144 SORUDA BULGARİSTAN’A TİCARET VE YATIRIM REHBERİ

SOFYA TİCARET MUumlŞAVİRLİĞİ

TC

SOFYA BUumlYUumlKELCcedilİLİĞİ

TİCARET MUumlŞAVİRLİĞİ

144 SORUDA

BULGARİSTANrsquoA TİCARET VE YATIRIM

REHBERİ

AĞUSTOS 2016


1

İCcedilİNDEKİLER

UumlLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER 2

BULGARİSTAN EKONOMİSİ 4

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARETİ 5

BULGARİSTANrsquoIN TUumlRKİYE İLE TİCARETİ 6

TUumlRKİYErsquoNİN BULGARİSTANrsquoA İHRACATININ SWOT ANALİZİ 7

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARET REJİMİ ARANAN BELGELER PİYASA DENETİMLERİ TEKNİK

ENGELLER 9

BULGARİSTANrsquoA YAPILAN DYY UumlLKEDEKİ YATIRIM ORTAMI VE TEŞVİKLER 13

BULGARİSTANrsquoDA TUumlRK YATIRIMLARI 20

BULGARİSTANrsquoDA ŞİRKET KURULUŞU 20

YABANCI ŞİRKET ŞUBESİ 24

YABANCI ŞİRKET TEMSİLCİLİĞİ 24

YATIRIMCILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN CcedilEŞİTLİ HUSUSLAR VE FAYDALI BİLGİLER 25

REKABETİ KORUMA KAMU İHALELERİ VE AYRIMCILIK 31

AVRUPA FONLARI 33

İŞ YAPMA MALİYETİ 34

VERGİLER 36

YABANCILARIN GAYRİMENKUL EDİNMESİ 38

BULGARİSTANrsquoDA YABANCILARIN YASAL STATUumlLERİ 38

PERAKENDE 41

FRANCHİSİNG 42


2

UumlLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1 Bulgaristanrsquoa ilişkin genel bilgiler nedir

Devletin adı Bulgaristan Cumhuriyeti

Başkenti Sofya

Youmlnetim biccedilimi Parlamenter Cumhuriyet

Resmi dili Bulgarca

Alfabesi Kiril alfabesi

Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev

Başbakan Boyko Borisov

Bir sonraki seccedilimler 2016 cumhurbaşkanlığı seccedilimleri

Dinsel dağılım Ortodoks Hıristiyan Muumlsluumlman ()

Para birimi Leva (BGN) 1 Leva=100 stotinki

Oumllccediluuml sistemi Metrik

Uumlyesi olduğu uluslararası kuruluşlar AB NATO BM IMF WTO Duumlnya Bankası

Sabit doumlviz kurları LevaEuro ndash 195583

Yuumlzoumllccediluumlmuuml 110993 kmsup2

Nuumlfus (2015) 7 153 784

Kadın 3 676 607

Erkek 3 477 177

Kentsel nuumlfus 731

Ortalama yıllık nuumlfus artışı (permil) - 7

Nuumlfus yoğunluğu (kişi kmsup2) 645

Mesai saatleri ve guumlnleri 900-1730 ndash Pazartesi-Cuma

Haftalık ccedilalışma saati (Ortalama) 40

Buumlyuumlk kentler ve limanlar

Sofya Filibe (Plovdiv) Varna (liman) Burgaz

(liman) Rusccediluk (Ruse liman) Eski Zağra (Stara

Zagora) Plevne (Pleven)

Tuumlrkiye ile saat farkı Yok

Uluslararası telefon kodu +359


3

2016 Uyumlu Resmi Tatil Guumlnleri

Tarih Tatil Adı Tatil Tuumlruuml Notlar

1 Ocak Yeni Yıl Milli

Bayram

3 Mart Kurtuluş guumlnuuml Milli

Bayram

Bulgaristanın Osmanlı İmparatorluğu

hakimiyetinden bağımsızlığı


Bayram



1 Mayıs Paskalya Milli

Bayram

Ortodoks takvimine goumlre her yıl tarihi

değişmektedir

1 Mayıs İşccedili Bayramı Milli

Bayram

6 Mayıs Hıdrellez Kahramanlık ve

Bulgar ordusu guumlnuuml

Milli

Bayram

24

Mayıs

Bulgar aydınlanması kuumlltuumlr

ve kiril alfabesi bayramı

Milli

Bayram

6 Eyluumll Bulgaristanın birleşmesi

bayramı

Milli

Bayram

Doğu Rumeli ve Bulgar Prensliğinin

birleşmesi

22 Eyluumll Bulgaristan bağımsızlık guumlnuuml Milli

Bayram

1 Kasım Ulusal aydınlar guumlnuuml Milli

Bayram

Sadece eğitim-oumlğretim kurumlarına

tatil

24

Aralık

Noel arifesi Milli

Bayram

25

Aralık

Noel guumlnuuml Milli

Bayram

26

Aralık


Bayram

31

Aralık

Yeni yıl arifesi Milli

Bayram

2 Bulgaristanrsquoda nuumlfusun etnik yapısı nedir ve Tuumlrklerin yoğun olarak yaşadığı

boumllgeler hangileridir

2011 yılında gerccedilekleşen sayımda 5 664 624 kişi ya da nuumlfusun 848rsquoi Bulgar 588 318 kişi

(nuumlfusun 88rsquoi) Tuumlrk ve 325 343 kişi (nuumlfusun 49rsquou) Roman olduklarını ifade etmiştir

53391 kişi (nuumlfusun 08rsquoi) kendini etnik aidiyet bakımından tanımlamamıştır Tuumlrklerin

yoğun olarak yaşadığı boumllgeler Kırcali Razgrad Tırgovişte Şumen Silistra Dobriccedil Ruse ve

Burgasrsquotır


4

BULGARİSTAN EKONOMİSİ

3 Bulgaristan ekonomisinin duumlnyadaki yeri nedir

Bulgaristan ekonomisi serbest piyasa koşullarına goumlre işleyen dışa accedilık oumlzel sektoumlruuml orta

duumlzeyde gelişmiş az sayıda stratejik devlet işletmesi olan bir ekonomidir Duumlnya Bankası

Bulgaristan ekonomisini uumlst orta gelirli ekonomilerden addetmektedir Bulgaristan ekonomisi

serbest piyasa şartlarına goumlre işleyen dışa accedilık oumlzel şektoumlruuml orta duumlzeyde gelişmiş az sayıda

stratejik devlet işletmesi olan bir ekonomidir Duumlnya Bankası Bulgaristan ekonomisini uumlst orta

gelirli ekonomilerden addetmektedir Bazı dış değerlendirmelere goumlre Bulgaristan ekonomisi

2015 yılında satın alma guumlcuuml paritesine goumlre duumlnyada 77 sıradadır Duumlnya Ekonomik

Forumursquonun 2015-2016 Kuumlresel Rekabet Guumlcuuml Raporursquonda incelenen 140 uumllke iccedilerisinde

Bulgaristan 54 sıradadır Duumlnya Bankasırsquonın İş Yapma adlı raporunda Bulgaristan 189 uumllke

iccedilerisinde oldukccedila oumlnlerde olan 38 sırada yer almaktadır Uluslararası kuruluşların bazı

değerlendirmelerine goumlre Bulgaristanrsquoın guumlccedilluuml youmlnleri hızlı internet kullanımı ile yakından

ilgisi olan teknik yeterlilik ve makroekonomik istikrardır Emek piyasasının durumu (yuumlksek

işsizlik oranı duumlşuumlk verimlilik uumllkenin nitelikli işguumlcuuml ccedilekme konusundaki yetersizliği) iş

yapma ortamı (yolsuzluk buumlrokratik verimsizlik finansman sıkıntıları ve son yılda siyasi

istikrarsızlık) AR-GE faaliyetlerinin kısıtlı kalması kurumsal kalite (yargıda sıkıntılar devlet

politikalarında şeffaflığın bulunmaması siyasetccedililere olan guumlvenin azalması) rekabet guumlcuumlnuuml

olumsuz etkileyen faktoumlrlerdir

4 Bulgaristan temel makroekonomik ve sosyoekonomik goumlstergeleri nedir

GSYİH (Milyon euro) 44 162

Kişi Başına GSYİH (Nominal euro) 6 136

Enflasyon Oranı

Tuumlketici Fiyat Endeksindeki Yıllık Artışı () -04

İşsizlik oranı () 91

Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon euro) 1 593

Dış Ticaret (Milyon euro) 49 659

İhracat 23 248

İthalat 26 411

Denge -3 162

Ortalama Oumlmuumlr (yıl) 747

Yuumlksek Oumlğretim Okul Sayısı 54

Yuumlksek Oumlğretimdeki Oumlğrenci Sayısı 266 700

Karayolu Uzunluğu (km) 19 462

Otoyol Uzunluğu (km) 610

Demiryolu Uzunluğu (km) 4 032

Kişi Başına Yıllık Elektrik Tuumlketimi (KWHKişi) 4 682

Asgari Uumlcret 420 Leva (215 EURO)


5

5 Bulgaristanrsquoın sektoumlrler itibarıyla gayri safi katma değerinin dağılımı nasıldır

Sektoumlrler itibariyle GSKD () 2015

Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARETİ

6 Bulgaristan nasıl bir dış ticaret rejimi uygulamaktadır

Bulgaristan dış ticaret rejimi ilke olarak liberal bir oumlzellik goumlsterse de oumlzel durumlarda ulusal

guumlvenliğin kamu duumlzeninin ve ahlakın insanların hayvanların ve bitkilerin yaşamının ve

sağlığının ulusal zenginliği oluşturan sanat eserleri tarihi ve arkeolojik değerlerin sınai ve

fikri hakların korunmasına ilişkin birtakım gerekccedilelere dayanan yasak ve sınırlamalar

getirmektedir Soumlz konusu kısıtlama ve yasaklamalar AB mevzuatına ve Bulgaristanrsquoın taraf

olduğu uluslararası anlaşmalara dayanmaktadır AB İşleyiş Anlaşmasırsquonın 207 maddesine goumlre

ortak ticaret politikası ABrsquonin ayrıcalıklı yetki alanıdır ve Avrupa Komisyonu tarafından icra

edilmektedir Avrupa Komisyonursquonun temel hedeflerinden biri yerel uumlretimi haksız ticari

uygulamalardan korumaktır Bu doğrultuda ccedileşitli anti-damping oumlnlemleri devlet destekli

ithalat oumlnlemleri ve koruma oumlnlemleri uygulanabilmektedir

7 Bulgaristanrsquoın dış ticaret hacmi ve duumlnya ticaretindeki yeri nedir

Bulgaristan Merkez Bankası verilerine goumlre 2015 yılında Bulgaristanrsquoın ihracatı 52 oranında

artarak 233 milyar EURO ithalatı 11 artarak 264 milyar EURO olarak gerccedilekleşmiştir

İhracatın GSYİHrsquoya oranı 526 ithalatın GSYİHrsquoya oranı ise 598 olmuştur Dış ticaret

hacmi 497 milyar EURO dış ticaret dengesi ise - 32 milyar EURO olmuştur 2014 yılında

duumlnya ihracatında Bulgaristanrsquoın payı permil 15 duumlnya ithalatındaki payı ise permil 18rsquodir

8 Hangi uumllkeler Bulgaristanrsquoın en buumlyuumlk ticaret partnerleridir

Bulgaristanrsquoın ihracatında 2015 yılında AB uumlyesi uumllkeler ile Tuumlrkiye dahil olmak uumlzere komşu

Balkan uumllkeleri ağırlıktadır 2015 yılında da Almanya Bulgaristanrsquoın en ccedilok ihracat yaptığı

uumllke olmuştur Tuumlrkiye Bulgaristanrsquoın en ccedilok ihracat yaptığı uumlccediluumlncuuml uumllke olmuştur İtalya

Romanya Yunanistan Bulgaristanrsquoın ihracatında diğer buumlyuumlk partner uumllkelerdir İthalatında ise

birinci sırayı Rusya Federasyonu alırken uumllkemiz 5 sırayı almaktadır İthalatta diğer buumlyuumlk

partner uumllkeler Almanya İtalya Ccedilin ve Romanyarsquodır

9 Bulgaristanrsquoın en ccedilok dış ticaretini yaptığı uumlruumln grupları nelerdir


6

Diğer hammadde ve malzemeler demir dışı metaller petrol uumlruumlnleri hammaddeler ve oumlzellikle

gıda sektoumlruuml hammaddeleri diğer yatırım malları gıda yedek parccedila ve teccedilhizat makina ve

cihazlar mobilya ilaccedil ve kozmetik plastik ve kauccediluk en ccedilok ihraccedil edilen uumlruumln gruplarıdır Ham

petrol ve doğalgaz makina ve cihazlar hammadde ve malzemeler yiyecek iccedilecek ve sigara

plastik ve kauccediluk cevherler ulaşım araccedilları ilaccedil ve kozmetik tekstil sektoumlruuml hammaddeleri

yedek parccedila ve teccedilhizat elektrikli makinalar yağlar demir-ccedilelik ise en ccedilok ithalatı yapılan uumlruumln

gruplarıdır

BULGARİSTANrsquoIN TUumlRKİYE İLE TİCARETİ

10 Tuumlrkiye ile Bulgaristan arasındaki ticaret hangi kurallara dayanmaktadır

AB uumlyeliğinin ardından Tuumlrkiye ndash AB Guumlmruumlk Birliğirsquonin bir tarafı haline gelen Bulgaristan

ile Tuumlrkiye arasında guumlmruumlk birliği kapsamı sanayi uumlruumlnlerinin ticaretinde guumlmruumlk vergisi

alınmamaktadır Tarım uumlruumlnleri iccedilinse ABrsquonin Tuumlrk tarım uumlruumlnlerine uyguladığı tercihli vergi

oranları uygulanmaktadır Tuumlrkiye ile Bulgaristan arasında imzalan bazı ikili anlaşmalar da ikili

ticareti şekillendirmektedir Ticaret ve Ekonomik Sınai ve Teknik İşbirliği Anlaşması (1994)

Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (1994) Ccedilifte Vergilendirmenin

Oumlnlenmesi Anlaşması (1994)

11 Tuumlrkiyersquonin Bulgaristanrsquoın dış ticaretindeki yeri nedir

2015 yılında Tuumlrkiye yaklaşık 2 milyar Euro ve Bulgaristanrsquoın toplam ihracatında 86rsquolık

pay ile en ccedilok ihracat yapılan uumlccediluumlncuuml uumllke olmuştur İthalatta ise uumllkemiz 2014 yılında

bulunduğu altıncı sıradan 2015rsquote Bulgaristanrsquoın toplam ithalatındaki 54rsquoluumlk payıyla ile

Rusya Federasyonu Almanya İtalya ve Ccedilinrsquonın ardından beşinci sıraya yuumlkselmiştir 2015

yılında Bulgaristanrsquoın Tuumlrkiye ile ticaret hacminin Bulgaristanrsquoın toplam ticaretindeki payı

69 olarak gerccedilekleşmiştir 2015 yılında Tuumlrkiye Almanya İtalya ve Rusyarsquonın ardından

Bulgaristanrsquoın doumlrduumlncuuml buumlyuumlk ticaret ortağı olmuştur

12 Bulgaristanrsquoın Tuumlrkiyersquoden ithalatında 2rsquoli GTİP bazında ilk 10 uumlruumln grubu

nedir

GTİP Accedilıklama Bin EURO Pay

39 Plastikler ve mamulleri 165 199 110

84 Nuumlkleer reaktoumlrler kazanlar makinalar mekanik cihazlar 118 856 79

85 Elektrikli makina ve cihazlar 107 419 72

87 Motorlu kara taşıtları traktoumlrler bisikletler 94 931 63

74 Bakır ve bakırdan eşya 83 106 56

27 Mineral yakıtlar mineral yağlar 74 709 50

76 Aluminyum ve aluminyumdan eşya 64 871 43

72 Demir ve ccedilelik 59 446 40

73 Demir ve ccedilelik uumlruumlnler 52 998 35

40 Kauccediluk ve kauccediluktan eşya 49 623 33

TOPLAM 1 495 061 1000


7

13 Bulgaristanrsquoın Tuumlrkiyersquoye ihracatında 2rsquoli GTİP bazında ilk 10 uumlruumln grubu nedir




85 Elektrik elektronik ekipman 185 834 93

44 Ağaccedil ve ahşap eşya odun koumlmuumlruuml 99 571 50

12 Yağlı tohum ve meyvalar muhtelif tane tohum ve meyvalar 83 192 41

78 Kurşun ve kurşundan eşya 72 323 36

87 Raylı ve tramvaydan farklı araccedil 61 690 31


84 Nuumlkleer reaktoumlrler kazanlar makinalar 54 830 27

18 Kakao ve kakao muumlstahzarları 52 896 26

TOPLAM 2 006 011 1000

14 Bulgaristanrsquoda uumlretim tesisi kurup AB ve diğer duumlnya pazarlarına ihracat yapmak

iccedilin ayrıntılı bilgiye ulaşmak muumlmkuumln muumlduumlr

Soruyu iki kısma ayırmak gerekmektedir Sorunun ilk kısmı AB iccedilinde gerccedilekleşen ticareti

diğer kısmı ise AB dışında gerccedilekleşen ticareti ele almaktadır Bulgaristanrsquodan diğer bir AB

uumllkesine mal veya hizmet satıldığında AB iccedilinde ticaretten bahsedilmektedir ve bu satışın

Bulgaristanrsquodaki bir şirkete gerccedilekleşen bir satıştan tek farkı satıcı tarafından kesilen faturada

KDVrsquonin yer almamasıdır ABrsquode uumlruumlnlerin serbest dolaşımı prensibinden dolayı bahse konu

uumlruumlnler guumlmruumlk işlemlerine tabi tutulmamaktadır Diğer taraftan uumlccediluumlncuuml uumllkelere yapılacak

ihracata ilişkin ayrıntılı bilgiye ABrsquonin ihracat portalinden ulaşmak muumlmkuumlnduumlr

httpmadbeuropaeumadbdatasetPreviewFormATpublihtmdatacat_id=ATampfrom=publi

ABrsquonin ihracat portalinde aşağıdaki bilgiler yer almaktadır

Guumlmruumlk vergisi bilgileri

Proseduumlr ve formaliteler

Ticaret engelleri

Sağlık ve bitki sağlığı sorunları

Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri

TUumlRKİYErsquoNİN BULGARİSTANrsquoA İHRACATININ SWOT ANALİZİ

15 Tuumlrkiyersquonin Bulgaristanrsquoa ihracatını olumlu etkileyen faktoumlrler nelerdir

Bulgaristan ile Tuumlrkiyersquonin coğrafik yakınlığı

- Tuumlrkiyersquonin Avrupa uumllkeleriyle yaptığı ticaretin karayolu ile taşınan kısmının buumlyuumlk

bir boumlluumlmuuml Bulgaristan uumlzerinden yapılmaktadır

- Ayrıca Bulgaristan Balkanlarrsquoın coğrafi olarak merkezi konumundadır

- İstanbul Kocaeli ve Bursa gibi Tuumlrkiyersquonin uumlretim merkezlerine de ccedilok yakındır


8

İki uumllkenin ortak tarihsel ve kuumlltuumlrel geccedilmişi

Bulgaristanrsquoın AB uumlyesi olması

- Guumlmruumlk Birliği nedeniyle ikili ticarette sanayi uumlruumlnleri guumlmruumlk vergisinden muaftır

tarım uumlruumlnleri iccedilinse tercihli vergi oranları uygulanmaktadır

- Buumlyuumlk oumllccediluumlde iki uumllkenin teknik mevzuatı uyumludur

Kalite-fiyat oranının Tuumlrk uumlruumlnlerinin Bulgaristan piyasasındaki rekabet guumlcuumlnuuml artırıcı

nitelikte olması

16 Tuumlrkiyersquonin Bulgaristanrsquoa ihracatını olumsuz etkileyen faktoumlrler nelerdir

Bulgaristan piyasasının kuumlccediluumlk olması

Vatandaşların satın alma guumlcuumlnuumln goumlreceli olarak duumlşuumlk olması

Yerli ithalatccedilıların kredi bulmakta zorluklarla karşılaşması

Mal ve kişilerin serbest dolaşımı nedeniyle Bulgarların AB uumllkeleri ile ticaret yapma

kolaylığı

17 Bulgaristanrsquoa mal ve hizmet ihracatı ccedilerccedilevesinde Tuumlrk firmalarının istifade

edebileceği fırsatlar nelerdir

Bulgaristanrsquoda AB operasyonel programları ccedilerccedilevesinde altyapı projelerinin guumlndemde

olması hem muumlteahhitlik firmalarımız hem de muumlteahhitlik firmalarının olası tedariği iccedilin

birccedilok fırsat yaratmaktadır

2010 yılında 414 olan ortalama yaş 2030 yılında 465rsquoa yuumlkselecektir Yaşlı nuumlfus iccedilin

hayatı kolaylaştıracak ve sağlığını koruyacak yaşlı dostu uumlruumlnler (akıllı sensoumlrlere sahip

tesktil uumlruumlnleri ev iccedili ekipman dekorasyon uumlruumlnleri ilaccedil doğal-sağlıklı yaşam temalı gıda

uumlruumlnleri) potansiyel arz etmektedir

18 Tuumlrk ihracatccedilı firmaları accedilısından Bulgaristanrsquodaki tehditler nelerdir

Ekonomik ve siyasi istikrarsızlıklardan kaynaklanan belirsizlikler

AB fonlarının bir boumlluumlmuumlnuumln buumlrokratik engellerden dolayı kullanılamaması veya askıya

alınması

Avrupa Komisyonursquonun Bulgar makamlarının yolsuzluk ve organize succedil ile muumlcadelede

ccedilok yavaş ve zor netice alabildiğine dair değerlendirmesi

Yerli firmalar hakkında yeterli bilgi noksanlığı ve araştırma yapma konusundaki kısıtlı

imkanlar (guumlvenli iş ortağı seccedilimi oumlnem arz etmektedir)

19 Tuumlrkiyersquode yerleşik firmaların Bulgaristanrsquoa ihracatlarını arttırmaya youmlnelik

destekler nelerdir


9

TC Ekonomi Bakanlığı Tuumlrk firmalarına yurtdışı birim marka tanıtım ve pazara giriş destek

mekanizmalarını yuumlruumltmektedir Konuya ilişkin ayrıntılı bilgiye

httpwwwekonomigovtrportalfaceshomeihracatihracatDestek linkinden ulaşılmaktadır

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARET REJİMİ ARANAN BELGELER PİYASA

DENETİMLERİ TEKNİK ENGELLER

20 Bulgaristanrsquoa ithalatta aranan standartlar teknik gerekler ve sertifikalar

nelerdir

AB uumlyeliğinin ardından Bulgaristanrsquoda ABrsquonin ticarette teknik engellerin kaldırılmasına dair

mevzuatı ve sistemi uygulanmaktadır Bu kapsamda Bulgaristanrsquoda ABrsquonin uumlruumln guumlvenliği

standardizasyon akreditasyon metroloji uygunluk değerlendirmesi test muayene ve

belgelendirme mevzuatına geccedililmiştir Bulgaristanrsquoa ihraccedil edilen uumlruumlnlerin insan sağlığı ve

guumlvenliğine ilişkin tuumlm kuralları karşılaması gerekmektedir ABrsquonin bu alandaki ldquoyeni

yaklaşımrdquo mevzuatı kapsam dahilindeki uumlruumlnlere ldquoCErdquo işaretinin iliştirilmesini zorunlu

kılmaktadır ABrsquonin bu alandaki mevzuatı Tuumlrkiye tarafından da uyumlaştırıldığından

ihracatccedilılarımızın bu konuda ihtiyaccedil duydukları bilgiyi temin ederek uyum sağlamalarında

herhangi bir zorluk beklenmemektedir Diğer taraftan Tuumlrkiye-AB Guumlmruumlk Birliği kapsamında

bulunmayan tarımsal hayvansal ve su uumlruumlnlerinin Tuumlrkiyersquoden Bulgaristanrsquoa ihracatında veya

bu uumllkeden transit geccedilişlerinde mevzuata uygunluk konusunda bir takım sıkıntılar ortaya

ccedilıkmaktadır Bu konuda gerekli uygunluk değerlendirme belgelerinin ve sertifikaların kuralına

uygun duumlzenlenmesi oumlnem arz etmektedir

21 Bulgaristanrsquoda piyasa denetimi nasıl gerccedilekleşmektedir

Piyasaya Uumlruumln Sunumu Ccedilerccedilevesinde Akreditasyon ve Denetim Kurallarının Belirlenmesine

ve (EEC) 33993 sayılı Youmlnetmeliğin Yuumlruumlrluumlkten Kaldırılmasına Dair Avrupa

Parlamentosursquonun ve Konseyrsquoin 9 Temmuz 2008 tarihli ve (EC) 7652008 sayılı Youmlnetmeliği

gereklerine uygun olarak 2010 yılından bu yana Bulgaristan her yıl piyasa denetimi ulusal

programı geliştirmekle ve soumlz konusu programı uygulamakla yuumlkuumlmluumlduumlr Bulgaristanrsquoda

uumlruumlnlerin serbest dolaşımına ilişkin mevzuat ve Eski ve Yeni Yaklaşımın ilkeleri birccedilok Bulgar

yasa ve youmlnetmeliğine dahil edilmiştir Boumlylelikle mevzuatta imalatccedilı ithalatccedilı distribuumltoumlr ve

perakende satıcılara getirilen şartlara uyulması ve piyasaya suumlruumllecek uumlruumlnlerin guumlvenli ve

uyumlaştırılmış kurallara uygun olması hedeflenmiştir Yasal olarak aranan şartların

uygulanmasını teminen Bulgaristanrsquoda ccedileşitli denetim organlarının yer aldığı bir sistem

mevcuttur ldquoPiyasa denetim organlarırdquo olarak adlandırılan soumlz konusu organlar tehlikeli ve

mevzuata uygun olmayan uumlruumlnlerin piyasaya arz edilmesini oumlnlemek amacıyla kontrol denetim

proseduumlr ve youmlntemleri (oumlnlem alma belge uumlzerinde kontrol fiziki kontrol piyasadan ccedilekme

vb) uygulamaktadır Bulgaristanrsquoa ihraccedil edilen uumlruumlnlerin guumlvenlik şartlarına uygunluğunun

denetimi hem ithalat aşamasında guumlmruumlk yetkilileri tarafından hem uumlruumln piyasada iken ilgili

kurumlar tarafından icra edilmektedir İthal uumlruumlnlerin payı yerel uumlruumlnler payını oumlnemli oumllccediluumlde


10

aştığı iccedilin denetim faaliyetlerinin buumlyuumlk bir ccediloğunluğu toptan ve perakende satış aşamasında

gerccedilekleşmektedir

22 Bulgaristanrsquoda piyasa denetimi organları hangileridir

Bulgaristanrsquoda piyasa denetimini yapan tek bir organ ve spesifik bir yasal duumlzenleme

bulunmamaktadır Uumlruumln grubu oumlzelliklerine goumlre ccedileşitli kurumlara denetim goumlrevi yuumlklenmiştir

Bulgaristan denetimi sektoumlrel duumlzeyde gerccedilekleştiren uumllkelerdendir Tuumlketicileri Koruma

Komisyonu Metroloji ve Teknik Denetim Devlet Ajansı Boumllgesel Sağlık Muumlfettişlikleri

Bulgaristan Gıda Guumlvenliği Ajansı İlaccedillar İcra Ajansı Kontrol ve Teknik Denetim Muumlfettişliği

ve Boumllgesel Ccedilevre ve Su İşleri Muumlfettişlikleri 7652008 sayılı Youmlnetmeliğe goumlre piyasa denetim

organlarıdır Piyasa denetim organları sistemi yetkilerin doumlrt Bakanlık arasında dağıtılması

suretiyle ccedilalışmaktadır Ekonomi Bakanlığı Sağlık Bakanlığı Tarım ve Gıda Bakanlığı ve

Ccedilevre ve Su İşleri Bakanlığı

Diğer taraftan Uumlruumln Piyasası Denetim Organları Arasında Koordinasyon ve Bilgilendirme

Konseyi mezkur Youmlnetmeliğin ccedilizdiği ccedilerccedilevede koordinasyon birimidir ve Youmlnetmeliğin 3

Boumlluumlmuumlnuumln etkin bir şekilde uygulanmasında anahtar rol oynamaktadır Ccedilevre ve Su İşleri

Bakanlığı Sağlık Bakanlığı İlaccedillar İcra Ajansı Tuumlketicileri Koruma Komisyonu Bulgaristan

Gıda Guumlvenliği Ajansı Ulusal İnşaat Denetimi Muumlduumlrluumlğuuml Guumlmruumlkler Ajansı Metroloji ve

Teknik Denetim Devlet Ajansı Bağlar ve Şarap İcra Ajansı Balıkccedilılık ve Su Uumlruumlnleri İcra

Ajansı Ccedileşit Test Etme Onay ve Tohum Kontrol İcra Ajansı Succedillar Polis Genel Muumlduumlrluumlğuuml

Kontrol ve Teknik Denetim Muumlfettişliğirsquonden temsilciler Konseyrsquode yer almaktadır Soumlz

konusu kurumlar ortak operasyonlar da gerccedilekleştirerek yetki alanlarına giren uumlruumlnlerin

kontroluumlnuuml ve denetimini gerccedilekleştirmektedir

23 Bulgaristanrsquoa ithal edilen hangi uumlruumlnler goumlzetim uygulamasına tabidir

Bulgaristanrsquoa ithal edilen uumlruumlnlerin hangilerine goumlzetim uygulandığı ABrsquonin İthalat Goumlzetim

web portalinden ulaşılmaktadır Bahse konu web portali her guumln guumlncellenmektedir

httpeceuropaeutaxation_customsdds2survsurv_consultationjspLang=en

24 BulgaristanrsquoaAvrupa Birliğirsquone ithal edilen uumlruumlnlerde aranan şartlara ve

belgelere ilişkin mevzuata nasıl ulaşılır

AB TARİC sisteminden

httpeceuropaeutaxation_customsdds2tarictaric_consultationjspLang=en her uumlruumlnuumln

Birliğe ithal edilmesi aşamasında aranan şartlar ve belgelere ilişkin mevzuata uumlruumln GTİP kodu

ile arama yapılarak ulaşılmaktadır

25 Bulgaristanrsquoın Tuumlrkiyersquoden ithalatında Tuumlrk uumlruumlnlerinin uyması gereken

standartlar ve uumlruumlnlere uygulanması gereken analizler hangileridir


11

ABrsquonin SAMANCTA sistemi sayesinde Tuumlrk uumlruumlnlerinin uyması gereken standartlar ve

uumlruumlnlere uygulanması gereken analizler hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşılmaktadır

httpeceuropaeutaxation_customsdds2SAMANCTAENindex_ENhtm

26 Bulgaristanrsquoda ithalat aşamasında ve transit geccedilişlerde sıkccedila sorun yaşanan

uumlruumlnler ve konular ile bunlara ilişkin dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir

Tuumlrkiye-AB Guumlmruumlk Birliği kapsamında bulunmayan tarımsal hayvansal ve su uumlruumlnlerinin

Tuumlrkiyersquoden Bulgaristanrsquoa ihracatında veya bu uumllkeden transit geccedilişlerinde mevzuata uygunluk

konusunda bir takım sıkıntılar ortaya ccedilıkmaktadır Bu konuda gerekli uygunluk değerlendirme

belgelerinin ve sertifikaların kuralına uygun duumlzenlenmesi oumlnem arz etmektedir

Tarım Uumlruumlnuuml İthalatı ve Bitki Sağlığı Kontrolleri

Bitki sağlığı kontroluuml sınır kapılarında Tarım ve Gıda Bakanlığırsquona bağlı Gıda Guumlvenliği Ajansı

tarafından gerccedilekleştirilir Aşağıdaki uumlruumlnler bitki sağlığı kontroluumlne tabidirler

Tohumlar ve fideler dahil olmak uumlzere tuumlm bitkiler

Bitkisel uumlruumlnler

Besin takviye (nutrient media) uumlruumlnleri

Bitki koruma preparatları

Bitki nakliye vasıtaları

Bitki paketleri

Veterinerlik Kontrolleri

Tuumlm hayvansal uumlruumlnler ile su uumlruumlnlerinin veterinerlik kontrolleri Bulgaristan sınır kapılarında

Gıda Guumlvenliği Ajansı tarafından icra edilmektedir Soumlz konusu uumlruumlnlerin ithalatı veya transit

geccedilişlerinde ilgili AB mevzuatına dayanılarak iki belge aranmaktadır Bunlardan ilki ortak

ithalat belgesidir ve Bulgarcarsquodır Ortak ithalat belgesinin bir guumln oumlnceden giriş yapılacak hudut

kapısı yetkililerine ibraz edilmesi gerekmektedir Soumlz konusu belgenin yanısıra ithalatta veya

transit geccedilişte veterinerlik sağlık sertifikası da malın beraberinde olmalıdır Soumlz konusu sağlık

sertifikası ABrsquoye giriş uumllkesinin dilinde (Bulgaristan ise Bulgarca) ve ABrsquode gideceği son

uumllkenin dilinde (Avusturya ve Almanya ise Almanca) olmalı ve hazırlandıktandoldurulduktan

sonra yetkili organlarca onaylanmalıdır

Yaş Meyve ve Sebze İthalatı

AB Komisyonursquonun 6692009EC sayılı ldquoBir Takım Yem ve Hayvansal Olmayan Gıdaların

İthalat Denetimlerinin Artırılmasına Dair Komisyon Youmlnetmeliğirdquone goumlre uumllkemiz menşeli tatlı

biber ile kurutulmuş veya başka şekilde hazırlanmışkonserve edilmiş kayısı 10 sıklıkla

asma yaprağı veya asma yaprağı iccedileren uumlruumlnler 50 sıklıkla zirai ilaccedil kalıntısı tespiti iccedilin

analize tabi tutulmaktadır Soumlz konusu uumlruumlnlerin tamamı ise bahsi geccedilen Youmlnetmelik

kapsamında Ortak Giriş Belgesi denetimine tabi bulunmaktadır Bu denetimleri Bulgaristan

Tarım ve Gıda Bakanlığırsquona bağlı Gıda Guumlvenliği Ajansı yuumlruumltmektedir


12

Soumlz konusu Ortak Giriş Belgesinin (Common Entry Document - CED) her bir uumlruumln iccedilin ayrı

ayrı hazırlanması ilk sayfasının Bulgarca ve eksiksiz olarak doldurulması ve araccedil guumlmruumlk

kapısına gelmeden en az 24 saat oumlncesinden faksla e-posta ile ilgili guumlmruumlğe bildirilmesi

gerekmektedir Ayrıca denetim işlemleri iccedilin araccedil suumlruumlcuumlsuumlnuumln yanında test ve

belgelendirmeyi karşılayabilecek yeteri kadar nakit para bulundurması oumlnem oluşturmaktadır

Ayrıca oumlzellikle domates biber narenciye kayısı kiraz nar salatalık başta olmak uumlzere pek

ccedilok uumlruumln 100 oranında bitki sağlığı denetimine tabi tutulmaktadır

Aflatoksin Kontrolleri

14082014 tarih L2424 sayılı Avrupa Birliği Resmi Gazetesinde aflatoksinler ile

kontaminasyon riski bulunan belirli yem ve gıdaların belirli uumlccediluumlncuuml uumllkelerden ithalatını

duumlzenleyen oumlzel koşulları uygulamaya koyan (EC) 11522009 sayılı Youmlnetmeliği yuumlruumlrluumlkten

kaldıran ve yemleri de kapsayacak şekilde hazırlanan 13 Ağustos 2014 tarihli ve (EC)

8842014 sayılı Komisyon Uygulama Youmlnetmeliği yayımlamıştır Bulgaristan bahsi geccedilen

Youmlnetmeliği 3 Eyluumll 2014 tarihinden itibaren uygulamaya başlamıştır Soumlzkonusu Youmlnetmelik

birccedilok youmlnuumlyle 6692009EC Komisyon Youmlnetmeliğirsquonin uygulamaya konma suumlrecini

anımsatmaktadır 8842014 Sayılı Youmlnetmelik hayvansal olmayan bazı gıda uumlruumlnlerinin

(kuruyemiş ve kurutulmuş meyveler) fiziki kontrollerinin yapılmasını oumlngoumlrmektedir 6692009

Sayılı Youmlnetmelikten farklı olarak 8842014 Sayılı Youmlnetmelikrsquote ele alınan fiziki kontrollerin

Bulgaristanrsquoda yapılması zorunlu olmayıp Tuumlrk ihracatccedilısı uumlruumlnuumlnuuml goumlnderdiği AB uumlye

uumllkesinde bu analizi yaptırmayı tercih edebilmektedir Bu mevzuat ccedilerccedilevesinde Tuumlrk

ihracatccedilısı Kapitan Andreevo sınır kapısına varmadan en az 24 saat oumlnce Ortak Giriş

Belgelerinin (Common Entry Document - CED) ilk sayfalarını doldurulmuş şekilde Bulgaristan

guumlmruumlğuumlne elektronik ortamda ulaştırmayı kesinlikle ihmal etmemelidir Tuumlrk ihracatccedilısı CED

belgesini duumlzenlerken alıcı uumllkeyi bu uumllkedeki varış noktasını ve kontrol noktasını accedilıkccedila

belirtmelidir Bu şekilde Bulgaristan sınırında yapılan belge kontroluuml esnasında Bulgar

yetkililer varış noktasındaki yetkililerle irtibata geccedilip uumlruumln belgelerini varış noktasındaki

kontrol noktasına goumlndermektedir ve uumlruumln analizinin varış uumllkesindeki kontrol noktasında

gerccedilekleştirileceğini teyit etmektedir Varış uumllkesindeki kontrol noktası CED belgesi uumlzerinde

accedilıkccedila belirtilmemiş ise analizlerin Bulgaristanrsquoda yapılması zorunludur Analizler Kapitan

Andreevo sınır kapısında akredite laboratuvar olmadığı iccedilin Sofyarsquoda yapılmaktadır Tuumlrk

ihracatccedilısının analizin yapılacağı uumllke konusunda karar verirken analizlerin olumsuz ccedilıkma

olasılığını da goumlz oumlnuumlnde bulundurarak hareket etmesinde fayda goumlruumllmektedir Zira olumsuz

analiz sonuccedilları uumlruumlnuumln Tuumlrkiyersquoye iade edilmesini veya imha edilmesini gerektirebilir

Bulgaristanrsquoda tespit edilen olumsuz sonuccedillar uumlruumlnuumln iade veya imha maliyetini azaltacaktır

8842014 Sayılı Youmlnetmelik kapsamında yapılan analiz uygulama suumlreci Tuumlrk ihracatccedilılara 2-

3 guumln suumlre maliyetinin yanısıra analiz maliyeti (100 Euro) numune goumlnderim maliyeti (10

Euro) yuumlkleme-boşaltma maliyeti (250 Euro) olarak yansımaktadır

Bulgaristanrsquoın Savunma ile İlgili Uumlruumln ve Ccedilifte Kullanımı Olan Uumlruumln ve Teknoloji İhracatının

Kontroluumlne İlişkin Mevzuatı

Bulgaristan BM Guumlvenlik Konseyi AB ve AGİT kararları ile uyumlu bir şekilde silah ve

silahlara ilişkin ekipmanın satış ve tedariğinde yasak veya goumlzetim uygulamakta ve ayrıca silah

ve muhtemel ikili kullanımı olan mal ve teknolojilerin dış ticaretini kontrol etmektedir Ccedilifte

kullanımı olan uumlruumlnlerin Bulgaristanrsquodan transit geccediliş yapabilmesi iccedilin Bulgaristanrsquoın Savunma


13

ile İlgili Uumlruumln ve Ccedilifte Kullanımı Olan Uumlruumln ve Teknoloji İhracatının Kontroluumlne İlişkin Kanun

huumlkuumlmleri gereğince Ekonomi Bakanlığırsquondan izin alınması gerekmektedir İzin işleminin mal

Bulgaristan sınırına gelmeden ccedilok oumlnce başlatılması oumlnerilmektedir

Konu ile ilgili mevzuata httpwwwexportcontrolbgModulenphpid=1325 internet

sitesinden ulaşmak muumlmkuumlnduumlr Hangi işlemlerin ve belgelerin gerektiği konusunda

httpwwwexportcontrolbgModulenphpid=1525 adresinde ayrıntılı bilgi yer almaktadır

Bulgaristan Sınır Kapılarında Marka Tescil Kontrolleri

Bulgaristan guumlmruumlk kapılarında yapılan marka tescil kontrolleri neticesinde Bulgar Patent

Ofisince tescillenmiş markalara sahip ihraccedil malları taşıyan Tuumlrk kamyonları marka tescil

evrakları suumlruumlcuuml tarafından hemen tevsik edilemeyince durdurulmakta ve suumlruumlcuumller kimi zaman

savcılığa sevk edilmektedir Marka tescil konusunda bir sorunla karşılaşmamak iccedilin Bulgaristan

guumlzergahından mal goumlnderecek tuumlm firmaların mal beraberinde aşağıda sayılan belgelerin

asıllarını veya noter tasdikli nuumlshalarını bulundurmaları en uygulanabilir yol olarak

goumlruumllmektedir

Alıcı ile marka arasındaki illiyet bağını goumlsteren belge ile alıcı ve uumlreticigoumlnderici Tuumlrk

firması arasındaki sipariş soumlzleşmeyetki belgesi (uluslararası tanınan bir markanın sahibi

veya lisanslı temsilcisi Tuumlrkiyersquodeki bir firmaya sipariş verdiği durumda)

Goumlnderici firmanın markanın Tuumlrkiyersquodeki tescil sahibi veya lisanslı temsilcisi olduğunu

goumlsteren belgeler ile goumlnderici ile markalisans sahibi farklı firmalar ise aralarındaki illiyet

bağını goumlsteren soumlzleşmeyetki belgeleri (bir Tuumlrk markasını taşıyan uumlruumlnuumln

Bulgaristanrsquodan transit geccedilmesi durumunda)

Bulgaristan Patent Ofisine tescil edilmiş bir markalı uumlruumln Bulgaristanrsquoa ithal ediliyor ise

mala eşlik eden yasal belgelerde (ithalat beyannamesi fatura vb) belirtilen alıcı

Bulgaristanrsquoda soumlzkonusu markanın yetkililisanslı temsilcisi ise başkaca bir belgeye gerek

yoktur Alıcı farklı bir firma olarak goumlruumlnuumlyor ise bu firma ile Bulgaristanrsquoda markayı

temsil eden firma arasında soumlzleşmeyetki belgesi Bulgar Guumlmruumlklerince

sorulabilmektedir

BULGARİSTANrsquoA YAPILAN DYY UumlLKEDEKİ YATIRIM ORTAMI VE TEŞVİKLER

27 Bulgaristanrsquoda doğrudan yabancı yatırımların durumu nedir

Bulgaristanrsquoa 2015rsquote yapılan doğrudan yabancı sermaye yatırımı tutarı bir oumlnceki yıla goumlre

19 oranında artarak 1 5934 milyon Euro olmuştur Kuumlmuumllatif yatırımlar ise 2015 yılında

45625 milyar Eurorsquoya ulaşmıştır 2015 yılında kuumlmuumllatif yatırımlar sıralamasında ilk beş uumllke

sırayla Hollanda Avusturya Yunanistan Almanya ve İngilterersquodir

httpwwwinvestbggovernmentbgenpageslatest-data-about-investments-in-bulgaria-

211html linkinden Bulgaristanrsquodaki buumlyuumlk yabancı yatırımcıların listesine ulaşılmaktadır

28 Bulgaristanrsquoda yatırımı olumlu etkileyen unsurlar nelerdir


14

Bulgaristan AB NATO ve DTOuml uumlyesidir

Bulgaristan AB uumlyesi olduğundan malların hizmetlerin sermayenin ve insanların serbest

dolaşım hakkı vardır

Bulgaristan Tuumlrk şirketlerinin uumlruumlnlerinin AB pazarlarına girişinde laquokoumlpruumlraquo veya laquogiriş

kapısıraquo roluuml oynamaktadır

Byulgaristanrsquoda kurulan Tuumlrk şirketleri Bulgaristanrsquoda AB fonlarından

yararlanabilmektedir

Bulgar Levası EUROrsquoya 195583 kurundan endekslidir

Balkanlarrsquoın merkezinde yer alan ve beş Pan-Avrupa koridorunun uumlzerinden geccediltiği

Bulgaristan lojistik accedilısından oumlnemli bir noktadır Uumllkenin doumlrt ana havaalanı iki ana deniz

limanı ve Tuna nehri uumlzerinde ccedilok sayıda limanı bulunmaktadır

Avrupa Birliğirsquonde en duumlşuumlk kurumlar vergisi Bulgaristanrsquodadır 10 İşsizlik oranı yuumlksek

olan boumllgelerde kurumlar vergisinden muafiyet soumlz konusudur Gelir vergisi de 10

duumlzeyindedir

5 milyon Levarsquonın uumlzerinde ve 20 kişiye istihdam yaratan yatırım projelerinde donanım

ithalatında 2 yıl suumlreyle KDV muafiyeti soumlz konusudur

Bilgisayar ve yeni uumlretim makinalarında amortisman suumlresi 2 yıldır

Bulgaristanrsquoda işguumlcuuml maliyeti Orta ve Doğu Avrupa uumllkeleri arasında en duumlşuumlklerindendi

Elektrik fiyatları Avrupa ortalamasından ccedilok duumlşuumlktuumlr

Bulgaristanrsquoda 54 uumlniversite ve 794 lise faaliyet goumlstermektedir Uumllkedeki uumlniversitelerden

her yıl 60 bin oumlğrenci mezun olmaktadır Uumlniversite mezunları nuumlfusun 25rsquoini teşkil

etmektedir

Ccedilalışabilecek yaşta (25-64) olan nuumlfusun 60rsquoı en az bir yabancı dil bilmektedir 80rsquoi

ise lise ve uumlstuuml eğitim duumlzeyindedir Faal işguumlcuumlnuumln 7rsquosi muumlhendistir

Okulların 94rsquouumlnde internet erişimi bulunmaktadır

29 Bulgaristanrsquoda yatırımları olumsuz etkileyen faktoumlrler nelerdir

Duumlşuumlk emek verimliliği uumllkenin nitelikli işguumlcuuml ccedilekme konusundaki yetersizliği genccedil nuumlfusun

Avrupa uumllkelerine goumlccedil etmesi yolsuzluk buumlrokratik verimsizlik finansman sıkıntısı AR-GE

faaliyetlerinin kısıtlı kalması yargıda sıkıntılar devlet politikalarında şeffaflığın bulunmaması

siyasetccedililere olan guumlvenin azalması ccedileşitli uluslararası kuruluşlarca Bulgaristanrsquoda iş yapma

ortamını olumsuz etkileyen faktoumlrler olarak sıralanmaktadır

30 Ticaret ve yatırımları etkileyen temel unsurlardan Bulgaristan karayolu

altyapısının durumu nedir

Bulgaristan Tuumlrkiye Batı Avrupa Rusya ve Karadeniz boumllgelerini birbirlerine bağlayan ccedilok

oumlnemli uluslararası yol şebekesi guumlzergahında stratejik bir konumdadır Ancak ulaşım altyapısı

accedilısından buumlyuumlk eksikler bulunmakta ve bu nedenle Bulgaristan ulaşım altyapısını yenileme

ve genişletme ccedilalışmalarını suumlrduumlrmektedir Bulgaristan genelinde kuzeyden guumlneye doumlrt

doğudan batıya uumlccedil ana karayolu şebekesi bulunmaktadır Bulgaristan karayollarının yaklaşık

uzunluğu 19 462 bin km olup bunun yalnızca 610 kmrsquosi otobandır Bulgaristanrsquoı IV VII VIII

IX and X norsquolu Pan-Avrupa Transit Koridorları kat etmektedir Struma Otobanı (Sofyarsquoyı

Yunanistan sınırındaki Kulata ile bağlamaktadır) Lyulin Otobanı (Sofya ccedilevre yolunu Struma


15

otobanına bağlamaktadır) Trakya Otobanı (Sofya ndash Burgaz arasındadır) Maritsa Otobanı

(Filibe ndash Kapitan Andreevo sınır kapısı (Kapıkule) arasındadır) ve Hemus Otobanı (Sofya ndash

Varna arasındadır) bazıları kısmen bazıları ise tamamen inşaa edilmiş ve faaliyete accedilılmış

otoyollardır

31 Bulgaristanrsquoın demiryolu altyapısının durumu nedir

Bulgaristanrsquodaki toplam demiryolu uzunluğu 4 032 km olup 989 kmrsquosi ccedilift youmlnluuml hat 2 869

kmrsquosi ise elektriklidir Bulgaristanrsquoda demiryolları gelişmemiştir niceliknitelik ve yoğunluk

bakımından Avruparsquonın en zayıfı durumundadır ABrsquode trenle yolculuk yapanlar tuumlm

yolcuların 30rsquouna karşılık gelirken Bulgaristanrsquoda bu oran yalnızca 5rsquotir ABrsquode ortalama

olarak uumlye uumllkeler GSYİHrsquolarının 127rsquosini demiryollarına ayırırken Bulgaristan

GSYİHrsquosının yalnızca 049rsquounu demiryollarına harcamaktadır Bulgaristan Demiryolları

İşletmeleri (Bulgarski Darzavni Zeleznitzi ndash BDZ) demiryolu ulaştırmacılığını sağlamakta

olup Bulgaristan Ulaştırma Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme Bakanlığına bağlıdır Ulusal

Demiryolu Altyapısı Şirketi (NRIC) ise demiryolu altyapısının geliştirilmesini bakımını

modernizasyonunu sağlamaktadır Operasyonel programlar ccedilerccedileveside 2007 yılından bu yana

500 km demiryolu yenileme işleri 26 metro istasyonu ve 27 km uzunluğunda metro hattı yapım

işleri 1 tren istasyonu inşaat işleri 262 km otoyol ile 43 km birinci sınıf yol inşaat işleri 16 km

yol rehabilitasyon işleri gerccedilekleşmiştir

32 Bulgaristanrsquoın deniz limanlarının durumu nedir

Bulgaristanrsquoın Karadenizrsquode Burgaz ve Varna kentlerinde birer oumlnemli limanı bulunmaktadır

Varna Limanı

Varna Limanı ana karanın 30 km iccediline kadar sokulan Varna Koumlrfezirsquonde bulunmakta olup Batı

ve Doğu Varna Balccedilık Limanları ile Varna Elektrik Santrali Terminalirsquonden oluşmaktadır Batı

Varna Limanı ile Balccedilık Limanı arasındaki uzaklık yaklaşık olarak 70 kmrsquodir Varna Batı ve

Doğu Limanları ise 30 km uzunluğundaki bir kanal ile birbirine bağlı olup kanal iccedilerisinde

derinlik 16 metredir Varna Doğu Limanında yıllık 41 milyon ton yuumlk işlem goumlrmektedir

Varna Batı Limanı ise Bulgaristanrsquoın koteyner kapısı olarak tasvip edilmiş olup yılda 103 bin

konteyner soumlz konusu limanda işlem goumlrmektedir Liman hakkında daha ayrıntılı bilgi

httpwwwport-varnabgindexphpl=1ampm=1ampp=1 sitesinde mevcuttur

Burgaz Limanı

Burgaz Limanı yılda ortalama 1300-1900 gemiye hizmet vermektedir Limanda yıllık olarak

65-95 milyon ton genel kargo ve 12-18 milyon ton petrol uumlruumlnuuml hizmet goumlrmektedir

httpport-burgasbgen linkinden limana ilişkin ayrıntılı bilgiye ulaşılmaktadır Mart 2016rsquoda

Bulgar lojistik şirketi Despred ile ulaştırma ve lojistik alanında faaliyette olan Ccedilin devlet

işletmesi Zhengzhou International Hub Development amp Construction arasında işbirliği

anlaşması imzalanmıştır Anlaşma Bulgaristan Ulaştırma Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme

Bakan Yardımcısı Anton Ginevrsquoin huzurunda imzalanmış olup Zhengzhou ndash Burgaz hattının


16

ortaklaşa işletilmesini oumlngoumlrmektedir Yeni İpekyolu projesi ccedilerccedilevesinde Burgazrsquoın Avruparsquoya

accedilılan kapı ve yol uumlzerindeki ilk Avrupa destinasyonu olması oumlngoumlruumllmektedir

33 Bulgaristanrsquoda havayolu ulaştırmasının durumu nedir

Bulgaristanrsquoda hava yolu ulaştırması Ulaştırma Bilgi Teknolojileri ve Haberleşme

Bakanlığırsquona bağlı Hava Yolu Ulaştırma Genel Muumlduumlrluumlğuuml (GDVA) tarafından duumlzenlenmekte

olup Sofya Burgaz Varna Yukarı Rahova (Gorna Oryahovitsa) Eski Cuma (Tırgovishte) ve

Filibersquode boumllge muumlduumlrluumlkleri bulunmaktadır Bulgaristanrsquoın AB uumlyeliği ile birlikte 2007rsquode ilk

defa ldquoopen skyrdquo (hava taşımacılığında liberalizasyon) uygulaması yaşama geccedilirilmiştir Bu

uygulama ccedilerccedilevesinde Bulgar hava sahası ABrsquode uccediluş izni olan tuumlm havayolu şirketlerine

accedilılmıştır Bulgaristanrsquoda Sofya Burgaz Filibe Yukarı Rahova ve Varna Havalimanları

uluslararası nitelikte hizmet vermektedir Sofya Havalimanı uumllkedeki en buumlyuumlk liman olup

uluslararası taşımacılığın buumlyuumlk bir kısmı buradan sağlanmaktadır Varna ve Burgaz

havalimanlarından ise daha ccedilok turist taşımacılığına youmlnelik ldquocharterrdquo seferler yapılmaktadır

34 Bulgaristan KOBİ Geliştirme Ajansırsquonın işlevleri nelerdir

Bulgaristan KOBİ Geliştirme Ajansırsquonın temel işlevleri bilgi (mevzuat ekonomik goumlstergeler

ticari istemler istatistik vb) ve danışmanlık (vergi proje geliştirme oumlzelleştirme ihaleler vb)

hizmetleri sunmak yenileme ve teknoloji geliştirme konusundaki projelere destek vermek

Bulgaristanrsquoda kurulu yerli yabancı firmaların yurtdışı fuarlara katılımlarını desteklemek ve

fuarlar organize etmek olarak oumlzetlenebilir Ayrıca kendi ccedilalışma alanları iccedilerisindeki AB

operasyonel programlarının uygulayıcısı konumundadır

httpwwwsmegovernmentbgen

35 Bulgaristan Yatırımlar Ajansırsquonın goumlrevleri nedir

Danışmanlık hızlı idari proseduumlrler şirkete oumlzel idari hizmet muumllkiyet haklarına ilişkin bazı

ayrıcalıklar yatırım projesi ihtiyaccedilları kapsamında ccedilalışanların mesleki eğitimine finansal

destek yatırımın olduğu yere kadar altyapı yapımı soumlz konusu mevzuat ccedilerccedilevesinde sağlanan

teşviklerdir Teşvikler sadece ilgili yatırımcılara değil şemsiyesi altında uumlniversite araştırma

birimi belediye veya valilik olan konsorsiyum ya da birleşmelere de sağlanmaktadır

Bulgaristan Yatırımlar Ajansı soumlz konusu faaliyetleri gerccedilekleştirmekle goumlrevli kurumdur

Yatırım Teşvikleri Yasasırsquonın Uygulanmasına İlişkin Youmlnetmelik huumlkuumlmlerine goumlre yatırımlar

buumlyuumlkluumlklerine goumlre belirli kategorilerde sınıflanmaktadır ve buna goumlre ccedileşitli desteklerden

yararlanabilmektedirler Mevzuatta 2013 yılında yapılan değişiklikler ile yatırım tabanları

duumlşuumlruumllmuumlştuumlr Buna goumlre A sınıfı yatırımların sınırı 10 milyon Leva (51 milyon Euro) B sınıfı

yatırımların sınırı ise 5 milyon Leva (256 milyon Euro) olmuştur İşsizlik oranı yuumlksek olan

boumllgelerde yatırımlar yaratılan istihdama goumlre sınıflanmaktadır En az 25 kişiye istihdam

sağlayan yatırımlar A sınıfı en az 10 kişiye istihdam sağlayan yatırımlar ise B sınıfı olarak

kabul edilmektedir Sanayide yuumlksek teknoloji yatırımlarında da yeni istihdam sayısı oumlnemlidir

En az 25 kişiye istihdam sağlayan yatırımlar A sınıfı en az 10 kişiye istihdam sağlayan

yatırımlar ise B sınıfıdır Hizmetlerde yuumlksek teknoloji yatırımlarında istihdam rakamları A


17

sınıfı iccedilin 50 B sınıfı iccedilin 25rsquotir Sanayide yuumlksek teknoloji yatırımlarında ve işsizlik oranı uumllke

ortalamasının uumlzerinde olan belediyelerde yapılan yatırımlarda sınıflama tabanları şoumlyledir A

sınıfı yatırımlar 4 milyon Leva (2 milyon Euro) B sınıfı yatırımlar ise 2 milyon Levarsquodır (1

milyon Euro) Hizmetler sektoumlruumlndeki yuumlksek teknoloji yatırımlarında da yuumlksek istihdam

yaratmaları şartıyla avantajlar sağlanmaktadır 2 milyon Levanın (1 milyon Euro) uumlzerindeki

yatırımlar A sınıfı 1 milyon Levanın (511 bin Euro) uumlzerindeki yatırımlar B sınıfı yatırım

kategorisine girmektedir Sanayi sektoumlruumlnde 150 kişinin istihdam edilmesini sağlayan ve 4

milyon Levanın (2 milyon Euro) uumlzerinde olan yatırımlar A sınıfı 100 kişinin istihdam

edilmesini sağlayan ve 2 milyon Levanın (1 milyon Euro) uumlzerinde olan yatırımlar B sınıfı

yatırımlar addedilmektedir Hizmetlerde yapılan yatırımlarda ise bu rakamlar şoumlyledir A sınıfı

yatırımlar 150 kişiye istihdam sağlamaktadır ve 1 milyon Levanın (511 bin Euro) uumlzerindedir

B sınıfı yatırımlar ise 100 kişiye istihdam sağlamaktadır ve 500 bin Levanın (255 bin Euro)

uumlzerindedir 5 yıl suumlreyle istihdam yaratma ve yeni ccedilalışma pozisyonlarını muhafaza etme

yuumlkuumlmluumlluumlklerini uumlstlenmiş sertifikalı yatırımcılar oumldedikleri sigorta primlerinin iadelerini alma

hakkına sahiptir

36 Bulgaristanrsquoın Yatırımları Teşvik Yasasırsquonın oumlngoumlrduumlğuuml teşvikler nelerdir

Yatırımları teşvik kanununda girişimcileri teşvik etmek iccedilin lsquoArsquo ve lsquoBrsquo sınıfı yatırımlara devlet

tarafından bazı destekler sağlanmaktadır

İdari hizmet suumlrelerinde 13 azalma

Yatırımcıya youmlnelik oumlzel idari hizmet (Bulgaristan Yatırım Ajansı

goumlrevlilerinden veya yerel youmlnetim yetkilileri tarafından) ndash Sadece lsquoArsquo sınıfı

yatırımlar iccedilin geccedilerlidir

İhale veya accedilık arttırmaya girmeden kamuya ait gayrımenkul satın alma imkanı

Bakanlar Kurulu tarafından yatırım sayesinde istihdam edilecek kişilerin

mesleki yeterliliğini arttırmak iccedilin mali destek alma imkanı

Bakanlar Kurulu tarafından yatırımın olduğu boumllgenin teknik altyapısını

geliştirmek iccedilin mali destek alma imkanı

Yatırımcının işveren olarak oumldediği sosyal ve sağlık sigortaları kısmi geri alma

imkanı

Oumlncelikli yatırım projeleri huumlkuumlmet tarafından belirlenen bazı oumlzel teşvik imkanlarından da


37 Bulgaristan Yatırım Ajansırsquondan yapılacak yatırımlarda hangi konularda destek

alınabilmektedir

Bulgaristan Yatırım Ajansı uumllkeye yatırım ccedilekmek ve yatırımların başarı ile sonuccedillanmasını

sağlamak ile yuumlkuumlmluuml olan bir kurumdur Bu doğrultuda Ajans tarafından sunulabilecek değişik

yardım imkanları mevcuttur

Bulgaristan iccedilin makroekonomik bilgiler sağlanması

Hukuk hizmetleri sağlanması

Guumlncel işletme maliyet bilgilerinin sağlanması


18

Boumllgesel bilgi sağlanması sanayi boumllgeleri ve altyapı işsizlik nitelikli işguumlcuuml

ve eğitim seviyesi verileri gibi

Yatırım boumllgeleri tavsiyeleri (referansları) verilmesi

Potansiyel vaat eden tedarikccedili alt yuumlklenici ve ortaklar belirlenmesi

Oumlzel idari hizmetler sağlanması

Merkezi ve boumllgesel idareler ile iletişim sağlanması

Sektoumlr kuruluşları ve STKrsquolar ile iletişim sağlanması

httpwwwinvestbggovernmentbgen

38 Bulgaristanrsquoda oumlzel teşviğe konu olan belediyeler (işsizlik oranı uumllke ortalamasına

eşit veya ortalamadan yuumlksek olanlar) hakkında bilgiye nasıl ulaşılır

İşsizlik oranı Bulgaristan genelindeki işsizlik oranının 25rsquoinin uumlzerinde olan Belediyelerde

kurulan imalat sanayi işletmelerinde belli koşullar yerine getirildiği takdirde kurumlar

vergisinden muafiyet soumlz konusu olabilmektedir Bulgaristanrsquoda işsizlik oranı uumllke

ortalamasına eşit veya daha yuumlksek olan belediyeler hakkında ayrıntılı bilgiye aşağıdaki web

sitesinden ulaşılmaktadır

httpwwwinvestbggovernmentbgfilesuseruploadsfilesmap-2016pdf

39 Bulgaristanrsquoda yatırım teşvikleri iccedilin başvuru nereye yapılmaktadır

Yatırım teşvikleri başvuruları Bulgaristan Yatırım Ajansırsquona ibraz edilmektedir Bundan sonra

evraklar Ekonomi Bakanlığırsquona goumlnderilmektedir Başvuru yapıldıktan sonra lsquoArsquo veya lsquoBrsquo sınıfı

yatırım statuumlsuuml alınması iccedilin 2 ndash 3 ay gibi bir suumlre gerekmektedir

40 Bulgaristanrsquoda guumlvenilir ortakaltyuumlklenici bulmak muumlmkuumln muumlduumlr Nasıl bir

ortaklık başlatılabilmektedir

Bulgaristan Yatırım Ajansırsquonın goumlrevlerinden biri yabancı yatırımcılara Bulgaristanrsquoda iş

yapma potansiyeli yuumlksek olan ortaklar bulmaktır Aslında hızla gelişmekte olan Guumlneydoğu

Avrupa pazarına girmeyi hedefleyen yabancı yatırımcılar boumllgede isim yapmış olan yerel

şirketlerle stratejik ortaklıklar kurup buumlyuumlmeye youmlnelmektedirler Bulgar piyasasında faaliyet

goumlsteren şirketlerin buumlyuumlk kısmı sektoumlrel dernek kuruluşları uumlyesidir Bu yuumlzden ortak arayan

yatırımcılara bu dernekler uumlzerinden arayışlarını suumlrduumlrmeleri tavsiye edilmektedir

41 Bulgaristanrsquoda oumlnde gelen yabancı yatırımlar hangileridir

Bulgaristanrsquoa yatırım yapmaya ilgi goumlsteren imalat şirketleri genellikle Batı Avruparsquodandır

Oumlne ccedilıkan yatırımcılar Solvay (Belccedilika) Aurubis (Almanya) Liebherr (Almanya) Lufthansa

Technik (Almanya) Montupet (Fransa) Italcementi (İtalya) Şişe Cam (Tuumlrkiye) Alcomet

(Tuumlrkiye) Sidenor SA (Yunanistan) Miroglio (İtalya) Knauf (Avusturya) Ixetic (Almanya)


19

Schneider Electric (Fransa) ABB (İşviccedilre) LUKOIL Neftohim Burgas AD Burgas (LUKOIL

Grubunun bir parccedilası) vs

42 Bulgaristanrsquo da yatırım yapmak iccedilin hangi sektoumlrleri oumlnerilmektedir

Tekstil plastik elektrik ve mekanik muumlhendisliği elektronik ve otomobil parccedilaları imalatı

yazılım gıda ve SPA turizmi yatırım yapma konusunda cazip sektoumlrler olarak oumlne ccedilıkmaktadır

43 Bulgaristanrsquoda yatırım yapmak iccedilin hazır sanayi boumllgeleri bulunmakta mıdır

Bulgaristanrsquoın yatırımcılara uumlretim tesislerini kurmaları ve işlemlerine başlayabilmeleri iccedilin

enduumlstriyel araziler sunması muumlmkuumlnduumlr Bahse konu sanayi boumllgelerine aşağıdaki web


httpwwwinvestbggovernmentbgendestinations

httpncizbgen

44 Bulgaristanrsquoın lokasyon avantajları nelerdir

Bulgaristanrsquoın stratejik coğrafi lokasyonundan 5 Avrupa ulaşım koridoru geccedilmektedir Bu

şekilde Batı ve Kuzey Avrupa ile Guumlneydoğu Avrupa arasındaki bağlantı sağlanmaktadır

Mevcut yatırımcıların ccediloğu uumllkenin Avrupa piyasasına serbest ulaşımı (duumlnyanın en buumlyuumlk

pazarı) potansiyel vaat eden yeni piyasalara yakınlığı uumllkenin Guumlneydoğu Avruparsquodaki ve

Balkanlarrsquodaki kilit lokasyonu faktoumlrlerini hesaba katarak uumllkeye gelmişlerdir

45 Bulgaristanrsquoın mevcut yatırım projeleri hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşmak

muumlmkuumln muumlduumlr

Bulgaristan Yatırım Ajansırsquonın yatırım projeleri kataloğu mevcuttur Bahse konu kataloğa

Bulgaristan Yatırımlar Ajansı web sitesinden ulaşılmaktadır

httpwwwinvestbggovernmentbgenprojectshtml

46 Bulgaristanrsquoda uumlretilen uumlruumlnlerin BulgarAB menşeli olduklarını kanıtlamak


Uumlruumlnlerin BulgarAB menşeli olduklarını kanıtlayan evrak Menşe Şehadetnamesidir Menşe

Şehadetnamesi iccedilin Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odasırsquona başvuru yapılması gerekmektedir

Ayrıntılı bilgiye Muumlşavirliğimiz tarafından hazırlanan Menşe Şehadetnamesi adlı ccedilalışmadan

ulaşmak muumlmkuumlnduumlr

httpwwwekonomigovtrportalurlbMg


20

BULGARİSTANrsquoDA TUumlRK YATIRIMLARI

47 Tuumlrkiyersquonin Bulgaristanrsquoa yaptığı doğrudan yabancı yatırımların durumu nedir

Uumllkemiz Bulgaristan resmi rakamlarına goumlre 7529 milyon EURO birikimli yatırımıyla 2015

yılı sıralamasında 2014rsquoteki yerini muhafaza ederek 17 sırada olmuştur Bulgaristanrsquodaki en

buumlyuumlk Tuumlrk yatırımı olan Şişecamrsquoın Tuumlrk sermayeli Hollanda şirketi olarak Bulgaristanrsquoa giriş

yaptığı iccedilin Tuumlrkiyersquonin değil Hollandarsquonın rakamını etkilediği oumlnemli bir husustur Diğer

taraftan Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odasırsquona kayıtlı Tuumlrk sermayeli Bulgar firma sayısı 3

249 Tuumlrk şirketlerinin kayıtlı temsilcilik sayısı ise yaklaşık 660rsquotır

48 Bulgaristanrsquoda oumlnde gelen Tuumlrk sermayeli yatırımlar nelerdir

Trakya Glass (cam yatırımı) Alcomet (aluminyum uumlruumlnleri imalatı) Nursan Otomotiv

(otomotiv sektoumlruumlne kablo imalatı) Techno-Aktaş (otomotiv yedek parccedila imalatı) Sarten

Bulgaria (gıda ve kimya enduumlstrisi iccedilin metal ambalaj imalatı) Teklas (kauccediluk imalatı) Zenon

BG (kablo montaj aksamları imalatı) Perfektuumlp (aluminyum tuumlp imalatı) Standard Profil

(otomotiv yan sanayi iccedilin profil imalatı) Arkomat (otomotiv yan sanayi iccedilin kablo imalatı)

Akguumln Seramik (fayans uumlretimi) Smart Energy Grup (guumlneş enerjisi odaklı enerji uumlretimi) First

Dialysis Services (diyaliz merkezi) Eczacıbaşı-Monrol (radyofarmasoumltik uumlretim tesisi)

Acıbadem City Clinic (sağlık hizmetleri) D-Commerce Bank Ziraat Bankası İşbank Sofya

ve Plovdivrsquode 4 yıldızlı Princess otelleri Etap Adress (yolcu taşımacılığı) City Hotel - Plovdiv

Regnum Hotel ndash Bansko Hayat Kimya (temizlik ve hijyen uumlruumlnleri) Kastamonu Entegre (ağaccedil

uumlruumlnleri imalatı) Kom (şişelenmiş su) Şahinler (tekstil) Santinelli (tekstil) Nobel-Pharma

(ilaccedil) Atek Makina (lastik servis makinaları ve hidrolik kriko) Mikro-Ak (metal işleme)

başlıca Tuumlrk yatırımlarıdır

49 Bulgaristanrsquoda pazar payı olan belli başlı Tuumlrk markaları nedir

Altınbaş Beko Bingo Ccedililek Mobilya Ece Efe Rakı Efes Pilsen Ege Seramik English Home

Eti Familia Gala Mobilya Golden Rose Homage Hunca Isuzu İstikbal İşbir Yatak Koska

Helva LC Waikiki Manolya Model Tasarım Molfix Ozzo Razgat Classic Selimoğlu Şoumllen

Taccedil Tayaş Temsa Uumllker Vitra Yataş Yatsan ve Yeni Rakı Bulgaristan pazarında pazar payı

olan belli başlı Tuumlrk markalarıdır

BULGARİSTANrsquoDA ŞİRKET KURULUŞU

50 Bulgaristanrsquoda şirket kurma proseduumlruuml hangi kurum(lar) tarafından

gerccedilekleştirilmekte ve ne kadar zaman almaktadır

Bulgaristanrsquoda şirket kurma proseduumlruuml tek gişede gerccedilekleştirilir Bu Adalet Bakanlığırsquona bağlı

Kayıtlar Ajansırsquonın Ticaret Sicilirsquone kaydolmak anlamına gelir Kayıt proseduumlruumlnuumln suumlresi

şirket tuumlruumlne goumlre değişir Limited ve anonim şirketler iccedilin bu suumlre 5 iş guumlnuuml şubeler iccedilin ise


21

yaklaşık 2 haftadır Tuumlrkiyersquoden farklı olarak ticaret ve sanayi odalarına kayıt goumlnuumllluumlluumlk

esasına dayalıdır

51 Ticaret Sicilirsquone kayıt firmanın hukuki varlığı iccedilin yeterli midir

Ticaret Sicilirsquone kayıt olduktan sonra firmalar hukuki varlık kazanır ve faaliyetlerine

başlayabilir

52 Firmaların tanımlama kodları ve vergi numaraları var mıdır

Bulgaristanrsquoda firma kuruluşu Kayıtlar Ajansırsquona bağlı Ticaret Sicilirsquone kayıt ile gerccedilekleşir

Firmaya Ticaret Sicilirsquone kaydedilirken Oumlzel Tanımlama Kodu (Bulgarca kısaltması ЕИК

(EİK)) denilen bir numara verilir Soumlz konusu numara 9 (dokuz) haneli olup tesaduumlfi olarak

belirlenir Bu numara ile firma Ticaret Sicilirsquone kaydolduğu andan itibaren Ticaret Sicilirsquonden

kaydı silinene kadar kimlik kazanır KDV Kanununa goumlre kayıt yaptıran firmalara Ulusal

Gelirler Ajansı ldquoBGrdquo ile başlayan KDV numarası verir Genellikle KDV numarasının devamı

Kayıtlar Ajansırsquonca verilen Oumlzel Tanımlama Kodu ile aynıdır ancak bu zorunlu bir koşul

değildir

53 100 yabancı sermayeli şirket kurmak muumlmkuumln muumlduumlr

Bulgaristanrsquoda 100 yabancı sermayeli şirket kurulabilmektedir Bulgaristanrsquoda yabancı

ortaklarla (gerccedilek veya tuumlzel kişi) kurulan şirketler Bulgar ortağı olsun ya da olmasın Bulgar

şirketi olarak kabul edilmekte ve Bulgaristan Ticaret Kanunu gereklerine goumlre faaliyette

bulunabilmektedir

54 Bulgaristanrsquodaki şirket tuumlrleri nelerdir

Bulgaristan Ticaret Kanunursquona goumlre şirket tuumlrleri Limited Şirket Anonim Şirket Kollektif

Şirket ve Komandit Şirket tuumlrleridir Bunların dışında Bulgaristanrsquoda ticari faaliyetler tek şahıs

tacir holding şube ve kooperatif şeklinde de yuumlruumltuumllebilmektedir

55 Ccediloğunlukla tercih edilen şirket tuumlrleri hangileridir

Yabancı yatırımcılar tarafından en ccedilok tercih edilen ticari oluşumlar limited şirket (EOOD veya

OOD) anonim şirket (EAD veya AD) ve şubelerdir Limited şirket (OOD) tuumlruumlnuuml genellikle

daha kuumlccediluumlk ccedilaplı iş yapan firmalar tercih etmektedir Youmlnetimi anonim şirketlere goumlre daha

kolaydır Ayrıca limited şirketlerde diğer ortağın uumlccediluumlncuuml kişilere pay satışını engellemek de

(şirket tuumlzuumlğuumlne huumlkuumlm koyarak) muumlmkuumlnduumlr Anonim şirketlerin (AD) youmlnetimleri yapıları

gereği daha komplekstir Ancak bu tuumlr şirketler sermayelerini sermaye piyasası aracılığıyla

daha geniş kitlelere ulaşarak artırabilmektedir Bu tuumlr şirket yapıları uumlretim ve finans

sektoumlruumlndeki buumlyuumlk ccedilaplı yatırımlara mahsustur Yasayla belirlenen bazı faaliyet alanlarında

(oumlrneğin bankacılık ve sigortacılık) anonim şirket zorunlu şirket tuumlruumlduumlr


22

56 Ltd ve AŞrsquonin kuruluş sermayesi nedir

Limited şirket (Bulgaristanrsquoda OOD olarak kısaltılmaktadır) sermayesinin asgari 2 Leva (1

euro) olması gerekmektedir

Anonim şirket (Bulgaristanrsquoda AD olarak kısaltılmaktadır) sermayesinin asgari 50 000

Leva (yaklaşık 25 000 euro) olması gerekmektedir

57 Bulgaristanrsquoda bir limited veya anonim şirket kurmak iccedilin en az kaccedil ortak

gerekir

Tuumlrkiyersquode yerleşik bir gerccedilek veya tuumlzel kişi tek başına Bulgaristanrsquoda bir limited veya anonim

şirket kurabilmektedir Ticaret Kanununa goumlre tek bir ortak kendi başına bir limited veya

anonim şirket kurma hakkına sahiptir Bu durumda şirketin tuumlruuml tek kişilik limited şirket olan

EOODrsquodir anonim şirket iccedilin ise EADrsquodir

58 LTD şirket (OOD) kuruluşu iccedilin başvuruda gerekli olan belgeler nelerdir

Şirket bilgilerini iccedileren bir beyanname (Youmlnetici veya youmlneticiler tarafından ibraz edilir)

Şirket kuruluş soumlzleşmesi

Şirkete ortak olan tuumlzel kişinin varlığını ve ulusal kanunlara goumlre soumlz konusu tuumlzel kişiyi

temsil etme yetkisini haiz kişileri beyan eden belge (ortak tuumlzel kişi yabancı ise veya ortak

tuumlzel kişi ticaret siciline kayıtlı değil ise)

Tuumlzel kişinin ilgili organının limited şirkette yer alma kararı

Şirket Genel Kurulunun (ya da EOOD ise şirketin tek sahibinin) youmlnetici tayin etme

kararı

Youmlnetici veya youmlneticilerin noter tasdikli goumlrev kabuluuml ve imza sirkuumllerleri

Mevzuatın gerektirdiği durumlarda devlet mercilerinden alınması gerekli lisans ve izinler

Yatırılan sermayeyi goumlsteren belge (en az 2 Leva)

Sermayenin ayni olarak yatırılacağı durumlarda mevzuatın gerektirdiği diğer belgeler

Diğer kanunların oumlngoumlrduumlğuuml diğer belgeler

59 Limited şirket kuruluşunda oumldenen uumlcretler nelerdir

LTD şirket kuruluşu iccedilin başvuruda 110 Leva (elektronik başvurularda 55 Leva) ticaret siciline

kayıt ve 40 Leva (elektronik başvurularda 20 Leva) şirket adı alma uumlcreti oumldenmektedir

(zorunlu değildir)

60 Anonim şirket (AD) kuruluşu iccedilin başvuruda gerekli olan belgeler nelerdir

Şirket bilgilerini iccedileren bir beyanname (Youmlnetim Kurulu uumlyeleri tarafından ibraz edilir)

Tuumlzuumlk kuruluş soumlzleşmesi (tek kişilik AD kuruluşunda)

Ticaret Kanununun 163 maddesi 4 fıkrası gereğince duumlzenlenen kuruluş toplantısı

tutanağı


23

ADrsquode yer alan tuumlzel kişinin kuruluşunu ve bu kişinin ilgili organının AD kuruluşunda

yer alma kararı ccedilerccedilevesinde yetkili olduğunu beyan eden belge (kurucu tuumlzel kişi

yabancı ise veya kurucu tuumlzel kişi ticaret siciline kayıtlı değil ise)

Hissedar tuumlzel kişinin yetkili organının ADrsquode yer alma kararı

Şirket Denetim Kurulunca Youmlnetim Kurulu uumlyelerinin seccedilimine ilişkin toplantı tutanağı

(ccedilift kademeli youmlnetimde)

Tuumlzuumlğuumln herhangi bir Kurulda tuumlzel kişiliği haiz bir uumlyenin bulunmasına izin verdiği

durumlarda bu tuumlzel kişinin Kuruldaki temsilcisini tayin eden yetkili organ kararı

kurucu tuumlzel kişinin yabancı olduğu veya kurucu tuumlzel kişinin ticaret sicilinde kaydı

bulunmadığı durumlarda ise tuumlzel kişinin kuruluşunu ve bu kişinin ilgili organının bu

kararı alma ccedilerccedilevesinde yetkili olduğunu beyan eden belge

Muumlduumlrler Kurulunun ya da Youmlnetim Kurulunun şirket temsilcileri seccedilme toplantısı

tutanağı

Tuumlzel kişiliği haiz kurucularda yetkili organlarının AD kuruluşunda yer alma kararı

Youmlnetim Kurulu ya da Muumlduumlrler Kurulu tarafından onaylanan ve kuruluş aşamasında

hisse beyan eden kişilerin bir listesi

Kurucuların Ticaret Kanununun 160 maddesi 2 fıkrası gereğince duumlzenlenledikleri

beyannameler

Youmlnetim organları uumlyelerinin noter tasdikli goumlrev kabulleri ve Ticaret Kanununun 234

maddesi 3 fıkrasına goumlre hazırlanmış beyannameleri

Şirketi temsil etmekle yuumlkuumlmluuml kişilerin noter tasdikli goumlrev kabulleri ve imza

sirkuumllerleri

Mevzuatın gerektirdiği durumlarda devlet mercilerinden alınması gerekli olan lisans ve

izinler

Kanunların gerektirdiği durumlarda youmlnetim organları uumlyelerinin uzmanlık veya

yeterlilik belgeleri

Bankaya yatırılan sermayeyi goumlsteren belge (en az 50 000 Leva)


Bulgar mevzuatının gerektirdiği diğer belgeler

61 Anonim şirket kuruluşunda oumldenen uumlcretler nelerdir

Tek kişilik AD kuruluşu iccedilin başvuruda 360 Leva (elektronik başvurularda 180 Leva) ticaret

siciline kayıt ve 40 Leva (elektronik başvurularda 20 Leva) şirket adı alma uumlcreti oumldenmektedir

(zorunlu değildir) Bankacılık veya sigortacılık alanında faaliyette bulunacak ADrsquonin kuruluşu

iccedilin başvuruda 1300 Leva ticaret siciline kayıt uumlcreti oumldenmektedir

62 Bulgaristanrsquoda kamuya accedilık şirketler hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşmak

muumlmkuumlnduumlr

Bulgaristanrsquoda kamuya accedilık şirketler hakkında ayrıntılı bilgiye Bulgaristan Fon Borsası web

sitesinden

httpwwwbse-sofiabg

veya aşağıda verilen web sitesinden ulaşmak muumlmkuumlnduumlr

httpwwwinfostockbginfostockcontrolbse


24

YABANCI ŞİRKET ŞUBESİ

63 Bulgaristanrsquoda yabancı bir şirket şube accedilabilir mi

Kendi uumllkesinin kanunları ccedilerccedilevesinde ticari faaliyette bulunmak uumlzere kayıt yaptırmış her

yabancı kişinin Bulgaristan Ticaret Kanununa goumlre Bulgaristanrsquoda yabancı kişi şubesi accedilma

hakkı bulunmaktadır

64 Şubenin yasal statuumlsuuml nedir

Şube Bulgar mevzuatına goumlre tuumlzel kişilik değildir Ancak şubenin kendi merkezi ve youmlnetim

adresi youmlneticileri mal varlığı pasif yasal statuumlsuuml vardır Şubenin uumlnvanı ana şirketin

uumlnvanından ve ldquoşuberdquo ekinden oluşmaktadır Şube ayrı bir şirket olarak ticari defterlerini

tutmaktadır

65 Şubenin kuruluşu hangi kurum nezdinde yapılır

Şube accedilma başvurusu Ticaret Sicilirsquoni tutmakla goumlrevli Kayıtlar Ajansırsquonın herhangi bir boumllge

temsilciliğine yapılabilmektedir

66 Şube accedilılışında oumldenmesi gereken uumlcret nedir

Yabancı şirket şubesinin accedilılması iccedilin yapılan başvuruda 340 Leva (elektronik başvurularda

170 Leva) ticaret siciline kayıt ve 40 Leva (elektronik başvurularda 20 Leva) şirket adı alma

uumlcreti oumldenmektedir (zorunlu değildir)

YABANCI ŞİRKET TEMSİLCİLİĞİ

67 Bulgaristanrsquoda yabancı bir şirket temsilcilik accedilabilir mi

Bulgaristan Yatırımları Teşvik Kanunu gereğince ulusal mevzuatlarına goumlre ticari faaliyette

bulunabilen yabancı kişiler Bulgaristanrsquoda ticari temsilcilik accedilabilmektedir

68 Temsilcilikler hangi kurum nezdinde kayda tabidir

Temsilciliklerin Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odasırsquona (wwwbccibg) kaydolması

zorunludur Temsilciliğin kuruluşu Odarsquonın ticari temsilcilik kaydına dair kararı ile

gerccedilekleşir Kayıtlı ticari temsilcilikler veritabanı Bulgaristan Ticaret ve Sanayi Odasırsquonın web

sayfasında yayınlanır Temsilcilikler tuumlzel kişiliğe sahip değildir ve ticari faaliyette

bulunamamaktadır


25

YATIRIMCILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN CcedilEŞİTLİ HUSUSLAR VE FAYDALI

BİLGİLER

69 Bulgaristanrsquoda kurulu Bulgar sermayeli şirketlerin yabancı sermaye tarafından

satın alınmasında dikkat edilmesi gereken konular nelerdir

Oumlzuuml itibariyle Bulgar sermayeli şirketi satın almak bu şirkete ait hisseleri veya sermaye

paylarını satın almak demektir Bu aşamada mevcut Bulgar şirketinin mutlak suretle mali ve

hukuk denetiminin yapılması gerekmektedir Mali anlamda denetim vergi borccedilları dahil şirket

borccedillarının envanterine youmlnelik olmalıdır Hukuki denetimde ise hisselerin hukuki youmlnden bir

problem taşıyıp taşımadığı geccedilmişe youmlnelik sermaye artırımlarında tuumlm legal proseduumlruumln

izlenip izlenmediği oumlnem kazanmaktadır Aksi takdirde hukuki youmlnden geccedilerliliği olmayan bir

hisse alım-satım soumlzleşmesine taraf olma tehlikesi hasıl olacaktır Son olarak da taşınmazlar

uumlzerindeki olası ipotekler iccedilin bir araştırma yaptırılması gerekmektedir Ayrıca oumlzel rehinler

yasası olarak bilinen lsquoZOZrsquo yasası gereği tutulan rehinler siciline bakılarak satın alınanlar

iccedilerisinde oumlzel rehin statuumlsuumlnde varlıklar olmadığından emin olunmalıdır

70 Bir limited şirkette 51 hisseye sahip olmak istenilen her kararı almak iccedilin

yeterli midir

51 oumlnemli bir ccediloğunluk ancak şirket ile ilgili her kararı tek başınıza alma hakkı vermez Bazı

kararlar 51 bazı kararlar 23 ya da 34 ccediloğunluk bazı kararlar ise ancak ortakların oybirliği

ile alınır Bu kararlar şirketin feshi devri yeni ortakların ortaklığa kabuluuml gibi şirket iccedilin hayati

oumlnem taşıyan konuları kapsamaktadır

71 Bulgaristanrsquoda kurulu bir limited şirketin ortağı diğer ortaklar ile yaşadığı

anlaşmazlıklar nedeniyle şirketin tasfiye kararını tek başına alabilmekte midir

Limited şirketlerde tasfiye kararı ortaklar arasında 34 ccediloğunluk ile alınmaktadır

72 Bulgaristanrsquoda kurulmuş bir şirkette Bulgar personel ccedilalıştırma zorunluluğu veya

youmlnetimde bulundurma zorunluluğu var mıdır

Kanunlarda bu ccedileşit bir zorunluluk bulunmamaktadır Bir Tuumlrk gerccedilek veya tuumlzel kişi

Bulgaristanrsquoda şirket kurabilmektedir Ancak bir Tuumlrk vatandaşının şirkette istihdam

edilebilmesi iccedilin şirkette en az 10 BulgarAB vatandaşının istihdam eilmiş olması

gerekmektedir İstihdam konusunda lsquoOna birrsquo diye tabir edilen kuralın işleyiş şekli şudur 10

BulgarAB vatandaşı ndash 1 Tuumlrk vatandaşı 20 BulgarAB vatandaşı ndash 2 Tuumlrk vatandaşı vs

Avrupa Birliği Mavi Kart sahibi olan Tuumlrk vatandaşları bu kuralın getirdiği kısıtlamalara tabi

değildir

73 Avrupa Birliği Mavi Kartı nedir


26

Uzun vadeli ikamet izni sağlayan vizeye sahip yuumlksek nitelikli yabancılar ABrsquonin mavi kart

adlı ccedilalışma ve ikamet izni iccedilin başvuruda bulunabilmektedir Mavi kart verilmesi iccedilin uyulması

gereken koşullar

1 Tuumlrk vatandaşının işe ilişkin gerekli yeterlilik seviyesine sahip olması ndash uumlniversite

veya başka bir yuumlksek eğitim kurumunda en az uumlccedil yıl suumlren eğitimden sonra diploma veya

eğitimini kanıtlayan başka bir evrak sahibi olması

2 Tuumlrk vatandaşının istihdam edileceği goumlrevde alacağı bruumlt uumlcretin Bulgaristanrsquodaki

ortalama uumlcretin en az 15 katı olması

Avrupa Birliği mavi kart uygulamasında yerel işveren tarafından son 12 ay iccedilinde istihdam

edilen uumlccediluumlncuuml uumllke vatandaşlarının sayısı istihdam edilen Bulgar ve diğer AB vatandaşlarının

sayısının 10rsquounu geccedilmemesi şartı geccedilerli değildir Mavi kart sahibinin aile fertleri mavi

kartın geccedilerli olduğu suumlre iccedilinde ccedilalışma hakkına sahiptir

74 Bulgar kanunlarına goumlre şirketin Genel Muumlduumlruuml ortaklardan birisi mi olmak

zorundadır ya da uumlccediluumlncuuml bir kişiyi Genel Muumlduumlr olarak tayin etmek muumlmkuumln

muumlduumlr

Şirketin Genel Muumlduumlruuml ortaklardan biri olabileceği gibi farklı uumlccediluumlncuuml bir şahıs da

olabilmektedir Bulgaristanrsquoda kurulan limited ve tekşahıs limited şirketlerde en az bir ccedilalışan

bulundurulmalıdır Bu koşul mutlaka personel istihdam edilmesi anlamına gelmez ancak şirket

ortaklarından en az birinin ccedilalışan olarak maaş alması ve aldığı maaş uumlzerinden sigorta oumldemesi

esastır

75 Bulgar sermaye grubu ile kurulacak bir şirkette youmlnetim kurulu uumlyeleri her iki

tarafı da temsil eden kişiler olacaktır Bu ccedilerccedilevede yabancı gerccedilek kişi olarak

youmlnetim kurulunda oy kullanma hakkında bir sınırlama var mıdır

Bu ccedileşit bir sınırlama yoktur Bulgar gerccedilek kişinin sahip olduğu tuumlm haklara (Youmlnetim kurulu

uumlyesi olarak) yabancılar da sahiptir

76 Yurtdışından transfer edilen nakdi sermayeyi Bulgar şirketi buumlnyesinde

DolarEURO olarak tutma hakkına sahip midir

Yurtdışından yerleşik olmayan firmadan şirket sermayesi olarak gelen parayı mutlaka Levaya

ccedilevirme zorunluluğu yoktur Sermaye leva olarak taahhuumlt edildiği iccedilin bu oumldemelerin hesaba

giriş guumlnuumlndeki kura goumlre değerlenmesi gerekmektedir

77 Bulgaristanrsquodaki şirketten ihracat yapıldığı zaman bu ihracattan sağlanan doumlviz

gelirlerini Levaya ccedilevirme zorunluluğu var mıdır

Doumlviz gelirlerin bir kısmını veya tamamını Levaya ccedilevirme zorunluluğu yoktur


27

78 Bulgaristanrsquoda kambiyo rejimi nasıldır ve ihracat bedellerinin yurda getirme ve

bozdurma zorunluluğu var mıdır

Bulgaristanrsquoda serbest kambiyo rejimi bulunmaktadır Bulgaristanrsquodan yapılan ihracatın

bedelleri serbestccedile kullanılabilmektedir Yapılan ihracat bedellerinin herhangi bir sınırlama

olmaksızın istenilen doumlviz cinsine ccedilevrilebilmesi ccedilekilebilmesi veya hesaba transferi

yapılabilmesi muumlmkuumlnduumlr Leva dışında başka para birimlerinden borccedillanmada ve kredi

kullanımında sınırlama yoktur

79 Bankadan satın alınacak doumlviz miktarı ile ilgili bir kısıtlama var mıdır

Bankadan satın alınacak doumlviz miktarı ile ilgili gerccedilek ve tuumlzel kişilere youmlnelik herhangi bir

kısıtlama yoktur Doumlviz hesabı mevcut olduğu durumlarda oradan nakit de ccedilekilebilmektedir

Bankalardan alınacak doumlviz miktarında guumlnluumlk limitlerin olduğu ve bu limitlerin bankalara goumlre

değiştiği dikkat edilmesi gereken bir husustur

80 Bulgaristanrsquodan yurtdışına ve Tuumlrkiyersquoden yurtdışına para transferlerinde miktar

sınırlaması var mıdır

Bulgaristanrsquodan yurtdışına para transferlerinde bir sınırlama yoktur Diğer taraftan Tuumlrkiyersquode

yerleşik kişiler ile dışarıda yerleşik kişilerin bankalar vasıtasıyla yurtdışına doumlviz transfer

ettirmeleri serbesttir İthalat ihracat ve goumlruumlnmeyen işlemler dışında yurtdışına yapılan 50000

Dolar ve eşit doumlvizi aşan transferlere ilişkin bilgileri bankalar ilgili mercilere bildirirler

Tuumlrkiyersquode yerleşik kişilerin yurtdışında yatırım yapmak veya ticari faaliyette bulunmak

amacıyla şirket kurmaları ortaklığa katılmaları ve şube accedilmaları iccedilin nakdi sermayeyi bankalar

aracılığıyla ihraccedil etmeleri serbesttir Ancak para aklamanın oumlnlenmesiyle ilgili yasa uyarınca

menşe beyannamesi (deklarasyon) imzalanıp bankaya sunulmalıdır

81 Bulgaristanrsquoda kurulmuş bir şirketin yapacağı soumlzleşmelerde fesih şartları

nelerdir

Yasaya goumlre tarafların karşılıklı anlaşmasına dayanarak ya da bir tarafın talebi uumlzerinden

anlaşma feshedilebilmektedir Bunun hangi şartlarda olabileceği ZZD olarak bilinen Borccedillar ve

Soumlzleşmeler Kanununda detaylı olarak belirlenmiştir Oumlrneğin anlaşma şartlarının ccedilok ciddi

şekilde değişmesi sonucu taraflar anlaşmayı feshedebilmektedir Bu kanunda şartların ccedilok ciddi

değişmesi tanımı altında tarafların işin başında anlaşma şartlarının bu şekilde değişeceğini

bilmeleri durumunda o anlaşmayı hiccedil yapmayacakları durum anlaşılmaktadır

82 Borccedillarda zamanaşımı suumlresi kaccedil yıldır Zamanaşımının dolması halinde borccedillu

firma ne yapmalıdır

Bulgar Borccedillar ve Soumlzleşmeler Kanununa goumlre genel zamanaşımı suumlresi beş yıldır fakat yasada

belirtilen bazı oumlzel durumlarda bu suumlre 3 yıl gibi daha kısa bir suumlre de olabilmektedir Bu suumlrenin

bitiminde borccedillu şirket borccedillu olduğu tutarı duumlzenlediği tutanak ccedilerccedilevesinde borccedillardan


28

ccedilıkartır ve satışdışı gelirler hesabına aktarır Bunun hangi şartlarda olabileceği ZZD olarak

bilinen Borccedillar ve Soumlzleşmeler Kanununda detaylı olarak belirlenmiştir

83 Vadesi geccedilen alacakları silme proseduumlruuml nasıl işler

Muhasebe ve vergi kayıtlarında vadesi geccedilen alacaklar envanter sonucunda tespit edilir ve

youmlnetimin alacağı karar ile kayıtlardan silinir Kurumlar vergisi kapsamında satış dışı giderler

kalemi altında kayda alınır

84 Avans ile kapora arasındaki fark nedir

Eğer kapora veren taraf soumlzleşmede oumlngoumlruumllen yuumlkuumlmluumlluumlklerini yerine getirmez ise kapora

diğer tarafa gelir olarak geccedilmektedir Eğer soumlzleşmedeki yuumlkuumlmluumlluumlkleri kapora alan taraf

tarafından yerine getirilmez ise kapora iki katı tutarında iade edilmektedir Ayrıca kanunda

zararların tazminat imkanı da oumlngoumlruumllmuumlştuumlr Avans durumunda soumlzleşmede ayrıca

yuumlkuumlmluumlluumlklerin yerine getirilmemesi halinde bir ceza oumlngoumlruumllmemiş ise soumlzleşmedeki

yuumlkuumlmluumlluumlkleri yerine getirmeyen tarafın kim olduğuna bakılmaksızın avans geri iade

edilmektedir

85 Bulgar şirketinde ccedilalışan yabancı personele oumldenecek maaşın tamamı mı

Bulgaristanrsquodaki şirkette goumlsterilmek zorundadır Bu konuda kanunda

belirlenmiş bir limit mevcut mudur

Yabancı personel iccedilin kanunda belirlenmiş minimum uumlcret şartı yoktur Tek goumlsterge

Bulgaristanrsquoda uygulanan asgari uumlcret duumlzeyidir İstenildiği takdirde maaşın kalan kısmı (asgari

uumlcretin uumlstuumlnde kalan kısmı) Tuumlrkiyersquodeki şirket uumlzerinden ccedilalışanlara oumldenebilmektedir

Bunun oumllccediluumlsuuml yabancı bir kişinin Bulgaristanrsquoda hayatını idame ettirecek maaşı goumlstermektir

Burada uumlnvan ve yerel personelin maaşı ile kıyaslama da oumlnemlidir

86 Bulgaristanrsquoda kurulmuş bir şirketin birkaccedil şubeye sahip olması durumunda bu

şubelerde ccedilalışan personelin maaşı uumlzerinden tahakkuk eden sosyal sigorta

primleri ana ofis uumlzerinden mi yoksa her bir şube uumlzerinden mi oumldenir

Bu sorunun cevabı şubelerin ayrı banka hesaplarına ve ayrı bilanccedilolara sahip olup olmadıklarına

bağlıdır Eğer ki şubelerin ayrı banka hesapları ve ayrı bilanccediloları varsa şubelerde ccedilalışan

personelin maaşları uumlzerinden tahakkuk eden sosyal sigorta primleri şubeler tarafından

oumldenmektedir

87 Yabancı sermayeli bir şirketin muhasebe kayıtlarını yabancı para birimi cinsinden

tutması muumlmkuumln muumlduumlr

Muumlmkuumln değildir Bulgar kanunları gereği bir Bulgar şirketi (tamamı yabancı sermayeli olsa

dahi) kayıtlarını yerel para birimi ldquoLevardquo cinsinden tutmak zorundadır


29

88 Bulgaristanrsquoda sosyal sigorta primlerinin işveren accedilısından getirdiği maliyetler

nedir

Sosyal guumlvenlik Sosyal Sigorta Yasası ile duumlzenlenmektedir Sosyal guumlvenlik geccedilici

işgoumlremezlik ccedilalışma guumlcuumlnde geccedilici azalma sakatlık doğum yaşlılık ve oumlluumlm durumlarında

tazminat maddi yardım ve emeklilik maaşı oumldenmesini kapsamaktadır Sigorta oumldemeleri

işveren ve ccedilalışan arasında paylaşılmakta ve işin oumlzelliğine goumlre 308 ile 338 arasında

değişmektedir 1 Ocak 2016rsquodan itibaren asgari uumlcret 420 Bulgar Levasırsquodır (215 Euro) Sigorta

tavanı 2600 Leva olarak belirlenmiş olup soumlz konusu bruumlt uumlcretin uumlzeri iccedilin sigorta primi

oumldenmemektedir

89 Şirketler hangi zaman aralıklarıyla nasıl vergi beyannameleri vermektedir

Kurumlar vergisi beyannameleri yılda bir kez olmak uumlzere yılın oumlnceden belirlenmiş bir zaman

diliminde verilmekte ayrıca son duumlzenlemeler ile bu elektronik ortamda da yapılabilmektedir

KDV beyannamesi aylık bazda duumlzenlenmektedir KDV iadesi 3 aylık suumlre iccedilinde iade

edilmektedir Bu konuda dikkat edilmesi gereken hususlar Vergi oumldeme guumlnuuml ve beyanname

veriliş tarihidir

Kurumlar vergisi her yıl 1 Ocak ve 31 Mart arasında beyan edilir

httpwwwminfinbgenpage786

90 Şirketin tuumlzuumlğuumlnde yapılan değişiklikleri vergi kurumuna bildirme zorunluluğu

mevcut mudur

Şirketin tuumlzuumlğuumlnde ve diğer kuruluş evraklarında değişikliklerin yapılması ile ilgili olarak (yeni

şubelerin ve temsilciliklerinin kurulması bulunduğu yerin değişmesi lisansa tabi faaliyet izni

ile ilgili) şirketler kayıtlı olduğu vergi kurumunu (Ulusal Gelirler Ajansı httpwwwnapbg)

değişiklikler hakkında haberdar etmek zorundadır Bu tuumlr değişikliklerin Ticaret Sicilirsquonde ilan

ve tescili esastır

91 Bulgaristanrsquoda grup şirketlerin vergilendirilmesi nasıl gerccedilekleşir

Bulgaristanrsquoda grup şirketlerine toplu vergilendirme uygulaması mevcut değildir Her tuumlzel kişi

ayrı vergi muumlkellefi olarak işlem goumlruumlr

92 Leasing yolu ile şirkete alınan taşıt aracının vergisini kim oumldemektedir

Taşıt vergisine tabi objeleri uumlzerine kayıt eden şirketler vergi muumlkellefi kabul edilmektedir

Taşıt araccedillarının hangi yolla alındığının bir oumlnemi yoktur taşıt araccedilları hangi şirketin uumlstuumlnde

kayıtlı ise o şirket vergi muumlkellefi kabul edilmektedir Ancak leasing soumlzleşmeleri yapılırken

vergi ile ilgili kısımların iyi incelenmesi tavsiye edilir

93 Yabancı gerccedilek kişiler Bulgaristanrsquoda DolarEURO hesabı accediltırabilmekte midir

Accediltırabilmektedir Bu konuda herhangi bir sınırlama veya izin alma proseduumlruuml yoktur


30

94 Bulgaristanrsquoa giriş veya ccedilıkışlarda yolcu beraberinde bulundurulabilecek nakit

doumlviz tutarında bir limit var mıdır

Bir gerccedilek kişi Bulgaristan sınırlarından hiccedil beyan verme zorunluluğu bulunmadan 10 000

EURO veya Merkez Bankası kurundan ona tekabuumll eden tutar kadar nakit ccedilıkartma hakkına

sahiptir 10 000 EUROrsquoyu geccedilen tutarları ise sınırda beyan ederek nakit olarak sınırdan

ccedilıkartabilmektedir Bu beyannamede bu nakitlerin kaynağı goumlsterilmek zorundadır Ayrıca bazı

durumlarda vergi dairesinden borccedillu olunmadığına dair temiz belgesi aranmaktadir

95 Bulgaristanrsquoa giriş veya ccedilıkışlarda 10 000 EUROrsquodan fazla nakit para bulunduran

yolcu durumunu beyan etmediği takdirde ne gibi yaptırımlar ile karşı karşıya

kalacaktır

Bulgaristanrsquoa giriş veya ccedilıkışlarda yolcu beraberindeki nakit paranın tutarı 10 000 EUROrsquoyu

aşıyorsa ve bu durum guumlmruumlk idaresine beyan edilmediyse veya yanlış ya da kısmen beyan

edildiyse guumlmruumlk goumlrevlileri paranın tamamına veya beyan edilmeyen kısmına el koyma ve

yolcuya ceza uygulama hakkına sahiptir

96 Tuumlrk yatırımcı iccedilin Bulgaristanrsquoda finansman imkanları nasıldır

Bulgaristanrsquoda ccedilok sayıda uluslararası ve yerel banka bulunmaktadır Bankacılık sistemi

gelişmiş ve duumlnya ile entegredir Tuumlrk bankası olarak Ziraat Bankasırsquonın 4 şubesi (Sofya

Plovdiv Varna ve Kırcali şubeleri) ile İşbankasırsquonın 1 şubesi (Sofya şubesi) bulunmaktadır

Ziraat Bankası Bulgaristanrsquoda 18 yıldır faaliyet goumlstermekte olup yatırım-işletme kredileri

ticaretin finansmanı ve her tuumlrluuml dış ticaret uumlruumln ve hizmetlerini sunmaktadır

97 Ziraat Bankasırsquonın Tuumlrk yatırımcılara sunduğu oumlzel imkanlar var mıdır

Evet Bulgaristanrsquoda yeni kurulan şirketin nakdigayrinakdi kredi imkanlarından

faydalanmasının zor olduğu durumlarda Ziraat Bankasırsquonın Tuumlrkiyersquodeki herhangi bir

şubesi nezdinde oumlnceden tesis edilmiş olan kredi limitlerinden yeni kurulan şirket kredi

kullanabilmektedir Bulgaristanrsquoda enflasyona paralel olarak kredi faiz oranları daha

duumlşuumlktuumlr

Ayrıca gayrimenkul teminatı ya da kefalet teminatı gerektiren kredilendirmelerde

Bulgaristanrsquodaki şirketinizin yeterli teminata sahip olmadığı durumlarda Tuumlrkiyersquoden

sağlanacak gayrimenkul ipoteği şahıs ya da grup şirketi kefaleti ile kredi ihtiyaccedilları

karşılanabilmektedir

Ziraat Bankası ayrıca Tuumlrkiyersquoden yapılacak yerli uumlretim makina ithalatlarının 100rsquouumlne

kadar uzun vadeli finansman imkanları sunmaktadır

2014 yılında Ziraat Bankası ile Tuumlrk Eximbank arasında yapılan anlaşmaya goumlre

Tuumlrkiyersquoden ithalat yapan Bulgaristanrsquoda yerleşik firmalar Eximbank alıcı kredilerinden

Ziraat Bankası aracılığı ile faydalanabilmektedirler


31

Uluslararası transferlerinizi Ziraat Bankasırsquonın Bulgaristanrsquodaki şubeleri aracılığıyla

daha hızlı ve daha duumlşuumlk uumlcretle gerccedilekleştirme olanağı vardır

Yurtdışında TL hesap accedilma ve işlem yapma olanağı sağlamaktadır

Aynı dili konuşmanın sağladığı iletişim kolaylıkları sunmaktadır

REKABETİ KORUMA KAMU İHALELERİ VE AYRIMCILIK

98 Bulgaristanrsquoda haksız rekabete maruz kalındığı takdirde başvurulacak kurum

hangisidir

Bulgaristanrsquoda şirketlerin gerccedilekleştirdiği faaliyetlerde haksız rekabet uygulamalarına maruz

kalındığı takdirde şirket haklarının korunması iccedilin Rekabeti Koruma Komisyonursquona başvurmak

gerekmektedir

httpwwwcpcbgGeneralContactsaspx

99 Rekabet edilen şirketlerden birinin Rekabeti Koruma Kanununu ccediliğnediğine dair

bilgi sahibi olunduğunda nasıl adımlar atılabilir

Rekabet edilen şirketin Rekabeti Koruma Kanununu ccediliğnediğine dair bir bilgi veya kanıt

mevcut ise Rekabeti Koruma Kanununun 38 Maddesine dayanılarak bahse konu şirketin

Rekabeti Koruma Komisyonursquona ihbar edilmesi muumlmkuumlnduumlr

100 Rekabeti Koruma Komisyonursquona anonim ihbarda bulunmak muumlmkuumln

muumlduumlr

Rekabeti Koruma Komisyonu anonim ihbarları değerlendirmeye almamaktadır

101 Bulgaristanrsquoda kamu ihalelerine yabancı şirketlerin katılımı muumlmkuumln

muumlduumlr

Bulgar mevzuatı milliyet bazında bir ayrımcılık yapmaksızın kamu ihaleleri ve imtiyaz

proseduumlrlerine Bulgar ve yabancı (gerccedilek veya tuumlzel) kişilerin katılımına izin vermektedir

102 Bulgaristanrsquodaki kamu ihaleleri guumlncel olarak nereden takip edilmektedir

Değeri 2 000 000 Bulgar Levası uumlzerinde olan kamu ihaleleri Muumlşavirliğimiz tarafından ccedilevirisi

yapıldıktan sonra TC Ekonomi Bakanlığı web sitesinde yayımlanmaktadır

httpwwwekonomigovtrportalurlbgM


32

Diğer taraftan Bulgaristanrsquoda accedilıklanan tuumlm kamu ihalelerini Bulgar Kamu İhaleleri Ajansırsquonın

web sitesinden guumlncel olarak takip etmek muumlmkuumlnduumlr

httprop3-app1aopbg7778portalpage_pageid=1731192251amp_dad=portalamp_schema=PORTAL

103 ABrsquodeki kamu ihaleleri guumlncel olarak nereden takip edilmektedir

ABrsquodeki kamu ihalelerini ABrsquonin kamu ihalesi platformu olan TED (Tenders Electronic Daily)

web portaline kayıt yapılarak takip etmek muumlmkuumlnduumlr

httptedeuropaeuTEDmainHomePagedo

104 Bulgaristanrsquoda bir kamu ihalesine katılım sağlanıp en iyi teklif sunulduğu

halde kamu ihalesini haksız bir şekilde başka bir şirketin kazanması durumunda

ne yapılabilir

Eğer katılım sağlanan kamu ihalesinin teknik ve hukuksal tuumlm gereksinimleri karşılanmış ise

ve en iyi teklifin verilmesine rağmen haksız bir şekilde kamu ihalesi başka bir şirket tarafından

kazanılmış ise Kamu İhaleleri Kanununun 120 Maddesine dayanılarak Rekabeti Koruma

Komisyonursquona şikayette bulunmak muumlmkuumlnduumlr Bilinmesi gereken ccedilok oumlnemli bir husus bu

şekilde neticelenmiş olan kamu ihalelerinde olduğu gibi ayrımcılık uygulanması neticesinde

kamu ihalesine şirketin katılımının engellendiği durumlarda da şikayette bulunmanın muumlmkuumln

olduğudur

105 Rekabeti Koruma Komisyonursquonun kararı ile kamu ihalesinin durdurulması

ve tekrarlanması muumlmkuumln muumlduumlr

Rekabeti Koruma Komisyonu şikayet uumlzerine yaptığı denetimlerde Kamu İhaleleri Kanunursquona

aykırı bir durum tespit ettiği takdirde kamu ihalesini durdurabilir ve yeniden accedilılması youmlnuumlnde

karar verebilir

106 Rekabeti Koruma Komisyonursquonun kararını accedilıklaması ne kadar suumlrer

Eğer Kamu İhaleleri Kanunu ihlali soumlz konusu ise ndash 1 ay

Eğer Rekabeti Koruma Kanunu ihlali soumlz konusu ise ndash 2 ay

107 Kamu İhaleleri Kanunu ve Rekabeti Koruma Kanunu İngilizce ccedilevirilerine

ulaşmak muumlmkuumln muumlduumlr

Aşağıdaki web sitesi uumlzerinden bahse konu kanunların İngilizce ccedilevirisine ulaşmak

muumlmkuumlnduumlr

Rekabeti Koruma Kanunu


33

Kamu İhaleleri Kanunu

İmtiyazlar Kanunu

httpwwwcpcbgGeneralLegislationaspx

108 Bulgaristanrsquodaki ticarette ccedileşitli ayrımcılık uygulamalarına maruz

kalındığı zaman şirket haklarını koruyacak bir kurum mevcut mudur

Bulgaristanrsquoda gerccedilekleştirilen ticari faaliyetlerde ayrımcılığa maruz kalındığı takdirde şirket

haklarının korunması iccedilin Ayrımcılığı Oumlnleme Komisyonursquona başvuruda bulunmak

muumlmkuumlnduumlr

httptranslategooglecomtranslateclient=tmpgamphl=enamplangpair=bg|enampu=http3Awwwkzd-

nondiscriminationcomlayout

109 Ayrımcılığı Oumlnleme Kanununa nasıl ulaşılmaktadır

Ayrımcılığı Oumlnleme Kanunursquona ve Ayrımcılığı Oumlnleme Komisyonu nezdinde şikayette

bulunma proseduumlruumlne ilişkin ayrıntılı bilgiye Ayrımcılığı Oumlnleme Komisyonursquonun web

sitesinden ulaşmak muumlmkuumlnduumlr



AVRUPA FONLARI

110 Avrupa Birliği fonlarından ne şekilde yararlanılır

Avrupa Birliği uumlyelerinin ekonomik gelişimini desteklemek amacıyla finansman sağlayan ve

akıllı suumlrduumlruumllebilir ve birleştirici buumlyuumlmeyi hedefleyen ldquoAvrupa 2020rdquo stratejisi ile uyumlu

beş temel fon hizmet sunmaktadır Avrupa Birliğirsquonde her boumllge yapısal fonlardan (Avrupa

Boumllgesel Kalkınma Fonu ve Avrupa Sosyal Fonu) destek alabilirken sadece goumlreceli olarak az

gelişmiş boumllgeler Uyum Fonu finansmanından yararlanabilmektedir Boumllgesel Kalkınma Fonu

uumlretim yatırımları ilgili boumllgelerin uyumlaştırılmasına katkı sağlayan altyapı tesis etme ve

geliştirme projeleri yeni istihdam alanları yaratmaya youmlnelik ccedileşitli proje ve yatırımlar

boumllgesel gelişme projeleri ve KOBİrsquolere teşvik uumllke duumlzeyinde boumllgeler arasındaki

farklılıkların giderilmesine youmlnelik projeler eğitim ve sağlık alanındaki boumllgesel yatırımlar

Birlik duumlzeyinde boumllgesel kalkınma pilot projeler ve araştırmalar turizm şehir gelişimi ve

kuumlltuumlr projelerine finansman sağlamaktadır Avrupa Sosyal Fonu emek piyasalarına ulaşımın

kolaylaştırılmasına emek piyasalarında eşit fırsatların sağlanmasına kişilerin yetenek ve

mesleki niteliklerinin gelişimine istihdamı arttırmaya birkaccedil uumlye uumllke iccedilin ortak nokta

oluşturan pilot proje ve araştırmaların finansmanına katkı sağlamaktadır Uyum Fonu buumlyuumlk

altyapı yatırımlarına finansman sağlamakta ve ccedilevreyi koruma projelerini desteklemektedir

Soumlz konusu fonlar haricinde Avrupa Birliği ortak tarım politikası aracı olarak Avrupa Kırsal

Boumllgeler Gelişimine İlişkin Tarım Fonu ve Avrupa Denizcilik ve Balıkccedilılık Fonu da mevcuttur

Kamu kuruluşları bazı oumlzel kuruluşlar (oumlzellikle kuumlccediluumlk işletmeler) uumlniversiteler dernekler


34

sivil toplum kuruluşları ve goumlnuumllluumlluumlk esasına dayalı kuruluşlar fonların sağladığı

finansmandan yararlanabilmektedir İlgili boumllgesel programın kapsamına giren boumllgelerde

şubesi olan yabancı şirketler de AB kamu ihaleleri koşullarına uymaları şartıyla finansman iccedilin

başvurabilmektedir Başvurular ilgili boumllgesel programı yuumlruumlten organ nezdinde yapılmakta

olup soumlz konusu organ başvuruları değerlendirdikten sonra finansman konusunda olumlu veya

olumsuz karar almaktadır Bulgaristanrsquoda 2014-2020 doumlneminde İyi Youmlnetim Ulaştırma ve

Ulaştırma Altyapısı Buumlyuumlyen Boumllgeler İnsan Kaynaklarının Gelişimi Yenilikler ve

Rekabetccedililik Ccedilevre Akıllı Buumlyuumlmeye Youmlnelik Bilim ve Eğitim programları ve Kırsal

Boumllgelerin Gelişimi ile Denizcilik ve Balıkccedilılık programları ccedilerccedilevesinde Avrupa fonlarından

yararlanmak muumlmkuumlnduumlr Bulgaristanrsquoa Avrupa fonlarından sağlanan finansman konusunda

ayrıntılı bilgi httpwwweufundsbgen sitesinde mevcuttur

111 Firmalarımız AB fonlarından faydalanarak Bulgaristan pazarına

girebilirler mi

Bulgaristan pazarına girmeyi duumlşuumlnen firmalarımızın Bulgaristanrsquoda firma kurmaları

durumunda AB fonlarından faydalanabilecekleri hususunu goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları oumlnem

arzetmektedir

İŞ YAPMA MALİYETİ

112 Bulgaristanrsquoda iş yapma maliyeti nedir

Uumlcretler

2015rsquoin ilk ccedileyreğinde ortalama aylık ccedilalışma uumlcreti 859 Leva (440 Euro) olarak

gerccedilekleşmiştir Ortalama uumlcretler kamu sektoumlruumlnde 883 Leva (451 Euro) oumlzel sektoumlrde ise

851 Leva (435 Euro) olmuştur Bilişim ve teknoloji sektoumlruumlnde uumlcretler en yuumlksek duumlzeyde

gerccedilekleşmiştir (1984 Leva) Enerji sektoumlruuml (1564 leva) finans ve sigortacılık (1530 Leva)

madencilik (1343 Leva) mesleki ccedilalışmalar ve bilimsel araştırmalar (1291 Leva) uumlcretlerin en

yuumlksek olduğu diğer sektoumlrlerdir Otelcilik ve lokantacılık (586 Leva) kuumlltuumlr spor ve eğlence

(742 Leva) inşaat (700 Leva) imalat sanayi (732 Leva) tarım ormancılık ve balıkccedilılık (681

Leva) ticaret otomobil ve motosiklet tamiri (783 Leva) uumlcretlerin en duumlşuumlk olduğu sektoumlrler

olmuştur Ulusal İstatistik Enstituumlsuumlrsquonuumln internet sayfasından

httpwwwnsibgencontent6410total buumltuumln meslek gruplarındaki uumlcretlerin bilgilerine

ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su

Bulgaristan enerji sektoumlruumlnde uumlccedil elektrik dağıtım şirketleri faaliyet goumlstermektedir -

Energo Pro EVN ve CEZ Elektrik dağıtım şirketleri tabloda belirtildiği gibi farklı

elektrik fiyatları uygulamaktadır

Fiyatlar KDV ve OumlTV hariccedil Leva bazında 1 KW iccedilindir Dağıtım ayrıca kWh bazında

uumlcretlendirilmektedir


35

Şirket Muumlşteri tuumlruuml Pik tarife Guumlnduumlz

tarifesi

Gece tarifesi

Energo Pro Hanehalkı - 013482 005237

Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339

EVN Hanehalkı - 012445 005067

Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396

CEZ Hanehalkı - 012724 005427

Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929

Bulgaristan ccedilapında faaliyet goumlsteren uumlccedil elektrik dağıtım şirketinin uyguladığı fiyatlarda

zaman zaman değişiklikler yaşandığı iccedilin guumlncel tarifeler aşağıda verilen linklerden

takip edilebilmektedir

Cez Bulgaria

httpwwwcezbgbgtsenitseni-na-el-energiyaza-snabdyavanehtml

httpwwwcezbgbgtsenitseni-na-el-energiyaza-razpredeleniehtml

Energo-Pro

httpwwwenergo-probgenActing-electricity-prices-business

EVN Bulgaria

httpwwwevnbgBiznes-klientiEl-EnergiaReguliran-pazarCeni-na-el-energiaaspx

httpwwwevnbgChastni_klientiElektricheska-energiaCeni-el-

energiaCeni_EC_bitoviaspxlistnode=Chastni_klientiElektricheska-energiaCeni-

el-energia

Bulgaristan genelinde su fiyatları belediyelere goumlre değişim goumlstermektedir Sofyarsquoda sanayi

kullanımı iccedilin suyun metre kuumlbuuml KDV dahil 110 EUR ndash 133 EUR arasında değişmektedir

Kira ve Satış

Sofyarsquoda ofis kiraları metre kare başına aylık 7 EUR ndash 11 EUR arasında değişmektedir

Sofyarsquoda ofislerin satış fiyatı metre kare başına 550 EUR ndash 1600 EUR arasında

değişmektedir

Akaryakıt Fiyatları


36

Temmuz 2016 sonu itibariyle Bulgaristanda en ccedilok kullanılan yakıtların fiyatları aşağıdaki

gibidir (fiyatlar KDV dahildir)

Dizel 194 Leval Benzin A95 198 Leval Metan 125 Leval LPG 084 Leval

VERGİLER

113 Bulgaristanrsquoda vergi oranları nelerdir

KDV oranı (otelcilikte uygulanan 9 KDV oranı hariccedil) tuumlm uumlruumlnler iccedilin 20rsquodir

Kurumlar vergisi oranı 10rsquodur

Gelir vergisi oranı 10rsquodur

Temettuuml vergisi 5 oranındadır


114 Bulgaristan vergi sistemi ile ilgili guumlncel ve ayrıntılı bilgiye nasıl ulaşılır

Bulgaristan vergi sistemi ile ilgili guumlncel ve ayrıntılı bilgiye Avrupa Komisyonursquonun

lsquoAvruparsquoda vergilerrsquo veri tabanından ulaşmak muumlmkuumlnduumlr Bulgariarsquoyı seccediltikten sonra arama

yapıldığında Bulgaristanrsquoın uyguladığı vergiler hakkında ayrıntılı bilgiye ulaşılmaktadır

httpeceuropaeutaxation_customstedbtaxSearchhtml


115 Ccedilifte vergilendirme nasıl oumlnlenir

Tuumlrkiye ile Bulgaristan arasında ccedilifte vergilendirmeyi oumlnlemek iccedilin anlaşma imzalanmıştır

Bahse konu anlaşma gelir vergisi ve kurumlar vergisini kapsamakta olup ccedilifte vergilendirmeyi

oumlnleme anlaşması ile gelirin ikamet veya kaynak uumllkelerden yalnızca birinde vergilendirilmesi

veya vergilendirme hakkının her iki uumllke arasında boumlluumlşuumllmesi konularında duumlzenlemeler

yapılmakta ve bu yolla gelirin her iki uumllkede birden vergilendirmesi engellenmektedir

116 Bulgaristanrsquoda vergi muafiyeti var mıdır Kime uygulanır

Halka arz edilen kolektif yatırım oluşumları lisanslı kapalı uccedillu yatırım şirketleri ve oumlzel amaccedillı

yatırım şirketleri kurumlar vergisinden muaftır Ayrıca işsizlik oranı Bulgaristan genelindeki

işsizlik oranının 25rsquoinin uumlzerinde olan Belediyelerde kurulan imalat sanayi işletmelerinde

belli koşullar yerine getirildiği takdirde kurumlar vergisinden muafiyet soumlz konusu

olabilmektedir

117 Temsilciliğin kurumlar vergisi oumldeme sorumluluğu var mıdır


37

Temsilciliğin kurumlar vergisi oumldeme sorumluluğu yoktur Eğer ki ticari aktiviteye bizzat

katılmayıp sadece ana şirketin adına reklam-tanıtım pazarlama faaliyetlerinde bulunulursa

hiccedilbir denetim organının yaklaşımı Bulgaristanrsquoda gelir elde ediliyor şeklinde olamaz Nitekim

temsilcilik aracılığı ile doğrudan ticaret (alım-satım) yapmak muumlmkuumln değildir

118 Hangi firmalar KDV muumlkellefidir

KDV Kanununa goumlre bağımsız ekonomik faaliyet gerccedilekleştiren şirketler KDV muumlkellefidir

119 KDV Kanununa goumlre firmalar hangi durumlarda kayıt yaptırır

Son bir yılda firma cirosunun 50 000 Levayı aşması durumunda KDV Kanununa goumlre kayıt

zorunludur Cironun bu rakamın altında olması durumunda firma isteğe bağlı olarak kayıt

yaptırabilmektedir

120 Bulgaristanrsquoda Tuumlrk vatandaşları KDV iadesinden yararlanabilir mi

Bulgaristanrsquoda KDV iadelerinden AB uumlyesi olmayan uumllke vatandaşları karşılıklılık ilkesi

dikkate alınarak yararlandırılır Bu kapsama Tuumlrk vatandaşları (gerccedilek kişiler) da dahil

edilmiştir Tuumlrk tuumlzel kişiler (şirket dernek kurum vb) henuumlz bu imkandan

faydalanamamaktadır

121 Tuumlrk vatandaşlarının KDV iadesinden yararlanabilmeleri hangi koşullara

bağlıdır

Tuumlrk vatandaşlarının KDV iadesinden yararlanabilmeleri iccedilin hepsi bir yerde ve bir

faturadafişte olmak kaydıyla yapılan alışverişin tutarının en az 150 Euro olması alışveriş

yapılan yerde geccedilerli bir pasaport arz edilerek bir ldquoKDV İadesi Talebi Belgesirdquonin

doldurtulması pasaport fişfatura ibraz edilerek ve alınan eşya ile birlikte Bulgaristan Maliye

Bakanlığırsquonca yetkilendirilmiş uumllke iccedilindeki havaalanı liman ve karayolu sınır kapılarındaki

temsilciliklere KDV İadesi Talebi Belgesinin onaylatılması gerekmektedir

122 Bulgaristanrsquoda OumlTV hangi uumlruumlnlere uygulanır

Bulgaristanrsquoda alkol ve alkolluuml iccedileceklere tuumltuumln mamuumlllerine enerji uumlruumlnleri ve elektrik

enerjisine ccedileşitli oranlarda oumlzel tuumlketim vergisi uygulanmaktadır

123 Ccedilifte Vergilendirmeyi Oumlnleme Anlaşmalarına bakarak bağlayıcı kararı bu

anlaşmaların huumlkuumlmlerine goumlre vermek Bulgaristan kanunları accedilısından yasal

mıdır

Eğer uluslararası vergi anlaşmaları ile Bulgar vergi kanunlarının oumlngoumlrduumlğuuml vergi hesabı ve

duumlzeni ile ilgili kurallardan ve huumlkuumlmlerinden farklı bir kural ve huumlkuumlm oumlngoumlruumllmuumlş ise bu

durumlarda uluslararası anlaşmaların huumlkuumlmleri geccedilerli olacaktır


38

124 Kurumlar vergisi hangi kaynaklardan elde edilen gelire uygulanır

Yerel tuumlzel kişiler iccedilin ndash tuumlm kaynaklardan gelen gelir ve kazanccedil

Yabancı tuumlzel kişiler iccedilin

o Bulgaristanrsquoda gerccedilekleşen ekonomik faaliyet kaynaklı kazanccedil (muumllkiyet satın

alımı dahil)

o Aşağıdaki kaynaklardan olan gelirler

Bulgar kişilerin finansal varlıklarından kaynaklanan gelirler

Finansal varlıklar satın alımı

Bulgar tuumlzel kişiler kaynaklı temettuuml ve tasfiye gelirleri

Bulgaristan kaynaklı oumlzel gelirler

Tazminat gelirleri

YABANCILARIN GAYRİMENKUL EDİNMESİ

125 Yabancı gerccedilek ve tuumlzel kişiler Bulgaristanrsquoda gayrimenkul edinme

hakkına sahip midir

Bulgaristan Muumllkiyet Yasasırsquona goumlre Bulgaristanrsquoda yabancı gerccedilek ve tuumlzel kişilerin doğrudan

gayrimenkul edinme hakkı bulunmamaktadır (binalar hariccedil) Yabancı gerccedilek ve tuumlzel kişiler

gayrimenkuller uumlzerinde bazı sınırlı haklara (kullanma hakkı gibi) sahip olabilmektedir

Bulgaristan Anayasası ve Yatırımları Teşvik Yasasırsquona goumlre yabancı yatırımcılar yerlilerle eşit

işleme tabi olup Bulgaristanrsquoda kurulu şirketler yabancı sermaye paylarına bakılmaksızın

(Bulgaristanrsquoda firma kurmaları durumunda) gayrimenkul edinim hakkına sahiptir

126 Bulgaristanrsquoda yabancı sermayeli şirketler tarım arazisi edinebilmekte

midir

Bulgaristanrsquoda kurulmuş bir şirket şirket ortaklarından biri yabancı gerccedilek veya tuumlzel kişi ise

ve şirket beş yaşını doldurmamış ise tarım arazisi satın alamamaktadır

BULGARİSTANrsquoDA YABANCILARIN YASAL STATUumlLERİ

127 Bulgaristanrsquoda yabancıların yasal statuumlleri nasıl duumlzenlenir

Aksi bir anlaşma ile belirlenmedikccedile tuumlm yabancılar Bulgaristanrsquoa girişleri ve burada ikamet

etmeleri iccedilin vize temin etmek zorundadırlar Bulgar Anayasası aksi kanunla oumlngoumlruumllmediği


39

muumlddetccedile yabancıların Bulgar vatandaşları ile aynı kanuni haklardan faydalanmasını ve aynı

yasal yuumlkuumlmluumlluumlklere tabi olmasını oumlngoumlrmektedir

128 Bulgaristanrsquoa geccedilerli bir vizeye sahip olmak uumllkeye girişi garantiler mi

Geccedilerli bir vize dahi Bulgaristanrsquoa giriş garantisi vermeyebilir Sınır kontrol goumlrevlileri

yabancının uumllkeye kabuluuml iccedilin gerekli koşullara sahip olup olmadığı konusunda nihai karar

verme yetkisine sahiptir

129 Bulgaristan SCHENGEN boumllgesine uumlye midir

Bulgaristan SCHENGEN boumllgesine uumlye DEĞİLDİR Bu Bulgaristan vizesi alındığı takdirde

ABrsquode serbest dolaşma iznine sahip olma anlamına gelmemektedir

130 Schengen vizesi olan kişilere ilişkin Bulgaristanrsquoın uygulaması nedir

Bulgaristan Cumhuriyetirsquonin 31 Ocak 2012 tarihinden itibaren yuumlruumlrluumlğe giren uygulamasına

goumlre geccedilerli Schengen vizesi ve Schengen hukuku kazanımlarını tamamen uygulayan uumlye

uumllkeler ile İsviccedilre ve Lihtenştayn tarafından verilen geccedilerli uzun suumlreli oturum vizesi ile oturum

iznine sahip olan kişilere vizesiz rejim uygulaması getirilmiş olup soumlzkonusu uygulama

Bulgaristan Cumhuriyetirsquonin Schengen boumllgesine tam uumlye olana kadar geccedilerli olmak uumlzere her

6 aylık doumlnem iccedilerisinde 3 aydan fazla olmamak kaydı ile sınırlıdır

131 Bulgaristanrsquoda ikamet izni almak zorunlu mudur

İkamet izinleri uumllkede uumlccedil aydan fazla kalmaya niyetli yabancılar iccedilin zorunludur

132 Bulgaristanrsquoda kaccedil ccedileşit ikamet tuumlruuml bulunmaktadır

Doumlrt tuumlr ikamet bulunmaktadır

o Kısa vadeli ndash kısa suumlreli vize uumllkeye giriş tarihinden sonraki 6 aylık suumlre zarfı

iccedilinde 3 aya kadar ikamet izni sağlamaktadır

o Orta vadeli ndash 1 yıllık ikamet izni ile sağlanır

o Uzun vadeli ndash 5 yıllık ikamet izni ile sağlanır

o Daimi ndash suumlresiz ikamet izni ile sağlanır

133 Bulgaristanrsquoda ikamet izni almak iccedilin gereken şartlar nelerdir

Bulgaristanrsquoda ikamet izni alınması iccedilin yerine getirilmesi gereken koşullar hakkında ayrıntılı

bilgiye Bulgaristan Cumhuriyetirsquondeki Yabancılar Kanunundan ulaşmak muumlmkuumlnduumlr

httpwwwinvestbggovernmentbgfilesuseruploadsfilesforeigners_in_the_republic_of_bulgaria_ac

t_20140722pdf


40

134 Bir yabancı yatırımcının Bulgar vatandaşlığı alabilmesi muumlmkuumln muumlduumlr

Bir yabancının yatırım aracılığı ile Bulgar vatandaşlığı alması muumlmkuumlnduumlr Bunun iccedilin

yabancının Yabancılar Kanunursquonun 25 Maddesinin 1 Fıkrasının 6 ve 7 Bentleri

doğrultusunda daimi ikamet izni aldıktan en erken bir yıl sonra en az 1 000 000 Bulgar Levası

(511 752 EURO) tutarında ek yatırım yapması gerekmektedir

135 Yabancılar Kanunursquonun 25 Maddesinin 1 Fıkrasının 6 ve 7 Bentleri

doğrultusunda daimi ikamet izni nasıl alınır

Bulgaristanrsquoda daimi ikamet izni verilmesi iccedilin yapılması gereken yatırım ve miktarı

Bulgaristanrsquoda Yabancılar Kanunursquonun 25 Maddesinin 1 Fıkrasının 6 ve 7 Bentlerinde ele

alınmıştır Bu doğrultuda Bulgaristan Cumhuriyetirsquonde daimi ikamet izni alınması iccedilin

aşağıdaki alanlara en az 1 000 000 Bulgar Levası (511 752 EURO) yatırım yapılması

gerekmektedir

a) Denetime tabi Bulgaristan piyasasında alım-satımı yapılan Bulgar şirket hisselerini

satın almak

b) 6 aydan fazla suumlresi olan merkez veya yerel youmlnetimlerce ccedilıkarılmış tahvil ve bonoları

yada bunların tuumlrevlerini satın almak

c) Oumlzelleştirme ve Oumlzelleştirme Sonrası Denetim Kanunu huumlkuumlmlerince sermayesinde

devlet veya belediyelerin 50rsquoden fazla paya sahip olduğu Bulgar şirketlerinin

varlıklarının bir kısmını satın almak

ccedil) Oumlzelleştirme ve Oumlzelleştirme Sonrası Denetim Kanunu huumlkuumlmlerince devlet veya

belediyelerin Bulgar şirketlerinde sahip olduğu pay veya hisseleri satın almak

d) Bulgar fikri muumllkiyet haklarını satın almak Telif hakkı ve benzeri haklar patentle

korunma altına alınmış buluşlar faydalı modeller ticari markalar hizmet ve enduumlstriyel

tasarım markaları

e) Bulgaristan Cumhuriyeti topraklarında yuumlruumlrluumlkte olan imtiyaz soumlzleşmeleri

ccedilerccedilevesindeki hakların satın alınması

Asgari olarak beş yıl vadeli varlık youmlnetimi soumlzleşmesi ccedilerccedilevesinde en az 1 000 000

Bulgar Levasının (511 752 EURO) Bulgaristanrsquoda lisans almış bir kredi kuruluşuna

yatırılması (bu suumlre zarfında bu para başka parasal kredilere teminat olarak

kullanılamaz)

136 Bir yabancı yatırımcının yatırım yoluyla Bulgar vatandaşlığı alabilmesi ne

kadar suumlrer

Yatırım yoluyla bir yabancının Bulgaristanrsquoda vatandaşlık alması en az 18 ay suumlrmektedir


41

PERAKENDE

137 Bulgaristanrsquoda AVM satış alanı buumlyuumlkluumlğuuml nedir

2016 yılının ilk ccedileyreğinde faal AVM toplam alanı 718 bin msup2rsquodir 2016 yılı ilk ccedileyreğinde 7

bin metre karelik alanıyla piyasaya ccedilıkan tek proje San Stefano Plaza olmuştur Kısa vadede

piyasa doyum noktasında gerileme yaşandığı iccedilin yeni alış veriş merkezlerinin accedilılması

beklenmemektedir Yeni alanların kullanıma accedilılmamasından dolayı uumllke genelinde 1000 kişi

başına perakende alan 100 msup2 duumlzeyinde kalmaktadır Plovdiv 61 msup2rsquoyle sıralamanın sonunda

başkent Sofya ise 276 msup2 ile doumlrduumlncuuml sırada yer almaktadır

138 Bulgaristanrsquoda ana cadde doluluğu ne durumdadır

Varnarsquoda perakende satış alanları arzında 10rsquodan 14rsquoe artış yaşanmıştır Filibe ve

Burgazrsquoda sırasıyla 9 ve 7rsquolik oranlar sabit kalmıştır Sofyarsquonın ana caddelerindeki boş

alanların oranında oumlnemli bir değişiklik yaşanmamış 6 seviyesinde seyretmiştir Vitoşa

Caddesirsquonde bu oran 7rsquodir

139 Bulgaristanrsquoda AVM ve ana caddeler uumlruumln ve hizmet satışlarını ne şekilde

paylaşmaktadır

Sofyarsquodaki Vitoşa Caddesirsquonde buumlyuumlk moda markaları istikrarlı bir gelişim goumlstermeye devam

etmektedir Yuumlksek kaliteli uumlruumlnler sunan mağazalar ana caddelerden AVMrsquolere geccediliş

yapmıştır Kafe ve restoranlar ise Vitoşa Caddesirsquonde yoğunlaşmıştır Artan rekabet karlılık ve

pazar payı ortamında mevcut AVMrsquoler kendilerinin ayırt edici oumlzelliklerini ortaya ccedilıkarmak ve

suumlrduumlrmek gayretindedir

140 Bulgaristanrsquoda AVM ve ana caddelerde kira bedelleri nedir

Ana caddelerdeki lokasyonlara olan talep guumlccedilluumlduumlr Ana talep moda ve ayakkabı eczane

organik gıda sektoumlrlerindeki perakendecilerden gelmektedir Kiracıların ihtiyaccedillarını giderecek

alanların eksikliği Vitosha bulvarında 100-150 msup2rsquolik alan kiralarının 46 EUROmsup2 duumlzeyinde

istikrar sağlamasına neden olmaktadır 2016 yılı başında yeni rekabetin olmaması AVMrsquodeki

uumlst sınıf alan kiralarının 28 EUROmsup2 duumlzeyinde dibe vurmasına neden olmuştur İkinci sınıf

alan kiraları ise 12-16 EUROmsup2 duumlzeyinde gerccedilekleşmiştir

141 Bulgaristanrsquoda AVM dışında perakende satış alanlarına olan talep ne

durumdadır

Sektoumlrdeki ana talep yuumlksek ve orta sınıf markaların piyasa paylarını guumlccedillendirme ccedilabalarından

kaynaklanmaktadır 2016 yılı ilk ccedileyreğinde Sport Depot Terranova HampM Forever 21 yeni

mağazalar accedilmıştır 2015 sonunda REWE Grouprsquoa ait Penny Market suumlpermarket zinciri

kapanmıştır Alman grup daha hızlı buumlyuumlyen ve Penny marketlerinin (toplam 49) nerdeyse

yarısını satın alan Billa merketlerine odaklanmıştır Schwarz Grouprsquoun parccedilası olan Kaufland


42

ve Lidl marketleri de hızlı bir şekilde buumlyuumlmuumlş Carrefour ise piyasa pay kaybını devam

ettirmiştir

142 Bulgaristanrsquoda Perakende sektoumlruumlnde eğilimler ve beklentiler nelerdir

Buumlyuumlk projelerin rekabeti Sofya ve diğer buumlyuumlk kentlerde perakende sektoumlruumlnuumln kapsamını

genişletecektir Diğer taraftan yuumlksek ve orta sınıf markalar piyasaya canlılık getiren ana

kaynak olmaya devam edecektir Hızlı gelişen tuumlketici uumlruumlnleri sektoumlruumlnuumln doumlnuumlşuumlmuuml

perakende sektoumlruuml gıda marketleri boumlluumlmuumlne baskısını suumlrduumlrecektir

FRANCHİSİNG

143 Bulgaristanrsquoda franchising sektoumlruumlnuumln oumlzellikleri nelerdir

Son on yılda sektoumlr ccedilarpıcı bir biccedilimde değişmiştir Bulgaristanrsquoda franchise zincirlerinin

yarıdan fazlası son altı yılda pazara giriş yapmıştır oumlzellikle de 2007 ve 2008 oumlnemli artış

yaşanan yıllar olmuştur Bu eğilim henahalklarının geliri arttıkccedila ve franchise modeli oturdukccedila

daha da artacaktır Bulgarlar uluslararası seyahat yaptıkccedila uluslararası markaların tanınmışlığı

ve buna bağlı olarak da yatırımcıların ilgileri de artmaktadır Pazarda daha ccedilok ccediloklu birim ve

alan geliştiriciler satışları optimize etmek iccedilin daha yuumlksek teknolojili yollar ve suumlregelen

durgunluktan etkilenmiş daha zayıf işletmeler bulunmaktadır Aynı zamanda franhcising her

zamanki piyasa zorluklarına hedef olmaktadır geccedilici heves değişen trendler ve zevkler

Bulgaristanrsquoda uluslararası ve yerel olmak uumlzere en ccedilok gıda sektoumlruuml franchise modeli

yaygındır

144 Bulgaristanrsquoda Franchising sektoumlruumlnuumln gelişimini etkileyen faktoumlrler nelerdir

Bulgaristan perakende sektoumlruuml franchise mağazalarında olağan bir şekilde sunulan ve

uluslararası boyutta satılan pek ccedilok uumlruumln ve hizmete hazırdır Bulgaristanrsquodaki tuumlketiciler

kaliteli uumlruumln uygun fiyat ve iyi hizmet bileşimini sunan perakendeciler aramaktadır Yerli

girişimciler de pazarlama ve youmlnetim uzmanlığı kazanmaya isteklidirler Yerel kanunlar

yabancı franchise sunucular iccedilin oldukccedila yumuşak ve uyumludur Franchise girişimi iccedilin oumlzel

bir kayıt veya devlet izni gerekmemektedir

Not Muumlşavirlğimizce hazırlanan lsquo144 Soruda Bulgaristanrsquoa Ticaret ve Yatırım Rehberirsquo

firmalarımızdan gelen sorular ccedilerccedilevesinde dinamik bir anlayışla guumlncellenmektedir Ticaret ve

yatırım konusunda ilave etmek istediğiniz sorularınızı Muumlşavirliğimiz ile temasa geccedilerek

bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK

Ticaret Başmuumlşaviri


43

98 Bulgaria Blvd Floor 7

Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425

e-posta sofyaekonomigovtr

wwwekonomigovtr


1

İCcedilİNDEKİLER

UumlLKE HAKKINDA GENEL BİLGİLER 2

BULGARİSTAN EKONOMİSİ 4

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARETİ 5

BULGARİSTANrsquoIN TUumlRKİYE İLE TİCARETİ 6

TUumlRKİYErsquoNİN BULGARİSTANrsquoA İHRACATININ SWOT ANALİZİ 7

BULGARİSTANrsquoIN DIŞ TİCARET REJİMİ ARANAN BELGELER PİYASA DENETİMLERİ TEKNİK

ENGELLER 9

BULGARİSTANrsquoA YAPILAN DYY UumlLKEDEKİ YATIRIM ORTAMI VE TEŞVİKLER 13

BULGARİSTANrsquoDA TUumlRK YATIRIMLARI 20

BULGARİSTANrsquoDA ŞİRKET KURULUŞU 20

YABANCI ŞİRKET ŞUBESİ 24

YABANCI ŞİRKET TEMSİLCİLİĞİ 24

YATIRIMCILARIN DİKKAT ETMESİ GEREKEN CcedilEŞİTLİ HUSUSLAR VE FAYDALI BİLGİLER 25

REKABETİ KORUMA KAMU İHALELERİ VE AYRIMCILIK 31

AVRUPA FONLARI 33

İŞ YAPMA MALİYETİ 34

VERGİLER 36

YABANCILARIN GAYRİMENKUL EDİNMESİ 38

BULGARİSTANrsquoDA YABANCILARIN YASAL STATUumlLERİ 38

PERAKENDE 41

FRANCHİSİNG 42


2




Başkenti Sofya


Resmi dili Bulgarca











Nuumlfus (2015) 7 153 784

Kadın 3 676 607

Erkek 3 477 177













3




Bayram


Bayram




Bayram




Bayram


değişmektedir


Bayram



Milli

Bayram

24

Mayıs



Milli

Bayram


bayramı

Milli

Bayram


birleşmesi


Bayram


Bayram


tatil

24

Aralık

Noel arifesi Milli

Bayram

25

Aralık


Bayram

26

Aralık


Bayram

31

Aralık


Bayram







Burgasrsquotır


4























Enflasyon Oranı





İhracat 23 248

İthalat 26 411

Denge -3 162










5



Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672




























6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


2




Başkenti Sofya


Resmi dili Bulgarca











Nuumlfus (2015) 7 153 784

Kadın 3 676 607

Erkek 3 477 177













3




Bayram


Bayram




Bayram




Bayram


değişmektedir


Bayram



Milli

Bayram

24

Mayıs



Milli

Bayram


bayramı

Milli

Bayram


birleşmesi


Bayram


Bayram


tatil

24

Aralık

Noel arifesi Milli

Bayram

25

Aralık


Bayram

26

Aralık


Bayram

31

Aralık


Bayram







Burgasrsquotır


4























Enflasyon Oranı





İhracat 23 248

İthalat 26 411

Denge -3 162










5



Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672




























6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


3




Bayram


Bayram




Bayram




Bayram


değişmektedir


Bayram



Milli

Bayram

24

Mayıs



Milli

Bayram


bayramı

Milli

Bayram


birleşmesi


Bayram


Bayram


tatil

24

Aralık

Noel arifesi Milli

Bayram

25

Aralık


Bayram

26

Aralık


Bayram

31

Aralık


Bayram







Burgasrsquotır


4























Enflasyon Oranı





İhracat 23 248

İthalat 26 411

Denge -3 162










5



Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672




























6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


4























Enflasyon Oranı





İhracat 23 248

İthalat 26 411

Denge -3 162










5



Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672




























6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


5



Tarım 51

Sanayi 276

Hizmet 672




























6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


6







gruplarıdır



















nedir












TOPLAM 1 495 061 1000


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


7













TOPLAM 2 006 011 1000














Ticaret engelleri


Menşe kuralları

KOBİ hizmetleri









8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


8







nitelikte olması






kolaylığı













alınması






destekler nelerdir


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


9







nelerdir
































10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


10




































11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


11


















Bitki paketleri




















12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


12













































13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


13














goumlruumllmektedir













sorulabilmektedir











14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


14














duumlzeyindedir








etmektedir





















15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


15




otoyollardır

















Varna Limanı









Burgaz Limanı









16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


16








































17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


17















hakkına sahiptir














imkanı




alınabilmektedir








18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


18



































19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr


19











httpncizbgen




















20




































21





başlayabilir









değildir





bulunabilmektedir
















22







gerekir













kararı









(zorunlu değildir)





tutanağı


23













tutanağı





beyannameler




sirkuumllerleri


izinler












muumlmkuumlnduumlr


sitesinden

httpwwwbse-sofiabg




24










tutmaktadır

















bulunamamaktadır


25


BİLGİLER














yeterli midir
















değildir



26



gereken koşullar












muumlduumlr





esastır















27
























nelerdir













28














edilmektedir















oumldenmektedir






29


nedir







oumldenmemektedir






veriliş tarihidir




mevcut mudur





ve tescili esastır












30










kalacaktır
















duumlşuumlktuumlr











31







hangisidir



gerekmektedir








muumlduumlr



muumlduumlr








32










ne yapılabilir







olduğudur





karar verebilir







muumlmkuumlnduumlr



33


İmtiyazlar Kanunu






muumlmkuumlnduumlr









AVRUPA FONLARI





















34













girebilirler mi



arzetmektedir



Uumlcretler











ulaşılmaktadır

Elektrik ve Su







35


tarifesi

Gece tarifesi


Kurumsal

muumlşteriler

022057 014482 006339


Kurumsal

muumlşteriler

020821 013834 007396


Kurumsal

muumlşteriler

020000 012346 006929




Cez Bulgaria



Energo-Pro


EVN Bulgaria




el-energia



Kira ve Satış



değişmektedir



36




VERGİLER
























olabilmektedir



37










yaptırabilmektedir







bağlıdır












mıdır





38





alımı dahil)






Tazminat gelirleri











midir








39






























t_20140722pdf


40












gerekmektedir


satın almak










tasarım markaları






kullanılamaz)


kadar suumlrer



41

PERAKENDE














paylaşmaktadır














durumdadır







42


ettirmiştir






FRANCHİSİNG











yaygındır











bildirebilirsiniz

M Emrah SAZAK



43


Office 13D-14D

1680 Sofia BULGARIA

Tel +(359 2) 9581202 8548725

Faks +(359 2) 9581425


wwwekonomigovtr

Documents

144 SORUDA BULGARİSTAN’A TİCARET VE YATIRIM REHBERİ