117 (3174) 2014-10-16

117 16

+11°..+9°+5°.. +3°

–

–

9 10-11

20

«OРМЕКШI АДАМ - 1»:

8

2www.astana-akshamy.kz

E-mail: [email protected]

Елордада 34000 бүлдіршін балабақша кезегін күтуде.

Балалар мен жасөспірімдердің орталықтан-дырылған кітап-ханасында С.Сейфуллиннің 120 жылдығына орай «Өзгеден ерек өр тұлға» атты әдеби кеш өтті.

***

***

***

***

***

***

Әдебиет бойынша жаңа Нобель сыйлығының лауреаты Патрис Модиано жоғалып кетті. Оның соңғы романын шығарған «Галимар» баспасы да, Швед академиясының басшылығы да Патриспен байланысқа шыға алмауда.

«Алыс солтүстікке тар жол» романы үшін австралиялық жазушы Ричард Флэнаган 2014 жылғы «Букер» сыйлығының лауреаты атанды. Дәстүр бойынша жеңімпазға елу мың фунт стерлинг беріледі.

Моңғолияның ұлттық статистика комитеті тоғыз айдың қорытындысы бойынша Қазақстанмен арадағы сыртқы сауда-саттық көлемінің өткен жылғы көрсеткішпен салыстырғанда біршама өскендігін жария етті.

Ел астанасында өтіп жатқан «Селф» іс-шарасында Пабло Пикассоның бұрын-соңды жұрт назарына ұсынылмаған туындысы көрмеге қойылды. Қылқалам шеберінің қолынан шыққан сурет – өзінің автопортреті. Пикассо оны 1901 жылы салған екен.

Елордалықтар Қ.Қуанышбаев атындағы мемлекеттік академиялық Қазақ музыкалық драма театрында Ш.Айтматовтың «Ана – жер-ана» трагедиясын тамашалайды.

Бейбітшілік және келісім сарайында «Әлем мәдениеті. ХХІ ғасырдағы рухани келісім» тақырыбында халықаралық конференция ұйымдасты-рылады.

Франция – көрме өткізу жөні-нен тәжірибесі мол ел. Осы тұр-ғыда елордалық мамандардан құ-рал ған делегация әріптестерінің тәжі ри бесін зерделейтін болады. Бү гін де көптеген француз компа-ниялары «ЭКСПО-2017» халық-ара лық көрмесін дайындау және ұйымдастыру жұмыстарына белсе не қатысуда. Сондықтан, қос мемле-кеттің арасында фармацевтика, туризм, ауыл шаруашылығы сала -ларында ынтымақтастық ор на ту дың жаңа мүмкіндіктері туып отыр.

Ал, Астана қаласының күндері ая-сында Эйфель мұнарасы сәу леті мен көз тартатын қала да қазақ этноауы-лы тігіліп, көшпен ділердің мәдениеті мен тұрмысы таныстырылады. «Пале Рояль» алаңында бірегей жоба - ата-бабамыздың мәде ниеті мен көш пен-ділердің өр кен и еті, тұр мыс-тіршілігі көрсе тілмек.

Париж алаңында шығыс базары үлгісіндегі жәрмеңкеде киіз үйлер

ПАРИЖ ТӨРІНЕ КИІЗ ҮЙ ТІГІЛЕДІ

тігіліп, ішінде әшекейлер, был ғары мен ағаштан жасалған бұйым дар, қолөнершілердің жасаған кәде сый-лары сатылады. Этноауылды ара лау үшін қос бағана ортасына тартылған теріге ұқсатып арнайы жа салған ерек-ше карта-сызба ілінеді.

Сонымен қатар, қонақтардың өз қолымен киіз үй тігуіне немесе құмыра жасауына, зергерлердің ше-берлік сыныптарына қаты суы на жағдай жасалады.

«Шеберлер ауылы» киіз үйі өзі-

нің мол мүмкіндіктерімен, жаб дық -тарының әдемілігімен көп ші лікті тәнті етпек. Сахна төрінде Аста на қаласының әншілері мен шығар ма-шылық ұжымдары өз өнер лерін ор-таға салады.

Сахна жанына алты бақан орнаты-лады. Ал ортаға ту мен тұмарлардың айналасына диаметрі тоғыз метр және биіктігі бес метрлік Ақ орда – киіз үй тігі леді.

Сағи ОРАЛ

Астана қалалық мәслихатында өткен тұрақты комиссияның жи-налысында «Жыл аяғына дейін 31 апатты үйді ысырып тастау жоспарланып отыр. Онда ұзын-ырғасы 463 отбасы тұрады. Оларға Сығанақ көшесіндегі үйлерден жаңа баспана беріледі» деген мәлімет айтылды.

Жалпы, қалада 2017 жылға дейін тозығы жетіп, құлағалы тұрған 228 үйді ысырып тастау жоспарланған еді. Тұрғын үй басқармасынан хабарлағанындай, аудандық әкім-дік тер тұрғын үй қорына талдау жа-сап, 1940-1970 жылдар аралығында

ЕСКІ ҮЙЛЕР ЫСЫРЫЛАДЫ

салынған, құрылыс конструкцияла-ры мен инженерлік желілері әбден ескірген 228 үйді анықтаған еді.

Қазіргі кезде мамандандырылған мекемелер аталмыш үйлерге тех-никалық тексеру жүргізіп жа-тыр. Техникалық қорытынды нәти жесінде нысандағы жағдай сара ланып, ғимаратты ысырып тас тау жөнінде тиісті шешім қа-былданады. Ал, апатты жағ дай -дағы үй иелері қолданыстағы заңға сәйкес жаңадан салынған тұрғын үй кешендеріне көшіріледі. Алай-да, берілетін пәтерлердің аумағы бұзылатын үйдің аумағымен тең бо-

лады. Яғни, «шаршы метрге – шар-шы метр».

Естеріңізге сала кетейік, Аста-нада апатты жағдайдағы үйлерді ысыру жөніндегі қанатқақты жоба «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағ-дарламасының бір тармағы ре тінде енгізілген болатын. Өткен жылы дәл осы бағдарлама аясында 11 ескі үй бұзылып, 178 отбасы сыңғыраған жаңа пәтерде қоныс тойын тойлаған.

Ескі орамдарды жаңғырту меха-низмі мемлекеттен тұрғын үй құ-рылысына бөлінген қаржыны қай -таруға, құрылыс индустрия сын д амы туға мүмкіндік береді.


Бетт

і дай

ынд

аған

: Таң

атар

ТӨ

ЛЕУҒ

АЛИ

ЕВ. Д

ерек

көзд

ері:

www.

asta

na.k

z, ww

w.in

form

.kz,

baq.

kz

– Бұл бағдарламаға қатысу үшін тұрғын үй иелеріне қандай талаптар қойылады?

– Бағдарлама шартына сәйкес т ұ рғындар қайтарымдық негізде бюджеттік қаржы есебінен үйлеріне күрделі жөндеу жүргізе алады. Бағ-дарламаға қатысу үшін, біріншіден, тұрғын үй кондоминиумы нысанын әділет органдарында тіркеу керек. Екіншіден, тұрғын үйдің кондоминиум нысанының басқару органын таңдау керек (ПИК, басқарушы компания және т.б.). Сондай-ақ, пәтер иелерімен

жалпы жиналыс өткізіп, бағдарламаға қатысу үшін тұрғындардың кем дегенде 66,7%-ының келісімін алу қажет.

– Ал дағы уақытта қанша үйге жөндеу жүргізілмек?

– Қазіргі уақытта ТКШ жаңғырту бағдарламасы аясында елордада 20 көп пәтерлі тұрғын үйге күрделі жөндеу жүргізілді. Соның ішінде 12 үй – Алма-ты ауданында, 8-і Сарыарқа ауданында орналасқан. Жалпы, пәтерлер саны 1713-ті құрайды.

Бүгінгі таңда 2015 жылға арналған бағдарламаға қатысушылардың тізімі

жасалуда. Астанада 31 тұрғын үй жалпы кондоминиум мүлкіне күрделі жөндеу жүргізу тізіміне енгізіліп қойды.

– Бағдарлама көлемінде тағы қан-дай жеңілдіктер қарастырылған?

– Бұл бағдарламаның өзі – жеңілдік. Ал, тұрмысы төмен отбасыларға жер-гілікті бюджет есебінен тұрғын үй жөн деуге кеткен шығындарын төлеуге көмек көрсетіледі. Бұл туралы толық ақпаратты қала тұрғындарының тікелей біздің мекемеден алуына болады.

Нұрислам ҚҰСПАНҒАЛИ

Бұл – бүгінге дейін әлеуметтік же лі-лер арқылы жалпыға танылған, сурет-шінің алғашқы көрмесі. Жас суретші бұл күні өнерсүйер қауымның назарына тущьпен салынған 50-ден аса туынды-сын ұсынды.

Аңсағанның негізгі тақырыбы – әлеу меттік мәселелер. Өзінің айтуы

бойын ша, жастардың тәрбиесіне оң ықпал етіп, қоғамның бақытты, бейбіт тіршілік кешуіне аз да болса үлес қосуды мақсат етеді. Сол себепті де, өз суреттерін жас тарға заманауи тәлім-тәрбие бере тіндей айқын, бірден түсінікті инфографика тәсілін пайдала-на отырып салады.

Айта кетерлігі, көрмеге қойылған суреттер сатылады. Өнер иесі түскен қаражатты қайырымдылық қорға аудармақ.

Көрме 25 қазанға дейін жалғасады.

Нәзира САЙЛАУҚЫЗЫ

Жиын барысында меке-ме басшысының емдеу ісі жөніндегі орынбасары Ай-жан Ноғайбаева сөз сөйледі. Ол ар тазалығы мен жоғары адамгершілік ақ халатты жандардың бойынан табы-латын ең ізгі қасиет болуы керектігіне тоқталды.

Мекемедегі кәсіподақ ко-митетінің төрағасы Марат Төлеубаев сыбайлас жем-

қорлықтан таза жерде еңбек-керлердің құқын қорғап, жал-пы жұмысшыларға жағдай жасау жеңілірек болатынын айтты.

Шара барысында қоғам-дағы сыбайлас жемқор лық-қа қарсы сананы қалып тас-тыруға бағытталған медиа-жоспар әзірленді.

Н.САЙЛАУҚЫЗЫ

Оған Астана қаласы Білім басқармасына қарасты «Шығыс» балалар мен жасөспірімдер орталығының директоры Нұрлан Тәженов қатысып: «Ұлттық рух-ты көтеретін спорттық ойындарымыздың жер-жерде жиі ойналуы үрдіске айналып, осындай шаралар дәстүрлі түрде өткізіліп тұрса, бұл – асығымыздың алшысынан түскені» деді.

Шарада оқушылар өз өнерлерін көрсетті. Ұлттық спорт ойындарына оқушылармен бірге мұғалімдер, ата-аналар және қонақтар қатысып, бақ сынады. Асық ату, ләңгі тебу, арқан тарту, жілік сындыру, күрес сынды ойындарды көпшілік қызыға тамашалады.

Орынбек ӨТЕМҰРАТ

Іс - ш а р а ғ а А с т а н а қаласы «Нұр Астана» орталық мешітінің бас имамы Наурызбай қажы Тағанұлы, Қазақстан мұсыл мандары д іни бас қармасының жал-пы және жас тар іс і б өл і м і н і ң б а с ш ы с ы А .Ұтысханұлы, Орыс православ шіркеуінің өкілі Е.Корляков, Аста-на қаласы әкімдігінің дін мәселелерін зерттеу орталығы директорының орынбасары Е.Смағұлов, сондай-ақ Білім және Жастар саясаты бас-қар маларының өкілдері қатысты.

Басқосуда бірқатар ау-қымды мәселелер тал-қыланып, жастардың д іни сауаттылығына ерекше назар аударыл-ды. Студенттер дін тура-лы заңмен, деструктивті д і н и ұ й ы м д а р д ы ң ерек шеліктерімен, дін сала сын дағы дұрыс ин-тернет-ресурстармен, орта лықтағы сенім те-ле фонының қыз ме ті-мен танысты. Іс-шара жастардың діни білі мін арттыруға және дес трук-тивті діни ұйым дар ға кірудің алдын алуға ба-ғытталды.

Жақсы СӘТҰЛЫ



Әу баста аталмыш қаржылық и н с т и т у т т ұ р ғ ы н ү й г е ш ы н мұқтаж коммерциялық банктер-ден ипотекалық несие алуға та-бысы жетпейтін қазақстандықтар үшін Президенттің бастамасымен арнайы құрылғаны белгілі. Осы-лайша Елбасы тұрғын үй алудың қолжетімді тетіктерін жасау арқылы әлеуметтік тұрақтылықтың іргетасын қалаған еді. Алайда, соңғы кездері банк қызметкерлерінің кейбір жымысқы қарекеттері әшкере бо-лып, жұртшылықтың көңілі суып қалғандай еді. Сейсенбі күні Орталық к о ммуникациялар қызметінің Алматыдағы кеңсесінде арнайы бри-финг берген банктің жаңа басшыла-ры «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасын сәтті жүзеге асыру мақсатында жасалған жеңілдіктер мен өзгерістер туралы айтып берді.

« Ж а л п ы а л ғ а н д а , Қ Т Қ Ж Б жоғары деңгейде қызмет көрсететін, клиенттердің мүддесіне жұмыс істейтін банк болуды мақсат етіп отыр. Бұл үшін Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі үш бағытта дамуды көздейді. Біріншісі – қаржылық жүктемелер мен әкімшілік кедергілерді ба-рынша азайту. Екіншісі – қызмет көрсетудің озық технологияларын енгізу. Үшіншісі – банк жұмысын мейлінше ашық ету» деді басқарма төрағасы Айбатыр Жұмағұлов. Енді осылардың әрқайсысына жеке-жеке тоқталайық.

«Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасы жұмыстарының ашықтығы үшін ҚТҚЖБ бағыты бойынша балды есептеуде және пәтерлерді бөлуде адами фактор азайтылды дедік басында. Қалайша? Үдеріс толықтай автоматтанды-рылды. Оны банктің сайты арқылы бақылауға болады.

Яғни, тұрғын үйді сатып алушылар пулына енді интернет арқылы өтініш беруге болады. Тіркелу көп уақыт алмайды, өтінішке арнайы нөмір беріледі. Онлайн режимінде пул бойынша пәтер бөлінеді және оған қатысты барлық мәліметтер Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің сайтында бірден жария етіледі.

Жақында ҚТҚЖБ желісімен «Халықтың барлық санатына арналған тұрғын үй» бағыты бо-йынша тұрғын үйді сатып алушылар мен жалға алушылар пулы Қызылорда облысында жарияланбақ. Әлгі айтқан қанатқақты онлайн режим сол жер-ден бастап қолданылмақ. Алайда, компьютер «құлағында ойнамай-тындар» Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің филиалдары мен қызмет көрсету орталықтарына аяқтай барып, пулға қатысуға дәстүрлі тәсілмен өтініш беруіне де болады.

Банк жұмысы мейлінше ашық болуы үшін биыл қарашадан бас-тап тұрғын үйді сатып алушы-лар мен жалға алушылар пулы-на қатысушылардың балы жаңа әрі жеңілдетілген формуламен есептеледі. Бұрынғысынан едәуір қолайлы әрі оңай формуланы «Жеке кабинетте» өзіңіз-ақ есептей аласыз.

БYKАРАЛЫK БАНК БОЛУ БАГЫТЫНДА

ҚТҚЖБ-ның клиенттері мен болашақ клиенттері жинауға тиіс қажетті құжаттар тізімі де барынша қысқартылды. Мәселен, шарт жасау үшін тек жеке куәлік қана қажет. «Жас отбасыға арналған тұрғын үй» бағыты бойынша бағдарламаға қатысушылардан жеке куәліктен бөлек, әкімшіліктің жолдамасы, ал «Халықтың барлық санатына арналған тұрғын үй» бағыты бойынша табысы туралы анықтама ғана талап етіледі.

ҚТҚЖБ жұмысындағы тағы бір елеулі ілгерілеушілік – қаржылық және әкімшілік кедергілердің аза-юы. 2013 жылдың 11 қарашасында Үкіметтің кеңейтілген отырысында Елбасы тұрғын үй жинақ жүйесіне азаматтардың белсенді түрде қатысуы үшін қаржылық талаптарды жеңілдету шараларын қабылдауды тапсырған болатын. Осыған орай, ҚТҚЖБ ішкі комиссиялық алымдарды қысқартып қана қоймай, сыртқыларын да азайтуға күш салып жатыр. Үдерістерді оңтайландыру нәтижесінде клиенттер-ге түсетін жүктеме 30 %-ға қысқарды.

Атап айтсақ, банк комиссиялық алымдардың 6 түрін мүлде алып та-стады. Рәсімдер жетілдірілгеннен және жұмыстың өзіндік құны төмендегеннен кейін, ҚТҚЖБ келесі жылы комиссиялық алымдарды тағы да 20%-ға азайтуды көздеп отыр.

Мысалы, жылжымайтын мүлікті са-ту-сатып алу шарттарын нотариалдық тіркеу үшін тарифтерді 22 мың теңгеден 7 мың теңгеге дейін түсіру келісіміне қол жеткізді. «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарламасы бойынша бағалау компанияларының көрсеткен қызметінің төлем құны 5 мың теңгеден 2,5 мың теңгеге дейін арзандады. Қазір бағдарламаға қатысушылар үшін сақтандыру ком-паниялары көрсететін қызмет бағасын түсіру туралы келіссөз жүріп жатыр.

Заманауи технологияларды енгізу банкке өз көрсеткіштерін елеулі түрде ұлғайтуға мүмкіндік берді. Қыркүйек айында, банк жұмысы жетілдірілгеннен кейін, кредит беру көлемі, сондай-ақ жасалған тұрғын үй құрылыс жинақ шартының саны екі есе ұлғайыпты. «Ал, 2014 жылдың төртінші тоқсанында барлық көрсеткіштер екі есеге артады деп нық сеніммен айта аламыз. Жыл қорытындысы бойынша өткен жыл-мен салыстырғанда көлемдерді 60-70%-ға дейін арттыруды жоспарлап отырмыз» дейді банктің басқарушы директоры Ерұлан Жамаубаев.

Банктік технологияның тезіне салғандағы уақыт факторынан

ұтқанымыз мынау екен:Біріншіден, заем беру уақыты 5

есеге дейін қысқарды. Бұрын бұл кемінде 22 күнге созылса, қазір кре-дит комитетінің шешімі 1-2 күнде шығарылады. Заем беруді 1-2 күнге дейін қысқарту және өтінім беруден ақша беруге дейінгі бүкіл үдерістерді, сапасын жоғалтпастан, 3 күннің ішінде атқару жоспарланып отыр.

Екіншіден, банкке қоңырау шалып, ала алмағандардың саны 11 есеге дейін қысқарды.

Үшіншіден, рәсімдерді жетілдірудің нәтижесінде клиенттерге қызмет көрсету уақыты үш есе кеміді. Клиенттердің уақытын үнемдеу үшін Астана мен Алматы қалаларында Қ Т Қ Ж Б ф и л и а л д а р ы н ы ң ғимараттарында «Халыққа қызмет көрсетудің мобильді орталықтары» ашылды.

Төртіншіден, көп жағдайда клиенттердің табан тоздырып банк-ке келуінің қажеті жоқ. Кез келген ақпаратты байланыс орталығының телефоны арқылы немесе барлық ұялы байланыс операторлары үшін бірыңғай 300 нөміріне хабарласып білуге болады. Бұл нөмірге Қазақстан аясында байланысу тегін. Сондай-ақ, осы нөмірге қоңырау шалып, ҚТҚЖБ агентін кеңсеге не үйге шақыруға да болады. Агенттік желінің енгізілуі депозиттік шарт жасау бойынша клиенттерге қызмет көрсету уақытын 50%-ға қысқартуға мүмкіндік берді.

Бесіншіден, ашықтықты одан әрі жақсарта түсу үшін жазда Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің жа-нынан қоғамдық кеңес құрылды. Оның құрамына белгілі журналис-тер, белгілі қоғам қайраткерлері және банк салымшылары еніп отыр. Енді банк жұмысындағы түйткілдер түйінін шешуге жұртшылық та

араласа алады. Бұдан былай кли-енттер кез келген уақытта банк қызметін оңтайландыруға қатысты ұсыныстарын, шағым-талаптарын қоғамдық кеңеске жолдай алады. Ол үшін арнайы [email protected]. электронды мекенжайы ашылған.

«Клиенттермен кері байланыс орнату біз үшін өте маңызды. Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінде байланыс орталығы, ахуалдық орталық жұмыс істейді, мұнда клиенттерге қызмет көрсету жөніндегі барлық жұмыстар қадағаланып отырады. Шағымдар мен ұсыныстар барлық ұялы байла-ныс операторлары үшін бірыңғай 300 нөміріне қабылданады. Он жеті филиалдың әрқайсысында жедел желі жұмыс істейді. Қызмет көрсету орталықтарында клиенттердің ха-барламаларына арналған жәшіктер орнатылған. Туындаған мәселе туралы пошта арқылы хат жолдауға немесе тікелей банк сайтына хабарлауға болады. Тұрғын үй құрылыс жинақ банкінің әрбір басшысы аптасына бір рет азаматтарды қабылдайды.Ал, менің қабылдау күнім – сейсенбі» дейді банктің басқарма төрағасы Айбатыр Жұмағұлов.

Банктің қалың бұқараның талап-тілегімен есептесе жұмыс і с т е й б а с т а ғ а н ы н б і р қ а т а р м а ң ы з д ы к ө р с е т к і ш т е р м е н сабақтай кеткеніміз дұрыс шығар. Ағымдағы жылдың 1 қазанындағы мәліметтер бойынша, жасалған т ұ р ғ ы н ү й қ ұ р ы л ы с ж и н а қ келісімшарттарының саны 595938-ге жетіпті, ал шарттық сома 1 трлн 284 млрд теңгені құрайды.

Сонымен қатар, 2014 жылдың 9 айында банкте 2013 жылдағымен с а л ы с т ы р ғ а н д а 5 0 % а р т ы қ келісімшарт жасалған. Яғни, был-

тыр 77 492 келісімшарт жасалса, биыл ол 116 502-ге артып отыр.

Банк қызметінің бүкіл кезеңінде жалпы сомасы 270 млрд теңгеге 72 120 заем берілді, оның ішінде тұрғын үй құрылысының мемлекеттік бағдарламалары бойынша 104 млрд 266 млн теңге сомасына 30 785 заем берілген. Мемлекеттік бағдарламалар аясында берілген за-емдар үлесі банкте берілген барлық заемдардың 38,6%-ын құрайды.

Сондай-ақ, Тұрғын үй құрылыс ж и н а қ б а н к і ж ы л ж ы м а й -тын мүлік сатып алуға және үй-жайын жақсартуға өткен жылмен салыстырғанда 30%-дан артық заем берді. Егер санмен айтатын болсақ, банктің 11 979 клиенті 59 млрд 806 млн теңге мөлшерінде қарыз алған, бұл клиенттерге өткен жылы берілген заем сомасынан 44%-ға артық.

Еділ БӨКЕЕВ

КЕРЕК ДЕРЕК

Сондай-ақ «Қолжетімді тұрғын үй – 2020» бағдарлама-сына қатысушылар үшін мына-дай рәсімдер жеңілдетілді:

1) Бағдарламаға қатысуға өтінім беруге, сондай-ақ төлем қ а б і л е т т і л і г і н б а ғ а л а у ғ а комиссиялық алым алынып тастал-ды. Мұны ақшалай көрсетсек, 15 000 теңге клиенттің қалтасында қалады.

2)Төлем қабілеттілігін растай-тын құжаттарды қабылдауда және кредит өтінімін ресімдеуде клиенттер толтыруға тиіс қағаздардың саны қысқартылды.

3)«Жас отбасыға арналған тұрғын үй» бағыты бойынша бағдарламаға қатысушыларға банк айрықша назар аударады. Енді төлем қабілеттілігін растау үшін график бойынша ұсынылған ай сайынғы жинақтау жарналарын салып отырса немесе тұрғын үй құрылыс жинағын мерзімінен бұрын жинақтаса ғана болды. Банкке берілетін құжаттардың саны да қысқартылды. «Жас отбасыға арналған тұрғын үй» бағытына қатысушыларға жеке куәлігі мен әкімдіктің жолдамасын көрсету жеткілікті.

4)Табысты растау ережесі өзгерді . Енді жұмыс орнын ауыстырған кезде бұрынғыдай алты айдың орнына үш айдағы табысын растау талап етіледі.

5 ) Б а л а к ү т і м і н д е г і ж а с аналардың (клиенттің) төлем қабілеттілігіне кепіл болатын тұлғалардың қатары кеңейтілді. Мәселен, бұрындары жұбайының т а б ы с ы м і н д е т т і т ү р д е қабылдануға тиіс болса, енді кез келген табысы жоғары жақын туысының кепілдемесі қабыл алы-нады.

6)Пулдарға қатысуға өтініш енді құрылыс аяқталардан 3 ай бұрын қабылданады. Яғни, бағдарламаға қатысуға өтініш берген адам үйдің салынғанына көз жеткізе алады. Яғни, пәтер сатып аларда өз қалауына сәйкес пе, сапалы ма, аумағы жеткілікті ме деген секілді көңілдегі көп күдікке тікелей жауап алып, шама-шарқын бағалай ала-ды. Мұндай жағдайда үй салынып біткен кезде табысын қайтадан растаудың қажеті жоқ.


1994 жылдың наурыз айында еліміздің жаңа өкілетті органы болып табылатын мәслихаттарға депутаттар сайлауы өткізілді. Міне, содан бері біздің Астана қала лық мәслихаты да Қазақстан Рес пуб ли-касының Констит уция-с ы н а жә н е Қ а з а қс т а н Рес пу бликасының заң-на маларына, сондай-ақ «Қазақ стан Респуб лика-сындағы жергілікті мем-лекеттік бас қару және өзін-өзі басқару туралы» заңға сәйкес өз жұмысын жүргізіп келеді.

Қазіргі уақытта қалалық мәслихатта 25 сайлау округі бойынша сайланған осынша депутат бар. Олар өз сайлау-шыларымен үнемі кезде-су өткізіп, коммуналдық қызмет көрсет улер, жол-дар дың жағ дайы, т ұ рғын ү й мәселелері, еңбеккке орналас-тыру, мектепке дейінгі тәрбие, медициналық көмек көрсет у, дәрігерлік құрал-жабдықтармен қамтамасыз ету секілді өмірлік

Елімізге белгілі ғалым, жазушылар мен Түркияның көрнекті өкілдері қатысқан жиынды халықаралық Түркі академиясының президенті Дархан Қыдырәлі ашты.

– Түркі академиясының қолдауы-мен жарық көріп отырған Шәкәрім туралы еңбек түрік оқырмандарымен тұңғыш рет қауышып отыр. Еліміздің рухани әлемінде өзіндік орны бар тұлға Абайдан көп тәлім алғаны белгілі. Кезінде ұлы ақынымыз «Түркиядағы жаңашылдық қазаққа қашан келеді?» деп армандағаны белгілі. Абайдың осы арманын Шәкәрім қажы орын-дап, Стамбулда көптеген зерттеулер жүргізгені белгілі. Енді, міне, сол рухани дәнекерліктің жалғасындай болып, Шәкәрім туралы кітап жарық көрді. Осындай тамаша кітабы үшін автор Ерлан Бәтташұлына алғысымыз шексіз, – деді Дархан Қуандықұлы.

Шәкәрім туралы кітаптың Түркия-дағы алғашқы таралымы 5 мыңға жетіпті. Екі елдің белгілі тұлғалары

маңызды мәселелердің жүзеге асырылуына үлес қосып, қала әкімд ігімен бірлесе отырып қызмет етуде.

соңғы үш шақырылымда жергілікті мәслихатқа депутат болып сайлан-дым. Содан кейін депутаттық тә-жірибесі көп Бауыржан Исабаев,

бойынша депутат болып сайланған болатын мын, ал төртінші және бесінші ша қырылымда №3 округ бойынша сайланып, Сарыарқа

ауданындағы Тілендиев, Жел тоқ сан, Әуезов, Жеңіс көшелерінің тұрғындарына қыз мет еттім. Әрине, уақыт алға жылжыған сайын адам-дардың мәс лихатқа, жер гі-лікті билік өкіл деріне деген сенімі артып келеді.

Бүгінгі таңда депутаттық корпуста білім, денсаулық сақтау меке мелерінің өкіл-дері, белгілі кәсіп керлер мен ірі кәсіпорындардың басшы-лары, сонымен бірге атақты ғалымдар да, қысқасы, қа-рапайым халықтың мұң-мұқтажын жақсы білетін аза-маттар бар. Міндетіміз – осы салалардағы барлық күрмеулі

мәселелерді шешу. Сондай-ақ, біз тиісті бағдарламаларды бекітіп, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару ту-ралы заң негізінде жұмыс істейміз. Биыл қыркүйек айында Алма-ты қаласында ҚР мәс лихатының

20 жылдығына орай ұйымдас-тырылған ауқымды шараға аста-налық бір топ депутат қатысып, ел игілігі жолында атқарған еңбегі үшін алғыс хаттармен марапаттал-ды. Бұл да болса біздің ең бе гіміздің еленгені деп білеміз.

Қаладағы барлық маңызды мәсе -лелер мәслихат жанындағы тұ-рақты комиссиялардың отырыс-тарында қаралады, келелі кеңестер де осында өтеді. Өзім мәслихаттың бюджет, экономика, өнеркәсіп және кәсіп керлік мәселелері жө-ніндегі тұрақты комиссияның мүшесі ре тінде бюджеттің кіріс-шығыс бөлігін қарап, қорытынды шығаруға қатысып отырамын.

Жалпы, қалалық мәслихат де-пу тат тарының барлығы да «Нұр Отан» партиясының мүшесі. Де-мек, олар халықтық партияның дамуына да үлкен үлес қосып жүр.

Мейрамбай ОРАЛОВ,«Нұр Отан» партиясы

Астана қалалық филиалы төрағасының орынбасары,

қалалық мәслихаттың депутаты

«қазақ-түрік мәдениетіндегі үлкен олжа» деп бағалап отырған кітаптың шығуына Ескішеһир қаласының әкімі Гюнгер Азим Туна ерекше қамқорлық көрсеткен екен. Жиынға ол да қатысып, кітап туралы өзіндік пікірін білдірді. «Ескішеһир был-тыр түркі әлемінің мәдени аста-

насы болып белгіленген еді. Біз осы жылы түркі әлемінің мәдени құндылықтарын насихаттайтын көп теген шаралар ұйымдастырдық. Соның ішінде Қазақстан мен Түр-кияның ынтымақтастығын арттыра түсетін бірлескен ғылыми жоба-лар мен іргелі істер де баршылық.

Мұндай жұмыстар алдағы уақытта да жалғасын таппақ. Соның бір куәсі – осы Шәкәрім туралы еңбек» дейді Гюнгер Азим мырза.

Кітаптың таныстырылымына Қа-зақстан Республикасының Анка ра-дағы елшілігінің кеңесшісі Зафер Ке-бар мырза да арнайы келіпті. Халық-аралық Түркі академия сының прези-денті Дархан Қыдырәлі бұл азаматтың Абайды, Мұқағалиді қазақшадан түрік тіліне аударып, еліміздің әлемге таны-луына ықпал етіп жүргенін атап өтті.

Шәкәрімнің ғұмыры мен қазақ руханиятына сіңірген өлшеусіз ең-бегі жаңаша қырымен баяндалған кітапты түрік тіліне белгілі тіл мама-ны, ғалым Ләззат Орақова аударған. Жиында сөз сөйлеген Еуразия Жазу шылар одағының төрағасы Якуп Өмероғлы өздерінің әйгілі ақыны Юнус Эмре мен Шәкәрім поэзия сының арасында бірқатар сақбақ тастықтар барын атап өтті.

Қымбат НҰРҒАЛИ

Астана қалалық мәслихатының ең байырғы депутаты – Николай Ильич Мещеряков. Ол бірінші ша қырылымнан бері бесінші рет депутат мандатын иеленіп, бүгінгі күнге дейін сайлаушылар сеніміне ие болып келеді. Ал, мен

ол өкілеттілігі тоқтатылған депу-тат тың орнына сайланған болатын.

Әлі есімде, 2003 жылы үшінші шақырылымның бірінші сессиясы өткізілді. Ол кезде мен қаладағы Жас тар шағын ауданының тұр-ғындарын қамтитын №18 округ



– Әділхан Шаймағамбетұлы, Астана қаласының Гума ни-тарлық колледжі оқыту үрдісі, о қ ы т у ш ы л а р қ ұ р а м ы м е н материалдық техникалық база-сы әбден қалыптасып, кемеліне жеткен оқу орны екенін ел жақсы біледі. «Үздік колледж» атанып, Астана қаласы әкімінің грантын ұтып алудың өзі оқу орнындағы білім сапасы жақсы деңгейде екендігін көрсетеді. Енді сонау 1944 жылдан бері мұғалімдер даярлап келе жатқан байырғы оқу орнының тарихы жөнінде айтып берсеңіз?

– Астана қаласының Гума ни-тарлық колледжі – Арқа өңірін дегі алғашқы оқу орны. Қолы мыздағы құжат бойынша колледжіміздің іргетасы 1944 жылы қаланды деп жүрміз. Бірақ, оның тарихи тамыры тереңде жатыр. Бұған дәлел болатын көне фотосуреттер бар. Алайда, нақты үкіметтік құжат қолымызда жоқ. Сондықтан Целиноград облыстық атқару ко ми тетінің 1944 жылы шығарған Ақмолада педучили-ще құру туралы шешіміне сүйенуге мәжбүрміз.

– Сонда жаңағы өзіңіз айтқан фотосуреттер дерегі колледж дің қашан құрылғанын меңзеп тұр?

– Бізд ің шама л ау ымызша , колледжіміздің іргетасы 1928 жылы қаланған. Оған тек фотосурет-тер ғана емес, 1928-1944 жыл дар аралығындағы тарихи деректер де айғақ. Осы уақыт ара лы ғында оқу орындары көшпелі болғаны белгілі. Тарихты ақтарсақ, 1928 жылы халықтың саяси сана сын оятып, сауаттылығын ашу мақ-са тында Көкшетау қаласындағы педагогикалық техникум Ақмолаға көшірілген екен. Техникумның а л ғашқ ы д иректоры бол ып, С.Добромыслов тағайындалады. Ал, келесі жылы жергілікті ұлттан мамандар даярлау үшін қазақ бөлімі ашылады. 1930 жылы алғашқы 16

түлегін қанаттандырып, 1931 жылы Көкшетауға қайта көшірілді. Көп ұзамай Қарағандыда ашылған ірі өнеркәсіп қарқынды дамып, халық саны көбеюіне байланысты осын-да қоныс аударады. Жеті жыл дан кейін қайтадан Ақмолаға кө шірілген мұғалімдер техникумы ғимарат жоқтығына байланысты 1941 жылы Щучинск қаласына ауысып, осында педагогикалық училище болып қайта құрылады. Ал 1944 жылы Ақмола қаласына қайтадан көшірілген оқу орны осында біржола тұрақтайды. 1961 жылы Ақмола атауы өзгерген кезде білім ошағы Целиноград педагогикалық училищесі болып аталды. Алғашында «Бас тауыш сыныптарға білім беру» мамандығы бойынша талап керлерді қабылдаған учили щеде қосымша «Мектепке дейінгі тәрбие» мен «Ән-күй» маман дығы ашыл ады. Кейін «Қазақ тілі мен әдебиеті» және «Мемлекеттік тілде оқымайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті» маман дықтары қосылды. Қазіргі ғи мараты колледжге 1980 жылы берілген.

– Өзіңіз Гуманитарлық кол-леджді 2001 жылдан бері бас-қарып келеді екенсіз. Сіз басшы болғалы колледж қабырғасында қандай өзгерістер болды, қандай жетістіктерге жеттіңіздер?

– Менің азды-көпті тәжірибемде түйгенім, кез келген жұмысың алға

басып, ойлаған мақсат орында-лу үшін белгілі бір жоспар болу қажет. Бұл жоспар жай ғана жасала салмай, нақты орындалуы керек. Сонда ғана жұмыстың нәтижесі болады. Мен осында басшы болып келгелі колледждің даму бағдарын айқындайтын бағдарлама жасау-ды қолға алдық. Онда алдағы үш жылда атқарылар жұмыстардың тізбесі түгенделіп, білім сапасын арттырып, бәсекеге қабілетті ма-мандар даярлауға қажетті жоспарлар құрылды. Бұған қоса, педагогтардың біліктілігін арттыру, шығармашылық ізденісін дамыту, материалдық-техникалық базаны нығайту, оқу-әдістемелік жұмыстарды жетілдіру, ғылыми-зерттеу еңбектерді жүйелеу, ақпараттық инфрақұрылымды кеңейту мәселелерін де қамтыдық. Әр кезеңнің өз әдістемелік тақы-рыбы таңдалып, мақсаты мен міндеттері, бағдарламаны жүзеге асыру жағдайлары, мазмұны нақ-тыланды. Бағдарламаны нор-мативтік ақпарат көздері, кол-ледж дің әкімшілік қызметі мен құ рылымдық бөлімшелерінің есеп тері мен ұсыныстарын еске-ре отырып жасадық. Еңбегіміз зая кеткен жоқ. 2002-2004 жыл-дарға арналған колледждің алғаш-қы даму бағдарламасынан-ақ жұ-мыстың оң нәтижесі көріне бас-тады. Колледжде білім беру үр-дісін ақпараттандырудың қанат-қақты қадамдары жасалды: 25 компьютерлік 2 сынып ашылды, ағылшын тілі кабинеті компью-термен жабдықталды, интер-

нет желісі қосылды. Сондай-ақ, Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, Еуразия гуманитарлық институты, 12 жылдық білім беру ғылыми-республикалық орталығы мен «Дарын» орталығы, «Тұран» университетімен ғылыми байла-ныстар орнатылды. Коллед ж ішінде әдістемелік саладағы үлкен жетістік болып табылатын, әлі күнге дейін жүйелі жалғасып келе жат қан «Педагогикалық жаршы» журналы тұңғыш рет сол кезде шыға бастаған болатын. Коллед-жге осы жылдары 55 компьютер алынды, 5 информатика кабинеті жабдықталды. Бағдарламада айтыл-ған іс-шаралар негізінде 2005 жыл-дың қыркүйек айынан бері педа-гогтарды еңбегіне қарай ынталан-дыру үшін марапаттау мен сыйақы тағайындалды. Екі жыл ішінде 95 оқытушы 41 номинация бойынша марапатталды. Оқу орнындағы мамандықтар мәселесі де назардан тыс қалған жоқ. Сұранысы жоғары мамандықтарға мән берілді. Бізде бұрын «Қазақ тілі мен әдебиеті» деген екі мамандық болған. Олардың біреуін қысқарттық. Есесіне, уақыт талабына сай «Шетел тілі», «Ин-форматика», «Дене тәрбиесі» мамандықтарын аштық.

Қазір бесінші бағдарламаға қадам басқан жайымыз бар. Әр бағдарлама аяқталар тұста қандай жұмыстар атқарғанымыз туралы есеп жа-сап, алдағы күндердің жоспарын белгілейміз. Кем-кетікті түзетіп, жетістіктерді еселей түсуге күш саламыз.

– Бүгінге дейін Гуманитарлық колледжді 22 мыңнан астам түлек бітірген екен. Қазір қанша студент оқиды? Оқытушылар құрамы мен мамандықтар саны қанша?

– Колледжде білім беретін 141 оқытушының 75 пайызы – жоғары және бірінші санатты маман-дар. Олардың ішінде ұзақ жыл-дан бері еңбек етіп келе жатқан ұстаздарымыз да жетерлік. Атап айтқанда, Қапия Бүргеғұлова, Шол-пан Жиенбаева, Светлана Дядич, Нұргүл Қалабаева, Нұргүл Мах-метова, Жеңісгүл Жантөреева, Айсұлтан Алпысбаев сынды тәжі-рибелі оқытушыларымыз өзге ізбасарларына үлгі. Олар шеберлік сабақтарын өткізіп, оқулықтарға автор ретінде де қатысып жүр. Ал оқитын жастарға келсек, олардың 98 пайызы – өзіміздің қаракөздер. Барлығы 2200-ден астам студент

9 мамандық бойынша білім алуда. Жалпы, еліміздің барлық өңірінде мұғалімдер даярлайтын колледж бар екені белгілі. Соған қарамастан жастар біздің колледжде білім алғанды тәуір көреді. Оның басты себебі, көпшілік жастар болашағын Астанамен байланыстырғысы ке-леді. Колледжіміздің басқалардан ерекшелігі де осы астаналық болуын-да. Соңғы жылдары колледжімізге берілетін мемлекеттік тапсырыс саны ұлғайғанын да атап өту қажет. Биыл оның саны 405-ке жетті. Был-тыр бұл көрсеткіш 355 болған еді. Мұның өзі колледжіміздің имиджін көрсетсе керек.

– Білім қызметкерлерінің биылғы тамыз кеңесінде Аста-на қаласының әкімі: «Өзін-өзі жетілдіріп отыру, оқу барысында инновациялық технологиялар-ды пайдалану, кәсіби шеберлік шегін кеңейту – мұғалімнің зама-науи стандарттарға сай болуына мүмкіндік беретін жалғыз жол. Мұғалім баланы білім әлеміне жетелеу үшін заманауи техноло-гиялар тілін түсініп қана қоймай, жетік меңгере білуі қажет» деп атап өтті. Осы жаңашыл міндет-талапқа Гуманитарлық колледж ұстаздары қаншалықты лайық?

– Иә, қазір ақпараттық техно-логияның күн сайын қарыштап дамыған заманы. Уақыт талабы-


на ілесе алмау – ұстаз атына сын. Осы тұрғыда, әсіресе, аста на лық оқытушыларға жүктелер жауап-кершілік үлкен. Мен осында ди-ректор болып келгенде аты дар-дай ұстаздардың сабағына қаты сып жүрдім. Қазір де қаты самын. Бірақ сол кезде көптеген тәжі ри белі ұстаздар оқыту үрді сінде баяғы қатып қалған қағиданы ұстанатынын байқадым. Әрине, кезінде олардың оқыту әдіс-тәсіл дері өз заманындағы үздігі бол-ған. Ал жаңа дәуірде жаңа талап керектігін білеміз. Ұстаз дер кезінде сезініп, заманға бейімделе білуі ке-рек. Олар ды қолымыздан келгенше жа ңа шылдыққа бейімдедік. Ал қазір біздің оқытушылар құрамын жұмыс істеуге қабілеті мол, жаңашылдыққа бейім орта жастағылар құрайды. Ал колледжімізде жұмыс істегісі келетіндерге қойылатын талап жоғары. Олармен бір жылға келісім-шартқа отырамыз. Осы мерзім аяқталғаннан кейін әлгі маманның бір жылдың ішінде қандай жұмыстар атқарғаны, оқу үдерісінде қандай әдістер қол данғаны талқыға салынады. Егер ол колледж қойып отырған талап үдесінен шықпаса, келісім-шартты әрі қарай ұзартпаймыз. Өзіндік пікірі бар, мақсатын алдын ала жос парлай білетін жаңашыл ұстаз ғана жұмысын әрі қарай жалғастырады. Себебі, қазіргі заманғы баланы оқыту оңай

Толықтай табиғи кешен АРТРОЦИН буындарыңызды ауру-дан, қабынудан, ісінуден арылтып, оларға жастық сыйлайды. Оның құрамында емдік өсімдіктер, табиғи микроэлементтер және табиғи заттар бар. Ешқандай химиясыз!

Сіздің ағзаңыз буынның саулығын қамтамасыз ететін заттар түзілуін тоқтатқан кезде буын ауруы мазалай бастайды. Буыныңызды қалпына келтіру үшін ағзаңызға қолдау көрсетіп көмектесіп отыру

Алматы қаласындағы анықтама телефоны: 8-727-297-59-59 www.riapanda.ruШұғыл желідегі тегін телефон: 8-800-080-59-59 (жұмыс уақыты: 08.00-23.00)

бағалы табиғи заттармен қамтып, зақымданудан сақтайды.Егер аурудан тез айыққыңыз келсе, АРТРОЦИН ГЕЛІН пай даланыңыз. Оны да ауырған жеріңізге жақсаңыз, тіндеріңізді қыздырып, буындарыңыздың сыр қырауы басы-лады. АРТРОЦИН гелі ревматизмге көмектеседі, сондай-ақ бұлшық еттеріңіз бен сіңірлеріңізді қалпына келтіреді.керек. Оны АРТРОЦИН капсулалары көмегімен іске асыруға

болады. Капсула құрамына кіретін заттар буын құрамындағы сұйықтықтың түзілуіне әсер етіп, шеміршек тінін қалпына келтіреді және оны бекітеді. Нәтижесінде буынның жағдайы жақсарып, жүрісіңіз жеңілдейді.АРТРОЦИН ФОРТЕ капсулаларының құра мында қосымша заттар – D3 дәрумені және кальций бар. Бұл капсулалар остео-порозды емдеп, сүйек тіндерін сынудан сақтайды.Тағы бір препарат – АРТРОЦИН КРЕМІ. Ауырған жеріңізге жақсаңыз, ол тіндеріңізге терең бойлап, буын дарыңыздың зақымдалған шеміршектерін қалпына келтіреді. Крем ісіну мен қабынуды жояды, ауырғаныңызды басады, буындарыңызды

емес. Әсіресе, оқуға талпынып тұрған оқушыны оқыту тіптен күрделі. Ол үшін оқытушы білім деңгейі жағынан ғана емес, инновациялық техноло-гияларды меңгеру тұрғысынан да оқушының алдында болуы керек. Сонда ғана ол нағыз ұстаз болмақ.

– Еліміздің болашағын тәр-биелейтін мұғалімдер заманауи талаптарға сай болу үшін оған қажетті мүмкіндіктер де болуы керек. Осы тұрғыдан колледжде қандай жағдайлар жасалған?

– Гуманитарлық колледжде білім беру үрдісіне қажетті ақпараттық-техникалық құралдардың барлығы дерлік бар: 328 бірлік компьютерлік техника, 22 интерактивтік тақта. Интерактивтік жабдықтар 8 каби-нетте орнатылған, 54 проек тор бар. 9 компьютерлік сыныбы, 7 муль-тимедиалық кабинеті, 2 мо бильдік сыныбы жабдықталған. Барлық құрылымдық бөлімшелер жеткілікті дәрежеде компьютер, оргтехника-лармен қамтамасыз етілген, интернет желісіне қосылған. 2011 жылдан бастап колледж пилоттық жүйе бойынша «E-learning» элек трондық оқытуға» көшті. Осы орайда, Ас-тананың Гуманитарлық колледжі екі жылдан бері республика көлемінде онлайн режимінде отыз бес сабақ өткізгенін де атап өткім келеді. Оны тыңдаушылардың саны да көбейе

түскен. Келешекте жоғары деңгейлі онлайн сабақ тар дың санын көбейтуді жоспарлап отырмыз.

– Гуманитарлық колледжді бітірген түлектерді жұмысқа ор-наластыру мәселесі қаншалықты шешілген?

– Колледж түлектерін жұмыспен қамту мақсатында біз көптеген шараларды қолға алып отырмыз. Біздегі оқудың 40 пайызы практикаға арналған. Студенттер алғашқы курстың екінші семестрінде-ақ мектептерге, балабақшаларға ба-рып, практикадан өтеді. Оның ал-ғашқы сатысы танысудан, қажетті құжаттарды игеруден басталады. Жастар үшін практикадан өту – өте маңызды. Себебі, ол оқып үлгермей жатып, мұғалімдік мамандықтың қыр-сырына қаныға бастайды. Бұл оқушы жастардың санасында маман болудың алғы шарттарын қалыптастырады, психологиясын бейімдейді. Әрі біз бір студентті үш-төрт жыл қатарынан тек бір мекемеден практикадан өтуіне мән беріп отырмыз. Себебі, осы уақыт ішінде болашақ маман сол ұйымның ішкі-сыртқы жағдайына бейімделіп, сол ортаға сіңісе түседі. Сол ұжым да қайта-қайта практи-ка дан өткен маманға бауыр басып,

ертең жұмысқа алуға ықылас та ны-тады. Жастарды жұмысқа орна лас-тырудың бір жолы – осы. Екін ші, колледжіміздің қабыр ға сында жыл сайын наурыз дың аяғы мен сәуір дің басында бос орын дар жәр меңкесі өтеді. Онда сту дент тер өзі қалаған мекемедегі жұ мыс тарды таңдауға құқығы бар. Жалпы, біз дің түлектерге сұраныс жоғары. Әсіресе, балабақша тәр бие ші ле рі нің аяғы жерге тимей тұр. Осы мамандыққа мемлекеттік тап сы рыстың көбеюі де соның дәлелі.

– Бүгін-ертең Гуманитарлық колледж 70 жылдық мерейтойын атап өткелі отыр. Өз деріңізге үлкен жауапкершілік жүктейтін маңызды шараға дайындықтарыңыз қалай?

– Биылғы мерейтойға дайын дықты біз «Ниет оты» ұранымен был-тыр қазан айында бастап кеттік. Мерейтойға байланысты өтетін шаралардың салтанатты ашылуына республиканың түкпір-түкпірінен қонақтар шақырылды. Шара ба-рысында бізге келген меймандар, ата-аналар, ардагерлер, оқытушылар, әлеуметтік серіктестер 70 жыл дық-тың сим волы – 7 шырақты кезек-пен жақты. Мереке қарсаңында бүгінге дейін «Қалдырған ізің мәң-гілік...» тақырыбындағы дөңгелек

үстел, «Жетістікке жетер жол» та қырыбында әр жылғы бітіруші түлектермен кездесу, «Шебердің қолы ортақ» тақырыбымен студенттердің шебер қолдарынан шыққан өнер туындыларының көрмесі, «Ағарту кубогы» атты дебаттан халық ара-лық турнир, «Мектепке дейінгі меке мелердің инновациялық ке ңіс-тігіндегі болашақ маманның кәсіби құзыреттілігі: тәжірибе, ізденістер» тақырыбындағы жиын, студенттердің жобалары конкурсы, әртүрлі спорт-тық шаралар өткізілді.

Енді тура мерейтой күні – 16 қазанда, яғни, бүгін М.Өтемісұлы атындағы Оқушылар сарайында халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция өтетін болады. Ал 17 қазан күні Жастар сарайында салтанатты жиын ұйымдастыр-мақ шымыз. Мерейтойымызға ар-найы шақырылғандардың ішінде колледжімізді 1944-1959 жылы басқарған Хамидулла Нұртаев пен маған дейін 29 жыл бойы директор болған Отызбай Сүйіндіков ағамыз да бар. Екеуі де қазір Астанада тұрады. Бұл – біз үшін үлкен қуаныш.

– Әңгімеңізге ра х мет. Гу-ма нитарлық колледж ұжымын 7 0 ж ы л д ы қ м е р ей то й ы м ен құттықтаймыз!

Қымбат ТОҚТАМҰРАТ



Өндіріс альпинистері жүрген 8 - қ а б а т қ а к ө т е р і л д і к . И ә , «соншалықты биік емес» деп мен де ойладым. Тіпті, жіптен ұстап, төбеден төменге өрмелейтінімді елестеттім де. Алайда, жоғарыдан қараған бой-да жон арқам шымырлап, басым айналып, ол ойымнан тез айныдым. Тіпті, бізді ерте келген күзетші құлап кетпесін деп тізеден келетін қоршауға еңкейе сүйеніп, жұмыс үстіндегі альпинистерді суретке түсіріп жүрген фототілшіміздің күртесінен мығымдап ұстап тұрды. «Биіктік төменге тартады, жақындама!» деп қауіптене сөйледі.

Шатырдан түскеннен гөрі , дайындығы көбірек уақыт алады екен. Арқанды байлайтын тірек нүктесін табу керек. Оны арнайы металл карабинмен тірейді. Негізгі арқан – альпинистің өзінде, екіншісі

– сақтық үшін жанында тұрады. Ал, отырғышты өздеріне ыңғайлы етіп қолдан жасайды. Орындайтын жұмысына байланысты су құйылған

шелегі, терезе жуғыш заттары деген-дей керек-жарағын да тастамайды. Ең бастысы, қауіпсіздік ережесінен мүлт кетуге болмайды – өміріңмен жауап бересің. Содан соң асықпай ширақ қимылдап, ұқыпты қозғалу керек.

Бесінші сыныптан бастап альпи-низм спортымен айналысып жүрген Саша кезінде Шымкент қаласындағы жас туристер стансасында тау туризмі техникасын меңгерген. «Альпинизм – хоббиім. Денем сыптығырдай, өйткені, бұл жұмыс артық салмақты көтермейді. Сондай-ақ, еңбекақымыз да қалтамызды жүдетпейді. Айына кем дегенде 300 мың теңге түседі. 1 миллионға дейін табыс табатын кездеріміз де бар. Барлығы тапсырыс саны мен қиындығына байланысты» дейді ол. Көктем, жаз бен күзде бұл қызмет түріне сұраныс жоғары, қыста да құр отырмай, жаңа жылдық түрлі-түсті шамдарды, безендірулерді орна-

тады, баннер іледі. Әзірге Астанада өндірістік альпи-

низм бойынша техникалық ұжымды іріктеп, оқытып, қайта даярлай-тын жалғыз «PromAlp.kz» ком-паниясы ғана бар. Олар ҚР ІІМ Төтенше жағдайлар комитетінің аккредитациясынан өткен. Атал-мыш компанияның техникалық ди-ректоры Арман Хасеновтің айту-ынша, альпинизмге келетіндердің дені – жастар. Оларды бір жағынан жалақы, екінші жағынан экстремал-ды спорт қызықтырады. Жұмысқа кәмелет жасына толғандар ғана алы-нады. Жаңадан келушілер жарты жыл сынақ мерзімінен өтеді. Негізінен, оқыту қысқы маусымда жүргізіледі. Өздеріне бөлінген жетекшілері олар-ды істің қыр-сырына үйретеді. Білген-түйгенін іс жүзінде дәлелдесе, өндіріс

альпинисінің арнайы аттестатына қол жеткізеді.

–18 жасымнан бастап биіктікте жұмыс жасаймын. Астанаға келгенде алғаш шыққан ғимаратым – «Ту-рист» (қазіргі «Абай») аталатын қонақ үйі еді. Ең биік ғимарат сол болатын. Кейіннен «Интеркон-тиненталь» салынды. Астанамыз жылдам қарқынмен өсті. Құрылыс дамыған сайын, мамандығымыздың қажеттілігі де арта бастады, - дейді Арман. Ал, Александр «Арқанда өрмелей алуың маңызды емес, маңыздысы – сол арқанда ілініп тұрып, кез келген жұмысты атқара алуыңда. Біз клининг қызметшісі ретінде сыртқы тазалықты сақтап қана қоймай, қабырғаны бояймыз, қымтаймыз, сәулет орындарын жөндеуден өткіземіз, монтаждай-мыз, әйнек орнатамыз, шатырды қар мен қатқан мұздан тазалаймыз. Осыларды орындауға техниканың мүмкіндігі жоқ, ал біздің қолымыз да, батылымыз да жетеді» деп өндірістік альпинизмнің мәнісін ашып берді.

А с т а н а д а ғ ы с ә у л е т ғимараттарының қайсысы клининг, яғни, тазалық жұмыстарын жүргізуде ең көп уақыт алатынын да білдік. Әр үлкен ғимарат жылына екі рет тазаланады. Арманның айтуынша, «Ханшатыр» ойын-сауық орталығын тазалауға бір айға жуық уақыт кетті. Оған 25 адам жұмылдырылған екен. Ал, «Бәйтерек» монументінің клинингі шамамен 8-10 күнде аяқталады. «Қазақстан темір жолы» ғимаратының сыртын тазалауға да 10 күн керек. Ал қала бойынша ең биік ғимараттың бірінен сана-латын – 201 метрлік «Гауһартас» кешенінің клинингі 3-4 аптаға со-зылады. «Үйреніп алғаным сонша, биіктікте еш қалтырамаймын. Бірақ, осы «Гауһартаста» жұмыс істеген өзіме қатты ұнайды. Кәдімгідей адре-налин аламын» деп айта келе Саша Астанадағы «Абу-Даби Плазаның» салынуын асыға күтіп жүргенін де жасырмады.

Айтпақшы, жұмысты бастамас бұрын менеджер ғимаратты толықтай зерттеп, шаруаның қаншалықты қиындығын есептейді. Қазіргі баға бойынша клининг әрбір шаршы метр үшін 450 теңгені құрайды екен. «Күтпеген оқиғалар жиі орын ала ма?» деген сұрағыма техникалық директор былайша жауап берді:

– Альпинистердің өмірі ауа-райы-мен тікелей байланысты. Бекітілген стандартқа сай келмейтін жел тұрса, жұмыс жасауға рұқсат бермейміз. Бірақ, ойламаған жерден ауа-райы күрт өзгеріп, қатты жел соғып кететін кездер де болады. Ондайда жел альпинистерді ары-бері ырғай бастайды, асықпай жерге түсіп, жұмысты тоқтата қоямыз.

Кәсібі қауіпті болса да, олар әрқашан биікте жүруге үйренген. Жұмыстан шаршап, жалығу да б а й қ а л м а й д ы . Ә р қ а й с ы с ы ө з мамандығын сүйеді, әр ісіне құлшына кіріседі. Жазудың басына қайта оралсаңыз, «Биіктік төменге тарта-ды, жақындама!» деген күзетшінің ескертуін оқисыз.

Сондағы алпинистің жауабы ой-ландырады:

«Төменге тартатын – биіктік емес, адамның қорқынышы ғана. Тепе-теңдік сақтап, жинақтала білу керек»...

Мәдина ЖАҚЫП

Қала көшелерінен каль-к а т ә с і л і м е н с і р е с т і р і п аударған тағы бірнеше сөзді т а б у ғ а б о л а д ы . « Ә л е м » с а у д а о р т а л ы ғ ы н д а ғ ы тәттілер дүкенінің атауы «Кондитерлік бұйымдар» деп қойылыпты. Содан соң, міндетті түрде орысшасы да жазылған әдетінше, ол «Кон-дитерские изделия» деп тұр. Мысалы, «ювелирное изде-лие» сөзі «зергерлік бұйым»

болып аударылса, жоғарыдағы сөз де осы аударманың кебін киген. Бұл сөз «Кондитер өнімдері» деп барлық жерде жазылып та, айтылып та жүр емес пе?! Және сол атаудың астындағы мерейтой деген біріккен сөз «мерей той» бо-лып бөлек жазылған. Мұндай қателердің жайын өткен мақаламыздағы «Біріккен с ө з д е б і р л і к ж о қ » а т т ы бөлімінде ашып жазғанбыз.

Абылай хан көшесінде орналасқан «Ben-lex» сауда орнының сыртындағы «әйелдер киімы» деген жазуда «ы» «і» әрпінің ор-нын басқан. Ал, қаладағы «Ақ шанырақ» мейрамханасының атауы да, ғимараты да қандай көркем. Дегенмен, қазақы атты ие-ленген орындағы қазақы екі дыбыстың бірі дұрыс таңбаланбапты, «н» «ң» әрпі сияқты көрінеді мән беріп қарамағанға.

Т ө л д ы б ы с т а р ы м ы з көп жерде өз орнын тап-пай тентіреп жүр. Мы-салы, мына Көлік жуу о р н ы н д а ғ ы с ө з д е р г е зер салыңыз: қөлік жуу; қөлік шеқтер; қөлік сақтандыру. Екінші сөзді түсінбей қалмаңыздар, «шеқтер» – «бөлшектер» деген сөз ғой...

9www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

Қалам ұстатқан бұл жайды жазудағы көздегеніміз – титтей де болсын тіліміздің түзелуіне түрткі болса екен деген дәмелі ой. Өткен мақалада көшедегі көз сүрінер қаптаған қатені қағаз бетіне көшіріп әкеліп, кірпішін түзу қалап қондырған едік. Яғни, қаладағы бірнеше қате атауларды жазбамызға тізіп, елеп-

ескерілсе екен деп дұрыс жазылу түрін де, ережесін де қосақтап жаздық. Сол мақаланың жарияланғанынан бір апта өтпей жатып, онда келтірілген қателердің бірінің түзелгенін көріп қуандық. Ол – көшедегі үлкен экран-дардан бейнеленген алимент жайлы «Балаңның алдында қарыздарсың ба?» деген жарнама. Ол жерде қате

нұсқасында «ба?» деген сұраулық шылау алдыңғы сөзбен қосылып жазылған еді.

Көшеден көзіміз шалған тағы біршама қате осы мақаланың жазы-луына себеп болды. Мұнда негізінен дұрыс таңбаланбаған төл дыбыстары-мыз бен сөздерімізді тілге тиек еттік.

Сарыарқа мен Сейфуллин көшелерінің қиылысында орналасқан көп қабатты пәтердің қабырғасына ілінген «Тұзды үңгір» медицина орталығының жарнамасынан бір емес, бірнеше қатені байқауға болады. Бірінші кезекте көзге ұратын – «Денсаулықпен тыныста!» деген лепті сөйлемнің құрылымы. Бұл сөйлем қашан да тіліміздің қосарланып жүретін «құрбысы» орыс тілінен калька тәсілімен тікелей ауда-рылып қолданылған. Кальканың тұлғалық және мағыналық деген екі түрі болса, бұл жердегі аударма – тұлғалық калька, құрылымы толық сақталған. «Дышите здоровьем!» деген орысшасы қазақша нұсқасының астында жазылғанымен, үстінде жазылғандай әсер қалдырады. Себебі, орыс тілі басшылыққа алынып, қазақ тіліндегі балама орысшаға бай-ланып тұр. Қазақ тілге сөзбе-сөз тәржімаланған сөйлемнің мағынасы ұғымға оғаштау көрінеді. Бұл сөйлемнің төменгі жағындағы мәтінде «және» деген жалғаулық шылау «жане» деп жазылған.

Дауысты мен дауыссыз дыбысты ажырата алмайтын оқушылар «и» мен қысқа «й» дыбысын сөз арасында алмастырып жазып қоятын еді. Ал, бірақ қаладағы мына үлкен орындардың атауларындағы бұл қателікке жай қарауға б о л м а с . Т ө р т ж ұ л д ы з д ы « қ о н а қ ү и M a n h a t t a n Astana» атауындағы «й» әрпінің «телпегі» түсіп қалған. Және «қонақ үи» деп бөлек жазылған. Бұл

сөздің де біріккен сөз екенін өткенде ашып жазған едік. Ал, «Ажар» сауда ойын-сауық орталығының жанында орналасқан ғимараттың атауы – «Жерұиық». Мұнда да «й» дыбысы дауысты «и» дыбысы болып белгіленген. Осын-дай жағдайды «Ханшатыр» СОО-дағы «LC Waikiki» са-уда орнынан да аңғардық. Суреттегідей «әиел» деп берілген сөзде «й» дыбысы назардан тыс қалған.

Сейфуллин көшесімен бойлай жүрсек, «Лидер» сауда үйі бар. Бұл жерде өгейсіп жүрген төл дыбысымыз – «ү» әрпі. Маңдайшасындағы атау «Сауда уйі» деп ілінген. Ал, оған қарсы бетте «Сұйық түсқабырғалар» деген сауда орны бар. Орысша «обои» сөзі қазақ тілінде «түсқабырға», «түсқағаз» және «тұсқағаз» деп аударылып жүр. Егер, аудармада «қабырға» мен «қағаз» қамтылу керек бол-са, меніңше, «тұсқағаз» деп аударған жөн болар. Өйткені, «тұс» «қабырға» сөзінің мағынасын береді. Ал, тұсқағаздың айтпаса да түрлі-түсті болатыны белгілі. Сондықтан, «түс» деген сөзді қосудың қажеті жоқ.

Тағы. . . Кравцов көшесінен адасқан әріптері бар «Орхидея» сұлылык салонын кездестірдік. Қатесі айтпаса да, тайға таңба басқандай айқын. Сол маңнан

алысқа ұзамай-ақ, «Шик» аяқ-киім салонын да жолықтырдык. Аяқ киім сөзі дефиспен жазылып-ты. Осындай дефиспен жазылған тағы бір жерді байқадым. Бірақ бұл жердің салонға қарағанда мәртебесі жоғары. Ол жер – «Тұрғын-үй

құқығы» қоғамдық бірлестігі. Осы сөздің қалай жазылу керектігін ж а т т а п а л а т ы н у а қ ы т ж е т т і . Мәселен, Тұрғын үй құрылыс жинақ банкі, Тұрғын үй басқармасы, т.б. көптеген белгілі осы атауды иеленгендерді айтуға болады.




– Асылбек Байұзақұлы, күні кеше

елорда төріндегі «Ханшатыр» ойын-сауық орталығында өткен мерекелік концертімізде сіздің өнеріңізге деген елдің ықыласын байқаған боларсыз. Әңгімені әріден бастасақ. Бұл салаға қалай келдіңіз? Өнегелі өнердің сізді тартқан сыры неде?

– Асыл дініміздің жауһар өнеріне ес білгелі қызықтым десем де болады. Аллаға шүкір деймін, мен өскен үй Алматыдағы орталық мешіттің жа-нында болды. Сол мешіттің ауласын-да ойнап өстім. Ол кезде қазіргідей зәулім ғимарат жоқ, кішкене ғана ағаштан жасалған мешіт еді. Бәрі көз алдымда, сол маңда мектебім де орналасқан. Кейін мешітті үлкейтті, орталық мешітке айнал-ды, маңдайшаларына үлкен жазулар ілінді, безендірілді, осының бәрін көріп есейдім. Өткен-кеткен сайын мешіттің мұнара, күмбездеріне, мих-раб, минбардағы жазуларға таңдана қарайтынмын. Сол әсем бұралған жазуларға құштар болдым, «мынау қалай бұратыла жазылған, бұны адам-дар әдемі дауыспен оқиды, осыны бір адамдар жазған-ау, кім жазды, қалай жазды» деген сұрақтар маза-лайтын. Содан көрген жазуларымды ұмытып қалмауға тырысып, үйге келіп, қалам-қағазымды алып, түсірем. Осылайша бұған ынтам оқушы кезден оянған еді. Кейіннен мектеп бітіріп, Алланың қалауымен, сол кезде енді ашылған «Нұр Мүбәрак» Ислам мәдениеті университетінің «Исламта-ну» мамандығына оқуға түстім. Міне, сол жылдары осы тылсым өнермен жақынырақ танысуым басталды. Уни-верситет ашылған соң Мысыр елінен бізге Ахмад Әмір деген араб ұстаз келіп, сабақ берді. Ол кісі тек хадис пен тәпсірден ғана емес, осы ислам каллиграфиясынан, хұснихаттан да дәріс жүргізеді екен. Менің алғашқы кәсіби ұстазым осы кісі болды. Алла

ол кісіге разы болсын. Үйреткені көп еді ұстаздың. Бізге каллиграфия пәні 2-курста енгізіліп, оны аттай екі жыл оқыдық. Және бұл пән жай ғана бір семестрлік оқу мен сынақ қана емес, үлкен мемлекеттік емтихан болып, ол сынақтан біріміз құлап, біріміз сүрініп, енді біріміз ілінген кәдімгі күрделі сабақ болды. Ахмад Әмір бізге осы пәннен екі жыл сабақ беріп, келісім-шарттағы мерзімі тәмамдалып, еліне кетті. Алайда, ынтық болған өнерге, хұснихат ғылымына деген сезімім тоят ала алмай қалды. Оқуды бітірген соң, бір жыл имамдық қызметте болған уақытта әйтеуір бір қолым қалт етіп, реті келген кезде құрал-сайман, қалам-қағазымды алып, хұснихатпен айна-лыса бердім. Сол кездері осы салада арнаулы ілім алсам, белгілі бір деңгейде меңгерсем деген ой мазалап жүрді. Алланың қалауымен бір күні Мысырға, Каир қаласына жолым түсті, сол елде алдын ала 3-4 ай дайындық курсы-нан өттім. Әлі есімде, сол уақытта күніне 14-18 сағат дайындалатынмын. Сөйтіп, күз келді, емтихан тапсырдық, тарихы 1922 жылдан тарқайтын Халал аға деген каллиграфия институтына оқуға қабылдандым. Сол уақытта Еу-ропа, Азия елдерінен осы каллиграфия саласына келген жалғыз шәкірт едім. Өзімді сол институттағы бақытты шәкірттердің қатарынанмын деп ойлаймын, себебі, бізге сол кезде кал-лиграфия саласының хас шеберлері, майталмандары дәріс берді. Ин-донезия, Малайзия, Еуропа, Азия елдеріндегі, Парсы түбегіндегі, Араб мемлекеттерінің үлкен мешіттерінің, Мекке мен Мәдина қаласындағы мешіттердің безендірілуінде өз қолтаңбаларын қалдырған шебер мамандар ұстаздық етті. Ахмад Фа-рис, Ахмад Фахт, Абдулла Исмаил, Хишам Сабир, Абдулла Осман сынды ұлағатты ұстаздардың алдын көру, сол кісілерден дәріс алу – мен үшін үлкен құрмет.

– Тарихтан мәлім, каллиграфия – Ислам әлемінде кең тараған өнер. Осы мұсылман елдерінің ішінде таңдауыңыз неге Мысыр еліне түсті?

– Сұрағыңыз өте орынды. Араб халқында бір сөз бар. Қазақша айтқанда, «сапарға шықпас бұрын серігіңді таңда» деген мағына береді. Менің таңдауымда 22 араб мемлекеті болды, осы елдерге талдау жасап, тарихына көз жүгіртіп, энциклопедия-ларды ақтарып, біраз ой сарабынан өткіздім. Араб елдерінде оқыған, білім алған имам ағаларымыздың ақыл-кеңесіне құлақ түріп, 22 елдің ішінен таңдауымда үш ел қалды: Мысыр, Түркия, Ливия. Түркия мен Ливияны ысырып қойып, Мысырға тоқтаған себебім, Египет – білімнің ошағы. Онда баршаларыңызға мәлім «Әл-Әзһар» ислам университеті бар. Мысырдың тарихы, өркениеті, ғылымына бала кезден қызығатыным

да рас еді. Мақсат-мұраттарым осы елге тоғысқасын, Мысырға аттануға бел будым. Жалпы, өздеріңіз де білесіздер, Мысыр елін «ілімнің қақпасы» дейді. «Мұсылмандардың қағбасы – Меккеде, ілімнің қағбасы – Мысырда» деген жақсы бір сөз бар. Оның үстіне ислам тарихынан белгілі, бұл жер пайғамбарлар мекені деп те аталған. Сондықтан, діни-рухани, тарихи-мәдени жағынан да осы ел мені қатты қызықтырды. Сонымен қатар, бұл топырақта сонау замандар-да Бейбарыс сұлтан, Қайтпай сұлтан, Шернияз сынды батыр бабаларымыз билеген. Бабалар ізі жатқан жер.

– Мысыр еліне аттанбас бұрын, өзіміздің отандық каллиграф шеберлерін іздеп көрдіңіз бе? Осы салада ой бөлісіп, тәжірибе алмасу үшін бұл саланы меңгерген маман

бар ма деп ой жүгіртіп, сұрастырып қарамадыңыз ба?

– Алматы – алып шаһар. Арман-мұраттар мен тағдырлар тоғысатын қала. Іздестірдім барынша. «Нұр Мүбәрак» университетін оқи жүріп, екі жыл Ислам институтында оқыдым деп айттым ғой, одан кейін Иран мәдени орталығында парсы тілін меңгердім. Каллиграфия ғылымына қатысты әдебиеттер араб, парсы не түрік тілдерінде. Сол себепті маған осы тілдерді меңгеру қажеттілігі ту-ындап, осы тілдерді үйрене бастадым. Сосын осы каллиграфия саласында бұрын-соңды елімізде мамандар болды ма деп іздестіріп көрдім. Исламтану саласында араб тілін меңгерген, араб мемлекеттерінде оқып келген имам

ағаларымыз баршылық, дегенмен, арнайы осы саламен айналысқан маман табылмады. Көпшілігі сол әріп айналасынан қайтқан.

– Б і з о қ ы ғ а н т а р и х т а каллиграфияның мыңға жуық түрі бар деседі. Сіз соның 6 түрін меңгердіңіз. Осы жайында айтып өтсеңіз...

– Пайғамбарымыздың заманында араб жазуы болған, сол кездің өзінде бұл жазудың 300-ден аса түрі белгілі еді. Енді, ойлай беріңіз, одан бері мың жарым жылдай уақыт өтті, олар бір-бірімен тоғысады, бірігеді, симбиоз болады, екі жазу қосылып үшінші жазудың түрін шығарады, бертін келе қаншама жазудың түрлері пайда бол-ды. Нақты санын бір Алла біледі. Ал мұсылман үмметі болып саналатын 1,5 миллион халыққа кең тараған 5-6 түрі бар. Қаншама түрлері бізге белгісіз күйде кетті десек те болады. Мәселен, өзіміздің киелі Түркістан қаласындағы Қожа Ахмет Яссауи кесенесіндегі, қабырға-минбарларындағы жазу стилі сиагет деп аталады. Бұл тек біздің Орта

Азияға ғана тән түрі. Өкінішке қарай, бұл стиль бүгінде өлі жазуға жатады, ешкім оны жаңғырта да алмады. Тек та-рих болып қалды. Алайда, үмітім де жоқ емес. Осы сиагат жазуына ден қойып, соны қайта түлетіп, жаңғыртып, жаңа ғасырға оралтсам ба деген ниетім бар.

– Ілім жолынан оралғаннан соң елдегі дін саласына өзіндік үлес қосып келесіз. Өзіңіздің қолтаңбаларыңыз қалған мешіттер жайында, ірі туындыларыңыз тура-лы айтсаңыз...

– Осы азды-көпті уақытта еліміздің


әр өңіріндегі облыстық, аудандық, ауылдық жердегі мешіттерді безендіріп келемін. Елбасымыз ашылу салтанатына қатысқан Қарағанды орталық мешітінің ішкі-сыртқы безендірілуін түгел жазып шықтым. Араб әмірліктерімен бірігіп салынған Өскемен орталық мешітін жаздық. Осы жерде айта кететін қызық жайт, Өскеменнің орталық мешіті екі елдің ынтымақтастығының арқасында салынып, ол Қазақстан бойынша сыйымдылығы жағынан 3-құлшылық үйі саналды. Қазақ елі тарапынан «осы мешіттің безендірілуін өз еліміздің аза-маты салады» дегенде, Араб әмірлігінің өкілдері тәуелсіздік алғанына көп бола қоймаған жас ел санап, бірден келісе қоймады. «Ендеше, біз алды-мен мешіттің ішкі формасын, жазу стилін, эскизін көрсетейік» деп, әмірлікке жобаны жібердік. Араб ағайындар біздің жобаға риза болы-сып, орталық мешіттің түгел ішкі-сыртқы безендірілуі өз қолымнан өтті.

Тағы бір үлкен жоба – Көкшетау қаласында салынып жатқан орталық мешіт. Алла қаласа, таяу уақытта ел игілігіне беріледі деген сенімдеміз. Биыл ғана Астанада, қателеспесем, сегізінші мешіт саналатын «Әлжан ана» айшықты құлшылық үйінің толық ішкі-сыртқы безендірілуі, минбар, михрабтарындағы жазуларды жазып шықтым. Дәл қазіргі уақытта Павло-дар қаласындағы «Мәшһүр Жүсіп» мешітінің қайта жөндеу жұмыстарына атсалысып жатқан жайымыз бар. Бұдан бөлек, қазіргі уақытта діни баспа ісі де жанданып бір жүйеге түсіп келеді, сол жұмыстарға мүмкіндігіміздің жеткен жеріне дейін араласып, үлес қосып келеміз.

– Бұл өнер адамды не нәрсеге тәрбиелейді?

– Сауалыңыз қисынды. Бұл адам баласын төзімділікке, сабырлы болуға тәрбиелейді. Алла Тағала адам ба-ласына көптеген жақсылық береді, сабырлылық, көркемдікке құштарлық, сұлулық, жан мен тән тазалығы, махаб-бат, мейірім... Ал, біздің дініміз осының барлығына шақырады. Оның ішінде осы хұснихат, ең әуелі, сұлулыққа,

көркемдікке және сабырлылыққа бау-лиды. Діннің жартысы – сабырлылық. Ал, тең жартысы – тазалық. Осы екі сипат та каллиграфияда бар. Адамның санасы таза болмаса, таза, көркем жазудың да шығуы екіталай. Санаим де-ген ғалым айтқан екен,«Егер адамның назары таза болса, ол тек тазалықты ғана көреді» деп. Егер адам баласының жан-дүниесінде бір кірбің болса, онда дүниедегі тек кем-кетік пен қоқысты көруі мүмкін екен. Араб халқында тама-ша бір мақал бар. «Хұснихат – билеуші әмір адам үшін кемелдіктің белгісі. Бай-дәулетті адамға ол бір – сұлулық. Ал пақыр адамға бұл – мал-мүлік» деген. Ал

хазреті Әли (р.а.) ислам тарихындағы ең алғашқы хаттат болып саналады. Өйткені, сіздер білесіздер, ардақты пайғамбарымыз хат танымаған, оқи алмаған, жазбаған. Пайғамбарымыз (с.ғ.с.) уахимен жеткен бұйрықты ай-тып, оны жанындағы сахабалары хатқа түсіріп отырған. Ал, хазреті Әли – бүкіл каллиграфтардың әмірі. Сол хазреті Әлидің (р.а.) айтқан керемет сөзі бар: «Хұснихатпен айналысыңдар, бұл сен-дерге ризықтың көптеген кілттерінің бірі». Ризықтың көптеген түрлері бар екенін білеміз. Олар: шүкір, сабыр, Аллаһты зікір ету. Солардың бірі, осы – каллиграфия деп атап кеткен.

– Каллиграфия – етек-жеңімізді енді жиып, тәуелсіз ел болған, болашағынан көп үміт күтетін қазақ қоғамы үшін тың сала. Осы салаға де-ген қоғам тарапынан қызығушылық болып, ұсыныстар түсті ме?

– Тәуелсіздік есігін ашқан жиырма жыл ішінде бәрі бірден қалыпқа түсіп, дамып кетпейді, әрине. Каллиграфия елімізде кенжелеп тұрған сала екені рас.

Ата дініміз бен баба дәстүрімен қайта қауышқан қазақ елінде хұснихаттың да өзіндік орны бар. ИншаАлла, бәрі де реттеледі деген үміттемін. Және үміт етіп қана қоймай, осыған әрекет етудеміз. Үкімет береді деп отыр-май, сіз болып, біз болып қолға алып, көтеруіміз керек. Халықтың игілігіне асып, жақсылыққа жарап отырған іске мемлекет тарапынан да қызығушылық туып, қолға алынады деп сенеміз. Соның алғашқы бастамасы ретінде бүгінде еліміздегі ҚМДБ-ға қарасты тоғыз медресенің оқу бағдарламасына Білім және ғылым министрлігі тара-пынан осы каллиграфия пәні енгізіліп, бекітілсе, нұр үстіне нұр болар еді. Сондай-ақ, алдағы жылы Алматы қаласы Ислам мәдениетінің астанасы болғалы жатыр. 2013 жылы Мәдина қаласы Ислам мәдениетінің астанасы болса, биыл көрші Қырғыз елінің орталығы Бішкек қаласы аталуда. Алла қаласа, келесі мәртебелі жыл Қазақ елінің еншісінде болмақ. Бұл – еліміз үшін абыройлы атақ. Осы үлкен айтулы жылға сәйкес каллиграфия саласының дамуына бір екпін беріп, халықаралық конференция, конкурс, жәрмеңке секілді шаралар ұйымдастырылса, хұснихат өнерінің тынысы кеңейер еді деп ойлаймын.

– Бір сөзіңізде хазреті Әлидің (р.а.) хұснихат жайында айтқан тамаша сөзін еске салдыңыз. Яғни, хұснихат көптеген ризықтың кілті десек, бүгінгі нарық пен бәсекенің заманында нәпақаның көзі ретінде қарай аламыз ба?

– Мысыр, Түркия елінде білім алғанымда көптеген ұстаздардың ал-дында болдым. Сол кезде ұстаздарға ай-татынбыз: «Ұстаз ақы, шәкірт ақы деген болады. Сіздердің бұл еңбектеріңізге қанша төлеймін, не төлеймін» деп. Сон да ұстаздарымыздың айтатыны:«Әлемнің әр бұрышынан келетін сендер секілді шәкірттерден ақы алар болсақ, бұл кезде миллионер болатын едік». Ең абзалы – Алланың разылығы үшін еңбек ету. Ризық – Алладан. Алла өзі жеткізеді. Хазреті Әли (р.а.) бұл сөзді бекер айтпады.

Алла жақсырақ білуші, ал өз басым осы каллиграфиядан дәріс беріп, осыдан байып кеткен адамды көрмедім. Ислам каллиграфиясы – Алланың разылығы үшін болған білім. Шариғи тұрғыда айтар болсақ, Алланың дидарынан артық байлықты, бақытты жоқ десем де болады.

– Тағылымы мол салаға баулыған ұстаздарыңыз жайында айтсаңыз...

– Әңгімеміздің басында ұлағатты ұстаздарым жайында айтып өттім. Мысырдағы оқуымды аяқтағаннан соң елімізге оралып, біраз медре-се, мешіттерімізге еңбек етіп, қайта күш-жігерімді жинап, Түркияның Ыстамбұл қаласына барып, Хасан Челяби ұстаздан сабақ алдым. Әлі де сол елде білімімді жалғастырудамын. Ол кісі әрбір мұсылманның жүрегінде ерекше орын алатын қасиетті шаһарлар Мекке мен Мәдинадағы мешіттердің жазуларын жазған. Сауд Арабиясы

королінің тікелей шақыртуымен үш жыл тапжылмастан Мәдинадағы Жұма, Құба мешіттерін, пайғамбарымыздың (с.ғ.с.) мешітін, Меккедегі әл-Харам мешітін өрнектеген кісі. Осындай зор құрметке ие ұстазымның қолтаңбасы Алматыдағы Орталық мешітке де тиді. Германия, Малайзия, Лондондағы, Америка Құрама Штаттарындағы мешіттерді де хұсни жазуымен безендірген. Биыл ұстазым Алланың берген ғұмыры, 85 жасқа аяқ басып отыр, жуырда мерейтойы болады. Осы жасына қарамастан Хасан ұстаз әлі де шәкірт тәрбиелеп, ұстаздық етуде. Исламда «Құран Меккеде түсті, Каирде тиләуат етілді, Ыстамбұлда жазылды» деген қанатты сөз бар. Осы сөздердің астарына үңілсеңіздер, жа-уабын табасыздар. Каирден ең мықты хафиз-қарилер шығады, өйткені, онда «әл-Әзһар» секілді беделді оқу орын-дары бар. Ал ең мықты каллиграфия орталығы – Ыстамбұлда. Осы каллигра-фияны жетік меңгерген екі ұлт болса, соны бірі – түрік ағайындарымыз.

– Кешегі мейірім мерекесінен соң мешітіміздің жамағатымен ж ү з д е с т і ң і з , б а р ш а м ы з ш ы ғ а р м а ш ы л ы ғ ы ң ы з б е н жақынырақ таныстық. Машақаты мен ләззаты қатар өнердің шын бағасын білгендейміз. Шыны керек, бұқара халық бір серпіліп қалды. Енді, сізді халық іздесе қалай табады? Арнайы ғаламтор бетінде ашқан ресми сайтыңыз бар ма?

– «Ел құлағы – елу» ғой, біреуден біреу естиді, мешіттер көбеюде, рухани иммунитетіміз қалыптасып келеді, сұрағанның көңілін жықпауға тырысамыз. Әлеуметтік желілерде тіркелгенмін, туындыларымды жария-лап тұрамын. Бірақ арнайы ресми сайт ашқаным жоқ, дегенмен сайтпен бірге өзге де тың жоспарларымыз бар, Құдай қаласа, уақыты жеткенде сіздермен бөлісуге әзірмін. Іздеп келушілер баршылық, шамамның келгенінше, уақыт ыңғайына қарай қандай да бір руханиятымызға пайдасы мол дүние болса, үлес қосуға күш саламыз.

Және де халықпен жақын жүздесуім осы кешегі өткен «Ханшатырдағы» мәдени-рухани кеште болды. Осы ке-ремет кешті ұйымдастырып, сонау Алматыдан мені алдырып,«осындай асыл дініміздің үлкен бөлшегі болып саналатын Хұснихат өнерін халыққа жақынырақ көрсетейік, насихаттайық» деп бастама көтерген «Нұр

Астана» орталық мешітінің бас има-мы Наурызбай қажы Тағанұлына, барша елордалық дін қызметкерлеріне алғысымды білдіргім келеді.

Ес білген баладан еңкейген қарияларға дейін, ақ жаулықты апала-рымыз бен ағаларымыз келіп, «Мы-нау не мағына береді? Мұның сыры неде? Маған есімімді жазып берсеңіз. Құран аятын, пайғамбар хадисін жазып беріңізші. Дұға, тілек жазып берсеңіз» деген халықтың ықылас-ынтасын көріп қатты қуандым. Демек, халқымыздың рухани иммунитеті көтеріліп келеді деген сөз. Себебі, бұл өнер қазақ халқына жат дүние емес, қанымызда бар нәрсе. Тарихтан мәлім, 1922 жылға дейін, Қазан төңкерісінің алдында әкелеріміздің әкесі, аталарымыз осы араб жазуымен жазған. Құран мен ха-дис жаттаған. Шариғатын салтына ай-налдырып өмір сүріп келген еді. Араб жазуы негізгі генетикалық тегімізде бар, соны қайта жаңғыртуымыз керек. Бабаларымыздан мықты-мықты қари-хафиздер де, хаттаттар да шыққан өз

дәуірінде. Тіптен, берісі Орта Азия елдеріне, арысы араб елдеріне барып каллиграфиядан дәріс берген бабала-рымыз да болған. Мәселен, Бабуршах бабамыз осы қазақ топырағынан шығып, Үндістанға барып, Моғолдар империясының негізін қалаған. Сол кісі өзі каллиграф болған. Оны көпшілік біле бермеуі мүмкін. Бірақ, тарихи деректер сөзімді растайды. Сол Бабур бабамыз «Хатту Бабури» деген каллиграфия түрінің негізін қалыптастырған. Алайда, империяның құлдырауымен бұл жазу стилі де жоғалып кетті. Осы секілді жайттар, айта берсек, көп. Әлі ашылмаған, зерттелмеген дүниелер жетерлік бұл салада.

– Каллиграфия саласын дамытып, хұснихатты меңгеру үшін қажетті алғышарттарды атасаңыз...

– Қандай дүние болмасын, таза ниет, ыстық ықылассыз іске аспайды ғой. Осыған қосарым, каллиграфия аса сабырлылықты қажет етеді. Маған бірде Мысырға оқуға жүргелі отырған бір бала келіп осыны меңгерсем де-ген ниетін айтты. «Сіз жайында естіп қаламын, жұмыстарыңызбен таныс едім. Оқуыммен қатар кал-лиграфияны алып жүрсем, осыған қандай ақыл-кеңес бересіз?» деп сұрады. Әлгі жігіттен: «Балық аулауды ұнатасың ба?» деп сұрадым. «Жоқ» деді. «Онда сен каллиграфиямен шұғылданбай-ақ қойғаның дұрыс болар. Балық аулау үшін де төзімділік керек. Балық қашан қарпиды деп қалтқыға қалғымай-мүлгімей қарап, күтіп отырудың өзі күш-жігер қажет етеді. Ал хұснихат балық аулаудан өткен төзімді талап етеді» дедім.

Алғаш Мысыр елінде оқуда жүргенде тәулігіне 18 сағатқа дейін айналысатынмын. Тапжылмай ұзақ отырғандықтан аяқ ісіп, қан жүрмей қалатын да жағдайлар болады. Діттеген аят-хадисті кемеліне келтіріп жазбайынша ешбір жылжымастан жұмыс істеп, істі аяғына жеткізіп, сол жерде ұйқыға бас қоямын. Сол себепті әлгі балаға «сен өз салаң бойынша құраныңды оқып, біліміңді шыңда, тәпсір меңгер. Ол да үлкен мәртебе, дәреже» деп шығарып салдым.

Екінші мәселе, бұл саланы игерем деген адам үшін білікті ұстаздың орны айрықша. Тек қабырғаға қарап, не-месе кітаптан қарап, көшіріп жазып меңгеріп кету мүмкін емес. Хазреті Әлидің тағы бір ғибратты сөзі бар. «Хұснихат жасырылған, құпияланған ұстаздың тағылымында» дейді. Егер оған бағыт-бағдар көрсетіп, тәлім-тәрбие беретін мықты маман, ұстаз болмаса, каллиграф болып кетуі неғайбыл. Сол сөздің аяғында бы-лай дейді:«Хұснихат – ислам діні қай жерге дейін жетеді, сол жерге дейін барады». Ислам діні – қиямет күніне дейін жасайтын дін. Яғни, каллиграфияның да ғұмыры ұзақ, иншаАлла, болашағы зор. Мен оған сенімдімін. Қазірдің өзінде небір да-рынды іні-қарындастарымыз шығып келе жатыр. Қорыта айтар болсам, каллиграфия үлкен сабырлылықты, жақсы тәлім мен ыстық ықыласты талап етеді. Осы үш тағаннан тұрады деп есептеймін.

– Асылбек Байұзақұлы, салиқалы сұхбатыңызға, алтын уақытыңызды қиып, Астанаға ат терлетіп келіп, көпшілікті қуантып, бізге тамаша көңіл-күй сыйлағаныңызға көптен көп рахмет. Алла разы болсын!

Сұхбаттасқан: Жайық НАҒЫМАШ



«ХХІ ғасырдың дерті – пси-хологиялық дерт» дейді мамандар. Бұл – өткен ғасырда инфекциялық аурулармен арпалысқан адамзат ендігі кезекте психологиялық ауру-лардың емін іздеп әлек болады деген сөз.

Мұның себептерінің бірін психолог Лимана Қойшиева былай түсіндіреді:

«ХХІ ғасыр «психологиялық дерт ғасыры» делінеді. Өйткені, бұл ғасырда жалғыздық ұғы-мы алға шығады. Ойлап қара-ңыз, бүгінде техниканың кү ші-мен барлық жұмысты бір жер де отырып-ақ атқара беру ге болады. Мысалы: видео қоңы рау, скайп, түрлі әлеу меттік желілер арқылы шалғай дағы адаммен қарым-қа ты нас жасап, шаруаны лез-де бітіре салуға мүмкіндік бар. Мұндайда кәдімгі адами, жанды қарым-қатынастың ор нын тех -но логиялық тәсіл ал мас ты ра ды. Осылай біз бір-біріміз ден оқ-шауланып бара жат қаны мызды байқамай қаламыз».

Психологтың айтуынша, бұл замандағы психологиялық өзгеріс-тердің екінші кілтипаны – ақпаратқа тәуелділікте.

«Телеарналардан әлемде бо-лып жатқан жаңалықтарды, ай нала мыздағы уақиғаларды қа да ғалап отыру әдетке ай-на лып, кейін он сыз тұра ал-май тын жағдайға жеттік. Алай да, жаңалық деп жа рия-ланатын дүниенің бәрі бір дей көпке ортақ мәселелер емес. Байлығымен, өнерімен не ме-се пысықтығымен аты шық-қан дардың мысық-тышқанына дейін қамтып хабарлап отыру бү гінгі күні таңсық емес. Сол секілді, фейсбук, вконтакте, инста грам ар қылы ішкен-жегені мен жүріп-тұрғанының бәрін жа рия лап отыру сәнге айналып үлгерді. Ра сында, жеке өмірдегі уақ-түйек әңгіменің бәрі қоғам-дық ақпарат ретінде тарала бас тады. Оған, әрине, мүдделі топтар да болады. Ал осының бәрін естіп, көріп, жаңалық, мәлімет ретінде қабылдау, яғни, ақпараттың көптігі адамды ой шашыраңқылығына, уақытын нақтылай алмайтын жағдайға әкеп соқтырады» дейді Лимана Қойшиева.

Психологтың айтуынша, адам-ның шектен тыс ақпаратпен қа-ру лануы өзіне оңай соқпауы ық-ти мал. Өйткені, шамадан тыс м әлі метке көмкерілген адам сана-сы күйзеліске түседі. Кәдімгі ком-пьютердің немесе басқа да кез кел ген электронды құралдардың сыйымдылық қабілеті секілді, адам-ның жады, яғни есте сақ тауы да белгілі бір мөлшерді қамтитынын,

СӨЗ ИЕСІН ТАНЫТАДЫ

журналында басылған мына бір деректермен бастайық.

Расында, ақпарат тасқыны уақыт өткен сайын арта түсуде. Осы мәселеге құмары ауған Оңтүстік Калифорния университетінің док-торы Мартин Гильберт арнайы жоба жасап, команда құрып, жер бетінде, адамзат қоғамында мәлі-меттер ауқымы қаншалықты артып отырғанын зерттеуді қолға алған екен. Өз жобасымен ғалым 1986-2007 жылдар аралығын қам тыған. Қыруар күш жұмсап, белсене жұмыс істеп, тапқандағы нәтижесі таң қалдырарлық.

«1986 жылы әр адам күн сайын 40 газетке сыятындай ақпарат алатын

жазылған қағаз беттерін елестетіп көрейікші. Алайда, ол мүмкін емес. Неге десеңіз, 1 эксабайт 1000 петабайтқа, ал 1 петабайт 1000 терабайтқа, 1 терабайттың өзі 1000 гигабайтқа тең делінеді...

Сонымен: «Орта есеппен алғанда, 100 жыл бұрын адам бүкіл өмірінде 50 кітаптан оқи алатын, – дейді Мартин Гильберт. – Бірақ қазір «елу кітап оқыдым» деген күлкілі естіледі. Өйткені, ақпараттың көптігі сонша, бүгінгі күні әр үйде кітапқа салса 600 мың баспа боларлық ақпарат бар. Адамның миының да пластикалық қабілеті арта түскен секілді, қанша көп болса да, ақпаратты еркін

«ХХІ ғасырда адамдардың 99 пайызы мобильді телефон ұстап, 90 пайызы техника қолданады» дейді зерттеушілер. Демек, өткен замандардағыдай айдалада оңаша отау құрып, үйір-үйір малының басында жатқан қойшыларға дейін жата жастанып кітап оқы-маса да, көпшілік қоғамдық ақ-параттардан мақұрым қалмайды. Қалай деген мен де, адам бала-сының күнделікті мағлұмат алып отыру шамасы ұлғая береді. Ал осындайда ой-сана күйзелісіне ұшырамай, есте сақтау қабілетін айнытпай, тың қалыпта тұру мақсаткерлікті қажет етеді.

Ол үшін...

Адамның жадын ақ қағазға те ңе-сек, әлбетте оның немен толтыры-латыны, қалай шимайланып, қан-дай түстерге боялатыны қалам иесіне, яғни адамның өзіне бай-ла нысты. Осы орайда, ғалымдар кісі жады белгілі бір жастарда өте қабылдағыш келетінін айтады. Иә, адамның есте сақтау қабілеті белгілі бір уақыт аралығында жүйрік болады. Бес жасқа дейінгі бала бүкіл болмысымен айналадағы жайттарды қабылдауы оның адам-дық болмысының іргетасы іс-петті болса, одан кейінгісі үйдің қабырғасы секілді. Бұл қабырға, яғни саналы адам жады 8 бен 10, содан кейін 11 мен 13 жас ара-лығында толысады дейді ғалымдар. 13 жастан соң есте сақтау қабілеті бірқалыпты жағдайға түсіп, 16 жастан бастап қайтадан күшейеді екен. Ал адамның есте сақтау қабілетінің артып, ең шарықтау шегіне жетер шағы 20-25 жас аралығы делінеді.

Расында да, алынған ақпарат адамның қоржынына түскен керек тас сынды. Алайда, тастың бәрі гауһар емес. Керісінше, қоржынды шірітіп, ауырлатып, адамның өзін тоздыратыны да болады екен. Психологтың «санаға салмақ салмау үшін ақпаратты сүзгіден өткізіп, қажетін ғана сіңіріп алуға тырысу керек» дейтіні де сондықтан.

Ал «адамның есті не ессіз екенін не нәрсеге қызыққанына қарап білуге болады» дейтін Абай атамыздың сөзіне сүйенсек, біздің қандай ақпараттарды қажет деп тауып, нені оқып, қандай әңгіме айтып, нені көретініміз де біздің кім екенімізді білдіретіні даусыз.

Нәзира САЙЛАУҚЫЗЫ

1986 жылы әр адам күн сайын 40 газетке сыятындайақпарат алатын болған, – дейді Мартин Гильберт өзінің қорытындысын жасағанда. – Ол уақыт өткен сайын баяу ғана өсу үстінде еді. 2007 жылға қарай ақпараттар ауқымы тіптен арта түсті. Ал бүгінде әр адам күн сайын 174 газетке сыяр ақпарат алып жүр.

оны да сақтау қажеттігін ұмыт паған абзал.

Хош. Ендеше қайтпек керек? ХХІ ғасыр

ақпараттық технология ға сыры екені де даусыз. Ал осын дайда айналада болып жатқан оқиғалардан, заман өзгерісінен, қоғам дамуынан адам баласы тыс қары қала ала ма? «Өзімді сақтайын» деп, ақпараттарға зер салмай, оқшау қалу мүмкін бе? Көрмей, оқымай, тыңдамай жүруге кім көндіге алады?..

Әуелгі сөзді 2011 жылы Амери-када жарық көретін «Science»

болған, – дейді Мартин Гильберт өзінің қорытындысын жасағанда. – Ол уақыт өткен сайын баяу ғана өсу үстінде еді. 2007 жылға қарай ақпараттар ауқымы тіптен арта түсті. Ал бүгінде әр адам күн сайын 174 газетке сыяр ақпарат алып жүр».

Бұдан аңғарылатыны, осыдан отыз жыл бұрынғы жағдаймен салыстырғанда орта есеппен адам баласы күн сайын 4,5-5 есе көп мағлұмат алады екен.

2011 жылы жарияланған зерттеу қорытындысында калифорниялық ғалым бүгінгі күні адамзат баласы қаруланған ақпараттар мөлшері 295 эксабайтқа жеткенін мәлімдепті. Бұл цифрға қарап,

қабылдай алады. Қабылдап қана қоймайды, алған мәліметтерін қорытуға да шамасы жетеді».

Ғалымдар адам баласының күніне сан мың ақпарат алып, оны қорытуға мүмкіндігі бар дегенімен психологтар келісе бермейді. Бұл саладағы мамандардың айтуынша, шексіз ақпарат алып, оны қорыту қабілеті асқан дарын иелеріне ғана тән.

Осы тұста Ресейдің әлеумет-та нушы ларының зерттеуі нәти-же сінде болжалданған мына мә лі меттерге назар аударалық.

«Психологияда «якорь» де-ген ұғым бар. Бұл адамның сырт-тағы мағлұматты қабылдауын білді ре ді. Әркімде өзіндік якорь қалыптасады. Мұндағы якорь – қарапайым тілмен айтқанда сүзгі, ілмек. Яғни, адам өзі алып, танысып отырған ақпараттарды сүзгіден өткізіп отыруы қажет. Керегін алып, керек емесін есінен шығарып тастауға тырысуы қа жет. Кәдімгі компьютердің жа дын тазалағандай, ой-сана ны да та-зар тып, қажетсіз, пай дасыз нәр-селерден өзімізді арыл туымыз керек. Сонда ғана әлемдегі ұшы-қиыры жоқ мә ліметтер санамызға салмақ бол майды» дейді психолог.


18.10 / 19 00 19.10 / 10 30 20.10 / 19 00 22-23.10 / 11 00, 1900



сы соңғы аталған туындыны біз де барып көрдік. Байқағанымыз – ав-торлар өз шығармасында Сәкеннің

қайраткерлік тұлғасын барынша ашуға тырысқан екен. Ол талпыныстары сәтсіз болмағанын айтуға тиістіміз. Олардың бұл еңбектеріне сәкентану ілімінің негізін қалаушы, Сәкен бейнесінің қалтарыстарын ашамын деп, алпыс жылға жуық уақыт тер төгіп келе жатқан әдебиеттанушы ғалым Тұрсынбек Кәкішев өз үлесін қосқаны да айқындалды. Иә, қойылым ғалымның Сәкен жайлы жазғандарын есімізге оралтып отырды. Бас сәкентанушының өзі де премьера қонақтарының қатарынан табылып, драма аяқталғанда пікірін білдіріп, авторлар мен рольдерді сомдаған актерлерге батасын берді.

Сәкен Сейфуллинді жұрттың көбі кеңес өкіметі орнағанда соның сойылын соққан адам ретінде бағалайды. Бұл – біржақты пікір. Сәкен коммунистер билікке келгенде ақ патша заманынан бері езгіде отырған туған ұлты құлдық қамытынан босанады деп қалтқысыз сенді. Қолдан келер мүмкіндіктерін сол жолда сарп етті. Драмада бас кейіпкерді ойнаған актер Сырым Қашқабаев сол бейнені бере білді.

Қойылым Сәкеннің 1922-1925 жылдары Халық комиссарлары кеңесінің төрағасы қызметінде отырған кезеңінен басталады. Сол кезеңде ол ең алдымен қырғыз аталып жүрген қазаққа өзінің тарихи атауын қайтарып

Көрмеде Сәкеннің өмірі мен қызметіне қатысты құжаттар қойылды. Құжаттар 1913-1934 жылдарды қамтиды. Оның ішінде С.Сейфуллиннің болыстық атқару комитетіне қалың мал жөнінде жазған хаты, Ақмола уезі пленарлық мәжілісіндегі баяндамасының хаттама үзіндісі, Ақмола приход мектебін бітір-гені жөніндегі анықтамасы мен 17 жасқа толғанда берілген

СyнкАР СоКЕНСоТТi СОМДАЛДЫ

беру мәселесін көтеріп, «Қазақты қазақ дейік, қатені түзетейік» деген мақала жазады. Онымен тоқтамай, қазақ тіліне мемлекеттік мәртебе беріліп, кеңсе құжаттары қазақ тілінде жүргізілуіне күшін салады.

Қазақстан үкіметін басқарған алғашқы жылы «мемлекеттік бюджеттің 90-95 пайы-зы оқу-ағарту саласына бағытталсын» деп, бұйрыққа қол қояды. Қазақтан білімді, еш ұлттан кем емес азаматтардың шығуы тек ақшамен шешілмейтінін ойлап, жас талап-керлерге үлгі қылатын тұлғаны іздейді. Халқы Ахмет Байтұрсыновқа қарап, бой түзеу керек деп шешіп, оның 50 жылдық мерейтойын ғылыми конференция түрінде ұйымдастыруға

бел шеше кіріседі. Осының бәрін драмада көрінген Сыдық, Қадыржан, Әлкей сынды әріптестеріне айтқанда, олар шошып, Сәкенді райынан қайтарғысы келеді. Алайда, ақыры Сәкеннің ығына жығылады. Сонда Сәкеннің оларды құшақтап тұрып: «Жиырма жылдан кейін қазақ білімімен және өнерімен озады» деп романтикаға берілгені тарихи факт.

Қойылымда Сәкен ойын Ахметке жеткізу үшін оны кеңсеге шақырып алып, әңгімелеседі. Сонда Ахмет: «Уа, Сәкен, мені халық жауы көретін Орталық комитет оған келісе қоя ма?» деп сұрақ қояды. Ахмет коммунистерге сенбейтіндіктен, оларды отаршы деп санайтындықтан екеуі сол жерде сөзге келіп қалады. Соңында Ахмет

«Білгенің болсын» деп, шығып жүре береді. Сәкеннің ұлтшыл ойлары жоғарыға жетіп, ба-сына бұлт үйіріледі. Ақыры Орталық комитет оны орнынан алып тынады.

Драманың екінші бөлімі ұлт басына төнген нәубет – ашаршылыққа Сәкеннің күйзелісінен басталады. Кезінде қызмет атқарған мекемеге келген ол сол жердегі бұрынғы әріптестерінен ұлтына араша сұрайды. Сонда бесікті алып кіреді. Мұны символдық бұйым деп ұқтық. Автор сонысымен мына ашаршылықтан

ұрпақ, тұтас ұлт аман қалса екен деген ойды ұқтырғысы келген сияқты. Ол жердегі тәжікеден соң Сыдық қолдан келер қайранды жасаймын деп Сәкенді шығарып салады.

1936 жылы Сәкен Еңбек Қызыл Ту орденін алып, шығармашылық еңбегінің 20 жылдығын атап өтеді. Осы жайт оның көңілін біраз көтеріп тастаған секілді. Келесі көрініс арқылы сол бейнеленеді. Сәкеннің үйіне өнерлі бауырлары келіп, жеңгелері Гүлбаһраммен сырласады. Сырбаз азаматтың жарынан ағалары жайлы ананы-мынаны сұрап, оның

жүрегіндегі тәтті естеліктерді оятады. Сөйтіп отырғанда үйге жүзі бал-бұл жанған

Сәкен мен Ахмет Байтұрсынов кіріп келеді. Ахметтің кезекті айдаудан босап, Сәкен оны құрметтеп шақырған шағы екен. Мәре-сәре болып бәрі отырғанда Егор дейтін кезінде Сәкен істеген кеңсенің күзетшісі болған адам ақынның ұлы Аянға ойыншық ат әкеліп береді. Содан «дастархан басына шық» дегеніне қарамай, шығып кетеді. Оны көрген Ахметтің өңі бұзылып Сәкенге: «Біз мерей-тойым жайлы әңгімелескенде тың тыңдаған осы кісі, мен оны танып қойдым» деп, ол да жүре береді. Ақыры, оның сөзі шындыққа айналады, Егор – НКВД-ның тыңшысы екен. Сол бастаған «қызыл жағалылар» Гүлбаһрамды аңыратып, азаматын тұтқындап

әкетеді. Әрі қарай сот болып, Сәкен атылады...Сахнаға көтеріліп, қойылым жайлы пікірін

білдірген Тұрсынбек Кәкішев драма жазылып болған соң оны оқып бергенін, алайда, көп жері өзгергенін айтты. Гүлбаһрамның ролін ойнаған Алтынай Нөгербекке оның кейіпкері өмірде өжет болғанын жеткізіп, бейнені сәл көтеру керек деген ақылын қосты. Өзі де 1944 жылы Ақмолада актер болып жұмыс істегенін еске алды. Ең бастысы, осындай шығарма жас ұрпақты тәрбиелеуге таптырмайтын құрал екенін алға тартты. Оның осы сөзінің шын-дығына залдан шығып бара жатып көз жеткіздік. Оған драманы тамашалаған бір-екі қыздың «жыладық» деген сөзі себеп...

Аманғали ҚАЛЖАНОВ

төлқұжаты және Омбыдағы мұға-лімдер семинариясын аяқтағаны туралы куәлігі бар.

Көрме таныстырылған соң келушілер мұрағаттың оқу залы-на жиналып, тарихи тұлға тура-лы деректі фильмді тамашалады. Басқосуда «Сәкен Сейфуллин – Председатель Совета Народных Комиссаров Казахстана» атты кітаптың авторы Марат Әбсеметов, тарих ғылымының докторы, профес-

сор Бүркітбай Аяған, С.Сейфуллин атындағы Қазақ Агротехникалық университетінің ректоры Ақылбек Күрішбаев, белгілі журналист Аман-тай Кәкен және басқа зиялылар Сәкен еңбегі жайлы ойларын ортаға салды. Студенттер үлкендер сөзінен мол мағлұматқа қанықты.

Жиында біреу білсе, біреу біле бермейтін тың деректер айтыл-ды. Ғалым Марат Әбсеметов Гре-кияға барған сапарында Афины

мұражайынан Сәкеннің құжат-тарын кездестіргенін айтты. Со-нымен бірге, Сәкеннің билікте жүрген кезінде жасаған көп ісінің біршамасын баян етті. Мысалы, оның ең алғашқы ақшамызға қол қойғаны, Түркістандағы Қ.Яссауи кесенесіне қаржы аударғаны, 1924 жылы Орал да қазақ мектебін ашқаны, Шахмат қоғамын бас-қарғаны туралы көптеген мәлімет берді.

Қаламгер Амантай Кәкен Сәкенді зерттеуге қалай келгенін айтып, «Қазақтың Сәкені» кітабынан кейінгі жарыққа шыққан «Сәкен тағылымы» атты жаңа еңбегін көпшілікке таныстырды.

Көрермен отырыс соңында Жанғали Жүзбайдың орын-дауында күй тыңдап, құлақ құрышын қандырды. Күйші қайраткер абақтыға қамалып, атылады дегенді естігенде әкесі Сейфолланың шығарған және Сәкеннің Затаевичке нотаға түсірткізген бірнеше күйлерді тартып берді.



Қазақстан Республикасы Бюджет кодексінің 106-бабының 4-тармағына және «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес Астана қаласының мәслихаты ШЕШТІ:

1. «Астана қаласының 2014-2016 жылдарға арналған бюджеті туралы» Астана қаласы мәслихатының 2013 жылғы 13 желтоқсандағы № 194/28-V (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізбесінде 2014 жылдың 6 қаңтарында № 799 тіркелді, 2014 жылғы 9 қаңтардағы № 2 «Астана ақшамы» және № 2 «Вечерняя Астана» газеттерінде жарияланған) шешіміне мынадай өзгерістер енгізілсін:

1 - тармақта: 1) тармақшадағы «370 004 112» деген сандар «375 491 669»

деген сандармен ауыстырылсын; «136 201 505» деген сандар «138 201 505» деген сандармен

ауыстырылсын;«3 362 551» деген сандар «4 638 035» деген сандармен



ауыстырылсын;2) тармақшадағы «309 736 879,8» деген сандар «315 211

346,6» деген сандармен ауыстырылсын; 4) тармақшадағы «66 977 733» деген сандар «66 952 129»

деген сандармен ауыстырылсын, оның ішінде:

қаржылық активтерді сатып алудағы «66 977 733» деген сандар «66 952 129» деген сандармен ауыстырылсын;

5) тармақшадағы «(- 5 858 532,8)» деген сандар «(- 5 819 838,6)» деген сандармен ауыстырылсын;

6) тармақшадағы «5 858 532,8» деген сандар «5 819 838,6» деген сандармен ауыстырылсын;

8) тармақшадағы «(- 5 989 576)» деген сандар «(- 6 028 270,2)» деген сандармен ауыстырылсын;

6 - тармақтағы «881 404» деген сандар «581 404» деген сандармен ауыстырылсын.

Аталған шешімнің 1,4,6,9,12-қосымшалары осы шешімге 1,2,3,4,5 - қосымшаларға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Осы шешім 2014 жылдың 1 қаңтарынан бастап қолданысқа енгізіледі.

Астана қаласы мәслихатысессиясының төрағасы З. Шибкенов

Астана қаласы мәслихатының хатшысы С. Есілов

КЕЛІСІЛДІ

«Астана қаласының Экономика және бюджеттік жоспарлау басқармасы» (ЭжБЖБ) ММ басшысы Ж. Нұрпейісов

29.09.2014

Санаты Сомасы мың тенге

Сыныбы

Ішкі сыныбыАтауы

1. Кірістер 375 491 669,01 Салықтық түсімдер 138 201 505,0 01 Табыс салығы 63 724 181,0 2 Жеке табыс салығы 63 724 181,0 03 Әлеуметтiк салық 50 384 134,0 1 Әлеуметтік салық 50 384 134,0 04 Меншiкке салынатын салықтар 17 992 949,0 1 Мүлiкке салынатын салықтар 12 939 509,0 3 Жер салығы 1 292 690,0 4 Көлiк құралдарына салынатын салық 3 760 750,0 05 Тауарларға, жұмыстарға және қызметтерге салынатын iшкi салықтар 4 269 406,0 2 Акциздер 200 972,0 3 Табиғи және басқа ресурстарды пайдаланғаны үшiн түсетiн түсiмдер 2 542 379,0 4 Кәсiпкерлiк және кәсiби қызметтi жүргiзгенi үшiн алынатын алымдар 1 223 690,0 5 Ойын бизнесіне салық 302 365,0 08 Заңдық мәнді іс-әрекеттерді жасағаны және (немесе) оған уәкілеттігі бар мемлекеттік органдар не-

месе лауазымды адамдар құжаттар бергені үшін алынатын міндетті төлемдер1 830 835,0

1 Мемлекеттік баж 1 830 835,02 Салықтық емес түсімдер 4 638 035,0 01 Мемлекеттік меншіктен түсетін кірістер 554 068,0 1 Мемлекеттік кәсіпорындардың таза кірісі бөлігінің түсімдері 134 986,0 3 Мемлекет меншігіндегі акциялардың мемлекеттік пакеттеріне дивидендтер 50 648,0 5 Мемлекет меншігіндегі мүлікті жалға беруден түсетін кірістер 347 314,0 7 Мемлекеттік бюджеттен берілген кредиттер бойынша сыйақылар 21 120,0 04 Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық

Банкінің бюджетінен ( шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 308 508,0

1 Мұнай секторы ұйымдарынан түсетін түсімдерді қоспағанда, мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылатын, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бюджетінен (шығыстар сметасынан) ұсталатын және қаржыландырылатын мемлекеттік мекемелер салатын айыппұлдар, өсімпұлдар, санкциялар, өндіріп алулар

1 308 508,0

06 Басқа да салықтық емес түсімдер 2 775 459,0 1 Басқа да салықтық емес түсімдер 2 775 459,03 Негізгі капиталды сатудан түсетін түсімдер 12 687 611,0 01 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 9 527 215,0 1 Мемлекеттік мекемелерге бекітілген мемлекеттік мүлікті сату 9 527 215,0 03 Жерді және материалдық емес активтерді сату 3 160 396,0 1 Жерді сату 2 539 796,0 2 Материалдық емес активтерді сату 620 600,04 Трансферттердің түсімдері 219 964 518,0 02 Мемлекеттік басқарудың жоғары тұрған органдарынан түсетін трансферттер 219 964 518,0 1 Республикалық бюджеттен түсетін трансферттер 219 964 518,0

Астана қаласы мәслихатының2014 жылғы «29» қыркүйектегі

№ 288/41-V шешіміне1-қосымша

Астана қаласы мәслихатының2013 жылғы «13» желтоқсандағы


022 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 21 909,0 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 320 946,0 001 Жергілікті бюджетті атқару және коммуналдық меншікті басқару саласындағы мемлекеттік сая-

сатты іске асыру жөніндегі қызметтер290 455,0

003 Салық салу мақсатында мүлікті бағалауды жүргізу 8 188,0 010 Жекешелендіру, коммуналдық меншікті басқару, жекешелендіруден кейінгі қызмет және осыған

байланысты дауларды реттеу5 898,0

011 Коммуналдық меншікке түскен мүлікті есепке алу, сақтау, бағалау және сату 9 470,0 014 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 6 935,0 357 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың экономика және бюджеттік жоспарлау

басқармасы302 939,0

001 Экономикалық саясатты, мемлекеттiк жоспарлау жүйесiн қалыптастыру мен дамыту және республикалық маңызы бар қала, астана басқару саласындағы мемлекеттiк саясатты iске асыру жөнiндегi қызметтер

299 729,0

004 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 210,0 368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 10 700,0 080 Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру 10 700,0 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 240 395,0 061 Мемлекеттік органдардың объектілерін дамыту 240 395,0 379 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың тексеру комиссиясы 197 382,0 001 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың тексеру комиссиясының қызметін қамтамасыз

ету жөніндегі қызметтер193 804,0

003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 578,0 02 Қорғаныс 409 156,0 121 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің аппараты 399 156,0 010 Жалпыға бiрдей әскери мiндеттi атқару шеңберiндегi iс-шаралар 155 668,0 011 Аумақтық қорғанысты даярлау және республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумақтық

қорғанысы165 426,0

012 Жұмылдыру дайындығы және республикалық маңызы бар қаланы, астананы жұмылдыру 23 203,0 014 Республикалық маңызы бар қалалар, астана ауқымындағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және

оларды жою54 859,0

387 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар, азаматтық қорғаныс саласындағы органдардың аумақтық органы

10 000,0

005 Республикалық маңызы бар қала, астана ауқымындағы төтенше жағдайлардың алдын-алу және жою

10 000,0

03 Қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 9 588 152,0 352 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы ішкі

істер органы7 547 291,0

001 Республикалық маңызы бар қала, астана аумағында қоғамдық тәртіп пен қауіпсіздікті сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер қамтамасыз ету

6 139 107,0

003 Қоғамдық тәртіпті қорғауға қатысатын азаматтарды көтермелеу 13 000,0 004 Астана қаласында нашақорлықтың және есірткі бизнесінің алдын алу жөніндегі қызметтер 15 000,0 007 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 253 870,0 012 Белгілі тұратын жері және құжаттары жоқ адамдарды орналастыру қызметтері 67 765,0 013 Әкімшілік тәртіппен тұтқындалған адамдарды ұстауды ұйымдастыру 29 491,0 023 Жол қозғалысы қауіпсіздігін қамтамасыз ету 29 058,0

368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 1 390 489,0 007 Елдi мекендерде жол қозғалысы қауiпсiздiгін қамтамасыз ету 1 390 489,0

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 650 372,0 004 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту 650 372,0

04 Бiлiм беру 46 862 733,0 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 6 165 765,0

004 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 2 290 679,0 041 Мектепке дейiнгi бiлiм беру ұйымдарында мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын iске асыруға 3 875 086,0 352 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы ішкі

істер органы10 200,0

006 Кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау 10 200,0 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы 780 860,0 003 Кадрлардың біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау 357 118,0 034 Денсаулық сақтау жүйесінің мемлекеттік білім беру ұйымдарының күрделі шығыстары 51 017,0 043 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 309 378,0 044 Техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру бағдарламалары бойынша

оқитындарға әлеуметтік қолдау көрсету63 347,0

359 Астана қаласының туризм, дене шынықтыру және спорт басқармасы 1 020 856,0 006 Балалар мен жасөспірімдерге спорт бойынша қосымша білім беру 1 020 856,0 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы 22 219 244,0 001 Жергілікті деңгейде білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 178 086,0 003 Жалпы білім беру 15 135 304,0 004 Арнаулы бiлiм беру бағдарламалары бойынша жалпы бiлiм беру 178 965,0 005 Мамандандырылған бiлiм беру ұйымдарында дарынды балаларға жалпы бiлiм беру 209 948,0 006 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік білім беру мекемелерінде білім беру

жүйесін ақпараттандыру7 134,0

007 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік білім беру мекемелер үшін оқулықтар мен оқу-әдiстемелiк кешендерді сатып алу және жеткізу

513 500,0

008 Балалар қосымша білім беру 1 394 470,0 009 Республикалық маңызы бар қала, астана ауқымындағы мектеп олимпиадаларын және мектептен

тыс іс-шараларды өткiзу39 078,0

011 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 2 450,0 013 Балалар мен жасөпiрiмдердiң психикалық денсаулығын зерттеу және халыққа психологиялық-

медициналық-педагогикалық консультациялық көмек көрсету38 890,0

014 Дамуында проблемалары бар балалар мен жасөспірімдердің оңалту және әлеуметтік бейімдеу 69 406,0

019 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік білім беру мекемелеріне жұмыстағы жоғары көрсеткіштері үшін гранттар беру

20 855,0

021 Жетім баланы (жетім балаларды) және ата-аналарының қамқорынсыз қалған баланы (балаларды) күтіп-ұстауға асыраушыларына ай сайынғы ақшалай қаражат төлемдері

129 286,0

024 Техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында мамандар даярлау 3 336 974,0 029 Әдістемелік жұмыс 61 320,0 067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 898 228,0 068 Халықтың компьютерлік сауаттылығын арттыруды қамтамасыз ету 5 350,0 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 16 634 888,0 037 Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау 16 634 888,0 374 Астана қаласының тұрғын үй басқармасы 14 297,0 015 Білім беру объектілерінің құрылыстарына жер учаскелерін алуға 14 297,0 376 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың балалар құқықтарын қорғау басқармасы 16 623,0 001 Жергілікті деңгейде балалар құқықтарын қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру

жөніндегі қызметтер 16 623,0

05 Денсаулық сақтау 37 657 993,0 353 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың денсаулық сақтау басқармасы 29 848 226,0 001 Жергілікті деңгейде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске жөніндегі

қызметтер141 272,0

005 Жергілікті денсаулық сақтау ұйымдары үшін қанды, оның құрамдауыштары мен препараттарын өндіру

756 997,0

006 Ана мен баланы қорғау бойынша қызмет көрсету 256 711,0 007 Салауатты өмір салтын насихаттау 174 664,0 008 Қазақстан Республикасында ЖИТС алдын алу және оған қарсы күрес жөніндегі іс-шараларды

іске асыру317 487,0

009 Туберкулез, жұқпалы аурулар, психикалық күйзеліс және мінез-құлқының бұзылуынан, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты, зардап шегетін адамдарға медициналық көмек көрсету

3 909 248,0

011 Республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін денсаулық сақтау субъектілері көрсететін медициналық көмекті қоспағанда, жедел медициналық көмек көрсету және санитариялық авиация

2 336 243,0

013 Патологоанатомиялық ашып тексеруді жүргізу 185 136,0 014 Халықтың жекелеген санаттарын амбулаториялық деңгейде дәрілік заттармен және балаларға

арналған және емдік тағамдардың арнаулы өнімдерімен қамтамасыз ету1 508 046,0

016 Азаматтарды елді мекеннен тыс жерлерде емделу үшін тегін және жеңілдетілген жол жүрумен қамтамасыз ету

1 547,0

017 Шолғыншы эпидемиологиялық қадағалау жүргізу үшін тест-жүйелерін сатып алу 1 163,0 018 Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттық талдамалық қызметтер 74 059,0 019 Туберкулезбен ауыратын науқастарды туберкулезге қарсы препараттармен қамтамасыз ету 211 566,0 020 Диабетпен ауыратын науқастарды диабетке қарсы препараттармен қамтамасыз ету 243 740,0 021 Онкогематологиялық науқастарды химия препараттарымен қамтамасыз ету 153 530,0

Функционалдық топ Сомасы, мың теңге

Бюджеттік бағдарламалардың әкімшісі

Бағдарлама Атауы

II. Шығыстар 315 211 346,6 01 Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер 3 026 577,0 111 Республикалық маңызы бар қала, астана мәслихатының аппараты 99 335,0 001 Республикалық маңызы бар қала, астана мәслихатының қызметін қамтамасыз ету 77 132,0 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 22 203,0 121 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің аппараты 1 203 210,0 001 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің қызметін қамтамасыз ету 843 020,0 002 Ақпараттық жүйелер құру 298 300,0 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 61 890,0 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 651 670,0 001 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің қызметін

қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер629 761,0

www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]

16

022 Созылмалы бүйрек функциясының жетіспеушілігі бар, аутоиммунды, орфандық аурулармен ауыратын, иммунитеті жеткіліксіз науқастарды, сондай-ақ бүйрегін транспланттаудан кейінгі науқастарды дәрілік заттармен қамтамасыз ету

571 172,0

026 Гемофилиямен ауыратын науқастарды қанды ұйыту факторларымен қамтамасыз ету 320 219,0 027 Халыққа иммундық профилактика жүргізу үшін вакциналарды және басқа медициналық

иммундық биологиялық препараттарды орталықтандырылған сатып алу және сақтау2 042 564,0

028 Жаңадан іске қосылатын денсаулық сақтау объектілерін ұстау 345 541,0 029 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың арнайы медициналық жабдықтау базалары 67 080,0 030 Мемлекеттік органдардың күрделі шығыстары 3 617,0 033 Денсаулық сақтаудың медициналық ұйымдарының күрделі шығыстары 4 319 855,0 036 Жіті миокард инфаркті бар науқастарды тромболитикалық препараттармен қамтамасыз ету 34 115,0 038 Скринингтік зерттеулер тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жүргізу 199 520,0 039 Аудандық маңызы бар және ауыл денсаулық сақтау субъектілерінің медициналық көмекті және

амбулаториялық-емханалық көмекті халыққа тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде көрсетуі

7 939 129,0

045 Халықтың жекелеген санаттарын емдеудің амбулаториялық деңгейінде жеңілдікті жағдайда дәрілік заттармен қамтамасыз ету

460 712,0

046 Онкологиялық науқастарға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсету

3 273 293,0

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 7 809 767,0 038 Денсаулық сақтау объектiлерiн салу және реконструкциялау 7 809 767,0

06 Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру 7 490 041,0 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 182 809,0 003 Мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтік көмек көрсету 182 809,0 355 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар

басқармасы6 316 718,0

001 Жергілікті деңгейде халық үшін облыстың жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету және әлеуметтік бағдарламаларды іске асыру саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

194 581,0

002 Жалпы үлгідегі медициналық-әлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда) қарттар мен мүгедектерге арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету

451 778,0

003 Жұмыспен қамту бағдарламасы 522 358,0 006 Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек 32 266,0 007 Тұрғын үйге көмек көрсету 253 686,0 008 Жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік

көмек2 101 101,0

009 Мүгедектерді әлеуметтік қолдау 295 991,0 012 18 жасқа дейінгі балаларға мемлекеттік жәрдемақылар 40 651,0 013 Жәрдемақыларды және басқа да әлеуметтік төлемдерді есептеу, төлеу мен жеткізу бойынша

қызметтерге ақы төлеу4 735,0

015 Мүгедектерді оңалту жеке бағдарламасына сәйкес, мұқтаж мүгедектерді міндетті гигиеналық құралдармен және ымдау тілі мамандарының қызмет көрсетуін, жеке көмекшілермен қамтамасыз ету

419 573,0

016 Белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдарды әлеуметтік бейімдеу 139 302,0 019 Мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты үкіметтік емес секторларға орналастыру 98 919,0 020 Психоневрологиялық медициналық-әлеуметтік мекемелерде (ұйымдарда) психоневрология лық

аурулар-мен ауыратын мүгедектер үшін арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету435 198,0

021 Оңалту орталықтарында қарттарға, мүгедектерге, оның ішінде мүгедек балаларға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету

249 047,0

022 Балалар психоневрологиялық медициналық-әлеуметтік мекемелерінде (ұйымдарда) психо-неврологиялық патологиялары бар мүгедек балалар үшін арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету

471 173,0

026 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 2 450,0 028 Күш көрсету немесе күш көрсету қауіпі салдарынан қиын жағдайларға тап болған тәуекелдер

тобындағы адамдарға қызметтер83 303,0

030 Жұмыспен қамту орталықтарын қамтамасыз ету 17 821,0 044 Жергілікті деңгейде көші-қон іс-шараларын іске асыру 5 012,0 045 Мүгедектердің құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі іс-

шаралар жоспарын іске асыру22 278,0

067 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 475 495,0 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы 866 626,0 016 Жетiм балаларды, ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларды әлеуметтiк қамсыздандыру 528 136,0 017 Білім беру ұйымдарының күндізгі оқу нысанының оқушылары мен тәрбиеленушілерін әлеуметтік

қолдау300 395,0

037 Әлеуметтік оңалту 38 095,0 362 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ішкі саясат басқармасы 29 258,0 077 Мүгедектердің құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі іс-

шаралар жоспарын іске асыру29 258,0

370 Астана қаласының еңбек инспекциясы басқармасы 58 482,0 001 Жергілікті деңгейде еңбек қатынастарын реттеу саласында мемлекеттік саясатты іске асыру

бойынша қызметтер 58 482,0

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 36 148,0 039 Әлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу және реконструкциялау 36 148,0

07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 90 002 574,3 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 25 543 122,0 008 Елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру 1 586 993,0 009 Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету 13 124 155,0 010 Жерлеу орындарын ұстау және туыстары жоқ адамдарды жерлеу 115 106,0 011 Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру 10 696 868,0 027 Жұмыспен қамту 2020 жол картасы бойынша қалаларды және ауылдық елдi мекендердi дамыту

шеңберiнде объектiлердi жөндеу және абаттандыру20 000,0

354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы

1 771 603,0

017 Қаланы абаттандыруды дамыту 1 771 603,0 355 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар


031 Жұмыспен қамту 2020 жол картасы бойынша қалаларды дамыту шеңберінде объектілерді жөндеу 55 395,0 360 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың білім басқармасы 219 452,0 035 Жұмыспен қамту 2020 жол картасы бойынша қалаларды дамыту шеңберінде объектілерді жөндеу 219 452,0 367 Астана қаласының коммуналдық шаруашылық басқармасы 39 390 038,0 001 Жергілікті деңгейде коммуналдық шаруашылық саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру

жөніндегі қызметтер214 340,0

003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 317,0 005 Коммуналдық шаруашылықты дамыту 12 599 801,0 006 Сумен жабдықтау және су бұру жүйесiнiң жұмыс істеуі 208 652,0 007 Сумен жабдықтау және су бұру жүйесін дамыту 14 183 408,0 008 Инженерлік коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту, жайластыру және (немесе)

сатып алу 12 180 520,0

373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 18 917 578,3 012 Коммуналдық тұрғын үй қорының тұрғын үйін жобалау, салу және (немесе) сатып алу 12 457 665,3 013 Қаланы абаттандыруды дамыту 88 479,0 017 Инженерлік коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту, жайластыру және (немесе)

сатып алу 6 371 434,0

374 Астана қаласының тұрғын үй басқармасы 3 842 978,0 001 Жергілікті деңгейде тұрғын үй мәселелері бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі


004 Авариялық және ескiрген тұрғын үйлердi бұзу 50 000,0 005 Мемлекеттiк қажеттiлiктер үшiн жер учаскелерiн алып қою, соның iшiнде сатып алу жолымен

алып қою және осыған байланысты жылжымайтын мүлiктi иелiктен айыру3 577 750,0

006 Мемлекеттік тұрғын үй қорын сақтауды ұйымдастыру 100 609,0 008 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 10 955,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелерінің және ұйымдарының күрделі шығыстары 30 000,0 382 Астана қаласының тұрғын үй инспекциясы басқармасы 262 408,0 001 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында тұрғын үй қоры саласындағы

мемлекеттiк саясатты iске асыру жөнiндегi қызметтер121 257,0

005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 438,0 006 Ортақ мүлікті техникалық тексеру және кондоминиумдар объектілеріне техникалық паспорттар-

ды әзірлеу126 588,0

008 Көп пәтерлі тұрғын үйлерде энергетикалық аудит жүргізу 13 125,0 08 Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістiк 25 112 349,0 358 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мұрағаттар және құжаттама басқармасы 111 929,0 001 Жергiлiктi деңгейде мұрағат ісiн басқару бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі


002 Мұрағаттық қордың сақталуын қамтамасыз ету 68 157,0 005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 857,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 2 000,0

359 Астана қаласының туризм, дене шынықтыру және спорт басқармасы 4 374 118,0 001 Жергілікті деңгейде туризм, дене шынықтыру және спорт саласындағы мемлекеттік саясатты іске

асыру жөніндегі қызметтер57 824,0

003 Республикалық маңызы бар қала, астана деңгейінде спорттық жарыстар өткiзу 144 063,0 004 Әртүрлi спорт түрлерi бойынша республикалық маңызы бар қала, астана құрама командаларының

мүшелерiн дайындау және олардың республикалық және халықаралық спорт жарыстарына қатысуы

4 069 054,0

008 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 11 470,0 013 Туристік қызметті реттеу 62 886,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 28 821,0 361 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың мәдениет басқармасы 17 851 306,0 001 Жергiлiктi деңгейде мәдениет саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 73 458,0 003 Мәдени-демалыс жұмысын қолдау 3 823 326,0 005 Тарихи-мәдени мұраны сақтауды және оған қолжетімділікті қамтамасыз ету 314 202,0 007 Театр және музыка өнерiн қолдау 1 626 009,0 009 Қалалық кiтапханалардың жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету 148 874,0 010 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 470,0 012 Әлеуметтік маңызы бар және мәдени іс-шаралар өткізу 10 888 623,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 975 344,0 362 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ішкі саясат басқармасы 1 242 798,0 001 Жергілікті деңгейде мемлекеттік,ішкі саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 335 971,0 005 Газеттер мен журналдар арқылы мемлекеттік ақпараттық саясат жүргізу жөніндегі қызметтер 481 384,0 006 Телерадио хабарларын тарату арқылы мемлекеттік ақпараттық саясатты жүргізу жөніңдегі


007 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 470,0 363 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың тілдерді дамыту басқармасы 218 392,0 001 Жергілікті деңгейде тілдерді дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі


002 Мемлекеттік тілді және Қазақстан халықтарының басқа да тілдерін дамыту 161 880,0 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 720 348,0 014 Мәдениет объектілерін дамыту 67 957,0 015 Cпорт объектілерін дамыту 652 391,0 377 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жастар саясаты мәселелері басқармасы 593 458,0 001 Жергілікті деңгейде жастар саясаты мәселелері бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру


004 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 000,0 005 Жастар саясаты саласында іс-шараларды іске асыру 430 428,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттiк мекемелерiнiң және ұйымдарының күрделi шығыстары 102 923,0

09 Отын-энергетика кешенi және жер қойнауын пайдалану 40 778 356,0 386 Астана қаласының Энергетика басқармасы 40 778 356,0 001 Жергiлiктi деңгейде энергетика саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі


003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 11 001,0 012 Жылу-энергетикалық жүйені дамыту 40 669 311,0

10 Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары

3 903 901,0

351 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жер қатынастары басқармасы 81 887,0 001 Республикалық маңызы бар қала, астана аумағында жер қатынастарын реттеу саласындағы

мемлекеттiк саясатты iске асыру жөнiндегi қызметтер81 030,0

008 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 857,0 354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды

реттеу басқармасы3 387 041,0

001 Жергілікті деңгейде қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

84 767,0

004 Қоршаған ортаны қорғау бойынша іс-шаралар 479 597,0 005 Қоршаған ортаны қорғау объектілерін дамыту 867 171,0 012 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 8 119,0 016 «Жасыл белдеуді» салуға 1 938 077,0 032 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелерінің және ұйымдарының күрделі шығыстары 9 310,0 375 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ауыл шаруашылығы басқармасы 434 973,0 001 Жергілікте деңгейде ауыл шаруашылығы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі


008 Ауру жануарларды санитарлық союды ұйымдастыру 20,0 010 Мал көмінділерінің (биотермиялық шұңқырлардың) жұмыс істеуін қамтамасыз ету 8 253,0 011 Алып қойылатын және жойылатын ауру жануарлардың, жануарлардан алынатын өнімдер мен

шикізаттың құнын иелеріне өтеу197,0

014 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 943,0 016 Эпизоотияға қарсы іс-шаралар жүргізу 12 237,0 020 Басым дақылдарды өндіруді субсидиялау арқылы өсімдік шаруашылығы өнімінің шығымдылығы

мен сапасын арттыруды, және көктемгі егіс пен егін жинау жұмыстарын жүргізуге қажетті жанар-жағармай материалдары мен басқа да тауар-материалдық құндылықтардың құнын арзандатуды сусидиялау

5 182,0

021 Ауыл шаруашылық дақылдарының зиянды организмдеріне қарсы күрес жөніндегі іс- шаралар 5 691,0 023 Азық-түлiк тауарларының өңiрлiк тұрақтандыру қорларын қалыптастыру 200 000,0 024 Есіл өзенінің учаскесінде биологиялық мелиорациялау 10 715,0 025 Қаңғыбас иттер мен мысықтарды аулауды және жоюды ұйымдастыру 61 172,0 041 Ауыл шаруашылығы тауарын өндiрушiлерге өсiмдiктердi қорғау мақсатында ауыл шаруашылығы

дақылдарын өңдеуге арналған гербицидтердiң, биоагенттердiң (энтомофагтардың) және биопрепараттардың құнын арзандату

5 060,0

043 Тракторларды, олардың тіркемелерін, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы, мелиоративтік және жол-құрылыс машиналары мен тетіктерін мемлекеттік есепке алуға және тіркеу

1 843,0

044 Тыңайтқыштар (органикалықтарды қоспағанда) құнын субсидиялау 10 072,0 050 Инвестициялар салынған жағдайда агроөнеркәсіптік кешен субъектісі көтерген шығыстардың

бөліктерін өтеу67 109,0

11 Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 1 670 374,0 365 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың сәулет және қала құрылысы басқармасы 1 410 451,0 001 Жергілікті деңгейде сәулет және құрылысы саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру


002 Елді мекендердегі құрылыстардың бас жоспарын әзірлеу 1 275 095,0 005 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 26 837,0 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 235 744,0 001 Жергілікті деңгейде құрылыс саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер 231 654,0 003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 090,0 386 Астана қаласының энергетика басқармасы 24 179,0 040 «Инвестор - 2020» бағыты шеңберінде индустриалдық-инновациялық инфрақұрылымды дамыту 24 179,0

12 Көлiк және коммуникация 36 615 077,0 368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 36 615 077,0 001 Жергілікті деңгейде көлік және коммуникация саласында мемлекеттік саясатты іске асыру


002 Көлік инфрақұрылымын дамыту 26 518 569,0 003 Автомобиль жолдарының жұмыс істеуін қамтамасыз ету 9 307 708,0 005 Әлеуметтiк маңызы бар iшкi қатынастар бойынша жолаушылар тасымалдарын субсидиялау 398 231,0 010 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 1 717,0

13 Басқалар 9 273 910,0 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 581 404,0 013 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының резервi 581 404,0 357 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың экономика және бюджеттік жоспарлау


003 Жергілікті бюджеттік инвестициялық жобалардың техникалық-экономикалық негіздемелерін және концессиялық жобалардың конкурстық құжаттамаларын әзірлеу немесе түзету, сондай-ақ қажетті сараптамаларын жүргізу, концессиялық жобаларды консультативтік сүйемелдеу

612 433,0

364 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы 3 277 623,0 001 Жергілікті деңгейде кәсіпкерлікті және өнеркәсіпті дамыту саласындағы мемлекеттік саясатты

іске асыру жөніндегі қызметтер97 212,0

002 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде жеке кәсіпкерлікті қолдау 14 000,0 003 Кәсіпкерлік қызметті қолдау 13 560,0 004 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 017,0 007 Индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау шеңберінде іс-шараларды іске асыру 7 042,0 017 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде кредиттер бойынша пайыздық

мөлшерлемені субсидиялау2 981 680,0

018 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде шағын және орта бизнеске берілетін кредиттерді ішінара кепілдендіру

59 000,0

019 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде бизнесті жүргізуді сервистік қолдау 101 112,0

17 www.astana-akshamy.kzE-mail: [email protected]


Функционалдық топ Бюджеттік бағдарламалардың әкiмшiсi


01 Жалпы сипаттағы мемлекеттiк қызметтер 121 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің аппараты 002 Ақпараттық жүйелер құру 368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 080 Мамандандырылған халыққа қызмет көрсету орталықтарын құру 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 061 Мемлекеттік органдардың объектілерін дамыту

03 Қоғамдық тәртіп, қауіпсіздік, құқықтық, сот, қылмыстық-атқару қызметі 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 004 Ішкі істер органдарының объектілерін дамыту

04 Бiлiм беру 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

037 Білім беру объектілерін салу және реконструкциялау05 Денсаулық сақтау 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

038 Денсаулық сақтау объектiлерiн салу және реконструкциялау06 Әлеуметтік көмек және әлеуметтік қамсыздандыру 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

039 Әлеуметтік қамтамасыз ету объектілерін салу және реконструкциялау07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 017 Қаланы абаттандыруды дамыту



Астана қаласы мәслихатының

2013 жылғы «13» желтоқсандағы№ 194/28-V шешіміне

4-қосымша

367 Астана қаласының коммуналдық шаруашылық басқармасы 005 Коммуналдық шаруашылықты дамыту 007 Сумен жабдықтау және су бұру жүйесін дамыту 008 Инженерлік коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту, жайластыру және (немесе) сатып алу 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы

012 Коммуналдық тұрғын үй қорының тұрғын үйін жобалау, салу және (немесе) сатып алу 013 Қаланы абаттандыруды дамыту 017 Инженерлік коммуникациялық инфрақұрылымды жобалау, дамыту, жайластыру және (немесе) сатып алу

08 Мәдениет, спорт, туризм және ақпараттық кеңістiк 373 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың құрылыс басқармасы 014 Мәдениет объектілерін дамыту 015 Cпорт объектілерін дамыту

09 Отын-энергетика кешенi және жер қойнауын пайдалану 386 Астана қаласының энергетика басқармасы 012 Жылу-энергетикалық жүйені дамыту

10 Ауыл, су, орман, балық шаруашылығы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, қоршаған ортаны және жануарлар дүниесін қорғау, жер қатынастары

354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 005 Қоршаған ортаны қорғау объектілерін дамыту

11 Өнеркәсіп, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі 386 Астана қаласының энергетика басқармасы 040 «Инвестор - 2020» бағыты шеңберінде индустриялық-инновациялық инфрақұрылымды дамыту

12 Көлік және коммуникация 368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 002 Көлік инфрақұрылымын дамыту 012 Астана қаласының жаңа көлік жүйесі жобасын іске асыру үшін заңды тұлғалардың жарғылық капиталын

қалыптастыру және (немесе) ұлғайту13 Басқалар 121 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің аппараты 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайдалануды реттеу басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 012 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 359 Астана қаласының туризм, дене тәрбиесі және спорт басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 364 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 367 Астана қаласының коммуналдық шаруашылық басқармасы 020 «Бизнестiң жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберiнде индустриялық инфрақұрылымды дамыту 368 Астана қаласының жолаушылар көлiгi және автомобиль жолдары басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 372 «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағын әкімшілендіру басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 375 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ауыл шаруашылығы басқармасы 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 382 Астана қаласының тұрғын үй инспекциясы басқармасы 007 Мамандандырылған уәкілетті ұйымдардың жарғылық капиталдарын ұлғайту 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 386 Астана қаласының энергетика басқармасы 020 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде индустриялық инфрақұрылымды дамыту 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту






6-қосымша

Функционалдық топ Сомасы, мың теңге Бюджеттік бағдарламалардың әкiмшiсi


01 Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер 234 024 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 234 024 001 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің қызметін

қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер229 518

022 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 4 50604 Бiлiм беру 2 734 691 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 2 734 691 004 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 1 075 080 041 Мектепке дейiнгi бiлiм беру ұйымдарында мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын iске асыруға 1 659 611

06 Әлеуметтiк көмек және әлеуметтiк қамсыздандыру 95 111 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 95 111 003 Мұқтаж азаматтарға үйінде әлеуметтік көмек көрсету 95 111

07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 8 713 398 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 8 713 398 008 Елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру 642 835 009 Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету 4 142 383 010 Жерлеу орындарын ұстау және туыстары жоқ адамдарды жерлеу 30 627 011 Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру 3 897 553 Барлығы: 11 777 224

Астана қаласы мәслихатының хатшысы С. ЕсіловАстана қаласы мәслихатының

2014 жылғы «29» қыркүйектегі№ 288/41-V шешіміне

4-қосымша

Астана қаласы мәслихатының2013 жылғы «13» желтоқсандағы




01 Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер 219 074 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 219 074 001 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің қызметін

қамтамасыз ету жөніндегі қызметтер215 836

022 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 23804 Бiлiм беру 1 369 564 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 1 369 564

367 Астана қаласының коммуналдық шаруашылық басқармасы 26 158,0 020 «Бизнестiң жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберiнде индустриялық

инфрақұрылымды дамыту26 158,0

369 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың дін істері басқармасы 167 243,0 001 Жергілікті деңгейде дін қызметі саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі

қызметтер 39 629,0

003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 3 600,0 004 Ведомстволық бағыныстағы мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың күрделі

шығыстары5 000,0

005 Өңірде діни ахуалды зерделеу және талдау 119 014,0 372 «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағын әкімшілендіру басқармасы 1 821 062,0 001 Халықаралық деңгейдегі жаңа астана ретінде Астана қаласының бәсекеге қабілеттілігінің

тұрақты өсуін қамтамасыз ету және имиджін арттыру бойынша мемлекеттік саясатты іске асыру жөніндегі қызметтер

64 931,0

003 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 801,0 004 Астана қаласының инновация қызметінің дамуын камтамасыз ету жөніндегі қызметтер 1 132 250,0 005 «EXPO-2017» Дүниежүзілік көрмесін өткізуге дайыдық 623 080,0 374 Астана қаласының тұрғын үй басқармасы 2 397 577,0 014 «Астана қаласында «Абу-Даби Плаза» көпфункционалдық кешенiн салу» жобасы бой-

ынша іс-шараларды іске асыру2 397 577,0

386 Астана қаласының энергетика басқармасы 390 410,0 020 «Бизнестің жол картасы - 2020» бағдарламасы шеңберінде индустриялық

инфрақұрылымды дамыту390 410,0

14 Борышқа қызмет көрсету 1 749,0 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 1 749,0 018 Жергілікті атқарушы органдардың республикалық бюджеттен қарыздар бойынша

сыйақылар мен өзге де төлемдерді төлеу бойынша борышына қызмет көрсету 1 749,0

15 Трансферттер 2 818 404,3 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 2 818 404,3 006 Нысаналы пайдаланылмаған (толық пайдаланылмаған) трансферттерді қайтару 2 492 704,3 016 Нысаналы мақсатқа сай пайдаланылмаған нысаналы трансферттерді қайтару 325 700,0 III. Таза бюджеттік кредит беру -851 968,0 5 Бюджеттік кредиттерді өтеу 851 968,0 01 Бюджеттік кредиттерді өтеу 851 968,0 1 Мемлекеттік бюджеттен берілген бюджеттік кредиттерді өтеу 851 968,0 IV. Қаржы активтерімен жасалатын операциялар бойынша сальдо 66 952 129,0 Қаржы активтерін сатып алу 66 952 129,0

12 Көлiк және коммуникация 59 040 600,0 368 Астана қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 59 040 600,0 012 Астана қаласының жаңа көлік жүйесі жобасын іске асыру үшін заңды тұлғалардың

жарғылық капиталын қалыптастыру және (немесе) ұлғайту59 040 600,0

13 Басқалар 7 911 529,0 121 Республикалық маңызы бар қала, астана әкімінің аппараты 241 501,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 241 501,0 354 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың табиғи ресурстар және табиғат пайда-

лануды реттеу басқармасы116 000,0

065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 116 000,0 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы 6 275,0 012 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 6 275,0 359 Астана қаласының туризм, дене шынықтыру және спорт басқармасы 180 000,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 180 000,0 364 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың кәсіпкерлік және өнеркәсіп басқармасы 100 000,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 100 000,0 368 Астана қаласының жолаушылар көлігі және автомобиль жолдары басқармасы 5 118 814,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 5 118 814,0 372 «Астана – жаңа қала» арнайы экономикалық аймағын әкімшілендіру басқармасы 900 000,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 900 000,0 375 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың ауыл шаруашылығы басқармасы 98 000,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 98 000,0 382 Астана қаласының тұрғын үй инспекциясы басқармасы 955 069,0 007 Мамандандырылған өңірлік ұйымдардың жарғылық капиталдарын ұлғайту 830 000,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 125 069,0 386 Астана қаласының энергетика басқармасы 195 870,0 065 Заңды тұлғалардың жарғылық капиталын қалыптастыру немесе ұлғайту 195 870,0 V. Бюджет дефициті (профициті) -5 819 838,6 VI. Бюджет тапшылығын қаржыландыру (профицитті қолдану) 5 819 838,6 7 Қарыздар түсімі 5 200 000,0 01 Мемлекеттік ішкі қарыздар 5 200 000,0 2 Қарыз алу келісім-шарттары 5 200 000,0

16 Қарыздарды өтеу -6 028 270,2 356 Республикалық маңызы бар қаланың, астананың қаржы басқармасы -6 028 270,2 009 Жергілікті атқарушы органның жоғары тұрған бюджет алдындағы борышын өтеу -5 989 576,0 019 Республикалық бюджеттен бөлiнген пайдаланылмаған бюджеттiк кредиттердi қайтару -38 694,2 Бюджет қаражатының пайдаланылатын қалдықтары 6 648 108,8



004 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 189 074 041 Мектепке дейiнгi бiлiм беру ұйымдарында мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын iске асыруға 1 180 490


07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 10 400 972 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 10 400 972 008 Елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру 565 249 009 Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету 5 564 166 010 Жерлеу орындарын ұстау және туыстары жоқ адамдарды жерлеу 20 825 011 Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру 4 250 732 Барлығы: 12 033 887





12-қосымша




01 Жалпы сипаттағы мемлекеттік қызметтер 198 572 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 198 572 001 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің қызметін қамтамасыз

ету жөніндегі қызметтер184 407

022 Мемлекеттік органның күрделі шығыстары 14 16504 Бiлiм беру 2 061 510 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 2 061 510 004 Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту ұйымдарының қызметін қамтамасыз ету 1 026 525 041 Мектепке дейiнгi бiлiм беру ұйымдарында мемлекеттiк бiлiм беру тапсырысын iске асыруға 1 034 985


07 Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық 6 428 752 123 Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімінің аппараты 6 428 752 008 Елді мекендердегі көшелерді жарықтандыру 378 909 009 Елді мекендердің санитариясын қамтамасыз ету 3 417 606 010 Жерлеу орындарын ұстау және туыстары жоқ адамдарды жерлеу 63 654 011 Елді мекендерді абаттандыру мен көгалдандыру 2 548 583 027 Жұмыспен қамту 2020 жол картасы бойынша қалаларды және ауылдық елдi мекендердi дамыту

шеңберiнде объектiлердi жөндеу және абаттандыру20 000

Барлығы: 8 732 255


14.10.2014

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексіне, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы» 2007 жылғы 21 шілдедегі, «Мем лекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 нау рыздағы заңдарына сәйкес, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 15 тамыздағы № 1064 қаулысымен бекітілген Астана қаласының бас жоспарын іске асыру мақсатында Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. «Мемлекеттік қажеттілік үшін жер учаскесін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2011 жылғы 19 тамыздағы №37-

812қ қаулысына өзгерістер енгізу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2014 жылғы 18 наурыздағы № 197-414 қаулысына өзгеріс енгізілсін:

1 тармағында «2014 жылғы 27 маусымда» деген сандар мен сөздер «2015 жылғы 1 қа зан да» деген сандармен және сөздермен ауыстырылсын.

2. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі осы қаулы қабылданған сәттен бастап үш жұмыс күні ішінде оны бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары С.М. Хорошунға жүктелсін.

Әкiм И. Тасмағамбетов

14.10.2014

Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 20 маусымдағы Жер кодексіне, Қазақстан Республикасының «Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы» 2001 жылғы 23 қаңтардағы, «Қазақстан Республикасы астанасының мәртебесі туралы» 2007 жылғы 21 шілдедегі, «Мем лекеттік мүлік туралы» 2011 жылғы 1 нау рыздағы заңдарына сәйкес, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 15 тамыздағы № 1064 қаулысымен бекітілген Астана қаласының бас жоспарын іске асыру мақсатында Астана қаласының әкімдігі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. «Мемлекет мұқтажы үшін жер учаскелерін мәжбүрлеп иеліктен шығару (сатып алу) туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2014 жылғы 24 ақпандағы №197-285 қаулысына

толықтыру енгізу туралы» Астана қаласы әкімдігінің 2014 жылғы 16 маусымдағы № 197-979 қаулы сына мынадай өзгерістер енгізілсін:

1-тармағында «0,0580» деген сандар «0,0590» деген сандармен ауыстырылсын.

2. «Астана қаласының Ішкі саясат басқармасы» мемлекеттік мекемесі осы қаулы қабылданған сәттен бастап үш жұмыс күні ішінде оны бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауды қамтамасыз етсін.

3. Осы қаулының орындалуын бақылау Астана қаласы әкімінің бірінші орынбасары С.М. Хорошунға жүктелсін.

Әкiм И. Тасмағамбетов

II.

IV

V.

: www.mcppz.kz E-mail: [email protected]

« » – 1953 , .

2014 жылғы 1 қыркүйектен бастап телекоммуникация қызметтері үшін жаңа төлем мерзімі - келесі есеп айынан кейінгі, айдың 25-не дейінгі мерзімге белгіленді.

Мысалы, тамыз айында көрсетілген қызметтер төлемі 25 қыркүйекке дейін жүргізілуі тиіс. Дербес есепшот балансы туралы ақпаратты «195» телефоны бойынша алуға болады,

анықтамалық ақпаратты - «169» телефоны бойынша, электронды пошта арқылы есепшот алу ту-ралы ақпаратты - «160» телефоны бойынша, www.idport.kz сайтынан – есепшот бойынша толық анықтаманы, «Қазақтелеком» АҚ-ның ақпараттық дүңгіршектерінен алуға болады.

Ізгі ниетпен, Сіздің Қазақтелекомыңыз!

«Таразжолқұрылыс» ЖШС-нің банкроттық басқару-шысы, (БИН 980640002109) мына мекенжайда: Астана қ., Алматы ауданы, 2-ЖЭО маңы Промзона, 100/6-үйде орналасқан борышкердің мүлкін (активтерін) бағалау бойынша қызмет түрлерін сатып алу жөнінде конкурс жариялайды. Мүлік құрамына кіреді: Астана қ., Промзона, 2-ЖЭО маңында орналасқан, тиесілі жер телімі бар ауданы 301,3 ш.м. автошеберхана корпусы; құрылысы аяқталмаған темір жол тұйығы; ауданы 286,2 ш.м. таразы ғимараты, ауданы 33 ш.м. гараж; 0,0700 га, кадастр нөмірі №21-318-063-128 жер теліміне жеке меншік құқы; 0,0567 га, кадастр нөмірі №21-318-063-129 жер теліміне жеке меншік құқы, Астана қ., Алматы ауданы Промзона (2-ЖЭО маңы), №101 көше, 23/2-үй; 3,4112 га, кадастр нөмірі №21-318-063-099 жер телімін 13.03.2017ж. мерзімге дейін қайтарымсыз уақытша пайдалану құқы, Астана қ., Алматы ауданы Промзона (2-ЖЭО маңы), №101 көше, 23/2-үй.

Конкурсқа қатысу үшін өтінімдер осы хабарландыру жарияланған күннен бастап 15 жұмыс күндері сағат 09.00-ден 18.00-ге дейін мына мекенжайда: Астана қ., Бейсеков көш. 28/4-үй, 25-кеңседе (ұялы телефон 8-701-999-86-80) қабылданады, үзіліс: 13.00-ден 14.30-ға дейін.

Конкурсты ұйымдастыруға қатысты талап-шағымдар мына мекенжайда: Астана қ., Кравцов көш., 18-үй, 104 каб. сағ.09.00-ден 18.30-ға дейін қабылданады, үзіліс: 13.00-ден 14.30-ға дейін, т. 35-60-66, e-mail: [email protected].

Банкротный управляющий ТОО «Таразжолкурылыс», (БИН 980640002109), объявляет конкурс по закупу услуг по оценке имущества (активов) должника, находящегося по адресу: г. Астана, район Алматы, р-н ТЭЦ-2, Промзона, д.100/6.

В состав имущества входит: корпус автомастерской пло-щадью 301,3 кв.м.; незавершенное строительство-желез-нодорожный тупик; здание весовой, площадью 286,2 кв.м.; гараж, площадью 33кв.м., находящиеся по адресу: г.Астана, Промзона, р-н ТЭЦ-2, с прилегающими земельными участками; право частной собственности на земельный участок – 0,0700га, кадастровый номер № 21-318-063-128; г.Астана, район Алматы, Промзона, (район ТЭЦ-2), ул. №101, д.23/2; право частной собственности на земельный участок – 0,0567 га, кадастровый номер №21-318-063-129, г.Астана, район Алматы, Промзона, (район ТЭЦ-2), ул. №101, д.23/2; право временного возмездного землепользования (аренды) на земельный участок сроком до 13.03.2017 г. – 3,4112 га, кадастровый номер №21-318-063-099; г.Астана, район Алматы, Промзона, (район ТЭЦ-2), ул. №101, д.23/2. Заявки для участия в конкурсе принимаются в течении 15 рабочих дней со дня опубликования настоящего объявления с 09.00ч до 18.00ч, перерыв на обед 13.00 до 14.30 по адресу: г.Астана, ул.Бейсекова, 28/4, оф.25, сот. 8-701-999-86-80. Претензии по организации конкурса принимаются с 09.00ч до 18.30ч, перерыв на обед с 13.00 ч до 14.30ч, по адресу: г. Астана, ул.Кравцова, 18, каб.104, т. 35-60-66, e-mail: [email protected].

«051 қызметі» мемлекеттік мекемесі бос қызмет орындарына қабылдау жүргізетінін хабарлайды: Заңгер (G-10 санаттағы 1 орын); Бағдарламашы (G-12 санаттағы 1 орын). Лауазымдардың негізгі талаптары: жоғарыдағы айтылған мамандықтары бойынша жоғары немесе орта кәсіптік білім. Ақпарат алу телефондары: 57-41-26, 8-701-206-10-89.

Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі 11 мекен-жайы бойынша орналасқан (электрондық мекен-жай: [email protected]) Астана қаласының Денсаулық сақтау басқармасы (бұдан әрі – Басқарма) 2015 жылға тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған шарт бойынша міндеттемелердің бір бөлігін көрсету үшін тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің консультациялық-диагностикалық қызметтерін көрсететін әлеуетті қосалқы мердігерлердің электрондық тізілімін (бұдан әрі – әлеуетті қосалқы мердігерлердің электрондық тізілімі) Астана қаласы аумағында қалыптастыру туралы хабарлайды.

Әлеуетті қосалқы мердігерлердің электрондық тізіліміне қосу үшін қатысуға арналған өтінімдері мен нысандары www.densaulyk.astana.kz ин тер-

нет-ресурсында орналастырылған оған қоса берілетін құжаттардың тізбесін әлеуетті қыз меттер берушілер Басқармаға Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі 11 мекенжайы бойынша, № 404 кабинетке ұсынады.

Қатысуға арналған өтінімдерді және оған қоса берілетін құжаттарды ұсынудың соңғы мерзімі 2014 жылғы 30 қазандағы сағат 18.00-ге дейін.

Әлеуетті қосалқы мердігерлер тізіліміне қосу үшін қатысуға арналған өтінімдер 2014 жылғы 31 қазандағы сағат 17.00-ге мына мекенжай бойынша: Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі 11, №416 каби-нетте қаралатын болады.

Қосымша ақпаратты және анықтаманы мынадай телефондар арқылы алуға болады:

(8-7172) 556-841, 557-485.

Дін проблемаларын зерттеу орталығы 8 (7172) 78-22-88, www.religii.kz


15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

ÀÑ ÄÈÇÀÉÍÅÐ

Ò

—

15100Ò

ÄÈÐÅÊÒÎÐ-ÁÀÑ ÐÅÄÀÊÒÎÐ

—

18

244-060 244-061

9

1 . «Астана қаласының Жұмыс-пен қамту және әлеуметтік бағдар-ламалар басқармасы» мемлекеттік мекемесінің басшысы лауазымына, (D-О-1 санаты, 1 бірлік). Лауазым-дық жалақысы мемлекеттік қызмет өтіліне қарай 140298 теңгеден 189626 теңгеге дейін.

Негізгі функционалдық міндет-тері:

Халықты жұмыспен қамту және әлеуметтік қорғау саласындағы мемле-кеттік саясатты іске асыру, еңбек на-рығының жағдайын талдау және бол-жау. Халықты жұмыспен қамтудың аймақтық бағдарламаларын әзірлеу және іске асырулардың орындалуын талдау жұмыссыздардың деңгейін тө-мендету жөніндегі іс-шараларды жү-зеге асыру; ішкі еңбек нарығының қорғалуын қамтамасыз ету.

Үміткерлерге қойылатын негізгі талаптар:

Әлеуметтік ғылымдар, экономика және бизнес саласындағы жоғары білім

Жұмыс тәжірибесі келесі талап-тардың біріне сәйкес болуы тиіс:

1) мемлекеттiк қызмет өтiлi төрт жылдан кем емес;

2) жоғары оқу орнынан кейiнгi бiлiм бағдарламалары бойынша ше-тел дiң жоғары оқу орындарында Шетел де кадрлар даярлау жөнiн-дегi республикалық комиссия бекiтетiн басым мамандықтар бойынша оқуды аяқтаған жағдайда мемлекеттiк қызмет өтiлi бiр жылдан кем емес немесе ғылыми дәрежесiнiң болуы;

3) мемлекеттiк органдарда басшы-лық немесе өзге лауазымдарда мемле-кеттiк қызмет өтiлi үш жылдан кем емес;

4) осы санаттағы нақты лауазымның функционалдық бағыттарына сәй-кес салаларда жұмыс өтiлi бес жыл дан кем емес, оның iшiнде ұйым дар дың басшылары және олардың орын-басарлары лауазымдарында екi жылдан кем емес.

«Қазақстан Республикасындағы жер гілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы», «Халықты жұ мыс пен қамту туралы» Қазақстан Республикасының заңдарын, тұрғын-дарды әлеуметтік қорғау саласындағы заңнамалық және нормативтік құқық-тық актілерді білуі қажет.

Конкурсқа қатысуға қажетті құжаттар: 1) нысанға сәйкес өтініш; 2) 3х4 үлгідегі суретпен нысанға сәйкес толтырылған сауалнама; 3) бiлiмi ту-ра лы құжаттардың нотариалдық куә лан дырылған көшiрмелерi; 4) ең-бек қызметін растайтын құжаттың нотариалдық куәландырылған көшiр-месi; 5) Қазақстан Республикасы Ден-саулық сақтау министрлігінің 2010 жылғы 23 қарашадағы № 907 бұй-

ры ғы мен бекітілген (Қазақстан Рес-публикасының нормативтік құқықтық актілердің тізілімінде 2010 жылы 21 желтоқсанда № 6697 болып тіркелген) нысандағы денсаулығы туралы анықтама; 6) Қазақстан Республикасы азаматының жеке куәлігінің көшірмесі; 7) құжаттарды тапсыру сәтінде шекті мәннен төмен емес нәтижемен тестілеуден өткені туралы қолданыстағы сертификат (не-месе нотариатты куәландырылған көшір-месі).

Құжаттардың толық емес пакетін ұсыну конкурс комиссиясының олар-ды қараудан бас тартуы үшін не-гіз болып табылады. Мемлекеттік қызметшілермен тапсырылатын 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген құ жаттарды олар жұмыс істейтін мем-лекеттік органдардың персоналды бас-қару қызметі (кадр қызметі) куәландыра алады.

Азаматтар бiлiмiне, жұмыс тәжi-рибесiне, кәсiби шеберлiгiне және беделіне қатысты (бiлiктiлiгiн арттыру, ғылыми дәрежелер мен атақтар берiлуi туралы құжаттардың көшiрмелерi, мiнез демелер, ұсынымдар, ғылыми жа-рияланымдар және өзге де олардың кәсіби қызметін, біліктілігін сипаттайтын мәліметтер) қосымша ақпараттарды бере алады. Азаматтар жоғарыда атал-ған құжат тігілетін мұқабада орна-ластырылған құжаттарды қолма-қол тәртіпте немесе почта арқылы құ-жаттарды қабылдау мерзiмiнде бере алады.

Азаматтар жоғарыда аталған құ-жаттарды хабарламада көрсетілген элек трондық почта мекен-жайына элек-тронды түрде бере алады. Конкурсқа қатысу үшін жоғарыда көрсетілген құжаттарды электрондық почта ар-қылы берген азаматтар құжаттардың түпнұсқасын әңгімелесу басталғанға дейін бір жұмыс күн бұрын кешіктірілмей береді. Жоғарыда аталған құжаттардың түпнұсқасы берілмеген жағдайда тұлға әңгімелесуден өтуге жіберілмейді.

Құжаттар конкурс өткізу туралы ха-барландыру БАҚ-та («Вечерняя Аста-на» және «Астана ақшамы») соңғы жа рияланған күннен бастап он жұмыс күні ішінде «Астана қаласы әкімінің ап-параты» мемлекеттік мекемесі, 010000, Астана қаласы, Бейбітшілік көшесі, 11 үй, № 431 кабинетте қабыл данады.

Әңгімелесуге жіберілген үміткерлер конкурс комиссия шешім қабылдаған күн нен бастап екі жұмыс күні ішін де әңгімелесу өткізу күні туралы кон курс комиссиясының хатшысымен ха бар -ландырылады. Хабарландыру қа ты су-шы лардың электрондық мекен-жай -ларына және ұялы телефондарына ақ-парат жіберу жолымен жүзеге асы рылуы мүмкін.

Үміткерлермен әңгімелесу «Астана қаласы әкімінің аппараты» мемлекеттік мекемесінде (Астана қаласы, Бейбіт-шілік көшесі, 11 үй) әңгімелесуге ша-қыр ған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтеді.

Конкурс комиссиясының отырысы-на байқаушыларды қатыстыруға жол беріледі. Байқаушылар ретін де Қазақ-стан Республикасы Парламенті нің және барлық деңгейдегі мәслихат де-путаттарының, Қазақстан Республи-касы заңнамасында белгіленген тәр-тіпте аккредиттелген бұқаралық ақ-парат құралдарының, басқа мемлекеттік органдардың, қоғамдық бірлестіктердің (үкіметтік емес ұйымдардың), коммер-циялық ұйымдардың және саяси пар-тиялардың өкілдері, уәкілетті органның қызметкерлері қатыса алады.

Байқаушы ретінде конкурс комис-сиясының отырысына қатысу үшін тұлғалар әңгімелесу басталуына 1 жұ-мыс күні қалғанға дейін кешіктірмей персоналды басқару қызметіне (кадр қызметіне) тіркеледі. Тіркелу үшін тұлғалар персоналды басқару қызметіне (кадр қызметіне) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін, жоғарыда аталған ұйымдарға тиесілігін растайтын құжаттардың түпнұсқасын немесе көшірмелерін ұсынуы қажет.

«Б» корпусының бос мемлекеттік әкімшілік лауазымына үміткерлер Қазақстан Республикасы Мемлекеттік қызмет істері агенттігінің Астана, Алматы, Атырау, Көкшетау, Павлодар, Тараз, Өскемен, Орал, Петропавл, Қостанай, Қызылорда, Қарағанды, Талдықорған, Ақтөбе, Ақтау және Шымкент қалаларындағы аймақтық тестілеу орталықтарында белгіленген тәртіппен өтеді.

D-О-1 cанаты үшін тестілеу бағдар-ламасы: мемлекеттік тілді білу-ге тест (20 тапсырма); логикалық тест (10 тапсырма); Қазақстан Рес-пуб ликасының заңнамасын білу ге арналған тестке Қазақстан Республи-касының Конституциясы (15 сұрақ); «Қазақстан Республикасының Пре -зи денті туралы» (15 сұрақ), «Қазақ-стан Республикасының Үкіметі туралы» (15 сұрақ) Қазақстан Респуб-ликасының конституциялық заңдары; «Мемлекеттік қызмет туралы» (15 сұрақ), «Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы» (15 сұрақ), «Әкімшілік рәсімдер туралы» (15 сұ рақ), «Нормативтік құқықтық актілер туралы» (15 сұрақ), «Жеке және заңды тұлғалардың өтiнiштерiн қарау тәртiбi туралы» (15 сұрақ), «Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы» (15 сұрақ) Қазақстан Рес-публикасының заңдарын бiлуге ар-налған тест сұрақтары кiредi.

Астана қаласы әкімдігінің «Жұмыспен қамту орталығы» КМК-ге хабарласыңыз! Мекенжайы: Астана қаласы, Брусиловский көшесі, 17/3, Бизнес-орталық ғимаратының 2-қабаты. 104,5,14,34 автобустарымен

келуге болады. Анықтама алу телефоны: 57-88-88.

«Астана қаласы мәслихатының аппараты» ММ Астана қаласы мәс ли хаты аппаратының мемлекет тік қызметшілері сыбайлас жемқор лық қа қарсы күрес

заңнамасын, «Мем ле кет тік қызмет туралы» Қазақ стан Республикасының Заңы мен Ар-намыс кодексі нормаларын бұзу мәселелері бойынша хабарлау үшін сенім

телефоны нөмірін хабарлайды: 55-66-35

Астана қаласының әкімдігі Мыңбаев Сәрсенбай Бердәліұлына анасы ҚАНТӨРЕ МҰҚАНҚЫЗЫНЫҢ

өмірден өтуіне байланысты қайғысына ортақтасып, көңіл айтады.



5 1

1 307,46 1 502,46

+7 /7172/ 703-212, 703-213www.astana-akshamy.kz

1mag.kz

-Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясының с о ң ғ ы к у р с ы н д а о қ и т ы н кезімде Абай атындағы Қазақ мемлекеттік опера және балет театрының 50 жылдығына орай қойылған «Қыз Жібек» опе-расында Жібектің партиясын орындау бақыты бұйырған еді. Бұл опера үлкен сахнаға басқан алғашқы қадамым бо-латын. Сол қадамым оң бол-ды. «Қыз Жібек» өнердегі бағымды ашты,- деп, Нұржамал отыз жылдан кейінгі жеке концертінің шымылдығын осы әнмен түрілу себебін айтты.

Ж е з т а ң д а й ә н ш і н і ң мерекесіне халық көп жинал-ды. Тіпті, ине шаншыр орын қалмады. Нұржамал Үсенбаева бір кештің ішінде бірде Жібек, бірде Біржанмен айтысқан саңлақ ақын Сара болып, енді

бірде «Абай» операсындағы Ажардың мұңын жеткізді.

Опера әншісінің мерекелік қ у а н ы ш ы н а с а х н а д а ғ ы әріптестері, өнердегі дос-тары – Украинаның халық ә р т і с і , У к р а и н а ұ л т т ы қ операсының жетекші солисі И г о р ь Борко, Чехияның баритоны Филип Банджак ортақтасып, халыққа арнап әлемдік опера жауһарларынан үзінді ұсынды. Мұнымен қатар аталған кеште «Астана Опе-ра» театрының солистері де өнер көрсетті. Дирижерлық тізгінде Татарстанның Халық әртісі Ренат Салаватов болды. Сондай-ақ, концерт «Аста-на Опера» симфониялық оркестрі, хоры және балетінің сүйемелдеуімен өтті.

Мадина ЖАҚЫП

–Нұржамалмен осыдан 14-15 жыл бұрын Шаляпин фестивалінде таныстым. Ол Дж.Пуччинидің «Богема» операсындағы Мимидің партиясын орындаған еді. Шығармашылық байланысымыз үзілген емес. Голландия, Германия, Ресей сахналарында талай рет бірге өнер көрсеттік. Оның ерекше тембріне тәнтімін. Дауысын тыңдай бергің келеді. Елімізде «украинский соловей» деген тіркес бар. Нұржамалдың әні бұлбұлдың үніндей.

–Нұржамалдың тыңдармандарды өзіне бірден баурап алатын сахнадағы энергиясына тамсанушылардың қатарынанмын. Мәселен, оның былтыр Прага қаласында өткен бір концертте орындаған ариясы әлі күнге дейін құлағымыздан кетер емес. Енді бүгін «Астана Опера» сахнасында Нұржамалдың өзімен бірге ән шырқағаныма өте қуаныштымын.

Documents

117 (3174) 2014-10-16