Embed Size (px)
Citation preview
Sinh vật biến đổi genSinh vật biến đổi gen(GMOs): Cơ hội & Thách thức(GMOs): Cơ hội & Thách thức
Ts. TRƯƠNG TRỌNG NGÔN
Viện nghiên cứu và phát triển CNSH – Đại học Cần Thơ
Email: [email protected]
Giới thiệu
1/. Khái quát về tiến trình GMOs
2/. Những thuận lợi & bất lợi
3/. Các sự kiện về GMOs
Kết luận
4/. Các vấn đề bàn luận
SINH VẬT BIẾN ĐỔI GEN LÀ GÌ?
Một sinh vật mà vật liệu di truyền của chúng bị biến đổi thông qua
việc can thiệp bằng các kỹ thuật di truyền
tác động lên các gen, các tác động này không thông qua quá trình sinh sản hữu tính
BIẾN ĐỔI GEN LÀ GÌ?
NỘI DUNG
KHÁI QUÁT VỀ TIẾN TRÌNH GMOs
Biến đổi gen
• Tác động và làm thay đổi gen
• Sao chép nhân tạo một đoạn của DNA từ sinh vật này và gắn đoạn sao chép này vào DNA của một sinh vật khác
www.clipartguide.com
Mục đích của biến đổi gen
• Nó cho phép gen từ một loài sinh vật này được gắn vào bên trong tế bào của một sinh vật khác, không cùng loài
• Ví dụ:– Gen người có thể được gắn vào trong tế bào
động vật– Gen người có thể được gắn vào trong vi khuẩn– Gen vi khuẩn có thể được gắn vào trong tế bào
cây trồng
Khái quát về quá trình
Tế bào chất
Nhân
Màn tế bào
Gen được chọn
www.encarta.msn.com
Vi khuẩn
NST của vi khuẩn
Các bước của biến đổi gen
4. Thể hiện của gen đó ra ngoài thông qua tính trạng được thay đổi của sinh vật nhận (Expression)
1. Chọn lựa gen đoạn gen cần thiết (Isolation)
2. Cắt đoạn gen cần thiết (Restriction (Cutting))
3. Chuyển đoạn gen cần thiết đó vào sinh vật khác (Transformation (Ligation))
DNA cho đoạn gen
Gen dò tìm
Genetic probe
(a) Cô lập gen cụ thể từ những sinh vật cho gen, ví dụ như từ con người
1. Chọn đoạn gen cần thiết
• Phá vỡ tế bào
• Bổ sung những đoạn gen dò tìm (Genetic probe)
• Phát hiện vị trí của các gen cần quan tâm
Vị trí của gen quan tâm
1. Chọn đoạn gen cần thiết…
Tế bào vi khuẩn
Plasmid
(b) Phân lập plasmid từ tế bào vi khuẩn
www.sci.sdsu.edu
2. Cắt đoạn gen cần thiết• Enzyme cắt giới hạn hoạt động như những cây
kéo phân tử và cắt DNA ở những vị trí cụ thể được gọi là vị trí cắt giới hạn (restriction sites)
Vị trí cắt giới hạn
Vị trí cắt giới hạn Ezyme cắt
giới hạn
Clipartguide.com
2. Cắt đoạn gen cần thiết…
Vị trí cắt giới hạn
Plasmid
Vị trí cắt giới hạn Vị trí cắt giới hạnDNA cho đoạn gen
Vị trí cắt giới hạn
2. Cắt đoạn gen cần thiết…
DNA cho gen
Điểm kết thúcPlasmid
3. Chuyển gen (Transformation)
Enzyme DNA ligase nối những điểm kết
thúc lại với nhau
DNA cho với
những điểm kết
thúc
Plasmid DNA với
những điểm kết thúc
3. Chuyển gen (Transformation)…
Plasmid DNA
DNA cho gen
Enzyme DNA Ligase nối những điểm kết
thúc lại với nhau
Next slide for animation
www.gch.ulaval.ca
DNA tái tổ hợp
DNA Ligase
3. Chuyển gen (Transformation)…
• DNA tái tổ hợp được đưa vào tế bào vi khuẩn
Nhiễm sắc thể của vi
khuẩn
Tế bào vi khuẩn
DNA tái tổ hợp
Gen được
khép kín
4. Biểu hiện gen được chuyển• Tế bào vi khuẩn được nhân lên theo công thức nhị phân Fission (Binary Fission)
• Tế bào vi khuẩn sản xuất polypeptide
• Mã hóa các gen hoặc protein từ DNA cử sinh vật cho gen
Tóm tắt các bước
DNA cho gen
Plasmid
1. Cắt với enzyme cắt giới hạn
DNA cho gen
Điểm kết thúc
2. Enzyme Ligase nối các điểm kết thúc lại với nhau
DNA tái tổ hợp
NHỮNG THUẬN LỢI VÀ BẤT LỢI
Thuận lợi từ sản phẩm biến đổi genThuận lợi từ sản phẩm biến đổi genCây trông
▪ Tăng hương vị và chất lượng▪ Rút ngắn thời gian chín▪ Tăng dinh dưỡng, năng suất và kháng lại với bất lợi (stress)▪ Tăng đề kháng với dịch bệnh, dịch hại và thuốc trừ cỏ▪ Sản phẩm mới và phát triển kỹ thuật
Động vật ▪ Tăng sức đề kháng, năng suất, sức chịu đựng và tăng hiệu quả thức
ăn▪ Tăng sản lượng thịt, trứng và sửa▪ Cải thiện được sức khỏe động vật và phương pháp chuẩn đoán
Môi trường▪ “Thân thiện" thuốc trừ cỏ sinh học và thuốc trừ sâu sinh học▪ Bảo tồn đất, nước và năng lượng▪ Xử lý sinh học đối với các sản phẩm ngành lâm nghiệp▪ Quản lý chất thải tự nhiên tốt hơn▪ Nhiều hiệu khác…
Xã hội ▪ Tăng an ninh lương thực cho tăng trưởng dân số
Những ví dụ đối với cây trồng biếnđổi gen và những thuận lợi của chúng
Cây trồng kháng thuốc bảo vệ thực vật
Các nhà khoa học đã chuyển được gen vào cây trồng, loại cây này có thể kháng lại thuốc BVTV. Khi mà nông dân phun
thuốc BVTV trên cây trồng biến đổi gen này, họ có thể tiêu diệt hầu hết các loại dịch hại, chỉ ngoại trừ loại cây trồng
chuyển gen này.
Thuận lợi: • Nông dân có thể trồng trên diện rộng bởi vì nó dễ dàng để
chống lại dịch hại• Trong một số trường hợp, người nông dân có thể sử dụng
để phun trên cây trồng thân thiện với môi trường• Nông dân có thể bảo vệ môi trường bằng việc sử dụng ít
thuốc BVTV.
Thuốc trừ sâu trên bắp ngọt (sweet corn)Các nhà khoa học đã biến đổi gen bắp ngọt để nó sản suất chất độc tiêu diệt côn trùng. Điều này có
nghĩa là nông dân không cần thiết phải tiêu diệt với côn trùng bằng thuốc trừ sâu. Bắp biến đổi
gen được gọi là bắp Bt (Bt-corn) bởi vì gen tiêu diệt côn trùng trên cây bắp được lấy từ vi khuẩn
Bacillus thuringiensis.Thuận lợi: • Người nông dân không cần thiết phải sử dụng
thuốc trừ sâu để diệt côn trùng, vì thể điều kiện môi trường xung quanh không còn tiếp xúc với lượng lớn thuốc bảo vệ thực vật độc hại.
• Người nông dân không cần thiết phải đi bộ xung quanh cánh đồng với các dụng cụ phun thuốc độ hại, mặt nạ phòng độc và đồ bảo hộ lao động.
Gạo vàngGạo vàng là gạo biến đổi gen, chúng có chứa lượng lớn
Vitamin A. Hay đúng hươn là chứa chất Beta-carotene, là tiền chất để chuyển thành Vitamin A trong cơ thể. Vì thế,
ăn gạo vàng con người sẽ được nhiều Vitamin A.
Thuận lợi: • Lúa gạo có thể được coi như một lợi thế đặc biệt của
những người nghèo ở các quốc gia kém phát triển. Họ chỉ có những bữa ăn rất hạn chế thiếu các Vitamin thiết yếu cho cơ thể. Hậu quả những bữa ăn hạn chế này là nguyên nhân làm cho nhiều người chết hoặc bị mù. Điều này đặc biệt đúng với một số vùng thuộc châu Á, nơi mà con người sống dựa vào nguồn thức ăn là gạo từ sáng sớm đến chiều tối.
Cà chua với thời gian tồn trữ kéo dàiCà chua với thời gian tồn trữ kéo dài được đưa vào
thị trường năm 1994 và là lần đầu tiên thực phẩm biến đổi gen được đưa đến người tiêu dùng.
Cà chua biến đổi gen sản xuất ít chất gây ra bệnh thối nhũng, vì thế mà có thể được giữ thời gian dài và
tươi, không bị dập. Thuận lợi:• Do cà chua GM có thể giữ tươi lâu hơn nên người
trồng có thể cho nó chín trên đồng trước khi thu hoạch – kết quả là nó có vị ngon hơn.
• Cà chua GM có thể chịu được thời gian vận chuyển dài hơn. Điều này có nghĩa là người gieo trồng có thể chờ đợi những quả cà chua chín thì mới thu và mang ra thị trường vì chúng sẽ có thể chịu được thời gian vận chuyển lâu dài.
• Người sản xuất thuận lợi là sẽ thu hoạch tất cả cà chua của họ cung một lúc.
Những bất lợi từ cây trồng biến đổi gen
Việc sử dụng sinh vật biến đổi gen (GMOs) đã gây ra tranh cải trong nhiều lĩnh vực. Một số nhóm hoặc cá nhân thấy rằng việc sử dụng
sinh vật biến đổi gen như sự can thiệp không thể chấp nhận với lĩnh vực sinh học hoặc là tiến trình phát triển của tự nhiên trong thời gian dài, trong khi những người khác thì quan tâm đến mặt giới hạn của khoa học hiện đại để hiểu đầy đủ tất cả ảnh hưởng
tiêu cực tiềm năng của những can thiệp về di truyền này.
• Không lường trước tác hại đối với các sinh vật khác– Phấn hoa từ Bắp Bt làm tử vong cao trên loài bướm vua
(monarch butterfly caterpillars)
• Giảm hiệu quả của thuốc BVTV– Côn trùng sẽ trở nên kháng đối với Bt hoặc cây trồng
khác sẽ bị biến đổi gen để sản xuất ra loại thuốc trừ sâu riêng cho mình.
• Chuyển gen đến các loài không mong muốn– Cây trồng được chuyển gen để kháng lại thuốc diệt cỏ
và cỏ dại sẽ bị lai chéo (cross-breed), kết quả là chuyển gen kháng thuốc diệt cỏ từ cây trồng sang cỏ dại tạo thành “siêu cỏ dại” kháng thuốc diệt cỏ.
Những bất lợi từ cây trồng biến đổi gen
• Gây dị ứng– Việc đưa một gen vào cây trồng có thể tạo ra những chất
gây dị ứng hoặc tạo ra phản ứng dị ứng dối với những người nhạy cảm,
– Những gen ngoài có thể gây đột biến gen đối với gen chủ, kết quả là tạo nên chất độc hoặc chất gây dị ứng.
– * kháng sinh – gen kháng được đánh dâu được gắn vào vật liệu biến đổi gen, chúng có thể làm cho con người kháng với các loại thuốc kháng sinh; không thể kiểm soát được các hướng mà vật liệu di truyền đi đến.
• Các ảnh hưởng không biết được đối với sức khỏe con người– Việc đưa những gen bên ngoài vào trong cây trồng thực
phẩm có thể có những bất ngờ không không lường được và những những tác động tiêu cực trên sức khỏe con người.
Những bất lợi từ cây trồng biến đổi gen
SỰ KIỆN VỀ GMOs
40% hàng hóa được bày bán ở Mỹ có nguồn gốc từ biến đổi gen.
Nhiều sản phẩm chứa dầu thực vật, phần lớn chúng được sản xuất từ bắp và đậu nành biến đổi gen.
GMOs ở MỹGMOs ở Mỹ
50%
30%
20%
Tỷ lệ cây trồng biến đổi gen ở Mỹ
Soybeans
Corn
Cropland
Cây trồng biến đổi gen có an toàn cho thực phẩm không?
• Hàng triệu người trên toàn thế giới đã tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật biến đổi gen, và cho đến nay không có tác dụng phụ nào đã được quan sát thấy. Điều này thiếu chứng cứ về tiêu cực, không có nghĩa là họ không có nguy cơ mắc bệnh.
• Tất cả các cây trồng biến đổi gen cần được đánh giá cẩn thận.
Những ảnh hưởng gì từ cây trồng biến đổi gen đối với môi trường?
• Biến đổi gen có thể tăng tốc đối với những ảnh hưởng thiệt hại về nông nghiệp hoặc có thể giúp cho ngành nông nghiệp trở nên bền vững hơn.
• Cây trồng biến đổi gen có thể ảnh hưởng gián tiếp đối với môi trường thông qua việc thay đổi hành vi trong nông nghiệp và môi trường. Sử dụng quá nhiều thuốc diệt cỏ và giống kháng côn trùng có thể phát sinh những loài cỏ và những loài côn trùng với tính kháng mới.
Có phải luật lệ về GMOs được quy địnhbởi các điều ước quốc tế không?
Một số thỏa thuận quốc tế:
1.Tổ chức thương mại thế giới (WTO)• 1994 thỏa thuận được thiết lập để các nước được
đảm bảo quyền chắc chắn là thực phẩm, động vật và sản phẩm cây trồng nhập khẩu là an toàn.
• Việt Nam là thành viên của WTO. Vì thế mà tất cả sản phẩm nông nghiệp cũng sẽ phải tuân thủ các thỏa thuận an toàn thực phẩm đó.
2.Các công ước bảo vệ cây trồng quốc tếThông qua đó để ngăn chặn ảnh hưởng dịch hại lên cây
trồng và sản phẩm từ cây trồng.
Đông Nam ÁĐông Nam Á
• Philippines: đang được phát triển 7 giống cây trồng
GM, với 4 giống đã được phê duyệt để trồng hoặc trồng
rồi (Bắp Bt, Bắp RR, Bắp Bt11 và một giống có đặc tính
tổng hợp).
• Singapore có 3 loại cây trồng và Thái Lan có 2 loại cây
trồng, đặc biệt là đậu nành và bắp.
• Thời báo Sài Gòn ngày 02/10/2008: Việt Nam trồng thử
nghiệm cây trồng GM vào năm 2009 – Việt Nam sẽ nhập
khẩu hột giống bắp GM để trồng thử nghiệm trước khi
bắt đầu trồng đại trà.
Việt Nam sẵn sàng cho GM
Tháng 08/2005, Nghị định số 69 của Chính phủ về an
toàn Công nghệ sinh học với các quy định về nhập khẩu,
nghiên cứu hoặc trồng các loại cây trồng biến đổi gen (GM)
• Tháng 02/2006, Thủ tướng chính phủ đã phê duyệt một
chương trình phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học
đến năm 2020, bao gồm cả điều kiện cho việc phổ biến cây
trồng biến đổi gen (GM).
• Theo đó, một số chủng loại nhất định cây trồng GE sẽ
được tạo ra và trồng khảo nghiệm cơ bản ở giai đoạn 2006-
2010.
http://www.agbiotech.com.vn/vn/
Đánh giá rũi ro tổng quát & Sơ đồ quản lý
Làm việc trong phòng thí nghiệm (1st level)
Xác nhận phóng thích (2nd level)
Phóng thích để thương mại hóa (3rd level)
MST
(Bộ Khoa học Công nghệ)
MARD
(Bộ NN PTNT)
MNRE
(Bộ TN MT)
Giấy Chứng nhận GMOs trong phòng thí nghiệm
Giấy chứng nhận thử nghiệm GMOs ngoài đồng
Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho người
Giấy chứng nhận an toàn thức ăn chăn nuôi
MARD
(Bộ NN PTNT)
Giấy chứng nhận về an toàn sinh học (đối với môi trường)
An toàn thực phẩm đới với GMOsAn toàn thực phẩm đới với GMOs
Cây trồng GM Cây trồng không GMCây trồng không GM
• Protein trong cây (100%)
• Genes trong cây (100%)
• Sử dụng thuốc trừ sâu (+++)
• Protein trong cây (99%)
Protein ngoại (1%)
- Protein Bt
- Protein phân hủy thuốc trừ cỏ..
• Genes trong cây (99,99%)
Gene ngoại (0,1%)
- gene Bt (bắp), RR (đậu nành)
• Không sử dụng thuốc BVTV
Watson:
• Kết quả của lai giống trong toàn bộ hàng loạt cải tiến về gen cây trồng, mỗi gen đều chịu tác động, nhưng cũng dẫn đến những hậu quả không lường trước được.
• Chọn giống truyền thống so với công nghệ sinh học trong biến đổi gen, mỗi cách đều có độ khác biệt nhau:
- Chọn giống theo phương pháp truyền thống
Vung một thanh kiếm lớn
- Công nghệ sinh học giữ những chiếc kẹp nhỏ
(cẩn thận nhiều hơn)
CÁC VẤN ĐỀ BÀN LUẬN
• Phản ứng dị ứng đối với thực phẩm
• Ô nhiễm về mặc di truyền
• Gen không mong muốn – không được chọn lọc bởi tự nhiên
• Các lợi ích có thể khác
Các khủng hoản có thể có
• Hơn 2000 loại cây trồng đột biến được tạo bởi hóa chất hoặc dùng tia phóng xạ bao gồm lúa mì, lúa, bưởi, rau xà lách, đậu,..., Có phải tất cả chúng là sản phẩm tự nhiên?
The United States National Academy of Sciences Nina Fedoroff
Thiếu hiểu biết dẫn đến hoảng sợ
Ủng hộ - Sinh vật biến đổi gen GMO
Lí do：• Cần thiết cho đời sống con người và thức ăn
chăn nuôi• Giải pháp khắc phục thích hợp mong đợi các
câu trả lời cụ thể.• Lai chéo không thể tiên đoán được hậu quả• Sinh vật biến đổi gen (công nghệ sinh học) là
kết quả của sự chọn lọc• Các hành vị “phi đạo đức” cũng tồn tại trong tự
nhiên.
Chống lại biến đổi gen
Lí do:• Không tự nhiên, đóng vai trò của tạo
hóa, phi đạo đức• Gắn gen gây hại đến con người• Chống lại vai trò của tự nhiên• Nguyên nhân gây dị ứng
Quá trình chuyển gen trong tự nhiên
• Bệnh Crown gall bởi Agrobacterium
Crown gall
Tự nhiên là tốt nhất• Các hóa chất thực phẩm tự nhiên, và sự phát triển của
con người chỉ là tạo ra các chất gây chết người
Bruce Ames, Professor of Biochemistry, University of California,
Berkeley,
• Tất cả con người đều không tự nhiên, bản năng lai chéo của con người là để thay đổi, để thúc đẩy sự biến đổi nhanh
Watson
• Thuần hóa các loài khác của con người, không phải để mang lại lợi ích cho cây trồng và vật nuôi đó, mà là cần thiết cho con người sử dụng hoặc do mong muốn của con người.
Darwin
Rau cải tự nhiên cũng có độc tố?
Cần tây (Celery): với chất psoralen (furocoumarins) làm nổi ban trên
da và gây ung thư
Súp lơ trắng (Cauliflower): gây bứu cổ (Goiter)
Carrot: chứa chất neurotoxins và LSD
Peach, Lê (Pears): Gây bứu cổ (Goiter)
Dâu tây (Strawberry): chống đông máu dẫn đến chảy máu nhiều
Đậu các loại (Peas), Khoa tây (Potato): với chất lectins ngoại sinh gây
ói mữa (Vomiting), tiêu chảy (diarrhea)
Nấm, Dưa leo, Ô liêu, Cà phê, Trà: đều chứa các chất gây hại đến sức
khỏe con người
Tất cả các loại rau đó vẫn có thể được ăn sau khi nấu
• Có thể có các đại phân tử trong thực hiện và thực phẩm biến đổi gen được ăn?
• Để có được nhiều thông tin về gen và trình tự DNA thì không quan trọng như là các thành phần hóa chất trong thực phẩm.The United States Food and Drug Inspection Bureau
Coming (soon) Lúa kháng thuốc trừ cỏ và nhiều loại cây trồng khác
Cây trồng kháng bệnh và côn trùng,… khoa tây kháng nấm với
những gen từ khoai tây hoang dại có họ hàng
Cây trồng kháng lại điều kiện bất lợi… hạn, nhiệt, mặn, phèn,…
Những loại cây trồng phát hiện hoặc loại bỏ thành phần độc tố
từ đất.
GM control
rice & drought stress
Control & fungus-resistant
potato in Indian field trial
LandmineTNT > purpleplants
30 days on 300mM AlRight: control papayaLeft: extra citrate synthase
Coming (soon)
Nhiều loại cây trồng thực phẩm có ích cho sức khỏe: thành phần dầu tốt hơn, chống ôxy hóa, bổ sung thêm Vitamin,… Gạo vàng với Vitamin A Chất Gluten tự do trong lúa mì, chất ít gây dị ứng (hypo-allergenic) trong đậu phộng, trái cây có thể tồn trữ lâu hơn. Cây trồng tốt hơn phù hợp để sản xuất cồn sinh học hoặc dầu diesel sinh học Sản xuất dược liệu: rẽ tiền và an toàn, ví dụ: vắc xin viêm gan (hepatitis vaccine) Nhiều thứ khác nữa,….
Sản phẩm GM sản xuất cho các nước đang phát triển
• Trung Quốc: bông vãi, bắp, đu đủ, lúa, lúa mì, cà chua, ớt…
• Ấn Độ: trái brinjal (cà tím), 25 dòng lúa lai mới, 23 dòng cà
chua, nhiều dạng hình đậu phộng, đậu pigeon, khoai tây, cải mù
tạc, mía, đậu nành và đậu bắp đang chờ đợi để được phên
chuẩn.
• Bắp kháng virus gây bệnh sọc trên lá ở Châu Phi (Nam Phi)
• Khoai lang kháng với virus hoặc côn trùng (Kenya, Uganda,…
• Khoai mì kháng virus (Kenia, Nigeria, Tanzania,..)
• Đậu đũa (cowpea) kháng công trùng (Nigeria)
Rũi ro và những Quy định
• Triệt để kiểm tra an toàn thực phẩm và rũi ro về môi trường trước khi cấp giấy phép.
• Không có dấu hiệu của bất kỳ rũi ro nào thêm so với những cây trồng thông thường trong trường hợp có sự cho phép trồng cây GM
• Những giống cây trồng GM đầu tiên tồn tại trong sản xuất được 12 năm
• Ở châu Âu tiếp tục còn kiểm tra sau khi phóng thích thành cây trồng thương mại
• An toàn hơn các loại cây trồng khác?!
54
55
Ảnh hưởng đến môi trường?
• Bất kỳ hoạt động nông nghiệp nào cũng đều ảnh hưởng đến môi trường
• Ảnh hưởng lên hệ sinh thái phụ thuộc vào đặc tính (tính trạng) được giới thiệu (kháng thuốc diệt cỏ, Bt, kháng hạn, protein chửa bệnh, cà phên không chứa caffein, gạo vàng).
• Và từ cây trồng, đất, thời tiết, …
• GMOs nên được so sánh với việc canh tác thông thường (Vd: độc tố, lai xa, ảnh hưởng của thuốc trừ sâu đối với những sinh vật không cần phải tiêu diệt…)
56
Bt và Tổ chức Hòa Bình xanh (Greenpeace)
• Bắp Bt sẽ diệt trừ các loại bướm vua• Kết quả thí nghiệm trong phòng khi cho ăn nhiều phấn hoa để ngoài suy với điều kiện ngoài đồng: không chính xác
57
Bt và tính kháng
• “Côn trùng sẽ ngày càng kháng với độc tố Bt”• Vấn đề bình thường trong điều khiển dịch hại!• Chiến lược quản lý (nơi cư trú) để chống lại điều này dường như hoạt động tốt, nhưng hơn 10 năm kinh nghiệm cho thấy tính kháng thỉnh thoảng xuất hiện ở những vùng, nơi mà quản lý chưa tốt.• Nhiều loại Bt khác nhau, hiện tại hiện diện số lượng lớn (không có cơ hội để kháng đối với 2 Bt cùng một lúc.
58
Công nghệ sinh học thì rất đắc tiền bởi vì
• Bảng quyền sáng chế
• Yêu cầu kiểm tra tất cả các mặt để có được giấy phép thương mại hóa.
Công nghệ sinh học cho các quốc gia đang phát triển?
59
Các nước nông nghiệp đang phát triển có một nên nông nghiệp có giá trị truyền thống và sở hữu nguồn giống đia phương rất dồi dào như trái cây, ngũ cố và đậu so với các quốc gia khác và họ cũng có kinh nghiệm trong việc chọn giống.
Tuy nhiên, công nghệ sinh học có thể là công cụ rất hữu dụng khi giải quyết một vấn đề bị sai lệch trong chọn giống. Các quốc gia đang phát triển có thể phát triển năng lực của họ để sử dụng công nghệ này phục vụ cho lợi ích của họ.
Công nghệ sinh học cho các quốc gia đang phát triển?
KẾT LUẬN• Việt Nam là một nước đang phát triển và là thành viên của
WTO.• Cho đến này, những nơi mà cây trồng biến đổi gen được đưa
vào trồng ở những cánh đồng, vẫn chưa có báo cáo về những thiệt hại có ý nghĩa trên sức khỏe con người và tổn hại về môi trường.
• Một số bằng chứng của những loại cỏ kháng thuốc đã nỗi lên, nhưng “siêu cỏ” chưa có xâm chiếm các hệ sinh thái nông nghiệp hoặc hệ sinh thái tự nhiên.
• Tuy nhiên, đến giờ không có ảnh hưởng tiêu cực nào được quan sát thấy, cho nên những ảnh hưởng như thế không thể xảy ra, vì thế các nhà khoa học khuyến khích nên nghiên cứu thêm nữa về vấn đề này.
KẾT LUẬN“Khoa học không thể tuyên bố rằng bất kỳ công nghệ hoàn chỉnh nào mà không có rũi ro. Cây trồng biến đổi gen có thể giảm một số rũi ro về môi trường khi kết hợp với nông nghiệp truyền thống, nhưng cũng sẽ có những thách thức mới cần được giải quyết. Xã hội sẽ phải quyết định khi nào và nơi nào biến đổi gen đủ an toàn. FAO 2004
REFERENCES
Gheysen, G. 2009. The Future of GM crops: benefits and concerns. Ghent University, Belgium.
Chin Ho Lin, 2010. Symphony in Life. Seminar at CTU. National Chung Hsinh University, Republic of China.
Kwon, Y.W. 2007. Herbicide-Resistant(HR) Weeds & Genetically Modified Crops. Seoul National University. Republic of Korea
Andrade, P.P. 2012. Legal Development to assess risk in Agro biotech. “Biotech V: Growing the Future Workshop” at Cantho University. Brazil.
Nguyen Quoc Binh, 2012. Bioinsecticide “Bt” in GM plants. “Biotech V: Growing the Future Workshop” at Cantho University. Vietnam
THANK YOU VERY MUCH FOR YOUR LISTENING!
