Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
62 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
SoTa malaSxia _
teritoriuli mTlianobis aRdgenis sakiTxTa
droebiTi komisiis Tavmjdomare
fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebi~
teritoriuli mTlianobis aRdgena
RirebulebaTa dacvas niSnavs
xelisuflebis yvela Stos, nebismier sakiTxTan dakavSirebiT, ruseT-
Tan damokidebulebaSi aqvs Tanmimdevruli, calsaxa da principuli pozi-
cia: iqneba es saerTaSoriso savaWro organizaciaSi ruseTis gawevrianeba,
saqarTvelodan ruseTis e.w. samSvidobo Zalebis gayvana an Canacvleba, eu-
Tos rolis gaZliereba, afxazeTsa da cxinvalis regionSi konfliqte-
bis mosagvareblad evrokavSirisa da amerikis SeerTebuli Statebis
CarTva da sxva. mTavaria, msoflios gavagebinoT, realurad ra xdeba
saqarTveloSi. gavagebinoT, rom Cven ar vibrZviT mxolod teritori-
uli mTlianobis aRsadgenad. cxadia, es prioritetuli sakiTxia, magram
teritoriuli mTlianobis aRdgena gulisxmobs brZolas RirebulebaTa
sistemisaTvis _ adamianis uflebebis dasacavad. konfliqtur regionebSi
irRveva es uflebebi, iq mcxovreb qarTvelebs ara aqvT sakuTrebis flo-
bis, rwmenis, mSobliur enaze ganaTlebis ufleba (galis raions vgulisx-
mob), amJamadac ZaliT mihyavT qarTveli axalgazrdebi afxazur jarSi... am
adamianebis Rirsebis dacva CvenTvis teritoriuli mTlianobis aRdgenis
tolfasia. es kargad esmiT Cvens partniorebs da cdiloben am mimarTe-
biT gadaidgas nabijebi.
gaeros uSiSroebis sabWos gadawyvetilebaze araerTgvarovani azri
arsebobs. zogi miiCnevs, rom amiT xel-fexi exsneba ruseTs, magram am re-
zoluciiT gaerom 15 aprilamde mandati gaugrZela mxolod Tavis mi-
sias da ara dsT-is Zalebs. migvaCnia, rom gaeros amasTan erTad unda gau-
Zlierdes funqciebi: policiuri struqturebi Semoiyvanon an samxedro
kontingenti sxva tipiT Seicvalos. 15 aprilamde msoflio kidev erTxel
darwmundeba ruseTis xelisuflebis agresiasa da mis mier Cveni terito-
riebis aneqsiaSi. amis Sesaxeb mravaljer iTqva maRali tribunidan: gaer-
oSi, moskovSi, sankt-peterburgSi, amas ambobs sagareo saqmeTa saministro
da Cveni komisiac.
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
63s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
am gancxadebebma Sedegi gamoiRo _ ukve Cvens enaze metyvelebs evrokavSiric
da mTeli evropac. evrokavSiris bolo rezolucias SeiZleba qarTvelebis
mier miRebuli rezolucia vuwodoT, amas, cxadia, pirdapiri mniSvnelobiT
ar vambob. masSi aisaxa Cveni bolo 15 wlis suliskveTeba. Cvenma partnioreb-
ma natosa da evrokavSirTan integraciis procesis dasaCqareblad unda
gaaqtiuron saqmianoba.
saqarTvelos xelisuflebam SeZlo, dasavleTisaTvis eCvenebina: sa-
qarTvelos erTianobisaTvis brZola RirebulebebisaTvis brZolaa,
evropis energousafrTxoeba sakmaod myifea da damokidebulia ara-
stabiluri, araprognozirebadi, arademokratiuli saxelmwifos mmar-
TvelobiT sistemaze. am problemebis gadawyvetis dros msoflio sazoga-
doebrivi azri saqarTvelos sasargeblod muSaobs.
ruseTis araprognozirebadi xasiaTidan gamomdinare, misgan TiTqos
araferia gasakviri, magram cxinvalis regionsa da afxazeTSi referen-
dumebis Catareba mainc gasaocaria. ruseTi acxadebs, rom am regionebSi
mas hyavs Tavisi moqalaqeebi. gamodis, rom ruseTis _ sxva qveynis _ mo-
qalaqeebi saqarTvelos _ sxva qveynis _ teritoriaze atareben gamoyo-
fasTan dakavSirebiT referendums. amgvari referendumebi samarTle-
brivi nonsensia da maT legitimurobas ar cnobs arc erTi saerTaSoriso
organizacia.
TxuTmeti wlis manZilze afxazebma samjer Caatares referendumi da
sami radikalurad gansxvavebuli azri gamoxates. erTaderTi norma-
luri referendumi exeboda saqarTvelos damoukideblobas. sxvebi
saTvalavSi Casagdebi araa da verc Catardeba centraluri xelisuflebis
unebarTvod. rac Seexeba samxreT oseTs, iq saqarTvelos xelisuflebis
survilis SemTxvevaSic ver Catardeba referendumi, radgan aseTi subieq-
ti _ `oseTi~ _ saqarTvelos konstituciaSi ar weria.
Tu saqarTvelos xelisufleba da saerTaSoriso organizaciebi er-
Tiani ZalisxmeviT SeZleben konfliqtur regionebSi ruseTis gavlenis
ganeitralebas Tu ara, Sesustebas mainc, afxazebTan dialogs azri eqneba,
radgan gadawyvetilebis miRebis procesSi maTi Tavisuflebis xarisxi
gaizrdeba. dRes isini gadawyvetilebas ver iReben, radgan afxazeTsa da
cxinvalis regionSic procesebs realurad baRafSi da kokoiTi ki ara,
putini marTavs.
afxazebs avstriaSi Sevxvdi. pirispir, uSualo saubrisas, oficialuri
Sexvedrebisagan gansxvavebiT, isini sul sxvas amboben. maT ician, rom ru-
seTTan SeerTebiT afxazeTis damoukidebloba dasamardeba, magram ise
Setopes, ukan daxevisa eSiniaT. imgvari daTmobis analogi, rogoric
saqarTvelos xelisuflebis mxridan maT hqondaT, msoflioSi ar ar-
sebobs _ afxazeTis mosaxleobis 44% _ qarTvelebs _ parlamentSi hyav-
daT 26 deputati, 17% _ afxazebs _ 28. aseTi tipis parlamenti dedamiwis
zurgze ar moiZebneba. osebmac Zalian kargad ician, rom Crdilo oseTSi
ar arsebobs: arc erTi osuri skola, osurenovani umaRlesi saswavle-
beli da osuri Teatri. afxazebsac da osebsac kargad moexsenebaT, rom
maTi TviTmyofadobis SenarCuneba, interesebis dacva da ganviTareba mxo-
lod erTiani saqarTvelos farglebSia SesaZlebeli.
dRevandeli situacia ruseTis didmpyrobeluri politikis Sedegia
da fesvebi Sors aqvs gadgmuli. kavkasielebma xelaxla unda gaviazroT
rusuli politikis Sedegebi, gavixsenoT, rogor gviyenebda, gvaqezebda
ruseTi erTmaneTis winaaRmdeg da mivideT im daskvnamde, saWiroa erT-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
64 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
maneTs xeli gavuwodoT. gadaudebel aucileblobad mesaxeba oTxmxrivi,
anu 3X1 komisiis formatis Secvla, sadac Cven martoni varT, meore mxares ki
warmoadgens ruseTi da e.w. ori oseTi, romelTagan erT-erTi ruseTis Se-
madgenlobaSia. am oTxmxrivma formatma amowura Tavisi SesaZleblobebi da
uaryofiTi Sedegis meti araferi moitana: demilitarizaciis nacvlad mox-
da zonis sruli militarizacia. mTelma msofliom icis, rom am formatSi
SeuZlebelia normaluri gadawyvetilebis miReba, amitom dainteresebuli
mxareebi yovelTvis Slian Sexvedras, raTa qarTul mxarem Tavisi pozicia
ver gamoxatos. formatis SecvlisaTvis saWiroa euTos, evrokavSirisa da
amerikis SeerTebuli Statebis CarTva an megobari qveynebis monawileobiTa
da saerTaSoriso monitoringis meSveobiT qarTvelebisa da osebis pir-
dapiri dialogi. erT SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iqneba oseTTan dakav-
SirebiT arsebuli alternatiuli azri, meore SemTxvevaSi _ kanonieri xe-
lisuflebis arseboba zemo afxazeTSi. Sexvedra SeiZleba gaimarTos, ase
vTqvaT, Sida afxazuri molaparakebis doneze. vgulisxmob afxazeTis teri-
toriaze kanonier (zemo afxazeTis) da separatistul (soxumis) reJimebs.
guram vaxtangaSvili _
didi da patara liaxvis xeobebis maJoritari
deputati
fraqcia `saqarTvelos regionebi~
Cven mxolod sasikeTo Sedegebs veliT
12 noembers sofel eredvSi Catarebuli alternatiuli arCevnebi, Ce-
mi azriT, wingadadgmuli nabijia qarTveli da osi xalxis daaxloebis
gzaze da Sedegad mxolod sikeTes veliT. rogorc axalgoris, aseve
didi da patara liaxvis xeobebis mosaxleobam, qarTvelebmac da oseb-
mac, mxari dauWires prezidentobis alternatiul kandidats _ dimitri
sanakoevs. sasixaruloa, rom NATO, evropis sabWo da sxva saerTaSoriso
organizaciebi ar aRiareben e.w. samxreT oseTis teritoriaze Catare-
buli arCevnebisa da referendumis Sedegebs. cxadia, sul sxva ganwyoba
aqvs ruseTis saTaTbiros wevrebis umravlesobas, magram CvenTvis amas
arsebiTi mniSvneloba ara aqvs. mTavaria, rogor daexmareba saqarTve-
los xelisufleba alternatiul arCevnebSi gamarjvebul prezidents _
dimitri sanakoevs da mis mTavrobas, rogor izrunebs saerTaSoriso da
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
65s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
donori organizaciebis mxridan finansuri Tu moraluri mxardaWeris
mosapoveblad. Cvenma xelisuflebam unda SeimuSaos am kuTxis aRorZineb-
is gegma da saqarTvelo, ekonomikuri TvalsazrisiT, maTTvis mimzidve-
li unda gaxdes. aseve mniSvnelovania uzrunvelyos kanonis uzenaesobisa
da adamianuri Rirebulebebis dacva. osma mosaxleobam unda dainaxos,
rom erTiani saqarTvelos farglebSi cxovreba ukeTesia. `aqeT~ meti
perspeqtivaa maTi da maTi Svilebis bednieri cxovrebisaTvis. os xalxSi
saamiso mzadyofna mwifdeba, es daadastura alternatiulma arCevnebmac.
axla bevri ram TviT xelisuflebazea damokidebuli. regionisaTvis
donorebi da qarTuli mxare 12 milion evros gamoyofs, am Tanxis go-
nivrulad gaxarjvaa mniSvnelovani. dasavleTi saqarTvelos teritori-
aze konfliqtebis aRmofxvriTaa dainteresebuli. ase rom, sagareo Tu
saSinao poziciebi erTmaneTs emTxveva da aman SeuZlebelia sasikeTo Se-
degi ar gamoiRos.
andro barnovi _
eqsperti
`qaRaldis vefxvebi~ da Ria politika
briuselis ministerialze uaryofiTad Seafases da, SeiZleba iTqvas,
dagmes kidec ruseTis saTaTbiros 6 dekembris dadgenileba, romelsac
samarTlebrivi safuZveli ara aqvs. maS, risTvis sWirdeba ruseTs aseTi
speqtaklebis mowyoba, ratom Zabavs situacias?
urTierTobebi iZabeba maSin, roca arsebobs gansxvavebuli interesebi,
arian gansxvavebuli interesebis matarebeli mxareebi da yvela cdilobs,
Tavisi gaitanos. cxinvalis regionsa da afxazeTSi Seqmnili situacia eska-
laciis erT-erTi fazaa, mere saiT da rogor wava es procesi an riTi dam-
Tavrdeba, ukve sxva sakiTxia. istoriaSi Cveni iseTi konfliqtebic viciT,
romelTa CanafiqrSic ar yofila omi, magram orive mxaris daubalansebel
qcevas da gamonaTqvams realur omamde mivuyvanivarT. maT Soris iseT did
omamdec, rogoric pirveli msoflio omia, rodesac, yovel SemTxvevaSi,
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
66 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
Tavidan yvelas egona, rom mxolod Zalis demonstrirebiT miaRwevdnen
sawadels. amis miuxedavad, faqtia, rom pirveli msoflio omi moitana mx-
areebis bolomde gauTvlelma da daubalansebelma politikam.
Cven xSirad vsvamT kiTxvas: ratom Zabavs ruseTi situacias? konfliqtolo-
giaSi asea: vinc cdilobs Secvalos status-kvo, imisgan damoukideblad, mar-
Talia igi Tu ara, is Semtev poziciaSi moiazreba. am SemTxvevaSi saqarTvelo
gamodis Semtev poziciaSi. konfliqtologiis Teoriis Tanaxmad, roca es-
kalaciis bolo etapi daiwyo, saqarTvelom daikava Semtevi pozicia imitom,
rom man moindoma status-kvos Secvla.
ruseTma, bunebrivia, daaxvedra sapasuxo qmedebebi, reaqciebi, gamonaT-
qvamebi da a.S. erT-erTi ZiriTadi iaraRi, romelsac konfliqtis dros
mxareebi iyeneben, muqaraa. anu, Sen Tu ar gaCerdebi, Sen Tu ukan ar daixev,
maSin me gavakeTeb amas da amaso. mTlad sarwmuno muqara arc erTi mxridan
dRemde ar wamosula. iyo gaRizianebuli gamonaTqvamebi, raRac qmedebebi,
aliansebis Sekvris mcdelobebi, zogi warmatebuli, zogi _ warumatebeli,
magram pirdapiri muqara ar yofila. arada muqara, Tu sarwmuno araa, is
muqarac ar aris. aseT muqarebs `qaRaldis vefxvebs~ eZaxian, rac niSnavs,
rom gamodis viRaca, imuqreba, magram aravis sjera. ruseTic da saqarTve-
loc realurad aRmoCndnen im situaciaSi, es muqarebi orive mxridan
dausrulebliv gagrZelebuliyo. ruseTs aqvs ukan daxevis Zalian didi is-
toria da SeiZleba kidev erTxel dasWirdes amis gakeTeba. amitom ruseTi
cdilobs, maqsimalurad Seamciros an sulac mospos es SesaZlebloba da
sarwmuno gaxados muqara. Sesabamisad, Tu aqamde Jirinovskebis da mis-
Tanebis piriT vicodiT, rom ruseTi momxre iqneboda Cveni regionebisa-
Tvis damoukideblobis miniWebisa, dRes aman ukve proceduruli xasiaTi
miiRo: ruseTis saxelmwifo saTaTbiro mouwodebs sakuTar mTavrobasa
da saerTaSoriso sazogadoebas, gaiTvaliswinon im referendumebis Se-
degebi, romlebic, bunebrivia, TviTonve moawyves da maTi scenarebic Ta-
vadve daweres. am qmedebiT ruseTi Semdgomi eskalaciisa da muqaris sar-
wmunoobis met safuZvels qmnis. saboloo jamSi gadamwyveti mainc Zalaa,
anu, ruseTi Tu SeZlebs, Zalebis iseT mobilizebas, romelic saSiSi iqneba
ara marto CvenTvis, aramed im aliansisaTvisac, romelsac...
igulisxmeba Zalebis mobilizeba ruseTSi Tu msoflioSi?
Zalis cneba ar moicavs erT romelime komponents, iq Sedis diploma-
tia, ekonomika, samxedro Zliereba da a.S. Tu ruseTi SeZlebs am kompleq-
sis iseT mobilizebas, romelic realurad saSiSi gaxdeba Cveni megobari
qveynebisaTvis, maSin saqarTvelos winaaRmdegac araferze daixevs ukan. es
Zalze mniSvnelovania. aris sxva momentebic: ruseTi parlamentis piriT
ambobs, momxre var damoukidebloba mivaniWo afxazeTsa da samxreT oseT-
so, oRond jer ar aniWebs an jerjerobiT dadgenileba savaldebulo araa
mTavrobisaTvis, radgan mTavrobam calke unda imsjelos. Tumca ruseTis
saTaTbiros ganacxadi erTgvari prevencia, anu SeiZleba eskalacia am mx-
ares ar wavides da erTgvar Semakavebel faqtorad iqces. dRes aqtiurad
ganixileba kosovosaTvis damoukideblobis miniWeba. am fonze ruseTis
saTaTbiro Tavisi dadgenilebiT gvafrTxilebs Cvenc da imaTac, vinc ko-
sovos damoukideblobis aRiarebas apirebs: rogorc ki mianiWebT kos-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
67s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ovos damoukideblobas, mec maSinve vaRiareb afxazeTs da amisTvis yvela-
nairi safuZveli Seqmnili maqvso. amas ambobs ruseTi imitom, rom erTgan
referendumi Catarda, meoregan _ alternatiuli arCevnebi, saTaTbirom
dadgenileba miiRo, mouwoda mTavrobas da saerTaSoriso sazogadoe-
bas, aRiaron samxreT oseTisa da afxazeTis damoukidebloba, anu proce-
si ukve daiZra. bolo momentSi ra moxdeba, Zneli saTqmelia.
aris sxva mimarTulebac. erTi mxriv, ruseTis saTaTbiro iRebs amgvar
gadawyvetilebas, meore mxriv, paralelur reJimSi, prezidenti putini am-
bobs: qarTvel xalxTan gasayofi araferi gvaqvs, Cveni mteri (pirobiT-
ad vambob, cxadia, igi am sityvebiT ar gamoxatavs saTqmels) saqarTvelos
xelisuflebaao. daukvirdiT, ra xdeba: saTaTbiro iRebs dadgenilebas,
anu muqara ufro maRal rangSi adis prezidentisaTvis problema konkre-
tuli xelisuflebaa da ara zogadad xalxi da qveyana. es kidev erTi da-
matebiTi berketia ruseTisaTvis. msgavsi raRaceebi ruseTis xelisufle-
bas araerTxel gaukeTebia. maT Soris welsac ramdenimejer Seecada, xalxi
da xelisufleba erTmaneTisagan gaemijna. ruseTi gveubneba: Tu ar gamoucxa-
debT mxardaWeras Cvens mowinaaRmdege xelisuflebas, maSin safrTxeebi
agcdebaTo. sinamdvileSi Cvenze ukeT icis ruseTis xelisuflebam ubra-
lo istoriuli faqti: bolo 15 wlis ganmavlobaSi saqarTveloSi sami
xelisufleba Seicvala da, am xelisuflebebis avkargianobis miuxedavad,
absoluturad yvela ruseTis gavlenis Semcirebis momxre iyo. es imitom,
rom sazogadoebrivi azri aseTia, anu es idea legitimuria. vinc unda
movides xelisuflebaSi, azri, rom. ruseTi unda wavides, popularuli
iqneba. davuSvaT, xalxi ruseTs endo an SeSinda da Tqva, Cveni probleme-
bis saTave xelisufleba yofila da ruseTi arafers gverCiso. es iqneba
saSineli Secdoma, imitom, rom mova Tu ara rusi, ganmeordeba zustad
igive, rac aqamde momxdara. Tavidanve, roca saqarTvelo daukavSirda
ruseTs, ar yofila ganzraxva saqarTvelos daekarga TviTmyofadoba.
miuxedavad amisa, es moxda da radgan moxda, popularuli gaxda idea imis
Sesaxeb, rom ruseTi aris piris gamtexi, moRalate, agresori da a.S. da,
rac male ganvTavisufldebiT am Wirisagan, ukeTesia. am ideis arsebobam
Tavis droze realurad warmoSva qarTuli nacionalizmi. es Zalian
mniSvnelovani faqtoria. amitom, Tu odesme dabrundeba ruseTi region-
Si, pirvel rigSi isev da isev Zalismieri meTodebis gamoyenebiT CaaxSobs
im sazogadoebriv azrs, romelic eubneba, aqedan wadio.
ramdenad zusti analogiaa kosovo saqarTveloSi Seqmnili situacii-
sa, SesaZlebelia misi aseTi farTo ganzogadeba?
ruseTi daeyrdnoba precedents. zusti analogi ar aris, magram im na-
wilSi, romelic ruseTs ainteresebs, analogi aris. ruseTi ambobs: Tu
saxelmwifo sazRvrebi urRvevia, maSin is urRvevia zogadad yvelgan da
yvelasaTvis. Tu Tqven uSvebT precedents darRvevisa, maSin mec gavime-
oreb Tqvens qmedebas da verafersac ver metyviTo. kosovo, afxazeTi an
samxreT oseTi marTlac ar aris erTi da igive movlena, magram ruseTi
daixvevs amas xelze da ise gaakeTebs, rogorc moesurveba, Tu TviTon
sxva ramis ar SeeSinda. riTi SeiZleba Seakavo ruseTi, ra unda gaakeTo
mis SesaCereblad da ukan dasaxevad? ukan daxeva, rogorc wesi, ruseTs
ar uWirs. aucileblad gasaTvaliwinebelia ruseTis saxelmwifos qcevis
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
68 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ganmsazRvreli da ganmapirobebeli faqtorebi: ruseTSi demokratiu-
li mmarTveloba arc yofila da arc aris. Sesabamisad, xelisuflebis
qcevaze sazogadoebrivi azris gavlena minimaluria, anu xelisuflebas
xel-fexi gaxsnili aqvs. ruseTis xelisuflebam Tu piradi safrTxe ar
igrZno, ukan ar daixevs, magram Tu igrZno, Zalian martivad daixevs ukan,
ukandaxevisagan ki Zalian cota ram akavebs ruseTis xelisuflebas, radgan
jerjerobiT ver xedavs `taxtidan Camogdebis~ saSiSroebas.
gaeros uSiSroebis sabWos rezolucia araerTgvarovnad Sefasda.
gamoiTqva radikalurad gansxvavebuli mosazrebebi. vis mxaresaa sima-
rTle?
am rezoluciiT ruseTma Zalian mniSvnelovan rames miaRwia. ramde-
nadac maxsovs, rezoluciaSi saqarTvelo mTlad agresorad ar aris
moxseniebuli, magram bevric araferi uklia. saqarTveloze naTqvamia:
amwvavebs situacias da ruseTis samSvidobo Zalebi ki Zalian kargad arT-
meven Tavs dakisrebul movaleobaso. ruseTma miaRwia imas, rom msof-
lioSi yvelaze ufro legitimurma organizaciam _ gaerom _ Tqva,
konfliqtebis saTave Tu ara, yovel SemTxvevaSi erT-erTi xelSemwyo-
bi saqarTveloa da ruseTi arafer SuaSia, misi samSvidoboebi kargad
muSaoben, saqarTvelo ki maT xels uSliso.
iqneb gaeroSi saqarTvelom saTanado argumentacia da rusi samSvido-
boebis mamxilebeli faqtebi ver waradgina.
aq faqtebze ar aris saubari. yvelam kargad icis, ra xdeba saqarTvelos
konfliqtur zonebSi, magram maT aseve kargad ician, Tu ra SeuZlia ruseTs
globaluri politikis konteqstSi. gaero damoukidebeli organizaciaa,
magram masSi gaerTianebul saxelmwifoebTan ruseTs Tavisi politika
aqvs da axerxebs garkveuli gavlena moaxdinos gaeros gadawyvetilebebze.
calsaxad ar SeiZleba iTqvas, rom, Tu marTali xar, yvela taSs dagikravs.
yvelafers dro da muSaoba sWirdeba, Tanac simarTle erTob pirobi-
Ti cnebaa da damokidebulia droze, viTarebaze, argumentaciis unarze,
resursebze da a.S.
cota xnis win cxinvalis regionSi TviTgamorkvevis sakiTxebze refe-
rendumi da alternatiuli saprezidento arCevnebi Catarda, ufro
adre afxazeTSi _ sami referendumi _ samjerve sruliad gansxvavebuli
moTxovniT. cxadia, yvela maTgani ruseTis mier iyo provocirebuli. es
aralegitimuri referendumebi ruseTs mxolod `eTnikuri patriotiz-
mis~ gasaRviveblad sWirdeba?
afxazeTi aris Tavidan bolomde ruseTis mier kontrolirebuli
teritoria. erT periodSi, roca saprezidento arCevnebi unda Catarebu-
liyo, raRac gaurkvevloba iyo, TiTqos xelidan misdiodaT situacia,
magram moaxerxes da SeinarCunes im doneze, rom kvira ar gava, baRafSi
moskovSi ar eaxlos viRac-viRaceebs da mere preskonferenciebi ar
gamarTos. ruseTma icis, rom qarTuli sazogadoebrivi azri ar emxroba
arc afxazeTSi da arc mTlianad saqarTveloSi ruseTis yofnas. magram
isic icis, rom sazogadoebaSi aris religiuri, eTnikuri Tu sxva niSniT
gansxvavebuli jgufebi da Zalian warmatebiT TamaSobs maTze. iq darCeni-
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
69s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
li xalxis kategorias eubnebian, Tqveni ZiriTadi mCagvrelebi gavyareT
da TqvenTvis sikeTe gavakeTeTo. igive xdeba samxreT oseTSi. naklebi
warmatebiT, magram xdeba, amitom, sanam iq ruseTis kontroli SenarCuneb-
ulia, fiqric ki Znelia saqarTvelos iurisdiqciis aRdgenis ideis mxar-
damWeri raRac jgufebis Camoyalibebaze. Tumca es SeuZlebelic ar aris.
ra berketebis gamoyeneba SegviZlia konfliqtur zonebSi ruseTis gav-
lenis Sesasusteblad?
msoflio sazogadoebis mxardaWeriT erTi ramis gakeTeba SeiZleba
_ samSvidoboebis formatis Secvla, raTa iq marto rusi ar idges. dRes
afxazeTSi yvela, visac ki SesaZlebelia gansxvavebuli azri gauCndes, seri-
ozuli safrTxis winaSe dgas, maT aravin ar icavs arc soxumSi da miT ume-
tes, arc galSi, sadac mosaxleobis umravlesoba qarTvelia. saxelmwifo
imitom iRebs gadasaxads, rom uzrunvelyos Tavisi moqalaqeebis dacva. im
pirobebSi, roca iurisdiqcia ar vrceldeba teritoriaze, verc iZulebis
berketebs aamoqmedeb da, roca dacvas ver uzrunvelyof, motivaciasac ver
gaaCen. es Zalian martivi sqemaa.
rogor SeafasebT kodoris xeobaSi afxazeTis legitimuri mTavro-
bis gadasvlas?
es aris Zalian swori nabiji, rogorc ruseTi qmnis winapirobas moma-
vali qmedebebisaTvis, Cvenc, bunebrivia, aseTi winapirobebi unda Sevqm-
naT. afxazeTis mTavrobis kodorSi gadasvla misasalmebelia, samxreT
oseTSi alternatiuli mTavroba Seiqmna. ar vici, ramdenad iyvnen Cveni
xelisuflebis wreebi CarTulni am procesSi, magram TavisTavad kargia
es faqti da miT ufro gasaxari iqneba, Tu es TavisiT moxda _ yovelg-
vari Carevis gareSe. e.i. adgilze arsebobs sazogadoebis iseTi birTvi,
romelic saqarTvelos teritoriuli mTlianobis ideas inarCunebs da
cdilobs raRac gaakeTos.
eqspertebis azriT, cxinvalis regionTan dakavSirebuli e.w. oTxmxrivi
molaparakebis formatma Tavisi SesaZleblobebi amowura da axla zianis
meti araferi moaqvs.
albaT gaxsovT, rodis da rogor Seiqmna es formati. rogorc ambo-
ben, maSin sxva gza ar arsebobda. sanam ruseTi inarCunebs gadamwyvet rols
adgilze, amis Secvla Znelia. Cemi azriT, amaze mniSvnelovani raRaceebic
arsebobs, romelmac unda moitanos am formatis da kidev mravali sxva
formatis Secvla. amerikelebi amas eZaxian xolme mosaxleobis gulisa da
gonebis mogebas, ranairad moxdeba es, calke sakiTxia, magram `humanitaru-
li SturmebiT~ rom ara, es ukve vnaxeT da gamovcadeT. aris sxva meTodebic.
swori raRaceebic keTdeba. magaliTad televizia, romelic am teritori-
aze gadascems, oRond mosafiqrebelia, ra programebi unda iyos. bevri
kargi programaa, magram bevri iseTic, bolomde ver gaigeb, ras emsaxureba.
ufro eTeris Sevsebas emsgavseba xolme. Tumca faqtia, rom muSaoba midis,
uSecdomo aravinaa da, vnaxoT, sad migviyvans es yvelaferi.
parlamentSi ganixilavdnen dsT-dan saqarTvelos gamosvlis sak-
iTxs, saparlamento opozicia Cqarobs, meore mxare ki jerjerobiT Tavs
2006
weli
konfliqturi zonebikonfliqturi zonebi
70 s a q a r T v e l o s p a r l a m e n t i
ikavebs.Tqveni azriT, ra sjobs: saswrafod, qedmaRlurad, qarTvelurad
gamovijaxunoT dsT-s kari, Tu ufro xelsayrel moments davelodoT?
dsT-dan gamosvla-gamousvleloba Zalian mniSvnelovani gadawyveti-
lebaa. am nabijis gadadgma SeiZleba mxolod da mxolod maSin, rodesac
mTeli momdevno scenari gaTvlili gaqvs da amisaTvis mzad xar. yvelaze
metad erTi ram mwyins: Cvens politikur realobaSi ver gaigeb ras fiq-
robs mTavroba, saSinao da sagareo safrTxisagan rogor icavs Tavis
mosaxleobas. CemTvis cota burusiT moculia es ambavi: ar vici, mTavro-
bis pozicia, Tu ra safrTxeebi mogvelis dsT-dan gamosvlis SemTxvevaSi.
arc is motivacia, ratom unda davrCeT dsT-Si. es sajarod, mTavrobis
mier Tqmuli, ar momismenia, Torem eqsperti an gaRizianebuli adamiani
bevr rames ityvis. Sesabamisad, roca opozicia ambobs, gviTxariT, ratom
vrCebiT an gamovideTo, amas Tavisi safuZveli aqvs.
rogor SeafasebT dRes saqarTveloSi Seqmnil politikur situa-
cias?
Zalian rTuli situaciaa, magram erTi ram kargia: miuxedavad am sirTulee-
bisa, xelisufleba raRacnairad axerxebs, rom Cvens yoveldRiur cxovre-
baSi es maincadamainc ar Segvexos.
ubralod, sainteresoa ramden xans SeiZleba gagrZeldes ase da xom
ar moxdeba ise, rom TiTqos yvelaferi kargad aris da uceb ki iseTi ram
dagvatydes Tavs, yvelaferi gadaiyolos. kargia is, rom dRes isev miviRe
xelfasi, rogorc guSin, puri ar gaZvirda da a.S. magram, Tu mTavroba
didxans mamyofebs gaurkvevlobaSi. mxardaWeras ver aRmovuCen, radgan
Cemi da Cemi ojaxis usafrTxoebazea saubari. saWiroa meti ganmarteba da
meti Ria msjeloba. magaliTad, rodesac ici, rom dasavleTi mxars gviW-
ers, magram xedav, rom gaero iRebs rezolucias da iq mxardaWera ara
gvaqvs, iZabebi. ki, mTavroba bevrs muSaobs, magram principuli sakiTxia:
ramdenad damoukidebelia Cveni politika? me ki ar vambob, rom al-
iansebi ar unda gvqondes da megobrebi ar unda gvyavdes, piriqiT, patara
qveynisaTvis es aucilebelad da sasicocxlod mniSvnelovania. magram
gadawyvetileba damoukidebelad, yvela faqtoris gaTvaliswinebiT unda
miviRoT. Tu demokratiul saxelmwifos vaSenebT, dasamali araferi
gvaqvs, es elementarulad momgebiani politika da kulturaa.