Dvije hiljade najljepših asfaltnih kilometara

Uzbudljiva putovanja kroz kanjone, rječne i jezerske doline, sjenke četi-narskih šuma. Kroz srednjovjekovne gradove i raštrkana sela i katune. Od prašume do kamenog i pravog mora. Od galebova do orlova, ili obrnuto...

619 kmPodgorica - Lijeva Rijeka - Andrijevica - Plav - Gu-sinje - Plav - Berane - Rožaje - Trpezi - Bijelo Polje - Kolašin – Podgorica

518 kmPodgorica - Danilovgrad - man. Ostrog - Nikšić - Ža-bljak - Trsa - Šćepan Polje - Plužine - Šavnik - Boan - Podgorica

63 kmPodgorica - Medun – Korita – Stijepovo – Podgorica(Nije za velike kampere)

1. 2. 3. 4.Tajne Sjeveroistoka Kruna Crne Gore More i visine Krug preko Korita

ZA SAMO NEKOLIKO SATI:

Uspinjanje u prošlostNekoliko sati će biti dovoljno da duboko potonemo u izuzetnu atmosferu krajeva koji izgledaju kao da su beskrajno daleko od glavnog grada.

Medun Iako izgrađen kao ilirska tvrđava, Medun je po-stao grad. Zapamtio je dolaske Rimljana, Slovena, Turaka.U Medunu je i rodna kuća, danas memorijalni mu-zej Marka Miljanova (1833 –1901), legendarnog ratnika i pisca. Sa Meduna se sjajno vidi Podgorica i čitava njena okolina.

Kanjon Cijevne i ProkletijeKorita kučka (ili Korita hotska) su zaravan na kojoj se širi nekadašnji katun, a danas više vikend-na-selje. Sa fantastičnog mjesta Grlo sokolovo pogle-daćemo pravo u eksploziju moćnog kanjona rijeke Cijevne, kćerke prokletijskih snjegova.

Vijugavi spustOd Korita počinje divan, tridesetak kilometara dug spust ka Podgorici. Vijugavi asfalt će nas provesti kroz sela Deljaj i Stjepovo, izvesti na nove vidikov-ce iznad kanjona Cijevne, i na kraju preko Doljana spustiti u glavni grad Crne Gore.

OSVOJIĆE VAS, OVIM REDOM:

Željeznički most na Maloj rijeci

KomoviGoli, blještavi vrhovi i padine prekrivene gustom šumom i sočnim livadama.

Prokletije – komprimovani Alpi. Krug čuda u Plavu i GusinjuLjepota na hiljadu i jedan način. Mirna dionica uz Plavsko jezero, bajkolika dolina Grbaje, Ali-pašini izvori, vodopad-sunovrat Grlje, prekrasna dolina Ropojane... A onda lagano pitomom dolinom Lima.

Kanjon Tare, najdublji kanjon u EvropiKanjon, od čijih 80 km u ovoj ruti prelazimo polovi-nu, uzvodno uz Taru, dio je NP Durmitor, koji je pod zaštitom UNESCO-a kao svjetska i kulturna baština. Spust u kanjon, najdublji u Evropi (900-1300m), počinjemo od Pljevalja pravo do nevjerovatnog mo-sta u selu Đurđevića Tara.

Detur: Biogradsko jezeroPlaninsko jezero ledničkog porijekla, pokriveno velom romantike planine Bjelasica, divno u svako doba dana i godine.

Kanjon Morače Kanjon Morače, stjenovita i zelena priča koja se završava surovim i atraktivnim dijelom – Platije. Oprez pri vožnji!

Sakralna zdanja

• Manastir Đurđevi Stupovi, na ulasku u Berane• Husein-pašina džamija, u Pljevljima, 16. vijek• Manastir Dobrilovina, u kanjonu Tare, 16. vijek • Manastir Morača (1252. g.)

ČUDA PRIRODE I LJUDSKIH RUKU:

Manastir OstrogUzidan u stijenu, cilj hodočasnika svih konfesija, iz čitavog svijeta. U njemu počivaju čudotvorne mošti osnivača, Svetog Vasilija Ostroškog.

Kanjon NevidioZa prolazak posljednjim osvojenim kanjonom u Evropi potreban je vodič. No, snagu i moć rijeke Komarnice osjetićete i na početku kanjona, sa mo-stića koji se nad njim uzdiže.

Jezera i Žabljak Na platou Sinjajevine: Vražje i Riblje jezero. Drevno groblje („grčko groblje“) sa zanimljivim stećcima. Prekrasni predio iza su Bare Žugića. Treba posjetiti i Zminičko jezero. Na Žabljaku se može ostati dani-ma. Posjetiti Crno, i bar još Zminje jezero, popeti se žičarom na Savin kuk…

Štuoc, kanjoni Tare i SušiceAsfalt ka vrhu Štuoc je uzan, ali su pogledi veličan-stveni. Sa vidikovca Ćurevac se pruža pogled u ka-njon Tare. Prevoj ispod Štuoca - 1952 mnv – najviša je tačka na koju u Crnoj Gori može da se stigne asfal-tnim putem. Preko zaravni pune talasa, do mjesta sa koga se pruža pogled u divlji kanjon Sušice.

Vanzemaljski predjeliJužni dio kruga oko krune Durmitora vodi nas kroz predjele čudesnog, ponekad vanzemaljskog izgleda.

Pivsko jezero i Pivski manastirTeško je odoljeti i ne pogledati sa ograde brane hidrocentrale Mratinje, ponor dubok 220 metara, ukrašen na dnu svilenom trakom Pive.

Romantika: Obod kanjona Bukovice, mjestašce Boan, kanjon rijeke Tušinje, planinu Semolj, kao i dolinu u kojoj sazrijeva mlada Morača, pamtićemo po romantičnoj šumi i pitomom zelenilu.

KULTNI DOŽIVLJAJI:

BokaNe propustite: • Perast i njegova ostrva Sveti Đorđe i Gospu od Škrpjela• Rose, ribarsko seoce• Uvala Veslo, najljepše mjesto za kupanje Uspon ka prevoju Krstac

Skoro svaki metar čuvenog puta ka Njegušima je vidikovac (samo za manje kampere). Lovćen i Cetinje

Mauzolej Petra II Petrovića Njegoša na Lovće-nu i kulturna i istorijska prijestonica Cetinje. Sa Lovćena se kroz sjajan predio brzo stiže do Iva-novih Korita.Rijeka Crnojevića

Nekadašnja prijestonica, kraljevski ljetnjikovac, vo-deći trgovački centar, mjesto prve štampane riječi.Krug oko Skadarskog jezera

Priča u nastavcima: o ribarskim selima, o najve-ćem rezervatu ptica u Evropi, posljednjem stani-štu pelikana, drevnim manastirima na ostrvima, autentičnoj jezerskoj kuhinji, dobrim vinima i �ivopisnom Virpazaru.Ada Bojana

Raj za umjetnike življenja, na širokom pješčanom ušću rijeke Bojane u more. Stari gradovi

Posvetite bar dio dana zidinama Ulcinja i starog Bara, spoju Orijenta i Mediterana, tvrđavama bo-gate istorije. U Baru, poklonite se i lokalnoj zvijezdi - 2000 godina staroj maslini. Čuvene plaže

Turistički simboli Crne Gore: poluostrvo Sveti Ste-fan, Budva, Grbalj, Lješevići, ribarsko selo Bigovo, uvala Trsteno, plaže Jaz i Ploče.

590 kmHerceg-Novi - Kamenari - Risan - Kotor - Tivat - Lu-štica - Kotor - Lovćen - Cetinje - Rijeka Crnojevića - Dodoši - Virpazar - Ostros - Ulcinj - Bar - Rumija - Vir-pazar - Petrovac - Budva - Grbalj - Bigova - Jaz - Budva

Crna Gora je džepni rječnik raznolikih pojmova, iskustava, emocija, prizora, suprotnosti, kraj-nosti. Malo i gusto, takvo je stanje ovdje - jer je i sam prostor sabijen, sa svim ostalim što uz nje-ga ide. Iznenadni uzleti u prohladne visine i brzi silasci na nadmorske nule Mediterana. Pejzaži koji se mijenjaju na ubrzanoj traci. Vidici koji se otvore pa pobjegnu nekud iza točkova. Neo-doljive avanture kroz kanjone, rječne i jezerske doline, sjenke četinarskih šuma, raštrkana sela i katune. Trenje o skrivene, tijesne drumove. Valjanje kroz slutnje svakojakih mirisa, kroz krševe u kojima cvjeta stijenje i kroz livade iz kojih štrče litice cvjetova i trava, pa onda, bez predaha i upozorenja, ukusi beskrajnih širina i pučine, što mame i pomjeraju granice čula...

Toliko je ovdje toga da bi se, uz malo strpljenja, moglo ispeglati na veličinu pristojnog konti-nenta. Da li je ovo dovoljan razlog da se odluči-te i krenete u lijepu avanturu otkrivanja Crne Gore? Nadamo se da jeste.

Želimo Vam mirnu drumsku plovidbu i mnogo, mnogo lijepih trenutaka.

Raskošno iskustvoKad se „raspetljaju“ svi lijepi putevi u maloj Crnoj Gori, dobija se iznenađujuća dužina prediva: par hi-ljada kilometara koji vape za time da budu istkani u raskošno iskustvo - i opet će još dosta toga preosta-ti. Ono glavno se dosta lako može «osvojiti», ali se naoko mala teritorija pokazuje kao komplikovan la-virint kada treba zakoračiti u manje poznate uglove.

Uzanim putem do široke, nezaboravne slikeDo većine najljepših mjesta u Crnoj Gori vode uzani putevi. Ako imate veliko vozilo, možete se odlučiti za jednu od dvije mogućnosti: da odustanete od za-vlačenja na uzane puteve i zadržite se na glavnim, poznatim i „utabanim“ turističkim atrakcijama... ili da upotrijebite dobru volju te da se naoružate str-pljenjem i manevrisanjem kako biste se na nekim mjestima mimoišli sa onim (rijetkim) vozilima koja će naići iz suprotnog smjera.

Ova karta je vaš ključ za riznicu najljepših asfaltnih

puteva u Crnoj Gori.

Dvije hiljaDe najljepših asfaltnih kilometara

Panoramski putevi Crne GoreIzdavač: Ministarstvo održivog razvoja i turizma Crne Gore; Proje-ktni tim: Dušanka Pavićević, Anka Kujović, Branimir Raičević, Jovan Eraković, Kirsi Hyvaerinen, dr Thomas Wöhrstein, Milica Vušurović, Gojko Cimbaljević, Karsten Schöpfer; Autor teksta: Jovan Eraković; Fotografije: Jovan Eraković, Miodrag Bogdanović, Marianne van Twillert, Mobil Total, arhiva NTO; Prevod: Porta Aperta; Redaktori: Sonja Živaljević, Vesna Vukadinović; Dizajn i priprema: Ivanka Ha-verić; Štampa: Studio MOUSE; Tiraž: 1000

Hrana, piće i suveniri

Crna Gora je bogata izvorima pitke, zdrave vode. Ukusu izvorske vode dodajte i vrhunske ukuse domaće kuhinje. Na rutama ćete primi-jetiti i oznake za puteve vina, sira i meda, ali i mimo njih ne propuštajte prilike da od domaći-na kupite namirnice. Probajte i njihovu rakiju, medovinu i naravno - vrhunska vina. Autentič-ni suveniri od vune i drveta biće ne samo uspo-mene nego i vrlo korisni predmeti.

U svim gradovima

postoje info centri turističkih

lokalnih organizacija

od kojih možete dobiti

dodatne informacije i objašnjenja.

GPSwww.panoramski.putevi.montenegro.travel

Kategorije vozila

Atraktivni putevi u Crnoj Gori su često uzani, krivudavi i sa velikim nagibima. Da bi se specificirala mogućnost pro-laska za različita vozila, definisane su kategorije:

1. Motocikli (m)

2. Automobili (a)

3. Mali kamperi (S) Dužina do 5,60 mŠirina do 2,30 mVisina do 2,70 m

4. Srednji kamperi (M) Dužina do 7,00 mŠirina do 2,30 mVisina do 3,50 m

5. Veliki kamperi (L) Dužina 7,00 m i višeŠirina 2,30 m i višeVisina 3,50 m i više

Napomena: U ovom momentu rute nijesu preporučljive za velike kampere (L) i vozače bez iskustva.

Različita godišnja doba nose sa sobom različite izazove.

Za dodatne informacije i važne napomene vezane za vožnju i puteve posjetite sajt:

www.panoramski.putevi.montenegro.travel

18

Kulturna dobra:

1. Husein-pašina džamija2. Manastir Sv. Trojica3. Crkva Sv. Petra 4. Crkva Sv. Nikole, Nikoljac5. Manastir Đurđevi Stupovi6. Kula Redžepagića7. Manastir Morača8. Manastir Dobrilovina9. Crkva pod Sokolom10. Manastir Piva11. Dvorski kompleks kralja Nikole 12. Manastir Ostrog 13. Dvorski kompleks na Kruševcu 14. Duklja – Doclea 15. Manastir Podmalinsko 16. Manastir Savina 17. Crkva Sv. Nikole, Grahovo 18. Stari grad Kotor sa bedemima19. Crkva Gospe od Anđela20. Mauzolej Petra II Petrovića Njegoša21. Istorijsko jezgro Cetinja22. Žabljak Crnojevića23. Stari grad Budva24. Stari grad Bar25. Stari grad Ulcinj26. Tvrđava Medun

Prirodne ljepote:

1. Nacionalni park Biogradska gora2. Nacionalni park Prokletije3. Nacionalni park Durmitor4. Nacionalni park Lovćen5. Nacionalni park Skadarsko jezero6. Kanjon Tare7. Kanjon Komarnice (Nevidio)8. Kanjon Pive 9. Kanjon Morače10. Kanjon Cijevne11. Kanjon Grlje12. Ali-pašini izvori13. Đalovića pećina14. Botanička bašta Dulovine 15. Brdo Trebjesa16. Bokokotorski zaliv17. Tivatska solila18. Brdo Spas 19. Poluostrvo Ratac20. Ostrvo Stari Ulcinj21. Ada Bojana

Samo dio bogate kulturne i prirodne baštine Crne Gore duž panoramskih puteva.

26

22

24

25

14

11

17

1618 13

19

2021

23

12

7

5

4

8

15

10

9

12

3

12

9

10

21

20

19

5

16

17

7

8

6

1

14

13

2

3

11

15

4

6