REDACTIE

Pieter Boot Adrioan Dorresteijn Marcel Klopper Herman P. Kreulen Marcel Michelson Ruurd Mulder Diederik Ogilvie Marleen Janssen Groesbeek

ADRES

Jodenbreestraat 23 kamer 1339 1011 HN Amsterdam

telefoon : 5252497

Adreswijzigingen: Studentenadministratie Jodenbreestraat 23 1011 HN Amsterdam

Reacties De redactie stell zich open voor reacties, behoudt zich echter het recht voor deze in te korten .

Advertentietarieven zijn op aanvraag verkrijgbaor . Opdrachten bij voorkeur schriftelijk aan de redactie richten . Voor telefonische inlichtingen : (020) 525 2497 - 525 4134 (02209) 1818 (Ruurd Mulder)

Rostra verschijnt gemiddeld acht keer per jaor in een oplage van 2500 exemplaren.

COVER Dick van Hell

DRUK Kaal Boek, Nwe Herengr.61, Amsterdam. telefoon: (020) 262 908

BLAD VAN DE ECONOMISCHE FACUL TEIT AAN DE UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM

REDACTIONEEL

'Een academisch jaar wordt geopend met spraakwater', stelde de rector magnificus van de THE, deheer Ackermans. Hij heeft gelijk. Daarom heeft Rostra zich dit jaar van de traditie losgemaakt en biedt u geen nieuwe douche. Geen welkoms woorden van studieadvi­seurs en decaan. Toch goat de komst van 350 nieuwe lezers de redactie niet onge­merkt voorbij. Ziehier uw lijfblad, faculteitssufferdje en fritesverpak­king! Vol nieuws, bespiegelingen en goedbedoelde wrangheden. Tast toe.

INHOUD

De RSV fusieverhouding, Floris Hers pag. 3 Aiesec- Amsterdam en Zuid Afrika, Philip ter Woordt pag. 4 Afscheid van Prof. van Stuijvenberg, Herman Prakke, Roelof Stapel pag. 5 Ecoline, Steven Adolf pag. 6 Kuifje in Kapitalistenland, MM pag. 8 Reagan's red herring, Joke Jansen Schoon hoven pag . 10 Sef, Rob Jorg pag. 1 1 Vrouwenoverleg Economie, MJG pag . 14 Road en daad, MM pag . 15

De RSV· fusieverhouding Onder het motto 'Iedereen heeft gelijk; ook de accountant?', was RSV het on­derwerp van het aktualiteitenkollege, dat de vakgroep Recht voor de vakan­tie organiseerde. Het werd gegeven door de Tilburgse hoogleraar en ac­countant, drs. G.G.M. Bak, die niet zozeer als ingewijde, maar als krantenle­zende deskundige optrad. Naar aanleiding van de lopende Parlementaire Enquete, haalde hij de bij hun fusie in 1971 vastgestelde waardeverhouding tussen Rijn-Schelde en Verolme voor het voetlicht. De enquetekommissie heeft daar nogal wat aandacht aan besteed, maar het is de vraag of die waardeverhouding in het kader van haar onderzoek wei zo relevant is.

De scheepsbouwkoncerns Rijn-Schelde en Verolme waren Iwee 101001 verschillende on­dernemingen, die op vael van oorlog mel el­kaar leefden. In beginsel benaderde hel Verolme-koncern hel, uil de bedrijfsekono­mie bekende, bezilsmodel : leiding en eigen­dom waren in de markanle persoon van Cor­nelis Verolme verenigd. Daarenleg~n was Rijn-Schelde een open, onpersoonlijke on­derneming, mel op de beurs genoleerde aandelen: hel maalschappelijk knooppunl van de belangen van vermogensverschaf­fers, leiding, werknemers, leveranciers, af­nemers, bedrijfslak en overheid. In naam van hel algemeen belong, werd de fusie van deze Iwee door de overheid afge­dwongen, op lermen van Rijn-Schelde. De overheid kon dil doen omdal de grole scheepsbouw vrijwel aan de grond zal: mel name had zij hel, in financiele moeilijkheden verkerende Verolme-koncern volledig in hoar machl (zodal hel bezilsmodel loen in feile nog nauwlijks van loepassing was). Geslreefd werd naar een grole, open onder­neming, waarin voor 'Einzelgangers' als Corn. Verolme geen plaals meer was. Dil slreven kreeg een gezichl mel de inslallalie van de kommissie-Winsemius. Terwijl Corn. Verolme gedwongen werd als presidenl­direkleur of Ie Ireden, begon deze kommissie de loekomslmogelijkheden van zijn nalalen­schap Ie onderzoeken, waarbij 'een mogelij­ke inlegralie van Verolme in hel Rijn­Schelde-concern een eersle elemenl zal zijn'. De kommissie-Winsemius kwam mel een bin­dend advies 101 fusie. Ais een van de modali­leilen van de fusie, dikleerde zij een ruilver­houding Rijn-Schelde :Verolme = 2:1. Voor een lolale nominale waarde, die overeen­kwam mel de helft van hoar beslaande aan­delenkapilaal (0,5 x f 52 min. = 26 min.), plaalsle Rijn-Schelde bij Corn. Verolme nieu­we, gecerlificeerde aandelen. Op dil nomi­nale bed rag van 26 min . slorlle Verolme hel eigen vermogen van zijn onderneming (f 125 min.), zodal hel RSV-concern meleen aande­lenkapilaal van 52 + 26 = 78 min. en een agioreserve van 125 - 26 = 99 min. van slarl ging. De kommissie dikleerde deze ruilverhouding op basis van de inlrinsieke waarden (=akliva - schulden) van de resp. ondernemingen. Dil was, op z'n zachlsl gezegd, ongebruike­lijk, ook 01 wil de loenmalige minisler van ekonomische zaken, Nelissen, de enqu€He-

kommissie anders doen geloven : 'Maar we bepalen in dil soorl gevallen de waarde loch niel aan de hand van een winsl die we moge­lijk in de loekomsl zullen maken?' Wei degelijk wordl normaliler bij fusie de waardeverhouding bepaald op basis van de renlabilileilswaarden (= de konlanle waar­de van de in de loekomsl Ie verwachlen winslen) van de belrokken ondernemingen . In dil geval, wisl de kommissie-Winsemius dOl Verolme - allhans op korle lermijn - goe­de winslvooruilzichlen had, en RijrJ-Schelde op onderhanden werk grole verliezen Ie wachlen slonden. Een verhouding 1:1 zou dan ook een belere afspiegeling van de sland van zaken zijn geweesl, aldus prof. Hofslra voor de enquiHekommissie. Prof. Hofslra, voormalig direkleur van Verol­me, kwalificeerde de gedikleerde ruilver­houding als 'diefslal'. En hij heeft gelijk, van­uil zijn visie op de onderneming: hel be­zilsmodel. Nelissen en Winsemius deden daarenlegen de zaak of als irrelevanl, wanl hooguil inleressanl voor meneer Verolme. Ook zij hebben gelijk, gezien hun visie op de onderneming : een maalschappelijk knoop­punl van vele, uileenlopende belangen . Pool, de accounlanl die inderlijd voor Verol­me onder prolesl zilling nom in de kommissie van deskundigen die voor de goede orde de inlrinsieke waarden van de koncerns nog eens moesl narekenen, schaarde zich legen­over de enquelekommissie aan de zijde van Hofslra. Maar juisl hij had qualilalie qua aan hel louwlrekken op dil punl een eind moelen maken . Zo goed als hij, samen mel zijn kolle­go's, inderlijd 01 de ware slr"lkking van het advies van de kommissie-Winsemius had moelen benadrukken. De kommissie-Winsemius had zich in feile namelijk wei degelijk gebaseerd op renlabi­lileilswaarden, zij het niel op de korle­lermijn renlabilileilswaarden. Zij slond op hel slandpunl dOl hel korle lermijn renlabil­lielisverschillussen Rijn-Schelde en Verolme als lijdelijk beschouwd moesl worden. Blij­kens hoar rapporl veronderslelde zij 'geen duurzaam verschil lussen beide concerns in renlabilileil in verhouding 101 de in Ie bren­gen vermogens'l Een in ieder geval Iheore­lisch Ie onderbouwen en Ie rechlvaardigen veronderslelling, waarmee echter onnodig een dwingende relalie werd gelegd tussen rentabiliteitswaarden en intrinsieke waar­den. Impliciet werd immers gesleld dOl de lange-termijn rentabiliteitswaardeverhou-

ding bepaald werd door en gelijk was aan de intrinsieke-waardeverhouding tussen Rijn­Schelde en Verolme in 1971. Maar voor de praktische bepaling van een renlabiliteits­waardeverhouding is de intrinsieke­waardeverhouding van ondergeschikt be­long. Wanneer de kommissie-Winsemius zonder meer een lange-termijn renlabiliteits­verhouding van 2: 1 had vastgesteld, zou er aanzienlijk minder trammelanl (geweest) zijn. Pool was de aangewezen figuur om dil aan de enquetekommissie duidelijk te ma­ken . Hoe het ook zij, de vraag blijft of de enquete­kommissie gelijk geeft zoveel aandacht aan dit aspekt van de fusie te besleden . Een .l: 1-verhouding bijvoorbeeld, zou slechts de 50-

menstelling (aandelenkapitaal : f 104 min.; agioreserve: f 73 min.), niel de omvang het eigen vermogen van RSV veranderd hebben. Anders dan Van Dijk, voorziller van de en­quetekommissie, meent, is niel goed in te zien hoe dot voor een belere start van het RSV-koncern had moelen zorgen. Bovendien had de waardeverhouding geen enkele kon­sequentie voor de zeggenschap in RSV: bij voorbaal stond 01 vast dOl de dagelijkse lei­ding in handen zou komen van de direklie van Rijn-Schelde, terwijl Corn . Verolme ge­certificeerde aandelen kreeg . Het ging in de­ze louler om de financiele afwikkeling van de fusie. In dot verband werd mel Corn . Ver­olme nog een additionele winsldelingsrege­ling overeengekomen, in hel lichl van de goede winstvooruitzichten van zijn onderne­ming op korle lermijn . Hoewel in zekere zin formeel niel, was er in ieder geval malerieel wei sprake van een bevredigende genoeg­doening.

Floris Hers

3

De verhouding AIESEC- Amsterdam en Zuid· Afrika AIESEC-Amsterdam heeft sedert enkele jaren problemen met de verschillen­de politieke fracties van de economische fakulteit. De verwijten spitsen zich toe op de vermeende contacten die AIESEC onderhoudt met, ik citeer, 'regi­mes die naar lijkenlucht walmen en/of enthousiast de apartheidspolitiek toepassen'. Enige nuancering met betrekking tot deze redenering is echter dringend gewenst.

De afkorting AIESEC staat voor 'Association In­ternationales des Etudiants en Sciences Eco­nomiques et Commerciales'. AIESEC is de grootste mondiale studentenorganisatie waarbij niet minderdan 20.000studenten zijn aangesloten. Zij opereert op basis van een non-profit en non-political uitgangspunt in 60 verschillende landen. De primaire doelstelling van AIESEC is te trachten door middel van haar programma's een toekomstig kader te creeren dat begiftigd zal zijn met het zogenoemde gevoel van 'in­ternational mutual understanding'. Concreet wordt deze doelstelling gestalte gegeven door middel van een stage-uitwisselingsprogramma, waar jaarlijks meer dan 4000 studenten aan deelnemen.

AIESEC en haar boven beschreven doelstel­ling is pas goed te begrijpen wanneer wij te­rug gaan in de geschiedenis, naar het jaar 1948. Het door de tweede wereldoorlog ver­scheurde Europa staat aan de vooravond van een nieuwe oorlog, de Koude Oorlog. Het is dan ook niet verwonderlijk dat juist in deze tijd van toenemende internationale span­ning, met de laatste wereldoorlog nog in het achterhoofd, onder de westeuropese studen­ten een middel werd gezocht om tot een be­tere verstandhouding tussen de landen te ko­men. De oprichting van een internationale studentenorganisatie leek een stap in de goe­de richting te zijn. In Stockholm zag AIESEC het levenslicht door het initiatief van zeven westeuropese landen, waaronder Neder­land. AIESECwas (en is) aldus een organisatie die primair streeft naar een wereld van beter begrip, een zeer idealistische organisatie dus. Deze laatste opmerking is van belang in verband met de relaties die wij onderhouden met Zuid-Afrika. Ik kom hier later op terug. Nu is het stre"len naar een verbetering van de 'Mutual international understanding', daar zalieder het over eens zijn, een respectabel streven. Hoe dit echter in de praktijk toe te passen in een door tegenstellingen ver­scheurde wereld, zowel in 1948 als nu. De oplossing werd gevonden door AIESEC de sta­tus van niet-poitieke organisatie te geven. Hiermee werd het enige politieke besluit in de geschiedenis van AIESEC genomen. Op deze wijze kon elk land, ongeacht de politie­ke toestand ter plaatse, de mogelijkheid krij­gen zich bij AIESEC aan te sluiten. Zo zijn bij­voorbeeld Tjechoslowakije, Polen maar ook Chili en Zuid-Afrika lid. Omdat Zuid-Afrika

4

over het algemeen het grootste struikelblok vormt zal ik me bij de hierna volgende bespreking beperken tot dit land.

Sedert de oprichting van AIESEC-Amsterdam in 1969 zijn er Amsterdamse studenten ge­gaan naar Zuid-Afrika en hebben wij tevens zuidafrikaanse studenten in Amsterdam ont­vangen. De contacten die wij in dit kader met Zuid~Afrika hebben beperken zich dan ook tot de relatie student versus student. De sug­gestie dat de Nederlandse AIESEC door mid­del van deze (ik zou zeggen 'low-key level') contacten met haar goedkeuring uitspreekt over het apartheidsbewind, is even onjuist als verwerpelijk. De contacten beperken zich tot het goed doen verlopen van het stage­uitwisselingsprogramma. Of de studenten in Zuid-Afrika zich verbonden voelen met hun regime is irrelevant, daar een konfrontatie van meningen uitblijft als gevolg van de aard van het samenwerkingsverband. Verder is het aan de student die een stage in Zuid-Afrika willopen zelf of hij van deze mo­gelijkheid gebruik wenst te maken.

Ais tweede punt noem ik, dat er juist veel voor te zeggen is om een politiek­controversieel land als Zuid-Afrika tot de AIESEC-organisatie toe te laten. Hier komt het eerder genoemde idealistische motief weer om de hoek kijken. Immers, vooral het stre­yen naar 'international understanding' tus­sen landen die politiek ver van elkaar verwij­derd zijn, is van belang voor de ontwikkeling van een evenwichtige internationale ge­meenschap. De studenten van tegenwoordig zijn ten dele de politieke leiders van morgen. Indien AIESEC door middel van haar pro­gramma's een zuidafrikaanse student de mo­gelijkheid kan geven in een vrij land stage te lopen, dan kan hier een blikverrruimende werking van uit gaan. Een veelgemaakte fout is mijns insziens dat contacten met studenten in Zuid-Afrika met dezelfde argumenten worden verworpen a Is contacten met de pol i­tieke leiders van dit land. Deze laatsten kan men gemakkelijk verwijten dat zij het immo­rele systeem in stand willen houden, een ar­gument dat niet zo gemakkelijk opde studen­ten van dit land kan worden toegepast. AIE­SEC is duidelijk voorstander van een dialoog met de studenten van Zuid~Afrika.

De UNESCO, toch niet de meest rechtse orga­nisatie, heeft enkele jaren geleden een on-

derzoek gedaan naar de activiteiten van AIE­SEC in Zuid-Afrika. Op 30 april 1982 schreef de UNESCO aan de toenmalige Secretary Ge­neral (het internationale 'opperhoofd' van AIESEC), dat AIESEC's 'objectives and mem­bership are in conformity with the principles proclaimed in UNESCO's constitution'. Sterker nog, de UNESCO acht de activiteiten van AIE­SEC in Zuid-Afrika niet aileen aanvaardbaar maar tevens worden deze activiteiten door de UNESCO gestimuleerd gezien de wijze waarop AIESEC in Zuid-Afrika operationeel is. Met dit laatste wordt de gelijke benade­ringswijze van zwarte en blanke studenten bedoeld.

AIESEC Zuid-Afrika is tegenwoordig actief op 24 universiteiten. Van deze 24 universiteiten kunnen er 6 gecategoriseerd worden als zijn­de 'zwarte' universiteiten. Ook hier bevinden zich AIESEC comite's (ter illustratie, Neder­land heeft zes locale comite's). Het Nationale comite vn AIESEC (het overkoepelende natio­nale orgaan) bestaat in Zuid-Afrika traditio­neel uit een of meer zwarte studenten. Gesteld kan worden dat AIESEC Zuid-Afrika, ondanks de moeilijke omstandigheden waarin zij moet opereren, zich veel moeite troost om op een non-discriminatie basis haar aktiviteiten uit te voeren. Stages in Zuid-Afrika komen uiteraard be­schikbaar bij ondernemingen die in het apartheidsmilieu opereren. Zonder twijfel zijn er stages bij bedrijven in Zuid-Afrika die het regime ondersteunen. Om echter te stel­len dat aile stages in dit land aldus 'besmet' zijn, lijkt mij een simplificatie van de werke­lijkheid. De situatie in Zuid-Afrika is natuurlijk niet op­timaal. Zwarte studenten hebben over het al­gemeen te weinig financiele mogelijkheden om via AIESEC op stage te gaan. Dit is een zwak punt waar voorlopig weinig verande­ring in komI. AIESEC-Amsterdam onderkent dit probleem en momenteel wordt de moge­lijkheid bekeken om aan financiele midde­len te komen, die een zwarte zuidafrikaanse student de mogelijkheid moet geven een sta­ge in Amsterdam te lopen. Wij houden u hier­van op de hoogtel Het grote dilemma tussen wei en geen con­tact hebben met studenten onder dubieuze regimes zal ongetwijfeld in de toekomst blij­yen bestaan. Ik heb echter goed vertrouwen dat het standpunt dat AIESEC in deze inneemt volkomen onderbouwd en genuanceerd is. Of men het met dit standpunt eens is is een ander verhaal. Ik hoop echter dat het bo­venstaande betoog vooroordelen zal wegne­men en zalleiden tot een beter werkklimaat tussen de universiteit en AIESEC-Amsterdam.

Namens AIESEC-Amsterdam Philip ter Woort

Afscheid van Professor van Stuiivenberg De vakgroep economische geschiedenis organiseert ieder iaar een studiereis naar Vlaanderen. Ter gelegenheid van het afscheid van Prof. Dr . .I.H. van Stuiivenberg werd deze mao I in aansluiting op een paper-vervangende werkgroep een 1 O-daagse reis naar zowel Vlaanderen als Bourgondie onder­nomen. De werkgroep heeft de betekenis van deze regio, het voormalige Bourgondische riik, voor de ontwikkeling van west europa onderzocht. Door iedere deelnemer werd daarvoor een deelonderwerp bestudeerd. De papers werden aansluitend in de werkgroepbiieenkomsten uitgebreid besproken. Zo konden wii op 10 mei i./. goed voorbereid naar Dijon vertrekken.

's Avonds parkeerden we de 2 gehuurde VW­busjes vol leergierige welenschappers voor hOlel 'La Lorraine' in Dijon. No de eersle Bour­gondische maaltijd ging ieder zijns weegs. De slimmeriken onder hen zochlen hel gezel­schap van de leiding van de sludiereis . Op sleeplouw genomen door professor van Slui j­venberg; welenschappelijk medewerker drs. R. van der Voorl, kandidaats-assistenl Bart Jan Koopman & 'general manager' Loanne Son werd een eersle indruk van de Bourgon­dische hoofdstad verkregen. De volgende ochtend storlie het officiele pro­gramma met een bezoek aan de regionale Pernod Ricard fabriek. In een James Bond­achtige enlourage van chroom en staal werd ons de illusie van een ambachtelijk gestookt aperitief ontnomen . No inzicht te hebben verkregen in de produktie en verkoop werd ook het een en onder ter consumptie aange­boden (Ricard blijkt ook sherry uit Spanje op de Franse markt te brengen). Aldus gesterkt bezochten we vervolgens het voormalige Po­lois de Ducs de Bourgogne, Ihans Musee des Beaux Arts. Hier bevinden zich de grahom­bes van Jan zonder Vrees, Philips de Sloute (lees dil als kloek, dapper) en diens vrouw. Ais laatste onderdeel van hel dog programma leidde een gids van het Syndical d'inlialives ons door de oude slad . 12 mei. De sch illerende bibl iOlheek van Dijon werd docr ons bezochl, waar we ons geheu­gen nog even opfrislen omlrenl de daarna Ie bezoeken Mozespul. Deze door de Haarlem­mer Klaus Siuler in de 14e eeuw gebouwde klooslerpul is hel enige overblijfsel van hel lijdens de Franse Revolulie verwoeste cloilre de Charteuse. Dot het om een zeer groot en machtig klooster goat blijkt uit het feil dot de eerder genoemde hertogelijke tombes eer­tijds hier gestaan hebben. No een bezoek aan de Notre Dame in de wijnstad Beaune werden we rondgeleid op het wijnkasteel Clos de Vougeot met zijn imposante oude wijnpersen. Dil is ook de plaats van samen­kornst voor de broederschap 'Les Chevaliers du Tastevin' die hier hun jaarl ijkse 'Tastevine­wijnen' uitselecteren. 's Avonds waren we bij 10 Comtesse de Loisy te gasl. Zij is eigenares­se van een van de mooiste wijngaarden van Bourgogne, een van de leden van de broe­derschap j:ln beheerl een vermaarde kelder. Ze is oeunoloog (wijnteelt-deskundige) en

heeft jarenlange ervaring in het maken van eerste klas wijnen. Nadat we hoar kelder hadden bekeken heeft ze ons uitvoerig ver­teld over het maken maar vooral ook over het deskundig proeven en beoordelen van goe­de wijn. In deze streek, de Cote de Nuits (van Dijon tot enige kilometers ten zuiden van Nuits SainI George) is de wijnverbouw zeer kleinschalig en zeer intensief begeleid om een zo goed mogelijk kwaltileitsproducl of Ie leveren. Het maken van wijn is hier nog handwerk. Schaalvoordelen blijken slechls voor te komen bij de verkoop door grole wijn­handelaren, in de produclie zelf zou de grole school de kwaliteit niel len goede komen. 13 mei. Hospices de Beane. Dil voormalig ziekenhuis-voor-de-armen bezit nog sleeds zeer goede wijngaarden die oorspronkelijk aan hoar werden geschonken zodal uit de opbrengst van de verkoop van wijnen de kosten van de verpleeginrichling konden worden gedekl. Net als het SI. Jans hospitaal Ie Brugge was hel Hospices een van de eersle inslellingen op hel gebied van de sociale zorg alhoewel men in de middeleeuwen niel zozeer naar een ziekenhuis ging om weer ge­zond Ie worden maar veeleer om ruslig op de dood Ie wachlen . In hel Hospices bevindl zich ook het meeslerwerk van de Vlaamse schil­der Rogier van der Weyden . In hel Musee du Vin, waar een onlzaglijke hoeveelheid schoffels, harken, wijnmanden en allerlei

andere gereedschappen wordl len loon­gesleld, kregen we een indruk van de onl­wikkelingen in de wi;nverbouw en wijrtpro­duktie door de eeuwen heen. fen rondril door hel zuidelijk gelegen ge­dee lIe van de Bourgogne leverde een be­zoek op aan de volledig bewaard gebleven middeleeuwse marklhal van Nolay, de 12e eeuwse Romaanse kerk van Aulun mel een wereldberoemde limpaan mel een voorslel­ling van het LaalsleOordeel, en hel eveneens Romaanse kloosler va'n Tournus dOl uniek is in heldere sobere vormgeving.

Maandag de 14e mei begon mel een bezoek aan de Cave Cooperalives des Haules-Coles de Beaune . De direcleur zelf leidde ons hier rond en weidde uil over het bijzondere aspecI dol dil de enige cooperatie in deze slreek is die zich mel de wijn bezig houdl. In andere delen von Frankrijk komen veel gezamenlij­ke wijnverbouwende boeren v~~r. Maar in een cooperalie worden de druiven van ver­schillende akkers vermengd 101 een wijn, waardoor eventueel belere kwalileil niel meer als zodanig verkochl kan worden . Door­om is deze productiemethode vooral geschikl voor de mindere wijnen, zoals uit de Proven­ce. In de Bourgogne komen maar zeer weinig 'mindere' wijnen v~~r en is er dus geen plaals voor cooperalies. In de kelders van Chateau Meursault hebben we laler op de

5

dog nog enkele van de besle Bourgogne's geproefd. Op de lerugweg naar Beaune pas­seerden we vele chaleaux, waarvan de no­men ons nu zeer verlrouwd in de oren klin­ken. In aile vroegle verlrokken we de volgende ochlend naar Auxerre. Onderweg werd nog wei geslopl bij Abbaye de Fonlenay, Mond­bard wal een van de besl bewaard gebleven 12e eeuwse cislercienzer klooslers in Frank­rijk is. Nog niel verzadigd mel cullurele ken­nis deden we ook de hooggelegen romaanse kalhedrcal van Vezelay aan . In Auxerre wer­den we rondgeleid in de volkomen geauto­matiseerde cooperalieve melkfabriek Cadet­Roussel. Men pr.oduceerl behalve consump­tie-melk ook een soort zeer verse kaas en yoghurt. Een discussie volgde met een aantal directieleden (wat dot betreft is een bedrijfs-· bezoek in Frankrijk zeer interessant, je krijgt vaak de meest vercntwoordelijke mensen Ie spreken) over de voor- en nadelen van coo­percties. Dit was bijzonder aardig door juist professor van Stuijvenberg in het verleden zich intensief met deze problematiek heeft bezig gehouden. Zo bleken economische en niel idealistische motieven de drijfveer voor deze cooperatie te zijn. De nacht werd in Auxerre doorgebracht. Don­derdag 16 mei. De snoepfabriek Bonbons Do­lis. Het leek alsof in deze fabriek het woord moderniseren nog nooit gevallen was . De machines dateerden van ver v~~r de oorlog en overal waar je keek zag je snoepjes, rode, gele toffees en zure ballen. Alles in enorme bakken . Het contrast mel de super-moderne melkfabriek van de vorige dog had niet gro-

ter kunnen zijn. Toch werd hier meer gelach­ten en 101 gemaakt door het personeel leek hel weI. Of de producliviteit ook hoger lag vall moeilijk te beoordelen maar dot zal wei niel zo geweest zijn. We verlielen Bourgondisch Frankrijk om nog een aantal dagen door het Belgische deel te trekken. In Kortrijk wordt in het nationaal vlasmuseum zeer uitvoerig uiteengezet hoe men vias verbouwt en verwekt. Niet aileen heeft men daar een groot aanlal gebruiks­voorwerpen, ook wordt hel een en onder ver­duidelijkt met behulp van wassen poppen die bepaalde situaties uitbeelden . Vias is v~~r Vlaanderen altijd een zeer belangrijk pro­duel geweest. 17 mei. Brugge. Genoemd moeten worden het Memling museum in het St. Jans hospi­iaal, de O. L. V. kerk met de graftombes van Kar(~1 de Stoute en Maria van Bourgondie, en de sculptuur van Michelangelo en het stad­huisplein welk omringd wordt door gebou­wen in vijf verschillende bouwstijlen. 's Avonds vereerden we de Gentse stads­schouwburg met een bezoek. In .het Vlaams werk hier het stuk van Hugo Claus 'Thuis­koms!' opgevoerd. Zaterdagochtend bewonderde we het drie­luik van de schilder Van Eyck 'Het Lam Gods' dot in de SI. Bavo te Genl hangl. Daarna spoedden wij ons naar Antwerpen alwaar de heer van Roey ons op het stadsarchief ont­ving. Hij gaf een overzicht van de rol die Ant­werpen in de 16e eeuwse Nederlanden heefl gespeeld. Hij benadrukle dOl Antwerpen fei­lelijk een Brabanlse en geen Vlaamse stad is en dot hellaalsle een bedenksel is van Hen-

drik Conscience, dOl inderlijd Amslerdam zelfs Anlwerpen heeft gesleund in de strijd legen de Spanjaarden, in plaats van de le­gende dOl hel hel beslreden heefl en dOl Anl­werpen geenszins een kalholiek bolwerk vormde zoo Is vaak wordt verondersleld _ De heer van Roey heeft over deze onderwerpen als sladarchivaris gepubliceerd. Hierna vond een sladswandeling plaats longs 0.0 . het sladhuis en de oude beurs. Tijdenseen feestelijkdiner in de oude binnen stad van Anlwerpen vierden we die avond het afscheid van professor van Sluijvenberg. Tevens werden de organisaloren van de stu­diereis bedankl voor hun inspanningen . Een loegifl op deze unieke reis vormde tenslolle hel afdalen 101 op 800 meIer dieple in de mijn Ie Beringen. Niel aileen hel vuil en de slechle luchl ook de loge plafonds en de hille maaklen dOl we allemaal dol gelukkig waren loen we weer u il de I ifschachl hel dag­lichl zagen. Waarom mensen in hemelsnaam goon slaken om in deze ellende te mogen werken is ons, ondanks hel relatief hoge loon niel duidelijk. Schoongewassen aanvaarden we de Ihuisreis om een laatste culturele stop bij de Mc.Donald's in Eindhoven te maken. Het is hier de plaats om nogmaals 01 diegene Ie bedanken die deze studiereis mogelijk hebben gemaakt: de vakgroep economische geschiedenis en natuurlijk de economische faculteil. Het was dubbel en dwars de moeite waard.

Herman Prakke Roelof Stapel

socma, Marktonderzoekbureau vraagt: medewerking van studenten voor onderzoek naar toekomstperspectieven

SOCMAR, een landelijk opererend bureau voor markt- en opinieonder­zoek, voert op dit moment een on­derzoek uit naar de mening van stu­denten economie, rechten, sociolo­gie, politicologie, scheikunde en werktuigbouwkunde over hun toe­

komstperspectieven. Wilt u meewerken aan dit onderzoek, belt u dan tim 28 september a.s. tijdens kantoor­uren telefoonnumer (010) 142593 of vul nevenstaandeantwoordcoupon in (over­schrijven mag natuurlijk ook) en retourneer deze in een envelop zonder poslzegel. In beide gevallen bellen wij U zo spoedig mo­gelijk terug voor een kort vraaggesprek. Afhankelijk van dit gesprek, nodigen wij U uil voor een interview, waarvoor U vonzelfspre­kend een vergoeding zult ontvangen.

6

ANTWOORDCOUPON In envelop zonder postzegel sturen aan:

Social & Marketing Research SOCMAR BV Antwoordnummer 124, 3000 VB ROTTERDAM

Ja, ik wil meewerken aan het onderzoek naar toekomstperspectieven van

studenten. Belt u mij s.v.p. terug op telefoonnummer: _____________ _ bij voorkeurop ________________________ _ om _______ ___________ ____________ ___

Naam: Adres: Woonplaats: _________________________ _

Studierichting: ________________________ _

Studiefase: Ik ben e jaar student

Met vakantie goon beperkt zich niet tot reizen en weer thuiskomen. Was het maar zoo Va­kantie is een agglomeraat van gebeurtenis­sen die de rest van het jaar benut wordt om vrienden en kennissen mee lastig te vallen. De ergste vorm hiervan is de dia-avond, een soms urenlange gebeurtenis in koude winter­maanden. Dia-avonden zijn, no begrafenis­sen en tentamens, het treurigste wat een mens kan overkomen. Een dia wordt een, misschien twee keer vertoond, vervolgens no jaren nog een keer en verdwijnt vroeger of later in de prullenmand . Een herinnering die niemand anders dan de betrokkenen wat zegt, vastgelegd om de tand des tijds te doorstaan, belandt in de vergetelheid. AI die moeite voor niets, dot is tragiek . En boven­dien zijn ze doorgaans erg saai, die dia­avonden. Een andere vorm van het eindeloze uitmelken van de vakantie vormt het monde­ling uitwisselen van vakantie-ervaringen. Nergens komt onze dompige deltageest meer tot zijn recht dan bij dergel ijke gesprek­ken, waarbij het meestal neerkomt op een vergelijkend warenonderzoek ten aanzien van de prijzen van drank, voeding en over­nachting. Degene die het goedkoopst op va­kantie is geweest wint, als er tenminsle naar elkaar geluislerd wordl, want de 'gesprek­ken' bestaan'vaak uit meervoudige monolo­gen. Maar als je luistert hoor je de meesl on­gelooflijke zaken. Griekenland: vijfgangen­maallijd mel wijn en koffie en cognac en le­vende muziek voor amper vijf gulden! Ma­rokko: overnachting in een nostalgisch Cas­sablanca vijfsterrenhotel, kleuren t.v ., bub­belbad, kleine jongetjes of meisjes op beslel­ling voor vijftien gulden! Peru: bezoek aan een door militairen bewaakle boshut mel ge­noeg coca'ine om Amslerdam een week lang onafgebroken het Wilhelmus te loten zingen voor Iwinlig gulden! Ik wil er niets meer mee Ie moken hebben, mel dot schoomteloze gesnoef, en beslool doorom noor het duursl denkbare vokonlie­land Ie goon: Italie. En duur was hel, dot kan ik u wei verzekeren. Hel elen was duur. Hel overnachlen op als campings ingerichte vuil­nisbelten nog duurder. En het allerduursl was nog de benzine: schreeuwend duur! Het heeft me een bom duiten gekost. Het is raad­selachtig dot de Ilalianen niel van de honger omkomen en er nog automobielen op no kunnen houden. Een en onder is verklaar­boar uil het bestedingspatroon van de Italia­nen. In tegenstelling tot de Hollandse hang naar knusse gezelligheid (waar het Italiaans volkomen terechl geen woord voor kent), die gepaard goat met een kapitaal aan eiken­houten dekenkisten en vetlederen bankstel­len, is de Italiaan wat huisinrichting betreft over het algemeen nogal doelmatig in­gesteld. Een verademing vergeleken bij de overtollige rotzooi waarmee menig Neder­lander zijn woning volstouwt. Het spaart bo­vendien flink wat geld, wat aileen maar meer wordl doordat de Italianen longer bij de familie blijven wonen. Op die manier hou­den ze zelfs geld over om op dure MoiO Guz­zi's Ie rijden in kleren van Fiorucci . Ook hel

door de Italianen zelf gemaakle eten is erg goedkoop. Eersl een bordje spaghetti mel olijfolie en knoflook, vervolgens een lapje varkensvlees met polenla (een soorl hard ge­worden ma"izenavla), een paar lomalen mel ui en loe een vingerhoedje espresso, en dil Iwee keer per dog, zeven dagen per week. Is levercerose Frankrijks volksvijand nummer een, in hel land woar de cilroenen bloeien moel de formoceulische induslrie hel vooral van maagklachlen hebben . In resllJuranls is helzelfdtc goedkope voedsel Ie krijgen, ai­leen kosi ht.i door Iwintig gulden.

Hel beeld van de dronkzuchlige zuiderling moel volgens mij ook op een misversland ruslen. Vooral in de sleden is drankmisbruik uilgeslolen. Zillen op een terras mel een drankje kosi 01 snel een tienlje en staan bij de bar is weliswaar goedkoper, maar dronken­schap kost 01 snel een vermogen. Bezoekers van een diskotheek kan ik aanraden een veldfles mee Ie nemen om een avondje dan­sen lenminste niet op een financieel debacle te laten uitdraaien. De dure benzine heb ik 01 genoemd. In Ilalie zit de wegenbelasting in de benzineprijs verdisconteerd, zodal twee­en-een-halve gulden per liter super niet on­gebruikelijk is, helgeen voor de Ilalionen overigens geen belemmering vorml er een frivole rijslijl op no te houden. Het autorijden is in Italie bij uitstek het middel om echtelijke Iwislen en politieke deballen uit te vechten. Heftig gesticuleerd zit men achter hel sluur, dot wordt bediend door middel van de toeter (de Italiaan rijdt op zijn gehoor). De liefheb­ber kan ik de autostrada tussen Milaan en Ve­nelie aanbevelen, in de volksmond ook wei de 'weg van de dood' genoemd, waar nu 01 sinds jaren over grote stukken de wegmarke­ring ontbreekt. Een zeer nUllige koslenbespa­ring op de door partikuliere ondernemingen geexploiteerde tolwegen, want enig merk­boar effekl hebben de wille slrepen loch niet. Spellacolo mobile! Er is geen land ler wereld waar industriele vormgevers en mode-ontwerpers nulligheid en vormgeving zo smaakvol weten te combi­neren als Italie, dot is bekend. Of het nu een schoen of een auto betreft. Wie echter met de gedachte rondloopt om eens goedkoop in het land van herkomst de fraai geslyleerde arti­kelen in te sloan en zo allerlei opslagen voor vervoer Ie onllopen, kan hel wei vergelen. Duur, duur, duur. Het enige wal in Ilalie niel duur is, is hel waler uil de publieke fonlei­nen, maar door krijg je dan ook meeslal een krochlige buikloop van. Voor wie Ilalie niel duur is, zijn de Amerikanen, die vol herwon­nen zelfver Irouwen in luidruchlige horden hun koopkrachlige dollars rondslrooien. Je ondervindl de gevolgen van de hoge dollar­koers pas goed als aan de lafel naasl je een gezelschap vrolijk kwellerende Amerikanen de meesl exclusieve maallijden naar binnen schrokken voor een relalieve hobbenkrals, lerwijl op je eigen bord een vet, maar peper­duur slukje vlees van onduidelijke herkomsl liglle slollen. Het is onrechtvaardig verdeeld in de wereld . Merkwoordige lafelmanieren

hebben die Amerikanen overigens: ze bid­den voor de mao IIi jd zich hel eelt op de knok­kels, maar vegeten lijdens hun veelvuldig geschaler voorldurend dOl ze nog iels in hun mond hebben. Samengevat luidt de conclusie : go niel naar Italie. Een monelaire strukluur die gebruik maakt van automaatmunlen en snoepjes ols wisselgeld is nielle verlrouwen. Hel geruchl goat dot de goudvoorraad 01 sinds iaren is vervangen door klompen kandij . Ais dol zo is wordl alles helemaal duur. Go dus de komen­de iaren maar ergens anders noar loe. In de lussenlijd blijf ik de silualie peilen en zal ver­slag doen.

Sleven Adolf

7

Kuifiein kapita I isten land Een dertigtal studenten met economische geografie als doctoraal hoofdvak c.q. 'groot' yak verbleven twee weken in de Verenigde Staten. Twee Rostra redacteuren waren ter plaatse, en bleven langer. Een verslag over wolken­krabbers, armoede, glas en staal.

Wat denk je te zien wanneer je naar New York vliegt? Eigenlijk had ik niet over die vraag nagedacht. Ik was 'unbefangen' in het vliegtuig gestapt. Enigzins gespannen omdat het m'n eerste vlieguur zou worden. Eenmaal in Brussel geland was het nieu'wtje er af. Ge­routineerd plaatsnemen in de jumbo. De vei­ligheidsinstructies ken je 01. Acht uur in een vliegtuig. Maaltijd, drank, film en verveling. Opwinding. Lege gesprek­ken. En dan opeens verlaat je het luchtruim van New Foundland en je gaat naar buiten kij­ken. Elke wolkenformatie zie je aan als ... . het Vrijheidsbeeld. New York bleek in mijn verwachtingen een kralensnoer van Vrijheidsbeeld, World Trade Centre en Empire State Building. McCloud aan een helikopter. Hill Street Blues en Taxi Driver. Hoe simpel dan de landing. Een duik uit het dikke wolkendek naar vochting asfall. In de wijde omtrek niets te zien dan asfall, zand, water en vliegtuigen. Was dit New York? Een enorme Greyhound-bus wiegt ons zacht­jes langs vale straten. Mensen in veel te grote auto's passeren links en rechts. Siordig grond­gebruik. Houten huizen in verschillende kleuren naast elkaar, hek er omheen, oma in de schommelstoel op de veranda, hond op de traptreden. Auto voor de deur. Kinderen spe­len met een gevonden koelkasl. Kallen dui­ken weg achter rondslingerende olieblikken. Elk moment kan je Archie Bunker tegenko­men. Dan na Flushing Meadows, passeer je grote velden bezaaid met grafzerken. Stad der ver­gone amerikanen. Vervolgens rij je door de decors van misdaadfilmachtervolgingen met lege loodsen en louche transportbedrijven. De tunnel in en dan, dan ben je er. Dan rijzen links en rechts metershoge gebouwen op, ri j je door valleien van beton en staal; de over­winning van potlood, liniaal en rekenmachi­ne.

A city so nice they'd to name it twice! Professor Bergman staat's morgens in de hal van ons hotel te wachten. Een uitgelaten man met een alpinopel. De blik van Jos de Beus, de aanstekelijkheid van Van der Weel. Ver­ontschuldigt zich voor het druilerige weer. Onder zijn leiding zullen we tot laat in de middag 'down town Manhallan' bezoeken. Traditioneel en niet gespeend van symboliek beginnen we op de uiterste punt van het ei­land waar de Hollanders een gedenksteen planllen die nu door de New Yorkers wordt gekoesterd als het plaatselijk drielanden­punl.

8

Over een pleintje vol met uit Belgie geYmpo­teerde kinderhoofdjes gaan we op onze gril­lige verkenningstochl. Het is frappanl Ie zien hoe de amerikaanse regulering in belon en staal geslalle kreeg . Na de grote brand waarbij vele mensen het leven lieten werd het verplicht dat elk huis een brandtrap bezal. Aile bouwsels van v66r die regeling zijn momenteel opgesierd met stalen gedrochten tegen de gevel die als brandtrap dienst moelen doen. Veel van die constructies zien er zo bouwvallig uit dat ik daar zelfs bij brand niel graag langs zou vluchten.

Bergman 'opmerkelijk'

Het verschijnsel wolkenkrabber heeft de ste­delijke welgever heel wat moeite gekosl. De eerste bouwers bouwden hun flatgebouwen vanaf de rand van het bouwperceel en gin­gen dan rechtslandig omhoog. Een paar van zulke bouwsels naast elkaar gaf straten mel eeuwige schaduw, windgangen die voor de eenzame wandelaar onneembaar bleken en ruimten met Ie weinig zuursloftoevoer voor de vele longen die er waren samengebrachl. De wetgever verzon loen de 'set backs'. Beter gezegd; een architekt verzon uit esthetische overwegingen een bouwsel dot als een brui­loflstaart uit steeds kleinere langen bestond. Het bleek dat een dergelijke bouwvorm veel van de gesignaleerde problemen onderving, waarop de wetgever de taart verplicht stelde. Empire State en Chrysler Building zijn voor­beelden van deze gereguleeerde vorm. Een latere vorrh van regulering gaf Manhat­tan het 'plaza syndroom'. Nu moest men niet no een aantal verdiepingen terug om het vol­gende dozijn verdiepingen te mogen plaat­sen, nee, de toegestane hoogte werd nu af­hankelijk van de afstand tussen de bouwrand en de stoep.

Ik schreef net dat de vroegere bouwers aan de rand van het perceel begonnen met bou­wen . In New York beslaat zo'n perceel meestal een blok. Simpel gesteld is dot een vakje in het ruitjespatroon van de wegen; de 'grid'. Wanneer nu een bouwer niet aan de rand begon, maar een eind daarvan af, dan kreeg hij toeslemming de hoogte in te gaan. Ook wanneer de bouwer in het blok een tuintje of fonteintje neerzelle kon hij hoogte winnen. Zo werd de 'plaza' tot norm verhe­ven. In mid town Manhallan ziet men dan ook bij elk kantoorcomplex een plaza; een open ruimte met wat gras, wat water, een fontein en zitjes. Rockefeller Plaza is daar een uit­muntend voorbeeld van. Niet aileen won de bouwer zodoende hoogte, maar de lunch­pauze's van het personeel werden zo ook wat aangenamer. Gedurende werkdagen be­staat er dan ook een complete plazacultuur waarbij personeelsverenigingen open lucht­concerten in hun plaza verzorgen. Niet zel­den betreffen hel muzikale collegae. Ook kan 1 de bouwer hoogte winnen door 'kunst' op zijn pleintje op plaza neer te zellen . Vooral hedendaagse kunstenaars hebben daar opdrachlen voor gekregen waardoor down town Manhallan een beeldenpark is geworden waar Kroller Muller niet aan kan tippen. Een andere methode om hoogte te winnen, die ik niet chronologisch kan plaatsen, is de handel in luchtrechten. Wanneer een bou­wer de luchtrechten van belendende perce­len opkocht mocht hij met zijn gebouw de hoogte in, terwijl de andere eigenams zich verplichten op de bestaande hoogte te blij­ven. Zodoende vindt men nu in Manhattan lussen enorme bouwsels af en toe een bouw­vallen zes verdiepingen gebouw. Hoewel het bouwsel een andere indruk vestigt is de eigenaar een rijk mens geworden.

Wandelen door een grote amerikaanse stad geeft een europeaan gemengde gevoelens. Een kaleidoscoop van bouwstijlen trekt aan je oog voorbij, en elke bouwstijl heeft associa­ties met tijd, verleden. Maar Amerika heeft nog geen verleden. Gebouwen uit de itali­aanse renaissance lonken vriendel ijk naar hun buren in tutorstijl. Barok, bauhaus en al die andere stijlen die ik niet herken zijn aan­wezig; nagemaakt. Marmeren zuilen blijken met schroeven vast Ie zillen. Bergman vertelt het verhaal van een bouw­bedrijf die naast de standaard stolen constructies voor kantoorgebouwen er een catalogus vol met gevels op na hield. ledere vindingrijke, smaakloze, koper kon zo z'n ei­qen bouwpakket maken. Art Deco is een overheersende stijl. Een bouwstijl die net loot genoeg begon opdat jong Amerika kon meedoen. Zwart marmer en gouden tierelantijntjes. Deze gebouwen hebben nog iets. Veel blijft kitsch . Bergman prijst sommige gebouwen het graf in als 'pseudo-medieval-romantic'. Ongerijmd. De bouwstijl van het delerium tremens, om met Mark Twain te spreken.

De moderne 'glassy' gebouwen odemen dan iels eigens uil. Ze lijken lerecht. Ze open niets no beholve hel gebouw oon de overkont van de slrool dOl voor hel gemok in de gevel weerspiegeld wordt. Het droste effect op slroot.

Gentrification We liepen niet door de stod ols loerislen, in gespeelde exlose noar gevels kijkend, maar als sludenten economische geogrofie. We zochlen noar de sporen van vestigingslrends, hel londgebruik. Die sporen vonden we. Monhollon, voorol de zuidpunl, is duur. Toch, of juisl doarom willen veel mensen op Mon­hOllon wonen. Door zijn exlreem rijke men­sen bij; saoedische prinsen, sloolmagnalen en dOl soorl welgeslelde Iypes die er geen punl van moken om een oppartement voor een poor miljoen Ie kopen. Voor dOl soorl mensen zijn schillerende gebouwen verre­zen. Hel meest eXlravogonl in zijn soort is wei de 'Trump Tower'. Tijdens ons bezoek hield men daar een parly waar schijnbaar 'tout Ie monde' kwam. De slraat voor de loren was mel hekken afgezet door de polilie. AchIer

,de hekken kon de kanloorklerk zich verga­pen aan de korle gl imp van een beroemd­heid die vlug uil de meterslange limousine­mel-chauffeur slapl en de klalergouden in­gang induikt. Casual opgeslelde zoeklichten beschijnen mel hun wille banen lichl de omringende ge­bouwen. Vanaf de bovenste verdieping van de Tower moet dil een adembenemend schouwspel zijn. Voor ons, voelvolk, lijkl de B.B. op zoek naar infiltrerende communisli­sche vliegluigen. De wal minder rijke mensen - de modale harl­chirurg of inlernalionaal jurisl - wonen op fifth avenue. Doordal de rijksle mensen in New York minslens een pied a lerre bezillen, komI er een sneeuwbal effekt op gang die mensen van sleeds lagere inkomensgroepen Irekl naar Manhallan, want 'allhe plaza Ihere ne­ver happens anylhing unimporlant'. SlOp daar bovenop de grole groep minder wel-

. geslelde fortuinzoekers die mel manuscrip­len in hun binnenzak de cote's van uitgevers frequenleren, de duizenden pennenlikkers die 'geplaalst' willen worden in Times, News­week elc., de getalenteerde huisvrouwen die in de kanline's van RCA en CBS hun zong­

. carriere proberen Ie starten, en je begrijpl dot hel druk wordl op Manhallan. Nu was dOl eiland nielleeg meer. Er beslon­den verschillende wijken mel elk hun eigen hislorie en bewonerssoort. Er beslonden stre­ken mel induslriele- en handelsaklivileilen. AI deze behuizing van vergane glorie moet wijken voor de rijken! Ik dien je nog Iwee dingen vooraf Ie verlel­len .

Ten eersle is Manhallan eigenlijk onameri­kaans. Hel is amerikaans om een huis te ko­pen . Een aulo voar de deur, een koelkast in de keuken, een vrouw met haarspelden in bed en opoe in de schommelsloel op de ver­anda van hel eigen huis waorvanaf zij het na­geslachl in de galen houdt. Op Manhattan wordl voornamelijk gehuurd .

Ten Iweede isManhallan heel amerikaans. In Amerika cultiveert men een soort sociale se­gregalie die men, wanneer het van boven of in sland werd gehouden, een verfijde vorm van apartheid kan noemen . Soorl woonl in de buurt van soorl. Een amerikaanse slad is ei­genlijk een eilandenrijk waarin elk eiland bestaat uit mensen met dezelfde sociale ken­merken en posilie . Wanneer men van positie veranderl, dient men ook naar een ander, opnieuw passend, eiland te verhuizen. De scheid ing in huidskleur is ondanks de grond­weI duidelijk aanwezig. Manhatlan was een eiland waarop een aan-101 induslri~en en handelsbedrijven waren gevestigd. Haven aklivileiten voltrokken zich ook op hel eiland. Manhallan was ook de plek waar aile immigranlen binnen kwamen. Hel piepkleine Ellis Island was de 'Galeway 10

America' . Mensen van verschillende natio­nalileilen trokken naar een wijk waar hun na­lionalileil woonde; italiaanse wijk, chineese wijk, puerloricaanse wijk, joodse wiik.~ Aan de bebouwing volt het recente verleden nog of Ie lezen. De slalige huisjes van de no­labelen, het koelhuis voor de visaanvoer, de eierhandel en de huurkazerne's. De male van intergratie van de bevolklngs­groepen en de uilbreiding zoekende wel­gestelden veranderden dit beeld . Er vollrok zich een procesdat.geogrofen 'genlrificalion' noemen. In een vervallende of vervallen wijk - ik loot voor hel gemak in hel midden hoe de wijk verviel - komen 'pioniers'; rijkere mensen of invenlieve mensen, die zo'n buurl goon opknappen. Zij kopen huizen op - of kroken hel - verbeteren die huizen en goon door zelf in wonen. Doordat zodoende een wijk aantrekkelijker wordl komen er meer mensen, rijkere mensen, naar zo'n buurl. Vooral ook omdat speculanlen c.q . handige makelaars huizen in de wijk opknappen en Ie. huur aanbieden. Ook gebouwen die oorspronkelijk een ande­re beslemming hodden (kanloor, opslag­plaals) worden door een onroerend goed handeloar opgekocht en gelransformeerd 101

opparlementen en 'condominiums'. Zodoen­de drukken df!ze riikere mensen mel hun ho-

Down town Manhattan

gere en meer slabiele huurafdrochten de voormalige, arme bewoners uit de wijk. Bergman toonde ons de fronllinie in Lower Easl Side. Door heefl men een puertoricaanse sloppenwijk, die zich uilstrekt longs avenue's nel de welluidende nomen A, B, C & D ave­nue. Door heefl men ook len zuiden van Tompkins Square, lussen A en B, een punk­buurl. Deze punkers voeren slrijd legen de speculanlen die in hun ogen de boosdoeners zijn: de grote 'gentrificalors' die de 'oor­spronkelijke bewoners' uil de buurl zellen . Hel zijn echler deze avanlgardislische jonge­ren die hel 'genlrificatie' proces in gang zel­len door de puerloricaanse wijk te goon op­knappen en bewonen.

Bergman was om meer don de reeds ge­noemde kenmerken opmerkelijk: zijn onaly­tisch apparaat. De wereld volt Ie verdelen in Iwee soorlen mensen - slelde Arie Kopleijn

. lijdens een congres Ie Leiden - zij die geloven dot de wereld in tweeen volt Ie delen, en zij die dOl niel geloven. Bergman behoorl tot de eersle calegorie . Wandelend door een buurt waar voorheen hondelsaktivileiten plaolsvonden moesten we op de venslers lellen: slonden er planlen dan woonden er mensen; bourgeois mensen. Zo niet dan was hel een bedrijf. Nu stoan de vensters van het hoofdkantoor von Chase Manhallan vol mel plonten, maar dOl zag Bergman waarschijnlijk niet. In de sloppenwijken wisl h i j een indicalor voar Ie verwachten genlrificalion . Wederom moesten we omhoog kijken . Had een verval­len gebouw nieuwe ramen? Was er inbroak­beveiliging? Air-co door de muur? Zo ja dan duidde dOl op komende gentrificalion. Deze indicator ging er bij mij redelijk in . Im­mers de specu lanl die hel pand opgekocht heeft wil hel loch bewaken en verbeleren? Toen wij echler een poor dagen laler op be­zoek waren op hel stadhuis vertelde men daar dot er juist v~~r de sloppenwijken speci­ale subsidies bestaan waarmee men aange­moedigd word I nieuwe ramen, airco's enz. aan Ie schaffen. Hel verhaal von Bergman begon te wankelen . Hel wandelen met hem blijfl een onvergelelijke ervaring .

MM (word! vervolgd)

9

Reagan's Red Herring In juni van dit jaar kwam president Reagan naar ~uropa. In diezelfde maand reisde ik met een groep medestudenten vanuit Amsterdam af naar de Vere­nigde Staten. Deze, op het eerste gezicht onbelangrijke samenloop van om­standigheden, is aanleiding geweest voor enkele aardige bijkomstigheden van een studiereis.

Niet aileen kon ik 's morgens vroeg vanuit mijn bed in een hotelkamer in New York op de kleurentv Reagan, 40 jaar na dato, bezig zien op een strand in Normandie, ook volgde ik de economische topconferentie in Londen via amerikaanse journal istieke ogen en oren in de New York Times. Ik ben er van overtuigd dat een zo door en door amerikaanse presi­dent als Reagan, beter te volgen is in de nati­onale media dan in de onze. Negen juni bracht de NY Times een bladzijde over de topconferentie: 'Making history and having fun on a sunny day'. ledereen zeurt over ons financieringstekort, zo klaagde aile amerika­nen in koor in Londen. De NY Times rubriceer­de twaalf verklaringen van Reagan en zijn maatjes over het hoe en waarom van het te­kort. De journalisten hadden ze niet allemaal uit de eerste hand, ook raadpleegde ze zoge­naamde 'reports from inside the private dis­cussions' . Hier enkele juweeltjes van Rea­gan's verweer tegen de europese kritiek . 'It could be worse '. Reagan schijnt Tatcher te hebben voorgerekend dat, als Jimmy Carter nog steeds in het zadel had gezeten hettekort 90 miljard hoger zou zijn geweest. Die zit, al­hoewel niemand er achter kan komen op welke veronderstellingen deze berekenin­gen gebaseerd zijn. 'We're having a recovery, so why complain'. Of we in europa nietwillen vergeten dat Reagan de economische groei verdrievoudigd heeft. Trouwens, 'Deficits aren't so bad'. Niemand heeft immers ooit bewezen dat tekorten lei­den tot hoge rentestanden. Een zeer verfris­sende gedachte voor reagan-economen, die helaas door een volgend argument direct de grond in wordt geboord : 'High interest may be good for you'. De europeanen moeten bl i j zijn. De hoge rentestand in de VS leidt tot een overgewaardeerde dollar en leidt dit niet weer tot een groeiende export? Nou dan . Vervolgens dan nog een klassiek kijk-naar­jezelf argument : You 're just as bad as we are'. Let maar op, als in de VS de surplussen van de afzonderlijke staten en lagere overheden in mindering worden gebracht op het federale tekort, is het te vergelijken met menig euro­pees land. (als percentage van het nationaal produkt) Als de sceptische europeanen met deze argu­menten nog niet overtuigd zijn, gooit Reagan zijn laatste wapen in de strijd: 'But we really do hate deficits'. Begrijp me goed, als ie­mand een hekel heeft aan tekorten dan ben ik het wei!

10

/ ,. "

En, 'Anyway it's a red herring!'. De laatste op­merking heeft misschien nog het meeste suc­ces bij het afslaan van de aanval van het amerikaanse financieringstekort. AI was het aileen omdat menig europeaan niet zal we­ten wat een red herring is. Wolters helpt ons. Het betekent in figuurlijke zin een foefje om de aandacht van de hoofdzaak af te leiden. Zeuren over andermans tekorten om niet te hoeven nagaan waarom de economische groei in Europa achterblijft? Een foefje of niet, Mondale heeft het finan­cieringstekort als het belangrijkste punt van de presidentsverkiezingen uit geroepen. Of Reagan zich in de komende debatten met de bovenstaande argumenten staande zal kun­nen houden, is nauwelijks een interessante vraag . In zijn zeer comfortabele uitgangs­positie van zittend en populair president, met de economische wind in de rug, is hij amper onderuit te halen. Daarbij kan zijn partij ver­kiezingsbijeenkomsten zelf organiseren in tegenstelling tot de buitenlandse reizen. Met name over de volgorde van het europese reisprogramma was Reagan niet te spreken. Een economische topconferentie no een her­denking van de overwinning van de gea­lieerden: 'Now all that lovely D-day emotion goes to waste '.

De republikeinen zullen, op zijn minst beter dan de engelse gastheren, hun first lady in beeld proberen te brengen. Zeker nu bij de democraten een politieke vrouw als een bom lijkt in 'Ie sloan. De NY Times deed op ge­noemde pagina verslag van Nancy' s theevisi ­te bij Lady Di en hoar bezoek in de Zoo. Een twee weken jong rendier scheen naar haar genoemd te zijn . Een twijfelachtige eer, ge­z ien het droge commentaar van de directeur van de dierentuin : ' We knew she was co­ming, and we had this North-American crea­ture who needed a name, so ... . '

In de komende maanden zullen we in elk ge­val vee I te horen en te lezen krijgen over de democratie 'american style' . Reagan zol in de verkiezingsstrijd zijn hou-het-simpel rede­neringen niet schuwen, net zo min ols zijn ty­pische eh-you-guys humor. !n het vliegtuig terug naar huis las ik op de valreep nog zo'n staaltje van die humor. In de VS wachtte Reagan bli jkbaar ook wat trivia le­re verplichtingen zoals het bijwonen van de feestelijke opening van een n ieuw gebouw van National Geografi c, de uitgever van dot bekende gele maandblad met mooie plaat­jes. Reagan feliciteerde de directie met hun nieuwe, grotere onderkomen : 'I guess you guys had some problem too with the storage of your old national geografics'. Ik yond het jammer alweer richting Neder­land te vl iegen.

JJS

De SEF, biina met pensioen? De meeste economiestudenten weten de weg naar hun studievereniging wei te vinden . Wat niet zoveel studenten weten is dat de SEF slechts 43 dagen jon­ger is dan de economische faculteit. De 'faculteit der handelswetenschap­pen' werd op 16 januari 1922 ingewijd. AI spoedig bleek er behoefte te zijn aan een vereniging die de belangen van de studenten kon behartigen.

Op 1 maarl 1922 werd de sludieverenig ing opgerichl en werd er een besluur gekozen . Dil besluur moesl vooral conlacl zoe ken mel de professoren en informalie doorgeven aan de sludenlen. In dil eersle (halve) sludiejaar waren er 36 sludenlen ingeschreven, waar­van er 35 lid waren van de sludievereniging. Naasl de conlaclen mel de docenlen en hel regelen van allerlei praklische zaken ging hel besluur zich in her Iweede sludie jaar ook bezighouden mel sludiebelangen. Werk­groepen werden opgerichl en lezingen wer­den georganiseerd . Ook gaf de verenig ing een jaarboekje uil dOl legelijkerlijd een soorl studiegids was. In de jaren voor de. Tweede Wereldoorlog hie ld hel besluur zich, naasl de hierboven be­schreven aklivileilen vooral bezig met hel (Ihuis-) bezoeken van de hoogleraren . In sa­menwerk ing mel andere facultaire sludieve­renigingen werden vele lezingen georgani­seerd. In 1938 is de SEF begonnen mel hel u il­geven van hel 'Cenlrale Faculteilsblad' . Ook ging men zich bebighouden mel materiele belangenbeharliging. Een boekenbeurs werd opgerichl en de uilgeverijen werden benaderd om loge prijzen voor de sludieboe­ken Ie bepleilen . Inmiddels was de faculleil in 1935 omgedoopl 101 'Facuiteil der Economi­sche Welenschappen'. De Tweede Wereldoorlog heeft ingrijpende gevolgen gehad voor de faculleil . A I in 1939 werd hel universilaire leven versloord door de mobilisalie. Toen de bezelling eenmaal een feil was, bleef hel SEF-besluur zich ver­zellen. Hel lukle zelfs een folo van de konin­gin in hel jaarboek je ' 40/'41 Ie plaalsen. In de collegeza len werden de offensieven van Monlgomery op landkaarlen gevolgd en kalklen sludenlen de nomen van hun NSB­collega 's op de banken, opdal iedereen deze zou kennen .

In de beginjaren van de oorlog probeerde de SEF her lekorl aan (engelstalige) sludieboe­ken op Ie heffen door deze boeken Ie slencil­len. In mei 1942 hield de SEF op, samen mel aile andere universilaire verenigingen, om in her openbaar aklief te zijn. Men vond de si­lualie aan de universileil, door allerlei beper­kende maalregelen, Ie gespannen worden. In apr il 1943 eislen de bezetters van iedere sludenl ee n loyalileitsverklaring, waarin men beloofde de Duilsers Ie gehoorzamen en no de sludie in de 'Arbeilseinsalz' Ie goon werken . Leden van de faculleilsvereniging gingen er op uil om econamiesludenten er­van Ie weerhouden deze verklaring Ie onder­lekenen. De be zellers eislen dot de coli'eges gewoon doorgingen, maar enkele docenlen,

onder leiding van professor Limperg weiger­den dil. Deze docenlen werden bedreigd met de doodslraf waardoor ze moeslen onderdui­ken . Toen de Gestapo de onderduikers niel Ihuis aanlrof, werden familieleden, inclusief baby' s gegijzeld en hun eigendommen geslolen. No 6 mei 1943werd de studievereniging clan­deslien aClief. Conlacl werd gezochl mel stu­denlen in Rotterdam en Tilburg . Ook organi­seerde hel besluur clandesliene lenlamens, die werden afgenomen door ondergedoken docenlen. Toen de oorlog was afgelopen, bleken er en­kele sludenlen en docenlen de bevrijding niel meer Ie hebben meegemaakl. Wei was er lijdens de oorlog een grool wederzi jds ver­Irouwen onlslaan tussen docenlen en studen­len. Hel academisch leven begon onmiddel­lijk no de 5e mei weer op gang Ie komen en enkele dagen no de bevrijding was er 01 overleg lussen hel SEF-besluur en de profes-soren over sludie-vernieuwing en verbelering . Ook probeerde de sludievereni­ging praklische problemen op Ie lossen door bijvoorbeeld sludieboeken Ie slencillen . Op 19 seplember 1945 werd de faculteil hero­pend .

fijdens de oorlog (op 12 maart 1943) sludeer­de Irouwens nog een SEF-besluurslid of, die laler bekend werd als premier van hel kabinel-Den Uyl. In 1967 werd op inilialief van de SEF, voor hel eersl, een uitgebreide studiegids uilgegeven en zalen er Iwee (aangewezen) SEF­verlegenwoordigers in de facu lleilsraad. De­ze road was loen aileen nog maar een over­legorgaan . Hel over leg mel de docenlen be­perk Ie zich niet 101 de facuiteilsraad, maar hel besluur ging ook nog sleeds op huisbe­zoek . Verder organiseerde de SEF lezingen, deballen, excursies, spreekuren voor sluden­len en zelfs cursussen in moderne talen . Ook werd er begonnen mel hel uilgeven van syl­labi. Tevens werd de SEF-borrel in deze lijd geinlroduceerd . Toen de gedemocraliseerde besluursslruc­luur op de faculteil werd ingevoerd wilde hel SEF-besluur meedoen aan de focuiteilsroods­verkiezingen . Op een rumoerige SEF­ledenvergadering werd echler beslolen dOl de SEF niel aan die verkiezingen mee zou doen en neulraal moesl zijn . De laalsle stap­pen in de richling van de huidige SEF waren die van de boekenverkoop (mel 10% korling op de winkelprijs), de verkoop van aile sylla­bi en de exploilalie van fotokopieermachi­nes.

De hierboven beschreven geschiedenis van de SEF laaJzien hoe vele van de hUidige acli­vileilen zijn onlslaan . Ook zijn er acliviteilen overgenomen door andere inslanties aan de faculleil zoals de sludiegids en hel faculleils­blad. De SEF heefl de laalsle jaren ook nieu­we aclivileilen onlwikkeld. Een overzichl van aile SEF-aclivileilen is Ie vinden in hel info­boekje, dOl gralis aan de balie verkrijgbaar is (kamer 2368). Tenslolle wi I ik nog vermelden dOl er deze ZQ­

mer een fOlokopieermachine in de gang le­genover de SEF is gep laalsl, d ie op kwarljes werkl en dus ook no sluilingslijd van de balie gebruikl kan worden. Ook beschikl de SEF over een nieuw inbindapparaal. Hiermee is hel mogelijk een aanlal bladzijden in Ie lij­men 101 een professioneel uilziend boek­werkje. De vooruilgang schrijdl dus voorl, ook bij de SEF.

Rob Jorg (aftredend voorzitter van de SEF)

-Bronnen Sef iaorboeken Srudiegidsen FEW

Uitnodiging aan

aile SEF-Ieden Op maandag 1 oklober om 14.00 uurwordl in zaal 2259 de jaarlijkse SEF algemene leden­vergadering gehouden.

Op de agenda sloan onder andere: jaarverslag '83/'84 verkiezing nieuw besluur begrOling en beleid voor hel verenigings­jaar '84/ '85.

No of loop biedt hel beslu ur een drankje aan in de borrelruimle (2e verd ieping).

De agenda en hel jaarverslag alsmede aile andere vergaderslukken zijn vanaf 17 sep­lember aan de balie (kamer 2368) verkrijg­boar .

KomI allen!

1 1

Ell Ernst & Whinney Nederland is een zelfstandig onderdeel van Ernst & Whinney International, een organisatie van accountants, belasting- en bedrijfsadviseurs met kantoren in meer dan 70 landen.

Onze praktijk in Nederland richt zich voornamelijk op vennootschappen (inter)­nationaal aktief in handel, industrie en dienstverlening.

JE HOEFT NIET GROOT TE ZIJN OM GOED TE ZIJN

Oat bewijzen dagelijks velen van onze coli ega's, die zelf­standig werkzaam zijn in de accountantspraktijk. We voe­len er ons zelf ook bij horen met ons team van 95 mensen. Men kent elkaar nog. Met zo'n relatief kleine club kan de

werksfeer nog in belangrijke mate door u zelfworden be­paald. Je moetgoed zijn om groot te zijn. Want met een team van 21.000 mensen, wereldwijd, waarvan 4.000 in Europa, ben je groot.

bedrijfseconomen (m/v)

We zijn dus groot en klein . Oat roept bijzondere verplich­tingen op en stell bijzondere eisen aan onze medewerkers .

Want gemakkelijk is het niet de ene dag een multi-natio-. nale controle af te wikkelen en de volgende dag met de

typische problemen van de kleine onderneming te worden geconfronteerd. Oat is een wereld van verschil. Hierop bekwaam en effectief kunnen inspelen eist meer dan bekwame medewerkers. Het eist een juiste houding, inte­griteit en flex ibiliteit. Natuuriijk hoeft men het niet alle­maal alleen op te knappen maar staat onze auditors een team van specialisten op het gebied van belastingen en bedrijfsadviezen, nationaal en waar nodig internationaal, ter beschikking. Toch is het geen gemakkeliike zaak bij Ernst & Whinney Nederland, wei fascinerend.

Ter versterking van ons bestaand controle- en organisatie­team hebben wij ruimte v~~r bedrijfseconomen, die snel

door kunnen stoten tot een van de sleutelposities in onze controlesector. Plaatsingsmogelijkheden in 's-Graven­hage of Amsterdam, in onderling overleg te regelen.

Ons intern opleidingspakket is afgestemd op de nationale en internationale eisen, die onze clienten ons stell en. Het is dusdanig ingericht, dat u zelf uw eigen promotiekansen bepaalt. Tevens kunt u op onze aktieve steun rekenen v~~r een snelle voltooiing van uw postdoctorale accountancy studies. Oat is uw en ons belang! Honorering en secun­daire arbeidsvoorwaarden zijn overeenkomstig interna­tionale norm en.

Uw sollicitatie wordt graag tegemoet gezien door W. Terp­stra RA van ons kantoor 's-Gravenhage. Wanneer u eerst meer telefonische informatie wilt hebben, belt u gerust Marianne Bakker in Amsterdam op onderstaand telefoon­nummer.

Entst & Whinney Nederland Koningin Julianaplein 10, 2595 AA 's-Gravenhage, tel.: 070-8149 81 Parnassusweg 126, 1076 AT Amsterdam, tel.: 020-76 08 15.

AIESEC's Nieuwe Bedrijvendag Zoals u wellicht weet organiseert AIESEC al enige jaren informatiebijeenkomsten voor econo­mie, econometrie en accountancy studenten. In voorgaande jaren maakten wij een splitsing naar bedrijfstak, te weten de Bankendag, de Accountancy dag en de Handel en Industrie dag. Ditjaar staan de projecten van de AIESEC Amsterdam in het teken van een nieuwe opzet. Deze nieuwe opzet omvat drie afzonderlijke dagen, te weten de Algemene Info dag, de Programma Sollicita­tie dag en het Programma Individuele gespreksronden. Over beide laatstgenoemde krijgt U t.z. t. nog de nodige informatie. De Algemene Info dag zal gehouden worden op woensdag 10 oktober a.s. in het gebouw van de Vrije Universiteit op de Boelelaan 1105 te Amsterdam en zal om 9.00 uur precies aanvangen. Op deze dag wordt U de mogelijkheid gegeven in contact te treden met het bedrijfsleven C.q. de over­heid. Gedurende 3-kwartier durende sessies zullen de aanwezige bedrijven hun organisatie toe­Iichten en een indruk geven van de carrieremogelijkheden voor academici binnen hun bedrijf. Tevens zuBen op deze dag vertegenwoordigers van de grootste werkgever van Nederland, de overheid, aanwezig zijn. De informatie dag is in principe bedoeld voor doctoraalstudenten NS/OS maar er is een beperkte mogelijkheid voor propedeuse/kandidaats studenten om deel te nemen. Tijdens deze dag bieden wij U tevens de mogelijkheid nader in contact te treden met de vertegenwoordigers van de deelnemende bedrijven gedurende een lunch en een afsluitende bor­reI. Voor deze dag inclusief lunch en borrel zal U een tegemoetkoming van f 5,- gevraagd worden, welke U op de dag zelf kunt voldoen.

HOE DOE IK MEE? Door onderstaand inschrijfformulier naar ons op te sturen voor vrijdag 5 oktober a.s. U kunt zich voor maximaal 6 bedrijven inschrijven.

AIESEC AMSTERDAM POSTBUS 10269, 1001 EG AMSTERDAM (voor nadere informatie bel 265030 dagelijks tussen 14.00 en 16.00 uur.)

Inschrijfformulier AIESEC Info Dag 10 oktober a.s. Naam: ......................................................................... . Adres: .......................................................................... . Postcode: ............ W oonplaats: .................................................. . . telefoon: ........... . Bedrijven waarbij sessies gevolgd willen worden: ...................................... .

ik ben e jaars student.

Op vrljdag 12 oktober is er weer een SEF - feest.

Deze keer wordt het in de Sleep-inn aan de Mauritskade gehouden met

medewerking van:

ROSA KING

Belangriike mededeling

Deelnemende bedrijven: -Ahold -Amro -Arthur Anderson & Co Nederland o.v. -Bank Mees & Hope -Coopers & Lybrand o.v. -DSM -Dijker en Doornbos -Ernst & Whinney -Klijnveld Kraayenhof & Co o.v. -Moret & Limperg o.v. -Nationale Nederlanden -Nederlandse Accountants Maatschap o.v. -Peat Marwick Nederland O.v. -Philips -Price Waterhouse Nederland o.v. -Procter & Gamble Benelux N. V. -Unilever -Shell -Akzo -Amev -I.B.M.

Overheidsinstellingen: -Ministerie van Financien -Ministerie van Buitenlandse Zaken -Ministerie van Binnenlandse Zaken -Rij kspsychologische Dienst -Algemene Rekenkamer

Verder is er:

Disco Film

Goedkope drank! ! ! ! Lekker eten

Een verrassing (?)

Kortom De Gelegenheid om te ont­spannen no de eerste colleges van

het jaar.

Reserveer dus vrijdag 12 oktober.

Vrouwenoverleg ekonomie Ais eerstejoars-studente was ik benieuwd noar de vrouwenoktiviteiten op de fokulteif. No het interview met een medewerkster van vrouwenstudies reoli­seerde ik me dot er meer dingen gebeuren dan ik me had voorgesteld. Aktivi­teiten, ook voor vrouwen buiten de universiteit, nu ekonomie zo'n hot item is geworden.

Ais je binnen de ekonomische fakulteit op zoek gaat naar een vrouwenoverleg, raak je verdwaald in een wirwar von groepen waar vrouw voorstaot. Er bestoot een vrouwen­overleg, een Kommissie Vrouwenzaken von de ekonomiese fokulteit, een ofdeling Vrou­wenstudies en een werkgroep konform ort. IS WUB getiteld 'Vrouw en Werk' . Een reden voor mij, zelf eerstejoarsekono­mie, om tussen de bomen het bos te gaan zoeken. Dit resulteerde in een interview met Carlo Mohieu, kondidaatossistente en lid van de Kommissie Vrouwenzaken van de fakul­teit ekonomiese wetenschoppen. Het vrouwenoverleg ekonomie bestaat sinds maart 'SI, daorin zoten wetenschoppelijk medewerkers, vrouwen von het TAS­personeel, en studentes. Negen maonden doorvoor, nl. in juli 1979 wos Morgo Bruyn­Hundt, wetenschoppelijk h06fdmedewerker von de vokgroep Mokro, oongesteld ols koor­dinatrice von vrouwenstudies ekonomie. Op een gegeven moment kregen de vrouwen von het vrouwenoverleg in de gaten dot het vrouwenoverleg niet genoeg wos om dingen te orgoniseren en oktiviteiten op te zetten. Toen is ols officiele poroplu boven het vrou­wenoverleg een odvieskommissie Vrouwen­zaken ingesteld, woorin 'ook net als in het vrouwenoverleg de verschillende vrouwen van de fakulleil zijn vertegenwoordigd.

Taken In hel verslog von de werkzoomheden von de Kommissie Vrouwenzoken von de ekonomie­se fokulleit stoon vier taken omschreven. Een von die token is 'hel onderzoeken van de mogelijkheden voer het instellen van een werkgroep Vrouwenstudies ekonomie (of arl. IS WUB) ter bevordering van het onder­wijs en onderzoek op het gebied van Vrou­wenstudies'. Hoe wordt deze taak in de prak­tijk ingevuld? Carla Mahieu (CM): 'De took von de odvies­kommissie was het opzetten von een WUBse werkgroep, dot betekent dot je tesomen met ondere fokulteiten (of in ieder gevol met ver­tegenwoordigers van verschillende vakgroe­pen von de fokulteiten) een werkgroep op kan zetten om onderwi js en onderzoek op po­ten te zetten. De werkgroep die hieruit voort­kwom, is getiteld 'Vrouw en Werk' . Het is een interdisciplinoir somenwerkings­verband, d.w.z. erdoen verschillendesubfa­kulteiten oon mee: oktuarioot, ekonometrie, ekonomie met een oontol vokgroepen, soci­ale geografie, plonologie en demogrofie. Verder zitter er een aontol vrouwelijke exter­ne deskundigen in von de wetenschopswin­kel en het breed plotform von vrouwen voor ekonomische zelfstondigheid.

14

De werkgroep heeft een aontol token von de odvieskommissie overgenomen, v~~r een deel de bestuurs- en beheerwerkzoomhe­den. We hebben eigenlijk drie groeperingen moar de werkgroep is op het ogenblik het meest oktief.

Onderwijs Ais eerstejaars heb ik zelf weinig gemerkt van de bijdroge Vrouwenstudies aan het on­derwijsprogrammo. Toch is die bijdroge er weI. CM: 'De werkgroep is momenteel bezig met het opzetten von een gezomenlijk onder­zoeksprogrommo, dot weer ten goede kan komen aan het opstorten von een interdisci­plinoir onderwijsprogrommo. Studenten kunnen ook oan de werkgroep meedoen, ols ze bijvoorbeeld onderzoek wil­len doen v~~r een skriptie. Je moet wei een idee hebben over je afstudeerrrichting of wol v~~r soort skriptie je wilt schrijven. Je kunt ook individueel' gesteund worden, je komt dan noar ons toe ols je een bepaald onder­werp in je hoofd hebt, waarover je met ons kunt proten en gebruik moken von de litero­luur die hier stoot. Je moel je skriplie noluur­lijk zelf schrijven moor ols je yost zou lopen kon je oltijd komen proten. Het is nog nielge­beurd dot studenten zich aongemeld hebben voor onderzoek binnen de werkgroep. Ais er goede onderzoeksideeen op tofel ko­men, is de lijd rijp voor sludentes om zich oon te melden voor onderzoek. Misschien de mensen die of gel open joar in de kondidoots­werkgroep zoten? CM: 'In de kondidootswerkgroep kon je een kandidaatspoper schrijven dal als cenlroal onderwerp meisjes- en vrouwenwerkloos­heid hod. Hel was een groep met zowel jon­gens ols meisjes. Hel onderwerp dekle zo'n beelje olle deelonderwerpen, je kon bi jvoor­beeld ols deelonderwerp de rol von de vok­beweging kiezen of verborgen werkloosheid specifiek op vrouwen gericht enzovoort. De verschillende deelonderwerpen gaf iede­reen 01 een beetje beschermd gevoel von 'ik pik er een krenl uit en ik weet zeker dot hel ook niet Ie groot is'. Je kreeg een literatuur­lijst er er werd verteld hoe je zo'n paper ei­genlijk moel opzetten. De bedoeling isdat bij de bespreking von de papers een diskussie loskomt en dot gebeurde ook, voorol omdot de groep gemengd wos somengesleld. Dat was een onderwijsprogrommo von afge­lopen joor maor wot gebeurt er op dit mo­menl? CM: 'Momenteel drooil een aantol doktorool­kolleges van Vrouwensludies over de ekono­mie von de onbeloolde en beloolde arbeid, over de orbeidsmorktposilies von vrouwen

en de geschiedenis daorvan. Hel is een keu­zevak, het gaot over orbeidstijdverkorting, inkomensplootje en sociole zekerheid . Door is het ook weer de bedoeling dat je ols stu­dent heel veel zelf doet. Er worden een oon­tol stellingen verzonnen en don mog je kie­zen of je die wilt verdedigen of aonvollen. Dot kon je doen aon de hond von ortikelen uit een reader die voor elk kollege zijn samen­gesteld. Zo kun je de somenstelling von het onderwijspakket veronderen, dus oktueel houden. De artikelen zijn zowel artikelen uit ekonomiese tijdschriften ols uit lijdschriften van Vrouwenstudies. De konferentie in de Po­pulier, van 21 mei , ging over dezelfde onder­werpen. Diegenen die het doktoroolkollege gevolgd hodden, zijn diskussieleiders/ sters geweest, zo leerden ze ook een oontal socia­Ie voordigheden. De konferentie werd geor­ganiseerd voor vrouwen van verschillende vrouwenorgonisaties von de meest uiteenlo­pende richtingen. Een uitslekende zook, zo'n somenwerking met buiten-universitoire vrouwen!

Eerstelaars En voor eerslejaars? Die worden niet hele­moot in de steek gelaten. Het vrouwenover­leg ols informeel orgoon organiseert elk joor opvong voor eerstejoars. Een of twee ovon­den per joar probeert het vrouwenoverleg zoveel mogelijk eerstejoarsvrouwen bij el­koor te krijgen en nodigtdoarbij ook een oan-101 ouderejoars uit. Er wordt don geprool over hoe de studie bevolt, wot je er von verwocht, woarom je bent goon studeren? Ik las in het verslog van de Kommissie dot er in voorgoan­de joren ook oondocht wos besteed oon de introduktieweek om doar eerstejoorsvrou­wen te benaderen door no wat algemene in­formotie diskussiegroepjes te orgoniseren. Dot is in ieder geval een beter idee don een briefje rond te sturen of iedere eerstejoors­vrouw op een ovondje longs wit komen .

Formatie De formotie bij Vrouwenstudies bestoot uit drie vrouwen die in deeltijd werken. Margo Bruyn-Hundt is koordinotrice en werkt 2,5 dog en is lid van de Emoncipatiekommissie, Iris de Veer is sekretoris bi j de werkgroep 'Vrouw en Werk' en werkt twee dogen in de week en Coria Mahieu is lid von de odvieskommissie en werkt een dag in de week.

Aktiviteiten Is er ook een beleid in zoken ols publiciteit, orgoniseren von bijeenkomsten of kongres­sen en het verkrijgen von medewerksters? CM: 'We hebben niet echt een bewust publi­citeitsbeleid, we treden wei in de publiciteit bijvoorbeeld ols we zelf een kongres orgoni­seren of nu in de Populier. We hebben zelf een kongres gehad over emoncipatie en eko­nomie, dan benader je tijdschriften, kronten, rodio- en t. v . omroepen en die bested en er don wei oondacht aan. Margo Bruyn-Hundt schrijft weleens in het NRC. Kongressen willen we in principe ook groog

Raad & Daad Goede voornemens, miinheer? Van der Zijpp blaast een dikke rookwolk van zijn sigaar de kamer in. Zijn kamer. Ruim. Licht. Uitzicht op het Pentagon en de achter­gevel van de Koninklijke Nederlandse Aka­demie voor de Wetenschappen. Dat treft. Voor cns ligt een brief van de KNAW. Agen­dapunt zoveel en dertig. Het bestuur is voor het eerst bijeen sinds zomerreces. Een fan­tastische stapel post. Rapporten, adviezen, klachten en ideeen. Meer dan de helft van de ingekomen stukken krijgt het predikaat 'to k. n.' en verdwijnt voor een rustig leven in het gestaag groeiende faculteitsarchief. Besturen in Nederland betekent veer lezen wat eigenlijk niet nodig is. In de moesjawara van het democratisch proces he erst het copie conform, de mede-paraaf en 'namens de commissie' die adviseerde aan 'de stuur­groep ad hoc'. Toch heeft die post nut. Het zijn signalen van­uit de omgeving . De bliepjes in de radar; in­terpreteren en koers (ver)zetten . Die post doet ook veer kwaad. De hoeveelheid aan­dacht die ze vergt doet al gauw verzanden tot defensief besturen. Goed besturen is vooruit­zien, offensief besturen . Is dit bestuur een goed bestuur? Het vrijblij­vend bespiegel onder de koffie tussen de stukken post in valt nauwelijks als vooruitzien te beschouwen . Strategieen komen toch wei boven en fundamenten voor zinnig beleid worden toch zo geschetst. Een echt goed bestuur is het niet. Ze doet echter wei haar uiterste best. Misschien komt het door de idiote structuur waarbinnen ze werkt. Besturen, echt bestu-

opzetten omdat we merken dot een hoop vrouwen zelf ekonomische kennis missen, ze zeggen ook zelf dat ze graag iets meer wi lien weten om wat beter te kunnen praten over ekonomiese zelfstandigheid en aile begrip­pen die daar mee verbonden zijn. We heb­ben afgesproken met het vrouwenoverleg dat als het zo uitkomt en iedereen door zin in heeft een bijeenkomst te organiseren. Een tijdje terug was dat over de tweeverdie­nersmaatregel. Dat onderwerp was toen net aktueel er er zijn hier een hoop vrouwen die het persoonlijk raakt.

Wat de extra medewerkster(s) betreft, die zit er niet in . Vooral niet nu de ekonomiese fa­kulteit aan het bezuinigen is. Toch is Carla Mahieu tevreden over de samenwerking met de ekonomische fakulteit, ze vindt dat Vrou­wenstudies redelijk wordt ontzien bij de be­zuinigingen. Vrouwenstudies krijgen bijvoor­beeld boekenkrediet, en Carla zelf bijvoor­beeld wordt als kandidaatassistente betaald uit een fakultair potje. Maar wensen blijven er altijd, bijvoorbeeld een algemeen biblio­theeksysteem. Er is een eigen systeem, maar dot is niet voor iedereen toegankelijk en de li­teratuur van Vrouwenstudies is persoonlijk eigendom van Marga Bruyn-Hundt.

ren, is iets voor verenigingen of een directie. Het bestuur van de faculteit heeft niet het laatste woord over al de facetten van de fa­culteit . Wellicht is dat goed. Zak€n die het fa­cultair belang overstijgen en van universitair belang worden zouden beter universitair be­handeld kunnen worden. Door het College van Bestuur en de UR. Is het huidig college een goed college? Elk antwoord hierop zou pedant zijn. Wat kan ik met m'n tweeentwintig jaren leeftijd en pak­weg acht maanden bestuurswerk aan gefun­deerd oordeel geven? Toch vind ik dit college een slecht college. Omdat zij zich geheel te­rugtrekt op defensief besturen . En zelfs dat niet goed doet. Fouten maakt en daar niet voor uit komt maar liever een verhullend rookgord i j i1 opwerpt. Wat blijft er dan over voor het 'middennivo'; het faculteitsbestuur? Af en toe over de schouder van het college heen kijken. Stap­pen in het duister zetten en wachten of ze eventueel teruggefloten wordt. Daarom vind ik dat dit bestuur haar best doet. Veel kan gezegd en geschreven worden - en er wordt veer geschreven en gezegd - over het beneden-de-norm-auteursbeleid. Maar het is consistent beleid. Er blijft een zorgenkindje over dat vooral mij­als studentbestuurslid - in de maag zit. Onder­wijs! Hoe ken je het onderwijs verbeteren? Hoe krijg je mensen met plezier en interesse naar de colregebanken? Hoe krijg je de studieren­dementen omhoog zonder de norm te verla­gen? Kortom hoe maak je van deze faculteit

Ze hebben dus geld nodig voor boeken en ak­tiviteiten waarvoor ze regelmatig aanklop­pen bij de ekonomiese fakulteit. Een dee I van het geld komt van het Maagdenhuis en ver­der proberen ze externe subsidie aan te vra­gen v~~r diverse aktiviteiten en om onder­zoek mogelijk te maken.

Hoogleraar Binnenkort komt er een hoogleraar op de leerstoel Emancipatie en Werkgelegenheid. Deze vrouw of man moet gedeeld worden met sociale geografie en wordt betaald door het Ministerie van Sociale Zaken en Werkge­legenheid. Het is belangrijk als klein groepje vrouwen een vinger in de pap te hebben, neemt Vrou­wenstudies daarom deer aan de instituutspo­litiek? CM: 'Geen van de drie medewerksters staat op een lijst of vertegenwoordigen een groep in de fakulteitsraard. Ais het nodig is en ze willen in de fakulteitsraad weten waar we mee bezig zijn of omgekeerd, dan stappen we gewoon naar ze toe. We kennen daar ge­noeg mensen en genoeg mensen kennen ons om of het voor ons op te nemen Of als het no­dig is vragen te stellen.'

de plezierige academische kweekplaats waar trefzekere, uitgebalanceerde, inven­tieve economen vandaankomen? Heeft u het antwoord, spreekt dan luidl De onderwijscommissie is van burocratische wege de plek waarin dit soort zaken gesteld worden en naar antwoorden worden ge­zocht. Geen sinecure. Het te hanteren model is simpel drieledig: Mensen-Middelen-Methoden. Met de juiste van de drie gecombineerd kom je op het eindresultaat. Dus; stel je gewenste resultaot op en zoek naar de juiste 3 M's. 'Mensen'is van de drie de belangrijkste M. Hierin ligt waarschijnlijk de oplossing. Wont, een oc­rapport zoa Is die on longs verscheen goat dan wei mooi in op alternatieve middelen en me­thoden, de mensen zijn gegeven, amper te veranderen. Zolang er een groep eerste­jaarsstudenten is die op Roeterseiland pleno­colleges verandert tot papschoolpauzes, zo­lang ene Victor Wesseling - docent - vijf we­ken nodig heeft om tentamens na te kijken zodat de resultaten slechts zes dagen voor herkansing bekend zijn, zolang wordt het re­sultaat niet bereikt. Misschien moet de vraag dan gesteld wor­den : zijn de mensen von de faculteit wei de optimale middelen en method en waard? Ik hoop van wei maar ik vrees van niet. Is deze faculteit een goede faculteit? We doen ons best, of niet soms?

Marcel Michelson

Een zeer enthousiast verhaaf over de vrou­wenaktiviteiten op de ekonomiese fakulteit: 'Konflikten? Er zijn hier geen echte konflik­ten, er zijn hier maar weinig vrouwen en de vrouwen die er zijn, zijn solidair.' Ondanks de ingewikkelde organisatiestruk­tuur heb ik tenminste even het bos gezien . Toch is het jammer dat er niet echt iets ge­daan wordt voor het onderwijsprogramma van de propedeuse, bijvoorbeeld een keuze­vak in hettweede blok. Persoonlijk vind ikdat als je als Vrouwenstudies serieus genomen wil worden door studenten, je zeker al in het eerste jaar moet beginnen met een bijdrage aan het onderwijs. Ik ben daarom blij dot er het volgend studiejaar, een hoorkollege bij olgemene inleiding ekonomie verzorgd wordt door Vrouwenstudies.

MJG

15

SCHEL TEMA HOLKEMA VERMEULEN

Een ruime keuze op het gebied van: accountancy, financiering, automatisering, marketing

organisatie, economie, geografie

Arts, W.A. - Eerlijk delen. Over rechtvaardigheid en inkomensbeleid. Kobra, 1984, 211 biz.

Croven , John - Introduction to economics . An integrated approach to fundamental principes. Basil Blackwell, 1984, 541 p .

Earl, Peter - The corporate imagination. How big companies make mistakes . Sharpe, 1984, 236 p .,

Frielink, A .B., De GBR verklaord . 2e herz. dr.

32,00

45,45

41,60

Stenfert Kroese, 1984, 228 p. , 42,50

Hopwood, A.G., H. Schreuder, eds. - European contributions to accounting research. The achievement of the last decade . VU Uitg./Free Univ.Press, 1984, 274 p., 40,00

Kindleberger, c.P. - A financial history of Western Europe. Allen & Unwin, 1984, 525 p ., ( 119,50

McKinnon, S.M. - The seventh directive. Consolidated accounts in the EEC. Kluwer, 1984, 392 p . 42,50

Gumbkow, J. von & J.J. Goldschalk, red. Sociale ospecten van ·arbeidstijdverkorting. Swets & Zeitlinger, 1984, 201 biz., 34,50

Shand, A.H . - The capitalist alternative . An introduction 10 Nee-Austrian economics Wheatsheaf, 1984, 242 p., 36,35

Show, G.K. - Rational expectations . An elementary

introduction. Wheatsheaf, 1984, 127 p., 21,70

Scherer, F.M. - Innovation and growth. Schumpeterian perspectives . MIT Press, 297 p., ( 133,85

Swanson, J.E., The European optian markets. A new approach to investment. Kluwer, 1984, 253 p ., ( 102,90

Thoenes, P., e.a. - De crisis als uitdaging. Opstellen over heden en toekomst van de verzorgingssfaof . Kobra;1984, 221 p., 37,00

Een nieuw elan. De marktsector in de jaren tachtig. (De gebundelde rapporten von de Commissie Wagner en perscommentaor) Kluwer, 1984, 338 p ., 45,00

GOEDKOPE AANBIEDINGEN: Adam Smith ln6-1976. Tweehonderd jaar sedert de 'Wealth of Nations'

von ( 24,50 voor ( 4,50

Eijgenhuijsen . H .G., Risko e n rendemen! van aandelenportefeuilles.

van ( 75,50 voor ( 4,50

Organisaliewetenschap en praktijk . van ( 88,00 voor (4,50

En tienfalJen 'itels meer, een priis1ijst is beschikbaar.

STUDEREN : J. Kesselman-Turkel & F. Pelerson - Doelmalig sluderen . ( 14,50

C. louwerse - Studeer aCfief. Weg wi jzer VOOf de beginnende studenl. ( 10,00

C.F. van Parreren - Effeclief sluderen ( 1,50 (geen nul vergelen)

~~~'IA'i,~~ .~ocwm. x;»X« -n N@, r".,».

~m J[ III Jl:: IN,X;WJ\ I ~ III ~

~ ~~fi{~ t= t "'\\ t= cr~ f= "-- r- r- r=: ~ f-. lr T f= r- 1 t= r- 1 lIr r=: l-

f-. r- r- I-

r= rr rr t= rr ~ rr nr ~ r= f= 1= ~ I--

wr, ~ ~ ~ ,-" \W ~-- = ~ ~ 1£:\ tc;1 = .~ - !~ I~

"

~ = ::: = = '~,

r= - pqlP = == ~ ~ ( ;;;; 000 == ~ ===

scheltema holkema vermeulen b.v. boekverkopers sedert 1853 spui 10, 1012 WZ amsterdam tel. 020 - 26 7212