2010 Kim są pracownicy o - parp.gov.pl · Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa, łączność Sekcja J - pośrednictwo finansowe Sekcja K - obsługa nieruchomości Sekcja L

2010

Kim są pracownicy o

niskich kwalifikacjach?

Jacek Szut, Pentor RI Warszawa, 8 marca 2010 r.

Kontekst i cele badania


Dynamizacja procesów gospodarczych, w tym coraz częściej spotykane

zjawisko „migracji kapitału”, sprawiło, że chcąc zapewnić wysoką

konkurencyjność gospodarki coraz silniejszy nacisk kładzie się na jakość

kapitału ludzkiego i poziom opanowania przez pracowników

podstawowych umiejętności.

Pomiędzy 1998 r. a 2003 r. zatrudnienie osób o wysokich kwalifikacjach

wzrosło w UE o 25%, średnich o 14% i niskich – zaledwie o 2%.

Podobne zjawisko obserwuje się w Polsce.


Problem osób o niskich kwalifikacjach jest wzmacniany

marginalnym ich udziałem w edukacji i szkoleniach, przy czym

generalnie Polska należy do grupy Państw, gdzie odsetek osób

uczestniczących w kształceniu ustawicznym jest bardzo niski.

Dlatego też szczególnie istotne staje się zaoferowanie

pracownikom o niskich kwalifikacjach szkoleń dopasowanych do

ich potrzeb zawodowych i specyficznych deficytów

kompetencyjnych. Projekt szkoleniowo-doradczy adresowany do

tej grupy pracowników planowany jest do realizacji przez Polską

Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Planowane działania mają

w założeniu zwiększyć atrakcyjność zatrudnieniową pracowników

o niskich kwalifikacjach i poprawić ich pozycję na rynku pracy.


Celem ogólnym badania było dostarczenie informacji

niezbędnych do odpowiedzi na następujące pytania badawcze:

1. Kogo należy uznać za pracowników o niskich kwalifikacjach?

2.Jak należy zaprojektować wsparcie szkoleniowo – doradcze w ramach

Komponentu 1, aby w maksymalnym stopniu odpowiadało ono potrzebom

zarówno pracodawców, jak i pracowników o niskich kwalifikacjach?

3.Czy pracownicy o niskich kwalifikacjach będą skłonni wziąć udział w

projekcie, zakładającym realizację szkoleń zawodowych i szkoleń

podnoszących umiejętności społeczne, jeśli nie będzie to wymagane przez

pracodawcę (udział w szkoleniach bez wiedzy pracodawcy, poza godzinami

pracy)? Jeśli tak, to jak należy zaprojektować wsparcie szkoleniowo-

doradcze w Komponencie 2?

4. Czy wsparcie powinno być ukierunkowane branżowo? Do jakich branż

należy skierować usługę doradczo – szkoleniową?

5. W jakich województwach usługa powinna być realizowana?

O czym chcemy powiedzieć na dzisiejszej

konferencji?

chcemy przedstawić wyniki badania, pokazać:

Kim są pracownicy o niskich

kwalifikacjach?

Jakie są potrzeby rozwojowe i kierunki

szkoleń pracowników o niskich

kwalifikacjach?

Zanim przejdziemy do szczegółów,

kilka słów o koncepcji badawczej….

...twarde dane:opis statystyczny,

wiarygodne i

porównywalne

wyniki

...głębokie zrozumienie:motywacje (w tym

nieuświadamiane),

mechanizmy,

wzory myśleniailościowe jakościowe

Metody

Integracja metod jakościowych i ilościowych

Tematyka pracowników o niskich kwalifikacjach:

złożona

interdyscyplinarna

drażliwa

Różne Głosy

Eksperci

Pracodawcy

Pracownicy instytucji

rynku pracy

Pracownicy o niskich

kwalifikacjach

Dane zastane

Różni aktorzy, różne głosy…

Wieloetapowy proces badawczy

Faza „odkrywcza” – eksploracja problemu badawczego

analiza danych zastanych, badanie jakościowe (IDI)

pracodawców (N=50), pracowników o niskich kwalifikacjach

(N=50), ekspertów rynku pracy (N=50)

Lepsze zrozumienie problemu niskich kwalifikacji i postaw wobec dokształcania

pracowników. Zrozumienie realiów funkcjonowania i sposobów myślenia

przedstawicieli badanych środowisk

Faza wyjaśniająca – kwantyfikacja zjawiska niskich kwalifikacji

i budowa modeli wsparcia szkoleniowo – doradczego

badanie ilościowe pracodawców (PAPI N=1290), badanie

ilościowe pracowników (CAPI N=1621), w tym 100 badanych

za pomocą KKS, badanie ilościowe instytucji rynku pracy i

pomocy społecznej (CAWI N=494)

Oszacowanie udziału pracowników o niskich kwalifikacjach w strukturze

zatrudnienia, określenie deficytów kwalifikacji i kompetencji, zbadanie postaw

wobec szkoleń, poznanie preferencji co do kształtu merytorycznego i

organizacyjnego szkoleń. Opracowanie przy udziale specjalistów ds. szkoleń

dwóch modeli usług szkoleniowo – doradczych.

Wieloetapowy proces badawczy

Faza weryfikacji – skonfrontowanie wypracowanych

wniosków i rekomendacji z opiniami pracowników,

pracodawców oraz ekspertów ds. szkoleń

Pracodawcy (4 FGI), pracownicy (4 FGI), eksperci (1 panel

ekspercki)

Wypracowanie ostatecznych rekomendacji, w modeli usług

szkoleniowo – doradczych adresowanych do pracowników o niskich

kwalifikacjach w ramach Komponentu 1 i Komponentu 2

Struktura próby

Struktura próby - sekcja PKD

17%

10%

31%

4%

6%

2%

11%

1%

9%

4%

4%

Sekcja D - przetwórstwo przemysłowe

Sekcja F - budownictwo

Sekcja G - handel hurtowy i detaliczny

Sekcja H - hotele i restauracje

Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa, łączność

Sekcja J - pośrednictwo finansowe

Sekcja K - obsługa nieruchomości

Sekcja L - administracja publiczna

Sekcja M - edukacja

Sekcja N - ochrona zdrowia i pomoc społeczna

Sekcja O - działalność usługowa, indywidualna, komunalna i

pozostała

Źródło: Badanie ilościowe pracodawców, N=1290

Struktura próby – wielkość firmy

25% 43%16% 16%

Od 5 - 9 osób 10 - 49 osób 50 - 249 osób Powyżej 249 osób


Pracodawcy

Struktura próby – województwo

8%

5%4%

3%

7%

9%

15%

2%

4%3%

6%

12%

3%3%

10%

5%

Do

lno

ślą

sk

ie

Ku

jaw

sk

o -

po

mo

rsk

ie

Lu

be

lsk

ie

Lu

bu

sk

ie

Łó

dzk

ie

Ma

łop

ols

kie

Ma

zo

wie

ck

ie

Op

ols

kie

Po

dk

arp

ac

kie

Po

dla

sk

ie

Po

mo

rsk

ie

Ślą

sk

ie

Św

ięto

krz

ys

kie

Wa

rmiń

sk

o -

ma

zu

rsk

ie

Wie

lko

po

lsk

ie

Za

ch

od

nio

po

mo

rsk

ie


Pracodawcy

12%

26%

29%

30%

4%

od 18 do 24

od 25 do 34 lat

od 35 do 44 lat

od 45 do 54 lat

od 55 do 60 lat

50%

40%

9%

średnie

ogólnokształcące

zawodowe

gimnazjalne/

podstawowe

Struktura próby –

wiek respondentów

Struktura próby –

wykształcenie

respondentów

Źródło: Badanie ilościowe pracowników o niskich kwalifikacjach, N=1621Źródło: Badanie ilościowe pracowników o niskich kwalifikacjach, N=1621

Struktura próby – płeć

Źródło: Badanie ilościowe pracowników o niskich kwalifikacjach, N=1621


kwalifikacjach

Struktura próby – wielkość zakładów pracy PONK

13% 9% 3%46% 29%

Do 9 osób 10-49 osób 50-249 osób Ponad 249 osób Nie wiem



kwalifikacjach

Struktura próby – województwo

8%

6%

5%

3%

7%

8%

11%

3%

5%

3%

6%

13%

3%

4%

9%

5%

Do

lno

ślą

sk

ie

Ku

jaw

sk

o -

po

mo

rsk

ie

Lu

be

lsk

ie

Lu

bu

sk

ie

Łó

dzk

ie

Ma

łop

ols

kie

Ma

zo

wie

ck

ie

Op

ols

kie

Po

dk

arp

ac

kie

Po

dla

sk

ie

Po

mo

rsk

ie

Ślą

sk

ie

Św

ięto

krz

ys

kie

Wa

rmiń

sk

o -

ma

zu

rsk

ie

Wie

lko

po

lsk

ie

Za

ch

od

nio

po

mo

rsk

ie



kwalifikacjach

Jaką definicję pracownika o niskich

kwalifikacjach przyjęliśmy?

Różne podejścia do pojęcia „pracownicy o niskich

kwalifikacjach”

W świetle Międzynarodowej Standaryzacji Statystyki Edukacyjnej (International

Standard Classification of Education, ISCED) pracownik o niskich kwalifikacjach

to ten, który charakteryzuje się wykształceniem: niepełnym podstawowym lub

podstawowym lub gimnazjalnym – średnie I stopnia.

Wyznacznikiem niskich kwalifikacji może być też zawód, opisywany według

Klasyfikacji Zawodów i Specjalności.

Z kolei według standardów ISCO-88 (International Standard Classification of

Occupations) pracownicy o niskich kwalifikacjach to pracownicy wykonujący

prace o niskim poziomie skomplikowania.

Definicja pracownika o niskich kwalifikacjach przyjęta na

potrzeby projektu

Pracownik o niskich kwalifikacjach (PONK) to osoba spełniająca

wszystkie z poniższych kryteriów:

określony wiek: mężczyźni w wieku poniżej 61 roku życia i

kobiety w wieku poniżej 56 lat;

osoby pracujące (niezależnie od formy zatrudnienia);

z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym, zasadniczym

zawodowym lub średnim ogólnokształcącym;

które zakończyły edukację formalną (tj. edukację w systemie

szkolnym).

Weryfikacja przyjętej definicji

Weryfikacja przyjętej definicji (I)

W spontanicznych wypowiedziach pracodawców pracownik o niskich

kwalifikacjach to przede wszystkim:

osoba z niskim wykształceniem / brak wykształcenia (48%),

osoba bez doświadczenia / małe doświadczenie (16%),

osoba z niewielkimi umiejętnościami (12%).

Cechy definiujące pracownika o niskich kwalifikacjach to według

pracodawców:

wykształcenie – podstawowe lub niższe,

brak zawodu,

wykształcenie – gimnazjalne,

niechęć do podnoszenia kwalifikacji,

brak doświadczenia zawodowego.

Spontaniczne skojarzenia z pracownikiem o niskich

kwalifikacjach

48%

16%

12%

10%

9%

7%

5%

5%

5%

4%

3%

3%

3%

3%

niskie wykształcenie/ brak wykształcenia

bez doświadczenia zawodowego/ niewielkie

doświadczenie

niewielkie/ żadne umiejętności

nie posiadajacy żadnego zawodu

brak/ słabe kwalifikacje

pracownik wykonujący proste prace

taki, który do niczego się nie nadaje/ nie radzi sobie w

pracy

mała wiedza

pracownik wymagający doszkolenia, "douczenia"

brak kursów/ szkoleń

pracownik fizyczny

pracownik nie wyrażajacy chęci doszkalania,

dokształcania

pracownik który nie chce podnosić swoich kwalifikacji

nie wiem / trudno powiedzieć

Źródło: Badanie ilościowe pracodawców,

N=1290; wskazania powyżej 2%

Opinie na temat cech definiujących niskie kwalifikacje

7%

6%

9%

14%

19%

22%

9%

27%

29%

30%

30%

34%

38%

41%

16%

24%

19%

26%

19%

29%

32%

28%

30%

22%

36%

32%

35%

35%

32%

31%

26%

45%

35%

45%

42%

42%

37%

42%

30%

33%

32%

31%

24%

25%

22%

18%

10%

10%

27%

29%

24%

18%

18%

17%

7%

15%

9%

11%

7%

10%

3%

3%

2%

2%

2%

3%

2%

4%

3%

4%

3%

6%

6%

7%

2%

3%

19%

11%

18%

12%

16%

22%

21%

8%

10%pracownik z wykształceniem podstawowym lub niższym

pracownik nie posiadający żadnego zawodu

pracownik z wykształceniem gimnazjalnym

pracownik, który nie chce się uczyć, podnosić kwalifikacji

pracownik nie posiadający doświadczenia zawodowego

pracownik nie posiadający wiedzy i umiejętności do

wykonywania zadań zawodowych na określonym

pracownik z doświadczeniem zawodowym, ale bez

doświadczenia w danej branży, w której zaczyna pracować

pracownik, który często popełnia błędy i nie wyciąga z nich

wniosków

pracownik, który nie ma wyznaczonych celów swojego

rozwoju zawodowego

pracownik wykonujący proste prace

pracownik o niskiej motywacji do pracy

pracownik z wykształceniem zasadniczym zawodowym

pracownik z wykształceniem średnim ogólnokształcącym

młody pracownik

pracownik, który godzi się na niskie wynagrodzenie

pracownik w starszym wieku

pracownik z wykształceniem średnim technicznym

[1] zdecydowanie się nie zgadzam [2] raczej się nie zgadzam [3] ani się nie zgadzam, ani się zgadzam

[4] raczej się zgadzam [5] zdecydowanie się zgadzam

Na wykresie nie pokazano

odpowiedzi „trudno

powiedzieć”, dlatego

niekiedy wartości nie

sumują się do 100.

Opinia na temat definicji pracownika o niskich kwalifikacjach

[pracownik o niskich kwalifikacjach to osoba posiadająca wykształcenie

podstawowe lub niższe, gimnazjalne, zasadnicze zawodowe lub średnie

ogólnokształcące]

12%

44%

6%10%

17%11%

[1] zdecydowanie się nie zgadzam [2] raczej się nie zgadzam

[3] ani się zgadzam, ani się nie zgadzam [4] raczej się zgadzam

[5] zdecydowanie się zgadzam Trudno powiedzieć


Połowa badanych

pracodawców zgodziła się z

przyjętą na potrzeby projektu

definicją

27% negatywnie oceniło

zaproponowaną propozycję

Weryfikacja przyjętej definicji (II)

Przyjęta definicja okazała się nie w pełni adekwatna, aczkolwiek

najbardziej uniwersalnym kryterium definiowania pracownika o niskich

kwalifikacjach okazało się wykształcenie.

Niski poziom wykształcenia jako cecha charakteryzująca pracowników o

niskich kwalifikacjach była wskazywana zarówno przez pracodawców,

jak ekspertów.

Pracodawcy dodatkowo akcentowali problem doświadczenia

zawodowego. Eksperci z kolei kładli nacisk na dopasowanie kwalifikacji

do stanowiska pracy.

Pracownicy o niskich kwalifikacjach

w przedsiębiorstwach – podstawowe

informacje

Pracownicy o niskich kwalifikacjach w przedsiębiorstwach

Przeprowadziliśmy pomiar udziału pracowników o niskich kwalifikacjach

przyjmując dwa kryteria:

„obiektywne” – zgodnie z przyjętą na potrzeby projektu

definicją;

subiektywne – zakładając, że pracownikiem o niskich

kwalifikacjach może być każdy pracownik, którego pracodawca

za takiego uzna.

Pracownicy o niskich kwalifikacjach według definicji opartej

na wykształceniu, a wielkość przedsiębiorstwa

49 48

55

40

51

0

10

20

30

40

50

60

Og

ółe

m

od

5 -

9 o

só

b

10 -

49 o

só

b

50 -

249 o

só

b

Po

wyżej

249

osó

b

27

23

30

24

31

49%

61%57%

45%

58% 55%60% 60%

14%

36%

25%21%

30%

57%

Og

ółe

m

Se

kc

ja C

- g

órn

ictw

o

Se

kc

ja D

- p

rze

twó

rstw

o p

rze

my

sło

we

Se

kc

ja E

- w

ytw

arz

an

ie i z

ao

pa

try

wa

nie

w e

ne

rgię

ele

ktr

yc

zn

ą, g

az, w

od

ę

Se

kc

ja F

- b

ud

ow

nic

two

Se

kc

ja G

- h

an

de

l h

urt

ow

y i d

eta

lic

zn

y

Se

kc

ja H

- h

ote

le i r

es

tau

rac

je

Se

kc

ja I -

tra

ns

po

rt, g

os

po

da

rka

ma

ga

zy

no

wa

, łą

czn

oś

ć

Se

kc

ja J

- p

oś

red

nic

two

fin

an

so

we

Se

kc

ja K

- o

bs

ług

a n

ieru

ch

om

oś

ci

Se

kc

ja L

- a

dm

inis

tra

cja

pu

blic

zn

a

Se

kc

ja M

- e

du

ka

cja

Se

kc

ja N

- o

ch

ron

a z

dro

wia

i p

om

oc

sp

ołe

czn

a

Se

kc

ja O

- d

zia

łaln

oś

ć u

słu

go

wa

,

ind

yw

idu

aln

a, k

om

un

aln

a i p

ozo

sta

ła


Pracownicy o niskich kwalifikacjach według definicji opartej

na wykształceniu, a branża

Pracownicy o niskich kwalifikacjach według kryterium

subiektywnego

Ogółem od 5 - 9

osób

10 - 49

osób

50 - 249

osóbPowyżej

249 osób

PŁEĆ

Kobiety 43 49 37 36 46

Mężczyźni 57 51 63 64 54

WYKSZTAŁCENIE

Wykształcenie gimnazjalne lub niższe 19 9 19 17 21

Zasadnicze zawodowe 44 47 57 51 37

Średnie ogólnokształcące 29 38 19 25 32

Średnie techniczne 6 5 5 5 7

Wyższe (licencjackie lub magisterskie) 2 1 1 1 3

WIEK

do 24 lat 13 11 12 10 15

od 25 do 44 lat 49 64 49 50 45

od 45 do 60 lat 33 23 35 37 33

powyżej60 lat 5 2 5 3 7


Pracownicy o niskich kwalifikacjach według kryterium

subiektywnego

Udział pracowników o niskich kwalifikacjach w poszczególnych sekcjach

gospodarki odpowiadał podziałowi ról zawodowych na męskie i żeńskie

Mężczyźni:

Budownictwo (86%)

Obsługa nieruchomości (78%)

Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę

(76%)

Transport, gospodarka magazynowa, łączność (74%)

Kobiety:

Ochrona zdrowia, pomoc społeczna (70%)

Edukacja (64%)

Hotele i restauracje (61%)

Sytuacja zawodowa pracowników o

niskich kwalifikacjach

Sytuacja zawodowa pracowników o niskich

kwalifikacjach – doświadczenie zawodowe

Pracownicy o niskich kwalifikacjach są osobami posiadającymi

doświadczenie zawodowe:

przeciętny okres kariery zawodowej wyniósł 16.2 lat,

z czego przeciętnie 8.4 lat przypada na pracę w obecnym

miejscu zatrudnienia.

Praca wykonywana obecnie rzadko jest bezpośrednim efektem

uzyskanej edukacji. Tylko 23% ankietowanych pracuje w zawodzie

wyuczonym.

Najczęściej pracę w zawodzie wyuczonym deklarowali absolwenci

zasadniczych szkół zawodowych (53%)


kwalifikacjach – zadowolenie z wykonywanej pracy

15%

18%

15%

27%

27%

25%

37%

6%

6%

6%

8%2%

50%

48%

52%

51%

2%

1%

1%

1%

3,7

3,8

3,7

3,5

Ogółem (N=1621)

Średnie

ogólnokształcące

(N=814)

Zawodowe (N=655)

Gimnazjalne /

podstawowe (N=152)

[5] bardzo zadowolony(a)[4] raczej zadowolony(a)

[3] średnio zadowolony(a)[2] raczej niezadowolony(a)[1] bardzo niezadowolony(a)


kwalifikacjach – formy zatrudnienia

28%

53%

6%

1%

4%

7%

1%

28%

52%

7%

1%

2%

9%

1%

28%

57%

5%

1%

4%

4%

24%

40%

10%

1%

17%

7%

1%

umowę o pracę na

czas określony

umowę o pracę na

czas nieokreślony

umowę zlecenie

umowę o dzieło

nie ma Pan(i)

podpisanej

oficjalnej umowy

prowadzi Pan(i)

własną działalność

gospodarczą

odmowa

odpowiedzi

Ogółem (N=1621)

Średnie ogólnokształcące (N=814)

Zawodowe (N=655)

Gimnazjalne / podstawowe (N=152)

Źródło: Badanie ilościowe pracowników o niskich kwalifikacjach


kwalifikacjach – wymagania miejsca pracy

Ogółem (N=1621)

Średnie

ogólnokształcące

(N=814)

Zawodowe

(N=655)

Gimnazjalne /

podstawowe (N=152)

Praca fizyczna 77% 66% 89% 90%

Współpraca z innymi osobami w celu

wykonania określonego zadania68% 68% 70% 63%

Dyspozycyjność 67% 69% 65% 65%

Odporność na stres 64% 70% 59% 53%

Samodzielne planowanie kolejności

zadań do wykonania54% 57% 55% 36%

Obsługa klientów, współpraca z

klientami53% 67% 43% 27%

Obsługa maszyn, urządzeń (innych niż

urządzenia biurowe)52% 43% 61% 59%

Praca w systemie zmianowym 44% 45% 44% 44%

Praca po godzinach 40% 38% 42% 42%

Posiadanie prawa jazdy 32% 34% 34% 16%

Obsługa komputera 28% 43% 15% 3%

Praca w nocy 25% 25% 26% 26%

Kontrolowanie i oceny jakości prac,

usług, pracy innych ludzi20% 22% 22% 5%

Korzystanie z Internetu 19% 30% 9% 1%

Kierowanie pracą innych ludzi,

zarządzania ludźmi15% 18% 14% 5%

Posługiwanie się, choćby w niewielkim

stopniu, językiem obcym10% 14% 7% 3%


kwalifikacjach – wynagrodzenie

Ponad dwie trzecie pracowników o niskich

kwalifikacjach zarabia poniżej 2001 złotych netto.

Można przyjąć, że przeciętnie wynagrodzenie

netto wynosi około 1733 złotych.

Zaobserwowano wysokie zróżnicowanie

zarobków między kobietami i mężczyznami:

85% badanych kobiet zarabiało poniżej 2000

złotych netto,

w grupie mężczyzn zarobki poniżej tego

progu deklarowało 60% respondentów.


kwalifikacjach – czy praca daje możliwość dobrych

zarobków?

7%

8%

33%

33%

34%

32%

20%

20%

16%

34%

6%

2%

35%

36%

36%

22%

6%

6%

5%

10%

Ogółem (N=1621)

Średnie

ogólnokształcące

(N=814)

Zawodowe (N=655)

Gimnazjalne /

podstawowe (N=152)

[5] Zdecydowanie tak [4] Raczej tak [3] I tak i nie - różnie bywa[2] Raczej nie [1] Zdecydowanie nie

Prawdopodobnie

efekt elastycznych

form wynagradzania

6%

6%

8%

40%

40%

38%

45%

14%

15%

12%

17%3%

35%

36%

36%

24%

5%

5%

3%

11%

Ogółem (N=1621)

Średnie

ogólnokształcące

(N=814)

Zawodowe (N=655)

Gimnazjalne /

podstawowe (N=152)

[5] bardzo zadowolony(a) [4] raczej zadowolony(a)

[3] średnio zadowolony(a) [2] raczej niezadowolony(a)

[1] bardzo niezadowolony(a)


kwalifikacjach – satysfakcja z uzyskiwanego

wynagrodzenia

Satysfakcja z wynagrodzenia korzystniejsza niż wskazywałyby odpowiedzi na pytanie o

możliwość dobrych zarobków. Racjonalizacja – „w innych firmach jest gorzej”, „inni

zarabiają mniej”.

39%

9%

36%

6%

41%

10%

43%

16%

Pracuje Pan(i) po

godzinach w swoim

obecnym zakładzie

pracy

Dorabia Pan(i) u

innych

pracodawców

Ogółem (N=334)


Zawodowe (N=117)


25,0

22,4

25,6

34,8

26,2

31,5

20,8

29,8

Średnia godzin

pracy w miesiącu


kwalifikacjach – praca w nadgodzinach i u innych

pracodawców

Dorabiają głównie osoby

niezadowolone z uzyskiwanych

zarobków

Praca po godzinach to

domena mężczyzn


kwalifikacjach – formy wynagradzania w

porównaniu z innymi pracownikami

71%

24%

12%

11%

9%

8%

6%

3%

1%

1%

74%

39%

15%

16%

9%

39%

24%

23%

1%

1%

-3%

-15%

-3%

-5%

-31%

-18%

-20%

Premie i nagrody pieniężne

Finansowanie przez firmę udziału w szkoleniach,

kursach itp.

Bilety do kina, teatru itp.

Darmowe korzystanie lub dofinansowanie prywatnej

opieki medycznej

Darmowe korzystanie lub dofinansowanie stołówki/

bufetu

Telefon komórkowy służbowy

Samochód służbowy

Przenośny komputer służbowy - laptop

talony świąteczne

badania medyczne

PONK

Pozostali pracownicy

Bilans ocen


A co o pracownikach o niskich

kwalifikacjach sądzą pracodawcy?

Czy są dobrymi pracownikami? Ocena

zadowolenia z pracy pracowników o niskich

kwalifikacjach

42% 45% 11%1%

[1] Zdecydowanie negatywnie [2] Raczej negatywnie

[3] Ani pozytywnie, ani negatywnie [4] Raczej pozytywnie

[5] Zdecydowanie pozytywnie

Przeważają oceny pozytywne, choć rzadko

są zdecydowanie pozytywne


Jakie mają wady?27%

9%

5%

4%

3%

3%

3%

3%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

20%

brak wad

niechęć/ mały zapał do pracy

mało elastyczni

mała chęć kształcenia/ podnoszenia kwalifikacj i

wady takie same jak u osób z wyższym

wykształceniem

duże oczekiwania finansowe

brak dyscypliny, obowiązkowości

brak samodzielności

niepunktualność

niskie kwalifikacje

wąska specjalizacja

słabe umiejętności

brak wykształcenia/ niskie wykształcenie

nie mogą wykonywać trudniejszych prac

brak doświadczenia zawodowego

brak rzetelności, sumienności

częste zwolnienia lekarskie

ciężko się uczą nowych rzeczy

brak odpowiedzialności

skłonność do nałogów

Nie wiem / trudno powiedzieć


Jakie mają zalety?5%

20%

13%

9%

9%

7%

7%

6%

5%

5%

5%

4%

4%

3%

3%

2%

2%

2%

2%

19%

brak zalet

chęć/ zapał do pracy

rzetelność, sumienność

małe wymagania

sprawdzaja się w pracy/ dobrze pracują

zalety takie same jak u osób z wyższym wykształceniem

lojalność

odpowiedzialność

chęć zdobywania wiedzy/ uczestnictwa w szkoleniach

punktualność

dyspozycyjność/ praca po godzinach

uczciwość

dokładność, staranność

komunikatywność

obowiazkowość

umiejętność pracy w zespole

dobrze pracują w zespole

szanuja pracę

są łatwo dostępni

Nie wiem / trudno powiedziećŹródło: Badanie ilościowe pracodawców, N=1290

A jak wyglądają na tle innych

pracowników?

Pracownicy o niskich kwalifikacjach w porównaniu

z innymi pracownikami

W ogólnej ocenie pracowników o niskich kwalifikacjach na tle innych nieco

częściej skłaniano się ku poglądowi, że PONK są lepszymi pracownikami

niż inni (51%; odmienną opinię wyraziło 40%).

... ale im większy zakład pracy, tym gorzej kształtowała się ocena

pracowników o niskich kwalifikacjach na tle pozostałych:

mikro (12% ocen negatywnych), małe (21%),

średnie (38%), duże (58%).

Pracodawcy z reguły nie widzieli różnic między PONK, a pozostałymi

pracownikami pod względem różnych aspektów pracy.

Aczkolwiek wśród dostrzegających różnice nieznacznie częściej gorzej

oceniano pracowników o niskich kwalifikacjach.

Pracownicy o niskich kwalifikacjach w porównaniu

z innymi pracownikami

[1] pracownicy o

niskich

kwalifikacjach są

zdecydowanie

gorszymi

pracownikami niż

inni pracownicy

[2] pracownicy o

niskich

kwalifikacjach są

raczej gorszymi

pracownikami

[3] pracownicy o

niskich

kwalifikacjach są

takimi samymi

pracownikami jak

inni pracownicy

[4] pracownicy o

niskich

kwalifikacjach są

lepszymi

pracownikami

[5] pracownicy o

niskich

kwalifikacjach są

zdecydowanie

lepszymi

pracownikami niż

inni pracownicy

Bilans ocen

ogólna ocena 32% 7% 8% 51% 0% 12

gotowość do

pracy po

godzinach, w

weekendy

1% 16% 71% 11% 1% -5

lojalność,

przywiązanie do

pracodawcy

(rzadkie zmiany

miejsca pracy)

0% 16% 74% 9% 1% -6

łatwość radzenia

sobie z nowymi

zadaniami

zawodowymi

0% 7% 88% 4% 0% -3

oczekiwania

płacowe2% 14% 70% 14% 1% -1

pracowitość,

zaangażowanie w

wykonywaną

pracę

0% 16% 78% 6% 0% -10

dyscyplina pracy 0% 16% 79% 4% 1% -11

kultura osobista 1% 23% 72% 4% 0% -20

chęć uczenia się,

podnoszenia

kwalifikacji2% 18% 75% 4% 1% -15

Dlaczego odchodzą z pracy?

37%

33%

25%

22%

20%

18%

14%

7%

6%

2%

38%

55%

19%

9%

21%

12%

36%

1%

9%

3%

Odejście pracownika(ów) do

innej firmy

Odejście pracowników na

emeryturę/rentę

Niska jakość pracy,

niewywiązywanie się z

obowiązków

Wyjazd pracownika(ów) za

granicę

Spadek popytu na produkty i

usługi firmy i redukcja

zatrudnienia

Pogorszenie sytuacj i finansowej

firmy

Urlopy

macierzyńskie/wychowawcze

Rażące naruszenie dyscypliny

pracy (kradzieże, alkoholizm itp.)

Problemy osobiste pracownika

Nie wiem / trudno powiedzieć

pracownicy o niskich kwalifikacjach (N=430)

pozostali pracownicy (N=402)

Źródło: Badanie ilościowe pracodawców; na pytanie odpowiadali pracodawcy, którzy w ciągu ostatniego roku rozwiązali umowę z PONK i

pozostałymi pracownikami

Słaba jakość pracy

Naruszenie dyscypliny

Migracja zarobkowa – na

Zachodzie lepiej płacą

Zmniejszanie kosztów stałych

Samoocena pracowników o niskich

kwalifikacjach

Sami o sobie…

Korzystna ocena siebie jako pracownika oparta na

przeświadczeniu o dobrym wykonywaniu zadań w ramach

zajmowanego stanowiska pracy.

Praktycznie brak odwoływania się do obiektywnych

przesłanek takiej oceny np. informacji zwrotnej od przełożonego.

Problem stanowi ocena własnych kompetencji

psychospołecznych, choć także tutaj przeważają pozytywne

opinie.

Sygnalizowany deficyt: zdolności przywódcze i sytuacje

ekspozycji społecznej

Sami o sobie...

Analiza wypowiedzi pracowników o niskich kwalifikacjach

pokazuje, że problemem mogą być:

Nadmierna „waleczność” w obronie własnego

zdania

Zbytnia uległość

„Nie lubię ustępować. Jeżeli mam rację, to nie ustąpię. A jeżeli ktoś mi

jeszcze zarzuci, że jest źle, a ja wiem, że jest dobrze, to już wtedy jestem

bardzo zła, to już mnie znają.” [pracownik fizyczny sprzątający, kobieta, 56 lat]

faza eksploracyjna]

Moderator „ A czy to [dobry charakter] przeszkadza w pracy?

O: No właśnie trochę tak, wie Pan. Ja jestem taki trochę uległy. Jak ja coś

powiem, to ktoś może powiedzieć, że to nie tak i jeżeli on tak bardzo na tym

upiera, to ja już ulegam i po prostu machnę ręką i rób, jak chcesz.”

[pracownik, mężczyzna, kucharz, wykształcenie zasadnicze zawodowe; faza

eksploracyjna]

Może jestem za mało taka... nieostra, bo to nie o to chodzi, ale taka, że jak

klient powie, to ja bym chciała, żeby tak było... jestem może taka za bardzo

uległa

[pracownik, kobieta, handlowiec, wykształcenie średnie ogólnokształcące;

faza eksploracyjna]

Sami o sobie...

Niska odporność na stres, określana przez

badanych jako „nerwowość”

„ Bałem się tego wszystkiego, bo pierwszy raz widziałem tą maszynę na

oczy... na początku miałem dołek”

... jestem nerwowy bardzo, wyleczyłem się trochę i teraz już jest dobrze, po

prostu. Żaden nie przychodzi na skargę i wszystko staram się teraz robić,

żeby było jak najlepiej i dla nich i dla mnie. [pracownik, mężczyzna, krojczy

papieru, wykształcenie podstawowe; faza eksploracyjna]

...ale ja niestety mam już tyle lat, że zdążyłam się nabawić wielu nerwic.

Nie w tym zakładzie, ale samo życie jest takie a nie inne. Jaką jeszcze,

wytrwałą też bardzo. Nie wiem, jeszcze jakie, nie zastanawiałam się nad tym.”

[pracownik, kobieta, szwacz kontroler jakości, wykształcenie średnie

ogólnokształcące; faza eksploracyjna]

Sami o sobie...

Przydatność deklarowanej wysokiej wiedzy i umiejętności zawodowych

pracowników stosunkowo często ogranicza się – według ich deklaracji -

wyłącznie do obecnie zajmowanego stanowiska pracy.

40%

52%

35%

40%

47%

58%

42%

34%

37%

50%

29%

44%

16%

31%

15%

63%

Zwiększenie zakresu zadań na obecnie

zajmowanym stanowisku

Wykonywanie zadań na innym

równorzędnym stanowisku

Wykonywanie zadań na innym wyższym

stanowisku

Żadna z nich

Ogółem (N=1621)Średnie ogólnokształcące (N=814)Zawodowe (N=655)Gimnazjalne / podstawowe (N=152)

Tylko co trzeci badany

uważa, że mógłby

pracować na wyższym

stanowisku


A jak oceniają swoje perspektywy na

rynku pracy?

Doświadczenia z bezrobociem – czy kiedykolwiek

był(a) Pan(i) osobą bezrobotną?

22%

26%

51%

2%

tak, kilka razy tak, jeden raz

nie odmowa odpowiedzi

48% badanych było

kiedykolwiek na

bezrobociu

Źródło: Badanie ilościowe pracowników o niskich kwalifikacjach N=1621

W wyjściu z bezrobocia najczęściej

pomogli:

• znajomi (40%)

• urząd pracy i rodzina (po 20%)

Znalezienie pracy bardzo rzadko

było efektem własnej inicjatywy

(6%)

Obawy przed bezrobociem


8%

7%

8%

39%

39%

40%

31%

14%

14%

15%

12%14%

28%

27%

27%

29%

10%

11%

12%

14%

Ogółem (N=1621)


Zawodowe (N=655)


[1] Bardzo poważnie się z tym liczę [2] Raczej tak[3] Raczej nie [4] Nie, to mało prawdopodobnetrudno powiedzieć

Ocena szans znalezienia nowej pracy


2%

2%

3%

48%

50%

47%

39%

24%

21%

22%

44%

16%

15%

20%

11%

8%

10%

13%

6%

Ogółem (N=1621)

Średnie

ogólnokształcące

(N=814)

Zawodowe (N=655)

Gimnazjalne /

podstawowe (N=152)

[4] bardzo łatwe [3] raczej łatwe [2] raczej trudne

[1] bardzo trudne trudno powiedzieć

Przeważają opinie

negatywne i jest to

sprzeczne z wysoką

samooceną własnych

umiejętności

W efekcie często „trzymają

się” obecnego miejsca pracy

tłumacząc to tym, że nigdzie

indziej nie znaleźliby

zatrudnienia

Główne wnioski

Główne wnioski

1. Definicja ta, oparta na wykształceniu, nie zyskała powszechnej

akceptacji pracodawców, ani badanych ekspertów.

2. Wyniki badań pokazały, że definiowanie niskich kwalifikacji jest

problematyczne z uwagi na wielość kryteriów, jakie – w różnych

kontekstach i różnych uwarunkowaniach – mogą określać

niskokwalifikowanych pracowników.

3. Spośród różnych podawanych przez pracodawców i ekspertów

kryteriów definicyjnych, to właśnie wykształcenie okazało się

jednak tym najszerzej podzielanym.

4.Zgłaszano jednak zastrzeżenia co do uwzględniania w definicji

wykształcenia zasadniczego zawodowego i średniego

ogólnokształcącego

Główne wnioski

5. Średni udział procentowy pracowników o niskich kwalifikacjach

(definiowanych w oparciu o wykształcenie) w

przedsiębiorstwach wynosi 49%.

6. Istnieje dość duże zróżnicowanie udziału pracowników o niskich

kwalifikacjach (niskim poziomie edukacji formalnej) w branżach

(nie ma jednak branży, w której nie byłoby zapotrzebowania na

pracę osób niskokwalifikowanych).

7. Dwie trzecie pracowników o niskich kwalifikacjach nigdy nie

pracowało w wyuczonym zawodzie.

Główne wnioski

8. Około połowy pracowników o niskich kwalifikacjach

doświadczyło bezrobocia.

9. Wyniki badania pracowników o niskich kwalifikacjach pokazują,

że pracownicy o niskich kwalifikacjach najczęściej pracują na

umowę o pracę na czas nieokreślony (około połowa) lub

określony (28%).

10. Bieżące obowiązki pracowników o niskich kwalifikacjach

obejmują najczęściej pracę fizyczną (77%), ale też „wymuszają”

współpracę z innymi osobami (68%). Często (67%) wymaga się

od nich dyspozycyjności.

Główne wnioski

12. Najrzadziej natomiast od pracowników o niskich

kwalifikacjach wymagano posługiwania się językiem

obcym (10%), kierowania pracą innych ludzi (15%) i

korzystania z Internetu (19%).

13.

14. Satysfakcja niektórych pracowników o niskich

kwalifikacjach z pracy miała jednak charakter pozorny - jej

fundament stanowiło przekonanie o ogólnie złej sytuacji na

rynku pracy oraz niska ocena własnych szans na

znalezienie alternatywnego zatrudnienia.

Pracownicy o niskich kwalifikacjach byli na ogół

zadowoleni ze swojej obecnej pracy zawodowej.

Zadowoleni z ich pracy są także przedsiębiorcy.

Główne wnioski

15. Pracownicy o niskich kwalifikacjach korzystnie oceniają

siebie jako pracownika.

16.Ogólna dobra samoocena PONK wydaje się być

„zafałszowana” przez dążenie do korzystnej

autoprezentacji. Wiele danych wskazuje, że badani w

istocie są świadomi swojego niskiego statusu zawodowego

i edukacyjnego, choć nie mają odwagi – i trudno się temu

dziwić – publicznie się do tego przyznać.

Documents

2010 Kim są pracownicy o - parp.gov.pl · Sekcja I - transport, gospodarka magazynowa, łączność Sekcja J - pośrednictwo finansowe Sekcja K - obsługa nieruchomości Sekcja L