30

บทท 3 นโยบายการทตเชงวฒนธรรมของไทยและเวยดนาม

ในบทนจะกลาวถงนโยบายทเกยวกบการทตเชงวฒนธรรมของไทยและเวยดนาม โดยทงไทยและเวยดนามตางกปรบเปลยนนโยบายของตนเพอใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงของสงคมโลก โดยรฐบาลทงสองประเทศตางกมนโยบายการตางประเทศทบรณาการหนวยงานตางๆทเกยวของเขาดวยกนเพอใหเกดประสทธภาพในการทางานมากยงขน ซงทงสองประเทศนนกไดหนมาใชวฒนธรรมในการดาเนนความสมพนธระหวางประเทศมาในระยะหนงและในปจจบนกยงคงดาเนนการอย ซงนโยบายดงกลาวกไดผลทดโดยไดรบการสงเสรมใหเหนเปนรปธรรมมากขนตามแนวนโยบายทรฐบาลกาหนดและไดประกาศไว ทงนเนองจากสถานการณสภาพการณของโลกทมการเปลยนแปลงแปรผนอยตลอดเวลาไมมการหยดนง เพยงแตบางขณะเปลยนแปลงไปอยางชาๆ แตในบางขณะกเปลยนแปลงอยางรวดเรวเกนกวาทคาดหมาย ซงเปนสงทแนนอนทบคคลหรอสงแวดลอมในสวนตางๆ จะตองไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงนน จงเปนธรรมดาทนโยบายตางประเทศ จะตองมการปรบตวเพอรบสถานการณระหวางประเทศทเกดขนจากการเปลยนแปลงนนๆ การทตเชงวฒนธรรมไดใหความสาคญหรอเนนทภาคประชาชน เปนการสรางความรจก ความไววางใจและความเปนมตรมากกวาทจะมเปาหมายหรอหวงผลทางการเมองโดยตรง (แมวาทสดแลวการทตเชงวฒนธรรมจะสรางความสมพนธทเปนประโยชนตอดานการเมอง และเศรษฐกจกตาม) ดงนนการนาการทตเชงวฒนธรรมมาใชเปนองคประกอบหลกในนโยบายการทตสาธารณะ เพอใหรฐบาลเขาถงประชาชนในระดบปจเจกบคคลได และใชในการเปนเครองมอในการสงเสรมและรกษาผลประโยชนของชาต 3.1 นโยบายตางประเทศของไทยดานวฒนธรรม

นโยบายตางประเทศของไทย ซงประกาศเมอวนท 4 เมษายน พ.ศ. 2534 ไดกาหนดไวเปนแนวหลกทจะดาเนนการควบไปพรอมกนทงดานการเมอง เศรษฐกจ และวฒนธรรม ซงทง 3ดานนมความเกยวพนตอเนองและเปนเหตเปนผลเกอกลแกกนและกนอยางใกลชด เพอใหบรรลผลและเพอผลประโยชนแหงชาตและบทบาทการทตเชงวฒนธรรมจงถกนามาใชมากขนในปจจบน

31

คาวา “การทตเชงวฒนธรรม” หรอ Cultural Diplomacy เปนคาทมความหมายแสดงถงบทบาทของวฒนธรรมทสามารถนามาใชเปนเครองมอสงเสรมการดาเนนงานทางการทตได หวใจของงานการทตเชงวฒนธรรมทกระทรวงการตางประเทศกาลงดาเนนการอย คอทาอยางไรทจะใหชาวตางชาตโดยเฉพาะในระดบประชาชนทวไปเกดความนยมชมชอบความเปนไทย เกดความรสกทดและความเขาใจอนดตอประเทศไทย ซงจะสงผลใหการดาเนนนโยบายตางประเทศทงทางดานการเมองและเศรษฐกจมประสทธภาพมากยงขน กระทรวงการตางประเทศไดมกลไกดาเนนงานตามนโยบายการทตเชงวฒนธรรม โดยใชเครองมอทางวฒนธรรมทมรปแบบทหลากหลาย ภายใตนโยบายการทตเชงวฒนธรรมโดยการจดตง “คณะกรรมการวาดวยความรวมมอทางวฒนธรรมระหวางประเทศไทยกบประเทศตางๆ” โดยการรวบรวมเอาหนวยงานทเกยวของกบงานดานวฒนธรรมทงหมดมารวมไวดวยกนเพอใหเปนกลไกและเครองมอทสาคญทมอานาจหนาทและรบผดชอบการดาเนนนโยบายตางประเทศดานวฒนธรรมของรฐบาลใหเปนไปอยางมระบบและทศทางเดยวกน (สโมสรสราญรมย, 2541 : 185-189 ) บทบาทหลกทางวฒนธรรมของกระทรวงการตางประเทศ คอเปนผกาหนดทศทางและเปาหมายของการดาเนนนโยบายการทตเชงวฒนธรรมวาจะดาเนนไปทางใด ควรมลกษณะอยางไรและใชเครองมอชนดใดจงจะเหมาะสมกบสภาพการณในแตละประเทศ โดยมหนวยงานอนๆในคณะกรรมการฯ เปนผปฏบตตามนโยบายใหบรรลเปาหมายโดยการใชเครองมอและความชานาญทแตละหนวยงานมอย อาทสานกงานคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาตและกรมศลปากร จะใชเครองมอทางศลปะ นาฏศลป และดนตร กรมการศาสนาจะใชเครองมอทางศาสนา กรมวเทศสหการใชเครองมอในดานการใหทนความชวยเหลอ กรมประชาสมพนธใชเครองมอในดานการสอสารประชาสมพนธ ทบวงมหาวทยาลยและกระทรวงศกษาธการใชเค รองมอทางสถาบนการศกษาและวทยาการ กรมพลศกษาใชเครองมอทางดานกฬา และกระทรวงการตางประเทศใชเครองมอในดานการสงเสรมภาพพจนของประเทศ สาหรบการดาเนนงานดานวฒนธรรมในตางประเทศ กระทรวงการตางประเทศในฐานะผดแลนโยบายตางประเทศในภาพรวม และเปนผประสานงานกบหนวยงานตางๆ ของคณะกรรมการฯ จงชวยใหสามารถวเคราะหและประเมนความเกยวพนระหวางสถานการณทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม ซงเกดขนในแตละหวงเวลาตามภมภาคตางๆของโลก เพอนาวฒนธรรมมาประมวลปรบใชสงเสรมการดาเนนนโยบายตางประเทศทตอบสนองผลประโยชนของชาตได กระทรวงการตางประเทศ ไดจดทา “แผนแมบทการพฒนาความสมพนธดานวฒนธรรมของไทยกบประเทศตางๆ” เพอเปนเปาหมายของการดาเนนนโยบายการทตเชงวฒนธรรม ซงคณะรฐมนตรไดมมตเหนชอบเมอวนท 10 กนยายน พ.ศ. 2535 โดยตามแผนแมบทดงกลาวได

32

กาหนดลาดบความสาคญของกลมประเทศเปาหมายไวดวยกน 3 กลม ซงแตละกลมก มวตถประสงคของการใชนโยบายการทตเชงวฒนธรรมแตกตางกนไปตามลกษณะของความสมพนธกบไทย ดงน กลมประเทศเปาหมายท 1 ไดแกประเทศเพอนบานและกลมประเทศอาเซยน ซงเปนกลมประเทศทสาคญทสดตอการดาเนนนโยบายตางประเทศไมวาจะเปนดานการเมอง ความมนคง และเศรษฐกจ โดยเฉพาะประเทศลาว กมพชา เวยดนาม และพมา เพอนบานทมพนฐานทางวฒนธรรมคลายกบไทย ในชวงสงครามเยนความขดแยงทางอดมการณและลทธทางการเมองไดกลายเปนอปสรรคสาคญทปดกนความสมพนธระหวางไทยกบประเทศเพอนบานทมชายแดนตดกบประเทศไทย เมอสงครามเยนสนสดลงโลกไดเปลยนจากยคความขดแยงไปสยคแหงความรวมมอ ความสมพนธระหวางไทยกบกลมประเทศเหลานกไมไดพฒนาดขนอยางคาดหวง ถงแมความขดแยงทางอดมการณทางการเมองหมดไป แตกลบมความหวาดระแวงสงสยในเจตนารมณของไทยเขามาแทนท อนเนองมาจากปจจยทางประวตศาสตรกอปรกบการทไทยใชนโยบายแสวงหาผลประโยชนทางเศรษฐกจเปนตวนาในการเปดความสมพนธ จงตองใชการทตเชงวฒนธรรมเขามาชวยแกไขปญหา โดยมวตถประสงคเพอเขาไปชวยเรงสรางความไวเนอเชอใจใหเกดขน ขจดความหวาดระแวงสงสยระหวางกนทงในระดบรฐบาลและระดบประชาชน แกปญหาภาพพจนของการเอารดเอาเปรยบมาเปนภาพพจนของการเปนผให และทสาคญเพอกระตนใหเกดจตสานกรวมทางวฒนธรรมในหมประชาชนของประเทศเหลานวาเรามวฒนธรรมและวถการดารงชวตทคลายคลงกน ซงหมายถงการเปน “พวก” หรอม “รากเหงา” เดยวกน ซงความรสกเชนนจะเปนพนฐานทมนคงตอการสรางความสมพนธและความรวมมอทดตอกน อนจะสงผลดตอการสรางเสถยรภาพและความมนคงระหวางประเทศในภมภาคตอไป กลมประเทศเปาหมายท 2 ไดแกกลมประเทศทมความสาคญทางเศรษฐกจการคาของไทยในปจจบน คอ กลมประเทศยโรป สหรฐอเมรกา แคนาดา ญปน จน เกาหลใต ออสเตรเลย และนวซแลนด ซงวตถประสงคของการใชนโยบายการทตเชงวฒนธรรมโดยใหความสาคญกบการประชาสมพนธสรางภาพพจนและความเขาใจทถกตองเกยวกบประเทศไทยไมวาจะเปนในดานการเปนประเทศทมเอกลกษณวฒนธรรมทโดดเดนเปนของตนเอง มประวตศาสตรและอารยธรรมทเจรญรงเรองสบทอดมาเปนระยะเวลายาวนาน เปนสงคมชาวพทธทรกความสงบ มสถาบนพระมหากษตรยอนเปนศนยรวมจตใจของชาวไทยทวประเทศ มสถานททองเทยวอนสวยงาม มระบบการเมองทมความเปนประชาธปไตยสงเมอเทยบกบประเทศอนๆในภมภาคเดยวกน และอนๆ ทจะชวยใหประเทศไทยสามารถอยอยางมเกยรต มศกดศร และมสถานะเทาเทยมกบนานาชาตใน

33

เวทระหวางประเทศ และหนวยงานทควรจะทาหนาทนไดดทสดกคอสถานเอกอครราชทต สถานกงสลใหญทวโลกของไทย กลมประเทศเปาหมายท 3 ไดแกกลมประเทศทกาลงเพมความสาคญดานเศรษฐกจตอไทยในอนาคต ไดแกกลมประเทศเอเชยใต ลาตนอเมรกา ยโรปตะวนออก และแอฟรกา วตถประสงคของการใชนโยบายการทตเชงวฒนธรรมกบประเทศกลมนคอการทาใหประเทศเหลานรจกหรอมความรเกยวกบประเทศไทยมากขน เพอชวยสงเสรมนโยบายการแสวงหาตลาดสนคาแหงใหมของไทย ดงนนเมอวตถประสงคของการใชการทตเชงวฒนธรรมในแตละกลมเปาหมายแตกตางกนลกษณะของการดาเนนงานโครงการทางวฒนธรรมในแตละทยอมแตกตางกนไป ในกลมประเทศเพอนบานของไทยเครองมอทางวฒนธรรมทจะใหผลตามเปาหมายแบงออกไดเปน 3 กลมใหญๆ ประการแรก การใหความชวยเหลอทางวชาการในรปของทนฝกอบรมและทนการศกษาในไทยซงจะเปนวธทไทยจะสามารถปลกฝงวฒนธรรมไทยทจะชวยใหผรบทนจากประเทศเหลานไดรบประสบการณกลบไปชวยพฒนาประเทศพรอมกบความรสกทดตอไทย ซงแนวทางดงกลาวกรมวเทศสหการและสถาบนการศกษาของไทยหลายแหงกาลงดาเนนการอย ประการทสอง การรวมกนจดฉลองประเพณทางพทธศาสนา และวฒนธรรมอนๆ ทมอยรวมกนซงจะมสวนชวยใหเกดความรสกผกพนกนมากขน อาทการจดโครงการทอดกฐนพระราชทาน งานสงกรานต ลอยกระทง กฬา นาฏศลป และดนตรพนเมอง ในลกษณะนไมใชการเผยแผวฒนธรรม แตเปนการนาเอาวฒนธรรมทมอยรวมกนมาสรางความผกพนทางจตใจระหวางชาวพทธดวยกน ซงถาหากทาไดดกจะเปนประโยชนตอไทยในเวทอาเซยน นอกจากนการใชสอวฒนธรรมสมยใหม อาท การจดแสดงคอนเสรต การฉายละครโทรทศนหรอภาพยนตรไทย กจะเปนวธทจะชวยใหเกดความรสกนยมไทยไดอยางกวางขวาง ประการทสาม ซงถอเปนเครองมอสาคญและสามารถเขาถงประชาชนในประเทศเพอนบานของไทยไดคอนขางงายคอการเผยแพรภาษาไทย ในปจจบนภาษาไทยกาลงเปนทนยมเรยนกนมากไมวาจะในกมพชา เวยดนาม พมา หรอลาว เนองจากการเรยนรภาษาไทยหมายถงโอกาสทางเศรษฐกจของคนเหลานในการหางานทา ซงเปนการเปดโอกาสใหไทยไดใชภาษาไทยเปนสอทางการทตเชงวฒนธรรมเหมอนกบทองกฤษ ฝรงเศส เยอรมน และญปน ไดใชกบประเทศทวโลกมาแลว

34

3.1.1นโยบายดานการตางประเทศของรฐบาลยงลกษณ ชนวตรนายกรฐมนตร

ในดานนโยบายการตางประเทศของไทยในปจจบนทรฐบาลไดประกาศไว ดงน 1.เรงสงเสรมและพฒนาความสมพนธกบประเทศเพอนบาน โดยสงเสรมความรวมมอทง

ภาครฐ เอกชน ประชาชน และสอมวลชน เพอเสรมสรางความเขาใจอนดและความใกลชดระหวางกน อนจะนาไปสการขยายความรวมมอทางเศรษฐกจการคา การลงทน การสงเสรมการทองเทยว การขยายการคมนาคมขนสง และความรวมมอดานอนๆ ภายใตกรอบความรวมมออนภมภาคเพอสงเสรมความเปนเพอนบานทดตอกน

2.สรางความสามคคและสงเสรมความรวมมอระหวางประเทศอาเซยน เพอใหบรรลเปาหมายในการจดตงประชาคมอาเซยนและสงเสรมความรวมมอกบประเทศอนๆ ในเอเซยภายใตกรอบความรวมมอดานตางๆ และเตรยมความพรอมของทกภาคสวนในการเขาสประชาคมอาเซยนในป พ.ศ.2558 ทงในดานเศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม และความมนคง

3.เสรมสรางบทบาททสรางสรรคและสงเสรมผลประโยชนของชาตในองคการระหวางประเทศ โดยเฉพาะเวทสหประชาชาตและองคกรระดบภมภาคตางๆ เพอรกษาสนตภาพและความมนคง สงเสรมกระบวนการประชาธปไตย สทธมนษยชน มนษยธรรม สงแวดลอม และการพฒนาทย งยน ตลอดจนรวมมอในการแกไขประเดนปญหาขามชาตทกดานทสงผลกระทบตอความมนคงของมนษย

4.กระชบความรวมมอและความเปนหนสวนทางยทธศาสตรกบประเทศ กลมประเทศ และองคการระหวางประเทศทมบทบาทสาคญของโลก เพอเสรมสรางความเชอมนในประเทศไทย พรอมกบการสรางภมคมกนและขดความสามารถในการแขงขนใหเศรษฐกจไทย

5.สนบสนนการเขาถงในระดบประชาชนของนานาประเทศพรอมทงสงเสรมภาพลกษณทดและความรวมมอทางวชาการกบประเทศกาลงพฒนา เพอใหประชาชน รฐบาล และประชาคมระหวางประเทศ มทศนคตในทางบวกตอประชาชนและประเทศไทย

6.สงเสรมการรบรและความเขาใจของประชาชนเกยวกบปญหาเรองพรมแดนและการเปลยนแปลงในโลกทมผลกระทบตอประเทศไทย เพอกอใหเกดฉนทามตในการกาหนดนโยบายและดาเนนนโยบายตางประเทศ

7.สนบสนนการทตเพอประชาชน คมครองผลประโยชนของคนไทย ดแลคนไทยและแรงงานไทยในตางประเทศ โดยเฉพาะคนไทยทประกอบอาชพและมถนฐานในตางประเทศ สงเสรมบทบาทและความแขงแกรงของชมชนชาวไทยในการรกษาเอกลกษณและความเปนไทย

35

8.ใชประโยชนจากโครงขายคมนาคมขนสงในภมภาคอาเซยนและอนภมภาค ใหเปนประโยชนตอการขยายฐานเศรษฐกจทงการผลตและการลงทน โดยใหความสาคญในการพฒนาจงหวดและกลมจงหวดทอยตามแนวระเบยงเศรษฐกจ

9.ประสานการดาเนนงานของสวนราชการในตางประเทศ ตามแนวทางนโยบายทมประเทศไทยเพอใหการดาเนนงานดานการตางประเทศมประสทธภาพ ประสทธผล และมคณภาพ

10.สงเสรมความรวมมออยางใกลชดกบประเทศมสลมและองคกรอสลามระหวางประเทศ เพอสรางความเขาใจทถกตองวาประเทศไทยกาลงดาเนนการแกไขปญหาจงหวดชายแดนภาคใตของไทย ในฐานะปญหาภายในประเทศทมความสาคญดวยหลกการตามแนวพระราชทาน “เขาใจ เขาถง พฒนา”

ในคาแถลงนโยบายของคณะรฐมนตรตอรฐสภา เมอวนองคารท 23 สงหาคม พ.ศ. 2554

นางสาวยงลกษณ ชนวตร นายกรฐมนตรไดแถลงในสวนของนโยบายศาสนา ศลปะ และ

วฒนธรรม ขอ 4.4.2 รฐบาลจะ “อปถมภ คมครอง และทานบารงพระพทธศาสนาและศาสนาอนๆ

สงเสรมการปรบปรงองคกรและกลไกทรบผดชอบดานศาสนาเพอใหการบรหารจดการ สงเสรม

ทานบารงศาสนา มความเปนเอกภาพและประสทธภาพ รวมทงสงเสรมความเขาใจอนดและ

สมานฉนทระหวางศาสนนกชนของทกศาสนาเพอนาหลกธรรมของศาสนามาใชในการสงเสรม

ศลธรรม คณธรรม จรยธรรม และสรางแรงจงใจใหประชาชนใชหลกธรรมในการดารงชวต”

และขอ 4.4.4 สรางสรรคอารยธรรมทดงามสวถชวตและสงคมคณภาพ ดงน

1. สรางความเชอมโยงระหวางยคสมยอยางตอเนอง โดยใหความสาคญตอบคลากร

ทางดานศาสนา ศลปะ วฒนธรรม ทกแขนง ทกสาขาอาชพ ใหไดรบการดแลและมคณภาพชวต

ทดเพอเปนแมพมพในการถายทอดภมปญญาองคความร รวมถงเปนทตวฒนธรรม และเปน

แบบอยางและสรางแรงบนดาลใจใหแกอนชนรนหลง

2. สงเสรมความรวมมอและเชอมโยงทางวฒนธรรมและเสรมสรางความสมพนธอนดกบ

กบอารยประเทศและประชาคมอาเซยน รอยเรยงเรองราวผานการสอสารรปแบบใหมและ

เทคโนโลยทนสมย ผลตสอการเรยนรในรปแบบอเลกทรอนกส สอเคลอนไหว สารคดและ

ภาพยนตร รวมทงเผยแผและประชาสมพนธผานชองทางการสอสารททนสมย (สานกเลขาธการ

คณะรฐมนตร, 2554 : 31-32)

36

3.1.2 นโยบายดานศาสนาของกระทรวงการตางประเทศ

ในการกาหนดนโยบายดานวฒนธรรมโดยเฉพาะดานศาสนาน น โดยกระทรวงการ

ตางประเทศไดใหความสาคญกบการสงเสรมพระพทธศาสนาและศาสนาอนๆ ตามนโยบายของ

คณะรฐมนตรและนโยบายของกระทรวงการตางประเทศเอง และงานดานการทตนนศาสนาถอเปน

กลไกหนงทสาคญทจะชวยสงเสรมความสมพนธระหวางประเทศไดเปนอยางด โดยเฉพาะอยางยง

ความสาคญในระดบประชาชนตอประชาชน โดยโครงการตางของกรมสารนเทศ กระทรวงการ

ตางประเทศ ซงมหนวยงานทรบผดชอบหลกคอ กองวฒนธรรมสมพนธ โดยรบผดชอบในการ

ดแลดานศาสนาตางๆ โดยหลกๆแลวโครงการทสงเสรมสนบสนนพระพทธศาสนาททางกระทรวง

การตางประเทศดาเนนการอยในขณะน คอ

1. โครงการกฐนพระราชทาน

โครงการกฐนพระราชทานนน โดยมความเปนมาของโครงการ หลกการและเหตผลมาจาก

การทพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ทรงเปนองคอปถมภพระพทธศาสนาและนอกเหนอจากนนยง

ทรงประสงคทะนบารงพระพทธศาสนาในประเทศไทยแลว พระองคยงทรงประสงคทจะเผยแผ

พระพทธศาสนาไปยงตางประเทศดวย การสงเสรมพระพทธศาสนาในตางประเทศยงเปนการ

กระชบความสมพนธกบมตรประเทศเพอนบานทนบถอพทธศาสนาเชนเดยวกบไทย โดยโครงการ

กฐนพระราชทานนไดเ รมโครงการมาต งแตป 2538 ในสมยท ดร.ส รนทร พศสวรรณ

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศในขณะน น และตงแตนนเปนตนมาโครงการกฐน

พระราชทานกประสบความสาเรจและไดรบการตอบรบดวยดเสมอมาตลอด เนองจากการทจด

พธกรรมทางพทธศาสนาเชนนจะเปนแนวทางทประเทศผรบตอบรบดวยด เพราะวาเปนจดรวม

ของศรทธาและกอใหเกดสานกรวมทางวฒนธรรมในหมประชาชนระหวางประเทศทนบถอ

พระพทธศาสนาดวยกน ซงการเชญผาพระกฐนพระราชทานไปยงประเทศตางๆเปนวถการท

สอดคลองกบการดาเนนการตามนโยบายการทตเชงวฒนธรรมและการทตเพอประชาชน โดยเรม

จาก 3 ประเทศ ลาว พมา กมพชา และขยายออกไปในภมภาคเอเชย ในปจจบนไดเพมจานวน

ประเทศผรบเปน 10 ประเทศ ซงประกอบดวย กมพชา พมา เนปาล อนเดย ลาว จน ศรลงกา

อนโดนเซย มาเลเซย และเวยดนาม โดยผานสถานทตและสถานกงสลใหญไทยในประเทศตางๆ

37

บทบาทของกระทรวงทชวยสนบสนนงานดานศาสนาโดยเฉพาะพทธศาสนาของไทยทเผยแผ

ออกไปยงตางประเทศโดยผานการทตเชงวฒนธรรม ดวยการทอดกฐนพระราชทานยงตางประเทศ

2. โครงการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ

ซงในปจจบนมหลายหนวยงานทเปนหนวยงานรบผดชอบและดาเนนกจกรรมเกยวกบการ

สงเสรมการเผยแผพระพทธศาสนา ในลกษณะทแตละหนวยงานกจะทาเฉพาะในสวนของตวเอง

แตวายงไมมหนวยงานดแลการเผยแผพระพทธศาสนาในภาพรวม ดงนนกระทรวงการตางประเทศ

จงมแผนการจดตง คณะกรรมการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ ซง

คณะกรรมการฯ จะเปนกลไกขบเคลอนสาคญในการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานตางๆ

ทรบผดชอบดานการเผยแผพระพทธศาสนา และควรเหนวาควรจดตงกองทนสงเสรมความรวมมอ

ดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ เพอใชเปนกองทนต งตนอนจะเปนประโยชนตอการ

สนบสนนโครงการและกจกรรมในการสงเสรมพระพทธศาสนาในตางประเทศตอไป เพอสงเสรม

พระพทธศาสนาในตางประเทศอยางบรณาการเปนไปในทศทางเดยวกนโดยมการประสทธภาพ

และใหเกดประโยชนสงสด

เมอวนท 21 เมษายน 2554 รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนประธานการ

ประชมเรองการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ ณ วเทศสโมสร โดยทใน

ปจจบนมหลายหนวยงานรบผดชอบและดาเนนการเกยวกบพระพทธศาสนา กระทรวงการ

ตางประเทศจงไดเชญหนวยงานทเกยวของท งหมดมารวมหารอเพอแลกเปลยนขอมลในการ

สงเสรมและเผยแผพระพทธศาสนากบตางประเทศอยางบรณาการ เพอใหเปนไปในทศทางเดยวกน

ประสทธภาพและเกดประโยชนสงสด ทประชมฯไดหารอเกยวกบรางแผนยทธศาสตรดานการ

สงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ การจดตงกองทนเพอสงเสรมความ

รวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ และการจดตงคณะกรรมการสงเสรมความรวมมอดาน

พระพทธศาสนากบตางประเทศ ซงเปนการดาเนนการนอกเหนอจากภารกจดานพระพทธศาสนา

ของแตละหนวยงานทไดดาเนนการอยแลวไมใหเกดการซ าซอน สรปสาระสาคญ ดงน

1.รางแผนยทธศาสตรการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ จดทา

ขนเพอใหหนวยงานทเกยวของใชเปนแนวทางในการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบ

ตางประเทศใหเปนรปธรรม โดยประกอบดวย 5 ยทธศาสตรคอ

38

(1) สงเสรมความเปนศนยกลางพระพทธศาสนาโลกของประเทศไทยและสงเสรมความ

รวมมอดานการศกษาพระพทธศาสนากบตางประเทศ

(2) ใชบทบาทของพระพทธศาสนาสงเสรมการดาเนนงานทางการทตเชงวฒนธรรม เพอ

กระชบความสมพนธในระดบรฐบาล-ประชาชน และประชาชน-ประชาชน

(3) ใชบทบาทของพระพทธศาสนาในการเผยแพรวฒนธรรมไทยและเสรมสรางความ

เขมแขงของชมชนไทยในตางประเทศ

(4) สงเสรมการทองเทยวเชงพทธศาสนาและการสกการะสถานทสาคญและประกอบ

ศาสนกจทางพทธศาสนาในประเทศไทยและตางประเทศ

(5) สงเสรมความสมพนธระหวางศาสนา

2. การจดตงเงนกองทนตงตน (seed money) ทประชมฯ เหนพองวา การจดตงกองทนตง

ตน จะเปนประโยชนตอการดาเนนโครงการดานวชาการหรอกจกรรมอนๆในการสงเสรม

พระพทธศาสนากบตางประเทศ โดยกระทรวงการตางประเทศจะเสนอเรองเขาคณะรฐมนตรขอรบ

การสนบสนนเงนงบประมาณตอไป โดยจะระดมทนจากภาคเอกชนตาง ๆ และผมจตศรทธารวม

บรจาคเขามาสมทบเพมเตมดวย

3. การจดตงคณะกรรมการสงเสรมความรวมมอดานพระพทธศาสนากบตางประเทศ จะ

เปนกลไกขบเคลอนสาคญในการประสานงานอยางบรณาการ คณะกรรมการฯ ประกอบดวย

รฐมนตรวาการกระทรวงการตางประเทศเปนประธาน รฐมนตรวาการกระทรวงวฒนธรรมเปนรอง

ประธาน และอธบดกรมสารนเทศเปนกรรมการและเลขานการ พรอมดวยผแทนจากหนวยงานตาง

ทเกยวของ

39

3.2 นโยบายการทตเชงวฒนธรรมของเวยดนาม

ปจจบนการทตเชงวฒนธรรมมบทบาทสาคญในการดาเนนการทางการทต เพราะถอวาเปน

อกกลไกหนงซงไดรบความสาเรจมากมายเกยวกบการทตเชงวฒนธรรม โดยเฉพาะประเทศ

เวยดนามกไดมวธการดาเนนการทตเชงวฒนธรรม โดยในป 2554 รฐบาลเวยดนามไดบรรจงานดาน

การทตเชงวฒนธรรมในเอกสารของการประชมสมชชาใหญพรรคคอมมวนสตเวยดนามสมยท 11

ซงมสาระสาคญดงน

โดยรฐบาลเวยดนามไดกาหนดใหมหาวทยาลยชนนาจดการเรยนการสอนวชาการทตเชง

วฒนธรรมภายในสนป 2554 โดยมสถาบนการทตแหงเวยดนาม (IIR), มหาวทยาลยวฒนธรรม

ฮานอย (HUC), สถาบนวารสารและการสอสาร (AJC), และสถาบนการเมองและบรหารรฐกจ

แหงชาตนครโฮจมนห ไดเขารวมโครงการซงยทธศาสตรดงกลาวกจะชวยกระตนการใชการทตเชง

วฒนธรรมในการเปนเครองมอเพอสงเสรมความรและความเขาใจเกยวกบเวยดนามใหแกประชาคม

โลกและชวยพฒนาความสมพนธอนดกบทกประเทศในระยะ 10 ปขางหนา ซงยทธศาสตรดงกลาว

ของรฐบาลจะเปนประโยชนตอทกระดบในสงคมซงมวธการนาไปใชทหลากหลายและตอบสนอง

เปาประสงคทแตกตางกน โดยเฉพาะการใหความรแกประชาชนและชมชนเกยวกบประเทศและ

ภมภาคตางๆ สาหรบการจดการเรยนการสอนกควรปรบเนอหาใหมความเหมาะสมกบปจจยและ

เงอนไขตางๆ เพอใหเกดประโยชนสงสด

รฐบาลเวยดนามจะใชการทตเชงวฒนธรรมควบคไปกบการดาเนนการทตดานอนๆใน

ตางประเทศรวมทงใชภายในประเทศ เพอสงเสรมผลประโยชนของชาต โดยการใชการทตเชง

วฒนธรรมในตางประเทศของเวยดนามไดดาเนนมาในชวงระยะหนงแลว และยทธศาสตรใหมของ

รฐบาลจะชวยใหการทตเชงวฒนธรรมเปนหนงในสามเสาหลกของการทตยคใหมของเวยดนาม ซง

จะเปนเครองมอชวยในการทตดานการเมอง และการทตดานเศรษฐกจ โดยในแนวทางใหมนจะมง

พฒนาเอกอครราชขาวสาร (Information Ambassadors) เพอทาหนาทบรณาการเวยดนามเขากบ

เศรษฐกจและสงคมโลกใหไดอยางมประสทธภาพ โดยผนวกการทตวฒนธรรมเขาไปเปนสวนหนง

ของกจกรรมฉลองตามประเพณจดเปนกจกรรมของสโมสรตางๆ

โดยประธานาธบดเวยดนาม นายเหวยน มนห เจยต (Nguyen Minh Triet) ไดมอบนโยบาย

แกเอกอครราชทตและกงสลใหญเวยดนาม วาการทตเชงวฒนธรรมเปนการสนบสนนสงทดงาม

40

ทางอารยธรรม โดยในป 2563 มแผนจะจดตงศนยขอมลและวฒนธรรมเวยดนาม 5 แหงในภมภาค

หลก โดยทผานมาเวยดนามไดจดตงพพธภณฑประวตศาสตรและวฒนธรรมในตางประเทศใน

ฝรงเศส รสเซย เมอวนท 17 กมภาพนธ 2554 นายฟาน วน ขาย (Phan Van Khai) นายกรฐมนตร

เวยดนามไดอนมตยทธศาสตรการทตเชงวฒนธรรมของเวยดนามจนกระทงถงป 2563 ทมงเนน

เรองการบรณาการเวยดนามเขากบประชาคมโลกในทกมตอยางแขงขนและเนนประชาชนเปน

ศนยกลาง โดยมจดมงหมายใหโลกไดรจกเวยดนามในแงมมทหลากหลาย โดยระบวา “ ตอง

สรางสรรคความรเกยวกบการผสมผสานวฒนธรรม มความเชอมโยงระหวางการทตเชงวฒนธรรม

กบการทตทางการเมองและการทตทางเศรษฐกจ พยายามประชาสมพนธเพอใหเพอนมตร

ตางประเทศมความเขาใจมากขนเกยวกบเวยดนาม เขารวมระเบยบวฒนธรรมพหพาคและใช

ประโยชนจากโครงการและความคดรเรมของยเนสโกเพอพฒนาเศรษฐกจและสงคม ยกระดบ

สถานะและบทบาทของเวยดนามใหสงขน” ซงจะเปนประโยชนตอเวยดนามในดานการพฒนา

ประเทศตลอดจนรกษาความใกลชดระหวางชาวเวยดนามโพนทะเลกบชาวเวยดนามในฐานะ

ประเทศแม โดยในหลายปทผานมาทางกระทรวงการตางประเทศเวยดนามไดรวมมอกบ

กระทรวงศกษาธการและฝกอบรมเวยดนาม พรอมกบหนวยงานทเกยวของทาการสอนภาษา

เวยดนามใหแกชาวเวยดนามในประเทศตางๆ ซงจะชวยอนรกษภาษาเวยดนามและเอกลกษณของ

วฒนธรรมเวยดนามในกลมเวยดนามโพนทะเลพรอมทงจดกจกรรมทางวฒนธรรม เชน คายฤดรอน

“วสนตฤดแหงปตภม” เพอใหการชวยเหลอและพฒนาความสามคคของชมรมชาวเวยดนามท

พานกอาศยในตางประเทศ

ทงนกไดมอบหมายใหหนวยงานตางๆรวมกนผลกดนยทธศาสตรดงกลาวใหบงเกดผล

ในทางปฏบตไมวาจะเปนหนวยงานกระทรวงการตางประเทศ กระทรวงวฒนธรรมกฬาและการ

ทองเทยว กระทรวงศกษาธการ กระทรวงคมนาคม กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงขาวสาร

และการสอสาร นอกจากเวยดนามจะมแผนยทธศาสตรการทตเชงวฒนธรรมและยงใหความสาคญ

กบการบรณาการรวมกนของหนวยงานตางๆในตางประเทศ จากยทธศาสตรดงกลาวกสงผลใหการ

ทตเชงวฒนธรรมกลายเปนแนวดาเนนนโยบายตางประเทศของเวยดนามอยางเปนทางการ เมอป

2553 เวยดนามไดประสบความสาเรจสงสดในการดาเนนงานดานการทตเชงว ฒนธรรมและมการ

จดกจกรรมทางวฒนธรรมอยางตอเนองทงในประเทศและตางประเทศ โดยมกรมวฒนธรรม

41

ตางประเทศและยเนสโก กระทรวงการตางประเทศเวยดนามเปนเรยวแรงสาคญ อาทการจดงาน

ฉลองครบรอบ 1000 ป ของการสถาปนากรงฮานอยถงลอง การขนทะเบยนปอมปราการราชวงถง

ลองเปนมรดกโลกดานวฒนธรรมของยเนสโก จารกบนแผนหน 82 แทงเปนมรดกโลกดานเอกสาร

บนทกขอมล การจดฉลองการเปนประธานอาเซยนของเวยดนามในการประชมอาเซยนครงท 16

และ 17 การจดงานวนเวยดนามท เยอรมน รสเซย และจน เพอฉลองวนครบรอบการสถาปนา

ความสมพนธทางการทตกบประเทศดงกลาว เปนตน

นอกจากนนยงมชาวเวยดนามโพนทะเลกวา 4 ลานคน ทอาศยอยใน 101 ประเทศ และ

ดนแดนตางๆ ทวโลกกวารอยละ 80 อาศยอยในประเทศทพฒนาแลว และมจานวนไมนอยท

บคลากรทมความรและความสามารถสงหรอประสบความสา เรจทางธรกจ ซงรฐบาลเวยดนาม

พยายามสรางแรงจงใจเพอดงใหเขาไปมสวนรวมในกระบวนการพฒนาประเทศของเวยดนาม

นโยบายการทตเชงวฒนธรรมของเวยดนามเปนนโยบายทแยบยลโดยเนนผลลพธดานจตใจลดหรอ

ละอคตทมตอพรรคคอมมวนสต และสรางความรสกชาตนยมเพอนาไปสการบรรลเปาหมาย

ดงกลาว โดยการทตเชงวฒนธรรมของเวยดนามมแนวโนมและการเตบโตคอนขางสง โดยในป

2554 รฐบาลเวยดนามไดดาเนนกจกรรมดานการทตเชงวฒนธรรมอยางตอเนอง ซงชวยกระชบ

ความสมพนธและมตรภาพ สามารถสรางความเขาใจระหวางประชาชนเวยดนามกบประชาชน

ประเทศตางๆ อกทงชวยใหประชาคมระหวางประเทศเขาใจเสรภาพทางศาสนาและสทธมนษยชน

ในเวยดนามมากขน

3.2.1 เสรภาพในการนบถอศาสนาในเวยดนาม

เกยวกบเรองศาสนาแมวาเวยดนามจะถกมองวาจากดเสรภาพทางศาสนา เพกเฉยตอเสยง

วพากษวจารณเรองปดกนเสรภาพทางศาสนาและไมเคารพสทธมนษยชนเทาทควร ในเวยดนาม

เองนนมประชาชนทมความหลากหลายทางชาตพนธและประชาชนกนบถอศาสนาทแตกตางกน

ออกไป ซงแตเดมนนชาวเวยดนามนบถอศาสนาธรรมชาต เชน ป ยาตายาย เทพเจาตางๆ ทแตละ

ทองถนจะนบถอตางกนออกไป โดยศาสนาทประชาชนชาวเวยดนามนบถอนน ไดแก พทธศาสนา

ศรสตศาสนา อสลาม หวเหา เกาได เปนตน แตถงแมวารฐบาลคอมมวนสตของเวยดนามจะ

ทาลายความเชอและศาสนาสวนหนงไปในชวงปฏวตระบบการปกครอง แตหลงจากทรฐบาล

42

เวยดนามมการปฏรปประเทศตามนโยบาย “โดยเมย” ในพ.ศ. 2529 ศาสนาตางๆในเวยดนามไดม

เสรภาพในการประกอบพธกรรมทางศาสนามากขน (เขยน ธระวทย, 2542 : 66) เรองเกยวกบ

เสรภาพทางศาสนารฐบาลอนญาตใหประชาชนมเสรภาพทางศาสนาไดตราบเทาทเสรภาพนนไม

สนคลอนเสถยรภาพพรรคคอมมวนสตและรฐบาล และสทธมนษยชน เสรภาพทางศาสนาจะถก

จากดมากขนหากการใชเสรภาพถกนามาใชเพอการตอตานรฐบาลหรอพรรคคอมมวนสตแหง

เวยดนาม หมายความวาสทธและเสรภาพเหลานตองใชโดย “มจตสานกในอดมการณสงคมนยม”

เปนสาคญ โดยรฐบาลเวยดนามพยายามแสดงใหเหนวา รฐบาลเองนนไดใหเสรภาพทางศาสนา

เพมมากขน

โดยในป พ.ศ. 2546 นายฟาน วน ขาย นายกรฐมนตรเวยดนามในขณะนน ไดเขาพบปะ

หารอกบพระทช เหวยน กวาง (Thich Huuyen Quang) พระเถระวย 86 พรรษา ผกอตงสมาคมพทธ

เอกภาพของเวยดนาม ซงถกกกบรเวณภายในบานเปนเวลา 20 ป โดยทานทช เหวยน กวาง ไดเคย

กลาวหารฐบาลเวยดนามวาจากดเสรภาพทางศาสนาแทรกแซงและควบคมกจกรรมทางศาสนา

โดยกอตงองคกรทางพทธศาสนาของรฐขนมาแทนสมาคมพทธเอกภาพ การพบปะพระเถระผใหญ

ของนายกรฐมนตรเวยดนามครงนมเหตผลอยบางประการคอ ในชวงเวลาทผานมารฐบาลเวยดนาม

ถกสอดสองจากองคกรระหวางประเทศบางแหงวาจากดเสรภาพทางศาสนา อนจะมผลตอการให

ความชวยเหลอเพอการพฒนาอนเปนทตองการของเวยดนามอยางยงจากประเทศตางๆ และ

หนวยงานระหวางประเทศตอเวยดนาม เพอนาเขามาพฒนาระบบสาธารณปโภค (ธญญาทพย ศร

พนา, 2547 : 1)

รฐบาลเวยดนามยงแสดงใหเหนถงความสมพนธระหวางเวยดนามกบโบสถโรมนคาทอลก

โดยการเยอนเวยดนามของ Cardinal Crescenzio Sepe ในเดอนธนวาคม 2548 โดยในระหวางการ

เยอนเวยดนามน Cardinal ไดบวชพระถง 57 องค และไดตงศาสนสถานแหงใหมทจงหวดบาเรย-

หวงเตา ตอนใตของเวยดนาม(ธญญาทพย ศรพนา, 2549 : 99) นายเหงยน เตน สง นายกรฐมนตร

เวยดนามในขณะนน ไดเขาพบพระสนตะปาปาเบนาดคท 16 (Pope Bennedict XVI) ในวนท 25

มกราคม พ.ศ. 2550 ทสานกวาตกนในกรงโรม ซงถอเปนกาวสาคญทจะนาไปสการสถาปนา

ความสมพนธทางการทตระหวางสองประเทศ ซงในป 2518 รฐบาลเวยดนามไดตดความสมพนธ

กบสานกวาตกน ชวงระยะเวลาทผานมาเวยดนามถอวา สานกวาตกนนเปนสวนหนงของฝรงเศส

43

ซงไดเคยเขามาครองเวยดนามฝายสงคมนยมในฐานะเจาอาณานคม และเมอฝรงเศสออกไปแลว

เวยดนามกมองวาสานกวาตกนเปนสวนหนงของเวยดนามใต และในปจจบนสานกวาตกนกยงรอ

การสงคนทรพยสนทเวยดนามไดยดไปเมอเวยดนามรวมประเทศในป พ.ศ. 2518 และรอคอย

อนญาตจากเวยดนามใหตงโรงเรยนแคธอลคและโครงการเพอสงคมในเวยดนามซงกมความเปนไป

ไดในอนาคต ทงนเวยดนามจะอาศยโครงการดงกลาวเพอแกไขปญหาทเกดขนในสงคมเวยดนาม

ในชวงทเศรษฐกจกาลงเตบโตอยางรวดเรว

โดยในป 2548 รฐบาลเวยดนามไดอาราธนาทานตช นท ฮนห พระภกษชาวเวยดนามซง

พานกในประเทศฝรงเศส กลบมาทากจกรรมทางพระพทธศาสนา ณ มาตภมในชวงระยะเวลาหนง

ซงทานตช นท ฮนห เปนนกตอสดวยวธการตอสเพอสนตภาพ เพอแกปญหาทตนเหต คอ หยดการ

สนบสนนสงครามและมงเนนสนตภาพ โดยปลกจตสานกตอคนทวโลก จนกระทง มารตน ลเธอร

คง จเนยร ( Martin Luther King, Jr.) เสนอนามทานตช นท ฮนห เพอรบรางวลโนเบลสาขา

สนตภาพ ในป พ.ศ. 2510 การทางานเชนนทาใหรฐบาลเวยดนามใตปฏเสธการกลบประเทศของ

ทาน ถงแมรวมประเทศแลวกตามทานจงลภยอยางเปนทางการในประเทศฝรงเศส และเมอ

สถานการณทางการเมองของเวยดนามเขาสภาวะปกตทานตช นท ฮนห ไดเดนทางกลบไปเยอน

ประเทศเวยดนามบานเกดของทานอยางเปนทางการหลงการจากมาเปนเวลา 39 ป และไดรบการ

ตอนรบจากประชาชนชาวเวยดนามอยางอบอน รวมทงไดรบความสนใจจากชาวพทธท งใน

ภายในประเทศและตางประเทศเปนจานวนมาก

ในป 2551 รฐบาลเวยดนามไดเสนอตวเปนเจาภาพจดการประชมชาวพทธนานาชาต เนอง

ในวนวสาขบชาโลก วนสาคญสากลของโลก โดยเวยดนามไดรบเลอกใหเปนเจาภาพจดการ

ประชมชาวพทธนานาชาตขน ณ กรงฮานอย ระหวางวนท ซง 14- 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 ซงการ

เปนเจาภาพจดการประชมครงนถอเปนกาวสาคญของพระพทธศาสนาในประเทศเวยดนามทแสดง

ศกยภาพของพทธศาสนกชนในเวทนานาชาต และการประชมดงกลาวนไดรบการบนทกวาเปนการ

รวมประชมชาวพทธจากนานาชาตทมากทสดในประวตศาสตร โดยมพทธศาสนกชนรวมประชม

ประมาณ 1,500 รป/คน จาก 74 ประเทศทวโลก

44

3.2.2 พทธศาสนาในเวยดนาม

ภายหลงเมอเวยดนามไดรวมประเทศและสถาปนารฐสงคมนยมเวยดนามขนในป 2519 จงเปนเงอนไขทดสาหรบการรวมกนของพทธศาสนาในประเทศเวยดนาม โดยในปลายป 2524 รฐบาลเวยดนามไดรวบรวมชาวพทธทกนกายในเวยดนามเหนอและเวยดนามใต องคกรตางๆทวประเทศเวยดนาม เขาเปนองคกรอนเดยวกนซงเรยกวา พทธสมาคมเวยดนาม (Vietnam Buddhist Sangha) ในการรวมฟนฟพทธศาสนาขนอกครงภายหลงการรวมชาตภายใตคาขวญวา “ธรรมะ-ชาต-สงคมนยม” (Dharma - Nation- Socialism) จงทาใหพทธศาสนาในเวยดนามไดฟนตวขน มการบรณปฏสงขรณวดวาอารามทเสยหายจากภยสงคราม โดยรฐบาลเวยดนามไดใหการสนบสนนการอบรมเผยแผธรรมะ รวมทงสนบสนนใหมการแลกเปลยนสมณทตกบประเทศใกลเคยง เชน ไทย พมา กมพชา ลาวและจน

เวยดนามประกอบดวยประชากรหลากหลายกลม ซงมประชากรทงหมดจานวน 54 กลม

จากการสารวจสามโนประชากรสถตเมอเดอนกรกฎาคมป 2554 ประชากรชาวเวยดนามทงประเทศ

มจานวน 90,549,390 คน โดยมชาวเวยดนาม(Kinh)85.7%, ตาย (Tay)1.9%,ไท(Thai)1.8%,

เขมร(Khmer)1.5%, มง (Mong)1.2%, นง (Nung)1.1%, อนๆ(others) 5.3% ในดานการนบถอ

ศาสนานนประชาชนชาวเวยดนามนบถอศาสนาแตกตางกนไป จากการสารวจเมอป 2542 มจานวน

ชาวพทธ (Buddhist)9.3%, คาทอลก(Catholic)6.7%, หวเหา (Hoa Hao)1.5%, เกาได (Cao

Dai) 1.1%, โปรเตสแตนต (Protestant) 0.5%, มสลม(Muslim) 0.1%, ไมมศาสนา (none)

80.8% ซงจะเหนไดวาจานวนประชากรชาวเวยดนามทนบถอพระพทธศาสนาทงประเทศนน ม

จานวนมากกวาประชาชนทนบถอศาสนาอน

พทธศาสนาในเวยดนามปจจบนนนมนกายทสาคญอย 2 นกาย โดยประชาชนสวนใหญของประเทศนบถอพทธศาสนามหายานมานานหลายรอยปนบตงแตจนเขามาปกครองเวยดนาม จงทาใหเหนวาเวยดนามนนเปนพทธศาสนานกายมหายาน เพราะพทธศาสนานกายเถรวาทในเวยดนามแตเดมนนจากดอยแตในชนกลมนอยเชอสายเขมร เมอครงทฝรงเศสปกครองและจดใหโคชนจนเปนสวนหนงของประเทศอนโดจนของฝรงเศส วดและพระสงฆฝายเถรวาทเชอสายเขมรเหลานขนตรงตอประมขสงฆในกมพชา แตเมอเวยดนามไดรบเอกราชแลวคณะสงฆเถรวาทในเวยดนามกแยกตวออกจากการปกครองของคณะสงฆเขมร และจดการปกครองขนใหมเปนระบบของตนเอง เมอมการฟนฟปรบปรงกจการพระพทธศาสนามการจดต งสมาคมและกลมศกษาพระพทธศาสนากนขนในชวงกอนเกดสงครามโลกครงท 2 นน ชาวเวยดนามไดเรมหนมาสนใจคาสอนดงเดมของพระพทธเจาทสบทอดมาในฝายเถรวาท

45

พทธศาสนานกายเถรวาทไดรบความสนใจจากประชาชนชาวเวยดนาม เมอ นายHo Tong ซงเปนชาวเวยดนามทเกดในทางตอนใตของประเทศ โดยเขาไดจบการศกษาชนสงจากฮานอย และหลงจากสาเรจการศกษาเขาไดถกสงตวไปทางานกบรฐบาลฝรงเศสทกรงพนมเปญ ประเทศกมพชา ในระหวางทเขาอาศยอยในกมพชานนเขาไดศกษาพทธศาสนาและปฏบตธรรม โดยมสมเดจพระสงฆราช (Chuon Nath) แหงกมพชาเปนพระอาจารยสอนจนกระทงเขาไดตดสนใจอปสมบทเปนพระภกษในพทธศาสนา ณ วดอณาโลม โดยมสมเดจพระสงฆราช(Chuon Nath) แหงกมพชาเปนพระอปชฌาย โดยมฉายาวา Vansarakhita ในป 2483 ไดมกลมพทธศาสนกชนชาวเวยดนามซงนาโดย นายเหวยน วน ฮว (Nguyen Van Hieu) ไดมากราบอาราธนานมนตพระ Ho Tong กลบประเทศเวยดนามและไดรวมกนสรางวดพทธศาสนานกายเถรวาทเวยดนามแหงแรกขนในนครโฮจมนห ชอวดบ วาง (Buu Quang) หรอ (Ratana Ramsyarama)โดยไดอาราธนานมนตสมเดจพระสงฆราชแหงกมพชาพรอมดวยพระภกษกมพชา จานวน 30 รป มาทาพธผกพทธสมาในวดแหงน

เมอตอมามการจดตงองคการพทธศาสนกสมพนธแหงโลก1 ขนในพ.ศ. 2493 ทาใหชาวเวยดนามมโอกาสตดตอสมพนธกบประเทศเถรวาทมากขนความสนใจนนกยงเพมมากขนอก พระพทธศาสนาในฝายเถรวาทในเวยดนามจงเจรญขยายออกไป มการสรางวดเถรวาทใหมๆขนในภาคใตของเวยดนามอกหลายวด และไดขยายออกไปสภาคกลางของประเทศ โดยศนยกลางของคณะสงฆเถรวาทตงอยทวดเชตวน (Ky Vien)ในนครโฮจมนห (พระธรรมปฎก(ป.อ.ปยตโต), 2540 : 306) ในป 2500 พระHo Tong ไดเปนประธานสงฆฝายเถรวาทเวยดนาม ทาใหพระพทธศาสนาเถรวาทเวยดนามมความเจรญขนตามลาดบ

จากรายงานของพทธสมาคมเวยดนาม (Vietnam Buddhist Sangha) เดอนกนยายนในป 2550 พบวาทงประเทศเวยดนามมจานวนพระภกษและแมช จานวน 38,866 รป โดยแบงเปนภกษฝายมหายานจานวน 29,947 รป และจานวนของพระภกษนกายเถรวาททงประเทศจานวน 8,919 รป โดยแยกเปนพระภกษเถรวาทเขมรจานวน 8,574 รป และพระภกษเถรวาทเวยดนามจานวน 345 รป โดยมวดทงหมด 12,274 วด ซงแบงเปนวดพทธฝายมหายาน 11,745 วด และจานวนวดพทธเถรวาทในเวยดนามมจานวน 529 วด ซงสามารถแบงออกเปนวดเถรวาทเขมรจานวน 452 วด และวดเถรวาทเวยดนามมจานวน 77 วด (Thich Tam Duc, 2008 : 26-28) ทงนวดตางๆในเวยดนามทมความเปนมาทางประวตศาสตรของชาต ยงไดรบการขนทะเบยน ความสาคญทางประวตศาสตรและมรดกทางวฒนธรรม (Historical and Cultural Heritage) จากกระทรวงวฒนธรรม กฬา และ

1ถอก ำเนดขน เมอวนท 25 พฤษภำคม พทธศกรำช 2493 โดยมส ำนกงำนใหญ ตงอยเลขท 616 ในอทยำนเบญจสร สขมวท 24 แยกซอยเมธนเวศน เขตคลองเตย กรงเทพฯ

46

การทองเทยว ในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2550 จานวนถง 719 วด จากจานวนวดท งหมดภายในประเทศทงมหายานและเถรวาท (Ha Van Tan, 2008 : 321) ในสวนใหญแลววดพทธเถรวาทเวยดนามจะอยทางตอนใตและบรเวณตอนกลางของประเทศเวยดนาม โดยสามารถแสดงแบงจานวนวดพทธเถรวาทเวยดนามออกตามจงหวดตางๆ ไดดงน (Mea Chee Huynh Kim Lam, 2100 : 91)

ตาราง 3.1 จ านวนวดพทธเถรวาทในเวยดนาม

ท จงหวด ภาค จ านวนวด

เขมร เวยดนาม

1 Ho Chi Minh City โฮจมนห ใต 2 23

2 An Giang อนเกยง ใต 64 0

3 Ba Ria Vung Tau บาเรย - หวงเตา ใต 1 7

4 Bac Lien บากเลยว ใต 22 0

5 Ben Tre เบน แตร ใต 0 1

6 Binh Duong บญดวง ใต 0 3

7 Binh Dinh บญดญ กลาง 0 1

8 Binh Phuoc บญฟวก ใต 2 3

9 Ca Mau กาโมว ใต 7 0

10 Can Tho เกน เทอ ใต 12 1

11 Da Nang ดานง กลาง 0 1

12 Dak Lak ดาลด กลาง 0 1

13 Dong Nai ดงไน ใต 1 16

47

ตาราง 3.1 (ตอ)

14 Hau Giang หาวเกยง ใต 15 0

15 Hue เว กลาง 0 6

16 Khanh Hoa ขญฮว กลาง 0 1

17 Kien Giang เคยนเกยง ใต 74 1

18 Quang Nam กวงนม กลาง 0 2

19 Soc Trang ชอกตราง ใต 92 0

20 Tien Giang เทยนเกยง ใต 0 4

21 Tra Vinh ตราวญ ใต 141 1

22 Vinh Long วญลง ใต 13 5

รวมทงหมด 452 77

527

ดานการปกครองคณะสงฆเวยดนามไดแบงออกเปน 2 ระดบ คอ ในระดบสวนกลาง และ

ระดบภมภาค ในระดบสวนกลางประกอบดวยสภาสงฆนายก โดยประธานคณะสงฆเวยดนามนนมฝายมหายานเปนประธานคณะสงฆเวยดนาม สวนฝายเถรวาทเปนรองประธานคณะสงฆเวยดนาม สวนฝายเลขานการคณะสงฆเวยดนามคอฝายมหายาน และรองเลขานการไดแกฝายเถรวาท โดยการปกครองคณะสงฆเวยดนามทงประเทศนน ไดแบงการปกครองออกเปนทงหมด 178 รป ประกอบดวยฝายมหายานจานวน 147 รป และฝายเถรวาท (เขมร, เวยดนาม) จานวน 29 รป จากพระสงฆทวประเทศ

โดยสามารถจาแนกออกเปนโครงสรางการปกครองคณะสงฆเวยดนามในระดบประเทศทงในสวนกลางและระดบภมภาค แบงออกไดดงน

48

โครงสรางการปกครองคณะสงฆเวยดนาม

ภาพท 3.1 แสดงล าดบโครงสรางการปกครองคณะสงฆเวยดนาม

สวนโครงสรางของฝายบรหารงานดานธรรมะซงประกอบดวย 10 หนวยงานและสถาบนตางๆ ดงน

1. ฝายกจการคณะสงฆ (Sangha affairs) 2. ฝายฝกอบรมพระสงฆและแมช (Training monks & nuns) 3. ฝายเผยแผพทธศาสนา (Dharma propagation) 4. ฝายแนะแนวฆราวาส (Guidance of laity) 5. ฝายพธกรรมพทธศาสนา (Buddhist rites) 6. ฝายวฒนธรรมพทธศาสนา(Buddhist culture) 7. ฝายเศรษฐศาสตรและการเงน (Economics & Finance) 8. ฝายงานสงคมสงเคราะห (Social charity)

ประธานคณะสงฆเวยดนาม

(มหายาน)

รองประธานคณะสงฆเวยดนาม

(เถรวาท)

เลขานการคณะสงฆเวยดนาม

(มหายาน)

รองเลขานการคณะสงฆเวยดนาม

(เถรวาท)

สภาสงฆนายก

49

9. ฝายพทธศาสนานานาชาต(International Buddhism) 10. ฝายสถาบนวจยพทธศาสนาเวยดนาม (Vietnam Buddhist Research Institute)

สาหรบในระดบภมภาคกประกอบดวยหนวยงานตางๆ 10 หนวยงานเชนเดยวกบสวนกลาง

ดานการศกษาของคณะสงฆเวยดนาม ภายในประเทศเวยดนามมสถาบนการศกษาทางพระพทธศาสนาในระดบมหาวทยาลยตามจงหวดตางๆ ทงหมด 4 แหง ดงน 1.ฮานอย (Ha Noi) 2. เว (Hue) 3.โฮจมนห (Ho Chi Minh) 4. เกนเทม (Can Tho) และวทยาลยพทธศาสนาอก 8 แหง นอกจากนนยงมโรงเรยนพระปรยตธรรมอก 30 แหง ทวประเทศ พทธศาสนาในเวยดนามปจจบนนนไดรบการความสนใจจากประชาชนชาวเวยดนามมากขนตามลาดบ จะสงเกตไดจากพทธศาสนาเถรวาทในเวยดนามมการขยายตวมากยงขน ทงทเดมทนนพทธศาสนาเถรวาทในเวยดนามนนจะนบถอกนในกลมชาวเวยดนามเชอสายเขมร (เขมรกรอม) ทอาศยอยทางภาคใตของเวยดนามโดยเฉพาะบรเวณดนแดนสามเหลยมแมน าโขง ในปจจบนพทธศาสนาเถรวาทไดขยายออกไปยงภาคกลางของประเทศ และจานวนวดวาอารามและพระภกษสามเณรกเพมลาดบมากขน ซงโดยปกตแลวชาวพทธไมวาจะอยทใดในโลกนกตาม เมอมการอยรวมกนเปนชมชนกจะนยมสรางวดขนมาเพอเปนทปฏบตธรรม รวมถงใชเปนสถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา ซงแตละวดกจะมความเปนมาทแตกตางกนไป วดพทธศาสนาเถรวาทในเวยดนามกเชนเดยวกน ซงประชาชนชาวเวยดนามทนบถอพทธศาสนาเถรวาทนนมอยดวยกน 2 กลมคอ ชาวเวยดนามเชอสายเขมร และชาวเวยดนาม ดงนนการสรางวดและการปฏบตกจะแตกตางกนออกไป ถาเปนวดเถรวาทของชาวเวยดนามเชอสายเขมร ลกษณะการสรางวดกจะออกไปทางศลปะของเขมรและนยมใชชอวดเปนภาษาเขมรและภาษาบาล สวนวดเถรวาทเวยดนามนนลกษณะการสรางวดไดรบอทธพลจากพทธศาสนามหายาน และนยมใชชอวดเปนภาษาเวยดนาม พทธศาสนาเถรวาทในเวยดนามทงเถรวาทเขมรและเถรวาทเวยดนาม ตางกมจดรวมทเปนอนหนงอนเดยวกนเหมอนกบทกประเทศทนบถอพทธศาสนาเถรวาท คอ การเคารพในพระธรรมวนยเดยวกน สาหรบกจวตรนนไดรบอทธทางของพทธศาสนามหายานมาพอสมควร คอ พทธศาสนาในเวยดนามนนพระภกษสามเณรจะไมออกไปรบอาหารบณฑบาตจากญาตโยม เพราะแตละวดลวนแลวแตมโรงครวทประกอบอาหารเองภายในวด ซงเครองครวและวตถดบทประกอบอาหาร เชนขาวสารและอาหารแหงนนพทธศาสนกชนจะนามาถวายไวทวด