshem si qytetare e atdhetare te denje,te paisur me dije te thella kulturore eshkencore, mbrojtes te idealeve te lirise dhedemokracise; kane qene dhe mbeten neqender te vemendjes dhe veprimtarisesindikale te SPASH/FSASH.

Veprimtarite sindikale te zhvilluaragjate vitit 2012 jane vertetim i plote dhe iqarte i orientimit te drejte bashkekohor televizjes sindikale ne arsim, qe perbehet ngakoalicioni tashme i konsoliduar FSASH/SPASH.

Midis veprimtarive te shumta tezhvilluara gjate ketij viti, po vecojme vetemprocesin e diskutimit dhe miratimit te Ligjitte ri “Per Sistemin Arsimor Parauniversitarne Republiken e Shqiperise”. Sindikatat eArsimit u angazhuan aktivisht ne njedialog te vertete dhe frytdhenes ne te gjithaetapat e diskutimit te draft-ligjit te ri,parashtruan me objektivitet dhe realizemkerkesat dhe opsionet e tyre per statusin epersonelit mesimdhenes, per vleresimin efigures se mesuesit, per permiresimin epozites se tyre ekonomike e sociale, pergarantimin ligjor te vendit te punes, dhe imbrojten pikepamjet dhe kerkesat e tyrene negocimet e zhvilluara me MASH, mekerkesat drejtuar Qeverise dhe paraKomisioneve te Perhershme Parlamentare.

Kjo beri te mundur qe, edhe ne saj tekontributit te sindikatave, te kemi sot njeLigj bashkekohor, te miratuar mekonsensusin e te gjithe forcave politike qeperfaqesohen ne Parlament dhe qe perbenbazen juridike te orientimit dhe zhvillimitbashkekohor te sistemit arsimorparauniversitar ne vendin tone.

Por, nese fokusi i politikave dheveprimtarive sindikale te SPASH/ FSASHka qene dhe mbetet kujdesi per mesuesindhe shkollen si nje detyrim i tyreprogramor dhe statutor, si nje angazhim i

EditorialPERMBAJTJA

Kopertina e pare dhe e fundit:Nga festimet per 100 Vjetorin e

Pavaresise.

TRIBUNA SINDIKALENr. 45

Dhjetor 2012

Botim i FSASH dhe SPASH

ADRESA:Rruga "Dora D'Istria",

Pallati Perballe Fakultetit Juridik,Tirane

Tel & Fax + 355 4 2 25 65 32Celular: + 355 68 20 34 674,

+ 355 69 22 69 795,+ 355 68 21 52 891

E-mail: [email protected]: www.fsash-spash.com

2

3

6

EditorialMesuesi dhe shkolla – Binomi iveprimtarise sindikale te FSASH/SPASH

Kushtet dhe kriteret ligjore per tefituar dhe ushtruar profesionin emesuesit

Te thellojme me tej arritjet e vitit2012, (Nga mbledhja e KK teSPASH)

2013 – Viti i Kongresit te 5-te teFSASH, (Nga mbledhja e KD teFSASH)

Aktivitete me rastin e 100 Vjetoritte Pavaresise

Nxenesit braktises kthehen neshkolle

Protesta e popullit te Kosoves qesfidoi regjimin barbar serb

Ligji per Arsimin dhe FormiminProfesional ne Republiken eShqiperise

Donacioni i Cmimit te AOb,Gelder, per dy shkollat e Korces

8

strukturave sindikale ne qender e ne bazene menyre te perhershme, sidomos permbrojtjen e kerkesave dhe interesavesociale ekonomike te sindikalisteve dhemesuesve, atehere natyrshem shtrohetpyetja dhe kerkesa:

Cili duhet te jete qendrimi i cdomesuesi ndaj sindikatave?

Koalicioni apo Aleanca sindikalemidis FSASH/SPASH kane te anetarsuarne gjirin e tyre masen me te madhe temesuesve te sistemit te arsimitparauniversitar. Ne te dy sindikatat sebashku jane te anetaresuar medokumentacion te rregullt anetaresie dheme kuotizacion mbi 80 perqind epersonelit te ketij sistemi. Natyrisht kjoanetaresi perben forcen epadiskutueshme te sindikatave tona dhegarancine e zbatimit nga ana e tyre tevizionit, synimeve dhe objektivave tepercaktuara.

Objektivi i FSASH/SPASH per vitin2013 eshte anetaresimi ne sindikate ite gjithe mesuesve, vecanerisht imesuesve te rinj, sepse ne kushtet einstitucionalizimit te marredhenieve tepunes, nepermjet Kontrates Kolektivete nenshkruar nga te dy sindikatat meMASH, eshte ne interesin e tyreanetaresimi ne sindikate.

Thirrja jone per vitin 2013 drejtuarmases se sindikalisteve te bazes dhegjithe mesuesve eshte: Bashkohuni fortrreth koalicionit sindikal FSASH/SPASH, anetarsohuni ne sindikate,merrni pjese aktive ne levizjet dheveprimtarite sindikale, njihuninepermet faqeve te “ TribunesSindikale”, faqes se internetit,seminareve trajnuese, veprimtarive nebaze, me punen qe bejne sindikatatqendrore dhe strukturat e tyre, sidomosne procesin e dialogut social mepunedhenesin, me kerkesat qe shtrojnedhe zgjidhjet qe arrijne, dhe ndihmonime verejtjet, sugjerimet dhe propozimettuaja, ne interesin tuaj, ne interesin e tegjithe mesuesve, qe forca argumentuesedhe realizuese e sindikatave t’i sherbejeedhe me mire mbrojtjes se interesavesociale- ekonomike te mesuesve dhembarevajtjes se shkolles.

4

5

15

9


Te njohim Ligjin per Sistemin Arsimor Parauniversitar

KUSHTET DHE KRITERET LIGJORE PER TE FITUARDHE USHTRUAR PROFESIONIN E MESUESIT

Xhafer Dobrushi, Kryetar i FSASHMiratimi nga Parlamenti i Ligjit “Per

Sistemin Arsimor Parauniversitar neRepubliken e Shqiperise”, ne qershor2012, eshte nje nga arritjet me te shenuara,jo vetem per mesuesit, nxenesit dheprinderit, por edhe per te gjithe shqiptaret,sepse teresia e dispozitave qe permbanLigji i ri, ne pergjithesi, u jep forme dheforce ligjore standardeve te sotmebashkekohore qe mundesojne nje arsimcilesor dhe shanse te barabarta per tegjithe, si kushti me themelor per zhvillimindhe progresin e panderprere ekonomikdhe shoqeror te vendit, si pjese e familjeseuropiane.

Procesi i diskutimit te Ligjit, qe zgjatipothuajse nje vit, perfshiu ne debat njerreth te gjere partneresh, institucione,organizata, dhe shoqata te shoqerisecivile, mesues, nxenes dhe prinder. Sirezultat, u mundesua permiresimi rrenjesori draftit dhe u arrit miratimi i tij mekonsensus ne komisionet parlamentaredhe ne seancen plenare te Kuvendit.

Sindikatat e Arsimit, FSASH/SPASH,si partneret social ligjor te Ministrise seArsimit dhe Shkences, u perfshine, megjithe potencialin e tyre, ne cdo etape tediskutimit te draft-ligjit te ri. Ne menyre tevecante, sindikatat parashtruan opsionete tyre per statusin e personelit mesimor,per figuren dhe misionin e mesusit, perstandardet qe kerkon ushtrimi i profesionitte mesuesit, per kriteret ligjore te punesimitte tyre ne arsim, etj. Propozimet dhekerkesat kembengulese te sindikatave perdispozitat qe percaktonin statusin epersonelit mesimor, ne thelb,mbeshteteshin ne institucionalizimin emarredhenieve punedhenes - punemarresne sektorin e arsimit, te arritur gjate dydekadave dhe te pasqyruar ne KontratatKolektive te Punes te nivelit te pare, tenenshkruara nga te dy partneret ne menyreperiodike sipas standardeve dhekerkesave te Konventave Nderkombetaredhe Kodit te Punes te Republikes seShqiperise, duke garantuar “de jure”, njembrojtje te konsoliduar ekonomike e

sociale te mesuesve dhe punonjesve tetjere te sektorit te arsimit.

Mbeshtetur ne arritjet e derisotme dhene kerkesat e standardet bashkekohoreeuropiane per nje arsim cilesor dhe krijimshansesh te barabarta per te gjithe neprocesin e arsimimit, u arrit, me konsensusmidis punedhenesit dhe sindikatave nerolin e punemarresit, hartimi i dispozitaveqe permblidhen ne kreun e IX te Ligjit te ri.

Mbas miratimit te Ligjit, sindikatat kaneterhequr vemendjen e strukturavekombetare e lokale te tyre, te sindikalistevedhe gjithe mesuesve per nevojen e njohjesse dispozitave te Ligjit, si kusht perzbatimin e drejte te tij ne jeten e perditshme,per arritjen e objektivave qe Ligji synonne fushen e arsimit dhe arsimimit.

Ne kete koment ne do te ndalemi vetemne dy dispozita te ligjit, pikerisht nekuptimin dhe zbatimin e Nenit 57“Profesioni i mesuesit” dhe pika 5 eNenit 72 “Dispozitat e fundit dhekalimtare”

Ne Nenin 57-te, “Profesioni imesuesit”, ligjvenesi ka percaktuar kriteretprofesionale qe duhen permbushur per teushtruar profesionin e mesuesise. Nepiken 1, shkronja “ a “ dhe “b” dhe nepikat 2,3 kjo dispozite permban nivelin ediplomave sipas ciklit te studimeveuniversitare te vlefshme per te dhenemesim ne secilin cikel te arsimitparauniversitar.

Ne piken 4 te Nenit 57 thuhet: “Mesuesii arsimit fillor dhe i arsimit te mesem ka tedrejten e ushtrimit te profesionit temesuesit pasi te kete kryer me suksespraktiken profesionale dhe te kete kaluarne provimin e shtetit, sic parashikohet neLigjin Nr.10171 date 21.10.2009 “ Perprofesionet e rregulluara ne Republiken eShqiperise”, te ndryshuar, dhe aktetnenligjore te nxjerra ne zbatim te tij”.

Krahasuar me piken 5 te Nenit 72 teligjit, “Dispozitat e fundit dhe kalimtare”behet e qarte se ne rastin e pikes 4 teNenit 57 kemi te bejme me nje dispozite qevepron ne menyre te kufizuar dhe te

kushtezuar. Me konkretisht: standardi qeligjvenesi percakton ne piken 4 te Nenit57 eshte i detyrueshem vetem per ata qembarojne studimet universitare permesuesi ne vitin akademik 2011/2012, oseedhe me pare, por qe ne momentin emiratimit te Ligjit nuk jane te punesuarme kontrate te perhereshme ne nje ngaciklet e arsimit parauniversitar, sipasstandardeve qe jane percaktuar neKontraten Kolektive te Punes te nivelit tepare, date 25 maj 2010 dhe te Akteveadekuate perkatese te nxjerra nga Ministrii Arsimit dhe Shkences.

Pikerisht ne kufizimin dhe kushtezimine pikes 4 te Nenit 57 me piken 5 te Nenit 72te Ligjit te arsimit parauniversitar qendronnje nga arritjet me te medha te sindikatavene procesin e diskutimit te Ligjit te ri, permbrojtjen e vendit te punes te rreth 35 mijesindikalisteve dhe mesuesve te punesuarme kontrate te perhershme, nje pjese emadhe e te cileve perbejne aktualisht dheper shume kohe ne te ardhmen, boshtin ekontigjentit mesimdhenes cilesor, qe ofronsot shkolla jone, perbejne garancine perplotesimin ne te ardhmen te standardevebashkekohore qe kerkon Ligji i ri. Mbi ketelogjike, punuan te dy partneret, me ketelogjike u diskutua ne komisionet eperhershme parlamentare, deri sa u arritne formulimin dhe pranimin nga ligjvenesite pikes 5 te Nenit 72.

Po cfare permban pika 5 e Nenit 72?“Personeli mesimdhenes, thuhet ne ketedispozite, qe eshte i punsuar me kontratete perhershme dhe ka formimin perkatesuniversitar, ruan vendet e punes dhe unenshtrohet trajnimeve per perditesimine dijeve qe lidhen me profesionin. Kypercaktim vlen edhe per mesuesit qe kaneperfunduar arsimin e larte pedagogjik 3vjecar, perpara hyrjes ne fuqi te sistemitte Bolonjes”.

Personeli mesimdhenes, qe eshte ipunesuar me kontrate te perhershme dheqe ka mbaruar nje shkolle te mesmepedagogjike, ose shkolle tjeter te

Vijon në faqen 4


profilizuar per mesuesi, sic jane shkollate mesme te muzikes, artistike, te gjuhevete huaja dhe fizkultures, dhe qe kane fituartri shkallet e kualifikimit, ruan vendet epunes dhe u nenshtrohet trajnimeve perperditesimin e dijeve qe lidhen meprofesionin”. ( Neni 72, pika 5 e Ligjit nr.69/2012 date 21.6.2012 “ Per SisteminArsimor Parauniversitar ne Republiken eShqiperise”).

Duke e vene theksin ne nevojen edomosdoshme te njohjes nga cdosindikalist dhe mesues te Ligjit te ri persistemin arsimor parauniversitar, sidomoste dispozitave te neneve 57 dhe 72, ne duamte terheqim vemendjen e tyre dhe t’imbrojme ata nga disa spekullime qe pobehen ne kurriz te tyre, tani per tani ngapersona qe mbeten “anonime”, por qe nete vertete, jane nga radhet e drejtuesve tedisa shkollave, apo edhe te ndonje DAR/ZA-je, qe ndonese ne heshtje, gjoja me“qellimin e mire” per te rritur shkallen ekualifikimit te personelit, i trembin mesuesitqe jane te punesuar me kontrate te

perhershme, duke u thene se per te ruajturvendin e punes duhet te regjistrohen perte mbrojtur masterin e shkalles se pare apote dyte dhe te paguajne per kete neinstitucionet e licensuara qe ofrojnestudime per master, qofshin private apopublike.

Interesi i ketyre institucioneve eshteqe ne studimet per master te terheqin masene madhe prej dhjetra mije mesuesish, ngaxhepat e te cileve do te perfitojne disamiliona Euro. Eshte e kuptueshme seperfitim do te kene edhe ata drejtues qekete mase te madhe mesuesish i“orientojne”, pa qene nevoja, per te mosthene i kercenojne per te kryer studimetper master, kur ne Ligj thuhet qarte se kjokategori mesuesish do te kualifikohennepermjet perditesimit te njohurive qelidhen me profesionin e tyre.

Por ne keto raste demi qe paguajnemesuesit nuk eshte vetem material. Prakategoria e mesuesve qe ne momentin emiratimit te Ligjit kane qene te punesuarme kontrate te perhershme, neseregjistrohen e paguajne dhe mbarojne

Ne daten 14 dhjetor 2012, ne sallen embledhjeve te Keshillit Kombetar dhe teseminareve te BSPSH-se, u zhvilluambledhja e radhes e Keshillit Kombetar teSPASH.

Ne kete mbledhje u be Analiza vjetore epunes dhe veprimtarise se SPASH dhe udiskutuan probleme te ndryshme qe kanedale gjate vitit 2012, si edhe disa nga detyratkryesore per vitin 2013.

Ne mbledhje ishte i ftuar dhe mori pjeseedhe Presidenti i BSPSH-se Zoti GezimKalaja.

Materialin kryesor, ne emer te Kryesise,e mbajti Presidenti i SPASH-it, Zoti BajramKruja, i cili, nder te tjera, theksoi:

Nga kater mbledhje te KeshillitKombetar dhe gjashte te KomitetitEkzekutiv te planifikuara, jane zhvilluar pesembledhje te Keshillit Kombetar dhe kater teKomitetit Ekzekutiv. Tre nga mbledhjet eKeshillit Kombetar, veç trajtimit tematik teplanifikuar qe ne fillim te vitit, kane paturedhe karakter seminari, me qellim qe t’isherbenin permiresimit te punes sedrejtuesve te rinj te disa rretheve, dhe dytakimet e tjera kane qene me karakter njohjejedhe ekskursioni, njeri prej te cileve u zhvilluajashte vendit, ne Selanik, Stamboll e Sofje,

dhe tjetri ne Vlore, ne kuadrin e 100-Vjetoritte Pavaresise.

Gjithashtu, Zoti Kruja nenvizoi niveline mire te partneritetit e dialogut social meMinistrine e Arsimit e Shkences, MASH,dhe me pjesen me te madhe te DAR e Za-ve

te rretheve dhe kerkoi ngritjen ne kete niveledhe ne disa rrethe te tjera ku ky partneritetnuk funksionon sic duhet, si ne Fier, Berat,Gjirokaster, Durres, Tepelene, si dhepermiresimin e tij ne nivel shkolle,mbeshtetur ne Kontraten Kolektive tePunes.

Per kete, SPASH ka botuar dheshperndare ne te gjitha SPA-te e rretheve:2 500 statute me kontrate, 15 000 kopje tekontrates kolektive, 2 000 kopje Revista“Tribuna Sindikale”, si edhe ka blerekomplet kompjutera per te gjitha ato rrethe

qe, sipas kontrates kolektive, kane marrezyra pune nga DAR-ZA ose kane zyra teperbashketa me BSPSH etj.

Gjithashtu, ai vleresoi partneritetin e mireme BSPSH-ne, FSASH-in, SBASHK-un eKosoves dhe organizmat nderkombetare ku

studimet per master, qofte edhe mevullnetin e tyre, sipas Ligjit per profesionete rregulluara, keta do t’i nenshtrohendetyrimisht provimit te shtetit per t’ulicensuar rishtas per te ushtruarprofesionin e mesuesit. Kuptohet qemesuesi i cili nuk arrin ta marre kete provim,humb vendin e punes. Ne kete rast, humbedhe mundesine e cdo mbrojtjeje sindikaleapo gjyqesore.

Duke terhequr vemendjen dhe shfaqurnje shqetesim real per pasojat qe mundt’u vijne sindikalisteve dhe mesuesve ngamoskuptimi dhe moszbatimi drejte idispozitave te neneve 57 dhe 72 te Ligjitte ri te sistemit te arsimit parauniversitar,ne kurresesi nuk duam te zbehim kerkesenimperative qe sot qendron para cdomesuesi per rritjen e panderprere tenjohurive dhe te kualifikimit, qe lidhen meprofesionin; per te ecur me kohen,nepermjet punes kerkimore dhe studimevete pavarura, dhe nepermjet programeve qeperpunon dhe zbaton cdo vit vete shkolla,njesite vendore arsimore dhe Ministria eArsimit dhe Shkences.

Vijon nga faqja 3

(Nga mbledhja e Keshillit Kombetar te SPASH)

Te thellojme me tej arritjet e vitit 2012

Vijon në faqen 5


Me 21 dhjetor 2012, Keshilli Drejtues iFSASH, zhvilloi mbledhjen e tij te funditper kete vit. Keshilli, duke mbajtur parasyshzhvillimet qe kane ndodhur dhe po ndodhinne levizjen sindikale ne vend, orvatjetspekullative dhe mashtruese te disa tevetquajturish sindikaliste, apo persona tetjere anonime, te cilet nuk punojne nesistemin e arsimit dhe nuk kane asnje lidhjeapo marredhenie institucionale me ketesistem, nisur nga nevoja per ta forcuar dhekonsoliduar me tej levizjen sindikale nekuader te FSASH dhe per te mbrojturinteresat e kesaj levizjeje, vendosi ta shpallevitin 2013, vit te veprimtarive masive, teanalizave te thella sindikale,llogaridhenese, zgjedhore ne te gjithestrukturat e FSASH, vit te rritjes semetejshme te forces realizuese sindikalene arsim, duke i kurorezuar ketoveprimtari me Kongresin e 5-te te FSASH.

Ne fjalen hyrese, Kryetari i FSASH Z.Xhafer Dobrushi, vuri theksin neangazhimet e te gjithe strukturave sindikalete Federates gjate vitit 2012, per forciminorganizativ te keshillave dhe seksionevesindikale, rritjen e anetaresise mekuotizacion, organizimin e veprimtarivekulturore dhe shlodhese, trajnimin sindikal,angazhimin ne punen per minimizimin enumrit te nxenesve qe braktisin shkollendhe perballjen me sfidat e vazhdueshme tedialogut social.

Kjo mbledhje e Keshillit Drejtues,theksoi Z. Dobrushi, nuk ka per objektanalizen teresore te veprimtarise se vitit2012, por synon qe, nepermjet diskutimevedhe terheqjes se vemendjes ne disa arritjedhe probleme thelbesore, te pergatise

analizen e plote dhe programin per vitin 2013,qe do te diskutohet e miratohet nembledhjen e ardhshme.

Nga fjala hyrese e Kryetarit te FSASHdhe diskutimet e shumta te anetareve teKeshillit, u evidentuan arritjet nefunksionimin e strukturave te bazes.Keshtu, me rendesi te vecante u konsideruaristrukturimi i keshillave dhe seksionevesindikale ne rrethe te rendesishme si Korca,Lushnja, Tirana Qark, Librazhdi dhe Peqini.Por sfida me e madhe e vitit ka qeneangazhimi i FSASH ne diskutimin e draft-ligjit “ Per sistemin Arsimor Parauniversitarne Republiken e Shqiperise”. Ne te gjithaetapat dhe nivelet e diskutimit me MASH,Qeverine dhe Komisionet Parlamentare,lidershipi i FSASH shtroi opsione dhekerkesa te bazuara dhe argumentuara, qe jovetem permiresuan cilesine e vete Ligjit, poredhe garantuan nje mbrojtje sociale teperjetike per sindikalistet dhe gjithe masen emesuesve te sistemit parauniversitar.

Ne fund, Keshilli Drejtues i FSASH,njezeri, miratoi Vendimin qe vijon:

V E N D I M I KESHILLIT DREJTUES TE

FEDERATES SE SINDIKATAVE TEARSIMIT DHE SHKENCES

Keshilli Drejtues i FSASH, ne mbledhjene tij te dates 21dhjetor 2012, duke mbajturparasysh zhvillimet qe kane ndodhur dhepo ndodhin ne levizjen sindikale ne vend,nisur nga nevoja per te marre vendime terendesishme per konsolidimin dhembrojtjen e interesave te FSASH ne kushtete reja te krijuara, bazuar ne nenet 6/12 dhe

7/11 te Statutit te FSASH,V E N D O S I

1. Te shpalle thirrjen e Kongresit te 5-tete Federates se Sindikatave te Arsimit dheShkences, para afatit, i cili do te zhvillohetgjate vitit 2013, ne dy sesione.

a)Sesioni i pare i Kongresit te 5-te teFSASH te mblidhet dhe t’i zhvilloje punimetne Tirane, diten e shtune, date 23 mars 2013,ora 10.00.

b)Sesioni i dyte te zhvillohet brendadyjavorit te pare te muajit nentor 2013. Datakonkrete e Sesionit te dyte te vendoset ngaKeshilli Drejtues i FSASH, jo me vone se 3muaj para mbajtjes se tij.

2. Tema kryesore e te dy Sesioneve teKongresit te jete “Konsolidimi istrukturave te FSASH dhe angazhimi imetejshem per rritjen e profesionalizmitte mesuesve dhe mbrojtjen sociale te tyre”.

3. Norma e perfaqesimit per ne Kongreste jete 1 delegat per 50 anetare qe kanepaguar kuotizacionin e anetaresise mbibazen e mesatares 4 vjecare.

4. Delegatet per Kongresin e 5-te teFSASH zgjidhen nga seksionet sindikale,jo me vone se 20 dite nga mbajtja e Sesionitte pare te Kongresit, bazuar ne numrin ecaktuar nga Keshilli Drejtues i Federates.

5. Analiza e veprimtarise sindikale dhezgjedhjet e organeve drejtuese ne nivelshkolle, rrethi dhe fakulteti, mbi bazen eorientimeve te Sesionit te pare te Kongresit,te zhvillohen gjate muajve maj-qershor dheshtator-tetor 2013.

6. Keshilli Drejtues i FSASH, brendadates 10 mars 2013, te miratoje rendin e ditesdhe materialet per Sesionin e pare teKongresit.

Keshilli Drejtues i FSASH

aderon SPASH dhe veçanerisht kontributine SPASH ne permiresimin e Ligjit te ArsimitParauniversitar, qe u miratua gjate ketij vitisi dhe prezantoi punen e bere nga SPASHdhe ndikimin e saj ne permiresimin e disaelementeve te pages se mesuesve dhe rritjene tyre.

Ne aspektin organizativ, SPASH gjatevitit 2012 eshte rritur ne numer dhe tashmeeshte e shtrire ne te gjitha rrethet e vendit,ku u permenden per rritje te numrit teanetaresise me kuote SPA-te Tirane Qytet,Tirane Qark, Korçe, Elbasan, Lushnje,Delvine, Gramsh e Puke, etj, nderkohe qeper disa rrethe u kerkua funksionimi me i

mire dhe permiresimi i punes nga ana edrejtuesve per rrijen e numrit te anetaresisedhe grumbullimin e kuotizacionit per tegjithe anetaret e deklaruar.

Pas pyetjeve e diskutimeve, KeshillinKombetar e pershendeti Presidenti i BSPSH-se, Zoti Gezim Kalaja. Ai vleresoi punen emire te Kryesise dhe Keshillit Kombetar teSPASH-it, si dhe rolin dhe rendesine e kesajsindikate ne kuadrin e BSPSH-se.

Gjithashtu, ai u ndal ne rendesine enjohjes dhe zbatimit nga gjithe anetaresiate Paktit te Mirekuptimit Social, tenenshkruar midis Keshillit te Ministravedhe organizatave te punemarresve epunedhenesve, anetare te Keshillit

Kombetar te Punes, me 15 shkurt 2011, sidhe ne kontributin e dhene nga BSPSH nepermiresimet e bera ne Kodin e Ri te Punes,te miratuar ne Keshillin Kombetar te Punes.

Pas diskutimit te pikave te ndryshme,Presidenti i SPASH kerkoi nga te pranishmitme shume mobilizim per vitin e ardhshem,me qellim rritjen e numrit te anetaresise dhengritjen ne nje nivel me cilesor te punesdrejtuese dhe organizative ne rrethe, dukembajtur parasysh edhe faktin qe viti 2013eshte edhe viti i zgjedhjeve ne te gjithastrukturat e SPASH.

Nevrus KaptelliDrejtor i Mardhenieve me Publikun

ne SPASH

2013 - VITI I KONGRESIT TE 5-te TE FSASHNga mbledhja e Keshillit Drejtues te FSASH

Vijon nga faqja 4


Ne kuadrin e festimeve te 100 Vjetoritte Shpalljes se Pavaresise, Sindikatat eArsimit, SPASH dhe FSASH, organizuan,ne qytetin e Shkodres, aktivitetin letraro-artistik “Shkodra ne ditet kur shpallejPavaresia”.

Aktiviteti u zhvillua ne sallen ekoncerteve prane shkolles artistike “PrenkeJakova”, si bashkepunim ndermjetnxenesve dhe mesuesve te shkolles semesme “Kole Idromeno” dhe shkolles 9

vjeçare “Ismail Qemali”.Ne aktivitet moren pjese mesues,

nxenes, prinder e punonjes te tjere te arsimitte rrethit Shkoder, si edhe Drejtori i ArsimitParauniversitar ne MASH, Z. Fatmir Vejsiu,Drejtorja e DAR Shkoder, Znj. ArtritaFeketi, Drejtori i ZA Malesi e Madhe, Z.Ardian Lula, Presidentet e FSASH dheSPASH, Z. Xhafer Dobrushi dhe Z. BajramKruja.

Aktiviteti permbante kenge, recitime,pjese filmike, etj, kushtuar patrioteve teqarkut Shkoder dhe kontributit te tyre neShpalljen e Pavaresise. Gjate aktivitetitnxenesit paraqiten punimet e tyre perveprimtare te shquar nga Shkodra si DedeGjon Luli, Ndre Mjeda, Pashko Vasa dheLuigj Gurakuqi.

Pjesemarresit duartrokiten gjate kengetper Atdheun, Alfabetin, Flamurin si dhekenge e valle te tjera dhe sidomos kengen“ Rrjedhe ne kenge e ligjerime”, e cila ukendua nga nxenesit e shkolles speciale“3 Dhjetori “.

Mbeshtetur ne ditarin e mbajtur ngakontesha Hortensa von Zambauer, gruajae ambasdorit Austriak ne Shkoder gjateviteve 1912-1913, u ndertua nje dialogartistik ndermjet saj dhe “Qytetit teShkodres” me teme: “Çfare ndodhte neShkoder kur ne Vlore shpallej Pavaresia”.

Nje aktivitet i rendesishem tematiko-

artistik per nder te 100 Vjetorit te Shpalljesse Pavaresise, u oganizua nga Sindikata ePavarur e Arsimit e rrethit te Elbasanit,ne ambientet e hotel “Imperial” te ketijqyteti, nen kujdesin dhe me mbeshtetjen eSPASH.

Ne kete aktivitet moren pjese edhe Zv.Ministri i MASH, Z. Ardian Tana,Presidenti i SPASH, Z.Bajram Kruja,Presidenti i Sindikates se Bashkuar teArsimit dhe Shkences se Kosoves,

(SBASHK), Z. Ali Shabani, drejtori i DARElbasan, Z. Mati Çela, pasardhes tepartioteve te shquar te ketij rrethi qe kanedhene kontribut ne Shpalljen e Pavaresise,punonjes te DAR dhe bibliotekes Elbasan,mesues etj.

Ne hyrje te salles ku u mbajt aktivitetiishte hapur nje ekspozite fotografike, kupjesemarresit u njohen me figurat patriotikee atdhetare te qytetit te Elbasanit dhe

veprimtarine e kontributin e tyre neShpalljen e Pavaresise dhe ngritjen eflamurit ne kete qytet.

Takimin e hapi kryetarja e SPA Elbasan,Znj. Bukuroshe Shabani, e cila prezantoipjesemarresit, i falenderoi ata dhe drejtoiaktivitetin.

Ne fillim, Zv. Kryetari i SPA Elbasan, Z.Gentjan Dedja, mbajti referatin, me teme:“Rrethanat historike që çuan qytetin e

Elbasanit në shpalljen e Pavaresise”.Me pas, te pranishmit i pershendeti Zv.

Ministri, Z.Ardian Tana, i cili vleresoi rolindhe kontributin e patrioteve elbasanas perShpalljen e Pavaresise dhe falenderoi, neemer te MASH, SPA dhe DAR Elbasan,per organizimin e ketij aktiviteti.

Drejtori i DAR, Mati Çela, foli mbiKontributin e Arsimit Elbasanas neShpalljen e Pavaresise. Me pas,pershendeti presidenti i SBASHK-ut, Z.AliShabani.

Ne kete Takim u mbajten edhe disareferate mbi kontributin e disa figurave tenjohura te rrethit te Elbasanit.

Ne fund te pranishmit, ne emer teSPASH, i pershendeti Drejtori iMardhenieve me Publikun, Z. NevrusKaptelli, i cili falenderoi Zv. Ministrin Tanaper pjesemarrjen ne kete aktivitet dhevleresoi MASH per bashkepunimin si edheSPA Elbasan, te kryesuar nga Znj.Bukuroshe Shabani, per organiziminshume te mire te tij.

Aktivitete te ngjashme u organizuanedhe nga sindikatat e rretheve Durres,Lezhe, Korçe etj, te cilat u finalizuan meaktivitetin dy ditor qe SPASH organizoine Vlore, me pjesemarrjen e KeshillitKombetar te SPASH dhe nje delegacioniprej pese vetash te SBASHK, (Kosove).

Gjate dy diteve ne Vlore, u bene vizitane Shtepine Muze ku u mblodh Qeveria e

Pare Shqiptare, ne Sheshin e Monumentitte Pavaresise, ne varrin e qendistares seflamurit, Marigo Poizo, ne Zvernec etj. Nembremje u mbajten kumtesa nga drejtuesite SPA Vlore mbi Shpalljen e Pavaresise seShqiperise dhe rolin e Arsimit ne te, siedhe nga Z. Ali Shabani, mbi kontributine patrioteve kosovare ne shpalljen ePavaresise se Shqiperise.

Bajram KrujaPresident i SPASH

Aktivitete me rastin e 100 Vjetorit te PAktivitete me rastin e 100 Vjetorit te PAktivitete me rastin e 100 Vjetorit te PAktivitete me rastin e 100 Vjetorit te PAktivitete me rastin e 100 Vjetorit te Pavaresiseavaresiseavaresiseavaresiseavaresise


Ne vijim te angazhimit dhe veprimtarive tetyre per parandalimin dhe eliminimin e punes sefemijeve, per kthimin ne shkolle te nxenesvebraktises dhe nxjerrjen nga rreziku i braktisjes tefemijeve qe frekuentojne me nderprerje,Sindikatat e Arsimit, FSASH/SPASH, popunojne intensivisht ne disa shkolla te rrethit teKorces, ku ka nje komunitet te ndjeshemnxenesish Rom dhe Egjiptian, te cilet perbejnekontigjentin kryesor te fenomenit te braktisjesse shkolles.

Mbas nje pune dhe pervoje disa vjecare neshkollat “Naim Frasheri” dhe “Asdreni”, ketevit sindikatat jane perqendruar ne shkollat 9/vjecare “Nuci Naci” dhe “ Ismail Qemali”.

Fillimisht, me mbeshtetjen e SindikatesHolandeze te Arsimit, AOb, por edhe me mjetetfinanciare te te dy sindikatave, u mundesuapajisja me libra dhe mjete te tjera shkollore e 80nxenesve te komuniteteve Rom dhe Egjiptiannga te dyja shkollat.

Puna e sindikatave konsiston ne trajnimin emesuesve qe merren me femijet braktises ose nerrezik braktisjeje, me krijimin e nje fronti teperbashket kunder punes se femijeve, me rritjene bashkepunimit midis aktoreve qe perbejne ketefront, sic jane sindikatat, drejtorite e shkollave,komuniteti i prinderve, qeverite e nxenesve dhepushtetit vendor.

Mjaft efektive po rezultojne praktikat qepo perdoren per zbutjen dhe eliminimin efenomenit. Ne secilen shkolle, mesuesitsindikaliste, ne bashkepunim me drejtorine eshkolles, kane evidentuar nominalisht te gjithenxenesit qe kane braktisur shkollen dhe ata qeperbejne kontigjent per braktisje. Brenda cdoshkolle jane krijuar grupe te posacme me mesues,nxenes e prinder qe punojne me nxenesitindividualisht dhe me familjet e tyre, per temundesuar kthimin e femijeve ne shkolle.

Ne veprimtarite qe u zhvilluan ne ketoshkolla ne muajin dhjetor 2012, ne kuader teProjektit qe FSASH/SPASH jane duke zbatuarme sindikaten holandeze AOb, ku moren pjesedrejtues te ketyre shkollave, mesuesit qepunojne me nxenes konkret, prinder dhe nxenes,u analizuan gjendja dhe arritjet e periudhestremujore per kthimin e nxenesve braktises ne

shkolle. Nga analiza rezultoi se eshte rrituropinioni dhe angazhimi i mesuesve, nxenesve,prinderve dhe drejtorive te shkollave kunderfenomenit te braktisjes dhe, si rezultat i kesaj,11 nxenes qe kishin braktisur shkollen qe nefillim te vitit mesimor 2012/2013, u kthyen neshkolle dhe e frekuentojne ate rregullisht,nderkohe qe 47 nxenes te tjere jane nxjerre ngarreziku i braktisjes.

Prinder te nxenesve qe kane braktisurshkollen ose jane ne rrezik per ta braktisur ate,subjekt i punes qe eshte duke u bere ne ketoshkolla ne kuadrin e ketij Projekti, perfshire edhe14 prinder qe moren pako ushqimore, nepermjetdonacionit te fituesit te Cmimit te AOb, Leon

van Gelder, Zv/Drejtorit per Sektorin e Arsimitne OECD, Andreas Schleicher, si edhe mesues,nxenes e prinder, vecanerisht nga ata qe janeanetare te Grupeve te Monitorimit ne te dyshkollat, moren pjese ne takimet qe uzhviluan ne keto dy shkolla, ne muajindhejtor 2012.

Kryetari i FSASH-it, Xhafer Dobrushi,Drejtori i Mardhenieve me Publikun praneSPASH-it, Nevrus Kaptelli, dhe Kordinatori iProjektit, Stavri Liko, moren pjese, gjithashtu,ne keto takime.

Ne shkollen “Nuci Naci”, pervecmesuesve, nxenesve e prinderve, moren pjeseedhe Drejtori i shkolles, Stavri Cano, Kryetari iBordit te Shkolles, Fatos Xhangolli, dheKryetari i Shoqates se Romeve per Korcen,Arben Kosturi.

Drejtuesja e Grupeve te Monitorimit teshkolles, Sonela Mano, informoi per punen ebere dhe rezultatet e arritura gjate ketyre tremujave te pare te zbatimit te ketij Projekti, dukeu perqendruar sidomos tek roli i prinderve dhepuna e vecante me ta.

Ajo vuri ne dukje disa nga rezultatet e arrituragjate kesaj periudhe, si kthimi ne shkolle i 6nxenesve nga 14 qe kishin e braktisur ate dhenxjerrja nga rreziku i braktisjes i 22 nxenesvenga 65 qe ishin ne rrezik per ta braktisurshkollen.

Drejtori i shkolles, Stavri Cano, dhe mesuesetBukurije Hyska, Marjana Cifligu, Elsa Tona,Viktora Vllahu, qe perfaqesojne kater Grupet e

Monitorimit te kesaj shkolle, folen per pervojene punes dhe rezultatet e arritura ne secilin prejgrupeve perkatese.

Prinderit Lola Shkembi, nena e tre femijeveqe ndjekin kete shkolle, Zoica Laloti, nena enxenesit Samuel Laloti, Arife Mecani, gjyshja enxenesit Xhulian Mecani, Elvira Dalipi, halla enxeneses Kristina Dalipi, folen per gjendjen eveshtire ekonomike e financiare te familjeve tetyre dhe per perpjekjet qe ato jane duke bereper te rikthyer femijet ne shkolle, dukefalenderuar edhe Drejtorine e shkolles, mesuesit,sindikaten Holandeze, AOb, dhe sindikatatshqiptare, FSASH e SPASH, qe jane duke indihmuar me tekste e mjete shkollore, veshje epako ushqimore per te bere te mundur rikthimindhe mbajtjen e femijeve ne shkolle.

Duke marre pjese ne kete takim, 7 prinder,te cilet moren pakot e para nga donacioni prejCmimit te AOb, Leon van Gelder, falenderuanshume AOb dhe fituesin e ketij Cmimi, AndreasSchleicher, per kete ndihme shume te vlefshmeper familjet e tyre.

Ne takimin e zhvilluar ne shkollen“Ismail Qemali” pervec mesuesve, nxenesvee prinderve, moren pjese edhe Drejtori i shkolles,Ylli Kreka dhe drejtuesit e FSASH e SPASH.

Thomaq Ninka, drejtues i Grupeve teMonitorimit te shkolles, informoi mbi disakonkluzione te nxjerra nga pyetesoret e plotesuarper secilin prej nxenesve qe kane braktisur osejane ne rrezik per ta braktisur shkollen, ne lidhjeme gjendjen e familjeve te tyre, nivelin arsimorte prinderve te tyre, shkaqet e braktisjes seshkolles nga ana e tyre, etj.

Ne vijim, ai evidentoi rezultatet e arritura nenivel shkolle, si rikthimin ne shkolle te 5nxenesve, nga 18 nxenes qe kane braktisurshkollen, si edhe daljen nga rreziku i braktisjeste 25 nxenesve nga 110 qe ishin ne rrezik per tebraktisur shkollen, duke bere progres edhe nepervetesimin e lendeve mesimore.

Mesuesit, Edlira Mitre, Altin Collaku, IrenaKocaqi, Ardiana Mecollari, folen mbi punen ebere ne Grupet e tyre respektive, dukepermendur prinder te cilet kane reflektuarpozitivisht ndaj perpjekjeve te tyre, duke irikthyer femijet ne shkolle, si edhe per problemetme te cilat ballafaqohen keto familje dhe prinderite disa nxenesve, sidomos per shkak te gjendjesshume te veshtire financiare.

Prinderit Marsila Kostandini, nena enxeneses Maradona Kostandini, Marjeta Kupe,nena e nxeneses Haxhire Kupe, Erika Zeqo, nenae nxenesit Leonard Zeqo, Eli Culi, nena e nxenesesXhulia Culi, Bajame Mehmetali, nena e nxenesitRomeo Mehmetali, te gjithe keta nxenes terikthyer ne shkolle ne kuadrin e zbatimit te ketijProjekti, vleresuan shume punen e mesuesve enxenesve te shkolles, si edhe ndihmen qe u eshtedhene atyre per libra e mjete shkollore, pakoushqimore etj, duke premtuar, ne te njejten kohe,se nuk do t’i largojne me femijet e tyre ngashkolla.

Nga veprimtaria e FSASH/SPASH

NXENESIT BRAKTISES KTHEHEN NE SHKOLLE


Sot, kur Kosova eshte e lire dhe ka shtetine saj te pavarur, ka nje sistem arsimi qe hedhhapa te sigurt dhe lulezon qe nga cikliparashkollor deri ne Universitet, kur eshte leneprapa pergjithemone, si nje kujtim i hidhur i tekaluares, politika e eger nacionaliste dhepushtuese serbomadhe qe i mohonte popullitte Kosoves lirite dhe te drejtat elementarenjerezore; qe ushtronte dhunen me cnjerezorekunder shkolles shqipe dhe shkollimit te brezitri ne gjuhen amtare, nuk eshte e tepert t’ikujtojme brezit te ri ne Kosove, dhe me gjere,se c’perpjekje e sakrifica mbinjerezore, sec’beteja e protesta te parreshtura jane zhvilluar,se sa jete jane sakrifikuar e flijuar per te fituarlirine e shkollimit ne gjuhen amtare, si rruga evetme per mbrojtjen e identitetit kombetar dheper te fituar lirine kombetare e shtetrore.

E tille eshte edhe protesta masive e 600mije shqiptareve qe u zhvillua me 12 dhe 13tetor 1992 per mbrojtjen e shkolles shqipe neKosove. Ishte koha kur regjimi i Milloshevicitpo ushtronte apartaeidin me te eger ne Kosoveduke u kthyer ne gjurmet raciste te ideologeveserb te fillimit te shekullit XX. Kjo politike eeger nacionaliste dhe raciste u institucionalizuarishtas me 1989, kur u bene me dhune dhe negjendje te jashtezakonshme ndryshimet eKushtetutes se Kosoves..

Aparteidi ne Kosove u be shembullshkollor i apartheidit ngase perfshinte te gjithanivelet e arsimit dhe te arsimimit ne gjuhenshqipe, qe nga shkolla fillore deri ne universitet.Shqiptareve me force u mohoheshin te drejtatuniversale te garantuara, jo vetem me konventanderkombetare, por edhe me te drejtat legaledhe legjitime qe i gezonim qe nga perfundimi iLuftes se Dyte Boterore. Shkollat shqipe umbyllen. U mbyll edhe Universiteti iPrishtines, ndersa mesuesit dhe pedagoget ularguan me dhune nga puna. Ne Kosove,institucionet arsimore funksiononin vetem negjuhen serbe, pra per me pak se 10 perqind tepopullsise se Krahines.

Me pershkallezimin e terrorit shtetror serb,rrritej edhe shkalla e organizimit te shqiptareve,si dhe shtrengoheshin e shtoheshin rradhet epjesmarresve, vecmas kur kishim te benim memohimin e nje te drejte elementare, sakombetare aq edhe universale, sic ishte e drejtaper arsim cilesor per te gjithe. Keshtu lindenformat e organizimit dhe te protestave paqesorene shkalle vendi per shkollen shqipe, kunderdiskriminimit e dhunes ndaj saj. U formuaKeshilli Organizativ i perbere nga Lidhja eArsimtareve Shqiptare, Sindikata e Pavarur eArsimit, Shkences dhe e Kultures, Shoqata ePavarur e Arsimtareve Universitar dhe epunonjesve Shkencor, Unioni i Studenteve,

Keshilli per Mbrojtjen e te Drejtave te Njeriutne Prishtine, u krijuan partite politike teKosoves.

Keshilli Organizativ, qe funksiononte nenivel qendror dhe vendor, mori persiper detyrene organizimit te protestave paqesore nembeshtetje te shkolles dhe shkollimit shqip.

Protestat kishin per qellim kthimin enxenesve, te studenteve dhe te arsimtareve nemenyre paqesore ne objektet e veta shkollore;deshmimin e vendosmerise se nuk do te heqindore nga objektet e veta shkollore dhe nga arsimidhe shkollimi ne gjuhen e tyre amtare, si nje edrejte universale dhe kombetare, si edhe tenjoftonin opinionin boteror per gjendjen e rendete arsimit dhe te shkolles shqipe ne Kosove nekushte te apartheidit dhe te diskriminimitsistematik serb.

Ne emer te Keshillit Qendror te Protestave,ne konferencen per shtyp mbajtur nje dite paraprotestave, iu drejtuam qytetareve me keto fjale:” Me 12 tetor eshte parapare shkuarja enxenesve dhe arsimtareve ne shkollat e tyre tembyllura me dhune nga pushteti serb, tri viteme pare. Neqoftese as neser nuk na lejohet hyrjanormale ne ndertesat tona shkollore, atehere dote mbahen protesta gjithepopullore parainstitucioneve shkollore te uzurpuara. Do tejete kjo proteste e qete kunder segregacionitdhe apartheidit, presionit dhe represionitsistematik serb ndaj shkolles shqipe... Do tejete ky nje ballafaqim i aresyes dhe dhunes, i tedrejtes perballe te padrejtes, i levizjes paqesorekunder terrorit shteteror serb, i kerkeses pervetvendosje edhe ne sferen e arsimit dhe terefuzimit kolonialist serb. Kerkojme, u tha nekonference, ruajtjen e kontinuitetit, mevetesinee teresise se shkolles shqipe ne Kosove dhepezullimin e te gjitha formave diskriminueseserbe...”

Kerkesat themelore te Keshillit Organizativte Protestave, ishin: hapja e menjehershme eobjekteve, instuticioneve shkollore, shkencoredhe kulturore per nxenesit, studentet dhemesimdhenesit shqiptare; hapja e konvikteveper nxenesit dhe studentet shqiptare; heqja emasave te dhunshme mbi institucionet e arsimit,te shkences dhe te kultures ne Kosove; kthimi imjetve financiare dhe mesimore te plackitura,lirimin nga burgu dhe nderprerjen e ndjekjevepenale dhe kundervajtese ndaj te gjitheveprimtareve te arsimit shqip, etj.

Ashtu sic pritej, ne proteste per shkollenshqipe dhe kunder dhunes ndaj saj, moren pjesenje numer i madh i qytetareve te te gjithamoshave, afro 600 mije protestues, qe perbeninafer 1/3 e popullsise shqiptare ne Kosove. Vetemne kryeqytetin e Kosoves muaren pjese mbi100 mije protestues.

Duke i bere jehone protestes, gazeta ditore“ Bujku” shkruante: “... Pasi nga pushteti serbserish nuk u lejua hyrja ne shkolla e ne fakultete,pjesmarresit mbajten nje ore te madhe kunderdhunes ne arsimin shqiptar, duke u tubuar nevendet publike dhe duke parakaluar rrugeve nekolona te pafundme. Karakteristike e ketyremanifestimeve ishte organizimi shume i mire,qendrimi dinjitoz dhe i qete i protestuesve,vetorganizimi dhe mbajtja e rendit ngaorganizatoret dhe nga vet pjesmarresit, parullatdhe transparentet, si dhe prania e madhe eforcave te milicise serbe, e cila plagosi, rrahudhe burgosi pjemarres te tubimeve ne disaqendra te Kosoves”.

Protestat vazhduan edhe ne mesditen e 13tetorit ne shkalle vendi. Para shkollave dhefakulteteve te Universitetit te Prishtines,provuan te tubohen, nxenes, studente,arsimtare, prinder dhe qytetare. Ndonese ketotubime ishin paralajmeruar si paqsore, policiaserbe pengoi ne shume qendra komunale hyrjene qytetareve ne qytete, ndersa ne oren 12, kurfilluan protestat, policia intervenoi dukeperdorur dhunen, gazin lotsjelles, e, ne ndonjerast, edhe armet e zjarrit.

Ne te gjitha tubimet protestuese ne Kosovepjesmarresit brohoritnin parulla dhe mbaninpankarta te shkruara ne gjuhen shqipe, anglezedhe gjermane, ku thuhej: “Hapni shkollat,shkolla eshte e jona; Universitet, Liri,Demokraci, shkolle-paqe, policet jashtshkollave, etj.”.

Nga kjo dhune e policise serbe, meperforcime nga Krushevici, Nishi, Kraleva,Svetozareva etj, brenda nje dite te protestave uarrestuan dhe u keqtrajtuan, u burgosen dhe udenuan me burg me qindra pjesemarres; uplagosen rende qindra nxenes, arsimtare earsimtare si dhe profesore te moshuar teuniversitetit; e pesoi rende edhe nxenesja emitur, Sabrie Rrustaj, ne Peje, te ciles polici menje te goditur me shufer gome i keputi veshin.Uthirren ne polici dhe u kercenuan profesori injohur Fehmi Agani dhe drejtuesit kryesor teKeshillit te Protesave.

Protesta per shkollen shqipe e 12 dhe 13tetorit 1992, qe u mbajt ne tere Kosoven, ishtemadheshtore per nga pjesmarrja dhe dinjitozeper nga qendrimi dhe vendosmeria eprotestuesve, perkunder dhunes se ushtruarndaj tyre nga policia serbe.

Protesta vuri ne levizje edhe diplomacineBoterore. Ajo u ndoq dhe u pasqyrua me njeinteresim te veçante edhe nga agjensite me tenjohura te informimit, duke percjellur jehonene tyre ne tere boten demokratike.

Prof. Dr. Agim HYSENIKryetar i Keshillit Qendror te Protestave

Ne kujtim te 20 vjetorit te protestes per mbrojtjen e shkolles shqipe ne Kosove

PROTESTA E POPULLIT TE KOSOVESQE SFIDOI REGJIMIN BARBAR SERB


KREU IDISPOZITA TË PËRGJITHSHME

Neni 1Qëllimi i ligjit

1. Qëllimi i këtij ligji është të mbështesëzhvillimin e një sistemi të përbashkët tëarsimit dhe formimit profesional nëRepublikën e Shqipërisë, i cili mund t’upërshtatet ndryshimeve shoqërore,ekonomike e teknologjike, nevojave tëtregut të punës, si dhe të mundësojë njëshfrytëzim optimal të burimeve financiare,njerëzore dhe infrastrukturore.

2. Ky ligj vendos parimet themelore,strukturën, organizimin dhe administrimine arsimit dhe formimit profesional nëRepublikën e Shqipërisë, mbështetur nëbashkëpunimin e institucioneveshtetërore, qeveritare me partnerë socialëdhe aktorë të tjerë në fushën e arsimit dheformimit profesional.

3. Ky ligj garanton të drejtën eshprehur në Kushtetutën e Republikës sëShqipërisë për arsimim dhe formimprofesional gjatë gjithë jetës, mundësinëe kryerjes së arsimimit fillestar profesional,si dhe të fitimit të njohurive profesionaletë nevojshme për punësim, duke krijuarshanse të barabarta për të gjithë.

Neni 2Objektivat e arsimit dhe formimit

profesionalKy ligj përcakton objektivat kryesorë

të sistemit të arsimit dhe formimitprofesional, të cilat janë:

a) të zhvillojë karakteristikatpersonale kryesore të individit, tënevojshme për veprimtarinë e tij tëardhshme profesionale dhe ekzistencën e

pavarur brenda një shoqërie të bazuar nëparimet e demokracisë dhe të ekonomisësë tregut;

b) të përshtasë arsimin dhe formiminprofesional në tregun e sotëm dhe tëardhshëm të punës;

c) të ofrojë dhënien e një kultureprofesionale të përgjithshme dhe të njëformimi profesional të specializuar, nëpërputhje me zhvillimin e shkencës dhetë teknologjisë, si dhe me kulturën dhetraditën kombëtare;

ç) të krijojë kushte për arsimim dheformim profesional, me qëllim aftësimin eindividit për t’iu përshtatur ndryshimevedhe kërkesave të tregut të punës;

d) të rrisë frytshmërinë e përdorimittë infrastrukturës së sistemit të arsimit dheformimit profesional.

Neni 3Arsimi dhe formimi profesional është

publik dhe jopublik dhe garantohet ngashteti.

Neni 4Përkufizime

Në këtë ligj termat e mëposhtëm kanëkëto kuptime:

a)“Sistemi i arsimit dhe formimitprofesional” (më poshtë “AFP”) ështësistemi që përfshin të gjitha llojet einstitucioneve që mbështesin dhe ofrojnëtë gjitha llojet e programeve të arsimit dhekurseve të formimit, sipas KornizësShqiptare të Kualifikimeve për nivelet 2,3, 4 dhe 5.

b)“Të nxënit formal në AFP” ështëtë nxënit që kryhet në një mjedis tëorganizuar dhe të strukturuar, të tilla si:institucionet e arsimit të lartë, shkollat,

qendrat e formimit ose në punë dhe qëështë hartuar qartë si formë mësimore, nëlidhje me objektivat, kohën dheburimet.Të nxënit formal është i qëllimshëmdhe i planifikuar nga nxënësi, kursanti apostudenti. Përfundimi i këtij të nxënicertifikohet.

c) “Të nxënit joformal në AFP” ështëtë nxënit, përfshirë në veprimtari tëplanifikuara, jo domosdoshmerisht tëhartuara si forma mësimore, në lidhje meobjektivat, kohën mësimore osembështetjen mësimore, por që përmbanelemente të rëndësishme mësimore. Tënxënit joformal është i qëllimshëm, iplanifikuar nga nxënësit, kursantët apostudentët, i cili në përgjithësi nukcertifikohet, por në raste të veçanta mundtë certifikohet.

ç)“Të nxënit informal në AFP” ështëtë nxënit, i cili përfitohet nga veprimtari tëpërditshme, që kanë lidhje me punën,familjen ose kohen e lirë. Ky lloj të nxëninuk është i strukturuar dhe i organizuarpër sa i përket objektivave, kohës apombështetjes mësimore. Në shumicën erasteve, të nxënit informal është ipaqëllimshëm, i paplanifikuar nga individiqë nxë, si rregull nuk certifikohet.

d)“Të nxënit gjatë gjithë jetës”përfshin të gjitha veprimtaritë e të nxënit,të ndërmarra gjatë gjithë jetës përzhvillimin e aftësive dhe arritjen e njëkualifikimi.

dh) “Institucionet mbështetëse tëAFP-së” janë institucionet publike dheprivate, të cilat mbështesin arsimin dheformimin profesional në Republikën eShqipërisë.

e)“Institucionet ofruese të AFP-së”

SHENIM I REDAKSISENe mbeshtetje te Ligjit Nr. 8872 date 29.3.2002 “ Per Arsimin dhe Formimin Profesional ne Republiken e Shqiperise, (i

ndryshuar), Keshilli Kombetar i AFP-se diskutoi draftin e “Strategjise se Arsimit dhe te Nxenit Gjate Gjithe Jetes 2013-2020”.Per te kuptuar me mire bazen ligjore te kesaj Strategjie dhe per te pasur tashme nje kuader te plote ligjor per gjithe arsimin

parauniversitar, mbas botimit ne Nr. 44 te Revistes “ Tribuna Sindikale” te Ligjit per Sistemin Arsimor Parauniversitar, pobotojme ne kete numer edhe Ligjin “ Per Arsimin dhe Formimin Profesional ne Republiken e Shqiperise”, te ndryshuar.

LIGJNr. 8872, datë 29.3.2002

PËR ARSIMIN DHE FORMIMIN PROFESIONAL NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË,I NDRYSHUAR ME LIGJETNr. 10 011, datë 30.10.2008Nr. 10434, datë 23. 6. 2011

Në mbështetje të neneve 78, 81 pika 1 dhe 83 pika 1 të Kushtetutës, me propozimin e Këshillit të Ministrave,

KUVENDI I REPUBLIKËS SË SHQIPËRISËVENDOSI:

Vijon në faqen 10


janë institucione publike dhe private, tëcilat sigurojnë programe ose/dhe kurse tëAFP-së në Republikën e Shqipërisë.

ë) “Qendrat e formimit profesional”janë institucione publike ose privateofruese të AFP-së, të cilat sigurojnë kursetë formimit profesional për kursantët.

f) “Qendrat shumëfunksionaleofruese të AFP-së” janë institucione,publike dhe private, ofruese të AFP-së,që sigurojnë arsimim profesional menivele të ndryshme dhe kurse të formimitprofesional.

g)“Shoqëri tregtare” (më poshtë“shoqëri”) është personi juridik sipaspërcaktimeve në ligjin nr.9901, datë14.4.2008, “Për tregtarët dhe shoqëritëtregtare”.

gj) “Nxënës” është personi, i cilimerr arsim në sistemin formal, joformal dheinformal të arsimit.

h)“Kursant” është personi, i cili merrformim në sistemin formal, joformal dheinformal të formimit.

i) “Mësues” është personi ikualifikuar me aftësi pedagogjike eprofesionale dhe që angazhohet në AFPkryesisht për trajtimin e aspekteve teoriketë procesit mësimor.

j) “Instruktor” është personi ikualifikuar me aftësi pedagogjike eprofesionale dhe që angazhohet në AFPkryesisht për trajtimin e aspektevepraktike të procesit mësimor.

k)“Partnerë socialë” janë organizatatqë përfaqësojnë interesat epunëdhënësve dhe të punëmarrësve, tëcilat marrin pjesë dhe kontribuojnë nësistemin e AFP-së.

l) “Partnerë të tjerë” janë organizatatjofitimprurëse, komunitetet e ndryshme,që marrin pjesë në sistemin e AFP-së dhe,së bashku me institucionet administrativeshtetërore, punojnë për zbatimin e këtijligji.

ll.“Certifikatat” (dëshmitë) e llojevetë ndryshme janë dokumente zyrtare qëvërtetojnë përmbushjen, nga ana enxënësve dhe kursantëve, e arritjeve tëprogrameve të akredituara të AFP-së.

m) “Kualifikimi” është specifikimii standardeve në njohuri, aftësi dhekompetenca të gjera, hartuar për tëpërmbushur një qëllim të caktuar, që i ështënjohur vlefshmëria ose është njohurzyrtarisht për këtë qëllim. Dhënia ekualifikimit për një individ nënkupton që,

njohuritë dhe aftësitë e këtij individi kanëvlerë në tregun e punës dhe në arsimimindhe formimin e mëtejshëm të tij. Kualifikimijepet, kur një organ kompetent përcakton,nëpërmjet një procesi vlerësimi të sigurisësë cilësisë, se individi i ka arriturstandardet e specifikuara.

n)“Korniza Shqiptare eKualifikimeve”, më poshtë KSHK, ështënjë sistem kombëtar për klasifikimin ekualifikimeve, sipas një tërësie kriteresh,për nivele specifike të të nxënit të përftuar,që ka për qëllim integrimin dhekoordinimin e nënsistemeve kombëtare tëkualifikimeve dhe përmirësimin etransparencës, aksesit, përparimit dhecilësisë së kualifikimeve, që lidhen metrgun e punës dhe shoqërinë civile.

nj) “Forma e dyfishtë” është një lloj iofrimit të arsimit dhe formimit profesional,i cili kombinon arsimin dhe formimin nënjë institucion të AFP-së me punën dheaftësimin praktik në një shoqëri tregtare,nëpërmjet përcaktimeve të njëmarrëveshjeje midis pjesëmarrësit,institucionit të AFP-së dhe shoqërisëtregtare.

o)“Akreditimi i kurseve dhe iprogrameve të AFP-së” është procesi icertifikimit të kompetencës apobesueshmërisë dhe njohjes sëcertifikatave që oërmbajnë dhe kreditit efituara.

p) “Licencim” është akti juridik që injeh institucionit ofrues të AFP-së tëdrejtën të ofrojë llojin e veprimtarisë sipaskushteve dhe kërkesave të paracaktuara.

q)“Njohja e të nxënit të mëparshëm”informal dhe formal është procesi, me anëtë të cilit kompetencat e mëparshme të njëpersoni, të fituara në sistemin informal dhejo formal mund të merren parasysh përmesnjë vlerësimi që çon në dhënien e njëcertifikate të kualifikimit formal.

r) “Arsimi pas së mesmes”përfaqëson një nivel arsimor që u ofrohetnxënësve që kanë përfunduar arsimin emesëm, por me programe studimi të nivelitjouniversitar.”.

Neni 5Nga ky ligj përfitojnë:a) të gjithë personat që kanë

përfunduar arsimin e detyruar;b) personat që kanë mbushur moshën

16 vjeç, që janë kërkues pune dhe/osedëshirojnë të formohen profesionalisht;

c) grupe të veçanta, që dëshirojnë

riaftësim profesional, si personat me aftësitë kufizuar, nënat me shumë fëmijë, tëpapunët afatgjatë, personat nga familjenën nivelin e varfërisë dhe çdo kategoritjetër që do të përcaktohet si e tillë mevendim të Këshillit të Ministrave.

Neni 6Llojet, nivelet dhe kohëzgjatja e

arsimit dhe formimit profesionalAFP-ja përbëhet nga:a)Arsimi profesional publik dhe

privat, që fillon pas përfundimit të arsimitbazë, ofrohet në shkollat profesionale dheështë me kohëzgjatje 2 - 4-vjeçare. Sistemii arsimit profesional ofron nivelet emëposhtme të arsimimit:

i. Arsim profesional bazë i nivelit I, iorientuar sipas drejtimeve të gjeraprofesionale, me kohëzgjatje 2 (dy) viteshkollore pas përfundimit të arsimit bazë.Ky nivel arsimor përfundon me certifikatëtë përgatitjes bazë profesionale dhe lejonkalimin në nivelin II të arsimit profesionalose në tregun e punës.

ii. Arsim profesional i nivelit II, iorientuar sipas profileve profesionale përçdo drejtim profesional, me kohëzgjatje1(një) vit shkollor pas përfundimit tëarsimit profesional bazë. Ky nivel arsimorpërfundon me certifikatë të përgatitjesprofesionale dhe lejon kalimin në nivelinIII të arsimit profesional ose në tregun epunës.

iii. Arsim i mesëm profesional,teknik/menaxherial, i nivelit III, iorientuar sipas profileve profesionale, mekohëzgjatje 1 (një) vit shkollor paspërfundimit të nivelit II (struktura 2+1+1)ose 2 (dy) vite shkollore pas përfundimittë nivelit I (struktura 2+2), të arsimitprofesional. Në raste të veçanta, kakohëzgjatje 4 (katër) vite pas përfundimittë arsimit bazë. Ky nivel arsimorpërfundon me certifikatën e teknikut/menaxherit në profesionin përkatës, si dheme diplomën e maturës shtetëroreprofesionale, dhe lejon kalimin në tregune punës dhe në arsimin tretësor.

b) Arsimi profesional pas së mesmes(jouniversitar), publik dhe privat, mekohëzgjatje 1 - 2 vite shkollore, fillon paspërfundimit të arsimit të mesëmprofesional (niveli III) ose të gjimnazit. Nëpërfundim të tij ofrohet certifikatë ekualifikimit profesional në profesioninpërkatës dhe mundësohet kalimi në tregune punës. Kur zgjat dy vite shkollore dhe

Vijon nga faqja 9


grumbullon 120 kredite europiane (ECTS),përfundon me marrjen e diplomës“Diplomë profesionale ...” në fushën earsimit të kryer. Kjo diplomë mundësonkalimin në tregun e punës, si dhetransferimin e krediteve në studimetuniversitare të ciklit të parë në fushën earsimit profesional përkatës.

c)Formimi profesional, publik dheprivat, fillon pas përfundimit të arsimitbazë, ofrohet në qendrat e formimitprofesional dhe zgjat deri në 2 (dy) viteshkollore. Formimi profesional realizohetnëpërmjet kurseve të formimit, tëriformimit, si dhe të kurseve-urë tëriaftësimit profesional, në mbështetje tërihyrjes dhe të kalimit nga një profesionnë një tjetër. Formimi profesional ofroncertifikata të kualifikimit profesional.

ç) Arsimi dhe formimi profesionalnë formë të dyfishtë, i cili kombinonarsimimin dhe formimin profesional nëshkollë/qendër (për pjesën teorike) mepunën dhe aftësitë praktike në shoqëri(për pjesën praktike), nëpërmjetpërcaktimeve të një marrëveshjeje midispjesëmarrësit, institucionit të AFP-së dheshoqërisë.

d)Lloje të tjera të AFP-së, tëpërcaktuara me vendim të Këshillit tëMinistrave.”.

KREU IIKRITERE TË PËRGJITHSHME

Neni 7Institucionet e arsimit dhe

formimit profesional janë:a)Shkollat profesionale, publike dhe

private, të cilat mund të ofrojnë të gjithallojet dhe nivelet e arsimit profesionalparauniversitar. Këto shkolla realizojnëpërgatitjen profesionale me karakter tëtheksuar praktik dhe u japin nxënësvenjohuritë dhe shprehitë e domosdoshmepër një veprimtari të kualifikuarprofesionale.

b)Qendrat shumëfunksionale, publikedhe private, të cilat mund të ofrojnë tëgjitha llojet dhe nivelet e arsimitprofesional parauniversitar, si dhe kursetë formimit profesional për të rritur, në poato drejtime ku ofrojnë dhe arsimiminprofesional.

c)Qendrat e formimit profesional,publike dhe private, të cilat mund tëofrojnë kurse të ndryshme të formimitprofesional (formim, riformim dheriaftësim profesional), për fitimin e

aftësive të nevojshme profesionale përt’iu përshtatur kërkesave të tregut tëpunës.

ç) Institucionet e specializuara tëarsimit dhe formimit profesional për grupetë veçanta.

d) Ndërmarrjet.d) Institucionet e tjera, publike dhe

private, përfshirë institucionet e arsimittë përgjithshëm dhe të lartë.

Neni 7/1Bordi i institucioneve publike

ofruese të AFP-së1. Bordi i institucioneve publike

ofruese të AFP-së (më poshtë “Bordi”),është organ kolegjial, që përfaqësoninteresat e nxënësve/kursantëve, tëkomunitetit të biznesit, të partnerëvesocialë, si dhe të pushtetit vendor. Bordimbështet institucionin në zhvillimin eprofilit të tij në tregun e AFP-së, të lidhurngushtë me tregun e punës dhe mezhvillimin ekonomik të vendit, dhembikëqyr veprimtarinë që lidhet medrejtimin dhe administrimin ekonomik,financiar dhe të pronave të institucionit.

2. Bordi përbëhet nga:a)dy përfaqësues të sektorit privat që

lidhet me profilin e institucionit të AFP-së;

b)një përfaqësues i DrejtorisëArsimore, që mbulon institucioninarsimor publik, ofrues të AFP-së (përshkollat publike profesionale);

c)një përfaqësues i këshillit të qarkut,që mbulon institucionin arsimor publikofrues të AFP-së;

ç) një përfaqësues i zyrës rajonale/vendore të punësimit, që mbuloninstitucionin arsimor publik ofrues tëAFP-së;

d)një përfaqësues i personelitmësimdhënës të institucionit publik,ofrues të AFP-së;

dh) një përfaqësues i nxënësvepërshkollat publike të arsimit profesional osenjë përfaqsues i punëmarrësve përqëndrat publike të formimit profesional.

3. Bordi zgjedh kryetarin prejanëtarëve përfaqësues të sektorit privat.

4. Të drejtat dhe detyra të tjera tëbordit, mandati, mënyra e zgjedhjes sëanëtarëve, si dhe funksionimi i tijpërcaktohen me udhëzim të përbashkët tëministrit të Arsimit dhe Shkencës dheministrit të Punës, Çështjeve Sociale dheShanseve të Barabarta.

5. Bordi mblidhet një herë në 3 (tre)muaj dhe anëtarët e Bordit përfitojnëshpërblim për çdo mbledhje nga tëardhurat e shkollës/qendrës, sipasvendimit të Këshillit të Ministrave përshpërblimin e bordeve, nëse shkolla/qendra realizon të ardhura.

Neni 8Licencimi i institucioneve private tëarsimit dhe formimit profesionalLicencimi i institucioneve private të

arsimit profesional dhe/ose subjekteve qëkryejnë veprimtari të formimit profesionalbëhet në bazë të kushteve dhe të kritereveqë përcaktohen në udhëzimet e nxjerra nëmënyrë specifike për to nga ministritëpërkatëse. Ky proces kryhet nëbashkëpunim me Qendrën Kombëtare tëLicencimeve.

Neni 9Akreditimi i programeve të arsimit

dhe formimit profesional1. Akreditimi i programeve të AFP-së

kryhet nga Agjencia Kombëtare e Arsimit,Formimit Profesional dhe Kualifikimeve(AKAFP), në përputhje me nivelet eKornizës Shqiptare të Kualifikimeve dhenë bazë të sistemit të sigurimit të cilësisë.

2. Standardet, kriteret dhe procedurate akreditimit për sistemin e arsimitprofesional miratohen nga Ministria eArsimit dhe Shkencës, ndërsa përsistemin e formimit profesional miratohennga Ministria e Punës, Çështjeve Socialedhe Shanseve të Barabarta”.

Neni 10Pranimi në arsimin dhe formimin

profesional1. Në shkollat profesionale pranohen

të gjithë individët që kanë përfunduararsimin e detyruar dhe kanë marrëdëftesën e lirimit. Kriteret e pranimeve dheprocedurat e regjistrimit vendosen meudhëzim të veçantë të Ministrit të Arsimitdhe Shkencës.

2. Në qendrat e formimit profesional,publike dhe private, kurset dhe programete formimit, riformimit dhe të rikualifikimitprofesional të akredituara janë të hapurapër të gjithë personat që përmbushinkriteret për hyrjen, pranimin dheregjistrimin në to, të përcaktuara si pjesëe procesit të akreditimit.

Vijon në faqen 12


Neni 11Hyrja, vijimi dhe transferimi nga një

nivel/drejtim i AFP-së në një nivel/drejtim tjetër

Hyrja, vijimi dhe transferimi nga njënivel/drejtim i AFP-së në një nivel/drejtimtjetër bëhet sipas rregullave të përcaktuarame udhëzim të përbashkët të ministrit tëArsimit dhe Shkencës dhe të ministrit tëPunës, Çështjeve Sociale dhe Shanseve tëBarabarta.”.

Neni 12 Vlerësimi përfundimtar në arsimin

dhe formimin profesionalVlerësimi përfundimtar i nxënësve dhe

i kursantëve në arsimin dhe formiminprofesional publik dhe jopublik, tëakredituar, bëhet në bazë të provimeve, mepjesëmarrjen edhe të partnerëve socialë.Kriteret dhe rregullat e provimeve dhe tëtestimeve përcaktohen me udhëzim tëministrit përkatës. Vlerësimi përfundimtar,bazuar në sistemin e krediteve nëkualifikimet me orientim profesional, bëhetnë përputhje me kriteret e paracaktuara nëKornizën Shqiptare të Kualifikimeve.

Neni 13 Certifikimi

1. Certifikimi i nxënësve dhe kursantëvenë AFP bëhet në përputhje me kriteret evendosura nga Ministria e Arsimit dheShkencës dhe nga Ministria e Punës,Çështjeve Sociale dhe Shanseve tëBarabarta.

2. Ministri i Arsimit dhe Shkencëspërcakton llojin, përmbajtjen, formatin dheprocedurën e dhënies së dokumetave tëcertifikimit për nxënësit në sistemin e arsimitprofesional, sipas niveleve të përcaktuaranë Kornizën Shqiptare të Kualifikimeve.

3. Ministri i Punës, Çështjeve Socialedhe Shanseve të Barabarta përcaktonllojin, përmbajtjen, formatin dheprocedurën e dhënies së dokumentave tëcertifikimit për kursantët në sistemin eformimit profesional, sipas niveleve tëpërcaktuara në Kornizën Shqiptaare tëKualifikimve.

Neni 14Këshillimi dhe orientimi në

arsimin dhe formimin profesionalMe këshillimin dhe orientimin në

arsimin dhe formimin profesional synohet

që të ndihmohen të gjithë shtetasit nëzgjedhjen e arsimimit, të profesionit, tëformimit, të riformimit dhe të riaftësimitprofesional më të përshtatshëm përinteresat dhe mundësitë fizike e mendoretë tyre. Ministritë përkatëse nxjerrin aktetnënligjore për zbatimin e këtij neni.

Neni 15Dokumentimi, informacioni dhe

statistikatMinistria e Arsimit dhe Shkencës dhe

Ministria e Punës dhe Çështjeve Socialejanë përgjegjëse për dokumentimin, përdhënien e informacionit dhe për mbajtjene statistikave të arsimit dhe formimitprofesional, sipas fushave përkatëse qëato mbulojnë. Të gjitha ministritë e tjera,pushteti vendor, si dhe të gjithëpërgjegjësit e tjerë të AFP-së, në nivelkombëtar apo vendor, janë të detyruar tëjapin informacion për veprimtaritë e AFP-së në këto dy ministri. Procedurat embledhjes, të raportimit të informacionitdhe shpeshtësia e dhënies sëinformacionit përcaktohen me udhëzimetë përbashkëta.

Neni 16Personeli në arsimin dhe formimin

profesional1. Në institucionet e arsimit dhe

formimit profesional angazhohet personelmësimdhënës teorik e praktik, personeldrejtues dhe personel ndihmës.

2. Personeli i mësimdhënies teorikedhe praktike përbëhet nga:

a) mësuesit e kulturës së përgjithshmeb) mësuesit e kulturës profesionalec) mësuesit e formimit praktik në

shkollat profesionaleç) instruktorët e formimit profesional

në qendrat e formimit3. Trajnimi dhe kualifikimi fillestar i

mësuesve dhe i instruktorëve nëpërputhje me shkronjat “a”, “b”, “c” dhe“ç”, të pikës 2, të këtij neni, janëpërgjegjësi e Ministrisë së Arsimit dheShkencës.

4. Trajnimi dhe kualifikimi i vazhduarpër personelin e angazhuar nëinstitucionet arsimore profesionale janëpërgjegjësi e Ministrisë së Arsimit dheShkencës, kurset për personelin eangazhuar në qendrat e formimitprofesional janë përgjegjësi e Ministrisësë Punës, Çështjeve Sociale dheShanseve të Barabarta, në përputhje mepikën 2, shkronja “ç”, të këtij neni.

Neni 17Shoqëritë tregtare

1. “Shoqëria tregtare” është subjektiku mund të organizohen kurset e formimitnëpërmjet punës dhe ku mund tëzhvillohen praktikat profesionale tënxënësve dhe të kursantëve të sistemit tëAFP-së.

2. Shoqëritë trgtare, të cilat pranojnënxënësit e shkollave profesionale për tëzhvilluar praktikën mësimore, në kuadërtë programit mësimor përkatës,mbështeten nga shteti. Format embështetjes, kriteret dhe kushtet përpërfitimin e saj përcaktohen me vendim tëKëshillit të Ministrave.

3. Përfshirja e shoqërive në sisteminpublik të AFP-së rregullohet me anë tëmarrëveshjeve që lidhen ndërmjetshoqërive tregtare dhe institucioneveofruese arsimore publike. Kohëzgjatja epërfshirjes së shoqërive tregtare nësistemin publik kushtëzohet ngaprogramet e praktikave profesionale dhenga kurset e formimit.

Neni 18 Vlerësimi i sistemit

Mekanizmat e zhvillimit dhe tëvlerësimit të sistemit të arsimit dhe formimitprofesional janë përgjegjësi e ministrivepërkatëse.

KREU III

KOORDINIMI ARSIMIT DHEFORMIMIT PROFESIONAL

Neni 19Kriteret e përgjithshme të

Koordinimit1. Koordinimi i përgjithshëm i sistemit

të arsimit dhe formimit profesional publik dhe jopublik bëhet nga shteti.

2. Institucionet dhe organizmatpërgjegjës të arsimit dhe formimitprofesional në Shqipëri janë:

a) Ministria e Arsimit dhe Shkencës,për arsimimin profesional.

b) Ministria e Punës dhe ÇështjeveSociale, për formimin professional.

c) Ministritë dhe institucionet e tjerapublike dhe jopublike.

ç) Këshilli Kombëtar i Arsimit dheFormimit Profesional.

d) Agjencia Kombëtare e Arsimit,Formimit Profesional dheKualifikimeve;

dh) Institucionet e Kornizës

Vijon nga faqja 11


Shqiptare të Kualifikimeve;e) Institucione të tjera, të

përcaktuara me akte nënligjore.

Neni 20Këshilli Kombëtar i Arsimit dhe

Formimit Profesional1. Këshilli Kombëtar i AFP-së është

organ këshillimor trepalësh (shtet-punëmarrës-punëdhënës). Ai urekomandon ministrive përgjegjëse dheKëshillit të Ministrave politika përzhvillimin e sistemit të AFP-së.

2. Këshilli Kombëtar i AFP-së përbëhetnga 10 anëtarë:

a) Ministri i Arsimit dhe Shkencës,bashkëkryetar

b) Ministri i Punës, Çështjeve Socialedhe Shanseve të Barabarta,bashkëkryetar

c) Një përfaqësues i Ministrisë sëFinancave

ç) Një përfaqësues i Ministrisë sëEkonomisë

d) Katër anëtarë, përfaqësues tëpunëdhënësve

dh) Dy anëtarë përfaqësues tëpunëmarrësve

3. Funksionimi i Këshillit Kombëtar tëAFP-së organizohet nga një sekretariatteknik, i cili përbëhet nga punonjës tëAgjencisë Kombëtare të Arsimit, FormimitProfesional dhe Kualifikimeve.

4. Mënyra e organizimit dhefunksionimit të Këshillit Kombëtar të AFP-së dhe e sekretariatit teknik përcaktohetme vendim të Këshillit të Ministrave.

Neni 21Kompetencat e Ministrisë së

Arsimit dhe Shkencës në fushën earsimit profesional

Ministria e Arsimit dhe Shkencës kakëto kompetenca:

a)Përpunon, zhvillon dhe zbatonpolitikat për reformimin dhe modernizimine arsimit profesional, në përputhje medrejtimet europiane të zhvillimit të AFP-së

b)Përcakton kriteret e përgjithshme tëfunksionimit të institucioneve që ofrojnëarsim profesional

c) Përcakton kriteret e përgjithshmepër marrjen në punë, për kualifikimin dhepër certifikimin e mësuesve në arsiminprofesional, në bashkëpunim meinstitucionet e specializuara.

ç) Krijon, riorganizon dhe mbyll

institucionet e arsimit profesional publik,që varen nga ajo, në përputhje meprocedurat e përcaktuara me vendim tëKëshillit të Ministrave.

d) Harton akte nënligjore për statusine institucioneve publike ofruese të arsimitprofesional, shkallën e autonomisë së tyredhe funksionimin e bordit.

dh) Bashkëpunon me QendrënKombëtare të Licencimeve, për licencimine institucioneve arsimore private tëarsimit profesional dhe vendos mbylljene veprimtarisë së këtyre institucioneve,në rast shkeljeje të akteve, ligjore enënligjore, në fuqi.

e)Miraton kurrikulat në nivel qendrorpër kualifikimet e arsimit profesional.

ë) Realizon testimin dhe certifikimin enxënësve në shkollat e arsimit profesional,në bashkëpunim me institucionet especializuara.

f) Mbikëqyr veprimtarinë einstitucioneve të arsimit profesional qëvaren prej saj.

g) Nxjerr akte nënligjore tëpërbashkëta me Ministrinë e Punës,Çështjes Sociale dhe Shanseve tëBarabarta, në mënyrë që, krahas arsimimitprofesional të nxënësve, në shkollatprofesionale, publike dhe private, tëofrohen edhe kurse formimi profesional,si shërbime për llogari të të tretëve.

Neni 22Kompetencat e Ministrisë së Punës,

Çështjeve Sociale dhe Shanseve tëBarabarta në fushën e AFP-së.

Ministria e Punës, Çështjeve Socialedhe Shanseve të Barabarta ka këtokompetenca:

a)Përpunon, zhvillon dhe zbatonpolitikat për reformimin dhe modernizimine formimit profesional, në përputhje medrejtimet europiane të zhvillimit të AFP-së.

b)Përcakton kriteret e përgjithshme tëfunksionimit të institucioneve të formimitprofesional.

c)Përcakton kriteret e përgjithshmepër marrjen në punë, për kualifikimin dhepër certifikimin e instruktorëve të formimitprofesional në bashkëpunim meinstitucionet e specializuara.

ç) Krijon, riorganizon dhe mbyllinstitucionet e formimit profesional nëvarësi të saj, në përputhje me procedurate përcaktuara me vendim të Këshillit tëMinistrave.

d)Harton akte nënligjore për statusine institucioneve publike ofruese tëformimit profesional, për shkallën eautonomisë së tyre dhe për funksionimine bordit.

dh) Bashkëpunon me QendrënKombëtare të Licencimeve për licencimine subjekteve që kryejnë veprimtari tëformimit profesional.

e)Miraton kurrikulat në nivel qendrorpër veprimtaritë e formimit profesional.

ë) Merr pjesë në vlerësiminpërfundimtar dhe në certifikimin ekursantëve në institucionet e formimitprofesional që varen prej saj.

f) Mbikëqyr veprimtarinë einstitucioneve të formimit profesional qëvaren prej saj.

g)Siguron vazhdimësinë e formimitprofesional në përputhje me perspektivëne zhvillimit ekonomik, kombëtar dherajonal dhe në përputhje me kërkesat etregut të punës.

gj) Garanton të drejtën e individit përformimin profesional, duke lehtësuarpengesat ekonomike dhe shoqërore përvazhdimin e këtij formimi.

h)Organizon kualifikimin evazhdueshëm të instruktorëve të formimitprofesional në sektorin publik, nëbashkëpunim me institucionin epërcaktuar.

Neni 23Kompetencat e ministrive të tjera

dhe të institucioneve shtetërore tëarsimit dhe formimit profesionalMinistritë dhe institucionet e tjera

shtetërore të formimit profesional:a)krijojnë, organizojnë dhe mbyllin

institucionet e formimit profesional qëvaren prej tyre, në përputhje meprocedurat ligjore;

b)përgatisin kurrikulat e formimitprofesional, në bashkëpunim meinstitucionet përgjegjëse të përcaktuarame ligj;

c) organizojnë formimin, nëpërmjetpunës, të punonjësve të tyre dherikualifikimin e specialistëve nëinstitucionet që ofrojnë këtë shërbim;

ç) organizojnë testimin dhecertifikimin e specialistëve nëinstitucionet që varen prej tyre;

d)marrin pjesë në procesin e hartimittë standardeve shtetërore të kualifikimeveprofesionale, në bashkëpunim me

Vijon në faqen 14


Agjencinë Kombëtare të Arsimit,Formimit Profesional dhe Kualifikimeve;

dh) marrin pjesë në studime përanalizën, vlerësimin dhe përmirësimin ecilësisë që ofrohet në AFP, nëbashkëpunim me institucionet e AFP-së.

Neni 23/1Agjencia Kombëtare e Arsimit,

Formimit Profesional dheKualifikimeve (AKAFPK)

1. Agjencia Kombëtare e Arsimit,Formimit Profesional dhe Kualifikimeve(AKAFPK) është institucion në varësi tëMinistrisë së Arsimit dhe Shkencës dheka objekt kryesor të veprimtarisë së sajkrijimin e një sistemi kombëtar e unik tëkualifikimeve profesionale, të njohura nënivel kombëtar, bazuar në KornizënShqiptare të Kualifikimeve.

2. Agjencia Kombëtare e Arsimit,Formimit Profesional dhe Kualifikimeve:

a)është një ndër njësitë zbatuese përKornizën Shqiptare të Kualifikimeve(KSHK) dhe shërben si sekretariat përKëshillin e KSHK-së;

b)harton plane dhe programe përzhvillimin e sistemit të AFP-së, qëmiratohen nga Ministria e Arsimit dheShkencës dhe nga Ministria e Punës,Çështjeve Sociale dhe Shanseve tëBarabarta.

c)harton programe për realizimin epolitikave për zbatimin e KornizësShqiptare të Kualifikimeve;

ç) harton programe për zbatimin esistemit të sigurimit të cilësisë ngainstitucionet ofruese të AFP-së.

a. AKAFPK-ja është një ofruesshërbimi për ministritë përkatëse.

b.AKAFPK-ja mban regjistrinkombëtar të kualifikimeve kombëtare.

c. Organizimi dhe veprimtaria eAKAFPK-së përcaktohen me vendim tëKëshillit të Ministrave.

Neni 24Kompetencat e pushtetit vendor nëfushën e arsimit dhe formimit

profesionalPushteti vendor:a) propozon hapjen dhe mbylljen e

drejtimeve, profileve, specialiteteve nëshkollat profesionale, si dhe hapjen eshkollave të reja, në përputhje me nevojate zhvillimit rajonal.

b) Në bashkëpunim me institucionetofruese te AFP-së kujdeset dhe mirëmbaninstitucionet e arsimit dhe formimitprofesional, në përputhje melegjislacionin në fuqi.

c) hap kurse të formimit profesionalme fondet e veta, në përputhje melegjislacionin në fuqi.

ç) Përfaqësues të pushtetit vendormarrin pjesë në bordet e shkollave.

Neni 25Kompetencat e partnerëve socialë

Partnerët socialë:a) propozojnë hapjen dhe mbylljen e

drejtimeve, profileve, specialiteteve nëshkollat profesionale dhe në qendrat eformimit profesional, si dhe hapjen eshkollave ose qendrave të reja, nëpërputhje me nevojat e punësimit dhezhvillimit ekonomik të vendit.

b) marrin pjesë në procesin e hartimittë standardeve kombëtare të arsimit dhetë formimit profesional;

c) organizojnë kurse formimiprofesional sipas nevojave specifike tëfushave që ata mbulojnë.

ç) marrin pjesë në komisionet eprovimeve në përputhje me normat dheprocedurat e vendosura me akte nënligjoretë ministrive përkatëse;

d) ndihmojnë në zhvillimin e praktikaveprofesionale të nxënësve dhe tëkursantëve.

dh) marrin pjesë në zbatimin dhezhvillimin e mëtejshëm të politikave përreformat në AFP.

e) përfaqësues të tyre marrin pjesë nëbordet e shkollave

KREU IV

STANDARDET DHE KURRIKULAT

Neni 26Lista kombëtare e profesioneve dhe

lista kombëtare e kualifikimeveprofesionale miratohen me vendim tëKëshillit të Ministrave, në bazë tërekomandimeve të AKAFPK-së dhe nëbashkëpunim me ministritë e linjës dhepartnerët socialë.

KREU V

FINANCIMI I SISTEMIT TËARSIMIT DHE FORMIMIT

PROFESIONAL

Neni 27Burimet e financimit

Arsimi dhe formimi profesional publikfinancohet nga Buxheti i Shtetit, buxheti ipushtetit vendor, programet kombëtaredhe ndërkombëtare për arsimin dheformimin profesional, kontributet eshoqatave të punëdhënësve dhe tëpunëmarrësve, kontributet e dhuruesve,sponsorizimet dhe burime të tjera të lejuaranga ligji.

Neni 28Vetëfinancimi

1. Institucionet ofruese publike tëarsimit dhe formimit profesional mund tëkryejnë edhe veprimtari ekonomike mepërfitime financiare në fushat që kanëlidhje me zbatimin e programeve dhe tëpraktikave mësimore. Format dhe mënyrate organizimit të veprimtarive ekonomiketë tyre përcaktohen me vendim të Këshillittë Ministrave.

2. Institucionet ofruese të arsimit dheformimit profesional veprojnë si njësiekonomike, me llogari më vete. Përrealizimin e veprimtarive prodhuese dhetë shërbimeve, ato kontraktojnë persona,fizikë dhe juridikë, me kusht që këtoveprimtari të jenë në përputhje me qëllimine institucionit për realizimin e programevetë arsimit dhe formimit profesional dhe tëmos përbëjnë qëllim në vetvete.

KREU VI

Neni 29Nxjerrja e Akteve nënligjore

Ngarkohen Këshilli i Ministrave,Ministria e Arsimit dhe Shkencës dheMinistria e Punës, Çështjeve Sociale dheShanseve të Barabarta që të nxjerrin aktetnënligjore në fushën e arsimit dhe formimitprofesional, brenda gjashtë muajve ngadata e hyrjes në fuqi të këtij ligji.

DISPOZITA TË FUNDIT

Neni 33

Hyrja në fuqi

Ky ligj hyn në fuqi 15 ditë pas botimitnë Fletoren zyrtare.

K R Y E T A R I

JOZEFINA TOPALLI (ÇOBA)

Vijon nga faqja 13


Qe prej me shume se 10 vjetesh, dysindikatat tona te arsimit, FSASH dheSPASH, bashkepunojne ngushte meSindikaten e Arsimit te Holandes, AOb,

perfaqesues te se ciles kane qene disa herene vendin tone, dhe kane mbeshteturfuqimisht konsolidimin e sindikatave tonae sidomos angazhimin e tyre perparandalimin dhe eliminimin e punes sefemijeve.

Ne fund te shtatorit te vitit 2012,drejtuesit kryesore te FSASH dhe SPASHmoren pjese ne Kongresin e ZakonshemKombetar te kesaj sindikate, i cili zhvillohetnje here ne tre vjete. Ceshtja eprofesionalizmit te mesuesve ishte sivjettema qendrore e Kongresit, ku u diskutuangjeresisht probemet qe lidhen me kete teme,bazuar ne nje studim realizuar nga njeAgjensi e posacme qe merrej me kualifikimindhe specializimin e mesuesve ne Holande.

Nje moment i rendesishme i Kongresitishte dhenia e Cmimit Leon van Gelder.

Ky cmim i dedikohet njerit prejnovatoreve me te medhenje te arsimit neHolande, profesorit te Universitetit teGroningen-it, qyteti me i madh dhe me irendesishem ne Holanden veriore, Leon vanGelder, i cili ka jetuar ne periudhen 1913 –1981 dhe u be i famshem ne Holande mestudimin mbi “Format e reja te arsimit”, i ciliu be dokumenti kryesor mbi bazen e te ciliteshte zhvilluar shkolla holandeze.

Ne kujtim te ketij angazhimi, qe nga viti1985, cdo tre vjete, ne Kongresin e AOb,

jepet ky Cmim i rendesishem, per persona,grupe ose insitutcione, qe jane dalluar dhekane nje kontribut te rendesishem ne fushene reformave ne sistemin arsimor.

Sivjet, Juria, e perbere nga autoritete teshquara te fushes se arsimit dhe te shkencesne Holande, perzgjodhi fitues, KeshilltarinSpecial te Sekretarit te Pergjithshem teOrganizates per Bashkepunimin Ekonomik

dhe Zhvillimin, OECD, Andreas Schleicher,i cili eshte edhe Zv/Drejtor per Arsimin pranekesaj Organizate.

Juria argumentoi se fituesi i ketij Cmimi,Andreas Schleicher, si specialist dhe nepoziten e njerit prej drejtuesve te OECD, kanje kontribut te jashtezakonshem perzhvillimin e arsimit ne Holande, ne Europe,e me gjere, bazuar sidomos ne grumbullimindhe analizen e te dhenave, si nje baze esigurte per inovacionin ne fushen e arsimit.

Me percaktimin: “Mesimdhenia e mireeshte zemra e arsimit”, ai vlereson

maksimalisht rolin e mesueit ne kete proces.Befasuese ne kete Kongres dhe ne

momentin e dhenies se ketij Cmimi, ishtefakti qe Presidenti i AOb, Walter Dresscher,beri te ditur se, duke vleresuar punen qekane bere dhe jane duke vazhduar te bejnedy sindikatat tona te arsimit, ne shkalle vendidhe, keto kohet e fundit, ne disa shkolla teqytetit te Korces, fituesi i cmimit AndreasSchleicher, ka vendosur qe kete Cmim, tavere ne dispozicion te sindikatave shqiptareFSASH dhe SPASH, per te mbeshteturpunen qe ato jane duke bere ne dy shkollate Korces, “Nuci Naci” dhe “Ismail Qemali”.

Vlera monetare e Cmimit ishte simbolike,1 000 Euro, por per te gjithe ne eshte njevleresim shume i madh i kesaj pune qeFSASH dhe SPASH jane duke bere jo vetemne Korce, por edhe ne shume rrethe te tjera,si edhe nje inkurajim i madh nga ana e tegjithe pjesemarresve ne kete Kongres terendesishem, ku merrnin pjese edheperfaqesues nga shume organizata te tjerane nivel europian. Duke dashur ta bejme same efektive kete mbeshteteje, per realizimine objektivave te Projektit tone, ne menduamqe ta veme shumen e Cmimit ne dispozicionte 14 familjeve te nxenesve qe kane braktisur

shkollen, por qe permtojne qe do terikthehen ne shkolle, duke u dhene atyrenga nje pako ushqimore me pese ushqimetbaze per cdo muaj, gjate nje periudhe kohoreprej per 5-6 muajore deri ne perfundim teketij viti shkollor.

Kjo do te jete nje mbeshtetje e madheedhe e punes qe FSASH e SPASH dhekolektivat mesues-nxenes te ketyre dyshkollave, jane duke bere per mbajtjen e tegjithe nxenesve ne shkolle.

Stavri LikoSekretar i Pergjithshem i FSASH

Donacioni i Çmimit te AOb, Leon van Gelder,per dy shkollat e Korçes

cmyz


Tribuna sindikale

Documents

100 Vjet Pavarësi Dhjetor 2012 A B C përpara do na shpjerëfaqeemeparshmefsash-spash.fsash.al/Revista/Revista 45-final-botuar.pdf · interesave ne fushen e punesimit dhe te kerkesave