13. BÖLÜM TEMELLER

8/9/2019 13. BLM TEMELLER

1/62

BLM 13BLM 13

TEMELLERTEMELLERstst yapdanyapdan kolon,kolon, duvar,duvar, kemerkemer vbvb.. gibigibi deydeytayclaratayclara gelengelen ykleriykleri zeminezemine iletenileten yapyap elemanlarelemanlartemellerdirtemellerdir **..

BuBu iletiminiletimin uygunuygun birbir ekildeekilde gereklemesigereklemesi iin,iin,temellerdetemellerde meydanameydana gelengelen kmekme veve dnmelerdnmeler kabulkabuledilebiliredilebilir snrlarsnrlar iindeiinde kalmaldrkalmaldr..EerEer zemininzeminin yzyz veyaveya stst tabakastabakas yapdanyapdan gelecekgelecek

ykleriykleri gvenligvenli birbir ekildeekilde karlayacakkarlayacak durumdadurumda ise,ise,temellertemeller iklimiklim koullarnakoullarna gregre 6060bb150150 cmcm.. arasndaarasndadeiendeien birbir donmadonma derinliiderinlii dede gzgz nnenne alnarakalnarakzeminzemin yzneyzne yaknyakn dzenlenirdzenlenir ((yzeyselyzeysel /s /s temellertemeller))..** TemelTemel yerineyerine smelsmel terimiterimi dede kullanlabilmektedirkullanlabilmektedir..


2/62


3/62


4/62

YzeyselYzeysel temellerintemellerin pratikpratik hesabndahesabnda kullanlankullanlan enen nemlinemlizeminzemin parametresi,parametresi, temeltemel zeminindezemininde kullanmkullanm ykleriykleri ((G+QG+Q))

altndaaltnda meydanameydana gelmesinegelmesine msaademsaade edilebilenedilebilen gerilme,gerilme,bakabaka birbir deyiledeyile zeminzemin emniyetemniyet gerilmesidirgerilmesidir..

BununBunun yanndayannda dierdier nemlinemli birbir yklemeykleme durumudurumu dada G+QG+QssEEveyaveya bazenbazen G+G+11..33QQ ss11..33WW yklemeykleme durumudurdurumudur.. AncakAncak;;TDYTDY9797,, zeminzemin emniyetemniyet gerilmesinin,gerilmesinin, kullanmakullanma durumunadurumunagregre enderender ortayaortaya ktkt veve ksaksa srdsrd iiniin depremdepremdurumundadurumunda %% 5050 yeye kadarkadar artrlabileceiniartrlabileceini ngrmektedirngrmektedir..BenzerBenzer ekilde,ekilde, rzgarrzgar iiniin dede %% 2525 artrlabilmektedirartrlabilmektedir..

BunaBuna gregre;; zeminzemin gerilmeleriningerilmelerinin kontrol,kontrol, uu ekildeekilde

yaplabiliryaplabilir..G+QG+Q yklemesiyklemesi iiniin :: WWzz ee WWz,emz,em

(( veyaveya 11..44G+G+11..66QQ yklemesiyklemesi iiniin :: WWzz ee 11..4545 ~~11..55 WWz,emz,em ))

G+QG+QssEE yklemesiyklemesi iiniin :: WWzz ee 11..55 WWz,emz,em


5/62

DahaDaha ayrntlayrntl yaplacakyaplacak hesaplarda,hesaplarda, zeminzemingerilmeleringerilmelerin sonucusonucu meydanameydana gelecekgelecek deydey yeryerdeitirmelerle,deitirmelerle, temelintemelin kesitkesit etkilerininetkilerinin karlklkarlkletkileimietkileimi dede gzgz nnenne alnabiliralnabilir..BununBunun iiniin enen basitbasit yol,yol, temelintemelin elastikelastik tayctayc

sistemsistem veve zemininzeminin yanyan yanayana gelmigelmi elastikelastik yaylardanyaylardanibaretibaret kabulkabul edilmesidiredilmesidir (( WinklerWinkler hipotezihipotezi ))..BuBu durumdadurumda elastikelastik yayyay katsays,katsays, zeminzemin yatakyatakkatsayskatsays olacaktrolacaktr..ZeminZemin yatakyatak katsays,katsays, zemindezeminde birimbirim yeryer deitirmedeitirmemeydanameydana getirmekgetirmek iiniin birimbirim alanaalana yaplacakyaplacakyklemeykleme olup,olup, t/mt/m33 veyaveya kg/cmkg/cm33 birimindedirbirimindedir..


6/62


7/62


8/62


9/62


10/62

NOT: Eilme momenti etkimesi durumunda, temellerine=M/N kadar eksantrisite ile asimetrik yaplmas sonucudzgn yayl zemin gerilmesi oluturularak, daha ekonomik

temel zm elde edilebilir.


11/62

Yzeysel (s)Yzeysel (s)Temel TrleriTemel Trleri

YzeyselYzeyseltemeller,temeller,

stst yapdakiyapdakitayctaycsisteminsistemintrnetrne vevezemininzeminin

durumunadurumunagregre birkabirkadeiikdeiikekildeekilde belirirbelirir..SkSk rastlananrastlanan

trleritrleriyandakiyandakiekildeekildegsterilmitirgsterilmitir..


12/62

Betonarme temellerin genel snflandrmas


13/62

YapYap ykleriykleri arar veyaveya zeminzemin stst tabakastabakas stst yapyap ykleriniyklerinialpalp altalt tabakalaratabakalara iletecekiletecek zelliezellie sahipsahip deilse,deilse, yaniyanizeminzemin yeterliyeterli gvenliktegvenlikte deilsedeilse;; kolonkolon ykleriykleri kazk,kazk, kesonkesonvbvb.. araara elemanlarlaelemanlarla zemininzeminin tayclktayclk zelliinezelliine sahipsahip olanolanaltalt tabakalarnatabakalarna veyaveya srtnmesrtnme ileile dahadaha genigeni zeminzeminyzeyineyzeyine iletiliriletilir (( derinderin temellertemeller // kazklkazkl temellertemeller ))..a)a) YerindeYerinde akmaakma kazklarkazklar (( ForeFore tipitipi kazklarkazklar ))

Betonarme,Betonarme, elikelik veyaveya ahapahap olabilirolabilir..Yk,Yk, dahadaha derindederinde bulunanbulunan salamsalam zeminezemine aktarlraktarlr..

b)b) YerindeYerinde dkmedkme kazklarkazklar (( FrankiFranki tipitipi kazklarkazklar ))DerindeDerinde dahadaha salamsalam zeminzemin bulunmadbulunmad durumlardadurumlarda;;

yk,yk, srtnmesrtnme ileile veve derindederinde dahadaha salamsalam zeminzeminoluturularakoluturularak zeminezemine aktarlraktarlr..stst yapnnyapnn yk,yk, kazklarkazklar zerinezerine taplantaplan radyeradye temeltemelvastasylavastasyla kazklarakazklara veve dolaysyladolaysyla zeminezemine aktarlraktarlr..KazklKazkl temeller,temeller, zorunluzorunlu hallerdehallerde uygulanmasuygulanmas gereken,gereken,

dahadaha maliyetlimaliyetli temellerdirtemellerdir..


14/62

Kazkl temelde kolondan yk ak


15/62

Kazkl temel rnei


16/62

Ayrma Derzleri/ Hareket Derzleri

Yapnn eitli blmlerinin birbirinden bamsz hareket etmesine

imkan salayan aralklara ya da kesimlere, genellikle derz veyaayrma derzi ad verilir. Bunlar;

Betonarme yapda rtre, snme, scaklk deiimi veya yangn gibietkiler nedeniyle oluabilecek boy deiikliklerinin etkisini azaltmakiin, yapnn plandaki boyutlarn snrl (~ 30 m ) tutmak amacyla

oluturulan ve sadece temel zerine kadar yaplan dilatasyon /genleme derzleri,FarklFarkl zelliktekizellikteki zeminlerezeminlere oturanoturan veyaveya stst yapdakiyapdaki ktleleriktleleri okokfarklfarkl olanolan yaplarda,yaplarda, farklfarkl oturmalaraoturmalara msaademsaade etmeketmek veve ilaveilaveetkilerinetkilerin domasndomasn nlemeknlemek iiniin stst yapdayapda oluturulanoluturulan veve temeldetemelde

dede devamdevam ettirilenettirilen oturmaoturma derzleriderzleri,,PlandaPlanda dikdrtgendikdrtgen formunformun dndadnda olanolan veve burulmaburulma etkisindeetkisindekalabilecekkalabilecek LL ,, TT gibigibi planlplanl veyaveya birbirlerinebirbirlerine arpmalarnarpmalarn nlemeknlemekzerezere veve farklfarkl zelliklerdekizelliklerdeki bitiikbitiik nizamnizam inaina edilenedilen betonarmebetonarmebinalardabinalarda yaplanyaplan depremdeprem derzleriderzleri veve

eitlieitli amalarlaamalarla yaplabilecekyaplabilecek yapmsalyapmsal derlerderler veve ii derzleriderzleri olarakolarak


17/62

KolonKolon ykleriykleri temeltemel yoluylayoluyla zeminezemine aktarlrken,aktarlrken,zeminlezeminle yzeyselyzeysel temellerintemellerin ortakortak yzndeyznde

meydanameydana gelengelen basnbasn gerilmelerigerilmeleri sonucusonucuzemindezeminde deydey yeryer deitirmelerdeitirmeler ortayaortaya karkar..BuBu trtr yeryer deitirmelerindeitirmelerin yapnnyapnn temellerindetemellerindefarklfarkl olmasolmas tayctayc sistemdesistemde ilaveilave etkilerinetkilerindomasnadomasna sebepsebep olurolur..

BuBu gibigibi durumlarda,durumlarda, bubu derzlerinderzlerin temeldetemelde dededevamdevam ettirilmesiettirilmesi gerekebilirgerekebilir..TDYTDY9797 ye ye gre,gre, braklacakbraklacak minimumminimum derzderzboluu,boluu, 66 mm ykseklieykseklie kadarkadar enen azaz 33 cmcm

olacakolacak veve bubu deeredeere 66 mm den den sonrakisonraki herher33 mm ykseklikykseklik iiniin enen azaz 11 cmcm eklenecektireklenecektir..BuBu konudakikonudaki ilaveilave koullar,koullar, TDYTDY9797 madmad.. 66..1010..33dede verilmitirverilmitir..


18/62


19/62


20/62

a1) Temelzemini veykleroturmayapmayacakdurumda ise,derztemeldedevamettirilmez.

a2) Oturma bekleniyorsa,derztemeldededevamettirilmelidir.

Yapda derz dzenlenmesi


21/62

Dilatasyon ( ayrma/genleme ) ve oturma derzlerinintemeldeki durumu


22/62


23/62

DuvarDuvar AltAlt TemeliTemeli

YkYk tayantayan duvarduvar veyaveya betonarmebetonarme perdelerperdeler iiniin

dzenlenirdzenlenir..UzunUzun dorultudadorultuda eilmeeilme olumadolumad kabulkabul edilerekedilerekbirimbirim boyboy iiniin ksaksa dorultudadorultuda hesaphesap yaplryaplr..DuvarDuvar altalt temellerinintemellerinin genilii,genilii, zeminzemin dayanmdayanmdikkatedikkate alnarakalnarak belirlenirbelirlenir..UzunUzun dorultudadorultuda yklemeninyklemenin veyaveya zeminzemin zelliininzelliinindeimesindendeimesinden doabilecekdoabilecek etkilerietkileri karlamakkarlamak iiniinkonstrktifkonstrktif olarakolarak donatlrdonatlr..GenellikleGenellikle enineenine kesitkesit dikdrtgendikdrtgen veyaveya yamukyamuk biimdebiimde

oluturuluroluturulur.. Ancak,Ancak, hesabahesaba esasesas olanolan birimbirim uzunluktakiuzunluktakiboyunaboyuna kesitinkesitin hephep dikdrtgendikdrtgen olduuolduu aktraktr..BuBu trtr temeltemel kesitlerindekesitlerinde meydanameydana gelengelen kesmekesmekuvvetikuvveti veve eilmeeilme momentimomenti aadakiaadaki ekildeekildegsterilmitirgsterilmitir..


24/62

eitli duvar alt temelleri


25/62

Duvar Alt Temelinde Zemin GerilmeleriDuvar Alt Temelinde Zemin Gerilmeleri


26/62

Duvar alt TemeliDuvar alt Temeli

Tasarm momenti < Homojen atlamam kesit

Md< Mcr varsaym ile hesaplanan

atlama momenti

Tasarm kesme kuvveti < Kesmede atlama

Vd


27/62

BoyutlandrmayaBoyutlandrmaya esasesas olacakolacak kesmekesme kuvvetikuvveti VVdd ,, duvarduvar veyaveyaperdeperde yzndeyznde;; eilmeeilme momentimomenti MMdd ise,ise, duvarduvar altalt temelindetemelindeduvarduvar kalnlnnkalnlnn kadarkadar ieridekiierideki kesitte,kesitte, betonarmebetonarme perdeperde

duvarduvar altalt temelindetemelinde iseise perdeperde yzndeyznde alnmaldralnmaldr..TemelTemel kalnlnnkalnlnn kesmekesme donatsdonats gerektirmeyecekgerektirmeyecekekildeekilde belirlenmesinebelirlenmesine gayretgayret edilmelidiredilmelidir..TemelTemel kalnlkalnl seilirken,seilirken, yukardayukarda szsz edilenedilen hesaphesap eilmeeilmemomentinin,momentinin, homojenhomojen atlamamatlamam kesitkesit varsaymvarsaym ileile hesaplananhesaplananatlamaatlama momentinden,momentinden, hesaphesap kesmekesme kuvvetininkuvvetinin dede kesmedekesmede

atlamaatlama dayanmndandayanmndan kkkk olmasolmas salanmaldrsalanmaldr..(( MMcrcr==22,,55..ffctdctd..WW ;; VVcrcr==00,,6565..ffctdctd..bbww..dd ))BuBu durumda,durumda, boyunaboyuna dorultudadorultuda herher kedekede birbir tanetane olmakolmakzerezere toplamtoplam 44JJ1010 donatnndonatnn yerletirilmesiyerletirilmesi yeterliyeterli olabilirolabilir..BuBu donat,donat, aralaral temeltemel kalnlnnkalnlnn ikiiki katnkatn gemeyengemeyen veveenen azaz JJ88//3030 etriyelerleetriyelerle sarlmaldrsarlmaldr..

DuvarDuvar altalt temeltemel kalnlnn,kalnlnn, duvarduvar dnadna taantaan konsolkonsol aklnnaklnnyarsndanyarsndan veve 2020 cmcm denden azaz olmamas,olmamas, temelintemelin rijitrijit olmasolmas vevegerilmeleringerilmelerin dzgndzgn dalmasdalmas bakmndanbakmndan gereklidirgereklidir..TemelTemel donats,donats, zemindenzeminden veve yeryer altalt suyundansuyundan etkilenebileceietkilenebileceiiiniin betonbeton rtsrts enen azaz 55 cmcm olmaldrolmaldr..


28/62

EerEer hesaphesap eilme momenti,momenti, yukardayukarda verilenverilen artartsalamyorsasalamyorsa;; eilmeeilme momentinemomentine gregre hesaplanan,hesaplanan, apap

1010 mmmm denden azaz olmayanolmayan veve aralaral temeltemel kalnlndankalnlndanfazlafazla olmayanolmayan birbir enineenine donatdonat yerletirilmelidiryerletirilmelidir..EnineEnine yerletirilenyerletirilen bubu anaana donatdandonatdan baka,baka, boyunaboyunadorultudadorultuda dada datmadatma donatsdonats konulmaldrkonulmaldr..DatmaDatma donatsdonats alan,alan, anaana donatnndonatnn 11//55 indeninden veve 44JJ1010

dandan azaz olmamaldrolmamaldr..SisteminSistemin tektek yndeynde ykyk aktardaktard gzgz nnenne alnarak,alnarak, tektekyndeynde alanalan demelerdemeler iiniin verilenverilen dierdier konstrktifkonstrktifkurallarkurallar buradaburada dada aynenaynen uygulanabiliruygulanabilir..

TDYTDY9797 yeye gre,gre, duvarduvar altalt temellerinetemellerine konulacakkonulacak boyunaboyunadonatlarndonatlarn hemhem sttestte veve hemhem alttaaltta yatayyatay aralklararalklar 3030 cmcmyi yi gemeyecekgemeyecek;; kelerde,kelerde, kesimekesime noktalarndanoktalarnda vevebasamaklbasamakl temeltemel durumlarndadurumlarnda srekliliisreklilii salayacaksalayacakbiimdebiimde bindirmebindirme yaplacaktryaplacaktr..


29/62

TDY97 de duvar alt temellerine ilikin olarak belirtilen koullaraadaki izelgede belirtilmitir. TDY97 Tablo:12.3


30/62

Tekil/MnferitTemellerTekil/MnferitTemeller

TekTek birbir kolonkolon iiniin dzenlenendzenlenen temeltemel olup,olup, plandakiplandaki ekliekli

kare,kare, dikdrtgendikdrtgen veyaveya dairedaire olabilirolabilir..DeyDey kesitlerikesitleri genelliklegenellikle dikdrtgendikdrtgen veyaveya yamukyamuk olarakolarakortayaortaya karkar..TemelTemel kalnlnnkalnlnn kesmekesme donatsdonats gerektirmeyecekgerektirmeyecekekildeekilde belirlenmesinebelirlenmesine veve kesmekesme veyaveya zmbalamazmbalama

donatsnadonatsna ihtiyaihtiya duyulmamasnaduyulmamasna gayretgayret edilmelidiredilmelidir..YatayYatay yeryer deitirmelerideitirmeleri nlemeknlemek iiniin birbirlerinebirbirlerinekonstrktifkonstrktif olarakolarak donatlandonatlan baba kirilerikirileri ileile balanrbalanr..PlandaPlanda herher ikiiki dorultudadorultuda alanalan tekiltekil temelintemelin hesab,hesab,kolonkolon yzndenyznden dardar taantaan temeltemel paralar,paralar, ayrayr ayrayrkonsolkonsol kirikiri gibigibi kabulkabul edilerekedilerek yaplabiliryaplabilir..EilmeEilme veve kesmekesme hesabhesab iiniin kritikkritik kesitkesit kolonkolon yzyz kesitikesitialnabiliralnabilir..ekildeekilde gsterilengsterilen evreevre iiniin zmbalamazmbalama kontrol,kontrol, kirisizkirisiz

demelerdedemelerde verilenverilen ilkelereilkelere gregre yaplmaldryaplmaldr..


31/62

NOT: En ok uygulanan tr, b ve c ekilleridir.


32/62

Tekil TemelTekil Temel


33/62

Simetrik betonarmetekil temellerdekesit ve donat


34/62

Simetrik olan ve olmayan tekil temeller


35/62

ki dorultuda moment etkisindeki tekil temel


36/62

TekilTekil temelintemelin plandaplanda alanalan 11 mm22 den,den, enen kkkkboyutuboyutu 7070 cmcm denden;; temeltemel kalnlkalnl 2525 cmcm denden

veve konsolkonsol aklnnaklnn ndennden;; donatnndonatnn betonbetonrtsrts iseise 55 cmcm denden azaz olmamaldrolmamaldr..HerHer ikiiki dorultudorultu iiniin hesaplahesapla bulunanbulunan donatlar,donatlar,temeltemel tabanndatabannda birbir zgarazgara oluturacakoluturacak biimdebiimde veve

eiteit aralklaralkl olarakolarak yerletirilebiliryerletirilebilir..DonatDonat aralaral 2525 cmcm yi yi gememeligememeli veve herher ikiikidorultudadorultuda ekmeekme donatsdonats oran,oran, gzgz nnennealnanalnan kesitekesite gre,gre, ayrayr ayrayr 00,,002002 den den azazolmamaldrolmamaldr..Ayrca, Ayrca, tekiltekil temelintemelin plandakiplandaki dd kenarnakenarnakonulacakkonulacak emberember donats,donats, temelintemelin ggtkenmesinetkenmesine yaknyakn durumdakidurumdaki davranndavrann olumluolumluyndeynde etkileretkiler..


37/62

Tekil temelde ember donats ve kemerlenme


38/62

Tekil temellerde ember donats


39/62

Prefabrike kolon elemanlarnn ankastreliini salamak iin yuval ( tekne )tekil temeller uygun olur. Aada rnek ekli verilen bu tr temellerinhesap ve yapmnda uyulacak esaslar, prefabrike yaplarn hesab ile ilgili

Trk Standardnda ayrntl olarak verilmitir.


40/62

Srekli/Mtemadi/ erit TemellerSrekli/Mtemadi/ erit Temeller

BirbirlerineBirbirlerine yaknyakn tekiltekil temellerintemellerin birletirilmesindenbirletirilmesindensreklisrekli temeltemel doardoar (( eriterit temeltemel ))..

ByleByle birbir durumdadurumda deydey yklerinyklerin bilekesininbilekesinin temeltemelyzeyininyzeyinin arlkarlk merkezinemerkezine etkimesi,etkimesi, dzgndzgn zeminzemin

gerilmesigerilmesi eldeelde etmeetme ynndenynnden arzuarzu ediliredilir..EerEer bubu durumdurum salanmamsa,salanmamsa, temeltemel yzeyininyzeyininarlkarlk merkezindemerkezinde bilekebileke kuvvetlekuvvetle beraberberaber doacakdoacakmoment,moment, zeminzemin gerilmeleriningerilmelerinin dzgndzgn yaylnyayln

bozarbozar..ByleByle birbir durumdadurumda zeminzemin gerilmeleriningerilmelerinin dorusaldorusalyayldyayld kabulkabul edilebiliredilebilir..


41/62

Srekli temellerde uygulanabilecek enkesit biimleri


42/62

Srekli temellerin R bilekesine gre simetrik yaplmas


43/62

Srekli temelde kesit etkileri


44/62

Bir dorultuda srekli temel trleri


45/62

KolonKolon sayssays arttka,arttka, kolonkolon ykleriykleri kendisinekendisine

komukomu ikiiki aklktakiaklktaki zeminzemin gerilmelerinegerilmelerine dahadahaetkilietkili olurken,olurken, dahadaha uzakuzak aklklardakiaklklardaki zeminzemingerilmelerinegerilmelerine olanolan etkilerietkileri uzaklkuzaklk artkaartka azalrazalr..BuBu dncedendnceden hareketlehareketle stst yapnnyapnn rijitrijitolmadolmad durumlardadurumlarda kolonkolon yknn,yknn, komukomu

aklkaklk ortalarortalar arasndaarasnda kalankalan birbir blgedeblgede zeminezeminedzgndzgn yayldyayld kabulkabul edilebiliredilebilir..almaalma biimleribiimleri sreklisrekli kirilerekirilere benzerbenzer..SrekliSrekli temellerintemellerin dzenlenmelerindedzenlenmelerinde;; kirikiri ksmksm

iiniin sreklisrekli kirilerekirilere aitait konstrktifkonstrktif kurallara,kurallara, plakplak(( ampatmanampatman )) ksmksm iiniin tekiltekil temellerdetemellerde verilenverilenkonstrktifkonstrktif kurallarakurallara uyulmasuyulmas tavsiyetavsiye ediliredilir..


46/62

Srekli temelde zemin gerilmeleri


47/62

Sreklitemeldezemingerilmeleri

ve kesittesiridiyagramlar


48/62

Temel taban genilii; birim boy iin temel tabannda oluanzemin gerilmeleri, zemin emniyet gerilmesini amayacakekilde belirlenir.

Bu amala, srekli kiriin genilii yeterli olduu takdirde,kiri dna taan plak (ampatman) yaplmayabilir.

Ampatman yapld takdirde, temel kiriine gre simetrikyaplmas uygun olup; bu durumda kiri dna taan plak,

kirile birletii noktada ankastre mesnetli konsol plak olarakdzgn yayl zemin gerilmesine gre birim boy iin hesapedilerek donatlr.

Ampatmann kesit hesab ve donats iin, konsol demelere

ilikin kurallar geerlidir.Kiri dna taan ampatman genilii fazla olduu takdirde,enine kesitin dikdrtgen yerine trapez yaplmas ekonomikolabilir. Ancak, her iki durumda da konsol mesnetindekikesitin dikdrtgen olduu aktr.


49/62

TSTS 500500--20002000 ee gregre;;KiriliKirili olanolan sreklisrekli temellerde,temellerde,

KiriKiri yksekliiykseklii :: hh uu llnn// 1010PlakPlak kalnlkalnl :: tt uu 2020 cmcm olmaldrolmaldr..

VVcrcr >> KolonKolon yzndeyznde hesaplananhesaplanan VVdd olmas,olmas,

olabildiinceolabildiince salanmaldrsalanmaldr..KirisizKirisiz plakplak olarakolarak dzenlenendzenlenen sreklisrekli temellerde,temellerde, plakplakkalnlklarkalnlklar 3030 cmcm denden kkkk olamazolamaz..BuBu trtr sreklisrekli temellerde,temellerde, kolonkolon yzndekiyzndeki kesmekesme kuvvetikuvvetiveve zmbalamazmbalama kontrolleri,kontrolleri, dahadaha ncence kesmekesme vevezmbalamazmbalama gvenliigvenlii iiniin anlatlananlatlan ekildeekilde yaplryaplr..TemelTemel kirilerininkirilerinin boyutlandrlmasndaboyutlandrlmasnda;; kesmekesme kuvveti,kuvveti,eilmeeilme momentindenmomentinden dahadaha etkinetkin olabilirolabilir.. BuBu nedenle,nedenle,boyutlandrmadaboyutlandrmada kesmekesme kuvvetikuvveti nceliklincelikli olarakolarak dikkatedikkate

alnmaldralnmaldr..


50/62

Komu arsa veya yapsnrnda bulunan ve yarmpabu biiminde yaplmazorunluluu ortaya kantekil temellerde, temeltabanndaki zeminde ekmegerilmelerinin olumas vedolaysyla temel tabanalanndan tam

yararlanlamamas, hattatemelin dnme ihtimalinedeniyle, snrdakikolonlarn ve dolaysylatemellerin snrdan ieriye

ekilmesi veya birden fazlatekil temelin birletirilmesiylesrekli temel halinegetirilmesi eklindekizmler, ok daya uygun

olabilir.Komu yap snrnda bulunan temeller


51/62

IzgaraIzgara TemellerTemeller // kiki DorultudaDorultuda SrekliSrekli TemellerTemeller

TekilTekil temellerintemellerin ikiiki dorultudadorultuda birletirilmesiylebirletirilmesiyle zgarazgarabiimlibiimli ikiiki dorultudadorultuda sreklisrekli temellertemeller meydanameydana gelirgelir..

ZeminZemin gerilmelerigerilmeleri sreklisrekli temellerdekitemellerdeki gibigibi bulunabilirbulunabilir..

BuBu durumdadurumda temeltemel kesitindekesitinde kesmekesme kuvvetikuvveti veve eilmeeilme

momentinemomentine ekek olarakolarak burulmaburulma momentininmomentinin dede ortayaortayakmaskmas szsz konusudurkonusudur..SrekliSrekli temellerintemellerin dahadaha ayrntlayrntl zmleri,zmleri, temeltemelelastikelastik kirikiri veve zeminizemini elastikelastik mesnetmesnet kabulkabul ederekederek

yaplabiliryaplabilir..


52/62

ki dorultuda srekli/zgara temel sistemi


53/62

Izgara temellerde kolon yknn temellere aktarlmas


54/62

Radye/AlanTemellerRadye/AlanTemeller

GenellikleGenellikle tmtm stst yapyap kolonlarnnkolonlarnn beraberceberaberce birbirtemeltemel planaplana oturmasoturmas eklindeeklinde belirirbelirir..ZemininZeminin tamatama kapasitesininkapasitesinin dkdk veve kolonlarnkolonlarn okokyklykl olmasolmas genelliklegenellikle bubu trtr temelitemeli gerekligerekli klarklar..

almaalma biimleribiimleri kolonlarkolonlar birletirenbirletiren kirilerinkirilerinbulunmasbulunmas veyaveya bulunmamasbulunmamas durumunadurumuna gregre kirilikiriliveve kirisizkirisiz demeleredemelere benzetilebilirbenzetilebilir..KolonKolon yklerininyklerinin zeminezemine iletilmesinde,iletilmesinde, plakplak gzleriningzlerinin

simetrisimetri eksenlerieksenleri izilerek,izilerek, kolonkolon yklerininyklerinin etkietkialanlaralanlar sreklisrekli temellerdekinetemellerdekine benzerbenzer biimdebiimdebelirlenebilirbelirlenebilir..ElastikElastik zeminezemine oturanoturan plakplak kabulkabul ileile kesitkesit tesirlerinintesirlerininbulunmas,bulunmas, durumaduruma gregre dahadaha gerekigereki olabilirolabilir..


55/62

Radyetemeltrleri


56/62

Ba KirileriBa Kirileri

FarklFarkl yatayyatay yeryer deitirmelerideitirmeleri nlemeknlemek amacylaamacyla tekiltekiltemeller,temeller, ikiiki dorultudadorultuda kolonkolon eksenlerindeeksenlerinde birbirlerinebirbirlerinebaba kirilerikirileri ileile balanrbalanr..

BirBir dorultudadorultuda sreklisrekli temellerintemellerin dede dierdier dorultudadorultuda

balanmasbalanmas uygunduruygundur..TemelTemel zeminininzemininin kayakaya olmasolmas durumundadurumunda baba kirilerikirileriyaplmayabiliryaplmayabilir..

DepremDeprem blgesindekiblgesindeki yaplardayaplarda zeminzemin gruplarnagruplarna balbal

olarak,olarak, baba kirilerininkirilerinin salamassalamas gerekengereken minimumminimumkoullarkoullar aadakiaadaki izelgedeizelgede verilmitirverilmitir..


57/62

Tekil ve srekli temellerde ba kirilerinin uygulanmas


58/62

Tekil ve srekli temellerde ba kirileri ve kesitleri


59/62

izelgeizelge: TDY97 de Ba Kirileri in Verilen: TDY97 de Ba Kirileri in VerilenMinimum KoullarMinimum Koullar

Koulun TanmKoulun Tanm DepremDepremBlgesiBlgesi ZeminZeminGrubuGrubu

(A)(A)

ZeminZeminGrubuGrubu

(B)(B)


(C)(C)


(D)(D)

1.Ba kiriinin1.Ba kiriininminimum eksenelminimum eksenel

kuvvetikuvveti**

1,21,2

3,43,4

%6%6

%4%4

%8%8

%6%6

%10%10

%8%8

%12%12

%10%10

2. Minimum enkesit2. Minimum enkesitboyutu (cm)boyutu (cm)****

1,21,2

3,43,4

2525

2525

2525

2525

3030

2525

3030

2525

3. Minimum enkesit3. Minimum enkesitalan (cmalan (cm22))

1,21,2

3,43,4

625625

625625

750750

625625

900900

750750

900900

750750

4.Minimum boyuna4.Minimum boyunadonatdonat

1,21,23,43,4

44JJ141444JJ1414

44JJ161644JJ1414

44JJ161644JJ1616

44JJ181844JJ1414

** Ba kiriinin baland kolon veya perdelerdeki en byk eksenel kuvveti yzdesi olarakBa kiriinin baland kolon veya perdelerdeki en byk eksenel kuvveti yzdesi olarak**** Minimum enkesit boyutu ba kiriinin serbest aklnn 1/30 undan az olamazMinimum enkesit boyutu ba kiriinin serbest aklnn 1/30 undan az olamaz


60/62


61/62


62/62

Documents

13. BÖLÜM TEMELLER