8
19 ВИТАМИНИ И МИНЕРАЛИ Одговорен уредник: проф. д-р Владислав Милев Автори: проф. д-р Владислав Милев доц. д-р Биљана Бауер (фармацевтски прапарати) СОДРЖИНА 1. Витамини 620 2. Минерали 624

19 Vitamini i Minerali

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Farmakoterapiski priracnik

Citation preview

Page 1: 19 Vitamini i Minerali

19 ВИТАМИНИ И МИНЕРАЛИ

Одговорен уредник: проф. д-р Владислав Милев

Автори: проф. д-р Владислав Милев доц. д-р Биљана Бауер (фармацевтски прапарати)

СОДРЖИНА

1. Витамини 6202. Минерали 624

Page 2: 19 Vitamini i Minerali

632 Фармакотераписки прирачник

1ВИТАМИНИ

RETINOL (ВИТАМИН А)Состав: ретинол, составен дел на видниот пурпур во ретината.Дејство: Недостигот од витамин А (ретинол) е придружен со оштетување на видот (особе-но хемералопија, ксерофталмија и кератома-лација), оштетување на епителот и, особено, со зголемена подложност на инфекции.Преголемото количество на овој витамин може да предизвика огрубување на кожата, сува коса, зголемување на црниот дроб, зго-лемување на седиментацијата на еритроцити, покачување на серумскиот калциум и зголе-мување на концентрациите на серумската алкална фосфатаза. Како показател кој укажува дека високите нивоа на витамин А може да предизвикаат дефекти при раѓањето, жените кои се (или ќе бидат) бремени се советуваат да не земаат дотатоци на витамин А (вклучувајќи табле-ти и маслени капки добиени од црн дроб на риба), освен по совет на лекар или во претпо-родилната клиника. Индикации: авитаминоза А.Дозирање: 1.000 – 5.000 I.E. на ден.Несакани ефекти: можна е хипервитами-ноза, која се карактеризира со анорексија, замор, оштеттување на хепарот и др.Готови лековиVITAMIN A – ВИТАМИН А (Реплекфарм), капс. 12.000 I.E. ретинол.PLIVIT A – ПЛИВИТ А (Pliva), сол. 30.000 IE/ml, амп 300.000 I.E./ml ретинол.VITAMIN A + D3 – ВИТАМИН А + D3 (Galenika), сол. 6000 IE + 6000 IE. ретинол + калциферол.PLIVIT AD3 – ВИТАМИН АD3 (Pliva), сол. 6000 + 3000 IE/ml ретинол + калциферол.VITAMIN AD – ВИТАМИН АD (Hemofarm), сол. 22522 IE/5000 IE ретинол + калцифе-ролVITAMIN A+D – ВИТАМИН А+D (Алкалоид ), капс., 3750 IE/375 IE ретинол + калциферолVITACITROL – ВИТАЦИТРОЛ (Pliva), сол. 2500/250 IE/35 mg ретинол + ергокалциферол + аскорбинска киселина..VITAMIN A 12000 IE + E 70 mg – ВИТА-МИН А 12000 ИЕ + Е 70 (Реплекфарм),

капс., 12.000 IE + E 70 mg ретинол палмитат + токоферол ацетате.

ВИТАМИН B–КОМЛЕКС

Тоа е поголема група на витамини B, но од практични причини ке бидат прикажани само некои:

THIAMINE, ANEURINE (ВИТАМИН B3)Состав: тиамин.Дејство: учествува во декарбоксилацијата на некои кетокиселини, на пр. на пирувична-та киселина, и во нивното елиминирање од невроните.Индикации: авитаминоза берибери, поли-неврити.Дозирање: per os и парентерално, 50 – 100 mg на ден; благ хроничен недостиг, 10–25 mg дневно; тежок недостиг, 200–300 mg дневно.Несакани ефекти: не се опишани. Анафи-лактичен шок, ретко може, да следи по инје-кирање. Готови лековиVITAMIN B1 ALKALOID – ВИТАМИН B1–АЛКАЛОИД (Алкалоид), амп., 100 mg/ ml анеурин.VITAMIN B1 – ВИТАМИН B1 (Алкалоид, Jaka 80), табл. 50 mg анеурин.

RIBOFLAVIN (ВИТАМИН B2)Состав: рибофлавинДејство: коензим во многу оксидоредултив-ни процеси во метаболизмот на јаглените хидрати.Индикации: ангуларен стоматитис, cheilosis, фисури и рагади на усните.Дозирање: per os и парентерално, 10 – 30 mg на ден.Несакани ефекти: не се опишани.

PYRIDOXINE (ВИТАМИН B6)Состав: пиридоксин.Дејство: коензим во разни оксидоредуктив-ни процеси во невроните.Индикации: недостиг на витаминот B6, Glositis, cheilosis, периферни невропатии, лимфопенија.Дозирање: 50–100 mg на ден; 20–50 mg најмногу до 3 пати дневно.Изонијазидна невропатија, профилакса 10

Page 3: 19 Vitamini i Minerali

633Витамини и минерали

mg дневно (или 20 mg дневно ако не е дос-тапен соодветен продукт; терапија 50 mg 3 пати дневно.Идиопатска сидеробластична анемија, 100–400 mg дневно во поделени дози.Пременструален синдром, 50–100 mg днев-ноНесакани ефекти: не се опишани.Готови лековиPLIVIT B6 – ПЛИВИТ B6 (Pliva), амп. 50 mg, табл. 25 mg пиридоксин.VITAMIN B6 ( Jaka 80, Алкалоид, Реплек-фарм), табл. 20 mg, амп. 50 mg пиридоксин.BEDOXIN – БЕДОКСИН (Galenika), табл. 20 mg, амп. 50 mg пиридоксин.

NICOTINAMIDE (НИКОТИНАМИД)Состав: амид на никотинската киселина.Дејство: коензим во разни оксидоредуктив-ни процеси во организмот. Предизвкува и вазодилатација, како и смалување на липи-дите во крвта.Индикации: авитаминоза, пелаграДозирање: per os и парентерално, 100 – 300 mg на ден.Несакани ефекти: при лекувањето на акни, сушење на кожата, pruritus, erythema, печење и иритација.Предупредување: да се избегнува контакт со очите и со мукозните мембрани (вклу-чувајќи ги носот и устата), да се редуцира честотата на апликацијата при прекумерно сушење, иритација или лупење.

PANTOTHENIC ACID (ПАНТОТЕНСКА КИСЕЛИНА)Состав: пантотенска киселина.Дејство: составен дел на коензимот А, нео-пходен за разни ензиматски процеси во ор-ганизмот.Индикации: недостиг на пантотенската ки-селина (абдоминален дискомфорт, мелена, парестезии).Дозирање: пер ос, 20 – 30 mg на ден.Несакани ефекти: не се опишани.ВИТАМИН B12 – опишан е во поглавјето: Лекови во хематологија.Готови лекови: Витамин B–комплекс:B–COMPLEX – B–КОМПЛЕКС (Krka), драг. B–комплекс.BEVIPLEX – БЕВИПЛЕКС (Galenika), амп. B–комплексTRIBEXIN – ТРИБЕКСИН (Remedina), тбл. B–комплексMULTIVIT B – МУЛТИВИТ B (Jaka 80), тбл. B–комплекс

PLIBEX – ПЛИБЕКС (Pliva), тбл. B–ком-плексPOLIBEVIT – ПОЛИБЕВИТ (Bosnalijek), табл. B–комплексPOLIVIT B – ПОЛИВИТ B (Реплекфарм), драг. B–комплекс.

ASCORBIC ACID (ВИТАМИН C)Состав: аскорбинска киселинаДејство: учествува во формирањето на кола-генот, интерцелуларно, особено во остеоид-ното ткиво и во дентинот.Индикации: авитамоза С, превенција и третман на скорбут. Дозирање: per os и парентерално, 100 – 500 – 1.000 mg на ден. Профилактично 25–75 mg дневно; терапевтски не помалку од 250 mg дневно во поделени дози.Несакани ефекти: не се опишани.Готови лековиPLIVIT C – ПЛИВИТ С (Pliva), амп. 50 mg, 500 mg, табл. 50 mg, 500 mg витамин C.VITAMIN C – ВИТАМИН С (Galenika, Jaka 80, Алкалоид, Реплекфарм, Merz Pharm, ICN Farm), табл. 50 mg, 500 mg, амп. 50 mg, 500 mg витамин C.CALCIUM VITA C – КАЛЦИУМ ВИТА С (Krka), тбл. калциум + вит. CUPSAVIT VITAMIN C – УПСАВИТ ВИТА-МИН С (Upsa Conseil, Lab.), табл. 1 g вита-мин CAMOS VITAL VITAMIN C forte – АМОС ВИТАЛ ВИТАМИН С форте (Losan Pharma), табл. 600 mg, 1000 mg витамин С.CaC–500 Sandoz–СаС–500 САНДОЗ (Krka), табл. 500/327/1000 mg аскорбинска кис.+ калциум карбонат + калциум лактат глуко-нат.VITEVIC – ВИТЕВИЦ (Farmfarm), тбл.,, 250 mg/200 mg аскорбинска кис. + токоферол.CALCIUM VITA C – КАЛЦИУМ ВИТА С (Krka), табл. 500 mg + 250 mg аскорбинска кис. + калциум.

VITAMIN D (ВИТАМИН D)Терминот витамин D се користи за озна-чување на состојки кои имаат својство на превенција и лекување на рахитис. Тие вклучуваат ергокалциферол (калциферол, витамин D2), колекалциферол (витамин D3) , дихидротахистерол, алфакалцидол (1α – hydroxycholecalciferol) и калцитрол (1.25 – dehydroxycholecalficerol).Полесна форма на дефицит на витамин D, што е невообичаена појава на дефицит на овој витамин во азиските земји, кои консумираат

Page 4: 19 Vitamini i Minerali

634 Фармакотераписки прирачник

леб направен без квасец, кај постари лица кои живеат сами, и може да се спречи со земање додатоци на овој витамин преку уста од 10 mikrograms (400 единици), ергокалциферол (calciferol, vitamin D2) дневно. Бидејќи не пос-тои чиста таблета со оваа јачина може да се земаат таблети на калциум и ергокалциферол (иако калциумот не е неопходен).Дефицитот на витамин Д предизвикан од интестинална лоша апсорпција или од хро-нично заболување на црниот дроб, обично бара витамин Д во фармаколошки дози, како што се калциферол таблети до 1 mg (40.000 единици) дневно. Хипокалцемијата како ре-зултат на хипопаратироидизам често бара дози од 2.5 mg (10.000 единици) дневно, за да се постигне нормална калцемија. Поно-вите деривати на витамин D алфакалцидол и калцитрол имаат покусо дејство, и затоа имаат предност кај проблемите кои ја при-дружуваат хиперкалцемијата, а големите дози пократко траат и полесно се третираат. Активната форма на витамин Д бара хидро-ксилација од страна на бубрезите, па затоа дериватите што се добиваат при хидрокси-лација на овој витамин алфакалцидол или калцитрол се препишуваат дополнително кај пациенти со тешко ренално оштетување, а кај кои треба да се спроведе терапија со вита-мин Д. Калцитролот е, исто така, одобрен за третманот на постменопаузна остеопороза.Важно: кај сите пациенти кои примаат фар-маколошки дози на витамин Д треба да се проверуваат концентрациите на плазмакал-циум, во интервали (во почетокот, неделно) и секогаш кога е присутно лошење или по-враќање. Млекото од мајка која прима фармаколошки дози на витамин Д може да предизвика хи-перкалцемија, доколку се дава на дете.

ERGOCALCIFEROL (ЕРГОКАЛЦИФЕРОЛ)Состав: калциферол, витамин D2Индикации: види погоре.Претпазливост: внимавајте да дадете пра-вилна доза кај децата, а кај пациенти кои примаат високи дози и при ренални оштету-вања, треба да се следи плазмакалциумот.Интеракции: прилог 1 (Витамини)Контраиндикации: хиперкалцемија, метас-татска калцификација.Несакани ефекти: симптомите на преголема доза вклучуваат анорексија, замор, лошење и повраќање, дијареја, губење на тежина, по-лиурија, потење, главоболка, жед, вертиго и зголемени концентрации на цалциум и фос-фат во плазмата и во урината.Дозирање: види погоре

ALFACALCIDOL (АЛФАКАЛЦИДОЛ)Состав: 1α–hydroxycholecalciferol.Индикации: види погореПретпазливост: види под: Ергокалциферол. Треба да се внимава да се обезбеди точна доза кај децата; да се следи нивото на калци-умот во плазмата кај пациенти кои примаат високи дози и при ренални оштетувања.Контраиндикации: види под: Ергокалци-ферол (хиперкалцемија, метастатска калци-фикација).Несакани ефекти: види под: Ергокалцифе-рол. Симптомите на преголема доза вклучу-ваат анорексија, замор, лошење и повраќање, дијареја, губење на тежина, полиурија, по-тење, главоболка, жед, вертиго и зголемени концентрации на калциум и фосфат во плаз-мата и во урината.Дозирање: преку уста или со интравенозна инјекција во тек на 30 секунди, ВОЗРАСНИ и ДЕЦА над 20 kg, во почетокот 1 mikrogram дневно (постари 500 nanograms), приспосо-бено со цел да се избегне хиперкалцемија; за одржување на нивото обично се дава 0.25 – 1 mikrogram дневно, ДОЕНЧИЊА и ПРЕ-РАНО РОДЕНИ ДЕЦА во почетокот 50–100 nanograms/kg дневно, ДЕЦА под 20kg во по-четокот 50 nanograms/kg.Готови лековиALPHA D3 –АЛФА D3 (Zdravlje), капс. 0,25 mg алфакалцидол.

CALCITRIOL (КАЛЦИТРИОЛ)Состав: 1.25 – dehydroxycholecalficerol. Индикации: види погореПретпазливост: види под: Ергокалциферол – следење на плазмакалциумот и креатинин, при дозирање со титрација.Контраиндикации: види под ЕргокалциферолНесакани ефекти: види под:Ергокалциферол Дозирање: види под Препарати подолу пре-ку уста ренална остеодистрофија, почетно со 250 nanograms дневно или во наизменични денови (кај пациенти со нормална или со само слабо намалена концентрација на кал-циум во плазмата), зголемете ако е потребно постепено по 250 nanograms во интервал од 2 до 4 недели; вообичаена доза 0,5–1 μg днев-но; за деца не е дефинирано; кај постменопа-узална остеопороза, 250 ng два пати дневно (да се следи концентрацијата на калциум во плазмата и креатининот); со интервенска инјекција (или инјекција преку катетер по хе-

Page 5: 19 Vitamini i Minerali

635Витамини и минерали

модијализа) хипокалцемија кај дијализирани пациенти со хронични ренални недостатоци, почетно со 500 nanograms (приближно 10 nanograms/kg) 3 пати неделно, зголемете ако е потребно постепено на 250–500 nanograms во интервали од 2 до 4 недели; вообичаена доза 0,5–3 μg 3 пати неделно; за деца не е дефинирано. За совладување на силни се-кундарни хиперпаратироидизми кај дијали-зирани пациенти, почетно 0,5–4 μg 3 пати неделно, зголемете ако е потребно постепено на 250–500 nanograms во интервали од 2 до 4 недели; максимум 8 μg 3 пати неделно.Готови лековиROCALTROL–РОКАЛТРОЛ (R. Pscherer), капс. 0,25 μg kалцитриол.

COLECALCIFEROL (ХОЛЕКАЛЦИФЕРОЛ)Состав: Cholecalciferol, Vitamin D3.Индикации: види под: Ергокалциферолал-тернативна на ергокалциферол се калцифе-рол таблети и инјекцииПретпазливост: види под: ЕргокалциферолКонтраиндикации: види под: Ергокалци-феролНесакани ефекти: види под: Ергокалцифе-ролГотови лековиPLIVIT D3 – ПЛИВИТ D3 (Pliva), сол. 4000 IE/ml kолекалциферол

DIHYDROTACHYSTEROL (ДИХИДРОТАХИСТЕРОЛ)Состав: Dihydrotachysterol.Индикации: види под ЕргокалциферолПретпазливост: види под: ЕргокалциферолКонтраиндикации: види под: Ергокалци-феролНесакани ефекти: види под: Ергокалцифе-рол

TOCOPHEROL (ВИТАМИН Е)Состав: TocoferolДејство: антиоксиданс, ја спречува перокси-дацијата на липиди во полузаситени масни киселини.Не е доволно дефинирана дневната потреба од витамин Е, но веројатно изнесува околу 3–15 mg дневно. Постојат малку докази за тоа дека оралните додатоци на витамин Е се од есенцијално значење кај возрасните, дури и кога постои лоша апсорпција на масно-тиите како секундарна појава на холестаза. Кај мали деца со конгенитална холестаза, најдени се абнормално ниски концентрации

на витамин Е, заедно со невромускулни аб-нормалности, и обично реагираат само на парентерално давање на витамин Е.Витаминот Е е испробан кај различни други состојби, но постојат малку научни докази за неговата вредност.Индикации: недоволна апсорпција од ди-гестивниот трактДозирање: 10 – 100 mg на денНесакани ефекти: не се опишани.Готови лековиTOCFERA – ТОКФЕРА (Алкалоид ), табл. 100 mg токоферолVITAMIN E – ВИТАМИН Е (Jaka 80, Ре-плекфарм), табл. 100 mg токоферолEVITOL – ЕВИТОЛ (Krka), пастили 100 mg токоферол

ALPHA TOCOPHERYL ACETATE (АЛФА–ТОКОФЕРИЛ АЦЕТАТ)Состав: Alpha Tocopheryl Acetate Индикации: види погореПретпазливост: предиспозиција за тром-боза, зголемен ризик од некротичен енте-роколит кај прерано родени деца кои тежат помалку од 1.5 kgНесакани ефекти: дијареја, абдоминална болка при дози поголеми од 1gr дневноГотови лекови: види Витамин Е.

ВИТАМИН К

Витаминот К е неопходен за производство на протромбин и други коагулативни факто-ри на крвта и протеини за нормална калци-фикација на коските.Бидејќи витаминот К е липосолубилен, кај пациентите со лоша апсорпција на маснотии, особено кај оние со опструкција на жолчната ќеса или заболувања на црниот дроб, може да дојде до недостиг на витамин К. При орално примање на витамин К, а со цел да се спречи неговиот недостиг, кај синдромите на лоша апсорпција мора да се користи пре-парат растворлив во вода, менадол содафос-фат. Вообичаената доза изнесува околу 10mg дневно. Оралните коагуланти, составени од кристал-ната супстанција наречена кумарин, дејству-ваат преку попречување на метаболизмот на витаминот К кај хепарните келии и нивните ефекти може да се неутрализираат со давање на витамин К.

Page 6: 19 Vitamini i Minerali

636 Фармакотераписки прирачник

Крвавење поради дефицит на вита-мин К

Децата обично имаат недостиг на витамин К, како и оние кои не примаат дополнител-ни дози на овој витамин, и се под ризик од сериозни крвавења, вклучувајќи и интракра-нијални крвавења.Управниците при главниот центар за меди-цинска нега препорачуваат сите новородени бебиња да примаат витамин К за да се спречи крвавење поради неговиот дефицит (хемора-гично заболување кај новороденчињата). По разговор со родителите во антенаталниот пе-риод, се спроведува соодветен режим.Витаминот К (како фитоменадион – phytomenadione), во доза од 1 mg, може да се даде преку една интрамускулна инјекција при раѓањето, со што се попречува крва-вењето предизвикано од неговиот дефицит, фактички, кај сите бебиња. Не се основани стравувањата за безбедноста при паренте-рално примање на витами К.Алтернативно, витамин К може да се даде преку уста. Со цел да се обезбеди соодве-тен режим, давањето на витамин К треба да се одвива на самото место. Две дози на колоидален препарат (mixed micelle), две дози на колоидален препарат фитоменадион (phytomenadione) од 2 mg се даваат на едно-месечна возраст, а третата доза се испушта во замена на хранење на бебето преку исхра-на богата со витамин К.

MENADOL SODA PHOSPHATE (МЕНАДОЛ СОДА ФОСФАТ)Состав: Menadol Sodium PhosphateИндикации: види погореПретпазливост: дефицит на G6PD и дефи-цит на витамин Е (ризик од хемолиза)Интеракции: прилог 1 (Витамини)Контраиндикации: новороденчиња и деца, и во период на доцна бременостДозирање: види погоре

PHITOMENADIONE (ФИТОМЕНАДИОН)Состав: Phitomenadione (витамин К1)Индикации: види погореПретпазливост: интравенозните инјекции треба да се даваат многу полека (види подо-ле), бременост Дозирање: види погоре.

2МИНЕРАЛИ

Голем број минерали се наоѓаат во човечкиот организами и учествуваат повеке или помалку во неговите функции. Меѓутоа, на ова место ќе бидат опишани само оние минерали за кои се смета дека имаат особено значајна улога.

CALCIUM (КАЛЦИУМ)Дејство: Калциумот е неопходен за живот и развој на секоја жива клетка и за секој органи-зам, а особено за нормална калцификација на коските, за трансмисија на импулсите преку клетките, за коагулација на крвта итн.Недостиг на калциум во организмот се јавува при слаба апсорпција од дигестивниот тракт и при зголемена потреба на организмот: во детството, при бременост, во лактација и кај стари лица.Индикации: недоволна апсорпција од ди-гестивниот тракт или зголемена потреба.Дозирање: 0.5 – 2 g на ден, зависно од пот-ребите.Несакани ефекти: гастроинтестинални те-гоби, брадикардија, аритмии и др.Готови лековиKALCIUM GLUCONAT – КАЛЦИУМ ГЛУКОНАТ (Laboratorie Aguettant), амп. 10% калциум глуконатKALCIUM KARBONAT – КАЛЦИУМ КАРБОНАТ (Алкалоид, Реплекфарм) табл. 1 g калциум карбонат.KALCIJEV KARBONAT – КАЛЦИЈЕВ КАРБОНАТ (Krka), табл. 1 g kалциум kар-бонат.CALCIUM SANDOZ forte – КАЛЦИУМ САНДОЗ форте (Krka), табл. 500 mg kалци-ум лактат глуконат, калциум карбонат.LEKOVIT C–Ca – ЛЕКОВИТ С–Са (Lek), табл. 600/500 mg kалциум карбонат, аскор-бинска киселина.

MAGNESIUM (МАГНЕЗИУМ)Дејство: магнезиумот е неопходен составен дел на многу ензимски системи, а го има во значителна концентрација и во коските.Индикации: недоволна апсорпција од ди-гестивниот тракт, аритмии, миокарден ин-фаркт, еклампсија.Дозирање: при акутни состојби се дава па-рентерално 1– 2 g/h во тек на 24 часа.

Page 7: 19 Vitamini i Minerali

637Витамини и минерали

При хипомагнеземии, парентерално се дава 10–20 mmol Mg2+ дневно (често околу 12 mmol Mg2+ дневно).Вообичаена доза за лекување на аритмии во интравенска инјекција е 8 mmol Mg2+ во текот на 10–15 минути (ако е потербно, се повторува уште еднаш).Кај пациенти кај кои се сомнева на миокар-ден инфаркт почетно се дава интравенска инјекција на магнезиум сулфат од 8 mmol Mg2+ во текот на 20 минути, а потоа следено со интравенска инфузија од 65 до 72 mmol Mg2+ во текот на следните 24 часа.Несакани ефекти: наузеја, повраќање, цр-венило на кожата, хипотензии, аритмии, ре-спираторна депресија, сонливост, конфузија, општа слабост. Магнезиумот се излачува преку бубрезите и, ако се задржи при ош-тетени буберзи, значајни хипермагнеземии (предизвикуваат мускулна слабост и арит-мии) се ретки.Готови лековиMAGNESIUM SULPHATE – МАГНЕЗИ-УМ СУЛФАТ (Незаштитено), амп. 50%. Ма­гнезиев сулфат.

PHOSPHORUS (ФОСФОР)Дејство: фосфорот е неопходен составен дел на живите клетки во организмот.Индикации: хипофосфатемија настаната поради лоша исхрана, дијабетична ацидоза, алкохолизам и др.Дозирање: 0.5 – 2 g фосфор, per os, на ден.Несакани ефекти: хипокалцемија и метас-татични калцинози.Готови лекови: не се регистрирани во РМ.PHOSPHATE–SANDOZ – ФОСФАТ–САН-ДОЗ (AK Pharma), тбл. На кисел фасфат 1.936 g (одговара на 500 mg фосфат).

FLUORIDE (ФЛУОРИД)Дејство: флуоридот е потребен како заштита на забите од кариес.Индикации: превенција од кариес особено кај деца по 6–месечна возраст.Водата за пиење треба да содржи најмалку 0.7 mg/L флуор. Доколку не е така, тогаш во-дата треба да се флуорира.Дозирање: изразено во F. При содржина на F во водата од 0,3 mg/L, децата од 6 месеци до 3 години треба да зимат 0,25 mg флуо-рид (F–) на ден, децата од 3 до 6 години 0.5 mg/ден, а постарите деца од 6 години – 1 mg флуорид (F–) на ден.При содржина на F– во водата од 0,3 до 0,7 mg/L, децата од 3 до 6 години треба да за-

емаат 0,25 mg F– дневно, а постарите од 6 години 0,5mg F– дневно.При содржина на F– во водата над 0,7 mg/L додатоци не се препорачуваат.Контраиндикации: не се употребува во области каде што водата за пиење се флуо-рира.Несакани ефекти: на забите можат да се ја-ват бели флеки, а при предозирање жолтени-кавокафеава дисколорација на забите.Готови лековиFLUOR NATRIUM – ФЛУОР НАТРИУМ (Незаштитено), тбл. a 1 mg флуор натриум.FLUONATRIL – ФЛУОНАТРИЛ (Belupo), табл. 0,25 mg натрии флуоридумAMINFLUORID – АМИНФЛУОРИД (Belupo), сол. 1% олафлурум, дектафлурум, натрии флуоридум.

ZINC (ЦИНК)Дејство: цинкот е неопходен минерал за нормален раст и развиток на организмот.Индикации: недоволна апсорпција или не-доволно консумирање на цинкот, особено кај следниве состојби: хипопротеинемија, траума, изгореници, разни метаболички на-рушувања и др.Дозирање: 45 – 90 mg цинк на ден.Несакани ефекти: абдоминални болки, диспепсија, наузеја, повраќање, дијареја, главоболки, летаргија.Внимателно при акутни ренални оштетувања (можна е акумулација).Готови лековиZINC SULPHATE – ЦИНК СУЛФАТ (Не-заштитено), амп. 14.5 mg/ml. цинк сулфатSOLVAZINC – СОЛВАЦИНК (Provalis), тбл. 125 mg цинк сулфат монохидрат (одго-вара на 45 mg чист цинк).

FERRUM (ЖЕЛЕЗО)Железото е опишано во поглавјето: Лекови во хематологија.Други готови лековиMULTIBIONTA–МУЛТИБИОНТА (Merck), амп., липосолубилни и хидросолубилни ви-тамини и минерали.UPSAVIT MULTIVITAMIN–УПСАВИТ МУЛТИВИТАМИН (Upsa Conseil, Lab.), табл. мултивитамини и олигоелементи.OLIGOVIT – ОЛИГОВИТ (Galenika), табл. мултивитамини и минералиFORTEVIT – ФОРТЕВИТ (Pliva), капс. мултивитамини и минерали.

Page 8: 19 Vitamini i Minerali

638 Фармакотераписки прирачник