2015 YILI E AYI Yılı... · 2015. 11. 2. · 2015 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat “Hammadde (Ara

GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI 2015 YILI EKİM AYI VERİ BÜLTENİ

Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü

1

DIŞ TİCARET, ŞİRKET VE ESNAF GEÇİCİ İDARİ VERİLERİ

Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenen resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine göre, Ekim ayı ihracatımız

12 milyar 660 milyon dolar, ithalatımız ise 16 milyar 570 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

TİM tarafından, 1 Kasım 2015 tarihinde kamuoyuna açıklanan birlik onay koduna tabi ihracatımız Ekim ayında

12 milyar 351 milyon dolar olarak açıklanmış olup, geriye kalan ihracat verileri ise birlik onay koduna tabi

olmayan (İşlenmemiş kıymetli maden ihracatı, bedelsiz ihracat, deniz ve hava taşıtlarına yapılacak teslimat

kapsamında ihracat vb.) kayıtları kapsamaktadır.

2014 ve 2015 yıllarına ait Ocak-Eylül dönemine ilişkin dış ticaret verileri Bakanlığımız ve TÜİK ile ortaklaşa

hazırlanarak TÜİK tarafından kamuoyu ile paylaşılan resmi dış ticaret verilerinden, Ekim aylarına ait veriler ise

Bakanlığımız idari kayıtlarından derlenerek hazırlanmıştır.

Diğer taraftan, Resmi Dış Ticaret İstatistikleri, her ayın son iş günü TÜİK’in resmi internet sayfasından

kamuoyuna duyurulmaktadır.

A. DIŞ TİCARET VERİLERİ

I. Genel İhracat ve İthalat

Ekim ayında ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre % 0,18 oranında artmış, ithalat ise % 13,00 oranında

azalmıştır.

2015 yılının Ekim ayında geçen yılın aynı ayına göre;

İhracat, % 0,18 artarak 12 milyar 660 milyon dolar,

İthalat, % 13,00 azalarak 16 milyar 570 milyon dolar,

Dış ticaret hacmi, % 7,75 azalarak 29 milyar 230 milyon dolar,

Dış ticaret açığı, % 38,99 azalarak 3 milyar 910 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

Ekim ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı % 76,4 olmuştur.

İhracatın ithalatı karşılama oranı 2014 yılının Ekim ayında % 66,3 iken, 2015 yılının Ekim ayında % 76,4 olarak

gerçekleşmiştir.



2

Tablo 1: Dış Ticaret Verileri, 2014-2015 (Milyon Dolar)

Grafik 1: Aylara Göre Dış Ticaret Verileri

Son 12 aylık dönemde,

• İhracat bir önceki yılın aynı dönemine göre % 7,64 oranında azalış ile 146 milyar 290 milyon dolar

olarak gerçekleşmiş iken, ithalat % 11,24 oranındaki azalış ile 216 milyar 58 milyon dolar olmuştur.

• Bir önceki yılın aynı döneminde ise dış ticaret hacmi % 10,00 oranında azalarak 333 milyar 117 milyon

dolar, dış ticaret açığı ise % 16,23 oranında azalarak 65 milyar 858 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.

İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %67,7 olmuştur.

2014 2015Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)

İhracat 118.382 107.293 -9,37 12.638 12.660 0,18 131.020 119.953 -8,45

İthalat 179.820 156.315 -13,07 19.047 16.570 -13,00 198.867 172.885 -13,06

Dış Ticaret Hacmi 298.202 263.608 -11,60 31.685 29.230 -7,75 329.886 292.838 -11,23

Dış Ticaret Dengesi -61.438 -49.021 -20,21 -6.409 -3.910 -38,99 -67.847 -52.932 -21,98

İhr./ İth. Karşılama Oranı (%) 65,8 68,6 66,3 76,4 65,9 69,4

Ekim Ocak-Ekim

Dış Ticaret

Ocak-Eylül



3

II. Geniş Ekonomik Grupların (GEG) Sınıflamasına Göre İhracat ve İthalat

En fazla ihracat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır.

2015 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat

“Hammadde (Ara mallar)” (5 milyar 805 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Tüketim

malları” (5 milyar 417 milyon dolar) ve “Yatırım (Sermaye) malları” (1 milyar 368 milyon dolar) grupları takip

etmiştir.

Tablo 2: GEG Sınıflamasına Göre İhracat (Milyon Dolar)

En fazla ithalat “Hammadde (Ara mallar)” grubundan yapılmıştır.

2015 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ithalat incelendiğinde; en çok ithalat

“Hammadde (Ara mallar)” (11 milyar 217 milyon dolar) grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla “Yatırım

(Sermaye) malları” (2 milyar 891 milyon dolar) ve “Tüketim malları” (2 milyar 433 milyon dolar) grupları takip

etmiştir.

Tablo 3: GEG Sınıflamasına Göre İthalat (Milyon Dolar)

2014 2015Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)1 Yatırım (sermaye) malları 12.007 11.158 -7,07 1.340 1.368 2,11 13.347 12.526 -6,15

2 Hammadde (ara mallar) 57.822 52.529 -9,15 5.678 5.805 2,24 63.499 58.334 -8,13

3 Tüketim malları 47.717 43.041 -9,80 5.532 5.417 -2,08 53.249 48.458 -9,00

Diğer 836 565 -32,46 88 70 -20,35 925 635 -31,30

118.382 107.293 -9,37 12.638 12.660 0,18 131.020 119.953 -8,45Toplam

Ocak-EkimSıra

NoSektör adı

Ocak-Eylül Ekim

2014 2015Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)

1 Yatırım (sermaye) malları 26.338 26.002 -1,28 2.814 2.891 2,72 29.153 28.893 -0,89

2 Hammadde (ara mallar) 131.732 108.672 -17,51 13.877 11.217 -19,17 145.609 119.889 -17,66

3 Tüketim malları 21.400 21.307 -0,43 2.324 2.433 4,71 23.723 23.740 0,07

Diğer 349 334 -4,49 33 30 -8,98 382 363 -4,88

179.820 156.315 -13,07 19.047 16.570 -13,00 198.867 172.885 -13,06

Ocak-Ekim

Toplam

Sıra

NoSektör adı

Ocak-Eylül Ekim



4

III. Fasıllara Göre İhracat ve İthalat

En fazla ihracat yapılan fasıl “Motorlu kara taşıtları” olmuştur.

2015 yılı Ekim ayında en çok ihraç edilen “Motorlu kara taşıtları, traktör, bisiklet, motosiklet ve diğer” faslını

(1 milyar 591 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların

aksam ve parçaları ” (1 milyar 45 milyon dolar) ve “Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler,

taklit mücevherci eşyası, metal paralar” (1 milyar 24 milyon dolar) ihracatı takip etmiştir.

Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ihracat kalemi;

Tablo 4: Fasıl Verilerine Göre İhracat (Milyon Dolar)

En fazla ithalat yapılan fasıl “Mineral yakıtlar, mineral yağlar” olmuştur.

2015 yılı Ekim ayında en çok ithal edilen “Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve müstahzarları” faslını (2 milyar

687 milyon dolar), “Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve

parçaları” (2 milyar 180 milyon dolar) ve “Elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları” (1 milyar 618

milyon dolar) ithalatı takip etmiştir.

Fasıllar düzeyinde en büyük 5 ithalat kalemi;

Tablo 5: Fasıl Verilerine Göre İthalat (Milyon Dolar)

2014 2015 2014 2015 2014 2015

1 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 13.637 12.573 1.396 1.591 15.034 14.164

2 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 10.281 9.123 1.066 1.045 11.347 10.168

3 İnciler,kıymetli taş ve metal mamulleri,madeni paralar 6.115 9.518 485 1.024 6.600 10.542

4 Örme giyim eşyası ve aksesuarları 7.655 6.565 809 824 8.464 7.389

5 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 7.091 5.984 847 794 7.938 6.778

Diğer 73.602 63.531 8.034 7.381 81.636 70.912

118.382 107.293 12.638 12.660 131.020 119.953

Ocak-Eylül Ocak-EkimEkimSıra

NoFasıl Açıklaması

Toplam

2014 2015 2014 2015 2014 2015

1 Mineral yakıtlar,mineral yağlar ve müstahsalları,mumlar 41.744 29.388 4.181 2.687 45.925 32.075

2 Kazan:makina ve cihazlar,aletler,parçaları 20.610 18.798 2.182 2.180 22.792 20.978

3 Elektrikli makina ve cihazlar,aksam ve parçaları 13.096 12.848 1.595 1.618 14.691 14.466

4 Motorlu kara taşıtları,traktör,bisiklet,motosiklet ve diğer 10.897 12.893 1.446 1.532 12.343 14.424

5 Demir ve çelik 13.263 11.477 1.457 1.073 14.720 12.549

Diğer 80.210 70.912 8.185 7.480 88.395 78.392

179.820 156.315 19.047 16.570 198.867 172.885

Ocak-Eylül Ekim Ocak-EkimSıra

NoFasıl Açıklaması

Toplam



5

IV. Ülkelere Göre İhracat ve İthalat

En fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere ve Irak olmuştur.

2015 yılı Ekim ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya (1 milyar 249 milyon dolar) olurken, bu ülkeyi

sırasıyla İngiltere (935 milyon dolar) ve Irak (824 milyon dolar) izlemektedir.

En fazla ihracat yapılan ülkeler;

Tablo 6: Ülkelere Göre İhracat (Milyon Dolar)

Grafik 2: İhracatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları

2014 2015Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)

1 Almanya 11.455 9.776 -14,66 1.261 1.249 -0,97 12.716 11.025 -13,30

2 İngiltere 7.448 7.961 6,89 845 935 10,66 8.292 8.896 7,28

3 Irak 7.987 6.417 -19,65 855 824 -3,64 8.842 7.241 -18,10

4 İtalya 5.370 4.937 -8,06 543 663 22,04 5.913 5.600 -5,29

5 İsviçre 2.992 4.856 62,30 80 635 696,17 3.072 5.491 78,76

Diğer 83.131 73.346 -11,77 9.054 8.354 -7,73 92.184 81.700 -11,37

118.382 107.293 -9,37 12.638 12.660 0,18 131.020 119.953 -8,45

Ocak-Eylül Ekim Ocak-Ekim

Toplam

Sıra

NoÜlke Adı



6

En fazla ithalat yapılan ülkeler sırasıyla Çin, Almanya ve Rusya olmuştur.

2015 yılı Ekim ayında en fazla ithalat yapılan ülke Çin Halk Cumhuriyeti (2 milyar 244 milyon dolar) olurken,

bu ülkeyi sırasıyla Almanya (1 milyar 787 milyon dolar) ve Rusya Federasyonu (1 milyar 456 milyon dolar)

izlemektedir.

En fazla ithalat yapılan ülkeler;

Tablo 7: Ülkelere Göre İthalat (Milyon Dolar)

Grafik 3: İthalatta İlk 3 Ülkenin Genel İçindeki Payları

2014 2015Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)2014 2015

Değişim

(%)

1 Çin 18.492 18.434 -0,31 2.079 2.244 7,95 20.571 20.679 0,52

2 Almanya 16.483 15.767 -4,34 1.798 1.787 -0,61 18.281 17.555 -3,97

3 Rusya Federasyonu 19.373 15.822 -18,33 1.734 1.456 -16,04 21.107 17.277 -18,14

4 İtalya 9.028 7.872 -12,80 1.013 908 -10,28 10.040 8.781 -12,55

5 ABD 9.705 8.632 -11,06 810 797 -1,64 10.515 9.429 -10,33

Diğer 106.738 89.787 -15,88 11.613 9.377 -19,25 118.351 99.164 -16,21

179.820 156.315 -13,07 19.047 16.570 -13,00 198.867 172.885 -13,06Toplam

Ocak-Eylül Ekim Ocak-EkimSıra

NoÜlke Adı



7

V. Taşıma Şekillerine Göre İhracat ve İthalat

2015 yılı Ekim ayında dış ticarette en çok kullanılan taşıma şekli deniz yolu taşımacılığı olmuştur.

2015 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ihracatın taşıma şekillerine bakıldığında en çok ihracat “Deniz Yolu” (6

milyar 689 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (4 milyar 257 milyon dolar) ve

“Hava Yolu” ulaşımı (1 milyar 548 milyon dolar) izlemektedir.

Grafik 4: Taşıma Şekillerine Göre İhracat (Milyon Dolar)

Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir.

2015 yılı Ekim ayında gerçekleştirilen ithalatın taşıma şekillerine bakıldığında ise, en çok ithalat “Deniz Yolu”

(10 milyar 894 milyon dolar) ile yapılırken, bu taşıma şeklini sırasıyla “Kara Yolu” (2 milyar 888 milyon dolar)

ve “Hava Yolu” ulaşımı (1 milyar 771 milyon dolar) izlemektedir.

Grafik 5: Taşıma Şekillerine Göre İthalat (Milyon Dolar)

Not: Diğer taşıma şekli, kendinden hareketli araçlar, boru hattı ve postayla göndermeyi içermektedir.



8

VI. Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat

2015 yılı Ekim ayında ihracatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ihracat “Mal Mukabili

Ödeme” (8 milyar 601 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Vesaik Mukabili Ödeme” (1 milyar 981

milyon dolar) ve “Peşin Ödeme” (1 milyar 142 milyon dolar) takip etmiştir.

2015 yılı Ekim ayında ithalatta tercih edilen ödeme şekillerine bakıldığında; en çok ithalat “Peşin Ödeme” (7

milyar 787 milyon dolar) ile yapılırken, bu ödeme şeklini “Mal Mukabili Ödeme” (5 milyar 534 milyon dolar)

ve “Akreditif Ödeme” (1 milyar 114 milyon dolar) takip etmektedir.

Tablo 8: Ödeme Şekillerine Göre İhracat ve İthalat (Milyon Dolar)

B. GÜMRÜK VERGİLERİNE İLİŞKİN VERİLER

2015 yılı Ekim ayında 7,7 Milyar TL vergi Gümrük İdarelerince tahsil edildi.

Gümrük İdareleri tarafından 2015 yılı Eylül ayında 6 milyar 599 milyon TL, Ekim ayında 7 milyar 684 milyon

TL vergi tahsil edilmiştir. 2015 yılı Ekim ayında Gümrük İdarelerince tahsil edilen vergiler bir önceki aya göre

% 16,45 artış göstermiştir. 2015 yılı Eylül ayında tahsil edilen vergilerin toplam vergi gelirleri içerisindeki payı

% 22,34 olarak gerçekleşmiştir.

2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015 2014 2015

Mal mukabili ödeme 78.116 70.826 8.136 8.601 86.252 79.427 52.901 49.038 4.370 5.534 57.271 54.573

Peşin ödeme 10.711 10.481 1.337 1.142 12.048 11.623 88.019 73.758 10.828 7.787 98.846 81.545

Vesaik mukabili ödeme 18.017 15.513 1.935 1.981 19.952 17.493 11.333 8.318 1.134 763 12.467 9.081

Vadeli akreditif 1.874 1.534 170 174 2.044 1.708 7.987 7.365 875 867 8.862 8.232

Bedelsiz 1.220 1.088 121 114 1.341 1.202 4.750 5.370 306 452 5.056 5.822

Özel takas 15 5 2 0 17 6 27 12 2 1 29 13

Akreditif 8.197 7.630 912 626 9.109 8.256 13.922 11.756 1.456 1.114 15.378 12.871

Diğer* 232 215 23 23 256 238 881 697 77 52 958 749

TOPLAM 118.382 107.293 12.638 12.660 131.020 119.953 179.820 156.315 19.047 16.570 198.867 172.885

Ödeme Şekli

İTHALAT


İHRACAT




9

C. ŞİRKET VERİLERİ

Tablo 9: 2015 Yılı Ekim Ayında Kurulan Şirket Sayıları

2015 yılı Ekim ayında 4.083 Limited Şirket, 3.074 Ticari İşletme, 1.589 Şube, 1.028 Anonim Şirket, 59

Kooperatif ve 1 adet Kollektif Şirket kurulmuştur.

Tablo 10: 2015 Yılı Ekim Ayında Kurulan Tek Kişilik Şirketlerin Sayısı

2015 yılı Ekim ayında 2.535 tek kişilik Limited Şirket ve 588 tek kişilik Anonim Şirket kurulmuştur.

Grafik 6: 2015 Yılı Ekim Ayında Terkin Olan ve Tasfiyeye Giren Firma Sayıları

Türü Sayısı

Limited Şirket 4.083

Ticari İşletme 3.074

Şube 1.589

Anonim Şirket 1.028

Kooperatif 59

Kollektif Şirket 1

TOPLAM 9.834

Alt Türü Sayısı

TEK KİŞİLİK LİMİTED ŞİRKET 2.535

TEK KİŞİLİK ANONİM ŞİRKET 588

TOPLAM 3.123



10

D. ESNAF VE SANATKÂR VERİLERİ

Tablo 11: Esnaf ve Sanatkâr Sayıları

Türkiye genelinde toplam 1.588.305 esnaf ve sanatkâr bulunmaktadır. Bu esnaf ve sanatkârların işletmekte

olduğu toplam işyeri sayısı 1.711.791’dir.

Tablo 12: 2015 Yılı Ekim Ayında Esnaf ve Sanatkâr İşletmeleri Tescil-Terkin Sayıları

2015 yılı Ekim ayında Türkiye genelinde toplam 14.365 tane esnaf ve sanatkâr işletmesi kurulmuş, 6.625 esnaf

ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır.

2015 yılı Ekim ayındaki tescil ve terkin durumlarına baktığımızda Ekim 2014’e göre daha fazla tescil ve daha

az terkin yapıldığı görülmektedir. Ekim 2015’de bir önceki yılın aynı dönemine göre daha fazla esnaf işletmesi

açılmış, daha az esnaf işletmesi kapanmıştır. Ekim 2014’de Türkiye genelinde toplam 11.426 esnaf ve sanatkâr

işletmesi açılmış, 8.193 esnaf ve sanatkâr işletmesi ise kapanmıştır.

Tablo 13: En Fazla Artış Gösteren 5 Meslek (Artış Sayıları)

Esnaf ve Sanatkarlar Sayı

Kadın 226.504

Erkek 1.361.801

Toplam 1.588.305

Esnaf ve Sanatkâr İşyeri Sayısı 1.711.791

Değişim Değişim Değişim

(%) (%) (%)

Tescil (Açılış) 151.549 150.317 -0,81% 11.426 14.365 25,72% 162.975 164.682 1,05%

Terkin (Kapanış) 71.023 71.904 1,24% 8.193 6.625 -19,14% 79.216 78.529 -0,87%

İşlem


2014 2015 2014 2015 2014 2015

2014 2015 2014 2015 2014 2015

Servis Aracı İşletmeciliği 5.474 5.135 547 1150 6.021 6.285

Bakkallık, Bayilik, Büfecilik 4.580 4.991 -198 379 4.382 5.369

Lokantacılık (Kebap, Köfte, Döner ve her türlü

yemek)3.025 3.275 159 309 3.184 3.584

Kadın ve Erkek Kuaförlüğü 3.853 3.884 221 287 4.074 4.171

Kafe, Kafeterya, Kahvaltı Salonu İşletmeciliği 1.691 1.866 104 218 1.795 2.084

MeslekOcak-Eylül Ekim Ocak-Ekim



11

2015 yılı Ekim ayında sayısı en fazla artan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması

yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre en fazla artış gösteren meslek Servis Aracı İşletmeciliği mesleğidir.

Tablo 14: En Fazla Azalış Gösteren 5 Meslek (Azalış Sayıları)

2015 yılı Ekim ayında sayısı en çok azalan meslekler (tescil-terkin farkına göre) ve geçmiş dönemle kıyaslaması

yukarıdaki tabloda verilmiştir. Buna göre Ekim 2015’de en fazla azalış gösteren meslek Şoförlüktür. 2014

yılının aynı döneminde de bu meslek erbabının sayısının azaldığı görülmektedir.

2014 2015 2014 2015 2014 2015

Şoförlük -810 -992 -137 -85 -947 -1.077

Kuruyemiş ve Kurukahve Satıcılığı -46 -19 0 -10 -46 -29

Muhallebi, Dondurma v.b. İmal ve Satıcılığı 94 99 -3 -7 91 92

Motorsuz Taşıt Aracı Nakliyeciliği -44 -44 -6 -7 -50 -51

Plak, Bant, Video, VCD, DVD Kayıt, Kiralama ve Satıcılığı-93 -83 -14 -6 -107 -89

MeslekOcak-Eylül Ekim Ocak-Ekim



12

YASAL UYARI

Bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir kişi, kurum veya kuruluşa herhangi bir taahhüt

içermemekte olup, sadece bilgi amaçlıdır. Bültende yer alan bilgiler, kaynak gösterilmek suretiyle

yayımlanabilir; ancak bu bilgiler ticari amaçlarla kullanılamaz. Bültendeki bilgilerin telif ve diğer her türlü hakkı

Gümrük ve Ticaret Bakanlığına aittir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz

olması konusunda hiçbir taahhüt ve sorumluluk kabul etmez. Bültendeki bilgilerin yanlış veya eksik kullanımı

veya yorumlanması sonucunda Gümrük ve Ticaret Bakanlığına hiçbir kusur veya sorumluluk yüklenemez.

Tabloda yer alan rakamlar yuvarlamadan dolayı toplamı vermeyebilir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bültende yer alan bütün bilgileri ve tasarımı önceden bildirimde bulunmaksızın

değiştirebilir veya Bültenden kaldırabilir.

Documents

2015 YILI E AYI Yılı... · 2015. 11. 2. · 2015 yılı Ekim ayında Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre ihracat incelendiğinde; en çok ihracat “Hammadde (Ara